.&■

-• -1

'■K,V.

%r •

■ *«'.

.‘'V

' x-- MVif

M'JÌ f\r*' r

' 'C«;cer-'

l ‘ : •

iS .'^i

Í-. r

J

y . .:

. . .

:

t

^ y . ' :{^

rf...

*iÿ;. - A

i?-'. ,«<

’■' 1 - I ''' •• -r *

\

C O N C I O

I D E G L O R I O S I S S I M AC H R I S T I D O M I N I R E S V R -rc(fHonc,habita ad GononícosSaedls V alen tin «,á H ic ro n y mo M artínez de la V c g a Valentino,iacris Ordl^

nibus initiato,ac ciuidem Saedis bencficiatOjin t iucundifsiraa fanéli Pafchatls

Vigilia .

tA d lUußrißmum^<^ ExceUentißimum dominum D^Iohanntm I d t Rihera, Patrurcbam Anttoebenum, tArcbiepißo^um

V aUntinumf%egiumqi Conßiiariumf^c^

V A L E N T 1 J E Ì

A p u d lohannem G hryfollom qm Garrlz.M. D C V I L

Ï ^ 2 Î ^ 0 Î J Î ^ J ;> ai i ■; ; . : : i ,:: i ' í i m O v ;

s ; > ' . í : j ■r-,i.;V^?: < í^ n n = :: , . , ,5j r

o V j ; , u ,., .

; «ÍT. \ iVn^f - . .■

.:í¿í:7 -.'■ > •■■’; .Æv;*' *í*v ,

^ ■ 'oïT-'Î ^

r . ' - V ‘ V - .- .. , . / . » - i-•i V Y- ■. ■ ;, iV

^ ^ * . í •

\> .

íí

1

'V*

: ;-Á I- T H a

C* I

H I E R O N Y M I MARTINEZD E L A V E G A V A L E N T IN I, S V B D I A C O N I

Sícdís Valentins Bcncficiät!/Concio.deB.c£urrcäionc D o .mini,habica ad CanonicosValentinosiniucundiflim a

fa n ä i Pafchatis V igilia .

Tenebra tranßerunt^ verum lumen iam luceU 1 . lohanniscap.^«

E P L E V E R A N T univcrfum or- bem terrarum denfiiTimae ignorantif, ne dicatn erroris tenebrsiita vc atlir- mari poíTctilIudquadiacer habet tcx tus, & fa ä « fu n tic n e b r« horribiles in univerfa terra ; omnis quippc caro corruperat viam iu am , verfabaturq; in quadam tetra caligine ; líppis ( ut aiunt) cxculis res cceleftes,qus Dei e - TÌLt j q u f hominis captú exTuperabär,

animalis homo intueri nonpoicrat.Q ua de caufa fplédor patris, & figura fubftancííc cius, veta lux.homìnum, vcrbum xternuni ted uni hac noftra: m iferrimx condicionisnube ,ad illuniinandù eos/qiii in tenebris,& umbra mortis fedebàt,manens quod erat, aflumcrtsquod non crat/aftum cftcaro.Ifaias Propheta/urge il luminare icrufaleuitquia venielumen tuum, 8c gloria D om inifu per te orta eft, q uia ecce tenebra: operient terram^& caligo p o - pulos : fuperte ^utem orietur Dominus, & gloria eius in te vi- debitur, & ambulibunt gentes in lumine tu o ,& reges in fplendo re ortus tu i.E t paulo poftj erit tibi Dom inus inlucem fempiter- nam , & com p lebu n tu rdiesìu àus tui. < ^ o d egregiedivinus Theologus nofterlohanneshuiuslucisnuncius,acLucifer cx- p re flìtid ice n s , & vita erat luxhom inum , & luxin tencbris lucer, id ed om nipotensfapientiapatris, ad nosacceilìt, v t no- ftr* mentis fu g a re t, disjtccrec, ac diifipparet errores. H s c cfl: veraìuxquxnum quam uUis tencbris oticuraripoteft,in t e ­ncbris fpkftdet.fulget in caligine, emicat obfcuriflìmo quovis in loco.Hancfulgétiflìm am lucem,fub modio iepulchriim piif-

ilini iudgi abfcondere contenderunt, at vero lux divina anguftc habitare non potuit,nube ¿ircuadari neqiu vit^in tenebris latere

A 2 diu

E xo d. I«»

L q e s . i j

lohan. r j C ap . ¿ 0« v e r. X.

V . i o .c i u f de capitis.

r . Euangj cap.

dîu noluîCjtriutti tantum dicrum moram ferre ncquivit; fumm» Ììquidemmane fepulchrum reiinquens, tencbrafque dibjiciens propria natura, ac potentia fuperiorem pctiit auram , cœleftera

t Corint gloriæ afcendit infphçra, altior nubibus in ccelú concendit, « j.cap. * iurrexitChriftus viâorètum ulojrurgenstertiadiefecundûfcri

pturas.Qup uno fad û elt,ut nos omnes ingenti gaudio cumula- ret,afficeretque infigni Iftitia^quemadmodu enimSol reliquoru lum inum fons,& erigo , dieiiucunditas,& alacritas, fulgentiiC- mis fuis radijs omnia naturç opera luftrat,illuminar, ac fplende- Îcit:ieaChriftoD om inorefurgenteveroiuftitiç,& lucisfolegau det, exultât, dies feftos agit fanfta mater Ecclelia, hocq. iure op tim ojprodiit figuidem inlucé,qua! antea in fqualore verfabaturj quæ antealachrymisfeipfam cófíciebat>fibiipíi lætabûdægratu- laturividet fponfum fuuui purpurea vefte inducum,ornatum dia demate quo ornavit ilium mater in die defponfationis fuæ,id eie co hodiernus dies nos omnes nò m odo fréquentés, fed etiá Iftá tes,ac gratulares intuetur.SoIi fi quis temere voluerit lucem iii- ferre,llatim antiqui ÜH, m agniq.nom inisphilofophíobjicenty

