część referencyjna tematyczna - księgarnia poltax.waw...

S P I S T R E Ś C I

2

CzęśćREFERENCYJNA

CzęśćTEMATYCzNA

W S T Ę P 6

C Z Ę Ś ć P I S E M N A

R o Z u M I E N I E Z E S ł u C h u

Wskazówki 8 Typy zadań 9

R o Z u M I E N I E T E k S T ó W P I S A N y C h

Wskazówki 11

Typy zadań 12

Z N A j o M o Ś ć Ś R o d kó W j Ę Z y ko W yC h

Wskazówki 16

Typy zadań 17

W y P o W I E dź P I S E M N A

Wskazówki 19

Typy zadań 20

C Z Ę Ś ć u S T N A

Wskazówki 21

Rozmowa wstępna 22

R oZ M o WA Z o d g R y WA N I E M R o l I 22

o P I S I lu S T R AC j I 22

M AT E R I A ł S T y M u lu jąC y 24

B A N k Z W R oTó W 25

Człowiek

Sport

Świat przyrody

Praca

Dom

Zdrowie

Państwo i społeczeństwo

Życie rodzinne i towarzyskie

Szkoła

Nauka i technika

Żywienie

Zakupy i usługi

Podróżowanie i turystyka

Kultura

lEkCjA kRAjoZNAWCZA – NIEMCy

lEkCjA kRAjoZNAWCZA – SZWAjCARIA

lEkCjA kRAjoZNAWCZA – AuSTRIA

30

42

54

68

80

92

104

116

128

142

154

166

180

192

178

140

66

3

GRAMATYKA MATERIAŁYDODATKOWE

R Z E C Z o W N I k

11 Odmiana rzeczowników 206 Z A I M E k

112 Odmiana zaimków osobowych 206

13 Odmiana zaimków dzierżawczych 207

14 Zaimki nieokreślone 207

P R Z y M I o T N I k

15 Odmiana przymiotników 208

16 Stopniowanie przymiotników 209

17 Przymiotniki z przyimkami 209

P R Z y I M E k

18 Przyimki z celownikiem (Dativ) oraz przyimki z biernikiem (Akkusativ) 210

19 Przyimki z celownikiem (Dativ) i biernikiem (Akkusativ) do określania miejsca 211

C Z A S o W N I k

10 Odmiana czasowników w czasie teraźniejszym 212

11 Czasowniki złożone 213

12 Czasowniki zwrotne 214

13 Czasowniki modalne 214

14 Czasowniki z przyimkami 216

P R Z E C Z E N I A

15 Przeczenia 217

C Z A S y

16 Czas przeszły Perfekt 218

17 Czas przeszły Präteritum 219

18 Czas przeszły Plusquamperfekt 219

19 Czas przyszły Futur I 219

S T R o N A B I E R N A

20 Strona bierna (Passiv) w czasie teraźniejszym 220

T R y B R o Z k A Z u j ą C y

21 Tryb rozkazujący (Imperativ) 220

T R y B P R Z y P u S Z C Z A j ą C y

22 Tryb przypuszczający (Konjunktiv II) 221

B u d o W A Z d A N I A

23 Szyk wyrazów w zdaniu oznajmującym 222

24 Zdania pytające 223

25 Zdania współrzędnie złożone 224

26 Zdania z podwójnymi spójnikami 225

27 Zdania dopełnieniowe (dass, ob, wer, was, wo, wie) 225

28 Zdania okolicznikowe przyczyny (weil) oraz zdania przyzwalające (obwohl) 226

29 Zdania okolicznikowe czasu (wenn, als, bevor, bis, nachdem, seitdem, während) 226

30 Zdania okolicznikowe celu (damit, um … zu) 227

31 Zdania przydawkowe 227

32 Konstrukcje bezokolicznikowe z zu i bez zu 228


TEST 2 230

Zapis nagrań 240

Klucz do testu 1 w części referencyjnej 251

Klucz do zadań: Słownictwo oraz Środki językowe w części tematycznej 251

Klucz do części gramatycznej 253

Klucz do testu 2 254

Tabela czasowników nieregularnych 255

4

C Z Ę Ś ć T E M A T y C Z N A

Człowiek

Sport

Świat przyrody

Praca

Dom

Zdrowie

Nauka i technika

Państwo i społeczeństwo


Szkoła

Żywienie

Zakupy i usługi

Podróżowanie i turystyka

Kultura

BANK SŁÓW 116 ROZGRZEWKA JĘZYKOWA 117














Ubrania, Wygląd zewnętrzny, Cechy charakteru, Uczucia i emocje, Dane osobowe

Miejsce zamieszkania, Rodzaje domów, Dom i pomieszczenia w domu, Meble i sprzęt domowy, Wynajem mieszkania

Odmiana przymiotników, Przymiotniki z przyimkami

Odmiana czasowników w czasie teraźniejszym, Przyimki z celownikiem (Dativ) i biernikiem (Akkusativ)

CharaktereigenschaftenDobieranie nagłówków

HausbeschreibungDobieranie zdań do luk

S ł o W N I C T W o C Z y T A N I EŚ R o d k I j Ę Z y k o W E

32

44

56

70

82

94

106

118

130

144

156

168

182

194

33

45

57

71

83

95

107

119

131

145

157

169

183

195

34

46

58

72

84

96

108

120

140

146

158

170

178

196

184

132

66

Nauczyciele i uczniowie, Przedmioty nauczania, Przedmioty używane w szkole, Miejsca, pomieszczenia i osoby w szkole, Nauka w szkole, Rodzaje szkół

Czasowniki złożone, Czas przeszły Perfekt

E-LearningTest wielokrotnego wyboru

Członkowie rodziny, Etapy życia, Święta i uroczystości, Impreza urodzinowa, Zajęcia w czasie wolnym, Czynności życia codziennego

Zaimki dzierżawcze, Czasowniki zwrotne

LebensstilTest wielokrotnego wyboru ABCD

Artykuły spożywcze, Przyrządzanie potraw, Posiłki, Lokale gastronomiczne i potrawy

Czasowniki modalne, Konstrukcje bezokolicznikowe z zu i bez zu

LokaleDobieranie zdań do luk

Kupno i sprzedaż, Rodzaje sklepów, Reklama, Usługi, W banku

Przeczenia, Zdania współrzędnie złożone

WerbungDobieranie pytań

Środki transportu, Podróżowanie

Przyimki z celownikiem (Dativ) i przyimki z biernikiem (Akkusativ), Zdania okolicznikowe czasu

ReiseblogTest wielokrotnego wyboru ABCD

Uczestnictwo w kulturze, Muzyka, Malarstwo i architektura, Teatr i kino, Media

Czas przeszły Präteritum, Zdania przydawkowe

Lesen / E-BooksTest wielokrotnego wyboru ABC (trzy teksty)

Dyscypliny sportowe, Sprzęt sportowy, Miejsca związane ze sportem, Osoby związane ze sportem, Imprezy sportowe

Stopniowanie przymiotników, Zdania okolicznikowe celu

SportveranstaltungenDobieranie zdań do luk

Organy wewnętrzne, Choroby i dolegliwości, Leczenie, Niepełnosprawni, Zdrowy tryb życia

Zdania z podwójnymi spójnikami, Zdania okolicznikowe przyczyny i zdania przyzwalające

UnfälleTest wielokrotnego wyboru ABCD

Urządzenia techniczne, Obsługa urządzeń technicznych, Komputery i Internet, Odkrycia i wynalazki

Czas przyszły Futur I, Tryb rozkazujący Imperativ

Erfinder und EntdeckerTest wielokrotnego wyboru ABC (trzy teksty)

Krajobraz, Pogoda, Zwierzęta, Rośliny, Zagrożenia i ochrona środowiska, Katastrofy naturalne

Zaimki osobowe, Strona bierna Passiv

Umweltzerstörung und UmweltschutzDobieranie zdań do luk

Polityka, Konflikty, Urzędy, Przestępczość

Czasowniki i przymiotniki z przyimkami, Tryb przypuszczający Konjunktiv II

KriminalitätTest wielokrotnego wyboru ABCD

Zawody, Rodzaje wykonywanych prac, W pracy

Zdania pytające, Zdania dopełnieniowe

ArbeitslosigkeitTest wielokrotnego wyboru ABC (trzy teksty)

lEkCjA kRAjoZNAWCZA – NIEMCy Heidelberger Universität Dobieranie nagłówków

lEkCjA kRAjoZNAWCZA – AuSTRIA Klassische MusikDobieranie zdań do luk

lEkCjA kRAjoZNAWCZA – SZWAjCARIAEuropäische Organisation für Kernforschung (CERN)Test wielokrotnego wyboru

5

Aussehen und CharakterParafrazy fragmentów zdań,Test luk sterowanych

Eine Wohnung möblieren / Räume in der WohnungTłumaczenie fragmentów zdań,

Test luk sterowanych

ZNAjoMoŚć STRukTuR lEkSykAlNo-gRAMATyCZNyCh

SłuChANIE 1 MóWIENIE 1SłuChANIE 2 MóWIENIE 2 PISANIE

35

47

59

73

85

97

109

121

133

147

185

197

159

171

3940

52

64

67

78

90

102

114

126

138

141

152

164

176

179

190

202

51

63

89

101

113

125

137

163

175

189

201

77

38

50

62

88

100

112

124

136

162

174

150151

188

200

76

Emotionen und GefühleDobieranie

WohntypenDobieranie

AussehenTest wielokrotnego wyboru

WohngemeinschaftTest prawda/fałsz

KleidungRozmowa z odgrywaniem roli

Eine Wohnung mietenRozmowa z odgrywaniem roli

FreundschaftenOpis ilustracji

WohnungseinrichtungMateriał stymulujący

Interessen / PersonenbeschreibungE-mail

WohnortE-mail

SchullaufbahnPary leksykalne, Test luk sterowanych

Im UnterrichtTest wielokrotnego

wyboru

In der SchuleDobieranie

PrüfungenOpis ilustracji

SchulfächerMateriał stymulujący

SchüleraustauschE-mail

Familienmitglieder / AlltagstätigkeitenUzupełnianie minidialogów,


Pflichten zu HauseTest prawda/fałsz

Feste und FeierlichkeitenDobieranie

Alltagstätigkeiten / Konflikte im AlltagslebenRozmowa z odgrywaniem roli

FreizeitMateriał stymulujący

LebensabschnitteWpis na blogu

Gesund essen, DiätenPary leksykalne,

Uzupełnianie minidialogów,


Gesund essenDobieranie

EssgewohnheitenTest wielokrotnego wyboru

MenüRozmowa z odgrywaniem roli

LokaleMateriał stymulujący

KochrezepteWpis na blogu

EinkäufeParafrazy fragmentów zdań, Test luk sterowanych

GeschäfteTest prawda/fałsz

Einkaufen / VerkaufenTest wielokrotnego wyboru

EinkaufszentrumOpis ilustracji

DienstleistungenMateriał stymulujący

Im Internet einkaufenWpis na forum internetowym

In den FerienTłumaczenie fragmentów zdań,


VerkehrsmittelDobieranie

ReiseangeboteTest wielokrotnego

wyboru

ReisemöglichkeitenRozmowa z odgrywaniem roli

In den FerienMateriał stymulujący

UnfälleE-mail

KulturinitiativenUzupełnianie minidialogów, Parafrazy fragmentów zdań, Test luk sterowanych

Kulturzentrum / Teilnahme am KulturlebenTest prawda/fałsz

FilmDobieranie

Zeitungen und ZeitschriftenOpis ilustracji

FernsehkonsumMateriał stymulujący

Teilnahme am KulturlebenE-mail

Sport treibenPary leksykalne, Test luk sterowanych

Sportarten und SportausrüstungDobieranie

Sport treibenTest prawda/fałsz

SportveranstaltungenOpis ilustracji

Extreme SportartenMateriał stymulujący

SchulwettkämpfeWpis na portalu społecznościowym

Verletzungen und UnfälleUzupełnianie minidialogów, Test luk sterowanych

Gesunder LebensstilTest wielokrotnego wyboru

BeschwerdenDobieranie

BehandlungRozmowa z odgrywaniem roli

Behinderte im AlltagMateriał stymulujący

KrankenbesuchE-mail

TechnikfrustTłumaczenie fragmentów zdań,

Pary leksykalne,


Die Neuen MedienTest prawda/fałsz

ComputerproblemeDobieranie

Bedienung der GeräteRozmowa z odgrywaniem roli

Wissenschaftliche ArbeitMateriał stymulujący

Technische GeräteWpis na forum internetowym

UmweltschutzParafraza zdań,


HaustiereDobieranie

NaturkatastrophenTest wielokrotnego wyboru

Jahreszeiten und WetterOpis ilustracji

LandschaftenMateriał stymulujący

Wetter und LandschaftenE-mail

PolitikTłumaczenie fragmentów zdań,


WahlenDobieranie

Soziale Fragen und LösungenTest prawda/fałsz

KonflikteOpis ilustracji

Probleme der WeltMateriał stymulujący

PolitikWpis na forum internetowym

PraktikumParafrazy zdań,

Tłumaczenie fragmentów tekstu, Test luk sterowanych

Berufspraktikum-, ArbeitssucheDobieranie

BerufserwartungenTest wielokrotnego wyboru

Arbeitsbedingungen / BewerbungsgesprächRozmowa z odgrywaniem roli

BerufeMateriał stymulujący

Tätigkeiten in der ArbeitE-mail

Mówienie – zestaw powtórzeniowy














41

53

65

91

103

115

127

139

165

177

191

203

153

79

37

49

61

87

99

111

123

135

161

149

173

187

199

75

36

48

60

86

98

110

122

134

148

160

172

186

198

74

Projekt 67Studium im AuslandRozmowa z odgrywaniem roli

Projekt 141

Projekt 179

MusikinteressenE-mail

MusikveranstaltungenOpis ilustracji

MusikveranstaltungenTest wielokrotnego wyboru

Ferien in der SchweizWpis na blogu

Ausflug in die SchweizMateriał stymulujący

Europäische Organisation für Kernforschung (CERN)Dobieranie

6767

140 141

178 179

StudienwahlDobieranie

Studium in DeutschlandE-mail

CzęśćREFERENCYJNACzęść pisemna

• Rozumienie ze słuchu• Rozumienie tekstów pisanych• Znajomość środków językowych• Wypowiedź pisemna

Część ustna• Rozmowa z odgrywaniem roli• Opis ilustracji• Materiał stymulujący

C Z Ę Ś Ć P I S E M N A – R O Z U M I E N I E Z E S Ł U C H U

INFORMACJE OGóLNE

Pisemny egzamin maturalny na poziomie podstawowym rozpoczyna się testem rozumienia ze słuchu, który trwa około 20 minut. W ciągu tego czasu będziesz mieć do wykonania zazwyczaj trzy zadania. Dwukrotnie usłyszysz teksty trwające łącznie około 6 minut oraz polecenia do zadań. W tym czasie uwzględnione są również przerwy na wykonanie zadań. Na egzaminie maturalnym w części sprawdzającej rozumienie ze słuchu występują trzy typy zadań maturalnych:

• test typu prawda/fałsz,• zadanie na dobieranie,• test wielokrotnego wyboru.

WSKAZÓWKI

1 PRZEWIDYWANIE TREŚCI NAGRANIA

Zanim wysłuchasz nagrania, powinieneś/powinnaś dobrze się zastanowić, jakich treści możesz się spo-dziewać w nagraniu i jakie słownictwo możesz usłyszeć, a tym samym sprawnie i szybko skoncentrować się na potrzebnych informacjach. Pamiętaj więc, aby: • przeczytać polecenie do zadania, z którego dowiesz

się, jaka będzie forma nagrania i czego będzie doty-czyła jego treść,

• zapoznać się z pytaniami i możliwymi odpowiedzia-mi, dzięki którym dowiesz się, na zrozumieniu jakich informacji masz się skupić w szczególności.

2 ODWOŁYWANIE SIĘ DO WIEDZY OGÓLNEJ

Wiele pytań, które odnoszą się do tekstu, dotyczy zja-wisk i problemów, które są powszechnie znane. Pamiętaj jednak, że pytania zawsze odnoszą się do treści nagrania i prawidłowa odpowiedź to taka, która jest z nią zgodna. Określając więc, czy jakieś zdanie jest prawdziwe, czy fał-szywe, kieruj się tylko tym, co usłyszysz w nagraniu, a nie swoją wiedzą, doświadczeniem lub poglądami.

3 PARAFRAZY LEKSYKALNE

Zasadą pytań testowych jest parafrazowanie informacji zawartych w nagraniu. Informacje zawarte w pytaniach testowych przekazywane są za pomocą innych wyrazów lub zwrotów niż te, które pojawiły się w nagraniu. Typowe środki leksykalne to:• synonimy, np.: gut aussehend – schön,• antonimy, np.: lange Hose – keine kurze Hose,• opisy/definicje, np.: alle Arbeitsbienen – alle, die viel

arbeiten.Jeśli w nagraniu pojawia się to samo słowo lub zwrot co w pytaniu, to jest to najczęściej pułapka. Sprawdź podczas drugiego słuchania, czy rzeczywiście treść całe-go zdania jest zarówno w nagraniu, jak i w pytaniu taka sama.

4 ZNACZENIE NIEZNANYCH WYRAZÓW

Jeśli nagranie zawiera wyrazy lub zwroty, których nie znasz, nie denerwuj się. Staraj się wykorzystać kontekst, który pomoże ci odgadnąć, co znaczy dany wyraz lub zwrot. Nie koncentruj jednak całej swojej uwagi na takim zwrocie. Jeśli nie będzie innego wyjścia, po prostu pomiń go i spróbuj poradzić sobie bez niego. Zwróć szczególną uwagę na:• wyrazy pochodzące z innych języków, np. z języka

angielskiego,• wyrazy złożone – może rozumiesz przynajmniej ich

część,• wyrazy utworzone od innych części mowy.Pamiętaj, że zadanie nie polega na podawaniu znacze-nia poszczególnych wyrazów w tekście, ale na znalezie-niu odpowiedniej informacji.

5 PARAFRAZY GRAMATYCZNE

Konstrukcje gramatyczne, które pojawiają się w nagra-niu, również są parafrazowane w zadaniach testowych. Pytanie testowe oparte na parafrazie gramatycznej może zawierać informację identyczną z treścią nagrania lub różną od niej. Najczęstsze parafrazy gramatyczne to:• zdania zawierające porównania, np.:

Heike ist am schönsten in der Klasse. = Keiner in der Klasse sieht so schön wie Heike aus.

• zdania zawierające przeczenia, np.: Man darf hier nicht sprechen. = Keiner darf hier etwas sagen.

• zdania zawierające określenia ilości, zaimki nieokreś- lone, np.: 50% der Leute wollen ins Ausland fahren. = Die Hälfte der Leute will ins Ausland fahren. Jeder muss das probieren. = Alle müssen das versu-chen.

• zdania zawierające czasowniki modalne, np.: Er will ans Meer fahren. = Er hat die Absicht, ans Meer zu fahren.

• zdania w stronie biernej, np.: Am Abend wird getanzt. = Man tanzt am Abend. Das Auto kann repariert werden. = Man kann das Auto reparieren.

• zdania podrzędnie złożone, np.: Obwohl ich keine Zeit habe, gehe ich mit. = Ich bin sehr beschäftigt, trotzdem gehe ich mit. Ich möchte nichts essen, weil ich nicht hungrig bin. = Ich möchte nichts essen, denn ich habe keinen Hunger. Er lernt viel, um das Abitur zu bestehen. = Er will das Abitur bestehen und deshalb lernt er viel. Der Junge, dessen Mutter noch so jung ist, fährt in die Schweiz. = Der Junge fährt in die Schweiz. Seine Mutter ist sehr jung. Als Kind war ich glücklich. = Ich war glücklich, als ich Kind war. Vor dem Schlafengehen putze ich die Zähne. = Ich putze die Zähne, bevor ich schlafen gehe.

• zdania zawierające podwójne łączniki, np.: Ich habe weder Zeit noch Geld. = Ich habe keine Zeit und kein Geld.

8

TYPY ZADAŃ1 TEST TYPU PRAWDA/FAŁSZ

Test typu prawda/fałsz polega na stwierdzeniu, czy podane zdania są zgodne z informacją zawartą w nagraniu (= prawdziwe), czy nie (= fałszywe). Są to najczęściej para-frazy informacji występujących w nagraniu, dlatego przed wysłuchaniem go przeczytaj uważnie podane zdania i zastanów się, w jaki sposób można je sparafrazować (czyli powiedzieć to samo, ale używając innych słów).

Zadanie 1. (0–5)Usłyszysz dwukrotnie wywiad z ekspertką do spraw żywienia. Zdecyduj, które zdania (1.1.–1.5.) są zgodne z treścią wywiadu (R), a które nie (F).

R F

1.1. Wir sollten nur gekochtes Gemüse essen.

1.2. Wir sollten das Gemüse nur kurz zubereiten.

1.3. Das Gemüse soll nicht im Kühlschrank liegen.

1.4. Alle Gemüsesorten sind gut für die Haut.

1.5. Dr. Moritz empfiehlt allen frische Salate.

Zadanie 2. (0–4)Usłyszysz dwukrotnie cztery wypowiedzi związane z zainteresowaniami. Do każdej wypowiedzi (2.1.–2.4.) dopasuj odpowiadające jej zdanie (A–E). Wpisz rozwiązania do tabeli. Uwaga: jedno zdanie zostało podane dodatkowo i nie pasuje do żadnej wypowiedzi.

A. Die Person engagiert sich für die Umwelt. B. Die Person findet Medien und Film spannend.C. Die Interessen der Person liegen im Bereich Mode. D. Die Person möchte Tierarzt werden. E. Die Person möchte Journalist werden.

2.1. 2.2. 2.3. 2.4.

T E S T 1

1•01

1•02

• Zwróć uwagę na to, że kolej-ność pytań lub zdań jest zgodna z kolejnością informacji prezen-towanych w nagraniu.

