S. F. iV-DISSERTATIONIS JURJDICE,

.DE

TESTAMENTISET SPECIATIM

"" , DE

MODIS, QUIBUS EAINFIRMANTUR,

PARTEM PRIMAM,Ex Conf Ampl. Fac, Jurid. m Reg. Acad. Aboenfi

Publico examini modefte fubjichtntAUCTOR

JOHANNES ALEX.BRJNDT,

J. U. D. & Docens nec non V. Jud. Territor.ET

RESPONDENSSttpendiarius Regius

HENRICUS GABR. RANGELIUS,Aboensis,

In AUDITORIO MAJORI.Die XVI Februar. AnniMDCCLXXI.H. A. -M. C.

ABO/E Impre/fit; Johan. Chriftophor. Frenckell,

S:E R:_£ M:TISMAGNJE FIDEI VIR 0,

REVERENDISSIMO PATRI Ac DOMINO,

DnoCAROLO

S. S. THEOLOGLF DOCTORICONSUMMATISSIMO,

DIOECESEOS ABOENSISEPISCOPO

EMINENTISSIMO,ACADEMLE IBIDEM PRO-CANCELLARIO

MAGNIFICENI ISSIMO,SCHOLARUM Per DIOECESIN

EPHOROACCURATISSIMO

Nec NonREGIiE ACADEMLE SCIENT. HOLMIENSIS

MEMBRODIGNISSIMO,

M.ECENATT MAXIMO.SACRUMSIT.

VIROSUMME REVERENDO Atque AMPLISSIMO,i~\ ri i /%JUfjno Jtfoct. JA^/V/DvlS. S. THEOLOGT__- In ALMO Ad auram lyceo,

PROFESSORICELEBERRIMO,

Confiftorii ucriusque ASSESSORIGRAVISSiMO,

Antifliti Ecclefia. Fennica. Urbis AbocnfisLonge MERITISSIMO,

Reg. Acad. Scient. Liolm. SocioDIGNISSIMO,

MIECENATI optimo.Opufculum hocce,

licetAlieno Marte claboratnm,

ut venerabundi,In InfpecTorem

Vigilantillimum,Et Ma_cenatem FaventiiYimum,

Animi,Certiifimum documentum,

ConfecraturA

MAXIME REVERENDI Atque CELEBERRIMI

NOMINIS SUICuitore t::;:::':i,imo

UENR, G. RANGELIO.

VIROMAXIME R.EVERENDO Atque CELEBERRIMO,

D:NO P E T R OK ALM,

S. S. THEOLOGLE DOCTORI, OECONOMLEPROFESSORI Reg. & Ordin.

CELEBERIirMO,Facultatis Philof. h. t. Decano Maxime fpe&abhx,

Confiftorii utriusque ASSESSORIGRAVISSIMO,

Paftori Ecclefia, S:t. MarixVIGILANTISSIMO.

Nec NonRegia* Academia. Scientiarum Holmienft*-

& Societatis Litteraria. Upfalienfis.MEMBRO,

DIGNISSIMOMJECENATI WDULGENTISSIMO,

Opellam hancce,ut exiguam,

Devota. gratiffima-que mentis, tefTeram,ob maximum favorem,

oftert.MAXIME REVERENDI Atque CELEBERRIMI

NOMINIS SUIHENR. G. RANGELIUS.

Caltor devotisfmus.

T§.I.

ESTAMENTUM, quod ratione etymi ab IMPE-RATORE dicitur quafi teftatio mentis (_.) de-finiente Modeftino L. i. D. de Teft. Ord. efl vo-hmtatis noftrce jufta jententia de eo , quod quis,

poft tnortem fuam> (de bonis fiuis) fieri vult. fi Tefta-men.e /*" cn mannifkas ytterfta vilja , hvem den deleii afqvarldtenfkapen,fom dgaren fdr hortteftamentera, efter deffdod tilfalla bor. (_>) Quas definitiones, ut accurate ge-neralem notionem Teftamenti excutientes, noftras faci-mus. Quod h__e voluntas & ejus fententia ante mor-tcm fit ambulatoria, ita quidem ut in poteftate Tefta-toris (c) pofkum fit usque ad extremum vit_e halitum,eam immutare, extra omnem dubitationis aleam poft-tum eft, he.editas enim viventis nulla eft. (d) An au-tem exinde fiequatur, Teftamenta, remoto Jure Civili-nullum invenire firmamentum, id aliis dijudicandumrelinciuimus, qui delectari cupiunt Scriptis in republicafitteraria evulgatis GROTII, THOMASII, COCCEII,GUNDLINGII cet. (e) m utramque partem hanc de-cidentibus quaTUonem. Verum quidem eft &ex indolc& natura Teftamenti fluens, quod mmime pro fpeciecontracTus haberi poiTit, nam in hoc acTu nullus mu-

A tuus

tuus confenlT.s, ex quo jus contrahentium, in id quodpromiifium eft, emanat, deprehenditur; Teftator enim,qui poft mortem finam,! qua.dam fiua bona in aliumtransferre vult, non illud fibi propofitum habet, ut fta-tim ea in Teftamentarium transferat, vel jus libera. dis-pofitionis ante mortis momentum flbi abjudicet & al-teri aliquod jus conferat, omnes enim termini geferunt,tranftgerunt , contraxerunt a Teftamenti facTione exulantL. 20 jf de V. S. utpote qui acTus inter vivos expri-munt. (/) Quid. quod a Teftamenti natura plane ab-horreat, eam Legem fibi dicere, ut Teftatori a priorivoluntate recedere non liceat. L. 11 ffi de Leg. Ju-ra Civilia diverfiarum Gentium alia atque alia rationeteftamenta determinant, formamque iilis conftituunt,prout mores & ufius gentium, majorem vel minorerafavorem eorum introcurxerunt: Apud Romanos Teft;a-mentaria fiucceffio, inprimis poft latam Legcm XII Ta-bul. ordinaria erat, ita ut infortunium haberetur hon.i-ni e vita dificedenti, fi teftamentum non condidillet,vel, ut dicebatur, fbum non inftituiflet heredem &fubftituiffiet fecundum,: tertium ex quartum, in cafu,quod heres inftitutus hereditatem adire non poflet velhaud vellet. (g) Noftris moribus & Legibus fiucceffiolegitima fieu ut alias dicitur ab inteftato übique obtinet,teftamenta vero rariora fiunt, utpote a legibus, bonasob cauftas, reftricTa. (b) Porro in Jure Romano va-riee formula. & fblennitates Teftamentorum obveniunt,qua. rationem certam habenfes, prout Jure pra^fcripta.erant, ftricTe obfervari debebant. Sic ordinarie & fo-lenniter teftamenta VII , teftamenta vero in procincTuII teftibus pra'fientibus condebantur, (/) alia verbis di-recTis ut Legata, alia iterum verbis precariis ut Fideicommi_fa (k) &c fic in ceteris. Jure autem noftro Sve-cano docTrina de Teftamentis admodum facilis eft &

