danh gia ket qua tai co cau he thong ngan hang

7/23/2019 Danh Gia Ket Qua Tai Co Cau He Thong Ngan Hang

http://slidepdf.com/reader/full/danh-gia-ket-qua-tai-co-cau-he-thong-ngan-hang 1/27

381

ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ TÁI CƠ CẤU HỆ THỐNG NGÂNHÀNG (2012-2014) VÀ NHỮNG KHUYẾN NGHỊ

PGS.TS. Ngô trí Long

Nhng năm qua h thng ngân hng thương mại (NHTM) Vit

nam đ c nhng bước pht trin đng k c v quy mô ti sn, mạng

lưới giao dch, sn phm dch v, cũng như h thng công ngh ngân

hng. Bên cạnh nhng mặt đạt đưc th h thng NHTM Vit Nam

cũng đang bc l nhiu hạn ch, yu km. Do đ, vic ti cơ cu lại h

thng NHTM Vit Nam hoạt đng hiu qu hơn l vic cần thit phi

lm trong giai đoạn hin nay. Ngh quyt Hi ngh Trung ương 3 (Kha

XI) khẳng đnh mt trong ba trọng tâm ti cu trúc kinh t l cơ cu lại

h thng ti chnh, trong đ trọng tâm l cơ cu lại h thng ngân hngcủa Vit Nam.

i. Ti cơ cấu hệ Thống ngn hng - Khu ThEn

chốT cỦa Ti cấu TRÚc nỀn Kinh Tế

1. Sự ầ tt tá t nhTm Vt n

NHTM l mt t chc trung gian ti chnh lm cầu ni gia khu

vc tit kim với khu vc đầu tư của nn kinh t với nghip v cơ bn lnhận tin gi, cho vay. NHTM l mt loại hnh doanh nghip cung cp

danh mc cc dch v ti chnh đa dạng nht, đặc bit l tn dng, tit

kim v dch v thanh ton. Ngoi ra, NHTM còn cung cp nhiu dch

v ti chnh khc nhằm thỏa mn ti đa nhu cầu v sn phm dch v ti

chnh x hi. NHTM l loại hnh t chc chuyên nghip trong lĩnh vc

tạo lập v cung cp cc dch v ti chnh, tin t cho cc t chc kinh tv dân cư. Thnh công trong hoạt đng kinh doanh của ngân hng ph

thuc vo cc yu t như: năng lc qun tr điu hnh, nn tng công



382

ngh, đi ngũ nhân s, cht lưng v tnh đa dạng của sn phm dch

v cung cp.

Trong nhng trường hp no của mt quc gia s tin hnh ti cơ

cu h thng NHTM:- Khi h thng NHTM pht sinh nhng vn đ bt n v c nguy cơ

đy h thng ngân hng rơi vo khủng hong ko di, ko theo nguy cơ

khủng hong kinh t - x hi hoặc mt ngân hng lớn b rơi vo khủng

hong c nguy cơ lan rng ra ton h thng. C nhng du hiu cho

thy h thng NHTM bt n trầm trọng cần phi thc hin ti cu trúc.

Khủng hong kinh t ko di, môi trường kinh doanh của ngân hngxu đi nghiêm trọng dn đn cc mặt hoạt đng của ngân hng km hiu

qu, n xu gia tăng, tỷ l an ton vn gim sút lm cho h thng ngân

hng c nguy cơ mt thanh khon, rủi ro vỡ n ngy cng lớn, h thng

ngân hng suy yu đe dọa s bt n của nn kinh t của quc gia. Khi

khuôn kh gim st v qun l yu km.

- Khi nn kinh t pht trin s đòi hỏi h thng NHTM phi thay

đi đ thch ng, đm bo cc hoạt đng của nn kinh t c hiu qu.

Mc tiêu của ti cơ cu h thng ngân hng nhằm hồi sinh h thng

NHTM yu km v duy tr s pht trin n đnh, hiu qu của h thng

NHTM.

nữ lý do để Vt n ầ p tá đ vớ t

nhTm:

Nhng năm qua h thng NHTM trong nước đ c nhng bước pht

trin đng k c v quy mô ti sn, mạng lưới giao dch, sn phm dch

v, cũng như h thng công ngh ngân hng. H thng cc NHTM Vit

Nam đưc chia lm 2 nhm da vo quan h s hu: mt l, cc NHTM

do Nh nước s hu trên 50% vn; hai l, nhm cc NHTM c phần.

H thng cc NHTM Vit Nam pht trin nhanh v s lưng v nguồn

vn s hu sau khi đi mới, nht l từ khi gia nhập T chc Thươngmại Th giới (WTO). Chnh s pht trin nhanh v mặt s lưng, cho

đn nay h thng cc NHTM đ c mạng lưới bao phủ đn tt c cc



383

tnh, thnh ph trong c nước, đặc bit c NHTM đ xây dng h thng

cc chi nhnh bao phủ đn tận huyn, thậm ch l tới cc x, liên x;

mạng lưới của h thng NHTM tri rng khắp đn cc vùng, min của

đt nước, qua đ ngy cng đp ng nhu cầu s dng sn phm dch vngân hng của cc t chc, c nhân trong v ngoi nước, đ gp phần

rt quan trọng trong vic thúc đy pht trin kinh t.

Bên cạnh đ, dưới p lc tăng vn điu l nhằm đp ng yêu cầu

cạnh tranh v hi nhập kinh t quc t, cũng như đp ng yêu cầu theo

quy đnh tại Ngh đnh s 141/2006/NĐ-CP ngy 22/11/2006 của Chnh

phủ th đn năm 2010, vn điu l ti thiu của cc NHTM phi đạt3.000 tỷ VND. Đn nay, cc ngân hng đ thc hin xong quy đnh vn

php đnh ti thiu, trong đ mt s ngân hng còn c s vn điu l kh

cao như: VCB, BIDV, Viettinbank, Agribank, ACB..., cc chi nhnh

ngân hng nước ngoi cũng dần tăng quy mô vn điu l đ đm bo

hoạt đng từ trên 15 triu USD.

Dư n cho vay tăng nhanh trong nhng năm vừa qua. Trên thc t,h thng NHTM Vit Nam đ v đang đng vai trò chi phi th phần tn

dng (86,47% ton h thng), đây l nguồn vn đng k gp phần cho

vic thúc đy tăng trưng kinh t của đt nước, cũng như gp phần xa

đi, gim nghèo v n đnh trật t x hi.

Chnh sch qun l ngoại hi từng bước đưc t do ha. Vic thc

hin chnh sch qun l ngoại hi đ đưc tin hnh theo hướng đymạnh phân cp, ủy quyn qun l nhằm nâng cao tinh thần trch nhim

v hiu qu hoạt đng của cc đa phương, đồng thời tạo điu kin cho

doanh nghip v người dân thc hin cc giao dch ngoại hi, từ đ giúp

NHNN c điu kin tập trung nghiên cu cơ ch, chnh sch theo mô

hnh ngân hng trung ương hin đại. Bên cạnh đ, NHNN đ xa bỏ

nhiu loại giy php theo hướng phù hp dần với yêu cầu hi nhập quct, từng bước đp ng đưc yêu cầu của ci cch hnh chnh, tạo ra s

thông thong hơn cho hoạt đng kinh t đi ngoại.



384

H thng công ngh ngnh ngân hng đ c s tin b rõ rt. Điu

ny đưc th hin rt rõ l nu như trước đây, trong khâu thanh ton

phi mt thời gian từ 1 ngy đn hng tuần mới thc hin hon chnh

mt giao dch thanh ton, th ngy nay nhờ c đi mới công ngh, thờigian thanh ton đ đưc rút ngắn ch đưc tnh bằng phút, thậm ch

bằng giây. Hơn th na, nhờ c đi mới công ngh m h thng ngân

hng thương mại đ đưa ra đưc rt nhiu cc sn phm dch v gi tr

gia tăng da trên nn tng công ngh thông tin, chẳng hạn như: dch v

như ATM, POS, EDC, internet banking, telephone banking, ngân hng

trc tuyn... từ đ đ gp phần không nhỏ trong vic đp ng nhu cầucủa khch hng, cũng như gp phần thúc đy sn xut v lưu thông

hng ha pht trin.

Bên cạnh nhng kt qu trên, tnh hnh hoạt đng của cc NHTM

Vit Nam nhng năm qua cho thy còn nhng tồn tại:

Tnh hnh huy đng vn của ton h thng ngân hng liên tc tăng

qua cc năm, tuy nhiên tc đ tăng không n đnh, c xu hướng gim.

