Đạo đức kinh doanh

7/29/2019 o c kinh doanh

1/99

B CNG THNG

TRNG I HC CNG NGHIP TP. H CH MINH

_______________________

Ti liu hc tp mn:

Ging vin hng dn:

Tin s NGUYN HU QUYN

Lu hnh ni b_________________________________________________

Nm 2011


2/99

Ti liu mn hc o c kinh doanh_________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________

Hng dn: Tin s Nguyn Hu Quyn (www.kynangquanly.com.vn www.365ngay.com.vn)1

LI NI U

o c kinh doanh l mt trong nhng vn quan trng nht nhng

ng thi cng l iu d gy hiu nhm nht trong th gii kinh doanh ngynay.

Trong vng hn 20 nm va qua, o c kinh doanh tr thnh mtvn thu ht c nhiu quan tm. Ngy nay, cc doanh nghip phi imt vi sc p ca ngi tiu dng v cc hnh vi o c, cc quy nh phplut cng c thit k khuyn khch cc hnh vi tt ca doanh nghip - thot ng marketing n bo v mi trng.

Hot ng kinh doanh tc ng n tt c cc lnh vc ca cuc sng xhi, nn nh kinh doanh cng cn phi c o c ngh nghip v khng th

hot ng ngoi vng php lut m ch c th kinh doanh nhng g php lutx hi khng cm. Phm cht o c kinh doanh ca nh doanh nghip lmt trong nhng yu t c bn to nn uy tn ca nh kinh doanh, m bocho hot ng kinh doanh ca doanh nghip t c nhng thnh cng trnthng trng, tn ti v pht trin bn vng.

Mc tiu ca mn hc

Tm hiu vai tr ca o c kinh doanh trong vic iu chnh hnhvi ca ca ch th kinh doanh.

Xem xt cc kha cnh th hin v cc bi hc rt ra t o c kinhdoanh trong cc mi quan h khc nhau.

Tm hiu phng php phn tch vn o c kinh doanh v quytrnh xy dng mt chng trnh o c hiu qu trong doanh nghip.

Nhng ni dung c bn gm cc chng

Chng 1 - o c v trch nhim x hi

Chng 2 - o c trong kinh doanh

Chng 3 - o c trong cc chc nng ca doanh nghip

Chng 4 - o c trong quan h vi cc i tng hu quanChng 5 - Phng php phn tch o c trong kinh doanh

Chng 6 - Xy dng o c kinh doanh trong doanh nghip

Chng 7 - H thng o c kinh doanh ton cu

Chng 8 - Cc vn o c kinh doanh ton cu


3/99


_______________________________________________________________________________________________


Chng 1

o c v trch nhim x hi

___________

1.1. Khi nim o c

1.1.1. Khi nim, c im v chc nng

T "o c" c gc t latinh Moralital (lun l) - bn thn mnh c xv gc t Hy lp Ethigos (o l) - ngi khc mun ta hnh x v ngc lita mun h. Trung Quc, "o" c ngha l ng i, ng sng ca conngi, "c" c ngha l c tnh, nhn c, cc nguyn tc lun l.

o c l tp hp cc nguyn tc, quy tc, chun mc x hi nhmiu chnh, nh gi hnh vi ca con ngi i vi bn thn v trong quan hvi ngi khc, vi x hi.

T gic khoa hc, o c l mt b mn khoa hc nghin cu vbn cht t nhin ca ci ng - ci sai v phn bit khi la chn gia cing - ci sai, trit l v ci ng - ci sai, quy tc hay chun mc chi phihnh vi ca cc thnh vin cng mt ngh nghip (t in in t AmericanHeritage Dictionary).

Vi t cch l mt hnh thi thc x hi, o c c c im:

o c c tnh giai cp, tnh khu vc, tnh a phng.

Ni dung cc chun mc o c thay i theo nhng iu kin lchs c th.

Chc nng c bn ca o c l o c iu chnh hnh vi ca conngi theo cc chun mc v quy tc o c c x hi tha nhn bngsc mnh ca s thi thc lng tm c nhn, ca d lun x hi, ca tpqun truyn thng v ca gio dc.

o c quy nh thi , ngha v, trch nhim ca mi ngi i vibn thn cng nh i vi ngi khc v x hi. V th o c l khunmu, tiu chun xy dng li sng, l tng mi ngi.

Nhng chun mc v quy tc o c gm: lng, khoan dung, chnhtrc, khim tn, dng cm, trung thc, tn, thin, tn bo, tham lam, kiungo, hn nht, phn bi, bt tn, c

1.1.2. So snh o c v php lut

o c khc vi php lut ch:


4/99


_______________________________________________________________________________________________


S iu chnh hnh vi ca o c khng c tnh cng bc, cngch m mang tnh t nguyn, cc chun mc o c khng c ghi thnhvn bn php quy.

Phm vi iu chnh v nh hng ca o c rng hn php lut.Php lut ch iu chnh nhng hnh vi lin quan n ch x hi, ch

nh nc; cn o c bao qut mi lnh vc ca th gii tinh thn. Php lutch lm r nhng mu s chung nh nht ca cc hnh vi hp l phi, hnh vio l ng n tn ti bn trn lut.

1.2. Trch nhim x hi

1.2.1. Khi nim trch nhim x hi

Trch nhim x hi ca doanh nghip (Corporate Social Responsibilityhay CSR), theo cc chuyn gia ca Ngn hng th gii c hiu l Cam ktca doanh nghip ng gp cho vic pht trin kinh t bn vng, thng qua

vic tun th chun mc v bo v mi trng, bnh ng v gii, an ton laong, quyn li lao ng, tr lng cng bng, o to v pht trin nhnvin, pht trin cng ng, theo cch c li cho c doanh nghip cng nhpht trin chung ca x hi.

Cc doanh nghip c th thc hin trch nhim x hi ca mnh bngcch t mt chng ch quc t hoc p dng nhng b quy tc ng x (Codeof Conduct COC). Trch nhim x hi l ngha v m mt doanh nghipphi thc hin i vi x hi. C trch nhim vi x hi l tng n mc tia cc tc dng tch cc v gim ti ti thiu cc hu qu tiu cc i vi xhi.

1.2.2. Cc kha cnh ca trch nhim x hi

Nhiu lnh o ca doanh nghip cho rng, trch nhim x hi ca doanhnghip l tham gia vo cc chng trnh tr gip cc i tng x hi nh htr ngi tn tt, tr em m ci, xy dng nh tnh ngha, ng h ng bo llt v thin tai... iu l ng nhng hon ton cha , mc d cc hotng x hi l mt phn quan trng trong trch nhim ca mt cng ty. Quantrng hn, mt doanh nghip phi d on c v o lng c nhng tcng v x hi v mi trng hot ng ca doanh nghip v pht trinnhng chnh sch lm gim bt nhng tc ng tiu cc.

Trch nhim x hi ca doanh nghip cn l cam kt ca doanh nghipng gp vo s pht trin kinh t bn vng, hp tc cng ngi lao ng, gianh h, cng ng v x hi ni chung ci thin cht lng cuc sng choh sao cho va tt cho doanh nghip va ch li cho pht trin. Nu doanhnghip sn xut xe hi, phi tnh ton c ngay c nng lng m c s tiuth v tm cch ci thin n. V l doanh nghip sn xut giy, phi xem chtthi ra bao nhiu v tm cch x l n... V vy, ngy nay, mt doanh nghipc trch nhim x hi lin quan n mi kha cnh vn hnh ca mt doanh


5/99


_______________________________________________________________________________________________


nghip. Trch nhim x hi bao gm 4 kha cnh: kinh t, php l, o c vlng bc i.

Ngha v nhn vn

Ngha v o c

Ngha v php l

Ngha v kinh t

4

3

2

1

Ngha v nhn vn

Ngha v o c

Ngha v php l

Ngha v kinh t

4

3

2

1

Hnh 1.1 - Thp trch nhim x hi

1.2.2.1. Kha cnh kinh t

Kha cnh kinh t trong trch nhim x hi ca mt doanh nghip l phisn xut hng ha v dch v m x hi cn v mun vi mt mc gi c thduy tr doanh nghip y v lm tha mn ngha v ca doanh nghip vi ccnh u t; l tm kim ngun cung ng lao ng, pht hin nhng ngun tinguyn mi, thc y tin b cng ngh, pht trin sn phm; l phn phicc ngun sn xut nh hng ho v dch v nh th no trong h thng xhi. Trong khi thc hin cc cng vic ny, cc doanh nghip thc s gpphn vo tng thm phc li cho x hi, m bo s tn ti v pht trin cadoanh nghip.

i vi ngi lao ng, kha cnh kinh t ca doanh nghip l to cngn vic lm vi mc th lao xng ng c hi vic lm nh nhau, c hi phttrin ngh v chuyn mn, hng th lao tng xng, hng mi trng laong an ton, v sinh v m bo quyn ring t, c nhn ni lm vic.

i vi ngi tiu dng, trch nhim kinh t ca doanh nghip l cungcp hng ho v dch v, trch nhim kinh t ca doanh nghip cn lin quann vn v cht lng, an ton sn phm, nh gi, thng tin v sn phm(qung co), phn phi, bn hng v cnh tranh.

i vi ch s hu doanh nghip, trch nhim kinh t ca doanh nghipl bo tn v pht trin cc gi tr v ti sn c u thc. Nhng gi tr v tisn ny c th l ca x hi hoc c nhn c h t nguyn giao ph cho tchc, doanh nghip - m i din l ngi qun l, iu hnh - vi nhngiu kin rng buc chnh thc.


6/99


_______________________________________________________________________________________________


i vi cc bn lin i khc, ngha v kinh t ca doanh nghip lmang li li ch ti a v cng bng cho h. Ngha v ny c thc hinbng vic cung cp trc tip nhng li ch ny cho h qua hng ho, vic lm,gi c, cht lng, li nhun u t, v.v

Kha cnh kinh t trong trch nhim x hi ca mt doanh nghip l c

s cho cc hot ng ca doanh nghip. Phn ln cc ngha v kinh t trongkinh doanh u c th ch ho thnh cc ngha v php l

1.2.2.2. Kha cnh php l

Kha cnh php l trong trch nhim x hi ca mt doanh nghip ldoanh nghip phi thc hin y nhng quy nh v php l chnh thc ivi cc bn hu quan. Nhng iu lut nh th ny s iu tit c cnhtranh, bo v khch hng, bo v mi trng, thc y s cng bng v anton v cung cp nhng sng kin chng li nhng hnh vi sai tri. Cc nghav php l c th hin trong lut dn s v hnh s. V c bn, ngha v

php l bao gm nm kha cnh:(1) iu tit cnh tranh;

(2) bo v ngi tiu dng;

(3) bo v mi trng;

(4) an ton v bnh ng; v

(5) khuyn khch pht hin v ngn chn hnh vi sai tri.

Thng qua trch nhim php l, x hi buc cc thnh vin phi thc thi

cc hnh vi c chp nhn. Cc t chc khng th tn ti lu di nu hkhng thc hin trch nhim php l ca mnh

1.2.2.3. Kha cnh o c

Kha cnh o c trong trch nhim x hi ca mt doanh nghip lnhng hnh vi v hot ng m x hi mong i doanh nghip nhngkhng c quy nh trong h thng lut php, khng c th ch ha thnhlut. Kha cnh ny lin quan ti nhng g cc cng ty quyt nh l ng,cng bng vt qua c nhng yu cu php l khc nghit, n ch nhng hnhvi v hot ng m cc thnh vin ca t chc, cng ng v x hi mong i

t pha cc doanh nghip d cho chng khng c vit thnh lut.Cc cng ty phi i x vi cc c ng v nhng ngi c quan tm

trong x hi bng mt cch thc c o c v lm n theo mt cch thc phhp vi cc tiu chun ca x hi v nhng chun tc o c l v cngquan trng. V o c l mt phn ca trch nhim x hi, nn chin lckinh doanh cn phi phn nh mt tm hiu bit, tm nhn v cc gi tr cacc thnh vin trong t chc v cc c ng v hiu bit v bn cht o cca nhng s la chn mang tnh chin lc.


7/99


_______________________________________________________________________________________________


Kha cnh o c ca mt doanh nghip thng c th hin thngqua nhng nguyn tc, gi tr o c c tn trng trnh by trong bn smnh v chin lc ca cng ty. Thng qua cc cng b ny, nguyn tc vgi tr o c tr thnh kim ch nam cho s phi hp hnh ng ca mithnh vin trong cng ty v vi cc bn hu quan.

Mc tiu ca chng ti Unilever l p ng nh cu hng ngy cacon ngi khp mi ni on trc nguyn vng ca khch hngv ngi tiu dng ca chng ti, p ng mt cch sng t v cnhtranh vi cc sn phm v dch v c thng hiu nng cao chtlng cuc sng.

Gc r su ca chng ti trong vn ho bn a v cc th trng trn ton th gii l stha k khng th snh kp ca chng ti v nn tng cho pht trin trong tng lai cachng ti.