brevis,

**§.«■( m

brevis, ita ut bene cognitis XVI, XVII & XVIII Cap.Tit. de Succefllon. ICto liccat cmnes cafius emergentes exteftamentis enodare. Nec plures fclemnitates Jure no-ftro pra-fcribuntur, quam qua. ad plenam probationemomnino necelfaria. funt. (/) Majoris perfpicuitatis caus-fa, in theoria Juris verfantes, dividimus Teftamenta inpura & conditionata(m), in fcripta & nuncupativa (n),'munilateralia & reciproca. (o) Teftamenta facere pofiuntomnes, viri, & fa.min_e (p) qui non impediuntur a legeob defecTum judicii, (q) ut impuberes, mente capti. (r)Jure Romano illi, qui capitis diminutionem maximamvel mediam pafll funt, h. e. qui Jura liber.atis vel Ci-vkatis amifiere, prohibentur teftari. ergo captivi, fervi,ad mortem damnati, captivi pcena. & peregrini a tefta-menti factione excluduntur. (s) Legibus vero Patria.hi omnes teftamenti jure gaudent, quare teftamentafacere poffunt, ad mortem & in exilium perpetuum da-mnati a.que ac captivi pcena. perpetui (domde til lifstids

fdngclfe) nifi infimul bona, fiententia criminali, fifico ad-judicata fint. (_) Ratio eft, quod teftamenti jus, nonapud nos Jure Civitatis ut apud Romanos, fed Jure do-minii fundatum fit. Videndum jam eft, qui ex tefta-mento heredes inftitui pofllint vel non: Omnes ex te-ftato heredkatem capere poflunt, qui habiles funt utfuccedant ex inteftato & contra, quare excluduntur 1:0illi, qui eo loco fecies pofuere, übi Civis hereditatis inSviogothia capax non eft. (u) 2:0, Impediuntur illi, quiob enormia crimina bona fua fententia criminali amife-runt (rp) vel in exilium perpetuum relegati funt. (x).

A 2 §. 11.(») Pr. I. de Teftan-rcnt. ord.

Confr. ctiam GUNDLINGII Dis-coiu-i. üb-r die Inftit. aci h. 1, &Diflert. D:ni Soderftrom, Prxf. D.0. SOLANDER. de 'Tcftament. übi

prolixus eft in etymoiogia hac Tri-boniana.

.(^)NEHRMAN EHRENSTRA-LE Jurisprudent. Civil, om Tc-ftamente.

$§.3(ls

(_) Tefiaidf dicitur, qui tefta-mehttito condidit, Tejlatarius verovei Tejlamentarim , qui ex teftatoheres inftitutus eft.

Crf) Engin ma annan quickanSrva, dicitur in 8 n\ pr. Erfd. 81.Upi. L.

(.) GROTIUS de J, B. & P.L. 11. Cap. VI. §. 14- Definitio-nem Grotii Teftam. 1. c. adiiibi-tam, HEINECCIUS in pncleft. adeundem 1. jure taxat. Confr. uiteri-us THOMASII Diff. deTeftament.COCCEII Commentar. ad cit. Loc.Grotii nec non SAM. COCCEIINov. Syft. Juft. nat. & Rom. L.IV. Cap. 111. Seft. 4. NEHRM.EHRENSTRALE J. P. C. om Teft.p. 403.

(/) Confr. Differt. c. de Teft. §.IX. Facultatem teftandi ex jureGcnthim fiuere, Solcmtiitatem exJure Civili, afferit HOPPIUS inCoinm. ad Inft.

fg) GUNDL. ad I. pr. §. 1,2,, 3. de vulg. fubrtit. &§. 1,. 5.de Teft. ord. Apud Romanos necfas erat ut quis pro parte teftatus'& pro parte inteftatus difcederetL. 7- tir de divers. Reg. Jur. L.5. I. de her. inftit. & Hoppii comm,ad h. i. Volo tamen non ex hisea deducatur confequeiitia, quodplane abolita fuerit fuccefiio li-berorum apud Romanos, nam &hi fui & neceffarii heredes diftipierumque inftituebantur & Tefta-menta in eorum favorem faifta pri-vilegio munita erant conf. Guncd.1. c. pr. Tit. quib. mod. Te-ft. in-firm. Vid prseterea, quse adfert-

ill. MONTESQUIEU in L. XXVHde 1' efprit des Loix: Lorsque iePere n' injtituoit ni exheredoitfon fils , le Tejiament etoit rompn%(«) Rationem adfert Nob. KO-,NIG L. 6. Tit. de fuccef. in not.|Teftamenten fora manga befvarmed fig for pubiicum, aftadkom-;ma mifsforftand oeh ofamja emel-lan frander och den ofkyida &c.HERM. CONRINGII procem.ad7*fir-citum de mor. Germ. p. m. 75 &feqq.

