รายงานวจยฉบบสมบรณ

การจดทาฐานขอมลและสารสนเทศการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย เทศบาลตาบลน าโจ

อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง Database development and Informatics for Quality of the Elderly Life

Development in Nam-Jo Municipality, Mae-Tha District, Lampang Province

ชนมธนช สวรรณ

รชฎาภรณ ทองแปน

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏลาปาง

โครงการวจยน ไดรบทนสนบสนนจากงบรายไดมหาวทยาลยราชภฏลาปาง

ปงบประมาณ พ.ศ. 2561

ป พ.ศ. 2561

คานา

งานวจยนเปนสวนหนงของชดโครงการวจย “การพฒนานวตกรรมการบรหารจดการเพอพฒนา

คณภาพชวตผสงอายในเขตเทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง” อนมเปาประสงคเพอการพฒนา

ระบบสารสนเพอการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย มเปาหมายเพอพฒนาระบบสารสนเทศรองรบจานวน

ผสงอายในสงคมปจจบน เนองมาจากการเพมขนของประชากรผสงอาย และเตรยมพรอมประเทศไทยทกาลง

จะเขาสสงคมสงวยเตมตวในอกไมกปขางหนา

งานวจยนไดรบการชวยเหลอดานงบประมาณในการดาเนนการวจยจากมหาวทยาลยราชภฏลาปาง

และไดรบการสนบสนนขอมลในการจดทาฐานขอมลเปนอยางดจากหนวยงานททเกยวของในเทศบาลตาบลนา

โจ

คณะผทาวจย

สารบญ

บทท หนา

1. บทนา 1

ความสาคญและทมาของปญหาททาการวจย 1 วตประสงค 3 นยาศพทเฉพาะ 3 ขอบเขตการศกษา 3 กรอบแนวคดในการศกษา 6

2. ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ 9

ตอนท1 การเปลยนแปลงประชากร

การเปลยนแปลงประชากรระดบโลก 9

(Global Demographic Transition)

การเปลยนแปลงทางประชากรของประเทศไทย 12

(Thailand Demographic Transition)

ตอนท 2 ผสงอาย

สขภาพอนามยผสงวย 18

จตวทยาสงคม/จตสงคม (Social Psychology) 18

บรการสาหรบผสงวย โดยหนวยงานตาง ๆ 19

ตอนท 3 แนวคดการพฒนาระบบสารสนเทศเพอพฒนาสขภาวะผสงวย 20

ขอมลและการรวบรวมขอมล 21 การกาหนดคณสมบตขอมลเพอจดทาฐานขอมล 21 การจดทาทะเบยนขอมล 23 รายละเอยดฐานขอมล 23

ตอนท 4 ปจจยหลกคณภาพชวตผสงวย 23

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

ตอนท 5 บรบทเทศบาลตาบลน าโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง สภาพพนทโดยทวไป 24 สภาพสงคม 26 ยทธศาสตร (Positioning) ของเทศบาลตาบลนาโจ 34

งานวจยทเกยวของอน ๆ 38

3. วธการดาเนนการวจย 41

สารวจจานวนประชากรผสงวยในพนทศกษา 41 ตวแปรในการวจย 41 เครองมอทใชในการวจย (Research Instruments) 41 วเคราะหและสงเคราะหวรรณกรรมททบทวน 42 จดทาสนทนากลมเฉพาะ (Focus Group Discussion) กบกลมผสงวยในพนท 43 เพอแสดงความคดเหนในสวนทเกยวของกบคณภาพชวต สมภาษณกลมเปาหมายและหนวยงานทเกยวของ 43 จดทาแบบบนทกขอมล 44 ตรวจสอบและประเมนความเหมาะสม (โดยผทรงคณวฒ) 44 เกบรวบรวมขอมลผสงวยโดยผวจยและผชวยวจย 44 ความสมบรณและความถกตอง (Data Triangulation) 45

4. รายงานวจย 46

การเตรยมขอมล (Data Preparation) 46

การจดการขอมล (Data Management) 48

การนาเสนอขอมล (Data Presentation) 49

5. บทสรป 75

สรปผลและอภปรายผลทไดจากการวจย 75 ขอจากดของงานวจย 76 ขอเสนอแนะ 76

บรรณานกรม 77

สารบญตาราง

ตาราง หนา

1. อตราเกด อตราตาย อตรายายถนสทธ อตราเพมตามธรรมชาต อตราเพมประชากร 9

และรอยละของประชากรเมอง จาแนกตามพนท พ.ศ. 2558

2. จานวนประชากรและรอยละของประชากร จาแนกตามพนท พ.ศ. 2493 - 2573 11

3. ขอมลประชากรผสงวย (ลานคน) ปพ.ศ. 2533 ถง 2573 16

สารบญภาพ

รปภาพ หนา

1. แผนทแสดงขอบเขตพนทศกษาในเขตเทศบาลตาบลนาโจ 7

2. แผนทแสดงขอบเขตหมบานในเขตเทศบาลตาบลนาโจ 8

3. ภาวะการเจรญพนธของคนไทย (ตอประชากร 1000 คน) ระหวาง 13 ปพ.ศ. 2503 ถง 2558 (ค.ศ. 1960-2015)

4. ปรามดประชากรของประเทศไทย ปพ.ศ. 2503 ถง 2573 (ค.ศ. 1960-2030) 14

5. แผนทแสดงขนาดของพนทรายหมบาน 29 6. แผนทแสดงชวงชนจานวนประชากรรายหมบาน 30 7. แผนทแสดงชวงชนประชากรรายหมบานทมอาย 60 ปขนไป 31 8. แผนทแสดงชวงชนประชากรรายหมบานทมอายไมเกน 60 ป 32

9. แผนทแสดงสถานพยาบาล 33

10. แผนทแสดงตาแหนงทตงของชมชนทง 10 หมบานในเขตเทศบาลตาบลนาโจ 40

11. ตารางขอมลหมบานของตาบลนาโจในโปรแกรม QGIS 47

12. ขอมลเชงพนทของตาบลนาโจในโปรแกรม QGIS 48

13. ตารางขอมลของหมบานในโปรแกรม QGIS 49

14. แผนทแสดงอตราสวนเกอหนนผสงอาย (Potential support ratio: PSR) 50

15. แผนทแสดงรอยละการเพมขนของประชากรอาย 60 ปขนไประหวาง พ.ศ. 2557-2561 53

16. แผนทแสดงรอยละประชากรอาย 60 ปขนไปตอประชากรทงหมด 55

17. แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคความดนโลหตสง 57 18. แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคเบาหวาน 59 19. แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคปอดอดกน 60 20. แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนผปวยระยะสดทาย 63 21. แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคไตวายหรอโรคไตเรอรง 64 22. แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคมะเรง 67 23. แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคตดสรา 68 24. แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคภมตานทานตา 70 25. แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคภมคมกนบกพรอง 71

สารบญภาพ (ตอ)

รปภาพ หนา

26. ฐานขอมลพฒนาคณภาพชวตผสงอายออนไลน 73 27. การแสดงขอมลบนฐานขอมลพฒนาคณภาพชวตผสงอายออนไลน 74 28. การเขาระบบเพอแกไขขอมลบนฐานขอมลพฒนาคณภาพชวตผสงอายออนไลน 74 29. ภาษาคอมพวเตอรเพอการทาฐานขอมลพฒนาคณภาพชวตผสงอายออนไลน 75

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอ 1) เพอสารวจ เกบรวบรวมขอมล และจดทาฐานขอมล เชงพนท เชงตารางดานภมสารสนเทศ (Geography Informatics System: GIS) และฐานขอมลออนไลนของประชากรผสงวยในเขตเทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง 2) เพอวเคราะหและเพอการพฒนาคณภาพชวตผสงวย โดยอาศยฐานขอมลเชงพนท เชงตารางดานภมสารสนเทศ (GIS) และแบบฐานขอมลออนไลน ของประชากรผสงวยในเขตเทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง เปนพนฐาน

ประชากรสาหรบงานวจยนไดแก กลมประชากรในเขตเทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ ทมอายตงแต 60 ปขนไป โดยมงเนนในดานการพฒนาคณภาพชวตผสงวยเปนหลกและบคลากรในหนวยงานทเกยวของในเขตเทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง เครองมอทใชในงานวจยครงนเปนแบงเปน 3 สวน ไดแก แบบบนทกขอมล TCNAP (Thailand Community network Appraisal Program) โดยสานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) สาหรบการรวบรวมขอมลปฐมภมจากประชากรทมอาย 60 ปขนไป โปรแกรมทางดานภมสารสนเทศ ไดแก Quantum GIS (QGIS) โปรแกรมทางดานจดการเอกสาร ไดแก Microsoft Excel, Notepad และโปรแกรมสาหรบการเขยนภาคอมพวเตอรและพฒนาระบบฐานขอมลออนไลน

ผลทไดจากการวจย 1. ฐานขอมลและสารสนเทศการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย รปแบบของขอมลเชงพนทดานภม

สารสนเทศ (GIS) ซงแสดงผลออกมาในรปแบบของแผนทเฉพาะเรอง (Thematic Map) แบงตามชดขอมล 2. ฐานขอมลทงสองรปแบบถกนาเสนอแบบ Visualization เพอใหสามารถตความจากแผนทเฉพาะ

เรองทดแทนการอานขอมลสถตและสามารถเปลยนแปลงขอมลใหทนสมยไดตลอดเวลา

คาสาคญ: แผนทฉพาะเรอง ฐานขอมลและสารสนเทศการพฒนา ภมสารสนเทศ ฐานขอมลออนไลน

Abstract The main purposes of the research were 1) to survey, collect and create a Geography Informatics System (GIS) spatial, attribute data as an offline database and online database of the elderly population 2) to analyze and utilize for developing the quality of elderly life in Nam-Jo Municipality, Mae-Tha District, Lampang Province. The population in this research was the total number of population ages over 60 and above in Nam-Jo Municipality. There were 3 research instruments used in this research 1) TCNAP (Thailand Community network Appraisal Program) questionnaires which is executed by Thai Health Promotion Foundation for collecting all primary data 2) Specific software for

management GIS data—Quantum GIS (QGIS 3.0.2) and spreadsheet tools—Microsoft Excel, Notepad and 3) Coding Editors for developing an online database. The consequences from the research were:

1. The offline database or GIS database was created and represented as a thematic map Generic and elderly health data were added to the map in its own layers in order to give more complex data to users. The database itself can be edited, added or removed the unwanted data by registered users using QGIS software. The online database was developed and used as interactive web-mapping which users can interact with map to get more additional information. However, researcher team is in the middle of developing process to get the online database completed.

2. Both of f l ine database and online database were presented as visualization map-making techniques for the purpose of ease of understanding in numeric data on maps. These database will be presented to Nam-Jo Municipality and related departments for further analysis and development in the quality of the elderly life along the objective of the research.

Keywords: GIS, database, Thematic, Online Database, Elderly

1

บทท 1

บทนา

ความสาคญและทมาของปญหาททาการวจย

การวจยเพอการพฒนาระบบสารสนเพอการพฒนาคณภาพชวตผสงวย มเปาหมายเพอพฒนาระบบสารสนเทศรองรบจานวนผสงวยในสงคมปจจบน เนองมาจากการเพมขนของประชากรผสงวย ซงเปนบคคลทอยในวยทตองเผชญกบการเปลยนแปลงทงดานรางกาย ดานจตใจ และดานสงคม สงผลใหผ สงวยมการเปลยนแปลงดานคณภาพชวต โดยผสงวยนน ตามเกณฑมาตรฐานหมายถงบคคลหรอประชากรทมอายตงแต 60 ปขนไป จากขอมลการคาดประมาณประชากรของประเทศไทยป พ.ศ. 2558 - 2573 จะเหนวาภาพรวมประเทศไทยอยในสถานการณ “สงคมสงวย” (Aged society) และในอก 10 ป ขางหนาจะเรมเขาสสงคมสงวยอยางสมบรณ (Completed aged society) (สานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2558) ในการพฒนาระบบสารสนเทศสาหรบผสงวย จากงานวจยตาง ๆ พบวา ขอมลผสงวยสวนใหญแลวถกจดเกบในรปของเอกสารในรปแบบกระดาษ ซงในปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศตาง ๆ เขามามบทบาทสาคญในชวตประจาวน รวมถงมความจาเปนในการเปนฐานขอมลในการใชงาน ซงจะสามารถชวยในการพฒนาระบบการจดการขององคการใหมประสทธภาพ เพมความสะดวกรวดเรวมาขน เชน การจดเกบเอกสาร การสงขอมล การคาหาขอมล นอกจากนแลวยงชวยลดปรมาณการใชกระดาษ ทาใหไดขอมลทรวดเรวทนตอความตองการ ประหยดเวลา และทรพยากรตาง ๆ ทาใหการพฒนามประสทธภาพมากยงขน เทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง เปนเขตพนทหนงในจงหวดลาปางทมจานวนผ สงวยสงมจานวน 2,040 คน คดเปนรอยละ 20.70 ของประชากรทงหมด 9,858 ในตาบลนาโจ แตอยางไรกตาม จากสถานการณผสงวยและขอมลเบองตนจากการลงพนทเทศบาลตาบลนาโจ พบวา ปญหาการจดเกบขอมลของเทศบาลคอ ขอมลสวนใหญเทศบาลจดเกบในระบบ Microsoft Excel ซงปญหาทพบบอย คอ ความลาชาของเอกสาร ความเปนปจจบน ระบบการสบคนลาชา รวมถงความไมครอบคลมของขอมลดานคณภาพชวตของผสงวย นอกจากนแลวประเดนหนงทเทศบาลใหความสาคญ คอ เทศบาลยงขาดขอมลสาหรบการพฒนาคณภาพชวตผสงวยทเปนระบบซงในการจดทาแผนพฒนาคณภาพชวตผสงวย ตลอดถงแผนชมชนจาเปนตองบรณาการขอมลพนฐานหรอขอมลฐานทสมบรณ ขอมลฐานเหลานไดรบการจดทาใหอยในรปฐานขอมลในดานตาง ๆ ดงนน งานวจยนจะเปนประโยชนในการพฒนาระบบสารสนเทศสขภาพผ สงวย ทสามารถนาไปใชประโยชนกบพนท และเจาของขอมลในพนท ไดอยางคมคา และ มความเหมาะสมกบหนวยงานผมสวนไดสวนเสยในพนท เพอใหเกดการวเคราะหและออกแบบระบบสารสนเทศสขภาพผสงวยอยางมสวนรวม ซงจะทาใหระบบทออกแบบและพฒนาขนนน ตรงตามความตองการของเจาของขอมลในพนท ลดปญหาการพฒนาระบบทไมตรงกบความตองการใชงาน รวมทงเปนการรวมกนวางแผนงานในสวนของการจดการขอมลทจะนาเขาสระบบ ซงเปนปจจยสาคญทจะสงผลใหไดระบบทสามารถนามาชวยสนบสนนการทางานของเจาของขอมลในพนทไดอยางมประสทธภาพ

2

บรบทการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรโลกและโครงสรางประชากรประเทศไทย จากขอมล

ประชากรจากสานกงานสถตแหงชาตระหวางพทธศกราช 2550 ถง 2559 นน จานวนประชากรทถอไดวา

เปนกลมผสงวยหรอ ผสงวยหรอ ผทมอายตงแต 60 ปขนไปในปพทธศกราช 2550 ประเทศไทยมจานวนผสง

วยราว 6.6 ลานคนและในอก 10 ปตอมาหรอพทธศกราช 2559 มประชากรทเปนผสงวยเพมขนเปน 9.8

ลานคน เพมขนราว 3.1 ลานคน ซงคดเปนสดสวนรอยละ 4.8 ของจานวนประชากรทงหมด และมแนวโนม

ไปในทศทางเดยวกนกบจานวนประชากรผสงวยในภาคเหนอทเพมจานวนขนในระยะเวลา 10 ป จากจานวน

1.3 ลานคนเปน 1.9 ลานคน

1) ผลจากการเปลยนแปลงโครงสรางประชากร ซงจะสงผลกระทบ อนไดแก

เศรษฐกจ ประชากรวยแรงงานลดลงเนองจากประชากรผสงวยจะเปนภาระทางเศรษฐกจ

(Economic Dependency) มากขน

สงคม/สขภาพ

จตวทยาพฒนาการของผสงวย ทางดานรางกาย ดานจตใจ ดานความสามารถของ

สมอง และความรสกโดดเดยว

ความตองการการดแลจากภาครฐหรอหนวยงานทเกยวของเขามาดแลใหความ

ชวยเหลอ

2) ผสงวย : ความสาคญ

ในฐานะบรรพบรษ ผใหกาเนดและเลยงดคนในยคตาง ๆ มา

ในฐานะผทาคณประโยชนแกสงคมและประเทศชาตในดานตาง ๆ

ในฐานะผทานบารงและสบสานขนบธรรมเนยม ประเพณของชาตใหมนคงยนยาวสมควรท

คนในชวงอายตอมาควรจะไดใสใจดแล

การศกษานคอความพยายามในการแสดงความใสใจดวยการนารองจดทาฐานขอมลสารสนเทศ

ภมศาสตร ซงเปนขอมลเชงพนทและขอมลเชงตาราง เพอใชในการประกอบการตดสนใจ (Decision Making)

ของหนวยงานทเกยวของตอไป

3

วตถประสงค

เพอสารวจ เกบรวบรวมขอมล และจดทาฐานขอมล เชงพนท เชงตารางดานภมสารสนเทศ (GIS) และ

ฐานขอมลออนไลนของประชากรผสงวยในเขตเทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง

เพอวเคราะหและเพอการพฒนาคณภาพชวตผสงวย โดยอาศยฐานขอมลเชงพนท เชงตารางดานภม

สารสนเทศ (GIS) และแบบฐานขอมลออนไลน ของประชากรผสงวยในเขตเทศบาลตาบลนาโจ อาเภอ

แมทะ จงหวดลาปาง เปนพนฐาน

นยามศพทเฉพาะ

ประชากรผสงวย หรอ ผสงวย หมายถง ประชากรในตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง ทมอาย

ตงแต 60 ปขนไป

ฐานขอมลคณภาพชวตของผสงวย หมายถง ขอมลทถกจดเกบในรปแบบของดจตอลทเปนขอมลเชง

พนท (Spatial Data) และขอมลตาราง (Attribute Data) หรอขอมลสารสนเทศภมศาสตร (GIS) ซง

ประกอบดวย 4 ดาน ไดแก ดานสขภาพกาย สขภาพจต ความสมพนธระหวางบคคล และความ

เปนอย

สารสนเทศพฒนา หมายถง

ขอบเขตของการศกษา

ขอบเขตดานพนท

พนทศกษาและเกบขอมลจะอยในเขตเทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง (รปท

1) อยในเขตการปกครองของอาเภอแมทะ

ขอบเขตดานประชากร

งานวจยนมกลมเปาหมายเปนกลมประชากรในเขตเทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ ทมอาย

ตงแต 60 ปขนไป โดยมงเนนในดานการพฒนาคณภาพชวตผสงวยเปนหลก

ขอบเขตดานเนอหา

กลมเปาหมายในการวจย ไดแก ผสงวยและบคลากรในหนวยงานทเกยวของในเขตเทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง

แนวคดทนามาใชในการวจยครงน ไดแก แนวคดในการจดทาระบบสารสนเทศและฐานขอมล

4

มจดมงหมายในการจดทาฐานขอมลสารสนเทศและ/หรอขอมลสารสนเทศภมศาสตร (GIS)

ซงเปนขอมลเฃงพนท ขอมลตารางและการนาเสนอ โดยการวจยนใหความสนใจกบกลมประชากรผสง

วยทมอายตงแต 60 ปขนไป เพอจดทาเปนฐานขอมลเปรยบเทยบในอนาคต เพอใชประกอบการ

ตดสนใจ (Decision Making) และนาเสนอขอมลในรปแบบของแผนท เพอการพฒนาคณภาพชวตผ

สงวย

ขอบเขตดานเวลา

งานวจยนเรมเกบขอมลและจดทาฐานขอมลระหวางวนท 13 ธนวาคม 2560 ถง วนท 13

ธนวาคม 2561 รวมระยะเวลาทงสน 1 ป

ระยะเวลา วธดาเนนการวจย เปาหมาย

เดอนท 1-3

รวบรวมขอมลเกยวกบคณภาพชวตผสงวยในดานตางๆจากหนวยงานทมภารกจเกยวของ รวมถง การเกบรวบรวมจากพนท โดยใชเครองมอคอ แบบสอบถาม แบบสมภาษณ แบบสารวจ

ขอมลเกยวกบคณภาพชวตผสงวยประกอบดวย 4 ดาน ไดแก ดานสขภาพกาย สขภาพจต ความสมพนธระหวางบคคล และความเปนอย

เดอนท 3-4 คดเลอกจดหมวดหมขอมลและจดระบบการจดเกบขอมลเพอสะดวกและงายตอการใชประโยชนขอมล

ฐานขอมลเกยวคณภาพชวตผสงวยประกอบดวย 4 ดาน ไดแก ดานสขภาพกาย สขภาพจต ความสมพนธระหวางบคคล และความเปนอย แตละหมวดจาแนกเปนขอมลสถต

เดอนท 3-4 รวบรวมและนาเขาขอมล

ขอมลและสถตทางดานคณภาพชวตผสงวยประกอบดวย 4 ดาน ไดแก ด า น ส ข ภ า พ ก า ย ส ข ภ า พ จ ต ความสมพนธระหวางบคคล และความเปนอย

เดอนท 5-7 ออกแบบโครงสรางฐานขอมล โครงสรางฐานขอมลสาหรบขอมลเชงพนท

เดอนท 8-10 ตรวจสอบความถกตองและปรบปรงขอมล ขอมลสถต ขอมลขาวมความถกตอง

เดอนท 11-12 สงรายงานผลการดาเนนงาน ร า ย ง า น ผ ล ก า ร ด า เ น น ง า นโครงการวจยจดทาฐานขอมล

5

กรอบเวลาในการดาเนนงานวจย

ขนตอนการดาเนนงาน

ระยะเวลาในการดาเนนงาน (เดอน)

มกรา

คม

กมภา

พนธ

มนาค

ม

เมษา

ยน

พ.ค.