• Zdania/Pytania znajdujące się na samym końcu mogą doty-czyć intencji mówiącego lub kontekstu sytuacyjnego. Zazwy-czaj należy się wtedy odnieść do całego nagrania.

• Kolejność tekstów nie odpowiada kolejności zdań podanych w poleceniu – musisz od razu nastawić się na to, że informacja potrzebna do wybrania prawidłowej odpowiedzi na pierwsze z nich może znaleźć się, na przykład, we fragmencie tekstu odczytanym na samym końcu.

• Uważnie słuchaj tekstów dwa razy – podczas pierwszego słuchania przeznacz trochę więcej czasu na oswojenie się z różnorodnością fragmentów w nagraniu; nastaw się też od razu na wychwytywanie w tekście wszelkich potrzebnych informacji, które możesz zweryfikować podczas słuchania materiału po raz drugi.

• Nie skupiaj się na pojedynczych słowach, ponieważ mogą wprowadzić cię w błąd. Zarówno w zda-niu, jak i w nagraniu może występować dokładnie to samo słowo, a mimo to dane zdanie nie będzie poprawną odpowiedzią.

• Jeśli zadanie polega na dopasowaniu do usłyszanych fragmentów zdań podsumowujących lub tytu-łów, po usłyszeniu każdego fragmentu staraj się samodzielnie sformułować jego główną myśl i na tej podstawie wybrać później jedną z podanych odpowiedzi.

2 DOBIERANIE

W tym zadaniu musisz dopasować zdania do czterech kon-kretnych wypowiedzi. Dodatkowo podano jedno zdanie, które nie pasuje do żadnego z nagrań i należy je wyeli-minować. Zdania mogą odnosić się albo do kontekstu wypowiedzi, albo do jej głównej myśli, albo do intencji mówiącego. W każdym przypadku twoim zadaniem będzie wybranie tego spośród podanych zdań, które odpowiada treści konkretnej wypowiedzi.

9

C Z Ę Ś Ć P I S E M N A – R O Z U M I E N I E Z E S Ł U C H U

Zadanie 3. (0–6)Usłyszysz dwukrotnie sześć tekstów. Z podanych odpowiedzi wybierz właściwą, zgodną z treścią nagrania. Zakreśl literę A, B albo C.

Tekst 1.3.1. Was will der Sprecher sagen? A. Wir sollten mehr Zeitungen lesen. B. Wir sollten elektronische Medien zum Lesen nutzen. C. Wir sollten nicht auf Zeitungen in Papierform verzichten.

Tekst 2.3.2. Wofür wirbt man in der Radioansage? A. Für den Frühlingsanfang. B. Für mehr Bewegung im Alltag. C. Für einen autofreien Tag.

Tekst 3. 3.3. Welche Berufserfahrungen hat die Person gesammelt? A. Als Büroaushilfe. B. Als Zimmermädchen. C. Als Sekretärin.

Tekst 4. 3.4. Warum ist Katja jetzt krank? A. Sie war zu leicht angezogen. B. Sie hat sich von anderen angesteckt. C. Sie hatte keine Impfung bekommen.

Tekst 5. 3.5. Seit wann treibt die Sprecherin Sport? A. Seit Anfang des Jahres. B. Seit einer Ewigkeit. C. Seit zwei Jahren.

Tekst 6.3.6. Worum geht es in der Meldung? A. Ein Mädchen sucht seine Eltern. B. Ein Mädchen ist von zu Hause gelaufen. C. Ein Mädchen ist verschwunden.

T E S T 1

1•03

3 TEST WIELOKROTNEGO WYBORU

W tym zadaniu usłyszysz kilka krótkich tekstów o różnej tematyce. Do każdego tekstu przypisane jest najczęściej jedno zadanie wielokrotnego wyboru. Spośród trzech podanych zakończeń zdania czy odpowiedzi na pytanie dotyczące danego tekstu tylko jedno jest poprawne. Twoim zadaniem jest wyeliminowanie dwóch błędnych

• Podczas pierwszego słuchania notuj swoje propozycje odpowiedzi na pytania z zadania. Porównaj je potem z podanymi odpowiedziami i wybierz najbardziej zbieżne.

• Uważaj na odpowiedzi, które brzmią iden-tycznie jak informacje w nagraniu. Często są one nieprawidłowe. Mogą to być na przykład wszelkiego rodzaju uogólnienia, stwierdzenia, które na pozór wydają się oczywiste, a także wypowiedzi, które zawierają dokładnie te same słowa i zwroty co te użyte w nagraniu.

• Czasami informacja potrzebna do udziele-nia odpowiedzi nie jest podana w nagraniu w sposób bezpośredni, musisz ją sam/sama wywnioskować na podstawie tego, co usłyszysz.

• Jeśli nie jesteś pewien/pewna, która odpowiedź jest prawidłowa, zastosuj metodę eliminacji. Zacznij od wykreślenia opcji, które twoim zdaniem są na pewno błędne, i pomyśl, dlaczego odrzucasz te opcje.

odpowiedzi i zakreślenie właściwej. Zadania odnoszą się do szczegółowych informacji zawartych w tekstach albo do kontekstu wypowiedzi. Musisz wychwycić informację, która sprawia, że dana odpowiedź jest prawidłowa.

10

C Z Ę Ś Ć P I S E M N A – R O Z U M I E N I E T E K S T ó W P I S A N Y C H

INFORMACJE OGóLNE

Rozumienie tekstu czytanego stanowi (wspólnie z zadania-mi sprawdzającymi znajomość środków językowych oraz sprawność pisania) część pisemnego egzaminu maturalne-go na poziomie podstawowym, którą zdający wykonuje w ciągu 100 minut (czyli w czasie, który pozostaje po prze-prowadzeniu zadań sprawdzających umiejętność rozumie-nia ze słuchu). Ponieważ to ty decydujesz, w jakiej kolejno-ści i jak długo (oczywiście w ramach ogólnego limitu około 100 minut!) będziesz wykonywać poszczególne zadania, bardzo ważne jest wybranie skutecznej strategii. W ramach przygotowań do egzaminu mierz czas potrzebny ci do zro-bienia poszczególnych zadań i ćwicz różną kolejność ich wykonywania; pozwoli ci to wypracować najlepszą strate-gię, którą wykorzystasz na egzaminie. Rozważ rozpoczęcie pracy od zadań, które są dla ciebie najłatwiejsze. Resztę czasu będziesz mógł/mogła poświęcić na trudniejsze zadania, mając jednocześnie gwarancję, że część zadań już rozwiązałeś/rozwiązałaś. Na egzaminie maturalnym w czę-ści sprawdzającej rozumienie tekstów pisanych występują następujące typy zadań maturalnych:

• zadanie na dobieranie nagłówków/pytań do fragmen-tów tekstu,

• zadanie na dobieranie zdań do luk w tekście,• test wielokrotnego wyboru w formie ABCD, • test wielokrotnego wyboru w formie ABC,• test typu prawda/fałsz.

WSKAZÓWKI

1 UWAŻNE CZYTANIE PYTAŃ I POLECEŃ

Przed zapoznaniem się z tekstem należy zawsze dokład-nie przeczytać polecenie i pytania do każdego zadania. W ten sposób szybciej zorientujesz się, na co warto zwrócić szczególną uwagę podczas czytania tekstu, a to pozwoli ci o wiele sprawniej wyłonić potrzebne informacje.

2 BUDOWANIE HIPOTEZ DOTYCZĄCYCH TREŚCI TEKSTU

Zanim rozpoczniesz rozwiązywać zadanie, wykorzy-staj wszystkie podane informacje dotyczące tekstu. Znajdziesz je w tytule oraz w poleceniu i pytaniach do zadania. Na ich podstawie zastanów się, o czym będzie mowa w tekście. Nie udzielaj jednak od razu tzw. logicz-nych czy oczywistych odpowiedzi, tylko szukaj zawsze ich potwierdzenia w tekście. Podczas czytania materiału po raz pierwszy spróbuj jedynie zorientować się ogólnie, o czym on jest. Jeśli zastosujesz się do tej zasady, żaden tekst nie będzie wydawał ci się trudny. A dzięki wcześ- niejszemu przeczytaniu pytań szybko zorientujesz się, gdzie możesz znaleźć informacje potrzebne do rozwiąza-nia zadania.

3 ŚRODKI LEKSYKALNE i GRAMATYCZNE

W pytaniach testowych informacja przekazywana jest na ogół za pomocą innych niż w tekście wyrazów lub zwrotów oraz form gramatycznych. Przykłady typowych parafraz zostały przedstawione na stronie 8.

4 ZNACZENIE NIEZNANYCH WYRAZÓW

Jeśli tekst zawiera wyrazy lub zwroty, których nie znasz, przyjmij to ze spokojem. Pamiętaj, że zadanie nie polega na podawaniu znaczenia wszystkich wyrazów w tekście, tylko na wydobyciu z niego odpowiedniej informacji. Staraj się odgadnąć, co dany wyraz lub zwrot znaczy, korzystając z kontekstu, w którym się znajduje. Zwróć uwagę na:• formę gramatyczną danego wyrazu/zwrotu (np.: rze-

czownik/przymiotnik/przysłówek),• jego pozycję i funkcję w tekście,• podobieństwo danego wyrazu/zwrotu do wyrazu

w języku polskim, np.: Hotel, Universität, Zirkus,• wyrazy pochodzące z innych języków, np.: z języka

angielskiego,• wyrazy złożone,• wyrazy utworzone od innych części mowy.

Weź też pod uwagę swoją ogólną wiedzę kulturową. Jeśli nie będzie innego wyjścia, po prostu pomiń ten wyraz lub zwrot i spróbuj radzić sobie bez niego.

11


Zadanie 4. (0–4)Przeczytaj tekst. Do każdej jego części (4.1.–4.4.) dobierz właściwe pytanie (A–F). Uwaga: dwa pytania podane zostały dodatkowo i nie pasują do żadnej części.

A. Wie sollen wir ein heftiges Gespräch beenden?B. Wie kann man heftige Diskussionen vermeiden?C. Welche Situationen enden oft mit einer heftigen Diskussion? D. Was kann noch über das Ergebnis des Gesprächs entscheiden?E. Wie kann man im Alltag ruhig bleiben?F. Warum enden so viele Gespräche mit heftigen Diskussionen?

STREITEN JA, ABER RICHTIG!

4.1.

Du bist böse auf deine Schwester, weil sie dein Kleid angezogen hat. Deine Mutter hat dir wieder verboten, auf eine Party zu gehen. Dein bester Kumpel hat den ganzen Nachmittag mit deiner Freundin geflirtet. Du findest das nicht in Ordnung und möchtest deine Meinung sagen.

4.2.

Nur eine Sache ist sicher, wenn es zu einem Streit kommt: Hier sind Emotionen im Spiel. Und die erlauben uns oft nicht, in aller Ruhe und vernünftig über ein Problem zu diskutieren. Deswegen sollten wir immer daran denken, nicht vorschnell zu reagieren.

4.3.

Am besten also einfach ruhig bleiben, wenn man sieht, dass da etwas falsch läuft. Ein paar Mal tief einatmen, den Raum kurz verlassen und frischen Tee machen, ein paar Schritte laufen – einfach ein paar Minuten abwarten, bis man ruhiger wird und die richtigen Worte finden kann. Am besten einen Tag abwarten und dann den richtigen Zeitpunkt auswählen.

4.4.

Die Atmosphäre des Gesprächs spielt eine wichtige Rolle. Im Gespräch sollen wir zu jeder These sachliche Argumente finden. Und noch eines dürfen wir nicht vergessen: Ein bisschen Humor ist bei jedem Gespräch ratsam und hilfreich, auch wenn es schwer fällt.

T E S T 1

TYPY ZADAŃ1 DOBIERANIE

To zadanie polega na dopasowaniu nagłówków, krótkich zdań lub pytań do poszczególnych fragmentów jednego tekstu. Dobierając nagłówki, musisz określić główną myśl każdego z akapitów, a następnie z podanych możliwości wybrać tę, która najlepiej podsumowuje jego treść. W zadaniu podano dodatkowo dwa nagłówki lub pytania, które nie pasują do żadnego fragmentu tekstu.

• Przy dopasowywaniu do tekstu nagłówków (podty-tułów), zwrotów lub pytań skoncentruj się przede wszystkim na głównej myśli tekstu lub danej jego części. Zawsze najpierw przeczytaj wszystkie poda-ne opcje, a dopiero potem przyporządkowuj je poszczególnym fragmentom tekstu.

• Uważaj na nagłówki lub pytania zawierające wyrazy i zwroty, które występują także w tekście. Mogą wprowadzić cię w błąd, a dana odpowiedź wcale nie musi być poprawna.

• Przy przyporządkowywaniu pytań do tekstu spró-buj znaleźć w nim miejsce, w którym znajduje się odpowiedź na zadane pytanie.

12

Zadanie 5. (0–3)Przeczytaj trzy teksty związane z językami obcymi. Z podanych odpowiedzi wybierz właściwą, zgodną z treścią tekstu. Zakreśl literę A, B albo C.

Tekst 1.Die Sprache der WerbungEnglisch ist bei uns die beliebteste Fremdsprache. Und nicht nur das. Unter anderem ist es auch die Lieblingssprache der Reklameprofis. Die Werbemanager sind sich sicher, dass ihre Werbebotschaften von allen verstanden werden. Stimmt das wirklich? Unsere Umfrage, die wir unter 500 Kunden durchgeführt haben, hat erstaunliche Ergebnisse ans Licht gebracht: Die meisten Werbebotschaften werden von der Hälfte der Kunden leider falsch verstanden. Den Werbespruch „Come in and find out“ haben die meisten als eine Anweisung gesehen, etwa als „Komm rein und finde wieder raus“.

5.1. Was will der Autor des Textes sagen? A. Englisch wird gern in der Werbung benutzt. B. Die Fremdsprachenausbildung an den Schulen ist schlecht. C. Viele Werbungen haben keine Wirkung, weil sie nicht verstanden werden.

Tekst 2. Englisch ist nicht mehr allesWenn man denkt, dass man mit perfekten Englischkenntnissen bereits die Welt erobern kann, kann man eine bittere Überraschung erleben. Klar, man kann sich vielleicht fast überall verständigen. Aber wenn man zum Beispiel eine Arbeitsstelle sucht, hilft uns das nicht mehr viel. In beinahe jeder Bewerbungsmappe finden die Arbeitgeber: Hochschulabschluss, Computerkenntnisse und … Englischkenntnisse. Wie kann man aber unter den Tausenden Bewerbern auf sich aufmerksam machen? Dabei helfen wir Ihnen mit ein paar einfachen Tipps.

5.2. Was kann man erreichen, wenn man perfekt Englisch spricht? A. Sicher eine gute Arbeit finden. B. Mit anderen auf der ganzen Welt kommunizieren. C. Sich eine gute Zukunft aufbauen.

Tekst 3.Als Junge war ich von Griechenland fasziniert und bin mehrmals dorthin gefahren. Von jeder Reise brachte ich ein paar Wörter mit, die ich behalten habe. Nach dem Abitur habe ich beschlossen, in einer Sprachschule als Hobby Griechisch zu lernen. „Wozu brauchst du Griechisch?“ haben mich viele Freunde gefragt. Ich blieb trotzdem bei der Sprache. Mein ganzes Studium lang habe ich weitergelernt. Nach dem Studium habe ich schnell eine Arbeitsstelle bei einer griechischen Bank gefunden. Unter 200 Bewerbern war ich der einzige mit Griechischkenntnissen und damit unschlagbar.

5.3. Warum hat Thomas Griechisch gelernt? A. Er wollte eine gute Arbeit bekommen. B. Es war sein Hobby. C. Er hatte viele Freunde in Griechenland.

T E S T 1

2 TEST WIELOKROTNEGO WYBORU ABC (trzy teksty)

To zadanie polega na przeczytaniu trzech krótkich tekstów na jeden wspólny temat, ale o różnej formie. Każdemu z nich towarzyszy jedno zadanie wielokrotnego wyboru. Z trzech opcji (A, B i C) należy wyeliminować dwie błędne odpowiedzi i wybrać prawidłową, zgodną z informacją

• Znajdź fragmenty tekstu, do których odnoszą się poszczególne pytania. Pamiętaj, że mogą one mieć bardzo różną długość (od jednego wyrazu/zwrotu po cały akapit).

• Błędne odpowiedzi są zazwyczaj bardzo zbliżone do treści tekstu i często pozornie wydają się właściwe. Mogą to być na przykład wszelkiego rodzaju uogólnienia, stwierdzenia, które na pozór wydają się oczywiste, ale jednak nie są zgodne z treścią tekstu.

• Nieprawidłowe odpowiedzi mogą różnić się od prawidłowych formą gramatyczną, nieznacznie zmienioną informacją lub być tylko częściowo zgodne z tekstem. Mogą one zawie-rać dokładnie te same słowa i zwro-ty, jakie zostały użyte w tekście, ale mówić o czymś innym.

• Wyeliminuj nieprawidłowe odpowie-dzi. Dopiero wtedy zaznacz swoją ostateczną odpowiedź.

podaną w tekście. Twoim zadaniem jest wychwycić informa-cję, która sprawia, że dana odpowiedź jest prawidłowa. W jednym z zadań trzeba określić myśl główną danego tekstu, w innym należy odnaleźć informację szczegółową, a w trzecim – określić intencje autora.

13

Zadanie 6. (0–5)

Przeczytaj tekst. Z podanych odpowiedzi wybierz właściwą, zgodną z treścią tekstu. Zakreśl literę A, B, C albo D.

BEGABUNG – EIN FLUCH?

„Als Kind hatte ich es nicht leicht. Zu der Zeit, als die anderen Kinder in meinem Alter noch weder lesen noch rechnen konnten und nur draußen spielen wollten, habe ich bereits Bücher verschlungen. Oft habe ich ein Buch nach dem anderen gelesen. Ich wollte mich mit ihnen über diese Bücher unterhalten, aber meine Freunde wollten immer nur spielen … und haben mich gelangweilt. Sie dagegen haben sich über mich lustig gemacht. Noch schlimmer wurde es in der Schule. Da haben sie mich als Streber beschimpft. Es kam immer öfter zum Streit zwischen uns. Meine damalige Klassenlehrerin ist auf mich aufmerksam geworden, weil ich immer aggressiver wurde. Sie hat mich zu einem Psychologen geschickt“, erinnert sich heute der diesjährige Gewinner des Wettbewerbs „Junge Talente gesucht“, Marco Moritz. Heute ist seine Lehrerin stolz auf ihn. Über die ersten Jahre spricht sie nicht viel: „Marco war schon immer etwas Besonderes unter seinen Mitschülern. Es war mir schon von Anfang an klar, dass er hochbegabt ist und spezielle Unterstützung braucht.“ Der Psychologe hat damals mit Marco einen Test gemacht. Dabei hat sich herausgestellt, dass der Junge tatsächlich hochbegabt ist und sofort wurde er drei Klassen höher eingestuft. Doch auch die vierte Klasse hat Marco schneller als seine Mitschüler beendet. Mit zwölf Jahren und mit dem Abiturzeugnis in der Tasche hat er angefangen, Informatik zu studieren. Bereits nach einem Jahr hat er eine Software entwickelt, von der selbst die besten Informatiker nur sagen können: Hut ab! Das neue Programm soll das Fremdsprachenlernen revolutionieren. Die Fremdsprachenlehrer können es kaum erwarten, bis das Programm auf den Markt kommt. Marco selbst bleibt bescheiden und ziemlich nachdenklich. Auf die Frage, ob er sich nicht freue, antwortet er: „Ja sicher, ich weiß, dass das Programm vielen das Fremdsprachenlernen erleichtert. Sicher bin ich stolz. In Momenten wie diesen muss ich aber einfach an meine Kindheit zurückdenken. Und da sehe ich wenig Erfreuliches. Ich wünschte mir, ich wäre so wie die anderen“.

T E S T 1

3 TEST WIELOKROTNEGO WYBORU ABCD (jeden tekst)

W tym zadaniu trzeba znaleźć poprawną odpowiedź do tekstu, wybierając spośród czterech możliwych. Zadanie polega na wyeliminowaniu trzech niepoprawnych odpowiedzi i wybraniu jednej właściwej. Wybrana odpowiedź musi być zgodna z informacją podaną w tekście. Zadanie sprawdza umiejętność wyszukiwania w tekście szczegółowych informacji oraz określania intencji autora. Błędne odpo-wiedzi są zazwyczaj bardzo zbliżone do treści tekstu. Mogą to być na przykład wszelkiego rodzaju uogólnienia, stwier-dzenia, które na pozór wydają się oczywi-ste, a także wypowiedzi, które zawierają dokładnie te same słowa i zwroty, jakie zostały użyte w tekście. Twoim zadaniem jest wychwycić informację, która sprawia, że dana odpowiedź jest prawidłowa.

6.1. Was hat Marco als Kind gern gemacht? A. Mit anderen Kindern gespielt. B. Bücher gelesen. C. Mit anderen Kindern viel Zeit draußen verbracht. D. Sich gelangweilt.6.2. Hatte Marco einen guten Kontakt mit seinen Mitschülern? A. Ja, sie haben viel zusammen gelacht. B. Ja, sie hatten zusammen viel Spaß. C. Nein, sie hatten viel Ärger. D. Nein, sie haben nicht miteinander gesprochen.6.3. Wie war die Reaktion der Klassenlehrerin von Marco? A. Sie hat ihn zur psychologischen Beratung geschickt. B. Sie wollte ihn nicht unterstützen. C. Sie hat ihn zum Wettbewerb „Junge Talente“ geschickt. D. Sie war böse auf ihn, weil er so aggressiv war. 6.4. Wann hat Marco die Grundschule beendet? A. Drei Jahre früher als die anderen. B. Er hat die Grundschule nicht besuchen müssen. C. Mit zwölf Jahren. D. Fast vier Jahre früher als die anderen. 6.5. Was empfindet Marco bei der Frage nach seinem Erfolg? A. Er kann nicht stolz auf sich sein. B. Er kann sich nicht freuen. C. Er möchte wieder Kind sein. D. Er möchte ein normaler Mensch sein.