(.) Rationem & originem VIITeftium in Teftamenti faftione ad-fert Gundl. I. c. item Heineccius,Elem. Jur. Civ. L. 11. T. X. §. §.487 & 488. Priviiegium conceffumerat militibus cum hoftibus ptt-gnantibus, qitod fi vel illi, nequele^itimum mimerum teftium adhi-berent , neque alias folemnitatesobfervarent, refte nihilominus te-ftarentur. confr. pf. I. deTeft. Mil.Scripta ergo eorum Teftamenta fi-ne teftibus & nuncupativa duo-bus adhibitis valebant. Heineccius1. c. de mii. Teft. §. 504. Siccoprseterimus pede varias Romano-rum Soiemnitates ut Solennia eo-rum verba & quod uno contextu& aftu interrupto Teftamenta fie-rent &c. Vid. Heineccium 1. c. §.493 & feqq. Ejusd. Antiquitt. Rom.ad Inft. L. 11. Tit. X, XI, XII.

(k) Heredi generali ex teftatoinftituto, fa;pe pro more Romano-fum a Teftatore injungebatur, utie univerfa hereditate folveret cer-tas portioncs aliis, quibns teftatorhas coliatas velkt, aut verbis di-

refti.

m ) 41m

eft, teftamenttim farminartiffl tefti-monio munitum, cseteris pavibus,non ideo effe improbandum. Qtiic-quid fit, exquifiti Juris eft, tefti-um probationem. tam necef.arian^effe in teftamenti faftione, ut hu.'jus folemuitatis non obfervantia te-ftamentum infirmum reddat. Qtiodattinet altcram folemnitatem fc. aparte Teftamentarii obfervandam ,neceffum eft, ut Teftamentum in-tra femeftre , ex quo Teftatorismors & Teftamentum Teftatarioinnotuerit. debeat Judici compe-tenti exhiberi , fimulque incorrup.tum ejus exemplar, quod heredi-*bus legitimis tradendum eft, Hacfolemnitate omiffa, deftitutum ha-betur Teftamentum nam praefup-ponituf Teftatarius non velle ad-ire hereditatem ex teftamento.

reftis per LtgCtta, aut verbis pre-cariis per Fidei commiffa ; illa ju-bebant heredem ut prxftaret haecvero rogabant & confti.uebantur,quando ille cui aliquod delibatumvellet Teftator, ex hereditatc, ca-pitis diminutionem paffus effet &jureheres, inftitui non poffet. Confr.Heineccius & Gundl. 1. c. ad T. deleg. & Fidei com. Vid. etjam Mon-tesquieu 1. c. qui afferit fidei com-miffa prinium apud Romanos inufum veniffe, ad eludendam vimLegis Voconice, qua fa.ro ina. pla-ne a fucceffione exclufa; erant.

(/) Duas folemnitates, quas Jusnoftrum ut omnino neceffarias prae-fcribit inprimis obfervamus, unama parte Teftatoris in teftamentifa-ftione & aiteram a parte Teftats-rii in adeunda hereditate: Tefta-mentum facienti pnefcriptum eft,ut duos adhibeat teftes omni ex-ceptione majores ', qui ut in aliisnegotiis juridicis XVII: 29 R. Bi.ita in hoc plene probant XVI: 1.A. 81. Cujus legis tamen apertalitera docet virorum non f_emina-rum teftimonium in teftamenti fa-ftione valere; ratio videtur efle,quod Teftamenta plerumque odio-fa fint legitimis heredibus; qui ex-poftulant probatic.nem, ea fano ju-dicio & aftu volun.atis non vifme-tu & fraude extorto condita effe, dede quo ipfo, melius viri, qtios le-ges in pluribus aliis negotiis, prx-eminentiores cenfent , judiciumferre pra.fupponuntur. Interpreta-tione tamcn ufuali ex haud con-temnendis argumentis introduftum

(...) Teftamentum purum dicitur,quando quis certorum bonorum he-res inftituitur nulla adjefta condi-tione vel claufuia. Tejiamentumconditionatum vero eft, qvod con-tinet conditionem vei modtim,Conditione inhixum eft Teftamen-tum, dum ex futoro eventu incer-to dependet Teftamenti vaior ex.gr. Cajus heres efto, fi Maeviamuxorem ducat: Si non pofthtimusnafcatur. Modum autem dicimu.adjeftum effe Teftamento, fi certa.praeftationes heredi inftituto a Te-'iatore injungantur vel teftamen-t :m non folum Teftatarii'perfo-nam fed & alios refpicit, quodinomine apellari poteft Teflantentimodificati. Species Teftamenti mo-dificati funt Legata & Fidei com-

A3 mijfa

*S ) 5 (.■ 8»-

tiviffa, qttx tat-ien, inprimis haec,toto caio diffcrunt a legatis & Fi-dci cominifHs Romanorvim. Lega-torum notnen fortiuntur Teftamen-ta particularia, quibus ex re uni-verfali certx portiones vei annuireditus ex re prxfertim immobiiidelibantur" uni vel pluribus ab he-rede generaii voluntate inftitutoprxftandi. Fidei commiffum fa-milia. vocatur difpofitio in totiusfamilix favorem fafta a Teftatoreeo modo, ut bona delibata femperintra familiam maneant indivifa &nuilo titulo abftrahi queant, abherede vero in hercdem transfe-rantur. Confr. Conjiit. Regia deTejl. de anno 1636 /. 5. "Tefta-tor ita difponens vocatur Fideicommiitens quatenus fidei pofteri-tatis cominit.at voluntatis fuaej ef-feftum. Heres hoc mpdo inftitu-tus dicitur Fiduciarius heres, fideienim ejus commiffum eft, ut re-linquat bona poft abitum illi in-tegra, cui relifta ea voluit Tefta-tor Fidei committens. PlerumqueFidei committens ordinat, quod fi-Ko primogenito relinqui deheantbona, unde fucceftio in fidei com-miffaria bona plcrumque cft line-alis & agnatica, & fidei commiffaejusceinodi vocantur Jenioratus velmajoratus'. Qui plura defiderat inhac.materia adeat Differt. LondiniGoth. habitain de Teftam. Famil.illuftr.