-ม.ย.

กรกฎ

าคม

สงหา

คม

ก.ย.-

ต.ค.

พฤศจ

กายน

ธนวา

คม

1. ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ

2. การดาเนนงาน

2.1 จดการขอมลทตยภมทไดมาจากการรวบรวม และจดการขอมลใหมเพอใหอยในลกษณะทสามารถนาไปใชงานตอไดในระบบภมสารสนเทศและระบบฐานขอมลออนไลน

3. จดทาระบบฐานขอมลสขภาวะผสงวย

3.1 จดทาฐานขอมล

3.2 ออกแบบและพฒนาหนาเวบ

4. ทดสอบระบบ

4.1 ทดสอบระบบกบผใชระบบ

5. จดทารายงานฉบบสมบรณ

6

กรอบแนวคดในการศกษา

ขอมลจากระบบทมอยแลว

ขอมลทยงไมไดมการจดเกบ จะตอง

มการจดเกบเพมเตม

ฐานขอมลระบบสารสนเทศเพอพฒนาคณภาพชวตผสงอาย

ขอมลทไดรบการจดเกบแลวแตยงไม

อยในระบบอเลกทรอนคส

7

รปท 1 แผนทแสดงขอบเขตพ นทศกษาในเขตเทศบาลตาบลน าโจ

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

8

รปท 2 แผนทแสดงขอบเขตหมบานในเขตเทศบาลตาบลน าโจ

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

9

บทท 2

ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ

ตอนท 1 การเปลยนแปลงประชากร

การเปลยนแปลงประชากรระดบโลก (Global Demographic Transition)

กระบวนการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรนนจะเรมจากการลดลงของอตราการเสยชวตของ

ประชากร และการลดอตราการเกดของประชากรเดกในทศวรรษถดๆมา นามาซงการเปลยนแปลงอตราการ

เจรญเตบโต ขนาด และการกระจายตวของชวงอายในประชากร การเปลยนแปลงดงกลาวจะเปลยนแปลง

สงคมทมประชากรวยเดกมากผสงวยนอย เปนประชากรวยเดกนอยประชากรสงวยมาก ซงอาจมผลมาจาก

อายขยทยนยาวขนจากการพฒนาทางดานการแพทย การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรขางตนจะสงผลทง

ทางตรงและทางออมตอการเปลยนแปลงทางสงคมและเศรษฐกจ ตวอยางเชน โครงสรางอายของประชากร

การอพยพยายถน ศกยภาพในการเพมจานวนประชากร โดยจะมรายละเอยดดงน

- โครงสรางอายของประชากร การเกดของประชากรทลดลงจะสงผลตอปรามดประชากร โดยทฐาน

ของปรามดจะแคบลงเรอยถาจานวนประชากรเกดใหมยงลดลง

- การอพยพยายถน การลดลงของประชากรเกดใหมสงผลตอการอพยพยายถนของประชากรวยทางาน

ทจะยายไปยงประเทศทมประชากรสงวยทไมมศกยภาพในการทางาน ซงจะมผลกระทบตอการ

จดการทางดานสงคม รายไดตอหวและการตดสนในการลงทนของนายทน

- ศกยภาพในการเพมจานวนประชากร สาเหตหนงมากจากการทผหญงเลอกทจะทางานนอกบาน

เพมขนจากการไดรบการศกษาทสงขน รวมไปถงความตองการมรายรบมากกวาหนงทางเพอการยง

ชพ ทาใหการตดสนใจแตงงานและมบตรลดลง เปนตน

ตารางท 1 อตราเกด อตราตาย อตรายายถนสทธ อตราเพมตามธรรมชาต อตราเพมประชากร และรอย

ละของประชากรเมอง จาแนกตามพ นท พ.ศ. 2558

พ นท อตรา

เกด (ตอ

พน)

อตราตาย

(ตอพน)

อตรายาย

ถนสทธ

(ตอพน)

อตราเพมตาม

ธรรมชาต

(ตอรอย)

อตราเพม

ประชากร

(ตอรอย)

รอยละของ

ประชากร เมอง

โลก 20 8 0 1.2 1.2 50

เอเชย 18 7 0 1.2 1.2 43

แอฟรกา 36 10 0 2.4 2.3 38

10

ยโรป 11 11 2 0.0 0.2 71

ลาตนอเมรกา 18 6 -2 1.3 1.1 77

อเมรกาเหนอ 12 8 3 0.6 0.8 79

ทมา: Population Reference Bureau, 2015.

จากขอมลตารางท 3 แสดงใหเหนวาอตรากาเกดและการตายของบางทวปนนมอตราทเทากนหรอ

อตราการตายมเกนกงหนงของอตราการตาย ในทวปยโรปอตราการเกดมคาเทากบอตราการตาย รวมทงอตรา

การเกดตามธรรมชาตและอตราการเพมประชากรยงตามาก ซงสามารถอนมานไดวาทวปยโรปกาลง ม

ประชากรในจานวนทลดลง และมความเปนสงคมผสงวยเนองจากประชากรเกดใหมมนอย อยางไรกตามทวป

ยโรปกยงมการเพมขนของประชากรไดจากการยายถนเขาของประชากรดวยเชนกน อนดบรองลงมาคอทวป

อเมรกาเหนอทอตราการตายมเกดกงหนงของอตราการเกด และอตราการเกดตามธรรมชาตและอตราการเพม

ของประชากรยงไมถงรอยละ 1 แตอยางไรกตามทวปอเมรกาเหนอกยงมโอกาสทจานวนประชากรคงทหรอ

เพมขนไดจากการยายถนเขามากกวาการยายถนออก ดวยเหตผลของการยายถนเพอหางานทา

การเปลยนแปลงประชากรสามารถถกกาหนดไดจาก 3 ปจจย อนไดแก การเกด การตาย และการ

ยายถน ซงเกยวของกบการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรโดยตรง การเกดจะมผลทา ใหจานวนประชากร

เพมขน การตายทาใหจานวนประชากรลดลง และการยายถนทาใหจานวน ประชากรเพมขนถาเปนการยายถน

เขา แตจะทาใหจานวนประชากรลดลงถาเปนการยายถนออก นอกจากน ปจจยทงสามยงมผลกระทบตอ

องคประกอบของประชากรดานเพศและอายดวย (วรชย ทองไทย, 2553.)

การคาดการณจานวนประชากรในอนาคตตองอาศยนกประชากรในการวเคราะหสถานการณของ

จานวนประชากรโลกทงหมดโดยการวเคราะหดงกลาวเรยกวา การฉาพภาพประชากร หรอ Population

Projection เพอใหเหนแนวโนมของประชากรวาจะมทศทางไปทางใดและการฉายภาพประชากรเองยงม

ความสาคญในเรองของการวางแผนในดานตาง ๆ ของประเทศ เชน ดานสงคม เศรษฐกจ การศกษา

สาธารณสขและการลงทนของรฐ ซงการฉายภาพประชากรทถกนามาหาแนวโนมจะมองคประกอบอยสาม

องคประกอบ อนไดแก ดานอาย เพศ และการกระจายตว

จากตารางท 2 แนวโนมจากการฉายภาพประชากรแสดงใหเหนวาจากป พ.ศ. 2493 ถงป 2573 หรอ

เปนระยะเวลา 80 ป จานวนประชากรโลกเพมขนจาก 2.5 ลานคน เปน 8.1 ลานคน หรอประมาณ 3 เทา โดย

ประชากรทมอตราการเพมมากทสดอยททวปแอฟรกาท 6.3 เทา รองลงมาคอลาตนอเมรกาท 4.3 เทา สวนใน

11

เอเชยเพมขนราว 2.4 เทา และทมประชากรเพมขนนอยทสดคอทวปยโรปท 1.3 เทา ซงถาคดเปนรอยละแลว

จะสงเกตไดวาทวปยโรปมรอยละของประชากรลดลงตลอดระยะเวลา 80 ป จากรอยละ 21 มาอยท รอยละ 8

ซงคลายคลงกบอเมรกาเหนอทมคารอยของจานวนประชากรลดลง โดยแตกตางกบทวปอนๆทเหลอทมคารอย

ละเพมขนในทกทวป

ตารางท 2 จานวนประชากรและรอยละของประชากร จาแนกตามพ นท พ.ศ. 2493 - 2573

พ นท 2493 2503 2513 2523 2533 2543 2553 2563 2573

จานวนประชากร (ลานคน)

โลก 2,518.6 3,021.5 3,692.5 4,434.6 5,263.5 6,070.5 6,830.1 7,540.2 8,130.1

เอเชย 1,398.5 1,701.3 2,143.1 2,632.3 3,167.8 3,679.7 4,148.9 4,570.1 4,886.6

แอฟรกา 221.2 277.4 357.3 469.6 622.4 795.7 984.2 1,187.6 1,398.0

ยโรป 547.4 604.4 655.9 692.4 721.6 728.0 719.7 705.4 685.4

ลาตน

อเมรกา

167.1 218.3 284.9 361.4 441.5 520.2 594.4 659.2 711.1

อเมรกา

เหนอ

171.6 204.2 231.9 256.1 283.5 315.9 348.1 379.6 407.5

โอเซย

เนย

12.8 15.9 19.4 22.8 26.7 31.0 34.8 38.3 41.5

รอยละ

โลก 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

เอเชย 55.5 56.3 58.0 59.4 60.2 60.6 60.7 60.6 60.1

แอฟรกา 8.8 9.2 9.7 10.6 11.8 13.1 14.4 15.8 17.2

ยโรป 21.7 20.0 17.8 15.6 13.7 12.0 10.5 9.4 8.4

ลาตน

อเมรกา

6.6 7.2 7.7 8.1 8.4 8.6 8.7 8.7 8.7

อเมรกา

เหนอ

6.8 6.8 6.3 5.8 5.4 5.2 5.1 5.0 5.0

12

โอเซย

เนย

0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5

ทมา: ดดแปลงมาจาก United Nations, 2004: ตาราง A5.

การเปลยนแปลงทางประชากรของประเทศไทย (Thailand Demographic Transition)

ประเทศไทยกาลงเขาสสงคมผสงวย เปนคาทเรมถกกลาวถงบอยครงในชวงระยะเวลากวาสบปทผาน

มา ซงถาอางขอมลสถตประชากรในประเทศไทยแลวกสามารถอนมานไดวาคากลาวนนคอสงทกาลงเกดขนจรง

และกาลงเปนประเดนหนงทประเทศไทยตองปรบตวเพอรบมอ จากปรามดประชากรของประเทศไทย (รปท

4) แสดงใหเหนวาประเทศไทยกาลงเขาสยคทอตราการเจรญเตบโตของประชากรเรมหดตวลง การลดจานวน

ลงของประชากรไทยสาเหตหนงมาจากภาวะการเจรญพนธทอยในระดบตากวาอตราทดแทน (รปท 3) ซงม

ความเปนไปไดทจะมจานวนลดลงอก ซงปรากฏการณดงกลาวมผลตอจานวนประชากรเดกทจะเกดใหมใน

ประเทศและมผลตอโครงสรางทางอายและเพศของประชากร จากรปท 3 แสดงขอมลภาวะการเจรญพนธของ

คนไทยเปรยบเทยบกบขอมลภาวะการเจรญพนธของโลก จะพบวาภาวะการเจรญพนธของคนไทยแทนดวย

กราฟสแดงมและภาวะการเจรญพนธของแทนดวยสฟา มจานวนลดลงเรมตงแตป ค.ศ.1965 หรอ พ.ศ.2508

เปนตนมา และมจานวนลดลงอยางตอเนองจนตากวาภาวะการเจรญพนธของโลกในประมาณป ค.ศ. 1977

หรอ พ.ศ.2520 จากขอมลทปรากฏจนถง ค.ศ. 2015 หรอ พ.ศ.2558 ยงคงมแนวโนมทจะลดลงอยางตอเนอง

13

รป 3 ภาวะการเจรญพนธของคนไทย (ตอประชากร 1000 คน) ระหวาง ปพ.ศ. 2503 ถง 2558

(ค.ศ. 1960-2015)

ทมา: http://www.worldbank.org.

จากการทแนวโนมของประชากรลดลงเปนผลมาจากภาวะการเจรญพนธของคนไทยลดลงนน นามา

ซงการเปลยนแปลงทางดานโครงสรางของประชากรของประเทศไทยในดานของโครงสรางทางอายและการ

กระจายตวของประชากรในพนทตาง ๆ กลาวคอประชากรทมอายตงแต 65 ปขนไปจะมจานวนเพมขนอยาง

มาก สวนประชากรกลมอายตงแตแรกเกดถงอาย 14 ปเรมมจานวนลดลง จากรปท 4 ในป ค.ศ. 1960 หรอ

พ.ศ.2503 ประชากรวย 0-14 ป จะเปนฐานของปรามดประชากร โดยประชากรกลมนจะกลายเปนประชากร

วยทางานในอก 20 ปถดมา ซงในปรามดประชากรของประเทศไทยในป ค.ศ. 1980 หรอ พ.ศ. 2523

ประชากรวย 0-14 ป ไดกลายเปนประชากรในวยทางานแตจากขอมลภาวะการเจรญพนธของคนไทยทลด

ตาลงในปดงกลาวมผลใหฐานของปรามดประชากรของประเทศไทยนนเรมแคบลง ในป ค.ศ. 2020 หรอ พ.ศ.

2563 กลมประชากรสวนใหญของประเทศไทยจะเรมเขาวยผสงวยและจะเขาสวยผสงวยเตมตวในประมาณป

ค.ศ. 2030 หรอ พ.ศ. 2573 ซงฐานของปรามดประชากรยงคงแคบเหมอนหลายทศวรรษกอนหนา จากตาราง

ท 3 ขอมลทปรากฏมแนวโนมไปในทศทางเดยวกบปรามดประชากร กลาวคอกลมประชากรทเรมเขาสวยผสง

วยไดมจานวนเพมกวา 9 เทาตว จากจานวนประมาณ 9 แสนคน ในป พ.ศ. 2503 เปนจานวนประมาณ 9 ลาน

คนในป พ.ศ. 2563 (ตารางท 3)

14

รป 4 ปรามดประชากรของประเทศไทย ปพ.ศ. 2503 ถง 2573 (ค.ศ. 1960-2030)

ทมา: www.populationpyramid.net

พ.ศ. 2503 พ.ศ. 2523

พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2553

พ.ศ. 2563 พ.ศ. 2573

15

ผลกระทบทคาดวาจะเกดขนเมอเกดการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรนนจะประกอบหลาย ๆ

ดานดวยกน ประการแรกคอการทจานวนประชากรวยเดกลดลง ซงจะมผลกระทบตอสถานศกษาในทกระดบ

โดยจะมผลไลเรยงกนไปเมอกลมประชากรวยเดกนนเจรญเตบโตขน กลาวคอเมอจานวนประขากรเดกทจะ

กลายเปนนกเรยนนกศกษาตงแตระดบอนบาลจนถงระดบอดมศกษาลดลง สถานศกษาทมจานวนผเรยนไม

เพยงพอกจะเผชญความเสยงตอการเปลยนแปลงหลกสตรหรอการปดตวของหลกสตร ตวอยางเชน

สถานศกษาระดบอดมศกษาของรฐทไดรบผลกระทบทาใหหลกสตรทเปดสอนมจานวนผเรยนไมถงจานวนท

กาหนดจากเหตผลของจานวนผเรยนนอยประการหนงและจากการแขงขนของสถานศกษาดวยกนเองอก

ประการ ดงนนบางหลกสตรจาตองปดตวลง เปนตน ประการทสองเมอประชากรวยเดกลดลงในอกประมาณ

สองทศวรรษถดมาจะมผลตอประชากรวยทางานทลดลงดวยเชนกน จากคากลาวของธนาคารแหงประเทศไทย

ทวา “ประเทศไทยอยในภาวะกาลงแรงงานเตบโตชา” และ ประเทศไทยมความเสยงทจะเกด “วกฤตขาด

แคลนแรงงาน” ซงกรณนผลกระทบทเกดขนจะมผลกระทบตอเศรษฐกจของประเทศเอง โดยเฉพาะอยางยง

กลมประชากรวยทางานทเปนกลมผใชแรงงาน นามาซงการนาเขาแรงงานจากประเทศเพอนบานมาทดแทน

จากขอมลป พ.ศ. 2555 พบวา 54% ของผประกอบการจางแรงงานตางดาวเพอแกปญหาดานขาดแคลน

แรงงาน อกทงเพราะคาจางแรงงานรายวนของไทยสงกวา 3 เทาของคาจางแรงงานในประเทศลาว และ

กมพชา รวมถงนโยบายคาแรงขนตา 300 บาท ยงคงดงดดใหแรงงานจากประเทศเพอนบานเขามาทางานใน

ประเทศไทยอกดวย และดวยเหตผลทประชากรเดกเกดนอยและประชากรสงวยมจานวนเพมขนเกดเปน

“อตราสวนการพงพง” ซงหมายถง อตราสวนระหวางประชากรวยเดกและประชากรวยสงวยตอประชากรวย

ทางาน 100 คน จากสถตป พ.ศ. 2553 ประชากรวยทางาน 1 คนตองเลยงดผสงวยเฉลยประมาณ 0.2 คน

เปรยบเทยบกบคาเฉลยจากการคาดการณพบวาในป พ.ศ. 2583 ประชากรวยทางาน 1 คนตองเลยงดผสงวย

เฉลยประมาณ 0.6 คน (ไทยพบบลกา, 2013.) และประการสดทายคอการทประชากรผสงวยจะมเพมสงขน

(ตารางท 3) จะเหนไดวาในระยะเวลา 60 ป หรอระหวางป พ.ศ. 2503 ถงป พ.ศ. 2563 หรอในปไมกป

ขางหนา จะมจานวนประขากรผสงอายเพมขนจาก 9 แสนคนเปน 9 ลานคน หรอเทากบเพมขน 10 เทาตว

จากปรากฏการณดงกลาวผลทคาดวาจะเกดขนคอ กลมผ สงวยทจะเพมขนนนอาจถกเรยกวาเปนกลม

ประชากรทอยในภาวะพงพาหรอบางสวนอาจเปนกลมผสงวยทไมสามารถชวยเหลอตวเองได นนเทากบวา

ภาครฐตองใหความสนใจกบประชากลมดงกลาวเพมขน ซงหมายถงงบประมาณทจะถกใชเพมขนเพอจดสรรสง

อานวยความสะดวกใหกบกลมประชากรผสงวยเหลานนนเอง

16

ตารางท 3 ขอมลประชากรผสงวย (ลานคน) ปพ.ศ. 2533 ถง 2573

ทมา: http://www.ifs.du.edu/ifs/frm_GraphicalDisplay.aspx

แผนการรบมอจากการเปลยนแปลงประชากร ถอไดวาเปนสงทจาเปนตองถกสนบสนนและใหความ

รวมมอกบทกภาคสวนตงแตระดบประเทศจนถงระดบทองถนเพอการลดผลกระทบทคาดวาจะเกดขนจากการ

เปลยนแปลงโครงสรางประชากร โดยการสนบสนนดงกลาวจาเปนตองเรมตนตงแตทปลายเหตนนคอการ

สนบสนนการเพมขนของประชากรวยเดกเพอลดปญหาโครงสรางประชากรดงกลาว โดยเมอวนท 8 กมภาพนธ

พ.ศ. 2560 กระทรวงสาธารณสขสนบสนน สงเสรมนโยบายสาวไทยแกมแดง มลกเพอชาต ดวยวตามนแสน

วเศษ โดยรายละเอยดของนโยบายดงกลาวมรายละเอยดโดยสรปคอ การพฒนาระบบบรการสาธารณสขทม

ประสทธภาพตงแตระยะกอนสมรส กอนมบตร ตงครรภ และหลงคลอด การจดกจกรรมรณรงคใหคนไทยม

ลก ปรบปรงแกไขสทธลาคลอดเพอสงเสรมการเลยงดบตร มาตรการทางภาษชวยลดภาระคาใชจายในการ

ดแลบตร ซงถอวาเปนนโยบายหนงทสะทอนใหเหนวาปญหาดานโครงสรางประชากรเรมไดรบความสนใจและ

เรมมความตระหนกในระดบประเทศ สาหรบประชากรวยทางานทลดลง ซงปญหากลาวจะสงผลกระทบตอ

ปรมาณแรงงาน (Labor) และผลตภาพของแรงงาน (Productivity) โดยแนวทางสาหรบรบมอผลกระทบทจะ

เกดขนคอ การรกษาความสามารถในการผลตของประเทศ ในสภาวะทปรมาณแรงงานกาลงหดตวนน หากไม

หาทางเพมหรอชะลออตราการลดลงของจานวนประชากร กจะตองเรงพฒนาผลตภาพของแรงงาน หรอตอง

ทาทงสองอยางพรอมกน ซงจะเหนวาทางออกทงสองทางน ตองการนโยบายระดบประเทศทเกยวของกบ

หลายหนวยงาน ไมวาจะเปนหนวยงานทดแลเกยวกบอนามยเจรญพนธ การพฒนาการศกษา การพฒนา

อตสาหกรรม การพฒนาฝมอแรงงาน การพฒนาดานวทยาศาสตร และเทคโนโลย ฯลฯ ใหขบเคลอนไปพรอม

ๆ กน (ภเบศร สมทรจกร, 2015.) สาหรบประชากรผสงวยนนการบรรเทาผลกระทบสามารถนาโมเดลของ

ประเทศทประสบปญหาคลายคลงกน อนไดแก ประเทศสงคโปร ประเทศเกาหลใต และประเทศญปน มาเพอ

ปรบใชกบประเทศไทยได อนไดแก

ป พ.

