ŞİDDETSİZ KAMPANYAEL KİTABI

1

İÇİNDEKİLER

1. EL KİTABI HAKKINDA

2. ŞİDDETSİZLİĞE GİRİŞŞiddetsizlik Nedir ve Neden Kullanılmalıdır?Şiddetsizlik antrenmanlarıSiz ve GrubunuzŞiddetsizliğin Tarihsel UygulamalarıVaka Çalışması: B.D Yurttaşlık Hakları Hareketinde Şiddetsizlik AntrenmanlarıVaka Çalışması: Otpor; Sırbistan’daki İnsan Gücü

3. TOPLUMSAL CİNSİYETToplumsal Cinsiyet Nedir?Neden Barış Hareketleri Toplumsal Cinsiyet Şiddeti ile Uğraşmalıdır?Barış ve Toplumsal Cinsiyet Konuları Arasındaki Bağa Bir Örnek: İsrail'den New Profile

4. ANTRENMANI PLANLAMAK VE KOLAYLAŞTIRMAK İÇİN GÖREVLER VE ARAÇLARBeraber ÇalışmakAntrenmanı Organize Etmek İçin Kontrol ListesiAntrenmanı Kolaylaştırmak İçin Kontrol Listesi

5. ŞİDDETSİZ KAMPANYALARBir Kampanyayı Neler Şiddetsiz Yapar ?Şiddetsiz Kampanya PlanlamasıYapıcı ProgramHareket Eylem PlanıŞiddetsiz Eylem BiçimleriŞiddetsiz bir Kampanyada Tırmanış AşamalarıMedyanın RolüKampanya Vaka Çalışması Rehberi

6. ETKİLİ ŞİDDETSİZ EYLEM ÖRGÜTLEMEKProtesto Mesajı Göndermek – Bir Eylemi Etkili KılmakTavır Almadan Kaynaklanan Stres ve Gerginlikle BaşetmeMizah ve Şiddetsiz EylemlerGruplarla Çalışma – İlgi Grupları, Grup Süreci, Karar AlmaBir Eylemin Planlamasında Kontrol ListesiBir Eylem Öncesinde, Sırasında ve Sonrasında RollerYasal DestekCezaevi Desteği: MOC İspanya DeneyimiEylem Değerlendirmesi

7. HİKAYELER VE STRATEJİLER

2

Güney Afrika ile Dayanışma Kampanyası ve EylemlerSeabrook-Whyl-Marckolsheim: Kampanyalar Zincirinde Ulusötesi BağlantılarUluslararası Antimilitarist YürüyüşlerŞili: Gandhi'nin Anlayışı Şili Diktatörlüğüne Karşı Gelmede insanlara Güç Verdiİsrail: New Profile Diğerlerinin Deneyimlerinden ÖğreniyorTürkiye: Şiddetsiz Bir Kültür YaratmakTürkiye: Augusto Boal’ın “ Ezilenlerin Tiyatrosu” Uygulamaları Güney Kore'de Şiddetsizlik Üzerine Çalışmadaki Zorluklar ve BaşarılarSan Jose de Apartado, Kolombiya’nın Barış Topluluğu: Direniş, Saygınlık ve Cesaret DersiBombspotting- Bir Avrupa Kampanyasına Doğru

8. ŞİDDETSİZLİK ÜZERİNE ÇALIŞMAK İÇİN EGZERSİZLEREntellektüel Mülk NotuKarşılaşma SırasıÇatışkı SırasıBeyin FırtınasıDışa KonuşmaBarış Çalışanları İçin Bir Toplumsal Cinsiyet DiyaloğuÖğretmenin Dediğini Neden Yapmalı?Okulda Güç Kimde?10/10 StratejisiAğaçGüç SütunlarıKorkunun SonuçlarıMüttefikler SpektrumuAğaç ve RüzgarKarar AlmaRol OyunuÇapraz SpektrumForum TiyatrosuOturma, Koruma ve Blokaj için AraçlarSpektrum veya Barometre

9. TERİMLER SÖZLÜĞÜ

10. KAYNAKLAR (Ingilizce)

A.J. MUSTE ENSTİTÜSÜ ŞİDDETSİZLİK FONU

3

1

EL KİTABI HAKKINDA & NASIL KULLANMALI?

Uluslararası Savaş Karşıtları (WRI), farklı kuşaklardan gelen aktivistler ve farklı ülkelerdeki grupların

deneyimlerini kullanarak bu kitabı oluşturdu. Her şiddetsiz kampanyanın kalbinde; yer alan aktivistlerin sergilediği bağlılık, taşıdıkları zenginlik; diğerlerine ulaştırdıkları mesajın kalitesi – olayların niye böyle olduğunu sorgulamaya yol açabilecek, olanlara ya da olacaklara karşı insanları suskunluklarından sıyırltabilecek, müttefik kazandıracak veya hayatlarımızı etkileyen kararlarda söz hakkı talep edecek bu mesajlar – yatar. Şiddetsiz kampanyanın merkezinde yer alan kavramlardan biri 'güçlenme'dir: Birşeyleri oldurmanızı sağlayan bir his, özellikle de diğerlerine katıldığınızda.Şiddetsiz eylemin bir çok heyecanlandırıcı imajı vardır. Doğrusunu söylemek gerekirse bir konuyu dramatize edebilme yeteneği, şiddetsizliğin güçlü taraflarından biridir; insanların görmesini sağlamaya çalışır ve sıklıkla farkedilmeden geçen şeyler üzerine eylemelerini sağlamaya çalışır. Lakin bu dramalaştırma birden olmaz. Gruplarda veya bir kaç aktivistte, tartışmalarda, antrenmanlarda, geçmiş deneyimlerin yansıtılmasında, planlamada, deneyimlemede ve ilişki kurmada doğmaya başlar. Bu el kitabı bu yüzden grupların neler yaptıklarını ve nasıl yaptıklarını temel almıştır. Nihai bir model sunmaya çabalamıyoruz ama çeşitli bağlamlarda işlemiş olan yöntemleri öneriyoruz. Ve bunlar yaratıcı şiddetsiz aktivistler tarafından kendi durumlarına adapte edilebilirler.

Bu nedenle basılmış el kitabındaki içerik, Uluslararası Savaş Karşıtları'nda veya internette bulunan daha geniş bir malzeme havuzundan seçilmiştir. Belli konuları tanıtan metinler, deneyimler ve grup egzersizlerinden oluşur. Üçüncü bölüm kendi hareketlerimizdeki tek baskıya bakmaktadır: Toplumsal cinsiyet. Dördüncü bölüm antrenmanların hazırlığında ve kolaylaştırılmasındaki görevler ve araçlar konusuna değinmektedir. Beşinci bölüm, yapıcı çalışmanın ve medyanın rolünün de yer aldığı şiddetsiz kampanyalar ve eylemleri incelemekte, altıncı bölüm ise dünyadan hikayeleri ve stratejileri bir araya getirmektedir.El Kitabı boyunca şiddetsiz eylemin bazı avantajlarını tanımladık ve nasıl işlediği üzerine örnekler verdik. Eğer el kitabındaki terimlere aşina değilseniz onuncu bölümdeki terimler kısmına bakınız.

Sekizinci bölüm ise şiddetsizlikle çalışmada egzersiz örnekleri sunuyor. Bu grup egzersizleri, bir grubun bir konuyu ya da birbirini daha derin anlamaya ya da grubun şiddetsiz kampanya, eylem uygulamasında ona yardımcı olmayı hedefleyen egzersizlerdir. Genel olarak bu egzersizler, bir kişinin 'kolaylaştırılması'na, yani egzersizi onlara anlatmasına, niye ve nasıl yapıldığını açıklamasına, sürecin işlemesini sağlamasına, özellikle egzersiz sonlarındaki 'geri bildirim' kısmında insanları konuşmaya ve dinlemeye teşvik etmesine gerek duyar.Umuyoruz ki okuyucular bu el kitabının bölümlerini kopyalar ya da kendi dillerine çevirerek gruplarına dağıtır. Eğer böyle bir şey yaparsanız, yazılan şeyleri kendi durumunuza adapte etme konusunda rahat davranın. Dokuzuncu bölüm tavsiyeler vermektedir ve ayrıca sizi burada yada WRI sitesinde bulduklarınızı kendi durumunuza uyarlamanız için cesaretlendirmektedir!

Onbirinci bölümde bazı seçilmiş kaynakçalar vardır. Eğer bu kitapta özel olarak ilginizi çeken bir şey varsa

4

WRI web sitesinde daha fazlasını bulabilirsiniz. (http://wri-irg.org/wiki/index.php/Nonviolence_Handbook). Bazı makalelerin uzun versiyonu, ek makaleler ya da egzersizler ve daha bir çok başka kaynak bulabilirsiniz. WRI'de kaynak sağlamaktansa paylaşmayı tercih ediyoruz yani bu, şiddetsiz kampanya veya antrenmanlardaki deneyimlerinizde öğrendiklerinizi diğerlerinin şevkle okuyacağı anlamına geliyor. Bu yüzden lütfen WRI sayfasına yazılarınızla katkıda bulunun.

2

ŞİDDETSİZLİĞE GİRİŞ

Şiddetsizlik Nedir, Neden Kullanılmalıdır?

Neden şiddetsiz kampanya konulu bir el kitabı ile ilgileniyorsunuz? Muhtemelen bir şeyin olmasını ya da

olmakta olan bir şeyin durmasını sağlamak istediğiniz için. Belki şiddetsizliğin; düşmanlık doğuran ve nihayetinde, en azından toplumsal değişimi sağlamak açısından, kısır kaldığı kanıtlanan eylemlere karşı bir alternatif önerebileceğini hissettiğiniz için. Belki de sadece farklı bir şey denemek ya da grubunuzun zaten düzenlemekte olduğu eylem ve mücadeleleri geliştirmek için bazı tavsiyeler almak istiyorsunuz.Bu el kitabında, temel ve işlevsel şiddetsiklik tanımımız; şiddete başvurmadan şiddeti sonlandırma arzusuna dayanmaktadır -bu fiziksel şiddet ya da “yapısal şiddet” (mahrum bırakma, sosyal dışlama, baskı) olabilir-. Bu kesin bir tanımlama değildir; daha dokunaklı, daha felsefi, daha zamana özgü (örneğin; belirli bir yerde ve zamanda çok anlamlı olabilen) kişisel, hatta şiirsel tanımlamalar da mevcuttur.

Şiddetsizlik bu temel tanımlamadan daha fazlasını; örneğin güç ilişkilerini ve sosyal yapıları değiştirme arzusunu, tüm insanlığa ya da tüm hayata saygılı bir tutumu veya bir yaşam felsefesini ya da toplumsal eylem teorisini ifade edebilir. Sizi bu alanları keşfetmeye teşvik etmek istiyoruz. Birlikte şiddetsiz eylem gerçekleştirecek bir grup için vurgu farklılıklarını keşfetmek ve şiddetsizlik anlayışlarını paylaşmak zengin bir deneyim olabilir.

Bireylerin şiddetsizliği benimsemelerinin farklı nedenleri vardır. Kimileri şiddetsizliği arzu edilen toplumsal değişimlerin gerçekleşebilmesinde etkili bir teknik olarak gördüğü için savunur, kimileri de şiddetsizliği bir yaşam biçimi olarak uygulama çabasında olduğu için. Burada bir spektrum (farklı derecelerin bulunduğu bir hat) bulunur; bir çokları da ikisinin arasında bir yerlerdedir. Bu farlılıklar kampanya sürecinde ortaya çıkabilir, ama genellikle belirli bir kampanyaya özgü ilkeler ve rehberler (Bknz.: ‘Şiddetsiz Eylemin İlkeleri’ ve ‘Şiddetsizliğin ana hatları’) bu hat içinde farklılaşan tutumlara sahip kişileri uzlaştırabilir.

Anlayıştaki kesin farklılıklar bir kampanyada anlaşmazlık kaynağı olabilirler ve açıklığa kavuşturulmaları gerekir. Örneğin; kimileri şiddetsizlik yöntemlerinin bir çatışkıyı sürdürmek ve sonunda kazanmak için tertiplenmesi gerektiğini savunurken kimileri de temel şiddetsizlik tutumunun bugünün karşıtlarını da içeren bir çözüm aramak olduğunu ileri sürerler. Böyle bir farklılık ortaya çıktığında elzem olan kampanyaya katılan

5

kişilerin temel tutumları tartışmaları değil; kampanyayı etkileyen noktalar üzerinde anlaşmaya varmalarıdır. Bu belirli örnek (kimilerinin kazanma arayışı içinde olmasına karşın kimilerinin kapsayıcı bir çözüm arayışında olması), kampanyaya bağlı aktivistlerin taleplerini ve müzakere stratejilerini etkileyebilir.

Bilbao’da ordu binasında eylem, Bask Ülkesi, 2006 Dünya Kupası sırasında, Fotoğraf: KEM-MOC

Mülkiyete zarar verme konusu tartışmalı olabilir. Kimi şiddetslizlik aktivistleri mülkiyete zarar vermekten kaçınırken kimileri mülkiyet hasarının muhalif için bir cezai bedel olduğuna inanırlar. ‘Beşinci Bölüm’de kampanyanın ve eylem anahatlarının önemini tartışacağız. Bu anahatları düzenlemek için, mülkiyete zarar verme gibi bir konudaki tutumlar üzerinde tartışmak gerekebilir. İlgili tartışmalar bir eylemin uygulamaya konulacağı zamana ertelenmemelidir. Bazı kişiler için şiddetsiz eylem, karşıtına karşı düşmanca davranışlardan kaçınmak, hatta belki de “herkesin içindeki iyiyi aramak” anlamına gelirken bazı şiddetsizlik aktivistleri bir karşıtı “utandırmak”, ya da onları “savaş suçluları”, “işkenceciler”, “ırkçılar” ya da “ahlaksız” olarak damgalamak istiyor olabilir. Suistimal ile ilgili isimleri ve terimleri yüksek sesle dile getirme sorunu eylem anahatlarında iyi bir şekilde ele alınmış olabilir, ancak altta yatan farklılıklar ve tutumların olası kombinasyonları konuları, “şiddetsiz eyleme hazırlanma” bölümünde bahsi geçen ”ilgi grupları” içinde daha kapsamlı bir biçimde tartışılabilir (Bknz.: “İlgi Grupları”). Bu gruplar, tereddütleri ortaya sermenin yanı sıra karşılıklı öğrenme için bir ‘güvenli alan’ olma amacındadırlar. İlgi grubu üyeleri, genellikle şiddetsiz eylemle ilişkilendirilen bir cümle –‘güçlüye karşı doğruyu söylemek’ gibi- alır ve her üye cümlenin kendisi için ne ifade ettiğini ve hangi soruları doğurduğunu açıklar; görüşlerini paylaşır ve böylece herkesin beraber ne yapmaya çalıştıkları konusundaki anlayışlarını derinleştirir.

Biz şiddetsizlik aktivistlerinin bir genel tutumu, aktivitelerimizin yaratmaya çalıştığımız geleceğin bir ifadesi olması yönündedir: bu tutum Mohandas Gandhi’nin yapıcı program kavramında (Bknz: “Yapıcı Program”) ve ayrıca bizim ve hareketimizin “barış içinde” olması fikrinde somutlaşmaktadır; davranışlarımız arzuladığımız dünyayı yansıtmaktadır. “Güçlüye karşı doğruyu söylemek”, “hayatı olumlamak”, “farklılıklara saygı göstermek” gibi cümleler kullandığımızda bizim için birer güç kaynağı ve ulaşmak istediklerimizle temas için bir nokta olan temel değerlere başvuruyoruz.

6

“ Javier Gárate:

“İlk antrenman deneyimim 2003’te İsrail’de yapılan 15 Mayıs eylemindeydi. Bir kaç yıldan beri militarizm karşıtı kampanyalara dahil olmuş Şili’li bir vicdani redçiydim. Antrenman benim için gerçekten güçlendiriciydi ve eve öğrendiklerimi ve eğer eylemlerimizde başarılı olmak istiyorsak kendimizi eğitmenin şart olduğunu paylaşmak arzusuyla döndüm. Sonraki eylemlerimiz tüm grubun ordunun önünde durduğu eylemler değil, kendimize duyduğumuz daha fazla güven sebeiyle daha yüksek risk aldığımız eylemlerdi çünkü biz bunun için hazırlanmış ve eğitilmiştik.”

”

Şiddetsizlik Nasıl İşler?

Şiddetsizlik bir kampanyayı üç yolla güçlendirir:

1. Kampanya katılımcıları arasında: Katılımcılar arası güven ve dayanışmayı besleyerek, onların bir durum karşısında eyleme geçme güçlerinin kaynaklarıyla temasa geçmesini sağlar. Bir çok kişi yeni bir şey denerken başkalarının desteğini alana kadar ne kadar yaratıcı olabileceğinin farkına varmaz.

2. Kampanyaya karşıt olanlarla iletişime geçerek: Şiddetsizlik hem karşıtın şiddetini önlemeyi hem de şiddet içeren baskı uygulamanın politik anlamda geri tepeceğinin kesin olduğunun bilinmesini amaçlar. Bunlardan da öte; baskıcı bir kurumun ‘güç dayanakları’nı (Bknz: ‘Güç Sütunları’ ya da 'Müttefikler Spektrumu' Egzersizi) zayıflatmak için çabalar. Şiddetsizlik, muhaliflerin çalışanlarına ruhsuz araçlarmış gibi davranmaktan ziyade onların sadakatleri konusunu yeniden düşünmeleri için olanaklar yaratmayı dener.

3. Henüz dahil olmayanlarla iletişime geçerek: Şiddetsizlik, seyirciler ve dışarıdakilerle, başka bir deyişle henüz sorun ile ilgilenmeyen ya da henüz eyleme geçmemiş kişilerle ve potansiyel müttefiklerle iletişimin kalitesini değiştirir

Bknz: 'Müttefikler Spektrumu' Egzersizi.

7

Şiddetsizlik öğretisinin öncüsü, şiddetsiz mücadeleye karşıt olanlar için dört değişim mekanizması öneren Gene Sharp’tı: a) dönüşüm: bazen bir kampanya karşıt görüştekileri kendi bakış açısı yönünde ikna eder; b) zorlama: bazen bir kampanya karşıt görüştekileri, aktivistlerin yanlışın ve doğrunun ne olduğuna dair görüşleri konusunda ikna etmeksizin pes etmeye zorlar; c) uzlaşma: bir muhalif bir kampanya ile uzlaşmanın yolunu aradığında, kampanyanın talep ettiği yönde her şeyden feragat etmeden ve güçten vazgeçmeden bir taviz verdiğinded) dağılma: Sharp bu mekanizmayı; Sovyetler Birliği rejimlerinin çok fazla meşruluk kaybına uğradığı, “halkın gücü” meydan okumasına karşın kendini yenilemek için çok az bir kapasiteye sahip olarak kaldığı ve sonuçta dağıldığı 1989 yılından sonra listeye eklemiştir

*Daha fazlası için bknz: “Eylem Biçimleri”

Şiddetsizlik hakkındaki bilgiler bir hareketin nihai başarısına odaklanma eğilimi gösterir, özellikle de gücü elinde tutanlara karşı baskı oluşturma başarısı. Elinizdeki kitap ise kampanya oluşturma, canlı ve somut sorun tanımları yapabilme, kampanya stratejilerini tasarlama ile eylemi hazırlama ve değerlendirme süreçleri ile ilgilidir. Yazdıklarımız genel olarak toplumsal hareket pratikleriyle ve özelde bizim çeşitli ülkelerde gerçekleştirdiğimiz barış, antimilitarizm, anti-nükleer ve sosyal adalet hareketleri ile temellendirilmiştir.

Şiddetsizlik Antrenmanı

Caddelere çıkıp afişin köşesinden tutmadan ya da broşür dağıtmadan önce şiddetsizlik antenmanı yapmaya ihtiyacınız olduğunu söylemiyoruz, en azından bir çok ülke için. Şiddetsizlik antrenmanı olarak

8

tanımladığımız tüm süreç –sorunları analiz etmek, alternatifleri görmeye çalışmak, talepleri hazırlamak, kampanya stratejisi geliştirmek, eylemler planlamak, eylemler hazırlamak, eylemleri ya da kampanyaları değerlendimek- grubunuzun diğerleri üzerindeki etkisini yükseltebilir, size eylem sırasında daha iyi işlev gösterme ve yarattığı risk ve problemlerle daha iyi başetme hususunda yardımcı olabilir. Temel olarak, şiddetsizlik antrenmanı yeni fikirler geliştirmek ve test etmek ya da deneyimleri değerlendirmek ve analiz etmek için güvenli bir alan yaratmaya yardımcı olur.

Şiddetsizlik antrenmanları katılımcılara, kampanya ve eylemlerde şiddetsizliğin nasıl kullanılacağı konusunda ortak bir anlayış oluşturmakta yardımcı olabilir. Antrenmanlar, yeni beceriler edinebileceğimiz ve toplumun bize öğretmiş olduğu yıkıcı ve baskıcı davranışları bozabileceğimiz, katılıma dayalı bir eğitim deneyimidir. Şiddetsiz antrenman bir grubu kişiler beraber daha iyi çalışmayı ve amaçlarını netleştirmeyi öğrenirken aralarında bir komün bağı geliştirerek güçlendirebilir. Şiddetsizlik antrenmanı şiddetsizliğin gücünü anlamak ve geliştirmek konusunda bize yardımcı olabilir. İlgileri, korkuları ve duyguları paylaşmak ve toplumumuzda ve içinde bulunduğumuz gruplarda baskının rolünü tartışmak için fırsat sağlar. Bireysel anlamda, antrenman özgüven inşasında yardımcı olur ve kişisel etkileşimlerimize açıklık kazandırır. Şiddetsizlik antrenmanının amacı katılımcıları kollektif eylemlere daha verimli katılmaları için güçlendirmektir. Süreç, bu el kitabının Sekizinci Bölüm’ünde değinilmiş olan çeşitli egzersizleri ve antrenman yöntemlerini kapsar.

Şiddetsizlik antrenmanı kişileri doğrudan şiddetsiz eyleme katılmaya hazırlayabilir, strateji geliştirme tekniklerini, strateji içinde çalışmak için gerekli becerileri ve grup süreçleri ile baskı sorunları konusunda çalışmayı öğretebilir. Şiddetsizlik antrenmanları çoğunlukla kişileri belli bir eyleme hazırlamak için, planın öğrenilmesini sağlamak için, bir plan geliştirmek ve pratiğe dökmek için, yasal sorunların anlaşılmasını sağlamak için (ve daha fazlası için) kullanılır. Antrenmanlar, bir grup için dayanışmayı yapılandırmak ve ilgi grupları geliştirmek için birer fırsattır. Rol oyunu aracılığı ile (Bknz: “Rol Oyunu” Egzersizi) kişiler polisten, memurlardan, eylem içindeki diğer insanlardan ve kendilerinden neler beklenebileceğini öğrenebilirler. Bu, kişilere eyleme katılmaya hazır olup olmadığına karar vermekte yardımcı olabilir.Şiddetsizlik antrenmanlarının süresi kampanyanın ihtiyaçları ve zaman çizelgesi, antrenmanın hedefleri ve katılımcıların ve antrenörlerin deneyimleri gibi faktörlere bağlı olarak bir kaç saatten bir kaç aya kadar değişebilir.

* Şiddetsizlik antrenmanlarının planlanması ile ilgili daha fazla bilgi için bknz: “Antrenmanları Örgütlemek ve Kolaylaştırmak için Araçlar ve Görevler”

Antrenörlerin Rolü

Şiddetsizlik antrenörü, grubun öğrenme sürecini kolaylaştıran kişidir. Antrenör, eğitim kapsamındaki konularda bilgili olmalı, ancak herşeyi-bilen-kişi olmamalıdır. Antrenörün amacı, insanlara ne düşüneceğini ve ne yapacağını söylemek değil; katılımcıları kendi fikirlerini geliştirmek konusunda yönlendirmektir. Şiddetsizlik antrenmanı isteyen her grubun ya da topluluğun yerel bir antrenörü olmadığını fark ettik; ancak kişiler bir antrenmanın gerçekleştirilmesi için hangi yeteneklerin gerektiğini anladıklarında bu yeteneklerden bazılarını zaten geliştirmiş ve farklı bağlamlarda kullanmış olduklarını fark edeceklerdir. Kolaylaştırıcı yardımcılarından oluşan, deneyimlerini ve yeteneklerini bir araya getirebilecek bir antrenör grubu oluşturabilirsiniz. Mümkünse, bu antrenör grubu hem kadın hem erkek üyelerden, farklı yaş gruplarından ve farklı etnik kökenlerden gelen kişilerden oluşmalı ve böylece katılımcıları yansıtmalıdır.

Antrenörün Sahip Olması Gereken Özellikler

9

• Grup süreçlerine dair yetenek ve grup dinamikleri hakkında farkındalık. Herkesin katılmakta olduğundan ve deneyim ve içgörülerini paylaşabileceğini hissettiğinden emin olmak antrenörün görevidir

• Şiddetsizlik eylem ve kampanyalarıyla ilgili bilgi-anlayış. Eğer kimsenin deneyimi yoksa, antrenör grubun öğrenmesine yardımcı olmak için vaka çalışmalarını ve egzersizleri kullanmalıdır.

• Doğru egzersizi ne zaman ve nasıl kullanacağını öğrenmek için, grup ihtiyaçlarına ve tarzlarına karşı duyarlı olmak.

Şiddetsizlik Antremanı içi Potansiyel Konular

• Şiddetsizlik tarihi, felsefesi ve şiddetsiz eylem uygulaması

• Baskının üstesinden gelmek, etnik/ırkçı ve toplumsal cinsiyet dinamikleri (Üçüncü Bölüm’e ve Onbirinci Bölümdeki “Kaynaklar” kısmına bakınız.)

• Kampanya stratejisi geliştirme (Beşinci Bölüm’e bakınız.)

• Konsensus, karar alma ve hızlı karar alma (Bakınız: ‘Gruplar Halinde Çalışma’ ve ‘Karar Alma Egzersizi’)

• İlgi grubu nedir ve grup-içi roller nelerdir (Bakınız: ‘İlgi Grubu’ ve ‘Eylem Sırasında, Öncesinde ve Sonrasında Roller’)

• Yasal ve Medya ile ilgili işler konusunda yetenek (Bakınız: ‘Yasal Destek’ ve ‘Medyanın Rolü’)

Siz ve Grubunuz

Bu elkitabı muhtemelen belirli bir amaç veya tema için bir araya gelmiş, dünyaya dair ne hissettikleri konusunda arkadaşlık, eğilim üzerine temellenmiş ve bir vesile üzerine kurulmuş gruplar için yazılmıştır. Bireysel bir duruş bile genellikle bir grubun desteğine ihtiyaç duyar. El kitabının kampanyalar bölümü uzun dönemler boyunca birlikte olmayı planlayan bir grup için faydalı olacakken eyleme hazırlanma bölümü belirli bir olay için bir araya gelecek gruplar için daha uygun olacaktır.

İnsanların bir arada olduğu, birlikte iyi çalıştığı ve her birini güçlendiren güçlü gruplar eylem gücü verirler. Gruplar çok farklı yollarla bir araya gelirler, en etkili ve eğlenceli olanları ayırt edici bir şeylere bağlı olmalıdır; onların kendi yaratıcılığının işaretleri ve onların gösterişli yapacak karakter. Bu, bir grup içerisinde gerçekleşen ve grup üyelerinin arzuları ile yetenekleri arasında ulaştığı belirli bir dengeden ve özel bir bileşimden güç alarak yükselir.

Bu bölüm bir grubun üyesi olarak düşünebileceğiniz, bazı grupların tartışacağı ve üzerinde bilinçli bir tercih yapacağı bazılarının de geliştireceği bazı bakış açıları önerir.

Bir Grubu Güçlendirmek

İlk husus insanların grubun kendi görevleri ve davranışlarına ne kadar önem verdiğidir. Bu kendi başına asla bitmeyecek bir çatışma kaynağıdır. Bozulabilecek dengeler var; tartışmaya sabırsız ve acilen dışarıda bir yerlerde olup bir şeyler yapmak isteyen, hedefleri hakkında açıklık isteyenler, bir konuyu halk önünde konuşmak için hazırlanmak konusunda, grubun kime ulaşması gerektiği konusunda ve göz önüne alması

10

gereken eylem formları hakkında ya da grubun kendini ve görevlerini nasıl organize edeceği konusunda. Yeni bir grup bir şekilde kendi yolunu ve yönünü bulma konusunda en iyisini yapmalı ve insanları farklı yönlere çekmede mutlu bir araç olmalı. Eğer bir grup çok fazla inisiyatife ve enerjiye sahipse alt gruplar belirli temalarla devam ederler.

Sizin grubunuz büyük ve açık ya da küçük ve ilgi grubuyla (Ilgi Gruplarına bknz.) limitliyse de yeni insanların içtenlikle karşılanmasını ve herkesin katkı vermek için yeterli hissetmelerini istersiniz. Bu; kültürel çeşitlilik, baskıcı davranışlar, sınıf, ırk ve toplumsal cinsiyet dinamikleri ve grup içindeki güç sorunlarıyla artış gösterir. Bu sorunlarla uğraşmak gerilim kaynağı olabilir ama bunlarla hiç uğraşmamak daha kötü olabilir. Destekleyici bir atmosferde bu sorularla mücadele etmek için yollar bulmaya ihtiyaç duyarsınız. İkinci bölüm toplumsal cinsiyet üzerinden bazı örnekler sunmaktadır.

Biraz değişiklik olması için düzenli toplantılarda bir boşluk ayırmak ya da genel toplantılara ek olarak özel oturumlar düzenlemek için bir arada kalmayı planlayan bir grup için bunlar faydalıdır. Bu, zaman zaman yetenek paylaşımı, kampanya geliştirme veya belirli bir kampanya maddesine daha detaylı bir bakış gibi pratik bir odaklanmaya sahip olabilir. Bu, zaman zaman da ahenk yaratma (slogan yapımı, söyleme) ya da grup görevlendirmesini geliştirme yolları gibi gruba yönelik olabilir.

Farklılıkları Keşfetmek

Bir şiddetsiz eylem grubu belli bir noktada şiddetsizliğin biçimleri ve uyandırdığı yankı, değerler, tutumlar ve hedefler de dâhil olmak üzere şiddetsizlik terimiyle ilişkili meselelerden de etkilenecektir. Grup üyelerinin içten bir şekilde taşıdığı kanaatlerine dokunan her hangi bir meseleye farklılıklara saygı ile bir grup konumu oluşturulması daha az amaçlanıp algılamaların ve bakış açılarının paylaşılmasıyla başa çıkılmalıdır. Basitçe diğerlerini daha iyi anlamak birlikte yapmaya çalıştığınız şeyi derinleştirecektir.

Şiddetsizlik sorununu kendi başına ele alın. Şiddetsizlik vaadi bir grubu birleştiren bir faktör olabilir ama böyle olması zorunlu değildir; Şiddetsizliği belirgin amaçlar için kullanmaya hazırlananlar ile uzun erimde ulaşılacak bir felsefe olarak ele alanlar arasında sıklıkla bölünmeler yaşanır. Biz, bazı sorunların prensipler (Şiddetsiz Eylemin Prensipleri ve Şiddetsizlik Ana Hatları) üzerine bir kolektif bildirge ile başa çıkılmasınıi öneriyoruz. Ama şiddetsiz eylemin taahhüdünü açıklayan bir grup bile -olumlu ya da olumsuz- şiddetsizlik ile ilgili başka konularda önyargılara sahip olabilir. Bu sorunlarla ilgili iyi bir tartışma ufuk açıcı, ilham verici olabilir ama pek de iyi olmayan bir tartışma gerilimi ve öfkeyi artırabilir.

Farklılıkları görece güvenli bir biçimde keşfetmenin yolu ‘spektrum’ deneyi olarak da bilinen değerlerin ‘barometre’sidir. Birisi farklı tutumları, eylemleri ve etkenleri keşfetmek için bir grup soru geliştirir. Bu sorular gruba yerleştirilir ve insanlar iki tarafa hareket eder: birincisi şiddetsizlik mi değil mi; ikincisi ise kendi başıma yapabilirim ya da yapamam. Bu zamanla ‘bunu yapan bir grubun parçası olmak istiyorum ya da istemiyorum’ şekline dönüşebilir. (‘Spektrum veya Barometre’ye bknz.)

Grubunuz neyi başarmaya çalışıyor gibi bir soru sadece bir basit cevaba sahiptir ama gruptaki herkesin ilaveten hedefleri olabilir. Düşüncelerin veya hislerin birçok farklı çizgisi insanları bir grubun içinde yer almaya yönlendirebilir. İkili giriş egzersizi gibi basit bir şey bile insanları neyin getirdiğini açıklamak için alan yaratır.

Genel olarak bu el kitabı ötesinde, angaje olduğunuz eylemin ötesinde de epey geniş bir fikir olan sosyal dönüşüm için çok da bir bakış açısı keşfetmiyor. Böyle bakış açıları gruptan gruba ve değişik bağlamlarda çok fazla değişiklik gösterir. Önemli olan nokta tekdüzelik inşa etmemek, insanların konulara farklı bakışlarını anlamak ve en azından takdir etmektir. Bilhassa grubunuz bir şeyi riskli olarak değerlendiriyorsa her birinizin

11

eyleme getirdiği belli tutumları ve riski nasıl karşılayacağınızı gösteren öncelikleri anlamak için uygun bir şekilde hazırlanmaya zaman ayırmalısınız.

Yöntem seçiminizi etkileyen davranışınızın bağlamını nasıl anlarsınız? Yorumcular eylemin alışılagelmiş veya alışılagelmemiş yolları arasında farklı görüşlere sahiptir. Bununla birlikte bağlam hepsini değiştirebilir. Kapalı bir toplulukta tam olarak alışılagelmiş anlamlarıyla basitçe ‘söylenemezi söylemek’ ya da ‘sessizliği bozmak’ muazzam ve muhtemelen patlayıcı, katalizör bir etkiye sahip olabilir. Bununla birlikte diğer bir bağlamda alışılagelmemiş eylem – sivil itaatsizlik veya grev gibi - içerebilir ve normalleştirilebilir. Ya katılımcı olmayanlar ‘yine aynı şeyi yapıyorlar’ diye küçümseyebilir ya da katılımcılar eylemin rutin bir biçiminde sıkışıp kalmış hissedebilirler. Bazı toplumsal hareket teorisyenleri ( Doug McAdam, Sidney Tarrow, and Charles Tilly, Dynamics of Contention, Cambridge University Press, 2001, s-9) “suç teşkil eden ve içeren” ayrımının “alışılagelmiş ve alışılagelmemiş” ayrımından daha kullanışlı olduğunu belirttiler çünkü bu, farklı bağlamlarda çeşitli biçimlerin farklı etki yaratacağını kabul eder. Grubunuz içerisindeki bazı farklılıklar (örneğin yasadışı eylemliliğe karşı tutumlar) eyleminizin bağlamlarının farklı analizlerinden kaynaklanabilir.

*Daha fazla içerik için bknz. ‘Protesto Mesajı Göndermek’ ve ‘Tavır Alırken Stresle ve Gerginlikle Başetmek’)

Ne İstiyorsunuz?

Bir aktivist olarak bir gruptan ne istediğin hakkında düşünmelisiniz. Geniş ölçekte bir insan topluluğunun ilgisini çeken bir grup mu istiyorsunuz? Çok fazla tutum ve kanaat paylaşan ve bunların güçlü bir ifadesini yaratan bir grup mu? Bu ikisinin bir kombinasyonunu sağlayacak bir yol var mı? Örneğin daha geniş bir kampanya bağlamında şiddetsizliği destekleyen bir üye grubunun parçası olabilir misiniz?

Grubunuz eyleme başlamadan önce ne kadar etkiniz olacağını bilemezsiniz. Gruplar, halka açılmadan ne kadar fırsat açabileceklerini düşünmez. Buenos Aires’teki ilk Las Madres de la Plaza de Mayo gösterilerinde sadece 14 kadın yer aldı; başka güçlü bir hareket böylelikle küçük çapla olsa da başladı. Bazı küçük, basit eylemler kimsenin hayal bile edemeyeceği büyük sonuçlara gidebilir. Bununla birlikte eylemlerin çoğunun daha küçük sonuçları olduğunu göz önünde bulundurmanız gerekir. Şiddet içermeyen eylem grubu eylemin tüm repertuarının farkında olmalı, amaç üzerinde güçlü bir sezgisi bulunmalı ve çalıştıkları bağlamı analiz etme becerisini göstermelidir. Bu el kitabı bu nedenle eyleme hazırlanma, bir kampanya oluşturma ve ne yaptığınızı değerlendirme için materyaller bulundurmaktadır.

Mayıs 1987’de gerçekleştirilen Dayağa Karşı Kadın Yürüyüşü de buna örnek olarak gösterilebilir. Hareketi başlatanlar dahi bu kadar büyük bir eyleme dönüşeceğini beklemediklerini söylemişlerdir. (Ç.n.)

Şiddetsizliğin Tarihsel Uygulamaları

Ülkelerinizin tarihlerine bakarsanız mutlaka şiddetsizlik eylemlerine örnek teşkil edecek olaylara rastlarsınız: mitingler, grevler, boykotlar ve popüler işbirliğini reddin başka formları. Bu eylemlerin çeşitli nedenleri ise, işçi ve köylü hakları, kölelerin özgürlükleri, kadınların veya mülksüzlerin oy kullanma hakları, etnik eşitlik, cinsiyet eşitliği (…), yani kısaca adaletsizlik ve tahakkümün çeşitli formlarını kapsar. Fakat, 21. yüzyıla ve Mohandas Gandhi’nin Güney Afrika ve Hindistan’daki belli başlı kampanyalarına kadar şiddetsizlik eylemleri,

12

sosyal dönüşüm için bilinçli stratejiler olarak değerlendirilmedi.

Gandhi, şiddetsizliğin hem bu eylemi gerçekleştiren hem de eylemin yöneltildiği insanlar üzerinde belli bir gücünün olduğuna ikna olmuştu. Sosyal dayanışmanın tahakküm veya sömürü çabalarının üstesinden gelebileceğini görmüştü. Ayrıca, bir düşmanı her şey için sorumlu tutup ona karşı çıkmanın da terli olmadığına, kişilerin kendi sorumluluklarına ve davranışlarına da göz atması gerektiğine inanmıştı. Özgürlük ve adalet sadece talep edilmemeli, ayrıca uygulanmalıydı ve bir hareketin temeli bunun üzerine inşa edilmeliydi. Gandhi bu konü üzerine pek çok makale yazarak şiddetsizlik konusundaki fikirlerini geliştirdi. Yönetenlerin, yönetilenlerin işbirliğine ihtiyaç duyduklarını ilk gözlemleyen o değildi, fakat bu konuyu sivil direnişin merkezi stratejisi haline getiren kişi oldu: Bir keresinde şöyle yazmıştır: “Şiddetsizliğin ilk prensibi, küçük-düşürücü her şeye karşı işbirliğini reddir.” Gandhi şiddetsizlik üzerine kafa yoran en sistematik düşünür değildi – kendi deneyimlerinden “gerçeklik deneyleri” olarak bahsetmeyi tercih ediyordu- fakat bazı mevzuatlar konusunda ısrarcıydı. Bunlardan biri, bir şiddetsizlik öğretisi oluşturmak üzere kampanyaların gerekliliğiydi. Bir diğeri ise, halkın problemlerine işaret eden yapıcı aktivitelerin merkezi önemiydi (Daha fazla bilgi için: ‘Yapıcı Program’). Sömürge Hindistan bağlamında Gandhi için yapıcı program, dinler arası düşmanlığı azaltma, toplumsal cinsiyet ve kast ayrımcılığının üstesinden gelme, cahilliği giderme ve sağlıkla ilişkili önlemler almada ihmalkârlık, yiyecek ve giyecek üretiminde kendine yeterliliğin vurgulanması konularını kapsıyordu.

Gandhi’nin başlattığı kampanyalara katılan çoğu katılımcı, onun sadece bazı prensiplerini paylaşıyordu; Hindistan’ın İngiliz sömürgeciliğinden kurtarmak için şiddetsizliği kullanmaya hazırdılar, fakat çok azı Gandhi’nin şiddetsizliğe bağlılığını paylaşıyor ve bunu yaşam tarzı olarak benimsiyordu. Aslında bilindik politik liderlerin çoğu, yapıcı programa sadece sembolik olarak önem veriyordu. Bu örnek sıkça tekrar ede gelmiştir: Katılımcıların şiddetsizliği pratikte kendilerine uygun bir strateji olarak kabul ettiği geniş kapsamlı hareketlerde şiddetsizlik eylemleri etkili olmuş, fakat sadece bir azınlık şiddetsizliğe felsefi bir bağlılık duymuştur. Hindistan’ın bağımsızlık mücadelesi, özellikle Afrika’da sömürgeciliğe karşı pek çok takipçi harekete örnek teşkil etmiştir; pek çok çevreden insanlar şiddetsizliği etkili kılanın ne olduğunu ve nasıl daha başarılı bir şekilde kullanılabileceğini araştırmaya başlamıştır. Gandhi’nin ölümünden 60 yıl sonra, şiddetsizlik yanlısı aktivistler hala gerçeklikle deney yapıyor ve şiddetsizliği etkili kılanın ne olduğunu araştıran bir alan oluşturuldu.

Ne, nerede işe yarar

Şiddetsizliğin üslubu bağlama göre değişir. Filipinlerde Marcos rejimi 1986’da devrildiğinde üretilen “İnsan/Halk gücü” teriminden ve Milošević’in 2000’de Sırbistan’da düşüşünden sonra, bazı gözlemciler bir eylem modelinden bahsetmişlerdir. Bununla kastedilen, seçimleri düzenbazlıkla kazanmaya çalışan bozulmuş ve otoriter rejimleri deviren popüler şiddetsizlik eylemleridir. Tabiî ki, Milošević’in düşüşü ve başka yerlerdeki “insan/halk gücü” olayları arasında benzerlikler vardır. Hatta şiddetsizliği Milošević’e karşı öylesine yaratıcı bir şekilde kullanan Sırpların bir kısmı şuanda başka hareketleri eğitmekle ilgilenmektedirler. Fakat, her durumda, bu hareketler neyin uygun olacağını ve işe yarayacağını kendileri analiz etmelidirler.

Pek çok kişi, şiddetsizliğin köklü ve zalim rejimler karşısındaki gücünden şüphe duyar. Bu durumda herhangi bir direnişin oluşması güçleşir. Şiddetsizlik de bir “çabuk çözüm” önermez, silahlı mücadelenin önermeyeceği gibi. Bazı idealist hareketler silahlanma yoluna gitmiş ve sonuç olarak kendilerini halktan koparmış, gasp ve adam kaçırmadan medet ummuş, kısaca silahlı çeteler haline gelmiştir. Şiddetsizlik farklı bir işleyişi amaçlar. Bir hareketin kaplayacağı sosyal alanı genişleterek ve rejimin söylenmesini istemeyeceklerini dile getirerek, temel dönüşümlere giden süreçler başlatılabilir. 1970lerde ve 1980lerde Latin Amerika’nın çeşitli bölgelerinde işkence, kayıplar ve ölüm mührezeleriyle karşı karşıya kalan şiddetsizlik eylemleri, korkuyu

13

yenmek için sosyal dayanışmayı yeniden inşa etmeyi amaçlamıştır.

Eski Sovyet Blok’unda, Sovyet ordusunun müdahalesini ve baskısını üzerine çekmek istemeyen pek çoğu, direniş konusunda ihtiyatlıydı. 1970’de Gdansk, Polonya’da 4 grevci vurularak öldürülmüştür; bu yüzden 1980’de Solidarność kurulduğu zaman, Gdansk grevcileri sokak ihtilaflarından kaçınmış, kendilerini şantiyelerine kilitlemişlerdir. Farklı bir toplumu arzuluyorlardı, ama şimdilik isteklerini asli bir ilk adımla sınırlandırdılar: bağımsız işçi sendikalarının tanınmasına. Bu bütün Polonyalı işçilerin etrafında toplanabileceği bir sınırlı hedefti. Polonyalı entelektüeller bunu bir “kendi sınırlarını çizen devrim” olarak tanımladı. Bu ihtiyatlı yaklaşıma rağmen, Solidarność’un harekete geçirici gücü rejimi korkuttu ve sıkıyönetim ilan edilmesine ve pek çok aktivistin hapsedilmesine sebep oldu. Fakat, birkaç yıl içinde kendiliğinden konulan sınırların ötesine geçme ve yeni isteklerde bulunma zamanı geldi, sadece Polonya’da değil bütün Sovyet Blok’unda olmak üzere şiddetsizlik eylemlerinin daha provokatif formları göze alındı.

Bu elkitabının çoğu okuyucusu konuşma özgürlüğünün Sovyet Komünizmi’nde ve Latin Amerika’nın askeri diktatörlüğünde olduğundan daha çok olduğu toplumlarda yaşamaktadır, fakat bu toplumlardaki aktivistler, toplumun daha çok tüketmesini amaçlamak için imaj bombardımanına uğratılmasından dolayı görülen sosyal duyarsızlıktan şikâyet ederler. Bizim toplumlarımızdaki şiddet genelde gizlidir yada “statüko”, olması gereken şey olarak kabul görür ki bu devlet şiddetinden, kitlesel silahlara, sosyal mahrumiyetin şiddetinden çevresel tahribata ve dünyanın bir ucundan ipleri çeken kukla oynatıcılarının şiddeti gibi pek çok formu kapsar.

Pasifistlerin Rolü

WRI’de bizler şiddetsizliği bir prensip olarak benimseriz. Bu bağlılığın bizi bir azınlık haline getirdiğinin ve bizim pasifist prensiplerimizi paylaşmayan insanlarla çalışmak durumunda kaldığımızın farkındayız. Retorik ve kısa vadeli şok taktiklerinin ötesini görmek, baskı sistemlerine meydan okuyacak ve alternatif oluşturacak aktif şiddetsizlik formları geliştirmek istiyoruz. Bu, pasifist ve anti-militaristlerin dışında da geniş bir spektrumdaki insanlara anlamlı gelecek hedefler tanımlamak ve pasifist bir anlayışa sahip olmayan insanlara da çekici gelecek metotlar kullanmak ve organizasyonlar yapmak demektir.

Biz pasifistler hedeflerimizi gerçekleştirmek için şiddete başvurmayı reddettiğimiz için şiddetsiz alternatifler gerçekleştirmek için yaratıcı enerjimize yatırım yapmak durumundayız. Geçmişte pasifistler sosyal hareketlerde hayati ve yenilikçi bir rol oynamışlardır; hem taktik geliştirmek hem de organizasyon yapmak seklinde aktiviteler geliştirmişlerdir. Örneğin, 1940larda Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ilk etnik segregasyon karşıtı “Freedom Rites (Özgürlük Binişleri)”, pasifist bir inisiyatifti; 1950lerde İngiltere’deki silah karşıtı şiddetsiz doğrudan eylem gibi. Şiddetsizliğin bu gruplarca yaratıcı bir şekilde kullanılması, şiddetsizliğin bunları takip eden kitlesel hareketlerde daha yaygın olarak kullanılmasının önünü açtı. Kişileri şiddetsiz protestolarda karşılaşabilecekleri şiddet türlerine hazırlayan şiddetsizlik antrenmanlarının tanıtılması bunu takip etti. Şiddetsizlik antrenmanları daha katılımcı hareketlerin ve organizasyonların geliştirilmesinde temel rol oynamıştır.

Gandhi ve Martin Luther King Jr., kendi hareketlerine öylesine önemli karakterler haline gelmişlerdir ki insanlar şiddetsizliğin ancak “karizmatik” liderlik başarılı olabileceği izlenimine kapılmışlardır. Hâlbuki WRI’de bizim için şiddetsizlik eylemleri bir sosyal güçlendirme kaynağıdır ve insanüstü liderlere ihtiyaç duyulmaksızın bütün katılımcıların cevherini güçlendirir. Bu yüzden biz karar verme, ilgi grupları bazlı organizasyon ve genişletilmiş şiddetsizlik antrenmanlarını savunur ve destekleriz ki katılımcı, değerlendirme ve geliştirmeyi sağlayan araçları dahil edebilelim.

14

Örgütleme

Bazen öyle görünür ki şiddetsizlik sadece oluverir ve binlerce kişi bir şeyi yapmak üzere bir araya gelir. Fakat özellikle eylem sadece kitle iletişim araçlarında ilan edilmiş bir olaya tepki göstermek değil de sosyal değişime ajanda oluşturmak üzere başlatılmış bir kampanyanın bir aşamasıysa genelde bir organizasyon gereklidir. Dışarı yansıtılan imaj az-çok birleşmiş bir insan kümesini gösterir. Fakat içeriden bakılırsa, görünür ki hareket her biri ayrı organizasyonlara ait ve kendi tema ve vurgularına sahip belirli abonelerce oluşturulan çeşitli networklardan, bir meseleye farklı yönlerden yaklaşan birbiriyle bağlantılı kampanyalardan oluşmuştur. Şiddetsiz yaklaşımlar, organizasyon metotları ve eylem çeşitililiği, farklı elementlerin uyumla hareket etmesini ve yeni destekçiler kazanılmasını sağlar.

Vaka Çalışması: B.D Yurttaşlık Hakları Hareketinde Şiddetsizlik Antrenmanları

1942 yılında, radikal pasifistler, ırkçılık ve militarizm karşıtı çalışmalara lider sağlamak üzere takımlara eğitim veren Uzlaşma Birliği Şiddetsiz Eylem Komitesi’ni kurdular. Bu komiteden 1945 yılında, vatandaşlık hakları hareketlerine katılıma hazırlamak için şiddetsiz antrenmanlar geliştiren ve bu konuda bir ilk olan Irk Eşitliği Kongresi (CORE) doğdu.