Nhng năm đầu khủng hong ti chnh ton cầu tc đ tăng trưng

huy đng vn duy tr trên 20%, nhưng nhng năm tip theo tỷ l tăng

huy đng ch đạt trên 12%. Mt s đim đng chú trong hoạt đng

huy đng vn từ 2008 - 2012: li sut huy đng vn c diễn bin phc

tạp; li sut thc t vưt li sut quy đnh; dư n tn dng của h thng

NHTM tăng lên kh mạnh. Trong giai đoạn 2008 - 2012, tc đ tăng dư

n bnh quân kh cao trên 21,2%. Hoạt đng tn dng của cc NHTMnhng năm qua còn cha n rt nhiu hạn ch: tỷ l cp tn dng so với

nguồn vn huy đng vưt xa mc cho php của NHNN lm cho tnh

thanh khon của h thng luôn căng thẳng; tn dng tăng trưng nng

dn đn cht lưng tn dng gim thp; cơ cu kỳ hạn cho vay v kỳ hạn

huy đng không cân đi.

Hoạt đng tn dng của cc NHTM pht trin theo hướng tăngquy mô v tc đ tăng trưng, nhưng lại không tập trung nâng cao

cht lưng tn dng trong điu kin kinh t vĩ mô không n đnh, khin



385

cht lưng của cc khon tn dng rt thp, đây đ tr thnh nhng

khon n xu. N xu của h thng NHTM giai đoạn 2008 - 2012 c xu

hướng gia tăng: năm 2008 l 2,17%; năm 2009 l 2,05%; năm 2010 l

2,165%; năm 2011 l 3,3% v năm 2012 tăng vọt lên 8,6%. Đây l cons NHNN công b, nhưng theo đnh gi của hng xp hạng tn nhim

Fitch Ratings năm 2011 không th thp hơn hai con s vo khong

13%. N xu ngân hng đng mc cao v c xu hướng ngy cng

gia tăng. Vic c qu nhiu ngân hng không phi l điu xu, vn đ

chnh l cc ngân hng hoạt đng không hiu qu trong đ vn đ n

xu trong cc ngân hng - nhng ti sn không sinh lời của cc doanhnghip l thch thc lớn nht đi với h thng cc NHTM. Chnh tnh

hnh n xu của cc ngân hng ngy cng trầm trọng khin cho yêu cầu

ti cu trúc ngân hng không th chậm chễ hơn na. Mặc dầu chúng ta

đ thnh lập VAMC đ x l n xu, nhưng cho tới hin nay hin nay

n xu vn l ‘ung nhọt’ của cc NHTM.

Tỷ l an ton vn ti thiu (Capital Adequacy Ratio - “CAR”) c

th gim st nu cc NHTM trch lập quĩ d phòng đúng, đủ theo đúng

quy đnh của NHNN. Thời gian qua, theo bo co của cc NHTM đa

s cc NHTM đ đạt mc tỷ l đm bo vn t c ti thiu trên 8%

theo khuyn ngh của Hip ước Basel II. Tuy nhiên, tỷ l CAR còn c

khc nhau gia cc ngân hng v nhm ngân hng. Đặc bit trong giai

đoạn hin nay, tỷ l n xu tăng cao, trong khi cc nguồn thu khc gim

xung, điu tt nhiên tỷ l ny s b st gim rt nhanh nu như cc NHTM tuân thủ đúng theo quy đnh của NHNN, hạch ton đúng, đủ d

phòng cho cc khon n.

Tnh hnh thanh khon của cc NHTM đôi lúc còn bp bênh, năm

2011, tỷ l s dng vn trong h thng ngân hng lên tới hơn 100%,

dn đn thiu thanh khon; nay tnh hnh ny đ đưc ci thin, tỷ l

s dng vn dao đng từ 93 - 96%, nhưng chưa chắc chắn. Tại cc NHTM hng đầu trên th giới, tỷ l s dng vn ch khong 30 - 70%,

còn 30 - 40% còn lại s dùng đ đầu tư vo công c c thanh khon cao,



386

trong khi cc ngân hng Vit Nam hon ton đầu tư vo tn dng. Tnh

thanh khon của cc NHTM ngy cng gim sút th hin tỷ l tng tn

dng / tng vn huy đng tăng liên tc nhưng nguồn vn huy đng vo

lại c biu hin gim. V vậy NHNN đ ban hnh Thông tư 13/2010/TT-NHNN, c hiu lc vo thng 10/ 2010 quy đnh tỷ l ny mc

ti đa 80% cho cc ngân hng v 85% cho cc t chc tn dng khc

nhưng cho đn nay tỷ l ny vn chưa gim v vn đ vn chưa đưc

gii quyt trit đ. Đồng thời, tỷ l tn dng cho vay / vn huy đng lại

c xu hướng tăng lên, trong khi tn dng tăng trưng cao hơn mc tăng

trưng vn huy đng. Đây l điu không tt đ tăng tnh thanh khon

trong hoạt đng cho vay của ngân hng.

Nhng bt n v kinh t vĩ mô trong nước, đặc bit l lạm pht

cao trong nhng năm tr lại đây v nhng chnh sch thắt chặt tin

t của NHNN nhằm kim ch lạm pht đ đặt h thng NHTM trước

nhng rủi ro rt lớn v li sut. Bên cạnh đ, nhng bin đng lớn v

đt ngt v li sut, cùng với nhng bin php điu hnh li sut còn

mang nặng tnh hnh chnh đ khin cho cc NHTM thường xuyêntrong trạng thi đi ph, khi th chạy đua tăng li sut huy đng, khi lại

gi li sut cho vay mc rt cao đ phòng ngừa bin đng li sut. V

vậy, hin tưng vưt trần li sut diễn ra tương đi ph bin lm gim

hiu lc của cc chnh sch tin t, đồng thời lm suy gim đạo đc

kinh doanh của không t cn b qun l cũng như cn b tc nghip

trong h thng ngân hng.

Năng lc qun tr của cc t chc tn dng còn nhiu bt cập so với

quy mô, tc đ tăng trưng tn dng v mc đ rủi ro. Năng lc đnh

gi, thm đnh, qun l tn dng v gim st s dng vn vay của cc

t chc tn dng còn nhiu yu km. Mt b phận không nhỏ vn tn

dng v nhiu t chc tn dng tập trung đầu tư vo cc lĩnh vc tim

n nhiu rủi ro, chẳng hạn bt đng sn, nên khi gi bt đng sn gim

sâu ko theo n xu của cc t chc tn dng tăng nhanh.Vi phạm quy đnh php luật v hoạt đng cp tn dng v an ton

hoạt đng ngân hng dn đn n xu lớn nhiu t chc tn dng. Qua



387

công tc thanh tra, nhiu t chc tn dng b pht hin vi phạm nghiêm

trọng cc quy đnh an ton hoạt đng tn dng như giới hạn cho vay

mt khch hng v người c liên quan, đặc bit l vic cp cc khon

vay c gi tr rt lớn đi với c đông lớn v người c liên quan. Khchhng vay c tnh hnh ti chnh km lnh mạnh hoặc kinh doanh thua

lỗ, gii th, ph sn, s dng vn vay sai mc đch v phương n đầu tư,

kinh doanh km hiu qu dn đn không tr đưc n vay ngân hng. H

thng php luật còn bt cập, nht l trong lĩnh vc qun l đt đai, ph

sn, gii th doanh nghip, thi hnh n dân s, x l n, ti sn bo đm

tin vay còn nhiu vướng mắc, phc tạp, chậm đưc khắc phc, hon

thin đ tạo điu kin thuận li cho x l n xu.

Vic x l n xu ph thuc nhiu vo cc điu kin kinh t vĩ mô

v th trường, song th trường bt đng sn chưa phc hồi, sn xut kinh

doanh còn nhiu kh khăn, tiêu th hng ho chậm, năng lc ti chnh

v kh năng tr n của doanh nghip còn rt thp, chậm đưc ci thin.

S tr tr ko di của th trường bt đng sn, th trường ti chnh gây

kh khăn cho vic bn, x l ti sn bo đm tin vay v n xu c nguycơ gia tăng. V vậy, vic huy đng cc nguồn vn v tm kim cc nh

đầu tư c đủ năng lc ti chnh đ tham gia x l n xu của cc t chc

tn dng không thuận li.

