De ontwikkelingen in het cultureel-erfgoedbeleidDepartement Cultuur, Jeugd, Sport en Media Afdeling Cultureel ErfgoedMarina Laureys

RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET CULTUREEL ERFGOEDBELEID IN VLAANDEREN

Inleiding

1. Erkennen en subsidiëren

2. Beschermen roerend cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang

3. Borgen van immaterieel cultureel erfgoed

4.. Recente ontwikkelingen

Erkennen en subsidiërenCultureel-erfgoeddecreet 2012Focus op cultureel erfgoed: roerend en immaterieel

Focus op cultureel-erfgoedwerking: uitvoeren basisfuncties met het oog op zorg voor en ontsluiting van cultureel erfgoed

Focus op ondersteuning van cultureel-erfgoedorganisaties:

Belang van het begrip ‘cultureel-erfgoedgemeenschap’ (kaderconventie over de bijdrage van het cultureel erfgoed aan de samenleving - Raad van Europa – Faro, 2005)

Complementair beleid: afstemming tussen Vlaamse overheid, provincies en steden en gemeenten. – een protocol

Erkenning van organisaties - een kwaliteitslabelMinimale internationale standaarden voor een kwaliteitsvolle collectiebeherende werking. Op dit ogenblik:

• Musea: 69• Culturele archiefinstellingen: 16• Erfgoedbibliotheken: 9

Gebaseerd op 4 basisfuncties:• Verzamelen• Behoud en beheer• Onderzoek• Publiekswerking

Wordt toegekend door drie bestuursniveaus samen Vormt de basis voor het complementair subsidiebeleid

Subsidiëren van instellingen en organisaties Werkingssubsidies

aan professionele bewaarinstellingen met een collectie en werking op landelijk niveau: 23 musea 5 culturele archiefinstellingen, Vlaamse Erfgoedbibliotheek

aan FARO, Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed aan landelijke expertisecentra en organisaties volkscultuur:

Thematisch: ETWIE, CRKC, CAG, LECA, … Technisch/methodisch: PACKED, tapis plein Volkscultuur: Heemkunde Vlaanderen, Familiekunde ,,,

Projectsubsidies

Voorbeelden

Ondersteuning regionaal cultureel-erfgoedbeleidOndersteuning lokaal cultureel-erfgoedbeleid

Subsidies van de Vlaamse overheid aan de 5 provincies:

regionaal netwerk van cultureel-erfgoeddepots een dienstverlening voor cultureel-erfgoedbeheerders met

betrekking tot het duurzaam bewaren van cultureel erfgoed regionale aggregatie- en preservatie-initiatieven voor digitaal

cultureel erfgoed - erfgoeddatabanken

Subsidies van de Vlaamse overheid aan steden en gemeenten: instrument van cultureel-erfgoedconvenant de steden Antwerpen, Brugge, Gent, Leuven en Mechelen andere gemeenten: > kritische massa cultureel erfgoed: een

intergemeentelijk samenwerkingsverband

Eén steunpunt voor cultureel erfgoed: FAROKernwoorden:

dienstverlenend intermediair landelijk / internationaal ondersteunen van cultureel-erfgoedorganisaties, cultureel-

erfgoedbeheerders en lokale en provinciale besturen

Kerntaken:

Praktijkondersteuning Praktijkontwikkeling Beeldvorming en communicatie

Zie: www.faronet.be FARO-tijdschrift

2. Beschermen van cultuurgoederen van uitzonderlijk belangTopstukkendecreet van 24 januari 2003, gewijzigd in 2014Topstukkenlijst:

Opstellen van een Lijst van cultuurgoederen van uitzonderlijk belang voor de Vlaamse Gemeenschap:

• zowel in privé als in publiek bezit • zeldzaam én onmisbaar

Op dit ogenblik: 530 objecten en 51 verzamelingen.

Garanties voor de eigenaars: Weigering toelating uitvoer verplicht

de overheid tot aankoop van het topstuk tegen de marktwaarde!

Privacy-bescherming Subsidieregeling voor restauratie en

conservatie

3. Borgen van immaterieel cultureel erfgoed

Immaterieel cultureel erfgoed - VlaanderenVisienota ‘Een beleid voor immaterieel cultureel erfgoed in Vlaanderen (2010)

Doel: het vrijwaren van het ICE in Vlaanderen Erfgoedgemeenschappen moeten de kans krijgen om ICE te

herkennen, benoemen, ontwikkelen, door te geven en te delen. Ondersteuning bij het borgen van ICE, o.m. via ontwikkeling

van praktijkgerichte instrumenten:• het platform www.immaterieelerfgoed.be• een netwerk van professionele actoren die ondersteunend,

begeleidend, verbindend en adviserend optreden ten behoeve van ICE-gemeenschappen.

• de Inventaris Vlaanderen

Borgen immaterieel cultureel erfgoed - UNESCO Unesco-conventie voor het borgen van immaterieel cultureel erfgoed

(2003) (tegenhanger Unesco-conventie 1972 onroerend erfgoed - Werelderfgoed)

Representatieve Lijst van ICE (art. 16): H. Bloedprocessie, Carnaval, de traditie van de Valkerij, de Leuvense Jaartallen,…

Lijst van bedreigd immaterieel erfgoed (art. 17)

Register van Voorbeeldpraktijken (art. 18): Ludodiversiteit (traditionele volkssporten), Beiaardcultuur

Immaterieel cultureel erfgoed is dynamisch; door evolutie in de tijd en door interactie met de omgeving krijgt het nieuwe betekenissen en verandert het gebruik of de functie

4. Beheer Collectie Vlaamse Gemeenschap

een collectie van een 18.000-tal kunstwerken, waarvan 8.000 eigendom Vlaamse overheid

verspreid over tal van musea en diverse openbare instellingen in Vlaanderen en Brussel

aankoopbeleid (van hedendaagse beeldende kunst tot sleutelwerken en topstukken)

5. Recente ontwikkelingen

Conceptnota ‘Naar een duurzame cultureel-erfgoedwerking in Vlaanderen’ (maart 2016)

Recente ontwikkelingen: voorontwerp van een nieuw cultureel-erfgoedWaarom? Herverdeling taken en bevoegdheden provincies Hertekenen complementair cultureel-erfgoedbeleid met steden Nood aan afstemming: 1 indiendatum voor alle cultureel-erfgoedorganisaties

1 indiendatum voor cultureel-erfgoedconvenants

Focus op cultureel-erfgoedwerking: Focus op clustering en samenwerking > schaalgrootte

Collectiebeherende: uitvoering functies (basistaken) Dienstverlenende organisaties: ondersteuning aan derden

Voorbereidend: regie-oefening ‘dienstverlenende rollen’

Opstart experimentele reglementen: ‘waarderingstrajecten’ en cultuurbrede ‘partnerprojecten’

Recente ontwikkelingen: borgenImmaterieel erfgoed: actualisering beleid 2017:

Verfijnen en dynamisch maken van inventaris met focus op goede praktijkvoorbeelden inzake borging

Verbreding platform www.immaterieelerfgoed.be

Aandacht voor ambachten en ‘living human treasures

Vragen?

Meer info: www.vlaanderen.be/erfgoed