1947’de başlayarak 10 yıl boyunca CORE, Washington DC’de bir aylık antrenman atölyeleri düzenledi. Katılımcılar, segregasyonu sona erdirme hedefine yönelik şiddetsizlik ve organize olma ile ilgili teorileri öğrenip kabiliyet geliştirdiler.

Vatandaşlık Hakları Hareketi’nin başlarında, Kuzey Hristiyanlık Önderlik Konferansı, 1956’daki Montgomery Otobüs Boykotu gibi şiddetsizlik eylemi kampanyalarına hazırlıklarını Afrikalı-Amerikalı dini geleneğe dayandırdılar. Lokal kiliselerde yapılan kitlesel toplantılarda, Martin Luther King Jr ve başkaları şiddetsizlik üzerine ders verdiler. Şarkı söylemek ve dua, topluluk ruhunu ve şiddetsizlik öğretisini güçlendirdi. Sivil itaatsizlik Vatandaşlık Hakları Hareketi’nin can alıcı parçası haline gelmiş olduğu için, antrenmanlara rol oyunları ve şiddetsiz kalmak üzere taahhütname imzalamak dahil edildi.

Vatandaşlık Hakları çalışanlarını Güney’de karşılaşacakları şiddete hazırlamak için yoğun bir eğitim gerekti.1964 Mississippi Özgürlük Yazı’nda katılımcılar iki haftalık bir antrenmanla başladılar. 1968 Yoksullar Kampanyası ise yürüyüşçülere, yürüyüş organizatörlerine ve destekçilere antrenman programları hazırladı.

* Alıntı: Joanne Sheehan, 'Decades of Nonviolence Training: Practicing Nonviolence' , the Nonviolent

Activist, July-August 1998. http://www.warresisters.org/nva0798-4.htm

Vaka Çalışması: Otpor; Sırbistan’daki İnsan Gücü

1998’deki kuruluşunu takip eden 2 yılda Sırp Gençlik Grubu Otpor (Resist), Slobodan Milošević’in iktidardan uzaklaştırılmasında merkezi bir rol oynadı. Başlangıçta kampanyaları, Milošević’e karşı muhalefete bakış açısını değiştirmeyi hedefledi, örneğin grafiti, sokak tiyatrosu gibi iletişim kurmaya yönelik şiddetsiz gerilla taktikleri kullandılar ve mizah, ilgi çekmek ve korkuyu azaltmak için aracı oldu. Ardından, bölünmüş

15

demokratik muhalefete baskıyı arttırarak Milošević’e karşı çıkmak ve güç sütunlarını zayıflatmak için birleşme noktaları buldular.

Belgrad, Sırbistan’da bir gösteriye renk katan Otpor davulcuları

Şiddetsizlik antrenmanı atölyeleri, rejimi zayıflatmayla ilgili anlayışın yaygınlaşmasında önemli rol oynadı. Milošević, seçimleri çalmaya kalktığı zaman, bunu meydana çıkaracak ve onu durduracak konumdaydılar. Kalabalıklar parlamento binasını çevrelediği zaman, polis onları dağıtmaya istekli değildi. O zamanın en ünlü görüntüsü, parlamento binasına giren buldozer ve bunu engellemek için hiçbir çaba harcamayan polistir.Otpor, Sırbistan’ın demokratikleşmesinde Milošević’in görevden uzaklaştırılması için yaşamsal bir rol oynadı, fakat bunu takip eden demokrasi süreci hayal kırıklığına uğrattı.

Kaynaklar:• 'Bringing Down a Dictator', DVD, 60 minutes, a production of York Zimmerman Inc., Washington,

D.C., USA

• Albert Cevallos,'Whither the Bulldozer?: Nonviolent Revolution and the Transition to Democracy in

Serbia' (US Institute of Peace special report No 72 - downloadable from http://www.usip.org)

• The Website for the Centre for Applied NonViolent Action. Strategies includes articles by Otpor activists and others on their strategy and tactics:

http://www.canvasopedia.org/content/serbian_case/otpor_strategy.htm

16

3

TOPLUMSAL CİNSİYETVE ŞİDDETSİZLİK

“Savaşlar, ne zaman ki erkekler savaşmayı, kadınlar da onaylamayı bıraktıklarında sona erer.”

– Jesse Wallace Hughan, Uluslararası Savaşkarşıtları Ligi (WRL) kurucusu

Kadınların ve erkeklerin her ikisinin de savaşla mücadelemize katılımını istiyor oluşumuz basit ve açık gözükebilir. Lakin, insanların yeteneklerinin, enerjilerinin, görüşlerinin en iyi şekilde kullanılabilmesi için, kendimizi nasıl örgütlediğimize, kampanyalarımızı nasıl oluşturduğumuza, eylem antrenmanlarımızı nasıl oluşturduğumuza toplumsal cinsiyet farkındalığını katmamız gerekir.

Neden? Çünkü toplumsal cinsiyet, toplumumuzun kadın ve erkek rolleri, erkeklik ve kadınlık tanımı hepimizi etkilemektedir. Ve sosyal geleneklerin erkekliği, dominant, agresif ve kontrolcü olarak; kadınlığı da zayıf, boyun eğen ve hizmet eden olarak yapılandırması her birimizi derinlerde etkilemiştir. Toplumsal cinsiyet farkındalığı, şiddetsiz eylemlerimizde ve kampanyalarımızda mücadele ettiğimiz bu yargıları tekrar üretmememize yardımcı olur.

Antimilitarist kampanyalarda, toplumsal cinsiyet farkındalığı ve toplumsal cinsiyet temelli analiz, etkili bir strateji oluşturmada etkili araçlardır. Toplumsal cinsiyet her çatışkıda varolan bir öğedir. Çatışkının nedeni olmayabilir ama erkeklik ve kadınlık hakkındaki farklı düşünceler insanların neden ve nasıl kavga ettiklerinin kalbinde yatan nedendir. Askeri sistemler, belli fikirler ile kadın-erkek rolleri hakkındaki görülerle çalışmak üzerine inşa edilmiştir. Şiddetsiz bir yapı ve çatışkı çözümü için sistem yaratmak istiyorsak, toplumsal cinsiyet hakkında yen görüler ve beklentiler oluşturmamız gerekmektedir.

Bu bölüme, toplumsal cinsiyet farkındalığını geliştirecek, kampanyalarınızı ve şiddetsiz eylemlerinizi toplumsal cinsiyet penceresinden bakarak gözden geçirmenizi sağlayacak kavramları ve egzersizleri dahil ettik.

17

DOĞRU SORULARI SORMAK: ŞİDDETSİZ ANTRENMAN VE TOPLUMSAL CİNSİYET, CHİANG MAİ, TAYLAND FOTOĞRAF: JOANNE SHEEHAN

Toplumsal Cinsiyet Nedir?

Toplumsal cinsiyet, kadın ve erkeklerin beklentilerini, değerlerini, imajlarını, davranışlarını, inanç sistemlerini ve rollerini tanımlayan fikirlerin sosyal yapılanmasıdır. Sadece kadın ve erkek arasındaki değil, her gruptaki güç ilişkilerini ağır biçimde etkiler; bu da bir çok sosyal probleme neden olur. Farklı kültürlerin toplumsal cinsiyet hakkında, kadın ve erkek için neyin uygun olduğu ve neyin olması gerektiği üzerine farklı fikirleri vardır. Toplumsal cinsiyet sadece kültürden kültüre farklılık göstermez, zaman içinde veya bir toplumun kriz döneminde değişiklik gösterebilir.

Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Arasındaki Fark Nedir?

Cinsiyet, kadın ve erkek arasındaki doğal, biyolojik farklılıkları işaret eder. Bu farklılıkların bir çoğu net ve sabitken bazı biyolojik farklılıklar çeşitlilik gösterir. Toplumsal cinsiyet ise toplum tarafından verilen erkeklik ve kadınlık hakkında kültürel görüşler, inanç sistemleri, imajlar ve beklentilerle yapılanmıştır.

Toplumsal Cinsiyet, Güç ve Adalet ile Nasıl İlgilidir?

Bir çok kültürde, erkeklerin deneyimleri ve perspektifleri norm olarak kabul edilir. Heteroseksüel maskulin davranış ise standart olarak tanımlanır. Güç kullanımı, özellikle halka açık alanda, maskulin olarak algılanır. Bir çok kültürde, erkekler ailenin, grubun ve halkın reisi varsayılırken kadınlar takipçiler ve destekçiler olarak varsayılırlar. Bu tip varsayımlar, kadın ve kızların kendi hayatlarını etkileyecek kararlar üzerine çok az şey söyleyebilecekleri anlamına gelebilir. Ayrıca, bu geleneksel rolleri takip etmeyen erkeklerin de toplum tarafından eleştrilmesi anlamına da gelebilir. Toplumsal cinsiyetin sosyal olarak yapılanmış bir fikir olmasından dolayı, kadın ve erkek rolleri hakkındaki baskıcı kanıları değiştirebilir ve zorlayabiliriz. Toplumsal cinsiyet adaleti dediğimiz de budur.

18

Toplumsal Cinsiyet Her Birimizi Nasıl Etkilemektedir?

Doğduğumuz andan itibaren toplumsal cinsiyet hakkındaki tüm sosyal yapılanmadan etkilenmekteyiz. Maskulinite, genç erkeklerin mentalitisine bir çok farklı şekilde işlenir. Üzerlerinde hislerini reddetmelerine, fiziksel açıdan güçlü olmaya, diğerlerini baskılayarak ya da onlarla yarışarak üstünlüklerini ispat etmelerini isteyen sosyal baskı vardır. Kontrol, diğerleri üzerinde güç kullanımı ve şiddet erkekliğin sembolleri olarak görülebilir. Bu tür bir sosyalleşme, her birimizdeki insanlığı küçültmektedir. Erkekler ve genç oğlanlar, onları askerliğe hazırlamak için sert davranışlara maruz bırakılır. Savaşın kendisi, erkeklere karşı toplumsal cinsiyet şiddetidir, erkekler ve oğlanlar olarak öldürmeye zorlanırlar.

Kızlar ise sıklıkla, zekalarını yok saymaya, iyi dinleyici olmaya, düzgün ve boyun eğen olmaya ve diğerlerinin ihtiyaçlarını kendininkinden önce tutarak değerli olduklarını kanıtlamaya dönük biçimde sosyalleşir. Edilgenlik ve adaletsizlik karşısında sessiz kalarak onaylama kadınlık işareti olarak görülebilir. Bu tür bir sosyalleştirme ise insanı değerleri yoksayarak kurbanlığı öne çıkarır. Kadınları ve çocukları koruma, savaş nedeni veya savaşı haklı çıkarmaK için kullanılan propoganda aracıdır. Savaşın kendisi, kadınlara karşı toplumsal cinsyet şiddetidir, kadınlara tecavüz ve cinsel şiddet bir savaş silahı olarak kullanılır.

Neden Barış Hareketleri Toplumsal Cinsiyet Şiddeti ile Uğraşmalıdır?

Bir toplumsal cinsiyet perspektifi, barış ve adalet çalışmalarına önemli bir görüş katkısı sağlar. Erkeklik ve kadınlık hakkındaki görüşler, şiddetin köklerinde yatar ve silahlı çatışkıların desteklenmesi için kullanılır. Barış zamanlarında, kadınlara ve kızlara uygulanan şiddet, bir toplumun gerçekte ne kadar barışçıl ve adaletli olduğunu anlamak için önemli bir göstergedir. Savaşın şiddetini sonlandırmak isteyen barış ve adalet örgütleri, toplumlarındaki şiddetin tüm yönlerini anladıklarında ve buna karşı mücadele ettiklerinde daha etkili olacaklardır.

Savaş zamanı cinsel şiddete maruz kalıp kurtulanlar için barışma, toplumsal cinsiyet adaleti sağlanmadan mümkün olamaz. Ayrıca savaş zamanı erkeklere uygulanan cinsel şiddet etrafındaki sessizlikte kırılmalıdır. Barış hareketleri; kadınların artan militarizasyonu, barış inşasına sağlayabilecekleri yetenekler ve liderlik, toplumsal cinsiyet beklentilerinin erkekleri nasıl savaşmaya yönelttiği gibi toplumsal cinsiyet ve savaş ile ilgili olan konuları görmezden gelemez.

Toplumsal Cinsiyet Perspektifi Bizim Çalışmamız için Neden Önemli?

Sosyal değişim için çalışan insanların bir çoğu, toplumsal cinsiyet hakkındaki içselleştirilmiş varsayımlardan azade olduklarını varsayarlar ve bu yüzden öğrenmeye ve kendimizi değiştirmeye neden olmadığını sanırlar. Farkındalık yaratmak, kendimizi ve örgütümüzdeki toplumsal cinsiyet konuları hakkındaki dinamikleri değiştirmek bireysel ve örgütsel açıdan önemli bir dönüşümdür ki bu toplumdaki yapısal şiddeti değiştirmenin kendisidir.

Toplumsal cinsiyet ile ilgili konularda çalışmak zordur çünkü konu her birimiz hakkındadır ve bunu görmezden gelemeyiz. Çünkü hepimiz doğrudan etkilendik ve bu yüzden konu gündeme geldiğinde genellikle korkuyla karşılaşırız. Nasıl başa çıkacağımızı bilemeyiz ya da istemeyiz; daha fazla çatışkı ve bölünmeden korkarız. Sıklıkla önceliğimizin bu olmadığını söylemek daha kolayımız gelir. Kendimizi cesaretlendirmek için, diğer grupların ve hareketlerin bu soruları nasıl gündeme getirmeye başladıkları örneklerine bakabiliriz.

19

Barış ve Toplumsal Cinsiyet Konuları Arasındaki Bağa Bir Örnek: İsrail'den New Profile

Bir barış grubu, barış çalışmalarına toplumsal cinsiyet farkındalığını nasıl dahil eder? Bu, örgütsel kimlik ve yapı, üyelerine antrenman ve oryantasyon ile ve strateji programı geliştirilerek yapılabilir.

New Profile, İsrailli Barış Örgütü, kendini “ asker devlette yaşamanın gerekli olmadığına inanan bir grup feminist kadın ve erkek” olarak tanımlar. Bu tür bir net tanımlama, örgüt ile ilişkiye geçmek isteyen biri için, toplumsal cinsiyet ve barış arasındaki bağı en başından itibaren ortaya koyar. New Profile, liderlik rollerini ve ücretli pozisyonları rotasyona bağlayarak ve aktivitelerde hiyerarşiyi önlemeye çalışarak geleneksel örgüt yapısını kırar. Grubun yeni üyelere ve halka dönük yaptığı antrenmanlar ve eğitim çalışmalarının – workshoplar, seminerler, gençlik grupları ve konferanslar – bir çoğunda toplumsal cinsiyet ve militarizmin İsrail kültüründe ve toplumunda nasıl birbirine bağlı olduğunun bir analizi yeralır. Ayrıca bu bağlantıya daha derinliğine bakmaya dönük tam günlük çalışmalar da sağlanır. 2007'de bu tür bir çalışmada, örneğin, İsrail'deki kadınların askere alım süreçlerine bakmak ve bütün toplumun nasıl militarize edildiğini analiz için ordu arşivinden kadın askerlerin fotoları kullanıldı. Öğrenme ve tartışam için bu tür olanaklarla, New Profile üyeleri militarizmin problem analizine ve stratejik eylem planlamasına daha derin bir toplumsal cinsiyet farkındalığı getiriyorlar. Örgütün Küçük ve Hafif Silahlar projesinde sadece problemlere veya İsrail silah ticaretine bakılmıyor, aynı zamanda küçük silahların bireysel hayatlarımızı nasıl etkilediğine ve İsrail kültüründeki 'güvenlik' tanımının yeniden kurulmasında New profile nasıl yardımcı olabilir üzerine de çalışılıyor.

Notlar:

• International Fellowship of Reconciliation's Women peacemakers Programı için tasarlanan materyalden uyarlanmıştır.(http://www.ifor.org/WPP/index.html) ve Barış ve Adalet için Uluslararası Kadın Birlikteliğinin antrenman el kitabı için (http://www.womenforpeaceandjustice.org/)

20

4

ANTRENMANI PLANLAMAKVE KOLAYLAŞTIRMAK İÇİNGÖREVLER VE ARAÇLAR

Şiddetsizlik antrenmanını planlamak ve kolaylaştırmak pek çok insanın paylaşması gereken bir dizi görevi gerektirir.

İlk olarak kampanya yürütücülerinin(organizatörlerinin) antrenmanın ne zaman olacağı ve hangi antrenmanının gerekli olduğunun farkında olması gerekir. Grubun stratejik kampanya gelişimi antrenmanına mı yoksa cinsiyet konusunda duyarlılık antrenmanına mı ihtiyacı var? Antrenman şiddetsizlik eylemlerine yeni katılacak bir grup insan için mi yoksa deneyimli bir grubun yeni beceriler edinmesi için mi gerekli? İlgi gruplarının grup sürecinde antrenmana ihtiyacı var mı?

Bir kez antrenman alınmasına karar verildikten sonra antrenörlere ihtiyaç vardır. Şiddetsizlik antrenmanında belirtildiği gibi, eğer antrenör bulunamazsa gerçekleştirmek için yardımcı kolaylaştırıcılardan bir grup oluşturulur. Bu bölümde organizasyon, planlama ve kolaylaştırma antrenmanlarına yardımcı olması için bir kontrol listesi bulunmaktadır.

Organizatörler ve antrenörler kendi görevlerinde çalışmaya başlamadan önce beraber konuşmalıdır. Organizatörler ve antrenörler arasındaki belirsizlik ve varsayımlar antrenmanın başarısız olmasına yol açar. Antrenman, planların test edilmesi ve zayıflıkların bulunması ya da daha fazla insanın sürece dâhil edilmesi için önemli bir fırsattır. Antrenörlerin bu tip hedeflerin farkında olması gerekir.

Eğer antrenörler grubun bir parçası olan kişiler ise, antrenör olarak kendi rolleri konusunda net olmaları gerekir. Bu antrenörler kapsam, grup, kampanya, eylem senaryosunu ve benzeri etkenleri anlamada grup dışı kolaylaştırıcılardan daha iyi olmakla beraber, grup çalışmalarına derinlemesine dâhil olmuş oldukları için farklı bir role bürünmekte zorluk çekeceklerdir, rollerin netleşmesi bu süreçte yardımcı olacaktır.

* “Şiddetsizlik Kampanyaları” ve “Etkili Şiddetsizlik Eylemleri Organizasyonu” bölümü antrenörlerin ve organizatörlerin neye ihtiyaçları olduğunu ve antrenmanın niçin olduğunu anlamalarına yardımcı olacak bilgi içermektedir.

21

İNGİLTERE NÜKLEER SİLAHLAR FABRİKASI – AWE ALDERMASTON'DA DÜZENLENEN, TOPLUMSAL CİNSİYET ŞİDDETSİZLİK VE GÜÇLENME ANTRENMANINA KADIN AKTİVSTLERİN VE ANTRENÖRLERİN KATILIMI FOTOĞRAF: JUDITH BARON

Beraber Çalışmak

1) Antrenörlerin tamamı ve organizatörlerin bazıları antrenmanı planlamak için önceden görüşmelidir. Duruma göre organizatörler detaylı karar vermek için gruba geri dönmeye gerek duyabilirler. Antrenörlerin soruları, organizatörlerin grubu antrenmana hazırlamak için başka nelere ihtiyaç olduğunu anlamalarına yardımcı olabilir. 2) Antrenmanın amacına ulaşması için ne kadar zamana ihtiyaç olduğunu tartışın. Bir günde (kaç saatte) veya 1 haftada gerçekleştirilebilir mi? Antrenman kampanya gelişiminin süreci takip edilerek aşamalandırılabilir mi? kampanyayı planlamak için bir seri antrenmana ihtiyaç var mı? Bazı gruplar kampanyayı planlamak ve hazırlanmak için hafta sonu tatilini kullanır. Eğer insanlar seyahat etmek zorunda ise antrenmanı nasıl planlayabilirsiniz?3) Antrenörlerin katılımcılar ile ilgili bilgiye ihtiyaçları vardır. Sadece bu eylem için mi bir araya geliyorlar yoksa düzenli buluşan insanlar mı? Ne tip deneyimleri var? Daha önce antrenman almışlar mı? Daha önce şiddetsizlik eylemlerinde bulunmuşlar mı, bulunmuşlarsa ne çeşit?4) Grubun şiddetsizliğe ve antrenmana yaklaşımını tartışın. Şiddetsizlik rehberi var mı?5) Kampanya organizatörlerinden antrenmanda detayları sunulması istenmeli (senaryo planları, kampanya geri planı gibi). Bu görev için ne kadar zamanları olduğunu netleştirin. 6) Ne tip el broşürlerine ihtiyaç olduğu tanımlayın, gerekirse harita ve resimler kullanın. 7) Antrenman materyalinin (kalemler, kaset, broşürlerin fotokopileri, film ekipmanları ve benzeri) getirilmesinden, yemeğin veya diğer fiziksel ihtiyaçların ayarlanmasından sorumlu kişiyi belirleyin.

Antrenmanı Organize Etmek İçin Kontrol Listesi

1) Antrenmanın gerçekleşeceği alanda insanların rol oyunlarına ve egzersiz yapabilmelerine, çember şeklinde oturabilmeleri ve benzer aktiviteler için gelenlere yetecek yer olduğundan emin olun.2) Üzerine yazmak için duvar panosu veya kâğıt olduğundan emin olun.

22

3) Yemek ve içecekler önemlidir, birinin bundan sorumlu olduğundan emin ol veya katılımcılardan paylaşmak için bir şeyler getirmelerini iste.4) Çağrı belgesi (Outreach) antrenmanın açık bir tanımını ve tüm katılımcıların katılımı gerektiğini, antrenmanın uzunluğunu ve benzeri bilgileri içermelidir.

Antrenmanı Kolaylaştırmak İçin Kontrol Listesi

1) Kolaylaştırıcılar hazırlık sürecinin gerçekte antrenmanı sunma/kolaylaştırma kadar uzun sürebileceğinin farkında olmalıdır. Yardımcı kolaylaştırıcıların gündemi oluşturmak için birlikte çalışması ve kimin neden sorumlu olduğu ve birlikte nasıl çalışılacağı konusunda net olması önemlidir. 2) Her bir bölüme ayrılan zaman konusunda gerçekçi olun. Antrenmanın yetişmeyecek kaygısıyla çabucak yapılması konusunda gelen baskılara yenik düşmeyin.3) Antrenmanı tanıtımlarla başlatın. Tanıtım egzersizleriyle buzları kırın. Eğer grup birbirini iyi tanıyan insanlardan oluşuyorsa sorular sorun, böylece insanlar birbirleri hakkında yeni şeyler öğrenir.4) Eğer antrenörler insanların önceki deneyimleri hakkında yeterli bilgiye sahip değilse, sormak için rekabetçi olmayan yolları kullanın. Antrenörlerin katılımcılar hakkında bilgiye ihtiyacı olduğunu ancak bunun kimin daha iyi olduğunu belirlemeye yönelik bir egzersiz olmadığını açıklayacak bir yaklaşım belirleyin.5) Antrenmanın başlarında katılımcıları cesaretlendirecek “karşılaşma sırası” gibi basit egzersizler uygulayın, 6) Büyük grup içinde ikili veya üçlü küçük gruplar oluşturarak aktiviteyi dengeleyin. 7) Tartışmaya hareket egzersizlerini dahil edin, düzenli aralıklar verin8) Zamanı iyi tutun, eğer programın gerisinde kalırsanız gerekli yerlerde kesin. Ancak son konuları senaryo rol oyunu gibi en önemlilerinden bazıları olacakları için kesmeyin. 9) Değerlendirme için her zaman vakit bırakın ve değişik değerlendirme yollarını kullanın. Panoya “ne iyi gitti” (+) ve ‘ne daha iyi olabilirdi’ (-) yazın. Yorumları teşvik etmek için bir dizi soru sorun, ele alma veya beyin fırtınası yöntemini kullanın. Yazılı değerlendirme formları uzun antrenmanlar için oldukça faydalıdır.

KAMPANYA GELİŞTİRME ANTRENMANI, TİBLİS, GÜRCİSTAN FOTOĞRAF: ANDREAS SPECK

23

5

ŞİDDETSİZ KAMPANYALAR

Bir Kampanyayı Neler Şiddetsiz Yapar ?

Öyle ya da böyle şiddetsizliğe dair net bir bağlılık içerir! Kampanyalarda bir çok temel adım aynıdır: araştırma ve bilgi toplama, eğitim ve antrenman, strateji geliştirme. O zaman ne “şiddetsiz kampanya”da biriciktir? Kesinlikle şiddet kullanmamaktan daha fazlasıdır.

Bir çok örgüt ve kampanya, perspektiflerini açıklayan şiddetsiz ilkelerinin beyanıyla, şiddetsizliğe bağlıdır. Uluslararası Savaş Karşıtları (WRI)'nın ilke beyanı şiddetsizliği benimsiyoruz derken neyi kasdettiğimizi açıklıyor:

“Şiddetsizlik, diyalog ile sivil direniş dahil olmak üzere aktif direnişi birleştirebilir; alternatifleri inşa etmek üzere baskı sistemini desteklemeden işbirliğini reddi birleştiredebilir. Çatışkıyla mücadele yolu olarak bazen şiddetsizlik, kendisiyle birlikte barıştırmayı da beraberinde getirmeye çalışır: Sosyal yapıyı güçlendirme, toplumun alt tabakasında bulunanları güçlendirme ve farklı taraftaki insanları çözüm arayışına dahil etme. Bazen bazı hedefler hemen elde edilmese bile şiddetsizliğimiz bizi diğer insanlarınkini yoketmeme azmimize bağlı kalmayı sağlar. (http://wri-irg.org/statemnt/stprinc-en.htm)

Aşağıdaki liste şiddetsizliğe özel spesifik ilkeleri tanımlar. Bunların bazıları kendisini şiddetsiz diye tanımlamayan kampanyalarda da görülebilir, bu ilkelerin kombinasyonu bir kampnayayı şiddetsiz yapar.

Şiddetsiz Eylem İlkeleri

Bu ilkeler, bu kitabın editör grubu ile Birleşik Devletler'deki şiddetsizlik antrenörlerinin dahil olduğu işbirlikçi bir süreç sonunda geliştirilmiştir. Sizi, bunları ya da grubunuzda bu tartışmaya özendirecek yeni bir grup ilkeyi kullanmaya davet ediyoruz. Grubunuzun üyelerinin şiddetsiz ilkelere dair nerede durduklarını anlamaya yardımcı olabilecek “Spektrum / Barometre” yi kullanabilirsiniz. Eğer büyük farklılıklar varsa bunun şiddetsiz kampanyanızı nasıl etkileyeceğini tartışmaya ihtiyacınız olacak.

Şiddetsizlik Prensipleri anlaşmanızı tanımlamada belki de en iyi yoldur. (en azından kampanyanızın amacı için)

– Her bir bireyin değerini tanıyoruz. Bu temeldir: kendinin ve diğerlerinin insanlığını ve saygınlığını tanımak. Karşıtımıza bir düşman gibi kötü davranmayı reddediyoruz.

24

– Hepimizde doğrunun bir parçası olduğunu biliyoruz; hiçkimse hepsine sahip değildir. Hiçkimse tamamen “doğru” veya tamamen “yanlış” değildir. Kampanya, bilgi toplayışımız, eğitimimiz ve eylemlerimiz bunu yansıtmalıdır.

– Eylemlerimiz demokratik süreç ve iletişime teşvik için açıklığı vurgular. “Güç ile”yi ifade eden süreçler için çalışırız, “diğerleri üzerinde güç” için değil. Kampanyaya dahil olan herkesin güçlendirilmesi önemlidir. Kendine yeterliliği sağlayacak demokratik yapılara (içsel ve dışsal) teşvik ederiz.

– Kastımız (davranışlarımız ve eylemlerimiz) sonucumuzla uyumludur. (Yaşamı doğrulamak, baskıya karşı çıkış ve adaleti arama, her bireye değer verme) Stratejimiz bu ilke üzrine kurulmalıdır, şiddet ve hileci yöntemlerle elde edilmiş bir “zaferi” haklı göremeyiz.

– Acı çektirmektense acı altında kalmaya istekliyizdir. Acı çektirmeyi red, her bireye her bireye değer vermeye dayanmaktadır, bağlılığımıza ve davamıza dikkat çekme stratejisidir. Bize saldırılırsa, şiddetle cevap vermeyeceğiz. Eylemlerimizin bir sonucu olarak cezaevinin farkındayız; cezaevlerini doldurmak da bir strateji olabilir.

– Hemfikir ilkeler doğrultusunda kendimizi şiddetsiz eyleme hazırlamaya bağlıyız. Gerekliyse, bu bağlılığı daha iyi anlamaya ve uygulamaya yardımcı atölyeler ve oryantasyon toplantıları düzenleyeceğiz.

* Martin Luther King, Jr'un şiddetsizlik ilkelerine bakınız: http://www.thekingcenter.org/prog/non/6principles.html

Şiddetsizliğin Ana Hatları

1930'larda Gandhi tarafından yapılmış Disiplin Kodu'na kadar gidersek, birçok kampanya bütün katılımcıların hemfikir olduğu “şiddetsizliğin anahatları”nı geliştirmiştir. “Şiddetsizliğin anahatları”, şiddetsiz ilkeler ile aynı değildir. Katılımcıların bir eylemde nasıl davranacağını belirleyen bir anlaşmadır. Çok pratik konuları dile getirebilir ('hiç bir silah taşımayacağız' gibi) veya felsefi kavramlara dair de olabilir ('yaratmayı seçtiğimiz dünyayı yansıtan bir şekilde bir araya geleceğiz' gibi.)

AMERİKALILARIN GÖZLEM OKULU GÖSTERİSİ, FORT BENNING, ABD. FOTOĞRAF: JOANNE SHEEHAN

25

'Şiddetsizlik' deyince neyi kastettiğimiz veya neden şiddetsizliği seçtiğimiz farzedilmemeli. Küçük ve homojen gruplarda bile tartışma farklı anlayışları ve farklı bağlılıkları netleştirir. Şiddetsizlik anahatları ne beklendiğini göstermek ile eyleme şiddetsizlik ruhunu katar. Bir eylemin ortasında kalabalığın tonu, sözsel tacize hatta şiddete çok kolay kayabilir. Devlet ajanları, kişileri şiddete kışkırtmak için harekete geçirmeye çalışabilir. Şiddetsizlik anlaşmaları ve şiddetsizlik antrenmanı büyük sayılardaki kişilerin, bu alanda çok az deneyim sahibi olsalar bile bir kampanyaya şiddetsiz katılımı mümkün kılar. Organizatörlerin şiddetsiz eylem ilkelerine bağlılığı veya kampanya stratejisinin çok iyi planlanmasından daha elzem olan şey katılımcıların gösterilerde ve sivil itaatsizlik eylemlerinde şiddetsizliğin ilkelerini etkili bir şiddetsiz kampanya için yansıtmalarıdır.

Şiddetsiz anahatlar için örnekler:

• Faslane 365: http://www.faslane365.org/fr/display_preview/nonviolence_guidelines

• Lakenheath Action Group: http://www.motherearth.org/lakenheathaction/nv.php3

• School of the Americas Watch: http://www.soaw.org/article.php?id=1093

• Principles of the Students' Union of the University of Prishtina, 1997

• NATO-ZU/Shut down NATO: Action guidelines NATO-ZU/Shut down NATO, March 2009

Şiddetsiz Kampanya Planlaması

Gösteriler tek başlarına bir savaşı sona erdirmezler veya kökleri derine inen adaletsizlikleri çözmezler. Dünyadaki korkunçluklarla yüzleşildiğinde geri adım atmaksızın veya ileriye bakmaksızın bir eyleme veya aktiviteye atlayıp, çatışmanın şiddetsiz alanını yaratmak kolaydır. Çok sıklıkla grupların bir problemi tanımlayıp hemen bir taktik seçmeye geçerler. Veya 'analiz felci'nden müzdarip olup kendimizi ve diğerlerini eğitmeye dalarız ve eyleme geçemeyiz, bu yüzden hedeflerimize varamayız. Şiddetsiz kampanyanın gücü taktikleri, stratejik düşünmeyi ve katılımcıların bağlılığını yaratıcı biçimde biraraya getirmekten gelir. Spesifik bir mevzu üzerinde etkili bir değişim, genellikle spesifik ve tanımlanmış amaçlara ulaşmada, aktivite ve eylemler serisine bağlı bir kampanyaya ihtiyaç duyar. Kampanyalar, aynı ortak kaygıyı paylaşan bir grup insan tarafından başlatılır. Katılımcılar, eylem ve aktivitelere katılımı arttırıcı ve güçlendirici antrenman, eğitim, araştırma sürecine başlama, hedefleri belirleme, ortak anlayış ve vizyon geliştirirler.

Bir kampanyanın çeşitli aşamalarda farklı hedefleri vardır. İlk olarak spesifik kampanya talebi veya saptanmış bir amaç gerekir. Bir çok kampanya için mücadele bazı hiyerarşilerin tepesindeki insanların siyasetiyledir. Bu amaca ulaşmak için, onları ikna eden yeni bilgilerle, desteğine bağımlı oldukları kişilerin iknasıyla veya karşılaşacakları direnişe dair onları uyararak, karar alma süreçlerine yeni faktöler getirmemiz gerekir. Onlara düşman gibi davramayız, fakat belli bir adaletsizliği sonlandırmak için durdurulması veya uzaklaştırılması gereken rakip kişiler olarak davranırız.

Kampanyaların içsel hedefleri de vardır; mesela katılımcıların kapasite inşası ve sayısını arttırma gibi. Şiddetsiz bir kampanya, kişileri güçlenme süreçlerine götürür. Bunlar kişisel güçlenme (kişiler kendi güçlerini baskıya, dışlamaya ve şiddete karşı; insan hakları, barış ve katılımcılık için kullanırken keşfederler) ve kollektif güç inşasıdır. Gruplar süreçte nasıl organizatör olunacağını ve politik stratejiler üretileceğini öğrenirler.

Kampanyalar ayrıca istediğimiz şeyin vizyonuyla da iletişmelidir, varolan güç yapılarıyla mücadelede gelecek kampanyalara yol açmalıdır. Birden çok kampanya bizi, çalıştığımız sosyal dönüşüme götüren sosyal güçlenmeye doğru hareket ettirebilir. Antrenmanlarımızda ve planlamamızda bu şiddetsiz sosyal güçlenme

26

sürecinin bütün yönlerini gözönünde bulundurmalıyız: kişisel güçlenme, toplumun gücü, insanların gücü.Etkili bir şiddetsiz strateji geliştirmek için stratejik düşünme yeteneği geliştirmeliyiz.

Etkili Strateji Geliştime

Yaratıcı kampanyalar, şiddetizlik potansiyelini açığa çıkarma anahtarını elind tutar. Gruplar, güç ve şiddetsiz kampanya olasılıkları üzerine heyecanlandıklarında etkili kampanya stratejisi geliştirme konusunda daha istekli olurlar. Aşağıda önerilen egzersizler, heves ve heyecan üretmeye yarıdmcı olabilirler; ayrıca değişimin nasıl olduğunu anlamanın yanısıra kampanyayı etkili kılma yönünde de öneriler getirir.

Eğer, toplumunuzda sosyal değişim için çalışıyorsanız, bu değişime doğru gitmek için etkili strateji hazırlığı amacıyla grup sürecine girmek isteyebilirsiniz. Bir grup süreci, grupta halihazırda bulunan kaynakları kullanır ve şevk ile bağlılık oluşturabilir. “10/10 Stratejileri” egzersizini kullanarak veya katılımcılara bildikleri etkili kampanyaları ve neyin bu kampanyaları etkili kıldığını sorarak değişimi tartışıp grubun kampanyalar hakkındaki bilgisini paylaşmasını isteyebilirsiniz. Verilen cevaplardan bir kontrol listesi hazırlayın. Geçmişte yapılanlardan öğrenmenin bir başka yolu da vaka çalışmalarıdır. ('Kampanya Vaka Çalışmaları Rehberi' ne bakınız) Bunlar size şablon sunmaz lakin başarılı şiddetsiz kampanyanın azim, beceriklilik ve sabrını gösterir. Şiddetsiz kampanyaları tanımlayan filmler ve kitaplar için kaynaklar bölümüne bakınız veya bu el kitabında veya web bağlantılarında anlatılan hikayeleri kullanınız.

Eğer grubunuzun bayaa bir bilgisi varsa, az zamanınız varsa veya bu tarihi gözden geçirmeye engel olan başka bir faktör varsa değişime doğru başarılı strateji için direkt kendi sürecinizi geliştirmeye girişebilirsiniz.

Etkili strateji geliştirmede kullanışlı bir süreç için:

– problemi veya durumu adlandırıp tanımlama

– niye varolduğunu analiz

– grubun ne istediği yönünde net amaçlar içeren bir vizyon yaratma ve

– bu amaçlara ulaşmak için strateji geliştirme

Bu adımlar aşağıda açıklanmıştır:

Problemi adlandırma ve tanımlama

Problemle karşılaşanların bir çoğu için problemi tanımlamak ve analiz etmek yaşamın doğal bir parçasıdır. Fakat bazıları, daha yoğunlaşmaya ihtiyaç duyar. Bu adımlar insanlara birlikte hiyerarşik olmayan ve kaıtlımcı bir süreçte etkili şiddetsiz strateji anlayışını derinliştermede yardımcı olma amacıyla hazırlanmıştır. Problemi veya durumu adlandırıp tanımlama bazıları için ilk başta çok basit gözükebilir lakin kollektif biçimde yapılmazsa kişiler farklı öngörü, farklı tanımlamalara sahip olabilir ve bu yüzden farklı mesajlar ve hedefler çıkar. Neyi analizlediğimizi netleştirmezsek analiz de yapamayız. Bu süreçten birlikte geçmek, kollektif bir eylem geliştirmede bireylerin katılımını güçlendirir.

Egzersiz: Bir grup kendi konularına ve tarzlarına uygun olan stratejik düşünme ve planlama süreci için “Ağaç ” veya “Güç sütunları “ egzersizlerini seçebilir.

Neden Problemin Varolduğunun Analizi

Bir problem durumunu dönüştürmek için neden var olduğunu anlamak ve kimin potansiyel destekleyici kimin karşı olduğunu anlamamız gerekir. Güç yapısını, direniş için giriş noktası bulmak, yapı çalışması için

27

analiz etmemiz gerekir. Bir analiz şu soruları gözönünde bulundurmalıdır:

– Problemin bağlamını ve köklerini anlıyor muyuz?

– Kim problemden acı çekiyor, kim faydalanıyor, nasıl?

– Güç kimin elinde ve değişim için gücü kim elinde tutuyor? (Altında yatan yapıların parçalarını kim kuruyor? Kim karşı?)

– Erkek ve kadın rolleri arasında fark var mı? (Bölüm 3, Toplumsal Cinsiyet ve Şiddetsizlik bölümüne bakınız.)

– Güçlü noktalar, zayıflıklar, olasılıklar ve bunu değiştirmek için kampanyayı tehdit edenler nelerdir? (SWOT analizi)

– Bu analize hangi teorileri katıyoruz?

– Şiddetsiz toplumsal değişime olan bağlılığımız, analizimizi nasıl etkiliyor?

Egzersizler: “Ağaç” veya “Güç Sütunları” egzersizlerini kullanmaya devam edin. Kimin destekleyip kimin karşıt olduğuna daha derin bakmak için “Müttefik Spektrumu”nu kullanınız, bu egzersiz bize

oyuncuları, müttefiklerimizi ve karşıtlarımızı tanımlamaya ve analiz etmeye yardımcı olur. Ayrıca kimi hareket ettirmek istediğimize bağlı olarak stratejik karar vermeye yardımcıdır.

Ne İstediğimizin Vizyonunu Yaratmak

Bir kampanya, ilerleyebilmek için ne istediğinin vizyonuna sahip olmalıdır aksi takdirde eylemler sadece bir tepki olarak kalır, protestolar kolaylıkla etkisizleştirilir. Bir vizyon, uzun süreli hedefleri içermelidir. Büyük sorular sorarak gruplara, vizyon tartışması yaptırmak yerinde olur : dünya barışı, ekonomik adalet, istedikleri toplum. Zolayıcı olan ise bu yolculukta atılacak ilk adımları belirlemektir: uzun süreli amaçlara götürecek olan kısa ve orta süreli amaçlar. Kampanyalar, hedef koymada ikilemlerle karşılaşırlar. Mümkün olan en fazla desteği almak için “en düşük ortak fayda” sağlayacak kısa süreli bir hedef seçilebilir – bu nokta, büyük çapta insanların hemfikir olabileceği noktadır. Bununla birlikte, eğer bu hedefin derin etkileri yoksa veya sosyal dönüşüm için atılabilecek adımlar getirmiyorsa, sonucunda çıkabilecek değişim memnun edici olmayacaktır ya da sığ olacaktır. Diğer taraftan ütopik hedefler, gerçekçi görünmeyerek insanları hareket ettirmeyebilir; bu yüzden ulaşılabilir orta süreli hedefler olmalıdır. Son hedefler devrimci olduğunda, kampanyalar limitli ama kabul edilebilir ve atılabilir adımtaşlarını tanımlamalıdır.

Hedefleri saptarken şu sorular sorulabilir:

– Hedefler gerçekçi mi, belli bir zaman içerisinde ulaşılabilirler mi?

– İnsanlar bu hedefe ulaşabileceklerine inanacaklar mı?

– Hedef, grubun niyeti ve kapasitesiyle uyuşuyor mu?

– Hedefler ölçülebilir mi, ne zaman ulaştığımızı bilebilecek miyiz?

– Hedefler, kişilerin yaşamlarına uyumlu mu, katılım için hareket edebilecekler mi?

– Zafer, kazanıldığında insanlar güçlenmiş hissedecek mi?

Egzersizler : Sağlıklı bir ağaç - “Ağaç” egzersizindeki soruları kullanın. Üstteki soruları pozitif biçimde yanıtlayabiliyor musunuz?

“Güç Sütunları ”- Sütunları zayıflatan kısa ve orta süreli hedefler nelerdir? Altında yatan ilkelerle ne yapmayı amaçlıyoruz? Üstteki soruları pozitif biçimde yanıtlayabiliyor muyuz? (Mesajlar konusunda daha fazla bilgi için “Medyanın Rolü”ndeki “Mesaj Verme” ve “Protesto mesajı gönderme ” ye bakınız.

Strateji Geliştirme

İstediğinize ulaşmak için problemi adlandırıp analizlediğiniz, istediğiniz vizyonu kurduğunuz ve sizi ileriye

28

taşıyacak hedefleri belirlediğiniz zaman stratejinizi -bir plan- geliştirmeniz gerekir. Strateji geliştirmek, bir toplantıda ya da bir kişi ile yapılmaz. Karar alma, örgütleme, hareket ettirme ve yaratıcı strateji geliştirme sürecidir.

Aşağıda verilenler bir şiddetsiz kampanyanın temel unsurlarıdır. “Hikayeler ve Stratejiler” bölümünde bu unsurların kaçının kampanyalarda kullanıldığı anlatılıyor.

Bir Kampanyanın Öğeleri

Aşağıdaki sorular size ve grubunuza bir kampanya strateji geliştirme sürecinde yardımcı olabilir. Siz ve grubunuz bunu devam ettiren bir şekilde uygulamalısınız, sadece kampanyanın başında değil. Bu el kitabı bu süreç boyunca size yardımcı olabilecek bir çok kaynağı içermektedir.

Ortak anlayış

Varolan durum veya probleme karşı, ortak bir anlayış var mı? Neden varolduğunu analiz ettik mi? Analiz; sosyal, ekonomik ve politik yapıları içeriyor mu? Şiddetsiz bir kampanyaya sahip olmanın ne demek olduğuna dair ortak bir anlayışımız var mı? Karar alma süreciyle ilgili hemfikir miyiz?

Şiddetsiz Disiplin

Organizatörler, şiddetsiz ilkeler üzerine tartışıp hemfikir oldular mı? Şiddetsiz anahatlar var mı? Bunlar herkesin anlayabileceği biçimde duyuruldu mu? (“Şiddetsiz kampanyanın ilkeleri” ve “Şiddetsiz Anahatlar”a bakınız.)

Araştırma ve Bilgi Toplama

Ne biliyoruz ve neyi bilmemiz gerek? Gerçeği mi arıyoruz yoksa sadece kendimizi mi “haklı” çıkarmaya çalışıyoruz? İstediğimiz bilgiyi kim toplayabilir? Kim bize rehberlik yapabilir ve kaynak sağlayabilir? Araştırma, diğerlerinin konu ile ilgili ne düşündüğünü bulmayı da içerir. Toplum Gözlemcileri Dinleme Projeleri bunu yapmanın bir yoludur. (bakınız www.lısteningproject.info) Dinleme projeleri; derinliğine bakmaya, röportaj yapılanla dinleyen arasında bir bağlantı geliştirirken gelecek stratejilere taban oluşturacak bilgiyi toplamaya yardım eder. Kamboçya, Hırvatistan, Güney Afrika ve Birleşik Devletler'de dinleme projeleri yapılmıştır.

Eğitim

Ulaşmaya çalıştığımız insanlar için bilgi anlaşılabilir mi? Şiddetsiz aktivistlerin bir rolü de araştırmayı, kampanyanın geniş çaplı kullanabileceği bir forma koymalarıdır; veya kişileri bu süreç içinde yönlendirmektir. Popüler eğitim ve vicdanlaştırma süreçlerini mi kullanıyoruz? Ulaşmak istediğimiz farklı seçmenleri ve müttefikleri gözönünde bulundurarak iyi eğitim materyalleri geliştirdik mi? Farklı ne gibi eğitim süreçleri kullanabiliriz? (ör: sokak tiyatrosu) Farkındalık yaratmak için medyayı nasıl kullanabiliriz?

Antrenman

Organizasyon ve strateji geliştirmek için beceri öğrenme antrenmanına ihtiyacımız var mı? (ör: grup süreci, stratejik planlama, medya çalışması) Kişileri şiddetsiz eyleme hazırlamak için antrenman sağlıyor muyuz? Antrenman herkese açık mı? Antrenmanlarımız; baskıyla ilgili konulara, sosyal bağlamda, ilişkilerimizde ve gruplarımızda bununla nasıl ilişkilenebileceğimize işaret ediyor mu? (4. Bölüm ile “Dışa konuşma” ve “Barış Çalışanları için Toplumsal Cinsiyet Diyaloğu” egzersizlerine bakınız.)

29

Müttefikler

Müttefiklerimiz kimler; iletişimimizi arttırırsak kim müttefiğimiz veya destekçimiz olabilir? Koalisyon halinde bizimle çalışmak isteyen gruplara nasıl ulaşır ve işbirlikçi bir ilişki kurabiliriz? (Müttefikler Spektrumu egzersizini potansiyel müttefikleri tanımlamak için kullanınız.)

Müzakere

Müzakere yapmamız gerekenleri net bir şekilde belirledik mi? Onlarla nasıl iletişime geçeceğiz? Hedeflerimizin, karşıtımızı aşağılamak için değil de barışçıl bir çözüm için çalışmak olduğu konusunda net miyiz?

Yapıcı Çalışma/Alternatif Kurumlar

Gandhi, yapıcı programları (bakınız: yapıcı program) yeni bir toplum inşasının başlangıcı olarak görmüştür. Sosyal değişimin anahtar öğesi olarak populasyonun ihtiyaçlarını karşılama ve toplumu geliştirmek için tasarlanmıştır. (ör: ekonomik eşitlik, komün birimi, yerel endüstriler geliştirme)

Hukuki ve Seçim Eylemi

Hukuki veya seçim eylemi, eğitim taktiği veya bir amaç olarak kampanyanın bir parçası mı? Politikacılara baskıyı nasıl oluşturabiliriz? Kendi gücümüzü nasıl görebiliriz? İnsanlar bu tür bir eyleme nasıl katılabilir? Amaçlarımıza ulaşamazsak planımız nedir?

Gösteriler

Kaygılarımızı en iyi biçimde nasıl gösterebiliriz? Şiddetsiz eylemin bir çok yöntemini dikkate aldık mı? (bakınız: “Eylem Biçimleri”) Gösterinin amaçları ile ilgili net miyiz? Bu amaçlar, hedefe ulamamızda bize nasıl yardımcı olacak? Halkı nasıl dahil edebiliriz? Eylemlerimizyerel halk için anlam ifade ediyor mu?

Şiddetsiz Doğrudan Eylem/Sivil İtaatsizlik/Sivil Direniş

Eylemimize destek sağlamak için yapılabilecek herşeyi yaptık mı? Toplumun katılımını cesaretlendirecek mi veya üretici zarar verici olacak mı? Davamızı sonlandırmak yerine ilerlemesini nasıl sağlayacak? Hdeflerimiz net mi? Destekleyicilerimizi etkileyip harekete geçmelerini sağlayacak bir baskı oluşturacak mı? Kime baskı oluşturacak?

Martin Luther King Jr.'un Bir Birmingham Hapishanesi'nden Mektup'unda yazdığı “Sorabilirsiniz, 'Neden doğrudan eylem? Neden oturma eylemi, yürüyüşler, vb.? Müzakere daha iyi bir yol değil mi?” Müzakere çağrınızda kesinlikle haklısınız. Hatta bu, doğrudan eylemin amacıdır. Şiddetsiz doğrudan eylem, büyük bir kriz yaratır ve pazarlık yapmayı sürekli görmezden gelen toplumun konuyla yüzleşmesine neden olacak yaratıcı bir gerilim yaratır. Konuyu dramatize ederek daha fazla görmezden gelinmemesinin yolunu arar.”