Trong nn kinh t chuyn đi, đang pht trin như Vit Nam, t

chc tn dng vn l kênh dn vn chnh cho nn kinh t, nên diễn bin

ch s kinh t vĩ mô c nh hưng sâu sắc đn hoạt đng kinh doanh

ngân hng v ngưc lại. Xut pht từ thc tiễn cui năm 2011, tnh

trạng khu vc ngân hng Vit Nam tim n nhiu rủi ro h thng, c

th l nhân t kch hoạt cho s đ vỡ kinh t: li sut cho vay tăng cao

lên đn trên 20% v ko di từ 2009 - 2011; thanh khon của h thng

NHTM gặp kh khăn, li sut cho vay liên ngân hng lên tới 30% -

40%; n xu tăng nhanh; hiu qu v li nhuận gim sút… đặt ra yêu

cầu v ti cơ cu hoạt đng của h thng.Trước thc trạng đ Đng v Nh nước ta đ xc đnh nhim v

trọng tâm của nhim kỳ 2011 - 2016 l thc hin tt 3 khâu đt ph



388

chin lưc gắn với ti cơ cu nn kinh t, chuyn đi mô hnh tăng

trưng. Vic ti cu trúc h thng ngân hng đưc xem l khâu then

cht nằm trong chin lưc ti cu trúc tng th nn kinh t.

Ngh quyt Hi ngh Trung ương 3 (Kha XI) khẳng đnh mttrong ba trọng tâm ti cu trúc kinh t l cơ cu lại h thng ti chnh,

trong đ trọng tâm l cơ cu lại h thng ngân hng của Vit Nam.

Chnh v vậy, chúng ta phi cơ cu lại h thng ngân hng đ khắc phc

nhng yu km tồn tại trong h thng, nhằm lnh mạnh ha ton b h

thng ngân hng, bo đm h thng hoạt đng an ton, thông sut, tr

thnh kênh dn vn đng tin cậy v hiu qu, gim thiu cc rủi ro.2. nộ d tá t nhTm

Ni dung ti cơ cu h thng NHTM bao gồm: ti cơ cu ti chnh;

ti cơ cu hoạt đng kinh doanh; ti cơ cu h thng qun tr; ti cơ cu

s hu.

Ti cơ cu ti chnh của NHTM l tăng quy mô, cht lưng vn

t c của cc NHTM v x l n xu. Do đặc đim của loại hnh kinhdoanh ngân hng vn t c ch chim mt tỷ trọng nhỏ trong nguồn vn

kinh doanh, nhưng vn t c nghĩa rt lớn đi với s tồn tại v pht

trin của NHTM. Quy mô v cht lưng vn t c của NHTM tạo nn

tng cho hoạt đng, đm bo s an ton, duy tr nim tin v điu chnh

hoạt đng của NHTM. Trong qu trnh ti cơ cu ti chnh NHTM, mt

ni dung ht sc quan trọng l phi bit chnh xc s n xu đ c cc

bước x l c hiu qu. X l n xu c th cu trúc lại n, x k ti snđm bo, bn cho công ty mua bn n, chuyn n thnh vn gp,…

Ti cơ cu hoạt đng kinh doanh NHTM l củng c, chn chnh lại

hoạt đng nhằm nâng cao hiu qu hoạt đng của NHTM v đp ng cc

chun mc v thông l quc t. Ti cơ cu hoạt đng kinh doanh của cc

NHTM bao gồm cc ni dung: ti cơ cu v dch v; ti cơ cu v nhân

s; ti cơ cu v công ngh; ti cơ cu v mô hnh t chc hoạt đng.Ti cơ cu h thng qun tr c nghĩa đặc bit quan trọng đi với

NHTM, bi tnh đặc thù l doanh nghip kinh doanh tin, nên c đ rủi



389

ro cao v mc đ nh hưng lớn đi với h thng ti chnh v ton b

nn kinh t quc dân. Ti cơ cu h thng qun tr của NHTM cần tuân

thủ 14 nguyên tắc cơ bn của Ủy ban Basel ban hnh năm 1999, sa đi

năm 2006. Trong bi cnh kinh t c nhiu bin đng kh lường, thqun tr của NHTM c nghĩa vô cùng quan trọng.

Ti cơ cu s hu NHTM c nghĩa quyt đnh tới chc năng,

nhim v, phạm vi hoạt đng v vic tuân thủ quy đnh php luật của

từng loại hnh NHTM. Theo hnh thc s hu c th phân chia thnh

cc loại hnh NHTM: ngân hng thuc v s hu tư nhân; ngân hng

thuc v s hu của cc c đông (NHTM c phần); ngân hng thucs hu Nh nước; ngân hng liên doanh. Theo xu hướng chung tại cc

nước, vic ti cơ cu s hu l gim dần tỷ l s hu nh nước, tăng

dần tỷ l s hu trong lĩnh vc s hu cho cc thnh phần kinh t khc.

Hầu ht cc quc gia đu chú trọng thu hút vn đầu tư nước ngoi vo

lĩnh vc ngân hng.

NHNN với vai trò l cơ quan qun l nh nước trong lĩnh vc ngân

hng, c trch nhim đm bo an ton cho ton b h thông NHTM v

c vai trò rt lớn trong qu trnh ti cơ cu NHTM; T chc qu trnh ti

cơ cu h thng NHTM (r sot đnh gi tnh hnh hoạt đng của ton

h thng; lập phương n ti cơ cu h thng NHTM trnh Chnh phủ phê

duyt); Điu phi, hỗ tr thc hin ti cơ cu (hỗ tr gii quyt vn đ

thanh khon, lm trung gian gia cc NHTM, thc hin v lm đầu mi

hon chnh cc quy đinh php luật c liên quan đn hoạt đng NHTM,kim sot môi trường vĩ mô, ci thin lòng tin của cc nh đầu tư nước

ngoi ); Đnh gi v ti cơ cu h thng NHTM.

ii. KếT quả Ti cơ cấu hệ Thống ngn hng (2012

- 2014)

Thng 3/2012, tại Quyt đnh s 254/QĐ - TTg ngy 1/3/2012,

Chnh phủ thông qua Đ n “Cơ cu lại h thng cc t chc tn dnggiai đoạn 2011 - 2015”. Bắt đầu từ 2011- 2012, tập trung hỗ tr thanh

khon; r sot, phân loại TCTD v thc hin mua bn sp nhập ngân



390

hng yu km v đn năm 2014 hon thnh căn bn ti cơ cu ti chnh

v 2015 hon thnh căn bn ti cơ cu hoạt đng v qun tr.

Sau mt năm, ngy 11/3/2013 Thủ tướng Chnh Phủ đ ban hnh

Quyt đnh s 363/QĐ-TTg v vic thnh lập Ban ch đạo liên ngnhtrin khai đ n “Cơ cu lại h thng cc t chc tn dng giai đoạn

2011-2015”.

Sau hơn 2 năm thc hin trin khai đ n “Ti cơ cu h thng cc

t chc tn dng giai đoạn 2011-2015”, đnh gi v kt qu ti cơ cu

h thng ngân hng c nhiu kin khc nhau v thnh công cũng như

hạn ch. Tuy nhiên, đ đnh gi mt cch c căn c cần da vo nhngmc tiêu v l trnh của đ n; đồng thời da trên nhng tiêu ch đnh

gi của nhiu quc gia đ thc hin. Đ đnh gi hiu qu của qu trnh

ti cu trúc h thng ngân hng của cc quc gia, thường s dng h

thng ch tiêu đo lường so snh vic thc hin cc mc tiêu trước v sau

ti cu trúc, như: kh năng thanh ton v kh năng sinh lời; s ci thin

năng lc thc hin chc năng trung gian ti chnh; khôi phc nim tin

của công chúng,….

Căn c vo mc tiêu, cũng như l trnh của đ n, bước đầu c th

đnh gi kt qu v nhng thnh công v hạn ch của qu trnh ti cơ

cu h thng NHTM trong 2012 - 2014 như sau:

1. nữ kt bướ đầ

- Khuôn khổ pháp lý về an toàn hoạt động ngân hàng từng bước

đưc hoàn thiện.