(») XVI: r. ... 81. Scriptate-fiamenta dupiici ratione conftituun-tur , vel Teftatore fubfcribenteTeftainen.um ab alio fcriptutn &

teftibus fua fubfcripticne moralita-tem aftus comprobantibus: vel,quan-do Teftator ipfe teftamentiun fcri-bit & fnbfcribit propria. manu ,quod vocatur Holographum & va-let fine teftium teftimonio. Tefta-menta nuacupativa, duobus tefti-bus prxfentibus fkri debe.nt, quinon folum de confiiio & volunta-te teftatoris feria, fed & de quan-titate bonorum qux donantur, fi-dem facere poffunt.

(0) Per TeJlamentA reciproca ,innuimus ejuscemodi teftamentariasdifpofitiones, quas conjuges vel a-mici ob mutuum favorem condunt,■Voluntates inj hi.y non minus quamin aliis teftamentis ambulatoria.funt &, mutabiles, atque teftamen-to ab una parte annihilato, difpo-fitio etiam alterius nulla eft, qua-tenus niutua amicitia & benig-iiitate orta unum alteri innitur.confr. Konigs Lard. 6fn. T. om,arf §. 35.

(p) Apud veteres Romanos fa_-minx plane a teftamcnti faftioneexclufx erant, ob rationem, quodteftamenta ut negotia Publiea inComitiis eorum Calatis fierent, adqux nnllus fxminis accefitis eratcoufr. HEINECCII antiqv.it. Rom.L. 11. p. m. $___?. Poftea vero ffto-rum ?evo fxminis teftamenti faftiopenniffa eft. Nec iu generc ojb-ftat Tutela mariti, qux valida adobicem potiendam diftraftioni velabalienationi bonorum, viva con-juge, fed haud poft mortem, aquo ptmfto valere demum incipittcftamentum.

(q) Ma-

m)* c m

(q~) Majorem refpedtutn maturi-tatis judicii hoc in u.gotlo habe-re videtur Lex quum majorennitatisJure definita:, unde vicg.ri.e6, qux«lias perpefuae tutclx fubfunt, justeftamenti factionis habent modomaturitas judicii ad flt, quem favo-rem ncc_ minorennibus adolefcenti-bus,caeteris paribus, denegandum es-fe putamus. Confr. XVI: 1. A. 81.& NEHRM. EHRENSTR..LE ad«. 1. vid. not. feqq.

(r) Impuberes Jure Rom. dice-bantur, qui fub tutela erant & an-num XIV non implevere; hi etiamnoftris Conftitutionibus impuberum(ofuermaga) nomine infigniuntur,ita, ut neque Auftores rerum ge-ftarum, fenfu niorali habeantur,nec ulla bonorum fuorum difpofi-tione gaudeaut XXXI : M. 81. dXJX: i. A. 81. Qtii vero annuiuXV nafti fuut, bona fna prcpriolabore aquifita pro lubitu admini-ftrant. Confr. XIX: 1. A. 81. Qtia-re noftro qualicunque judicio nilimpcdit, quo minus teftamenta con-dant, modoimmaturitas judiciinonaliunde demonftrari poflit. Ratioin aprico eft; minorennes enimfunt Domini rerum fuartim, licetex difpofitione iegtim, adminiftra-tione , ob imbecillitatem priven-tur. Mente capti a Teftamentifa-ftione plane excluduntur, nifi de-lirium fit intermittens & teftamen-tum fano intervallo conditum, cu-j

jus probatio jncumbit Teftatario.Prodigos fub curatela conftitutosteftamenta haud condere polTe as-ferit Nobil. NEMRMAN EHREN-STRALE in J. P. C. Tit. om Teft.$. 4. ob quam vero rationem, nonvideo. verum quidcm eft, ien-tentia judiciali decifum prodigumXIX: 4. A. BJ. amittere bonorumfuorum adminiftrationem, ne eo-ruin furiofum exitum faciat L. 12.fF de Tut. & cur. dat. Quum au-tem jus dominii retineat & a pro-digalitate ad delirium non valeatconfequentia, nec poft obitumprodi-gi, ratio hujus legis obtineat, nequepro noftra fentcntia, prodigos ,Jure teftandi privare poflumus.

(_") Coufr. D. qui Teft. facerepoffunt & Inft. quibus non ejl per-mijf. facere. Hos feparatim enu-merat "STRUVIUS in fynt. Jurispr.p. m. 208 & 209.

(t) Confr. Ehrenjirale J. P- C.de Teft. §. 4. & ejusdem fupplem.ad h. 1. in quibus curis poiterio-ribus Illuftr. vir fententiam muta-vit, quam feduftus a J. Roman.orincipiis in J. P. C. fovet de eisqui Jura Civitatis amifere vid. e-tiam ejusdem prxl. ad T. de Ju-re hered.

(«) Cap. XV. §. 7. A. 81. Kongl.Rref af d. 10 Dec. 1757 & Kl.Canc,Coli. berattelfe.

(w) Cap. VII. §. 1. A. 8~1.(^)Cap. VII. §. 2. A. 81.

§. 11.An Teframcnta cognita & in ufu fuerint apud Svio-

go-

m)7 ) m

gothos, vetuftifrimis ante introdudtam religionem Chri-ftianam temporibus, vel eorum origo tota quanta Cle-ro Romano & ejus infatiabili habendi pruritui tribuen-da fit, qua.ftio majoris indaginis eft. Ex legatis ad pi-as cauffas prima teftamentorum incunabuia vel faltemeorum progreflum & abufum ICti noftri deducere fa-tagunt. (a) Nos judicium hac in re ut pure hiftorica,lubenter fufpendimus, id folum quafi in tranfcurfu ob-fervantes, in Codicibus Legum Provincialium temporeHierarchia. Romana. concinnatis, vix alibi fieri mentio-nem teftamentorum nifi in Titulis, qui Jura Ecclefia.exponunt, übi ejuscemodi legata in favorem Cleri di-cuntur: Forskjdl i ytterfta tima, Sjdlagipt, til Sjdiartarfva, Gipt fore Sjdl fina, Teftament. (b) Dicto arvoCierus Romanus magis qua_rens fuam voluptatem &potentiam quam regnum DEi, innumeris artificiis at-que delineatione horridiftima imaginarii fui purgato-rii, terrorem injicere animis emorientiuni imbeciltibusftudebat,& perfuadere,ut hos dolor.esmitigareht Jargiffimisdonationibus in favoremtemplorum& Ordinis Sacri. Necfucceffu caruit fcelus ; homines enim, cum aeceffifle fead finem mortalitatis fentirent, fraude fub colore pieta-tis adhibita , perfvafi, iuturam beatam vitam ejusmodilargitionibus emi pofle, lubenter pra.ftantiffima fua bo-na, quibus utendi amplius fpem non haberent, pro anf-ma, Clero & otiofis Monachorum Societatibus ex tefta-to reiinquebant. Hac ratione non potuit non fieri,quin legitimi heredes damnis afficerentur, quibus amis.rfis bonis fibi Jure fanguinis debitis vix fuppetebat, un-de vitam fuftentarent, dum Clerici homines ex opimispra_dis ditati,laute & fplendide male parta confumerent.Hinc luctus heredum legitimorum, Monachorum heredipetitiones & difcordia. interhos inftitutos & illos exhe-reda.to&. liinc feries plurimorum malorum in Rempubli-