Egzersiz : Bu alıntıyı bir duvar kağıdına yazın. Gruptan krizi, yaratıcı gerilimi, toplumu ve kampanyalarında konuyu nasıl dramatize edebileceklerini tanımlamarını isteyin. Ayrıca “Tırmanma

Aşamaları”na bakınız.

Barışma

30

“Çatışkıya dahil olmanın bir yolu olarak, bazen şiddetsizlik barışmayı beraberinde getirmeye çalışır: Sosyal yapıyı güçlendirme, toplumun alt tabakasındakileri güçlendirme ile çözüm arayan farklı taraflardaki insanları biraraya getirmek” (WRI'nin İlkeler Tüzüğü) Kazan-kaybet durumu yerine kazan-kazan için çalıştık mı? Barışma, halka açık mı yoksa özel mi? (Amerika Yurttaş Hakları Hareketinde, bazı başarılı şiddetsiz kampanyalarda, beyaz iş adamları negatif tepkiyi önlemek adına halk açıklaması yapmadan restaurant birleştirmesi yaptılar ama başka örneklerde ise sistemin ırk ayrımını kaldırması için halk eylemi olmuştur.)

Kutlama

Hedeflerimize ulaştığımızda, ne yaptık bir bakalım ve kazanımlarımızı kutlamaya zaman ayıralım. Bazen hedeflerimizin ötesine ulaşırız veya yeni hedefler oluştururuz, bunu anlamak için gerekli zamanı kullanın. Kollektif değerlendirme hayatidir; başarılarımızı, hatalarımızı dökümanlama, diğerleriyle paylaşma, bir sonraki hedefimize gitmemizde bize kaynak sağlar. Eğer anahtar aktivistler yorgun veya burn-out yaşamışlarsa, ne kazanıldığını göremeyebilirler. Bazı compulsive tipler, kafanızı duvara vurmayı bırakmanızdaki iyi yanı görmek için yardıma ihtiyaç duyabilirler.

Değerlendirme

Stratejik şiddetsiz kampanya geliştirmede düşünmemiz gereken bir çok şey vardır. Bizi etkili biçimde hedeflerimize götürmeyi sağlayacak basamakları oluşturan şiddetsizliğin gücünü anlamayı geliştirecek stratejik düşünmeyi öğrenmemiz gereklidir. Bu, toplumumuzu güçlendirmelidir. Kampanyamızı değerlendirmek önemlidir, sadece sonunda değil uygulayış aşamasında da. Eğer yapmazsak, farkettiğimizde çok geç olabilecek hatalar yapabiliriz. Dahil olan herkesi dinlemeliyiz. Toplantılarımızın, kararlarımızın, çalışmalarımızın kaydını tutmak, dava çalışmamızın temelini oluşturur. Başarılı ya da değil, deneyimlerimizden öğrenebiliriz. Ve olmazsa olmazdır, böylece stratejilerimizi ve hikayelerimizi paylaşabiliriz.

* Bakınız: “Eylem Değerlendirmesi” ve “Kampanya Vaka Çalışması Rehberi”

Yapıcı Program

Gandhi'ye göre şiddetsiz sosyal değişim, eskinin kabuğunda kurulmuş yeni bir toplum inşasını gerektirir ki burada yapıcı program kavramını oluşturmuştur. Robert Burrowes'in 1995 yılındaki çalışması olan Şiddetsiz Savunma Stratejisi: Bir Gandhisel Yaklaşım'da “ Gandhi için şiddetsizlik mücadele için sadece bir teknik veya ordu saldırganlığına karşı bir starejiden çok daha fazlasıydı” der. Ve aslında “sosyal adalet, ekonomik kendine inanç, ekolojik harmoni ve kendini farketme için daha geniş bir mücadeleye sıkı sıkı bağlı olandı” olarak tanımlar. Burrowes'ın tanımlamasıyla ise: “ Birey için, (yapıcı program) kişisel kimliğin, kendine inanç ve korkusuzluğun gelişimi sırasında bundan güç alan ve burdaki gücün artmasıdır. Toplum için ise yeni bir politik, sosyal ve ekonomik ilişkiler dizisinin kurulmasıdır.” Politik devrimlerin olduğu yerlerde nüfusun kişisel kararlığını uygulamak için organize olmadığında yeni bir toplum inşası oldukça zordur ve sıklıkla yeni bir diktatörlüğün gücünü arttırmasıyla sonuçlanmıştır.

Gandhi, sosyal dönüşüm için üç öğenin gerekli olduğunu söyler: kişisel dönüşüm, politik eylem ve yapıcı program. Bunları birbiriyle etkileşimli olarak görür ve herbirinin sosyal değişim için eşit oranda gerekli olduğunu söyler. Gandhi'nin Hindistan'ın dönüşümü ve özgürleşmesi için gerekli olarak gördüğü temel elementler, eşitliği düzenleyecek programlar, özgür eğitim, ekonomik kendine yeterliliğin yaygınlaştırılması ve temiz bir çevre yaratmayı içeriyordu. Eşitlik; bütün sosyal sınıflar için ashramların yaratılması (ashram: ruhani inziva yerleri), politik kampanyaların yaratılması ve kooperatif limited şirketlerin kurulması anlamına geliyordu. Bunlar, komünel hatları (Hint/Müslüman/Sih vb.), toplumsal cinsiyet eşitzizliğini ve sınıf

31

farklılıklarını, “yüksek mezhep”lerdekilerin de dahil olduğu – özellikle “dokunulmayan”ları - ve cüzzam hastaları arasındaki ayrımı bitireceklerdi. Gandhi, eğitim projelerine başladı: temel okuma ve matematik bilgilerinin yaygınlaştırılması için edebiyat kampanyası, politik eğitim, sağlık hakkında bilgi, öğrenciler için şiddetsiz antrenmanlar. Ekonomik kendi kaynaklarına dayanma kampanyası, bütün Hindistan'da dokunan ev yapımı ünül kumaşı kapsıyordu. Genellikle kollektif olarak yapılan yapıcı program aynı zamanda Hintlilerin kıyafet için İngilizlere sistematik olarak bağımlı olmasına karşı bir kampanyaydı. Ekonomik kendi kaynaklarına dayanma aynı zamanda hasat ürünlerini çeşitlendirme, köy endüstrileri yaratma, işçi sendikaları kurmayı kapsıyordu. Çevresel çabalar, köy sağlığına bütün toplumu dahil etmiştir ki bu Hintliler için sınıf normlarını açıkça reddetmek demekti.

Yapıcı program sürecinde çalışmanın temel kazanımları vardır ki bunlarda ilki ciddi ihtiyaç içindekilere acil destek sağlamaktır. Toplumda insanlar biraraya geldikçe, birey olarak değil, eylem olarak, sosyal değişim için tutarlılık yaratırlar. Gandhi yapıcı programı, sivil itaatsizlik için antrenman olarak görmüştü ki bu çoğunlukla uzlaşmamayı içerir. Yapıcı çalışmalar, yeni bir toplum inşası için gerekli olan yeteneklerin geliştirilebileceği olanaklar sağlar.

Yapıcı Program Örnekleri

Kolombiya

2000 yılından beri, Kolombiya'daki küçük bir Karayip kasabası olan Sincelejo, Kolombiya çatışkısından dolayı yerlerinden edilenlerin barındığı en biyik ikici şehirdir. Bu kasabanın gençleri, devlet ordusuna, isyancı gruplara ve paramiliter güçlere katılmaları için zorlanmıştır. Bir çoğu ekonomik zorluklar nedeniyle, ailelerini desteklemek için bu gruplardan birine katılmıştır. Sincelejo vicdani ret grubu, zorla askere alınmalara karşı barış kültürü, vicdani ret ve şiddetsizlik üzerine atelyeler düzenleyerek alternatif yaratmaya başlamıştır. Sonra ise farkettikleri şey, gençlerin askere yazılmalarının temel sebebin ekonomik olduğudur ve bu yüzden kendi küçük limited şirketlerini kurarak ekonomik alternatif yaratma yoluna gitmişlerdir. Şu anda grup, karton ve kutular, organik sebzeler, margarin, t-shirts ve unlu mamüller üreterek kendilerine ve ailelerine gelir sağlamaktadırlar. Bu çabanın temel hedefleri şunlardır:

– gençliğin askere yazılmasını önlemek

– zorla askere alınmaları önlemek için destek ağı oluşturmak

– çatışkıların şiddetsiz yöntemlerle çözümlenmesi için gençlik yetiştirmek

– ailelerinin temel ihtiyaçlarının karşılanması için ekonomik destek stratejisi oluşturmak.

Kenya

Uzak görüşlü Wangari Maathai, Kenya'daki Yeşil Kemer hareketinin kurucusu olarak, 1976'daki ağaç dikimi gibi basit bir yapıcı aktivitenin varabileceği yeri kendisi bile düşünememişti. İlk olarak bunu, Kenya Ulusal Kadın Konseyinin, tohumları tedarik eden devlet orman komisyonu ile birlikte yürütebileceği ortak bir çalışma olarak önermişti. Buradan yola çıkarak, kadınların doğrudan hayatlarını etkileyen ekonomik problemlerinin acil olarak tanımlanması gerekliliğini savundu. Bu ağın büyüyüp, 1990larda Yeşil Kemer Hareketinin yolsuzluğa karşı ve çok partili demokrasi için yapılan ulusal kampanyanın ön saflarını oluşturacağına dair fikri bile yoktu ki bu kampanyalar sırasında dayak yemiş ve hapsedilmişti veya daha sonra “üçüncü dünya” borcunun silinmesi için yapılan dünya kampanyası sözcüsü olacağını da öngörmemişti.

32

Birleşik Devletler

Batıdaki şiddetsizlik hareketi yapıcı programa odaklanmaktan çok protestoya odaklanmıştır yine de Birleşik Devletler'deki yapıcı programın örnekleri; kalıcı ve ekonomik ev için halk toprak vakıfları, işçilerin sahip olduğu kooperatifler, kadın sığınma evleri ve tecavüz kriz merkezleri, alternatif halk okullarına artan ilgi, şehir tarımcılığı, ilaçsız yerel gıda üretimi, açık kaynaklı programlar ve sanatın ağız yoluyla dağıtımı, uygun bütçeli yenilenebilir enerjileri içeriyor. Yapıcı program, yeni şeylerin kurulmasından daha fazlasıdır. Gandhi'nin programının bir çok yönü eşitlik yaratmaya yönelikti. Birleşik Devletler'de ekonomik eşitsizliklerle mücadele gibi ciddi baskı karşıtı çalışma demektir. Birleşik Devletler'de yoksulluk varken ve üstelik zengin ile fakir arasındaki ayrım günden güne artarken yapıcı çalışmanın, maddesel tüketimin azaltılmasını desteklemeye ihtiyacı vardır.

Bill Moyer'in Hareket Eylem Planı (HEP)

Hareket eylem planı, nükleer enerji ve silahları, Merkezi Amerika'da müdahele karşıtlığı, sivil ve insan hakları, AIDS, demokrasi ve özgürlük, apartayd veya ekolojik sorumluluk gibi ulusal ve uluslararası düzeydeki konulara odaklanan sosyal hareketlerin örgütlenmesinde ve değerlendirilmesinde aktivistlere “nasıl yapılır” tarzında analitik araçlar sağlar.

HEP, sosyal hareketlerin normal olarak yıllar boyunca aldığı yolu sekiz aşamada tanımlar. Her aşama için HEP, halkın, gücü elinde tutanların ve hareketin rollerini tanımlar. Başarılı hareketlerin uzun yolunun bir haritasını organizatörlere sunarak, hareketlerine yol boyunca rehberlik etmelerine yardımcı olur.

Bir çok sosyal hareket sadece tek bir aşamada olmaz. Hareketlerin sıklıkla, siyasi değişikler için bir çok talebi olur ve her talep için harcanan çaba belli bir aşamaya tekabül eder.

Her hareketin en büyük talebi veya hedefi için HEP, aktivistlerin hareketi değerlendirmelerini ve hangi aşamada olduklarını tanımlamalarını; kazanılan başarıları tanımlamalarını, etkili strateji geliştirmelerini, taktikler ve programlar oluşturmalarını, kısa ve uzun vadeli hedefler kurmalarını, gizli tuzakları atlatmalarını sağlar.

Sosyal hareketler, HEP'in sekiz aşamasına birebir uymazlar veya düz bir çizgide ilerlemezler. Sosyal hareketler bundan daha dinamiktir. Hareketlerin faklı talepleri vardır ve her talep için harcanan çaba HEP'in farklı bir aşamasına denk gelir. Ne zaman bir hareket bir talebini kazanırsa, daha önceki aşamalardaki diğer taleplerine odaklanabilir.

Sonuç olarak, HEP bir teorik modeldir, geçmiş deneyimlere dayanarak oluşturulmuştur. Gerçek hayattaki sosyal hareketler ne tam olarak aşamalara uyar ne de aşamaları doğrusal, yumuşak veya belirtilen biçimde takip eder.

HEP'in amacı aktivistlere umut ve güç vermek, sosyal hareketlerinin etkisini arttırmak, bir sosyal hareketin sönmesine neden olan kişisel burn-outlar, terketmelere neden olan şevk kaybını azaltmaktır.

– http://historyisaweapon.com/defcon1/moyermap.html

– tablolar: http://www.nonviolence.org.au/downloads/moyer_charts.pdf

* Sekiz aşama diyagramına bakınız

33

Şiddetsiz Eylem Biçimleri

Gene Sharp, ilk olarak 1973'teki Şiddetsiz Eylem Politikası'nda yayımladığı şiddetsiz eylemin 198 methodunu araştırmış ve kataloglamıştır. Bu methodlar, 3 ana bölüme ayrılmıştır: Protesto ve İkna, İşbirliğini Red ve Şiddetsiz Müdahele. Bu bölümler daha sonra başka gruplara ayrılmıştır. Tam liste http://www.aeinstein.org da bulunabilir.

1. Protesto ve İkna

• Gösteriler – Bir çok insan istedikleri şey için, 15 Şubat 2003'te Irak savaşına karşı yapılan gösteriler gibi, sokakta birlikte yürürler. Bu, bugüne kadar yapılımış en büyük savaş karşıtı gösteriydi, tüm dünyada 600'dan fazla şehirde gerçekleşti. Sadece Londra'da 2 milyon kişi gösterilere katıldı.

• Protesto Listesi – Bir listeye imzanızı atarak belli bir yürütmeliğe karşı olduğunuzu belirtmektir. Örneğin; Irak savaşı sırasında, İsveç silahlarının İngiltere ve Amerika'ya ihracını protesto etmek gibi.

2. İşbirliğini Red

• Boykot – satıcının veya devletin verdiği bir servisi veya bir ürünü almayı reddederek memnuniyetsizliği göstermek. Örneğin Apartayd rejimi sırasında Güney Afrika ürünlerinin boykot edilmesi. Bireyler ve örgütler önce, Güney Afrika ürünlerini boykot etmeye başlamışlardı bir süre sonra ise birçok ülkenin tamamı Güney Afrika'yı boykot etti.

34

• Grev – Çalışmayı red. Örneğin ilk initifada sorasında, 1987'de başlayan Filistin direnişinde birçok Filistinli, İsrailliler için çalışmayı reddetti. İsrail, ucuz Filistinli işçilerden yoksun kalarak ciddi para kaybetti ve ekonomisi sarsıldı.

• Politik işbirliğini red – Askerlik yapmayı red veya suçlunun iadesini red. WRI, askerlik yapmayı reddedenleri destekleyen örgütlerden biridir.

• İşbirliğini red – Örneğin ikinci dünya savaşı sırasında Norveçli öğretmenlerin okullardaki Nazi uygulamalarını gerçekleştirmeyi reddetmeleri. Bu itaatsizlikleri nedeniyle toplama kamplarına gönderilen öğretmenlerin bir çoğunun pes etmeyecekleri anlaşıldığı için serbest bırakıldı.

3. Müdahele

• Blokaj – Bedenininizi bir şeyin yolu üzerine koymak. Örneğin İsrailli ve Uluslar arası gönüllülerin, Filistinlilerin evlerini yıkmaya giden İsrail buldozerlerine blokaj uygulamaları.

• Önleyici varlık – Çatışkı bölgelerinde tehlike altındaki insanları korumak. Örneğin, Meksiko, İsrail – Filistin veya Kolombiya'daki barış gözlemcileri.

• Saban demiri eylemleri – Silahları etkisiz kılma ve verilecek cezayı kabul. Örneğin İskoçya'daki Trident nükleer deniz altılarının silahsızlandırılması.

Şiddetsiz Bir Kampanyada Tırmanış Aşamaları

Sosyal değişim için şiddetsiz bir kampanya geliştirdiğimizde ve yürüttüğümüzde, adaletsizlikleri yayınlama ve protestonun, baskıcılarla işbirliğini reddin ve şiddetsiz müdahelenin ötesine geçmemiz gereklidir. Yapıcı programları da uygulamalıyızdır ki hedefimiz olan değişimi yaşayabilelim.

Bir kampanyanın farklı aşamalarında yüzleşmeci eylem ile yapıcı eylem arasındaki içilişki, “Bir şiddetsiz kampanyanın tırmanış aşamaları” tablosunda gösterilmiştir. Bu tablo, Theodor Ebert'in kitabı Şiddetsiz İsyan – İç savaşa Alternatifler'e dayanmaktadır. Şiddetsiz bir kampanyanın ilk aşamaları, halkın gündemine konuyu getirmeye odaklanır. İyi örgütlenmiş bir kampanya, halk proteto eylemlerini kullanır ve ayrıca olası alternatifleri (yapıcı eylem) sunarak konuya dikkat çeker ve değişimi cesaretlendirir.

Eğer bu istenilen sonucu getirmezse kampanya, ikinci aşamaya ilerleyebilir. Bu aşamada kampanya, işbirliğini reddin yasal formlarını (grevler, tüketici boykotları, iş yavaşlatma vb.) ve yenilikçi eylemlilikleri (adil ticaret inisiyatifleri, alternatif ekonomik yapılar, şiddetsiz müdahele vb.) uygulayarak halk baskısını arttırır. Bu aşamada hedef, menfaatleri (toplumsal maliyeti) arttırarak adaletsizlikten çıkar sağlayanların veya teşebbüs edenlerin kazanımlarını minimuma indirgemektir. Aynı zamanda kampanya, büyük ihtimalle ilk aşamadaki eylemlerine de devam eder. Bu, istenilen hedefe ulaşamada yeterli olabilir ama olmazsa katılımcıların şiddetsiz eyleme geçme imkanları vardır. Bu durum ise aktivistleri daha büyük risk altına sokar lakin aynı zamanda topluma daha güçlü bir mesaj ulaştırmayı sağlar. Üçüncü tırmanış aşaması, şiddetsiz sivil itaatsizlik eylemlerini kullanır, hem protesto hem de sivil gasp (zorla alma) eylemleri yapıp otoritenin kullanımı veya yasal hak sahibi olmaksızın bir yapıyı hayata geçirmek olabilir. Buna örnek olarak, sığınmacıların ihracını önlemek amacıyla sığınak sağlamak, şiddetsiz müdahelede bulunmak, karşıt grevler yapmak ya da çevreyi yokeden bir farbikanın inşaat alanına çevre dostu bir köy inşa etmek gibi.

Şiddetsiz kampanya gelişirken stratejileri de bir aşamadan diğerine yükselecektir ama yine de önceki aşamalardaki eylemleri kullanmaya devam edeceklerdir. Bu, esnek olmayan çizgisel bir yükseliş anlamına gelmez. Yine de aşamalar ve eylem tiplerinin arasındaki etkileşimi göstermede kullanışlıdır. Bir kampanya, duruma uygun en etkili eylemi seçme adına bilinçli olarak bir aşamadan diğerine (ileri veya geri) geçmeye karar verebilir. Bir kampaya boyunca, bütün tarafların dahil olduğu bir çözüm için karşıt ile diyaloğa geçmek için çabalamak önemlidir. Bazı zamanlarda ise, örneğin kampanya toplum baskısını geçici olarak azalttığında

35

bu diyalog çok daha kolay başlayabilir. Ayrıca bir kampanya, yapıcı eylem çalışmasını arttırmanın daha etkili olduğuna karar vererek yüzleşmeci eylemlerini geri çekebilir veya bunun tam tersini de yapabilir.

Başarılı bir kampanya yürütmek, kampanyanın eylemliliklerinin ve bu aktivitelerin ne kadar etkili olduklarının sürekli değerlendirilmesini gerektirir. Sizin grubunuz, bu tablonun anayapısını kullanarak bir kampanyanın yapıcı ve yüzleşmeci eylemlerinin uygulanmasının takibini ve zaman içinde bu ikisinin hedefinize ulaşmanızda nasıl birlikte işlediklerini değerlendirmenizi sağlayabilir.

Şiddetsiz Kampanyaların Tırmanış Aşamaları

Tırmanış Aşaması

YüzleşmeciEylemler (toplumdaki

adaletsizliğe karşı doğrudan yapılan

eylemler)

YapıcıEylemler (toplumda

adaletin yeniden sağlanması için yapılan

eylemler)

Nasılİşliyor?

Konunun KamuoyuGündemine Taşınması

Protesto (gösteriler, dilekçeler, broşürler)

Alternatif Sunma (eğitim seminerleri, alternatifn gösterimi)

Kamulaşıtrma / İkna

Konuyla ilgili yasal eylemler

Yasal işbirliğini red (grev, tüketici boykotu, iş yavaşlatma eylemi)

Yasal Yenilikçi Etkinlikler (adil ticaret, parasız okullar, alternatif ekonomi, etik yatırımlar, şiddetsiz müdahele)

Adaletsizliğe yeltenenlerin çıkarlarını mininuma indirgemek, kayıplarını maksimuma çıkarmak

Konuyla ilgiliyasadışı eylemler

Sivil İtaatsizlik (oturma eylemi, blokaj, vergi reddi, grev, savaş karşıtılğı)

Sivil Zapt ( mabet hareketi, korsan radyo, karşıt grev, şiddetsiz müdahele)

Gücün yeniden yönlendirilmesi

*Eric Bachman tarafından Almancadan İngilizceye çevrilmiş ve uyarlanmıştır. Bu tablo, Gewaltfreier Aufstand – Alternative zum Bürgerkrieg (Şiddetsiz İsyan – İçsavaşa Alternatifler) Theodor Elbert, waldkircher Verlagsgesellschaft mbH, 1978, ISBN 3-870885-030-1, sayfa 37'deki şiddetsiz eylemin tırmanış tablosunun doğrudan bir çevirisidir.

Medyanın Rolü

Kampanyalarımızda neden medyayı kullanmalıyız? Belki de elkitabının bu bölümüne böyle bir giriş ile başlamak garip karşılanabilir ama grupların kendilerine ana akım medya veya alternatif medya ile ilişkiye geçmeden önce bu soruyu sormaları önemlidir. Modern hayatta medya her tarafa yayılır, özellikle imaj ve seslerin – TV, radyo, web, billboardlar ile – gittiğimiz heryerde bizi bombardımana uğrattıkları batı dünyasında böyledir. Medyayı kampanya çalışmamız için kullanmak istemek, iki tarafı keskin bir bıçak kullanmaya benzer : medya hem destekleyebilir hem de iyi kampanyaları yokedebilir. Bu yüzden temkin ile yaklaşmak gerekir ve ayrıca bu ilişkiden ne istediğinize dair iyi bir anlayışla kullanmak gerekir. Bu bölüm size, medyadan nasıl ve neden faydalanabileceğinizi anlamada yardımcı olabilir ve ayrıca mesajınızın mümkün olduğunca çok kişiye ulaşmasını başarmak için bazı stratejiler önerecektir.

36

Grup Hedefleri

Medyayı kullanarak neye ulaşmak istediğinizi düşünün. Grubunuzda bunu tartışın ve hedeflerinizi netleştirin ki bunlar:

– Eylem veya başka bir etkinlik için yeni üyeler / katılımcılar kazanmak

– Geniş çaplı muhalefet göstererek belli bir konu üzerine kritik baskı uygulamak

– Bir konuyu veya eleştirdiğiniz çalışma şeklini daha görünür kılmak

– Karşıtlarınıza mesaj vermek

Mesaj

Grup olarak “anahtar mesaj”larınız üzerinde çalışın. Genellikle ve tercihen bir eylem veya kampanya için üçen fazla olmayacaktır. Bunlar dikkatlice ve mümkün olduğunca az ve öz tanımlayın. Bir yere yazın ve gruptaki herkesin bnların ne olduğunu bildiklerinden emin olun. Ve herkesin onayını alın veya en azından bunlarla yaşayabileceğinden emin olun. Unutmayın: Bunlar sizin toplumsalaz mesajlarınızdır, bu yüzden açık ve net olun, herkesin (hem grubunuzdaki hem dışarıdaki insanların) anlayabileceği basit ve sade bir dil kullanın.

Hedef grubunuzun (grupların) bu anahtar mesajları nasıl algılayabileceğini düşünün. Mesajlar, odağı değişmeden daha cazip olmaları için değiştirilebilirler mi?

Mesajlarınızı tanımlama ve hemfikir olma kullanışlıdır çünkü bu sayede grubunuzdan daha fazla kişinin medyayla iletişim kurmasını cesaretlendirir. İletişiminizi daha da sağlamlaştırarak pozisyonunuzu güçlendirir ve odaklanmanızı sağlar. Medyayla olan tüm iletişiminizin bu anahtar mesajlardan birini veya daha fazlasını içerdiğinden emin olun. Anahtar mesajlarınızı deneyimlemek ve medyayla etkili biçimde iletişmek konusunda gazetici rol oyunu yapmak işe yarayabilir. (Rol oyunu egzersizine bakınız)

İletişim çeşitleri

Medya ile ilişkilenmede bir çok farklı yol vardır. Bu farklı yollardan yaygın olanları aşağıda verilmiştir ki bu yollar bir gazeteci gibi düşünmenin önemini vurgulamaktadır. Kendinize sorun: Ne, haber değerindedir? Diğerlerinin okumalarına neden olacak ilgi çekici şey nedir? Haber nedir? Aynı zamanda kendinizi anahtar mesajınıza odaklayın.

Medyanın farklı ülkelerde farklı biçimlerde çalıştığını unutmayın. Kendi ülkenizde nasıl çalıştığını bulun ve gerekli değişiklikleri yapın. Ülkenizdeki bir gazeteciye veya medya deneyimi olan bir aktiviste danışarak neleri dikkate almanız gerektiği konusunda ipuçları toplayın.

Basın Açıklamaları

İyi bir basın açıklaması dikkat çekecektir. Büyük haberlerin hikayelerini alarak kendi kampanya etkinliğiniz ile ilişkilendirmeye veya kullanmaya çalışın. Örneğin bir hükümet yetkilisi ya da populer bir star sizin alanınız ile ilgili bir görüş bildiriyorsa aynı gün içerisinde kısa bir basın açıklamasıyla grubunuzun cevabını yayınlayın. Aynı zamanda bu fırsatı hazırladığınız veya planladığınız bir etkinliğin veya eylemin, kampanya standının (örneğin yürüttüğünüz bir imza kampanyası standının) duyurulması için kullanın. Net ve öz yazın, açıklamaya yakalıyıcı, anlaşılır ve akıllı bir başlık verin ve bunu gazetecilere nasıl ulaştıracağınızı bilin. (bir email/fax/telefon veri tabanı kurun) Herzaman tarih, sözcünün veya grubunuzdaki medya iletişim kişisinin

37

kontakt bilgilerini yazın. Basın açıklamalarınızda, yerel ve konu ile ilgili basını hedef alın. Örneğin, “Oxfordlu bir kadın, nükleer silahlar protestosunda tutuklandı” için Oxford yerel gazetesini veya “İsveçli papaz, nükleer silahlar protestosunda tutuklandı” için İsveçli Kilise/Hristiyan gazetelerini hedef alın. Grubunuzun medya kişisi hedeflenen basın açıklaması için eylem grubundaki herkesten bilgi toplamalıdır : Örneğin isim (doğru yazılmalıdır), yaş, iş, köken, eylem ile ilgili bir cümle. Eğer basın açıklamasına eylem ile ilgili her kişiden alınmış bir cümle, nedenleri ve arkaplanı dahil ediliyorsa, işin gazetecilik kısmının çoğunu yapmışsınız demektir ve medya bunu kolaylıkla basabilir.

Medya sözcüsü / Medya kişisi

Medya için herzaman tanımlanmış bir kişinin olduğundan emin olun. Bu kişiye bir email adresi ile bir telefon sağlayın. Bu kişinin herzaman iyi bilgilendirildiğinden ve gerektiğinde yeni bir bilgiye hızlı cevap verebilmeniz için medyadaki alanınızla ilgili gelişmeleri izleyebilmesini sağlayın. Eğer bir tutuklanma riski varsa, medya kişisi diğerleri tutuklandığında bilginin medyaya aktarılmasını sağlamak amacıyla tutuklanamaz bir pozisyonda olmalıdır. Bu yüzden birden fazla medya kişisinin bulunması idealdir.

Gazetecilerle buluşma

Bireysel gazetecilerle iyi ilişkiler kurmak mümkündür. Unutmayın ki eğer konunuzla ilgileniyorlarsa onlara diğer gazetecilere vermediğiniz anahtar bilgileri vererek iyilik yapmanız, doğru ve kaliteli bilgi sağlamanız sonuç almanızı sağlayacaktır. Hepsinden öte, bir çok gazeteci haber atlatmayı sever. Yine de dikkatli olmakta fayda vardır: bazı gazeteciler sizi kötü temsil edebilir ya da sözünüzü çarpıtabilir. Bu genellikle tabloid basın veya sağ-kanat basında olur ama onlara mahsus bir durum da değildir.

Ajanslar

Basın açıklamınızın ulusal ve Uluslar arası basın ajanslarına ulaştığından emin olun. Bazen hikayeler, direk kontakt kurduğunuz medya tarafından alınmayabilir ama konu daha sonra gündem olduğunda işlenebilir. Basın açıklamanızı gönderdikten sonra ajansları ve medyayı arayın, ellerine ulaşıp ulaşmadığını, ilgili birşeyler yayınlayıp yayınlamayacaklarını sorun. Kim olduğunuzu bildiklerinden ve ileride daha fala bilgiye ihtiyaçları olursa size nasıl ulaşabileceklerini bildiklerinden emin olun.

Okuyucu mektupları sayfası

Mesajınızı halka taşımanın iyi bir yolu ise grubunuzdan bir ya da iki kişinin her gün büyük gazeteleri alarak, alanınızla ilgili gazete içeriği hakkında onlara mektup yazmanızdır. Bu yolla bir çok mektup yayınlatabilirsiniz. Özellikle de yerel/bölgesel medyada. Bu tür bir görünürlük, kampanyanızın daha büyük, güçlü ve olduğundan daha meşgül görünmesini sağlar. Mektupları her zaman aynı kişiler yazmasın – bir süre sonra editörler farkedecektir!

Web Sitesi

Web siteniz mesajınızı taşımanızda önemli bir araçtır; gazeteciler geriplan için sitenizi ziyaret edeceklerdir. Sitenizin her zaman güncel olmasını sağlayın. Sitenizde bir 'medya merkezi' bölümü açmayı düşünün. Bu bölümde, (sahip olduğunuz ve başkalarının kullanmasında sakınca olmayan) yüksek kaliteli fotoğraflar ile arkaplan bilgisi bulunsun. Tabii ki medya kontakt kişinizin iletişim bilgileri (telefon, e-mail) de burada bulunmalıdır. Bir blog (gruptaki bireylerin ya da grubun yazdığı bir web) bir eylem hakkında bilgiyi yaygınlaştırmak için yeni bir araçtır. Medyanın yayınlamasını istemediğiniz bilgileri bloğa yazmayın, tabii ki bloğunuz medya ve halk için açılmışsa.

Alternatif Medyaya Yazma / İlişkilenme

38

Alternatif medya bir çok biçiminde destek kazanmanız için yardımcınız olabilir. Ama bu medya geniş kitlelere ulaşmaz ya da genellikle okunmaz. Ve yazma işinin büyük kısmını sizin yapmanız gerekir! Küresel indymedya ağındaki siteler, mesajınızı ilgili izleyicilere ulaştırmanıza yardımcı olabilir ama bu ' kritik baskı uygulama ' veya 'populer olmayan bir konuyu/çalışma biçimini görünür kılma'nızda işe yaramaz. Yine de yeni aktivistler kazanmanızda ve bazı durumlarda karşıtınıza (polis ve bazı şirketler alternatif medyanın bazı organlarını gözetlemektedir) mesaj ulaştırmanızı sağlayabilir. Ayrıca alternatif medya, birlikte çalışarak ve neyin işleyip neyin kollektif deneyime dayandığına dair fikir üretmek için birbirine hiç benzemeyen kampanyaların imkanlarını tanımlamalarında onlara bir alan sağlayabilir.

Bir Medya Kampanyası Planlama

Mesajınızı ulaştırmada bazı pratik yöntemler için fikir edindik ama çabanızdan tam anlamıyla faydalanmanız için bir 'medya kampanyası' planlamaya zaman ayırın. Bu, grubun geri kalanının rızası ile hem etkili hem de stratejik olarak nasıl iletişeceğinizi bulmak demektir.

Medya kampanyaları, kısa vadeli projelerde veya kampanyanızı küçük parçalara ayırarak uyguladığınızda en etkili sonucu verecektir. Bu süreçten en iyisini elde edebilmek için medya kampanyanızı tam bir kampanya stratejisi şeklinde kurmalı ve anahtar mesajlarınızı net bir biçimde oluşturmalısınız (bakınız 'Mesaj')

Örneğin, bir grup hayal edin ve bu grup belli bir silah şirketini afişe etmek ve sarsmak istemekte olsun. Diyelim ki bu grup gelecek altı ay içinde şirketin malzeme sağlayıcılarının bu şirketle çalışmayı bırakmalarını planlıyor olsun. Grup, malzeme sağlıyıcılarına yazarak, işçilere lobi yaparak, depolarını blokajlayarak vb. Çalışmalar yapmayı düşünüyor olsun. İyi bir medya kampanyası, grubun aktivitelerini pozitif, şirketinkileri negatif olarak satabilmelidir. İlk olarak grubunuzun stratejisinin eleştrisini dikkate alın. Örneğin, 'ticaret yasaldır', 'sıradan işçileri rahatsız ediyorsunuz' veya 'taktikleriniz tehdit içeriyor'. Tek bir basın açıklaması bile göndermeden önce bu tür eleştrilere karşı cevabınız hazırlayın. Bunu yapmanın bir yolu grubun medya kişileriyle basit bir soru-cevap kağıdı hazırlamaktır. Bu tür bir bildiri kağıdının en üstünde anahtar mesajlarınız yazmalıdır.

Eğer kampanyanın bu altı aylık dönem sırasında anahtar etkinlikleri varsa, bunları belirleyin ve ne zaman hangi bilgilerin medyaya verileceğinin dökümünü yapın. Ayrıca etkinliklerden bir kaç hafta önce ön bilgi gönderin ve bir kaç gün önce de (yerel medyanın son baskıya giriş tarihini dikkate alarak hesaplayın, örneğin İngiltere'de bir çok haftalık gazete Perşembeleri basıma girer, bu yüzden Salı veya en geç Çarşamba sabahı bilginizi göndermeniz gerekir) daha detaylı bir bilgi ile etkinliğin gerçekleşeceğine dair onay mesajınızı gönderin. Ayrıca etkinlik sırasında neler olduğuyla ilgili bilgiyi de aynı gün gönderin. Bu yayınları kampanyanın altı aylık periyodu boyunca ne zaman yapacağınızı belirleyin ve uygulayın. Bunlarla birlikte hükümet veya endüstri etkinlikleri, rapor yayınlanması, Uluslar arası buluşmalar varsa bu tarihleri bulun ve bunlara nasıl cevap verebileceğinizi tasarlayın. Yani hazırlıklı olun! Kampanyanızı satacak iyi kaliteli yeterli sayıda fotoğrafınız olmasını sağlayın. Etkinliklerde ve eylemlerde iyi fotoğraflar çekin ve gazeteciler istediğinde bu fotoğraflara ulaşabilmelerini sağlayın ya da web sitenizde bu fotoğrafları indirilebilir yapın.Geniş okuyucu kitlesi olan hangi medyanın kampanyaya ve taktiklerine ilgili olabileceğini bulun. Bu medyayla ilişkinizi derinleştirmeye enerji harcayın. Bölgesel medya (basın, radyo, TV) genelde içerikle ilgili olur ve büyük ihtimalle de sizi yayınlarlar. Bu yüzden yerel/bölgesel medyayı her türlü iletişiminize dahil edin.

Genel İpuçlarının Özeti

Gazetecilerle iyi ilişki kurmaya çalışın, birbirinize yardımcı olabilirsiniz. Ama unutmayın: gazetecilere her zaman güven olmaz. Her zaman ajanslara ulaşın, dünyanın neresinden neyin yayınlanacağı belli olmaz. Her

39

zaman bir grup üyesinin medya taleplerine cevap verebilecek bir konumda olmasını sağlayın. Basın açıklamalarını kısa ve net tutun. Sert sorulara hazırlıklı olun. Mesajınızda kalın. Yerellere ulaşın. Diğer kampanyacılara sorun, bilgiyi paylaşın, el kitaplarını okuyun ve ücretsiz ya da düşük ücretli antrenman kurslarına katılın.

FOOD NOT BOMB EYLEMİ

Kampanya Vaka Çalışması Rehberi

Kampanyaları dökümanlaştırmak önemlidir, bu sayede insanlar bu dökümanlardan öğrenebilirler. Tarihteki ve dünyadaki şiddetsiz kampanyalardan bizi öğrendiğimiz gibi, mücadelelerimizi ve hikayelerimizi dökümanlaştırmak başka zamanlardaki ve yerlerdeki insanların da öğrenmesine yardımcı olabilir. WRI'nin Şiddetsiz Sosyal Güçlenme vaka çalışmaları için oluşturduğu bu rehber, birey tarafından veya bir kampanyanın vaka çalışmasının oluşturulmasında gerekli bilgiyi belirlemek isteyen bir grup tarafından kullanılabilir. Bu rehber aynı zamanda bir kampanyayı örgütlerken neleri dikkate almamız gerektiğini hatırlatmak amacıyla da kullanılabilir.

Genel Bakış

– Kampanyanın/hareketin doğası: Konu ne/neydi? Ne zaman başladı/bitti?

– Coğrafi ve tarihi bağlam (özet)

– Katılımcılar: Kim (sınıf analizi, ırk/etnik köken, toplumsal cinsiyet, dini grup, yaş, cinsiyet ve diğer özellikler) hareketin farklı aşamalarında bu değişimi yarattı?

Kronoloji

– Başlangıç noktası

– Belirgin aşamalar var mıydı?

– Genişleme anları var mıydı?

– Yükseliş noktaları nelerdi?

– Diğer anahtar olaylar nelerdi?

Şiddetsizlik

– Şiddeti dışlamayı isteyen bir halk profili var mıydı?

– Bu konu gündeme geldi mi? Nasıl olacağına dair bir karar var mıydı?

40

– Şiddetsizlik için açıklanmış bir halk politikası var mıydı?

– Vardıysa şiddetsizlik ile ne kastedilmişti?

– Bununla ilgili bir konsensus var mıydı? Bu konu ile ilgili ne gibi bir çeşitlilik vardı?

– Şiddetsizlik politikası uygulaması için ne gibi kriterler ele alınmıştı?

– Kampanya, toplum değerlerini şiddetsizliğe doğru dönüştüren bir biçimde mi algılandı?

– Eylem biçimleri veya örgütlenme yolları için belli bir ilham kaynağı var mıydı?

Araçlar

– Resmi kanallar, lobicilik, seçim süreçleri ve anayasal mekanizmalar gibi ne tür yollar kullanıldı ve nasıl bir etki ile?

– Ana akım medyayı naısl kullanmaya çalıştınız?

– Ne rolü vardı veya ne etkisi oldu?

– Kendi toplum medyanızı veya alternatif medyayı nasıl geliştirmeye çalıştınız, nasıl bir etki ile?

– Hareketiniz, alternatif kurmaya çabaladı mı? Ne oldu?

– Bir hareket kültürü kurmak için veya bağlılık hissi yaratmak için ne gibi araçlar kullandınız? Ne etki ile?

– İşbirliğinden geri çekilmeyi bir taktik olarak kullandınız mı? Hangi aşamada? Hangi etki ile?

– Karşı kampanya yaptığınız bir etkinliği doğrudan bozmaya yol açacak ya da engel oluşturak biçimde yapmaya çalıştınız mı? Hangi aşamada? Ne amaç ile? Nasıl bir katılım ile? Ne etki ile?

– Protestonun bilinen araçlarını nasıl kullandınız? Bunu diğer yöntemlerle nasıl birleştirdiniz?

Örgüt

– Kampanya/hareket formal bir yapıda buluşmaya hemfikir miydi?

– Hangi informal yapılar önemli bir rol oynadı?

– Kampanya/hareket, katılımcı bir örgüt yapısı ve karar alma sistemi konusunu dikkate almış mıydı?

– Kampanya/hareket, diğer gruplar/hareketlerle nasıl ilişkilendi, bağ kurdu?

– Koalisyon oluşturmaya ne kadar önem verdi? Müttefikler için ne kriterleri vardı?

– Hareket, aktivistlerin öğrenme, gelişme, dinlenme, bağlılıklarını sürdürme ihtiyaçlarını nasıl ele aldı?

– Hareket, güvenlik ihtiyacı ile katılım arzusu arasındaki olası çelişkiyi nasıl ele aldı?

– Hareket, ne tip bir baskıyla yüzleşmeyi bekliyordu? En çok etkilenebilecek insanlar için ne gibi önlemler aldı?

– Hareketin net bir zaman tablosu ve stratejik gelişme konsepti var mıydı?

– Hareket, kaynaklarını nasıl geliştirdi (insan, sosyla, ekonomik)?

Hedefler ve Çıktılar

– Kampanya/hareketin başlangıçtaki hedefleri nelerdi?

– Hedefleri nasıl evrildi? Neden?

– Katılımcıları güçlendirmek bir amaç mıydı? Ne şekilde?

– Hedefler nasıl şekillendirilmişti, örneğin ne tip bir slogan ile?

– Kampanya/hareketin hedefleri yeniden biçimlendirme esnekliği var mıydı, örneğin belli bir etkinliğe cevap vermek veya başarı kazanmak için?

– Kampanya/hareket, gücü elinde tutan kurumdan veya baskın olma yoluyla 'çıkar' sağlayanlardan nasıl bir değişim bekliyordu? (örneğin, kendisini dönüştürme, bazı talepleri uygulama, talepleri kabula zorlama, çözülme)

41

– Kısa, orta ve uzun vadeli hedefler ne ölçüde kazanıldı?

– Yan etkileri ne oldu? (pozitif ve negatif)

– Muhalefet, hata yaparak açık bir şekilde kampanya/hareketin istediğine yardımcı oldu mu?

Güçlenme

Önceki bütün sorular bir şekilde güçlenmeyle ilişkiliydi ama bu bölüm bu konuya daha odaklı yaklaşmaktadır. Cevaplar, içindeki güç, ile güç ve ilişkili gücün boyutları göz önünde bulundurularak verilmelidir.

– kim güçlendi? Ne olarak ya da yaparak (katılarak, sorumluluk paylaşarak, inisiyatif alarak, aktivizmi sürdürerek)?

– Bu güçlenme hissine neler katkı sağladı (örneğin, antrenman, grup güveni, stratejik hedeflere ulaşma)?

– Hareketin farklı aşamalarını deneyimleme, bu güçlenme hissini nasıl etkiledi?

– Güçlenmiş hissetmeyen insanlara ne oldu? Niye hissetmediler (içsel ve dışsal faktörler göz önünde bulundurularak)?

– Güçlenme stratejileri nasıl tartışıldı veya kişisel, grupsal, sosyal seviyede nasıl yapılandırıldı?

– Hiçbir katılımcı veya grup güçsüzleştirilmiş hissetti mi, nasıl? Bu, kampanyayı nasıl etkiledi?

42

6

ETKİLİ BİR ŞİDDETSİZ EYLEM ÖRGÜTLEMEK

Protesto Mesajı Göndermek – Bir Eylemi Etkili Kılmak

Jørgen Johansen ve Brian Martin

Bir protesto gösterisini etkili yapan nedir? Düzenleyenler için pek çok potansiyel seçenek vardır; ne, ne zaman, nerede, nasıl ve kim. İzleyicilerin mesajlara nasıl tepki verdiğine bakmak bu konuda yol gösterebilir. Hükümet yetkililerinden biri kasabaya geliyor. Bir protesto gösterisi organize edelim. Büyük bir miting ve yürüyüş düzenleyeceğiz. Mekanı, isteyenler abluka altına alacak. Heryerde bilinen eşitsizlik, sömürü ve saldırganlık üzerine kaygılarımızı dile getireceğiz.

Ama bir dakika. Bu etkili olabilecek türden bir gösteri mi? İnsanların bakış açılarını değiştirecek, desteklerini harekete geçirecek ve daha iyi bir toplum olmak için yardım edebilecek mi? Ya da bunun yerine önyargıları güçlendirip, potansiyel destekçileri yabancılaştıracak ve daha etkili girişimlerin enerjisini mi emecek? Ve yine nedir “etkili olmak”?

Bu sorunun basit cevapları yok. Eylemlerin pek çok değişik etkileri vardır. Bir çoğunu ölçmek zordur ve bazıları da tamamen gözardı edilir. Mantıksal olduğu kadar duygusal da bir mesele oldukları için artılarını ve eksilerini tartmak zordur.

Bağlam

Eylemlerin bir bağlam içerisinde tasarlanmış olmaları gerekir. Bir duruma uygun düşen diğeri için tamamen ters tepki yaratabilir. Yasalar, medya, polis, kültür, din, sivil toplum, ve diğer pek çok etmen Burkino Faso’da, Almanya’da, Nepal’de, Endonezya’da ve Çin’de farklı farklıdır.

1930 yılında Hindistan’da Gandhi İngiliz tuz yasaları nedeniyle Hintililer için güçlü bir sembol haline gelen tuz etrafında bir kampanya oluşturmayı seçti. Bugün protestocular İsveç’te veya Swaziland’de güçlü bir sembol olarak neyi seçebilirler?

Eylemler, yerel koşullar hakkındaki derin bilgiye dayanarak tasarlanmalıdır. Genel kural olarak başarı hikayeleri hiç bir zaman taklit edilmez ancak öğrenilmesi gereken ilham verici ve faydalı örnekler olarak işlev görürler.

43

QUITO'DA BİR GÖSTERİ, EKVATOR FOTOĞRAF: EKVATOR EKOLOJİK EYLEM

Ölüm oruçları Hristiyan kültüründe Hint kültüründe olduğundan çok daha farklı kabul görürler. Tanrıtanımazlar ve Hristiyanlar için kendi hayatlarını feda etmenin anlamı çok büyükken, bir Hintli binlercesinin daha hayata geleceğini kabul etmektedir. Çok önemli bir fark.

Aktivitslerin işkence görme, uzun hapis cezası veya idam cezası alma riskinin olduğu ülkelerde sivil itaatsizlik, sonucun büyük olasılıkla hafif hapis cezası veya birkaç haftalık tutukluluk olduğu ülkelere göre farklı bir durumdur. Bu eylemcilerin katı-sansür ve devlet kontrollü medya’nın bulunduğu ülkelerde gösterileri kapak yapabilen özgür ve muhalif medyanın bulunduğu ülkelerden daha farklı hareket etmesinde fayda vardır.

Seçenekler

Eylemlerin 2 ana tipi vardır: (1) muhalefet ve (2) tanıtma. Ilki neye karşı olduğunuz üzerine diğeri ise alternatifinize yoğunlaşır. Herbiri için pek çok seçenek vardır. Pek çok durumda, alternatifiniz varken pozitif bir imaj yaratmak daha kolaydır. Hayır de! Yaygın ve kolay olmakla beraber ilerlemeyi bloke ettiği düşünülerek yararsız görülür. Alternatifleri göstermek daha fazla çaba göstermeyi gerektirse de yapıcı olduğu düşünüldüğü için daha fazla karşılık görür.

Her iki ana eylem tipi içinde de yapılması gereken bir seçim daha vardır. Doğrudan eylem veya dolaylı eylem. Doğrudan eylemle kast ettiğimiz problem/çatışkı için kendimizin birşeyler yapmasıdır. Bir şehrin bir sokağının yayalara açılması için kapatılması olabilir. Ya da bir evin işgal edilip kültür merkezine çevrilmesi. Genetix Snowball’daki aktivistler İngiltere’deki tarlalarda yetiştirilen genetiği ile oynanmış bitkileri tahrip ettikleri zaman sadece bu tarlaların yasadışı olmasını talep etmekle kalmayıp aynı zamanda bitkileri de kendileri söküp atmışlardır. Bu tip eylemler çoğunlukla yasadışı ve risklidir. Buradaki vurgu eylemcilerim değişimi bizzat kendilerinin yapmış olması ve doğrudan eylem yapmalarıdır.

Dolaylı eylemler, talebe cevap alabilmek ya da adil olmayan bir durumla başa çıkabilmek için politikacılar

44

veya şirket yöneticileri gibi başka birine soru sormayı kapsar. Pek çok ülkede gösteri düzenlemek için yerel polisten izin almanız gerekir ve bazen gösterinin sakin geçmesine yardımcı da olacaklardır. Bu tip eylemlerin başarılı olabilmesi başkalarından gelen ilgiye bağlıdır. Eğer gücü elinde tutanlar ya da halk sizin taleplerinizi desteklemezse istediklerinizi elde etme konusunda başarılı olamazsınız.