Erafitíos foli lumen mutuasPldem mihi núc ob}ici poteft,íi de hoc fu lgé- Adag. tifíi mo lumine quod c tenebris triú dierum clarius, & pulchrius

refurgit v erba facete velim.Fateor me abfque huius fulgétiifim i prancifcas foiis lumine, d cip fo agere n5 polfe,nulla enim res(adhuc natu- lib^^*fuæ raliterutperfpe<áividem óftrát)finelum ineipfam illum inátec5 Co’fmogr. fpicij aut cótemplari poteft,ficq. quemadmodù fol ipfe non uifi cap. Ç. de propriaÌuceintuerivaIet,itadivinushicnofterfolfìneipfiuslu eclipfi Lu- mine videri nò poteft,tp & teftatur divinus vates vera regù nor- HÇ &Solis. ma Davidjin lumine tuo videbim uslum é.Cófugiam usigitur ad K aira.j f . huiusfolis radiosfulgétÌflìm os,quinpotius ad illius folis coruf-

cantem (ut ficdicam)auroram Mariam, qua: hodiæ plusfolitoiu Serm . de cundiiïïmalætitiæ figna oftendit. Tolle enim(ut ait Bernardus) Naw. bea- ^Qj-pus hoc folate quod illumiaat mundu ubi dies?tolle Mariam tae Mariæ, ftcUam, maris utique maeni, & fpatiofi,quid nifi ca­

ligo involvens,& umbra m ortisjacdenfifiim ætenebrærelinque Idem paa tur?Totis ergo medullis cordiù,(ut ait ipfeBcrnardusJtotis prç lo polt. cordiorum afFedibus,ac votis omliibusMariam oremus,ae obfc

cremus,ut lucís fonte unigenitúfuü deprecati velit,u tnobisali quanculum fu«e divinæ gratis luminis velit imparciridiccntes.

TiSiina Cosli Utarc AUcluU^Ttatr

T e M r i s ira n jteru h t v n u m ìu m ìtiU m Ìu e if l i.Iohaanis 2»cap.

V L C H i R R l M A E huiusm ildi . machtna? conditor m olitorque Deus cusnterram veUiti centrum mundi, Gene.t.», coslum ranqiiam illius circum fcren- tiam admirabili artificio,iiiigulariquc providenriacreaiTctrcumquc univcr fa nstur* opera abfguc iucis benefi­c io rordidaififé animaducrteret,om - ■ m atenebrisobvoluta,ipfainqueter- :riim inancm,& va cu a m ,& q u o d d if-

cerrvi,aut dijudicari no poiTet terra ab aqua, aqua ab acre /acr à vaporibus.vapof es d fcimo qui per iUbS clevatur,ab illo,vel illis,

cl ab acre ign is,ign isi coelo,3ut unum^oelu ab a lio , nec quod videri poflct q:iò colore aA5maIi,nccahimal ab arbor«■diftinguercfur ,actand em qaodfucuraciTecvclutiim agoqua:- dam,non vivis coIoribus,fed carbone tantum depiftajoportunc confuluiE ut primum omnium, ipfis rerum principijs,tpfi$ mun di ptimordijs In'ccm crearet,cuiusfuIgóre;àc-fpIeo4 b i6)tamqu^ fafta effent^ quxm qua* ab ipfo deinccj^'facie^da »relutà quòda . j'

tiliita iisj& gloriscin du m cnto circuamiifta, natSÌ^Ìt-fuo rp4etidò Tenitefcerenfjdfxit ÌgitiirD cu iiÌiatlù it,& fiiSÌcÌt-Jaic'i&'^idit Cap:»; VÌ D eus-lueem quodenetbona.O rraigicurftatim fuittuiitam cla- 5. ra, & pulchra,utnullaiìtrcs-qiteipialucccarenspulchravidea- •fur. ExiVitmaig'nacumpótèrttÌa,acÌplcndocccciicbras'c<inilH-menSjHubes diij-iciens,nubik folvciiSjdenfiiRrm^ue&giarfs'VàW ’ icqqA•pores^pulchritudinemrdccdrtìtt,aetcrumornmutn-'vcfi(iftàefertl-i-j.|t;;R/^ anteàìatentem oftenditr.piirgavit elèmentail^titia cpel<?itìtiiiiil, .ab vivis.ac ukimis coloribui téneb'rófam antca mudipi^fturarù ilìa

♦ftravit,«i H «c autem,’cum in orbis inilitutione firn: faéia, furfus adu«*

nienstem pusjin eìufdem iiiftauration^fimefoétìtìusadiinplbtji,' cuih enitn alimn parViim m andam Greaiict,fcilicét homirtbm, Se ^

huic (peccati culpa) fempiterna» noftiscflet'ófftiiftcaligò)Cun*’ ‘ Ì '' fìaqiundique denfis tencbris obvoluta, & fquakns,horrenfq£ie

“ cifet omnium rerum facies,imméfa fuse bonitatislargitate p ro f- . - ■ ‘p cx it pcusjut- contraria*contrarijs cuiftcentur,uD p& tienebiBs •' ^3 nova

'-P.ij

novalucfi cun ^ ap crfanJeret, m îttcrctqiic cx Te genihi?n,ciu{- demq,-fubftantiæ fi!ium,ipfumcoeU:fteiubar,candorélucisîEter iiæ, lumen de lumine »lucetn veram, iufticia: iolem , noviimque

Pf 1 7 infticueret dicm , íWüítí fcilicet , de qiio olùn eft prophetice-di- ® £ium,Hæcdies quáfecit Doininus:exultcm us,&laEtemurinea,