Chng ti s mang kin thc v kinh nghim quc t ca mnh phc v nhng ngi tiudng trong nc - thc s l mt cng ty a quc gia a ni a (a truly multilocalmultinational).

Thnh cng di hn ca chng ti cn phi c s cam kt ton b cho cc chun mc cbit v kt qu hot ng v nng sut, v lm vic cng nhau mt cch hiu qu v vmong mun nm ly nhng tng mi v lin tc hc hi.

Chng ti tin rng thnh cng cn phi c cc chun mc cao ca hnh vi doanh nghipi vi nhn vin, ngi tiu dng, x hi v th gii m chng ta ang sng.

y l con ng ca Unilever i n pht trin bn vng, sinh li cho hot ng kinhdoanh ca chng ti v to ra gi tr di hn cho cc c ng v nhn vin ca mnh.

Minh ha 1.1 - Tm nhn ca Unilever Vietnam

1.2.2.4. Kha cnh nhn vn (lng bc i)

Kha cnh nhn vn trong trch nhim x hi ca mt doanh nghip lnhng hnh vi v hot ng th hin nhng mong mun ng gp v hindng cho cng ng v x hi. V d nh, thnh lp cc t chc t thin vng h cc d n cng ng l cc hnh thc ca lng bc i v tinh thn t

nguyn ca cng ty .Nhng ng gp c th trn bn phng din:

(1) Nng cao cht lng cuc sng;

(2)San s bt gnh nng cho chnh ph;

(3)Nng cao nng lc lnh o cho nhn vin; v

(4)Pht trin nhn cch o c ca ngi lao ng.


8/99


_______________________________________________________________________________________________


Kha cnh ny lin quan ti nhng ng gp v ti chnh v ngun nhnlc cho cng ng v x hi ln hn nng cao cht lng cuc sng. Khacnh nhn i ca trch nhim php l lin quan ti c cu v ng lc ca xhi v cc vn v cht lng cuc sng m x hi quan tm.

Ngi ta mong i cc doanh nghip ng gp cho cng ng v phc

li x hi. Cc cng ty ng gp nhng khon tin ng k cho gio dc,ngh thut, mi trng v cho nhng ngi khuyt tt. Cc cng ty khng chtr gip cc t chc t thin a phng v trn c nc, m h cn tham giagnh vc trch nhim gip o to nhng ngi tht nghip. Lng nhn imang tnh chin lc kt ni kh nng ca doanh nghip vi nhu cu cacng ng v ca x hi.

y l th trch nhim c iu chnh bi lng tm. Chng ai c thbt buc cc doanh nghip phi b tin ra xy nh tnh ngha hoc lp hctnh thng, ngoi nhng thi thc ca lng tm. Tuy nhin, thng ngi

nh th thng thn l o l sng i.Nu o l rng buc mi thnh vin trong x hi, th n khng th

khng rng buc cc doanh nhn. Ngoi ra, mt x hi nhn bn v bc i lrt quan trng cho hot ng kinh doanh. Bi v trong x hi nh vy, s giuc s c chp nhn. Thiu iu ny, ng lc ca hot ng kinh doanh sb tc b.

1. Chm sc sc khe v v v sinh cng ng

1.1 Chng trnh bo v n ci Vit Nam ca P/S

1.2. D n Cho i mt sng ca tr th

2. Gio dc

2.1 Tng cng nng lc o to ngh (tng ngn sch 4,5 t ng)

2.2 Nh ti tr xy dng Trung tm o to ngh cho ngi khuyt tt v m ci ti

thnh ph H Ch Minh

3. Bo v mi trng - D n T ho H Long

4. a cnh tay tr gip nhng ngi cn

4.1 Lng Hy Vng

4.2 Xy dng ngi nh tnh ngha cho ngi ngho do OMO ti tr

Cng ty cam kt trong giai on 2001-2005 ng gp 2 triu la (khong 30 t ng)

mi nm cho pht trin cng ng v cc hot ng t thin.

Minh ha 1.2 - Cc hot ng h tr cng ng ca Unilever Vietnam


9/99


_______________________________________________________________________________________________


Di y chng ta s kim nh 4 thnh t ca trch nhim x hi:

(1) Chp nhn

u tin, thng qua trch nhim php l-c s khi u ca mi hotng kinh doanh, x hi buc cc thnh vin phi thc thi cc hnh vi cchp nhn. Cc t chc khng th tn ti lu di nu h khng thc hin trchnhim php l ca mnh.

(2) Lu tm

Tip theo, cc t chc cn lu tm l trch nhim o c. Cc cng typhi quyt nh nhng g h cho l ng, chnh xc v cng bng theo nhngyu cu nghim khc ca x hi. Nhiu ngi xem php lut chnh l nhngo c c h thng ho.

(3) Ra quyt nh

Mt s quyt nh ti thi im ny c th s tr thnh mt lut l trong

tng lai nhm ci thin t cch cng dn ca t chc. Trong vic thc thitrch nhim php l v trch nhim x hi ca mnh, cc t chc cng philu tm ti nhng mi quan tm v kinh t ca cc c ng. Thng qua hnhvi php l v o c th t cch cng dn tt s mang li li ch lu di.

(4) Th hin lng bc i

Cui cng, ca trch nhim x hi l trch nhim v lng bc i. Bngvic thc thi trch nhim v lng bc i, cc cng ty ng gp cc ngun lcv ti chnh v nhn lc cho cng ng ci thin cht lng cuc sng.Kha cnh lng bc i v kinh t ca trch nhim x hi c mi lin h mtthit vi nhau bi v t chc cng lm c nhiu li nhun bao nhiu th chi h u t vo cc hot ng nhn c cng ln by nhiu. Mi kha cnhca trch nhim x hi nh ngha mt lnh vc m cc cng ty phi a raquyt nh biu th di dng nhng hnh vi c th s c x hi nh gi.


10/99


_______________________________________________________________________________________________


Chng 2

o c trong kinh doanh

___________

2.1. Khi nim o c kinh doanh

2.1.1. Lch s o c kinh doanh

Trc th k 20

o c kinh doanh xut pht t thc tin kinh doanh trong cc thi k

lch s. Khong 4.000 nm trc cng nguyn, s pht trin kinh t c phncng lao ng to ra ba ngh: Chn nui, th cng, bun bn thng mi.Sn phm sn xut ra tr thnh hng ha, kinh doanh xut hin v o ckinh doanh cng ra i. y cng l thi k mi ca nhn loi, c mu thuni khng giai cp, c b my nh nc, con ngi khng sng "ngy ththun phc" na, quan h gia con ngi tr nn a dng, phc tp. Kinhdoanh thng mi cng to thm nhiu yu cu o c; khng c trmcp, phi sng phng trong giao thip "tin trao cho mc", phi c ch tn,bit tn trng cc cam kt, tho thun,

phng Ty, o c kinh doanh xut pht t nhng tn iu ca tngio. Lut Tin tri (Law of Moses) lu i ca phng Ty c nhng likhuyn nh ti ma thu hoch ngoi ng rung, khng nn gt hi ht mcn cha mt t hoa mu bn ng cho ngi ngho kh. Ngy ngh lSabbath hng tun th c ch v th cng c ngh (truyn thng ny trthnh ngy ch nht hin nay). Sau 50 nm, mi mn n s c hu b.Nm xo n (Year of the Jubiliees) sau ny c php ch ho thnh thihiu 30 nm ca cc mn n trong Dn lut.

n thi Trung c, Gio hi La M c Lut (canon law) ra tiuchun o c trong mt s hot ng kinh doanh nh nguyn tc "tin no

ca y" (just wages and just prices), khng nn tr lng cho th thp dimc c th sng c. Lut Hi gio cng ngn cn vic cho vay li, trtrng hp b vn u t phi chu ri ro kinh doanh nn c hng li.

V sau, nhiu tiu chun o c kinh doanh c th hin trongphp lut c th p dng hiu qu trong thc t nh lut Chng c quynkinh doanh (Sherman Act of America 1896), cc Lut v tiu chun chtlng, bo v ngi tiu dng, Lut bo v mi trng, bo v ti nguynthin nhin nh hin nay.


11/99


_______________________________________________________________________________________________


Sang th k XX

Trc thp k 1960, khi u bng cc vn do cc gio phi a ra:mc lng cng bng, lao ng, o c ch ngha t bn. o Thin chagio quan tm n quyn ca ngi cng nhn, n mc sinh sng ca h vcc gi tr khc ca con ngi.

Nhng nm 1960, s gia tng nhng vn lin quan n mi trngsinh thi: nhim, cc cht c hi, quyn bo v ngi tiu dng c giatng. Nm 1963, Tng thng M J. Kennedy a ra thng bo c bit bov ngi tiu dng. Nm 1965, phong tro ngi tiu dng ch trch ngnh t ni chung (nht l hng General Motor v h nhn thy hng ny tli nhun ca t cao hn c s an ton v s sng ca ngi s dng, h yu cu hng phi lp dy an ton, cc cht kha cn thn, chc chn. 1968 -u 1970, nhng hot ng cho phong tro ngi tiu dng gip cho victhng qua mt s lut nh Lut v Kim tra phng x v sc kho v s an

ton; lut v nc sch; lut v cht c hi.Nhng nm 1970, o c kinh doanh tr thnh mt lnh vc nghin

cu. Cc gio s bt u ging dy v vit v trch nhim x hi ca doanhnghip, a ra nhng nguyn tc cn c p dng vo hot ng kinhdoanh, c nhiu cuc hi tho v trch nhim x hi v ngi ta thnhlp trung tm nghin cu nhng vn o c kinh doanh. Cui nhng nm1970, xut hin mt s vn nh hi l, qung co la gt, an ton snphm, thng ng cu kt vi nhau t gi c. Cho nn khi nim o ckinh doanh tr thnh quen thuc vi cc hng kinh doanh v ngi tiudng.

Nhng nm 1980, o c kinh doanh c cc nh nghin cu vcc nh kinh doanh tha nhn l mt lnh vc nghin cu c th. Xut hincc Trung tm nghin cu o c kinh doanh. Trung tm nghin cu oc kinh doanh trng cao ng Bentley thuc bang Massachusetts khiu hot ng nm 1976. Sau hn 30 trung tm v hc vin c thnhlp hay chuyn i tng nghin cu sang lnh vc o c kinh doanh. Cckha hc v o c kinh doanh c t chc cc trng i hc ca Mvi hn 500 kha hc v 70.000 sinh vin. Cc trung tm nghin cu o ckinh doanh cng b nhng t liu, n phm ca mnh. Cc hng ln nh

Johnson & Johnson, Caterpaller quan tm n kha cnh o c trongkinh doanh nhiu hn. H thnh lp U ban o c v Chnh sch x hi gii quyt nhng vn o c trong cng ty.

Nhng nm 1990: Th ch ho o c kinh doanh. Chnh quyn Clinton ng h thng mi t do, ng h quan im cho rng doanh nghip phi ctrch nhim vi vic lm v o c v thit hi do mnh gy ra. Thng11/1991, quc hi M thng qua ch dn x n i vi cc t chc ghi


12/99


_______________________________________________________________________________________________


thnh lut, nhng khuyn khch i vi cc doanh nghip m c nhng binphp nhm trnh nhng hnh vi v o c.

T nm 2000 n nay, o c kinh doanh tr thnh lnh vc nghin cuang c pht trin. Cc vn ca o c kinh doanh ang c tip cn,c xem xt t nhiu gc khc nhau: T lut php, trit hc v cc khoa

hc x hi khc. o c kinh doanh gn cht vi khi nim trch nhimo c v vi vic ra quyt nh trong phm vi cng ty. Cc hi ngh v oc kinh doanh thng xuyn c t chc.

2.1.2. Khi nim o c kinh doanh

o c kinh doanh l mt tp hp cc nguyn tc, chun mc c tcdng iu chnh, nh gi, hng dn v kim sot hnh vi ca cc ch thkinh doanh. o c kinh doanh chnh l phm tr o c c vn dngvo trong hot ng kinh doanh.

o c kinh doanh l mt dng o c ngh nghip

o c kinh doanh c tnh c th ca hot ng kinh doanh, do kinhdoanh l hot ng gn lin vi cc li ch kinh t. V vy, kha cnh th hintrong ng x v o c khng hon ton ging cc hot ng khc: tnh thcdng, s coi trng hiu qu kinh t l nhng c tnh tt ca gii kinh doanhnhng nu p dng sang cc lnh vc khc nh gio dc, y t... hoc sang ccquan h x hi khc nh v chng, cha m con ci th li l nhng thi xub x hi ph phn. Song cn lu rng o c kinh doanh vn lun phichu s chi phi bi mt h gi tr v chun mc o c x hi chung.