Unutmayın ki, diktatörlüklerde istekte bulunmak bile, ifade özgürlüğünün bir uygulaması olarak, doğrudan eylem olabilir.

Hem doğrudan hem de dolaylı eylemler için daha fazla eylem şekli geliştirmeye ihtiyaç vardır. Yaratıcılık, hayal gücü ve deneyim canalıcı noktalardır. Tıpkı silah üreticilerin her yıl daha sofistike bir silahı tasarlamaları gibi, eylemcilerin de yeni eylem biçimleri tasarlamaları gerekir. Iyi örnekler denenmeli, belgelenmeli ve başka zaman, yer ve koşullarda kullanmak için uyarlanmalıdır.

DOĞRUDAN EYLEM LEGAL VEYA ILLEGAL (SİVİL İTAATSİZLİK) OLABİLİR VE SIVIL ITAATSİZLİK SEMBOLIK/DOLAYLI VEYA DOĞRUDAN EYLEM OLABİLİR. İMAJ: ED HEDEMAN TARAFINDAN HAZIRLANAN, SAVAŞ KARŞITLARI LİGİ (WRL) ORGANİZATÖR EL KİTABI

İzleyiciler

Pek çok konuda 3 ana grup vardır: aktivistler, karşıtlar, ve 3. taraflar. Bir grup baskıcı hükümete karşı tavır koymak istediğinde aktivistler bu grubun içinde protestocular olarak yer alırlar. Karşıtlar ise hükümet ve onun muhalifleri yani polis ve ordu gibi kurumlardır. 3. taraflar ise doğrudan mücadeleye dahil olmayan genel çoğunluk ve diğer ülkelerde yaşayan çoğu insanlardır. Insanlar eylemlerin sonuçlarına göre üçüncü taraftan aktivist olmaya ya da tam tersine geçebilirler. Amaç daha çok insanı dahil etmektir. Çoğu durumda medya bir olaya dair bilgi, propaganda ve mesajı geniş izleyici kitlelerine taşır.

Izleyicilerin kim olduklarına bakmanın yanı sıra, aktivist yöntemleri ve izleyiciler arasındaki etkileşime bakmakta da fayda vardır.

45

Yöntem/Araç ve İzleyici Arasındaki Uyum

Medya gurusu Marshall McLuhan “Araç mesajın kendisidir” der. Örneğin televizyon, ekranda ne olursa olsun, dünyayı belli bir şekilde görmeye teşvik eder. Kişisel görüşmeler farklı bir perspektifi teşvik eder. Eylemlilikte de araç yani eylem yöntemi mesajın kendisidir. Psikolojideki uygun sonuç çıkarma teorisi denilen bir perspektife göre, izleyiciler birinin motivasyonu hakkındaki çıkarımlarını, o kişinin yaptığı eylemlerin sonucuna bakarak yapmaktadırlar. Ne zaman bir eylemci şiddetle tehdit etse ya da şiddet kullansa, örneğin bombalama, kundakçılık ya da uçak kaçırma gibi, çoğu izleyici bu eylemcinin amacının toplumu yok etmek olduğunu düşünmektedir. Yöntemin, yani yıkımın, amacı yansıttığı farzedilmektedir. Örneğin 9/11’den sonra çoğu insan El-Kaide’nin amacının ABD toplumunu yok etmek olduğunu düşündü. Bu yanlış bir mesajdı. Çok az ABD vatandaşı Usame Bin Ladin’in asıl amacının Amerikan Hükümeti’nin Müslüman dünyasındaki politikaları ile ilgili olduğunu anladı.

Aynı şey daha küçük ölçeğe de uyarlanabilir. Eğer grevdeki bir işçi yöneticisine hakaret ederse, mesaj saygısızlık ve kabalık olarak algılanacak ve izleyicilerin dikkatini asıl verilmek istenen mesaj olan düşük ücret ve güvenli olmayan çalışma koşullarından uzaklaştıracaktır.

Eylemler, kullanılan yöntemle –araç ile- uygunluk içinde olduğu zaman daha etkili olacaklardır. Amerikan Sivil hakları Hareketi’nde iyi giyinmiş siyahlar sadece beyazların girebildiği restorantlara girdiler, tacizlere ve polis provakasyonuna yanıt vermeyerek nazikçe ve sessizce oturup öğle yemeklerini yediler. Onların varlıkları ve saygılı tavırları, kısa vadeli amaçları olan restorantlara giriş için eşitlik ile uyumlu olarak etkili bir mesaj göndermenin yanısıra uzun vadede amaçları olan ırksal eşitlik içinde etkili oldu. Diğer yandan, yalnızca restorantlardaki siyahlara yönelik beyaz patronların tacizi ve polisin saldırgan tavırları’nın gönderdiği mesaj ise ayrımcılığın ırkçılık, dışlama ve saldırganlıktan oluşan bir sistem olmasıydı. Bu güçlü mesaj, ayrımcılığın ABD’nin ve dünyanın geri kalanındaki izleyicilerin gözünde gözden düşmesine yardımcı oldu.

Saldırı ile Başa Çıkmak

Protestocular sıklıkla saldırı ile karşılaşırlar. Hakarete ve tacize uğrayabilirler, dayak yiyebilirler, tutuklanabilirler, hapse atılabilirler hatta öldürülebilirler. Iletişimleri kesilebilir, ofisleri baskına uğrayabilir ve ekipmanlarına el konulabilir ve tahrip edilebilir. Bu saldırılar ıstıraplı ve pahalı, moral bozucu ve katılıma yönelik olarak cesaret kırıcı olabilirler. Fakat uygun hazırlık ve taktiklerle ve iyi şansla, bazı saldırılar, saldırganlar üzerinde tam tersi etki yaratabilirler. Kolay ve sıklıkla olmamakla birlikte oldukça etkili olabilirler. Saldırgan ve destekçilerinin saldırılarından kaynaklanan öfkeyi bastırmak için düzenli olarak kullandıkları 5 yöntem vardır.

• Saldırıları örtmek

• Hedefi değersizleştirmek

• Olanları farklı yorumlamak (yalan söylemek, etkileri az göstermek ve başkalarını suçlamak)

• Adil görünümü vermek için resmi kanalları suçlamak

• Hedefleri ve destekçilerine rüşvet ve gözdağı vermek

Örneğin polis saldırıları sonrasında, polis ve destekçileri aşağıdaki beş yöntemin her birini kullanabilir.

• Polis protestoculara saldırılarını sıklıkla kameralardan ve tanıklardan uzakta yapmaya çalışır.

• Polis, politikacılar ve yorumcular protestocuları ilkesiz, ağzı bozuk, kötü huylu işeyaramazlar, kalabalığı galeyana getirenler ( profesyonel protestocular), eşkiya, ayak takımı, suçlu ve ya terörist olarak karalarlar.

• Polisin işini yaptığını iddia ederek, şiddet yanlısı ve huzuru bozan göstericilerin karşısında asıl

46

saldırıya uğrayanın polis olduğunu öne sürerler.

• Protestocular resmi şikayetlerini yaptıklarında ve ya mahkemeye gittiklerinde nadiren tacizci polislerle ilgili ciddi bir sonuç alırlar. Bu arada tüm süreç o kadar uzun sürer ki eylemciler teknik konularla boğuşup eylemlilikten uzaklaşırken çoğu insan ilgisini kaybeder.

• Çoğu durumda protestocular polisin missileme yapabileceği korkusu ile konuşmuyorlar, mahkemede sorunu çözmek için uzlaşmayı kabul edebilirler ya da sıklıkla susma haklarını kullanabilirler.

Bu beş yöntemin her biriyle mücadele mümkündür.

Sonuç

Neyin, ne zaman ve nasıl protesto edileceğine karar verirken, izleyicileri ve verilecek mesajı düşünmek faydalı olacaktır.

Bağlam

Eylemlerin bir bağlam içerisinde tasarlanması gerekir. Bir durum için uygun olan, başka bir durumda tamamen ters etki yaratabilir.

Seçimler

Iki ana eylem tipi vardır: tepki ve destek. Ilki neye karşı olduğunuza, ikincisi ise alternatifinizin ne olduğuna yoğunlaşır.

İzleyiciler

Izleyicilerin ve eylemcilerin yöntemleri nasıl etkileşim içinde olur? Karşıtlar, 3. taraflar ve eylemcilerim kendisi de önemli izleyicilerdir.

Uyum

Eylemcinin yöntemi, eylemin amacına nasıl uygun olur? Eger aralarında güçlü bir uyum var ise, doğru mesaj alınacaktır.

Saldırılar

Bir saldırı nasıl algılanmalıdır? Üstüne örtmeye, değersizleştirmeye, yeniden yorumlamaya, resmi kanallara, gözdağına ve rüşvete karşı hazırlanacak yöntemlerin çok büyük önemi vardır.

Dipnotlar: belgeleme, değerlendirme ve yaygınlaştırma

Eylemlerin daha etkin hale gelmesi için, eylemcilerim geçmiş deneyimlerinden ders almaları gerekmektedir. Neler yaptıklarını belgelemeleri ve değerlendirmeleri ve bu bilgiyi başkaları için faydalı hale getirmeleri gerekir. Harp akademilerindeki öğrencilerin derslerden ve kitaplardan geçmişteki savaşları öğrenmesi gibi, eylemciler de gelecek kuşakların sosyal hareketlerin tarihini öğrenmeleri için benzer bir sistem kurmalıdır. Bu, planlama, eylemler ve sonuçları ile ilgili ciddi ve eleştirel değerlendirmeler gerektirir. Hataları öğrenmek, zaferleri kutlamak kadar önemlidir. Bu değerlendirmeler diğer aktivistler için de farklı diller ve

47

bağlamlar göz önünde bulundurularak ulaşılabilir hale getirilmelidir. Büyük bir görev. Öğrenilmesi gereken pek çok eylem var.

ŞİDDETSİZ DOĞRUDAN EYLEM, SANTİAGO, ŞİLİ FOTOĞRAF: ROBERTA BACIC ARŞİVİ

Tavır Almadan Kaynaklanan Stres ve Gerginlikle Başetme

Clem McCartney'e teşekkürlerle Roberta Bacic İnsanlar pek çok sebeple protesto ederler ancak çoğunlukla tepki vermemiz ve tavır almamız gereken bir durumla karşı karşıya olduğumuz için protesto ederiz. Karşı karşıya olduğumuz gerçeklik, bizim ve ya başkalarının olabilir, bizi deneyimlediğimiz ve ya gördüğümüz şeye karşı eyleme geçmeye, tepki vermeye, müdahil olmaya, değiştirmeye zorlar. Böyle bir seçimin yol açacağı sonuçları göz önüne almayı unuturuz. Olumlu sonuçlar teşvik edicidir. Olumsuz sonuçlar güçsüzleştirir. Bir sonraki adıma hazır olmak, süprizlerle karşılaşmamak ve daha fazla stres yaşamamak için bunlar hakkında önceden düşünmeliyiz.

Tavır almanın Sonuçları

Bir tavır alırken, kendimizi sınırlarımızı zorlayacak ve bizi riske atacak durumlara sokabiliriz. Bu gerçekleştiğinde, olumsuz deneyimlerin yaşanılması nerdeyse kaçınılmazdır ve korku bir tepki olarak yüzeye çıkar. Güvensizlik ve acı durumlarında şu duygular açığa çıkabilir: tutuklanma korkusu, ihbar edilme korkusu (afişe edilme korkusu), işkence edilme korkusu, yasadışı bir mitingde yakalanma korkusu, ihanete uğrama korkusu, amaçlarına ulaşamama korkusu ve benzerleri. Bilinmeyenin korkusunun yanısıra (tutuklanırsam ne olur?) telefonla belirli bir tehdit ya da diğerlerinin başlarına gelenler gibi bilinenlerin korkusu. Bu sonuçlardan kaçınmak veya olduklarında baş edebilmek için neler yapılabileceğini bilmemiz gerekir.

Üç ana unsur bize yardımcı olabilir: yoldaş protestocular ile güven ve dayanışma; iyi eğitim ve duygusal hazırlık; bilgilendirme. (sonda kaynak listesi için ve daha fazla açıklama gerekli ise) Daha fazlası için: http://wri-irg.org/nonviolence/nvse07-en.htm

48

Hazır Olmamız Gereken Bazı Sonuçlar

1. Korkunun sonuçları ile başa çıkmak

Travmatik sonuçları düşündüğümüzde hemen aklımıza fiziksel sonuçlar gelir. Bunlar kaba kuvvete maruz kalmak, yakalanmak veya dövülmek ve insan haklarımızın ihlal edilmesidir. Bu bazı toplumlardan diğerlerine göre daha büyük bir risktir ve tüm militarist ve otoriter devletlerdeki eylemciler oldukça cesurlardır. Ancak hepimiz fiziksel acı ve rahatsızlık riskinin farkında olduğumuz için normal olarak en azından korku ve kaygı hissederiz. Bu korkular bizi hareketsiz kılabilir. Ancak onları göz ardı etmek doğru değildir. Eğer olaylar sırasında verebileceğimiz doğal tepkilere karşı hazırlıksız olursak bu daha fazla zarara neden olabilir. Örneğin kaçma isteği hissedebiliriz ancak bunun için koşmaya başladığımızda disiplinimizi kaybederiz ve bu da karşı tarafa bize o anda saldırması için fırsat verebilir. Mantıksal, duygusal ve pratik açıdan hazırlıklı olmak çok önemlidir, korku kontrol eğitimi bu konuda yardımcı olacaktır. Mantıksal, duygusal ve pratik açısından hazır olmak bu nedenle çok önemlidir ve korku kontrolü eğitimleri yardımcı olacaktır. Fiziksel risk gayet anlaşılır olmakla birlikte diğer riskler de daha az önemli değildir ve daha fazla dikkat gerektirirler. (Korkunun sonuçları egzersizine bakınız)

Bu konu için özel bir örnek olarak aşağıdaki linke bakabilirsiniz? http://www.peaceworkmagazine.org/node/232.

2. Kamuoyunda açığa çıkmanın gücü

Geleneksel görüşün karşında bir tavır aldığımızın farkında olmamız gerekir. Hayat görüşlerimizi paylaştığımız kişilerle özel duygularımızı paylaşmak, aldatılma endişesine rağmen, o kadar da zor değildir. Kamuoyunda açığa çıkmak çok daha zordur. Sadece devlete karşı tavır almakla kalmayıp, ortak toplumsal düşünceye de karşı çıkıyoruz. Protesto etmemize yol açan çoğu neden, bu genel eğilime meydan okumadır, ancak bunu bilmek işi kolaylaştırmaz. Kendimizi açığa çıkartıyoruz. Israil’deki, toplumlarında kabul etmedikleri şeyler karşısında sessiz bir tanık gibi duran siyaha bürünmüş kadınları düşünebiliriz. Şimdi bu tarz bir tanıklık Sırbistan, Kolombiya ve başka yerlerde de kullanılmaktadır. Bu gibi durumlarda siyasi muadillerimizle dayanışma, duygularımızı dile getirebilmemiz için bir zemin yaratmak ve onlarla baş edebilmek için çok önemlidir. Kendine güvenli görünenler bile onaylanma ihtiyacı ve baş etme konusunda endişe duyabilirler.

3. Stresle başetmek için kendimizi hazırlamak

Göze çarpmayan ancak bu nedenle de çok daha fazla strese yol açabilen pek çok riskler ve sonuçlar vardır. Kabalık ve aşağılanma ile karşılaşabiliriz, devlet güçleri veya yandaşları tarafından alay edilebilir ve kışkırtılmaya çalışılabiliriz. Yine siyaha bürünmüş kadınları aklımıza getirirsek; düşmanca davranan bir kamuoyu tarafından hakarete ve suistimale uğramalarına karşın sessiz kaldılar ve tepki vermediler. Bu duygusal açıdan stresli olabilir. Duruma dair önceden hazırlık için eğitimler sırasında Rol Oyunu oynanması veya katılımcılarla yapılan mitingler kendimiz hazırlamamıza ve karşı taraftakilerin motivasyonlarını (ve korkularını) tam olarak anlamamıza yardımcı olur. Tekrar belirtmek gerekir ki yoldaş protestocular arasındaki dayanışma ve güven çok önemlidir ve kısmen bu tecrübe ile inşa edilmiştir. Ani sonuçları olmadığı için duygusal olarak daha az stresli olan ise kötü tanıtımdır. Basın, her türlü yanlış bilgi ile bizi karalamaya çalışan basın, belki inancımızın sağlamlığını ve motivasyonumuzu zorlayabilir. Kendimizi bu tür bir aşağılanmaya hazırlamak, başımıza geldiği zaman daha kolay baş edebilmemizi sağlar.

4. Kendini diğerlerinin yerine koymak

Biz protestocular bile, küçük düşmeye/ aşağılanmaya, yapmaya çalıştığımız açıklamanın bir parçası olarak, kendimizi savunduğumuz insanların yerlerine koymaya çalışırken uğrayabiliriz.

49

Pek çok grup Guatanamo Körfezi’ndeki tutuklu ve gardiyanları konu alan sokak tiyatrosu yapıyorlar. Burada katılımcıların kontrol etmekte zorlandıkları beklenmedik duygular su yüzüne çıkabilir. “Tutuklular” haklarının gerçekten ihlal edilmiş olduğunu hissederken, “gardiyanlar” ise bu deneyimi şevkle gerçekleştirdiklerini ya da tam tersi iğrenme duygusu içerisinde olduklarını hissedebilirler. Her iki şekilde de katılımcılar kirlenmiş ve kirletilmiş hissedebilirler. Bu gibi olasılıklarla başa çıkabilmek için katılımcıların benzer tepkilere karşı hazırlanmaları ve sonrasında açıklama yapmaları hassas bir şekilde istenir.

Bir başka örnek ise fabrika tarzı üretim yapan bir çiftliğin gönüllülerin kendilerini et kayışına asarak protesto etmesiydi. Tepki; gerçekten heyecanlanıp etkilenmek ve eylemde kendi insiyatifiyle yer almak şeklinde olabileceği gibi alternatif olarak kendilerini içine soktukları durum nedeniyle huzursuz hissetmekte olabilir.

5. Hayal kırıklığı ile başa çıkma

Bazen protesto öncesinde ve sırasında bir kaç problemle karşılarız ancak bunların hiç bir etkisi olmamış gibi görmek ciddi bir sorundur. Irak’taki savaşa karşı yürütülen 15 Şubat 2003’deki olağanüstü protesto savaşı durduramadı. En kötü korkularımız gerçekleşti. Çoğu insanın hayal kırıklığına uğraması ve cesaretini kaybetmesi süpriz değildi. Doğal olarak “bunu yapmaya değdi mi?” diye sordular. Bununla ilgili ve ya diğer konulardaki eylemlerde, bir işe yaramayacağını hissettikleri için yer almak istemeyebilirlerdi. Bu hayal kırıklığını çözmek için ne yapılabilir? Beraberce neler olduğunu ve bu deneyimden neler öğrendiğimizi düşünüp taşınabilmek için zaman yaratmaya ihtiyacımız var. Değerlendirme kısmına bakın. Beklentilerimizi düzenlememiz gerekir. Protestolar gücümüzü göstermek açısından önemlidirler ancak tek başlarına savaşı durduramazlar.

6.Eylemlerimizin başarısı ile başa çıkmak

Durumun beklediğimizden kötü olmasına üzüldüğümüz kadar, paradoksal olarak görünüşte herşeyin iyi gitmesiyle baş etmek de zor olabilir. Örneğin, güvenlik güçlerinin düşündüğümüzden çok daha insanca davranması ya da yetkililerin bizimle ilgilenip taleplerimizi dikkate almaya başlaması gibi. Eğer biz kendimizi karşılaşma için çok güçlü bir şekilde hazırlamişsak bu huzursuz edici bir etki olabilir. Vücudumuza dolan onca adrenaline ne olacak şimdi? Bu gelişmeler bizim analizlerimizi nasıl etkileyecek? Durum analizi yaparken yanıldık mı? Sisteme daha çok mu güvenmeliyiz? Yoksa tatlı sözlerle kandırıldık mı?

Bizim hareketimiz sert muhalefet ile karşılaştığında daha fazla dayanışma kazanır ve bu gerçekleşmediğinde kopmalar yaşanabilir. Bu nedenle hangi tepkilerin daha etkili olduğunu bilmek için hazır olmamız, rol oyunu ile nelerin olabileceğini ve ne zaman olabileceğini test etmemiz ve durumu beraberce değerlendirebilmemiz ve uygun davranmamız gerekir.

7. Saldırganlık seviyesi yükseldiğinde

Sadece protesto karşıtları değil, pek çoğumuz şiddet karşıtı bir eylemde saldırganlık düzeyi yükseldiğinde şok oluruz. Yetkililer tarafından kaba kuvvete maruz kaldığımızda kendimizi rahatsızlık hissetmeden ve hiç farkında olmadan yükselen bir saldırganlık dalgası içinde bulabiliriz. Ya da diğer protestocular bir ayaklanma başlattıklarında ve biz uygun bir tepki bulmaya çalışırken. Katılacak mıyız, ayrılacak mıyız ya da kendi zeminimizi planladığımız gibi şiddetten uzak mı tutacağız? Bu gibi durumlarda düşünmek için çok az zaman vardır bu yüzden bu gibi durumların önceden düşünülmesi, ve hızlı karar almamız için alternatiflerimizin net olması gerekir. Karar verme, rol oyunu ve gerginliği azaltma egzersizlerini yapın.

Farklı Bağlamlar

50

Liberal ve demokratik olduğunu iddia eden Kuzey eyaletlerde ve kültürlerde protesto yapıyor olabiliriz. Otoriter bir rejimde olabiliriz. Liberal demokrasilerde protesto yapmanın daha kolay olduğunu varsaymamalıyız. Bazı eyaletlerin (devletler) protestoya muamele ediş tarzları oldukça sert olabilir. Protestonun limitlerini ve poteansiyelini belirleyen başka faktörler de vardır. Açık ve ya kapalı bir toplum olabilir. Kapalı toplumlarda risk daha fazladır çünkü muhalifler ortadan kaybolabilir ve hesap sormak imkan çok azdır. Hükümetten bağımsız işleyen bir yargı sistemi insan hakları ihlallerini kontrol ediyor olabilir. Toplumun kültürel yapısı, otoriteye gösterdiği uyum ve saygıya göre, başka bir önemli faktördür. Toplum modernite ve ya diğer devletlerin baskısı karşısında zayıf ve savunmasız hissediyor olabilir. Bu nedenle herhangi bir türde protesto hainlik ve yıkıcılık olarak görülebilir.

Protestonun diğerlerinden daha zor olduğu durumlar, burada tartıştığım tüm meseleler herhangi bir bağlam içinde değişen yoğunlukta ortaya çıkabilirler.

Sonuç

Eğer protestomuzun sonucu olarak ortaya çıkabilecek duygusal ve tepkisel duruma hazır olursak, meslektaşlarımızla dayanışma içinde olursak, eylemlerimizin sonuçları ile ilgili kendimizi analiz eder ve sorgularsak, sonrasında her ne kadar buna ömrümüzün yetmeyeceğini bilsek de, daha iyi bir toplum için mücadeleye daha iyi bir yerden devam edebiliriz.

Ancak kendimizi iyi hazırlamaz ve sonuçlarla iyi bir şekilde başa çıkamazsak, sadece başkalarına değil kendimize de yardım edemeyiz. Hüsrana uğrar ve vazgeçer ya da amaca uygun olmayan genel akım politikalar ya da güç kullanmak gibi başka tip stratejileri kabul edebiliriz. Ya da herhangi bir stratejik anlamı içermeyen, sadece protesto olması için yapılmış bir kalıp içerisinde yer alabiliriz.

Ya da yüzeysel olarak hala mücadele içinde yer alıyor görünüp, istikarlılığımıza başkalarını hayran bırakabilirz. Ancak harcadığımız tüm enerjiyle beraber amacımızı kaybederiz, ve bizim amaçsızlığımız ve tükenmiş enerjimiz diğerlerinin dahil olma isteğini caydırabilir.

Bana göre, protesto etmek bizim görevimiz aynı zamanda kendimizi iyi hazırlamak da bizim görevimiz; fiziksel ve ruhsal sağlığımıza yönelik riskleri tanımlamak, bu risklerin üstesinden gelebilecek adımları attığımızdan emin olmak ve mücadeleyi pozitif ve etkili bir şekilde sürdürmek hayallerimizi gerçek kılar.Son olarak önemli olan denemeye devam etmek, protesto ederken biraz neşe katmak ve barışa bir şans vermek. Bunu yapan ilk kişiler biz değiliz, son da olmayacağız. http://www.youtube.com/watch?v=I-NRriHlLUk

Mizah ve Şiddetsiz Eylemler

Majken Sorensen

Şiddetsiz eylemleri genellikle ciddi problemler için kullanırız. Eylemi mizahi bir şekilde düşünmek sorunla baş etmek için garip bir yol gibi görünebilir ve ilk tercihiniz değildir. Ancak mizah ve ciddiyet ilk bakışta göründüğünden çok daha yakın ilişki içindedir. Hemen hemen tüm iyi mizah çelişki ve absürdlük üzerinedir ve şiddetsiz eylemler de dünyanın olduğu şekliyle olmasını istediğimiz şekli arasındaki çelişkiyi gösterir. Mizah güçlüdür çünkü bildiğimiz dünyayı başaşağı der ve bunu yaparken de hayatımızın geri kalanının kaçınılmaz bir parçası olan mantık ve nedensellikten uzak durur.

51

Nasıl başlanır?

Aklınıza mizahi bir şey gelmiyorsa üzülmeyin, bu öğrenilebilir bir şeydir. Karşı tarafı izleyin. Söylediği şeyler ile yaptıkları arasında çelişki varsa bu güzel bir şakanın temeli olmaz mı?Mizah karşı tarafın söylediği ve yaptığı arasındaki çelişkinin gerçekliğine ne kadar sadık olursa o kadar iyi olacaktır. Tüm diktatörler yaptıklarının “insanların iyiliği için” olduğunu söylerler. Bu tür beyanlar genelde yaptıkları ile çelişir.

Mizahı ustaca kullanmak

- Aşırıya kaçmayın- Mizah ölçülü kullanıldığında ve ve ciddi bir mesajı tamamladığında işe yarar.

- Mizah için kullanacağınız objeyi dikkatli seçin

ÖZGÜRLÜK PRTOSTESO GÖSTERİSİ SIRASINDA PALYAÇOLUK YAPMA, LONDRA, İNGİLTERE FOTOĞRAF: IPPY

Eğer politik bir eylem yapıyorsanız, politik bir mesaj vermek ve konudan sapmamak istersiniz. İnsanların görünüşleri, konuşma tarzları ya da cinsel alışkanlıkları uygun konular değildir.Kendi grubunuz içinde bu tür şakalar komik olabilir ancak bu diğer insanların dikkatini çekmek için iyi bir yol değildir ve onları vermek istediğiniz politik mesajdan uzaklaştırır. Bu bölümün sonunda politik mesajlarına sadık kalan ve amacından sapmayan 2 örnek okuyacaksınız.

Niye mizah kullanılır?

Eylemlerinizde mizahı kullanmak pek çok açıdan işe yarar. İlk olarak eyleme katılanlar için eğlenceli olacaktır. Sihirli bir çözüm olmamakla beraber mizah aktivisti tükenmesini önler ve tükenmeye karşı korur.

Mizahı kullanmak medyanın, potansiyel üyelerin ve seyircilerin dikkatini çekme şansınızı arttırır. Gazeteciler

52

sizin grubunuzdan iyi görüntü ve canlı hikaye geleceğini bildikleri için, siz birşeyler olduğunu duyurduğunuzda bunu göstermek isteyeceklerdir.

Eğer küçük bir hareketin parçası iseniz ve büyümek istiyorsanız, mizah potansiyel üyelere hem ciddi işler yaptığınızı hem de hayatın tadını çıkarabildiğinizi gösterir.

Mizahın Gücü

Mizah kullandığınızda eylemlerinizin absürdlüğü karşı tarafla olan ilişkinizi ve rasyonel tartışma mantığını değiştireceği için, karşıtlarınız ile olan ilişkilerinizde güçlü bir yoldur. İyi bir mizahla hazırlanmış eylemlere polisin ya da karşıtlarınızın tepki vermesi zordur. “Açmazda/ikilemde bir eylem” yaratmak için mükemmel bir fırsat sunar, bunun anlamı karşıtlarınız ne yaparsa yapsın kaybedecek ve büyük ihtimalle hem destekçilerinin ve kendi tarafında olan insanların gözünde zayıf görünecektir. Fakat eğer birini aşağılayacaksanız sert tepkilere karşı hazırlıklı olun. Uygun bir tepki (onun açısından yeterli bir tepki) bulmayı karşı taraf açısından zorlaştırdığınızda karşı tarafın hayal kırıklığı şiddetli bir tepkiye neden olabilir.

Mizahi Eylemlere Örnekler

İki örnek yukarıda tartışılan konuları açıklamaktadır. Sizin bağlamınız daha farklı olacağı için bu örnekleri olduğu gibi kopyalamanızı tavsiye etmiyoruz. Ancak bu örnekler mizahın gücünü göstermektedir.

1983 yılında Norveç’de total redçilerden küçük bir grup, hem askeri hizmeti hem de alternatif(sivil) servisi reddeden“ Zorunlu Askerliğe Karşı Kampanya”yı (Norveççe KMV) düzenlediler. Kamuoyu tartışması yaratmayı ve 16 ay hapis cezası uygulayan yasanın değiştirilmesini istiyorlardı. Devlet bu cezayı “hapis” cezası olarak tanımlamayı reddediyor, onun yerine “hapishane otoritesinin yönetimindeki bir kuruluşta hizmetlerini yerine getirmek” olarak tanımlıyordu. Politik mahkumlara meydan vermemek için resmi olarak yargılama, tutuklu ya da ceza yoktu. Total redcilerin mahkemeye gitmesi durumunda sadece redçinin kimliği saptanıyor ve sonuç aynı oluyordu, 16 ay hapis cezası. Bazen sonucun ne olacağı baştan belli olduğu için avukat ortalarda hiç görünmüyordu bile, bunun üzerine KMV bunu bir eyleminde şu şekilde işledi:

Aktivistlerden bir tanesi avukat kılığına girip, abartılı bir şekilde, total redçinin mesleği nedeniyle hapiste daha uzun süre kalmasını talep etti (redçi avukattı). Mahkeme sırasında hiç kimse avukatın abartılı tavırlarına rağmen yanlış birşeyler olduğunun farkına varmadı, bir hafta sonra KMV gizli video çekimini medyaya gönderdi, sonuç Norveç kamuoyunun büyük çoğunluğunun gülmesine neden oldu.

Bu örnek açıkça bir şeyleri başaşağı etmenin gücünü göstermektedir. Avukat rolünü sanığın arkadaşının oynaması ve yasanın verdiğinden daha fazla bir ceza talep etmesi mahkemenin bir parodisiydi. Bu eylemde KMV aktivistleriortada tartışacak bir şey olmadığında mahkemelerin düştüğü absürd durmu hicvetmiş, medyanın ve “sıradan” insanların dikkatini çekmek konusunda başarılı olmuştur. Rolleri başaşağı etmenin yanısıra, mahkemenin parodisi, Norveç devletinin söyledikleri ve yaptıkları arasındaki çelişkiyi de ortaya çıkarmıştır. Eğer politikacılar Norveç’i demokratik olarak tanımlıyorlarsa ve hiç politik mahkum olmadığını iddia ediyorlarsa neden insanlar inançları yüzünden hapse gönderiliyorlar? Ve tutukluluk hali nasıl hapis cezası olarak değil de sivil/alternatif hizmetlerin yerine getirmesi gibi idari bir terim olarak açıklanıyor? Bu absürd durumdur ve bunu mizahi bir çerçevede sunarak KMV bütün rasyonel açıklamaları boşa çıkarmış ve bu durumun anlamlı bir durum olmadığını insanlara göstermiştir.

Ancak bu örnek başka bir önemli noktayı göstermektedir ki bu da aktivistin mizahı kullandığı konteksin farkında olması gerektiğidir. Uzun hapis cezalarında kaçınmak istiyorsanız bu tarz bir eylemi taklit etmeniz önerilmez.

53

Bir diğer örnekte demokratik Norveç’den diktatörlük Sırbistan’ına, Slabodan Miloseviç’in devrilmesinden önceki 2000 yılına geçiyoruz. Miloseviç, tarımın desteklenmesi için, dükkkanlara ve kamusal alanlara insanların bitkilerin ekim ve dikimi için 1 dinar bağışlamasını isteyen kutular koydurttu.

Tepki olarak Gençlik Hareketi Otpor, “Dinar za Smenu” (Smenu için 1 dinar) adını verdikleri kendi yardım organizasyonunu düzenledi. Smenu pek çok anlama gelen Sırpça bir sözcük; değişim, istifa, işten çıkarma, emeklilik, tasfiye bu anlamlardan bazıları. Bu eylem Sırbistan’nın farklı yerlerinde, üzerinde Miloseviç’in bir resmi olan bir varille birlikte bir kaç defa düzenlendi. İnsanlar 1 dinar bağışladıklarında varile vurmak için kullanacakları bir sopa alabiliyordu. Bir olayda, Miloseviç’in politikaları yüzünden parası kalmayan insanların varile kuvvetlice 2 kez vurmaları gerektiğini söyleyen bir levha konuldu. Polis varili kaldırdığında, Otpor basın açıklaması yaparak varilin tutuklandığını duyurdu ki bu sayede eylem büyük başarı kazandı. Miloseviç’in emekli olması için yeterli para toplamış olduklarını ve polisin bu parayı Miloseviç’e vermesini istediler.

Bu açmaza sokan eylemlere iyi bir örnektir, çünkü Otpor, hem Miloseviç’e hem de polise tepki vermesi için yol bırakmamıştır. Eğer polis varili kaldırmasaydı itibarını kaybedecekti, ve birşeyler yaptıklarında, Otpor varilin tutuklandığını ve paranın emekli olması için Miloseviç’e verilmesi gerektiğini söyleyerek mizahı devam ettirmiştir. Hangi rejim olursa olsun farketmez, kaybedecektir.

* Majken’in mizah ve şiddetsizlik ile ilgili tezine aşağıdaki linkden ulaşabilirsiniz.http://www.coventry.ac.uk/researchnet/external/content/1/c4/11/36/v1202125859/user/Humour%20as%20Nonviolent%20Resistance.pdf

Gruplarla Çalışma

Herhangi bir şiddetsiz kampanya için zorluk, eylemlerin nasıl hazırlanacağıdır. Amerika, new Hampshire'da 1976'daki Seabrrok nükleer güç tesisinin işgalinden bu yana Batılı bir çok şiddetsiz kampanya, ilgi grubu modeline konsensus karar alma yönteminin eşlik ettiği bir method kullanmayı tercih etmişlerdir. Bu bölüm bu yöntemi anlatmaktadır.

İlgi Grupları

İlgi grupları 5 ila 15 kişiden oluşan otonom gruplardır. Bu anlamda bir ilgi grubu, birbirleriyle ilgili olan, birbirlerinin zayıflıklarını ve güçlü taraflarını bilen, birlikte şiddetsiz bir kampanyaya katıldıklarında 8ya da katılmak istediklerinde) birbirini destekleyen kişilerden oluşan bir gruptur.

54

İlgi grupları ve sözcü konseyi, yukardan aşağıya, üzerinde güç ile karar almayı ve yaratıcı doğrudan eyleme katılanları güçlendirme ve örgütleme konusunda mücadele eder. Karar alma gücünü ilgi gruplarına vererek insanların merkezi olmayan ve hiyerarşik olmayan bir yolla, birlikte hareket etmelerini mümkün kılar. İlgi grupları, ABD'de (Seattle 1997) geniş çaplı küreselleşme karşıtı eylemlerde Avrupa ve Kuzey Amerika'da nükleer karşıtı protestolarda (1970lerin başlarında) ve diğer ülkelerde büyük ve küçük şiddetsiz protesto eylemlerinde yapıcı bir biçimde kullanıldılar.

Birisi kim ile bir ilgi grubu kurar?

Basit cevap şudur: tanıdığınız ve konu(lar)yla ilgili benzer görüşte olduğunuz ve mücadele için benzer eylem methodlarına inandığınız kişilerle. Bu insanlar, bir eğitim semineri sırasında tanıştığınız, birlikte çalıştığınız, birlikte dışarıya çıktığınız veya yaşadığınız kişiler olabilir. Vurgulamak gereken nokta, konunun sizi getirmesinden ziyade, ortak noktalarınızın ve güveninizin olduğu insanlarla biraraya gelmektir.

Bir ilgi grubunun bir parçası olmanın önemli bir noktası, birbirinizin kampanya veya konu ile ilgili duruşunuzu ve tercih ettiğiniz eylem biçimini öğrenmektir. Bu, birlikte zaman geçirmeyi, konular hakkında tartışmayı, eylem tekniklerini tartışmayıo veya aktivizm ile ilgili bir antrenmanı birlikte yapmayı (birlikte bir workshopa katılmak gibi) veya karşıtının ya da polisin taktikleriyle (örneğin, karşıt-gösteriler, dezenfermasyon kampanyaları, ajan pravokotörler) nasıl başa çıkacağınıza çalışmak gibi aktiviteleri içerebilir. Kampanyadan/eylemden bireysel ve kollektif olarak ne istediğinize dair, bunu nasıl gerçekleştirebileceğinize, diğerlerinden nasıl bir desteğe ihtiyacınız olduğuna ve diğerlerine ne verebileceğinize dair bir fikir oluşturmalısınız. Eylem hakkında, kesin temel şeyler üzerinde hemfikir olmanız fayda getirecektir: ne kadar aktif, ne kadar ruhani, ne kadar şiddetsiz, ne kadar derin ilişki, tutuklanmaya ne kadar istekli, ne zaman kefaletle serbest kalmak, genel politik perspektifiniz, eylem yöntemleriniz vb.

Grup Süreci

Gruplarla çalışma, ister kendi ailemizde, workshoplarda veya örgütlerde olsun en temel sosyal aktivitedir ve sosyal değişim çalışmasının en büyük parçasıdır. Bu yüzden, değişim için çalışan grupların hem kendi kullanımları hem de diğerleriyle paylaşmak için etkili, tatmin edici, gerekli görevleri yapmada demokratik yöntemler geliştirmeleri önemlidir.

Grupları demokratikleştirmenin bir yolu otoriter ve hiyerarşik yapıları kaldırmaktır ama bu bütün yapıların reddi demek değildir. İyi bir grubun yaratıcılığı, toplumu ve etkiyi, şiddetsizliğin kendimizde ve toplumumuzda yeşermesini yüreklendirecek bir kombinasyonla fasilite etmesi gereklidir. Bir grubun iyi çalışması, grup üyelerinin sorumlu katılımcılığı, zeka ve kooperatif yapıların bir ürünüdür.

Anlaşmalar/Temel Kurallar

Bir grup, informal ve herkesin rahat ettiği bir grup olsa bile temel kurallar üzerinde anlaşmak fayda sağlar. Bir grup kontratı veya bir workshop ya da grup için herkesin hemfikir olduğu bir dizi kural, grubun yol almsında kullanışlı bir rehberdir. Zorluklar ile karşılaşıldığında bunlara bakılabilir. Tabii ki bu kurallar adapte edilebilir veya değiştirilebilirler. Neyin dahil edileceğine grubun kendisi karar verir. Örneğin bir grup, toplantılara saatinde başlamaya, eşit katılımı cesaretlendirmeye, konsensus ile karar almaya, grup çalışmasında kolaylaştırıcılığın tur usulüyle yapılmasına, bir kerede bir kişinin konuşmasına, sadece kendi adına konuşmaya, gizliliğe saygıya, hiçbir soruyu küçümsememeye ya da aptal bir soru gibi göstermemeye, herhangi tür küçümsemeye izin vermemeye, sadece kendin için gönüllü olmaya vb. Karar verebilir. Bir çok kişi artık bu tür temel kurallara aşina, bu yüzden kolaylaştırıcı, grubun adapte edebileceği bir ön liste

55

getirebilir. Önemli olan büylesi bir kontratın yapılabilmesi için grubun her bir üyesinin aktif onayının alınmasının gerekliliğidir.

Netlik kazandırılması gereken bir konu ise, “gizlilik” ile grubun ne kastettiğinin belirlenmesidir. Bir workshoptan herhangi bir şeyin dışarıda paylaşılmaması mı yoksa daha geniş çaplı mevzuların ve ne yapıldığının paylaşılabilir olduğu ama herhangi bir bildirinin verilmediği veya birine yönelik yapılamayacağı mı ya da grup üyelerinin kişisel hikayelerinin paylaşılamayacağı anlamına mı gelir?

Bir workshop uzun, yoğun veya kişisel konularda olursa bu durumda az deneyimli insanların grup çalışmasında bulunabilirliği artar veya konu çok hassassa, temel kuralları belirlemede ve hemfikir olmada daha fazla zamana ihtiyaç duyulabilir.

Ayrıca unutmayın ki grubun durumu değişirse, 'kontrat'ı gözden geçirmek ve 'kural'lara yeniden karar vermek gerekebilir. Bu, bir grup tarafından dayatılan kurallar ile bir grubun kendi rızasıyla karar verip uyguladığı kurallar arasındaki en önemli farktır.

*'Şiddetsizliğin İlkeri'ne bakınız

Grup Toplantılarını Kolaylaştırma

İlgi grupları genelde bir kolaylaştırıcı kullanmaya karar vererek grubun ihtiyaçlarının karşıılanmasnı ssğlar. Grup üyeleri genelde bu rolü dönüşümlü uygular. Bir kolaylaştırıcı, grubun belli bir görevi tamamlaması için sorumluluğu kabul eder, örneğin toplantı gündemini takip etmek, gerekli kararları ve planları yapmak gibi. Bir kolaylaştırıcı, grup için karar almaz ama grubun ilerlemesine yardımcı olacak yolları önerir. Bu kişi öyle bir tarz tutturmalıdır ki grup, herşeyden kendisinin sorumlu olduğunun farkında olmalıdır, işlerin yürütülmesinde hem kolaylaştırıcının hem de grubun rolü vardır.

Şunu belirtmekte fayda var ki kolaylaştırıcının sorumluluğu gruba ve çalışmayadır, gruptaki bireylere değil. Dahası, konularla çok yakından ilgili olan bir kişinin iyi bir kolaylaştırıcı olması zordur.

• Grup kolaylaştırıcılığı ile ilgili daha fazla bilgi için, 'Toplantı kolaylaştırıcılığı' – Sihir olmayan yöntem, Berit Lakey (http://www.reclaiming.org/resources/consensus/blakey.html) e ve bölüm 4'teki 'Antrenmanları kolaylaştırmada ve örgütlemede Görevler ve Araçlar'a bakınız.

Bir Grup Toplantısında Özel Roller

Bir grupta çeşitli rolleri rotasyonlu uygulamak, bireylere grup davranışının çeşitli yüzlerini deneyimlemelerine ve ilgi grubunu güçlendirmeye yardımcı olur. Toplanıt kolaylaştırıcısına (grubun toplanıt gündemini takip etmesine yardımcı olan kişi) ek olarak başka roller de grubun çalışmasına yardımcı olur. Bu özel roller eğer grup büyük ise ya da belli bir konuda grup sürecini özel bir dikkat vererek geliştirmek isteniyorsa, sürece çok yardımcı olurlar.

– Kolaylaştırıcıya yardımcı olan yardımcı kolaylaştırıcı

– Not tutucu, kararları yazarak herkesin bu kararların bir kopyasını edinmelerini sağlayan, böylece hangi kararların alındığını bütün grubun bilmesini sağlayan rol.

– Zaman tutucu, grubun zaman planında nerede olduğu ve ne kadar iyi kullandığı konusunda grubu bilgilendiren ve gündemi tamamlamasına yardımcı olan rol.

Diğer roller başka zamanlarda yardımcı olabilir, özellikle de grup problemli bir dönem geçiriyorsa. Örneğin

56

bir “süreç gözlemcisi” toplantılara katılım sorunlarını gözlemleyebilir ve dinamiği arttıracak öneriler getirebilir veya gruptaki baskıcı davranışları, güç oyunlarını, ayrımcılık (ırk, toplumsal cinsiyet, sınıf, yaş vb.) ile ilgili problemleri gün ışığına çıkarabilir.

Bir “titreşim gözlemcisi” ise gizli duygusal akıntıyı, sözsüz iletişimi (çatışkı yaratan davranışlar dahil) veya gruptaki enerji seviyesini gözlemleyerek rup atmosferinin bir problem haline gelmesinden önce öneriler getirerek geliştirmeyi sağlar.

* Tri-denting It Handbook, 3. baskı kitabından uyarlanmıştır. Http://tridentploughshares.org/article1072#p26 ' da bulunabilir.

Bir Eylem Sırasında İlgi Grubundaki Roller

Bir şiddetsiz eylem sırasında ilgi grubu eylemin gerektirdiği rollere karar vererek üyelerin hangi rolü istediklerini seçmelerini sağlar. Destek rolleri bir eylemin başarısı ve katılımcıların güvenliği için hayatidir. Bu el kitabında listelenen roller (Bakınız:'Eylem Sırasında, Öncesinde ve Sonrasında Roller') yaygın rollerdir ama her tür eylem için bire bir uygulanmamalıdır. Farklı eylemler farklı roller gerektirir. Her grup gerekli olacak görevleri düşünerek bunları planlamanın ilk aşamalarında nasıl yapılabileceğinin bulunmasını sağlamalıdır. Bazen insanlar birden fazla rolü üstlenirler, örneğin bir yasal gözlemci aynı zamanda ilk yardımcı, polis irtibat kişisi ve hatta medya iletişimcisi olabilir. Önemli olan bütün gerekli rollerin üstlenildiğinden, üstlenenlerin başlamadan önce tüm sorumluluklarını ve bağlılıklarını anladığından ve kimsenin taşıyamayacağı bir görevi (destek veya başka) almadığından emin olunması gerekliliğidir.

(Kaynak: http://www.scotland4peace.org/Peace%20Education/Handout%20Six%20-%20Roles,%20Safety%20and%20Afinity%20Groups.pdf )

Karar Alma

Şiddetsiz hareketlerde, özellikle bir (doğrudan) eylem sırasında karar alma özel bir dikkat ister. Şiddetsizlik, şiddetin yokluğundan daha fazlasıdır; güç konularıyla ve karar alma yöntemleriyle yakından ilgilidir. Bir grupta baskıcı tutumları önlemek amacıyla karar alma süreci ve tartışmaları katılımcı ve güçlendirici olmalıdır. Konsensus karar alma yöntemi, herkesin katılıma ve görüşlerini söylemeye teşvik eder; bütün grup üyelerinin kararları destekleyecek rolleri bulmaya çalışır. Grup üyeleri konsensus süreci ile alınan kararları çok daha güçlü sahiplenerek destekler. Konsensus, farklı grup durumlarında kullanılabilir ve bir grup özellikle bir şiddetsiz eylem yapmak istiyorsa çok kullanışlıdır. Bazı gruplar, ilk önce konsensusa ulaşmaya çalıştıkları bir sistemi uygulamaya çalışırlar ama belli bir zaman içinde ulaşamazlarsa oylamaya geçerler. Ama bu yöntem küçük ilgi gruplarında illa gerekli değildir.

1980lerde İngiltere, Greenham Common'daki Kadın Barış Kampındaki eylemlere katılan Amerikan feminist yazar ve şiddetsizlik antrenörü Starhawk kendini bir kültür şokuna uğramış hissetti. “Bizim (ABD) batı kıyısında kullandığımız konsensus tarzı, kolaylaştırıcılar, gündem, planlar ve resmi süreçlerin aksine onların yöntemleri bana hiçbir yapısı yokmuş gibi geldi... İnanılmaz bir özgürlük ve tartışmalarda formalitelerle bozulmamış bir elektrik hissi buldum. Benim bildiğim ve uyguladığım konsensus süreci dışardan bakınca aşırı kontrol edilmiş ve kontrolcü gözüktü... Aynı zamanda, Greenham-tarzı sürecin de sorunları vardı. Grubun konuşmadan bir eylem tercihi yapması onları daha sert ve militan eylemlere sürükledi. Kolaylşatırıcı olmaksızın yapılan tartışmalarda yüksek sesli ve iyi laf yapan kadınlar tartışmaları domine etmeye çalışıyorlardı. Korkuları olan kadınların kaygıları veya altrenatif planları çoğunlukla duyulmadı. Her grup, kendinin koşullarına has bir karar alma yöntemi geliştirmeli. Planlı olma ve spontanlık arasındaki, resmi ve herkese açık serbestlik arasındaki denge herzaman canlı, dinamik ve değişkendir. Tek bir yol her bir grup için

57

işlemez.” Starhawk, Truth or Dare : Encounters with Power, Authority and Mystery (Harper Collins 1987)

Gelecek bölümde konsensus ile karar alma konusunu işliyoruz ama aynı zamanda Starhawk'ın uyarısını dikkate alarak konsensusun kullanılmaması gereken durumları belirtmek gerekiyor:

a) Bir grup bilinci bulunmadığında (“üyelerin grup bağına kendi bireysel tutkularına verdikleri önem kadar önem vermemeleri durumunda konsensus can sıkıcı bir egzersiz olarak algılanır.”)b)Yapılacak iyi bir seçim olmadığında (“grup asılmak veya vurulmak arasında seçim yapmak zorunda kalırsa”)c)Gözlerinizin akını görebildiklerinde (“geçici bir lider atamak en akıllısı olur”)d)Konu eğlencelik olduğunda (“yazı-tura atın”)e)Grup, yetersiz bilgiye sahip olduğunda

Konsensus ile Karar Alma bir Süreçtir

Konsensus, bütün grubun ortak bir anlaşmaya varabileceği bir grup karar alma sürecidir. Dinlemeye ve saygıya ve herkesin katılımına dayanır. Amaç, bütün grup üyelerinin katıldığı bir karar bulmaktır. Konsensusa göre, gruptaki her bir kişi son kararı desteklemeye isteklidir. Net olmak gerekirse bu, son karar ile herkesin tam bir memnuniyet içinde olması gerekliliği demek değildir: aslında herkesin tam memnuniyet yaşadığı bir anlaşma .ok seyrek rastlanılan bir şeydir.