Lux igitur vera quæ nullaalia eft nifi ChriLtus,quæ illuminât om ïohan. I . nem homincm vcnientcin in hûc mundum,denfiiïimasdisjiciés

gentiutn tenebras.obrcuriiÎÎmaquc umbrarum;& figurarum nu bila folvens.orta fuie,oreas fuie Chriftus verum lu m e n ,& d iv i-

Dedivinis nusiufticia: fol,cuÍ(ut inquic divus AreopagitaD ionyfius)inter nom.ca. j . omoes creaturas corporeas nulla eft ka iîm ilis,& in qua D cu ^ D. Thom, jluminis cnim increati velamen eft iftud lumede Villa, creatum , quandoquidem tantum lucis nomine gloriatus eft,ac fcrm .i.de foIcn^mundumiJluminaturúfeeíTeindicavitíUtantequam orire D.Auguf. tur,lupsnqm iñe tcftinionijs,prophetis,& portentis,prÉEnuncú C ap .i. E- ri,ac vAticinari vplueri;:. Teftim on ijs,utillo lohannis hic venie nangeli}. in teftim oniii,.ut;ftftim oniûpcriberetde lumine .P rop h étisât Pfal. i i r . t)âvid.c,cxorrum eft in tenebris lumen rcàism ifcricors, & mife P fa lm .si. rater, & ,iu ftus,& alibi, lux orta eft iu fto ,& red is corde k t it ia . Cap. 5 8. Ifaja,prietuf,in te^ebris lux tu a,& tenebræ tuæ erunt ficutmeriCap. 7, dksiM içhea^cpniiirgam ctim federo in cenebris, Dominus lux Inhuncio ^itiM.aUchiajÇitictur vobis timentibus nomen meum fol cû.Cap.ï. #»íW 3E:,^tótas.inpenrij[sciuSjvel(utvult A u g u fìin u s)in ra -Cap .ï . ' dijs.€Íu5*^íii>aGH€jífplendorciusutluxeric,Sophonia,mancma- cap.14.. neiudicium .Cjum dabitinlucé,& neplurarecenfcam Zacharia,

in tem pore vefperi eri£ lux. Portçntis quia ut inquitPaulus T h o '^ in refere reí,crendiífimus Cardinalis Baronius,cum pri

Im peratpriC aioC çfareavunculofuoiiA -AnnaLEc- pePíltprc in tcrfed o ) ex Apolonii^rcdicns.urbein ¡ngredcrctur>€lc, h<)racircitertcrtia,repente,puro,acferenocoelo,circulusad fpc

ciemcceleftis arcus orbem folisam bijt,quaíi unum cum,ac p o iif íimum in hoc mudo, folumque claríisúiium in orbe monftraret, cuiuç tem pore venturu? ciTct qui ipfum folem folus,mundumq;

.jjm verfum & feciflfet,& regerec,quod etiam late ÌcribuntSene- ft D io in fua hiltoria Romana,qui addit,fequcnti an-

1.11 . PanfaconfuUbus)vifum tuiflrefolem intratrescirnat.ca.i s] -CuloiS çfulgere,quorum unum quædam corona fpicarum ignita Lib.4f • circuodabat, quae omnia futuri triumviratus cauia fuifle dem ó-

putftvit^citm ftàt;iai ipfo prim o triumviratus anno (Lepi* i n d o ic

do & Planeo coiifulibus ) tres Tales íímuf cfle vifos poH PlíníaSi t ú i . t . n i idem D io teftatur,fcd Paulus OroíiusdeChrilH advcntuíñtcl'« ligeadaeífc cenfct, ot !ace,& pulchre apitd ipruixi dcmonftrátú’r. c ío fias vt ^ eniadm odum É tiam foIcm naturalcni.(quíabiprovero iufti fupra. tiîB,Ôc lucis fole lume habct) poft tertiú dié creare,& poft tertiú coelum collocare voluic>medium illi tribucns ac rdgi ínter Hanp Giét». ca. r5 tas,otluceretfup erterram ,& d ivid eretlucem ¿ten eb ris,ííc ip - y^ *-4. M fe ver'usfoloririvolu itgen tibus tertio peí): m undicrcationem die,ut docct Ecclefiæ Ronianæ firmiiîiraû columen,ac fulgctif- fim um Sydus BrunoChartufîanorumPatriarcfaa fanâifsim us, U b .den» prim useoim dies fuit ab initio fæculi ufq;ad M oyfen, fccüdus à vo mundo M o y fe ulquc adChriftum ,tcrtius veto à Chrifto ufquc ad finem ç- de cœ faecuii,& tuncquidem (aitD iyusB runo )popu!u^gentium qui fedebat in tenebris vidit lucem magnam,habicaritibusin;rcgio- Ifai. ca .j.’ ne umbræ mortis lux orta eft eis, carceri v ero dies qui præceiTe- runt ufque ad Chriftum fine luce fuerunt. Poftquam natus fuit voluic ut non Angelus,nonhom o,nccaliusR egibfisâpparcret, u t eos,ad eum ador^ndum duceret>fed ftella lucis fciutilla, ut lu W *ít.e¿r, ccinveftigaretur,acluceinveniretur lum en terum q uod m u u- • dum totum illum inaturum cratF aôusetiam puer,poft tertium lohan.r.c; diem ex feptem tabernaculorum folemnitatis, vcluti fol fapien- tíjeingreíílisfuittem plum , utfu*dodrinac lumen oftenderet.Rurfus quando aiTumpfit Petrum, & Iacobum ,& Iohannem ,& eduxit illos in monte excelfù,& transfiguratus fuit,inftar fígurá Mattli. ca.' folistrâsfiguratusfuit,( & rcfpléduicfacieseiusficucibl)ut«fiet *7. in eo quodam odo vifibilisinvifibilis D eus,utait reverédifsim% acpijfsim usD om inusA rchiepifnofterD , Thom as de V illanuc'^ * * , va huius noftritépli maximi decusacornam étûfingulare.C^id cnim (ait ) eft fol iftecorporeus,nifi fimulachrum q uoddam , & • °S* effigies increati lum inis, & fpeculum nitidifsimum » qUo Deus mortalium oculis præfentatur} in D eo divinicatis únicas,pecfo^ narum trinitas lucec,in eo D ei maieftas,vircus,potcntia4 tnméit tas,ïternitas,decor,fapientia effigiata cernunturjquSB eninrD ei perfedio hominibus attingibilis non îucet in fole > unus D eus, unus foÌ;ìn una eflentia tres perfonæ,in uno foie una fubftamia, * ab una fubftàtia tres form a lux,fplendor,calor5fpIendoràiacc, calor à lu ce ,& fp 1endore. Q uid ( u t eum eodem beatotThoma cxclamcm)petfonis divin is accomodatius?ubi non>fokimì(>erfo- narum proprieras, fedetiam csrum origodeiignatur f ibieoim