ศ.

2503

2508

2513

2518

2523

2528

2533

2538

2543

2548

2553

2558

2563

2568

2573

2578

จานว

น (ล

าน

คน)

0.9 1.1 1.3 1.5 1.8 2.1 2.6 3.3 4.1 5.1 6 7.3 9 11.

3

13.

6

15.

9

17

1. การขยายอายเกษยณ ถงแมวาจะเปนการแกปญหาระยะสนแตกเปนวธการหนงทแกปญหาการเปน

วยพงพงได เนองจากประชากรสงวยสวนใหญยงคงมความรความสามารถในการปฏบตหนาทของตน

ตอได

2. การสนบสนนใหบรษทจางงานผสงวย ในประเทศญปนและสงคโปรมการสนบสนนเงนแกบรษททรบผ

สงวยเขาทางาน โดยเปนหมวดของงานทเบา งายและระยะเวลาสน เชนเดยวกบประเทศไทยทมการ

ยกเวนภาษเงนไดใหแกบรษททจางผสงวยเขาทางาน

3. การเพมทกษะและการจดหางานใหเหมาะสมกบแรงงาน เพอเปนการยกระดบผลตภาพแรงงาน

(Productivity) และเพมความสามารถในการหารายไดของผสงวย ซงสามารถเปนในรปแบบของนอก

ระบบหรอในระบบควบคกบการจดหาทเหมาะสมกบความรสามารถ สาหรบประเทศไทยกมการ

ฝกอบรมแรงงานผสงวย หรอในบางองคกรปกครองสวนทองถนกมการสนบสนนผสงวยเพอใหม

รายไดและเพอพฒนาตนเองผานโครงการตาง ๆ เชน การจดตงกลมปราชญชาวบานเพอสบทอดภม

ปญญาทสงสมมาจากรนสรน หรอการการจดตงกลมสหกรณเพอสรางผลตภณฑจากอตลกษณใน

ทองถน เปนตน

4. การยกระดบคณภาพชวตจาเปนตองวางแผนตงแตเนน ๆ การดาเนนการในสวนนภาครฐตองเขามาม

บทบาทเพอการวางระบบโครงสรางพนฐาน (Infrastructure) ทอานวยความสะดวกใหกบผสงวย

ตวอยางเชน การใชเทคโนโลยเพอการเฝาระวงผสงวย (Elderly Monitoring) อปกรณฉกเฉนดาน

สขภาพ (First Aid Kits) การเขาถงสถานทสาคญไดสะดวก (Accessibility) เปนตน ซงหลายประเทศ

ไดมการพฒนาไปถงการใช AI (Artificial Intelligence) เพอการดแลผสงวยแลว

5. การมสวนรวมและการประสานงานของหนวยงานตาง ๆ อนไดแกการสรางความยดหยนในระบบตาง

ๆ เชน ระบบสวสดการ ระบบบานาญ และนโยบายดานแรงเพอใหเกดความสอดคลองกน (กตตพงศ

สนธสมพนธ, 2017.)

จะเหนไดวาประชากรผสงวยไดรบบรการในดานการดารงชพอยางเหมาะสมในฐานะบรรพบรษเปน

ผใหกาเนดและเลยงดคนในยคตาง ๆ มา ในฐานะผทาคณประโยชนแกสงคมและประเทศชาตในดานตาง ๆ

และในฐานะผทานบารงและสบสานขนบธรรมเนยมนนจาเปนตองมการวางแผนในระดบมหภาคเพอสามารถท

จะตอบสนองความตองการและ เพอพฒนาคณภาพชวตของประชากรกลมนไดอยางมประสทธภาพ

18

ตอนท 2 ผสงอาย

สขภาพอนามยผสงวย

การเปลยนแปลงของสภาพรางกายของผสงวยแตละคนนนจะมากนอยไมเทากนขนอยกบสขภาพ

และการใชชวตในแตละชวงวยทผานมา ทอายเทากนผสงวยบางคนมโรคทแตกตางกน บางคนแขงแรง บางคน

ดเหมอนแขงแรงแตอาจมปญหาในเรองของสขภาพจต เชน ความเครยด ความกงวลตาง ๆ หรอบางคน

เจบปวยบอย ผสงวยควรตองเขาใจและยอมรบในการเปลยนแปลงตามธรรมชาตของสงมชวตและของการ

ดาเนนชวตตามการเปลยนแปลงของสงคม

ซงประเดนสขภาพผสงวยของประเทศไทยกาลงเรมมความสาคญมาตลอดหลายปทผานมาและกาลง

เรมมแนวโนมทเพมขนอยางเหนไดชดในอกไมกปขางหนาน ดวยเหตผลทวาประเทศไทยกาลงเรมเขาสสงคม

ผสงอายจากโครงสรางประชากรทเปลยนแปลงการเกดของประชากรลดลง ผลกดนใหประชากรผสงวยหรอวย

พงพงใหมจานวนเพมขน ดวยเหตผลนเองสงทตองคานงถงถดมาคอจะทาอยางไรใหประชากรผสงวยเหลานนม

สขภาพอนามยทด ซงหมายถงเปนการลดภาวะการพงพง ภาระของลกหลานและงบประมาณของภาครฐ โดย

ประชากรผสงวยยงคงสามารถดแลตนเอง สามารถทจะทากจวตรประจาวน และมรายไดทแนนอนได ดงนนผ

สงวยจงยงควรตองรบฟงขาวสารและเรยนรวทยาการใหม ๆ ทเหมาะสมกบวยและพยายามปรบตวเพอให

สามารถดารงชวตทเหลออยไดอยางมคณภาพ

จตวทยาสงคม/จตสงคม (Social Psychology)

จตวทยาสงคม (Social Psychology) มาจากศพท “จตวทยา (Psychology)” กบ “สงคม (Social)”

โดยมผใหความหมายของ “จตวทยาสงคม” ดงน

การดอน ออลพอรท (Gordon Allport, 1968.) กลาววา จตวทยาสงคมเปนศาสตรทศกษาเกยวกบ

ความคด (idea) ความรสก (feeling) พฤตกรรม (behavior) ของแตละบคคลอนเปนผลเนองมาจากการ

กระทา (doing) และจนตนาการ (imagine) ของคนอน ๆ หรอไดรบอทธพลมาจากผอนไดอยางไร

แวนเดอร แซนเดน (Vander Zanden, 1977.) กลาววาจตวทยาสงคมคอวชาทกลาวถงวธการศกษา

พฤตกรรมของบคคลดวยวธการทางวทยาศาสตรซงพยายามทจะทาความเขาใจและอธบายถงพฤต กรรม

ความคด และความรสกของบคคลหนง ซงไดรบอทธพลจากความคดและการแสดงออกของบคคลอนในสงคม

จตวทยาสงคม หมายถง การศกษาเชงวทยาศาสตรเกยวกบพฤตกรรมตาง ๆ ของบคคล อาทความคด

ความรสก ทศนคตและการแสดงออกตาง ๆ ฯลฯ ทมตอบคคลอนและสถานการณตาง ๆ ในสงคม ซงเปนผล

จากการกระทา ระหวางกนทางสงคม โดยศกษาถงสาเหตของพฤตกรรมทแสดงออกมา และผลของพฤตกรรม

19

ทอยในสภาพการณนน ๆ เพอใหเกดการพฒนาสงคมไปในแนวทางทคนสวนใหญพงพอใจสาหรบแนวคดและ

ทฤษฎจตวทยาสงคมทสาคญ (สนนช ครฑเมอง แสนเสรม, ม.ป.ป..)

กระบวนการทางวทยาศาสตรทศกษาหาคาอธบายวาความคด , ความรสก และพฤตกรรมตาง ๆ ของ

คน ไดรบผลกระทบหรออทธพลจากการแสดงออก , จากการจนตนาการหรอการแสดงนยของผอนอยางไร

นยามของคาวา ความคด, ความรสก, พฤตกรรม ใชในความหมายทรวมถงตวแปรทางจตวทยาทสามารถวด

ปรมาณได (จตวทยาสงคม, 2015.)

จากความหมายของคาวาจตวทยาสงคมขางตนเมอนามาบรณาการรวมกบผ สงวยแลวสามารถนยาม

ไดคอ ศาสตรทศกษาความคด ความรสก ความเชาใจในพฤตกรรมของผสงวยและเพอใหเกดการตกผลกและ

นามาซงการพฒนาคณภาพชวตของผสงวย เพอใหสามารถตอบคาถามทวา “ทาอยางไรเพอใหผสงวยม

ความสขในการดาเนนชวตในแตละวน” โดยมเปาหมายทเนนไปยงเรองของสขภาพจตของผสงวยเปนหลก

บรการสาหรบผสงวย โดยหนวยงานตาง ๆ

ดวยความสาคญของการเปลยนแปลงเปนสงคมผสงวยนเองทาใหหลายภาคสวนตงแตระดบสงจน

มาถงระดบทองถนตองหนมาใหความสนใจในประชากรกลมนเพมขน ตวอยางเชน สานกงานกองทนสนบสนน

การสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ซงเปนหนวยงานของรฐโดยมรฐมนตรเปนประธานกองทนจดตงขนตามพระราช

บญญตกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ พ.ศ. 2544 โดยมหนาทรเรม ผลกดน กระตน สนบสนน และ

รวมกบหนวยงานตาง ๆ ในสงคม ในการขบเคลอนกระบวนการสรางเสรมสขภาพ เพอใหคนไทยมสขภาพด

ครบ 4 ดาน กาย จต ปญญา สงคม โดย สสส. ไดนาเสนอหลก “10 อ.” ขนเพอสงเสรมสขภาพผสงวย

ประกอบดวย

1. อาหาร ผสงวยยงคงตองการสารอาหารตาง ๆ ทใกลเคยงกบวยผใหญ แตควรลดอาหารประเภท

ไขมนและคารโบไฮเดรตลง สวนอาหารประเภทโปรตน ควรเปนเนอสตวทยอยงาย เชน เนอปลา

จะดทสด สาหรบไขขาวสามารถกนไดไมจากด แตควรกนไขแดงไมเกนสปดาหละ 3 ฟอง

นอกจากนคอ ควรกนผกและถวตาง ๆ ใหมาก รวมทงผลไมดวย แตควรเปนผลไมทรสไมหวาน

จนเกนไป เพราะอาจเปนสาเหตทาใหเกดโรคตาง ๆ ตามมาได เชน โรคเบาหวาน เปนตน

2. ออกกาลงกาย เพอใหมรางกายทแขงแรง สามารถเคลอนไหวไดอยางคลองแคลว ซงจะทาใหการ

ทรงตวดขน ไมหกลมงาย ผสงวยจงควรไดรบการออกกาลงกายสปดาหละ 3 - 4 ครง

20

3. อนามย ผสงวยควรรจกสงเกตการทางานของระบบตาง ๆ ในรางกาย เชน ระบบขบถาย และควร

พยายามลด ละ เลก สงทจะเปนอนตรายตอสขภาพ เชน เหลา บหร และพฤตกรรมเสยงตาง ๆ

รวมทงควรไดรบการตรวจสขภาพเปนประจาทกป ตงแตเรมมอาย 65 ปขนไป

4. อจจาระ ปสสาวะ ผสงวยจะตองใหความสนใจกบการขบถายใหมากเปนพเศษ หากมปญหาเรอง

การขบถายยาก ถายลาบาก หรอกลนการขบถายไมได กควรรบแกปญหาไปตามสาเหต

5. อากาศ และแสงอาทตย ผสงวยควรไดอยในสถานททมสภาพแวดลอมทด มความเปนธรรมชาต ม

อากาศบรสทธ และควรไดรบแสงแดดบาง

6. อารมณ 7. อดเรก 8. อนาคต 9. อบอน เปน 4 อ. ทเนนดานความรสกนกคดและจตใจ เพอชวย

ใหการมชวตอยแตละวนเตมไปดวยความสข มความรนรมยกบการมชวตอย และมคณภาพชวตท

ด ผสงวยควรเขาใจธรรมชาตของสงตาง ๆ ทลวนมการเปลยนแปลงไป จงไมควรยดตดกบ

ลกษณะดงเดม ควรมงานอดเรกทตนเองสนใจ แตไมควรเปนสงทเปนภาระมากนก เชน การเลยง

สตวจานวนมาก ผสงวยควรคดถงอนาคต และเขารวมในสงคมกลมตาง ๆ ตามสมควร เพราะการ

มเพอนไมวาจะเปนวยเดยวกนหรอตางวย กจะทาใหรสกอบอน รวมทงรสกถงคณคาของตนเอง

10. อบตเหต ซงเกดขนไดทกเมอ จงควรมการปองกนการบาดเจบ และความพการตาง ๆ อนเกด

จากอบตเหตตาง ๆ โดยดแลบานและสภาพแวดลอมภายในบานใหอยในสภาพทปลอดภย คอ มแสง

สวางพอเหมาะ พนไมลน หรอมราวจบในบางแหงทอาจทาใหเกดอบตเหตไดบอย ๆ เชน หองนา เปน

ตน (ทมา: สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) )

อยางไรกตามทกภาคสวนควรใหความสาคญกบประชากรกลมน โดยอาจเรมจากขนพนฐานกอน

ตวอยางเชน สถานบรการบรการตาง ๆ ควรเออประโยชนใหกบผสงวยในดานสงอานวยความสะดวก เชน การ

ใหบรการรถเขน (Wheelchair) การบรการหองนาของผสงวยซงอาจจะใชรวมกบผ พการ (Disabled

Restroom) รวมถงการเขาถงทสะดวก (Accessibility) เชน ทางลาด ลฟต เปนตน สวนของหนวยงานภาครฐ

อาจนาเสนอในรปแบบของนโยบาย เชน การใหสวนลดกบผสงวยเพอลดคาครองชพ การเขาถงการ

รกษาพยาบาลทเหมาะสม และการจดสวสดการตาง ๆ ของรฐเพอสนบสนนการดารงชพอยางมคณภาพ

ตอนท 3 แนวคดการพฒนาระบบสารสนเทศเพอพฒนาสขภาวะผสงวย

ในการจดทาแผนพฒนาประเทศ ตลอดถงแผนชมชนจาเปนตองบรณาการขอมลพนฐานหรอขอมลฐานทสมบรณ ขอมลฐานเหลานไดรบการจดทาใหอยในรปฐานขอมลในดานตาง ๆ ไดแก ฐานขอมลดานโครงสรางพนฐานทงสาธารณปโภคและสาธารณปการซงเปนขอมลพนฐานเบองตน ฐานขอมลเหลานเปนฐานขอมลสารสนเทศ ซงประกอบไปดวยขอมลเชงพนทในรปของชนขอมลและขอมลตารางเพอใหรายละเอยด

21

และคาอธบาย ชนขอมลตาง ๆ เหลานสามารถเรยกดและวเคราะหแบบซอนทบกนได (Overlay analysis) โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทาใหสามารถวเคราะหขอมลหลาย ๆ ดานรวมกนเพอการตดสนใจ (Multi-criteria decision analysis) ไดอยางมประสทธภาพ ชวยใหทาการวเคราะหและวางแผนกจกรรมตาง ๆ ไดทงในแบบทมวตถประสงคหลากหลาย และมการใชเกณฑในการตดสนใจทแตกตางกนไปตามแตละวตถประสงคขอมลเหลานมแหลงดงเดมทมาจากหลายหนวยงาน แตมสาระเกยวของกนในดานการจดทาแผนและใชวเคราะหรวมกนไดในเชงพนท เพอใหวเคราะหแบบซอนทบกนได ชนขอมลตาง ๆ จงไดรบการจดทาใหมพกดอางองเปนแบบเดยวกน และพยายามใหขอมลมเนอหารายละเอยดอยในระดบเดยวกน โดยมมาตราสวนเดยวกนหรอใกลเคยงกน

นอกเหนอจากทกลาวแลว การศกษาในครงนไดพยายามจดทาระบบทมลกษณะของการเรยกใชขอมลจากฐานขอมลผานระบบเครอขายไดอยางสะดวก เพอใหเปนศนยรวมขอมลในสวนทเกยวของกบการพฒนาคณภาพชวตของผสงวยทกอใหเกดการพฒนาองคความรทสามารถเชอมโยงไปสหนวยงานทเกยวของ และสามารถนาขอมลไปใชประโยชนไดอยางเหมาะสม รวมทงเปนการสรางกระบวนการทเปดโอกาสใหทกภาคสวนรบทราบและมสวนรวมในพฒนาคณภาพชวตผสงวย

ขอมลฐานทจดทาขนเปนการรวบรวมขอมลทหนวยงานตาง ๆ จดทาไวแลวบางบางสวน และขอมลทไดจากการสมภาษณเชงลกเพอใหไดขอมลทมความครบถวนสมบรณ ตลอดจนนาขอมลทรวบรวมมาประมวลผล และจดระเบยบใหเกดเปนฐานขอมลทมคาอธบายในคณลกษณะทแนนอนเหมาะสมสาหรบนาไปใชในงานจดทาแผนพฒนาคณภาพชวตผสงวยทมความเหมาะสมตรงกบความตองการ ทาการวเคราะหขอมลและกาหนดคณสมบตของขอมลทจะประมวลเปนฐานขอมล รวมทงกาหนดโครงสรางฐานขอมล จากนนจงดาเนนการตรวจสอบและแกไขขอมลใหถกตองตามคณสมบตและโครงสรางทกาหนด

ขอมลและการรวบรวมขอมล สาหรบในการศกษาครงนขอมลสวนใหญไดจากการเกบรวบรวมขอมล การระดมสมองจากหนวยงาน

ทเกยวของและผสงวยเพอใหไดขอมลทตรงกบความตองการอยางแทจรง

การกาหนดคณสมบตขอมลเพอจดทาฐานขอมล การประมวลผลขอมลฐานสาหรบการจดทาแผนชมชนในครงน มงทจะรวบรวมขอมลทงหมดในสวนท

เกยวของกบการจดทาแผนพฒนาคณภาพชวตผสงวยโดยตรง และในสวนทเปนพนฐานสาหรบงานดานอน ๆ ทงนเพอใหไดขอมลฐานเชงพนท (Spatial data) และขอมลคาอธบาย (Non-spatial data) ทสมบรณสาหรบงานน และสามารถใชไดอยางเอนกประสงคสาหรบงานดานอน ๆ

ในปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดยเฉพาะในสวนของเทคโนโลยสารสนเทศไดรบการยอมรบในการนามาประยกตใชกบการประมวลผล และการวเคราะหขอมลเพอการบรหารจดการในดานตาง ๆ อยางกวางขวาง การจดทาระบบขอมลฐานเพอการจดทาแผนพฒนาคณภาพชวตผสงวย จงมงเนนทจะจดทา

22

ขอมลตาง ๆ ทเกยวของใหอยในรปของฐานขอมล โดยพยายามทาใหขอมลมปรมาณและคณภาพ (Data quantity and quality) เปนไปตามหลกสากล มปรมาณหรอขอบเขตขอมลทเหมาะสม ซงหมายถงการรวบรวมและจดทาขอมลใหครอบคลมขอมลทตองการใชสาหรบกจกรรมดานน เปนหลก ดงทกลาว ปจจบนมการนา คอมพวเตอรมาชวยในการวางแผน เพราะระบบการเกบรวบรวมขอมล สวนใหญจะยงยากเกนกวาทจะใชเครองคดเลขคานวณหรอใชวจารณญาณของบคคลเพยงอยางใดอยางหนง ซงขาดความเทยงธรรมและความชดเจนของผลลพธทเปนรปธรรม ระบบภมสารสนเทศศาสตร (Geo - informatics หรอ Geomatics) เปนเทคโนโลยทรจกกนมากขนสาหรบหนวยงานและองคทตองเกยวของกบการจดการตดตามทรพยากรและสงแวดลอม ไมวาจะเปนทรพยากรทเกดขนตามธรรมชาต และทรพยากรทมนษยสรางขน และนาขอมลทไดมา วเคราะหในรปแบบเชงพนท (สนนาฏ นอกกระโทก, 2553.)