Çoğunluk kararı, birbirinin fikrine saygıdan ziyade grup içindeki farklı gruplar arasında güç mücadelesine ve rekabete neden olabilir. Bu şekilde, zekalarını diğerlerini harcamaya kullanırlar. Konsensus süreci, tüm grubun yaratıcılık, öngörü, deneyim ve bakış açısını kayda alır. İnsanlar arasındaki farklılık, daha derin bir inquiry ve daha büyük bir şevki açığa çıkarır.

O zaman bu karar alma nasıl işliyor? Tüm katılımcıların fikirleri, görüşleri ve çekinceleri dinlenir ve tartışılır. Görüşler arasındaki farklılık gündeme getirilir ve not alınır. Hiçbir fikir kaybolmaz, her bir katılımcının katkısı çözümün bir parçasıdır. Bu açık ve saygılı tartışma, - şiddetsiz bir eylemde olduğu gibi - insanların bedenlerini ve kendilerini “sınır”a koyacakları zaman bir karara ulaşmalarında hayatidir.

Konsensus, heyecanlandırıcı bir süreç olabilir çünkü grup üyeleri elbirliğiyle ortak bir karar üretmek için aktif olarak çeşitli yolları bulmaya çalışır. Çoğu zaman zor bir süreç de olabilir çünkü hepimizin “en iyi fikir benim fikrim” tavrından kurtulması gereklidir. Konsensus ile sadece iyi sonuçlar elde etmeye çalışmıyor aynı zamanda grup içindeki güven ve toplum bilincinin gelişmesini sağlıyoruz. Konsensus devam eden bir süreçtir, oylamanın farklı bir yöntemi değil.

Bir konsensus içinde pozisyonlar

Amaç, oybirliğiyle alınmış bir karara ulaşmak olmadığına göre, bir öneriye tamamen katılmayan grup üyeleri için konsensusta bir yer olmalı. Bir karar alma sürecinde bazı çekinceleri veya itirazları olan katılımcılar, eğer grup onların kaygılarını duyar ve aktif olarak kabul ederse bir fikri desteklemeye daha isteklidirler. Eğer bir kişiye sadece destekleme, desteklememe veya kenarı çekilme seçenekleri verilirse, konsensusun bir parçası olması için çok az bir alanı var demektir.

Bir grup konsensusunda birisi kendisini aşağıdaki 5 pozisyondan birinde bulabilir:

• Bu çok iyi bir fikir ve tamamen destekliyorum (Tam katılım)

• Bazı çekincelerim var ama destekleyeceğim (Destek)

• Ciddi çekincelerim var ama kabul edebilirim (Kabul)

58

• İtirazlarım var ama bununla yaşayabilirim (Tolerans)

• Bunu yapamam, ama grubun bunu yapmasında onu durdurmayacağım (Kenarda durma)

Tabii ki bir kararı desteklemeyen veya kabul etmeyen veya kenarda duran insanların sayısı çoğunluktaysa bu zayıf bir konsensustur ve büyük ihtimalle de zayıf sonuçlarla bitecektir.

Her durumda grup, insanların çekincelerini ve itirazlarını dillendirmelerinde cesaretlendirici olmalıdır ve bu fikirlerin yerini bulmasını sağlamaya çalışmalıdır – bazen öneriyi yeniden biçimlendirerek, bazen belli noktalar üzerinde yeniden teminat vermeyi önererek. Aynı zamanda tartışmadaki konuyu tamamen kabul etmeyen bireyler de görüşlerini önerilen karar için destek, kabul, tolerans olarak veya kenarda durma olarak değiştirebilirler mi gözden geçirmelidirler.

Güçlü itirazları olan grup üyelerinin de aynı zamanda grup sürecine katılarak ve çoğunluk grup üyelerinin kabul edebileceği kararın üretilmesine razı olabilirler. Bu kilit bir farkındalıktır ve konsensusa ulaşmanın önemli bir kısmıdır. Diğerleriyle aynı fikirde olmama ve konsensusu bloke etme arasında ciddi ve büyük bir fark vardır. Aynı fikirde olmama tartışma sürecinin bir parçasıdır.

Konsensusu bloke etme

Bir bireyin konsensusu bloke etme kararı hafife alınmamalıdır. Grubun geri kalanı tarafından güçlü destek gören bir kararı bloke ediyorsanız bu onlara kararın ciddi biçimde yanlış olduğunu ve onların bu konuda yol almasına izin vermediğinizi söylüyorsunuz anlamına gelir. Tartışmadan sonra eğer grup ortak bir karara varmışsa ama bir ya da daha fazla kişi konsensusa ciddi itirazları gerekçesiyle katılamıyorsa bu durumda şu fikirleri olabilir:

• Bu kesinlikle kabul edilemez veya ahlak dışı veya insafısız bir karar. Bunu hiçbir şekilde kabul edemem ve grubun bu kararı uygulamasına izin veremem. (Bloke etme)

• Buna kesinlikle karşıyım ve bu grupla daha fazla çalışamam (Gruptan ayrılma)

Eğer güçlü itirazlarınız varsa ve özellikle bir konsensusu bloke etmeye karar verdiyseniz, kararınızın nedenlerini ve itirazınızı dikkatlice ve açıkca anlatmanız çok önemlidir. Aslında kendiniz dahil, herkes tarafından kabul görebilecek daha iyi bir öneri getirmeye yükümlü hissetmelisiniz. Bu, diğerlerinin bakış açınızı anlamalarına yardımcı olur ve farklılıkların netleştirilmesine öncülük edebilir.

Her durumda, itirazlarınızı ve kaygılarını gözden geçirmeli ve bloke etmekden vazgeçip sizin desteğiniz olmasa da grubun kararı hayata geçirmesine izin veren duruşu yani kenarda durup duramayacağınızı düşünmelisiniz.

Bir konsensus kararını not etme

Bir grup konsensusla bir karara ulaştıktan sonra “tam katılım” göstermeyen her bir kişiden duruşlarına neden olan kaygılarını ve çekincelerini dillendirmesini istemek kullanışlıdır. Bunun yapılmasının sebebi, bu kaygıların, çekincelerin veya itirazların karar ile birlikte notlara geçirilmesi kaydıyla grubun içindeki farklı düşüncelerin yok olmamasını sağlamak ve insanların farkıl düşüncelerini dillendirmelerine cesaretlendirmek. Böylece ileride yapılabilecek tartışmalarda bu farklı görüşler dikkate alınabilir veya kararın takibinde gündeme getirilebilir. Azınlığın görüşlerini bu şekilde ele alan gruplar; inanılmaz biçimde artan birbiriyle uyumun, konsensusa dayalı etkinliklerde ve eylemlerde tadını çıkarırlar.

Eğer grup, konsensus tipi bir anlaşmaya varamazsa

59

Belki de grup, karar verecek yeterli bilgiye sahip değildir. Ya da tartışma için daha fazla zamana ihtiyaç vardır. Karar ertelenebilir mi? Grup, yeni bir öneri getirilmesine istiyor mu? Küçük bir komitenin alternatif öneriler getirmesi işe yarar mı?

Konsensusun kullanımında önemli noktalar

Konsensus uygulamada farklı yollar ve biçimler vardır ve ayrıca çok çeşitli deneyimler vardır ki bunun işlediğini gösterir. Yine de konsensusun hayata geçirilmesini mümkün kılan bazı koşullar vardır:

• Ortak Amaç veya Çıkar: Grubun/toplantının bütün üyelerinin ortak bir amaç veya çıkar etrafında biraraya gelmiş olmaları gerekmektedir, bu bir eylem ya da ortak yaşam veya mahalleyi yeşillendirmek için biraraya gelmiş insanlar olabilir. Bu durum, grubun genel amacın ne olduğunu kurmaya yardımcı olur ve yazılması gerekir. Konsensusun zor ulaşılacak gibi gözüktüğü durumlarda bu amaca tekrar bakarak grubun ne diye biraraya geldiğini hatırlamak gerekir.

• Konsensusu kurmaya bağlılık: Bağ ne kadar güçlüyse konsensus o derece iyi işler. Bazı kişilerin sırf “ben demiştim işe yaramaz bu yöntem” diyebilmek için çoğunluk oylamasına dönmek istemesi grup süreci için çok hasar verici olabilir.

• Konsensus, bağlılık, sabır ve ortak hedefe veya çıkara öncelik vermek isteğini gerektirir.

• Yeterli zaman: bu şekilde çalışmayı öğrenmek için. Grup, süreçe ne kadar çok yetkin olursa, konsensusa ulaşmak için gerekli zaman azalacaktır. Eğer grupta birbiriyle güçlü şekilde çatışan fikirler varsa konsensusa ulaşmak için gerekli zaman daha fazla olabilir.

• Net süreç: Grubun verilen herhangi bir konu üzerinde çalışırken kullanıcı bu yöntemin herkes tarafından net biçimde anlaşıldığından emin olun. Öncesinde süreç ve anahatlar üzerinde hemfikir olun. Bir çok durumda bu, bir ya da birden fazla kolaylaştırıcının grubun süreçte ilerlemesine yardımcı olmasını kapsar.

Konsensusa ulaşmak için gerekli süreçler

• Tarıtşılacak konular iyi hazırlanmalıdır. Ne hakkında karar alınacağı net bir şekilde belirtilmelidir.

• Farklı görüşlerin açık şekilde ifade edilmesi gereklidir. Herkese fikrini veya kaygısını dillendirebileceği bir şans verilmelidir.

• Üzerinde hemfikir olunmuş normlar bir kişinin kaç kere konuşabileceğini veya konuşmaya ne kadar zaman harcayabileceğini sınırlayabilir, böylece herkesin fikri iyice duyulabilmiş olur.

• Tartışmalar aktif dinlemeyi ve bilgiyi paylaşmayı içerir. Birden fazla kaygı ve bilgi grup bu konuda netlik kazanana kadar paylaşılabilir.

• Karşıt görüşte olanların perspektifleri sadece duyulmamalı, sahiplenilmeli ve tartışmaya aktif olarak dahil edilmelidir.

• Farklılıklar tartışma ile çözülür. Kolaylaştırıcılar hemfikir olunan noktalar ile hemfikir olunmayan noktaları belirterek daha derin tartışmaya imkan tanımak için gruba yardımcı olur.

• Kolaylaştırıcılar konsensus sürecini; tartışma nüansını açık bir şekilde ifade ederek, başka kaygıların olup olmadığını sorarak, konuya dair gruptakilerin durduğu pozisyonları sorarak ve konsensus kararının not alınacağı öneri şeklini getirerek yardımcı olur.

• Fikirler ve çözümler grup ile paylaşılır ve bir kişiye ait değildir. Grup bir bütün olarak karardan sorumludur ve karar gruba aittir.

60

61

Konsensusa ulaşmak için pratik adımlar

Bir çok konsensus modeli vardır. Aşağıdaki temel prosedür barış aktivistleri için çıkan bir magazin olan Peace News, Haziran 1988 sayısından alınmıştır.

1. Problem veya alınması gereken karar tanımlanmalı ve adı konulmalıdır. Bunu bu şekilde yapmak problemleri/soruları kişiliklerden ayırır.

2. Olası çözümlere dair beyin fırtınası yapınız. Hepsini yazın hatta çılgınca olanlarını bile. Hızlı ve etkili öneriler için enerjiyi yüksek tutun.

3. Durum hakkındaki sorulara ve netleştirme ihtiyaçlarına yer yaratın.

4. Yazılan seçenekleri tartışın. Bazılarını yeniden şekillendirin, bazılarını silin e kısa bir liste oluşturun. En çok tutulanlar hangileri?

5. Öneriyi veya seçilen önerileri belirtin ki herkes netlik kazansın. (bazen küçük gruplara bölünerek her öneriyi kısa ve öz şekilde yazmak kullanışlı olabilir.)

6. Her önerinin artısını ve eksisini tartışın – herkesin katkı koyma şansı oladuğundan emin olun.

7. Eğer güçlü bir itiraz varsa, 6. adıma geri dönün (bu zaman alan bir bölüm). Bazen adım 4 'e dönmeniz gerekebilir.

8. Eğer güçlü bir itiraz yoksa kararı belirtin ve onayı test edin.

9. Küçük itirazların farkında olun ve yararlı iyileştirmeler için işbirliğinde olun.

10. Tartışın

11. Konsensusu kontrol edin.

Özellikle tartışmalı konularda, ıtartşma boyunca grubun konsensuta nerede durduğunu anlamak için yoklama yapmak yardımcı olabilir. Konsensus poziyonlarını yoklamak için grubun tamamının, bunun bir pozisyon testi olduğunu bilmesi önemlidir ve bu nihai konsensus poziyonları çiin bir çaprı değildir. Hızlı bir yoklama yapmak için kolay bir yol, elin 5 parmağını göstermek tam katılımı, 4 parmak desteği, 3 parmak kabulü, 2 parmak toleransı, aşağıyı gösteren 1 parmak kenarda durmayı, yumruk ise bloke etmeyi gösterir.

*Konsensusu pratiklemek için 'Karar Alma' egzersizine bakınız.

Büyük Gruplarda Konsensus: Sözcü Konseyi

Yukarıda anlatılan konsensus karar alma yöntemi bir grup için etkilidir. Lakin, büyük şiddetsiz eylemler birçok ilgi grubunun bir araya gelmesini gerektirir.

Sözcü konseyi, büyük gruplarda konsensus ile karar almak için bir araçtır. Bir sözcü konseyinde, küçük grupların sözcüleri biraraya gelerek herkesin paylaştığı kararları alırlar. Her grup kendi sözcüsü tarafından temsil edilir – toplantıyla onun üzerinden iletişim kurar böylece yüzlerce insanın daha küçük bir grup tartışmasında temsili sağlanır. Sözcünün yapabileceklerinin sınırı ilgi grubuna bağlıdır. Belli konularda hemfikir olmadan ya da bunları tartışmadan önce grubuna danışmakla yükümlü olabilir.

Burada sözcü konseyi yönteminin kullanılışıyla ilgili bir süreç rehberi var. (1. adım ve 2. adım, küçük ilgi grubunda önceden de uygulanabilir)

1. Bütün grup (bütün ilgi gruplarındaki katılımcıların hepsi) – Konuyu takdim ve gerekli bütün bilgilerin verilmesi

2. Hem konsensus hem de sözcü konseyinin açıklanması

3. Küçük grupların (ilgi gruplarının) oluşturulması – bu insanların rastgele seçilmesi ya da varolan ilgi grupları veya kişilerin yaşadıkları yere göre ya da ortak konuşulan dile göre oluşturulabilir.

62

4. Küçük grup konuyu tartışır, fikirleri toplar, artılarını ve eksilerini bulur – bir ya da birden fazla öneri oluşturur.

5. Her küçük grup, kendi gruplarından onları sözcü konseyinde temsil edecek bir sözcü seçer. Küçük gruplar bu sözcünün yetkilerini belirler, bir mesaj taşıyıcısı olabilir – örneğin sözcü konseyi ile küçük grup arasında bilgiyi taşır – veya sözcü konseyinde küçük grup adına karar yetkisiyle karar verebilir.

6. Bütün grupların sözcüleri sözcü konseyinde biraraya gelir. Sırayla kendi gruplarınların fikirlerini paylaşır. Daha sonra sözcüler çeşitli önerileri biraraya getirmeye ve üstünde çalışılabilecek bir fikir haline getirmeye çalışırlar. Bu süreç boyunca gerekirse sözcüler ara isteyerek netlik kazandırma ya da oluşturulan önerinin grupları tarafından kabul görüp göremeyeceğini öğrnemek için gruplarına geri dönebilir. Sözc]ler, küçük grupları adına konuşmakla sorumludur, kendi kişisel görüşlerine göre değil.

7. Sözcü konseyi bir ya da birden fazla öneriyi hazırladığında, sözcüler gruplarına geri dönerek bu önerinin ya da önerilerin grupları tarafından kabul ya da reddini öğrenirler. Ayrıca gruplar, öneri hakkında yeni bir değişiklik de önerebilir.

8. Sözcüler, sözcü konseyinde tekrar buluşarak grupların neler üzerinde hemfikir olduklarını öğrenirler. Eğer bütün gruplar hemfikir değilse, küçük gruplarda tartışma ve sözcü konseyi toplantısı tartışma döngüsü tekrarlanır.

9. Küçük gruplar, sözcü rolünü farklı grup üyelerine verebilir ki çoğunlukla bu değişiklik yapılır.

* Egzersiz : Sözcü konseyinin kullanımı için 'karar alma' egzersizi

Deneyimler ve problemler

Yukarıda anlatılan sözcü konseyi ve konsensus karar alam tekniği geçtiğimi 30 yıl boyunca küçük ya da büyük çaplı bir çok şiddetsiz eylemde kullanıldı. Örneğin 1970lerdeki nükleer karşıtı güç eylemleri (Seabrrok, New

63

Hampshire, ABD; Torness, İskoçya), 1980lerde ve 1990larda Almanya'daki nükleer enerji karşıtı ve silahsızlanma eylemleri, 1999'daki küreselleşme karşıtı eylemler (Seattle, Washington, ABD). Bazı büyük eylemlerde ilgi grubu / sözcü konseyi / konsensus karar alma modeli 2000 ve üstü katılımcıyla gerçekleştirilmişti. (örneğin 1996, Seabrook, ABD; 1997 Almanya, Wendland'da nükleer atık karşıtı eylem –

bakınız: http://www.castor.de/diskus/gruppen/x1000mal/5rundbri.html#Auswertung%20des%20SprechenInnenrates

Bu deneyimlerin çoğu, değişen politik bir ortama dikkat çekmekteydi, örneğin şiddetsiz eylemlerde ve kampanyalarda merkezi olmayan bir katılım şeklinin büyümesi gibi. Bu şu anda büyük çaplı eylem örgütleyen gruplar için sonuç veren bir yoldur.

Çok az ilgi grubu uzun vadelidir. Örneğin Alman “X-bin kişi yolda” nükleer karşıtı eylemin çok az da olsa bazı ilgi grupları halen devam etmektedir ve bu kişiler eylemin çekirdeğini oluşturmaktadır. Bu kampanyadaki aktivistlerin çoğu eyleme bireysel ya da kendi küçük gruplarıya katıldılar ve ilgi gruplarını eyleme vardıklarında oluşturdular. Bu yüzdenher eylemde birlikte hareket edebilmek ve bir birliktelik bağı oluşturmak için eylem öncesinde bir ya da iki gün gerekli. Hatta bu birliktelik bağı, çekirdek katılımcılara bir iki kişi bile dahil olsa oluşturulmalıdır. Bir çok aktivist spontan ve hazırlıksız katılır ve eylem ise gerçekleştirilmesi mümkün olacak bir şekilde planlı yapılmalıdır (Jochen Stay, Sivil itaatsizlik için sosyo-politik faktörler ve ön koşullar, Kırık Tüfek NO 69, Mart 2006 http://wri-irg.org/node/2950 ). Bu yapı özellikle çok sayıdaki yeni aktivistin dahil edilmesi hedeflerden biri ise daha da uygundur. Genelde eylem düşük risklidir ve halka duyurusu yapılır.

Diğer bir opsiyon ise büyük çaplı eylemleri ilgi gruplarının otonomuna bırakmaktır. Yani ilgi gruplarının küçük çaplı eylemlerini simultane bir biçimde hazırladığı ve uyguladığı bir çok küçük eylemin bir araya gelmesi. Burada “büyük çap”, paralel bir çok küçük eylemin sayısıyla elde edilir. Bu yapı daha çok yüksek riskli eylemler için uygundur veya aşırı baskı beklendiği durumlarda uygulanabilir.

Her ne kadar ilgi grubu / sözcü konseyi modeli çeşitli kampanya ve eylemlerde başarılı şekilde kullanıldıysa da daha iyisi için geliştirilebilir. Henüz deneyimi olmayan gruplar, bu yapının kullanımıyla ilgili pratik yapabilir. Ayrıca bu yöntem, kalabalık gruplarla kullanılmış olsa bile değerlendirme ve gelecek deneyimlere ihtiyacı vardır.

Bir Eylemin Planlamasında Kontrol Listesi

Eylem Hazırlığı

Bazı zamanlarda bir kerelik eylemler hazırlayabilirsiniz. Ya bu bir başkasının kampanyasına destek ya da kendi başına bir eylemlilik olabilir. Bazı zamanlarda ise her eylem ile genel kampnaya hedefinize daha da yaklaşacağınız, daha geniş bir kampanya stratejisinin bir parçası olacaktır eyleminiz. Burada sizlere, bir eylem planlarken akılda tutulması gerekenlerin bir kontrol listesini sunuyoruz.

Eylemden Önce

Çerçeve çalışması

– Şu anda üzerinde çalıştığınız durumun analizi nedir?

– Grup ne tür bir yapı kullanacak? Kim karar verici ve nasıl?

64

– Stratejik hedef ne? (örneğin kimi etkilemeye çalışmak istiyoruz, onların ne yapmasını istiyoruz?)

– Politik amaç ne? (eylem veya etkinlik ne?)

– Bu etkinlik, grubun etkinlikten önce, etkinlik sırasında ve sonrasındaki hedefleriyle nasıl etkileşmekte?

– Grup, şiddetsizliğe bağlılık konusunu nasıl tanımlıyor? (Şiddetsiz ana hatlar veya belirlenmiş ilkeler var mı?)

– Senaryo ne olacak? (yer ve zaman dahil)

– Etkinliğim genel koordinasyonunu kim yapacak?

– Eylemin ne zaman ve nasıl bitmesini bekliyorsunuz?

* Daha fazla bilgi ve fikir için 'Etkili Strateji Geliştirme' ve 'Bir Kampanyanın Bileşenleri'ne bakınız

Diğerlerine ulaşım

– Grup, diğer farklı gruplarla ya da topluluklarla birlikte çalışmak istiyor mu? İstiyorsa, hangi gruplar bunlar ve birlikte çalışma kontratını kim hazırlıyor? (Müttefikler Spektrumu egzersizine bakınız)

– Grubun, yapılan etkinlikle ilgili halak bilgi verecek broşür tarzı bir bildirisi var mı? Varsa bunu kim hazırlayacak?

– Ne tür bir duyuru yapacaksınız? Size katılmaları için diğer insanlara ulaşmaya çalışacak mısınız? Evetse, kim yapacak?

– Ne tür bir medya çalışması yapacaksınız? Eymen zamanından önce bir basın açıklaması göndereck misiniz? Etkinlik sırasında medyayla konuşmaya hazır, medya sözcü kişileri olacak mı? 'konuşma noktaları'nın olduğu bir medya kiti olacak mı? Bir medya alt komitesine ihtiyacınız olacak mı? (Bakınız: Medyanın Rolü)

Katılımcıların Hazırlığı

– Eylem için katılımcılar ne tür bir hazırlık yapmalılar? Uyum seansları olacak mı? İlgi grubu kurulumları? Şiddetsiz antrenman? Yetenek antrenmanı? Yasal durum açıklaması?

– Senaryoyla ilgili olarak katılımcılar karar alma konusunda güçlendirildiler mi? Bu nasıl yapıldı? Herkes, grup sürecinde net mi?

– Etkili bir eylem için sadece 'doğrudan eylemi' yapanlar değil diğer rollerin de gerekliliği herkes tarafından biliniyor mu?

Lojistik Hazırlıklar

– Zaman ve mekan düşünülerek, lojistik hazırlıklar iyi bir şekilde planlandı mı?

– Bütün malzemeler hazırlandı mı? Bir dağıtım planı var mı?

Eylem Sırasında

65

– Polis sözcüsü, yasal gözlemciler, medya sözcüsü

– tıbbi takım, tutuklanma riski taşıyan insanlar, destek kişileri ve göstericiler gibi roller arasında bir iletişim sistemi var mı? (bakınız, 'Bir eylem öncesinde, sırasında ve sonrasında Roller')

– Eylemi, fotoğraflar ve videolar ile kim belgeliyor?

– Karar alma süreci net mi?

Eylemden Sonra

– Tutuklananlar olduysa, bir yasal ve cezaevi desteği sözkonusu mu? (bakınız, 'Yasal Destek', 'Cezaevi Desteği')

– Medya ile ilgili takip çalışmaı yapıldı mı? Eylem hakkındaki bilginin ana akım medyaya ve alternatif medyaya dağıtılması.

– Grup, eylemi değerlendirdi mi? (bakınız ' eylem değerlendirmesi')

– Grup, eylemin bir vaka çalışması şeklinde dökümanlamak istiyor mu? (vaka çalışması oluşturmak) (bakınız, Kampanya vaka çalışması rehberi' )

– Grubun, sonraki adımları neler? Bu eylem bir kampanyanın oluşturulmasına hizmet ediyor mu? Eğer halihazırda bir kampanyanın parçasıysa, durumu nasıl değiştirdi?

Bir Eylem Öncesinde, Sırasında ve Sonrasında Roller

Her eylem çeşitli görevler gerektirir, bunların bazıları görünürdür (örneğin, sokağı bloke eden insanlar, medya sözcüsü) bazıları da arkaplanda kalan daha az görünür rollerdir. Bu görevlerin her biri eşit derecede önemlidir ve hepsi birlikte bir eylemin gerçekleştirilmesini mümkün kılar.

Eylemden Önce

– Koordinatör, kampanyacı veya organizatör

– Mali destek bulucular

– Araştırma

– Alana veya rotaya keşif turu yapanlar

– Diğerlerine ulaşma ve örgütleme

– Lojistik ve destek

– Toplantı kolaylaştırıcısı

– Afiş, bildiri, poster yapanlar, ressamlar, garfik sanatçıları, vb.

– Medyaya ulaşım (medya açıklamalarına son şeklini verme gibi)

– Medya ekipmanı hazırlayıcıları

– Yazarlar

Eylem Sırasında

66

– Gözaltı riski alan insanlar (sivil itaatsizliğe teşebbüs)

– Doğrudan destek kişileri

– Polis sözcüsü

– Barış gözlemcileri

– Mevzilenme takımı / dikkati dağıtma grubu

– Medya sözcüsü

– İletişim takımı

– Göstericiler / pankart taşıyıcılar / slogancılar / şarkı takımı

– Bildiri dağıtıcılar

– Video grafikçi

– Fotoğrafçı

– Acil durum ve sağlık ekibi

– Yasal gözlemci(ler)

– Cezaevi desteği kontakt kişisi

Eylemden Sonra

– Yasal destek

– Avukat

– Dökümantasyoncu / tarihçi / arşivci

– Maddi destek bulucular

– Kamuoyu sözcüleri

– Gazeteler ve karar verici makamlar için mektup yazıcılar

* Rant Kollektif, www.rantcollective.net 'den uyarlanmıştır.

RAF BRIZE NORTON ÜZERİNDEN GEÇEN ISRAIL ASKERİ KONVOYUNA KARŞI PRTOESTO EYLEMINDE YASAL GÖZLEMCİLER, 2006 LÜBNAN SAVAŞI SIRASINDA FOTOĞRAF: JK

67

Yasal Destek

Her ülkenin yasal sistemleri farklıdır. Yine de, eylemcilerin tutuklanmasının olası olduğu eylemlerde bir 'yasal destek' takımının bulunması lazımdır. Burada anlatılan yasal destek takımının oluşuturulması tavsiyesi, İngiltere'deki, http://www.activistslegalproject.org.uk adresinde bulunan Aktivist Yasal Projesi'nin uzun yazısının sadece ilk bölümüdür.

Yasal destek bir eylemin geri planında olabilir ama hayatidir. Bu gruptakiler aktivistlerin serbest bırakılmasını beklerken polis karakolları etrafında saatler geçirerek belki de eve en son gidecek olanlardır. Belki sizin fotoğrafınızı çekmeyeceklerdir ya da medyaya konu olmayacaksınızdır ama yasal destek olmadan bazı eylemlerin gerçekleştirilmesi mümkün değildir. Belki de siz orada olmasanız 'ön saflarda' olan eylemcilerin yarısı katılmayı tercih etmeyeceklerdi.

Yasal Desteğin Amaçları

– Eyleme giden herkesin tutuklanmaya karşı hazırlıklı olmasını sağlamak

– Polis ve diğer resmi kişilerle konuşup tutuklanan eylemcilere gözaltı sırasında karakolda uygun davranılmasını ve gerekli desteği almalarını sağlamak

– Serbest bırakıldıklarında ise aktivistlerin ihtiyaçları olabilecek duygusal ve pratik desteğin hazır olmasını sağlamak.

Yasal Destek Grubu Rolleri

Yasal destek grubunda bulanacak kişilerin sayısı eylemin büyüklüğüne ve beklenilen tutuklanma sayısına bağlıdır. Bazı gerekli roller doldurulmalıdır:

– Eylem için gözaltı süreciyle ilgili bilginin , karakolda ne olacağının, olası hakaretlerin, olası sonuçların, kefalet, ilk duruşma çağrısı bilgilerinin olduğu bir yazılı yasal durum açıklaması hazırlamak

– Telefon numaralarının yazılı olduğu kartları hazırlamak ve eylemcilere dağıtmak

– Bir telefon hattını yasal destek için kullanmak ve tutuklanan eylemcilerin, polis karakolundayken aramalarını beklemek.

– Koordinasyon: kimlerin tutuklandığının ve bu kişilerin iletişim bilgilerinin bulunduğu bir liste yapmak ve bunu sürekli güncellemek; serbest bırakılıp bırakılmadıklarını yazmak

– Polis karakolu desteği: Gözaltına alınanlara karakol(lar)da destek vermek, polis sözcüsü ile müzakere yapmak ve eylemciler serbest bırakıldıklarında onları karşılamak

– Lojistik: serbest bırakılanlar için araç, sürücü ve olası konaklama durumu için kalacak yer ayarlamak

– Eylemden sonra mahkeme savunma toplantısı yapmak

Yasal gözlemcilerden farklı olarak yasal destek grubu hiçbir durumda ve şekilde gözaltına alınmayacak bir konumda tutulmalıdır. Hücredeyken kimseye faydanız dokunmaz!

* Kalabalık eylemlerde yasal destek grubu kurulumu hakkında daha fazla bilgi için Amerika'da 'yasal destek grubu kurma', websitesi: http://www.midnightspecial.net, daha fazla yasal bilgi ve workshop kontağı için : Legal Activist project : info@activistslegalproject.org.uk http://www.activistslegalproject.org.uk

68

Cezaevi Desteği: MOC İspanya Deneyimi

Bask Ülkesinde Vicdani Ret Hareketi (KEM-MOC)

Cezaevindeki kişilere yardım etmede MOC (Movimienti de Objeción de Conciencia) deneyimi, zorunlu askerliğe karşı sivil itaatsizlik kampanyasına (insumisión kampanyası, 1971-2002) dayanmaktadır. Bu kapanyada binlerce sivil direnişçi tutuklanmıştı. Bu dönem boyunca tutsaklarla dayanışmak için çeşitli öneriler getirildi ve denendi. Şüphesiz bu önerilerin en önemlilerinden biri “destek grupları”ydı.

Bu grupların nasıl işlediğini anlamak için gelin somut bir örnek yaratalım:Bixente Desobediente bir sivil direnişçidir. 2 yıl, 4 ay ve 1 gün hapis cezası almıştır. Bixente, ona yakın olan kişilerle (ailesi, arkadaşları) bir toplantı ayarlamalı ve bu toplantıya hareketten bir kişi de katılmalıdır. İlk toplantısına, kızkardeşi, mahalleden üç arkadaşı, üniversiteden bir arkadaş, kuzeni, antimilitarist tartışma grubunda tanıştığı bir kişi ve bir komşusu katıldı. Bu grup, onun bir sivil direnişçi olarak kararlarını gözden geçirip motivasyonları ile birlikte kararların doğurabileceği sonuçları tartışır. Toplantıya katılan herkes sivil itaatsizlik, şiddetsizlik, doğrudan eylem ve antimilitarizm kavramlarına aşina değilse bu kavramlar da ele alınır. Devam eden toplantılarda, amaçlar oluşturulur. Bir çok beyin fırtınası ve tartışmadan sonra grup şu hedeflere ulaşır:

Duygusal Destek

Hapiste, dava öncesinde ve mahkemeler sırasında Bixente'yi duygusal olarak desteklemek önemlidir. Bir öneri mahkeme için otobüs kiralamak ve böylece gitmek isteyen herkese gitme imkanı tanıyarak davasına tanıklık etmektir. Diğer öneriler ise Bixente'yi cezaevınde zıyaret etmek ve diğerlerini ona mektup göndermeye teşvik etmektir. Bu önerideki anafikir içeride kendisini yalnız hissetmemesini sağlamaktr ve bu yüzden bir kişi onun dışarıyla/destekliyecileriyle bağını kesintisiz sağlamakla sorumlu olmalıdır. Bu destek anne-babası gibi ona yakın olan kişilere doğru genişletilmelidir.

Lojistik Destek

Davadan önce ve cezaevinde Bixente'nin malzeme ihtiyacı olacaktır.Mahkemeden önce tutuklanmayı önlemek amacıyla saklanacaktır, dolayısıyla birileri önceki evinden eşyalarını alıp saklandığı yere götürmelidir ki yakalanmasın. Cezaevinde çalışmalarını sürdürebilmesi için kitaplara, kağıda ihtiyacı olacaktır. Bu da destek grubunun işidir.

Politik Çalışma

MOC, yani Bixente'nin dahil olduğu hareket politik çalışmadan sorumludur. Bununla birlikte destek grubu da özellikle mahkemeye ve cezaevine gidenler, MOC tarafından düzenlenen protesto eylemlerine katılarak bu çalışma için işbirliği yapabilirler. Aynı zamanda destek grubu, Bixente'nin tanındığı yerlere (mahalle ve üniversite gibi) politik olarak ulaşabilirler, böylece Bixente'nin ve diğer tutsakların direnişiyle sağlanan fayda arttırılabilir. Destek grubu ayrıca bir e-mail listesi oluşturarak, davası hakkında insanları bilgilendirebilir ve Bixente'nin davası, antimilitarizm, askeri harcamalara karşı savaş vergisi direnişi, barış eğitimi ve ilgili linkler ile bilgilerin olduğu bir web sayfası oluşturabilir. Arada bir Bixente bir mektup yazabilir ve bu mektup dolaşıma sokulabilir. Destek grubu MOC ile koordine olmalıdır. (Örneğin, MOC toplantılarına katılan bir üye bulunması gibi) ve eylemlerinin MOC'un genel kampanyasıyla aynı çizgide olup olmadığına bakılmalıdır. Destek grubu büyük bir yardım sağlar, hem tutsaklar için hem MOC için. İşi paylaşırlar ve insanların harekete

69

dahil olma noktası olarak da işlev görürler. Politik grup, destek grubu ve tutsaklar arasında koordinasyon gereklidir. Sabit ve sık iletişim önemlidir. Politik kriter, politik hareketten gelir; cezaevinden değil. Bununla birlikte her iki grubun üyelerinin de cezaevi ziyareti, politik çalışmayı koordine ve geliştirme açısından önemlidir.

Eylem Değerlendirmesi

Değerlendirme bize, deneyimlerimizden öğrenme imkanı tanır. Sıklıkla insanlar bir etkinliği informal olarak, kişisel yansıtmalar, arkadaşlarla konuşma veya organizatör grupla toplantı şeklinde yaparlar. Burada bizim önerdiğimiz ise bir etkinlik için geri besleme dersleri yapısıdır. Değiştirme değerlendirmesini şansa bırakarak ya da bir elit gruba bırakmaktansa planlı ve kollektif bir aktivite olarak farklı roller oynamış, çeşitli deneyimleri getirmiş ve çeşitli seviyelerde bağlılık taşıyan kişilerin katkılarına değer vererek yapılmalıdır. Tercihen eyleme katılan veya etkinliği organize eden herkesi değerlendşrmeye katılmaları için teşvik etmek gerekir.

Değerlendirmeler işimizin olağan bir parçası haline geldiğinde süreç hakkında, işin içeriği üzerine ve gelecekte nasıl daha iyi yapılabileceği üzerine dürüst geri besleme yapma şansımız olur. Fikirlerde farklılık olabileceği akılda tutulmalıdır ve grubun bir anlaşmaya varması gerekli değildir. Önemli olan noktalardan birisi de neyin yanlış gittiğinin yanı sıra neyin başarılı biçimde yapıldığıdır ve değerlendirmeye mümkün olduğu zaman, pozitif noktaların paylaşılmasıyla başlamak iyidir.

Değerlendirmenin yapısı dikkatlice planlanmalıdır. değerlendirmede çıkacak aşikar noktalardan bazıları şunlar olabilir: Çok fazla broşür dağıttık, bir çok kişiyi etkiledik, bir çok medya organının dikkatini çektik, bir yolu uzun süre bloke ettik. Eğer bir gözlemci vardıysa bu durumda protestocuların sayısını öğrenme şansı olur. Böylece medya grubu bilgilendirme için bilgileri toplayabilir. Bununla biirlikte bazen sayılar ana amaca dair sizi şaşırtabilir, özellikle de tekrarlayan eylemler için. Bazen fazla sayıda protestocu olur ama eylem daha az ses getiri ve ilk kez eyleme katılanlar can sıkıntısı, gereksizlik, korku veya onları farklı biçimlerde soğutan duygular yaşayabilirler. Bazen askeri bir üs girişi uzun süre bloke edilmiş olabilir fakat eylem çok az kişiye ulaşmış veya bir şekilde daha az etkili olmuştur. Değerlendirme için kriter, etkinliğin stratejik amacıyla ilişkilendirilmesidir.

Aşağıda bir eylemin değerlendirmesinde yardımcı olabilecek bir kontrol listesi verilmiştir. Bunu ayrıca çalışmanızın diğer alanlarında da kullanabilirsiniz:

1. Vizyon, Strateji ve Hedefler

– Genel bir vizyon/strateji/hedef var mıydı?

– Problem/çatışkı için uygun muydu?

– Katılımcılar, eylemi kimin hazırladığını biliyorlar mıydı?

– Katılımcılar, vizyon/strateji/hedeflerden haberdar mıydı?

2. İlkeler ve Disiplin

– Eylemin disiplini üzerine açık bir tartışma ve hemfikirlilik var mıydı?

– Eylem boyunca buna uyuldu mu?

– Planlanan taktikler ve bunu uygulayanlar disipline uydular mı?

– Herhangi bir katılımcı kendisinin veya diğerlerinin, kabul edilen disiplini takip etmede hata yaptığını hissetti mi?

70

3. Hazırlık ve Antrenman

– Hazırlık/antrenman uygun muydu?

– Hazırlık/antrenman yeterli miydi?

– Katılımcıları, beklenmeyenle başetmeye yardımcı oldu mu?

– Katılanların ihtiyaçlarını karşıladı mı?

– Katılanların beklentilerini karşıladı mı?

– Katılanlar arasında bir birliktelik duygusu yarattı mı?

4. Taktikler

– Planlanan taktikler yeterli miydi?

– Taktikler planlandığı biçimde uygulandı mı?

– Katılanların ihtiyaçlarını ve beklentilerini karşıladı mı?

– Beklenmeyen problemlerle uygun biçimde başedildi mi?

– Başetme, disiplin/vizyon/hedeflere ugun biçimde yapıldı mı?

5. Organizasyon

– Yapı/organizasyon, eylemin hedef/strateji/vizyon/disiplinine uyuyor muydu?

– Demokratik bir şekilde mi organize edildi?

6. Etki A – Katılımcılar üstündeki etkiler

– İlgili miydi?

– Katılıma davet sağladı mı?

– Katılımcılar eylemin kontrolünü ellerinde hissettiler mi?

– Katılımcıların inisiyatifini ve özgüvenini arttırdı mı?

B – Hedeflenen kişiler/taraf üstündeki etkiler

– Anlaşıldı mı?

– Amaçlara ulaşıldı mı?

– İleriki eylemler ve iletişim için açıcı veya önleyici oldu mu?

– İçinde yeraldıkları kurumdan bağımsız bi birey olarak karşıtlardan tepki alındı mı?

– Bu tepkiler eylemin hedefleriyle nasıl ilişkiliydi?

C – Diğerleri üstündeki etkiler

– Eylemi anladılar mı?

– Soğutuldular mı?

– Beklenmeyen sonuçlar var mıydı?

– İnsanlar bizim tarafımıza dahil olmak istediler mi? (Nötralize oldular mı, cezbedildiler mi veya katalize oldular mı?)

*Bu değerlendirme formu, Temmuz 1977 yılında Meksika, Cuernavaca'da gerçekleştirilen Şiddetsiz Eylem Antrenmanı Uluslararası Seminerinde geliştirilmiştir.

71

7

HİKAYELER VE STRATEJİLER

Bu bölüm, tüm dünyadaki şiddetsizlik kullanımları hakkındaki hikayeler ve stratejilerin bir toplamıdır. Hikayeler, geçmiş deneyimlerden öğrenmemizi sağlar ve bunlardan pek çoğu insanların,dünyanın diğer bölgelerindeki kampanyalardan stratejileri nasıl öğrendiğini ve uluslararası dayanışma ile kampanyalarını nasıl güçlendirdiğini tanımlar. Faaliyete geçmek için gerekli olan motivasyon, diğer bölgelerde yapılan faaliyetlerden etkilenebilir, onların yaratıcılığı ve başarısından esinlenebilir. Diğer bölgelerdeki aktivistlerle iletişimin esinlendirici olduğu pek çok deneyimi biraraya getirdik. Bazı durumlarda, diğer gruba yapılan bir ziyaret ipucu verebilir, diğerlerinde materyalleri okumak ya da kampanyaları için fikir veren uluslararası bir organizasyona katılmak başka bir yerin üretimine katkı sağlayabilir.

Bu hikayelerin içeriği değişse de, hepsinde ortak payda olarak şiddetsizlik vardır. Bazı hikayeler, Türkiye ve Güney Kore’de olduğu gibi kendi ülkelerindeki aktivizmi içeren eğitime ve şiddetsizliğin desteklenmesine vurgu yaparlar. Apartayd karşıtı hareket sırasındaki dayanışma çalışması, diğer durumlar için bir model oluşturabilir. Sınırlar ötesinde öğrenme , Seabrook, Whyl ve Markolsheim; İsrail ve Güney Afrika arasında gerçekleşmiştir. Uluslararası katılım, Uluslararası Antimilitarist Kamplar, Bomspotting kampanyası ve 15 mayıs aktiviteleri için bir anahtar işlevi görür. Şiddete ve çatışma bölgelerindeki insan hakları ihlallerine alternatif inşa etme çalışmaları, Şili ve Kolombiyada’ki şiddetsizlik hareketleri için kilit katkılardır.

Kampanyalarınızı planlarken, sizin yapacak olduğunuz faaliyeti daha önce birinin yapıp yapmadığını araştırmak ve onların başarıları ve hatalarından öğrenmek her zaman iyidir. Kendi özgün kampanyalarınızı belgelemeyi ve hikayelerinizi paylaşmayı her zaman hatırlayın. İleride anlatılacak olan hikayelerin sizin şiddetsizlik stratejileriniz için esinlendirici olmasını umarız. Bu anlatılan hikayelerin pek çoğunda insanları birleştirici bir rol oynayan Uluslararası Savaş Karşıtları; savaşa karşı uluslararası bir barış ve adalet hareketi yaratmanın önemli olduğunu bilerek şiddetsizlik ve savaş karşıtı hareketleriyle bunlar arasındaki deneyim aktarımını destekliyor.

Güney Afrika ile Dayanışma Kampanyası ve Eylemler

Howard Clark

Güney Afrika’daki apartayd rejimine yönelik uluslararası boykot için ilk çağrı 1958’in ilk dönemlerinde yapıldı, ve Anti-apartayd hareketi 1959’da uygulandığında İngiltere’de ana strateji olarak izlendiği görüldü. Hükümetlerarası sistemde, Güney Afrika’nın apartayd rejimi özellikle 1960’taki Sharpeville katliamından sonra büyük ölçüde kınandı: 1961’de Güney Afrika Milletler Topluluğu’ndan (daha sonra İngiliz Milletler Topluluğu dendi) çıkarıldı ve 1962’de Birleşmiş Milletler apartayd rejimine karşı özel bir komite kurdu, bir sonraki yıl gönüllü silah ambargosu oluşturdu. apartayd rejimi 1990lara kadar tamamen sona ermedi.

72

Güney Afrika’ya karşı uluslararası sınırlamalar üç ana alanda görülmüştür: ticaret ve yatırımı içeren ekonomik sınırlamalar; kültürel boykot ve spor boykotu. Kültürel ve spor boykotu Güney Afrika üzerinde öncelikle psikolojik bir etkiye sahiptir. Sporu çok seven bir ülke olarak, Güney Afrika’nın 1964’te Olimpiyatlardan dışlanması, bunların ötesinde 1970’te uluslararası rugby ve kriket oyunundan dışlanması, rahatsız edici rugby maçlarını içeren diğer Afrika ülke ve gösterilerinin baskılarını getirdi.

Birleşmiş Milletler ya da Milletler Topluluğu gibi hükümetlerarası kurumların bildirileri İngiltere ve Amerika gibi iki güçlü ülke tarafından engellendiği için, ekonomik sınırlamaların etkisi tartışma konusu olmaya devam etti. Ancak, “insanların onayı” için hareket dalgalanmaları vardı - Sharpeville katliamıyla gelen bu kuvvetli tepkiye, İngiliz İşçi partisi liderinin Güney Afrika meyvesinin alımını reddini ahlaki olarak desteklemsi de dahildi.

Benim kendi dahil oluşum sonraki dalgada başladı. 1969’da bir öğrenci olarak, spor boykot eylemlerinden kazanılan hızlanmaları ekonomik boykotun içine transfer etmek isteyen kişilerdendim. Öğrenci birliğimiz, apartayd meyvesinden alarak üniversiteye karşı çoktan önergeleri geçirdi ve sonra İngiliz öğrenciler için en populer banka olan ve benim üniversitem tarafından kullanılan Barclays Bankası için kampanya yürüttük. İlk başarımız, yeni öğrencilerin ilk banka hesaplarını Barclays’te açmaları konusundan vazgeçirmek, hesabı olanların da değiştirmesine ikna etmek oldu.

İkinci başarımız kiralar konusunda bir grev yapmaktı, Barclays Bankası içindeki hesabımızdan öğrenci odaları için kira vermeyi reddetmiştik. Sonunda, üniversitedeki yetkili kişiler, üniversitenin kural koyma konseyindeki yüksek mevkideki üyelerinin istifasını tetikleyerek, kabul ettiler. Ülke çapında, işçi sendikası şubeleri, kulüpler, dernekler ve kiliseler banka hesaplarını değiştirme konusunu tartıştılar. Banka hesabını değiştirme gibi küçük bir adımı atamamalarına rağmen Güney Afrika’daki şiddetsizlik hakkında konuşmaya yasal hakları olmadığına dair Barış Haberleri’ne 1972’de bunu yazdıkları için, hem Quakers ile hem de Peace Pledge Union ile sorunlar yaşadığımızı hatırlıyorum.

Bu türde bir farkındalık, apartayd hakkındaki farkındalık dalgalarından çok fazla etkilenmiştir. Mesela, 1976’daki Soweto ölümlerinden ve 1977’deki Steve Biko’ya emanet edilen cinayetlerden sonra ve yeniden 1980’de United Democratic Front’un Güney Afrika içindeki oluşumdan ve Desmond Tutu gibi sözcülerden sonra etkilenmiştir. Ama bu arada, tarihçesindekiler yerel anti-apartayd aktivistleriydiler, , hem işçi sendikalarını hem de kiliseleri şirketler üzerinde baskı oluşturabilen büyük birleşmiş yatırımcılar olarak kabul ederek, işçi sendikası şubeleri ve kiliseleri için karar alıyorlardı.

İngiltere’de, anti-apartayd boykotu uzun bir yürüyüştü, daha çok görülmeye değmeyen ve belediye meclisini bir şeyler yapmaya ikna etme konusunda başarılı oldu, daha sonra biz de Thatcher hükümetinin, gücünü bu politik konular üzerinde karar almaktan uzaklaştırdığını görmek zorunda kaldık. Yine de, İngiltere’nin apartayd rejimi ile ilgili bağlantılarının insanların aklında kalmasını sağladık.

Diğer ülkelerdeki hikayeler farklıydı. 1970’lerde, Brits olarak bizler Angola’dan- Güney Afrika ile yakın ortaklık içinde olan Portekiz kolonisi- gelen kahvenin Hollanda’daki boykotunun başarısına kıskanarak baktık. 1980’lerde, İrlanda’nın ana supermarket zincirlerinden birinin-Dunne’nın- işçileri, apartayd ürünleri satmaktan 4 yıl süren bir çatışmaya- sadece İrlanda hükümeti Güney Afrika ürünlerini yasadışı ilan ettiğinde çözümlenen bir çatışmaya- maruz kaldılar.