A 4 fícuc

' ■' ficu tm 'd lvin ìsiim in iab 'u n o ,& u nun iad uobusru ppoíitisjqu» fiaiilicudointancuinproccditjutm facrisli’ccrisiíhpum nom ina

loTif: - f ir divinisperfonisaccoinm odcturidc Patrc cnicndicicut-jDeuslux Ad iíí cb .i tenebra: in eo non funt uUf.de Filio dicitur apud Paulum,

, qui cum fic fplcndor gìoriae,& figura fubftanti« cius,& libro Sa ^P- piciuiaricandor cÌH ucisaternai,d«Spiricufantìodicitur,igncm

k u c x ^ ii , v.cni'mittcrc in terrai«, & quid volo nifi utardcat. E c c c ( u t ia ‘ * quit idetnThomas)lucis,fplendoris,caloris,perfonis divinis no­

mina aétributa. Poftcaquando paiTusìn.Cruce C h riftu sc ft, fol obfcuratuseft ., u t& o b fcu ra ri, & pativcrum folcraindi-cürct.

Circa hñc uel,(ut ait D ivus H ieronym us)ne auc pet^dcntem vìderet homi locum . ' nemiaut impij blafphemàtcs fua luce fruerentur. A c tandem iri

' ' omnibus vita-Ju* aétionibus,,S( operibusjdfm oncsfcilicét fuga dojvifum reftitucndo>aut m ortuos.rifufcitando,lucem infcrre, ac foie feél& oftendic,ut ip fede fé ceftacur apud Iohannem,ego

Cap. 8. fiim-lux m undi,qui fequitur me non ambular m tcncbris/ed ha- bcbitltfm cnvit^ j& alib iquam diufum inm undojluxfum m uB -

‘ ^ ij ac tandem apud cundem Iohannem ,eg9 lux in m undum vQ-niyut òmiiis qwi credit in me in tenebris iwn mancat. Quaitiv is

, T ero orcafujt hxc lux, om nino prta non fuic , & adhue tenebia: recuaBrcrantjquandoqnidcm 'luxinjnundum vcnitiSc dilexeruc homines magis tetiebras, quam lucem*- ’doncc poftqpam hic fol ad occafuftìicpulchri pervenir, & pulchrior,fplendidior, ac ob-

.r:. ftaniianubilafow cns,pofttercium íjicjnfurrexicj vereen im abortuciusjpfqueadogCíifutíifjspiilChWiverumofiií^Xolis non fu if, fcd aurora,& m a ttin im io itu s 'rcfurre^iionii f ut fenticniel^-

^ctm, j j , fiuusBcriiardus iUpear-Cantica; fuitnam que(inquit3 quedara huiusauroradici,in.quafoliuftitÌ5eper A rdiágclum G «bnclem núciatus eft tcm s,& y irg o ,D e u m in utero,de Spiricu fartào có cepit,& peperit V irg o , ac deiiiceps,;quoad in cerris vifus eft, Se cum iom inibiis cóavcrfatus eftjnamjifque adeoj(inquit^pe; tp tum id tcmpus,- liixp^fiUa, & ranquam t e r e v c r a aurorg appii-

jru it,u t dicm cifeinterim apud homines,pcen« univerfitas i p a - rarcc. ipfis etiampaàjis diicipulisdicebatur, adbucm odicpm

lohSÌ I» . lu n je a in vo b is ’cft,eoquodauroraeiret,8cim cium ,velpociusin d k ium d ici,d u m folad h u cabfcond eret radios fuos, ¿m in im e

A d R ó à iì cosfpargcretruperterpam .Paulusquoqucdiccbatjnoxprxccf-* fit,dicsautcm appropinqliavit,figm ficaàseiTc tunc,adhucadeo

modicumlume,ucpropinquaffc> quarnvcniÉTcdicin^iccrc ma-Iwcrit.

luetit.Q uádo autê hfc diccbatíínquitBcrnard® loco citato)pro fe d o quando fo lreverfu sab inferís,iá feadaltaccclifurtulcrat. Idím fentitacutiífim us Ilupertus A bbasdecelcbritaterefurrc- Lib. 7. ¿* diouiSjfol erat ( inquiens ) ifte, fed ideo non fplcnducrat a d e - divinr offi ñus,quia foli obieftus médius obftabat paries inimiciciarü, fci- *licec originale peccatum,at ilium,in carne fuaæoriens Chriihis, parietem folverat,ac dirucrat,quiiilafpecularia animarum ve­rum folem expedantium , veluti umbra tegebat adverfa > & fie, tune vere poftC hriftirefurrcdionem tenebræ tranfierunt, & ufqueadhucverum lumen iam lucet, u taitD ivu sIo h an n esIo - r. Epift, co cicato.Tranfîvit iiquidem vêtus hom o,& novus homo illuxic, cap.i. ut enim ait hærcticorum fíagellum , religionis, fideique roflrsc propugnatoraccrrim usD .Thom aSjtencbræ advetcrem hom i-

nem ,luxveroadnovum percinentjtranfierunt,niaitN icholaus locum. :d cL yrafu p er cundem -!ocum ,m iferiæcarnisinChrifto, ik cor- In glofa. pus palfibiie,& verum lumen immortalitacis iam lucet, eo quod illuminât alios,quifuerunt vêtus hom o,& tenebrç,nunc autcni lu x in Dom inoj tranfierunt tenebræ,& umbræ veteris legis,no- ■vavero omnino fplendet, lex enim vêtus appellaturtenebræ,