T E S T 1


14

4 DOBIERANIE ZDAŃ DO LUK

To zadanie polega na poprawnym wpisaniu brakujących zdań w odpowiednie miejsca. Do wyboru masz o dwa zda-nia więcej niż jest luk w tekście. Te dwa dodatkowe zdania

Zadanie 7. (0–3)Przeczytaj tekst, z którego usunięto trzy zdania. Wpisz w luki 7.1.–7.3. litery, którymi oznaczono brakujące zdania (A–E), tak aby otrzymać logiczny i spójny tekst. Uwaga: dwa zdania zostały podane dodatkowo i nie pasują do żadnej luki.

Wer denkt an die Sommerferien? An Urlaub? An Erholung? Wir alle. Das hat unsere neueste Umfrage zum Thema Urlaubswünsche deutlich gezeigt. 7.1.____ Wir können mit dem Kauf einer neuen Stereoanlage warten, oder die neuesten Kleider vergessen, aber nicht den Urlaub. Geld für den Urlaub wird von allen gespart. Von der Tourismusbranche wird das selbstverständlich ausgenutzt. 7.2.____ Sie machen viele preislich attraktive Angebote, damit sich alle in aller Ruhe überlegen können, wohin die Reise im Sommer gehen soll. Bei der Auswahl des passenden Angebots geben viele Befragte an, dass für sie nur der Preis zählt, den sie für die Reise zahlen müssen. An Komfort zum Beispiel sind sie gar nicht interessiert. 7.3.____ Keinen kümmert es mehr, ob man drei Mahlzeiten am Tag bekommt oder ob das Frühstück im Preis enthalten ist.

A. Die Unterkunft in 5-Sterne-Hotels mit vielen Extras wird besonders gern gebucht.

B. Auch die Verpflegung spielt keine so große Rolle mehr.C. Die Kunden buchen gern Billigreisen. D. Selbst wenn wir knapp bei Kasse sind, das Letzte worauf wir verzichten, ist die

Erholung.E. Die Reisebüros verschicken schon im Januar ihre Kataloge.

T E S T 1

• Najpierw szybko przeczytaj tekst, żeby zorientować się, czego dotyczą poszczególne jego części. Staraj się jak najlepiej zrozumieć tekst, ignoru-jąc występujące w nim luki.

• Następnie uważnie przeczytaj fragmenty umieszczone pod tekstem. Mogą to być zarówno pojedyncze zdania, jak i krótkie części tekstu.

• Umieszczając podane fragmenty w lukach, zwróć uwagę zarówno na to, co występuje przed luką, jak i na to, co jest po niej. Zastanów się, czy zdanie po brakującym fragmencie prezentuje ten sam tok myślenia, czy też prze-ciwny niż w zdaniu przed luką.

• Skorzystaj z podpowiedzi leksykalnych w postaci łączników zdań, zaimków osobowych, odniesień do osób lub miejsc.

• Czytając podane w zadaniu zdania do uzupełnienia luk, przeanalizuj wystę-pujące w nich zaimki i sprawdzaj, jakiego rzeczownika w tekście mogą dotyczyć.

• Zwróć uwagę na spójniki. Może w podanych zdaniach znajduje się spójnik odpowiednio łączący rozdzielone zdania?

• Zwracaj uwagę na liczbę pojedynczą lub mnogą rzeczowników oraz formy czasowników – to również może ci pomóc w zidentyfikowaniu zdania uzu-pełniającego lukę.

nie pasują do żadnej luki. To zadanie sprawdza, czy potra-fisz rozpoznać związki pomiędzy poszczególnymi częściami tekstu.

15

C Z Ę Ś Ć P I S E M N A – Z N A J O M O Ś Ć Ś R O D K ó W J Ę Z Y K O W Y C H

INFORMACJE OGóLNE

Celem tej części egzaminu pisemnego jest sprawdzenie znajomości różnych struktur leksykalno-gramatycznych i funkcji językowych. Na egzaminie maturalnym w części sprawdzającej znajomość środków językowych mogą wystą-pić następujące typy zadań maturalnych:

• test luk sterowanych,• uzupełnianie minidialogów,• tłumaczenie fragmentów zdań,• parafraza zdań,• pary leksykalne.

Również tutaj przyda się znajomość technik egzaminacyj-nych.

WSKAZÓWKI

KONTEKST

Ponieważ kontekst jest bardzo istotnym czynnikiem w zadaniach na znajomość środków językowych, zanim zdecydujesz się na wybór któregokolwiek wariantu i uzu-pełnienie luki, przeczytaj cały tekst, ignorując puste miej-sca. Dzięki temu zobaczysz szerszy kontekst i będziesz dokładniej wiedział/wiedziała, którym słowem, wyraże-niem bądź strukturą uzupełnić lukę.

ANALIZA SĄSIEDZTWA LUKI

Zanim wybierzesz jedną z odpowiedzi, zawsze przeanali-zuj najbliższe sąsiedztwo luki, czyli wyrazy bezpośrednio ją poprzedzające i umieszczone zaraz po niej. Po uzu-pełnieniu luk tekst musi być poprawny gramatycznie. Po zakończeniu zadania przeczytaj jeszcze raz wszystkie zdania/cały tekst, aby sprawdzić, czy tworzą/tworzy spój-ną całość.

OPCJE ODPOWIEDZI

Pamiętaj, że warianty odpowiedzi zawierające poje-dyncze słowa mogą być bardzo zbliżone do siebie znaczeniowo, jednak tylko jedno z nich będzie pasować do występujących wokół luki innych wyrazów, z którymi często będzie tworzyć kolokację/wyrażenie lub idiom. Zawsze szukaj podpowiedzi i wskazówek dla swojego wyboru.

ŚRODKI LEKSYKALNE

W toku nauki i przygotowywania się do egzaminu nie-zwykle ważne jest zapisywanie i zapamiętywanie nie pojedynczych słów, ale całych wyrażeń. Ucząc się lub powtarzając słownictwo do egzaminu, twórz jak najwię-cej zwrotów z nimi, np. chcąc zapamiętać słowa: das Schiff, die Ecke, das Studium, twórz i powtarzaj zwro-ty, w których te słowa najczęściej występują: mit dem Schiff, in der Ecke, das Studium abschließen … Zawsze powtarzaj czasowniki wraz z ich formami podstawowymi, a rzeczowniki z rodzajnikami oraz liczbą mnogą. Wtedy wiele luk w zadaniach testowych będziesz mógł/mogła uzupełnić szybko i bezbłędnie.

STRUKTURY GRAMATYCZNE

Test na znajomość środków językowych zawiera również pytania, np. luki w tekstach dotyczące zagadnień grama-tycznych. W toku przygotowań do egzaminu rysuj sche-maty i tabele z różnymi zagadnieniami obrazujące ich budowę. Szybko rozpoznasz wtedy, jakiej części danego zagadnienia dotyczy dana luka.

16

TYPY ZADAŃTEST LUK STEROWANYCH

To zadanie polega na wybraniu fragmentów prawidłowo uzupełniających luki w tekście, przy czym należy uzupełnić go za pomocą elementów leksykalnych i struktur grama-tycznych, a nie całych zdań, jak w zadaniu 7. Słowa służące do uzupełnienia luk mogą tworzyć kolokacje ze słowami

znajdującymi się w tekście przed nimi i po nich. Zwracaj uwagę na liczbę pojedynczą lub mnogą rzeczowników oraz formy czasowników – mogą ci one pomóc w zidentyfikowa-niu struktury gramatycznej uzupełniającej lukę.

Zadanie 8. (0–6)Przeczytaj tekst. Z podanych odpowiedzi wybierz właściwe uzupełnienie luk, tak aby otrzymać logiczny i gramatycznie poprawny tekst. Zakreśl literę A, B albo C.

Man geht durch ein Einkaufszentrum. Reduziert! Kauf 3, Zahl 2! – überall hängen solche Schilder. Egal, wofür man sich 8.1._________, das ist bestimmt ein günstiges Angebot. Da lockt links ein Schild: MP4-Player heute nicht für 89, 8.2._________ nur 69 €. Das ist ja Wahnsinn! Da bleiben 20 € in der Tasche! Man überlegt also, ob man nicht vielleicht tatsächlich einen braucht. Dann bekommt man auf dem Weg eine Rabattkarte für den Friseurbesuch in die Hand gedrückt und sofort denkt man darüber nach, ob man nicht mal 8.3._________ Friseur gehen sollte. Man hat das zwar für den nächsten Monat geplant, aber heute zahlt man 50% weniger. Warum also nicht sofort gehen?! Man 8.4._________ sich für eine Weile in ein Café. Hier bekommt man zur zweiten Tasse Kaffee eine Portion Eis. Und 8.5._________ man eigentlich gar kein Eis mag, nimmt man doch den zweiten Kaffee. Wenn das Eis gratis ist – da kann man doch nicht nein sagen, oder? Zu Hause beginnt man dann, sich viele Fragen zu 8.6._________: Warum sind all die Produkte plötzlich so billig? Wie viel ist eigentlich ein MP4-Player wert? Warum esse ich ein Eis, obwohl ich gar keins wollte?

T E S T 1

8.1. A. entschieden B. entscheiden C. entscheidet

8.2. A. denn B. sondern C. oder

8.3. A. zum B. in den C. nach

8.4. A. amüsiert B. setzt C. unterhält

8.5. A. obwohl B. weil C. dass

8.6. A. antworten B. aufschreiben C. stellen

17

C Z Ę Ś Ć P I S E M N A – Z N A J O M O Ś Ć Ś R O D K ó W J Ę Z Y K O W Y C H

UZUPEŁNIANIE MINIDIALOGÓW

W tym zadaniu podana jest jedna z kwestii w minidialogu. Spośród trzech możliwych reakcji na wcześniejsze zdanie należy wybrać tę poprawną w danej sytuacji.

Zadanie 9. (0–4)Uzupełnij poniższe minidialogi (9.1.–9.4.), wybierając brakującą wypowiedź jednej z osób. Zakreśl literę A, B albo C.

9.1. – Wann seid ihr zurückgekommen? – _________________________________________________________ . A. Seit zwei Tagen. B. Gestern Nachmittag sind wir gelandet. C. Vor Freitag sind wir nicht zurück. 9.2. – Hast du kein Taschengeld mehr? – _________________________________________________________ . A. Doch, ich habe noch 10€. B. Nein, ich habe viel gespart. C. Danke, ich habe das Geld gestern bekommen. 9.3. – _________________________________________________________ . – Ja sicher, Sie können ihn am Montag abholen. A. Mein Computer ist kaputt. Kannst du mir deinen leihen? B. Lässt sich der Computer noch reparieren? C. Bringst du meinen Laptop zum Computerservice?9.4. – Was schlagt ihr vor? – _________________________________________________________ . A. Das will ich nicht machen. B. Ich kann nicht Ski fahren. C. Gehen wir ins Schwimmbad!

T E S T 1

Jako zadanie 9. mogą pojawić się też następujące typy zadań:

• TŁUMACZENIE FRAGMENTÓW ZDAŃ

Zdania w tym zadaniu mają fragmenty w języku polskim. Z podanych trzech wariantów trzeba dobrać poprawne tłumaczenie polskiego frag-mentu, pasujące do reszty niemieckiego zdania.

• PARAFRAZA ZDAŃ

Zdania w tym zadaniu mają wyróżnione lub podkreślone fragmenty. Z podanych trzech możliwości trzeba wybrać taką, która poprawnie zastąpi ów zaznaczony fragment.

• PARY LEKSYKALNE

W tym zadaniu podane są pary zdań z lukami. Obie luki w obu zdaniach można uzupełnić tym samym słowem – twoim zadaniem jest wybrać ten wyraz spośród trzech możliwości.

18

C Z Ę Ś Ć P I S E M N A – W Y P O W I E D Ź P I S E M N A

INFORMACJE OGóLNE

W trakcie maturalnego egzaminu pisemnego otrzymasz jedno zadanie polegające na napisaniu tekstu użytkowe-go zgodnie z wytycznymi dotyczącymi treści i formy. Typy wypowiedzi pisemnych, które mogą wystąpić w ramach egzaminu pisemnego, to:

• e-mail,• list prywatny,• wiadomość na blogu,• wiadomość na forum internetowym.

Pierwsze i ostatnie zdanie zostały podane i musisz dosto-sować swoją wypowiedź do tych ram. Jej długość nie może przekroczyć podanego limitu, który wynosi od 80 do 130 słów. Egzaminujący będzie oceniał treść (umiejętność pełne-go przekazania czterech informacji), spójność i logikę wypo-wiedzi, bogactwo językowe oraz poprawność językową.

WSKAZÓWKI

1 ROZWINIĘCIE INFORMACJI Z POLECENIA

Polecenie do zadania pisemnego wyraźnie określa:➝ kontekst sytuacyjny, w jakim masz napisać tekst

danego typu,➝ typ tekstu, jaki masz napisać,➝ cztery informacje, które musisz zawrzeć w tekście.

Spośród wszystkich elementów polecenia, na które musisz zwrócić baczną uwagę, szczególnie istotne są cztery informacje, które masz zawrzeć w swoim tekście. Oceniający twoją wypowiedź pisemną wezmą pod uwagę, do ilu punktów się odniosłeś/odniosłaś, a następnie ile z nich rozwinąłeś/rozwinęłaś. Za odniesienie się do wszystkich informacji i ich szczegółowe rozwinięcie możesz otrzymać 4 punkty.

2 RODZAJE INFORMACJI

Pisząc tekst, będziesz musiał/musiała wykazać się umie-jętnością np.: opisywania, relacjonowania zdarzeń, uza-sadniania opinii, zapraszania, przedstawiania wad i zalet rozwiązań i poglądów itd. Ucz się na pamięć zwrotów, które ci w tym pomogą. Wtedy podczas pisania wypo-wiedzi będą przychodziły ci do głowy automatycznie, a ty będziesz mógł/mogła skupić się na głównej myśli wypowiedzi i połączeniu jej poszczególnych fragmentów w logiczną całość. Pomoże ci w tym bank zwrotów, który znajdziesz na stro-nach 25–28.

3 SPÓJNOŚĆ WYPOWIEDZI

W ocenie spójności i logiki wypowiedzi bierze się pod uwagę, czy i w jakim stopniu tekst funkcjonuje jako całość dzięki jasnym powiązaniom wewnątrz zdań oraz między zdaniami lub poszczególnymi akapitami. Przystępując do wykonania zadania, zrób najpierw notatki do każdego z punktów polecenia. Zapisz słownictwo potrzebne do realizacji każdego z nich. Następnie zastanów się, jak możesz w logiczny sposób połączyć zapisane wyrazy w ramach realizacji każdego z punktów. Jakich łączników i konstrukcji gramatycznych możesz użyć? Następnie połącz poszczególne punkty ze sobą, tak aby tekst jako całość był logiczny. Pamiętaj, że tekst nie może być zbio-rem przypadkowo zebranych myśli.

4 ZAKRES ŚRODKÓW JĘZYKOWYCH

Istotnym elementem oceny tekstu jest tzw. zakres środ-ków językowych, czyli poziom zróżnicowania zastosowa-nych przez ciebie struktur gramatycznych oraz słownictwa i frazeologii. Możesz uzyskać za to maksymalnie 2 punk-ty. Przygotowując się do egzaminu, staraj się zapamiętać nie tylko jedną konstrukcję (np. Ich möchte wissen ...) lub wyraz (np. anfangen), ale także struktury i/lub wyra-zy synonimiczne (np. Ich möchte erfahren; beginnen). Pisząc tekst, nie używaj ciągle tych samych konstrukcji i zwrotów – staraj się zawrzeć w swojej wypowiedzi uroz-maicone słownictwo i zróżnicowane struktury gramatycz-ne. Unikaj w szczególności określeń pospolitych typu: miły, ładny, interesujący, dobry. Staraj się zawsze używać określeń typowych dla danego tematu. Nie pisz, że pogoda jest ładna. Napisz, że świeci słońce lub że jest wietrznie czy bezchmurnie.

5 POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA TEKSTU

W ocenie poprawności środków językowych uwzględnia się błędy gramatyczne, leksykalne i ortograficzne oraz ich wpływ na komunikatywność wypowiedzi. Za popraw-ność gramatyczną, leksykalną i ortograficzną możesz otrzymać maksymalnie 2 punkty. Najważniejsze jest to, aby twoja wypowiedź była komunikatywna, tzn. abyś przekazał/przekazała określone w poleceniu treści w sposób czytelny dla odbiorcy, a nie abyś nie popełnił/popełniła żadnego błędu gramatycznego. Przy nielicz-nych błędach niezakłócających komunikacji możesz rów-nież otrzymać maksymalną liczbę punktów za popraw-ność gramatyczną.

6 KOREKTA TEKSTÓW

Pamiętaj, że pierwszą wersję tekstu możesz napisać na brudno. Gdy to zrobisz, przeczytaj go uważnie. Najpierw sprawdź tekst pod kątem treści – czy przekazałeś/prze-kazałaś wszystkie wymagane w poleceniu informacje i czy tekst jest logiczny i spójny. Następnie spójrz na swoją pracę pod kątem urozmaicenia słownictwa i struk-tur gramatycznych. Na samym końcu sprawdź popraw-ność gramatyczną i ortograficzną. Wprowadź konieczne poprawki i przepisz całość do czystopisu w arkuszu egza-minacyjnym. Uwaga! Kontroluj na bieżąco czas, który ci pozostał!

19

C Z Ę Ś Ć P I S E M N A – W Y P O W I E D Ź P I S E M N A

TYPY ZADAŃ

Zadanie 10. (0–10)W zeszłym tygodniu były twoje urodziny i z tej okazji zorganizowałeś/zorga-nizowałaś dla swoich przyjaciół imprezę w lokalu. Podziel się swoimi wraże-niami na blogu. • Napisz, dlaczego wybrałeś/wybrałaś ten lokal. • Opisz przebieg imprezy. • Wyraź radość z otrzymanych prezentów. • Wyraź swoją opinię na temat świętowania urodzin w ten sposób i napisz,

czy będziesz chciał/chciała zorganizować podobną imprezę w przyszłym roku.

Rozwiń swoją wypowiedź w każdym z czterech podpunktów, pamiętając, że jej długość powinna wynosić od 80 do 130 słów (nie licząc słów w zdaniach, które są wytłuszczone). Oceniane są: umiejętność pełnego przekazania informacji (4 punkty), spójność i logika wypowiedzi (2 punkty), bogactwo językowe (2 punkty) oraz poprawność językowa (2 punkty).

CZYSTOPIS

T E S T 1

Thema:

Meine Geburtstagsparty

Kommentar:

Letzte Woche hatte ich Geburtstag. Ich habe meine Freunde in ein Lokal eingeladen.

• Zapoznaj się z informacjami, które muszą znaleźć się w twoim tekście. W brudnopisie sporządź odnoszą-ce się do każdego punktu notatki. Spisz też przydatne słownictwo, zwroty i struktury gramatyczne.

• Nie powtarzaj informacji – zabiorą twój czas i wiele słów z limitu, jaki masz do wykorzystania.

• Nie pisz urywanymi zdaniami. Pamiętaj: aby tekst był spójny, dobrze jest używać łączników i zdań złożonych.

Typy wypowiedzi pisemnych, które mogą wystąpić w ramach egzaminu pisemnego, to:

• E-MAIL,• LIST PRYWATNY,• WIADOMOŚĆ NA BLOGU,• WIADOMOŚĆ NA FORUM INTERNETOWYM.

20

C Z Ę Ś Ć U S T N A

INFORMACJE OGóLNE

Maturzystów zdających egzamin ustny z języka obcego na poziomie podstawowym obowiązuje ten sam egzamin, co uczniów zdających egzamin na poziomie rozszerzonym.Egzamin składa się z rozmowy wstępnej, mającej charakter rozgrzewki językowej, która ma na celu oswojenie zdają-cego z sytuacją egzaminacyjną, oraz z trzech zadań, które podlegają ocenie przez komisję egzaminacyjną. Są to następujące typy zadań:

• rozmowa z odgrywaniem roli,• opis ilustracji i odpowiedzi na trzy pytania,• wypowiedź na podstawie materiału stymulującego oraz

odpowiedzi na dwa pytania.

Po każdym zadaniu zdający ma możliwość zakończenia egzaminu.

WSKAZÓWKI

1 SPRAWNOŚĆ KOMUNIKACYJNA – ELEMENTY POLECENIA

W ocenie sprawności komunikacyjnej egzaminujący bierze pod uwagę, do ilu elementów z polecenia udało ci się odnieść w swojej wypowiedzi oraz ile z tych ele-mentów rozwinąłeś/rozwinęłaś. Aby otrzymać jak najwięcej punktów, powinieneś/powinnaś pamiętać o wszystkich czterech elementach wskazanych w każdym zadaniu:• w zadaniu 1: odnieść się do wszystkich czterech kwe-

stii poruszonych w poleceniu,• w zadaniu 2: opisać ilustrację i odpowiedzieć na trzy

pytania,• w zadaniu 3: wybrać element najlepiej spełniający

warunki określone w poleceniu i uzasadnić wybór; wyjaśnić powód wyeliminowania pozostałych ele-mentów i odpowiedzieć na dwa pytania.

W każdym zadaniu za odniesienie się do wszystkich czte-rech elementów możesz otrzymać 6 punktów – ogółem maksymalnie 18 punktów.

2 ODPOWIEDZI ROZWINIĘTE

Wypowiedzi na egzaminie powinny być rozwinięte. Nie odpowiadaj zdawkowo na pytania. Musisz rozwinąć swoje odpowiedzi. Jeżeli na pytanie: Wie verbringen Sie Ihre Freizeit? odpowiesz: Ich gehe oft ins Kino, egza-minujący uzna, że odniosłeś/odniosłaś się jedynie do elementu zadania. Dopiero odpowiedź np. Ich gehe oft ins Kino, aber ich sehe auch gern fern będzie mogła być uznana za rozwiniętą. Podczas wypowiedzi należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby odpowiadać konkretnie na zadane pytania, a nie udzielać odpowiedzi jedynie luźno związanych z tematem.