Amerika çatışmanın en önemli arazisini oluşturuyordu. İnsanların sınırlandırmaları hareketinin odaklandığı üç ana konu vardı: kolej ve kampüs, bankalar, belediye ve devlet ortaklıkları. Onların başarıları dikkate değerdi. 1985’te, 19 yıl süren kampanyadan sonra, Güney Afrika’ya dahil olan ana banka- Chase Manhattan- Güney Afrika projeleri için kredilerini yenilemeyeceğini duyurdu. 1991 itibariyle, 28 devlet, 24 ülke, 92 şehir ve Virgin adaları, Güney Afrika üzerindeki bazı sınırlandırma biçimlerini empoze eden yasa ya da politikaları yürürlüğe koydu. 1987’nin sonlarında 200den daha fazla Amerikan firması yasal olarak Güney Afrika’dan çıktılar- pek çoğu işlerinde ilerleyebilmek için başka yollar buldular, mesela, IBM bilgisayarları Güney Afrikalı

73

bir distribütöre sahipken, General Motors yerel üretime izin verdi. Bu kampanyalarla ilgili en önemli şey, onlar aracılığıyla başarılan kamu eğitimi ve anti-apartayd ile tehlikeye atılan dayanışma duygusudur.

Seabrook-Whyl-Marckolsheim: Kampanyalar Zincirinde Ulusötesi Bağlantılar

Joanne Sheehan & Eric Bachman

SEABROOK EYLEM KAMP ALANI, NEW HAMPSHİRE, ABD, 1977 FOTOĞRAF: GRACE HEDERMANN

1 Ağustos 1976’da, 18 kişi, New Hampshire’deki Seabrook Nükleer Güç Santrali sitesinin inşası üzerine yürüdüğünde, bu Amerika’daki nükleer güce yönelik doğrudan yapılan ilk ortak şiddetsiz eylemdi. Nükleer gücün karşıtları bu yöntemleri fazla radikal buldular. O aydan sonra, sitedeki 180 kişi sivil itaatsizlikte bulununca, organizatörler, Clamshell Birliği, şiddetsizlik antremanı ve ilgi grubu yapısını ilk olarak kullandılar. Gelecekte, bu elementler bilinir hale geldiler ve şiddetsiz sosyal değişim hareketi aracılığıyla uygulanır oldular. 30 Nisan 1977’de 2400’ün üzerinde kişi yüzlerce ilgi grubu organize etti, siteyi işgal etti. 1415’in yakalandığı ileriki iki gün sırasında, çok fazla kişi iki haftalığına hapse atıldı. Bu eylem anti-nükleer güç hareketini etkiledi ve doğrudan şiddetsiz eylem antremanı ve hiyerarşik olmayan ilgi grubu yapısı içinde karar verme süreci birlikteliği içeren eylem organize etme konusunda yeni bir uluslararası model geliştirdi.

Seabrook eylemi için esinlenme çoğunlukla Avrupa’dan geldi. 1970’lerin başında, Almanya ve Fransa’daki insanlar, Almanya’da nükleer güç santralı inşası planından haberdar oldular. Yakın mesafede, Fransa’daki Marckolsheim sınırının karşısında, bir Alman şirketi Ren nehri kıyısında bir kurşun fabrikası inşa edeceğine dair planlarını açıkladı. Whyl ve Marckolsheim’da yaşayan insanlar, 1974 Ağustos’unda ortak bir organizasyon, Baden (Almanya) ve Alsas (Fransa)’dan Uluslarararası 21 Çevreci Grup komitesi kurarak, sınır-ötesi bir kampanyada biraraya gelmeye karar verdiler Hep birlikte, inşaat ilk nerde başlarsa, inşayı durdurmak için şiddetsiz bir şekilde o bölgeyi işgal etmeye karar verdiler.

İşçiler Marckolsheim yönetimindeki santrala parmaklık inşa etmeye başladıktan sonra, 20 Eylül 1974’te yerelden kadınlar parmaklık duvarlarına tırmandılar ve inşaatı durdular. Çevreci aktivistler önce parmaklıkların dışına bir çadır kurdular ama sonra içeri taşıdılar ve siteyi işgal ettiler. Pek çok yerden kampanyaya destek geldi. Alman anarko-pasifist magazin OtKökü Hareketi, tabandan yükselen şiddetsiz eylem fikrinin yaygınlaşmasına yardım etti. Almanya, Freiburg’tan yerel bir grup arazinin yanında Whyl ve Marckolsheim’de organize edilen bu aktif şiddetsizliği tanıttılar. 1974’te, Marckolsheim ‘de yapılan 3 günlük bir atölye şiddetsiz antremanı da içerdi; 300 kişi rol oyunlarını deneyimlediler ve polis gelirse ne yapılacağını planladılar.

Ren nehrinin iki yakasındaki insanlar- çiftçiler, ev kadınları, öğretmenler, çevreciler, öğrenciler ve diğerleri-

74

sitede yuvarlak, tahta bir ‘arkadaşlık evi’ inşa ettiler. Marckolsheim’deki işgal, 25 Şubat 1975’te, Fransız hükümeti yürütülen işler için inşa iznini ortadan kaldırana kadar, kış boyunca devam etti.

Aynı esnada, Almanya, Whly’deki nükleer reaktörün inşası başladı. O sitenin ilk işgali 18 Şubat 1975’te başladı ama bir kaç gün sonra polis tarafından durduruldu. 23 Şubat’ta 30,000 kişiden oluşan milletler üstü bir mitingten sonra, Whyl inşa sitesinin ikinci işgali başladı. Marckolsheim’deki başarıdan cesaretlenen, bölgedeki bütün ailelerin de dahil olduğu, çevreci aktivistler bu işgali sekiz ay daha devam ettirdiler. Yirmi yıldan fazla süredir devam eden yasal savaşlar, nükleer güç santralinin inşası için planları sona erdirdi.

1975 yazında, iki Amerikan aktivist, Randy Kehler ve Betsy Corner, Hollanda’daki Uluslararası Savaş Karşıtları’na katıldıktan sonra Whyl ‘ı ziyaret ettiler. Amerika’daki nükleer güç santraline karşı yapılan ilk bireysel şiddetsiz sivil itaatsizlik eyleminin hikayesini anlatan ‘Lovejoy’un Nükleer Savaşı’ adlı filmi getirdiler. Seabrook nükleer güç santralini durdurmak için, Alman toplumunun işgallerininin esinlendirici hikayesini Amerika’ya geri getirdiler. Fazlaca bilgi değişimi, bu olayı takip etti. 1976 Seabrook işgali sırasında, Almanya’daki Uluslararası Savaş Karşıtları grubu Clamshell Birliği ile her gün telefonla iletişim kurdu. Alman şiddetsiz aktivistler, daha önce anlaşmaya varıyorlardı, ama ilgi grubu yapısı onlar için yeniydi ve eylemleri organize etmede bunu mükemmel bir yol olarak görüyorlardı.

1977’de, Alman aktivistleri ve antrenörleri Eric Bachman ve Günter Saathoof Amerika’ya bir konuşma gezisi düzenledi, , Diablo Kanyonu’nda nükleer güç santralini protesto eden Kaliforniya’daki grupların yanında kuzeydoğu Amerikada’ki anti-nükleer grupları da ziyaret etti. Atlantik’in iki yakasından aktivistler, bu çaprazlama dölleme sürecine devam ettiler.

Marckolsheim ve Whyl santralleri hiçbir zaman yapılmadı. Tasarlanan iki nükleer reaktörlerden bir tanesi Seabrook’ta inşa edilmesine rağmen, o tarihten sonra Amerika’da yeni bir nükleer güç santrali yapılmadı. Almanya’daki Whyl ve Amerika’daki Seabrook’un ikisi de, anti-nükleer hareketin içinde önemli yapıtaşlarıdır ve bunlara benzer pek çok kampanyayı teşvik etmiştir.

Avrupa’daki eylemlerden esinlenen Seabrook’taki Clamshell Birliği, Amerika ve Avrupa’daki diğer gruplar için esinlenme kaynağı haline geldi. Seabrook eylemi Amerika’da, New York, Long Island Shoreham’daki yüzde 80’İ tamamlanmış olan nükleer güç santralini durdurmak için, başarılı bir kampanyaya ilham kaynağı oldu. Bu kampanya, Savaş Karşıtları Ligi üyelerinden bir ilgi grubu, Seabrook işgalinden döndüğünde ve kendi toplumlarında organize etmeye başladıklarında doğdu. 1977 Seabrook işgalinde yer alan İngiliz aktivistleri, bunu Barış Haberlerinde okuyan aktivistlerle beraber, İngiltere’deki en son yeşil alan nükleer sitesine karşı gelen Torness Birliği’ni yöneterek, İngiltere’deki bu çeşit bir organizasyonu desteklemeye karar verdiler. Almanya’da, pek çok nükleer güç santrali ve nükleer yakıtı yeniden üreten santraller engellendi ve artan protestolar nedeniyle kapandı. 1980’lerin başında, ilgi grubu modelleri kullanılarak, Amerika’daki cruise füzelerinin yapımına karşıt olarak, İngiltere ve Almanya’nın her ikisinde de geniş çapta şiddetsiz eylemler organize edildi. Ve hikaye, dünyanın farklı yerlerindeki şiddetsiz eylemlerde kullanılan ilgi gruplarıyla devam etti. ( Dünya Ticaret Örgütü’nün toplantılarını durdurmak için 1999’da Seattle’da yapılan oturma eylemlerini de dahil ederek)

Uluslararası Antimilitarist Yürüyüşler

Milan

Uluslarararası Antimilitarizasyon için şiddetsiz yürüyüş ( Uluslararası Yürüyüş) Avrupa’da 1976’dan 1987’ye kadar yapılan, ilgi grupları aracılığıyla şiddetsiz antremanı ve konsensus karar almayı organize etme düşüncesini yaygınlaştırmaya yardımcı olan yıllık bir faaliyetti.

75

Yürüyüşlerden dört tanesine katıldım ve üç tanesinin organizasyonuna dahil oldum: 1983’te Brüksel’deki IDEE’ye ( elektronik savunma sergisi) karşı, 1984’te Grebenhain, ( Fulda-Gap, askeri manevraları engelleyen) ve 1985’te Danimarka’da ( Nükleer Silahlara karşı)

Benim ilk blokajım 1979’da Ramstein’de, ilgi gruplarıyla halihazırda organize olurken, konsensus ile karar alma ve sözcü konseyiyle (her gruptan bir konuşmacı vardı) kararlara varırken, gerçekleşti. Nerdeyse bütün uluslararası kamplar ve daha büyük eylemler bu şekilde organize edildi. Böylelikle, şiddetsiz doğrudan eylemin anti-hiyerarşik organizasyonu fikri ya da en azından Uluslararası Yürüyüş sayesinde bazı parçaları yaygınlaştırılmıştı ve benim için bunlar katılmayı seçeceğim eylemlerdi.

1982’de, ilgi grubu sistemleri ve konsensus ile karar alma hakkında daha çok şey öğrendiğim ilk “antrenörler antremanına” katıldım. 1980’lerde, şiddetsiz antremanlar için büyük bir talep vardı ve düzenli olarak tekrarlanan başlıklardan bir tanesi “şiddetsiz doğrudan eylemi organize etmenin hiyerarşik olmayan biçimleri” idi.

Uluslararası Yürüyüş'ün kültürlerarası profilini çok cesaretlendirici buldum ve pek çok katılımcının düşüncelerini ve organize etmenin biçimlerini yaymak için eve gitmek üzere heyecanlandığını düşünüyordum. Ayrıca, daha fazla ve farklı kişiyi aktif hale getirmek için, zayıf ve sadece yerelde organize edilen bir faaliyettense uluslararası bir faaliyetin çekiciliğini kullanabilirdik.

Bu yür]yüşlerde ayrıca, ilgili konularda bağlantılar kurduk. Örneğin, yaratıcılığımızı engelleyen kişisel özelliklerimize gögüs germenin bir yolu olarak gestalt terapisini 1 öğrendim. Bu, G8 eylemleri/kamplarıyla bugün hala var olmaya devam ediyor. Bir gazeteci “belki de bu genç kadın ve erkekler eve- bu deneyimle değişen, güçlenen ve yaptıkları eylemlerle, verdikleri ve aldıkları destekle beslenen kendi normal hayatlarına- döndüklerinde, bugünlerin büyük siyasi etkileri oluşacaktır” yorumunu yaptı.

İyi bir deneyim, bir süre için verimli toprakta dinlenen ve sonra büyüyen bir tohuma benzer, güzel bir kelebek ya da besleyici bir sebze olur. Bana göre- bence aynı zamanda diğer herkese göre- Uluslararası Yürüyüş bu tohumları ekti.

Şili: Gandhi'nin Anlayışı Şili Diktatörlüğüne Karşı Gelmede insanlara Güç Verdi

Roberta Bacic

Amerikan CIA'si ve Nixon yönetiminin arka çıktığı 11 Eylül 1973 Şili cuntası, demokratik biçimde seçilmiş sosyalist başkan Salvador Allende'yi görevden aldı. Priscilla Hayner Konuşulmayan Gerçekler, Devlet Terörü ve Atrocity ile Yüzleşme (2001) kitabında bu dikdatörlüğün feci etkilerinden bahseder: 'Rejim, toplu tutuklamalar, işkence (işkence gören insan sayısı tahmini olarak 50,000 ile 200,000 arasında), öldürmeler ve kayıp etmelerin bulunduğu baskıcı taktiklerini haklı göstermek için sert bir kindar antikomunist tavır gösterdi.

Diktatörlük; öldürdü, işkence yaptı, binlerce politik muhalif ve muhalif görüşlü insanlar sürgün edildi.Bu koşullar altında, kötü bir şeyi bekleyen sessizlik, tehditlerin ve terörün sonuçları Şili üzerinde asılı kaldı. Bazılarımız, Gandhi'nin şiddetsizliğin gücü hakkındaki görüşlerinin terörler mücadelemizde bizlere yardımcı olup olamayacağını merak etti.

(Şiddetsizlik, Gandhi ve tüm dünyadaki takipçileri tarafından geliştirilmiş adaletsizlikle mücadele, çatışkı

1 Olayları fiziki, biyolojik olduğu kadar psikolojik yönleriyle de bir bütün olarak inceleyen psikoloji yöntemi.

76

çözümlemesi için bir strateji ve filozofi demektir, daha geniş anlamda ise bir yaşam biçimidir. Şiddetsizlik adaletsizlik yaratmayan ya da buna izin vermeyen bir eylemdir.)

Gerçeği Haykırmak

Küçük bir grup olarak 'gerçeği haykırmak' ile insanları diktatörlüğe karşı konuşmaya cesaretlendirmeye karar verdik. Çift taraflı acı çektik: kalıcı diktatörlüğün şiddetiyle gelen acı ve korkudan dolayı sessiz kalmalardan yaşadığımız acı. Sevdiklerimiz öldürülürken, işkence görürken ve kaybedilirken haykıramamak dayanılamazdı. El altından bildiri ve broşürler hazırladık. Geceleri ciddi bir risk taşıdığı halde, sokaklara çıkıp duvarlara insan hakları ihlallerinin boyalamasını yaptık. Bu eylemler aktif şiddetsizliğin prensipleriydi: adaletsizlik hala devam ediyorsa bizler bunu bildirmede ilk olacağız aksi takdirde yandaş oluruz. Clandestine eylemleri gerçeği söyleme ve harekete geçme ilkesini yaygınlaştırmamızı sağladı. Riske rağmen yine de clandestne eylemlerden daha fazlasını yapmamız gerekliydi: Şili cuntasına karşı protestoları halk arenasına getirmemiz gerekliydi.

İşkenceye Karşı Halk Hareketini Etkinleştirme

Sebastian Acevedo Şili İşkence Karşıtı Hareketin lideri olan Cizvit papaz José Aldunate anılarında şöyle diyor, ' Bir arkadaş geldi ve konuyu (işkenceyi) bize taşıdı. İşkence ve şiddetsizliğin dinamikleri hakkında kendimizi eğittik. Mahatma Gandhi hakkında bir film izledik. Ben daha çok güç ile ilgiliydim (karşı mücadele etmeyle) ama grubun kararına katıldım. İşkenceyi açığa çıkarmak için şiddetsiz gösteri yapmaya karar verdik... sessizliği kırmak ve işkenceye rağmen saklanmamak, bunu halk bazında dillendirmek görevimizdi. Halkın bilincini sarsmamız gerekiyordu.'

SEBASTIAN ACEVEDO HAREKETININ GÖSTERISI, SANTIAGO, ŞİLİ FOTOĞRAF: ROBERTA BACIC ARŞİVİ

14 Eylül 1983'te, rejimin gücü eline geçirmesinden 10 yıl sonra, Santiago'daki Ulusal Soruşturma Merkezi binası önünde yapılan bir eylemle işkence arşıtı hareket doğdu. Yaklaşık 70 kişilik bir grup, trafiği keserek 'İşkence burada yapıldı' yazan bir pankart açtılar. Kınamalarını haykırdılar ve özgürlük için bir şarkı söylediler. Grup, 1990 yılına kadar ayda en az bir defa aynı yere giderek rejimin insanlığa karşı uyguladığı suçları dillendirdiler. Hareket işkenceyi dillendirdi. Diğer yapıları, araştırma ve açıklama yapma görevleriyle başbaşa bıraktı.

77

Eylemek için, toplumu terörize etmek için cuntanın kararlı olduğu Olağan hal düzenlemelerini açıkça karşı koymamız gerekliydi. Kendi güçsüzlük, izolasyon ve korku hislerimizi kırmamız gerekliydi. Ama aynı zamanda bir derece güvenlik sağlamamız gerekliydi. Hareketin bir buluşma yeri yoktu, ne bir sekreterlik ne de bir yapı vardı. Harekete geçileceği zaman sokaklarda ve meydanlarda buluşuluyordu. Üye listesi yoktu. Gizli polis ve diğer baskıcı kurumların içeri sızmasını engellemek amacıyla katılımcılar kişisel davetiyeler üzerinden geliyorlardı. Talimetler bir kişiden diğerine iletiliyordu. Eylemciler genellikle eylem surasında kendilerini eğitiyorlardı ve her eylemi orada değerlendiriyorduk.

Katılımcılar, tutuklandığında veya gözaltında hep bildiğimiz yasal veya yasadışı uygulamalara maruz kalıyordu. Göz yaşartıcı bombalar, dayak, gözaltı ve adli takip göstericilere karşı kullanılan misilleme tipi uygulamalardı. Tutuklanma sonucunda işkence görme olasıydı. Sebastian Acevedo hareketinin katılımcıları değildi sadece bunla karşı karşıya olanlar, eylemleri ve konuyu haber yapmak isteyen gazeteciler de bununla karşı karşıydılar. Bazı eylemlere 300 kişi katıldı. Toplamda 500 kişi eylemlere katıldı. Hristiyan olanlar, olmayanlar, papazlar, keşişler, gecekondu sakinleri, öğrenciler, yaşlılar ve çeşitli insan hakları hareketi üyeleri vardı – her sınıftan, ideolojiden ve yaşam biçiminden insanlardı.

Ana amaç Şili'de işkenceyi sonlandırmaktı. Seçilen hedefler, ulusal bilinci sarsmak (bilinç arttırma) ve rejimin işkenceye son vermesine ya da ülkenin rejimden kurtulmasına kadar ulusun vicdanını harekete geçirmekti. 1988'de büyük bir sindirmeye hayır kampanyasından sonra şiddetsiz 'Şili'ye Evet, Pinochet'e Hayır' kampanyası yardımcı olarak, Pinochet'e başkaldırmayı sağlayan, Pinochet düzeninin değerlendirilmesi için halk referandumu oluşturuldu.

Pinochet yılları boyunca artmış, cezadan muaf olma kültürünü sonlandırma çabaları ve ulusal barış sağlama çabaları hala sürüyor ama şiddetsiz protesto, diktatörlüğünün devrilmesi için önemli bir araç oldu.

İsrail: New Profile Diğerlerin Deneyimlerinden Öğreniyor

Ruth Hiller

Doksanların ortalarına doğru İsrail'de, Lübnan'daki İsrail varlığına ve İsraillilerin hayatlarını kaybetmelerine karşı yükselen yeni bir politik farkındalık vardı. Bazıları, hükümetin Filistin topraklarını işgalini sorguluyordu. İsrail'e Lübnan'dan çekilmesi için baskı uygulamak adına önemli yol kesişimlerinde günlük gösteriler yapılıyordu. O zamanlarda bazı otkökü (taban hareketi) hareketleri başı çekiyordu: Dört Anne, Barış için Anneler ve Kadınlar, Siyahlı Kadınlar.

Oğlum, askere gitmeyi reddediyordu ve bu yüzden benim olaylara daha fazla dahil olmam gerekti. Olup biteni eleştiren insanları bulmaya çalıştım, kendime bir destek grubu bulma umudundaydım. Sosyal bir aktivist olan bir komşum vardı; onla birlikte eve yakın olan yolda yapılan gösterilere katıldım. Orada, kalabalığı daha da angaje etmeye çalışan bir kadın duydum. Ertesi gün onu aradım. Bana yeni bir çalışma grubunun aylık toplantılara başladığını söyledi. Grup, üst ve orta sınıf beyaz (Mizrachi, Etiyopyalı veya Filistin İsraillisinin karşıtına denk gelen Avrupalı kanat) kadınlardan yani benim gibi kadınlardan oluşuyordu ve bu kadınlar birlikte bir değişim yaratmak için biraraya geliyorlardı. Bazıları halihazırda barış hareketinde aktifti, bazıları ise yakınlarını savaşlarda kaybedenlerdi.

Bu çalışma grubunda, olup biteni eleştirel ve feminist bir gözle görmeyi öğrendim. Rela Mazali, uzun yıllardır barış ve insan hakları hareketi aktivisti olan feminist yazar toplantıların kolaylaştırıcılığını yapıyordu. Bir çok şeyin neden bu şekilde olduğunu anlamamıza yardımcı olacak materyaller getiriyordu. Neden israil bir militer güçtü? Neden İsrail'de bu kadar çok ayrımcılık vardı? İsrail'de, ordudaki güç piramidiyle sivil yaşam arasındaki benzerlikler neler? Kurbanlaştırma nedir? Kadınların ve annelerin rolleri nelerdir? Yahudi mirası nedir ve bugün İsrail'de nasıl bir rol oynamaktadır? (ve daha bir çok ilişkili konu)

78

Onlardan öğrenebileceğimiz etkili hareketler hakkında konuştuk. Apartaydı sonlandırmak için çalışan iki farklı ama ilişkili Güney Afrika grubu hakkında çalıştık. Ruhani devinim ve momentum kazanan güçlü küçük gruplara iyi birer örnektiler.

Çeşitli vicdani ret gruplarının 1983'te apartayd hizmetinde askerlik yapmayı red için başlattığı Güney Afrika Askere Alımı Sonlandırma kampanyası üzerinde çalıştık. 1985'te siyah kasabalrda boy gösteren beyaz askeri birliklerden sonra askere çağrıldıkları halde gitmeyi reddedenlerin sayısı yüzde 500 artış gösterdi )kısa tarihçe için: http://www.wri-irg.org/co/rtba/southafrica.htm). İlk önce Jacklyn Cock'un kitabı Güney Afrika'da Kadınlar ve Savaş kitanını kullanarak daha sonra da Rela'nın militarizm hakkında süren araştırması ve çalışmasını kullanarak Askere Alımlara Son Kampanyası'nı tartıştık.

Ayrıca bir grup beyaz kadının ayrıcalıklarını kullanarak apartayd rejimiyle mücadele ettikleri Siyah Şal hareketini inceledik. Irkçı sisteme karşı öfkelerini siyah şal kullanarak gösterdiler. Bunları ağaçlar, direkler, araba antenleri gibi herkes tarafından görülebilecek heryere bağladılar.Biz de Güney afrika'dakine benzer siyah şal gibi turuncu şallar kullandık ve onları heryere bağladık. Ama o dönemde bir işe yaramadı. (Siyah şal hareketi, 1987'de İsrail'de kurulan Siyahlı Kadınlar'ın kurulumunda ilham kaynağıdır.)

Ama çalışmalarının bizim işimizi görecek başka faydalı yanını bulduk. Bir yandan bunları okurken, 1999'da sol kanattaki İsrailli kadınları biraraya getiren bir seminerde bir siyah, bir beyaz, bir Hint kökenli Güney Afrikalı kadınlardan da birçok şey öğrendik. Güney Afrikalıların, 3 kişiden fazla sayıda biraraya gelmeleri yasaktı. Bu yüzden 3lü gruplarda toplanıp, daha sonra bu gruptan bir kişi başka 2 kişiyle buluşuyordu. Bu şekilde , askere alımı sonlandırmak için derin bir ağ kurarak mesajlarını birbirlerine iletiyorlardı. Önemli dersler öğrendik: İnsanlarla tartışmak önemli, onlara ders vermek değil. Sizinle sadece tek bir konuda anlaşabilen bir kişi bulsanız bile, çekip gitmektense o konunun inşası üzerine çalışın. Bire bir ya da bire çok küçük grup en etkili yöntemdir. Örgütlemek çok büyük bir enerji gerektirir. Günlük yaşam zordur; aktivist olmak çok fazla şey götürür. Ama bu tür bir sürece zaman ayırmak anlamlı ve etkili olabilir.

İSRAİL SAVUNMA BAKANLIĞI ÖNÜNDE EYLEM, TEL AVİV, İSRAİL FOTOĞRAF: ANDREAS SPECK

79

'1998 Ekim'deki ilk açık halka açık çalışma günümüzde' Rela dedi 'Askere Alıma Son Kampanyasının oluşturduğu ve uyguladığı ana ilkeleri yazdım'. Ayrıca benim gördüğüm kadarıyla bu ilkelere benzerlikler ve farklılıkların olduğu bir öneri üzerine konuşma yaptı. Zaman zaman toplantılarımızda, tartışmalarda vya bunungbi buluşmalarda bu sorulardaki çeşitli noktalara döndük.' Geçmişe baktığımda, bunun bizim kuruluş konferansımız olduğunu anladık. Bir hareket yaratmaya çalışmıyorduk. Biraraya elmek ve öğrenmek istiyorduk. 150nin üstünde katılımcıyla biraraya gelerek tartıştık ve birlikte çalışabileceğimiz insanlar olduğunu öğrendik.

Oğlum bir pasifist olarak, askere alım ve vicdani red hakkı konusunda önemli bir konu odağıydı. Bazıları vicdani reddin çok radikal olduğunu düşünüyordu ve sonra zaten grubu terk ettiler. Ama 30 kişiden yaklaşık 12si veya iki çalışma grubuna yükselmiş olan gruplardan kadınlar hala bugün New Profile'da aktif olarak yeralıyorlar. Ağustos 2000'de New Profile bir Askere Alıma Son kampanyası başlatmayı tartıştı. Lakin bu fikir, bundan bir ay sonra başlayan intifada ile ertelendi. Şimdi buna yeni kampanyamız 'Listeye Yazılmadan Önce Düşünün' ile geri dönüyoruz. New Profile askere alımın, İsrail'in militarizasyonun bir parçası olduğunu düşünüyor. Hatta işgal sona ermiş olsa bile, hala İsrail toplumunun demilitarizasyonu üzerine çalışmamız gerekiyor.

New Profile, öğrenme/eylem dengesini kurmayı başardı. İçe dönük çalışma günlerimizin yanında halka açık seanslar da düzenliyoruz. Yılda sayısı beşten yediye uzanan br öğrenme döngümüz var ve genelde bunları daha çok bilgi sahibi olmak istediğimiz konular üzerine düzenliyoruz. Bazen aylık toplantımızda çok spesifik bir konuya odaklanıyoruz. Bu tür toplantılar genelde, misafir konuşmacı olmaksızın nelerin bir eylemin temelini oluşturabileceğinin çeşitli yönelerine odaklandığımız buluşmalar oluyor. Ama bundan ayrı çalışma toplanıtlarında ya da öğrenme döngüsü toplantılarımızda misafir konuşmacılar olabiliyor. Bazen de kolaylaştırıcı, bir konu üzerine uzman olan ya da bu konuyla özel olarak ilgilenip öğrenmiş kişiler olabiliyor. Daha fazla bilmek ve kollektif biçimde öğrenmek istiyoruz. New profile hiyerarşik değil. 10 yıldır bir yönetim kurulu olmaksızın çalışmayı başardık ve hala da aktif bir organizasyonuz. Hiçbir şey tekbaşına veya analiz etmeden yapılmadı. Ve hiçbirşey bir gecede değişmez, değişimi mümkün kılmak için istikrarlı olmalıyız. Etkili hareketler üzerine yaptığımız çalışmalar bu konuda bizi netleştirdi.

Türkiye: Şiddetsiz Bir Kültür Yaratmak

Hilal Demir ve Ferda Ülker

“Şiddetsizlik sadece şiddetin yokluğuyla açıklanamaz”

Şiddetsizlik Antremanı

Militarizm ve patriyarka Türk kültüründe derin bir şekilde kökleşmiştir. Şimdilerde, güneydoğudaki Kürtlere yönelik etnik ayrımcılık, resmi olarak ‘terörizme karşı savaş’ olarak tanımlanmaktadır. Militarizmi sorgulamayla ilgili herhangi bir girişim devlete ihanet olarak tanımlanmaktadır. Şiddetin negatif sonuçlarından olumsuz etkilenenler çoğunlukla kadınlar, çocuklar ve yaşlılar ve ayrıca dini, etnik ve siyası azınlıklar oluyor. Şiddet, Türk toplumunda öylesine içşelleştirilmiştir ki, normal olarak hiyerarşiyi sorgulayan, özgürlük ve eşitliği destekleyenler içinde alternatif perspektifler düşünülemez hale gelmiştir.Ordunun etkileri, aşağıdaki örneklerde görülebilir:

– Sadece askerliğini yaptıktan sonra, bir erkek gerçek bir erkek sayılır.

– Milli Güvenlik Konseyi (Genelkurmay Başkanı dahil), 1997’de, seçimlerin galibinin hükümet kurmasına engel oldu. (post-modern darbe)

– Ekonomik güç- Türk ordusunun finansal hizmet şirketi OYAK Türkiye’deki en güçlü yatırımcılardan

80

biridir.

– Kişilerin güveni - kamuoyu anketleri , kişilerin en güvendikleri kurumun ordu olduğunu gösyeriyor.

Osmanlı İmparatorluğu yıkıldıktan sonra, Mustafa Kemal yönetimindeki ordu, 1923’te Türkiye Cumhuriyeti’ni kurdu. Ceza kanununda belirtildiği gibi, güçlü bir ordunun varlığı ve milletin bölünmezliği inancıyla Kemalist ilkeler ana ilke olarak benimsendi. Bunlar saldırgan davranışları körükleyecek nitelikte. Çok az insan, kadınlar üzerindeki erkek egemenliğini bir sorun olarak gördü ve fiziksel şiddet ezilenler, hapistekiler ve aile içinde geniş ölçekte kabul edildi.

Başlangıç

Şiddetsizlik kavramı ilk olarak 1992’de İzmir Savaş Karşıtları Derneği’nin ilkelerinde kullanıldı. Dernek bünyesinde, şiddetsizlik her zaman bir tartışma konusu oldu- özellikle şiddet kültüründe şiddetsiz bir şekilde yaşamak için nasıl pratik yollar bulunabileceği hakkında tartışıldı. Şiddetsizlik antremanı ilk olarak hapishane ziyaretleri için kendimizi hazırlarken- grup üyesi Osman Murat Ülke vicdani retten dolayı hapse atılınca - kullandık. Başlangıçta, dışardan hiç kimse şiddetsizliği tartışmak için bize yaklaşmadı. Ancak şimdilerde, Savaş Karşıtları Derneği üyelerinin burn-out yaşamaları sonucu 2001’de kapanmasına rağmen kavrama olan ilgi artmış bulunmakta.

İzmir Savaş Karşıtları Derneği’nin şiddetsizliğe taahhhütü bizi diğer sol -bizim yaklaşımımızı ciddiye almayan ve şiddetsizliği zayıf ve etkisiz bulan - gruplarla keskin bir zıtlığa götürdü. Antimilitarist, anarşist ve feminist aktivistlere dahil olduk. Belki de şiddetsizliği en büyük sahiplenme- yeni yeni yapılanmaya başlayan Lezbien-Gay-Biseksüel ve Transeksüel hareketten geldi ve böylelikle şiddetsiz yöntemleri kullanmaya başladılar.

Siyasi ortaklıklar devam ederken, en başarılı etkileşim kadın hareketiyle olandı. İlk başladığımızda, “Antimilitarist Feministler” olarak tanımladığımız diğer kadın gruplarına ulaşmaya çalışan feminist ve antimilitarist bir kadın grubu oluşturduk. İlk başlardaki kimi hayal kırıklıklarına rağmen, pek çok bağımsız kadına ulaştık ve kadın kuruluşlarıyla antremanlar düzenlemeye başladık. Davranıştaki bu değişiklik, kadın

81

hareketindeki değişim/dönüşümle ilgiliydi- özellikle geleneksel sol çizgiler yerine kimi şeyleri kendilerinin yapmaları yönünde bir istekle ilgiliydi. Şiddeti sorgulamak kadınlar için bir öncelik haline geldi ve şiddetsizlik bir karşılık sunar gibiydi. Daha fazla kadın kişisel güçlenmeyi aradıkça, kadnlarla ve kadın gruplarıyla dayanışmamız kuvvetlendi.

En yakın siyasi grup vicdani ret hareketiydi çünkü şiddetsizliği destekleyen aktivistlerin çabalarıyla inşa edilmişti. Bu ortaklık hala devam etse de, bana göre vicdani ret hareketinin içinde şiddetsizlik tartışmalarını daha az etkili hale getiren bireysel bir grev var. Çoğu Türk vicdani retçi total retçi olmasına rağmen (orduyu ve herhangi sivil alternatifi red), - özellikle Kürt hareketinden ve sol gruplardan gelen destekten dolayı - hareketin şiddetsizliğe yönelik tavrı bazen kaçamakça oluyor.

İzmir Şiddetsizlik Antrenörleri İnisiyatifi

İzmir Şiddetsizlik Antrenörleri İnisiyatifi, diğer başka kişilerin desteği ile İzmir Savaş Karşıtları Derneği’nin bir parçası olarak kuruldu. Ayrıca, Nisan 1996’da, Foça’da organize edilen antrenörler için uluslararası antrenman olan Kurve Wustrow’daki antremanları ve 1998’den 2001’e kadar İzmir’de yaşayan iki alman antrenörün girişimleriyle bu çalışma çıktı ve Alman antrenörlerle kurulan ortaklık sayesinde kalitesi arttı.İzmir Savaş Karşıtları Derneği Aralık 2001’de kapandığında, inisiyatif çalışmalarına devam etti. İzmir’de ve bizim davet edildiğimiz ülkenin herhangi bir yerinde - Güney Doğu Anadolu kriz bölgesi olan Diyarbakır da dahil - antrenman çalışmaları organize etmeye devam edildi. Bazen, yarı zamanlı bir koordinatöre ödeme yapabilecek kadar paramız olsa da şu anda, genelde gönüllü olarak çalışan ve sadece yolculuk harcamalarını alan dört kadından ve bir erkekten oluşan beş antrenör var. Haziran 2006’da, ülkenin her tarafından gelen ve 20 katılımcıdan oluşan antrenörler için antremana başladık.

İzmir Şiddetsizlik Antrenörleri İnisiyatifi’nin amacı, militarizme, milliyetçiliğe, hiyerarşi ve patriyarkaya alternatif olarak, şiddetsiz ilkeleri ve yapıları inşa etmek ve geliştirmektir. Kamu faaliyetlerimiz şiddetsizlik ve vicdani ret üzerine gösteriler ve seminerler organize etmekle ve ayrıca broşür yayımlamak ve uluslararası birliktelik aramakla başladı. Polis, yayın aşamasındaki pek çok çalışmamıza el koydu. Antreman sahalarında grup, parlemento dışı gruplardan, insan hakları, kadın ve lgbtt gruplarından ve partilerden aktivistlerle çalıştı. Ayrıca, insan hakları konularında hukukçuları ve polisleri eğitmek için İzmir Hukuk Barosunun İnsan Hakları Merkezi ile birliktelik kurdular. Genel olrak, antremanlarımızda tartışılan konular, halk ve muhalif siyasi çalışmalar için hiyerarşik olmayan yapılar oluşturmak, ortak karar alma, toplumdaki (aileden başlayan) militarist yapılar ve şiddetsiz alternatifler olarak sıralanabilir. Bireysel davranışlar ve katılımcıların eylemleri bizim atölyelerimizin en temel ve merkezi noktasını oluşturuyor. Çalışmalarımızda, şiddetsizlik ve şiddetsiz eylemler üzerine teorik analizler ve pratik deneyimler üzerine çalışıyoruz. (Thoreau ve Gandhi’yle başlayan ve bugünün örnekleriyle devam eden). Augusto Boal’ın Ezilenler tiyatrosunu ve Gene Sharp’ın şiddetsizlik stratejilerinde, şiddetsizliğe anarşist yaklaşımlar konusundaki çalışmaları çalışmalarımızda kullandık.

Grubumuz, her çeşit eşitsizliği, ayrımcılığı, dolayısıyla şiddeti ortadan kaldırmanın mümkün olduğuna, toplumsal ve siyasi değişim için şiddetsiz eylemler geliştirmeye inanıyor. Dolayısıyla grubumuz, “şiddetsizlik, gelecekte başarılacak olan bir düş değil, o amaca giden yolun kendisidir” ilkesiyle, herkese nötr görünen gündelik hayat deneyimlerini sorgulamaya başlar. Yaklaşık olarak 10 yıldır grubumuz, hayata yönelik bir tavır olarak, bir hayat ilkesi geliştiriyormuşuz gibi şiddetsizliğin anlamını ve yöntemini öğreniyor, deneyimliyor ve öğretiyor.

İlk olarak, çeşitli kurumlara ve kendi gündemlerinde şiddeti sorgulayan bireysel aktivistlere bir günlük giriş antremanları verdik. İkinci olarak, gruplar tarafından talep edilen ve ihtiyaçlarına göre şekillenen “konu temelli antrenmanlar” – önyargı, çatışkı çözümlemesi, iletişim, cinsiyetçilik gibi konuları içeren- antrenmanlar verdik.

Üçüncü olarak, daha önceki iki antremanı alan ve antremanlarda kendini daha da geliştirmek isteyen seçili bireylere bir haftalık yoğun “antrenörler için antreman” sunduk. 2002’den beri kadınlarla, lgbt bireylerle,

82

insan haklarıyla ekoloji, barış ve antimilitarizmle çalışan çeşitli gruplarla İzmir, Ankara, Antalya, Adana ve Diyarbakırda antremanların birinci ve ikinci kısımlarını yaptık. Antremanlara katılan ve antrenör olmak isteyenler, çok önceden şiddetsizliği sorgulamaya başlayanlar ve şiddetsizlik yöntemlerini kurumlarına ve bireysel eylemlerine dahil etmeye çalışan kişilerdi. Ancak, bu kişiler Diyarbakır örneğinde olduğu gibi şiddetsiz eylem hakkında bilgi ve deneyim eksikleri olduğunu söylediler. Diyarbakır’da bu durum, ana aktiviteleri için (namus cinayetleri, kadına karşı şiddet v.s) şiddetsiz çözümler geliştirme ihtiyacı olarak ortaya çıkmıştı.

Sonraki problemlerinde yeni çözümler yaratabilmek için şiddetsizlik konusunda kapasitelerini geliştirmeye ve çalışmalarında güçlenmeye ihtiyaçları vardı. ‘Antrenörler antremanı’ antrenman modulü için, düzenli olarak artan talepleri aldıkça, şiddetsizlik antremanlarının üçüncü aşamasının da gerekli olduğu konusunda uzlaştık. Şiddetsizlik antremanlarının bütün ilkelerini bir hafatlık bir antremanda bitirmenin imkansız olduğunun farkındayız. Bu probleme bulduğumuz çözümlerden biri, diyaloga devam etmek, danışma ve geribildirim için ileride görüşme olanaklarını araştırmaktır. Dahası, antreman sırasında, tüm Türkiye’deki antrenörler arasında bir ağ oluşturulacak ve bu ağın kullanılmaya hazır ilkeleri kurulacaktır. Antrenörlerin bu ağ yaklaşımı diyalogumuzun sürdürülebilirliğini sağlayacak, şiddetsizlik antrenörleri arasında bilgi ve deneyim paylaşımı devam edecek ve hem yerelde hem ulusal düzeyde şiddetsiz antremanın yaygınlaştıtılması sağlanacaktır.

Amaçlarımız

Demokrasi kültürünü ve insan haklarını, şiddetsizlik kavramını anlatarak güçlendirmek ve geliştirmek. Hayatın her aşamasında farkındalığı arttıran ve ayrımcılıkla mücadele eden şiddetsizlik kültürünün tohumlarını görebilmek için -Türkiye’de militarist ve patriyarkal bir karaktere sahip olan- şiddet kültürünü sorgulamak. Bir yıllık periyodlar içinde kendi antreman gruplarını eğitebilsinler diye antreman kapasitelerini arttırarak ve pratik deneyim kazandırarak bu amaçlar için çalışan yeni antrenörler yetiştirmek.

Şiddetsiz Kampanyalar

Türkiye’deki şiddetsiz kampanyalara bakıldığında, bu aktivitelerin bütünüyle şiddetsiz bir yolla organize edilmediğini söyleyebiliriz. Şiddetsizlik ana ilkelerden biri olsa da önceki şiddetsiz antremanlarla aktivitler hazırlamak örneğinde görüldüğü gibi, bu kurumların doğrudan bir şiddetsiz eylem niteliğinden yoksun olduğunu belirtmeliyiz. Bununla ilgili olarak en uzun ses getiren kampanyalardan biri Militurizm Festivali idi. Bu festival, (Uluslar arası Vicdani Retçiler Gününde), farklı şehirlerdeki militarist sembollerin ziyaret edilmesi, vicdani retçilerin deklerasyonları ile her yıl 15 Mayısta yapılıyor. Diğer bir kampanya “Biz Buna karşıyız” kampanyası. Bu kampanya, Türkiye’de devam eden savaşa karşı çıkmayı amaçlamıştır, bu savaş, üç ayda bir kere yapılan ana eylemlerle bütün bir yıla yayılmıştır. Amaç, insanların sokak tiyatrosu gibi şiddetsiz bir yöntemlerle bu savaşa karşı bir ses oluşturmalarını sağlamaktı.

Bir diğer şiddetsiz eylem “Pilav Günü”dür. Bu eylem, hükümet merkezi olan Ankara’da, askeri kışlanın önünde gerçekleştirilmiştir. “Biz varız, biz buradayız”” diyebilmek için orada toplandık. Eylemlerimizde toplumsal rollerimizi yıkan antimilitaristler olarak, grup dayanışmasını arttırmak ve bölünmezliğe bir son demek için pilav sembolünü kullandık. Bu ana eylemlerden başka, kısa dönem siyasi müdahele amaçlarıya küçük organizasyonlar ve eylemler de ayrıca düzenlenmiştir.

Sonsöz

Türkiye’deki kısa şiddetsizlik tarihinde genelde marjinalleştirilmemize ve istediğimiz ölçüde etkili olamamamıza rağmen, kadın hareketi ve LGBT hareketlerin birleştiriciliği sayesinde günden güne daha görünür hale geliyoruz. Bu aynı zamanda, vicdani reddin kamusal alanda tartışılmasıyla da ilintili. Farklı siyasi gruplardan gelen şiddetsiz eğitim ve yöntem uygulamalarıyla ilgili taleplerin artması bu bilgiyi doğrular niteliktedir.

83

Augusto Boal’ın “ Ezilenlerin Tiyatrosu” Uygulamaları

Hilal Demir ve Ferda Ülker

Augusto Boal’ın iki kitabı Türkçe’ye çevrildi ve çeşitli süreli yayınlar onun çalışmalarını ve “Ezilenlerin Tiyatrosu’nu” tartıştılar. Onun yöntemlerini özellikle ‘heykel tiyatrosu’ ve ‘simultane dramaturji’ yi hem şiddetsizlik antremanlarında hem de kişisel hayatlarımızda kullanıyoruz. Boal’ın teknikleri, kalıplaşmış durumlara karşı basit ve yaratıcı çözümler önerir. Bir kişi, size seks objesi olarak gözlerini diktiğinde, burnunu karıştırmak nasıl bir şey olurdu mesela?

Heykel Tiyatrosu (Görüntü Tiyatrosu)

Bu yöntem, kavramları açıklamak için beden dilini kullanır. Katılımcılara, bedenlerini heykelleştirmeleri- ya da diğerlerine- bir düşünceyi ifade etmeleri söylenir ve sonra bir heykel ya da görüntü oluşturmak için grup olurlar. Savaş ve barış gibi kavramları - bedenlerin biçimleri ve diğer bedenlerle kurulan ilişki üzerinden savaş dinamiğinin çeşitli çatışkı yönlerini ifade eden savaş heykelleri gibi. Daha sonra, gruba bütün katılımcıların dahil olduğu, bütün grubun yaptığı bir barış heykeli yapmalarını istedik. Son aşamada ise, gruba bütün grup ile oluşturulan bir savaş heykeli yapmalarını ve onu barışa dönüştürerek canlandırmalarını istedik. Bu, “savaş”tan “barış”a geçme sürecinde karşılaşacağımız engelleri tartışacağımız eğlenceli ve aktif bir atmosferi harekete yaratmaya yardımcı oluyor.

Forum tiyatrosu (ya da eşzamanlı dramatürji)

Değiştirmek ya da engellemek istediğin bir şey üzerine bir senaryo oluşturup bu senaryo üzerinden eylenen yöntemlerden biridir. Sonra bu senaryo yeniden sahneye konulur ama bu sefer seyirciler aktörlere müdahele edebilir veya akışı dondurabilir. Ve karakterlerden birinin farklı şekilde davranabileceği yeni bir öneri getirebilir. Müdahele eden kişilerden biri, o karakterin rolünü alır ve kendi düşüncesini uygulamaya geçiri. Otobüs durağında ve otobüs yolculuğu sırasında, 20 kadın katılımcıyla bir cinsel taciz senaryosu kullanarak bu yöntemi uyguladık. Katılımcılara “tacizi engellemek için o kadın ne yapabilirdi?” diye soruldu ve kendi düşüncelerini test etmek için tacize uğrayan kadının rolünü aldılar. Kişisel olarak hepimiz, bu çalışmadan çıkardığımız sonuçları günlük yaşamlarımızda kullandık ve deneyimlerimizi diğer gruplar ve kişilerle paylaştık.

Görünmez tiyatro

Sokaklarda ya da böyle bir şeyin beklenmediği başka yerlerdeki performanslardır. Bunu yapmak için İzmir’deki güzel bir yer, özellikle herkesin yoğun olduğu saatlerde, bir feribottur. 25 Kasım’da bir sene- kadına yönelik şiddetle ilgili uluslararası gün- bir kadına taciz eden bir adamı canlandırdık. Grubumuzdaki diğer kişiler, yolcuların arasına karıştılar ve bir tartışma başlattılar- kısa feribot gezisinden sonra erkek tacizcinin bir canlandırma yaptığını ve arkadaşımız olduğunu, bunun gerçek olmadığını, ama bu durumla kadınların günlük hayatlarında sürekli karşılaştıklarını anlattık. Görünmez tiyatrodaki ikinci deneyimimizden sonra, bunu yolcuları basın açıklamamıza davet ederek başka bir seferde yine denedik, ve buna katılan bazı kadınlar iletişim halinde olmak istediler. Bir keresinde çocuk ve şiddetle ilgili bir görünmez tiyatro yaptık, ama bitirdiğimizde bir katılımcı, onun rızası olmadan bu canlandırmayla onu rahatsız ettiğimiz için , bizi protesto etti.

Gazete Tiyatrosu

Bu yöntem genelde sokak eylemleri sırasında, özellikle basına demeç verirken ya da insan hakları ihlallerini

84

protesto etmek için imza toplarken kullanılır. Bu, bize çevremizdeki insanların ilgisini çekme fırsatı yaratıyor. Gazete eylemlerinden birini yaptığımızda, sıradan bir Türk gazetesi gibi duran kendimize özgü bir gazete yarattık ve bunu halka karşı sahnede okuduk. Bu tekniği, günlük yaşantımız hakkında, hala savaşın olduğu ve medyanın buna yer vermediği ama bunun farkında olmamız gerektiğiyle ilgili toplumun ilgisini çekmek için kullandık.

*Başka dillerde daha fazla bilgiye ulaşmak için, şu adrese gidiniz: http://www.theatreoftheoppressed.org/

Güney Kore'de Şiddetsizlik Üzerine Çalışmadaki Zorluklar ve Başarılar

Jungmin Choi

Koreli sosyal hareketler tarafından, şiddetsiz mücadele konseptinin kullanılmaya başlanması çok uzaklara gitmez. Hala da bir çok sosyal aktivist şiddetsizliği negatif görüyor, bu biraz da bizim tarihimizden kaynaklı.Japon koloni işgali ve sonrasındaki Kore savaşı ile Güney Kore 30 yıldan fazla bir süre otoriter askeri rejimle yönetildi. Rejim, yükselen özgürlük ve demokrasi taleplerini silahlı terör ile bastırdı ve bazı insanlar 'şiddete direniş' adına bu yüzden silahlandı. Günümüzde devlet hala şiddet kullanıyor, özellikle de aktivistlere karşı ve her gün daha fazla aktivist mücadelenin şiddetsiz de olabileceğini kabul ediyor.