Cc Đ n v hnh lang php l, đặc bit trong vn đ x l n xu

đ đưc thit lập tạo tin đ đy nhanh tin trnh ti cơ cu h thng

ngân hng. Đ hỗ tr cho qu trnh ti cu trúc h thng t chc tn

dng, thng 5/2013, Chnh phủ thông qua đ n “X l n xu của h

thng cc t chc tn dng” v đ n “Thnh lập Công ty qun l ti

sn của cc t chc tn dng Vit Nam” (Quyt đnh s 854/QĐ-TTgngy 31/5/2013). Đ tạo s đồng thuận, quan tâm, ủng h của ton x

hi đi với cc đ n, NHNN đ ban hnh k hoạch hnh đng, thnh



391

lập ban ch đạo liên ngnh trin khai cc đ n, tập trung thanh tra ton

din, gim st tch cc, yêu cầu thc hin kim ton đc lập đi với cc

t chc tn dng đ đnh gi đúng thc trạng hoạt đng của h thng

cc t chc tn dng v xc đnh cc t chc tn dng yu km cần cơcu lại. NHNN đ chủ tr hoặc với cc cơ quan liên quan xây dng v

ban hnh nhiu văn bn đy nhanh qu trnh ti cơ cu như: Quyt đnh

s 48/2013/TTg-QĐ ngy 1/8/2013 của Thủ tướng Chnh phủ; Thông

tư s 02/2013/TT-NHNN ngy 21/1/2013; Ch th s 06/CT-NHNN

ngy 9/11/2012; Quyt đnh s 780/QĐ-NHNN ngy 23/4/2012; Ch

th s 01/CT-NHNN ngy 31/1/2013; Ch th s 04/CT-NHNN ngy

17/9/2013, v.v …

Trên cơ s hnh lang php l đưc ban hnh, ti cu trúc h thng

ngân hng đ v đang đưc trin khai v bước đầu đ đạt đưc mt s

kt qu đng ghi nhận giúp hoạt đng ngân hng từng bước đưc cơ

cu lại theo hướng lnh mạnh. NHNN đ tin hnh thanh tra ton din

php nhân 32 t chc tn dng trong năm 2012 v 25 t chc tn dng

trong năm 2013 đ phân loại, đnh gi đúng thc trạng ti chnh, hoạtđng, qun tr của t chc tn dng. Trên cơ s kt qu thanh tra, gim

st, NHNN đ xc đnh đưc mt s t chc tn dng yu km hoặc vi

phạm nghiêm trọng quy đnh an ton hoạt đng cần đưc ưu tiên tập

trung cơ cu lại. Căn c kt qu thanh tra, gim st v kim ton đc

lập, NHNN đ yêu cầu cc t chc tn dng xây dng phương n cơ cu

lại nhằm khắc phc nhng yu km, vi phạm php luật v thc hin cc

gii php cơ cu lại phù hp. Riêng đi với 9 ngân hng yu km cần

cơ cu lại, NHNN đ thnh lập t gim st tại từng ngân hng đ gim

st chặt ch, ton din v bo v ti sn tại cc ngân hng; ch đạo cc

NHTM nh nước hỗ tr thanh khon v tham gia cơ cu lại; thnh lập

ban ch đạo ti cơ cu đi với từng ngân hng với s tham gia của mt

s b, ngnh, đa phương. Bo co xin kin ch đạo của Thủ tướng

Chnh phủ khi cần thit.- Các ngân hàng đưc tái cơ cấu bước đu đ c s thay đổi năng

lc tài chnh, an toàn hệ thống đ dn đưc cải thiện.



392

Nhim v cơ cu lại đưc thc hin đồng b trên tt c cc mặt v

cơ ch, chnh sch, ti chnh, qun tr, hoạt đng đi với tt c cc nhm

t chc tn dng c trong nước v nước ngoi. Bước đi đầu tiên của tin

trnh ti cơ cu ngân hng c th đưc đnh du bằng đng thi khoanhvùng nhm t chc tn dng yu km của NHNN. Vic sp nhập, hp

nht, mua lại cc t chc tn dng đ v đang diễn ra, chủ yu thc hin

theo nguyên tắc t nguyn. NHNN chưa phi p dng bin php can

thip bắt buc đi với trường hp no theo quy đnh của php luật.

Sau khi xc đnh chn ngân hng yu km cần cơ cu lại (bao gồm:

SCB, Ð Nht, Vit Nam Tn Nghĩa, Habubank, Tienphongbank, GP

Bank, Navibank, TrustBank v Western Bank), NHNN đ tin hnh cc

bin php kim sot tnh hnh hoạt đng của cc ngân hng ny. Ðồng

thời, phi hp cc b, ngnh, đa phương phê duyt v ch đạo trin khai

phương n cơ cu lại đi với từng ngân hng. Trong đ phi k đn l

s hp nhât 03 ngân hng: NHTM c phần Si gòn, ngân hng Đ nht

v ngân hng Vit nam Tn nghĩa. Trước khi hp nht, ba ngân hng ny

lâm vo tnh trạng mt kh năng thanh khon trầm trọng, nhưng sau khisp nhập với nhau thnh mt ngân hng dưới s bo tr của ngân hng

Đầu tư v Pht trin Vit Nam v s hỗ tr của NHNN thông qua khon

vay ti cp vn. Sau khi sp nhập, NHTM c phần Si Gòn bo đm an

ton ti sn Nh nước, đm bo cc khon chi tr cc khon tin gi của

dân chúng v thanh ton đưc hầu ht cc khon n vay ti cp vn của

NHNN. Kt qu bước đầu của ti cơ cu h thng NHTM c th thy

rõ qua vic pht hnh c phiu đ tăng vn điu l, bn c phần cho cđông nước ngoi, sp nhập mt s NHTM c phần với nhau.

Cc NHTM yu km c nguy cơ đ vỡ cũng đ đưc NHNN kim

sot chặt ch v từng bước đưc x l thông qua cc gii php thch hp

nhờ đ m th trường tin t bước đầu dần đi vo n đnh.

- Từng bước lành mạnh ha tài chnh, trọng tâm là tăng vốn điều

lệ và xử lý n xấu ca các tổ chc tn dụng.H thng ngân hng đ tch cc thc hin cc gii php đồng b đ

kim ch n xu gia tăng v x l n xu như: trin khai cc gii php



393

t x l n xu; cơ cu lại n đ hỗ tr doanh nghip tip cận đưc vn

vay phc v sn xut, kinh doanh; kim sot v tit gim chi ph hoạt

đng k c chi lương, thưng v c tc đ tăng kh năng trch lập d

phòng v x l n xu bằng d phòng rủi ro; thc hin cc gii phpnâng cao cht lưng tn dng v tch cc bn n xu cho Công ty Qun

l ti sn của t chc tn dng Vit Nam (VAMC). Nhờ đ, n xu của

cc t chc tn dng đ từng bước đưc x l, cht lưng hoạt đng của

cc t chc tn dng từng bước đưc ci thin dần.

Tuy nhiên, đây mới ch l nhng bước kt qu bước đầu, cc ngân

hng vn còn mt chặng đường di đầy thch thc pha trước trong tintrnh ti cơ cu đ c th đạt đưc s chuyn bin mạnh m v cht

trong ton b h thng như mc tiêu đ n đ đưa ra. Bên cạnh nhng

thnh công, qu trnh thc hin cho thy, vn còn qu nhiu hạn ch,

kh năng kh hon thnh mc tiêu, nhim v v đch đúng hạn của Đ

n vo năm 2015.

2. nữ ạ

- Các ngân hàng sau hp nhất, sáp nhập, mặc dù đ c s tăng lên

đáng k về quy mô vốn và tài sản nhưng các thương vụ sáp nhập, hp

nhất thời gian qua mới ch là s sáp nhập, hp nhất về mặt cơ học, ch

chưa c s cải thiện đáng k về mặt tài chnh và quản trị.

Chúng ta đu biêt rằng ti cơ cu ch c hiu qu sau khi vic mua

bn, st nhập tạo ra mt sắc din mới cho chủ th cũ. Phần lớn cc ngân

hng đưc ti cơ cu vừa qua đ c s thay đi ban đầu, chủ trương ticơ cu cc t chc tn dng bước đầu c hiu qu khi t chc mạnh mua

t chc yu. Song, phi thừa nhận mt thc t, ti cơ cu mới ch dừng

lại “bnh mới rưu cũ”, chưa c s thay đi mạnh m c v cht ln

lưng, cũng như phương thc hoạt đng.

Tốc độ tăng n xấu tuy c giảm nhưng quy mô vẫn lớn- .

N xu ngy cng kh xc đnh v đn nay vn chưa c bin phpx l cơ bn v bi ton gii quyt “n xu” vn nan gii. Ð n ti cơ

cu h thng cc t chc tn dng giai đoạn 2011 - 2015 đặt ra l trnh



394

đn năm 2015 hon thnh cơ bn x l n xu. Tuy nhiên, theo đnh gi

của nhiu chuyên gia kinh t, mc tiêu ny kh c th thc hin đưc

bi cho đn nay, mặc dù tc đ tăng n xu c gim nhưng quy mô n

xu còn rt lớn, rủi ro h thng vn còn v khủng hong thanh khonvn c th xy ra bt c lúc no do nh hưng của n xu.

Đng chú , sau khi NHNN ban hnh Quyt đnh 780 cho php

cc t chc tn dng cơ cu lại n theo hướng gin, hon kỳ hạn n đ

trnh p lc n b “nhy nhm”, không t đơn v đ lạm dng qu mc

chnh sch ny đ trnh p lc v s liu n xu. Chnh hnh vi ny dn

đn n xu không đưc phn nh thc cht v không trch lập đủ mccần thit.