cam

i§ ) s ( m

fcam redundantium (c) quorum fama demum percrebiu.& ad S. Patrem delata eft, qui ut proratione ftatus Hie-rarchia. Romanrc, hifce vulneribus, medelas quasdam ad-hiberet, ordinavit fequentem in modum: Oui habet u-num filium alterum faciat Chrifiutn, dimidium Ecciefia re-linquendo; qui habei duos, faciat tertium Chriftum. Ver~ba funt Pap_e Aiexandri 11. (d) qu.e adje__a nova lirru-tatione, inferta funt Cod. Legum Oftrogoth. (e) Ha_Gmedicina palliativa tamen debiiior fuit quam rnorbus,rejecla enim difterentia inter bona avita & acquifita, a-bufus tefl-imentorum, minime evitari potuit & liceth.ecdiftinctio poftea invaluerit, concefla tamen facultate exbonis avitis immobilibus decimam partem teftandi &plus, -modo confenfu heredum legitimorum fieret, (/)callidiifimi Monachi, vi, clam, precario multa bona per.eftamenta inofficiofa obtinuere. Qui plura feire cupitde machinatione Cleri Romani hoc in punc-o, adeatNob. Confii. Coll. Cam. D:ni BOTIN libf, de Pra.dii_Svec. P. IL

B §. lIL

(a) WILDE Hift. Leg. Svec;STJERNHoK iu Aur. Libr. ds. jurejSvion. vetufto L. 11. Cap. 111. übi."citatur Corn. Taciti affertio de Ger-pianis C. XX. §. 6. Hcxedes tamen

fuccefjbresqueJ'ui cuique ijberi & nul-4«m- tejlamentum , Ji liberi tton funt,proximus gradus inpojfe.Jfone, fra-_tr.es , patrui auuncuji &c,

Ex opinione Schilteri m Exercitt,Teftamenta ante feculum XV, inGcrm.nia hodierna feruip ignor.itafuer.e. Con.fr. D. Stengeri Dis-"f_rt. inaug. Erfordix habitam deuhinia voluntate adprobat. & _on-

fcnfu indiga. Vid. Jiiirenjirale J. P.C. om Teft. j. 3.

(b) Dikman autiq. Ecclef. 2. jfl,' §■ iord. 81. Upl. L. 22. fl. Kyrk.81. Weftg,L. &c. In cit. lo.coL. Upl.permittitur exbonis acquifitisimmo-bilibus, gifva eller jaljafig til Sjd-larfarfua, 2. fl. Jord. 81. Sud-nfe.L. jus concedit ex prxdiis acquifiti»gifva, gaiia ochfaija, hv.em han vil,quod gijvct %eneraliter pofitum, vixde Teftamciitis dictum putes. Partmodo dicjtitat Lex [Vejiman. in 6.fl, J. 81. Dignus eft locus, qui adfe-raturn.y.. Afil.O.ftg.L. Nu ma egltmaujord eller annat gods giva un-danrdttom arvom, fvajumfor var iLaghum.' Ex quibus.uiculen.inimislegis vejbis fatis apparet, tef.ari.eii-

m)9 ( m

,sa vtl donatione. qtiaslibct in detri-mentuni hereduin haud adprobatasfuiffe a vetuftis legibus conftietttdi-nariis, qu-as collexit Lumber. Se-cundtim mentem -Pr. C. 4. ejusdemLeg. & Tit. nec permiffum erat li-bej.isnaturalibus,_.r///i:»i;flT«,aliquampartem bonorum dare, nifi cum con-'fenfu heredum legitimorum coramRege vel judice Provinciali decla-rato. Exeeptionem tamen ab his re-gulis addit §. 1. latld. Tit. übi legun- |tur verba: Nu ma egh giwa nndanrdttum arwin , uthan till klojira diiakirckiu, uthan tkes wiijafum arwin_V, okhaide Jdiivdr qfdftum ok kjo-

'pum. Confr. ulteritis, qux eruditis-fime pro more ftro adfert illuftriff.Ehrenjlraie in procemio ad praelecL"in Tit. de Jure hered. Cod. FRIDER.fcilicet, quod nulla veftigia tefta-mentorum in a_lis prifci aevi inveni-antur & teftamenta medii sevi , fe-cundum formam Jur. Canon. concktnata fint &c.

Ex hifce allatis argumejitis, fal-tem maxima cum probab.litate, do-nec demonftratio fiat in contrarium,eoncludere licet, teftamenta natalesfuos in Sveogothianoftra debereCle-ro Romano.

(c)?tr inventam amortifationemboua Fcclefiae donata ab omni pen-fione vel canone annuo Regi fol-vendo immunia fa<_ta funt, fub no-mine andeligitfrdlje. . Alt thet kir-ku gifvitvarder, thdr ma dnkti an-nat afgdra, uthan fama kirkju tillthorvd. Desliges dro manghe hus,gdrdar och jord J'd i Stdder och pd< andet gijfvenpautad ochfdltttil kir-

kicr och klofler undan Jkatten, derKronan hajfmr hafft m ganfka Jlorfkada wdaff. A&. comit. Streg-nes. tle anno MDXXIX. in collect.STJERNMAN. T. i. p. 112. Vid.etjam NEHRM. EHRENSTRaLEColleg. MSS. Jur. Publ. Sect. 111.Cap. §. 7.