. & caligo, (ut Paulus loco citato) noxpræ ceiritjdicsautem ,& c. A dR ç.ï-j.’ .abjiciamus ergo opera tenebrarum, ioduamur arma lucis,ubi Dcinceps. .pro luce Chriftum intelligit, dum ñatim ait,induim im U onû- num lefum Chriftum ; tranfivit ¡gnorantia,& caligo,& verafa- p ienciaiam lucet, tenebræcnin:\ignorantiam,& lux-fapientiam fígnifícant, ut in Ecclciîaftes, &: vidi quod tantum præcedecec Cap. a. fapiencia ñultitiam,quantum difPçrc lux à tenebris.Q iw in loco ^nciquiifimuS O lym piodorus obiceriic^ tenebræipfæ per priva Olymp. in tioncm luci? fiunt, itaut lux quidem revera exiftat, ita etiam, fi Ecclciîait. ^Chi'iTtus mortuus fuit, & repletus tencbris mortis, tamé femper exticit lux divinicatisitranfi vit in fceUcitas,& fœlicitas iam lucct, tencbr« enim ,& Iumen,in foelicitatis, & fœlicitatis funt fy mbo- la,utvideturinPralm ifta,quoniam tu illuminas lucernammeam

. .‘Dom ine: Deus meus illuminatenebras meas,qiio in loco G ene- Gencbr.in , brardusfic, hæc omnia funt poetica, lumen,& lucerna fymboîa 7.: gloriar,rerum profperarum,& fœliciumjtcnebræ,umbra mortis, aducrfarum, & infceîicium,& alibi, & cducet quafî luraeniufti- Pfalm.jtf.’

. tiam tuam, id cfc,(docéte eodem Genebrardo ) rebusprofperis pro rperabitíuft:tiam tuam ;tráfivitadverfitas,& orta fuit p rof- pericas,xa fcripcura enim facra, (ut ait divus Grcgorius^nô n ü - ra l çàp’

Á 5 quam ^

quam lucis appcVationc proipcriras,ñoñ is autê nomine, huius n^undiaducriìrasdcfignaniri trafivic pcccatû,& m ifcriaprçicn tisvirs,6¿ luiricncœ leltisgloriæ iam Iucer,tcncbræ enini(utait

Li.tf.mor. idem Oregorius)vitam pra?fenccm»&: lux patriam «tcrnam ßg- cap.i^, niiîcant; traniîvit mendatium,fci!ivet fatan,& vcrum lum en vc

ritaiis iam lucet/cilicet Chriftusjtranfieruiutâdcm omnia ope ra tcnebrarum , Rihcec adverfa, per tencbras eu im in fcriptui is facris multa figniffcantur, & qufcunquehom ini contraria, ut funttribulationes,advcriîtates,ignoranti«,& peccata,& verutn lumen g lo ri* iam Iucet; craniierunt etiam miferiæ mortalitacis, & dolores pafsionis in C h rifto , ii cnini didionem hanc eiTe he- brçam obfervemus, per tenebras fepulchrum intelligitur.Refuc gente igitur D om ino de fepulchrotenebræ tranfierunt,& vcrii lumen iam lucet.Videam us vero nunc quando furrexit, quom o do furrexit, & quifnam fitfruftus eiusrcfurredionis. Quando autem furrcxerit Chtiftus Dominus magna quidem in eo appa-

Cap. i6 . controverfia,dum M arcus,Lucas,& lo h ann esd iuntm u lie- C ap! *4.' vcniii’cmaneadmonuimctunrt, & unusM atthçuscontrarium C a p . to . videatur atHrmare,dum nó manc,rcd vcfpere(inquit) Sabbathi G ap. * 8. quæ lucefsit in prima Sabbathi veniire muUeres ad fepulchrum.

A ttente igitur exquirendus evangelicaeius hiftorixquam Mat­thäus récitât fenfus eft,quom odo idem pofsit effe,vefperum lu - ceiferc in prima Sabbathi,quod ali] div ùc(ut diximus)fuifle vai de mane,ut ait M arcus,vel valde diluculo,uc docet Lucas,feu ut fcribic Iohannes,manc cüâdhuc tenebrçelfent; fancquidem m i hi videtur locus per difficilis,&qui fedulù poftularet.exaäum q; ftudium , cum & in co nonparum vid¿amus fuifle d cfatig i- ta dodoruiTi virorum ingenia,quirum diverfatum opinionum illa m agìsperfuaderevìdeturquatn fcribic Divus Hieronymus

I Í o ad Hedibiam,ubi poft multa hæc aie, mihi quidévidctur evangc qiwcit. 4. Matthçum.qui cvagelium hebraico fermone confcripfit,

nontam vefpere dixiire,quam fero,& eum quiverbaincerpreta« tus eft,verbi ambiguitate iaduàum .non fero interpretatum ef­fe,fed Tcfp ere,ficq;,quod fuperius ait,vefpcre Sabbathi,fero fab bati inteliigendum, hoc eft,appropinquante iam luce fequentis diei, fimilem enim huic dicédiufum fcepcdivinafctipturaufur p a t, ut vefpcram accipiataliquandonon pro ultima dici parte

pCalm.ì8. fed pro eo quod navifsimum tempus dicimus.lìc Pfalm iftacon- Cap. u * vertcncurad vefperam,& iaIob,quaiìm eridics fulgor confur-