Theo bo co ti chnh ngân hng 6 thng đầu năm 2014, cho thy

li nhuận của nhiu ngân hng st gim so với cùng kỳ. Đặc bit, n xu

của cc ngân hng cũng đồng loạt tăng. Theo công b của NHNN, tỷ l

n xu trên ton h thng hin cui thng 6/2014 mc 4,17% tng dư

n cao hơn mc 4,07% vo cui thng 5/2014 v mc 3,61% cui năm

2013. Đn thời đim ny, tng n xu đ x l khong 210.000 tỷ đồng,

hin còn lại khong 161.000 tỷ đồng. N cũ chưa gii quyt dt đim

lại pht sinh n mới. V vậy, nu không gii quyt dt đim th đây l

đim nghn của nn kinh t; còn tồn tại n xu cao th nguy cơ bt n

kinh t vĩ mô vn còn. Trong khi đ hng xp hạng tn dng Moody’s

ước tnh l 10-15%. N xu vn l ‘ung nhọt’ của cc ngân hng thương

mại. Nu xt v tỷ l n xu, th đng ni nht nằm nhm ngân hngthương mại c phần khi đa s cc t chc c tỷ l vưt 3% - ngưỡng an

ton do NHNN v cc t chc quc t đặt ra.

Liên quan đn n xu nhiu kin cho rằng vic x l n xu hin

nay còn gặp nhiu kh khăn v chúng ta mới ch thc hin khoanh vùng

n xu ch chưa x l dt đim đưc, x l n xu còn nhiu nan gii.

Qu 4 năm ngoi khi Công ty Qun l ti sn của cc t chc tn dng(VAMC) đi vo hoạt đng v nhng khon n đầu tiên đưc mua, người

ta đ hy vọng nhn thy kh năng x l n xu. Nhiu người cho rằng



395

mt cơ ch x l n đ ra đời, ging như cc nước trong cc cuc

khủng hong trước đây, v cơ ch ny s mang lại hiu qu.

Cơ ch hoạt đng của mt t chc như VAMC cc quc gia khc

thc cht l Nh nước bỏ tin ra mua n, ôm khon n đ mt thời gian,sau đ khi kinh t phc hồi, th trường ti chnh, bt đng sn m lên,

nhưng VAMC của Vit nam không như vậy. VAMC mua n bằng giy,

giy đ l tri phiu đặc bit, đưc mang lên giao dch với Ngân hng

Nh nước đ vay tin. Bn n, cầm giy, ngân hng vn phi tip tc

đòi n v thêm mt công đoạn mới l mỗi năm trch d phòng rủi ro

20% tng gi tr tờ giy cầm y. Hin VAMC đang gặp kh khăn trongvic pht mi ti sn đm bo thông qua đu gi. VAMC đ t chc ba

lần đu gi nhưng đu tht bại. VAMC đu gi theo cch thông thường,

gi bn không linh hoạt, nên không lm cho th trường n chuyn đng,

tht bại l đ. VAMC công b đn cui thng 8/2014 đ mua đưc

tng cng 59.000 t đồng n xu. Con s ny c th thp hơn s n xu

pht sinh từ thng 10 năm 2013 đn nay. VAMC ôm n, m chưa x l

đưc th lm sao n gim đưc? Ci cần hin nay l cho VAMC mt cơ

ch th trường v mt nguồn lc ti chnh khong 3.000 - 5.000 t đồng

đ x l n xu. Cơ ch y l cho php VAMC bn đu gi ti sn theo

gi th trường, bn đn khi c người mua. Vướng mắc ny cần đưc

tho gỡ. Còn c với cch thc tin hnh hin tại, s chẳng c ngân hng

no gii th, ph sn v n, nhưng s n đn cht.

- Vấn đề sở hữu cheo giữa các tổ chc tn dụng vẫn chưa đưc hạnchế và kim soát hiệu quả.

Ngh đnh 141/2006/NĐ-CP, ngy 22/11/2006 yêu cầu tt c cc

NHTM phi c vn điu l ti thiu l 3.000 tỷ đồng vo cui năm

2010. p lc tăng vn điu l đ buc cc ngân hng phi liên kt với

nhau thông qua nắm gi c phần của nhau. Vic NHNN thc hin chnh

sch tin t nới lỏng trong mt thời gian di từ năm 2006 đn năm 2010đ thúc đy tăng trưng tn dng bùng n mt cch mạnh m. Đ c đủ

vn cung cp cho nn kinh t với quy mô lớn v thường xuyên, th cc



396

t chc tn dng buc phi liên kt s hu với nhau. Vic sp nhập cc

t chc tn dng với nhau theo Đ n cơ cu lại h thng cc t chc tn

dng giai đoạn 2011 đn năm 2015 của Thủ tướng Chnh phủ đ khin

cho mt nhm ngân hng hoặc c nhân tr thnh chủ s hu của nhiungân hng khc.

Hin trạng mạng lưới s hu cho Vit Nam vn đang ht sc

phc tạp, đ tạo thnh mt ma trận chằng cht đn mc bo đng, dù

cc quy đnh khng ch tnh trạng ny không thiu, m rt t thông tin

đưc công khai.

Trên thc t, luật cc t chc tn dng năm 2010 đ c nhng quyđnh rõ rng v vn đ s hu c phần của cc c nhân v cc t chc

tn dng. Tuy nhiên, đ lch luật, cc t chc tn dng đ hoặc thông

qua trung gian đ mua c phần của cc t chc tn dng đ mua c phần

của mnh, hoặc c nhân th tm cch núp bng người khc đ s hu c

phần ngân hng vưt qu con s quy đnh l 5% vn điu l của t chc

tn dng như quy đnh.

Vn đ s hu cho, đầu tư cho trong h thng t chc tn dng

Vit Nam đang c xu hướng diễn bin phc tạp, tim n rủi ro v nh

hưng đn an ton hoạt đng của từng t chc tn dng ni riêng cũng

như ton h thng t chc tn dng ni chung, gây cn tr nht đnh đn

qu trnh cơ cu lại h thng cc t chc tn dng. S hu cho đ gây

nên mt s tc đng tiêu cc đn hoạt đng qun tr, điu hnh, tnh

minh bạch trong hoạt đng của mt s t chc tn dng gây ra nhngcn tr nht đnh đn qu trnh cơ cu lại h thng.

C nhiu kin phn nh vn đ s hu cho v s hu c tnh

lũng đoạn trong hoạt đng ngân hng ngy cng nng hơn, nht l khi

tin hnh ti cơ cu h thng ngân hng.

- Tái cấu trúc hệ thống ngân hàng trin khai cn chậm, chưa thật

s hiệu quả.Thủ tướng cũng đ nhiu lần nhắc NHNN quyt lit v đy nhanh

ti cơ cu. Tại phiên họp Chnh phủ thường kỳ thng 8/2014 vừa qua,



397

mt lần na Thủ tướng Nguyễn Tn Dũng lại nhn mạnh đn vic thúc

đy ti cơ cu h thng ngân hng, m nu cần thit s cho ph sn ngân

hng yu km. Tuy nhiên, c nhng vướng mắc vưt tầm gii quyt của

ngân hng đ, hay của chnh NHNN. Nhiu chuyên gia kinh t vn chorằng, phi quyt lit hơn na ti cơ cu h thng cc t chc tn dng,

m trọng tâm đầu tiên vn l x l n xu phi mạnh m v dt đim.

Tại cc kỳ họp Quc hi (kha XIII) yêu cầu đặt ra l NHNN phi tạo

cho đưc chuyn bin tch cc trong vic ti cơ cu h thng ngân hng,

cc t chc tn dng, cc công ty ti chnh gắn với th trường chng

khon, th trường ti chnh, bo đm đn năm 2015 c mt h thng

ngân hng lnh mạnh. Nhưng hơn 2 năm qua ti cơ cu h thng ngân

hng chưa chuyn bin tch cc như mong đi.

- Cơ cấu tổ chc và hoạt động ca các ngân hàng chuyn biến chậm.

B my qun l v quy trnh hoạt đng còn cồng knh với s lưng

lao đng v s lưng chi nhnh, phòng giao dch qu nhiu nhưng phân

b không hp l v lm vic km hiu qu. Ngoi ra vic trin khai mô

hnh mới còn chậm v trnh đ nhân lc còn chưa đp ng đưc yêu cầu

xây dng v pht trin th ch qun tr ngân hng hin đại.

- Năng lc quản trị điều hành cn nhiều hạn chế ở mọi cấp điều hành.

Trnh đ qun tr ngân hng vn chưa đp ng tt cc chun

mc quc t. Vic thiu cc thnh viên đc lập trong Hi đồng qun tr,

s hạn ch v trnh đ của nhng người điu hnh vn l nhân t hạn

ch hiu qu hiu qu qun l tại cc ngân hng. S thiu rõ rng vminh bạch trong mi quan h gia hi đồng qun tr, ban điu hnh, ban

kim sot cũng như chưa c đưc nhng cơ ch gii quyt trit đ dn

tới gim tnh đc lập của ban kim sot khi thc hin vai trò của mnh.