Cc nguyn tc v chun mc ca o c kinh doanh Tnh trung thc: Khng dng cc th on gian di, xo tr kim

li. Gi li ha, gi ch tn trong kinh doanh. Nht qun trong ni v lm.Trung thc trong chp hnh lut php ca nh nc, khng lm n phi phpnh trn thu, lu thu, khng sn xut v bun bn nhng mt hng quccm, thc hin nhng dch v c hi cho thun phong m tc. Trung thctrong giao tip vi bn hng (giao dch, m phn, k kt) v ngi tiu dng:Khng lm hng gi, khuyn mi gi, qung co sai s tht, s dng tri phpnhng nhn hiu ni ting, vi phm bn quyn, ph gi theo li n cp.Trung thc ngay vi bn thn, khng hi l, tham , tht kt, "chim cng vit"

Tn trng con ngi: i vi nhng ngi cng s v di quyn,tn trng phm gi, quyn li chnh ng, tn trng hnh phc, tn trng timnng pht trin ca nhn vin, quan tm ng mc, tn trng quyn t do vcc quyn hn hp php khc. i vi khch hng: Tn trng nhu cu, sthch v tm l khch hng. i vi i th cnh tranh, tn trng li ch cai th.


13/99


_______________________________________________________________________________________________


Gn li ch ca doanh nghip vi li ch ca khch hng v x hi,coi trng hiu qu gn vi trch nhim x hi

B mt v trung thnh vi cc trch nhim c bit

i tng iu chnh ca o c kinh doanh

i tng iu chnh ca o c kinh doanh l ch th hot ng kinhdoanh. Theo ngha rng, ch th hot ng kinh doanh gm tt c nhng ai lch th ca cc quan h v hnh vi kinh doanh:

Tng lp doanh nhn lm ngh kinh doanh: o c kinh doanh iuchnh hnh vi o c ca tt c cc thnh vin trong cc t chc kinh doanh(h gia nh, cng ty, x nghip, tp on) nh Ban gim c, cc thnh vinHi ng qun tr, cng nhn vin chc. S iu chnh ny ch yu thng quacng tc lnh o, qun l trong mi t chc . o c kinh doanh cgi l o c ngh nghip ca h.

Khch hng ca doanh nhn: Khi l ngi mua hng th hnh ng cuh u xut pht t li ch kinh t ca bn thn, u c tm l mun mua rv c phc v chu o. Tm l ny khng khc tm l thch "mua r, bnt" ca gii doanh nhn, do vy cng cn phi c s nh hng ca o ckinh doanh. Trnh tnh trng khch hng li dng v th "Thng " xmphm danh d, nhn phm ca doanh nhn, lm xi mn cc chun mc oc. Khu hiu "Bn ci th trng cn ch khng phi bn ci mnh c" chahn ng!!

Phm vi p dng ca o c kinh doanh

l tt c nhng th ch x hi, nhng t chc, nhng ngi lin quan,tc ng n hot ng kinh doanh: th ch chnh tr, chnh ph, cng on,nh cung ng, khch hng, c ng, ch doanh nghip, ngi lm cng,

2.2. o c kinh doanh v trch nhim x hi

Khi nim o c kinh doanhv trch nhim x hithng hay bs dng ln ln. Trn thc t, khi nim trch nhim x hi c nhiu ngis dng nh l mt biu hin ca o c kinh doanh. Tuy nhin, hai khinim ny c ngha hon ton khc nhau.

Nu trch nhim x hi l nhng ngha v mt doanh nghip hay c nhnphi thc hin i vi x hi nhm t c nhiu nht nhng tc ng tchcc v gim ti thiu cc tc ng tiu cc i vi x hi th o c kinhdoanh li bao gm nhng quy nh v cc tiu chun ch o hnh vi trong thgii kinh doanh. Trch nhim x hi c xem nh mt cam kt vi x hitrong khi o c kinh doanh li bao gm cc quy nh r rng v cc phmcht o c ca t chc kinh doanh, m chnh nhng phm cht ny s cho qu trnh a ra quyt nh ca nhng t chc y.


14/99


_______________________________________________________________________________________________


Nu o c kinh doanh lin quan n cc nguyn tc v quy nh cho nhng quyt nh ca c nhn v t chc th trch nhim x hi quan tmti hu qu ca nhng quyt nh ca t chc ti x hi. Nu o c kinhdoanh th hin nhng mong mun, k vng xut pht t bn trong th trchnhim x hi th hin nhng mong mun, k vng xut pht t bn ngoi.

Tuy khc nhau, nhng o c kinh doanh v trch nhim x hi c quanh cht ch vi nhau.

o c kinh doanh l sc mnh trong trch nhim x hi v tnh limchnh v s tun th o c ca cc t chc phi vt xa c s tun th cclut l v quy nh. C nhiu bng chng cho thy trch nhim x hi baogm o c kinh doanh lin quan ti vic tng li nhun. V d nh, mtcuc kho st cho thy ba trong s bn khch hng t chi mua sn phm camt s doanh nghip v o c ca doanh nghip cng c coi l l doquan trng gii thch ti sao khch hng trnh khng mua sn phm ca doanh

nghip .Mt nghin cu nhn thy rng trch nhim x hi gp phn vo s tn

tu ca nhn vin v s trung thnh ca khch hng - nhng mi quan tmch yu ca bt c mt doanh nghip no c th tng li nhun. Ch khicc cng ty c nhng mi quan tm v o c trong c s v cc chin lckinh doanh ca mnh th khi trch nhim x hi nh mt quan nim mi cth c mt trong qu trnh a ra quyt nh hng ngy c.

Cc v tranh ci v cc vn o c hoc trch nhim o c thngc dn xp thng qua nhng hnh ng php l dn s. Cc v d:

Tng cng ty Bausch & Lomb phi chu mt v thua l khong54% thu nhp sau khi cc nh qun l a gin v b qua cc quy nh kton v o c.

Cng ty Pennzoil phi chi tr 6,75 USD dn xp v kin v phnbit chng tc, cng ty ny b quy kt l tr lng cho nhng nhn vinngi da en thp hn v cho h t c hi oc thng tin hn so vi nhngnhn vin da trng.

Vi t cch l mt nhn t khng th tch ri ca h thng kinh t - xhi, doanh nghip lun phi tm cch hi ho li ch ca cc bn lin i vi hi, mong mun ca x hi.

Kh khn trong cc quyt nh qun l khng ch vic xc nh cc gitr, li ch cn c tn trng, m cn cn i, hi ho v chp nhn hy sinhmt phn li ch ring hoc li nhun. Chnh v vy, khi vn dng o cvo kinh doanh, cn c nhng quy tc ring, phng php ring l o ckinh doanh, v cc trch nhim phm vi v mc rng ln hn, trchnhim x hi.


15/99


_______________________________________________________________________________________________


2.3. Vai tr ca o c kinh doanh trong qun tr doanh nghip

Li nhun l mt trong nhng yu t cn thit cho s tn ti ca mtdoanh nghip v l c s nh gi kh nng duy tr hot ng kinh doanh cadoanh nghip. Tuy nhin, nu ngi qun l doanh nghip hiu sai bn chtca li nhun v coi y l mc tiu chnh v duy nht ca hot ng kinh

doanh th s tn ti ca doanh nghip c th b e do. Hnh 2.1. minh ha vaitr ca o c kinh doanh.

S tin tngca khch hng

v nhn vin

S trung thnhca nhn vin

S tha mnca khch hng

Cht lngo c

Mi trngo c Li nhun

S tin tngca khch hng

v nhn vin

S trung thnhca nhn vin

S tha mnca khch hng

Cht lngo c

Mi trngo c Li nhun

Hnh 2.1 - Vai tr ca o c trong hot ng kinh doanh

Tm quan trng ca o c kinh doanh i vi mt t chc l mt vn gy tranh ci vi rt nhiu quan im khc nhau. Nhiu gim c doanhnghip coi cc chng trnh o c l mt hot ng xa x m ch mang lili ch cho x hi ch khng phi doanh nghip. Vai tr ca s quan tm no c trong cc mi quan h kinh doanh tip tc b hiu lm.

Chng ta s xem xt cc ni dung di y v vai tr ca o c kinhdoanh trong hot ng qun tr doanh nghip.

2.3.1. o c kinh doanh gp phn iu chnh hnh vi cc ch tho c kinh doanh b sung v kt hp vi php lut iu chnh cc

hnh vi kinh doanh theo khun kh php lut v qu o ca cc chun mco c x hi.

Khng mt php lut no d hon thin n u chng na cng khngth l chun mc cho mi hnh vi ca o c kinh doanh. N khng th thayth vai tr ca o c kinh doanh trong vic khuyn khch mi ngi lmvic thin, tc ng vo lng tm ca doanh nhn. Bi v phm vi nh


16/99


_______________________________________________________________________________________________


hng ca o c rng hn php lut, n bao qut mi lnh vc ca th giitinh thn trong khi php lut ch iu chnh nhng hnh vi lin quan n ch nh nc, ch x hi... Mt khc, php lut cng y , cht ch vc thi hnh nghim chnh th o c cng c cao, cng hn ch cs kim li phi php ng thi cng l hnh vi o c: tham nhng, bun

lu, trn thu, gian ln thng mi... khi b pht hin s b php lut iuchnh, lc ny hin tng kin tng buc ngi ta phi c x c o c.

Cc mc b sung, dung ho o c v php lut c khi qutqua cc gc vung xc nh tnh cht o c v php l ca hnh visau(Xem Hnh 2.2):

S tn vong ca doanh nghip khng ch n t cht lng ca bn thncc sn phm - dch v cung ng m cn ch yu n t phong cch kinhdoanh ca doanh nghip. Hnh vi kinh doanh th hin t cch ca doanhnghip, v chnh t cch y tc ng trc tip n s thnh bi ca t chc.

o c kinh doanh, trong chiu hng y, tr thnh mt nhn t chin lctrong vic pht trin doanh nghip. Chng phi v c m khong 15 nm naymt ngn ng n c lu truyn trong gii doanh nghip cc nc phttrin: Gieo t tng gt hnh vi, gieo hnh vi gt thi quen, gieo thi quengt t cch, gieo t cch gt s phn.

Hpphp

Hpphp

Phiphp

Phiphp

Hpo l

Phno l

Phno l

Hpo l

Hnh 2.2 - Bn gc vung xc nh tnh cht ca o c kinh doanh

2.3.2. o c kinh doanh gp phn vo nng cao cht lng cadoanh nghip

Phn thng cho mt cng ty c quan tm n o c l c cc nhnvin, khch hng v cng lun cng nhn l c o c.

Phn thng cho trch nhim o c v trch nhim x hi trong ccquyt nh kinh doanh bao gm hiu qu trong cc hot ng hng ngy tng


17/99


_______________________________________________________________________________________________


cao, s tn tm ca cc nhn vin, cht lng sn phm c ci thin, aquyt nh ng n hn, s trung thnh ca khch hng, v li ch v kinh tln hn. Cc t chc pht trin c mt mi trng trung thc v cng bngs gy dng c ngun lc ng qu c th m rng cnh ca dn n thnhcng.

Cc t chc c xem l c o c thng c nn tng l cc khchhng trung thnh cng nh i ng nhn vin vng mnh, bi s tin tng vph thuc ln nhau trong mi quan h.

Nu cc nhn vin hi lng th khch hng s hi lng; v nu khchhng hi lng th cc nh u t s hi lng. Cc khch hng c xu hngthch mua hng ca cc cng ty lim chnh hn, c bit l khi gi c cacng ty cng bng vi gi ca cc cng ty i th. Khi cc nhn vin chorng t chc ca mnh c mt mi trng o c, h s tn tm hn v hilng vi cng vic ca mnh hn.

Cc cng ty cung ng thng mun lm n lu di vi cc cng ty m htin tng qua hp tc h c th xo b c s khng hiu qu, cc chi phv nhng nguy c c th lm hi lng khch hng.

Cc nh u t cng rt quan tm n vn o c, trch nhim x hiv uy tn ca cc cng ty m h u t, v cc cng ty qun l ti sn c thgip cc nh u t mua c phiu ca cc cng ty c o c. Cc nh u tnhn ra rng mt mi trng o c l nn tng cho s hiu qu, nng sut,v li nhun. Mt khc, cc nh u t cng bit rng cc hnh pht hay cnglun tiu cc cng c th lm gim gi c phiu, gim s trung thnh ca

khch hng v e do hnh nh lu di ca cng ty. Cc vn v php l vcng lun tiu cc c nhng tc ng rt xu ti s thnh cng ca bt c mtcng ty no.

S lnh o cng c th mang li cc gi tr t chc v mng li x hing h cc hnh vi o c.

Cc nh lnh o nhn thc c bn cht ca mi quan h trong kinhdoanh, nhng vn v mu thun tim n, tm ra bin php qun l khcphc nhng tr ngi c th dn n bt ng, to dng bu khng kh lmvic thun li cho mi ngi ho ng, tm ra c mt hng chung to ra

sc mnh tng hp ca s ng thun, ng gp cho s pht trin ca tchc. S lnh o ch trng vo vic xy dng cc gi tr o c t chcvng mnh cho cc nhn vin s to ra s ng thun v chun tc o c vcc c im ca nhng mi quan h chung.

