{

De ‘gidsen voor badgasten’: een boeiende bron

Marc Constandt, gemeentebestuur Middelkerke

De toeristische nijverheid levert heel wat papieren bronnen op:

1. Seizoenskranten2. Affiches3. Aandelen4. Brochures5. Prentbriefkaarten…

Definitie van toeristische gids:

De reisgids omschrijven we als een praktisch handboek dat de toenmalige gebruiker toeliet om zelfstandig een toeristische uitstap in de betrokken regio te ondernemen.

Toen een praktisch handboek, nu een historische bron.

De voorgeschiedenis

De eerste gids: ‘Guide des Cheminsde France’ (Charles Estienne, 1552)

Reizen was toen nog een voorrecht voor de happy few.

De internationale uitgevers:

- 1836: gids van John Murray over Nederland, België en Noord-Duitsland- 1839: gids van Karl Baedeker over de Rijn- 1841: gids over Zwitserland van Adolphe Joanne

-> Andere bekende uitgevers zijn Grieben en Michelin.-> In ons land zijn er geen internationale spelers, wel vanaf ca 1839 de gids voor België van Ferrier.

De lokale gidsen

- Meestal lokaal samengesteld, specifiek voor een streek of een stad. Bvb. 1836 gids van Ferrier over Brugge- Profiel van de auteur: onderwijzer (Gaston van Steene), journalist (Georges Paquot), fotograaf (Le Bon) of artiest (Heins)

Georges Paquot

Bijzondere gidsen:

Hotelgidsen, gidsen voor een museum, gidsen voor de frontstreek na WO I.

Wereldtentoonstelling niet alleen aanleiding voor gidsen voor de attractie, maar ook voor de stad en het land.

Uitgevers:

Meestal belangengroepen: kusttram, musea, hoteliers, bandenproducenten, gemeentebesturen.

Commerciële uitgevers: Alfred Castaigne, Marco Marcovici en firma’s zoals Omnia Publicity.

Inhoud van de lokale gidsen:

- Beschrijvend gedeelte: wat valt er te zien?- Praktische info: hoe vind ik logies of een garage?- Publiciteit: bvb. de kustbazaar- Straatnamenplan: hoe vind ik mijn weg?- Illustraties: evoluerend van tekening naar foto.

Historische waarde

- Een unieke momentopname, zij het niet altijd te dateren.- De waarde wordt verhoogd door publiciteit en illustraties.- Het heeft een wervend doel met een ideaal beeld voor ogen.- Helaas werd de informatie niet altijd up-to-date gehouden.

- Reisgidsen bleken interessante instrumenten om het negentiende eeuwsemuseumlandschap in kaart te brengen. Er werden in de negentiende eeuw talloze reisgidsen van België gepubliceerd en van heel wat andere steden verschenen ook stadsgidsen. Al die gidsen droegen bij tot het ontstaan van een canon van toeristische bezienswaardigheden.(Liesbeth Nys, Museumbezoek in België 1830 – 1914)

- Evolutie van het aantal hoteluitbatingen per badplaats(Marc Constandt, De reisgidsen voor België)

- Het fronttoerisme(Marc Constandt, Het aandeel van Oostende en Brugge in het ''Oorlogstoerisme‘)

Voorbeelden van toepassing

Bewaring en registratie:

- Waarde werd ingezien door Paul Otlet (Mundaneum) en FerdinandVanderhaeghen (Gent) en later door Luc Schepens (Provinciale bibliotheek Brugge).

- Niet systematisch verzameld.

- Dringend nood aan registratie.

Paul Otlet