3 ZAKRES STRUKTUR LEKSYKALNO-GRAMATYCZNYCH

Pamiętaj, że nie musisz znać wielu słów, aby dobrze zdać egzamin. Osoba poprawnie posługująca się prostym językiem może również otrzymać wysoką liczbę punktów. Skoncentruj się na słownictwie, które znasz, i staraj się wyrażać swoje myśli jedynie z pomocą tych słów. Nie myśl o tym, jakich słów ci brakuje, tylko o tym, jak mo-żesz przekazać daną treść z wykorzystaniem znanego ci słownictwa. Przed egzaminem wykonaj jak najwięcej ćwiczeń leksykalnych i systematycznie powtarzaj słow-nictwo, najlepiej tworząc samodzielnie zdania i własne wypowiedzi.

4 POPRAWNOŚĆ WYPOWIEDZI

Egzaminujący nie oczekuje, że będziesz posługiwał/posługiwała się skomplikowanymi strukturami leksykal-no-gramatycznymi, typowymi dla języka pisanego. W ocenie poprawności wypowiedzi egzaminujący zwraca przede wszystkim uwagę na to, czy twoja wypowiedź jest czytelna, czy może być zrozumiana bez problemu przez odbiorcę. Nawet jeśli zrobisz kilka błędów gramatycz-nych, które nie będą miały wpływu na przekaz informacji, możesz otrzymać wysoką liczbę punktów.

5 PŁYNNOŚĆ WYPOWIEDZI

Ucz się wyrażeń i zwrotów podanych w banku zwrotów, tworzą one gotowe frazy, a ich znajomość da ci dużo pewności podczas wypowiedzi. Będą przychodziły ci do głowy automatycznie, a ty skoncentrujesz się na treści rozmowy i będziesz w stanie płynnie prowadzić dialog z egzaminującym. Zawsze korzystaj z każdej okazji, aby mówić w języku niemieckim. Ćwicz jak najczęściej dialogi z innymi osobami.

6 ODPOWIEDZI WYMIJAJĄCE

Na egzaminie unikaj odpowiedzi wymijających typu: Ich weiß nicht, Ich mag das nicht. Nie odpowiadaj np. na pytanie: Was ist dein Lieblingsbuch? – Ich lese keine Bücher. Nawet jeśli jest to prawdą. Takie odpowiedzi nie pokazują twojej znajomości słownictwa. Na egzaminie oczekiwane są od zdającego bardziej rozbudowane odpowiedzi. Wszystkie tego typu odpowiedzi będą oce-niane jako nieuwzględnione.

7 PRZERWY NA ZASTANOWIENIE

W rozmowie rzeczą naturalną są przerwy na zastano-wienie. Nie obawiaj się ich, zawsze możesz je wypełnić zwrotami: Also …, Na ja ... Są to naturalne elementy języka mówionego. Jeżeli jednak przerwy są nienatu-ralnie długie i zakłócają przekaz komunikatu, wtedy wypowiedź w kryterium płynności zostanie z pewnością oceniona niżej.

21


INFORMACJE OGóLNE

8 WYMOWA

W trakcie przygotowania do egzaminu ustnego nie zapomnij o ćwiczeniu wymowy. Ucząc się słów czy zwro-tów, powtarzaj je na głos. Zwracaj szczególną uwagę na aspekty, które sprawiają ci trudność, np. na wymowę głosek ü, ä, lub ö czy na wymowę długich samogłosek. Wymowa podlega również ocenie na egzaminie matu-ralnym.

9 KONTROLA CZASU

Na egzaminie ustnym czas na wykonanie każdego zada-nia oraz na przygotowanie jest ściśle określony. Nie denerwuj się, jeśli zobaczysz, że egzaminujący podczas twojej wypowiedzi spogląda na zegarek. Nie wolno ci przekroczyć czasu przeznaczonego na wykonanie każde-go z zadań. Wypowiedź musisz zaplanować tak, aby w ściśle określonym czasie wykonać wszystkie punkty polecenia. Podany na arkuszu maturalnym czas jest cza-sem maksymalnym, nie czasem, jaki musi być dotrzyma-ny. Jeśli uda ci się zrealizować wszystkie punkty, możesz zakończyć zadanie i przejść do następnego. Jeśli jednak czas na wykonanie zadania upłynął, a ty nie zdążysz zre-alizować zadania w pełni, egzaminujący będzie musiał ci przerwać i poprosi cię o przejście do następnego.

10 KOLEJNOŚĆ REALIZACJI ZADAŃ

Zadania musisz realizować w kolejności, w jakiej wystę-pują w zestawie. Po zakończeniu zadania, nawet jeśli czas przeznaczony na egzamin się nie skończył, nie wolno ci już powrócić do wcześniejszych zadań i uzupeł-nić swojej wypowiedzi. Zanim więc zakończysz zadanie przed upływem czasu przeznaczonego na jego wyko-nanie, zastanów się dobrze, czy wykonałeś/wykonałaś wszystkie jego punkty i czy na pewno nie chcesz jeszcze czegoś uzupełnić. Pamiętaj, że jeżeli w ogóle odmówisz przystąpienia do realizacji zadania, nie będziesz mieć już możliwości powrotu do jego wykonania.

11 POMOC EGZAMINUJĄCEGO

Ważne jest, abyś potrafił/potrafiła samodzielnie odnieść się do wszystkich czterech elementów w każdym zadaniu i nie korzystał/korzystała z pomocy egzaminującego.Pamiętaj jednak, że masz prawo prosić egzaminujące-go o powtórzenie, doprecyzowanie lub sformułowanie pytania w inny sposób, jeżeli nie jesteś pewien/pewna, czy dobrze zrozumiałeś/zrozumiałaś jakiś wyraz czy nawet całe pytanie. Jeśli poprosisz o powtórzenie pyta-nia, a egzaminator powtórnie odczyta pytanie w takim samym brzmieniu, nie będzie to traktowane jako pomoc. Wszystkie przypadki przeformułowania pytań w celu ich uproszczenia są uważane jednak za formę pomocy przez egzaminującego i zostają uwzględnione w ocenie spraw-ności komunikacyjnej poprzez odjęcie punktów.

ROZMOWA WSTĘPNARozmowa wstępna trwa około 2 minut. Ma ona charakter rozgrzewki językowej i ma na celu oswojenie cię z sytuacją egzaminacyjną. W zestawie dla egzaminującego znajduje się po 5 pytań do 5 tematów z katalogu maturalnego. Lista pytań zamieszczona jest wyłącznie w zestawie dla egzami-nującego.

Egzaminujący zada ci proste pytania dotyczące twojego życia i twoich zainteresowań. Pytania mogą być ze sobą powiązane tematycznie – kolejne pytanie może stanowić uzupełnienie twojej odpowiedzi na pierwsze. Może się jed-nak zdarzyć, że egzaminujący będzie chciał zmienić temat, np. w przypadku gdy zauważy, że nie radzisz sobie z odpo-wiedzią na wcześniejsze pytanie lub właśnie odwrotnie – temat jest dla ciebie zbyt prosty i nie pozwala ci w pełni pokazać twoich umiejętności. Liczba pytań będzie różna w przypadku różnych zdających. Jeżeli będziesz odpowia-dać na pytania szybko bądź bardzo krótko, egzaminujący zada ci tyle pytań, ile okaże się konieczne do przeprowa-dzenia dwuminutowej rozmowy. Egzaminujący może zadać kilka pytań i rozmowa może dotyczyć różnych tematów.

• Ta część egzaminu nie jest punktowana, ale warto się do niej dobrze przygotować, gdyż już podczas tej rozmowy egzaminujący będzie wyrabiał sobie zdanie na temat twoich umiejętności językowych.

• Na pytania egzaminującego staraj się udzielać wyczer-pujących odpowiedzi. Nigdy nie odpowiadaj jednym słowem czy wyrażeniem.

ROZMOWA Z ODGRYWANIEM ROLITo zadanie polega na odegraniu podczas rozmowy z egza-minującym określonej w poleceniu roli.Pamiętaj, żeby rozwinąć wszystkie cztery kwestie zawarte w zadaniu egzaminacyjnym. Bądź przygotowany/przygoto-wana na to, że egzaminujący poprosi cię o dokładniejsze objaśnienie jednej z kwestii oraz że nie zgodzi się z tobą odnośnie do jednej z nich, i odpowiednio zareaguj na jego wypowiedzi.

OPIS ILUSTRACJITo zadanie polega na opisaniu zdjęcia, a następnie udzie-leniu odpowiedzi na trzy pytania zadane przez egzaminu-jącego. Pierwsze pytanie wymaga interpretacji sytuacji na zdjęciu.Drugie pytanie nawiązuje do sytuacji przedstawionej na zdjęciu, może dotyczyć twoich osobistych zainteresowań, preferencji, planów lub opinii, a może też być sformułowa-ne ogólniej i nie dotyczyć twojej osoby. Trzecie pytanie, również luźno związane z tematyką zdjęcia, wymaga zrela-cjonowania jakiegoś wydarzenia z życia twojego lub twoich przyjaciół/bliskich, czyli użycia czasu przeszłego.

22

Zadanie 1. 3 minuty

Jesteś na kursie językowym w Hamburgu. Właśnie obejrza-łeś/obejrzałaś przedstawienie w ramach festiwalu teatral-nego, które zostało ci polecone przez twoich gospodarzy. Po powrocie dzielisz się z nimi wrażeniami z przedstawie-nia. Poniżej podane są cztery kwestie, które musisz omówić w rozmowie z egzaminującym.

Zadanie 2. 4 minuty

T E S T 1

Rozmowę rozpoczyna egzaminujący.

Aktorzy

Fabuła przedstawienia

Reakcje publiczności

Twoje wrażenia z wieczoru

• Ponieważ wysoko oceniana jest realizacja wszystkich kwestii zawartych w poleceniu – wypowiedz się naj-pierw krótko na temat wszystkich, a dopiero następ-nie je rozwiń.

• Nie tłumacz określeń użytych w zestawie egzamina-cyjnym. Zbierz skojarzenia związane z tymi określe-niami i pomyśl, jak możesz do nich nawiązać. Jakie pytania możesz zadać swojemu rozmówcy? Co sam/sama masz na dany temat do powiedzenia? Pamiętaj, że od ciebie zależy, w jaki sposób poruszysz każdą kwestię.

• Jeżeli w treści polecenia w jednej kwestii zawarte są dwa podpunkty – pamiętaj, że w swojej odpowiedzi musisz się odnieść do każdego z nich.

• Bądź przygotowany/przygotowana na to, że egzami-nujący poprosi cię o dokładniejsze objaśnienie jakiejś kwestii.

• Egzaminujący nie zgodzi się z tobą odnośnie do jed-nej z poruszanych kwestii. Nie oznacza to, że twoja wypowiedź była błędna czy niewłaściwa. Jest to prze-widziana w egzaminie okazja dla ciebie do wykazania się umiejętnością uprzejmego bronienia swojego stanowiska.

• Kwestie zawarte w poleceniu będą zapewne wyma-gały użycia różnych czasów: teraźniejszego podczas wyrażania np. swojej opinii, przeszłego, np. w nawią-zaniu do jakiegoś wydarzenia z przeszłości oraz przyszłego do wyrażenia np. swoich planów. Uważaj więc na odpowiednie użycie każdego czasu.

• Pamiętaj, aby w opisie zawrzeć trzy najistotniejsze elementy:

– kto jest przedstawiony na ilustracji, – gdzie się znajduje, – co robi.• Nie opisuj zdjęcia zbyt szczegółowo, postaraj się

rozwinąć swoją wypowiedź, dodając własne odczucia lub opinie. Inne elementy, którymi można wzbogacić opis zdjęcia, to na przykład:

– prawdopodobna relacja między przedstawionymi osobami,

– uczucia lub myśli tych osób, – możliwe przyczyny lub konsekwencje przedstawio-

nej sytuacji, – twoje odczucia lub opinie na temat tej sytuacji.• Zarówno podczas opisywania zdjęcia, jak i podczas

odpowiadania na pytania wspieraj się gotowymi fra-zami, które pozwolą ci lepiej skoncentrować się na samej wypowiedzi.

• Pamiętaj o użyciu czasu przeszłego podczas odpo-wiedzi na trzecie pytanie, które zada ci egzaminujący.

PYTANIA DLA EGZAMINUJĄCEGO

1 Was möchte die Frau ihrer Freundin zeigen?

2 Nehmen Sie viel Gepäck, wenn Sie reisen? Warum?

3 Erzählen Sie von Ihrer letzten Reise, die Sie gemacht haben.

23


T E S T 1

Zdjęcie 1.

Zdjęcie 2.

Zdjęcie 3.

Zadanie 3. 5 minut

Popatrz na zdjęcia 1–3. Twoja szkoła chce zorganizować dodatkowe zajęcia sportowe. Uczniowie są proszeni o wyrażenie opinii na temat wysuniętych propozycji.

• Wybierz zdjęcie, które przedstawia zajęcia, które uważasz za najbardziej atrakcyjne i w których byś chętnie uczestniczył/uczestniczyła, i uzasad-nij swój wybór.

• Wyjaśnij, dlaczego odrzucasz pozostałe propozycje.

• W swojej wypowiedzi nakreśl najpierw krótko temat wszystkich propozycji.

• Nie trać czasu na szczegółowe opisywanie wszystkich zdjęć w zestawie egzaminacyjnym, pamiętaj jednak, aby odnieść się do każdego z nich.

• Skup się na swojej decyzji i jej uzasadnieniu.

• Następnie przejdź do uzasadnienia, dlaczego odrzu-casz pozostałe propozycje.

• Uzasadniając wybór bądź odrzucenie propozycji, nawiąż do kilku istotnych szczegółów materiału sty-mulującego.

• Pamiętaj, aby w swojej wypowiedzi odnieść się do wszystkich propozycji w zestawie egzaminacyjnym.

MATERIAŁ STYMULUJĄCYPrzed rozpoczęciem tego zadania masz około 1 minuty na zapoznanie się z jego treścią i przygotowanie się. Zadanie składa się z dwóch części. W pierwszej masz dokonać wyboru jednej spośród dwóch lub trzech propozycji przed-stawionych na ilustracjach (zdjęciach, plakatach lub rysun-kach) i uzasadnić tę decyzję. W drugiej części egzaminujący zada ci dwa pytania, luźno związane z tematyką materiału wizualnego. Jedno z nich z reguły wymaga omówienia zalet lub wad jakiegoś zagadnienia.

PYTANIA DLA EGZAMINUJĄCEGO

1 An welchen Sportveranstaltungen nehmen Sie gern teil? Warum?

2 Wären Sie dafür, dass man die Zahl der Sportstunden in den Schulen erhöht? Warum?

3 Was charakterisiert einen guten Leistungssportler? Warum?

4 Warum sind die Mannschaftssportarten in der Schule so wichtig?

24

PYTANIA DLA EGZAMINUJĄCEGO:

1 An welchen Sportveranstaltungen nehmen Sie gern teil? Warum?

2 Wären Sie dafür, dass man die Zahl der Sportstunden in den Schulen erhöht? Warum?

3 Was charakterisiert einen guten Leistungssportler? Warum?

4 Warum sind die Mannschaftssportarten in der Schule so wichtig?

Bestsellerowe połączenie PODRĘCZNIKA z repetytorium

stworzone przez ekspertów Pearson!

Przykładowyrozdział

REPETYTORIUM MATURALNE

Gwarancja 100% realizacji wymogów NOWEJ Podstawy Programowej.14 rozdziałów tematycznych oraz lekcje Landeskunde pozwalają powtórzyć i utrwalić wszystkie tematy wymagane w Podstawie Programowej oraz zagadnienia gramatyczne określone przez Informator maturalny.

Skuteczne przygotowanie do NOWEJ MATURY 2015 dzięki ćwiczeniom wszystkich typów zadań maturalnych.W każdym rozdziale uczniowie trenują wszystkie sprawności i weryfikują swoje umiejętności, rozwiązując nowe zadania maturalne.

Sprawdzona metodyka oraz cenione przez nauczycieli cechy poprzedniej, bestsellerowej edycji, wzbogacone o NOWE pomysły.Każdy rozdział zawiera zintegrowany trening wszystkich sprawności językowych z naciskiem na znajomość środków leksykalnych i gramatycznych.

Czy wiesz o tym, że w przypadku małej liczby godzin języka niemieckiego w 2. i 3. klasie Repetytorium sprawdzi się jako wiodący podręcznik oraz ułatwi sprawną i pełną realizację wymagań podstawy programowej.

?

Czy wiesz o tym, że co czwarty uczeń w Polsce przygotowuje się do egzaminu z Repetytorium. Matura podstawowa z języka niemieckiego!?

NOWA EDYCJA – ciekawe rozwiązania!

Komponenty:

• Podręcznik

• Nagrania do zadań na słuchanie oraz wszystkie słowa z list tematycznych w formacie MP3 na www.pearson.pl/niemiecki/matura

• Matura Bildkarten

• Książka nauczyciela + 3 AUDIO CD

• Kompleksowy system testowania:

kartkówki gramatyczne i leksykalne do każdego rozdziału

sprawdzian w formie minimatury po każdym rozdziale

2 zestawy maturalne w Repetytorium: przykładowy ze wskazówkami na początku i próbny na końcu

3 dodatkowe zestawy maturalne dla nauczyciela w pakiecie testowym

Jeszcze więcej zadań w sekcji Słownictwo!Intensywny trening ułatwia poszerzanie i utrwalanie słownictwa.

Land und Leute – kulturowe ciekawostki i informacje krajoznawcze w rozdziałach.Poszerzanie wiedzy i rozwój kompetencji kulturowych.

Nowa sekcja Środki językowe z wszystkimi nowymi typami zadań.Gwarancja skutecznego przygotowania uczniów do nowej części egzaminu pisemnego Znajomość środków językowych.

Banki słów i zwrotówPraktyczne zestawienia ułatwiają poszerzanie i utrwalanie leksyki, środków i funkcji językowych.

Pełne powtórzenie i bonusowy zestaw do egzaminu ustnego po każdym rozdziale.Praktyka czyni mistrza, dlatego dajemy uczniom szansę powtórzenia struktur leksykalno-gramatycznych w zestawach ustnych skorelowanych tematycznie z rozdziałem.

Doskonałe połączenie podręcznika z repetytorium, które sprawdzi się jako:

• Wiodący podręcznik w klasie maturalnej

• Repetytorium uzupełniające dowolny podręcznik

!

kritisieren krytykowaćloben chwalićmotivieren motywowaćpauken / büffeln wkuwaćspicken / schummeln ściągaćstören przeszkadzaćtadeln ganićunterbrechen przerywaćunterrichten nauczaćsich verspäten spóźniać sięzuhören słuchać

1•50 W SZKOLE

die Klassenarbeit, -en praca klasowadie Note, -n ocenadie Pause, -n przerwadie Prüfung, -en egzamindas Semester, – semestrdie Sommerferien (Pl.) wakacjeder Stundenplan, e plan lekcjider Unterricht, ~sstunden zajęcia lekcyjnedas Zeugnis, -se świadectwo

1•51 ZWROTY

in der Klasse sitzen bleiben zostać w klasie na drugi rokdie Note bekommen otrzymać ocenędie Note geben postawić ocenędie Prüfung ablegen przystępować do egzaminudie Prüfung bestehen zdać egzamindurch die Prüfung fallen oblać egzaminsich auf die Prüfung vorbereiten przygotowywać się

do egzaminubei der Prüfung gut / schlecht abschneiden dobrze/źle

wypaść na egzaminiedie Schule besuchen chodzić do szkołydie Schule abschließen ukończyć szkołędie Schule schwänzen wagarowaćan der Uni / Hochschule studieren studiować na uniwersytecie /

w szkole wyższej

1•52 POMIESZCZENIA W SZKOLE

die Bibliothek, -en bibliotekader Computerraum, e sala komputerowader Klassenraum, e / das Klassenzimmer, – saladas Labor, -s laboratoriumdas Lehrerzimmer, – pokój nauczycielskidie Mensa, -s / Mensen stołówkader Schulhof, e dziedziniec szkolnyder Schulkiosk, -en sklepik szkolnyder Sportplatz, e boisko sportowedie Turnhalle, -n sala gimnastyczna

1•53 OSOBY W SZKOLE

der Direktor, -en dyrektorder Klassenkamerad, -en kolega ze szkołyder Klassenlehrer, – wychowawcader Lehrer, – nauczycielder Schüler, – uczeńder Student, -en student

1•54 OCENY

sehr gut (eine Eins) celujący (jedynka)gut (eine Zwei) bardzo dobry (dwójka)befriedigend (eine Drei) dobry (trójka)ausreichend (eine Vier) dostateczny (czwórka)mangelhaft (eine Fünf) dopuszczający (piątka)ungenügend (eine Sechs) niedostateczny (szóstka)

1•55 RODZAJE SZKÓŁ

die Grundschule, -n szkoła podstawowadas Gymnasium, Gymnasien gimnazjumdie Hochschule, -n szkoła wyższader Kindergarten, przedszkoledie Universität, -en / die Uni, -s uniwersytet

Rozgrzewka językowa

1 Was lernen Sie lieber: Mathe oder Geschichte? Warum?

2 Wie soll ein guter Lehrer sein?

3 Was haben Sie im Deutschunterricht am liebsten gemacht?

4 Arbeiten Sie gern in Gruppen oder lieber allein? Warum?

5 Lernen Sie gern in der Bibliothek? Warum?

6 Um welche Tageszeit lernen Sie am liebsten? Warum?

7 Nutzen Sie beim Lernen oft das Internet? Warum?

8 Haben Sie oft gespickt? Wie?

9 Wie viele Tage haben Sie in der Oberschule ge-schwänzt? Warum?

10 Was haben Sie oft am Schulkiosk gekauft? Warum?

11 Sind Sie für die Schuluniformen? Warum?

12 Wie soll ein moderner Klassenraum ausgestattet sein?

13 Wie bereiten Sie sich auf die Prüfungen vor?

14 Was sind Ihre Lieblingsfächer? Warum?

15 Wie wichtig sind Noten für Sie?

16 Wie entspannen Sie sich vor Prüfungen?

17 Erzählen Sie, an welchen Klassenausflug Sie sich am liebsten erinnern. Warum?

18 Möchten Sie nach dem Abitur studieren? Was? Warum?

19 Wie viele Fremdsprachen sollen die Schüler in der Oberschule lernen? Warum?

20 Warum sind Fächer wie Kunst und Musik für alle Schüler wichtig?

21 Welches Schulfach finden Sie für Ihre Zukunft am wichtigsten? Warum?

22 Wie haben Sie deutsche Wörter gelernt?

23 Soll ein Lehrer verständnisvoll sein? Warum?

24 Wie stellen Sie sich die Schule der Zukunft vor?

25 Sollen alle Schüler Tablets bekommen? Warum?

26 Leben ist Lernen. Wie verstehen Sie den Satz?

27 Soll die Schule ihren Schülern auch ein Freizeit- programm anbieten? Warum? Welches?

28 Was ist ein gutes Lehrbuch?

29 Was war Ihre größte Leistung in der Schule?

30 Wie kann man das Lernen angenehmer machen?

2 Wybierzcie w parach po 5 pytań z listy. Zadawajcie sobie nawzajem pytania i odpowiadajcie na nie.

Nagrania w formacie MP3 dostępne są na stronie www.pearson.pl/niemiecki/matura

Szkoła

47

1 Popatrz na zdjęcia 1–4. Wymień nazwy rzeczy, miejsc i osób, które na nich widzisz. Wymień też nazwy czynności wykonywane przez poszczególne osoby. Których nazw nie umiesz jeszcze wymienić? Sprawdź w słowniczku pod odpowiednimi nagłówkami.