Cc lnh o a v cao trong t chc ng mt vai tr ch cht trongvic truyn b cc tiu chun o c, cc chun tc v quy nh o cngh nghip. S cn thit c s lnh o c o c cung cp c cu cho


18/99


_______________________________________________________________________________________________


cc gi tr ca t chc v nhng ngn cn i vi cc hnh vi v o c c lm r trong nghin cu trc.

Cc nh lnh o c th cung cp c cu ny bng cch thit lp ccchng trnh o to o c chnh thc v khng chnh thc, cng nh cchng dn khc, gip cc nhn vin phi lu tm n kha cnh o c trong

qu trnh a ra quyt nh ca mnh.Nhn thc ca cc nhn vin v cng ty ca mnh l c mt mi trng

o c s mang li nhng kt qu tt p trong hot ng ca t chc.

Xt v kha cnh nng sut v lm vic theo nhm, cc nhn vin trongcc phng ban khc nhau cng nh gia cc phng ban cn thit c chungmt ci nhn v s tin tng.

Mc tin tng cao hn c nh hng ln nht ln cc mi quan htrong ni b cc phng ban hay cc nhm lm vic, nhng tin tng cng lmt nhn t quan trng trong cc mi quan h gia cc phng ban trong tchc. V vy, cc chng trnh to ra mt mi trng lao ng c lng tin slm cho cc nhn vin sn sng hnh ng theo cc quyt nh v hnh ngca cc ng nghip. Trong mt mi trng lm vic nh th ny, cc nhnvin c th mong mun c cc ng nghip v cp trn i x vi mnhvi mt s tn trng v quan tm su sc. Cc mi quan h c lng tin trongmt t chc gia cc gim c v cp di ca h v ban qun l cp cao gpphn vo hiu qu ca qu trnh a quyt nh.

Hu ht cc cng ty ng ngng m nht trn th gii u ch trngvo phng php lm vic theo nhm, quan tm nhiu n khch hng,

cao vic i x cng bng vi nhn vin, v thng cho cc thnh tch tt,cng nh cng cuc i mi.

2.3.3. o c kinh doanh gp phn vo s cam kt v tn tm canhn vin

S tn tm ca nhn vin xut pht t vic cc nhn vin tin rng tnglai ca h gn lin vi tng lai ca doanh nghip v chnh v th h sn snghy sinh c nhn v t chc ca mnh.

Doanh nghip cng quan tm n nhn vin bao nhiu th cc nhn vin

cng tn tm vi doanh nghip by nhiu. Cc vn c nh hng n spht trin ca mt mi trng o c cho nhn vin bao gm mt mitrng lao ng an ton, th lao thch ng, v thc hin y cc trchnhim c ghi trong hp ng vi tt c cc nhn vin.

Cc chng trnh ci thin mi trng o c c th l chng trnhgia nh v cng vic hoc chia/bn c phn cho nhn vin. Cc hot ngt thin hoc tr gip cng ng khng ch to ra suy ngh tch cc ca chnhnhn vin v bn thn h v doanh nghip m cn to ra s trung thnh canhn vin i vi doanh nghip.


19/99


_______________________________________________________________________________________________


S cam kt lm cc iu thin v tn trng nhn vin thng tng strung thnh ca nhn vin i vi t chc v s ng h ca h vi cc mctiu ca t chc. Cc nhn vin s dnh hu ht thi gian ca h ti ni lmvic ch khng chy , ch lm cho xong cng vic m khng c nhit huythoc lm vic qua ngy on thng, khng tn tm i vi nhng mc tiu

ra ca t chc bi v h cm thy mnh khng c i x cng bng.Mi trng o c t chc rt quan trng i vi cc nhn vin. a snhn vin tin rng hnh nh ca mt cng ty i vi cng ng l v cngquan trng, cc nhn vin thy cng ty ca mnh tham gia tch cc vo cccng tc cng ng s cm thy trung thnh hn vi cp trn v cm thy tchcc v bn thn h. Khi cc nhn vin cm thy mi trng o c trong tchc c tin b, h s tn tm hn t c cc tiu chun o c caotrong cc hot ng hng ngy. Cc nhn vin sn lng tho lun cc vn o c v ng h cc kin nng cao cht lng trong cng ty nu cng ty cam kt s thc hin cc quy nh o c. Thc cht, nhng ngi clm vic trong mt mi trng o c tin rng h s phi tn trng tt c cci tc kinh doanh ca mnh, khng k nhng i tc y bn trong hay bnngoi cng ty. H cn phi cung cp nhng gi tr tt nht c th cho tt ccc khch hng v cc c ng.

Kinh nghim ca cng ty c ph Starbucks ng h kin rng i x vi cc nhn vincng bng s nng cao nng sut v li nhun. Starbucks l cng ty u tin nhp khucc nng sn pht trin nhng quy nh bo v cng nhn thu hi ht c ph ti ccnc nh Costa Rica.

Starbucks a ra nhng li ch v y t tuyt vi v k hoch c phn ho s hu chott c cc nhn vin, thm ch ngay c khi hu ht h u l nhng cng nhn lm vicbn thi gian. Chnh sch mang li li ch cho cng nhn ca Starbucks m rng v tnkm hn nhiu so vi cc cng ty i th.

Cc nhn vin c v nh gi rt cao nhng n lc ca cng ty; kim ngch hng nmca cng ty l 55% v doanh thu, li nhun tng 50% mt nm trong su nm lin tc.Mt khch hng mua mt tch c ph ca Starbucks c th tin tng rng nhng ngithu hoch v ch bin c ph c cng ty i x rt cng bng. Starbucks cn th hins tn tm vi cc nhn vin ca mnh trong cc iu khon ca cng ty chng ta nn

i x vi nhau vi lng tn trng v danh d.Cng ng lu l Starbucks cn cho mi cng nhn 1 pond c ph min ph mi tun.Cng ty ny cng lm r vi cc c ng l cng ty phi tm ra cch xy dng cc gi trcho nhn vin ca mnh.

Minh ha 2.1-Cng ty c ph Starbucks i x vi nhn vin cng bng


20/99


_______________________________________________________________________________________________


Cam kt ca nhn vin i vi cht lng ca cng ty c tc ng tchcc n v th cnh tranh ca cng ty nn mt mi trng lm vic c oc c tc dng tch cc n cc im mu cht v ti chnh. Bi cht lngnhng dch v phc v khch hng tc ng n s hi lng ca khch hng,nn nhng ci thin trong cc dch v phc v khch cng s c tc ng trc

tip ln hnh nh ca cng ty, cng nh kh nng thu ht cc khch hng mica cng ty.

2.3.4. o c kinh doanh gp phn lm hi lng khch hng

Cc nghin cu v kinh nghim hin thi ca nhiu quc gia cho thymi quan h cht ch gia hnh vi c o c v s hi lng ca khch hng.Cc hnh vi v o c c th lm gim lng trung thnh ca khch hng vkhch hng s chuyn sang mua hng ca cc thng hiu khc, ngc lihnh vi o c c th li cun khch hng n vi sn phm ca cng ty.Cc khch hng thch mua sn phm ca cc cng ty c danh ting tt, quan

tm n khch hng v x hi. Khch hng ni rng h u tin nhng thnghiu no lm iu thin nu gi c v cht lng cc thng hiu nh nhau.Cc cng ty c o c lun i x vi khch hng cng bng v lin tc citin cht lng sn phm, cng nh cung cp cho khch hng cc thng tin dtip cn v d hiu, s c li th cnh tranh tt hn v dnh c nhiu linhun hn. im mu cht y l chi ph pht trin mt mi trng oc c th c mt phn thng l s trung thnh ca khch hng ngy cngtng.

i vi cc doanh nghip thnh cng nht thu c nhng li nhun ludi th vic pht trin mi quan h tn trng ln nhau v hp tc cng nhauvi khch hng l cha kho m cnh ca thnh cng. Bng vic ch trngvo s hi lng ca khch hng, doanh nghip tip tc lm cho s phthuc ca khch hng vo cng ty ngy cng su sc hn, v khi nim tin cakhch hng tng ln th doanh nghip y s c tm hiu bit su hn v viclm th no phc v khch hng pht trin mi quan h . Cc doanhnghip thnh cng mang li cho khch hng cc c hi gp kin phn hi,cho php khch hng c tham gia vo qu trnh gii quyt cc rc ri. Mtkhch hng cm thy va lng s quay li nhng mt khch hng khng va s ni cho 10 ngi khc v vic h khng hi lng vi mt cng ty no

v bo bn b h ty chay cng ty .Cc khch hng l i tng d b tn thng nht v vic khai thc v

hot ng ca cc cng ty khng tn trng cc quyn ca con ngi. S cngbng trong dch v l quan im ca khch hng v mc cng bng tronghnh vi ca mt cng ty. Bi vy, khi nghe c thng tin tng gi dch vthm v khng bo hnh th cc khch hng s phn ng tiu cc i vi sbt cng ny. Phn ng ca khch hng i vi s bt cng - v d nh phnnn hoc t chi khng mua bn vi doanh nghip na - c th c thcy bi nhu cu trng pht v mong mun hn ch s bt cng trong tng


21/99


_______________________________________________________________________________________________


lai. Nu khch hng phi mua mt mt hng t hn hn th cm gic khngcng bng s tng ln v c th bng n thnh mt s gin d.

Mt mi trng o c vng mnh thng ch trng vo cc gi tr ctli t cc li ch ca khch hng ln trn ht. t li ch ca khch ln trnht khng c ngha l pht l li ch ca nhn vin, cc nh u t, v cng

ng a phng. Tuy nhin, mt mi trng o c ch trng n khchhng s kt hp c nhng li ch ca tt c cc c ng trong cc quytnh v hot ng. Nhng nhn vin c lm vic trong mi trng o cs ng h v ng gp vo s hiu bit v cc yu cu v mi quan tm cakhch hng. Cc hnh ng o c hng ti khch hng xy dng c vth cnh tranh vng mnh c tc dng tch cc n thnh tch ca doanhnghip v cng tc i mi sn phm.

2.3.5. o c kinh doanh gp phn to li nhun cho doanh nghip

Theo mt nghin cu tin hnh vi 500 tp on ln nht M th

nhng doanh nghip cam kt thc hin cc hnh vi o c v ch trng nvic tun th cc quy nh o c ngh nghip thng t c thnh cngln v mt ti chnh. S quan tm n o c ang tr thnh mt b phntrong cc k hoch chin lc ca cc doanh nghip, y khng cn l mtchng trnh do cc chnh ph yu cu m o c ang dn tr thnh mtvn qun l trong n lc dnh li th cnh tranh.

C nhiu v d v cc cng ty phi gnh chu s gim st ti chnh ng k sau khingi ta pht hin ra h khng hnh ng c trch nhim vi cc c ng ca mnh.

Columbia/ HCA phi chu mt s gim st nghim trng v gi c phiu v doanh thusau khi b pht hin la o chnh ph mt cch h thng trong dch v chm sc sckho. Cc nhn vin v cc khch hng cng phn nn rng Columbia/ HCA khngquan tm n li ch ca h trong nhng hot ng ca rmnh. Cc nhn vin b bucphi lm vic vt qu kh nng ca h, v khch hng (cc bnh nhn) phi chi trcho cc dch v h khng cn hoc b chuyn sang mt bnh vin khc nu h khng ckh nng chi tr. Khi nhng hnh vi sai tri ny ca Columbia/ HCA b a ra cng lun,danh ting ca tp on b hu hoi hon ton ch trong vi thng. Cng ty Searscng phi chu s gim st ny v cc chi nhnh sn xut t ca cng ty bn nhngb phn khng cn thit trong cc ca hng sa cha ca mnh. Beech-Nut mtkhch sau khi bn mt sn phm nc qu p ngoi nhn l 100% nguyn chtnhng thc ra ch l cc cht ha hc c mi to. Hng ngy cc t bo v tp ch kinhdoanh a ra nhiu v d v hu qu ca cc hnh vi sai tri trong kinh doanh.

Minh ha 2.2 - Hu qu ca cc hnh vi sai tri trong kinh doanh

Trch nhim cng dn ca mt doanh nghip gn y cng c cpnhiu c lin h tch cc n li u t, ti sn v mc tng doanh thu. Trchnhim cng dn ca doanh nghip l ng gp ca mt doanh nghip cho xhi bng hot ng kinh doanh chnh ca mnh, u t x hi, cc chng


22/99


_______________________________________________________________________________________________


trnh mang tnh nhn vn v s cam kt ca doanh nghip vo chnh schcng, l cch m doanh nghip qun l cc mi quan h kinh t, x hi,mi trng v l cch m doanh nghip cam kt vi cc bn lin i c tcng trn thnh cng di hn ca doanh nghip .