Hip ước Basel I ra đời năm 1988, nhưng phi 17 năm sau Vit Nam

mới bắt đầu thc hin với s ra đời của hai quyt đnh quan trọng: Quyt

đnh 457/2005/QĐ-NHNN, ngy 19/4/2005, Quyt đnh ny sau đ đđưc thay th bằng Thông tư 13/2010/TT-NHNN, ngy 20/05/2010 v

Thông tư 19/2010/TT-NHNN, ngy 27/09/2010, v đm bo cc tỷ l



398

an ton trong hoạt đng của cc t chc tn dng; Quyt đnh 493/2005/

QĐ-NHNN, ngy 22/4/2005 v phân loại n, trch lập v s dng d

phòng trong hoạt đng của cc t chc tn dng. Cc quy đnh ny nhn

chung đ theo tinh thần của Basel I. Tuy nhiên, mc đ vận dng BaselI của cc ngân hng Vit Nam vn còn chưa đầy đủ do thiu hạ tầng kỹ

thuật v cơ s d liu. C th, tỷ l an ton vn của cc NHTM lớn dù

đ đạt mc 8%, nhưng cc tỷ l ny đưc tnh ton trên c s cc chun

mc k ton Vit Nam. Vậy, bao giờ h thng ngân hng Vit Nam c

th tuân thủ hon ton Basel I? Còn Basel II đn khi no? Kinh nghim

nhiu quc gia châu đ trin khai Basel II cho thy, thường phi mt

từ 5 năm đn 7 năm k từ lúc bắt đầu đn khi hon ton tuân thủ. Do đ,

nu không trin khai nghiêm túc từ đầu, h thng ngân hng Vit Nam

vn còn cch đch Basel II kh xa. Trên thc t, cc NHTM tuy đ đạt

đưc tỷ l an ton vn ti thiu l 8% theo Basel II, nhưng nu trch lập

d phòng rủi ro đúng v đủ theo quy đnh của NHNN, chắc chắn tỷ l

ny s st gim, nht l trong điu kin hin nay, khi con s n xu chưa

xc đnh chnh xc l bao nhiêu.Hin tại tỷ l n xu, s hu cho, can thip của chnh quyn trung

ương v đa phương trong hoạt đng cho vay của ngân hng, công tc

thanh tra gim st ngân hng… chưa thc s phn nh chnh xc hoạt

đng của th trường ti chnh Vit Nam.

3. nyê â y ữ ạ

- Nguyên nhân từ th chế và kinh tế v mô

H thng php luật v lĩnh vc hoạt đng ngân hng còn thiu,

chồng cho, bt cập hoặc chậm sa đi, b sung, p dng nhng quy

đnh quan trọng tạo điu kin cho ngnh pht trin phù hp với cc chn

mc quc t v l trnh hi nhập, như Luật Ph sn, Luật Mua & Bn,

St nhập, hp nht ngân hng,… H thng thanh tra, gim st hoạt đng

ngân hng chưa c hiu qu cao trong bi cnh cc NHTM pht trinnhanh v quy mô v hi nhập quc t sâu rng. Cc tiêu chun cp php,

cc chun mc an ton chưa chặt ch, chưa kim ch mc đ rủi ro gia



399

tăng trong hoạt đng ngân hng. Nguyên tắc th trường trong hoạt đng

ngân hng v kỷ cương, kỷ luật, an ton trong hoạt đng ngân hng

không đưc đ cao. S thiu minh bạch v thông tin v cc hnh vi c

lm tri quy đnh php luật trong ngân hng chưa đuc x l nghiêm.Vic qun l, gim st của NHNN v Chnh phủ chưa hiu qu.

Chẳng hạn theo Thông tư 13/2010/TT-NHNN v Thông tư 19/2010/TT-

NHNN v hoạt đng gim st từ xa của NHNN mới ch đưc th hin

trong ni dung gim st cht lưng ti sn bằng vic thng kê cc khon

n qu hạn, hoặc trong vic gim st cc giới hạn tn dng của NHTM

m điu ny chưa đủ đ đnh gi mc đ rủi ro tn dng của NHTM,v cần phi c thêm nhng đnh gi đnh tnh khc như đnh gi tiêu

chun cp tn dng v đnh gi quy trnh cp tn dng của ngân hng.

Hoạt đng gim st của NHNN đi với cc NHTM chủ yu vn mang

tnh theo dõi, gim st mt cch riêng lẻ với từng ngân hng, m chưa

thy đưc xu hướng chung của c h thng; chưa chú trọng vo hoạt

đng cnh bo sớm của cc NHTM. Do vây, rủi ro h thng v khủnghong thanh khon c th xy ra bt c lúc no do nh hưng của n

xu vn còn.

Kinh t vĩ mô tuy bước đầu c s phc hồi, song s chuyn bin

chưa thc s rõ nt, th hin: th trường bt đng sn chưa đưc ph

băng, hoạt đng sn xut kinh doanh còn nhiu kh khăn, sc mua còn

thp, năng lc ti chnh v kh năng tr n của doanh nghip còn rtthp,… nên vic vic x l n xu còn nhiu kh khăn. Cùng với n l

th trường ti chnh trong nước v quc t vn còn nhiu kh khăn nên

vic huy đng cc nguồn vn v tm kim cc nh đầu tư cũng hạn ch.

Nguyên nhân từ các NHTM -

Chưa chủ đông t ti cơ cu, n xu chưa đưc xc đnh mt cch

đầy đủ, chưa thc s nghiêm túc chp hnh nhng quy đnh v cho vayv đm bo an ton trong hoạt đng tn dng. Trnh đ v năng lc của

cc cp lnh đạo, cũng như nhân viên còn nhiu hạn ch, chưa nỗ lc



400

trong vic pht trin sn phm, dch v mới, chưa tm ra hướng đi riêng

trong hoạt đng ngân hng.

Vic cơ cu lại h thng cc t chc tn dng v x l cc t chc

tn dng yu km l vn đ ht sc phc tạp, nhạy cm, liên quan đnquyn, nghĩa v, li ch của nhiu bên v mt nhiu thời gian với nhiu

thủ tc, quy đnh. Do vậy, vic ti cơ cu h thng ngân hng, vic x

l cần c l trnh, từng bước, thận trọng v bằng nhiu gii php đồng

b, nhưng cũng cần quyt lit hơn na.

iii. KhuYến nghỊ

Đ đy mạnh cơ cu lại h thng cc t chc tn dng trong nhngthời gian còn lại của đ n đ đạt đưc nhng mc tiêu đ đnh, xin c

mt s khuyn ngh sau:

hoà t ô trườ páp lý1.

R sot h thng văn bn php l theo hướng đầy đủ, đồng b v

phù hp với thông l v chun mc quc t, đồng thời vn đm bo tnh

đặc thù của nn kinh t Vit Nam, tạo điu kin thông thong cho cc NHTM Vit nam, nâng cao hiu lc qun l.

Chẳng hạn h thng php luật v M&A. Tuy nhng quy đnh php

luật hin hnh đ đ cập đn hoạt đng M&A, nhưng khi nim chưa

đưc chun ha, chưa thng nht với cc văn bn khc. Cc quy đnh

ny mới ch dừng lại vic xc lập v mặt hnh thc của hoạt đng

M&A. Nhưng bn cht của M&A l mt giao dch thương mại, ti

chnh, đòi hỏi phi c nhng quy đnh c th như: kim ton, đnh gi,

tư vn, môi giới, cung cp thông tin, bo mật, chuyn giao xc lập s

hu, chuyn dch tư cch php nhân, c phần, c phiu, cc nghĩa v ti

chnh, thương hiu, cơ ch gii quyt tranh chp,… Hin cũng chưa c

cc văn bn hướng dn cc thủ tc, quy trnh M&A rõ rng, c th, gây

kh khăn trong vic xc lập cc giao dch, đa v mỗi bên mua bn cũng

như hậu qu php l sau M&A. Hoặc vn đ s hu cho cần c văn bn php quy cũng như vic kim sot vic thc thi cc điu khon quy

đnh. V d b sung thuật ng s hu cho vo trong Thông tư 13/2010/



401

TT-NHNN đồng thời hnh s ha cc vn đ liên quan đn s hu cho

đ ngăn ngừa hnh vi ny (b sung vo luật dân s). Hon thin cc văn

bn php l khc chi phi hoạt đng của cc NHTM, đn vic đi mới

h thng qun tr doanh nghip, qun tr rủi ro, minh bạch ha tronghoạt đng ngân hng.