( d) Literx n.minatiPontificis inuRNHJELMII Hift. Ecclef. p. 497.Ratio ftatus Hierarchici tamen nonpermifit licentiam teftandi intra ju-ftos fuos terminos coerceri & jus ca-non. piis cauflis perbenevolum erat,ita ... absque folennitatibus & tcfti-bus Icgata fafta ad pias eauff-S fir-ma efferit, C.4.11. X. de Teftament.eonfr. KAHLII Elem. Jur. Canon.Libr. 11. Tit. XXV. de Teftamcnt.Obfervatu etiam dignum eft, quodEpifcopisrefervata fuerit jurisdiccn-di poteftas in cauflis teftamenta con-cernentibus. Bi/cuper Jkal doma uniklarka, hjqnaldg, bansmal och Te/ta-maitXVIII. fl. Kirk. 81. V.iftg. L._(e) XXIV. fl. Kriftn. 81. Giter

mddher eghin ti'l kldfldr di/dKirkiuofiuker,tha ma han heian hu/vndluthgi/va, ok. hakan,dn i hdkanum lig-gdr. Vide etiam XXII. fl. ejusd. T.Vaftg. L. um Sjdia gipt dlid Tefla-inent,

(f) XIV. C. 1. §. Kirk. 81.T.,L. Nu Jigher arwinge nci - -Tha ma han ei mera gi/va dnhuar tijonde penning, hcrn dgherif Jinne gamla byrd, hvat h.an■igher mera dlld minna. Aflinge"ord ma man gi/va hvem man viltller fore Jjdijhut.

§. 111.

m ) -o ( m

§" in.

Vifis ex brevi hiftoria Teftamentorum medii _evi ittPatria noftra, perplurimis malis ex jure teftandi intrajuftos cancellos non pofito emanantibus, fatis fuperqueexinde apparet, quantum interfit Reipublica. bene con-ftituta., teftandi libertatem Legibus limitari, ne in frau-dem familiarum & legitimorum heredum teftamenta fi-ant admodum vuigaria & fueceffio legitima ab intefta-to plane evanefcat. Etenim Lex illa XII Tabularum:Pater familias uti iegaffit fuper pecunia tutelaque fua rei,ita jus efto (a), non indiftin-te, fed adhibito jufto mo-deramine, fufcipienda eft, quamobrem Legislatores, quo-rum fummum orficium eft, publicam & fingulorum Ci-vium falutem promovere mediis, qua. fuggerit faniorPolitica & cognitio Legum Univerfaiium, prudenter o-mnino & jufte limites ponunt teftamentis, ne ea, quseob afquitatem, publica. falutis caufla introdudta fint, periniquitatem vergant in publicam perniciem. Magna. i-gitur a.quitatis & prudentia. Legislatoria. fpecimen eft,quod Leges Civiles non folum determinent quantitatenabonorum, qua. ex teftato dari poftunt, fed & ftatuantejusmodi adtus, inprimis cum gratuiti funt, fieri deberedeterminatione voluntatis liberrima, qua. hnx rationis

, du&um fequi valet (_>) & abefle debere pmnes heredi-petitiones per metum, dolum &c. (c). Ut pr_rtereamusexterarum Gentium Leges Civiles de Teftamentis & no-ftras proprias folum-confulamus, demonftratu facile eft,Legislatorem orrinem navafie operam ad pfa-vertendumabufuai teftamentorum; novimus enim teftamentum nonvalere, nili duorum teftium teftimonio firmatum, quifi teflamentum fit nuncupativum, de ultima Teftatorisvoluntate exquifitam relationem recitare qucant & infi-niul probatum dare, ilium eo temporis momento, quo

Jj 2 tefta-

*§)"( m

teftarneft-um fecif, fluffe fibi re.i__umi, a.que f_n_e ratio-nis ufum habuifle {/) fi vero fcriptum ilt, conteftari qu'e<4ai-t,Tefta.oremex pra.vioconfiiioitavoluifie & ordinaile,ut Teftamenti Tabula. ab ipfo & teftibus fubfcripta. indi-cant. (.) Quando te.tiura omni exceptione majorun,copia haberi non poteft, & teftamenti tabula. a Teftato-re propria manu exarata. & fubfcripta. inveniuntur, iegi-tima. nihilo-minus cenfentur, quatenus vix probari pot-eft, eum rationis ufu deftitutum vei metum & dolumperpaffum fuifie, qui holographum teftamentum confi-gnavit. (f) De exhibitione Teftamehti coram judicejjam diximus In nott. ad §. I. (g) & de iegitima h-eredumlegitimorum infra dabitur occafio dillerendi.

§. IV,(tf> Poft latam hanc Legem a-

pudßomanos. fucceffio ab imeftatoterme evanuit & per tratStum tem-poris Quirites ampliffinia hac pote-ftate perverfe ufi funt, quare per-plures Leges utFalcidia, Vuria, 1/el-leja, Corneiia, Caninia Sentia, Pa-pia, Giicia &c. ktx, qux fimul cumrefponfis JCtorum, a tempore Dc-cemvirorum ad Juftinianum , itt<t-runt doS_rinan. Teftamentortim &legatorum mul.is trieis involutamadimmeufam illam moiem excrefcere,,tj.ttam in ff. Juftiniani cerniraus,qux tamen in noftra Jurispnidentialuillum ufum habet, nifi ad planareddenda obfcuriora.

(b) Med Jundt och futlt forftdndoch affri viija. XVI : i. A. 81. Atden Jker afgodt och fuit fdrftdnd,utan tvdng lackande eiler foriedarAcKl. ftadg. om Teftam. den 3 Julii1(586' §.9.

(c) Profcripta fuperftitione & Hi-erarchia J. apali per i-efon.-3tior.em.