Mt doanh nghip khng th tr thnh mt cng dn tt, khng th nui

dng v pht trin mt mi trng t chc c o c, nu kinh doanhkhng c li nhun. Cc doanh nghip c ngun lc ln hn, thng cphng tin thc thi trch nhim cng dn ca mnh cng vi vic phc vkhch hng, tng gi tr nhn vin, thit lp lng tin vi cng ng. Nhiunghin cu tm ra mi quan h tch cc gia trch nhim cng dn vithnh tch cng dn. Cc doanh nghip tham gia cc hot ng sai tri thngphi chu s gim li trn ti sn hn l cc doanh nghip khng phm li.Cc nghin cu cng ch ra rng tc ng tiu cc ln doanh thu khng xuthin trc nm th ba t sau khi doanh nghip vi phm li.

Hai Gio s John Kotter v James Heskett trng o to qun l kinhdoanh thuc Harvard, tc gi cun sch "Vn ha cng ty v ch s hot nghu ch", phn tch nhng kt qu khc nhau cc cng ty vi nhngtruyn thng o c khc nhau. Cng trnh nghin cu ca h cho thy,trong vng 11 nm, nhng cng ty "o c cao" nng c thu nhp camnh ln ti 682% (trong khi nhng cng ty i th thng thng bc trungv chun mc o c ch t c 36%). Gi tr c phiu ca nhng cng ty"o c cao" trn th trng chng khon tng ti 901% (cn cc i th"km tm" hn, ch s ny ch l 74%). Li rng ca cc cng ty "o ccao" M trong 11 nm tng ti 756% (1%).

Nh vy, u t vo c s h tng o c trong t chc s mang li cs cho tt c cc hot ng kinh doanh quan trng ca t chc cn thit thnh cng. C nhiu minh chng cho thy vic pht trin cc chng trnho c c hiu qu trong kinh doanh khng ch gip ngn chn cc hnh visai tri m cn mang li nhng li th kinh t. Mc d cc hnh vi o ctrong mt t chc l rt quan trng xt theo quan im x hi v quan im cnhn, nhng kha cnh kinh t cng l mt nhn t cng quan trng khngkm. Mt trong nhng kh khn trong vic dnh c s ng h cho cc tng o c trong t chc l chi ph cho cc chng trnh o c khng

ch tn km m cn chng mang li li lc g cho t chc. Ch ring o ckhng thi, s khng th mang li nhng thnh cng v ti chnh, nhng oc s gip hnh thnh v pht trin bn vng vn ha t chc, phc v chott c cc c ng.

2.3.6. o c kinh doanh gp phn vo s vng mnh ca nn kinht quc dn

Mt cu hi quan trng v thng c nu ra l liu hnh ng o ctrong kinh doanh c tc ng n kinh t ca mt quc gia hay khng. Cc


23/99


_______________________________________________________________________________________________


nh kinh t hc thng t cu hi ti sao mt s nn kinh t th trng mangli nng sut cao, cng dn c mc sng cao, trong khi cc nn kinh tkhc li khng nh th. Cc th ch x hi, c bit l cc th ch thc ytnh trung thc, l yu t v cng quan trng pht trin s phn vinh vkinh t ca mt x hi. Cc nc pht trin ngy cng tr nn giu c hn v

c mt h thng cc th ch, bao gm o c kinh doanh, khuyn khchnng sut. Trong khi , ti cc nc ang pht trin, c hi pht trin kinh tv x hi b hn ch bi c quyn, tham nhng, hn ch tin b c nhn cngnh phc li x hi.

Nim tin l ci m cc c nhn xc nh, c cm gic chia s vi nhngngi khc trong x hi. mc hp nht nim tin trong x hi l lngtin vo chnh mnh. Rng hn na l thnh vin trong gia nh v h hng.Cc quc gia c cc th ch da vo nim tin s pht trin mi trng nngsut cao v c mt h thng o c gip gim thiu cc chi ph giao dch,lm cnh tranh tr nn hiu qu hn. Trong h thng da vo th trng cnim tin ln nh Nht Bn, Anh Quc, Canada, Hoa K, Thu in, ccdoanh nghip c th thnh cng v pht trin nh c mt tinh thn hp tc vnim tin.

Chng ta tin hnh so snh t l tham nhng trong cc th ch x hikhc nhau, Nigria v Nga c t l tham nhng cao trong khi Canada vc c t l tham nhng thp, ta c th thy c im khc bit chnh giacc cp v s vng mnh v n nh kinh t ca cc nc ny chnh l vn o c. im khc bit gia s vng mnh v n nh v kinh t ca ccnc ny cho ta mt minh chng l o c ng mt vai tr ch cht trong

cng cuc pht trin kinh t. Tin hnh kinh doanh theo mt cch c o cv c trch nhim to ra nim tin v dn ti cc mi quan h gip tng cngnng sut v i mi.

Tm li, chng ta c th thy vai tr quan trng ca o c kinh doanhi vi cc c nhn, i vi doanh nghip v i vi x hi v s vng mnhca nn kinh t quc gia ni chung. Cc c ng mun u t vo cc doanhnghip c chng trnh o c hiu qu, quan tm n x hi v c danhting tt. Cc nhn vin thch lm vic trong mt cng ty h c th tintng c v khch hng nh gi cao v tnh lim chnh trong cc mi quan

h kinh doanh. Mi trng o c ca t chc vng mnh s em li nimtin cho khch hng v nhn vin, s tn tm ca nhn vin v s hi lng cakhch hng, mang li li nhun cho doanh nghip. T cch cng dn cadoanh nghip cng c mi quan h tch cc vi li nhun mang li ca cckhon u t, ti sn v tng doanh thu ca doanh nghip. o c cn cbit quan trng i vi s pht trin v thnh vng ca mt quc gia. oc kinh doanh nn c tp th quan tm trong khi lp k hoch chin lcnh cc lnh vc kinh doanh khc, nh sn xut, ti chnh, o to nhn vin,v cc mi quan h vi khch hng.


24/99


_______________________________________________________________________________________________


Chng 3

o c trong cc chc nng ca doanh nghip___________

3.1. M hnh tng qut v cc kha cnh ca o c

o c th hin trong nhiu kha cnh khc nhau lin quan n mtdoanh nghip. Hnh 3.1. sau y s cho thy cc kha cnh biu hin ca oc kinh doanh.

Chs hu

Nhnvin

Khchhng

ith

M hnh 3.1 - Cc kha cnh th hin ca o c kinh doanh

Trong chng ny, chng ta tm hiu s hin din ca o c trong ccchc nng ca doanh nghip m thi.

3.2. o c trong qun tr ngun nhn lc

3.2.1. o c trong tuyn dng, b nhim, s dng lao ng

Trong hot ng tuyn dng v b nhim nhn s s xut hin mt vn

o c kh nan gii, l tnh trng phn bit i x. Phn bit i x lvic khng cho php ca mt ngi no c hng nhng li ch nhtnh xut pht t nh kin v phn bit. Biu hin phn bit chng tc, giitnh, tn gio, a phng, vng vn ho, tui tc...

C nhng trng hp c th, s phn bit i x li l cn thit v khnghon ton sai. Chng hn nh mt ngi qun l khng bao gi tn giotr thnh mt c s phn bit i x khi tuyn chn nhn s. Tuy nhin,trong trng hp phi chn nhn s cho Nh th o Tin lnh th vic tn


25/99


_______________________________________________________________________________________________


gio l mt c s la chn l hon ton hp l. Tng t vy, mt nhqun l kin quyt ch phng vn nhng ph n tuyn ngi cho v trgim c chng trnh gio dc ph n hoc mt ngi gc Phi cho chngtrnh gio dc ngi M gc Phi l hp l.

Cng nh cc nc khc, ph n Trung Quc cng gp phi nhiu cn tr bt cng vhnh trn con ng tin ti cp qun l cao nht. Hng lot l do c a ra cho tnhtrng ny bao gm nt nhng n tng lu i ca nn vn ha, hn ch v c hi v ttnhin l c s phn bit i x.

Nhng n tng vn ha lu i n su vo tim thc v chi phi gn nh hon tonngi Trung Quc, v t lu chng gy nhiu tr ngi cho ph n khi h chun bhnh trang cho nhng v tr lnh o cng nh cp mt nhng c hi thng tin trctip ca h. Ph n thng b cho l e d v khng quyt on. V th h lun b cho lkhng sn sng cho vai tr lnh o. Mt n tng su sc ca Trung Quc v ph n lh lun v t chc, khng nhn xa trng rng v kh c th cng tc vi nam gii. Nhngsuy ngh nh vy hn ch rt ln s tin b ca ph n trong cng tc qun l.

Cng vi l nhng c hi b hn ch. V d nh t l ph n trong ng Cng snTrung Quc kh khim tn. Thm vo , rt t khi ph n c chn tham gia ccchng trnh gio dc o to, y cng l mt iu hn ch nhng c hi h n viv tr lnh o. c bit, m bo c nhn vo lm, ph n phi chng t bngnhng im kim tra u vo cao hn hn. H thng b phn bit ni lm vic v dovy h chi dng li nhng nhim v khng my ngha. V d trong khi nam gii chutrch nhim vn hnh nhng my mc, thit b hin i th ph n ch trng nom cngvic thng ngy.

S phn bit i x ni lm vic c th hin nhiu mc , c hin nhin v khpht hin. V d, ph n thng nhn c nhng u i khi lm vic nh c ngh luhn, song chnh thi gian ngh ny li l c hi cho nhng ngi khc c c hi thngtin qua mt h, v thng th nhng ngi l nam gii v h lm nhiu gi hn.Bn cnh , ph n buc phi ngh hu tui 60 trong khi nam gii l 65. iu ny cntr h tin xa hay vn ti nhng v tr qun l cao cp. Tng hp t nhng hiu bit trnv nhng n tng trong vn ha Trung Quc, Korabik a ra nhng kt lun c rtra v ph n ca Cng Ha Nhn dn Trung Hoa.

Nhng n tng n su bm r ca Trung Quc u c th hin rt m thm v nnay vn cha c mt nghin cu no c thc hin chng minh chng thiu chnh

xc. Do rt nhiu ngi Trung Quc vn ngh h hiu ng bn cht ca ph n vnam gii. Nhng phong tro ca chnh ph nhm xa b nhng nh kin hu ht lkhng hiu qu v nhng hu qu n gy ra cng khng c gii quyt v khng ai chorng l phn bit i x. Do vy, mc d c nhng iu lut m bo quyn bnhng ni lm vic th ph n Trung Quc vn gp nhiu bt li so vi nam gii.

Minh ho 3.1- a v ca n qun l Trung Quc


26/99


_______________________________________________________________________________________________


Tuy nhin, cng c nhng trng hp ngi qun l da trn c s phnbit i x tuyn dng v b nhim nhn s. Quyt nh ca h da trnc s ngi lao ng thuc mt nhm ngi no , c im ca nhmngi s c gn cho ngi lao ng bt k h c nhng c im hay khng v da trn gi nh l nhm ngi ny km ci hn nhm ngi

khc. V d, nh ph n dng nh khng th a ra c nhng quyt nhhp l v h qu thin v tnh cm. Ngi da mu km ci hn ngi datrng. Nh vy quyt nh ca ngi qun l da trn c s phn bit i xch khng phi da trn kh nng thc hin cng vic. Quyt nh nh vynh hng n quyn li ca ngi lao ng nh v tr, thu nhp...

Mt vn o c khc m cc nh qun l cn lu trong tuyn dng,b nhim v s dng ngi lao ng l phi tn trng quyn ring t cnhn ca h. tuyn dng c cht lng, ngi qun l phi thu nhp thngtin v qu kh ca ngi lao ng xem c tin n tin s khng, v tnh trngsc kho xem c thch hp vi cng vic khng, v l lch ti chnh xem cminh bch khng... l tnh chnh ng ca cng tc qun l. Song s l phio c nu ngi qun l t thng tin thu thp c can thip qu su voi t ca ngi lao ng, tit l bnh n/(h s y t), xut bn v nhng vn ring t ca h v s dng tn ca h v cc mc ch thng mi khc.

Trong cng tc tuyn dng v s dng ngi lao ng, trong mt strng hp c th, vi nhng cng vic c th (li my bay, li tu, iukhin my mc...) ngi qun l phi xc minh ngi lao ng c dng tnhvi ma tu khng, hot ng ny hon ton hp o l. Tuy nhin, nu vicxc minh ny phc v cho c nhn ca ngi qun l ( tr dp, tr

th c nhn, thay th cc quan h khc...) th li l vi phm quyn ring tc nhn v ng b ln n v mt o c.

Mt vn o c m cc nh qun l khng th xem nh trong tuyndng, b nhim v s dng ngi lao ng l s dng lao ng, s dngcht xm ca cc chuyn gia nhng khng i ng xng ng vi cng scng gp ca h. y l mt hnh thc bc lt lao ng gia tng li nhuntiu cc. Li nhun ca mt cng ty lun c tng quan vi s ng gp cangi lao ng. Cng ty kinh doanh mun gia tng li nhun th nht nhphi quan tm n li ch ca ngi lao ng trc tip lm ra ca ci vt cht.

Quan h ch th s tt p nu ch nhn quan tm ti li ch cng nhn,ngc li cng nhn lun lao ng tch cc v tm cch gia tng li nhun chodoanh nghip. l 2 v tng h ca mt bi ton kinh t, cn c x lmt cch lnh mnh, ph hp vi li ch ca i bn.