S«

gcttib iâ d verp cr3tn^& cum te confumptum putavcris crievis utlucitcrjiicqiüludjvefpercautem Sabbachi qLiçIuccfsicinpri inafabbati, idem eile,âc fid icerctur,uîtim ahora quælucclsic inprim aSabbaihi. A t nos in cam opinione adducimur quam te net R cv. Cardinalis Baronius primo thom ofuorum Annalium , AnnoChiC u bip o ftvariascircah o cq u çü io n csj& p o ftvariasvario î'u m o p i ft» î 4 - Sc niones, iocafen ten tiacftjq uod M atthfu sn on d everperc , hoc T ib c n jir a eli ultima dici parte intellexit,fed de ítella illa fic diàa,quæ cum P®* eadem iît c um ea,quæ mane ante folcm oritur, obidqj ab omni­bus L u ciÎtrdièta, (ut Pliniusin naturalihiftoria, Iginusin fua U.i,ca»8,' fphçra,&alij tcftantur,)tamcn unico nomine ab antiquislatinis, L ib / *. ut Plauto,& Y arroncdeU ngualatinaV cfperugoappcllatarepe In Auluf. ritu r,u t notât D ivuspatcrAugufiinus,eandem queab Hornero dicta cfperon ait ,àpharifeis vero, qui nomina planttarum ,fyg norum ,&ftcllarum om nium ,cxgræcaAftronom iainhcbraicam ‘ linguam tranftulcrunt,ferva,vel lued tiTeappcIlatam D ivusE pi i „ iiiadc* phaniustradir.D eipfaitaque ftella credimusevangeliftam Mat L i.i . h«rc thfum intcllcxifle ,atquedixi{rem ulieresveniiread fepulchrû, fi. orcuftella eiusdieijquæîucefsit in primaSabbaihi,interpretem vero noncuraiTet (ut notât idem Baronius) aliam eiufdem no- minis diilinôicm em , cum prsE Îertim additamento illorum ver- borum ,quæ lucefsit in prima Sabbathi, eam fatis cxpreifam effe exiilim aret. E t fic contrari) cvangeliftæ non videntur,dum om nés valde mane furrexiiTe dicere probavimus. Q ^ m v is vero M arcus dicat,quod valde mane venernnt ad monumcntum orto iam iole,nulla ramen ratione á fu p erio riintcrpretatione recedim us,D ionyfiuscnim A lexádrinusfic explicar,valde mane,id cil Epiflol ad fummo dilu cu Io p ro feâio n em ,& itinerem molieres inccperür, Bafyhd'cm in itinere autem moram traxerunt, ita ut ad fcpukhrum perve- nirent orto iam fole,fed de his fatis. Videam us vero nunc quo- m odo furrexit, & fciendum, (ut ait Petrus de Palude in fuo thc- fauro novo Evangelicarwm enarraiionum)quod Chrift'usfurre Enarrar; xitm ultism odis. Primo enim furrexitfubtilicer, fecundo utili- 2.dom.Rc ter,tcrtio veraciter, quarto velociter, quinto potenter,fexto in tegraliter , ac ultimo triumphanter. D ixi primo quod fur- rexit fubtiliter, fine repugnantia ad modum fo lis , iuxta illud M fichab:orumrefulfit fol qui priuseratfub nubilo,Dam ficuC .. ^ falgentifsimumillud corpus folareeft tam fubtile,quod nihilpo tcft ci reiiftere quin furgat om ni mane,ita Chriílus pom in us ve

rns

rus fo l iuftîtiæ efe tam fubtîlis în corpôre gÍori/ic3tó¡ quod p63 tuitrcfurgercrm e aUquarepugnantia/epulchroclaufom anétcj quodquidcm citatusPaludanusprobat natura, ficut cnim ( in -

Varijs in quit)dicunt naturales,flos campi eft quidam flos riobilishabcns ioiiis. alperé^lipitcm , & qainqucfolia rubca, & poteft nacuralitcr c-

tcrracxirc,finc læilonc ipfius pcenitus,& apcrtionc i m ifticc ifte fios iîgnificat Chriftum , qui pcrtuÜt afpericatem cru cis , & ha- buit furgcndo quinqué rubca folia,id eft, quinqué vulnera paf- Ììonis.Q uid ergo (inquit)mirmn cft.fi corpus Chrifti glorifica- tum potuic pcrtranfirc duriticm lap id is, cum ille fios poiiic de terra aaturalitcr germ inare,fineipiìusapertione,a¿ lariìone. Se­cun do furrexit utìliter ad raodum fo lis , qucmadmodum cnim furgentc,iìve oriente fole, tam utilis cft, ut multæ,& variæ h er- bgc terra: vifceribus oriantur,germ inltur fìores,& omnia gene

rcntur, crefcant,8i augcanturdca utiUcer Chriftus fui.Texic,quià In-ferm.ni non folas/ed cum multis,de quo divus Aiiguft. dixir, Chriftus fi granum fuit granum inpailioiie,8c attuÜcfruftum in rcfurrectioiie,qui4 ^umcnti, mortuus, non tamcn folusrcfurrexit,quiaeo furgcnte,fe-C.ap, 17, pulchrapatefaaafucrunt,& corpora reCurdtata,iuxtaiIludxMac