SPRAWDŹ, ILE JUŻ UMIESZ

Szkoła

1•43 PRZEDMIOTY SZKOLNE

die Biologie biologiadie Chemie chemiadas Deutsch język niemieckidas Englisch angielskidie Erdkunde geografiadie Geschichte historiadie Kunst wychowanie plastycznedas Latein łacinadie Mathematik matematykadie Musik muzykadie Physik fizykadas Polnisch język polskidie Religion religiadas Schulfach, er przedmiot szkolnydie Sozialkunde wychowanie

obywatelskieder Sport wychowanie fizyczneder Unterricht, ~sstunden zajęcia lekcyjnedas Werken prace ręczne

1•44 PRZEDMIOTY UŻYWANE W SZKOLE

der Bleistift, -e ołówekdie CD, -s płyta CDder CD-Player, – odtwarzacz CDdie Federmappe, -n piórnikdas Heft, -e zeszytdas Klassenbuch, er dziennikdie Kreide, -n kredader Kugelschreiber, – długopisdie Landkarte, -n mapadas Lehrbuch, er podręcznikdas Lineal, -e linijkadas Probierglas, er probówkader Projektor, -en projektorder Radiergummi, -s gumka

do ścieraniadie Schultasche, -n torba szkolnadie Tafel, -n tablica

das Wörterbuch, –̈er słownikder Zirkel, – cyrkiel

1•45 NA LEKCJI

die Aufgabe, -n zadanieder Fehler, – błąddie Übung, -en ćwiczenieder Versuch, -e / das Experiment, -e

doświadczeniedie Grafik, -en grafikadas Bild, -er obrazekdie Lektüre, -n lekturadie Notiz, -en notatkader Stoff, -e materiałdie Hausaufgabe, -n praca domowadas Beispiel, -e przykładder Aufsatz, e wypracowaniedas Lied, -er piosenkadie Frage, -n pytaniedie Antwort, -en odpowiedźdas Referat, -e referatdie Regel, -n regułader Text, -e tekstdie / das Vokabel, -n słówkodie Aussprache, -n wymowa

1•46 CZASOWNIKI

analysieren analizowaćantworten auf + Akk odpowiadać na…aufgeben zadawaćbesprechen omawiaćdiskutieren dyskutowaćdurchnehmen przerabiaćhören słuchaćkorrigieren poprawiaćkontrollieren sprawdzaćsingen śpiewaćüben ćwiczyćübersetzen tłumaczyćverbessern poprawiaćverstehen rozumieć

vorbereiten przygotowywaćwiederholen powtarzaćzeichnen rysować

1•47 ZWROTY

auswendig lernen uczyć się na pamięćeine Antwort geben odpowiadaćeine Frage stellen zadawać pytaniedas Buch / das Heft

aufschlagen otwierać książkę/zeszytein Referat halten wygłaszać referateinen Versuch durchführen

przeprowadzać doświadczenieden Stoff durchnehmen przerobić

materiałdie Regeln entdecken odkrywać reguły

1•48 NAUCZYCIELE I UCZNIOWIE

aktiv aktywnyaufmerksam uważnybegabt zdolnybrav grzecznyehrgeizig ambitnyfaul leniwyfleißig pracowity, pilnyfreundlich przyjacielskigeduldig cierpliwygerecht sprawiedliwylangweilig nudnymotiviert zmotywowanypünktlich punktualnystreng surowysystematisch systematycznytolerant tolerancyjnyvorbildlich wzorowy

1•49 CZASOWNIKI

aufpassen uważaćbestrafen karaćbewerten oceniać

B A N K S Ł Ó W

1

3

2

4

46

WSKAZÓWKA DO PROWADZENIA LEKCJI – Wypróbuj w klasie!Przed rozpoczęciem rozdziału, w ramach pracy domowej, warto zlecić uczniom przygotowanie się do opisu zdjęć i zapoznanie się ze słownictwem.Dzięki temu lekcje w szkole będą bardziej efektywne.

BANK SŁÓW – na dobry początek każdego rozdziału

• Pomaga w uzupełnieniu zaległości leksykalnych

• Utrwala kluczowe słowa i zwroty

• Doskonale sprawdza się jako praktyczny słowniczek podczas wykonywania ćwiczeń

MATU

RA

PO

DSTA

WO

WA

– p

rzyk

łado

wy

rozd

ział

kritisieren krytykowaćloben chwalićmotivieren motywowaćpauken / büffeln wkuwaćspicken / schummeln ściągaćstören przeszkadzaćtadeln ganićunterbrechen przerywaćunterrichten nauczaćsich verspäten spóźniać sięzuhören słuchać

1•50 W SZKOLE

die Klassenarbeit, -en praca klasowadie Note, -n ocenadie Pause, -n przerwadie Prüfung, -en egzamindas Semester, – semestrdie Sommerferien (Pl.) wakacjeder Stundenplan, e plan lekcjider Unterricht, ~sstunden zajęcia lekcyjnedas Zeugnis, -se świadectwo

1•51 ZWROTY

in der Klasse sitzen bleiben zostać w klasie na drugi rokdie Note bekommen otrzymać ocenędie Note geben postawić ocenędie Prüfung ablegen przystępować do egzaminudie Prüfung bestehen zdać egzamindurch die Prüfung fallen oblać egzaminsich auf die Prüfung vorbereiten przygotowywać się

do egzaminubei der Prüfung gut / schlecht abschneiden dobrze/źle

wypaść na egzaminiedie Schule besuchen chodzić do szkołydie Schule abschließen ukończyć szkołędie Schule schwänzen wagarowaćan der Uni / Hochschule studieren studiować na uniwersytecie /

w szkole wyższej

1•52 POMIESZCZENIA W SZKOLE

die Bibliothek, -en bibliotekader Computerraum, e sala komputerowader Klassenraum, e / das Klassenzimmer, – saladas Labor, -s laboratoriumdas Lehrerzimmer, – pokój nauczycielskidie Mensa, -s / Mensen stołówkader Schulhof, e dziedziniec szkolnyder Schulkiosk, -en sklepik szkolnyder Sportplatz, e boisko sportowedie Turnhalle, -n sala gimnastyczna

1•53 OSOBY W SZKOLE

der Direktor, -en dyrektorder Klassenkamerad, -en kolega ze szkołyder Klassenlehrer, – wychowawcader Lehrer, – nauczycielder Schüler, – uczeńder Student, -en student

1•54 OCENY

sehr gut (eine Eins) celujący (jedynka)gut (eine Zwei) bardzo dobry (dwójka)befriedigend (eine Drei) dobry (trójka)ausreichend (eine Vier) dostateczny (czwórka)mangelhaft (eine Fünf) dopuszczający (piątka)ungenügend (eine Sechs) niedostateczny (szóstka)

1•55 RODZAJE SZKÓŁ

die Grundschule, -n szkoła podstawowadas Gymnasium, Gymnasien gimnazjumdie Hochschule, -n szkoła wyższader Kindergarten, przedszkoledie Universität, -en / die Uni, -s uniwersytet

Rozgrzewka językowa

1 Was lernen Sie lieber: Mathe oder Geschichte? Warum?

2 Wie soll ein guter Lehrer sein?

3 Was haben Sie im Deutschunterricht am liebsten gemacht?

4 Arbeiten Sie gern in Gruppen oder lieber allein? Warum?

5 Lernen Sie gern in der Bibliothek? Warum?

6 Um welche Tageszeit lernen Sie am liebsten? Warum?

7 Nutzen Sie beim Lernen oft das Internet? Warum?

8 Haben Sie oft gespickt? Wie?

9 Wie viele Tage haben Sie in der Oberschule ge-schwänzt? Warum?

10 Was haben Sie oft am Schulkiosk gekauft? Warum?

11 Sind Sie für die Schuluniformen? Warum?

12 Wie soll ein moderner Klassenraum ausgestattet sein?

13 Wie bereiten Sie sich auf die Prüfungen vor?

14 Was sind Ihre Lieblingsfächer? Warum?

15 Wie wichtig sind Noten für Sie?

16 Wie entspannen Sie sich vor Prüfungen?

17 Erzählen Sie, an welchen Klassenausflug Sie sich am liebsten erinnern. Warum?

18 Möchten Sie nach dem Abitur studieren? Was? Warum?

19 Wie viele Fremdsprachen sollen die Schüler in der Oberschule lernen? Warum?

20 Warum sind Fächer wie Kunst und Musik für alle Schüler wichtig?

21 Welches Schulfach finden Sie für Ihre Zukunft am wichtigsten? Warum?

22 Wie haben Sie deutsche Wörter gelernt?

23 Soll ein Lehrer verständnisvoll sein? Warum?

24 Wie stellen Sie sich die Schule der Zukunft vor?

25 Sollen alle Schüler Tablets bekommen? Warum?

26 Leben ist Lernen. Wie verstehen Sie den Satz?

27 Soll die Schule ihren Schülern auch ein Freizeit- programm anbieten? Warum? Welches?

28 Was ist ein gutes Lehrbuch?

29 Was war Ihre größte Leistung in der Schule?

30 Wie kann man das Lernen angenehmer machen?

2 Wybierzcie w parach po 5 pytań z listy. Zadawajcie sobie nawzajem pytania i odpowiadajcie na nie.

Nagrania w formacie MP3 dostępne są na stronie www.pearson.pl/niemiecki/matura

Szkoła

47

WSKAZÓWKA DO PROWADZENIA LEKCJI – Wypróbuj w klasie!Pytania z sekcji Rozgrzewka językowa można wykorzystać na początku kolejnych lekcji z podręcznika.

Obszerna baza pytań na ROZGRZEWKĘ JĘZYKOWĄ w każdym rozdziale

• Sprawdza w praktyce znajomość leksyki z BANKU SŁÓW

• Jest doskonałą „rozgrzewką” przed egzaminem ustnym

S Ł O W N I C T W O

1 Popatrz na zdjęcie i opisz nauczyciela, uczniów oraz zajęcia. Wykorzystaj wszystkie podane przymiotniki. Uzasadnij swoje zdanie.

geduldig • streng • fleißig • interessant • faul • gerecht • aufmerksam • aktiv • motiviert

Przedmioty szkolne

2 Wykreśl niepasujące wyrazy.

1 Chemie Experiment / Zirkel / Probierglas 2 Geschichte Daten / Ereignisse / Pflanzen3 Erdkunde Kriege / Landkarte / Kontinente 4 Mathematik Zahlen / Rechnen / Globus 5 Sozialkunde Gesellschaft / Tiere / Staatsorgane

Przedmioty używane w szkole

3 Uzupełnij polecenia nauczyciela podanymi wyrazami.

Heft • Lineal • Tafel • Bleistift • Wörterbuch • Lehrbuch

1 Jürgen, komm bitte an die _________________.2 Öffnet das _________________ auf Seite 23.3 Schlag das Wort im _________________ nach.4 Benutzt beim Zeichnen des Dreiecks das ____________.5 Schreibt diese Vokabeln ins _________________.6 Schreibt eure Lösungen zuerst mit dem

_________________.

Miejsca, pomieszczenia i osoby w szkole

4 1•56 Posłuchaj dialogów (1-6), które można usły-szeć w szkole, i dopasuj je do miejsc i pomieszczeń.

Bibliothek

Schulhof

Schulkiosk

Klassenzimmer

Turnhalle

Labor

5 Przeczytaj zapis nagrania na stronie 240. Podkreśl wszystkie wyrazy i zwroty służące do opisu miejsc z zadania 4.

Nauka w szkole

6 Skreśl niepasujące rzeczowniki.

1 wiederholen das Zeugnis / die Klasse / Mathe / die Vokabeln

2 schreiben einen Aufsatz / einen Test / etw. ins Heft / den Unterricht

3 korrigieren die Aussprache / die Fehler / die Pause / Klassenarbeiten

4 geben ein Beispiel / ein Schulfach / eine Antwort / eine Note

7 Uzupełnij zdania podanymi czasownikami we właściwej formie.

verstehen • geben • lernen • besprechen • verbessern • vorbereiten • durchführen

1 Könnten Sie uns bitte ein Beispiel ___________?2 ___________ euch auf die Klassenarbeit gut ________.3 Morgen ___________ wir einen Versuch ___________.4 Die Lektüre ___________ wir morgen im Unterricht.5 Dieses Gedicht müsst ihr auswendig ___________.6 Wir ___________ diese Aufgabe nicht.7 Kann ich diese Note ___________?

8 Zaznacz właściwy czasownik: A lub B.

1 Am 21. März wollen wir die Schule …A abschließen. B schwänzen.

2 Diese Prüfung muss ich …

A bestehen. B vorbereiten.

3 Ich möchte einmal eine Eins in Mathe …

A verbessern. B bekommen.

4 Morgen werde ich ein Referat …

A ablegen. B halten.

5 Einmal bin ich in der 2. Klasse … geblieben.A sitzen B schreiben

Rodzaje szkół

9 Uzupełnij zdania podanymi wyrazami. Jeden wyraz został podany dodatkowo i nie pasuje do żadnego zdania.

Gymnasium • Oberschule • Hauptschule • Kindergarten • Grundschule • Hochschule

1 Nur mit Abitur kann man an einer __________________ studieren.

2 Die Kinder im ________________ sind noch sehr klein.3 Das ___________________ schließt man mit Abitur ab.4 Mit 6 gehen deutsche Kinder in die _______________.5 Nach der 4. Klasse wählen die Schüler eine

___________________.

Nauczyciele i uczniowie

48

WSKAZÓWKA DO PROWADZENIA LEKCJI – Wypróbuj w klasie!Ćwiczenia z sekcji SŁOWNICTWO uczniowie mogą wykonać jako pracę domową. Dzięki temu uporządkują i rozszerzą zasób słów i struktur niezbędnych podczas kolejnych lekcji.

Sekcja SŁOWNICTWO utrwala leksykę z BANKU SŁÓW niezbędną do rozumienia tekstów i tworzenia wypowiedzi.

Wyraźnie oznaczone podtematy w obrębie 15 obszarów leksykalnych z obowiązującej Podstawy Programowej.

MATU

RA

PO

DSTA

WO

WA

– p

rzyk

łado

wy

rozd

ział

Ś R O D K I J Ę Z Y K O W E

1 Wpisz czasowniki do odpowiednich kolumn w tabeli.

entscheiden • abschneiden • bestehen • vorbereiten • erzählen • ausprobieren •

aufschreiben • wiederholen • übersetzen • besprechen • entdecken • zuhören •

aufpassen • verbessern • durchnehmen

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

2 Zaznacz właściwe przedrostki: A, B lub C.

1 Ich schreibe in der Pause die Aufgabe schnell von dir _____. A vor B auf C ab

2 Ich ____decke die neuen Regeln selbst. A ver B ent C be

3 Der Lehrer wird dich dafür sicher ____strafen. A be B ver C ge

4 Ich kann die Regel nicht ____stehen. A er B ver C be

5 Du darfst den Lehrer nicht ____brechen. A auf B ver C unter

3 Uzupełnij wypowiedź na temat ulubionego przedmiotu szkolnego brakującymi przed - rostkami czasowników rozdzielnie i nierozdzielnie złożonych.

Trennbare Verben Untrennbare Verben

4 Uzupełnij zdania podanymi czasownikami w czasie przeszłym Perfekt.

1 Er _______ die Abschlussprüfung nicht ______________ und _______ ____________________________. (bestehen, sitzen bleiben)

2 Ich _______ viele Wörter nicht _____________ und den Text nicht ________________. (verstehen, übersetzen)

3 Wir _______ den Stoff noch nicht ___________________. (durchnehmen)

4 Er _______ im Unterricht nicht __________________ und im Test schlecht _____________________. (aufpassen, abschneiden)

5 Ich _______ neue Wörter _______________________ und sie dreimal _________________________. (aufschreiben, wiederholen)

5 Uzupełnij e-mail formami imiesłowów czasu przeszłego (Partizip II) podanych czasowników.

anfangen • langweilen • erzählen • mitbringen • diskutieren • empfehlen • beenden • beantworten • verbessern

[email protected]

[email protected]

Sommerkurs

Von:

An:

Betreff:

Martin,

letzte Woche habe ich den Kurs ____________________1, den du mir damals ____________________2 hast. Ich danke dir für deinen tollen Tipp. Der Kurs war einfach super. Ich habe mein Deutsch in dem einen Monat sehr ____________________3. Unsere Lehrerin war sehr verständnisvoll und geduldig. Sie hat für jeden Unterricht viele Materialien ____________________4: Texte, Lieder, Übungen. Und wir haben eigentlich die ganze Zeit gesprochen, viele Fragen ____________________5 und in Gruppen über verschiedene Themen ____________________6. Ich habe mich nicht eine Minute ____________________7. Am Ende hat uns die Lehrerin ____________________8, was wir alleine machen können, um die Sprachkenntnisse zu verbessern. Ich bin jetzt sehr motiviert und habe schon ____________________9, alleine zu lernen. Ist das nicht großartig? Vielleicht besuchen wir den nächsten Kurs zusammen? Jetzt muss ich Schluss machen. Schreib mir mal, was du in der Zeit gemacht hast.

Stefan

Mein Lieblingsfach in der Schule ist Deutsch. Wir schlagen nicht

nur Bücher 1____ und 2____sprechen die Texte. Die Lehrerin 3____klärt uns immer zuerst neue Wörter. Wir hören sie dann von der CD und 4____holen sie. Dann können wir Texte, die wir lesen oder hören, gut 5____stehen. Danach sprechen wir. Wir 6____antworten viele Fragen in Paaren oder in Gruppen oder diskutieren in der Klasse. Oft sehen wir uns auch kurze Filme 7____. Unsere Lehrerin 8____zählt uns viel über Deutschland oder Österreich. Da höre ich ihr besonders

aufmerksam 9____.

TRENNBARE UND UNTRENNBARE VERBEN, PERFEKT

GRAMATYKA

Czasowniki rozdzielnie i nierozdzielnie złożone, str. 230Czas przeszły Perfekt, str. 242

Szkoła

49

WSKAZÓWKA DO PROWADZENIA LEKCJI – Wypróbuj w klasie!Przed wykonaniem zadań w tej części warto przypomnieć i powtórzyć zagadnienie gramatyczne. Poszerzona część gramatyczna na końcu podręcznika zawiera kompendium gramatyki z wyjaśnieniami w języku polskim i przejrzystymi tabelami oraz ćwiczenia utrwalające.

S Ł O W N I C T W O

1 Popatrz na zdjęcie i opisz nauczyciela, uczniów oraz zajęcia. Wykorzystaj wszystkie podane przymiotniki. Uzasadnij swoje zdanie.

geduldig • streng • fleißig • interessant • faul • gerecht • aufmerksam • aktiv • motiviert

Przedmioty szkolne

2 Wykreśl niepasujące wyrazy.

1 Chemie Experiment / Zirkel / Probierglas 2 Geschichte Daten / Ereignisse / Pflanzen3 Erdkunde Kriege / Landkarte / Kontinente 4 Mathematik Zahlen / Rechnen / Globus 5 Sozialkunde Gesellschaft / Tiere / Staatsorgane

Przedmioty używane w szkole

3 Uzupełnij polecenia nauczyciela podanymi wyrazami.

Heft • Lineal • Tafel • Bleistift • Wörterbuch • Lehrbuch

1 Jürgen, komm bitte an die _________________.2 Öffnet das _________________ auf Seite 23.3 Schlag das Wort im _________________ nach.4 Benutzt beim Zeichnen des Dreiecks das ____________.5 Schreibt diese Vokabeln ins _________________.6 Schreibt eure Lösungen zuerst mit dem

_________________.

Miejsca, pomieszczenia i osoby w szkole

4 1•56 Posłuchaj dialogów (1-6), które można usły-szeć w szkole, i dopasuj je do miejsc i pomieszczeń.