คณภาพขอมล (Data quality) ทรวบรวมจะพยายามใหครอบคลมคณสมบตดงน 1) ขอมลมความสมบรณในตว โดยประกอบดวยขอเทจจรงทสาคญครบถวน 2) ขอมลไดรบการนาเขาและแปลงรปแบบอยางถกตองและไมสญหาย 3) คงลกษณะการจาแนกตามหนวยงานเจาของขอมลซงไดรบการยอมรบจากหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของแลว 4) ขอมลมความเปนปจจบน 5) ขอมลมความสอดคลองกนทงหมดอยางเปนตรรกะและเปนไปตามหลกวชา 6) ขอมลมรปแบบทใชงานงาย ไมซบซอน 7) ขอมลมความนาเชอถอ 8) ขอมลสามารถตรวจสอบความถกตองได 9) ขอมลมความยดหยนใชไดหลายวตถประสงค

การจดระเบยบขอมล (Data organization) ขอมลทรวบรวมและประมวลไวตองจดเกบในสอ บนทกขอมล และมการจดระเบยบทเหมาะสมเพอใหสามารถคนคน (Query) วเคราะห (Analysis) และแสดงผลขอมล (Display) ไดตามวตถประสงค ทงนขนอยกบกรรมวธในการประมวลผล ทเกยวของกบการจาแนกประเภทชนขอมลและการกาหนดเนอหาสาระของขอมลคาอธบายในรปตาราง ซงไดรบการกาหนดโครงสรางตามหลกการออกแบบฐานขอมล ทงประเภทของขอมลทไดรบการจดเกบ ขนาดของขอมลตลอดจนความสมพนธเชงตรรกะทแนนอนระหวางขอมลเชงพนทและขอมลคาอธบาย หรอระหวางขอมลคาอธบายดวยกน รปแบบโครงสรางฐานขอมล และความสมพนธเหลานไดรบการจดทาอยในรปของพจนานกรมขอมล ทสามารถใชอางองหรอใชเปนตนแบบในการจดเตรยม ตลอดจนใชเปนพนฐานความเขาใจในเนอแทของขอมลสารสนเทศ ซงจะสงผลใหการจดทาและการวเคราะหขอมลสามารถตอบสนองวตถประสงคในรปแบบตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ จะพบวาขอมลเพอการจดทาแผนมความหลากหลาย และมความสมพนธตอกนคอนขางซบซอน ซงเหมาะอยางยงทจะใชเทคโนโลยสารสนเทศ และระบบคอมพวเตอรเขามาชวยในการประมวลผลและวเคราะหขอมล

23

การจดทาทะเบยนขอมล ขอมลพนฐานสาหรบจดทาแผนพฒนาคณภาพชวตผสงวยทไดรวบรวมมานามาประมวลผลไวในรปแบบฐานขอมลหมวดตาง ๆ โดยแตละฐานขอมลประกอบดวยหลายชนขอมล เพอความสะดวกในการคนหา เรยกใชงาน และเผยแพร จงไดจดทาทะเบยนรายชนขอมลตาง ๆ ขน โดยแตละชนขอมลจะระบถง ชอชนขอมล ชอไฟล ประเภทไฟล ลกษณะเชงพนท มาตราสวน แหลงขอมล

รายละเอยดฐานขอมล ขอมลทรวบรวมไดจากการศกษากบไดรบความอนเคราะหจากหนวยงานตาง ๆ นามาตรวจสอบและจดโครงสรางใหตรงตามทไดกาหนดไวเพอจดทาเปนฐานขอมลทสมบรณ โดยได รวบรวมขอมลเกยวกบคณภาพชวตผสงวยแลวนามาจดทาฐานขอมลเกยวกบคณภาพชวตผสงวย ตอนท 4 ปจจยหลกคณภาพชวตผสงวย ในการศกษาการจดทาฐานขอมลและสารสนเทศการพฒนาคณภาพชวตผสงวย เทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปางไดศกษาปจจยทเกยวของกบคณภาพชวต โดยเลอกมาจากตวชวดคณภาพชวตของ บเดล-บราวนและคณะ ( Beadle-Brown et al., 2008: 380) และชาลอคและเวอรดโก (Schalock and Verdugo, 2002 cited in Schalock, 2004: 205-206) ไดสรปและสงเคราะหตวชวดคณภาพชวตจากงานวจย พบวาปจจยหลกของ คณภาพชวตพจารณาจาก 8 ปจจยหลก คอ สภาพอารมณทด ความสมพนธระหวางบคคล สภาพ ความเปนอยทด การพฒนาตนเอง สภาพทางรางกายทด การตดสนใจดวยตนเอง การรวมกลมชาลอคและเวอรดโก (Schalock and Verdugo, 2002 cited in Schalock, 2004: 205-206) ได สรปและสงเคราะหตวชวดคณภาพชวตจากงานวจย พบวาปจจยหลกของ คณภาพชวตพจารณาจาก 8 ปจจยหลก คอ สภาพอารมณทด ความสมพนธระหวางบคคล สภาพ ความเปนอยทด การพฒนาตนเอง สภาพทางรางกายทด การตดสนใจดวยตนเอง การรวมกลมทางสงคม และสทธตามกฎหมาย ซงในการศกษาวจยในครงนไดเนนปจจยคณภาพชวตใน 4 ดาน ไดแก ปจจยดานสขภาพกาย ปจจยดานสขภาพจต ปจจยดานความสมพนธระหวางบคคล และปจจยดานความเปนอย โดยสามารถแสดงปจจยหลกของคณภาพชวต ตวชวดหลกและตวชวดยอย ไดดงน

ปจจยหลกของคณภาพชวต

ตวช วดหลก ตวช วดยอย

สขภาพกาย สขภาพ กจกรรมประจาวน เวลาวาง

การปฏบตตน โรคภย การออกกาลงกาย อาหาร ทกษะการดแลตนเอง การเคลอนไหว งานอดเรก

สนทนาการ

24

สขภาพจต ความพอใจ อตมโนทศน

การปราศจากความเครยด

ความพงพอใจ อารมณ และความสข เอกลกษณของตนเอง การยอมรบตนเอง การเหนคณคาของตนเอง

ความสามารถในการควบคม ความสามารถในการพยากรณ

ความสมพนธระหวางบคคล

การมปฏสมพนธ ญาตพนอง/คนรจก การใหความ

ชวยเหลอ

เครอขายทางสงคม การตดตอทางสงคม ครอบครว เพอน ดานอารมณ ดานกายภาพ ดานการเงน ดานการ

ตอบสนอง

ความเปนอย สถานะทางการเงน

การจางงาน ทพกอาศย

รายได สวสดการทไดรบ งาน/อาชพ สภาพแวดลอม ของงาน

ลกษณะของทพกอาศย เจาของ ตอนท 5 บรบทเทศบาลตาบลน าโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง 3.1 สภาพพ นทโดยทวไป

เทศบาลตาบลนาโจ ไดจดตงเปนเทศบาลตาบลตามประกาศกระทรวงมหาดไทย ลงวนท 16 กรกฎาคม 2551 โดยใหมผลบงคบใชตงแตวนท 18 กรกฎาคม 2551 เปนตนมา

เทศบาลตาบลนาโจ ตงอย ณ บานนาโจ หมท 5 ตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง อยในเขตการ ปกครองของอาเภอแมทะ อยหางจากทวาการอาเภอแมทะ ประมาณ 12 กโลเมตร และอยหางจาก จงหวดลาปาง ประมาณ 27 กโลเมตร มพนทรบผดชอบ 59.93 ตารางกโลเมตร (วดขนาดพนทดวยระบบภมสารสนเทศ) ครอบคลมตาบลนาโจ ทงตาบลมการแบงเขตการปกครองออกเปน 10 หมบาน คอ (รปท 2)

หมท 1 บานฮองหา หมท 2 บานปาจา หมท 3 บานตอ หมท 4 บานหนอง หมท 5 บานนาโจ หมท 6 บานมอนแสนศร หมท 7 บานแมปง หมท 8 บานปามวง หมท 9 บานหนองพฒนา หมท 10 บานบานตอแกวพฒนา

25

สภาพภมประเทศ ลกษณะพนทสวนใหญเปนทราบและเปนทราบเชงเขา บางสวนเปนภเขาสง สภาพดนเปนดนรวนปนดนเหนยว มความอดมสมบรณของดนคอนขางนอย เนองจากมการเพราะปลกมานาน มลาหวยหลายสายและแมนาจาง เปนแหลงนาธรรมชาตไหลผาน

ขนาดพ นทใชสอย

ทดนทานา 13,741 ไร

ทดนทาสวน 5,480 ไร

ทดนทาไร 5,500 ไร ทดนสาหรบเลยงสตว 7,500 ไร

ทดนสาหรบทอยอาศย 3,180 ไร

แหลงน าธรรมชาต

แมนาจาง ระยะทาง10 กโลเมตร หวยแมปง ระยะทาง12 กโลเมตร

หวยรองเคาะ ระยะทาง5 กโลเมตร

หวยฟาง ระยะทาง9 กโลเมตร หวยแมแพด ระยะทาง10 กโลเมตร

แหลงน าทสรางข นเพอการอปโภคและสาธารณปโภค

ฝาย 3 แหง (หม 3, 4)

บอนา 82 แหง ประปาหมบาน 7 แหง

อางเกบนา 2 แหง

สระนาขนาดเลก 10 แหง

อาชพหลก

ทาการเกษตร รอยละ 80 (ทานา, ปลกยางพารา, ปลกมนสาปะหลง, ปลกขาวโพด และปลกมะเขอเทศ)

รบจาง รอยละ 15 เลยงสตว, ประมง รอยละ 2

อาชพอน ๆ รอยละ 3

26

อาชพเสรม ในชมชนของเทศบาลตาบลนาโจ ไดมการรวมกลมของแตละหมบาน ทาใหเกดรายได ไดแก

กลมทอผาบานฮองหา กลมจกสานบานมอนแสนศร กลมผลตซอวบานแมปง การตดศลาแลง การตมดและอปกรณการเกษตร ฯลฯ

รายไดเฉลยตอหวตอปของประชากรในเทศบาลตาบลน าโจ

หมบาน รายไดเฉลย: คน: ป

หมท 1 บานฮองหา 62,986 หมท 2 บานปาจา 43,557

หมท 3 บานตอ 41,475 หมท 4 บานหนอง 76,358

หมท 5 บานนาโจ 90,978

หมท 6 บานมอนแสนศร 66,857 หมท 7 บานแมปง 46,882

หมท 8 บานปามวง 107,282

หมท 9 บานตอแกว - หมท 10 บานหนองพฒนา 121,481

รวมเฉลย 10 หมบาน 73,095 ขอมล จปฐ. ประจาป พ.ศ. 2558.

3.2 สภาพสงคม ประชากร

ประชากรทงสน 9,985 คน ชาย 4,907 คน หญง 5,078 คน ครวเรอน 3,350 ครวเรอน

27

ตารางรายละเอยดประชากรแตละหมบาน

หมท พนท

ครวเรอน ประชากร

รวม (ตร.กม.) ชาย หญง

1 7.69 474 653 712 1,365

2 6.75 343 486 492 978

3 1.45 236 389 366 755 4 9.05 366 584 574 1,158

5 3.05 399 670 663 1,333

6 6.37 305 379 433 812

7 6.28 510 604 649 1,253

8 2.80 170 237 216 453 9 1.79 255 397 408 805

10 4.88 310 492 541 1,033 รวม 59.93 3,371 4,891 5,054 9,945

ขอมล ณ เมษายน 2559.

สถานศกษา 1. โรงเรยนประถมศกษา 6 แหง ดงน

โรงเรยนบานฮองหา หม 1

โรงเรยนทองทพยวทยา หม 3 โรงเรยนบานหนอง หม 4

โรงเรยนบานนาโจ หม 5

โรงเรยนบานแมปง หม 7 โรงเรยนมธยมศกษา โรงเรยนทองทพยวทยา หม 3

2. ศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลตาบลนาโจ 1 แหง 3. ศนยถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจาตาบล 1 แหง (หม 5) 4. ทอานหนงสอพมพ 9 แหง หม 1–9

ศาสนาและวฒนธรรม

วด 8 แหง

โบสถครสต 1 แหง (หม 7)

28

- ประชาชนนบถอศาสนาพทธ รอยละ 99 และศาสนาครสต รอยละ 1 - ประเพณและวฒนธรรม ประชาชนมการดาเนนวถชวต และมประเพณวฒนธรรมแบบชาว พนเมอง และแบบชาวไทลอ ผสมผสานกน โดยมประชาชนในหมท 1 และ 7 มเชอสายชาวไทลอทมเอกลกษณเปนของตนเอง

สถานพยาบาล (รปท 9)

โรงพยาบาลแมทะ สาขานาโจ 1 แหง (หม 5)

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล 2 แหง (หม 1, 4) ศนยสาธารณสขมลฐานประจาหมบาน 10 แหง

29

รปท 5 แผนทแสดงขนาดของพ นทรายหมบาน

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

30

รปท 6 แผนทแสดงชวงช นจานวนประชากรรายหมบาน

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

31

รปท 7 แผนทแสดงชวงช นประชากรรายหมบานทมอาย 60 ปข นไป

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

32

รปท 8 แผนทแสดงชวงช นประชากรรายหมบานทมอายไมเกน 60 ป

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

33

รปท 9 แผนทแสดงสถานพยาบาล

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

34

3.3 ยทธศาสตร (Positioning) ของเทศบาลตาบลน าโจ นโยบายนายกเทศมนตรตาบลน าโจ

1. นโยบายการเมองและการบรหาร 1.1 เนนการทางานเชงรกและสรางสรรค โดยคานงถงความอยดมสขและประโยชนของ

ประชาชนเปนหลก เสรมสรางทกษะแกขาราชการเทศบาล ฯ ใหมจตสานกในการใหบรการใหสะดวกรวดเรว และเปนธรรมแกประชาชนโดยเทาเทยมกน

1.2 เสรมสรางใหประชาชนมความเขาใจในระบอบการปกครองแบบประชาธปไตย สนบสนนใหประชาชนมสทธ มเสยง เพอนาไปสการแกไขปญหาของชมชนและการพฒนาเทศบาลตาบลนาโจอยางยงยน โดยเนนการมสวนรวม และการคมครองสทธ เสรภาพของประชาชน รวมถงมงเนนใหเยาวชนม ความร ความเขาใจในทางการเมองใหมากขน สนบสนนใหมสภาเยาวชนเกดขนอยางเปนรปธรรม

1.3 สานตอโครงการทมการดาเนนงานทโปรงใส และเปนประโยชนตอชมชนทองถน

2. นโยบายดานเศรษฐกจ 2.1 สรางโอกาสและชองทางในการเพมพนรายไดใหแกประชาชน โดยสนบสนนการให

ความรและฝกอบรม เพอเพมศกยภาพทกษะ ความชานาญในการประกอบอาชพดานตาง ๆ 2.2 สนบสนนการพฒนาอาชพ และขยายชองทางการตลาด การจดจาหนายผลตภณฑของ

ทองถน เพอสรางงาน สรางรายได ทมนคงใหแกประชาชน 2.3 สงเสรมและพฒนาอาชพการเกษตร และสนบสนนการแปรรปการเกษตร เพอสรางมลคา

ใหแกสนคา ทางการเกษตรของทองถน 2.4 สนบสนนปจจยการผลต ในการประกอบอาชพของประชาชน เพอลดตนทนการผลต อน

จะสรางมลคาเพอเพมใหกบผลตภณฑ และอาชพนน ๆ ใหมมลคามากขน 2.5 สงเสรมความรวมมอกบองคกรธรกจ เอกชน และสถาบนการศกษา เพอแลกเปลยน

ทรพยากรทเปนประโยชนตอการพฒนาทองถนรวมกน 3. นโยบายดานโครงสรางพ นฐาน

3.1 เรงพฒนาและปรบปรงระบบสาธารณปโภค เชน ถนน ทางระบายนาสะพาน ฯลฯ ใหเพยงพอกบความตองการของประชาชนและสามารถรบรองรบความเจรญกาวหนาของทองถนในอนาคต

3.2 จดหางบประมาณในการขดลอกและกอสรางแหลงนา เชน เหมอง ฝาย เพอประโยชนเกษตรกรรมในทองถน

35

3.3 เรงกอสรางปรบปรงถนน สะพาน ภายในเขตเทศบาลใหไดมาตรฐาน เพอใหสามารถอานวยความสะดวก ปลอดภยในชวต ทรพยสน และเพอสรางโครงขายการคมนาคมบนพนฐานการเกอหนน การผลต การสรางงานและการกระจายรายได

3.4 กอสรางปรบปรงระบบระบายนาทไดมาตรฐาน โดยเฉพาะการกอสรางทอ และรางระบายนาเพอใหเกดประสทธภาพในการระบายนา ปองกนปญหานาทวมขง และเนาเสยภายในเขตเทศบาล

3.5 ขยายเขตไฟฟาสาธารณะ และปรบปรงระบบไฟฟาแสงสวางภายในเขตเทศบาลใหทวถงและเพยงพอตอความตองการของประชาชน

3.6 ปรบปรงพฒนาระบบประปาและขยายเขตประปาใหทวถงทกพนทภายในเขตเทศบาล

4. นโยบายดานสงคม การศกษา และวฒนธรรม 4.1 สงเสรมการอนรกษวฒนธรรม ประเพณทดงาม และภมปญญาอนทรงคณคาของทองถน

สนบสนน บทบาทของผนาชมชนปราชญชาวบานกระบวนการประชาสงคมและกลมองคกรตาง ๆ ในการประยกตใชภมปญญาทองถน เพอรวมกนสรางชมชนใหเขมแขง สามารถพงพาตนเองได

4.2 สงเสรมการพฒนาคนอยางเปนระบบ โดยยดหลกพนฐานดานคณธรรม จรยธรรม ความมวนย สนบสนนการสรางสงคม แหงการเรยนรตลอดชวตเพอคณภาพของเยาวชนรนใหมและประชาชน

4.3 สนบสนนกจกรรมดานกฬาทกประเภท รณรงคใหเยาวชนและประชาชนทวไปหนมาใหความสาคญกบการรกษาสขภาพ ดานการเลนกฬาอยางจรงจงและตอเนอง โดยถอเปนพนฐานของการมสขภาพดถวนหนาในนโยบายหลกประกนสขภาพของรฐบาล

4.4 มงเนนการพฒนาการศกษาและการพฒนาของประชาชนทกระดบตงแตระดบเดกเลก อนบาล ประถมและมธยมศกษาตามนโยบายของรฐบาลโดยเฉพาะนมโรงเรยนและอาหารกลางวนตองครบและทวถง

5. นโยบายดานสาธารณสข และพฒนาคณภาพชวตของประชาชน

5.1 สนบสนนงบประมาณในการบรการทางสขภาพแกประชาชนอยางทวถงและมประสทธภาพ

5.2 สนบสนนและรณรงคกจกรรมเพอสขภาพผสงวยในทกชมชนและหมบาน 5.3 สนบสนนงบประมาณในการปองกนและเฝาระวงโรค เชน โรคไขเลอดออก ไมใหแพร

ระบาดในทองถน ตลอดจนแกไขปญหานาทวมขงในฤดฝน โดยการจดระบบการระบายนาทด ไมใหมขยะหรอสงกดขวางอดตนทอระบายนา

36

5.4 จดระบบการเกบขยะใหเปนระเบยบและมประสทธภาพมากขน จดหารถขยะใหบรการในชมชนอยางทวถง

5.5 สนบสนนงบประมาณพฒนาสขภาพพลานามยใหกบประชาชนทกระดบ

6. ดานการบรหารจดการและการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 6.1 พฒนาชมชนใหมความเปนระเบยบเรยบรอยของชมชน โดยเนนใหประชาชนและเอกชน

เขามามสวนรวมในการรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมองการกาจดขยะมลฝอยอยางสขลกษณะตลอดจนจดหาอปกรณ เครองมอ สาหรบใชในการจดเกบขยะมลฝอยไดอยางเพยงพอและมประสทธภาพ

6.2 เรงบาบดพนฟทรพยากรธรรมชาตทเสอมโทรมเพอแกไขปญหาสงแวดลอมและปองกน ปญหาสงแวดลอมทอาจจะเกดขนในอนาคต

6.3 สรางจตสานกใหประชาชนตระหนกถงความสาคญของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และสงเสรมใหเกดความรกและหวงแหนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของทองถน

6.4 พฒนาแมนาจางใหมความสวยงามและเปนแหลงนาสาหรบใหประโยชนกบประชาชนทวทงตาบล

6.5 สงเสรมการจดอบรมใหความรดานการอนรกษสงแวดลอมแกเยาวชนและประชาชนทวไป เพอรณรงคใหชมชนเกดจตสานกรกสงแวดลอมและตระหนกถงความสาคญในการชวยกนอนรกษทรพยากรทมคณคาของทองถน

7. นโยบายดานการปราบปรามยาเสพตด

7.1 ประสานความรวมมอโรงพก, โรงเรยน, วด, บาน เพอปองกนปญหายาเสพตดในโรงเรยน และชมชน สนบสนนกจกรรมชมชนเพอปองกนยาเสพตดทงทางดานศาสนา กฬา ดนตร งานอดเรกใหแกประชาชน

7.2 สงเสรมการสรางสถาบนครอบครว ซงเปนสถาบนแหงแรกของคนในสงคม ใหมความเขมแขง มความรก ความอบอน เพอเปนเกราะบานตานยาเสพตด

7.3 สงเสรมวดและผนาศาสนาใหมบทบาทเชงรก เพอปลกฝงศลธรรม จรยธรรม แกเยาวชนและประชาชนทวไป ใหเกดความเกรงกลวและละอายตอการเกยวของกบยาเสพตด สนบสนนการ รณรงคพษภยยาเสพตดและการสอดสองดแลเยาวชน

37

8. ดานการบรหารจดการและการสนบสนนการปฏบตภารกจของสวนราชการ และองคกรปกครองสวนทองถน

8.1 สงเสรมใหประชาชนมความรความเขาใจและมสวนรวมในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข

8.2 สรางทศนคตทดของประชาชนทมตอเทศบาล โดยการประชาสมพนธเผยแพรขอมลสาร ทางการเมองการบรหารของเทศบาลอยางตอเนอง

8.3 สนบสนนการเพมทกษะใหบคลากรของเทศบาล เพอเพมประสทธภาพในการปฏบตงานและการบรหารประชาชน