1980'lerden bu yana bazı şiddetsiz direniş biçimleri bir şekilde varoldu, bunlardan bazıları örneğin öğrencilerin kuzey sınırına gönderilmelerine karşı çıkışları, askerlik görevleri sırasında maruz kaldıkları şiddete karşı askerlerin yaptığı açıklamalar, polis sorgusuna çekilen sivillerin protestoları gibi. Lakin yine de şiddetsizlik konsepti sadece direniş amacıyla sınırlı bir anlam ifade etmekteydi.

Şimdi, zorunlu askerliğe karşı olan vicdani retçiler Kore'nin ilk pasifistleri olarak şiddetsizliği bir yaşam felsefesi olarak görüyorlar. Milliyetçiliğin ve militarizmin geöerli olduğu bir yerde devletin anlamsız emirlerini red hakkının öncülüğünü üstlendiler ve insanlardaki iyiliğe seslenerek, orduyu, silahları ve savaşı sorgulama çağırsı yaptılar. İnsanlar, savaşa gitmektense 18 ay hapse girmeyi göze alan insanları görünce derinden etkilendi. ABD ve İsrail'in sürekli çıkardığı savaşları izlerken vicdani ret eyleminin ne demek olduğunu öğrendiler.

Kore vicdani red çalışma grubu şu anda vicdani reddini açıklamaya hazırlanan kişilere gerekli yasal destek ve psikolojik danışmanlığa odaklanmakta. Bununla birlikte kavramın tanınması için baısn açıklamaları, forumlar, kampanyalar ve doğrudan eylemler düzenlemekte. Vicdani retçilerin sayısı hala az ve reddini açıklamak demek destek ihtiyacı demek. Vicdani Red hareketi şiddetsiz eylem hakkında hemfikir bir tavra sahip değil. Örneğin 2003'te vicdani reddini açıklayan Kang Chul-min açıklaması sırasında hala askerliğini yapıyordu ve bu yüzden oturma eylemi düzenleyerek ona destek olmak konusunda farklı görüşler vardı, aynı şey askere çağrılmadıkları halde vicdani redlerini açıklayan öğrenciler için de yaşandı. Bir çok kişi vicdani reddi, bir kişinin kendi hayatı üzerine yaptığı ve diğer şiddetsizlik eylemleriyle bağı olan bir şiddetsizlik eylemi olarak tanımlamıyordu.

85

BAYRAK ANDINA KARŞI DOĞRUDAN EYLEM, SEUL, GÜNEY KORE FOTOĞRAF: JUNGMIN CHOI

Şiddetsiz pasifistliği mücadelelerinin ilkesel filozofisi olarak alan diğer gruplar, Pyeongtaek'teki Amerikan üssüne karşı mücadelede önemli rol oynadılar. Geçmişteki kullanılmış yöntemlerle zıtlık taşıyan şiddetsiz doğrudan eylemin yaratıcı biçimlerini içeren bir çok farklı taktik kullandılar. Bazı kampanyacılar bir 'barış köyü' yapmaya karar verdiler ve bu köy üsse yol yapmak için boşaltılan binaları işgal ederek kütüphane, kafe, konuk evi, mücadeleye destek veren bir çok sanatçı tarafından bağışlanan sanat eserlerinin sergilendiği sergi salonu olarak kullanıldı. Polis ve özel güvenlik birimleriyle gelen buldozerler, köydeki kalan binaları yıkmak isteyince köylüler ve destekçileri çatılara çıkarak, kendilerini binalara bağlayarak, buldozerlerin önüne oturarak bunu önlemeyi başardı. Lakin devlet güçleri artan bir sayıyla – Mart 2006'da 4000 adamken, Eylül'de 22.000 kişiye ulaştı – gelerek bir çok köylüyü ve destekçiyi tutuklayıp ya da yaralayıp yıkım işlemini gerçekleştirdi. Yine de bazı insanlar askeri işgale rağmen tarlaları sürmeye devam ettiler ve en sonunda Şubat 2007'de son verdiler. Son eylem ise Mart 2007'de yapılan, köylülerin ve destekçilerin mesajlar yazdığı bir zaman kapsulünü gömüp 'dönün' yazılı bir bayrak dikmeleriydi.

San Jose de Apartado, Kolombiya’nın Barış Topluluğu: Direniş, Saygınlık ve Cesaret Dersi

Ruben Dario Pardo Santamaria

San Jose de Apartado barış toplumu, şiddetsiz direnişe uygun olmayan koşullar altında 1997 kuruldu. Topluluk Kolombiya'nın, ekonomik çıkar oyunlarının hakim olduğu, gerillalar (FARC) ile devlet güçleri ve ona çalışan paramiliter güçler arasında silahlı çatışmaların yaşandığı Uraba adlı bölgede yer alıyor. Liderlerin ve aktivistlerin öldürüldüğü, politik terörün boy gösterdiği bir bölge burası. Barış topluluğu, ebeveynleri ve dedelerinin ninelerinin şiddet kurbanı olduğu yerlerinden edilmiş insanlar tarafından kuruldu. Kuruluşundan bu yana topluluk, en yüksek devlet mercilerinin ve medyanın özellikle Alvaro Uribe hükümeti sırasında karalama propagandasıyla mücadele etmek zorunda kaldılar.

Barış topluluğunun 1000'den fazla üyesi bulunmakta ve hatta bu üyelerin yaklaşık 150'si devlet güvenli güçleri, paramiliterler ya da FARC tarafından öldürüldü.

Sivil Direniş Stratejisine Doğru

86

Sayıları hızla büyüyen yerinden edilen insanlara acil bir pratik alternatif geliştirme amacıyla varolan toplum modeline alternatif bir proje olarak başladı. Bunun üç boyutu var:

– Savaşa ve zorla yerinden edilmeye direniş : Sert silahlı çatışma alanlarında yaşayanlar sivillerin korunması için bir mekanizma kurmak

– Ruhsal ve ekolojik ekonomik alternatifleri içeren, sürekli olacak bir topluluk bağı kurmak

– Barışı yapılandırma: günlük içsel ilişkiler seviyesinde şiddetsizlik biçimleri; politik seviyede silahlı çatışkıların politik çözümünde desteklenen şiddet kullanımını haksız göstermek: dışarıya ulaşım yoluyla, diğer yerel topluluklara rehberlik etme önerisi ve barış bölgeleri fikrini yaygınlaştırma.

Ekonomik Strateji

Bir savaş bölgesinde temel ihtiyaçlar normal biçimde karşılanmaz. Bu yüzden Topluluk kendi gıdasını yetiştirmelidir ve aynı zamanda “adil ticaret” gruplarıyla koka ve mini muzlar için işbirliğinde bulunur. Buna ek olarak, insiyatif alarak toplantılar ve kurslar vasıtasıyla (Köylü Üniversitesi veya Direniş Üniversitesi isimleri altında) tarımın ekolojik formları üzerine bilgi paylaşımı yapıldı.

Politik Strateji

Barış Topluluğunun çıkışı, devletin silahları güçleri, paramiliterler ve gerillanın üstüne çıkarak bir bölgeyi egemenlikleri altına almak isteyenler için radikal bir mücadeleydi. Sağ kalmak için Topluluk, üzerilerindeki baskıyı bir taraftan azaltırken diğer taraftan direncini – yerel, ulusal ve uluslararası seviyelerdede kurulan ilişkilerle – arttırmalıydı.

Topluluk Bağı

Birarada Varolma Anlaşması

Barış Topluluğunun kurulşu deklerasyonunda topluluğun ortak paydasını temsil eden demilitarizasyon ve tarafsızlık ilkeleri yeralır. Bu deklerasyonu imzalamak kollektifin birleştirici gücünü oluşturur.

Antrenmanlar topluluk için vazgeçilmez birer unsurdur. Yerlerinden edilmiş ve hali hazırda üye olanlarla yapılan atölye çalışmalarının hazırlanması önceliktir. Şu anda antrenman komitesi, Topluluğa bağlılık, ilkeler, durumun analizi, sivil direniş sürecinin tamamının değerlendirilmesine odaklanmıştır. Topluluk içinde, çatışkı analizi yeteneklerini öğretmektedir. Ayrıca topluluk üyelerinin herhangi bir silahlı gruba katılmamaları yönünde onları güçlendirmeyi amaçlar. Antrenman komitesi sadece aileler, koordinatörler veya kendi üyeleriyle değil, bölgedeki diğer ailerler de çalışmaktadır.

Koruma

Bu, topluluk üyelerine uygulanabilecek insan hakları ihlaleri riskini azaltacak aktiviteler ve sivil direnişin başlangıç süreci anlamına gelmektedir. İçerdiği noktalar şunlardır:

– Bütün silahlı güçler tarafından yapılan ihlallerin dökümantasyonu ve duyurusu

– ilkelerin duyurulduğu billboardların dikildiği topluluk alanlarının tespiti

– küçük yayınlar, videolar, bölgede yapılan ulusal ve uluslar arası toplantılarla bilginin yayılması, ulusal ve Uluslar arası turlar ve 2004'ün sonlarından beri faaliyet gösteren web sitesi

– ulusal hükümete ve uluslar arası ajanslara gönderilen dilekçeler ki bunlardan bazıları iyi sonuç verdi: Amerikan askeri yardımlarında sınırlama, Şubat 2005'te topluluk üyelerini öldürme suçuyla askerlerin yargılanması

– koruyucu eşlikçi: Uluslararası Barış Ekibi (Peace Brigades International) düzenli olarak topluluğa gidiş

87

ve gelişler sırasında ulaşım araçlarında eşlik etmeleri; Amerikan Uzlaşma Cemiyeti ( US Fellowship of Reconciliation) topluluk içinde koruyucu eşlikte bulunmaları.

Yeni Tarafsız Bölgeler Önerisi

Silahlı güçlerin anlaşmaya vardığı “güvenli bölgeler”den farklı olarak Barış Topluluğunda savaşa dahil olmayan sivillerin kendilerinin karar vererek seçtiği fiziksel alanın ve sosyal korumanın sağlanması. Barış toplulukları, sadece yolunu şaşırmış mermilerden korunmak için oluşturulmuş bir yer değildir, sosyal adalet arayışla barışın inşasının; saygınlığa, otonomluğa ve dayanışmaya dayalı bir yaşam şeklinin gerçekleştiği bir yerdir.

Baskıya direnme dirayeti

San Jose de Apartado barış toplulu, Kolombiya'daki polis şiddetine en kötü biçimiyle maruz kalmış yerdir. Politik baskı; barıştan yana olanların ilkelerinin ve inançlarının kuşku ve gözdağı ile parçalanması ve kurulan bireysel-kollektif ilişkiyi felce uğratmayı hedeflemektedir. Seçili eylemler ve doğrudan eylem kopyalarıyla halk arasında birbirine güvensizlik yayarak tepki verme kapasitesini felce uğratmaktadır.Şiddete rağmen bu direnişteki istikrar, zorla yerinden edilen insanlar için daha iyi alternatiflerin olmaması ile kısmen tanımlanabilir. Ancak yine de daha fazla pozitif faktöre dayanmaktadır:

– güçlü bir sosyal bilinç, politik emirlere uymayıp özne olarak davranmak

– silahlı aktörlere rağmen direniş sürecinin bir başarı şansının olduğuna inanç

– Şiddetsizliğin, hayatta kalmaya dair daha güçlü öneriler getirdiğinden emin olma

– Bir çok kişinin uğruna öldüğü mücadeleyi terk etmemeye dair gösterilen sarsılmaz bağlılık

SAN JOSE DE APARTADO, KOLOMBİYA, TABUT DİZİSİ FOTOĞRAF: BARIŞ TOPLULUĞU

88

Direnişin çeşitli tipleri

Barış Topluluğu çeşitli seviyelerde direniş göstermektedir:

– sıtmayla, yoksullukla ve Kolombiya'nın bu bölgesindeki temel hizmetlerin yokluğuna direniş

– yasal ve yasa dışı silahlı gruplara karşı direniş

– Silahları güçlere katılıp düşmandan öç alma arayışının çok kolay yapılabileceği bir bölgede öç alma isteğine karşı direniş

– Bir yandan onurlu olma ve gelişme vizyonuna dayalı bir yaşam modeli önerirken ayrıcalıklı ve otoriter bir toplum modeli dayatmasına karşı direniş

Sonuç Olarak

San Jose de Apartado'nun köylüleri ve çiftçilerinin geçtiğimiz 10 yıl süresince şiddetsiz direniş sergileyebilmelerini sağlayan en önemli faktörler:

• Katolik kilisesi birimlerinin desteği

• Topluluğun demokratik ve esnek örgütsel yapısı, bağlılık ve topluluk aitlik hissinin güçlendirilmesi

• kadınların ve çocukların daha önce sahip olduklarından daha iyi bir hayata sahip olmaları

• iç disiplin, hemfikir olunan kurallara saygı, tarafsızlık ve şiddetsizlik ilkelerine sadakat

• içe dönük koruma yollarının uygulanması

• hükümet aktörleriyle müzakere alanlarının açılması

• temel ihtiyaçların karşılanması için ekonomik stratejilerin uygulanması

• Kolombiya'nın farklı bölgelerindeki diğer yerel sivil direniş deneyimleriyle eylem koordinasyonu ve uygulanması süreçleri

• yeni liderlerin eğitilmesi

• uğruna ölen insanların örneklerini direnişin devamı için motivasyon yaratması

• Uluslar arası koruma eşlikçiliğinin sunulması

• adım adım bir çok ilkeden gelen uluslararası destek ağının pekiştirilmesi

• silahlı güçlerin uyguladığı şiddete karşı direnç ve topluluğun ahlaki gücü

Bombspotting- Bir Avrupa Kampanyasına Doğru

Roel Stynen

8 Temmuz 1996'da Uluslararası Adalet Mahkemesi, “nükleer silah kullanımı veya tehditi genel olarak Uluslar arası hukukun kurallarına aykırıdır” şeklinde bir açıklama yaptı. Bu açıklama barış gruplarına, nükleer silahlara karşı yaptıkları sivil itaatsizlik eylemleri çiin yeni bir yasal temel ve ek bir argüman sağladı. Belçika'da yapılan NATO üssüne ve Kleine Brogel hava kuvvetleri üssüne yapılan sivil itaatsizlik eylemleri, nükleer silahlar konusuna dikkat çekmek ve silahsızlanmak için yasal görev konusunu gündeme getirmek isteyen Bombspotting kampanyasının başlangıcını oluşturdu.

Bir çok katılımcı için Bombspotting, katıldıkları ilk doğrudan eylem oldu. Başından beri organizatörler, insanların çok zaman önce başlayan hazırlıklara katılmaları gerekmeksizin eylemde aktif rol alabilmelerini sağlamaya büyük çaba harcadılar. İnsanları Bombspotting'e hazırlık amacıyla, kendi bölgelerindeki gruplarla iletişime geçmeye, doğrudan şiddetsiz eylemi bir hazırlık yolu olarak uygulamaya teşvik ettik. Bunu yaparken katılımı sadece 'profesyonel aktivist'lere yönelik değil 'sıradan vatandaş'lara açık bir katılım olarak yaptık. Bu şu anlama gelmekteydi; kolay, ağır sorumluluk almadan katılımı sağlayacak yüzlerce gönüllüden oluşan geniş bir yapı kurulmasıydı.

89

BRÜKSEL SAVUNMA BAKANLIĞI ÖNÜNDE BOMBSPOTTING EYLEMI, BELÇIKA, 8 TEMMUZ 2006, ICJ'NIN NÜKLEER SİLAHLAR TAVSİYE GÖRÜŞÜNÜN 10 YIL DÖNÜMÜ ANMASI FOTOĞRAF: CAROLINE DOSSCHE

Katılım kriter eşiğini düşürmenin bir önemli yolu yerel gruplar kurmaktı. Bu gruplar hayatın çok farklı yerlerinden gelen bu insanlar biraraya gelerek, nükleer silahlar konusunu gündeme getirdiler ve nükleer silahsızlanma için şiddetsiz doğrudan eylem çağrısını kampanyacı toplantılarından çıkarıp sokağa taşıdılar. Yerel gruplarla kendi bölgelerinde hareket etmeleri kampanyayı tabana indirerek potansiyel ilgili insanlarla neredeyse heryerde yüz yüze iletişim kurmayı sağladı.

Birkaç yıldır uluslararası aktivistleri de davet ediyoruz ama bununla birlikte yeni zorluklarla yüzleştik. NATO üye ülkeleri hükümetlerinin üstünde baskı oluşturmaya nasıl yardımcı olabiliriz? Bu halen tartışmakta olduğumuz bir konu. Hala iyi bir uluslararası kampanya olmaktan çok uzağız ama diğerlerinden öğrenebileceğimiz tartışmalar ve çabalar oldu. Uluslararası aktivistleri katılmaya davet ettiğinizde temel şeyleri gözden kaçırmak çok kolay oluyor – yemek, konaklama, toplantı mekanları, ulaşım gibi – bunlarda yeni stres anlamına geliyor. Uluslararası gelen aktivistlerin karar alma süreçlerine aktif katılımını sağlayacak bütün bilgilere sahip olması gerekmekte. Dil problemini ele alırsak mesela – bir üs ev telefonunuz varsa veya yasal destek hattınız, bu işleri yapan kişilerin çeşitli dillerde görevlerini yapabilecek kişilerden olmasını sağlamak gerekmekte. Uluslararası aktivistlere alışmaları ve eyleme hazırlanmaları çiin zaman verilmeli, hem evde hem de hem de eylemden kısa bir süre önce. Kalışlarının farklı boyutlarını gözeterek davranmalı ve eylemdeki rollerini onların perspektifinden görmeli. Ne tür bilgilere ihtiyacı var? Ayrıca bir ya da bir kaç uluslararası misafirle bunları birlikte hazırlamak için önceden bir toplantı yapmak iyi olur.

Sadece bu amaç için tasarlanmış bir araç olan “Faslane 365 kaynak paketi” (www.faslane365.org) buna mükemmel bir örnek. Kitapçık, yıl boyu süren Faslane blokajının politik bağlamını ve amaö üzerine temel bilgiyi içeriyor. Katılım için grupların yapması gereken hazırlıklar ve mobilizasyon, taktikler ve antrenmanlar için öneriler de yer alıyor.

Bizim deneyimimizde, uluslararası katılımcıların da olduğu şiddetsiz doğrudan eylem antrenmanının ne kadar faydalı olduğunu kanıtladı. Antrenmanlar, eylem senaryosunun üzerinden detaylı biçimde geçmeye ve çıkabilecek problemler ve zorluklarla karşı hazırlıklı olmaya olanak tanıyor.Bazıları, dışarıdaki eylemlere katılmanın kampanyayı çok ilerletmeye faydası olmayacağını düşünebilir. Bununla birlikte zaman alıcı ve maliyeti yüksek bir şeydir. Ama öte yandan oraya gitmek, kendi kampanyanızın uluslararası görünürlüğünü arttırabilir. Gelecekte çalışabileceğiniz insanlarla tanışmaınn etkili

90

bir yoludur bu.

Bir örnek: Fransız Greenpeace aktivistlerinin katılımı, onlara Fransa'nın yeni nükleer misil geliştirmesine karşı eylem yapmada ilham kaynağı oldu. Eylül'de M51 misillerine karşı yapılan ilk geniş çaplı gösteri sırasında 30 Bombspottersçı, Centre d'Essaies des Landes near Bordeaux'da ilk Bombspotting tarzı yurttaş denetiminde yeraldı. Eylemin hazırlığında tavsiye ve destek verdik ve Bombspotting antrenörleri eylemden bir kaç ay sonra bir 'antrenörler için antrenman' vermek için oraya geri döndüler.

Ama dışardaki bir eylem kendi ülkenizdeki bir eylem ile kıyaslanamaz. Bu yüzden tekrar belirtmek gerekir ki uluslararası dahiliyetten ve kendinizin dışardaki bir eyleme katılımından ne bekeldiğinizi iyice düşünmek önemlidir.

Uluslararası varlığın anlamını geliştirecek yollar bulabilirsiniz. 2005'teki Bombspotting XL eyleminde yurttaş denetimcilerin Belçika'daki nükleer silahlarla ilgili dört bölgeyi hedef aldığı eylemde NATO'ya üye ülkelerin bulunduğu tüm ülkelerden aktivistler yeraldı: İngiltere, Amerika, İtalya, Almanya, Türkiye, Hollanda ve ayrıca ek olarak Finlandiya, Fransa, Yunanistan, portekiz, İspanya'dan eylemciler. Basın çalışmamız özellikle bunun üzerine kuruldu ve bütün uluslararası delegasyonlar kendi ülkelerini hedef alan basın açıklamaları yaptılar. Bu şekilde çalışıldığında olay sadece herkesi davet etmek değil onların eylemin bir parçası olmalarını mümkün kılmak, bu kadar. Çok daha fazla çalışma gerekiyor – baısn çalışmaların koordinasyon, eylem öncesi, sırası ve sonrasındaki rolleri belirleme gibi.

91

8

ŞİDDETSİZLİK ÜZERİNE ÇALIŞMAK İÇİN EGZERSİZLER

* KARŞILAŞMA SIRASI* ÇATIŞKI SIRASI* BEYİN FIRTINASI* (DIŞA) KONUŞMA* BARIŞ KURUCULARI İÇİN BİR TOPLUMSAL CİNSİYET DİYALOĞU* ÖĞRETMENİN DEDİĞİNİ NEDEN YAPMALI?* OKULDA GÜÇ KİMDE?* 10/10 STRATEJİSİ* AĞAÇ* GÜÇ SÜTUNLARI* MÜTTEFİKLER SPEKTRUMU* KORKUNUN SONUÇLARI* AĞAÇ VE RÜZGAR* KARAR ALMA* ÇAPRAZ SPEKTRUM* ROL OYUNU* FORUM TİYATROSU* OTURMA, KORUMA VE BLOKAJ ARAÇLARI* SPEKTRUM VEYA BAROMETRE

Bu bölümde, şiddetsiz kampanyalarınızı veya eylemlerinizi geliştirmeye yardımcı olabilecek bir grup egzersizi anlattık. Bu egzersizler şiddetsiz antrenman, atelye ve grup toplantıları sırasında kullanılabilirler. Egzersizler, birlikte geçirdiğimiz zamanın daha katılımcı olarak geçmesini sağlar. Katılımcıların öğrenme sürecine ve kapasite oluşturma sürecine katkı koymalarına imkan tanırlar.

Bu egzersizleri şiddetsizlik çalışmalarımızı güçlendiren ve zengin egzersiz kullanım tarihimizdeki çeşitli kaynaklardan toparladık. Bu egzersizler bir çok kere uyarlandı ve yıllar içerisinde değişti. Sizlerin de aynısını yapmanızı bekliyoruz yani egzersizleri ihtiyaçlarınıza göre uyarlayın.

Bu bölümde paylaşılan bir çok egzersiz farklı amaçlar için kullanılabilir. Egzersizlerin yanında çeşitli öneriler ve en iyi nasıl kullanılabilirler üzerine fikirler verdik. Ayrıca kolaylaştırıcı/antrenör için de bazı ipuçları koyduk.

Umarız bu egzersizler, şiddetsizlik kampanyası oluşturma sürecinizde faydalı olurlar ve ileride daha fazla egzersiz araştırmaya sizi motive ederek şiddetsizlik hareketinin zengin egzersiz repartuarının gelişmesine olanak tanırlar.

Entellektüel Mülk

Sadece çok az sayıda egzersiz belli bir antrenör veya grup tarafından yaratılmış olarak isimlendirildi. Belli bir

92

egzersizin yaratıcısı olarak isimlendirilmeyi bekleyen diğer kişilerden özür dileriz. Eğer bizi bu durumdan haberdar ederseniz internet versiyonunu düzeltebilir ve yeni basılacak olan kitaplarda bu düzeltmeyi yapabiliriz. Bununla birlikte bir çok egzersiz gruptan gruba geçerek, yeni durumlara veya tarzlara göre uyarlanarak şiddetsiz antrenmanlar sırasında kullanılmışlardır.

KARŞILAŞMA SIRASI

Süre: Minimum 15 dakikaEgzersizin amacı:

Şiddetsizliği kullanarak bir karşılaşmayı ya da çatışkıyı çözme imkanı tanımak. Bir çatışkının her iki tarafındaki rolde yer almayı hissetmek. Bu bir çok durum için iyi bir giriş egzersizi olabilir.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

Kolaylaştırıcı, insanlardan eşit sayıda oluşan ve yüzlerin birbirine dönük olduğu iki sıra yapmalarını ister. (gözlemcilerin olduğu bir sıra daha ekleyebilirsiniz, gözlemciler egzersiz sonrası toparlamada, uygulama sırasında gözlemlediklerini anlatabilirler) Daha sonra yüz yğze baktıkları insana dokunmalarıı isteyin ki kimin kimle çalıştığı iyice belli olsun. Bu egzersizde sadece iki rol olduğunu açıklayın, aynı sırada bulunan herkes bir rolde yeralırken diğer sırada yeralanlar ise diğer rolü oynarlar. Her kişi sadece karşısındaki kişi ile ilişkilenir. Kolaylaştırıcı her iki sıraya da rollerini, çatışkıyı ve kimin ilk başlayacağını söyler. Rollerine ısınmaları için katılımcılar kısa bir zaman verilir ve daha sonra kolaylaştırıcı başlama sinyalini verir. Duruma bağlı olarak, karşılaşma kısa sürebilir ( bir dakikadan az) veya uzamasına izin verebilirsiniz fakat bu 3 veya 4 dakikadan fazla olmamalıdır. Daha sonra "dur" diyerek bir geri bildirim yapılır. Geri bildirim soruları şunları içermelidir: kişiler ne yaptı, nasıl hissettiler, çatışkıyı çözme veya ilişkilenme anlamında ne tür yollar buldular, beden dilinizde neleri farkettiniz, ne yapmış olmayı dilerdiniz, vb. Egzersizi tekrar oynayıp bu sefer rolleri değiştirin. Kişilerin aynı eşle ilişkilenmesini önlemek için bir sıranın başindaki kişiyi o sıranın sonuna ekleyerek, birer kaymalarını sağlayın.

Rollere örnekler:

- Birisi şiddetsiz bir eyleme dahil olmak istiyor/bu kişiye yakın olan diğeri ise katılmasını istemiyor.

- Bir silahı veya devleti blokaj/kızgın işçi

- Protestocu/karşıt protestocu veya oradan geçen kızgın kişi

- Şiddetsiz ilkeleri benimseyen protestocu/ Şİddetsiz ilkeleri bozan protestocu

93

ÇATIŞKI SIRASI

Süre: Minimum 15 dakikaEgzersizin amacı:

Çatışkıyla nasıl ilişkileniliri deneyimleme veya bir problemi çözede şiddeti ne sıklıkta bir çözümolarak düşünüyoruzu anlama. Bu egzersiz, militarize olmuş aklımızı sorgulamaya balayarak, şiddetsiz ve kazan-kazan çözüm yollarını bulma mücadele becerisi geliştirme konusunda bir başlangıç egzersizidir.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

Kolaylaştırıcı katılımcılardan yüzleri birbirine dönük, eşit sayıda oluşan iki sıra oluşturmalarını ister. Sıralar oluşturulduktan sonra, herkesin karşısındakine dokunmasıı ister ki böylece her kişi kiminle eş olduğunu net olarak kavrasın. Daha sonra, bu iki sıranın arasında bir çizgi olduğunu hayal etmelerini isteyin. Her iki sıranın çizgiye yaklaşmalarını, el sıkmalarını ve ellerı tutmalarını isteyin. Tek talimat vardır: "Karşitınızı kendi tarafınıza getirin". Sonra : "Şimdi!"

Geri bildirim:

- Ne oldu?-"Şimdi!" talimatına otomatik karşılık ne oldu?

FARKINDALIK: bir çoğumuzun fiziksel güçle mücadelede şiddetle davranma eğilimi vardır ki bu eğilim şiddeti ilk ve tek seçenek olarak önerir.

- Militarize olmuş bir aklımız var mı?- Kim kazandı?- Kimse alternatif çözümler hakkında konuştu mu?- Her iki tarafın da kazandığı çift var mı?- Bu nasıl gerçekleşti? Her ikisi de nasıl oldu da talimatları takip etti?

Olası kazan-kazan çözümleri: eşler yer değiştirir veya birlikte önce bir tarafa daha sonra diğer tarafa geçerek.

- Eşlerin biri kadın biri erkekse bu durumda ne yaşandı?- Böylesi bir durumda kim "kazanırdı"? Aynı cinsiyetli eşlerde kim "kazanacağına" dair fiziksel gücün söz konusu olduğu durumlarda açık bir kuşku vardır; kadın-erkek ikili durumunda ise daha az kuşku vardır ve eğer güç soz konusuysa kimin kazanacağına dair aynı ölçüde kesinlik vardır.- Bu durum kendinizi içinde bulabileceğiniz bir durum; "erkek" silahlı kuvvetlere veya güvenliğe karşı "dişi" itaatsizlik; şiddet kullanılacak mantıklı bir araç değildir.-Ne gibi çözümler uygulanabilirdi?

94

BEYİN FIRTINASI

Süre: 15 dakika veya daha uzunEgzersizin amacı:

Beyin fırtınası çok sayıdaki fikri kısıtlı sürede ele almak üzere tasarlanmış bir grp tekniğidir.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

Gruba "şiddetsizlik nedir?" veya "Kaynak yaratma stratejisini nasıl geliştirebiliriz? gibi bir soru verin. Sonra gruptan mümkün olduğunca çok fikir ve cevap üretmelerini isteyin.

Bir beyin fırtınası bölümünü gerçekleştirmek için 5 öneri:1. Miktara odak: Çok sayıda fikir üretilmesi, çok sayıda fikir seçilmesini sağlar.2. Eleştri yok:Eleştri, mücadele ve tartışma beyin fırtınası bitene kadar "askıya" alınır.3. Sıradışı fikirleri kabul:İyi ve uzun bir fikir listesi alabilmek için sıradışı fikirler de kabul görmelidir.4. Fikirleri birleştirme ve geliştirme: İyi fikirler tek bir fikre indirgenebilir. "1+1=3" sloganın önerdiği gibi.5. Bir beyin fırtınaı genellikle yavaş başlar, fikirlerin oluşma hızı diğer fikirleri ateşler ve sonra tekrar yavaşlar. Bu yüzden bazıları bu yöntemi "mısır patlatma" olarak isimlendirir.

Bütün fikirler listelendikten sonra (tercihen herkesin görebileceği yüksek bir yere yazılır) kişilerin herhangi bir sorusu veya bir fikre kaşı çıkış olup olmadığı sorulur. Varsa bu tartışmaya açılır. Bir beyin fırtınası bölümünde konsensusa varılamayabilir. Veya cevapları ileriki tartışmalarda halletmeyi isteyebilirsiniz.

Bir şiddetsizlik antrenmanı bölümünde "şiddetsizlik nedir?" sorusunu tek bir cevap tanımı ile bitirmeye çalışmazsınız. Ama beyin fırtınası aracılığıyla katılımcılar bu soruya verilen bir çok cevabı paylaşabilir. Bu aynı zamanda "Şiddet nedir?" beyin fırtınası sorusuna da açıcı olabilir. Anahtar kelimelere dikkat edin. "Güç" ve "öfke" gibi kelimelerin sadece şiddet beyin fırtınasında belirmediğini kontrol edin.

95

(DIŞA) KONUŞMA

Süre: 3 saatEgzersizin amacı:- Dominant bir grubun üyelerini adaletsizlik hakkındaki bilgiyi işleme konusunda motive etme- Bazı güç dinamiklerini tersine çevirerek baskın bir grubun, diğerlerinin "ortaya dökme zamanını" müdahelesiz biçimde domine etme olasılığının nasıl bir şey olduğunu deneyimlemesini sağlamak- Az gücü olanlar arasında dayanışma oluşturmak. Böylece bir atölyede veya grupta birbirlerini daha iyi desteklemelerini sağlamak.- Baskın grup üyelerinin, az gücü olanların "onlara öğretmesine" bağımlı kalmalarındansa değişim için birbirlerini desteklemeleri normunu yaratmak.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

Bütün gruba, toplumsal cinsiyet farklarının sadece kadınlar ve erkekler arasında olmadığını açıklayın; bu güç dinamiklerinin ayrıca kişinin baskın kültürel beklentileri ne kadar karşıladığı ile ilgili olduğunu anlatın. Bu egzersiz fikirlerin ve deneyimlerin ortaya dökülmesi sırasında erkekler ve kadınlar arasında çeşitli tartışmaları içerse de diğer toplumsal cinsiyet dinamiklerini paylaşmak da mümkündür. Kadınların, bir dizi soruya cevap olarak hayat deneyimlerini paylaşacaklarını açıklayın. Erkeklerin işi ise bu paylaşımı mümkün olduğunca derin biçimde, pür dikkat, soru sormaksızın dinlemektir. Bunu takiben, gay erkek ve toplumsal cinsiyet kimliğinden dolayı toplumlarında güçsüzlüğü deneyimleyenlerin de hayat deneyimleri paylaşmaları istenecek.

Etkili bir çalışma için bu süreç ortak bir anlaşma zemini gerektirir.

- Gizlilik - Hiçkimse konuşulanları dışarıda tekrarlamamalıdır.- Katılımcı, eğer bir "Dışa Konuşma" katılımcısının söyledikleri üzerinden devam etmek isterse söz sahibinden izin istemelidir.

Kadınlar bir kadın kolaylaştırıcı ile başka bir odaya giderler ve konuşma için hazırlanırlar. İlk olarak bu süreci gerçekleştirme hakkındaki hisleri üzerine çalışacaklardır böylece herkesin konuşma ihtiyacının giderilmesinden emin olunur ve bu egzersizle ilgili önceki deneyimlerin bir birliktelik yaratarak sonlandırılması sağlanır. Daha sonra şu sorular üzerinden geçerek kadın olma deneyimlerini paylaşmak amacıyla kişisel hikayelerini anlatırlar. Sorular şöyledir:

- Toplumsal cinsiyet kimllğiniz olarak neyinizden memnunsunuz veya gurur duyuyorsunuz?

- Ne acı verici ve zor?

- Diğerlerinin neyi bilmesini istiyorsunuz? Böylece sizinle daha iyi bir şekilde birlikte çalışabilir ve daha destekçi olabilirler.

Kolaylaştırıcı, içten paylaşım ve duyguların dışavurumu için katılımcıları yüreklendirir.

Aynı zamanda erkekler diğer odada kalırlar ve bir erkek kolaylaştırıcı ile çalışırlar. İlk olarak duygularla başlanır. Duyulması zor olabilecek ve kendileri için önemli olan bir şeyi iyi dinletmek için hayatlarında neyi kullanışlı bulduklarını paylaşmalarını ister kolaylaştırıcı. Mümkün olduğunca çok erkeğin konuşmasını sağlamaya çalışır.

96

Kolaylaştırıcı dinler ve gay erkekler ile toplumsal cinsiyet durumları nedeniyle azınlık olan erkeklerin konuşması için onları yüreklendirir.

Kadınlar hazır olduklarında, odaya geri dönerler. Oturan ve birey olarak konuşan erkeklerin önünde ayakta dikilirler. Kolaylaştırıcının tanıttığı 3 soru hakkında konuşurlar.

Kendi kültürlerinde toplumsal cinsiyet kimlikleri nedeniyle azınlık durumunda olan herhangi bir erkeğin kalkıp aynı soruları cevaplaması istenir.

Kadınlar bitirdiğinde odayı terkederler. Kadın kolaylaştırıcı onlarla birlikte giderek, bir geri bildirim için onları yüreklendirir.

Erkeklerle çalışan kolaylaştırıcı sürecin işlemesi için yönlendiricilik yapar ve duyduklarını hazmetmeleri ve öğrenmelerine yardımcı olur.

Kolaylaştırıcılar birbirleriyle iletişim halinde olurlar ve iki grubu biraraya getirecek ortak bir zamanı ayarlarlar.

İyi bir araç ise herkesin bir kavrayışı - genellikle kendine dair yeni bir keşfedişi- bir veya iki cümleyle paylaştığı kapalı çemberdir. Kolaylaştırıcılar, iki grubun katılımcılarının tekrar kaynaşmaları hususunu gözden kaçırmamalıdır. Dans veya fiziksel bir aktivite gibi bir hareket-oyun aktivitesiyle herkesin katılabileceği ve rahatlayabileceği bir şey yapılır.

* Bu egzersiz George Lakey tarafından hazırlanan, Değişim için Antrenman'dan adapte edilip geliştirilmiştir ve şu adresten ulaşılabilir: http://trainingforchange.org/content/view/282/39/

97

BARIŞ KURUCULARI İÇİN BİR TOPLUMSAL CİNSİYET DİYALOĞU

Süre: 30 - 45 dakika Egzersizin amacı:

- Barış örgütlerindeki kadınlar ve erkekler arasında alan yaratmak- Barış örgütlerindeki kadınlar ve erkekler arasında yaşanan gerilim noktalarını tanımlamak- Barış örgütlerindeki toplumsal cinsiyet meselelerinin adlandırılmasında bir rahatlık ve bağlılık seviyesi geliştirmek

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

I. Toplumsal cinsiyet, çatışkı ve barış inşası hakkında küçük grup tartışmaları

1. Kadınlı erkekli karışık küçük gruplarda, kadınların ve erkeklerin, çatışkı ve şiddeti farklı deneyimleyiş yollarının bir listesini yapın.2. Aynı küçük gruplarda kadınların ve erkeklerin barış çalışmalarına farklı katılış biçimlerinin listesini yapın.3. Büyük grupta, bütün küçük grupların bulgularını paylaşmalarını isteyin.

II. Büyük grubu sadece kadınlar ve sadece erkeklerden oluşan küçük gruplara bölün.

1. Her gruba, barış çalışmalarında karşı cinsle çalışırken yaşadıkları başarıları ve mücadeleleri sorun. Grupları mümkün olduğunca pozitif ve negatif gerçek örnek çıkarmaları konusunda yüreklendirin.2. Gruplardan, barış çalışmalarında karşı cinsle çalışma stratejileri tartışmalarını isteyin.3. Hergrubun bulgularını ve stratejilerini büyük grupta paylaşmalarını isteyin.4. Karışık çiftler olarak, bir kadın bir erkek şeklinde, birbirlerine raporlar hakkında konuşmalarını isteyin.Herbiri, diğeri dinlerken ve müdahele etmeden anlamaya çalışırken bir tur konuşma sırası alarak diyalog hakkındaki duygularını anlatır.

* "Bu egzersiz Lisa Schirch tarafından düzenlenen "Barış çalışmalarında Kadınlar, kaynak ve antrenman el kitabı"ndan uyarlanmıştır. Elkitabının tamamı http://www.iiav.nl/epublications/2004/womens_peacebuilding_manual.pdf veya http://www.ifor.org/WPP/resources.htm'' adreslerinden bulunabilir.

98

ÖĞRETMENİN DEDİĞİNİ NEDEN YAPMALI?

Süre: 20 dakika Egzersizin amacı:

Gücün temel şiddetsiz anlamını aktarmak - gücün diğerlerinin itaatinden geldiğini ve çeşitli biçimlerde güç kaynağı olduğunu aktarmak. Bu egzersiz "Okulda güç kimde?" egzersiziyle birlikte kullanılabilir.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

Gerekecekler: Büyük duvar kağıdı ve kalemler

İnsanlardan çift olarak çalışmalarını isteyin. Bir öğretmenin öğrencilerinden sayfa 3'ü açıp egzersiz 1'i yapmalarını istediğinde öğrencilerinin bunu yapmasındaki nedenlerin bir listesini yapmalarını isteyin. Bunun için 5 dakika verin.Her çiftten bir nedeni söylemelerini isteyerek bir liste hazırlayın. Maddeler arasında boşluk bırakın. Listeyi kullanarak genel güç kaynaklarını çıkarmaya çalışın (tartışmayla) ve bazı güçlerin diğerlerinin itaatinden kaynaklandığına dair temel noktayı belirleyin.

Bu liste şöyle şeyleri içerebilir:

- Cezalandırma korkusu (yaptırım)- Sınavlarda iyi not alma (teşvik tedbiri)- Çünkü Ayşe Hoca harika. (karizma)- Çünkü okulda böyle yapılır. (toplumsal gelenek, adet)- Çünkü öğretmenlerin bunu sormaya hakkı vardır. (meşruluk)- Çünkü herkes yapıyor. (uyumlu olma baskısı)- Çünkü Ayşe Hoca benim ne istediğimi biliyor (bilgi, yetenek)

Büyük ihtimalle parayı veya diğer kaynakları güç kaynağı olarak ortaya çıkarmayacaktır fakat ilginçtir ki başka bir neden "çünkü beni ilgilendiriyor" güç dinamiğini değiştirir ve böylece öğretmen, öğrencilerin amaçlarını yerine getirmelerini sağlayan bir emir kulu olur.

Antrenör'ün notu

Özellikle öğretmenler sınıf çalışmalarının bir birliktelik aktivitesi olduğu yönünde protesto edebilirler fakat birçok kişinin deneyimleri burada yapılan analizi desteklemektedir.

* Bu egzersiz Turning the Tide web sitesinden alınmıştır. http://www.turning-the-tide.org/resources/manual/powerchange#full_list

99

OKULDA GÜÇ KİMDE?

Süre: 45 dakika Egzersizin amacı:

İnsanların, herkesin sanal olarak güç sahibi olduğunu görmelerine yardımcı olmak ve temel şiddetsiz güç anlayışını aktarmak - gücün diğerlerinin itaatinden geldiğini ve çeşitli güç kaynakları olduğunu aktarmak.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

Gücün tanımını sorarak egzersize başlayın. "Diğerlerinin kontrolü", "etki yaratma dirayeti", "şeylerin olmasını sağlama" gibi maddeler almanız mümkündür. Bazı insanlar "başkaları üzerinde güç" (hakimiyet veya tehdit) ile "birlikte güç" (işbirliği veya dayanışma) arasında bir ayrım yaparlar. bu egzersizin "başkaları üzerinde güc" anlama ile ilgili olduğunu açıklayın ve böylece sosyal değişim grupları "birlikte güç" uygulamalarını etkili biçimde hayata geçirebilirler yani dünyada pozitif bir etki yaratabilme becerilerisi kazanırlar.

Açıklama: Bir okulda kimlerin veya hangi grupların güç sahibi olduğunu sorarak başlayın. Büyük ihtimalle herkesin dahil olduğu bir listeyi hızlı bir şekilde alacaksınız. Eğer önemli bir kişi ya da grup eksikse (bekçi/müdür) siz kendiniz ekleyebilirsiniz. İdeal olanı bu listeyi iki duvar kağıdında hazırlamaktırö bir kağıda güç sahibi kişileri diğerine de güç kaynaklarını yazarsınız. Eğer bir kağıt üzerinde çalışırsanız, kişiler arasında güç kaynaklarını yazmak için boşluk bırakın.

Sonra neden "X"in güç sahibi olduğunu sorun. Gücü nereden geliyor? Kaynağı nedir? Neden insanlar "X"in dediğini yapıyorlar? Genellikle bütün liste üzerinden bu soruları yapmaya zaman yetmez ama müdür, öğrenciler, bekçi, sekreter, veliler gibi önemli rolleri işlediğinizden emin olun. Bunlar size iyi birer güç kaynağı verecektir. Katılımcıların yanıtlarını farklı renkli bir kalemle yazın.

Üçüncü aşama ise bir kolaylaştırıcı eşliğinde genel olarak güç hakkında tartışmadır. Katılımcıların bu tartışmadaki temel argümanlarını yine üçüncü farklı bir renkle yakalayıp yazın. Bu egzersizin ana noktası olan bazılarının gücünün diğerlerinin itaatinden kaynaklandığını görünür kılmaya çalışın. Otorite ve güç sahibi konumundaki insanlar, bu konumlarını diğerlerinin güçlerini bilinçli ya da bilinçsiz olarak onlara vermeleriyle kazanmışlardır.

Antrenörün notları

Öğretmenler, anlaşılır biçimde, ve diğerleri okul hayatının ayrıntılarını uzatarak konuşmak isteyebilirler ve bu da tartışmaların gereksiz yere çekilmesine neden olabilir bu yüzden egzersizin iyi işleyişini sağlamalısınız. Güç çok geniş bir konudur ve tartışmalar ilginç noktalara gidebilir ama istenilen sonuçları elde etmeye yardımcı olmayabilirler bu yüzden katılımcıları ana noktalara geri getirmeye hazırlıklı olun.

* Bu egzersiz Turning the Tide web sitesinden alınmıştır:http://www.turning-the-tide.org/resources/manual/powerchange#full_list

100

10/10 STRATEJİSİ

Süre: 30 dakika veya daha uzunEgzersizin amacı:

Bu egzersiz insanların şiddetsiz kampanyaların zengin tarihini öğrenmelerine, kampanyaları, taktikleri ve hareketi daha iyi anlamalarına yardımcı olur.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

Kolaylaştırıcı, katılımcılardan eşit sayıda kişiden oluşan küçük gruplara bölünmelerini ister. Her gruptan bir kişinin bir kağıda 1'den 10'a kadar yazmasını isteyin. Gruplara genel dayanışma tarzımızın aksine bunun, görevi en hızlı kimin yerine getireceği üzerine bir "yarışma" olduğunu söyleyin. Ilk olarak 10 tane savaşı listelemelerini isteyin ve bitirdiklerinde ellerini kaldırmalarını isteyin. Kolaylaştırıcı sessizce zamanın kaydını tutar. Sonra 10 tane şiddetsiz kampanya yazmalarını isteyin ve bitirdiklerinde ellerini kaldırmalarını isteyin. Savaş listesi ile şiddetsiz kampanya (burada henüz konuşmayacağımız) bitiriş süresi arasındaki farkı kaydedin. "Kazanan" grupla başlayarak, şiddetsiz kampanya listelerini bir duvar kağıdına yazın. Diğer gruplardan bu listeye ek yapmalarını isteyin. Büyük ihtimalle taktikler, hareketler, kampanyaların bir karışımı olacaktır bu liste. Bunların hepsini listeleyin ve aralarındaki farkları açıklamak için kullanın böylece katılımcılar, stratejik süreçleri öğrenebilecek ve stratejilerin nasıl geliştirildiklerini anlayabileceklerdir. Örneğin liste, "ırkçılık karşıtlığı"nı (hareket) içerebilir ve "Salt March (ç.n. Gandhi - Tuz Yürüyüşü)" (bir kampanya) ve "oturma eylemi" (bir taktik) içerebilir. Kitaptaki kavramlar sözlüğüne bakın. Listeyi kullanarak katılımcılardan bir kampanyanın öğelerini, taktikleri tanımlamalarını ve nelerin bir hareketi yarattığını bulmalarını isteyin. Şiddetsiz kampanya stratejisi geliştirme hakkında birşeyler öğrenmek için iyi bilinen bir kampanyayı örnek olarak seçin. Ayrıca bu listeyi katılımcıların iyi bilmedikleri kampanyaları tanıtmak için de kullanabilirsiniz. Bu liste daha uzun bir tartışma için kaynak olarak kullanılabilir. Zamanı, grupların ihtiyaçlarına ve kampanya bilgilerine göre paylaştırın.

101

AĞAÇ

Süre: minimum 30 dakika Egzersizin amacı:

Bir problemin doğasını ve öğelerini tanımlayarak ve analiz ederek pozitif yanıtlar aramak.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

Problem ağacını açıklayın:

Kökleriyle, gövdesi, dalları ve meyveleriyle bir ağaç çizin. Ağaç problemi temsil etmektedir. Katılımcılar kökü (nedenler), meyveleri (sonuçlar), gövdeyi ( sistemi destekleyen kurumlar) belirlerler. Ayrıca toprak kısmına nedenlerin altında yatan "besleyici" unsurları yazabilirsiniz.

Sağlıklı Ağaç:

Büyütmek istediğimiz sağlıklı meyve nedir? Bu sağlıklı meyveyi verecek kökler nelerdir? Hangi kökleri kesmemiz gerekir? Sağlıklı bir toplum için hangi yapılar geliştirilmelidir? Kökleri güçlendirmek için toprakta ne gibi değerler olmalıdır? Sağlıklı bir ağaç yetiştirmek ve sağlıksız bir ağacı kesmek için gerekli amaçları belirleyin. Yukarıdaki soruları pozitif biçimde yanıtlayabiliyor muyuz?

Problem Ağacını analiz:

Grubunuzun zayıflatmak istediği ağacın gövdesindeki kurumu seçin. Başka bir tane ağaç çizin; yukarıdakı soruları kullanarak durumu analiz edip kök nedenlerini ve sonuçlarını tanımlayın.

102

AĞAÇ:

103

GÜÇ SÜTUNLARI

Süre: minimum 30 dakika Egzersizin amacı:

1. Üstesinden gelmek istediğimiz güç yapısını ayakta tutan sütunları tanımlamak2. Sütunları güçsüzleştirecek stratejileri geliştirmek için analiz etmek.3. Güç yapısının hassasiyetini tanımlamak.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

Sütunları betimleyin:

1. Sütunların ayakta tuttuğu ters duran bir üçgen çizin ve problemi üçgenin içine yazın. Bu bir kurum ya da bir adaletsizlik olabilir. (ör: "savaş")

2. Gruba, bu problemi destekleyen faktör ve kurumları sütünlarda tanımlamalarını isteyin. (ör: ordu, şirketler, vatanseverler, vb.) Yapıyı destekleyen öğeleri tanımlarken spesifik olun. (ör: ordu, liderlik, askerler, gaziler, asker ailelerini içerir) Bu yapıyı zayıflatma analizine yardımcı olacaktır.