2. nâ o v trò đị ướ, lý, á sát nhnn

và cí p

NHNN cần tham gia, hỗ tr sâu hơn đ x l nhng vn đ liên

quan đn nhiu chủ th khc nhau. V d, mt khon n xu c th do

mt vi nhân hng qun l, khi gii quyt mỗi ngân hng đu c gắngginh phần li cho mnh, dn đn nhng chi ph pht sinh không đng

c. Trong trường hp ny NHNN cần tham gia với vai trò tư vn, sắp

xp, gp phần đy nhanh qu trnh x l n xu v gim chi ph x hi

pht sinh. Hoặc trong qu trnh ti cơ cu h thng ngân hng, đ l

vn đ huy đng vn. Vic tăng vn c th dn tới tnh trạng s hu

cho ngy cng trầm trọng. Do vậy, vic kim sot từ xa, gim st tại

chỗ NHNN phi kim sot đưc tnh minh bạch của cc luồn tin khi

NHTM tăng vn. Vn đ n xu, NHNN cần đôn đc, gim chặt ch

qúa trnh bn, x l n xu gia cc NHTM v VAMC theo đ n Chnh

phủ đ phê duyt.

Chnh phủ theo dõi, kim tra, gim st, đôn đc qu trnh ti cơ cu

h thng ngân hng mt cch thường xuyên. Chnh phủ cho trin khai

c phần ha sâu rng hơn bằng cch bớt tỷ l s hu của Nh nước trongcc ngân hng đ c phân ha l: VCB, BIDV, Vietinbank v MHB. Đi

với NHTM Nh nước lớn nht Vit Nam - Agribank cần đưc c phần

ha, nhưng vn đm bo Nh nước nắm gi c phần chi phi. Bi hoạt

đng của Agribank chưa hiu qu, n xu cao. Tuy nhiên, trước khi c

phần ha cần đưc ti cu trúc lại, phn đu gim n xu.

Từng bước nâng dần tỷ l s hu c phần của nh đầu tư nướcngoi đi với NHTM trong nước, đặc bit l nhng đnh ch ti chnh

quc t c uy tn, với nhng kinh nghim, nguồn lc (v con người,



402

qun tr rủi ro, pht trin sn phm, tip cận th trường vn quc t) s

l nhân t thúc đy pht trin h thng ngân hng Vit nam.

3. vớ v xử lý ợ x

Mt trong nhng vn đ mang tnh quyt đnh đi với chương trnhti cơ cu h thng v cũng l nhim v nặng n đi với cc t chc tn

dng l phương n x l n xu. Đ x l tận gc vn đ n xu trong

h thng cc t chc tn dng, trước mắt cần minh bạch ha thông tin

n xu của từng t chc tn dng. Đ thc hin vn đ ny, NHNN phi

c bin php kim tra v gim st chặt ch hoạt đng của từng t chc

tn dng, đm bo cc thông tin v n xu do cc t chc ny cungcp phi phù hp với quy đnh của php luật v thông l quc t. Tăng

cường công tc thanh tra, gim st cc t chc tn dng chp hnh cc

quy đnh v hoạt đng ngân hng, x l n xu; đi mới v t chc v

hoạt đng thanh tra, gim st ngân hng phù hp với thông l v chun

mc quc t; ban hnh cc cơ ch, quy đnh an ton hoạt đng ngân

hng như phân loại n, trch lập v s dng d phòng rủi ro, quy ch

cho vay, mua tri phiu doanh nghip,ủy thc; x l dt đim tnh trạngs hu cho gia cc t chc tn dng... Cần c bin php x phạt thch

đng đi với cc t chc tn dng vi phạm.

Đi với cc t chc tn dng cần tch cc x l n xu: thường

xuyên đnh gi lại, phân loại đúng cht lưng v kh năng thu hồi của

cc khon n; tip tc cơ cu lại n; hỗ tr vn đ khch hng khắc

phc kh khăn v phc hồi sn xut kinh doanh; kim sot chặt ch vgim chi ph hoạt đng; tăng cường trch lập v s dng d phòng rủi

ro đ x l n xu; cc t chc tn dng tăng cường năng lc qun tr

rủi ro, nht l rủi ro tn dng, nhằm hạn ch n xu mới pht sinh, đồng

thời phi hp chặt ch với công ty Qun l ti sn (VAMC) đ trin khai

thc hin quyt lit cc gii php x l n xu theo quy đnh của php

luật. Đi với khch hng vay: củng c, chn chnh, ti cơ cu hoạt đng,

nâng cao năng lc ti chnh, qun tr, tăng cường ng dng công nghv kh năng cạnh tranh; phi hp với t chc tn dng xây dng v trin

khai cc phương n cơ cu lại n.



403

NHNN điu hnh linh hoạt, thận trọng chnh sch tin t, tn dng;

trin khai cc gii php x l hng tồn kho, n đọng trong xây dng

cơ bn; khuyn khch đầu tư, tiêu dùng, tho gỡ kh khăn cho sn xut

kinh doanh; pht trin th trường bt đng sn; chủ đng phi hp vớicc cơ quan liên quan đ xut xây dng v ban hnh chnh sch v

miễn, gim thu thu nhập doanh nghip, thu gi tr gia tăng đi với

công ty qun l ti sn của cc t chc tn dng Vit Nam v hoạt đng

mua, bn ti sn bo đm đ thúc đy pht trin th trường mua bn n

v hỗ tr x l n xu của cc t chc tn dng cũng như sa đi, b

sung v hon thin mt s quy đnh liên quan đn giao dch bo đm,

x l ti sn bo đm v cc quyn của chủ n, nghĩa v của bên vay,

bên bo đm tại Luật Dân s, Luật Đt đai, Luật T tng dân s, Luật

Thi hnh n dân s.

VAMC đ đưc thnh lập hơn mt năm, cho tới nay mới pht huy

tc dng gc đ l gp phần lm sạch bng cân đi ti sn của cc

t chc tn dng trước mắt, trong ngắn hạn đ giúp chúng tr nên lnh

mạnh hơn nhằm khai thông tn dng cho nn kinh t v giúp h thngngân hng hp dn cc nh đầu tư, đặc bit l đầu tư nước ngoi hơn.

VAMC đang vừa lm vừa điu chnh, v nhim v chnh cũng ch l

ci túi đ n xu của ngnh ngân hng. Mun VAMC gii quyt trit đ

vn đ n xu th tt nht l hy tạo ra mt sân chơi chung, rng hơn v

quy mô v thông thong hơn v luật l với s tham gia của cc t chc

AMC hin thời hay s thnh lập từ nhiu nguồn lc khc m không nht

thit phi lm tn hại đn ngân sch nh nước. Nh nước cần tạo hnh

lang php l thuận li đ cho cc t chc quc t cũng như c nhân quan

tâm đn vic đầu tư vo cc khon n xu ny c cơ hi tip cận. Theo

đ, đ đy nhanh vic bn n xu cho đi tc ngoại th cc thủ tc hnh

chnh, php l cũng cần phi đưc ci cch theo hướng đơn gin v

rút gọn hơn đ tạo thuận li nht cho nh đầu tư sau khi họ quyt đnh

mua. Cần phi nhận thc đưc rằng Vit Nam cần phi tm mt gii php ton din, trit đ, v hu hiu hơn cho vn đ n xu, ch không

nên đơn thuần quan nim rằng thnh lập VAMC l điu kin cần v đủ



404

đ gii quyt vn đ ny, hoặc đặt qu nhiu hy vọng vo VAMC trong

vic gii quyt n xu.

Vn đ x l n xu đn nay đưc hy vọng hơn khi NHNN - B

Tư php - B Ti nguyên v Môi trường ban hnh Thông tư 16 hướngdn mt s vn đ v x l ti sn bo đm, c hiu lc thi hnh k từ

ngy 22/7/2014. Theo thông tư, t chc tn dng đưc trao quyn rng

hơn so với trước trong qu trnh x l ti sn của khch hng đ thu hồi

n như đưc quyn bn ti sn không qua đu gi, quyn yêu cầu Ủy

ban nhân dân cp x hỗ tr vic thu gi ti sn, quyn k trên cc giy

tờ chuyn quyn s hu, quyn s dng ti sn trong trường hp bên bo đm không t nguyn thi hnh... Song, mt vn đ đặt ra liu cc

t chc tn dng c th t mnh tin hnh theo nhng quy phạm php

luật nêu trên hay vn phi trông chờ vo s phi hp của cc ngnh hu

quan. Trên thc tiễn vic thi hnh n dân s cho thy hiu lc php luật

trong qu trnh x l thu hồi n xu theo cc quyt đnh tòa tuyên n

hin vn còn qu nhiu bt cập. Đây l l do còn hoi nghi Thông tư 16

liu c đi vo cuc sng hay không.