[gl. niem. Reg. GUSTAVI I:mi, fi.jinul fua fponte exularunt rationcs

1metum ijicuicandi. ago.iizai.tibt..,.■quibus eallide utebantur avari Mc-' nachi,. nil.ilominiis tamen ordi-natione Arofia. faSa Comit. Solei.n.aiino 15.27 interalia ftatutnm legimuslcke el/er JiuilndgotJjuhtfolkafPra-fterne tuingas til ndgot tefca.ment e-mot derasfria vilja.

(d) Etiamfi albiiin jion addamu.caiculum Legi Jttr. Rom. quod te-ftamenta fieri debeant tmo eontexttivel aelu teftandi continuo & hauc.interrupto L. 28. C. de Teftam. exindole tamen & natura teftamer.to-uira prono ut ajunt alveo flnere exi-ftimamus, probationes in teftameu-to nuneupativo non debere cumti-iari ; ita ut ir. favorem Teftatariialicgentur, qna. raortuus, hac velilla occafione , dum in vivis eflfeC,fortmto fermone dixerit de Cafo velSempronio herede inflituendo , finetkclaratione aperta voluntatis te-

#_.)-*( §§

_.andi. Neceffum .nim eft teiiamen-tiim nuncupativum faeienti , teftesexprefle rogare ut de uitima voiun-tate teftimonium dicaift, veLniini-n.iun indieare voluntemfuamteftan-di feriam, in prafentia teftium,atque hasic memorix eorum com-Hiendare.

(e) In teftatoris Libertate pofi-tum eft, an velit tabulas teftamen-ti jamjain fcriptas t.eftibus oftende-re & de contento eos certiores red-dere , vel ftibfcriptionem tcftiunifoluminodo expctere, ut teftimo-nio fint de voluntate ejus feria &judicio fano. Vid.XVI: 1.A.Bl. &ordin. de Teft, kSScT- §■ 9. LOC-CENII Synopf. Jur, Priv. p. m. 105..

(f) Certe hcredi quereiam in-ftituenti hoc in cafu incumbit pro-batio in eontrarium. Infra ampli-_s dicetur de probatione neceffariaatque ejus indole, in acrione ad ;te-ftamentum infimandum inftitueHda,vel evertenda.

§"

I (g) Novi qu__fti_ncm vesiti.atarrcfuiflc, an fufticiat Teftamenti Ta-bulas coram Judice cxtrajudiciali-

! ter exhibere, vel neceffum fit hoc'ficri eoratn Judkio vel Collcgio .|Si noftram qualemeunque fenten-itiam dicamus , exiftimanius, fi co-pia Judicii fernper haberi poflit, utCttrix fttperioris in Urbe, & Su-premi Judicii Rcgii irt cauflis te-ftamcntariis Nobiiium, infinuatio-nem teftamcnti fieri debere in Jti-dicio. Si vero judkiun. ambnla-torium fit, ad quod aditus non fem-ner patet utpote Judicium territo.riale, aflerere non diibitamus, ex-hibitionem coram Judice Territo-riali fudkere, in qua fententia ma-gis cGi.firmaiuur exindc, quod ple-risqtie locis intra Regni Svecici po-mcsria, non nifi una vice quolibct.uino jus dicatur a Judicio territo-rialidc fatalia teftamenti exhibendivel adeundi ftriciifiimi fint juris.

IV,

Explicata, qua unquam fieri potult brevitate, indo-le & natura Teftamentorum eorumque forma LegibusPatria. pr_efcripta, ut propius ad id ipfum, quod pr_eci-pue noftra. tractationis effie propofuimus, notniet accin-gamus, dicendum jam venit, quotuplici modo Tefta-mentum Infirnsatur. „ Teftamenta" variis modis infir-,,mantur quos ICti (exotici) verborum curiofiffimi toti-„dem vocabulis diftingverefolent,, (a), i.mo Nullum di-citur Teftamentum quod non jure fadtum ob inhabili-tatem Teftatoris vel Teftamentarii, fi teftamentum do-

B3 lo

m > n■■■■( m

lo vel metu exortum fit, vel non prarvio confilio & eofundato actu voluntatis liberrimo conditum. (_») II:o ll-llegitimtim feu Injuftum habetur teftamentum] abj excep-tione omni majore Teftatore in favorem habilis here-dis teftamentarii quidem fadum, fed ob defectum fo-lemnitatis externa, neceflaria. tamen infirmandum, (.)III:o Ruptum effie teftamentum dicunt, fi pofthumus naf-catur vel teftator mutaverit voluntatem, iive novum te-ftamentum fecerit five prius teftamentum revocarit (d)IV:o Irritum fit teftamentum fi illo tempore, quo ratumfieri deberet, ob mutationem ftatus teftatoris vel tefta-tarii vitiatur, fi per fententiam judicialem teftatoris bo-na fifco adjudicata fint,vel teftatarius ob crimen jus fuc-cedendi amiferit. (.) V:o Deftituti vel Triti nomine in-fignitur teftamentum, fi moriatur Teftatarius prius quamTeftator, vel noiit hereditatem ex teftato adire. (/) De-nique Vi:o luofficiofum dicitur Teftamentum, quando te-ftator contra orficium Legitima. portioni heredum ex in-teftato detraxerit, quare teftamentum vel in totum veiin tantum refcinditur ope Judicis, querela inofficiofirite ab herede proximo inftituta. (g)

§.v.(a) Verba funt Cel. Heineccii

in Elem. J. L. 11. Tit. XVII. §.5<5S. Fateor quidem exponi poflemodos legibus notatos, quibus te-ftamenta inftrmautur, fine fepara-to noniine cuilibet impoiito, fctlcum innoxix ejusmodi ditlinctio-nes 111 in aliis fcientiis ita etiam inJurisprudentia , aci niaiorcni perfpi-

itatemquodammodo cqnferre pos-fint, cur eas rejiciamus non video.