3.2.2. o c trong nh gi ngi lao ng

Hnh vi hp o c ca ngi qun l trong nh gi ngi lao ng lngi qun l khng c nh gi ngi lao ng trn c s nh kin.Ngha l nh gi ngi lao ng trn c s h thuc mt nhm ngi no


27/99


_______________________________________________________________________________________________


hn l c im ca c nhn , ngi qun l dng n tng ca mnh vc im ca nhm ngi x s v nh gi ngi lao ng thuc vnhm . Cc nhn t nh quyn lc, ganh ght, tht vng, ti li v s hi lnhng iu kin duy tr v pht trin s nh kin.

nh gi ngi lao ng lm vic c hiu qu khng, c lm dng

ca cng khng, ngi qun l phi s dng cc phng tin k thut gim st v nh gi. Nh quan st cc cuc in thoi hoc s dng my ghim ghi li nhng cuc m thoi ring t, kim sot cc thng tin s dng timy tnh c nhn cng s, c th in t v tin nhn trn in thoi,... Nuvic gim st ny nhm nh gi ng, khch quan, cng bng v hiu sut vnng lc lm vic ca ngi lao ng, nhm m bo b mt thng tin cacng ty, nhm phng nga hay sa cha nhng hnh ng do ngi lao ngi ngc li li ch ca cng ty th n hon ton hp o l. Tuy nhin, nhngthng tin ly c t gim st phi l nhng thng tin phc v cho cng vicca cng ty, nu s gim st nhm vo nhng thng tin ht sc ring t, hocnhng thng tin phc v mc ch thanh trng, tr dp... th khng th chpnhn c v mt o c. Hn na, s gim st nu thc hin khng cntrng v t nh th c th gy p lc tm l bt li, nh cng thng, thiu t tinv khng tin tng ngi lao ng.

3.2.3. o c trong bo v ngi lao ng

m bo iu kin lao ng an ton l hot ng c o c nht trongvn bo v ngi lao ng. Ngi lao ng c quyn lm vic trong mtmi trng an ton. Mt khc xt t li ch, khi ngi lm cng b tai nn, riro th khng ch nh hng xu n bn thn h m cn tc ng n v thcnh tranh ca cng ty. Tuy nhin, vic cung cp nhng trang thit b an toncho ngi lao ng (h thng cu ha, dy an ton, gng tay v ng cch incho th in, n v n pha cho th m), chi ph cho tp hun v ph bin van ton lao ng,... i khi cng tn km ngun lc v thi gian nn mt scng ty khng gii quyt thu o, dn n ngi lao ng gp ri ro, iuny ng ln n v mt o c.

Ngi qun l s b quy trch nhim v o c trong cc trng hpdi y:

Khng trang b y cc trang thit b an ton lao ng cho ngilao ng, c tnh duy tr cc iu kin nguy him v khng m bo sc kheti ni lm vic.

Che du thng tin v mi nguy him ca cng vic, lm ng trc mtv vic c th d on c v c th phng nga c.

Bt buc ngi lao ng thc hin nhng cng vic nguy him mkhng cho php h c c hi t chi, bt chp th trng, bt chp kh nng vnng lc ca h.


28/99


_______________________________________________________________________________________________


Khng ph bin k lng cc quy trnh, quy phm sn xut v an tonlao ng cho ngi lao ng.

Khng thng xuyn kim tra cc thit b an ton lao ng racc bin php khc phc.

Khng thc hin cc bin php chm sc y t v bo him.

Khng tun th cc quy nh ca ngnh, quc gia, quc t v an ton.

Bo v ngi lao ng cn lin quan n mt vn o c rt nhycm l vn quy ri tnh dc ni cng s. l hnh ng a ranhng li tn tnh khng mong mun, nhng li g gm quan h tnh dc vcc hnh vi, c ch, li ni mang bn cht tnh dc cng s, lm nh hngmt phn hoc hon ton n cng vic ca mt c nhn v gy ra mt mitrng lm vic ng s, th ch hoc xc phm. K quy ri c th l cptrn ca nn nhn, i din ca cp trn, gim st vin trong mt lnh vc

khc hoc l mt ng nghip.Di y l cc bc m nh qun l cn tin hnh tun t khng ch

v loi tr t nn quy ri tnh dc:

Xy dng mt vn bn chnh sch m t r rng nhng g cu thnhti quy ri tnh dc v ni r rng n b nghim cm.

Xy dng nhng chng trnh hun luyn cho tt c cc cng nhnvin chc

Xy dng mt quy trnh r rng cho vic lp h s v iu tra cc n

kin v t nn quy ri tnh dc. iu tra tht t m, ngay tc th n kin v quy ri tnh dc.

Thi hnh bin php chn chnh

Theo di bin php chn chnh xc nh xem n c tc dng khngv m bo chc chn rng khng c hin tng tr a.


29/99


_______________________________________________________________________________________________


Nm 1998, tp on ch to Mitsubishi ti Hoa k ng chi 34 triu USD dn xpnhng li phn nn v nn quy ri tnh dc ca 350 ph n. Ngoi bi thng tinMitsubishi cn nht tr thnh lp mt ban hi thm gm ba gim st vin, nhng ngis xem xt vic thc hin v sa i ca cc chnh sch chng quy ri tnh dc mi cacng ty.

S vic bt u vo nm 1990 ti mt nh my t ti mt th trn rt t ho v theo nhhng bo th v gia nh. Mt li phn nn l ca mt nhn vin b mt cp trn quyri tnh dc. Sau li phn nn ca ngi ph n , ngi cp trn y b thuynchuyn cng tc n khu vc khc ca nh my. Sau ngi ph n li tip tc kuca rng mt nam ng nghip quy ri c. Hai li phn nn u tin ny dng mt hichung cnh bo cho cc cng nhn; tuy nhin, cng ty li khng chp nhn li phn nnth ba. Khi c tip tc ku ca l b quy ri tnh dc, c b thuyn chuyn n i 4,khu vc ph trch ch to gh ngi v dy eo an ton ca xe t. Khi ngi ph n nykin cng ty, c b cc ng nghip nam trong cng ty i x rt lnh nht. Mt ngiph n khc cng ku rng mt gim c chi nhnh lun ng st cnh c v c gng

ngi ngi c ri chp ming. Mt ngi ph n khc k li v vic ti phng nhn sm c cm thy khng chp nhn c. Khi trng phng t chc mt ba tic gingsinh ti nh mt nhn vin, mt gim c v bn gi ca ng ta mc ca vtsumo v c nhng hnh ng sex vi nhau. Mt cun bng thu li nhng cnh ny vpht tn ra khp cng ty. Mt ngi ph n khc k li c ang trong phng my tnhca cng ty lc h thng ca Mitsubishi b hng. C hi ngi qun tr vin rng anh ta cbit iu g xy ra khng v, trc mt cc ng nghip khc, anh ta chp ly vaic v lc ngi c v ht ln nhng li tc tu. Cng lc khi cc nhn vin ang n ccquan chc Nht n thm, li c v vic nhng nhn vin n trong cng ty b cc ngnghip nam bo ci o ra. Mt nhn vin n ni: Bn nhn thy nhng tm nh sp ca

bn ang quan h tnh dc qua ng ming vi nhng k ma thot y v. V y l ttc ti ni lm vic. N lm nhng nhn vin n cm thy khng c thoi mi.

Khi bt u c cc v kin, phn ng ca Mitsubishi l tn cng nhng ngi n trndin n tin tc ca cng ty. Cng ty chi tin cho cc nhn vin bin minh vi ccvin chc Chicago ca u ban c hi vic bnh ng cho ngi lao ng (EEOC).Mitsubishi cn ly tn nhng ngi tham gia bit c ai l ngi khng tham gia. Khimt cuc iu tra ni b c tin hnh, mi nhn vin nam b sa thi, v cng tyny cho rng nh th l , mc d cng ty vn c nh tin hnh nhiu vic hn trongtng lai. Nhng ngi bn ngoi th cho rng cc gim c ngi Nht khng tuynm c ng ngi. Nhiu v gim c ny c trnh ting Anh hn ch, kh nng k

thut tt, nhng k nng giao tip v vn ho cn qu yu. Thm vo , nhiu ngibn ngoi tin rng nhng gim c ng u ca tr s Mitsubishi ti Nht Bn khnghiu ng v c im vn ho v quy ri tnh dc ti M.

Minh ho 3.2. - Mitsubishi: Quy ri tnh dc ni cng s


30/99


_______________________________________________________________________________________________


3.3. o c trong marketing

3.3.1. Marketing v phong tro bo h ngi tiu dng

Marketing l hot ng hng dng lu chuyn hng ho v dch vchy t ngi sn xut n ngi tiu dng. Trit l ca marketing l thomn ti a nhu cu ca khch hng nh ti a ha li nhun ca doanhnghip, ti a ha li ch cho ton x hi. Nguyn tc ch o ca marketingl tt c cc hot ng marketing u phi nh hng vo ngi tiu dng vh l ngi phn xt cui cng v vic cng ty s tht bi hay thnh cng.Nhng trn thc t vn tn ti s bt bnh ng gia ngi sn xut v ngitiu dng: Ngi sn xut c v kh trong tay, l kin thc, kinh nghim,hiu bit v sn phm quyt nh c a sn phm ca mnh ra bn haykhng, cn ngi tiu dng lun th b ng, h ch c v trang bngquyn ph quyt vi vn kin thc hn hp v sn phm. Hn na, h thngxuyn b tn cng bi nhng ngi bn hng c trong tay sc mnh gh gm

ca cc cng c marketing hin i. Hu qu l ngi tiu dng phi chunhng thit thi ln: V sinh thc phm khng m bo, tn dc gi, giadng khng m bo cht lng, ... Chnh v l trn, xut hin phong trobo h ngi tiu dng - bt u vo nhng nm 60 ca th k XX, xut phtt M. y l phong tro c t chc ca ngi dn v c quan nh nc vm rng quyn hn v nh hng ca ngi mua i vi ngi bn.

M, hin nay, c c quan nh nc bo v ngi tiu dng, c t chcBBB (The Better Bussiness Bureau) vi hng trm vn phng trong nc vth gii. c v NewZealand c B Ngi Tiu dng.

Vit Nam c VINASTAS (Hi tiu chun v Bo v Ngi tiu dngVit Nam), c thnh lp 4/5/1988, l thnh vin ca t chc quc t ngitiu dng (IC). Trong nhng nm qua, VINASTAS tham gia tch cc vovic u tranh chng hng gi, chng hin tng mt an ton v v sinh thcphm. Cung cp nhng thng tin, ph bin kin thc hng dn ngi tiudng, hp tc vi cc c quan Nh nc, cc on th v t chc x hi y mnh cc hot ng bo v ngi tiu dng. Trong B lut hnh s mica Vit Nam a thm vo cc iu 167, 170, 177 v Bo v ngi tiudng. Ring Lut Bo v ngi tiu dng Vit Nam th c ban hnhv bt u c hiu lc thi hnh t 01/7/2011.

Di y l tm quyn ca ngi tiu dng c cng ng quc tcng nhn v c th hin qua Bn hng dn v bo v ngi tiu dngca Lin Hip Quc (LHQ) gi cc chnh ph thnh vin. l nhng quyn:

(1) Quyn c tho mn nhng nhu cu c bn

L quyn c c nhng hng ho - dch v c bn thit yu bao gmn, mc, , chm sc sc kho, gio dc v v sinh. Bn hng dn ca LHQku gi:


31/99


_______________________________________________________________________________________________


Pht trin kinh t x hi mt cch lnh mnh, cng bng v bn vng

u tin cc li ch thit yu ca ngi tiu dng nh lng thc, thcphm, thuc cha bnh, nc.

C cc bin php bo m an ton thc phm, c cc c ch iuhnh, kim tra v nh gi thch hp.

Nng cao cht lng v s dng c hiu qu thuc cha bnh bngcc chnh sch quc gia v thuc cha bnh.

(2) Quyn c an ton

L quyn c bo v chng cc sn phm, dch v, cc qui trnh chi cho sc kho v cuc sng. Bn hng dn ca LHQ ku gi :

C cc tiu chun v an ton v cht lng cho cc sn phm v dch

v v c nhng bin php cc tiu chun c thc hin. C nhng phng tin th nghim v chng nhn v an ton, cht

lng cho cc sn phm v dch v thit yu.

C cc chnh sch cc nh sn xut kinh doanh phi thu hi, thayth, sa i, hoc bi thng trong trng hp h a ra th trng cc snphm v dch v c hi hoc h hng.

(3) Quyn c thng tin

L quyn c cung cp nhng thng tin cn thit c s la chn vc bo v trc nhng qung co hoc ghi nhn khng trung thc. Bnhng dn ca LHQ ku gi:

Cung cp thng tin cho ngi tiu dng v cch dng v nhng nguyc do cc sn phm tiu dng c th gy ra.

m bo nhng thng tin ng n v nhng sn phm tiu dngc truyn b t do thun li.