thsei monumenta aperta funt, & multa corporafanétorum qüi dormierant furrexerunt. Tertio furrexit veracitcr,qucm adm o- dum eniin fol v ere oritur,& hoc habec excellctiar in'fe lux,ut ip- fa,de fe ipf4,per reipfam,clarum affcrat, ac vèrum tcftitnoniui-tì, & omnium,fefe, eaminfpicientiumoculis patcfiat : ita Chriftus D om inus veraciter,& fine fallacia furrexit,& ipfe,defe ipfo,pcr feipfum reftitnonium peribuit,quandoquidçm in çorporcjSi ani m a ,& quinquiesfuisapparuit. Q2arto.furrcxit:vd6citfrr,naìn ficut ortiim folis, non folittnpercipiLint montas ^ fed ctiam va­lles,& velòciter fuam quotidieadim plet circuladoncm iiìc CHri fìi refurrcdio adeo evidens fàit,quod non folum montes, i J cft: ApoftoIi,fcd & milites eam cognoverùt,& iudçi, & adeo veldx,

lohan.ié, u tip fsd efed icatjcx iv id Patre'i&veniin muhdnm, itcrum'reliti quo munJù,&: vado ad patrem,V5uafi faciens fuam circulationé,

Pfalm,7j.' ttiginta tribus annis com pletam ,operandofalutem in medio tcrræ iìc u tft l. Q uinto fu,rrexitpoccnteriquèmadmodum enim fol propria natura>virtûte, acpotentia refu rgit:itaC hriftu sD o minus propria virente,ac potentia,cum gloriai& claritaté'ftirre xit,quod qùiJcm deaíionun5uáligitnus,tnvenimuscnim,qu'od

A dorúc.? fufcitavit m orttìum , iicut PetrusThabitam j aliquando,quod

quod mortuus ruCcîtavit m ortuum , ficut corpus EUfei gwen d î 4-R-egaraï diffundum in fepulchro fuopofitum , fed nunquam Icgim us, quod aliquisfufcitâvit feipfiim , qui cifet vere mortuus ; C h ri- lohan. t t í fíusverOjvivusm ortuum Lazarum ,mortuus m ortuos,quia mul Math. 17* ta corporafanâ:orù,& c.& m ortuus fcipfumrefufcitavic. Sexto furrexicintegraliter,quia quem admodum folfempcr integcr,ac totus refurgit,& quidquid in eo eft, luce plenum eft,& refertû: ita Chriftus Dom inus totus, ac integer furrexit,quia nec manu, nec pedem dimifsit in fepulchro, & nihil in eo fuit,quod glorifi catum non fuit.Tandem furrexit triumphanter, quia enim ficut fol vid istenebris,& nubiia folvens,clarior,& pulchrior refur- g itàta Chriftus D om inusvidistenebris , & um bram ortis,ac peccati, triumphanter,fine mœftitia furrexit, quia triumphavit v id a m ortc,& audore mortis> iuxta illud Pauli, Xps refurgens Ad Rom* ex m ortuis,iànôm oritur,m ors enim illi ultra nôdom inabitur. Frudusautem eius refurredionis e ft , quod & nos quoque re- furgétes ab operibus m ortuis,n6 ultra moriemur peccato, neq. regnabit ultra peccatü in noftro mortali corpore,perpetua erit noftra reCurredio ficut Chrifti*N o igitur iterû fepulchrü repe- petamus unde furreximus,fciliçet peccatum, non talis qualis f^- pultuseft Chriftusjtaiis refurrcxit,fed immortalis, & gloriofus»& n o sq ü o q u e , in novicatevitæconfurgam us, in novascreatu* rasinnovati,& immutati. Vixim uspeccato, v iv a m u s ia m D e O i D *T h o ra ; viximus in carne,vivamus de cætero in fpiritu,viximus in tene- brisjvivamus nunc in luce;tenebrg cnim tráfíerunt,&verú lume iam lucet. Cum ipfo igitur Chrifto vero luraine refurgente, & nos à peccato, à vitijs>& tenebris refurgamus,utquemadmodù fol,purifsimis ortus fui ra d ijs , om niapurificac,& nitere facit:ica Chriftus verusfolrefurgenspurificetnosâpeccatisjpoftquam Apoc, x»’ noslauit fanguine fuo/ut ficut oriens fol, in vifceribus terræ au* rum ,& cæteramewlla,ac gemmas g ig n it; ita Chriftus verusSol refurgens,in vifcerib*noftris,verü d ivin * gratiæluméinfundatj à peccato enim,à captivitate,& ab hoftib®libcravit,ac in meliorê guédàftatû tradudurosprom iflìt,nó tamé invitos,&inpeccatis, à c v it ijs n o ftr is fé p e r v o lû ta te hçrêtes,reddelidanra,ac p ecca ta cognofcétes,atq. dcteftâtesj eft enim m ortis,& R efurredionis X p i frudus, ut nos in illú corde crcdcntes,Ôcantc a d ç vitæ verá pcenicentiá agentes, peccacorû veniam confequamur, nec enim u u fcriccfu ricu c Chriftus,fcdfuicexalcatusàterraivc omnia ad

fe trahcret.Curémnsígítiir,utqiicmadcnodum folísradíusivap® ribuscerrcnis,& aqucisim prefiÍis,eospuriíicat, & levifícar, ut T.crfusfontem fuum j d eft folem,à cjuo proceifit furfum rapiar, .& ,fublevít:.ficrpidtusDoErñni,ac lumen rcfuTgens,len iaJioftra defiderii,& gravia^ à cerrcnis purgata,& m undata, in luc£ m ,five D e u m , à quoproceilìt rapiat, & trahar. Surgamus igitiar itaà p eccato , &c tenebris> ut ad Chriftucn veruni lumen, in die iudicij accedamus » non terreni Adam imaginem portan­tes,utim pij,carnales, deform es, & pond eroiì, fed ut e le d i , m gloriam filiorum D ei perm utati, in fpirituali carne fulgeamus