Bibliothek

Schulhof

Schulkiosk

Klassenzimmer

Turnhalle

Labor

5 Przeczytaj zapis nagrania na stronie 240. Podkreśl wszystkie wyrazy i zwroty służące do opisu miejsc z zadania 4.

Nauka w szkole

6 Skreśl niepasujące rzeczowniki.

1 wiederholen das Zeugnis / die Klasse / Mathe / die Vokabeln

2 schreiben einen Aufsatz / einen Test / etw. ins Heft / den Unterricht

3 korrigieren die Aussprache / die Fehler / die Pause / Klassenarbeiten

4 geben ein Beispiel / ein Schulfach / eine Antwort / eine Note

7 Uzupełnij zdania podanymi czasownikami we właściwej formie.

verstehen • geben • lernen • besprechen • verbessern • vorbereiten • durchführen

1 Könnten Sie uns bitte ein Beispiel ___________?2 ___________ euch auf die Klassenarbeit gut ________.3 Morgen ___________ wir einen Versuch ___________.4 Die Lektüre ___________ wir morgen im Unterricht.5 Dieses Gedicht müsst ihr auswendig ___________.6 Wir ___________ diese Aufgabe nicht.7 Kann ich diese Note ___________?

8 Zaznacz właściwy czasownik: A lub B.

1 Am 21. März wollen wir die Schule …A abschließen. B schwänzen.

2 Diese Prüfung muss ich …

A bestehen. B vorbereiten.

3 Ich möchte einmal eine Eins in Mathe …

A verbessern. B bekommen.

4 Morgen werde ich ein Referat …

A ablegen. B halten.

5 Einmal bin ich in der 2. Klasse … geblieben.A sitzen B schreiben

Rodzaje szkół

9 Uzupełnij zdania podanymi wyrazami. Jeden wyraz został podany dodatkowo i nie pasuje do żadnego zdania.

Gymnasium • Oberschule • Hauptschule • Kindergarten • Grundschule • Hochschule

1 Nur mit Abitur kann man an einer __________________ studieren.

2 Die Kinder im ________________ sind noch sehr klein.3 Das ___________________ schließt man mit Abitur ab.4 Mit 6 gehen deutsche Kinder in die _______________.5 Nach der 4. Klasse wählen die Schüler eine

___________________.

Nauczyciele i uczniowie

48

Sekcja ŚRODKI JĘZYKOWE

Nowej części egzaminu Znajomość środków językowych dedykowana została osobna sekcja. Nowe typy zadań sprawdzają znajomość środków leksykalnych i gramatycznych w kontekście.

1 Zadawajcie sobie w parach pytania i odpowiadajcie na nie.

1 Wie viel Zeit verbringst du jeden Tag am Computer? Warum?

2 Lernst du lieber aus Büchern oder am Computer? Warum?

3 Welche Medien benutzt du gern zum Lernen? Warum?

2 Uzupełnij zdania podanymi wyrazami.

per • im • aus dem • übers • am

1 Er sucht die Informationen für sein Referat _______ Internet.

2 Kannst du mir bitte deine Hausaufgabe _______ E-Mail schicken?

3 Silke lernt am liebsten _______ Computer.4 Spanisch hat er einfach _______ Internet gelernt.5 Hast du die Informationen _______ Internet geprüft?

3 Odpowiedz na pytania.

1 In welchen Schulfächern ist die Internetnutzung be-sonders sinnvoll? Warum?

2 Wie kann das Internet das Lernen attraktiver machen?3 Kann man eine Fremdsprache nur übers Internet ler-

nen? Warum?4 Welche Erfahrungen mit E-Learning hast du bereits

gesammelt?

C Z Y T A N I E

E-LEARNING

Kann das E-Learning die Schulen ersetzen?

Wskazówka maturalna

Zaznacz fragmenty tekstu, do których odnoszą się poszczególne pytania. Pamiętaj, że mogą one mieć różną długość (od jednego wyrazu/zwrotu po cały akapit).

Zadanie maturalne

4 Przeczytaj poniższy tekst. Z podanych odpowiedzi wybierz właściwą, zgodną z treścią tekstu. Zakreśl literę A, B, C lub D.

1 Was hat Frau Heinrich mit den multimedialen Projekten zu tun?

A Sie hat viele Projekte geschaffen. B Sie arbeitet jetzt an den Projekten. C Sie unterstützt die Projekte in der Bildung. D Sie hat die Projekte in der Bildung eingeführt. 2 Wie lernen die Schüler beim E-Learning? A Nicht immer selbstständig. B Für sich alleine. C Mit Eigenverantwortung. D Ohne Verantwortung. 3 Wie ist das E-Learning im Vergleich zu den traditio-

nellen Lernmethoden? A Es bereitet weniger Probleme. B Es bringt oft bessere Lernergebnisse. C Es ist immer effektiver. D Es ist viel einfacher. 4 Warum ist das E-Learning jetzt besser als vor eini-

gen Jahren? A Man kann sich in Internetforen mit anderen

austauschen. B Man kann auch individuelle Unterstützung

von Lehrern bekommen. C Man kann mit anderen Lernenden auf ver-

schiedene Art und Weise kommunizieren. D Man kann das Gelernte schnell anwenden. 5 Welche Rolle spielt das E-Learning für die Schulen? A Es kann alle Aufgaben der Schulen über-

nehmen. B Es wird in der Zukunft die Schulen ersetzen. C Es spielt noch keine Rolle für die Schulen.

D Es kann den Lernprozess an den Schulen unterstützen.

E-Learning wird immer populärer. Es ist eine bereits geprüfte Me-thode zu lernen. Viele Experten äußern sich enthusiastisch zum

Thema. „Ich war von Anfang an ein großer Fan multimedialer Lösun-gen in der Bildung und habe selbst an vielen innovativen Projekten mitgearbeitet, die mit dem computer- und dann webbasierten Ler-nen verbunden sind”, sagt die Bildungsexpertin Heike Heinrich.Den wichtigsten Vorteil des E-Learnings sieht sie darin, dass es das selbstständige Lernen unterstützt. Jeder ist dabei für das eigene Lernen verantwortlich: für die Menge des Materials, für die Zeit, die er dem Lernen widmet, für das Fortschrittstempo im Allgemeinen. „Viele Studien haben bereits gezeigt, das E-Learning in vielen Fäl-len bessere Resultate liefert als die traditionellen Methoden, z. B. Vorlesungen. Wenn man sich den Lernort und den Zeitpunkt selbst wählen kann, lernt man oft effektiver”, erwähnt sie im Gespräch.Einen der Minuspunkte dieser Methode sah man lange Zeit darin, dass man oft niemanden hatte, z. B. einen Lehrer, der in Zweifels-fällen helfen konnte.„Zur Klärung von Fragen gibt es schon lange Internet-Plattformen, die verschiedene Kommunikationsarten unterstützen, wie z. B.

Chat und Foren, und den Nutzern helfen, das Gelernte untereinander auszutauschen und anzuwenden. Jetz kann man leicht in Kontakt auch mit Tutoren kommen, die bereit sind, alles genauer und individueller zu erklären. Die jetzigen Plattformen bieten allen Lernenden auf verschiedene Art und Weise Unterstützung. Ich bin mir sicher, dass das immer weniger ein Problem darstellt”, sagt Frau Heinrich.Die Frage, ob sie es als denkbar ansehen würde, dass in ein paar Jahren die traditionelle Schule verschwindet und dass die Schüler nur zu Hause an Computern lernen, beantwortet sie jedoch skeptisch. „Nein, das ist unmöglich. Die multimedialen Bildungsformen können lediglich das Lernen optimieren und attraktiver machen. Insbesondere Menschen, die lieber den PC und das Internet nutzen als Bücher zu lesen, können durch E-Learning viele Lerninhalte besser aufnehmen.” Dann fügt sie noch schnell hinzu: „Die Schüler sollen in der Schule lernen. Eine der wichtigen Aufgaben der Schule ist die Erziehung. Und gerade heute ist diese Aufgabe wichtiger denn je.”

50

WSKAZÓWKI MATURALNE• Pomagają w opanowaniu skutecznych strategii egzaminacyjnych• Uczą, jak wykorzystać swoją wiedzę w trakcie egzaminu• Ułatwiają rozwiązywanie zadań

WSKAZÓWKA DO PROWADZENIA LEKCJI – Wypróbuj w klasie!Warto przypomnieć uczniom, że w zadaniach typu „rozumienie tekstu czytanego” nie muszą znać znaczenia każdego wyrazu, aby rozwiązać zadanie. Zadania te polegają na ustaleniu głównej myśli w poszczególnych fragmentach tekstu.

WSKAZÓWKA DO PROWADZENIA LEKCJI – Wypróbuj w klasie!Przy wykonywaniu zadania typu „leksykalne dwójki” warto uczniom zwrócić uwagę, że konieczne jest dokładne zrozumienie znaczenia słów. Uczniowie wykonując to zadanie, mogą podkreślić wszystkie nieznane słowa, a następnie sprawdzić ich znaczenie w Banku słów lub Słowniczku.

MATU

RA

PO

DSTA

WO

WA

– p

rzyk

łado

wy

rozd

ział

C Z Y T A N I E – S T R U K T U R Y L E K S Y K A L N O - G R A M A T Y C Z N E

Zadanie maturalne

Zadanie maturalne


• Welche Schulen hast du bis jetzt besucht?• Bist du mit deinen Leistungen in der Schule

zufrieden? Warum?

2 Przedyskutujcie w parach podane poniżej punkty.

SCHULLAUFBAHN

3 Dla każdej pary zdań wybierz słowo, które poprawnie uzupełnia luki w obydwu zdaniach. Zaznacz literę A, B lub C.

1 David ist in der zweiten Klasse ____ geblieben.

Ich werde in der ersten Bank ____.

A wiederholen B lernen C sitzen

2 Er hat heute ein ____ in Deutsch gehalten.

Ich muss noch ein ____ für Geschichte vorbereiten.

A Referat B Buch C Semester

3 In dieser Klasse sind die Schüler sehr ____.

Der Lehrer ____ seine Schüler zum Lernen.

A begabt B streng C motiviert

4 Ich hatte immer gute ____.

Im Musikunterricht lernen wir auch ____.

A Notizen B Noten C Zeugnisse

5 Meine Schwester ____ ein Gymnasium.

Heute haben wir unseren kranken Klassenkamera-den ____.

A besucht B geht C wiederholt

6 Klemens ist ____ die Prüfung gefallen.

In Chemie führen wir oft Versuche ____.

A um B durch C gegen

Schule …

bedeutet Stress.bereitet (nicht) auf das Leben vor.ist für meine Zukunft (nicht) wichtig.muss man reformieren.sollte auch erziehen.


Wybierając odpowiedź, zadaj sobie trzy pytania:

1 Czy ta odpowiedź tworzy poprawny zwrot z wyrazami wokół luki?

2 Czy po wstawieniu wybranego wyrazu całe zdanie ma sens?

3 Czy wybrana odpowiedź spełnia te warunki dla obydwu zdań?

4 Przeczytaj tekst. Z podanych odpowiedzi wybierz właściwą, tak aby otrzymać logiczny i gramatycznie poprawny tekst. Zaznacz literę A, B lub C.

1 A ob B wenn C dass

2 A musste B durfte C wollte

3 A geschwänzt B besucht C abgeschlossen

4 A Lernen B Abitur C Zeugnis

5 A fällt B steht C besteht

6 A ihm B ihn C ihr

Lerne, sonst bringst du es zu nichts!

Dieser Satz verliert an Bedeutung, wenn man Jürgen Klein-

schmitt sieht. Wenn man ihn beobachtet, will man nicht glauben,

_________1 er einer der Jungen war, die diesen Satz im Leben

häufig gehört haben. Man sagt, dass er als kleiner Junge so-

gar einmal sitzen geblieben ist – wegen Mathe! Jürgen Klein-

schmitt sagt nicht viel zu diesem Thema. Wir haben recherchiert:

Die dritte Klasse der Grundschule _________2 er wiederholen.

Dann das erste Gymnasium, das er verlassen musste. Grund:

häufige, unentschuldigte Abwesenheit. Herr Kleinschmitt

hat also die Schule _________3. Nicht nur das. Mangelhafte

Leistungen in Deutsch, Mathe, Englisch, Geschichte ... Dann

also ein Schulwechsel und das nächste Gymnasium. In der

letzten Klasse aber ist er ein anderer Mensch geworden. Sein

_________4 macht er mit Auszeichnung. Während des Stu-

diums _________5 er alle Prüfungen ohne Probleme. Den Rest

kennen wir. Ein beruflicher Erfolg nach dem anderen. Hat

_________6 dieser Satz – Lerne, sonst bringst du es zu nichts!

– so verändert?

5 Odpowiedz na poniższe pytanie. Zwróć uwagę na szyk wyrazów w zdaniu z weil.

Soll man die Abiturprüfung abschaffen? Man soll die Abiturprüfung (nicht) abschaffen, weil ...

Szkoła

51


1 Wie viel Zeit verbringst du jeden Tag am Computer? Warum?

2 Lernst du lieber aus Büchern oder am Computer? Warum?

3 Welche Medien benutzt du gern zum Lernen? Warum?

2 Uzupełnij zdania podanymi wyrazami.

per • im • aus dem • übers • am

1 Er sucht die Informationen für sein Referat _______ Internet.

2 Kannst du mir bitte deine Hausaufgabe _______ E-Mail schicken?

3 Silke lernt am liebsten _______ Computer.4 Spanisch hat er einfach _______ Internet gelernt.5 Hast du die Informationen _______ Internet geprüft?

3 Odpowiedz na pytania.

1 In welchen Schulfächern ist die Internetnutzung be-sonders sinnvoll? Warum?

2 Wie kann das Internet das Lernen attraktiver machen?3 Kann man eine Fremdsprache nur übers Internet ler-

nen? Warum?4 Welche Erfahrungen mit E-Learning hast du bereits

gesammelt?

C Z Y T A N I E

E-LEARNING

Kann das E-Learning die Schulen ersetzen?


Zaznacz fragmenty tekstu, do których odnoszą się poszczególne pytania. Pamiętaj, że mogą one mieć różną długość (od jednego wyrazu/zwrotu po cały akapit).

Zadanie maturalne

4 Przeczytaj poniższy tekst. Z podanych odpowiedzi wybierz właściwą, zgodną z treścią tekstu. Zakreśl literę A, B, C lub D.

1 Was hat Frau Heinrich mit den multimedialen Projekten zu tun?

A Sie hat viele Projekte geschaffen. B Sie arbeitet jetzt an den Projekten. C Sie unterstützt die Projekte in der Bildung. D Sie hat die Projekte in der Bildung eingeführt. 2 Wie lernen die Schüler beim E-Learning? A Nicht immer selbstständig. B Für sich alleine. C Mit Eigenverantwortung. D Ohne Verantwortung. 3 Wie ist das E-Learning im Vergleich zu den traditio-

nellen Lernmethoden? A Es bereitet weniger Probleme. B Es bringt oft bessere Lernergebnisse. C Es ist immer effektiver. D Es ist viel einfacher. 4 Warum ist das E-Learning jetzt besser als vor eini-

gen Jahren? A Man kann sich in Internetforen mit anderen

austauschen. B Man kann auch individuelle Unterstützung

von Lehrern bekommen. C Man kann mit anderen Lernenden auf ver-

schiedene Art und Weise kommunizieren. D Man kann das Gelernte schnell anwenden. 5 Welche Rolle spielt das E-Learning für die Schulen? A Es kann alle Aufgaben der Schulen über-

nehmen. B Es wird in der Zukunft die Schulen ersetzen. C Es spielt noch keine Rolle für die Schulen.

D Es kann den Lernprozess an den Schulen unterstützen.

E-Learning wird immer populärer. Es ist eine bereits geprüfte Me-thode zu lernen. Viele Experten äußern sich enthusiastisch zum

Thema. „Ich war von Anfang an ein großer Fan multimedialer Lösun-gen in der Bildung und habe selbst an vielen innovativen Projekten mitgearbeitet, die mit dem computer- und dann webbasierten Ler-nen verbunden sind”, sagt die Bildungsexpertin Heike Heinrich.Den wichtigsten Vorteil des E-Learnings sieht sie darin, dass es das selbstständige Lernen unterstützt. Jeder ist dabei für das eigene Lernen verantwortlich: für die Menge des Materials, für die Zeit, die er dem Lernen widmet, für das Fortschrittstempo im Allgemeinen. „Viele Studien haben bereits gezeigt, das E-Learning in vielen Fäl-len bessere Resultate liefert als die traditionellen Methoden, z. B. Vorlesungen. Wenn man sich den Lernort und den Zeitpunkt selbst wählen kann, lernt man oft effektiver”, erwähnt sie im Gespräch.Einen der Minuspunkte dieser Methode sah man lange Zeit darin, dass man oft niemanden hatte, z. B. einen Lehrer, der in Zweifels-fällen helfen konnte.„Zur Klärung von Fragen gibt es schon lange Internet-Plattformen, die verschiedene Kommunikationsarten unterstützen, wie z. B.

Chat und Foren, und den Nutzern helfen, das Gelernte untereinander auszutauschen und anzuwenden. Jetz kann man leicht in Kontakt auch mit Tutoren kommen, die bereit sind, alles genauer und individueller zu erklären. Die jetzigen Plattformen bieten allen Lernenden auf verschiedene Art und Weise Unterstützung. Ich bin mir sicher, dass das immer weniger ein Problem darstellt”, sagt Frau Heinrich.Die Frage, ob sie es als denkbar ansehen würde, dass in ein paar Jahren die traditionelle Schule verschwindet und dass die Schüler nur zu Hause an Computern lernen, beantwortet sie jedoch skeptisch. „Nein, das ist unmöglich. Die multimedialen Bildungsformen können lediglich das Lernen optimieren und attraktiver machen. Insbesondere Menschen, die lieber den PC und das Internet nutzen als Bücher zu lesen, können durch E-Learning viele Lerninhalte besser aufnehmen.” Dann fügt sie noch schnell hinzu: „Die Schüler sollen in der Schule lernen. Eine der wichtigen Aufgaben der Schule ist die Erziehung. Und gerade heute ist diese Aufgabe wichtiger denn je.”

50

Typowe zadania maturalne są przejrzyście oznaczone szarymi ramkami.

Zadanie maturalne1 SŁOWNICTWO Co zwykle robi nauczyciel, a co uczeń? Wpisz czasowniki w formie osobowej do odpowiednich kolumn.

loben • spicken • motivieren • aufpassen • schwänzen • pauken • stören • tadeln •

bewerten • unterrichten

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

2 SŁOWNICTWO Połącz rzeczowniki z odpowiednimi czasownikami.

1 einen Aufsatz2 eine Antwort3 ein Bild4 eine Frage5 ein Lied6 einen Fehler7 ein Referat

A haltenB beschreibenC korrigierenD schreibenE gebenF stellenG singen

Der Lehrer … Der Schüler …

4 1•57 Usłyszysz dwukrotnie sześć tekstów. Z po-danych odpowiedzi wybierz właściwą, zgodną z treścią nagrania. Zaznacz literę A, B lub C.

1 Die Klasse schreibt die Klassenarbeit am ____ . A Montag B Mittwoch C Donnerstag

2 Moni muss ein Referat in ____ halten. A Geschichte B Geo C Biologie

3 Ewa hat für die letzte Arbeit eine ____ bekommen. A Fünf B Vier C Zwei

4 Die Klasse 3A hat heute in Englisch ____ A Grammatik gelernt. B ein Lied gesungen. C viel diskutiert.

5 Kai hat die Hausaufgabe ____. A abgeschrieben. B gut gemacht. C vergessen.

6 Robert hat … A die Schule geschwänzt. B sich zur Schule verspätet. C die Schule gewechselt.

5 Wykonajcie w parach zadanie zgodnie z polece-niem. Wykorzystajcie podane słownictwo.

Przyczyna twojej nieobecności

Przerabiany zakres

materiału

Termin zaliczenia materiału Pomoc

w nadrobieniu zaległości

IM UNTERRICHT

S Ł U C H A N I E 1

• erkältet sein / einen Ausflug machen / Oma besuchen

• Grammatik üben / einen Text besprechen / Wortschatz zum Thema … kennenlernen

• Übungen im Arbeitsbuch / Zeitungsartikel / Dialoge von der CD

• Übungen korrigieren / die CD leihen / den Artikel gemeinsam übersetzen

Przez tydzień nie mogłeś/mogłaś brać udziału w zaję-ciach na kursie językowym. Porozmawiaj z niemieckim lektorem o uzupełnieniu materiału. Poniżej podane są 4 kwestie, które musisz omówić w rozmowie.

3 A Opiszcie w parach zdjęcie według podanych punktów.

• Wen siehst du auf dem Foto?• Wo sind die Personen?• Was machen die Personen? / Wie benehmen sie sich?

B Zbierzcie w grupach pomysły na odpowiedź na pytanie:

• Was kann die Lehrerin sagen?

C Przedstawcie najlepsze pomysły w klasie.

52

WSKAZÓWKA DO PROWADZENIA LEKCJI – Wypróbuj w klasie!Należy przypomnieć uczniom, że przed pierwszym słuchaniem tekstu muszą się dokładnie zapoznać z treścią zadań. W wyjaśnieniu znaczenia nieznanych słów może pomóc nauczyciel lub Bank słów.

Dodatkowe zadania wspomagające pracę ze słownictwem z pewnością zaprocentują przy rozwiązywaniu kolejnych zadań.

WSKAZÓWKA DO PROWADZENIA LEKCJI – Wypróbuj w klasie!Dzięki podanym w ramkach zwrotom nawet słabsi uczniowie poradzą sobie z wypowiedziami ustnymi. Uczniowie zdolniejsi powinni spróbować wypowiedzieć się samodzielnie.

Zadanie maturalne

1 SŁOWNICTWO Uzupełnij wpis na forum interneto-wym, wykorzystując podane rzeczowniki w odpo-wiedniej formie.

Klassenlehrer • Schüler • Student • Klassenkamerad • Schuldirektor • Klassenraum • Mensa • Schulhof • Labor •

Schulkiosk • Sporthalle

2 A Zapoznajcie się z poniższymi punktami i w grupach oceńcie według nich swoją szkołę (w skali 1–5).

Stundenplan Lehrer AG-Angebot Ausstattung der Schule Atmosphäre unter den Mitschülern Essen in der Kantine Veranstaltungen an der Schule

B Przedstawcie wyniki w klasie. Uzasadnijcie swoje oceny.