Xy dng cc chng trnh thng tin cho ngi tiu dng.

(4) Quyn c la chn

L quyn c la chn trong s cc sn phm, dch v c cung cpvi gi c phi chng v cht lng ng yu cu. Bn hng dn ca LHQku gi:

Kim sot nhng th on lm dng v hn ch cnh tranh.

Cc sn phm phi bn, tin cy v ph hp vi mc ch s dng.

C dch v sau bn hng v mng li cung cp ph tng tho ng.


32/99


_______________________________________________________________________________________________


(5) Quyn c lng nghe (hay c i din)

L quyn c t nhng mi quan tm ca ngi tiu dng n vichoch nh hoc thc hin cc ch trng chnh sch ca chnh ph cng nhvic pht trin cc sn phm v dch v. Bn hng dn ca LHQ ku gi:

Cn to iu kin thun li cho hot ng ca cc t chc ngi tiudng.

To iu kin cho cc t chc ngi tiu dng c c hi by t kintrong qu trnh hoch nh v quyt nh.

(6) Quyn c bi thng

L quyn c gii quyt tho ng nhng khiu ni ng, bao gmquyn c bi thng trong trng hp sn phm khng ng nh l giithiu, trng hp hng gi mo hoc dch v khng tho mn yu cu. Bnhng dn ca LHQ ku gi :

Thit lp cc c ch bi thng nhanh chng, trung thc, thun tin. Cc nh sn xut kinh doanh gii quyt cc tranh chp mt cch trung

thc, nhanh chng v n gin.

Cc nh sn xut kinh doanh cn thit lp cc c ch t nguyn nhcc dch v t vn, cc qui trnh gii quyt mt cch n gin cho ngi tiudng.

(7) Quyn c gio dc v tiu dng

L quyn c tip thu nhng kin thc v k nng cn thit c th

la chn sn phm dch v mt cch tho ng, c hiu bit v cc quync bn v trch nhim ca ngi tiu dng, c bit lm cch no thchin c cc quyn v trch nhim ca mnh. Bn hng dn ca LHQ kugi :

a vic gio dc tiu dng vo trng hc,

Thit lp cc chng trnh gio dc, c ch n li ch ca nhngngi tiu dng c thu nhp thp,

C nhng chng trnh tp hun cho gio dc vin, cho nghip v

thng tin i chng v cho nhng ngi t vn cho ngi tiu dng. Cc doanh nghip chu trch nhim hoc gp phn thc hin cc

chng trnh gio dc cho ngi tiu dng.

(8) Quyn c c mt mi trng lnh mnh v bn vng

L quyn c sng trong mt mi trng khng hi n sc kho hinti v tng lai. Bn hng dn ca LHQ ku gi :

C nhng bin php an ton v s dng, sn xut v lu tr cc loithuc tr dch hi v cc ho cht.


33/99


_______________________________________________________________________________________________


Trn cc nhn ca thuc tr dch hi v ho cht phi c y thngtin lin quan n sc kho v mi trng.

Cc quyn ca ngi tiu dng quy nh ngha v ca nh sn xut, nhsn xut c trch nhim cung cp nhng thng tin tng ng m ngi tiudng khng th t mnh thu thp c :

Nhng thng tin ghi trn bao b v nhn hiu (v khi lng, thigian, thi gian c ch to, hn s dng, cng dng, cch dng...);

Nhng ch dn c th trnh tiu dng sai mc ch;

Nhng thng tin v gi c cho php ngi tiu dng so snh cc snphm khc nhau, pht hin nhng ngi bn l khng bn ng gi

Nhng chi ph n nh chi ph ng gi, k ton, bo hnh thm,... nuc thng bo s gip ngi tiu dng so snh 2 loi sn phm tt hn.

Bt k bin php marketing no cung cp nhng thng tin m dn nquyt nh sai lm ca ngi tiu dng th u b coi l khng hp l, khnghp l v mt o c.

3.3.2. Cc hot ng marketing phi o c

Cc vn v o c lin quan n marketing-bn hngc th s nysinh trong mi quan h vi s an ton ca sn phm, qung co v bn snphm, nh gi hay cc knh phn phi iu khin dng sn phm t ni snxut ti tay khch hng.

3.3.2.1. Qung co phi o c

Lm dng qung co c th xp t ni phng i v sn phm v che dus tht ti la gt hon ton. Qung co b coi l v o c khi:

Li ko, ni p d d ngi tiu dng rng buc vi sn phm ca nhsn xut bng nhng th thut qung co rt tinh vi (qung co v thc vnh v sn phm), khng cho ngi tiu dng c hi chun b, chng, khng cho ngi tiu dng c hi la chn hay t duy bng l tr. V dnh qung co nhng sn phm c tn tui xen vo gia cc bui trnh dinhay chiu phim rp.

Qung co to ra hay khai thc, li dng mt nim tin sai lm v snphm, gy tr ngi cho ngi tiu dng trong vic ra quyt nh la chn tiudng ti u, dn dt ngi tiu dng n nhng quyt nh la chn l ra hkhng thc hin nu khng c qung co. V d nh qung co ni cm inc ph lp chng dnh teflon ca mt cng ty lm cho ngi tiu dng tinrng ch c ni cm in ca cng ty c ph lp chng dnh nhng trnthc t bt k ni cm in ca cng ty no cng bt buc phi c lp chngdnh .


34/99


_______________________________________________________________________________________________


Qung co phng i, thi phng sn phm vt qu mc hp l, c thto nn tro lu hay c ch ngha tiu dng sn phm , khng a ra cnhng l do chnh ng i vi vic mua sn phm, u th ca n vi snphm khc.

Qung co v bn hng trc tip cng c th la di khch hng bng

cch che du s tht trong mt thng ip. V d nh mt ngi bn hngmong mun bn nhng sn phm bo him y t c th s lit k ra mt danhsch di cc bnh m sn phm trn c th cha tr, nhng li khng cpn vn sn phm ny thm ch khng cha ni nhng bnh thng thngnht.

Mt dng lm dng qung co khc l a ra nhng li gii thiu m hvi nhng t ng khng r rng khin khch hng phi t hiu nhng thngip y. Nhng li ni khn ngoan ny thng rt m h v gip nh sn xuttrnh mang ting la o. ng t gip l mt v d in hnh. Nh trong

gip bo v, gip chng li, "gip bn cm thy. Ngi tiu th s nhnnhn nhng qung co ny l v o c bi v khng a ra c nhngthng tin cn thit khch hng a ra quyt nh khi mua sn phm; haybi nhng qung co ny hon ton la di khch hng.

Qung co c hnh thc kh coi, phi th hiu, sao chp l bch, lm mti v p ca ngn ng, lm bin dng nhng cnh quan thin nhin.

Qung co nhm vo tr em

Chin lc qung co ca nhiu hng u nhm vo i tng cc em v tuy cc em khnglm ra tin nhng li l ng lc quan trng thc y cha m tiu tin. Vi chin lc dn sngy nay, gia nh thng c t con nn cc ng b, b m c iu kin tp trung cho conci, khng tic con m nhiu khi cn chiu con mt cch qu ng. Li dng c im ny,nhiu nh kinh doanh tn cng vo cc em nhm moi tin ca b m. Thm c hn,nhiu hng sn xut thuc l chun b cho th trng tng lai ca mnh bng cch kchthch, qung co, khuyn khch tr em ht thuc. H bit rng nhng tr em ht thuc t bs tr thnh ngi nghin thuc khi ln ln v s sut i lm n l phc v cho li ch cachng.

Qung co khng sai nhng m h, d gy nhm ln

Cng ty Shell Oil tuyn b trong qung co ca mnh rng xng thm Super-Shell mbo t tng tui th n nh hn xng thng. Qu ng nh vy, nhng cng ty l imt chuyn l hu ht xng t u l xng thm. bo cha cho mnh, cng ty ara l l l n cha h khng nh rng vic thm ho l c im duy nht ca xng Shell.Tuy nhin, U ban Thng mi Lin bang M cng cho rng qung co ny nhm mc chgy nhm ln mc d v hnh thc thng tin n ph hp vi thc t.

Minh ho 3.3. - Mt s qung co phi o c


35/99


_______________________________________________________________________________________________


Nhng qung co nhm vo nhng i tng nhy cm nh ngingho, tr em, tr v thnh nin lm nh hng n s kim sot hnh vi cah v nhng qung co nhi nht vo ngi tiu dng nhng t tng v tnhdc, bo lc v quyn th. l nhng qung co mang theo s xi mn nnvn ho.

Qung co trung thc ca Cng ty dng th thao Minotsu (hng nm c doanh sgn 2 t Yn)

Sn phm ca cng ty bn ra c in dng ch:

Loi qun o th thao ny dng thuc nhum tt nht ca Nht Bn, vi k thut nhum ttnht nhng ng tic l hng dt thuc gam mu tm n nay cha c cch khc phc tnhtrng b phai. D lun x hi khng ngt li khen ngi Minotsu rt trung thc trongqung co. Nh dng ch ny, Minotsu gy c n tng, gy c lng tin ni ngitiu dng v do , hng vn chim lnh c th trng Nht Bn.

Qung co tm ngi lm vic dn ph Taim (Anh 1990)

Tm i vin thm him Bc cc

Ti nh xy dng mt i thm him Bc cc, cn tm mt s i vin. i ca ti thu nhprt thp, ang thm him vng bng gi en ti trin min ht ngy ny qua ngy khc (chthch: l m Bc cc), i mt vi nhiu nguy him, b i, rt v c th kh bo tn tnhmng nhng nu thnh cng, b p li bn c th vinh quang tt bc.

Gic Ltng trung thc

c qung co ny chc hn ai cng lnh gy, th hi ai dm i! Nhng thc ra, qung co

ny rt hp dn nhiu ngi.

Minh ho 3.4. - Mt s qung co trung thc

Tm li, qung co cn phi c nh gi trn c s quyn t do trongvic ra nhng quyt nh la chn ca ngi tiu dng, trn c s nhngmong mun hp l ca ngi tiu dng v c bit phi ph hp vi mitrng vn ho - x hi m ngi tiu dng ang ho nhp.

3.3.2.2. Bn hng phi o c

Bn hng la gt: sn phm c ghi gim gi, thp hn mc bn ld kin trong khi cha bao gi bn c mc gi . Hoc l ghi nhn snphm gii thiu cho sn phm bn i tr. Hoc l gi v bn thanh l. Ttc nhng iu lm cho ngi tiu dng tin rng gi c gim phn ln vi n quyt nh mua.


36/99


_______________________________________________________________________________________________


Bao gi v dn nhn la gt: Ghi loi mi, ci tin, tit kimnhng thc t sn phm khng h c nhng tnh cht ny, hoc phn miu tc cng iu v cng dng ca sn phm, hoc hnh dng bao b, hnh nhqu hp dn... gy hiu lm ng k cho ngi tiu dng.

Nh v chuyn knh: y l bin php marketing dn d khch hng

bng mt mi cu phi chuyn knh sang mua sn phm khc vi gicao hn.

Li ko: L bin php marketing d d ngi tiu dng mua nhng thm lc u h khng mun mua v khng cn n bng cch s dng ccbin php bn hng gy sc p ln, li ko tinh vi, bt ng hoc kin tr.Chng hn nh cc nhn vin bn hng c hun luyn ring v nhng cchni chuyn vi bi bn c son sn mt cch k lng, nhng lp lunthuc lng d d ngi mua hng.

Bn hng di chiu bi nghin cu th trng: S dng cc cuc

nghin cu th trng nhm to ra mt t bn im hay thnh lp mtdanh mc khch hng tim nng. Hoc s dng cc s liu nghin cu thtrng xy dng mt c s d liu thng mi phc v mc tiu thit ksn phm. Hot ng ny i hi ngm thu thp v s dng thng tin c nhnv khch hng, do vi phm quyn ring t ca ngi tiu dng. Hotng nghin cu th trng cn c th b li dng thu thp thng tin b mthay b mt thng mi.

3.3.2.3. Th on phi o c trong quan h vi i th cnh tranh

C nh gi c: l hnh vi hai hay nhiu cng ty hot ng trong

cng mt th trng tho thun v vic bn hng ho cng mt mc gi nh.

Phn chia th trng: l hnh vi cc i th cnh tranh khng cnh tranhvi nhau trn cng mt a bn hay tho thun hn ch khi lng bn ra.

Hai hnh thc trn l v o c v chng gy ri lon c ch nh gitrong thc qua vic ngn cn th trng hot ng, to iu kin hnh thnhc quyn bng cch to thun li cho ngi bn, loi tr iu kin cnhtranh.

Bn ph gi: l hnh vi nh cho hng ho ca mnh nhng gi bnthp hn gi thnh nhm mc ch thn tnh thu hp cnh tranh.

S dng nhng bin php thiu vn ho khc h uy tn ca cng tyi th. V d nh dm pha hng ho ca i th cnh tranh. Hoc e dangi cung ng s ct nhng quan h lm n vi h.