3. Sütunları kuruluşunun altında yatan nedenleri tanımlayın. (ör: seksizm, açgözlülük, yalanlar vb.)

Bir Sütunu Analiz

Grubunuzun alt etmek istediği bir sütun seçin. Grubunuzun misyonuna göre bir karar vermeyi göz önünde bulundurun. Başka bir dizi sütun çizin ve seçtiğiniz sütunun adını bu sefer bu yeni çizimdeki üçgenin içine yazın. Şimdi bu problemi ayakta tutan sütunları analiz edin. Bu kitabın Şiddetsiz Kampanya bölümündeki "Neden bu problem var analiz edin" soruları yararlı analiz araçlarıdır. Bu sizin strateji geliştirmenize temel olabilir.

Kolaylaştırıcıya Notlar: Problemin sarsılmaz görüldüğü zaman, gruba baş aşağı edilmiş üçgeninin problemin zayıflığını temsil ettiğini anlatın. Gücü zayıflatmak için bütün sütunların yıkılması gerekmez, sütunların zayıflatılması da çok büyük etki yaratır.

104

KORKUNUN SONUÇLARI

Süre: 1 saat veya daha uzunEgzersizin amacı:

Korkunun nedenlerini ve sonuçarını paylaşmak ve analiz etmek.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

Grubun üyelerinden korkuyu yaşadıkları bir deneyimi hatırlamalarını isteyin. Küçük gruplarda çalışın ki herkes katılabilsin. Bir kişi korkudan dolayı doğan sonuçları not alsın. Sonra büyük grupta ana noktaları duvar kağıdına yazın. Başka bir yöntem ise korkuyu hissettikleri durumu çizmelerini istemek. Çizimi, sadece olayı yeniden canlandırarak değil de öznel deneyime odaklanarak tartışın (ne düşündün, nasıl hissettin, bedenine neler oldu, nasıl tepki verdin, vb.)

Antrenörün Notları

Egzersizi pozitif bitirmek için korkuya karşı kullanabileceğimiz çeşitli alternatif değerleri tartışmak önemlidir. Egzersizin, insanların deneyimlerini paylaşmalarına, tepkilerini tanımlamalarına ve problemlerle daha iyi nasıl başa çıkılabileceğine yardımcı olması önemlidir.

105

MÜTTEFİKLER SPEKTRUMU

Süre: minimum 20 dakika Egzersizin amacı:

- Kimlerin müttefikimiz kimlerin karşıtımız olduğunu anlama

- Taktiklerimizin kilit müttefikleri ne kadar çok etkileyip etkilemediğini kavramaya yardımcı olarak, insanları aktif müttefiklere doğru hareket ettirmek

- Karşıtı kendi bakış açımıza çekip yenmenin gerekli olmadığını kavrama yoluyla daha optimist mobilizasyon çabalarını cesaretlendirmek.

- Stratejilendirmenin karmaşık çekiciliğine insanları davet etmek.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

- Bir gazete kağıdı diyagramı kullanarak bir çok toplumsal değişim durumunda değişimi isteyenler ve istemeyenler arasında bir mücadele olduğunu fikrini tanıtın.

- Diyelim ki değişimi isteyenler kağıdın bir tarafını (bu taraf sol olsun) istemeyenler de diğer tarafını temsil etsinler.

- Toplumlar (veya kasabalar veya devletler), en yakın fikirlerin en uzak noktada tanımlandığı bir çeşit barometrede (spektrum) yer alabilecek çeşitli grupları içerir, bunu temsilen bir yatay çizgi çizin.

- Çizimdeki gibi kamaları olan bir yarım ay çizin. Her iki sona yakın kamalar, aktif müttefikleri ve karşıtları içerir, yanlarındakiler pasif olanları, ortada kalanlar nötr grupları temsil eder.

- Üzerinde çalıştığınız konuyu ele alın veya bu bir genel antrenmansa grubtan üzerinde çalışmak istedikleri bir örnek seçmelerini isteyin. İsteyebileceğimiz bir talep belirleyin ve toplumda kimlerin en fazla destekçi, en az destekçi ve ortada olduğunu, gruptan belirlemelerini isteyin. "Sendikalar?", "fakir insanların grupları?", "ticaret odası?" vb. örnekler verin. Katılımcılar grupları ve spektrumdaki yerlerini belirlerken siz de bunları yarım ay içine yazın. Neden insanların nötr olduğunu sorun ve onları müttefiklere doğru hareket ettirebilecek yollar var mı diye tartışın. Ayrıca bir kamadan diğerine hareket eden insanların neden hareket ettiklerini sorun. (örneğin askerler ve gaziler başta savaşı desteklemeye eğilimliyken, savaş başladığında karşıtlık gelişir.)

- İyi haberi verin: birçok toplumsal değişim kampanyasında, karşıtınızı kendi görüşünüze kazanmanız gerekmez, hatta güçsahipleri karşıtınız olsa bile. Gerekli olan bazılarını veya hepsini sizin yönünüze bir adım yaklaştırmaktır. Eğer her kamayı bir adım değiştirirsek hatta diğer taraftaki anaçizgiler kımıldamamış olsa bile kazanmaya yakınızdır.

- Grup, stratejisini ve taktiklerini geliştirirken, hangi kamayı seçtiklerini ve insanları nasıl hareket ettirebileceklerini tanımlamalıdır. Kime ulaşılacağının seçimi için,

106

sorun: hangi gruba ulaşımımız veya güvenilirliğimiz var? Hangi gruplar ulaşılmaz? Grubumuzun amacı gözetildiğinde hangi gruplar ikna edilmeye uygundur?

- Bu egzersiz 20 dakika gibi kısa bir sürede yapılabilir ama kamaları doldurma ve durum analizi için daha fazla zaman harcarsınız.

* http://www.trainingforchange.org/content/view/69/39 ' dan alınmıştır.

107

AĞAÇ VE RÜZGAR

Süre: 30 dakikaEgzersizin amacı:

Güvensizlik veya korku durumlarını açıklığa kavuşurmaya yardımcı güven oyunları, kendine ve gruba güven.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

6-7 kişiden oluşan sıkı bir çember hazırlayın ve ortasında bir kişi bulunsun. Ortadaki kişinin ayakları yere sabit olacak biçimde duracağını, gözlerini kapatıp kendini bir yçne bırakmasını (rüzgarda sallanan bir ağaç misali) söyleyin. Bu kişinin etrafındaki grubun geri kalanı elleri bedenlerinin önünde olacak şekilde ortadaki kişiyi herhangi bir sert hareket yapmaksızın ve düşmesine izin vermeksizin bir yanındakine geçirir. Grubun koordineli bir şekilde ağacın salınımını bir taraftan diğerine yapması önemlidir. Bir dakika sonra gruptan başka biri ortaya geçer. Bütün grup iyelerini ortada yer alması önemlidir, böylece deneyimlerini paylaşabilirler.

Oyundan sonra:

1- Büyük bir kağıda katılımcıların oyun sırasında yaşadıkları duyguları ve deneyimlediklerini yazın.2- Bundan sonra bu ifadeleri korkuyla ilişkilendirin. Bazı gerçek durumlardaki korkunun ne zaman ortaya çıktığını veya sonuçları ile grubun söylediklerini karşılaştırın.3- Bütün bunlardan sonra korkunun sonuçlarını özetleyin.

108

KARAR ALMA

Süre: minimum 30 dakikaEgzersizin amacı:

Hızlı karar egzersizi, insanları kriz durumlarına ve stres altındayken hızlı düşünebilme kafa yapısına, anahtar konulara odaklanarak ikincil önemdeki konuları yoksayıp eylem kararına ulaşmalarına hazırlar.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

8 kişiden fazla olmayan bir gruba bir senaryo verin, örneğin: Bir kadın eylemin yürüyüş hattında bayıldı. Siz de eylemin barış koruyucususunuz."Ne yaparsınız?" 4-5 kişinin katıldığı bir tartışma için 15 saniye verin. Sonrasında bütün katılımcılarla tartışın. Bir karara nasıl vardınız? Sürece ne yardımcı oldu? Ne en zorlayıcı oldu?

Bir sonraki adım ise egzersize bir sözcü konseyi ile devam etmektir. Bir kaç tane küçük grubunuz var bunlara "ilgi grubu" denmektedir. Onlara yeni bir senaryo verin ve her grup kendine bir sözcü seçsin. Her "ilgi grubu" bir karar vardığında bütün sözcüler biraraya gelerek kendi aralarında bir karara varmaya çalışırlar. Bir konsensusa ulaştıklarında gruplarına geri dönerek "ilgi grupları"yla kararın üzerinden geçerler. Grup, değişiklikler için öneriler getirebilir ve bütün sözcüler nihai bir karara varmak için tekrar buluşurlar. Sonuçtaki karar umutluca, bütün "ilgi grupları"ndaki herkesin birlikte yaşayabileceği bir karar olmalıdır.

Antrenörün Notları:

Büyük kısıtlama: bir sürü hızlı karar egzersizi yapmak, özellikle bir eylemi gerçekleştirmeden hemen önce, kafalarda acil durum kurgusu yaratabilir ve gerilimin artması insanların paniklemesine yol açabilir. Hızlı karar alma egzersizleri, muhtemel tehlike algısını önlemek amacıyla diğer antrenman deneyimleriyle beraber ele alınmalıdır.

109

ROL OYUNU

Süre: minimum 20 dakikaEgzersizin amacı:

Rol oyunu, benzer bir durumla karşılaşmaya hazırlık veya geçmiş bir durumu değerlendirme gibi verili durumların katılımcılar tarafından rol alınarak gerçekleştirildiği simulasyon egzersizleridir.Rol oyunları taktik hissini geliştirmede, kişisel yeterlilik ve grup bağlılığını geliştirmede kullanılır. Diğer egzersizlere göre rol oyunun avantajı, doğası gereği zekayı deneyime kattığı gibi katılımcıların duygularını da katar. Çünkü katılımcılar bir konuyu tartışırkenden daha fazla rol oyununa kendilerini kaptırırlar, daha fazla öğrenirler ve muhtemelen daha da hızlı öğrenirler. Rol oyunları çok yönlü bir araçtır ve çok çeşitli amaçlar için kullanılabilirler, örneğin: durum analizlerinde, teori ve taktikte; kişileri ve rollerini anlamada; "karşıt"ın duygu ve düşüncelerine isel bakışta; yeni durumları öngörmede; korku ve kaygıları açığa çıkarmada ve grup bağlılığı ile güven geliştirmede, ve grup morali oluşturmada.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

Her ne kadar rol oyunları çok sayıdaki katılımcıyla çalışmada zorlansa da kısıtlı bir duruma bakmak için tasarlanmışlardır, bütün bir eyleme bakamazlar. Grubun bir eylemi hazırlamak için neye ihtiyacı olduğunu göz önünde bulundurun. "Eylem sırasındaki roller" bölümüne bakarak hangi rollere ihtiyaç olunabileceğini belirleyin.

Antrenör(ler) sahneyi kurarlar, sıklıkla basit bir kaç araçla sahne kurulur ve roller karakterize edilir, böylece bütün katılımcılar rol oyunun gerçekleşeceği fiziksel sahneyi anlar. Katılımcılara özellikle rol motivasyonunu ve özelliğini içeren bir rol tanımı verilir, rolun ne yapacağı verilmez. Kişilere rollerine girmeleri için bir kaç dakika verilir ve eğer bir grup içindeyseler taktiklerini bulmaları için de bu süre verilir. Antrenör rol oyununun ne zaman başladığını ve bittiğini belirtir. Rol oyuncular verilen senaryo içinde verilen rollerini anladıkları biçimde oynarlar.

Rol oyunu durdurulduktan sonra katılımcılara rollerinden çıkmaları için kısa bir ara verilir ve sonra değerlendirme başlar. Bu bölüm rol oyunu egzersizi için olması gereken bir bölümdür. Genellile katılımcılara rol younu sırasında hissettiklerini paylaşmalarına imkan tanıyarak başlayarak avantajlıdır. Veya katılımcıların bütün rol oyununun olaylara kaba bir bakış sağladığını görmeleri sağlanabilir. Katılımcılar egzersiz boyunca ne öğrendiklerini paylaşabilirler. Gözlemciler, ne olduğu, neyin iyi gittiği, neyin geliştirilmesi gerektiği, neyin tansiyonu yükselttiği ya da düşürdüğü gibi konularda gözlemlerini paylaşırlar.

Değerlendirme yeni konular açığa çıktığı sürece ve katılımcılar problem ve alternatiflerini keşfettikçe devam etmelidir.

110

Antrenörün Notları:

Rol oyununun önemli konular açığa çıktığında bitirilmesi iyidir. Antrenörün rol oyununu katılımcılara fiziksel veya duygusal bir zarar gelecek durumlara izin vermden durdurması önemlidir, katılımcıların geliştirmesine engel tanıyacak herhangi bir durum karşısında da rol oyunu çabukca durdurulmalıdır.

Değerlendirme için tonu ayarlayın, grubun duygularını veya gerilimlerini paylaşmasına yardımcı olun; taktikler, strateji, hedefler, şiddetsizlik teorisi ve uygulaması hakkında öğrendiklerini veya gözlemlediklerini paylaşmalarını sağlayın. Katılımcıların bir rolü ne kadar "iyi" oynadıkları konusunda yorumlar yapılmasını önleyin. Verili bir durum için tek bir "doğru" cevap yoktur bu yüzden katılımcıların fikirlerini ve alternatif çözümler getirmesine yardımcı olun. Yukardaki gibi verilen kısa bir rol oyunu için genelde 20 dakika yeterli olur. Değerlendirme sırasında çıkabilen alternatif bir senaryo üzerinde tartışmaktansa yeni bir rol oyunu yapılabilir. Bunu yapmanın bir yolu aynı temeli farklı kişilerle tekrarlamak veya yeni roller ekleyerek durumu değiştirmek, verilen örnek için mesela polis veya kalabalığın tepkisi gibi.

111

ÇAPRAZ SPEKTRUM

Süre: 30 dakika veya daha uzunEgzersizin amacı:

Etkili bir şiddetsiz eylemin nasıl olduğunu anlamalrına yardımcı olmak; farklı şiddetsizlik algılarını göstermek, etkili bir şiddetsiz eylem için grubun üzerinde hemfikir olabileceği spesifik bir öneri geliştirmek ya da denemek.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

Kolaylaştırıcı yere bir artı (+) çizer veya bant kullanarak yere bir artı yapıştırır, artının boyutu katılımcıların üzerinde durabileceği büyüklükte olmalıdır. Çizginin karşıt uçlarına "şiddetsizlik" ve "şiddet" yazılır; diğer iki karşıt uca da "etkili" ve "etkisiz" yazılır. (yazıları bir kağıda yazarak uçlara yerleştirebilirsiniz) Kolaylaştırıcı olası bir eylem senaryosu sunar ve katılımcılardan bu senaryoyya ilişkin nasıl hissettikleri üzerine yerdeki artıda konumlanmalarını ister. (ör: şiddetsiz ama etkili gibi)Bazı kişilere neden durdukları yeri seçtikleri sorulur ve diğer kişilerin söylenen üzerine "hareket" edebilecekleri vurgulanır. Eğer bu egzersizin amacı etkili bir şiddetsiz eylem senaryosu geliştirmekse bu durumda kolaylaştırıcı ve katılımcılar, şiddetsiz ve etkili köşesine götürecek olan senaryo önerileri getirmelidir. Kolaylaştırıcı, etkili ve şiddetsiz bir eylem için katılımcıların söylediği gereksinimleri bir liste olarak not almalıdır. (ör: bütün katılımcıların antrenmandan geçmesi, iyi bir medya çalışması, vb.)Eğer amaç şiddetsizliğin farkli perspektiflerini göstermekse katılımcılar ve kolaylaştırıcı tarafından çeşitli senaryolar önerilebilir.

Antrenörün Notları:

Kolaylaştırıcı, grubun daha derin düşünmesini sağlamak amacıyla ne etkili ve şiddetsizdir üzerine sorular sormalıdır. Egzersizin amacına göre 20 dakikalık bir sürede kişilerin çeşitli eylem biçimleri üzerine nasıl hissettiklerine çalışılabilir ya da amaç memnun edici bir senaryo geliştirmekse süre uzatılır.

112

FORUM TİYATROSU

Süre: minimum 45 dakikaEgzersizin amacı:

Forum tiyatrosu, "Türkiye - Şiddetsiz bir kültür inşa etme" makalesinde tanımlandığı gibi halk eylemlerinde veya antrenmanlarda kullanılabilecek bir rol oyunu biçimidir. Temel fikir kçtü bir sonuca veya şiddete giden bir senaryo üzerinden eyleyip, daha sonra senaryoyu tekrarlamaktır. Tekrar sırasında rol oyunculardan birisi ya da herhangi başka bir gözlemci "don" diye bağırırarak senaryodaki bir şeyi farklı yapmak için bir rolü devralır. İkinci kezde yeni oyuncular senaryoyu baştan sona oynarlar fakat rol oyunu "don" ile bölündüğünde rol younu uygun bir yerden devam eder - birinin yeni bir eylem önermesiyle ilgili nokta budur.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

Kısa bir forum tiyatrosu

Plot: grubunuzdan iki kişi ilgili makama giderek grubunuza yapılan şiddeti rapor ettirmek istemektedir. Antrenör duruma göre yetkiliyi ve saldırganları daha net tanımlayabilir. Grubuna saldıranlarla polis arasında bir işbirliği var mıdır bu belli değildir. Makama girmeden önce grup üyeleri saldırı ile ilgili ne dökümanlara sahip olduklarını ve neye ulaşmak istediklerini belirlerler. Görevliyi oynayan kişi net bir tavır takınmalıdır (genel sempati ve bahane uydurma arasında dolaşan tavırlar ile tamamen düşmanca ve karşı saldırı içeren tavırları ciddiyetle ele almalıdır.) ve motive etmelidir (grubu sessiz tutma isteği veya onlar hakkında olabildiğince çok bilgi toplama gibi tavırlarla).Görevli bir şekilde grubun ilgisini dağıtıcı olabilecek bir şeyi kullanarak inisiyatifi kendşnden çıkarır (en aazından ne kadar meşgül olduğunu söylemesi veya kimliklerini göstermelerini istemesi gibi). Ayrıca dostane veya korkutucu olabilecek bir şey tasarlayabilir - dostane tavır gençliğindeki aktivist yanını hatırlaması veya grup üyelerinin bazılarının anne babasıyla dost olduğunu öne sürmesi olabilir. Korkutucu tavır ise grup üyelerinin özel hayatlaı hakkında bilgi sahibi olduğunu göstermesi olabilir. Senaryonun tekrarlanmasında not alın, görevli grup üyelerine yeni durumlar çıkarabilir.Oyuncular: 2 grup üyesi, 1 resmi görevli, 1 resmi görevli sekreteriTartışma noktaları: Grup üyeleri için makul amaçlar nedir? Durum içerisinde inisiyatifi nasıl ele alabilirler? Grubu ve üyelerini ne kadar açığa çıkarmayı istediler? Diğer grup üyelerini veya ailelerini riske atıyorlar mıydı? Resmi görevlinin bir şeyler yapacağına ikna olmuşlarsa bunu bir anlaşmaya nasıl dönüştürebilirlerdi ve hayata geçirileceğinden emin olabilirlerdi? Bu ziyaret için nasıl daha iyi hazırlanabilirlerdi?

Antrenörün Notları:

Başka bir çok rol eklenerek senaryoya çok şey katılabilir. Eğer birisin grup üyelerinin yapabileceğine dair farkli bir fikri varsa gidip rolü almasını ve önerisini uygulamasını isteyin.

113

OTURMA, KORUMA VE BLOKAJ İÇİN ARAÇLAR

Süre: her biri için 10 dakikaEgzersizin amacı: Grubunuzdaki diğer kişileri ve kendinizi korumaya yardımcı araçları öğrenmek ve bir durumun yükselmesini tersine çevirmek

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

- Merkezleşme : Merkezde olduğunuzda sakin, istikrarlı, anda ve fiziksel veya duygusal dengenin zor yıkılabileceği bir konumdasınızdır. Ayrıca çevrenizdekiler iin sakinleştirici bir etki sahibi olailirsiniz. Kendinizi merkezileştirmek için ağırlık merkezine odaklanın. Göbek deliğinizin hemen altında, bedeninizin derinliğindedir. Üzgün ya da baskı altında hissettiğinizde, kendinizi konumlandırmada ve içinizdeki güçle tekrar bağlantı kurmak için bu noktaya odaklanın.

- Saldırganı işaretleme: etraftaki herkesin oturmasını sağlayarak şiddetli bir saldırıyı anında medyaya ve herkese görünür kılabilirsiniz.

- Yığın: yerde saldırıya uğramış birini koruma. Bir kişi kurbanın üzerinde, gövdesiyle dizlerini ve ellerini yere koyarak bir köprü oluşturur, diğerleri köprünün üstüne eklenir. Saldırıya uğramış kişiyi sıkıştırmayın!

- Saldırgan ve gösterici arasında adım: Avuçlarınızı açın ve görünür kılın; saldırgana dokunmamaya çalışın veya en azından ona doğru tutmayın. Sadece kendini arada konumlandırmak bir saldırıyı durdurmaya genellikle yeterli olur. Saldırgana güven verici biçimde konuşun.

- "U" sarmalı ve saldırganı uzaklaştırma: Bir kaç kişi ile saldırgan ve göstericiler arasına girin, saldırgan etrafında bir U şekli oluşturun ve onu uzaklaştırın. Saldırganı tamamen sarmayın ve "dışarı"ya çıkardığınızdan emin olun. Bunu yaparken saldırganla güven verici biçimde konuşun.

- "O" sarmalı ve göstericiyi saklama: Saldırıya uğramış bir göstericiyi tamamen sararak kalabalığa geri dahil etmek.

- Karşıt gruplar arasında çizgi oluşturmak / engelleme : Dizler rahat ve kilitsiz biçimde omuzlar yanyana gelecek şekilde dikilin. Ne kadar sert bir hat yapmak istediğinizi belirleyin, farklı dizilişler farklı etkiler yaratır, ör: ayrı dikilme > elele tutuşma > dirsek bağı > bilek bağı.

- Yerini tutma veya orada kalma: Kullanım için örnek bir blokajdır. Kendinizi merkezleştirin, köklerinizi toprağın derinliklerine gönderin, rahat ve ağır hissedin.

114

Diğer varyasyonlar:

- Bir sırada oturmak: Geniş kişiler sıranın sonuna yerleştirilir.

- Bir dairede oturmak: Ellerinizi bacaklarınızın arasında çapraz olarak tutun ve yanınızdakilerin bileklerinden iyice kavrayın, herkesi görebilir ve duygusal destek de verebiirsiniz. Diğer tarafın göremediği arkada neler olup bittiğine dair grubu uyarın.

- Bir sütun halinde oturmak: Önünüzdeki kişiyi bacaklarınızla sarın, öne yaklaşarak ellerinizi göğsünün etrafında sarın ve başınızı aşağıda tutun.

- Kendini savunma duruşu: Ellerinizi kafatasının arkasında birleştirin, kollarınızla şakaklarınızı koruyun. Yerde cenin pozisyonunda kıvrılın, sağ tarafınıza yatarak karaciğerinizi koruyun. Bu şekilde bir çok ana organ ve kafa korunmuş olur, lakin böbrek açıkta kalmaktadır.

115

SPEKTRUM VEYA BAROMETRE

Süre: her biri önerme için 10 dakika, gerekliyse daha fazla, net bir hemfikirlik varsa daha az olabilir.Egzersizin amacı:

Kişilerin bir konu hakkındaki çeşitli fikirlerini duymak, görmek ve grubun bir önerme üzerinde konumlandığına dair bir barometre okuması yapmak.

Nasıl uygulanır/ kolaylaştırıcının notları:

Grup üyelerinin bir çizgi boyunca konumlanabileceği bir alan belirleyin. Çizginin bir ucu "hemfikir" diğer ucu ise "karşıt fikirde olma"yı temsil eder. (buna uygun kelimeler hatırlatma amacıyla bir kağıda yazılarak uçlara konur; ör: katılıyorum - katılmıyorum vb.) Net bir önerme verin (bir fikir, bir veya iki cümleden fazla olmayan bir şekilde) ve katılımcılara bu önermeyle ilgili hissettiklerine dair barometre üzerinde konumlanmalarını isteyin. "Doğru" veya "yanlış" diye tek bir cevabın olmadığını sadece farklı görüşlerin olduğunu belirtin, ve bu yüzden her bir diğerinin düşüncelerini dinlemenin önemli olduğunu, bakış açısını anlamaya çalışmanın önemli olduğunu vurgulayın. Bazı kişilere neden durdurkları yeri seçtiklerini sorun; kişilerin duydukları üzerine "yerdeğiştirebileceklerini" açıklayın. Tartışma için zaman tanıyın.

Eğer bir anlaşma yapmak gerekiyorsa (ör: Şiddetsizlik ilkeleri için) ve çok çeşitli karşıt fikirde olma durumu varsa spektrumun her iki ucundaki bir kaç kişiden anlaşmaya ulaşmaya yarayabilecek önermeyi yeniden oluşturmalarını isteyin.

116

BAĞIMSIZLIK GÜNÜ GÖSTERİSİ, BOGOTA, KOLOMBİYA FOTOĞRAF: BOGOTA VİCDANİ RET KOLLEKTİF EYLEM

117

9

TERİMLER SÖZLÜĞÜ

- BoykotSosyal, ekonomik veya politik işbirliğini red

- Burn-outAşırı yüklenmeden dolayı hissedilen yetersizlik ve enerji yoksunluğu. Motivasyonsuzluk, güçsüzlük. Yanma.

- Çatışkı çözümlemesiKarşıt perspektiftekilerin, hikayelerin veya deneyimlerin birlikte yürüyebileceği yolu arama ve hiçbir tarafın hak ihlali yaşamayacağı bir yanıt bulmak. Türkçede çatışkı kavramı çatışma ile karıştırılıyor. Fakat iki kavram arasında ciddi ayrışmalar vardır. Çatışkı şiddetsiz bir kavram olup çözümlenmesi (çözüm değil) sürecinde amaç uzlaşmaya varmak değil, tarafların birlikte bir arada durabileceği yolu bulmaktır. Çünkü uzlaşmada bir taraf taviz vermek durumunda kalır ve bu adaletsiz bir yaklaşımdır.

- Doğrudan eylemBireylerin veya grupların, birilerinin onların adına bir değişim yaratmasını talep etmelerinden ziyade bu değişim için aktif rol aldıkları her türlü eylemdir. Nükleer yanlısı bir kilise vaazını bölme bir doğrudan eylem olabilir; vaazı veren papaz hakkında şikayette bulunmak ise doğrudan eylem değildir. Lakin yine de konunun gündeme getirilmesine yardımcı olabilir.

- Geri BildirimBir eylemden veya antrenman deneyiminden sonra grup üyelerinin deneyimlerini, hislerini ve öğrendikleri şeyleri ve bunların gelecekte naısl kullanılabileceğini paylaştığı süreç.

- GüçDünya üzerinde bir etki yaratma becerisi olarak tanımlanabilir. Farklı biçimlerde görülebilir:

– ile güç: birlikte hareket insanlarda gelen güç. Birey olarak güçsüz olabilirler ama biraraya geldiklerinde çok büyük bir güç ortaya çıkar.

– Karşı güç: sağlam bir içsel inanç, gerekli bilgi, yetenek, yatırım ortaklığı veya diğerlerinden görülen destek, harici kaynakları kullanma yetkisi (ör: para, araçlar vb.)nden sağlanan güç

– üzerinde güç: bir kişinin iradesinin veya bir grubun üstün gelmesinde kullanılan baskınlık gücüİngilizce'de 'power' olarak tanımlanan bu kavram için Türkçe'de ayrı bir kelime bulunmamaktadır. Çünkü Türkçe'deki 'güç' kelimesi ingilizcedeki fiziksel gücün tanımlandığı 'force' için de kullanılmaktadır.

- GüçlenmeKişilerin kendi hayatları üzerinde daha çok kontrol sahibi olmalarını destekleme. Güçlenme, yetenek geliştirme (veya sahip olunan yetenek ve bilgileri kullanma), kendine güvenin arttırılmasıın içerebilir.

118

İngilizcesi 'Empowerment' olan bu kavramın tam bir türkçe karşılığı bulunmamaktadır. Güçlenme, güçlendirme olarak çevrilmiştir.

- İlgi grubu 5 ila 15 kişiden oluşan otonom gruplar. Grup üyelerinin birbirleriyle bir bağı olmalıdır. Bu bağa ek olarak birbirlerinin zayıflıklarını ve güçlü taraflarını paylaşmalı ve şiddetsiz kampanya eylemine katıldıklarında ya da katılacaklarında birbirlerini desteklemelilerdir. Bu grup eylem hakkındaki kararları birlikte alır.

- İnsan HaklarıHer insanın yaşam, özgürlük ve güvenlik haklarını Uluslar arası anlaşmalar ve hukuka dayanarak garanti altına alınmasıın sağlayan yasal haklardır.

-İnsanların GücüSeferber olmuş bir toplumun güç kapasitesi ve kurumlarının şiddetsiz mücadele biçimlerini kullanması. Terim, 1986'daki Filipin ayaklanması zamanında özellikle kullanıldı.

- KampanyaBelirlenmiş ve tanımlanmış amaçlara belli bir zaman dilimi zarfında ulaşmak için yapılan etkinlikler ve eylemler dizisi. Ortak bir anlayışı ve vizyonu paylaşan bir grup insan tarafından hedeflerin saptanarak katılımcıları güçlendirecek araştırma, eğitim ve antrenmanların yapılmasıyla başlatılır.

- KolaylaştırmaToplantıların iyi işlemesini sağlamak, iyi bir konsensusa ulaştırmak, bir grup insanın ortak paydalarını bulmalarına yardımcı olmak ve hedeflerine ulaşmalarında onlara yardımcı olmak gibi rolleri olan bir insanın (kolaylaştırıcının) çeşitli grup süreçlerindeki eylemini tanımlar. Kolaylaştırıcı kendi fikirlerini, bu rolün yetkisini kullanarak empoze edemez.

- Konsensus karar almaBir karar alma süreci. Herkesin fikrinin dikkate alınarak bir öneriye ulaşma sürecidir. Dinlemeye, saygıya ve herkesin kaıtlımına dayanır. Genellikle iki temel fikir arasında güç çekişmesine neden olan çoğunluğun karar verme yönteminden tamamen farklı bir yöntemdir.

- Pasifizmçekişme yaratan veya avantaj kazandıran şiddet veya savaşa karşı olmak. Pasifizm, geniş bir yelpazeyi kapsar; Uluslar arası çekişmelerin barışçıl bir şekilde çözülebileceğine inanıştan ordu ve svaş kurumlarının kaldırılmasına çağrıya kadar. Devlet güçleriyle getirilen bütün sosyal örgütlere karşı olmak (anarşist veya özgürlükçü pasifizm); sosyal, ekonomik, politik hedeflerin kazanılmasında fiziksel şiddetin kullanımının reddi; sadece barış için mutlak zorunlu olduğu durumlar hariç güç kullanımının kınanması (pasifizm); kendini ve başkalarını savunma dahil her türlü koşul altında şiddet kullanımına karşı olmak bu görüşlerden en çok bilinenleridir.

- Sivil İtaatsizlikDevletin veya işgal gücünün belirli yasalarına, taleplerine veya emirlerine şiddet kullanmadan aktif karşı çıkıştır. Şiddetsiz direnişin ilk taktiklerinden biridir.

- Sosyal hareketlerBir tür grup eylemi. Büyük, bireylerin informal biçimde biraraya gelerek oluşturduğu grupların ve/veya örgütlerin belli bir politik veya sosyal mevzuya odaklanmaları. Başka bir deyişle bir sosyal değişimi yaratma, durdurma veya bu değişime direnme.

- Strateji ve taktikBu kavramlar genellikle birbirleriyle karıştırılır. Taktiklerin temel anlamı bir hedefi kazanmaktır, strateji ise bir

119

çok karmaşık operasyonun, etkinliğin ve tatktiksel çıkarımları sağlayan karar almanın bulunduğu genel kampanya planıdır. Strateji uzun vadeli bir eylem planıdır ve bu plan belli bir amaca ulaşmak için hatta 'kazanmak' için tasarlanır.

- ŞiddetAcı çektirmek veya fiziksel acı çektirme, ölüm ile tehdit etme. Bütün davranışlar 'şiddet' ya da 'şiddetsiz'diye sınıflandırılamaz; bu iki uç arasında 'mülke zarar verme' gibi bazı kategoriler bulunur. Şiddetsiz olan bir gösteri veya direniş hareketi hakkında yapılan yayınlarda bu ayrımı tanımlamaya dikkat göstermek gerekir, örneğin küçük bir grubun (disiplinsiz olabilirler ya da politik gerekçelerle yıkıcı olabilirler ya da ajan pravakotör olabilirler) kullandığı şiddetin yerinin ne olduğunu tanımlamada dikkatli olmak gerekir. Buna benzer olarak şiddetsiz disiplinini koruyan bir gösteri, polisin veya askeri birliklerin şiddetli saldırıları yüzünden 'şiddetli' olarak tanımlanmamalıdır.

- Şiddetsizlik1- Şiddetin hakim olduğu koşullar altında bulunan insanların davranışları, 2- (hem fiziksel hem yapısal) şiddetin, çeşitli inanç sistemleri doğrultusunda ilke olarak reddedilmesi anlamına gelir. Kavram, karışıklığa ve anlam bulanıklığına yol açmaması için çok kullanılmaz, bunun yerine şiddetsiz eylem, şiddetsiz direniş ve şiddetsiz mücadele kavramları kullanılır. Kavramın Türkiye'de ilk kullanımı 'şiddetten arınmışlık' oldu. Lakin arınma kavramının doğurduğu güçlü anlam nedeniyle Türkçe'deki anlayış, kavramın politik olarak kabul görmesini zorlaştırdığı için günümüzde 'şiddetsizlik' kavramı tercih edilmektedir.

-Şiddetsiz direnişŞiddetsiz direniş; bir eylem, politik uygulama, hükümet yaptırımlarına bir kişi ya da grup olarak uygulamaya karşı çıkışı göstermek için en çok kullanılan işbirliğini reddi tanımlar. Şiddetsiz eylem ve şiddetsiz direniş kavramları daha geniş anlamlarıyla ele alındığında ise eylemlerin şiddetsiz tekniklerini ve bir şiddetsiz grubun inisiyatif alarak yaptığı müdahele eylemini (oturma eylemi gibi) ifade eder.

- Şiddetsiz eylemŞiddeti sonlandırmayı dileyen eylem – fiziksel şiddet ve mahrum bırakma, sosyal dışlama veya baskı olarak tanımlanan 'yapısal şiddetin' daha fazla şiddet kullanmadan değiştirmek için yapılan eylemler. Pasif boyun eğmeye ve şiddete alternatiftir. Şiddetsiz eylemlerde kullanılan teknikler çeşitlidir ve temel olarak üç gruba bölünebilir: şiddetsiz protesto ve ikna, işbirliğini red, şiddetsiz müdahele

- Toplumsal CinsiyetToplumsal cinsiyet; rollerin, inanç sistemlerinin, davranışların, imajların, değerlerin ve kadın-erkekten beklenenlerin yapılandırıldığı bir sosyal düzenlemedir. Güç ilişkilerine doğrudan etkisi vardır ve bu sadece kadın-erkek arasındaki değil gruplar arasındaki güç ilişkilerine de etki eder. Bir çok sosyal problemin kaynağıdır.

- Yapıcı ProgramEskinin kabukları üzerine yeni bir toplum inşa etmek. Robert Burrowes şöyle açıklıyor: “Birey için yapıcı program, kişisek kimliğin gelişmesi, kendine inanç ve korkusuzluk ile gelen artan güçtür. Toplum için ise yeni bir dizi politik, sosyal, ekonomik ilişkilerin yaratılmasıdır. Politik devrimlerin olduğu yerlerde toplum, kişisel kararlılığa uygulamaya örgütlü değildi ve bu yüzden yeni bir toplum yaratmak çok zordu, sonuç olarak ise güç kullanan yeni bir diktatörlüğün doğuşu kaçınılmaz oldu.

120

10

KAYNAKLAR(ingilizce)

Şiddetsizlik üzerine diğer Antrenman El Kitapları ve Web Kaynakları

Resource Manual for a Living Revolution, Virginia Coover, Ellen Deacon, Charles Esser, Christopher Moore, Philadelphia, New Society Publishers, first edition 1977, latest 1985, 351 pages. Familiarly known as the ‘Monster Manual’, this was the comprehensive sourcebook for English-speaking nonviolence trainers in the 1970s and 1980s, produced collectively within the United States by Movement for a New Society.

Nonviolent Action Handbook, Beck, Sanderson, Goleta, California, World Peace Communications, 2002, 95 pages. Introductory texts, downloadable or as print copies from World Peace Communications, 495 Whitman St. #A, Goleta, CA 93117, USA. http://san.beck.org/NAH1-Nonviolence.html

Nonviolence Training Project, Nonviolence Trainers Resource Manual, Melbourne, Australia, May 1995, 211 pages. Wide-ranging manual with sections on defining nonviolence, power and conflict, learning from other movements, strategic frameworks, nonviolence and communication, working in groups, and preparing for nonviolent action. Downloadable as a pdf from: http://www.nonviolence.org.au/downloads/trainers_resource_manual_may05.pdf

The Ruckus Society Website offers manuals on action planning and media among other topics, plus numerous links to other Websites: http://www.ruckus.org/

Handbook for Nonviolent Action, New York, War Resisters League, Donnelly/Colt Graphix, 1989, 36 pages. Designed as a tool for learning about different aspects of nonviolent civil disobedience actions. Most of it can be downloaded as part of ACT UP New York's Manual for Civil Disobedience: http://www.actupny.org/documents/CDdocuments/CDindex.html

Seeds for Change: A British-based network that provides training resources including: consensus and facilitation, groups and meetings, practical skills for campaigning groups: http://seedsforchange.org.uk/free/resources

Rant Collective: A trainers' collective that offers resources on action planning & structures, anti-oppression, media, and strategy: http://www.rantcollective.net/article.php?list=type&type=17

INNATE (Irish Network for Nonviolent Action Training & Education): Wide selection of resources in nonviolence including: introduction to nonviolence, nonviolence and Christian belief, approaches to conflict, consensus decision making, and much more: http://www.innatenonviolence.org/resources/index.shtml

Caritas: Resource Kits for Peace Builders : Caritas has developed this site to contain resources for peace building training and learning. It includes Resource Kits on specific topics and other tools for learning design and facilitation: http://peacebuilding.caritas.org/index.php/Home

International Center on Nonviolent Conflict (ICNC) list of manuals: http://civilresistance.net/?page_id=44

Handbook for Nonviolent Action: A nonviolence training handbook for direct action against nuclear

121

weapons in Oak Ridge, TN, USA. The Oak Ridge Environmental Peace Alliance, June 2005: http://www.stopthebombs.org/content/documents/nonviolencemanual.pdf

Nonviolence International list of recommended manuals and other publications: http://nonviolenceinternational.net/?page_id=639

Training for Change list of books and manuals: http://www.trainingforchange.org/publications/Books%20%2526%20Manuals

Engage: Exploring Nonviolent Living, Peace and Bene Nonviolence Service: Full of stories, exercises and resources, Engage is a workbook to learn, study and practice the nonviolent options available to us. It offers a guide for groups on how to take action for justice and peace in the midst of war, injustice and environmental destruction: http://paceebene.org/book/engage

Şiddetsiz Eylem (Genel)

• The Albert Einstein Institution: nonviolent action, frequently asked questions about nonviolent action, 198 methods of nonviolent action, applications of nonviolent action, case studies, publications on nonviolent action in many languages: http://www.aeinstein.org

• Sharp, Gene, The Politics of Nonviolent Action, Boston, Porter Sargent, 1973, 3 volumes. Now classic analysis of the theory and dynamics of nonviolent action and an exhaustive list of methods with examples. Includes extensive bibliographical information.

• People Power and Protest since 1945: a bibliography on nonviolent action, April Carter, Howard Clark, and Michael Randle, Housmans 2006. Online at http://www.civilresistance.info/bibliography

• Waging Nonviolence, This blog is a community and a resource for news, analysis and discussion on the many ways that ordinary people around the globe are using nonviolence every day, often under the most difficult circumstances. http://wagingnonviolence.org/

• Articles on civil resistance suggested by the International Center on Nonviolent Conflict: http://civilresistance.net/?page_id=12

• Books on civil resistance suggested by the International Center on Nonviolent Conflict: http://civilresistance.net/?page_id=5

• Books and articles by Brian Martin ( author and researcher on power dynamics through an interplay of theory and case studies, including nonviolent action, dissent and scientific controversies): http://www.bmartin.cc/pubs/peace.html

• How to Wage Peace & Justice - Tools for Activists, PeaceWork: http://www.peaceworkmagazine.org/how-wage-peace-justice-tools-activists

• Nonviolence Training, New Tactics - Tactical Dialogues: http://www.newtactics.org/en/blog/new-tactics/training-nonviolent-action

• Global Nonviolent Action Database, Swarthmore College: http://nvdatabase.swarthmore.edu/

Kampanya Geliştirme

• How to Win Campaigns: 100 Steps to Success, Chris Rose, Earthscan 2005.

• The Strategy of Nonviolent Defense, Robert J. Burrowes, State University of New York Press, 1996.

• Justice Ignited: The Dynamics of Backfire, Brian Martin, Rowman & Littlefield,2007. For a full list of publication by Brian Martin: http://www.uow.edu.au/arts/sts/bmartin/pubs/

• Doing Democracy: The MAP Model for Organizing Social Movements, Bill Moyer (with JoAnn McAllister, Mary Lou Finley, and Steven Soifer), Gabriola Island: New Society Publishers, 2001, 228

122

pages. Includes Movement Action Plan – a tool of strategic analysis for nonviolent movements. Resources on the Movement Action Plan can be accessed at: http://www.turning-the-tide.org/files/Bill%20Moyer%208-stages%20Social%20Movements%20Hand-out.pdf

Doğrudan Eylem

• DIY or Die: Website with links to different resources for nonviolent direct action:

http://www.sprayism.com/dawiki/doku.php?id=guides

• The activist tool box: Nonviolence direct action tool box: http://www.uhc-collective.org.uk/webpages/toolbox/index.htm

• Peace News tools section: Collection of different resources in nonviolence from practical tools to nonviolence analysis: http://peacenews.info/tools/index.php

• Starhawk's Resources for Activism Trainers: Resources for nonviolent direct action and anti-oppression trainers/preparers, magical activism workshop facilitators, and consensus decision making: http://www.starhawk.org/activism/trainer-resources/trainer-resources.htm

• National Campaign for Nonviolent Resistance: Nonviolent Direct Action Checklist: http://iraqpledge.org/checklist.html

Örgütsel yapılar / kolaylaştırma (ilgi grubu dahil)

• The Tyranny of Structurelessness, Jo Freeman, 1970. An analysis of why 'structurelessness' does not work if we want to be effective: http://flag.blackened.net/revolt/hist_texts/structurelessness.html

• Meeting Facilitation—The No-Magic Method, Berit Lakey. How to develop good group structures, with resources on: agenda planning, facilitation, and roles in a group: http://www.reclaiming.org/resources/consensus/blakey.htm

Karar Alma (Konsensus dahil)

• Papers on Nonviolent Action and Cooperative Decision-Making, Randy Schutt. A nonviolence trainer’s sample agendas and workshop notes dealing with preparing for nonviolent action, nonviolent action strategic planning, cooperative decision-making, and interpersonal behaviour:

http://www.vernalproject.org/RPapers/html

• INNATE: Irish Network for Nonviolent Action Training & Education. Consensus for Small Groups: an introduction and worksheets. More resources on nonviolence training available at

http://www.innatenonviolence.org/workshops/consensussmallgroups.shtml

Duygularla Başetme (Korku, Burn-Out, Öfke)

• Activist Trauma Support:This Website is primarily for political activists who may be injured during or by their political activities and/or who are struggling with other mental health issues related to

activism. Resources are available in many different languages: http://www.activist-trauma.net

• T-team: a collective of activists in Tel Aviv, historical Palestine, who've come together to support activists going through intense emotional (and post-traumatic) experiences as a result of their work:

123

http://the-t-team.blogspot.com/ • Emotional self-management for activists, Chris Barker, Brian Martin and Mary Zournazi, published in

Reflective Practice, Vol. 9, No. 4, November 2008, pp. 423-435. Available on the web at:

http://www.uow.edu.au/arts/sts/bmartin/pubs/08rp.html

Baskıya Karşı

• Training for Change, USA. Resources on diversity and anti-oppression,

http://www.trainingforchange.org/content/category/4/28/56/index.html

• Uprooting Racism: How White People Can Work for Racial Justice, Paul Kivel, New Society Publishers, 2002. A book written for white activists working against racism within the United States. ISBN 0865714592, 9780865714595

• Confronting Racism in Communities: Guidelines and Resources for Anti-Racism Training Resources, David Hollinsworth. A training manual produced for groups addressing racism in Australia. The document is available as a pdf on the Web from the Change Agency Education and Training

Institute: http://www.thechangeagency.org/_dbase_upl/Anti-Racism%20Training.pdf

• Henry Martyn Institute, India: Henry Martyn Institute in Hyderabad, India, established itself as a an ecumenical Christian organisation, dedicated to the objective study and teaching of Islam and the promotion of interfaith dialogue. In recent years, however, its work has expanded to include a praxis program and training for communities in addressing religious and various identity-based conflicts in Indian communities. Contact: Henry Martyn Institute, 6-3-128/1, Beside National Police Academy,Shivarampally, Hyderabad - 500 052• India E-mail:hyd1_hmiis@sancharnet.in Web:

http://www.hmiindia.com/index.htm The Praxis Program details are here:

http://www.hmiindia.com/praxis_crVision.htm

• Soulforce is an organisation committed to using nonviolence to end violence against gays, lesbians, bi-sexuals and transgendered people (LGBT) in the United States. The mission of Soulforce is to cut off homophobia at its source: religious bigotry. It applies the creative direct action principles taught by Gandhi and Martin Luther King Jr. to peacefully resist injustice and demand full equality for LGBT citizens and same-gender families. Their Website includes videos, articles, handouts, and action

campaign ideas: http://www.soulforce.org/index.php

Toplumsal Cinsiyet Farkındalığı

• Women's International League for Peace and Freedom, www.peacewomen.org. Includes women's peace and security resources, with materials from many cultures and contexts and a number of handbooks and training resources.See also

http://www.peacewomen.org/resources/Organizing/organizingindex.html

• The Inclusive Security Sustainable Peace: A Toolkit for Advocacy and Action. Developed by International Alert and Women Waging Peace,available in PDF format at:http://

www.womenbuildingpeace.org or http://www.womenwagingpeace.net • Advocacy Guide for Feminists, http://www.awid.org/eng/Issues-and-Analysis/Library/An-

advocacy-guide-fo... • Claiming Justice, Claiming Rights: A Guide for Women Human Rights Defenders,

http://www.defendingwomen-defendingrights.org/pdf2007/book3Neo.pdf\

124

• International Women's Partnership for Peace and Justice:

http://www.womenforpeaceandjustice.org/ • Women Peacemakers Program: http://www.ifor.org/WPP/index.html • Women in Black: http://www.womeninblack.org/

Medya ile Çalışma

• http://www.communitybuilders.nsw.gov.au/getting_organised/message/media1...

• http://www.octobertech.com/october/handbook.nsf/pages/Media

• http://www.unicef.org/righttoknow/index_mediacampaign.html

• http://www.bbc.co.uk/dna/actionnetwork/A4288908

• http://www.ruckus.org/article.php?list=type&type=18

Online medya merkezleri/kontakt örnekleri:

• http://www.jubileedebtcampaign.org.uk/media

• http://www.greenpeace.org/international/press/

125

A.J. MUSTE ENSTİTÜSÜ

ULUSLARARASI ŞİDDETSİZLİK ANTRENMANLARI

FONU

A.J. MUSTE, OMAHA, NEBRASKA'DA MEAD MİSİL ÜSSÜNE GİRİŞTE GİRİŞ KAPISI ÜSTÜNDEN ATLARKEN.

FOTOĞRAF: SWARTHMORE KOLEJİ BARIŞ KOLLEKSİYONU

Bu fon, 3000 dolar ile 4000 dolar'a kadar bir ödenek vererek sosyal adalet için mücadele eden insanların birlikte şiddetsiz eylem pratiği ve teorisini kollektif biçimde kullanmalarına ve öğrenmelerine yardımcı olmaktadır. Başvuru projeleri Amerika dışından olmalıdır.

Desteklenebilecek projeler şunları içermelidir:

– şiddetsiz mücadeleye dahil olan insanlar içinde liderlik ve kapasite geliştirme

– Katılımcıları, belli bir şiddetsiz eyleme veya kampanyaya hazırlama

– hedeflenen toplumda şiddetsiz antrenmanın yaygınlaştırılması için antrenörler için antrenman düzenleme

Ödenek ilkeleri ve daha fazla bilgi için; http://www.ajmuste.org veya A.J Muste Enstitüsü, 339 Lafayette St., New York, NY 10012' ye yazınız ya da info@ajmuste.org ' a mail gönderiniz.

'Barış için bir yol yoktur – Barışın kendisi yoldur.'

Bu söz, A.J. Muste'nin görüşleri üzerine yaptığı basit bir yorumdu.

A.J. Muste Amerika'da, bir pasifist, savaş karşıtı aktivist ve sivil&işçi hakları hareketi lideriydi. Kişisel

126

bütünlüğü ona Uluslar arası bir saygınlık kazandırdı. A.J. Muste Enstitüsü 1974'te kurularak A.J.'nin mirasını yaşatmak adına sosyal değişim için çalışan şiddetsiz hareketleri desteklemektedir.

127