8.4 ปรบปรงและพฒนาเครองมอเครองใชและสถานทปฏบตงานของเทศบาลใหเพยงพอเพอเพมประสทธภาพการใหบรการประชาชนไดอยางทวถง

8.5 นาหลกธรรมาภบาลใชในการบรหารจดการ อนประกอบดวยหลกนตธรรม คณธรรม ความโปรงใส การรบผดชอบรวมกน คมคากบการดาเนนงานในระบบการบรหารงานของเทศบาล

8.6 สงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการปกครองทองถน ตงแตกระบวนการตดสนใจ การกาหนดนโยบายการจดซอจดจาง เพอใหการดาเนนงานของเทศบาลมความโปรงใสและสามารถตอบสนอง ความตองการของประชาชนในทองถนไดอยางแทจรง

8.7 ใหความรวมมอสนบสนนหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนตลอดจนองคกรประชาชนตาง ๆ ในการปฏบตกจกรรมอนเปนสาธารณะอยางเตมทตามกาลงศกยภาพของเทศบาลทมอยไมวาจะเปนกาลงคน งบประมาณ ตลอดจนวสดอปกรณเครองมอ เครองใช เครองจกรกลตาง ๆ ของเทศบาล

8.8 สนบสนนการดาเนนการของรฐบาลใหเปนไปตามพระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองทองถน

9. ดานการศกษา ศลปวฒนธรรม จารตประเพณและภมปญญาทองถน

9.1 เผยแพรความรและสรางจตสานกใหเดก เยาวชน และประชาชนในทองถนมความรก ความหวงแหนศลปวฒนธรรม จารตประเพณและภมปญญาทองถน

9.2 สงเสรมและอนรกษขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมของทองถน โดยใหประชาชนเขามามสวนรวมในการสบสานศลปวฒนธรรม จารตประเพณและภมปญญาทองถน

9.3 จดกจกรรมเพอสงเสรมอนรกษพระพทธศาสนา ในฐานะทเปนศาสนาประจาชาต เพอ

เปนเอกลกษณของความเปนไทยและกอใหเกดความสงบสขในสงคม

38

งานวจยทเกยวของอน ๆ

สปรยา ทาตอย (2559) ไดทาการศกษาเรอง “การจดทาฐานขอมลสขภาวะผสงวยโดยใชเทคโนโลย

สารสนเทศภมศาสตร บนระบบแผนทออนไลน” พนทศกษาอาเภอบางระกา จงหวดพษณโลกทงอาเภอเพอ

จดทาฐานขอมลผสงวยรายหลงคาเรอน และรวบรวมขอมลดานสขภาวะของผสงวยไวเพอใหสะดวกตอการ

เขาถงและการแกไข โดยผวจยใชวธการทางภมสารสนเทศและการเขยนโปรแกรมดวยภาษาคอมพวเตอร

เพอใหสามารถแสดงขอมลผสงวยบนหนาเวบได ขอมลทผวจยใชเปนขอมลทตยภมทไดจากการรวบรวมจาก

องคกรปกครองสวนทองถนและแผนทสขภาวะของผสงวยทอยรปแบบของแผนทกระดาษ ผลการวจยทได

พบวาการทาฐานขอมลเพอแสดงขอมลผสงวยดวยขอมลเชงพนทนนสามารถตอบสนองในเรองความทนสมย

ของขอมลไดด แตอยางไรกตามผวจยไดระบวาระบบฐานขอมลออนไลนยงอยระหวางการพฒนายงไมมการ

นามาใชงานจรง

พพฒน นวลอนนต และศศธร อนทรศรทอง (2555) ไดทาการศกษาเรอง “โครงการประยกตใชระบบ

สารสนเทศภมศาสตรในการจดทาขอมลพนท ตาบลหนองหมากฝาย อาเภอวฒนานคร จงหวดสระแกว” โดย

วตถประสงคของการทาวจยคอการรวบรวมขอมลจากการสอบถามผรในชมชน และจากการทบทวนเอกสาร

การวจยอน ๆ เพอจดทาเปนฐานขอมลภมสารสนเทศทางดานกายภาพ รฐกจ และวฒนธรรม เพอสราง

ฐานขอมลในระบบดจตอลระดบตาบล และใชฐานขอมลดงกลาวเปนสอการสอนสาหรบนสตโพธวชชาลย ใน

พนทตาบลหนองฝาย อาเภอวฒนานคร จงหวดสระแกว ผลการศกษาพบวามการนาเสนอขอมลในรปแบบ

แผนภม กราฟ และแผนท แบงตามตามประเภทของขอมล อกทงมการบนทกขอมลในรปแบบของขอมลเชง

ตาราง (Attribute Data) และนาเสนอในรปแบบของการมองเหน (Visualization) ทเปนขอมลเชงพนท

(Spatial Data)

ชดชนก เกดยอด (2559) ไดทาการศกษาเรอง “การพฒนาระบบฐานขอมลแผนทอาชญากรรม

กรณศกษาสถานตารวจภธรวงนาค อาเภอเมอง จงหวดพษณโลก” ซงมวตถประสงคเพอจดทาฐานขอมลแผน

ทอาชญากรรมทเกดขนในพนทอาเภอเมองพษณโลก โดยมการรวบรวมและจดทาในรปของฐานขอมลออนไลน

เพอทดแทนแฟมอาชญากรรมเดมทเปนกระดาษและเพอตองการระบตาแหนงของอาชญากรรมทเกดขนลงบน

หนาเวบเพอใหสามารถเขาถงไดโดยผทเกยวของและผใชทวไป ในสวนของวธการวจยนน กระบวนการในการ

นาเขาขอมลและการนาเสนอขอมลไดใชโปรแกรมทางภมสารสนเทศ เพอจดการขอมลจากเครองมอระบพกด

และโปรแกรมสาหรบการเขยนภาษาคอมพวเตอรเพอการเขยนคาสงในการใชงานและการออกแบบหนาเวบ

เชน PHP HTML Java GeoServer เปนตน ผลการวจยพบวาฐานขอมลทผวจยไดจดทาขนนนมประสทธภาพ

39

ในดานการแสดงตาแหนงบนแผนทไดชดเจนกวาของหนวยงานภาครฐ ซงอานวยความสะดวกในการปฏบต

หนาทใหแกเจาพนกงาน

Carrie Martin, Bronwyn Curtis, Colleen Fraser, Brian Sharp et al., 2001 ไดทาการวจยเรอง

“The use of a GIS-Based malaria information system for malaria research and control in South

Africa” ซงวตถประสงคการวจยกลาวถงการนาขอมลโรค หรอมาลาเรยมานาเสนอใหอยในรปแบบของ

ฐานขอมลภมสารสนเทศ เพอใหอยในฟอรแมตทสามารถนาไปใชประโยชนได สามารถทาความเขาใจจากการ

นาเสนอไดรวดเรว โดยผวจยใหความสาคญเพอใชเปนฐานขอมลเพอการทาวจยดานมาลาเรยโดยเฉพาะ

รวมถงการควบคมโรค การทองเทยว ดานสงคมและเศรษฐกจของประเทศแอฟรกาใต การนาเสนอขอมลดาน

ภมสารสนเทศหรอระบบฐานขอมลมาลาเรย (Malaria Information System: MIS) บนแผนททแสดงความ

หนาแนนของโรคดวยความเขมส รวมไปถงการนาเสนอระยะทางและการเขาถง (Accessibility) ระหวาง

ชมชนกบสถานพยาบาล ผลการวจยพบวางานวจยไดใหประโยชนกบหนวยงานททาหนาทควบคมโรคมาลาเรย

จากการนา MIS มาใชงานซงเปนไปตามวตถประสงคหลกของงานวจย กลาวคอการควบคมโรคมาลาเรยใน

ประเทศแอฟรกาใต

จากการทบทวนงานวจยทเกยวของขางตน พบวางานวจยแตละเรองมความเกยวของกบงานวจยท

กาลงดาเนนอยในหลายประเดน อนไดแก ประเดนของการจดทาฐานขอมลซงเปนฐานขอมลภมสารสนเทศ

ออนไลนสามารถเขาถงไดโดยทวไป ขอมลมความทนสมย สามารถแกไขไดตลอดเวลา ซงกจะเกยวของกบการ

นาเสนอขอมลสขภาวะและขอมลทวไปของประชากรผสงวยในเขตเทศบาลตาบลนาโจ ดวยการใชวธการทาง

ภมสารสนเทศ และการเขยนโปรแกรมคอมพวเตอร อกประเดนหนงเปนเกยวของกบการนาเสนอขอมลบน

แผนททงแบบดจตอลและบนกระดาษ (Visualization) เพอประโยชนในเชงการใหขอมลและการตดสนใจ

(Decision-Making) ซงคอการทาฐานขอมลเชงพนท (Spatial Data) ขอมลเชงตาราง (Attribute) และ

ประเดนสดทายคอจดทาฐานขอมลภมสารสนเทศเพอจดประสงคของการนาไปใชประโยชนตอของหนวยงาน

ภาครฐทเกยวของตอไป

40

รปท 10 แผนทแสดงตาแหนงทต งของชมชนท ง 10 หมบานในเขตเทศบาลตาบลน าโจ

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ

41

บทท 3

วธดาเนนการวจย

การศกษางานวจยเรองการจดทาฐานขอมลและสารสนเทศการพฒนาคณภาพชวตผ สงวยในเขต

เทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง มกระบวนการดาเนนการวจยโดยศกษาขอมลผสงวยทอยใน

เทศบาลตาบลนาโจ อาเภอเมอง จงหวดลาปาง โดยมกระบวนการดงน

1. สารวจจานวนประชากรผสงวยในพ นทศกษา ขนตอนของการสารวจจานวนประชากรผสงวยนน ผทาวจยไดทาการคนควาและสารวจ

ขอมลสามโนประชากรเบองตนจากฐานขอมลออนไลนของภาครฐเพอใหสามารถมองเหนภาพรวมของจานวนประชากรทงหมดในพนทศกษานนคอ เทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง วามจานวนประมาณเทาใดและจานวนประชากรทมอายเกนกวา 60 ปขนไปเทาใด วามอตราสวนของประชากรสงวยตอประชากรทงหมดเปนเทาใด หลงจากนนไดลงพนท ณ ททาการเทศบาลตาบลนาโจเพอตรวจสอบความถกตองของขอมลผสงวยในพนทศกษาอกครง โดยไดรบการอนเคราะหขอมลจากนายกเทศมนตรเทศบาลตาบลนาโจและอาสาสมครสาธารณสขเทศบาลตาบลนาโจ (อสม.) ซงเปนหนวยงานทมขอมลประชากรสงวยในพนทททนสมยและมรายละเอยดปลกยอยของประชากรสงวยครบถวน

2. ตวแปรในการวจย 1) ตาแหนงของบานผสงวย ไดแก หมบาน 2) ขอมลดานสขภาพของผสงวย เชน โรคทวไป โรคเรองรง และโรคทางจตเวช 3) ขอมลทวไปของผสงวย เชน อาย อาชพ งานอดเรก และความสามารถพเศษ ตวอยางเชน

ปราชญชาวบาน แพทยชาวบาน หตถกรรม เปนตน 3. เครองมอทใชในการวจย

3.1 เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล แ บ บ บ น ท ก ข อ ม ล TCNAP (Thailand Community network Appraisal

Program) 3.2 เครองมอทใชในการจดทาระบบฐานขอมล

Computer และ Notebook โปรแกรมจดการเอกสาร เชน Microsoft Word, Microsoft Excel ใชเพอการ

จดการเอกสารทเปนขอมลตวหนงสอและตวเลข โปรแกรมเฉพาะทาง ไดแก โปรแกรม QGIS เพอใชในการจดการขอมลเชงตารางเขา

สระบบฐานขอมลภมสารสนเทศ

42

โปรแกรมดานการเขยนภาษาคอมพวเตอร เชน Notepad และภาษาทใชในการเขยนหนาเวบแสดงขอมลผสงวย เชน HTML, PHP, JavaScript

3.3 เครองมอทใชทดสอบระบบ

Computer, Notebook และ Smartphone ผานหนาเวบ Browser การทดสอบจะเกดขนตลอดระยะเวลาของการจดทาฐานขอมลเพอใหฐานขอมลเกดความเสถยรและปองกนความผดพลาดทจะเกดขนเมอนาไปใชงานจรง

4. วเคราะหและสงเคราะหวรรณกรรมททบทวน จากการวเคราะหและสงเคราะหวรรณกรรมทเกยวของพบวา การจดทาฐานขอมลในรปแบบ

ของฐานขอมลภมสารสนเทศภมศาสตร หรอการจดทาฐานขอมลบนแผนทออนไลนนนมงานวจยทเกยวของปรากฏอย ตวอยางเชน งานวจยเรองการจดทาฐานขอมลสขภาวะของผสงวยโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศภมศาสตร บนระบบแผนทออนไลน พนทศกษาอาเภอบางระกา จงหวดพษณโลก และการพฒนาระบบฐานขอมลแผนทอาชญากรรม กรณศกษาสถานตารวจภธรวงนาค อาเภอเมอง จงหวดพษณโลก โดยงานวจยทงสองชน มวตถประสงค และวธการดาเนนการวจย คลายคลงกบงานวจยทคณะผวจยกาลงดาเนนการวจยอยในหลายประเดน อนงคอความเปนไปในทศทางเดยวกนของวตถประสงคการวจยทตองการจดการขอมลสถตและขอมลเชงตารางตาง ๆ เขาสระบบภมสารสนเทศและนาเสนอออกมาในรปแบบของแผนทเพอกอใหเกดความเขาใจ ไดงาย (Understanding) และใชเพอประกอบการตดสนใจ (Decision-Making) อกประการหนง คอ วธการดาเนนการวจย ขอมลทใชในงานวจยทเปนขอมลทตยภมและขอมลเชงตารางสวนใหญทไดมาจากหนวยงานทเกยวของเปนผอนเคราะหขอมลให ซงจะเปนขอมลหลกทถกนามาใชในการวจย สาหรบวธการนาเสนอขอมลบนเวบไซตออนไลนกเปนอกสวนหนงทถกใชในงานวจยดงกลาว โดยผลลพธของฐานขอมลออนไลนทคาดวาจะไดรบในงานวจยทงสองเรองขางตน คอ การทบานขอมลออนไลนถกนาไปปรบปรง แกไข และพฒนาตอโดยหนวยงานทเกยวของ ซงเปนประโยชนดานดในแงของการทาใหฐานขอมลมความเปนปจจบนผานผใหขอมลเอง

สาหรบการการวเคราะหและสงเคราะหวรรณกรรมทเกยวของในหวขออน ๆ พบวา งานวจยเ ร อ ง The use of a GIS-Based malaria information system for malaria research and control in South Africa และโครงการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรในการจดทาขอมลพนท ตาบลหนองหมากฝาย อาเภอวฒนานคร จงหวดสระแกว ทงสองงานวจยปรากฏวธการนาเสนอผลลพธทไดจากงานวจยในรปแบบของการทาแผนทเฉพาะเรอง (Thematic Maps) ซงเปนการนาเสนอขอมลบนแผนทแบบดงเดมทไดรบความนยมและมการใชกนอยางแพรหลาย โดยจะแสดงขอมลจาเพาะเจาะจงกบหวขอนน ๆ ตวอยางเชน พนทแสดงความหนาแนนของโรคมาลาเรยแตละ

43

พนทในประเทศแอฟรกาใต หรอการจดทาฐานขอมลภมสารสนเทศทางดานกายภาพ รฐกจ และวฒนธรรม เพอเปนสอการสอนสาหรบนสตโพธวชชาลย ขอไดเปรยบของการนาเสนอในรปแบบดงกลาว คอ ผใชขอมลบางกลมไมสามารถเขาถงขอมลบนฐานขอมลออนไลนไดทงหมด ดงนนการนาเสนอขอมลแบบรปแบบนจงเปนการสอสารขอมลทมอยใหกบกลมผใชดงกลาวอกทางหนง ขอเสยเปรยบ คอ ขอมลทถกนาเสนอออกไปแลวนนจะขาดความทนสมย ดงนนคณะผทาวจยไดเลงเหนวานอกเหนอจากการจดทาและการนาเสนอขอมลบนฐานขอมลออนไลนแลว ควรจดทาฐานขอมลทเปนขอมลเชงพนทในระบบภมสารสนเทศหรอการทาแผนทเฉพาะเรองควบคกนไปเพอใหเขาถงผใชขอมลไดมากทสด

จากการทบทวนวรรณกรรม คณะผวจยยงสงเกตเหนความสาคญในเรองของขอมลสวนบคคลดวยเชนกนกลาวคอจากการศกษารายละเอยดของขอมลทตยภมจากวรรณกรรมทเกยวของพบวาขอมลทใชในการจดทาฐานขอมลไดมการใชขอมลสวนตวของผสงวย รวมทงตาแหนงทอยอาศยรายบาน ซงมความละเอยดออน (Sensitive) และควรมความเปนสวนตว (Privacy) ดงนนคณะผทาวจยจงไดทาการปรบเปลยนการนาเสนอขอมลของผสงวยใหเหมาะสมเพอเปนการรกษาความเปนสวนตวใหแกผสงวย

5. จดทาสนทนากลมเฉพาะ (Focus Group Discussion) กบกลมผสงวยในพ นท เพอแสดงความ

คดเหนในสวนทเกยวของกบคณภาพชวต ในการจดทาสนทนากลมกบผสงวยในพนทเทศบาลตาบลนาโจนน ทางคณะผทาวจยไดลง

พนทลวงหนาชวงเดอนธนวาคมและมนาคมเพอทาการวางกาหนดการสาหรบการนดหมายการจดทาสนทนากลม โดยกลมผสงวยจะมในเทศบาลตาบลนาโจจะมปฏทนกจกรรมตามแตละเดอนทแตกตางกนหรอมพธการสาคญทไมแนนอน เชน พธฌาปนกจ พธกรรมทางศาสนา ประชากรกลมนกจะไมสามารถมาเขารวมสนทนากลมได เปนตน ในสวนของการจดทาฐานขอมลสารเทศนน คณะผทาวจยไดจดทาสนทนากลมเฉพาะกบผทเกยวของซงเปนหวหนาหนวย หวหนากอง เจาหนาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล เจาหนาทอาสาสมครสาธารณสข และผอาหนวยการของเทศบาลตาบลนาโจ เพอขอความอนเคราะหขอมลปฐมภมและทตยภม เพอใชประกอบกบขอมลเชงพนทในการจดทาฐานขอมลในงานวจย

6. สมภาษณกลมเปาหมายและหนวยงานทเกยวของ

การสมภาษณกลมเปาหมายและหนวยงานทเกยวของ คณะผทาวจยไดจดสนทนากลม (Focus Group) ขนเพอชแจงรายละเอยดจดประสงคของงานวจย และผลทคาดวาจะไดรบจากงานวจยใหกบกลมเปาหมายและหนวยงานทเกยวของ โดยการสมภาษณกลมเปาหมายและหนวยงานทเกยวของโดยจดขน ณ เทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง โดยหนวยงานทเกยวของท

44

เขารวมสนทนากลมในครงนประกอบดวย ฝายพฒนาชมชนของเทศบาลตาบลนาโจ ตวแทนจากโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล เทศบาลตาบลนาโจ จานวน 2 แหง อาสาสมครสาธารณสขและเจาหนาทฝายกองชางของเทศบาลตาบลนาโจ และลกบานของเทศบาลตาบลนาโจจานวน 10 หมบาน เปาประสงคของการสนทนากลมในครงนเพอใหการจดทาฐานขอมลผสงวยเปนไปตามความตองการของผใชฐานขอมลอยางแทจรง อกทงเปนการขอความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของผซงเปนเจาของพนทเพอใหไดขอมลครวเรอนและรายละเอยดของประชากรทถกตองและครบถวน

7. จดทาแบบบนทกขอมล

การจดทาแบบบนทกขอมล จะใชแบบบนทกขอมลรวมกนกบสานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) หรอ TCNAP (Thailand Community network Appraisal Program) ซงเปนโปรแกรมทถกพฒนาขนเพอเปนเครองมอในการสงเสรมการเรยนรและจดการขอมลของชมชนเพอพฒนาสตาบลสขภาวะ โดยกอนการออกเกบขอมลในแบบบนทกขอมล TCNAP ทจะถกรวบรวมขอมลโดยอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) ของเทศบาลตาบลนาโจ ทางเทศบาลตาบลนาโจ กลมอาสาสมครสาธารณสข และทางคณะผทาวจยไดเขารวมรบฟงการชแจงกระบวนการในการจดเกบขอมล โดยคณะผทาวจยรวมเสนอประเดนปญหาและขอมลทเกยวของเพมเตมเพอใหตอบโจทยและสอดคลองกบงานวจยทกาลงดาเนนอย ขอมลจากแบบบนทกถกนาไปกรอกลงฐานขอมลสวนกลางในแบบของฐานขอมลสถต หรอแบบขอมลเชงตาราง

8. ตรวจสอบและประเมนความเหมาะสม (โดยผทรงคณวฒ)

งานวจยนไดรบเกยรตจากผทรงคณวฒในสาขาทเกยวของ โดยเฉพาะอยางยงสาขาภมศาสตรและผทรงคณวฒดานการประเมนบทความวชาการและวจย มาเปนผตรวจสอบและประเมนความเหมาะสมในการดาเนนการวจย