Cc hnh vi ny gy thit hi cho ngi tiu dng v cnh tranh khngch trc mt m cn c lu di.


37/99


_______________________________________________________________________________________________


3.4. o c trong hot ng k ton, ti chnh

Cc k ton vin cng lin quan n nhng vn o c trong kinhdoanh v phi i mt vi cc vn nh s cnh tranh, s liu vt tri, cckhon ph khng chnh thc v tin hoa hng.

Cc p lc ln nhng kim ton l thi gian, ph ngy cng gim,nhng yu cu ca khch hng mun c nhng kin khc nhau v nhngiu kin ti chnh, hay mun mc thu phi tr thp hn, v s cnh tranhngy cng khc lit. Bi nhng p lc nh th ny, v nhng tnh hung khkhn v vn o c do h to ra nn nhiu cng ty kim ton gp phinhng vn ti chnh.

Nhng hnh vi cnh tranh thiu lnh mnh nh gim gi dch v khicng ty kim ton nhn mt hp ng cung cp dch v vi mc ph thp hnnhiu so vi mc ph ca cng ty kim ton trc , hoc so vi mc phca cc cng ty khc a ra, kh nng xy ra nguy c do t li l ng k,

iu ny vi phm o c ngh nghip, tr khi cng ty c th chngminh l h c kim ton vin hnh ngh kh nng thc hin cng victrong mt thi gian hp l; v tt c cc chun mc kim ton s c pdng nghim chnh, cc hng dn v quy trnh qun l cht lng dch v sc tun th.

Hnh vi cho mn danh kim ton vin hnh nghl vi phm t cchngh nghip v tnh chnh trc qui nh trong chun mc o c nghnghip ca ngi hnh ngh k ton, kim ton v cng l hnh vi vi phmphp lut. Cc kim ton vin cng thc rng, vic cho mn danh hnh

ngh s em n nhiu ri ro cho kim ton vin cho mn danh, nh slm gim i s tn nhim ca kim ton vin i vi x hi ni chung; i ving nghip, vi khch hng ni ring; ngoi ra, khi s c xy ra, th khngch ring cng ty cung cp dch v k ton, kim ton m lun c kim tonvin cho mn danh cng phi chu trch nhim trc php lut v cc kin nhn xt ca ngi mang danh kim ton vin trn bo co kim tonc vn .

Cc vn khc m cc nhn vin k ton phi i mt hng ngy lnhng lut l v ni quy phc tp phi tun theo, s liu vt tri, cc khon

ph t trn tri ri xung, cc khon ph khng chnh thc v tin hoahng. Cuc sng ca mt ngi k ton b lp y bi cc lut l v nhngcon s cn phi tnh ton mt cch chnh xc. Kt qu l cc nhn vin kton phi tun theo nhng quy nh v o c trong nu ra trch nhimca h i vi khch hng v li ch ca cng ng. Cc quy nh ny cnbao gm nhng quan nim v cc c tnh nh lim chnh, khch quan, clp v cn thn. Cui cng, nhng quy nh ny ch ra phm vi hot ng cangi k ton v bn cht ca dch v cn c cung cp mt cch c oc. Trong phn cui ca bn quy nh ny, cc loi ph bt ng v cc khon


38/99


_______________________________________________________________________________________________


tin hoa hng cng c gii quyt mt cch gin tip. Bi bn quy nh ny cung cp cho h nhng tiu chun o c, nn nhng nhn vin k tonng nhin c tm hiu bit kh r v nhng hnh vi c o c v vo c, tuy nhin, c v nh thc t khng din ra nh th. Cc loi k tonkhc nhau nh kim ton, thu v qun l u c nhng loi vn v o

c khc nhau.

Ngy 01/12/2005, B trng B Ti chnh ban hnh Quyt nh s 87/2005/Q-BTCv vic ban hnh v cng b Chun mc o c ngh nghip k ton, kim ton VitNam.

Theo , ngi lm k ton v ngi lm kim ton c th v vi phm quy nh caChun mc o c ngh nghip. Ty thuc bn cht v mc quan trng ca vn ,nu vi phm mt cch v c th khng lm nh hng ti vic tun th cc nguyn tcc bn vi iu kin l khi pht hin ra vi phm th ngi lm k ton v ngi lm kim

ton phi sa cha ngay cc vi phm v p dng cc bin php bo v cn thit...Ngi lm k ton v ngi lm kim ton khng nn nhn qu hoc tng qu, d chiui hoc mi chiu i n mc c th lm nh hng ng k ti cc nh gi nghnghip hoc ti nhng ngi h cng lm vic. Qu tng hoc chiu i l quan h tnhcm cn thit nhng ngi lm k ton v ngi lm kim ton nn trnh cc trnghp c th nh hng n tnh chnh trc, khch quan hoc dn n tai ting nghnghip...

Ngi lm k ton v ngi lm kim ton c ngha v tn trng nguyn tc bo mt ccthng tin v khch hng hoc ca ch doanh nghip thu c trong qu trnh tin hnhcc hot ng chuyn nghip v phi tn trng nguyn tc bo mt ngay c trong cc miquan h gia nh v x hi. Trch nhim bo mt phi c thc hin k c sau khi chmdt mi quan h gia ngi lm k ton v ngi lm kim ton vi khch hng hocch doanh nghip, t chc...

Ngi lm k ton v ngi lm kim ton khng c cng b thng tin bo mt vkhch hng, doanh nghip, t chc hin ti v khch hng, doanh nghip hoc t chctim nng, k c thng tin khc, nu khng c s ng ca khch hng, ch doanhnghip hoc t chc...

Minh ho 3.5 - Chun mc o c ngh nghip k ton, kim ton VN

K ton l tc nghip khng th thiu ca doanh nghip. Do phm vihot ng ca tc nghip ny, cc vn o c c th xut hin c v nib hoc ngoi vi ca doanh nghip. Cc hot ng k ton ngoi vi l tnghp v cng b cc d liu v tnh hnh ti chnh ca cng ty; c coi l uvo thng tin thit yu cho cc c quan thu (xc nh mc thu phi np);cho cc nh u t (la chn phng n u t ph hp) v cho cc c ngsn c (mc c tc thu c t kt qu kinh doanh ca t chc v tr gi ca


39/99


_______________________________________________________________________________________________


chng khon trn c s nh gi ti sn doanh nghip. Do , bt c s sailch no v s liu k ton cng nh hng nghim trng ti qu trnh raquyt nh. D c nhiu vn bn php quy hng dn c th cc nghip vk ton v cc ch ti x l nhng vi phm k ton vn c nhiu k h phplut b cc nhn vin k ton v o c li dng.

Cc hot ng k ton ni b l huy ng, qun l v phn b cc ngunlc ti chnh cho hot ng ca doanh nghip vi yu cu v s lng vkp v tin . Tuy nhin, b phn k ton, ti chnh trong mt s trng hpli lm dng quyn hn ca mnh. Chng hn b phn ny lm quyn quytnh khi lng vn v c cu vn hot ng ca doanh nghip vi chi ph sdng vn p t (thay v xut v xc nh ngun ti chnh theo ng chcnng); lm quyn xy dng cc k hoch thu - chi ti chnh vn thuc vphng chin lc - k hoch (thay v ph duyt cc phng n ti chnh theong chc nng); lm quyn quyt nh phn b cc ngun lc ti chnh cab phn sn xut - kinh doanh. iu ny khin h thng phn quyn trong tchc km hiu qu, qun l chng cho. Ngoi ra, nhng ngi chu trchnhim v ti chnh doanh nghip c th li dng quyn hn i vi ti sndoanh nghip v hiu bit v qun l ti chnh a ra nhng quyt nhmang tnh t li nh xut s dng ngun ti chnh hay phn b ngun tichnh km hiu qu v mc ch ring.

S iu chnh s liu trong cc bng cn i k ton cui k cng l mtlut bt thnh vn, a phn l nhng thay i nh mang mc ch tch cccho ph hp vi nhng bin ng th trng, nhng tc ng cnh tranh hay tr trong chu k sn xut kinh doanh. Tuy nhin, l th no phn bit

iu chnh l tch cc hay khng, do ranh gii gia o c v phi oc cng kh c th r rng. Chng hn doanh nghip c th iu chnh mtvi s liu trong bo co ti chnh lm yn lng cc nh u t, khuynkhch h tip tc vn (m bo ti chnh cho doanh nghip). y l iuchnh tch cc theo quan im ca doanh nghip nhng cc c ng thy cth b la di v cm nhn c s bt n trong hot ng ca doanh nghip.

Cc ch s hu c trch nhim cung cp ngun ti chnh cho hot ngca doanh nghip. Ngun ti lc ny c th do khai thc t th trng tichnh hoc ngun ti chnh khc c u thc bi c nhn, t chc khc. Ch

s hu i khi phi mn tin ca bn b hoc ngn hng bt u snghip kinh doanh ca mnh hoc h phi r thm nhng ngi s hu khc -c ng - c tin. Vic nhng ngun ti chnh kim c v chi tiunh th no c th to ra nhng vn o c v php l.

Cc vn o c ti chnh bao gm cc cu hi v nhng v u tmang tnh trch nhim x hi v tnh chnh xc ca cc ti liu ti chnh cbo co. Tnh chnh xc th hin cc s liu k ton - ti chnh ca cc boco ti chnh hay bng cn i k ton, phn nh thc cht tim lc cng nhkt qu hot ng ca doanh nghip; ng vai tr l c s cho hot ng ra


40/99


_______________________________________________________________________________________________


quyt nh trong ni b doanh nghip cng nh cc i tng ngoi doanhnghip nh c quan qun l nh nc, nh u t, c ng Nu nhng tiliu ny cha ng nhng thng tin sai lch d c hay khng th cng nhhng xu n hot ng ca rt nhiu i tng.

Trch nhim x hi ca hot ng ti chnh - k ton cng c phm vi

tc ng tng t. Cc quyt nh ti chnh khng ch tc ng trc tip ncng ng bng vic la chn phng n u t c hiu qu kinh t - x hicao m cn tc ng gin tip n kinh t v m nh nh gi c cu u t,hiu qu u t hay mc tng trng trong mt ngnh, mt lnh vc c th.

Cng ngy cc t chc v cc c nhn cng hng vo u t mang tnhtrch nhim x hi. Cc nh u t ang c tm kim cc cng ty hot ngx hi lun c trch nhim php l v trch nhim x hi ng thi quan tmn li ch ca cc c ng, cng ng v x hi. Cc nh u t c trchnhim x hi a ra cc th thch cho cc doanh nghip nhm ci thin cng

tc tuyn dng v nhng sng kin v mi trng v t ra cc mc tiu xhi khc. p lc kinh t t nhng nh u t nhm tng cng hnh vi ctnh trch nhim x hi v o c l mt ng lc ln lao cho nhng cicch ca doanh nghip.


41/99


_______________________________________________________________________________________________


Chng 4

o c trong quan h vi cc i tng hu quan

_________

4.1. Hiu khi nim i tng hu quan nh th no?

Cc i tng hu quan l nhng i tng hay nhm i tng c nhhng quan trng n s sng cn v s thnh cng ca mt hot ng kinhdoanh. H l ngi c nhng quyn li cn c bo v v c nhng quynhn nht nh i hi cng ty lm theo mun ca h.

i tng hu quan bao gm c nhng ngi bn trong v bn ngoicng ty. Nhng ngi bn trong l cc c ng (ngi gp vn) hoc cccng nhn vin chc k c ban gim c v cc u vin trong hi ng quntr. Nhng ngi bn ngoi cng ty l cc c nhn hay tp th khc gy nhhng ln cc hot ng ca cng ty nh khch hng, nh cung cp, cc cquan nh nc, nghip on, i th cnh tranh, cng ng a phng vcng chng ni ring. Quan im, mi quan tm v li ch ca h c th rtkhc nhau. Tt c cc i tng hu quan u c l do trc tip hoc gin tip tc ng ln cng ty theo yu cu ring ca h:

Cc c ng hoc ngi gp vn cho cng ty i hi li nhun tngng vi phn gp vn ca h.

Cc nhn vin phc v cng ty mun c tr lng tng xng vicng vic h cng hin.

Khch hng i hi sn phm phi p ng nhu cu ca h vi chtlng cao nhng gi r.

Nh cung cp tm kim cc cng ty no chu tr gi cao hn vi iukin t rng buc hn i vi h.

Cc c quan chc nng nh nc i hi cng ty hot ng theo nglut php k cng.

Nghip on bo v quyn li ca cc on vin phc v cho cng ty. i th cnh tranh yu cu s cnh tranh thng thn v sng phng

gia cc doanh nghip trong cng ngnh.

Cc cng ng a phng i hi cng ty phi c thc trch nhimtrong a bn hot ng ca mnh.

Cng chng th mun rng cht lng sinh hot i sng ngy cngc ci tin nh s tn ti ca cng ty.


42/99


________________________________________________________________________

Đạo đức kinh doanh

Documents