Đ đn lúc cần hnh thnh mt th trường mua bn n gia cc

doanh nghip ngoi cc t chc tn dng.

2. Về sở ữ éo

Phi xc đnh s tồn tại s hu cho l mt tt yu khch quan, đặc

bit l trong tin trnh ti cơ cu cc t chc tn dng. Tuy nhiên, cần

cp bch gii quyt vn đ tiêu cc trong s hu cho đang hnh thnhmt cch mạnh m, kh kim sot hin nay. C 3 rủi ro lớn xut pht từ

s hu cho trong hoạt đng ngân hng, đ l thâu tm ngân hng, n

xu v tăng vn o, từ đ dn đn rủi ro mang tnh h thng.

Vn đ s hu cho của cc t chc tn dng Vit Nam cần đưc

x l từng bước, thận trọng v bằng nhiu gii php đồng b. Trước

ht, cần phi đnh gi đúng thc trạng s hu cho trong h thng ngânhng. Mun vậy, phi minh bạch ha thông tin v tỷ l v đi tưng s

hu, thậm ch cần phi cưỡng ch bằng nhng bin php hnh chnh,



405

cũng như x phạt nặng đi với cc c nhân v t chc tn dng tm cch

lch luật, lạm dng vn đ s hu cho đ vi phạm php luật, tư li c

nhân, thao túng th phần, lm gim năng lc cạnh tranh của cc doanh

nghip cũng như cc t chc tn dng. NHNN coi vic thúc đy cc NHTM nhanh chng niêm yt trên sn chng khon l bin php đ

minh bạch ha hoạt đng của ngân hng. NHNN phi c k hoạch buc

cc NHTM phi c l trnh hin thc ha qu trnh niêm yt. Đ gp

phần gii quyt tnh trạng c đông lớn chi phi v biu hin gia đnh tr

trong h thng, cần thúc đy nhanh tin trnh lên sn niêm yt của tt

c cc NHTM c phần. Đồng thời, nên nới “room” s hu cho cc nh

đầu tư nước ngoi.

C rt nhiu vn đ cần nghiên cu đ chnh sa. V d, vn đ h

thng gim st ti chnh, vn đ minh bạch ha thông tin, vn đ tch ra

đn mc no gia ci gọi l ngân hng đầu tư v ngân hng thương mại.

Tnh trạng nhập nhèm gia chc năng, nhim v của ngân hng đầu tư

v ngân hng thương mại Vit Nam hin nay cũng l mt trong nhng

yu t gây nguy hại cho ton h thng. Vic cc ngân hng thương mạitham gia đầu tư l mt trong nhng nguyên nhân chnh dn đn cc

cuc khủng hong ti chnh thời gian qua.

3. cầ bạ tô t á tổ ứ tí dụ

Phi r sot lại v chn chnh công tc thng kê, x l d liu, cht

lưng s liu ti chnh còn thp nên mc đ tin cậy của cc bo co ti

chnh chưa đng tin cậy. Cht lưng s liu ti chnh thp đ nh hưngđn vic đo lường mt cch chnh xc hầu ht cc ch s hiu qu hoạt

đng như ROA, tỷ l n xu, v cc h s vn.

Phi nht qun trong vic công b cc thông tin, s liu trong hoạt

đng ngân hng ni riêng v tt c cc hoạt đng kinh t khc ni

chung. Với tư cch l cơ quan đng đầu v gim st tt c cc hoạt

đng trong lĩnh vc ngân hng, NHNN cần th hin s nht qun v sthuyt phc trong thông tin v s liu, đặc bit l n xu, trnh tạo tâm

l hoang mang v nghi ngờ trong dư luận, gây mt nim tin của dư luận



406

đi với h thng ngân hng v tạo nên tâm l chưa thc s tin tưng vo

cc s liu của Ngân hng.

NHNN cần hướng cc NHTM chủ đng công b v minh bạch

thông tin trong qun tr rủi ro. Sớm xây dng l trnh c th đ thc hinqun tr rủi ro ton din theo Basel I, Basel II v Basel III đ đm bo

an ton trong hoạt đng ngân hng.

4. Tp tụ sáp ập, o pá s á â à y ké

Luật Ph sn đưc Quc hi thông qua ngy 19/6/2014 đ c đim

mới, chnh thc luật ha cc quy đnh v ph sn t chc tn dng. Quan

đim nu cần thit s cho ph sn ngân hng yu km cũng đ đưcngười đng đầu Chnh phủ nhn mạnh trong phiên họp chnh phủ vừa

qua.

Đi với cc NHTM c tnh hnh n xu cao, thanh khon yu km

v tnh hnh ti chnh yu th NHNN nên tip tc ch đạo cho sp nhập

v mạnh dạn cho ph sn nhng ngân ưu tiên chi tr đầu tiên. Nu

vic sp nhập, ph sn đưc thc hin mt cch bi bn th s giúp cc NHTM hoạt đng đưc tt hơn, đm bo cho h thng NHTM hoạt

đng n đnh, cạnh tranh lnh mạnh. Trước khi sp nhập hoặc ph sn,

nh nước cần thận trọng đ x l cc khon phi thu v phi tr cho

khch hng, như thuê mt công ty kim ton đc lập đ đnh gi đưa

vo vn gp (đi với ngân hng sp nhập), hoặc thanh l ti sn của

NHTM đ c cơ s đ gii quyt nhng khon n m NHTM huy đng

v vay của cc t chc, c nhân. Tuy nhiên, đi cùng l s tr gi v phitr gi, thay v ch với gii php ghp vo mt thc th khc bằng sp

nhập, hp nht đ x l.

5. Tă ườ ă lự tà í á nhTm

NHTM cần chủ đng nâng cao năng lc ti chnh của mnh trên

mt s phương din chnh như: vn t c, cht lưng ti sn v kh năng

sinh lời. Đ thc hin đưc điu đ, cc NHTM cần phi từng bước tăngvn điu l, xây dng l trnh tăng vn điu l cho phù hp với điu hin

hon cnh thc t tại Vit Nam, cũng như đm bo cho cc NHTM nâng



cao sc cạnh tranh v chủ đng hi nhập trong khu vc v th giới; trch

lập đầy đủ cc khon d phòng rủi ro nhằm minh bạch ha tnh hnh ti

chnh v ti sn c rủi ro; khi cho vay hoặc đầu tư mới phi thc hin

đúng quy trnh cho vay v đầu tư, chp hnh nghiêm chnh vic cho vayv đầu tư vo nhng doanh nghip sân sau của ngân hng.

2. ổ ớ và k toà ô tá â sự

Đây l mt yu t vô cùng quan trọng đi với s pht trin của h

thng cc ngân hng. Mt đi ngũ cn b không c hoặc hạn ch v

trnh đ, yu km v đạo đc th s kh lòng đưa NHTM pht trin theo

đúng mc tiêu, đnh hướng đ đ ra, thậm ch s đy ngân hng xungvc sâu của khủng hong. Do đ, NHNN v cc NHTM cần đặc bit

quan tâm đn công tc cn b, điu đ cần đưc thc hin từ khâu tuyn

dng, đo tạo đn khâu b nhim cn b, lm sao đ xây dng đi ngũ

cn b c đủ năng lc trnh đ, c bn lĩnh v đạo đc ngh nghip.

KếT LuẬn

Ti cơ cu h thng ngân hng phi lm cho th trường ti chnhni chung v ngân hng ni riêng hoạt đng hon ton theo cơ ch th

trường, gim dần cc bin php hnh chnh của Nh nước. Đ đn lúc

cần phi từ bỏ vic s dng cc bin php hnh chnh v khuôn mu

hoạch đnh chnh sch da trên cc bin php hnh chnh.

Ti cơ cu h thng ngân hng l chủ trương lớn của Đng v Nh

nước nhằm đưa cc NHTM hoạt đng lnh mạnh, hiu qu hơn, gp

phần đưa h thng ti chnh của nước ta pht trin n đnh. Đây l mt

công vic phc tạp đòi hỏi cần đưc s đồng thuận, quan tâm ủng h v

gim st của c h thng chnh tr. Trong khuôn kh của mt bi vit,

ch đnh gi mt s kha cạnh v kt qu, hạn ch v nhng kh khăn

đang đặt ra đi với h thng NHTM, qua đ đưa ra mt s khuyn ngh

cơ bn gi nhằm ti cơ cu lại h thng NHTM hoạt đng lnh mạnh,

an ton v hiu qu hơn trong thời gian tới. Hy vọng rằng nhng khuynngh trên đây s gp phần nhỏ vo vic ti cơ cu lại h thng NHTM

nước ta trong giai đoạn hin nay./.

danh gia ket qua tai co cau he thong ngan hang

Documents