9. เกบรวบรวมขอมลผสงวยโดยผวจยและผชวยวจย

การเกบรวบรวมขอมลผสงวย เมอไดขอมลผสงวยจากการตอบแบบบนทกขอมล TCNAP แลว ขอมลทงหมดจะถกรวบรวมโดยเทศบาลตาบาลนาโจในรปแบบของขอมลตาราง โดยมการจาแนกตามหมวดหม เชน ขอมลพนฐาน ขอมลประเภทของศกยภาพ และ/หรอ ขอมลดานกายภาพและทาเลทตงของทอยอาศยของผสงวย เปนตน เมอแลวเสรจคณะผทาวจยจะดาเนนการนาขอมลเชงตารางดงกลาวมานาเขาและจดเกบในรปของฐานขอมลภมสารสนเทศ กลาวคอ การนาขอมลพนฐาน ขอมลประเภทของศกยภาพ และ/หรอ ขอมลดานกายภาพและทาเลทตงของทอยอาศยของผ สงวยทไดมาจดทา จดเกบและนาเสนอใหอยในรปของแผนท

45

10. ความสมบรณและความถกตอง (Data Triangulation) การตรวจสอบแบบสามเสา คอ การพสจนวาขอมลผศกษาทวจยไดมานนถกตองหรอไม วธ

ตรวจสอบคอการสอบแหลงของขอมลแหลงทมา ทจะพจารณาในการ โดยคณะผทาวจยไดใชวธการตรวจสอบสามเสนดานวธรวบรวมขอมล (Methodological Triangular) กลาวคอ การใชวธเกบรวบรวมขอมลตางๆกนเพอรวบรวมขอมลเรองเดยวกน โดยคณะผทาวจยไดดาเนนการเปรยบเทยบขอมลทตยภมทไดรบจากฐานขอมลของรฐประกอบดวยขอมลประชากร และขอมลโรค กบขอมลทไดหนวยงานระดบทองถนเพอใหไดขอมลทถกตองและเปนปจจบนมากทสด ทงนเนองจากงานวจยชนนเปนการจดทาฐานขอมลดงนนคณะผทาวจยจงไดทาการตรวจสอบสามเสาเบองตนเทานน อนเนองมาจากขอมลประชากรสามารถเปลยนแปลงไดตลอดเวลาและขอมลบนฐานขอมลสามารถทาการแกไขใหทนสมยไดตลอดเวลาจงไมเปนปญหาสาหรบการรรวบรวมขอมล

46

บทท 4 รายงานการวจย

การวจยครงนมวตถประสงคเพอสารวจ เกบรวบรวมขอมล และจดทาฐานขอมล ทงแบบเชงพนท เชง

ตารางดานภมสารสนเทศและแบบฐานขอมลออนไลน และเพอวเคราะหและเพอการพฒนาคณภาพชวตผสง

วยของประชากรผสงวยในเขตเทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง ซงจะแสดงรายงานการวจย

ดงน

1. การเตรยมขอมล (Data Preparation)

2. การจดการขอมล (Data Management)

3. การนาเสนอขอมล (Data Presentation)

1. การเตรยมขอมล (Data Preparation)

ในขนของการเตรยมขอมลการวจยคณะผทาวจยไดจดเวทสนทนากลม (Focus group discussion)

ของตวแทนผสงอายในแตละหมบานของตาบลนาโจหมบานละ 5 คน พรอมกบผอานวยการกองและ

เจาหนาทของเทศบาลตาบลนาโจ และผอานวยการโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบลบานหนองและ

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบลบานฮองหา รวมทงสน 60 คน มารวมชแจงวตถประสงคของงานวจย

เพอขอความรวมมอและขออนเคราะหขอมลประชากร จากการจดเวทสนทนากลมดงกลาว ทางคณะ

ผทาวจยยงไดจดกลมสนทนายอย (Small group discussion) เพอใหไดขอมลตามวตถประสงคและตรง

ประเดนของงานวจย กลาวคอ ทางคณะผทาวจยไดเชญหวหนาสานกปลดเทศบาล ผอานวยการกองคลง

ผอานวยการกองสาธารณสข ผอานวยการกองวชาการและแผน เจาหนาทไอท (IT) จากกองสาธารณสข

เจาหนาทกองชางของเทศบาลตาบลนาโจ และผอานวยการโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบลทงสองแหง

ของตาบลนาโจ เขากลมสนทนายอยในครงนดวย

ผลของการจดสนทนากลมใหญและกลมยอยเปนไปตามเปาประสงคของคณะผทาวจย โดยไดรบ

ความรวมมอเปนอยางดจากผเขารวมสนทนากลมยอย รวมทงการอนเคราะและคดกรองขอมลทตรงตาม

วตถประสงคของงานวจยจากเจาหนาททเกยวของอยางครบถวนและเปนไปตามแผนการดาเนนการวจย

อยางไรกตาม ผเขารวมสนทนากลมยงไดรมขอเสนอแนะเพมเตมในการจดทาฐานขอมลผสงอายเพอให

ตรงตามวตถประสงคของหนวยงานอกดวย อาทเชน การจากดการเขาถงฐานขอมลออนไลนเพอการรกษา

ขอมลสวนบคคล และการจดการขอมลบนฐานขอมลออนไลนดวยตนเองเพอใหผทเกยวของสามารถแกไข

ขอมลใหมความทนสมยอยตลอดเวลา ซงทางคณะผทาวจยกไดรบขอเสนอแนะดงกลาวมาพจารณาเพอให

สามารถตอบโจทยของผใชใหมากทสด

47

ขอมลเชงตาราง จดการกบขอมลทตยภมทไดจากการรวบรวมขอมลจากแบบบนทกขอมลและ

หนวยงานทใหความอนเคราะห โดยนาขอมลมาตรวจทานความถกตองและเปรยบเทยบกนระหวาง

ขอมลจากสวนกลางและขอมลจรงทไดจากหนวยงานในพนท แลวจงนาเขาขอมลสถตเหลานนใหอย

ในรปขอมลเชงตารางในโปรแกรม Quantum GIS (QGIS) (รปท 11)

รปท 11 ตารางขอมลหมบานของตาบลน าโจในโปรแกรม QGIS

ขอมลเชงพนท ในสวนของขอมลเชงพนท คณะผทาวจยไดจดทาขอมลเชงพนทดานภมสารสนเทศขน

ใหมทงหมดเนองจากขอมลเชงพนทของตาบลนาโจนนไมมปรากฏในระดบหมบาน โดยขอมลเชงพนท

ของตาบลนาโจทจดทาขนในโปรแกรม QGIS โดยอางองขอมลขอบเขตหมบานทเปนขอมล AutoCAD

จากเทศบาลตาบลนาโจ ซงมการเพมเตมหมบานทเกดขนใหมอกสองหมบานรวมทงสน 10 หมบาน

ทงนชดขอมลทไดมการอางองพกดตามระบบเสนโครงแผนท WGS84 โดยมเปาประสงคเพอให

สามารถอางองตาแหนงของพนททเปนจรงเพอประโยชนของผใชในอนาคต อกทงเพอใชในการพฒนา

ฐานขอมลออนไลนทจะจดทารวมดวย (รปท 12)

48

รปท 12 ขอมลเชงพ นทของตาบลน าโจในโปรแกรม QGIS

ขอมลเพอจดทาฐานขอมลออนไลน เนองจากขอมลเชงพนททจดทาในโปรแกรม QGIS นนมการ

อางองพกดทางภมศาสตรเรยบรอยแลว ดงนนขอมลเชงพนทดงกลาวจะถกนาไปตอยอดเพอจดทา

ฐานขอมลออนไลนโดยใชขอมลขางตนเปนพนฐานไดทนท

2. การจดการขอมล (Data Management)

ขอมลเชงตาราง จะถกนาไปจดเรยงขอมลแบงตามหมบาน โดยจะแบงเปนขอมล 2 กลมหลก คอ

ขอมลทวไปของหมบาน เชน จานวนประชากรทงหมด จานวนประชากรแยก ชาย หญง ขนาดของ

พนท ตาแหนงของสถานพยาบาล เปนตน อกกลมคอขอมลสขภาวะของประชากรโดยเฉพาะ

ประชากรสงวย (รปท 13)

ขอมลเชงพนท ขอมลเชงพนทจะถกนาเอาขอมลเชงตารางทมมาผสาน (Join) เขาดวยกน ซงจะทาให

ขอมลเชงพนทดงกลาวมขอมลเชงตารางประกอบอยดวยกน (Attribute Table) รวมทงจดทา

Metadata สาหรบฐานขอมลดานภมสารสนเทศเพอการใหความหมายกบขอมลเชงพนท

ขอมลเพอจดทาฐานขอมลออนไลน ขอมลเชงพนทและขอมลเชงตารางเมอตรวจสอบความถกแลวจะ

ถกนาออก (Export) ใหอยในรปของขอมลตวอกษร GeoJson และ/หรอ ขอมลประเภทอน ๆ ท

ใกลเคยงกนเพอนาไปใชในการพฒนาระบบฐานขอมลออนไลน

49

รปท 13 ตารางขอมลของหมบานในโปรแกรม QGIS

3. การนาเสนอขอมล (Data Presentation)

การนาเสนอขอมลของฐานขอมลดานภมสารสนเทศจะอาศยโปรแกรมสาเรจรป QGIS เพอจดทาแผน

ทแบบการมองเหน (Visualization) โดยแสดงขอมลดวยการแสดงความแตกตางของสและระดบความเขมของ

สจากขอมลสถตทบนทกอยในตาราง สวนการนาเสนอขอมลของฐานขอมลออนไลนจะอาศยการเขยนและการ

พฒนาภาษาคอมพวเตอร เชน PHP GeoJson HTML เพอจดทาแผนทแบบตอบสนองกลบ (Interactive

Mapping) ทสามารถตอบสนองตอผใชได

การนาเสนอขอมลในงานวจยน คณะผทาวจยวางแผนทจะแบงการนาเสนอเปนสองรปแบบหลกดงท

กลาวขางตน คอ แบบฐานขอมลดานภมสารสนเทศและแบบฐานขอมลออนไลน ซงคณะผทาวจยใหนาหนก

ของฐานขอมลดานภมสารสนเทศมากทสด เนองจากมเสถยรภาพมากกวาเมอมการแกไขขอมลและเมอ

ตองการนาขอมลเหลานนไปใชโดยหนวยงานทเกยวของจะเปนไปไดอยางสะดวกเนองจากฐานขอมลดานภม

สารสนเทศนนมใชอยอยางแพรหลายในปจจบน โดยหลกแลวฐานขอมลทงสองแบบ จะนาเสนอขอมลบน

พนฐานของแผนทเฉพาะเรอง และแผนทแบบตอบสนองกลบ โดยแบงตามชนของขอมลแตละรายการ (Layer)

เชน โรค ชวงอาย เปนตน เพอใหสามารถเรยกดขอมลแตละประเภทไดโดยสะดวกและมความเปนเอกเทศ

50

รปท 14 แผนทแสดงอตราสวนเก อหนนผสงอาย (Potential Support Ratio: PSR)

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

51

จากรปท 14 แสดงรอยละของประชากร 2 กลม กลมแรก คอ ประชากรรายหมบานทงหมดทอายตา

กวา 60 ป กลมทสอง คอ ประชากรอาย 60 ปขนไป ซงวตถประสงคเพอแสดงอตราสวนประชากรทมอายเกน

60 ป ตอประชากรอายไมเกน 60 ป วามจานวนเปนเทาใด ดชนตวหนงทจะแสดงใหเหนถงอตราสวนของ

จานวนคนในวยแรงงาน (อาย 15 – 59 ป) ตอผสงอาย (60 ปขนไป) 1 คน ไดแก “อตราสวนเกอหนน

ผสงอาย” (Potential support ratio: PSR) แนวความคดของอตราสวนนคอ คนในวยทางานเปนผทม

ศกยภาพทจะดแลเกอหนนผสงอาย จงมความหมายวาผสงอายคนหนงจะมผทสามารถชวยเหลอดแลสกกคน

ในป พ.ศ. 2503 อตราสวนเกอหนนผสงอายสงมาก มคนวยทางานถง 12 คนทชวยกนดแลผสงอายเพยง 1 คน

อตราสวนนไดลดลงอยางตอเนอง และในอก 30 ปขางหนา ผสงอายไทยแตละคนจะมคนวยทางานทอาจจะ

ชวยในการดแลคาจนเพยง 2 คนเทานน (ปทมา วาพฒนวงศ และ ปราโมทย ประสาทกล, ม.ป.ป..) จากขอมล

แผนททปรากฏจะเหนไดวาในจานวน 10 หมบานมเพยงหมท 7 บานแมปงเพยงหมบานเดยวทมคาอตราสวน

เกอหนนผสงอายหรอ สดสวนของประชากรอาย 60 ปขนไปจานวน 1 คนตอประชากรอายไมเกน 60 ป 3 คน

หรอ 1 ใน 3 หรอรอย 33.3 นอกนนทกหมบานมสดสวนเปน 1 ใน 4 หรอ รอยละ 25 โดยเฉลยประชากรสง

วย 1 คนจะมทคอยผดแลไดถง 3 และ 4 คนตามลาดบ ซงอาจเปนลกหลาน ญาตพนอง คาสดสวนทมากหรอ

นอยนนเปนไปไดวาอาจเกดจากการศกษาหรอทางานตางจงหวดของประชากรวยรนและวนทางานในพนท ซง

สวนมากจะเปนการยายออกขวคราวทาใหจานวนประชากรทอายไมเกน 60 ปมจานวนลดลง ความนาจะเปน

ของประชากรสงวยทจะไดรบการดแลจากประชากรวยรนและวยทางานกลดลงตามไปดวย ดงนนสามารถ

อนมานไดวายงสดสวนมคามากเทาใดประชากรสงวยกอาจมผลตอ ดานสขภาพกาย สขภาพจต ความสมพนธ

ระหวางบคคล และความเปนอย ของประชากรสงวย กลาวคอ

ดานสขภาพ ดานสขภาพกาย หมบานทมสดสวนประชากร 1 ใน 4 ประชากรสงวยในหมบานนนม

ความเปนไปไดทจะไดรบการดแลจากลกหลานหรอญาตพนองมากกวาหมบานทมสดสวน 1 ใน 3

และอาจมผลตอสขภาพกายของประชากรสงวยดวย เชน การเฝาระวงการเจบไขไดปวย การเฝาระวง

อบตเหต หรอการดแลเรองอาหารการกนของประชากรสงวย ฯลฯ ดานสขภาพจต การทมจานวน

สมาชกในครอบครวหลายคนมผลดในแงของการเกดปฏสมพนธระหวางประชากรสงวยและสมาชกใน

ครอบครว โดยเฉพาะอยางยงถาเปนครอบครวขยายมสมาชกหลายชวงวยกจะชวยสงเสรมสขภาพจต

ของประชากรสงวยไดเมอเทยบกบประชากรสงวยทตองอาศยอยเพยงลาพง เชน การถายทอดองค

ความรในแขนงตาง ๆ การไดทากจกรรมรวมกน ฯลฯ

ดานความสมพนธระหวางบคคล ปญหาสมพนธภาพระหวางบคคลและภาวะซมเศราสามารถพบได

บอยในผสงอาย ปญหาสมพนธภาพระหวางบคคลทง 4 ดาน ไดแกอารมณเศราโศกจากการสญเสย

52

ความขดแยงทางบทบาทสมพนธภาพระหวางบคคล การเปลยนผานบทบาท และความบกพรองทาง

สมพนธภาพระหวางบคคล (รสพร เพยรรงเรอง และพรพนธ ลอบญธวชชย, 2558.) ดงนนกรทมคา

อตราสวนเกอหนนผสงอายนอยเทาใด กอาจจะมความเสยงในเรองของความสมพนธระหวางบคคล

เกดไดมากขน

ดานความเปนอย เปนประเดนหนงทมความเกยวของกนกบประชากรทงสองกลม ในบางกรณ

ประชากรสงวยไมสามารถดแลตนเองไดหรอจาเปนตองอยในภาวะพงพา ตองไดรบการชวยเหลอจาก

บคคลรอบขาง ดงนนการมลกหลานหรอญาตพนองเพอชวยเหลอในการดารงชวตยงมสดสวนมากตอ

ประชากรสงวยมากเทาไหรนบวายงเปนผลดกบประชากรสงวยดวยเชนกน

อยางไรกตามคาสดสวนประชากรทงสองกลมอาจไมสามารถสรปไดแนชดวาคามากหรอคานอยจะม

ผลตอดานสขภาพกาย สขภาพจต ความสมพนธระหวางบคคล และความเปนอยของประชากรสงวยหรอไม แต

สามารถใชเปนบรบทหนงเพอประกอบการตดสนใจ

53

รปท 15 แผนทแสดงรอยละการเพมข นของประชากรอาย 60 ปข นไประหวาง พ.ศ. 2557-2561

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

54

จากแผนทเฉพาะเรอง (รปท 15) แสดงรอยละการเพมขนของจานวนประชากรทมอาย 60 ปขนไปใน

ตาบลนาโจเปรยบเทยบขอมลประชากรระหวางป พ.ศ. 2557 และ ปพ.ศ. 2561 หรอในระยะเวลา 5 ปโดยใน

สญลกษณแผนทแสดงลาดบของรอยละการเพมขนจากนอยไปมากซงจะสามารถอธบายไดวาหมทมคาการ

เพมขนของประชากรสงวยนอยทสดคอหมท 5 ทรอยละ 23.53 และมการเพมของประชากรสงวยมากทสดใน

หมท 8 ทรอยละ 44.44 กลาวคอ หมท 5 และหมท 8 มการเพมขนของประชากรสงวยจากป พ.ศ. 2557

จนถงป พ.ศ. 2561 นอยทสดคดเปนรอยละ 23.53 และมากทสดคดเปนรอยละ 44.44 ตามลาดบ แผนท

ดงกลาวสามารถอธบายไดวาหมทเทาไหรในตาบลนาโจมการเพมขนของประชากรสงวยมากนอยเพยงใด ผาน

การนาเสนอในรปแบบการใหไลเฉดส (Shading) บนแผนท ดงนนแผนทดงกลาวสามารถใชเพอประเมน

แนวโนมการเพมของประชากรสงวยในอนาคตรวมไปถงการทหนวยงานของรฐหรอเทศบาลตาบลนาโจจะ ใช

เพอการเตรยมความพรอมและรบมอกบการเพมขนของประชากรสงวยดงกลาว ทงน

จากแผนทเฉพาะเรอง (รปท 16) แสดงใหเหนคารอยละของประชากรสงวยทมอาย 60 ปขนไปตอ

ประชากรทงหมด ของตาบลนาโจ ทงหมด 10 หมบาน โดยหมบานทมคารอยละของประชากรสงวยมากทสด

คอหมท 7 บานแมปง รอยละ 23.06 รองลงมาคอหมท 6 บานมอนแสนศร รอยละ 22.17 ตามลาดบ สวนคา

รอยละทนอยทสดคอหมท 9 บานตอแกว รอยละ 18.88 รองลงมาคอ หมท 5 บานนาโจ รอยละ 18.90 ซง

ความสาคญของแผนทดงกลาวคอตองการนาเสนอภาพรวมของจานวนประชากรสงวยตอจานวนประชากร

ทงหมด โดยมคารอยละมากสดเกอบ 1 ใน 4 แสดงใหเหนโดยชดเจนวาทกหมบานในตาบลนาโจนนมลกษณะ

ของสงคมผสงอายโดยสมบรณ (Aged Society) แลว ดงทกลาวไววา ประชากรวยสงอาย (อาย 60 ปขน ไป)

จะเพมขนกวา 3 เทาจาก 4.02 ลานคนในป 2533 เปน 17.74 ลานคนในป 2573 เมอคดเปนสดสวนจะเพมจา

กรอยละ 7.36 เปนรอยละ 25.12 และตามนยามของสงคมผ สงอาย ประเทศไทยเรมกาวเขาสสงคมผ สงอาย

ในป 2547 เมอประชากรอาย 60 ปขนไปมสดสวนมากกวารอยละ 10 และจะเปนสงคมผสงอายโดย สมบรณ

ในป 2567 (ไพโรจน วงศวฒวฒน, ม.ป.ป..) โดยคาเฉลยของประชากรสงอายเมอเทยบกบจานวนประชากร