Matth. CI, iìcu t fol in R egno D ei,ubi verus fol rcfulget ; fol enioi fym bo-* 5 * lum glorise eft, quatuor fiquideoi .dotes gloriar, in fo le efulgcrc

videntur>utfunt claricaSjquginipfom anifeftaconfpicicurjagi- IitaSjin qua to t minibus annis p.erfeycrat, tam novuSj& fpìendi- dus,ac die qua creatus eftjfuptiliras,qux expcrientia comproba tur,dum’ in profundisccrrac vifccribus ncgo.tiatur gignens g^m m as;& im paflìbi!itas»dum per obfcu riffim a,& fordidiflim a tranfiensjoca,nicidifsim us permanec. H uiusergofolislum ea

L i.r.c .14 quframuSjper q u o d ,(u ta icR ica rd u sd e S a n A o vid o re ) quid agere,quid vitare,quid diligere, quid odio habere,quid crede­re, uel Ìperare debffiiius agnofcim us. Magnum enim lumen eft,

Exponens (utaie D,.Gi:.egorius)guod tenebras cordls evacuat.m entisocu Pfal.i *9. los purgar, animas erigit, corda acccndit »edocecfem itasiutìi-

tiíE.deíideriumvirtutisadauget,magnum lumen; per quod vita m usoffendicula, pracipitiapr^cavem usjevadim us pericula, pertraniìmuslaqueos, nontimemusprofpera,fuQinemusadver fa, refpuimus errorem,fequimur veritatem .Quis non deiìderet hoc ilìuminari lumine ? Quis non hoc fu lgore illuftrari expe-

fra lm .jj. ^ct? Hinc eft quod propheta uosadm onctdicens,accedite ad Augaf, ip iUuminamini,ubidivus Auguftinus,acccdamus(inquic)hue locu, jdeum ,util!um inem ur,nonquom odoadeum accelT eruntiu-

d f i,ut tenebrarcnturiaccefferunt enim illi,ut crucifigercnt,nos ad eum accedamus,ut corpus,& fanguinem eiusaccipiamusjilli- de cru i ifìxo tenebrati funt,nos manducando crucifixum, 5¿ bi- bendoillum inam ur.Fidem igitur feftandoycorde inihando,cari tatecurrendo accedamus , & illuminabimur. Refurgentc enim

.Scrm 7Í C lirifto veto lu m in e, (utaicdivusPecrusG rifologusoreaurco ac Kcfur*. aurea verba fundcns ) lucefsit vcfpcti dies inifidelibus tenebrcf^

titid ifd p ulfsn oxm utatu ria diem;iudgis dies vertitur,& mutatur

Ciir in n o d e j nobis áutem ,(íuxta illud praïinifla:)nox (îcut dies P/al.ij tr iiluiiiinubicur ,ita ut omniaillumincncur ,o m niain dieD otni-^ nico luceant,omnia elarcfcát inEccIefia,quæ iflfynagogajiudçis^ obfcurantibus/uffbcabantur.Tu veroîum cnverum jccelcfteiu- barîcandor lucis æternæ, íumen de lumine)îux vera, iuftitiæ fo l, quimundum co»densluceiUufl:raOi)ac eius{im ilitudine,aliam parvum m undum ifcilicethomHiemtenebrisobvoiutum illumi naftijtu qui taotiim lucis nomine glòriatuses, ut antequam ori reris,cefi imonium lucis peribueris, propherisortum tuum pra;- nunciaveris, ac varios folesapparere feceris, tu qui tantum foli afsimilarivoluifti^utficurillum poft tertium diem creafti>&poft rertium coelam collocaci: fic poft tertium mundi creationis dié orirÌ,ac lueeclaraiìcutifuit ftellainveniri,poft tertium tabertia culorum dieni lucem in tempio in ferre, inftar figuram folis transfigu rati, folcm te effe in vita teftari, ac naturalem folem iti tua p acione obfcurarìvoluifti, tuqiutencbfasdisjfciens,ac nu bila folvens, tertio die valde m anefurrexiftifubtiliter, utiliter, veraciter,velociter,potenter,inregralìtcr,ac trium phanter,&vc rum lumen iam luces, ac v id a m orte refurgens, nos quoque à peccaci tenebris refurgerefecifti.Tu (utcum A m brofiocanam )

D . AmT)r^ S 'p U n d o r p a t e r n a g lc r iah y m n o .8.- D e lu c e lu ce m p r o fe r e n S y '

L u x l u c i i i f o n s lu m in i^I D h s d i e m iU w n in cin sy

Id^hvnr« t A u f e r U n e b r c u m e n t ia m y ^ * F u !(a C iittr v M d (s m o n u n $ i

E x p e lle fo m m le n itA m ^Nepigritantes obruat,

Idc hym»z C e d a n t ten eb rie lu m in i^E t nox diurnoJyderiy •V t culpa,quamnoxintuUtf ,Lucüiabe/catmunerei

A rtt.P rod . TuCbriJieJòmnumdifcuteiTurumpenoiìisvinculai tu fohepeccatum vettMy Novumque lumen infere,

D . Am br* Vides malumquodgejpmué^O c c u lta noJÌTA p a n d im u ê ,

Ì ^ r t e a

V m itU quodpf(ff4vimu4,Idc hy«.f CP^instecetorpetimpia,

Quameulpa mordet Hoxia^ ObfcurAgeßit to Bere Ette(redemptor)quter$re,

^peU etucaligtnem ,Intrinjecus quam maxime,V tin beatolaudeat^Se epUocari lumine,

D I X I

y .G a fa h ò u a ;

1 .

p<

j k ’i

\"*a

X

’»Í

r Í,

w x>s

i ' i i d i i ä e

Sr.’•■iv

,*s

X*.,’