(b)Nnllum _n Jure denotat idemac inutile, caiTum , infeetum & nul-Utis momenti. ALMERS manualcJur. voc. Nulhun. In Cod. L. L.

noftro, nullitas acTus juridici ple-rumque exprimitur per vocabultimOgildt, vare ogildt III: i. 3. G. 8.1.IV: "1. ej. T. &c. Etenim nego-tia juridica in quibus effcntialiadeficiunt nulla habentur.

(c) Utpote fi teftamentum a te-ftatore quidem fit fubfcriptum, fedteftes non adhibiti, illud vitiatur& illegitimumhabctur obneglectamfolemnitatem externam neeeffariam.

(d ) Afferuimus tcftamentumrum-pi, fi nafcatur pofthunms, quodgeneraliter quoque verum eft,quo-ties ex fenfu geuuiiio Tabulanuua

m ) 14 ( m

ieftamenti colligere liceat, illud veliu folatium orbitatis vel pofthii-mo haud pra.fuppofito coftditum es-fe. Viti. fententiam judicialem OR-DINUM REGNI ifi cauffa interNob. Capit. Car. Armfeldt thori fo.ciam Sopiiiam Barck & Locum tcnent. Nob. Frid. fVidfcrona con-ceruente Fidei commifliiin in fa.vorem familiae Wulfcroniana. a de.functo Capit. & equ. Guftavo Wuiftcrona. Nov. pag. Comit. de anno1751 pag. 203.

Pofteriori teftamento prius fa-_-um revocatur, fi utrumque con-tinet heredis inftitutionem in ea-dem re, fecus vero fi in diverfa.Cumvero, ut antea obfervavimus,volumtas teftatoris fit ambuiatoria& revocabilis usque ad cxtreinumvitx halitum, in poteftate Tefta-toris relicrum eft, teftamentum quo-ctinque modo immutare, vel muta-tionem voiuntatis palam facere.

Si duo teftamentaholographa deeademre, eadem die confecta prae-fententur & nullatenus demonftrariqueat unum effe alteri recentius,neutrum valere putamus, propterin.ertitudinem voluntatis defunctiteftatoris. Jus quidem hic nond-ricit, fed probatio. HOPP. ad I.de codicill.

(e) Vid. Cap. IV: §. §. 1. 2..3. 5-7. Cap. VI: §. §. 1. 2. & Cap. XXII :§. §. 3. & 4- M. 81.

Si capitis .diminutioneui patia-tur teftatarius & Jura Civitatis intotum amittat, irritum fit teftamen-tum inejus favorem conditum. confr.1. c. ad §. I. fub (u) (w) (x) necon Cap. I- §. 3. M. 151.

(f) Succeflto enim ex teftato nortegrediturperfonam inftituti iieredis,uifi fubftituerit Teftator more Ro-

.- manorum, vel teftainento forma fi-r deicommifK addita fit. Dupiici 1110-- dodectararepoteftTefttitarius,fenon- velle adire teftamentum,vel expres-- fe vel tacite & ex prafumtionc juris,- fi negiexeritintra terminum a Lege- pr_-deiiiiiuim infinuare tabulas te-

i- ftamcnti coram Judice competente.rid. not.(I) ad §. 1. h. DitTert. & C.XVIIi. §. 1. A. 61,

(g) liiofficiofum eft vocabtilum■ compofitum ab .//, in fenfu defeclivo

fumto, & ofjicio, ita qtiidem ut inof-iiciofum dicatur, qtlod contra oflici-um fit pari ex ratione ac injuftumtjuod contra juftitiamperagitur. Qui-a faepe vi antea aorhinatse Leg. XIITab. apud Romanos, Parentes finecauffa iibcros fuos exhercdarent velomitterent, indudta eft a JCtis que-rela inofikiofi colore furoris, ac fiPater integr__ mentis nonfuiflet, quitam maligne judicaffet de fanguinefuo. c.Hein, adlnft.L.ll.T.XVHl.Ob-fervandtim tamcn,quod hoc dicereturnon quafi verefuriofus effet,fcd re-cfe quidemfecerit teftamentum, nonautem ex officiopietatis. Pr.l.de InofF.Teft. JuxtaNov. 115 c. .. reftricta eftquerela inoffkiofi intra dtios cafus1:0 Qiiotiescunqiie rite quidem feuiegitime a Parentibus aut liberisfafta eft exiieredatio , fed cauflaprobari nequita herede fcripto II:o(^iiotiescunque prxterito fratre velforore, turpis perfona in teftamen-to heres inftituta. HOPPII Comm.ad Inftit. deTeft.lnoff. Qiiiplura"fcire

cupit

"tlf.o ) -) ( 3«N

ctipit dc ftatutis Ronianorunt hoc tione fuffici. h__c patica folum \tin pundto, _s«.^at Commentatores' viter tetigiiVe.J. Rom. P.o "inftituti noftri ra-

THESEST. In genere dici non poteft, qu_enam forma imperii

fit optima.11. Qui, in ciefinienda regiminis forma Svecana per

Monarchiam. ariitocratice & democratice temperatam,ariflocraticam iiiam temperaturam qu_erunt in ConcilioSemtus, a recto tramite aberrant.

111. In regnis hereditariis jus valet primogenitura., &fi aliter" in collatione regni non expreile ftatutum fit,fucceffio lineaiis.

IV, Abdicatio Principis in regno hereditario, filio e-jus non pra_judicat- quo minus fuccedat, modo anteabdicationem natus fit

V. Inftituta comparatione interHENRICUM VIII Ang-_i_e Regem & CROMVELLUM ufurpatorem, difficile eftjudicatu, quis meliori titulo tyranni nomen mereatur,

VI. Legatos Jure Gentium eife inviolabiles certumeft,| exincie tamen non fequitur, jus Afyli, contra omnemjuftitiam eis concedendum efle.

VII. Schifmata reiigionis iri quodam regno exorta, Vi-cino Principi juftanfbelli cauflam haud pra.bent.

VIII. In /luthcntica Imperat FRIDERICI I, Barbaros-fa., Hahtta, dc Anno MCLVIII. Tit. Cod. Juftin. Nefiims pro patre, annexa, exordium Jurisdictionis Acadermica. quaT.endum efle videtur.

m } »«' c 3$