ทงหมดระดบประเทศอยทรอยละ 17 ซงมความใกลเคยงกบคาเฉลยขอมลประชากรใน 10 หมบานของตาบล

นาโจ และเพอใชประเมนแนวโนมของประชากรสงวยและผลทอาจเกดขนเพอใหสามารถรบมอกบการเพมขน

ของประชากรกลมนไดอยางเหมาะสมตามจดมงหมายในการจดทาฐานขอมลสารสนเทศและ/หรอขอมล

สารสนเทศภมศาสตร (GIS) ซงเปนขอมลเชงพนท ขอมลตารางและการนาเสนอ เพอจดทาเปนฐานขอมล

เปรยบเทยบในอนาคต เพอใชประกอบการตดสนใจ (Decision Making) และนาเสนอขอมลในรปแบบของ

แผนท เพอการพฒนาคณภาพชวตผสงวย

55

รปท 16 แผนทแสดงรอยละประชากรอาย 60 ปข นไปตอประชากรท งหมด

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

56

ขอมลทแสดงบนแผนทเฉพาะเรอง คอ ฐานขอมลดานภมสารสนเทศ ทเปนขอมลเชงตารางทถกนาเขาและผสานกบขอมลเชงพนทออกมาเปนชดขอมลของ 10 หมบานในตาบลนาโจ การเปลยนแปลงแกไขขอมลสามารถทาไดตลอดเวลา โดยผใชสามารถแกไขขอมลเชงตารางดงกลาวแลวจงจดทาแผนทเฉพาะเรองขนไดตามอธยาศยหรอใหตรงกบความตองการในการนาเสนอ โดยปกตแลวนนการนาเสนอขอมลสถตหรอฐานขอมลสามารถเกดขนไดหลากหลายรปแบบ หลากหลายวธการ แตวตถประสงคทแทจรงของการนาเสนอขอมลดงกลาวคอ ความตองการใหขอมลถกเกบรวบรวมอยทเดยวกน มการแบงตามประเภทและสามารถนาเสนอขอมลนนออกมาและใหเกดความเขาใจในการนาเสนอนนใหมากและรวดเรวทสด ดงนนการนาเสนอขอมลจากฐานขอมลและขอมลสถตบนแผนทจงตอบโจทยของคณะผทาวจยมากทสดเมอเปรยบเทยบกบการนาเสนอในรปแบบอน จากแผนทเฉพาะเรอง (รปท 17 ถง 25) ใชแสดงขอมลโรคของประชากรสงวยหรอ ประชากรทมอายเกน 60 ปขนไปในตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปาง จานวน 10 หมบาน โดยมจานวนโรคในผสงอายทงหมดทเปนโรคทวไปและโรคเรอรงรวมทงหมดจานวน 9 โรค ไดแก โรคความดนโลหตสง โรคเบาหวาน โรคปอดอดกน ผปวยระยะสดทาย โรคไตวาย โรคมะเรง โรคตดสรา โรคภมคมกนตา และโรคภมคมกนบกพรอง (HIV) ซงขอมลสถตทงหมดถกนามาจดการและแยกชนดของขอมลออกแลวจงจดทาเปนแผนทเฉพาะเรองโดยใหเกดความแตกตางของแตละชนดของขอมล

57

รปท 17 แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคความดนโลหตสง

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

58

จากรปท 17 แผนทแสดงจานวนผสงอายทมอาการของโรคความดนโลหตสงจากจานวนผสงอายทงหมดในแตละหมบาน ความดนโลหตหมายถง แรงดนของกรแสเลอดทกระทาตอผนงหลอดเลอดแดงซงเกดจากแรงดนทมาจากหวใจ จากขอมลสถตของผปวยโรคความดนโลหตสงตงแตป 2556 ถง 2558 พบวาอตราการการเสยชวตจากโรคดงกลาวมจานวนตอประชากรหนงแสนคนเทากบ 8.09 18.28 และ 25.32 คนตามลาดบ จากขอมลจะเหนไดวาอตราการเสยชวตจากโรคในป 2558 นนมจานวนเพมขนเกนกวาสามเทาของป 2556 และในป 2025 คาดการณวาประชากรวยผใหญ จานวน 1.56 พนลานคนจะเปนโรคความดนโลหตสง นอกจากนยงพบวาวยผใหญทมอายมากกวา 25 ปประมาณ 4 ใน 10 คน จะมความดนโลหตสง และในหลายๆ ประเทศพบวา 1 ใน 5 คนเปนกลมเสยงโรคความดนโลหตสงและมการประมาณวา 9 ใน 10 ของวยผใหญทมอายไปจนถง 80 ปจะเปนโรคความดนโลหตสง (อจฉรา ภกดพนจ, ศกลวรรณ แกวกลน และสภาพร พรมจน, 2559) เมอดจากแผนทลกษณะของการกระจายตวตามหมบานหมบานทมความหนาแนนของผปวยโรคความดนโลหตสงทสดสองอนดบแรก คอ หมท 5 บานนาโจและหมท 7 บานแมปง สวนหมบานทมอตราผปวยนอยทสดสองอนดบแรก ไดแก หมท 8 บานปามวง และหมท 6 บานมอนแสนศร ซงสาเหตของโรคอาจมความเปนไปไดจากเหตผลทางสงแวดลอม อาหารการกน หรอการขาดความรความเขาใจและการเขาถงคาแนะนาทางการแพทยทถกตอง จากรปท 18 แผนทแสดงจานวนผสงอายทมอาการของโรคเบาหวาน โรคเบาหวาน หรอ Diabetes เปนกลมโรคเกยวกบการเผาผลาญอาหารซงมระดบนาตาลในเลอดสงเปนเวลานาน นาตาลในเลอดสงกอใหเกดอาการปสสาวะบอย กระหายนาและความหวเพมขน หากไมไดรบการรกษา เบาหวานอาจกอใหเกดอาการแทรกซอนจานวนมาก (เบาหวาน, 2018) ภาวะแทรกซอนของโรคเบาหวานในผสงอายมความรนแรงกวากลมวยอน เสยงตอการเกดความพการ และทาใหคณภาพชวตลดลง (รงสมา รตนศลา, 2015) ผปวยเบาหวานรายใหม ในป พ.ศ.2555 มอตราปวยสงสดในกลมผสงอาย (อายมากกวา 60 ปขนไป) เทากบ 2128.04 ตอประชากรแสนคน (173,467 ราย) นอกจากนในป พ.ศ. 2551-2555 ผสงอายโรคเบาหวาน มภาวะแทรกซอนทางไต 22,510 ราย ภาวะแทรกซอนระบบประสาท 12,877 ราย ภาวะแทรกซอนทางตา 7,532 ราย ภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดแดง 10,423 รายและภาวะแทรกซอนอนๆ 196,886 ราย (อมรา ทองหงษ, กมลชนก เทพสทธา และภาคภม จงพรรยะอนนต, 2555) ซงแผนทแสดงใหเหนวาหมบานทมประชากรสงวยทเปนโรคเบาหวานสงทสดสองอนดบแรกไดแก หมท 1 บานฮองหา ท 70 คนตอประชากรสงวยทงหมดในหมบาน และหมท 10 บานหนองพฒนา จานวน 42 คน สวนหมบานทมประชากรสงวยทเปนโรคเบาหวานตาสดสองหมบานไดแก หมท 8 บานปามวง จานวน 7 คน และหมท 1 บานฮองหา จานวน 12 คน

59

รปท 18 แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคเบาหวาน

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

60

รปท 19 แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคปอดอดก น

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

61

จากรปท 19 แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคปอดอดกน โรคปอดอดกนเรอรง (Chronic obstructive pulmonary disease หรอ COPD) คาจากดความของสมาคมแพทยโรคทรวงอกของอเมรกาทตพมพในปค.ศ. 1995 หมายถง โรคทมการอดกนทางเดนหายใจซงเกดจากโรคหลอดลมอกเสบเรอรง (chronic bronchitis) หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง (emphysema) (วชรา บญสวสด, 2548) เปนหนงในสาเหตสาคญททาใหผปวยมอาการหอบเหนอยซงอาการจะคอย ๆ เปนมากขนทาใหความสามารถในการออกกาลงกายลดลง โรคปอดอดกนเรอรงจะเปนสาเหตของการเสยชวตเพมขนจากปจจบนอนดบ 6 เปนอนดบ 3 ของโลกในป ค.ศ. 2020 นอกจากนยงมผลกระทบทางเศรษฐกจและสงคมดวยโดยคาใชจายทเพมขน (นภารตน อมรพฒสถาพร, ม.ป.ป..) สาเหตพบบอยทสดของ COPD คอการสบบหร สาเหตอนๆ ทมบทบาทบางแตนอยกวาการสบบหร ไดแก มลพษทางอากาศ และ พนธกรรม เปนตน สาเหตของมลพษทางอากาศทพบบอยในประเทศทกาลงพฒนาอกอยางหนง ไดแก อากาศเสยจากการทาอาหารหรอควนไฟ (โรคปอดอดกนเรอรง, 2017) ประเทศไทยอบตการของโรคปอดอดกนเรอรงของกรงเทพฯและภมภาคประมาณ 430 คน ตอประชากร 100,000 คน โดยจากแผนทเปนทนาสงเกตวาหมบานทมจานวนประชากรทมอาการของโรคปอดอดกนจานวนมากทสดคอหมท 1 บานฮองหา จานวน 12 คน และหมท 7 บานแมปง จานวน 9 คน ซงขอบเขตของหมบานตดตอกน อาจคาดการณไดวา กจกรรมตางๆทเกดขนในพนท กจวตรประจาวนของผปวย และลกษณะทางกายภาพอาจมผลตอการเกดอาการของโรคปอดอดกน ถามองจากภาพรวมจานวนของผสงอายทปวยเปนโรคปอดอดกนมจานวนทไลเลยกนในจานวน 6 หมบาน คอ ตงแต 7 ถง 12 คน อาจจะเรยกไดวาจานวนผปวยโรคปอดอดกนมจานวนคอนขางมากเมอเทยบกบจานวนประชากรผสงอายทมจานวนไมเกน 300 คนตอหมบาน สาหรบหมบานทมจานวนผมอาการของโรคนอยทสดคอ หมท 3 บานตอ และหมท 8 บานปามวง จานวน 2 คนทงสองหมบาน จากรปท 20 แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนผปวยระยะสดทาย หรอ อาการโคมา ทหมายถง ผปวยทมอาการของโรคทไมตอบสนองตอการรกษา ทาไดเพยงการดแลแบบประคบประครอง ในเรองของการเจบปวด และอาการอนๆ ทงทางดานรางกาย จตใจ สงคม และจตวญญาณ ผปวยจะมอาการทรดลงไปเรอยๆ และจะเสยชวตในทสด (สวคนธ กรตน พชร ภาระโข สวรยา สวรรณโคตร, 2556) อาจหมายรวมถงผปวยตดเตยง ซงความหมายดงน ผทมสขภาพเสอมโทรม ตองนอนอยในเตยงตลอด เวลา อาจขยบตวไดเพยงเลกนอย แตจะชวยเหลอตนเองอยางอน ๆ ไมได แมแตการขบถาย โดยอาจมสาเหตทเกดจากโรค จากการประสบอบตเหต จากการผาตดใหญ โดยเฉพาะการผา ตดในผสงอาย หรอเมอมอายมาก ทงนผปวยอาจยงมการรสกตวปกต, ผดปกตบาง, หรอ ไมรสกตว/โคมา กได ปนภาวะทจะกอภาวะแทรกซอน (ผลขางเคยง) รนแรงหลายอยาง ทมกนา ไปสการเสยชวต (ตาย) เชน แผลกดทบ ภาวะขาดอาหารรนแรง การตดเชอรนแรงในระบบทาง เดนหายใจ และในระบบทางเดนปสสาวะ เปนตน (พวงทอง ไกรพบลย, ม.ป.ป..) โดยแผนทแสดงใหเหนการกระจกตวอยบรเวณตอนบนของตาบลนาโจ จานวนผปวยระยะสดทายทมากทสดอยทหมท 1 บานฮองหา จานวน 3 คน รองลงมาคอ หม 6 บานมอนแสนศร และหม 7 บานแมปง จานวน 2 คน ทสงเกตเหน

62

ไดชดเจนคอหมบานทางดานทศใตของตาบลนาโจนนไมปรากฏขอมลของผสงอายทมเปนผปวยระยะสดทายอยเลย โดยแสดงเปนพนทสขาว

63

รปท 20 แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนผปวยระยะสดทาย

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

64

รปท 21 แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคไตวายหรอโรคไตเร อรง

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

65

จากรปท 21 แผนทแสดงจานวนประชากรผสงอายทมอาการของโรคไตวายโรคไตเรอรงหมายถงภาวะทไตถกทาลายเปนเวลา 3 เดอนหรอมากกวา 3 เดอนมความผดปกตทางพยาธสภาพ หรอมตวบงชวาไตถกทาลายจากความผดปกตของเลอดหรอปสสาวะ หรอการตรวจทางรงสหรออตราการกรองของไตลดลงนอยกวา 60 มลลลตร/นาท/พนผวรางกาย 1.73 ตารางเมตร เปนเวลา 3 เดอน หรอมากกวา 3 เดอน (National Kidney Foundation, 2002.) สาเหตทสาคญ ไดแก โรคเบาหวาน และโรคความดนโลหตสง โรคเกาท นวในไต หนวยไตอกเสบ รวมถงอาจเกดจากผลขางเคยงจากการใชยาและสารเคมตาง ๆ ไดแก ยาแกปวดกลม “เอนเสด (NSAIDs)” และยาปฏชวนะบางตวรวมถงภาวะขาดเลอดไปเลยงทไตและการเปนมาแตกาเนดดวย (ปยะธดา จงสมาน, ม.ป.ป..) โดยบนแผนทแสดงใหเหนการกระจายตวของผปวยโรคไตวายหรอโรคไตเรองรงอยมากบรเวณทศตะวนออกของตาบลนาโจ หมบานทมจานวนผปวยมากทสดไดแก หมท 1 บานฮองหา จานวน 12 คน รองลงมาไดแกหมท 7 บานแมปง จานวน 6 คน ทงนทงสองหมบานกจดอยลาดบของหมบานทมประชากรอาศยอยมากทสดอยในชวง 1,200 – 1,400 คน ดงนนจานวนของผปวยกแปลผนตามจานวนประชากร ซงแตกตางกบหมท 4 บานหนองทจานวนประชากรอยในชวง 1,000 – 1,200 คน แตจานวนผปวยโรคดงกลาวมจานวนเทากบศนย เปนทนาสงเกตสาหรบสถานการณทเกดขนวาสาเหตใดสามารถเปนปจจยของโรคไตวายหรอโรคไตเรอรงไดบาง และหมบานทมจานวนประชากสงอายทอาการของโรคไตวายและโรคไตเรอรงนอยทสดไดแกหมท 4 บานหนองและหมท 9 บานตอแกว จานวนเทากบศนยหรอไมปรากฏผปวยโรคดงกลาว

จากรปท 22 แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคมะเรง มะเรง หรอทางการแพทยวาเนองอกราย (องกฤษ: malignant tumor) เปนกลมของโรคทเกยวของกบการเจรญเตบโตของเซลลทผดปกต คอ เซลลจะแบงตวและเจรญอยางควบคมไมได กอเปนเนองอกราย และมศกยภาพในการรกรานรางกายสวนขางเคยง มะเรงอาจแพรกระจายไปยงรางกายสวนทอยหางไกล (มะเรง, 2018.) ทเกดจากสารกอมะเรง หมายถง สาร วตถ นวไคลดกมมนตรงส หรอการแผรงสใดๆ ทเปนตวกระตนทกอใหเกดมะเรง ซงเกดจากการเปลยนแปลงเสถยรภาพของจโนม หรอการรบกวนกระบวนการสรางและสลายในระดบเซลล ธาตกมมนตรงสบางชนดกถกจดใหเปนสารกอมะเรง (สารกอมะเรง, 2013.) โดยชนดของมะเรงจะประกอบดวย 11 ระบบ ดงน 1.ระบบประสาท ระบบทาหนาทรบและสงตอความรสกไปยงสวนตางของรางกาย 2.ระบบผวหนง คอ ผวหนงดานนอกททาหนาทปกปองอวยวะภายในรางกาย และทาใหรางกายคงรปราง 3.ระบบยอยอาหาร คอระบบททาการยอยอาหารใหเปนโมเลกลขนาดเลกเพอทรางกายจะทาการดดซมสารอาหาร 4.มะเรงระบบทางเดนหายใจ คอระบบททาหนาทนาออกซเจนเขาสรางกายและนาคารบอนไดออกไซตออกจากรางกาย 5.ระบบนาเหลอง คอ ระบบททาหนาทพาสารอาหารจากเลอดสงใหกบเซลล ชวยใหระบบการทางานของภมคมกนทางานไดเปนปกต 6.ระบบเลอด คอ ระบบททาหนาทนาพาสารอาหาร ออกซเจนเขาสอวยวะสวนตางๆ ของรางกาย 7.ระบบอวยวะสบพนธ คอ ระบบทชวยในการสบพนธของคนเรา ซงจะมทงระบบสบพนธเพศหญงและระบบสบพนธเพศชาย 8.ระบบขบถาย คอ ระบบททาการขบของเสยออกจากรางกาย 9.ระบบกลามเนอ คอ ระบบททางานรวมกบกระดกชวยใหโครงกระดกเคลอนไหวได 10.ระบบกระดก คอ ระบบทมความแขงแรงทสดของ

66

รางกาย มหนาททาใหรางกายเปนรปรางและเคลอนท 11.ระบบการไดยน คอ ระบบทควบคมการไดยนของรางกาย (ขนดของมะเรง, 2560.) โดยในแผนทแสดงใหเหนความหนาแนนของผสงอายทมอาการของโรคมะเรงทกประเภทกระจายตวอยตามหมบานทง 10 แหงสาหรบหมบานทมตานวนผปวยโรคมะเรงสงสดสองอนดบแรกไดแก หมท 1 บานฮองหา จานวน 8 คน และหมท 7 บานแมปง จานวน 7 คน ถาสงเกตโดยภาพรวมจะเหนวาโรคมะเรงมการกระจกตวอยบรเวณทางทศตะวนออกของตาบลนาโจ ในทางกลบกนทางดานทศตะวนตกไมปรากฏผสงอายทเปนโรคมะเรง

67

รปท 22 แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคมะเรง

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

68

รปท 23 แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคตดสรา

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

69

จากรปท 23 แสดงใหเหนจานวนผปวยทมอาการของโรคตดสราในแตละหมบาน ลกษณะของโรค คอ มลกษณะทสญเสยความสามารถในการควบคมการดมสรา และมผลเสยตามมา ในดานตาง ๆ เชน ดานสงคม กฎหมาย สขภาพจต และสขภาพทางรางกาย และผปวยมกไมตระหนกถงปญหาเหลาน วาเกดจากการใชสรา โทษของการดมสรา ตออวยวะภายในของรางกาย ดานสขภาพ เปนสาเหตหลกในการเสยชวต ทงผลเสยทงในระยะสนและระยะสะสม หากดมสราตดตอกนเปนระยะเวลายาวนาน (ตดเหลา) จะสงผลอยางแนนอนกบระบบความจา ระบบประสาท ระบบเลอด ความดน และทสงผลโดยตรงตออวยวะในรางกายคอ "ตบ" พษภยจากเครองดมแอลกอฮอล ยงสงผลตอสมองทรนแรงขนหากดมตงแตอายยงนอย (โทษของสรา การดมเหลา สงผลตออวยวะในรางกาย และกระทบตอสงคม, 2018.) ซงผลกระทบทางดานสงคมคงหนไมพนเรองของการไมสามารถควบคมสตของผดมได นามาซงผลกระทบทางสงคม ไดแก การเมาแลวขบ การกออาชญากรรม การกระทาผดกฎหมายรปแบบอนๆ และการฆาตวตาย เปนตน โดยลาดบของหมบานทมจานวนผปวยสงอายทตดสราอยมากทสดสองลาดบแรกไดแก หมท 1 บานฮองหา จานวน 15 คน และหมท 7 บานแมปง จานวน 10 คน และในหมบานทไมปรากฏจานวนของผสงอายทปวยเปนโรคตดสรามจานวน 3 หมบานไดแก หมท 4 บานหนอง หมท 5 บานนาโจ และหมท 9 บานตอแกว จานวนเปนศนย จากแผนททแนวโนมของการกระขายตวอยทางทศเหนอของตาบลนาโจคอนไปทางทศตะวนออก เชนเดยวกนเพราะหมท 1 และหมท 7 มจานวนประชากรเกนกวาพนคน ในขณะทหมท 4 บานหนองทจานวนประชากรอยในชวง 1,000 – 1,200 คน แตจานวนผปวยโรคดงกลาวมจานวนเทากบศนย คลายคลงกบสถานการณของโรคมะเรง จากรปท 24 แสดงใหเหนจานวนผปวยสงอายทมอาการของโรคภมคมกนตาหรอภมตานทานตา โดยปกตรางกายจะมระบบภมคมกน กลาวคอ ระบบทคอยปกปองรางกายของสงมชวตจากสงแปลกปลอม โดยเฉพาะจลชพกอโรค เชน แบคทเรย ไวรส ปรสต รา พยาธ รวมถงสงแปลกปลอมอนๆ เชน เซลลทกาลงเจรญเตบโตไปเปนมะเรง อวยวะของผอนทปลกถายเขามาในรางกาย การไดรบเลอดผดหม สารกอภมแพ ฯลฯ สงแปลกปลอมทรางกายตรวจจบไดเรยกวา แอนตเจน (antigen) แอนตเจนทกระตนการทางานของระบบภมคมกนเรยกวา อมมโนเจน (immunogen) (ระบบภมคมกน, 2017.) ซงมลกษณะของโรค คอ หากภมคมกนลดลงมากผดปกต จะทาใหผปวยเสยงตอโรคภมคมกนบกพรอง และเสยงตอการตดเชอรายแรงมากขน หรอการตดเชอเพยงเลกนอยอาจสงผลรายแรงตอผปวยได ซงโรคทอาจพบไดแก ปญหาทางพนธกรรมซงพบไดนอย เชน โรคภมคมกนบกพรองปฐมภม (Severe combined immunodeficiency Disease: SCID) หรอการตดเชอเอชไอว (HIV) (ระบบภมคมกน ขอเทจจรงเกยวกบสขภาพทควรร , ม.ป.ป..) จากขอมลทกลาวมาขางตนจะไดเหนไดวาโรคภมตานทานตามความเกยวของกบโรคภมคมกนบกพรอง (HIV) หรอโรคเอดส โดยแผนทรปท 24 และรปท 25 มจานวนขอผสงอายทมอาการของโรคภมคมกนตาทเหมอนกนในหมท 1 บานฮองหา และหมท 6 บานมอนแสนศร จานวน หมบานละ 1 คน สวนหมบานอนๆอก 8 หมบานไมปรากฏผปวยของโรคดงกลาว