C Przedyskutujcie w grupach propozycje zmian w waszej szkole.

3 1•58 Usłyszysz opinie 4 osób na temat jedne-go z typów szkół. Do każdej osoby (1–4) dopasuj zdanie (A–E) podsumowujące jej wypowiedź. Jedno zdanie zostało podane dodatkowo i nie pasuje do żadnej osoby.

A Bis zur 8. Klasse erteilt nur ein Lehrer den Hauptunterricht.

B Waldorfschulpädagogik kann man an vielen Hochschulen studieren.

C Die Leistungen der Schüler werden in Worten ausgedrückt.

D Lehrer und Eltern sind im ständigen Kontakt.

E Die Schule legt besonderen Wert auf Selbst-ständigkeit der Schüler und Hilfe der Lehrer.

4 Odpowiedzcie w parach na podane pytania.

• Was gefällt dir an der Waldorfschule? Warum?• Ist die Waldorfschule eine gute Alternative für

normale Schulen? Warum?


IN DER SCHULE


Schulprogramme sind veraltet / modern • Unterricht ist langweilig / interessant •

Schüler sind überfordert / unterfordert • individuelle Entwicklung ist (nicht) möglich •

theoretisches / praktisches Wissen vermitteln • nicht gut auf das Studium vorbereiten •

in Gruppen / an Projekten arbeiten • Probleme selbstständig lösen können •

die Kreativität töten / fördern

Rozmawiasz z kolegą/koleżanką z Niemiec na te-mat systemów szkolnictwa w Polsce i Niemczech. Poniżej podane są 4 kwestie, które musisz omówić w rozmowie.

Zalety systemu

Propozycje zmianWłasne

doświadczenia

6 Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

Na niemieckojęzycznym forum internetowym mode-rator poprosił o opisy szkół z różnych krajów. W od-powiedzi na prośbę sformułuj wpis dotyczący twojej szkoły.• Opisz budynek szkoły.• Wyraź opinię na temat swoich nauczycieli.• Opowiedz o problemie, jaki miałeś/miałaś na jednym

z przedmiotów.• Napisz, w jakich zajęciach fakultatywnych za-

mierzasz uczestniczyć w tym roku szkolnym.

Ich lerne in einem Lyzeum. Das ist eine Oberschule in Polen. Unser __________________1 hat viel zu tun, weil die Schule ziemlich groß ist: 650 __________________2. Ich habe 24 __________________3, aber es gibt Klassen, die noch größer sind. Jede Klasse hat ihren __________________4, der sich um sie kümmert – bei uns ist es Herr Kamiński. Der Unterricht ist in der Regel interessant. Manchmal kommen __________________5 zu uns und machen ihr Praktikum. Es ist sehr lustig. Wir sind viele, aber auch das Schulgebäude ist sehr groß. Wir haben 40 moderne __________________6. In einigen gibt es sogar elektronische Tafeln. Auch unsere __________________7 ist neu und groß. So macht der Sportunterricht wirklich Spaß. In der Schule gibt es sogar ein richtiges __________________8. Dort werden im Chemieunterricht Experimente durchgeführt. Die Pausen verbringen die meisten von uns auf dem __________________9. Er ist schön. Da gibt es einige Bänke und viele Bäume. Man kann in unserer Schule auch essen. Jeden Tag gibt es Mittagessen in der __________________10. Wer nicht so viel Hunger hat, kann am __________________11 etwas zum Essen kaufen. Alles in allem – es ist ein guter Platz zum Lernen.

Alex

10-12-2013 12:45 Re: Meine Schule #1

Najsłabsze punktysystemu

Szkoła

53

Zadanie maturalne1 SŁOWNICTWO Co zwykle robi nauczyciel, a co uczeń? Wpisz czasowniki w formie osobowej do odpowiednich kolumn.

loben • spicken • motivieren • aufpassen • schwänzen • pauken • stören • tadeln •

bewerten • unterrichten

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

2 SŁOWNICTWO Połącz rzeczowniki z odpowiednimi czasownikami.

1 einen Aufsatz2 eine Antwort3 ein Bild4 eine Frage5 ein Lied6 einen Fehler7 ein Referat

A haltenB beschreibenC korrigierenD schreibenE gebenF stellenG singen

Der Lehrer … Der Schüler …

4 1•57 Usłyszysz dwukrotnie sześć tekstów. Z po-danych odpowiedzi wybierz właściwą, zgodną z treścią nagrania. Zaznacz literę A, B lub C.

1 Die Klasse schreibt die Klassenarbeit am ____ . A Montag B Mittwoch C Donnerstag

2 Moni muss ein Referat in ____ halten. A Geschichte B Geo C Biologie

3 Ewa hat für die letzte Arbeit eine ____ bekommen. A Fünf B Vier C Zwei

4 Die Klasse 3A hat heute in Englisch ____ A Grammatik gelernt. B ein Lied gesungen. C viel diskutiert.

5 Kai hat die Hausaufgabe ____. A abgeschrieben. B gut gemacht. C vergessen.

6 Robert hat … A die Schule geschwänzt. B sich zur Schule verspätet. C die Schule gewechselt.


Przyczyna twojej nieobecności

Przerabiany zakres

materiału

Termin zaliczenia materiału Pomoc

w nadrobieniu zaległości

IM UNTERRICHT


• erkältet sein / einen Ausflug machen / Oma besuchen

• Grammatik üben / einen Text besprechen / Wortschatz zum Thema … kennenlernen

• Übungen im Arbeitsbuch / Zeitungsartikel / Dialoge von der CD

• Übungen korrigieren / die CD leihen / den Artikel gemeinsam übersetzen

Przez tydzień nie mogłeś/mogłaś brać udziału w zaję-ciach na kursie językowym. Porozmawiaj z niemieckim lektorem o uzupełnieniu materiału. Poniżej podane są 4 kwestie, które musisz omówić w rozmowie.

3 A Opiszcie w parach zdjęcie według podanych punktów.

• Wen siehst du auf dem Foto?• Wo sind die Personen?• Was machen die Personen? / Wie benehmen sie sich?

B Zbierzcie w grupach pomysły na odpowiedź na pytanie:

• Was kann die Lehrerin sagen?

C Przedstawcie najlepsze pomysły w klasie.

52

Dodatkowe zadanie komunikacyjne uatrakcyjni lekcję, a przyszłym maturzystom pomoże w przygotowaniu się do części ustnej egzaminu.

MATU

RA

PO

DSTA

WO

WA

– p

rzyk

łado

wy

rozd

ział

M Ó W I E N I E 1

PRÜFUNGEN

1 Zadawajcie sobie w parach poniższe pytania i od-powiadajcie na nie.

• Lernst du systematisch vor einer Prüfung? Warum?• Bereitest du dich alleine oder mit deinen Schulfreun-

den auf eine Prüfung vor? Warum?• Lernst du oft die neuen Regeln / Formeln auswen-

dig? Warum?• Wie bereitest du dich auf eine Prüfung vor?

2 SŁOWNICTWO Połącz pasujące do siebie fragmenty zwrotów.

1 für eine Prüfung A abschneiden2 sich gut auf eine Prüfung B fallen3 durch eine Prüfung C bestehen4 beim Test gut D vorbereiten5 die Prüfung E büffeln / pauken

3 Uzupełnij zdania podanymi czasownikami w czasie Perfekt.

lösen • halten • schreiben • beantworten • analysieren • verlassen • ankreuzen

1 In der Prüfung habe ich ein Gedicht ___________ und einen langen Aufsatz ________________ .

2 Er hat nicht alle Aufgaben richtig _____________.3 Wir haben schnell den Test __________ und den Prü-

fungsraum ______________.4 Ich habe in der Prüfung ein Referat _______________.5 Sie hat alle Fragen richtig _____________.

4 1•59 Przyjrzyj się zdjęciu A i przeczytaj odpowie-dzi na pytania (1–3). Spróbuj tak je doprecyzować, aby dokładniej opisywały przedstawioną sytuację. Użyj podanych poniżej zwrotów. Następnie posłu-chaj nagrania i porównaj je ze swoją wersją.

Zadanie maturalne

6 Opisz zdjęcie B i odpowiedz na pytania (1–3).

1 Was kann auf dem Plakat, das das Mädchen vorbe-reitet hat, zu sehen sein?

2 Was fällt dir schwerer: mündliche oder schriftliche Prüfungen? Warum?

3 Erzähle von deiner letzten mündlichen Präsentation in der Klasse.

A

B

1 Wer? Auf dem Foto sehe ich Jugendliche und eine Lehrerin in einer Prüfung.

2 Wo? Sie sind im Prüfungsraum.

3 Was machen die Personen? Die Jugendlichen sitzen in den Bänken. Die Lehrerin hält die Prüfungsauf-gaben in der Hand.

auf die Aufgaben warten • festlich gekleidet sein •

die Prüfungsaufgaben verteilen • gestresst sein •

gut vorbereitet sein • sich konzentrieren •

die Prüfung gut bestehen wollen

5 A Zapoznaj się z dwoma przykładowymi pytaniami do zdjęcia opisanego w zadaniu 4. Do każdego pytania dopasuj po trzy odpowiedzi, wybierając spośród zdań A–F. Następnie odpowiedzcie w parach na poniższe pytania, wykorzystując wybrane zdania.

1 Wie haben sich die Personen auf die Prüfung vorbe-reitet?

2 Bist du immer gestresst vor / in einer Prüfung? Warum?

A Sie haben viele Aufgaben gelöst.

B Wenn ich gut vorbereitet bin, nein.

C Sie haben die Regeln auswendig gelernt.

D Weil ich nie durch eine Prüfung fallen möchte.

E Sie haben viele Nächte nur gebüffelt.

F Weil ich vor Stress nie klar denken kann.

B Wykonaj polecenie, wykorzystując wyrazy i zwro-ty z zadań 2–3. Pamiętaj o użyciu czasu przeszłego.

• Erzähle von deiner letzten Prüfung, die du bestehen musstest.

54

WSKAZÓWKA DO PROWADZENIA LEKCJI – Wypróbuj w klasie!Warto zalecić uczniom powtórzenie ćwiczonej struktury gramatycznej i sprawdzić ich przygotowanie do lekcji w formie kartkówki. W trakcie realizacji zadań na lekcji należy podkreślić konieczność używania odpowiednich środków językowych, np. czasów przeszłych, kiedy relacjonujemy wydarzenie.

Nagrania przykładowych wypowiedzi ustnych ułatwią poprawne wykonywanie zadań i realizację wymagań egzaminacyjnych.

WSKAZÓWKA DO PROWADZENIA LEKCJI – Wypróbuj w klasie!Warto wprowadzić na lekcji element zabawy, który zaktywizuje całą klasę. Realizując zadanie maturalne polegające na opisie wybranego zdjęcia można poprosić uczniów, aby opisali wybraną fotografię nie ujawniając, którą wybrali. Zadaniem klasy jest odgadnięcie, do którego zdjęcia pasuje opis. W przygotowaniu opisów pomoże uczniom Bank zwrotów zamieszczony na początku podręcznika.

MATU

RA

PO

DSTA

WO

WA

– p

rzyk

łado

wy

rozd

ział

Zadanie maturalne

M Ó W I E N I E 2

SCHULFÄCHER

1 SŁOWNICTWO Opiszcie w parach zdjęcia A–D, wy-korzystując podane wyrazy i zwroty.

ein Experiment durchführen • ein Referat halten • am Computer arbeiten •

die Schüler abfragen • Aufgaben lösen • rechnen • diskutieren

2 SŁOWNICTWO Wpisz pasujące nazwy przedmiotów szkolnych.

1 Ich finde das Pauken von Daten langweilig, also _____________ ist nichts für mich.

2 Luise mag Zahlen und lernt gerne _____________.3 Martin kann schön zeichnen, deshalb findet er

_____________ klasse.4 In _____________ lernen wir, wie unser Staat und die

Gesellschaft funktionieren.5 Experimente sind immer sehr interessant und wir alle

mögen _____________.

3 PRZYDATNE ZWROTY Uzupełnij zdania podanymi czasownikami w odpowiedniej formie.

ansprechen • sehen • passen • haben • finden

1 Ich ______________ drei Fotos zur Auswahl.2 Am besten ______________ ich Foto A.3 Die Fotos ______________ das Thema Unterrichtsfächer

________.4 Auf allen Fotos sind Unterrichtsstunden zu

______________.5 Am besten ______________ Foto A zu dem Artikel.

4 PRZYDATNE ZWROTY Połącz pasujące do siebie fragmenty zdań.

1 Das sind Fotos2 Die Fotos zeigen3 Dieses Foto ist weniger attraktiv4 Das Foto finde ich nicht so interessant5 Meiner Meinung nach6 Ich bin der Meinung, dass

A ist das erste Schulfach interessanter.

B als die anderen.

C das zweite Foto interessanter ist.

D von Jugendlichen.

E wie die anderen.

F Schulfächer.

5 A Zapoznaj się z treścią polecenia. Wykonaj zada-nie, odpowiadając na poniższe pytania i wykorzy-stując zdania z zadań 3–4.

Przyjrzyj się zdjęciom A–D. W tym roku szkolnym musisz wybrać zajęcia fakul-tatywne. W gazetce szkolnej zamieszczone zostały zdjęcia kilku takich zajęć.

• Wybierz zdjęcie, które prezentuje zajęcia, które uważasz za najbardziej atrakcyjne, i uzasadnij swój wybór.


1 Was für ein Schulfach präsentiert Foto A?2 Für was für ein Schulfach wirbt Foto B?3 Um was für ein Schulfach geht es auf Foto C?4 Welches Schulfach wird auf Foto D gezeigt?5 Welches Foto zeigt das Schulfach, das deinen Interes-

sen entspricht?6 Warum möchtest du ausgerechnet an diesem Schul-

fach teilnehmen?7 Warum sind die anderen Schulfächer weniger interes-

sant für dich?

B Odpowiedz na poniższe pytania.

1 Wie wird dein weiterer Ausbildungsweg verlaufen?2 Wie kann die Schule auf das Studium vorbereiten? 3 Wie stellst du dir die Schule der Zukunft vor?4 Wie können die neuen Medien das Lernen unter-

stützen?

A

B

C

D

BANK ZWROTÓW

Przegląd propozycji, str. 22Wybór jednej z propozycji, str. 22

Szkoła

55

M Ó W I E N I E 1

PRÜFUNGEN

1 Zadawajcie sobie w parach poniższe pytania i od-powiadajcie na nie.

• Lernst du systematisch vor einer Prüfung? Warum?• Bereitest du dich alleine oder mit deinen Schulfreun-

den auf eine Prüfung vor? Warum?• Lernst du oft die neuen Regeln / Formeln auswen-

dig? Warum?• Wie bereitest du dich auf eine Prüfung vor?

2 SŁOWNICTWO Połącz pasujące do siebie fragmenty zwrotów.

1 für eine Prüfung A abschneiden2 sich gut auf eine Prüfung B fallen3 durch eine Prüfung C bestehen4 beim Test gut D vorbereiten5 die Prüfung E büffeln / pauken

3 Uzupełnij zdania podanymi czasownikami w czasie Perfekt.

lösen • halten • schreiben • beantworten • analysieren • verlassen • ankreuzen

1 In der Prüfung habe ich ein Gedicht ___________ und einen langen Aufsatz ________________ .

2 Er hat nicht alle Aufgaben richtig _____________.3 Wir haben schnell den Test __________ und den Prü-

fungsraum ______________.4 Ich habe in der Prüfung ein Referat _______________.5 Sie hat alle Fragen richtig _____________.

4 1•59 Przyjrzyj się zdjęciu A i przeczytaj odpowie-dzi na pytania (1–3). Spróbuj tak je doprecyzować, aby dokładniej opisywały przedstawioną sytuację. Użyj podanych poniżej zwrotów. Następnie posłu-chaj nagrania i porównaj je ze swoją wersją.

Zadanie maturalne

6 Opisz zdjęcie B i odpowiedz na pytania (1–3).

1 Was kann auf dem Plakat, das das Mädchen vorbe-reitet hat, zu sehen sein?

2 Was fällt dir schwerer: mündliche oder schriftliche Prüfungen? Warum?

3 Erzähle von deiner letzten mündlichen Präsentation in der Klasse.

A

B

1 Wer? Auf dem Foto sehe ich Jugendliche und eine Lehrerin in einer Prüfung.

2 Wo? Sie sind im Prüfungsraum.

3 Was machen die Personen? Die Jugendlichen sitzen in den Bänken. Die Lehrerin hält die Prüfungsauf-gaben in der Hand.

auf die Aufgaben warten • festlich gekleidet sein •

die Prüfungsaufgaben verteilen • gestresst sein •

gut vorbereitet sein • sich konzentrieren •

die Prüfung gut bestehen wollen

5 A Zapoznaj się z dwoma przykładowymi pytaniami do zdjęcia opisanego w zadaniu 4. Do każdego pytania dopasuj po trzy odpowiedzi, wybierając spośród zdań A–F. Następnie odpowiedzcie w parach na poniższe pytania, wykorzystując wybrane zdania.

1 Wie haben sich die Personen auf die Prüfung vorbe-reitet?

2 Bist du immer gestresst vor / in einer Prüfung? Warum?

A Sie haben viele Aufgaben gelöst.

B Wenn ich gut vorbereitet bin, nein.

C Sie haben die Regeln auswendig gelernt.

D Weil ich nie durch eine Prüfung fallen möchte.

E Sie haben viele Nächte nur gebüffelt.

F Weil ich vor Stress nie klar denken kann.

B Wykonaj polecenie, wykorzystując wyrazy i zwro-ty z zadań 2–3. Pamiętaj o użyciu czasu przeszłego.

• Erzähle von deiner letzten Prüfung, die du bestehen musstest.

54

Sprawność MÓWIENIA rozwijają dodatkowe ćwiczenia wskazujące uczniom zwroty i wyrażenia warte zastosowania w wypowiedziach ustnych.

WSKAZÓWKA DO PROWADZENIA LEKCJI – Wypróbuj w klasie!Tworząc wypowiedź pisemną na lekcji, uczniowie mogą pracować w grupach. Po wykonaniu zadań może odbyć się głosowanie na najciekawszy list wraz z uzasadnieniem zgodnym z wymaganiami maturalnymi. Pomoże to uświadomić uczniom, jakie aspekty wypowiedzi pisemnej podlegają ocenie.

SCHULAUSTAUSCH

P I S A N I E

1 Przeczytaj zadanie egzaminacyjne i jego rozwią-zanie. Zakreśl i ponumeruj (1–4) fragmenty listu, w których uczeń zrealizował kolejne podpunkty polecenia.

Byłeś/Byłaś niedawno na wymianie szkolnej w Niem- czech. Napisz e-mail do kolegi/koleżanki z Austrii, aby o tym opowiedzieć.

1• Opisz szkołę, w której byłeś/byłaś.2• Opowiedz o projekcie, nad którym pracowałeś/pra-

cowałaś ze swoim niemieckim partnerem.3• Napisz, jakie korzyści wyniosłeś/wyniosłaś z wyjazdu.4• Napisz o planach rewizyty uczniów niemieckich

w Polsce.

3 We fragmencie listu z zadania 1. odpowiadającemu poleceniu „Relacjonowanie” podkreśl wszystkie formy czasowników.


1 Ich _________ letzten Monat an einem Schüleraus-tausch _______________ . (teilnehmen)

2 Wir _________ mit der Klasse für 10 Tage nach Hamburg _______________ . (fahren)

3 Die deutschen Schüler ________ uns im letzten Jahr in Polen _______________ . (besuchen)

4 Wir _________ an einem gemeinsamen Projekt _______________ . (arbeiten)

5 Ich _________ vor dem Austausch viel _______________ und viele interessante Materialien _______________ . (recherchieren, sammeln)


Pamiętaj, aby w swojej wypowiedzi zawrzeć wszystkie informacje wymienione w czterech punktach polecenia.

2 Dopasuj zakreślone fragmenty do zastosowanych w nich funkcji językowych.

Zadanie maturalne


W ramach wymiany szkolnej w twojej szkole przeby-wała grupa uczniów z Niemiec. W e-mailu do kolegi/ koleżanki z Austrii opisz ich pobyt.• Napisz, co najbardziej zainteresowało gości

w twojej szkole.• Zrelacjonuj wasze wspólne przedsięwzięcie.• Napisz, dlaczego uważasz wymianę za udaną/

nieudaną.• Napisz o planach dotyczących waszych dal szych

kontaktów.

[email protected]

[email protected]

Mein Aufenthalt in Österreich

Von:

An:

Betreff:

Hallo Claudia,

ich war letzte Woche in Deutschland. Unsere Klasse hat ein Gymnasium in Hamburg besucht.

Die Unterrichtsstunden waren ein bisschen anders als in meiner Schule. Hier haben die Schüler viel mehr diskutiert und immer wieder in Gruppen verschiedene Themen selbst bearbeitet.

Ich habe auch an einem gemeinsamen Projekt teilgenommen. Wir – zwei polnische und zwei deutsche Schülerinnen – haben nach polnischen Spuren in Hamburg gesucht. Wir haben im Telefonbuch einige typisch polnische Familiennamen gefunden und die Leute angerufen. Manchmal haben wir uns auf Deutsch, manchmal aber auch auf Polnisch unterhalten.

Wenn die deutschen Schüler zu uns kommen, werden wir unser Projekt fortsetzen. In Polen werden wir nach typischen deutschen Namen suchen.

Ich bin glücklich, dass ich an dem Austausch teilgenommen habe. Ich habe viel Deutsch gesprochen und Hamburg besichtigt.

Und wie geht es dir? Lass von dir hören!Liebe GrüßeXYZ

[email protected]

[email protected]

Besuch aus Deutschland

Von:

An:

Betreff:

Hallo ...,

Entschuldigung, dass ich so lange nichts geschrieben habe, aber ich hatte letzte Woche gar keine Zeit. Ich hatte Besuch aus Deutschland.................................................