70

รปท 24 แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคภมตานทานตา

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

71

รปท 25 แผนทแสดงจานวนผสงอายทเปนโรคภมคมกนบกพรอง

ออกแบบและจดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

72

สวนของการจดทาฐานขอมลออนไลนนนจะเปนสวนทใชนาเสนอแผนท เฉพาะเรองขนมาแสดงบนหนาเวบ โดยผใชสามารถเลอกรปแบบของแผนทพนหลงได (Basemap) ไดแก แบบพนฐาน (Default) และแบบภาพถายทางอากาศ (Satellite) โดยในทนคณะผทาวจยไดเลอกแผนทพนหลงของ Google Maps API มาใชงานเนองจากขอมลแผนทพนหลงดงกลาวมความทนสมยทสด ดงนนผใชสามารถปรบเปลยนการใชงานเพอใหตรงกบความตองการและสามารถใชอางองขอมลจากภาพถายทางอากาศไดถกตองมากทสด สาหรบฐานขอมลออนไลนนนทางคณะผทาวจยไดจดเกบขอมลทพฒนาขนอยบนเซรฟเวอร (Server) ของคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง เปนเบองตน เพอใหสามารถเขาถงและพฒนาระบบจนเสรจสมบรณ โดยคาดการณไววาจะมการโอนยายฐานขอมลไปยงเซรฟเวอรของผใชเมอระบบฐานขอมลออนไลนถกพฒนาแลวเสรจ ซงการแสดงผลผานหนาจอคอมพวเตอร (Personal Computer) และอปกรณเคลอนท (Portable Devices) จะมลกษณะการทางานโดยสงเขปดงน

1. สวนของการแสดงแผนท เปนสวนแรกทแสดงตอผใช โดยจะแสดงแผนทพนหลงซงซอนทบดวย (Overlay) ขอมลเชงพนท (Polygon) ทแสดงขอบเขตของ 10 หมบานในตาบลนาโจ ซงขอมลเชงพนทของแตละหมบานจะทางานแยกกนอยางอสระโดยเชอมตอกบฐานขอมล MySQL เพอเชอมโยงผใชไปยงชดขอมลทเปนขอมลรายละเอยดของหมบานนน ๆ เมอมการคลกบนขอมลเชงพนทของหมบานหนง ๆ (รปท 26)

2. สวนของการแกไขขอมล สวนทจดระเบยบใหแกการแกไขขอมล โดยทางคณะผทาวจยไดรบขอเสนอแนะจากผเขารวมสนทนากลมในเรองของความสามารถในการแกไขขอมลบนฐานขอมลดวยตนเองเพอใหขอมลเกดความถกตองและทนสมย ดงนนจงไดวางแผนทจะเพมสวนของการลอ คอนเพอเขาสระบบบนหนาเวบเพอใหผทเกยวของสามารถเขาไปแกไขขอมลไดดวยตนเอง การลอคอนเขาส ระบบนนคาดวาจะมการจดทาชอผ ใชและรหสผ ใช (Username and Password) เปนแยกรายบคคลหรอแยกตามหนวยงานทเกยวของ การแกไขขอมลบนฐานขอมลออนไลนนน จะใหมการแกไขขอมลทเปนขอมลสถตเปนหลก ตวอยางเชน การเสยชวต การเพมจานวนของการเปนโรคของประชากรสงวย เปนตน รวมไปถงขอมลพนฐานของหมบานนน ๆ เชน จานวนประชากรทงหมด จานวนหลงคาเรอน เปนตน อยางไรกตามฐานขอมลออนไลนยงเปนแนวคดในการจดการฐานขอมลเพอการใชประโยชนเฉพาะ

กลม การพฒนาระบบตองอาศยระยะเวลาในการดาเนนการ ดงนนฐานขอมลในระยะเรมแรกจะมลกษณะเปนการพฒนาเพอ “ทดลองใช” ยงไมสามารถใชในการอางองขอมลในระบบได และการพฒนาระบบอาจยตลงเมอมการโอนกรรมสทธใหกบหนวยงานทเกยวของแลว โดยสามารถเขาถงระบบฐานขอมลออนไลนไดจากลงค: http://hugiswh.lpru.ac.th/meatha/pages/index.php

73

รปท 26 ฐานขอมลพฒนาคณภาพชวตผสงอายออนไลน

จดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

จดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

74

รปท 27 การแสดงขอมลบนฐานขอมลพฒนาคณภาพชวตผสงอายออนไลน

จดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

รปท 28 การเขาระบบเพอแกไขขอมลบนฐานขอมลพฒนาคณภาพชวตผสงอายออนไลน

จดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

75

รปท 29 ภาษาคอมพวเตอรเพอการทาฐานขอมลพฒนาคณภาพชวตผสงอายออนไลน

จดทาโดย: ชนมธนช สวรรณ.

76

บทท 5 บทสรป

สรปผลและอภปรายผลทไดจากการวจย จากวตถประสงคของการวจยในงานวจยชนนทตองการจดทาฐานขอมลและสารสนเทศผสงอายในเทศบาลตาบลนาโจ อาเภอแมทะ จงหวดลาปางนน ผลการทไดจากการวจย คอ ฐานขอมลดานสขภาวะของผสงอายทเปนระบบฐานขอมลดานภมสารสนเทศและระบบฐานขอมลออนไลนบนหนาเวบ ซงมประโยชนในแงของการใหขอมลเพอประกอบการตดสนใจของผใชขอมลและ/หรอ ใชในการประเมนผลทจะเกดกบผสงอายจากขอมลโรคในผสงอายทปรากฏ

ฐานขอมลสวนแรกเปนฐานขอมลดานภมสารสนเทศหรอสารสนเทศภมศาสตร (Geography Informatics System: GIS) ทถกใชในระบบออฟไลน ผใชและ/หรอผดแลระบบสามารถแกไขขอมลใหทนสมยและเพม-ลดขอมลไดตลอดเวลาโดยอาศยโปรแกรมสาเรจรปดานภมสารสนเทศ (Quantum GIS: QGIS 3.2) ซงอาจจาเปนตองมการฝกอบรมสาหรบผจะรบหนาทในการดแลระบบใหหนวยงานทเกยวของตอไป ซงการทาฐานขอมลรปแบบออฟไลนดงกลาว ผใชสามารถนาเสนอขอมลบนแผนทโดยอาศยขอมลสถตในชดขอมล เพอจดทาแผนททมขอมลสอดคลองกบความตองการโดยเฉพาะขอมลหลกทคณะผจดทาไดนาเขาไวเบองตน อนไดแกขอมลทวไปของพนท ขอมลประชากร และขอมลสขภาวะของผสงอาย ฐานขอมลสวนทสองเปนฐานขอมลออนไลนหรอฐานขอมลแบบแผนทตอบสนองกลบ (Interactive Web-Mapping) ฐานขอมลลกษณะนยงอยบนพนฐานของเทคโนโลยภมสารสนเทศ คอ การอาศยขอมลเชงพนทจากฐานขอมลแบบออฟไลนเพอพฒนาขอบเขตของแผนทบนหนาเวบขนมาเพอการนาเสนอ ซงการพฒนาระบบฐานขอมลออนไลนจะอยบนพนฐานของภาษา PHP และผสมผสานรวมกบ MySQL และคาสงทางคอมพวเตอรอนๆ เชน JavaScript และ API ของ Google Maps เพอเปนแผนทอางอง (Basemap) เปาประสงคของการพฒนาฐานขอมลออนไลน คอ การทผใชและผดแลระบบสามารถเขาถงขอมลจากทไหนกไดและเพอใชเปนแหลงขอมลสารสนเทศบนหนาเวบของเทศบาลตาบลนาโจ ทางคณะผทาวจยคาดการณไววาจะพฒนาระบบใหสามารถแกไขขอมล เพม-ลดขอมลไดกตอเมอผใชมการลงทะเบยนหรอมการยนยนตวตนแลวเทานน เพอลดการนาเขาขอมลทผดพลาดและไมสามารถทราบแหลงทมาได การทางานของระบบฐานขอมลออนไลนจะเปนแผนทปรากฏอยหนาเวบ ผใชสามารถเลอกดหมบานทตองการทราบขอมล โดยจะแสดงรายละเอยดขอมลสถตทงหมดออกมาเปนรายการ และเมอเปนผใชทลงทะเบยนหนาแสดงรายการขอมลนนจะมตวเลอกในการแกไขขอมลปรากฏขน นอกเหนอจากการจดทาฐานขอมลทงสองแบบแลวทใชเพอการนาเสนอขอมลสารเทศผสงอายแลว ขอมลเชงพนทจากฐานขอมลแบบออฟไลนสามารถถกประยกตใชเพอการวเคราะหขอมลเชงพนทอน ๆ ไดอกกรณทผใชมการนาเขาขอมลทเกยวของขอมลเชงพนทของเทศบาลตาบลนาโจ อาทเชน การใชประโยชนทดน (Land use) เชน การเกษตร การชลประทาน และขอมลสถตอน ๆ โดยอาศยขอมลเชงพนทเปนพนฐานได

77

ดงทกลาว ในประเทศไทย GIS สามารถนามาใชในการวางแผนการใชประโยชนทดน การประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศภมศาสตรเพอการวางแผนการใชทดนสาหรบการเกษตรบางชนด เพอพจารณาความลาดชนของดน การระบายนา ความลก คาความเปนกรดเปนดาง ปรมาณอนทรยวตถในดน อณหภมเฉลยและปรมาณนาฝนเฉลยหรอปรมาณนาทพชตองการ (สถาพร มนตประภสสร, 2542.) ฐานขอมลดงกลาวสามารถถกนาไปตอยอดเพอพฒนาใหตรงกบวตถประสงคของผใชงานไดมากทสดโดยในสวนของระบบฐานขอมลแบบออนไลนสามารถนาไปผนวกเขากบหนาเวบไซตหลกของหนวยงานทเกยวของในตาบลนาโจ และฐานขอมลแบบออฟไลนสามารถนาขอมลเขา (Import) และนาออกขอมล (Export) เพอสามารถนาขอมลเชงพนทไปปรบใชกบโปรแกรมสาเรจรปอนๆไดตอในอนาคต ขอจากดของงานวจย ขอจากดทคณะผทาวจยไดพบ คอ เรมแรกการทาฐานขอมลดานภมสารสนเทศนนจะมรายละเอยดของขอมลโรคในผสงอายอยในระดบหลงคาเรอน กลาวคอ จะมการระบขอมลโรคและขอมลอน ๆ ของผสงอายตามบานเลขท สามารถเรยกขอมลแตละหลงคาเรอนได แตจากการลงพนทสารวจเบองตนในพนทศกษาพบวา บานเรอนสวนใหญในพนทศกษาไมปรากฏบานเลขททชดเจน ทาใหไมสามารถระบขอมลเปนรายหลงคาเรอนได รวมทงขอมลภาพถายทางอากาศทมอยไมเอออานวยตอการระบบานเลขททงของเจาหนาทของเทศบาลตาบลนาโจ และอาสาสมครสาธารณะสข (อสม.) ดวยเชนกน ประการถดมา คอขอมลโรคในผสงอายหรอขอมลสขภาวะทไดรบการอนเคราะหจากโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบลทงสองแหงนน ทางหนวยงานเองไดรองขอไมใหเปดเผยขอมลสวนบคคลของผปวยอนเปนไปตามคาประกาศสทธของผปวย 10 ประการ ซงในขอท 7 กลาวไว คอ “ผปวยมสทธทจะไดรบการปกปดขอมลเกยวกบตนเองจากผประกอบวชาชพดานสขภาพโดยเครงครด เวนแตจะไดรบความ ยนยอมจากผปวยหรอการปฏบตหนาทตามกฎหมาย” ดงนนคณะผทาวจยจงไดพจารณาเปลยนแปลงการนาเสนอขอมลเพอใหสอดรบการขอจากดดงกลาวทไมสามารถแสดงขอมลเปนรายหลงคาเรอนได ขอเสนอแนะ

1. เพมชนขอมลเพอใหสามารถแสดงขอมลทหลากหลายบนแผนทเดยวกน 2. พฒนาระบบให ส ามารถใช ง านบนระบบปฏบต ก าร Mac OS 10.13 ข น ไป และบน

ระบบปฏบตการ iOS 11 ขนไป โดยไมใหเกดความผดพลาดในการแสดงผล 3. เพมเตมรายการตดตอสาหรบผพฒนาระบบเพอการ Maintenance และการอางองใหผพฒนา 4. ขอมลจากหนวยงานภาครฐยงไมสมบรณและไมมความทนสมยเพยงพอตอการอางอง 5. หนวยงานของรฐทงระดบบนจนถงระดบควรมขอมลเชงพนททตนเองรบผดชอบและมการ

ปรบปรงใหทนสมยตลอดเวลา

78

บรรณานกรม Carrie Martin, Bronwyn Curtis, Colleen Fraser, Brian Sharp et al., 2001 Gordon Allport, 1968. Mass Communication and American Social Thought: Key Texts, 1919-

1968 retrieved by 20 Feb 2018. National Kidney Foundation. (2002). Clinical Practice Guidelines. Retrieved 6 August 2018.

From https://www.kidney.org/sites/default/files/docs/ckd_evaluation_classification_stratification.pdf.

Population Reference Bureau. (2015). PRB 2015 World Population Data Sheet. Retrieved 7 February 2018. From Population Reference Bureau: http://www.prb.org/DataFinder.aspx.

United Nations. (2004). World Population to 2300. New York: Population Division, Department of Economic and Social A airs.

Vander Zanden, (1977). Social Psychology. ทมา: https://www.abebooks.com/SOCIAL-PSYCHOLOGY-Vander-Zanden-James-W/222795960/bd.

กตตพงศ สนธสมพนธ. (2017). รบมอสงคมผสงอาย: ตวอยางจากตางประเทศ. สบคนเมอ 12 มนาคม 2561. ทมา: https://themomentum.co/happy-life-aging-society/.

จตวทยาสงคม. (2015). วกพเดย สารานกรมเสร. สบคนเมอ 18 มถนายน 2015. จากhttps://th.wikipedia.org/wiki/จตวทยาสงคม.

ชนดของมะเรง. (2560). สบคนเมอ 30 กรกฎาคม 2561. ทมา: https://amprohealth.com/story/type-of-cancer/.

ชดชนก เกดยอด. (2559). การพฒนาระบบฐานขอมลแผนทอาชญากรรม กรณศกษาสถานตารวจภธรวงนาค อาเภอเมอง จงหวดพษณโลก. ปรญญานพนธ. มหาวทยาลยนเรศวร.

79

เบาหวาน. (2018). วกพเดย สารานกรมเสร. สบคนเมอ 26 กรกฎาคม 2018. จาก https://th.wikipedia.org/wiki/เบาหวาน.

ปยะธดา จงสมาน. (ม.ป.ป.). โรคไตเรอรง. สบคนเมอ 6 สงหาคม 2561. ทมา: http://www.baxter.co.th/th/downloads/patients_and_caregivers/Renal_Knowledge/kidney%20disease.pdf.

ปทมา วาพฒนวงศ และ ปราโมทย สารทกล. (ม.ป.ป.). ประชากรไทยในอนาคต. สบคนเมอ 29 กรกฎาคม 2561. ทมา http://www.thaincd.com/document/file/info/non-communicable- disease/ประเดนสารรณรงควนความดนโลหตสงป2559.pdf.

นภารตน อมรพฒสถาพร. (ม.ป.ป.). โรคปอดอดกนเรอรง: Chronic Obstructive Pulmonary Disease. 29 กรกฎาคม 2561. ทมา: https://www.med.mahidol.ac.th/med/sites/default/files/public/ pdf/medicinebook1/COPD.pdf.

พวงทอง ไกรพบลย. (ม.ป.ป.). นอนตดเตยง (Bedridden). สบคนเมอ 29 กรกฎาคม 2561. ทมา: http://haamor.com/th/นอนตดเตยง/.

พพฒน นวลอนนต และศศธร อนทรศรทอง. (2555). โครงการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรในการจดทาขอมลพนท ตาบลหนองหมากฝาย อาเภอวฒนานคร จงหวดสระแกว. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. สระแกว.

ไพโรจน วงศวฒวฒน. (ม.ป.ป.). สงคมผ สงอาย เราจะเตรยมรบมอกนอยางไร?. สบคนเมอ 29 กรกฎาคม 2561. ทมา http://www.bangkokbank.com/download/EX_Aging_Society_TH.pdf.

รงสมา รตนศลา. (2015). ผลของโปรแกรมการจดการผปวยรายกรณผสงอายโรคเบาหวานทควบคมไมได: Effect of Case Management Program for Older Adults with Uncontrolled Diabetes Mellitus. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต. มหาวทยาลยมหดล. กรงเทพฯ.

รสพร เพยรรงเรอง และ พรพนธ ลอบญธวชชย. (2558). ภาควชาจตเวชศาสตรคณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย ปญหาสมพนธภาพระหวางบคคลและภาวะ ซมเศราของผสงอายในชมรมผสงอาย จงหวดพษณโลก. วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย, 60(1): 23-34.

ระบบภมคมกน. (2017). วกพเดย สารานกรมเสร. สบคนเมอ 13 สงหาคม 2018 จาก https://th.wikipedia.org/wiki/ระบบภมคมกน.

ระบบภมคมกน ขอเทจจรงเกยวกบสขภาพทควรร. (ม.ป.ป.). สบคนเมอ 13 สงหาคม 2561. ทมา https://www.pobpad.com/ระบบภมคมกน-ขอเทจ.

โรคปอดอดกนเรอรง. (2017). วกพเดย สารานกรมเสร. สบคนเมอ 28 ธนวาคม 2017. จาก https://th.wikipedia.org/wiki/โรคปอดอดกนเรอรง.

80

วชรา บญสวสด. (2548). เรองแนวทางการดแลรกษาผปวยโรคปอดอดกนเรอรง: Management of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. เอกสารคาสอนวชา 379-411 อายรศาสตรทวไป 1: มหาวทยาลยขอนแกน.

วรชย ทองไทย. (2553). การเปลยนแปลงประชากรโลก 2493-2573. สบคนเมอ 13 สงหาคม 2561. ทมา http://www2.ipsr.mahidol.ac.th/ConferenceVII/Download/2011-Article-18.pdf.

สถาพร มนตประภสสร. (2542). การประยกตเทคโนโลยสารสนเทศภมศาสตรเพอการวางแผนการใชทดนสาหรบการเกษตรบางชนดในอาเภอปากชองจงหวดนครราชสมา. วทยานพนธ วทยาศาสตรมหาบณฑต สหสาขาวชาวทยาศาสตรสภาวะแวดลอม บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สปรยา ทาตอย. (2559). การจดทาระบบฐานขอมลสขภาวะผสงอายโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศภมศาสตร –บนระบบแผนทออนไลน. ปรญญานพนธ: มหาวทยาลยนเรศวร.

สวคนธ กรตน พชร ภาระโข สวรยา สวรรณโคตร. (2556). การดแลผปวยระยะสดทาย : มตใหมททาทายบทบาทของพยาบาล. วทยาลยพยาบาลศรมหาสารคาม.

สนนาฏ นอกกระโทก. (2553). การประยกตใชระบบสารสนเทศทางภมศาสตรในการประมาณปรมาณขยะชมชนตามลกษณะการใชประโยชนทดนในเขตเทศบาลนครนครราชสมา. ปรญญานพนธ: มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร.

สนนช ครฑเมอง แสนเสรม. (ม.ป.ป.). จตวทยาสงคมและมนษยสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร. การสงเสรมการเกษตรเพอการพฒนา. สบคนเมอ 4 กมภาพนธ 2561. ทมา: http://agri.stou.ac.th/UploadedFile/91720-9.pdf.

สานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2558). สงคมสงวย. สบคนเมอ 18 เมษายน 2561. ทมา http://www.dop.go.th/download/knowledge/knowledge_th_20172404121710_1.pdf

ภเบศร สมทรจกร. (2015). การเกดนอย กบการถดถอยของผลตภาพไทย. วารสาร Productivity World. สบคนเมอ 4 กมภาพนธ 2561. ทมา: http://www.ftpi.or.th/2015/172.

ไทยพบลกา. (2013). โครงสรางประชากร 30 ปขางหนา (2): คนรนใหมวยทางานวนนกบภาระทตองเลยงดคนแกและเดก. สบคนเมอ 10 เมษายน 2561. ทมา: https://thaipublica.org/2013/08/population-structure-2/.

โทษของสรา การดมเหลา สงผลตออวยวะในรางกาย และกระทบตอสงคม. (2018). สบคนเมอ 6 สงหาคม 2561. จาก https://www.honestdocs.co/alcohol-effects.

81

อจฉรา ภกดพนจ, ศกลวรรณ แกวกลน และสภาพร พรมจน. (2559). ประเดนสารรณรงควนความดนโลหตสงโลก ป 2559. สบคนเมอ 3 มถนายน 2561. ทมา: http://www.thaincd.com/document/file/info/non-communicable-disease/ประเดนสารรณรงควนความดนโลหตสงป2559.pdf.

อมรา ทองหงษ, กมลชนก เทพสทธา และภาคภม จงพรรยะอนนต (2555). รายงานการเฝาระวงโรคไมตดตอเรอรง พ.ศ.2555: Chronic Diseases Surveillance Report, 2012. สบคนเมอ 29 กรกฎาคม 2561. ทมา: http://www.boe.moph.go.th/files/report/20140109_40197220.pdf.

82

ภาคผนวก

83

รปภาพการดาเนนกจกรรม

84