Viele liebe GrüßeXYZ

2

A Relacjonowanie

B Wyrażanie opinii

C Opisywanie

D Plany na przyszłość

MO

DEL

OW

A W

YPO

WIE

DŹ

56

PISANIE

Naukę pisania ułatwiają przykłady modelowych wypowiedzi pisemnych wraz ze wskazówkami maturalnymi, pomocnymi w zachowaniu spójności i logicznej struktury tekstu.

MATU

RA

PO

DSTA

WO

WA

– p

rzyk

łado

wy

rozd

ział

SCHULAUSTAUSCH

P I S A N I E

1 Przeczytaj zadanie egzaminacyjne i jego rozwią-zanie. Zakreśl i ponumeruj (1–4) fragmenty listu, w których uczeń zrealizował kolejne podpunkty polecenia.

Byłeś/Byłaś niedawno na wymianie szkolnej w Niem- czech. Napisz e-mail do kolegi/koleżanki z Austrii, aby o tym opowiedzieć.

1• Opisz szkołę, w której byłeś/byłaś.2• Opowiedz o projekcie, nad którym pracowałeś/pra-

cowałaś ze swoim niemieckim partnerem.3• Napisz, jakie korzyści wyniosłeś/wyniosłaś z wyjazdu.4• Napisz o planach rewizyty uczniów niemieckich

w Polsce.

3 We fragmencie listu z zadania 1. odpowiadającemu poleceniu „Relacjonowanie” podkreśl wszystkie formy czasowników.


1 Ich _________ letzten Monat an einem Schüleraus-tausch _______________ . (teilnehmen)

2 Wir _________ mit der Klasse für 10 Tage nach Hamburg _______________ . (fahren)

3 Die deutschen Schüler ________ uns im letzten Jahr in Polen _______________ . (besuchen)

4 Wir _________ an einem gemeinsamen Projekt _______________ . (arbeiten)

5 Ich _________ vor dem Austausch viel _______________ und viele interessante Materialien _______________ . (recherchieren, sammeln)


Pamiętaj, aby w swojej wypowiedzi zawrzeć wszystkie informacje wymienione w czterech punktach polecenia.

2 Dopasuj zakreślone fragmenty do zastosowanych w nich funkcji językowych.

Zadanie maturalne


W ramach wymiany szkolnej w twojej szkole przeby-wała grupa uczniów z Niemiec. W e-mailu do kolegi/ koleżanki z Austrii opisz ich pobyt.• Napisz, co najbardziej zainteresowało gości

w twojej szkole.• Zrelacjonuj wasze wspólne przedsięwzięcie.• Napisz, dlaczego uważasz wymianę za udaną/

nieudaną.• Napisz o planach dotyczących waszych dal szych

kontaktów.

[email protected]

[email protected]

Mein Aufenthalt in Österreich

Von:

An:

Betreff:

Hallo Claudia,

ich war letzte Woche in Deutschland. Unsere Klasse hat ein Gymnasium in Hamburg besucht.

Die Unterrichtsstunden waren ein bisschen anders als in meiner Schule. Hier haben die Schüler viel mehr diskutiert und immer wieder in Gruppen verschiedene Themen selbst bearbeitet.

Ich habe auch an einem gemeinsamen Projekt teilgenommen. Wir – zwei polnische und zwei deutsche Schülerinnen – haben nach polnischen Spuren in Hamburg gesucht. Wir haben im Telefonbuch einige typisch polnische Familiennamen gefunden und die Leute angerufen. Manchmal haben wir uns auf Deutsch, manchmal aber auch auf Polnisch unterhalten.

Wenn die deutschen Schüler zu uns kommen, werden wir unser Projekt fortsetzen. In Polen werden wir nach typischen deutschen Namen suchen.

Ich bin glücklich, dass ich an dem Austausch teilgenommen habe. Ich habe viel Deutsch gesprochen und Hamburg besichtigt.

Und wie geht es dir? Lass von dir hören!Liebe GrüßeXYZ

[email protected]

[email protected]

Besuch aus Deutschland

Von:

An:

Betreff:

Hallo ...,

Entschuldigung, dass ich so lange nichts geschrieben habe, aber ich hatte letzte Woche gar keine Zeit. Ich hatte Besuch aus Deutschland.................................................

Viele liebe GrüßeXYZ

2

A Relacjonowanie

B Wyrażanie opinii

C Opisywanie

D Plany na przyszłość

MO

DEL

OW

A W

YPO

WIE

DŹ

56

M Ó W I E N I E – Z E S T A W E G Z A M I N A C Y J N Y

Rozgrzewka językowa Wypowiedź na podstawie materiału stymulującego

3 A Twoja szkoła chce zorganizować międzykla-sowe prace projektowe. W gazetce szkolnej za-mieszczone zostają zdjęcia ilustrujące ich tematy i formy pracy. Przyjrzyj się zdjęciom A–C.

• Wybierz zdjęcie, które uważasz za najbardziej atrakcyjne, i uzasadnij swój wybór.


Opis ilustracji

2 Opisz zdjęcie i odpowiedz na pytania egzaminującego.

1 Wie verläuft die nächste Unterrichtsstunde der Schüler?

2 Warum ist es wichtig, dass eine Klasse ein einge-spieltes Team ist?

3 Erzählen Sie von einer gemeinsamen Unterneh-mung in der Klasse.

A

B

C

B Odpowiedz na poniższe pytania.

1 Sollen die älteren Schüler den jüngeren helfen? Wie?

2 Was sind die Vor- und Nachteile von Projektarbei-ten?

3 Welche AGs oder Projektgruppen sollen an den Schulen organisiert werden? Warum?

4 Wie kann die Schule zur Entwicklung der Interessen der Schüler beitragen?

• Erinnern Sie sich gern an die Grundschule? Warum? • Wie nutzen Sie Computer beim Lernen?• Wie stellen Sie sich den letzten Tag in der Abitur-

klasse vor?• Wie war Ihr Lieblingslehrer?• Haben Sie für die Noten oder für sich selbst ge-

lernt? Warum?

Rozmowa z odgrywaniem roli

Pomoc w wyborze kierunku studiów

Wymagania uczelni

Koszty związane z edukacją

Perspektywy pracy po studiach

Rozmowę rozpoczyna egzaminujący.

1 Znajomy/Znajoma z Niemiec pyta cię o możliwo-ści studiowania w Polsce i o twoją opinię na ten temat. Poniżej podane są cztery kwestie, które musisz omówić w rozmowie z egzaminującym.

Szkoła

57

WSKAZÓWKA DO PROWADZENIA LEKCJI – Wypróbuj w klasie!Lekcja z wykorzystaniem zestawu egzaminacyjnego to doskonały materiał na lekcję powtórzeniową przed klasówką. Powtórka leksyki i gramatyki z całego rozdziału oraz trening skutecznej komunikacji zweryfikują wiedzę i umiejętności uczniów.

Powiązany tematycznie z rozdziałem zestaw do matury ustnej.

• Informacje o egzaminach• Najważniejsze akty prawne określające procedury i wymagania egzaminacyjne• Odpowiedzi ekspertów na pytania nauczycieli• Filmy szkoleniowe o zmianach w Maturze 2015

Na www.pearson.pl/niemiecki/egzaminy znajdziesz odpowiedź na każde pytanie!

CHCESZ WIEDZIEĆ WSZYSTKO

O MATURZE 2015?

• Pełne arkusze egzaminacyjne na próbny egzamin maturalnyMK

TG20

1400

012

GRAMATYKARzeczownik Zaimek Przymiotnik Przyimek Czasownik Przeczenia Czasy Strona bierna Tryb rozkazujący Tryb przypuszczający Budowa zdania

G R A M A T Y K A

RZECZOWNIK / ZAIMEK

1 ODMIANA RZECZOWNIKÓW 2 ODMIANA ZAIMKÓW OSOBOWYCH

Odmiana zaimka osobowego:

Przykłady zdań z zaimkami osobowymi:

Wie kann ich dir helfen?Der Vater ruft dich morgen an.Ich schenke ihm ein Buch zum Geburtstag.Komm, sie warten schon auf uns.Kann ich „du” zu Ihnen sagen?

1 Wstaw rodzajniki w odpowiednim przypadku.

1 An der Wand steht e______ Tisch. D______ Tisch muss sehr alt sein.

2 Auf dem Fußboden liegt e_______ Buch. Ich lege d______ Buch ins Regal.

3 Da fährt e______ Bus. Wir nehmen d______ Bus.4 Wo gibt es hier e______ Toilette?

Benni findet d______ Toilette nicht.5 In der Ecke steht noch e______ freier Sessel.

D______ Sessel ist aber nicht bequem.

2 Uzupełnij tekst właściwymi rodzajnikami z listy.

das der dem dem die die ein eine einen einen

Lieber Franz,

dieses Jahr haben wir __________1 Woche in __________ 2 Türkei verbracht. __________ 3 Reise war kurz, aber wir haben viel gesehen. Wir sind __________ 4 erste Mal mit _________ 5 Flugzeug geflogen. Im Hotel haben wir _________ 6 netten Türken kennen gelernt. Er hat uns alles über _________ 7 Stadt erzählt. Wir haben auch _________ 8 Ausflug mit __________ 9 Bus gemacht. Das ist wirklich __________10

schönes Land. Ansonsten haben wir uns viel gesonnt und nichts gemacht. Wenn wir uns sehen, erzähle ich dir mehr.

Viele GrüßeRoland

Odmiana rzeczowników z rodzajnikiem określonym:

1 Uzupełnij zdania zaimkami osobowymi w bierniku (Akkusativ).

1 – Gehen wir zu Pauls Geburtstag? – Ja, er hat __________ eingeladen.2 – Ist das dein Schlüssel? – Nein, ich habe __________ auf der Straße gefunden.3 Schrei nicht so laut. Ich kann __________ gut hören.4 Guten Tag, Herr Boldt. Kann ich __________ etwas

fragen?5 – Wer hat die Tür zugemacht? – Ich öffne __________ gleich.6 Ich brauche das Buch nicht mehr. Du kannst __________

nehmen.7 Wo seid ihr? Ich kann __________ nicht sehen.8 Diese gelben Schuhe gefallen mir nicht. Ich kaufe

__________ nicht.

2 Wstaw zaimki osobowe w celowniku (Dativ).

1 Wir lassen Dirk nicht allein. Er fährt mit __________.2 Herr Müller hat Durst. Ich gebe __________ etwas zum

Trinken.3 Brauchst du Geld? Ich kann __________ 10 € geben.4 Anna hat heute Geburtstag. Hast du __________

gratuliert?5 Die Schüler verstehen die Aufgabe nicht.

Der Lehrer erklärt sie __________.6 Das Kind ist erkältet. Kannst du __________ Fieber

messen?7 Ihr habt bestimmt Hunger. Ich mache __________ etwas

zum Essen.8 – Hast du Zahnschmerzen? – Ja, der Zahn tut __________ weh.

Odmiana rzeczowników z rodzajnikiem nieokreślonym:

Uwaga! Rzeczowniki typu der Junge, der Student, der Präsident, der Journalist itp. należą do odmiany słabej rzeczownika i przyjmują w każdym przypadku końcówkę -n lub -en, oprócz mianownika (Nominativ) lp.

Uwaga! Rzeczowniki der Name, der Gedanke i der Buchstabe należą do odmiany mieszanej rzeczownika i przyjmują w każdym przypadku końcówkę -n, oprócz mianownika (Nominativ) i dopełniacza (Genitiv) lp. W dopełniaczu (Genitiv) rzeczowniki przyjmują końcówkę -ns.

Nom. ich du er sie es

Dat. mir dir ihm ihr ihm

Akk. mich dich ihn sie es

Singular

Nom. wir ihr sie Sie

Dat. uns euch ihnen Ihnen

Akk. uns euch sie Sie

Plural

SingularPlural

Nom. der Mann die Frau das Kind die Kinder

Gen. des Mannes der Frau des Kindes der Kinder

Dat. dem Mann der Frau dem Kind den Kindern

Akk. den Mann die Frau das Kind die Kinder

m f n

SingularPlural

Nom. ein Mann eine Frau ein Kind Kinder

Gen. eines Mannes einer Frau eines Kindes Kinder

Dat. einem Mann einer Frau einem Kind Kindern

Akk. einen Mann eine Frau ein Kind Kinder

m f n

206

G R A M A T Y K A

ZAIMEK

2 ODMIANA ZAIMKÓW OSOBOWYCH

Odmiana zaimka osobowego:

3 ODMIANA ZAIMKÓW DZIERŻAWCZYCH

Zaimki dzierżawcze w języku niemieckim dla poszczególnych osób:

ich → mein wir → unser

du → dein ihr → euer

er → sein sie → ihr

sie → ihr Sie → Ihr

es → sein

1 Skreśl niepasujący zaimek.

1 Nach dem Unfall musste er einige / manche Monate im Krankenhaus liegen.

2 Ich bin nächste Woche ein paar / alle Tage in Hamburg.

3 In China leben wenige / viele Menschen.4 An diesem Projekt habe ich mehrere / alle Wochen

gearbeitet.5 Alle / Manche Menschen können nicht lesen.

2 Wstaw końcówki zaimków, jeżeli jest to konieczne.

1 Zum Geburtstag habe ich einig______ CDs bekommen.2 Seit mehrer______ Tagen warte ich auf deinen Brief.3 Wenig______ Leute können so gut Auto fahren wie er.4 Wir sehen hier ein paar______ Häuser.5 Ich bin nicht mit all______ Vorschlägen einverstanden.

3 Uzupełnij zdania zaimkami z listy.

alle manche mehrere viele wenige

1 __________________ Menschen mag ich einfach nicht.2 Er hat sehr __________________ Bücher in seiner Bibliothek.3 Bitte, setzt euch __________________.4 Bis zum Ende bleiben nur __________________ Sekunden.5 Für die Reise nach Kolumbien brauche ich

__________________ Wochen.

Uwaga! Aby otrzymać inny zaimek dzierżawczy we właściwej formie, wystarczy wstawić w miejsce dein- odpowiedni do rodza-ju, przypadka i liczby zaimek dzierżawczy.

Uwaga! Jeżeli do zaimka dzierżawczego euer dodajemy końcówki odmiany, traci on -e przed r, np.: eure Mutter, euren Vater, mit eurem Auto.

1 Wstaw zaimki dzierżawcze odnoszące się do osób, o których jest mowa w zdaniach wprowadzających.

1 Robert hat viele Tiere. Hier sitzt __________ Katze. __________ Hund liegt vor dem Haus.

2 Frau Novak ist krank. __________ Magen tut ihr weh.3 Wir wohnen hier. Das ist __________ Garten. 4 Maria und Helga teilen ein Zimmer. __________ gemein-

sames Zimmer ist sehr gemütlich.5 Wer ist auf dem Foto, Frau Jahnke? Sind das

__________ Kind und __________ Mann?

2 Połącz pasujące do siebie fragmenty zdań.

1 Wo hat Anne 2 Was habt ihr mit 3 Wir sind mit 4 Sie hat 5 Gibst du mir 6 Das Kind hat

3 Uzupełnij minidialogi zaimkami dzierżawymi.

SANDRA: Hat jemand __________ 1 Matheheft gesehen?MUttER: Sieh mal in __________ 2 Schultasche nach.SANDRA: Tobias hat es bestimmt. Ich habe es gestern

auf __________ 3 Schreibtisch gesehen.

CHEf: Frau Schulze, ist das __________4 Mann, dort drüben?fRAU SCHUlZE: Nein, das ist nicht __________5 Mann. Fragen

Sie Frau Peters. Ich glaube, das ist __________ 6 Mann.

Przykład odmiany zaimka dzierżawczego:

A dein Wort? B seinen Ball verloren. C ihr Auto geparkt? D ihre Brille zu Hause gelassen. E eurer alten Waschmaschine

gemacht? F unserem Ausflug sehr

zufrieden.

SingularPlural

Nom. dein deine dein deine

Gen. deines deiner deines deiner

Dat. deinem deiner deinem deinen

Akk. deinen deine dein deine

m f n

• alle wszyscy• mehrere liczni• ein paar kilka

(nieodmienny)

4 ZAIMKI NIEOKREŚlONE

Zaimki nieokreślone w języku niemieckim:

• viele wiele• manche niektórzy• einige kilka• wenige nieliczni

Uwaga! Zaimki te występują jedynie w liczbie mnogiej. Przyjmują końcówki rodzajnika określonego w liczbie mnogiej.

Przykłady odmiany zaimków nieokreślonych:

Plural

Nom. viele alle

Gen. vieler aller

Dat. vielen allen

Akk. viele alle

viel- all-

207

G R A M A T Y K A

PRZYMIOTNIK

1 Wpisz przymiotniki, dodając odpowiednią końcówkę.

1 Der Mantel ist elegant. Das ist ein _______________________ Mantel. Der _______________________ Mantel ist teuer.

2 Die Hose ist kurz. Das ist eine _______________________ Hose. Die _______________________ Hose ist blau.

3 Das Hemd ist sportlich. Das ist ein _______________________ Hemd. Das _______________________ Hemd ist kariert.

4 Die Bluse ist bequem. Das ist eine _______________________ Bluse. Die _______________________ Bluse ist weiß.

2 Wpisz końcówki przymiotników w odmianie po rodzajniku nieokreślonym i określonym.

1 Dort stehen ein groß_______ Fernseher, eine alt_______ Stereoanlage und ein neu_______ Radio. Der groß_______ Fernseher, die modern_______ Stereoanlage und das funktional_______ Radio sind jetzt im Ausverkauf.

2 Ich spreche mit einem jung_______ Trainer, einer schnell_______ Sportlerin und einem bekannt_______ Team. Wir gratulieren dem jung_______ Trainer, der schnell_______ Sportlerin und dem bekannt_______ Team zum gewonnen Spiel.

3 Er hat sich einen schnell_______ Computer, eine bequem_______ Maus und ein gut_______ Programm gekauft. Er freut sich über den schnell_______ Computer, die bequem_______ Maus und das gut_______ Programm.

3 Wpisz końcówki przymiotników w odmianie bez rodzajnika.

1 Hier sind braun_______ Zucker, gesalzen_______ Butter und dunkl_______ Brot.

2 Wir reden gerade von rot_______ Paprika, belgisch_______ Schokolade und frisch_______ Obst.

3 Ich trinke gern schwarz_______ Tee, warm_______ Milch und kalt_______ Bier.

4 Wpisz końcówki przymiotników w liczbie mnogiej.

1 Dort liegen grün_______ Äpfel. Die grün_______ Äpfel schmecken am besten.

2 Marie fragt nach frisch_______ Blumen. Mit den frisch_______ Blumen will sie ihr Zimmer schmücken.

3 Ich brauche neu_______ Hefte. – Wo willst du die neu_______ Hefte kaufen?

5 Wpisz właściwe końcówki przymiotników.

1 Bist du nach dem lang_______ Weg müde? 2 Bill ist ein pünktlich_______ Mann.3 Mit einem ungültig_______ Visum können Sie nicht

fahren.4 Wir wohnen in einem demokratisch_______ Staat.5 Ich träume von einer groß_______ Tasse Kaffee.6 Sie ist eine talentiert_______ Schauspielerin.7 Diese Aufgabe kann nur ein gut_______ Schüler lösen.8 Von der laut_______ Musik tut mir der Kopf weh.9 Nenne die wichtigst_______ Erfindungen im

19. Jahrhundert.

6 Wpisz właściwe rodzajniki i końcówki przymiotników.

1 Ich möchte ____________ kaputt_______ Handy reparieren las-sen.

2 Danke für ____________ nett_______ Abend.3 Das Museum ist in ____________ ältest_______ Haus der Stadt.4 Ist das nicht ____________ bekannt_______ Schauspieler?5 ____________ frisch_______ Luft tut gut.6 Hier ist ____________ best_______ Restaurant in der Stadt.

5 ODMIANA PRZYMIOtNIKÓW

Dobór końcówek w odmianie przymiotników po rodzajniku określonym:

Uwaga! Jeśli chcemy zapytać o przymiotnik określający rzeczownik z rodzajnikiem określonym, używamy zaimka welch-, który odmienia się jak rodzajnik określony, np.:

– Welcher Mann war das? – Das war der alte Mann.

Uwaga! Przymiotniki występujące po zaimku jed- odmieniają się jak przymiotniki po rodzajniku określonym.

Przymiotniki występujące po zaimkach dzierżawczych oraz przeczeniu kein- zawsze przyjmują w liczbie mnogiej końcówkę -en.

SingularPlural

Nom. der -e die -e das -e die -en

Gen. des -en der -en des -en der -en

Dat. dem -en der -en dem -en den -en

Akk. den -en die -e das -e die -en

m f n

Dobór końcówek w odmianie przymiotników po rodzajniku nieokreślonym:

Dobór końcówek w odmianie przymiotników bez rodzajnika:

Uwaga! Jeśli chcemy zapytać o przymiotnik określający rzeczownik z rodzajnikiem nieokreślonym, używamy was für i dodajemy rodzajnik nieokreślony w odpowiednim przypadku, np.:

– Was für ein Mann war das? – Das war ein alter Mann.

Uwaga! Przymiotniki występujące po przeczeniu kein- oraz zaimkach dzierżawczych w lp. odmieniają się tak jak po rodzajniku nieokreślonym.

SingularPlural

Nom. ein -er eine -e ein -es -e

Gen. eines -en einer -en eines -en -er

Dat. einem -en einer -en einem -en -en

Akk. einen -en eine -e ein -es -e

m f n

SingularPlural

Nom. -er -e -es -e

Gen. -en -er -en -er

Dat. -em -er -em -en

Akk. -en -e -es -e

m f n

208

G R A M A T Y K A

PRZYMIOTNIK

1 Wpisz formy stopnia wyższego i najwyższego przymiotników.

1 Mein Bruder ist groß. Dein Bruder ist __________________. Und sein Bruder ist __________________.

2 Ich habe ein gutes Auto. Dein Auto ist __________________. Und sein Auto ist __________________.

3 Ich habe ein modernes Handy. Dein Handy ist __________________. Und sein Handy ist __________________.

4 Ich habe einen kleinen MP3-Player. Dein MP3-Player ist __________________. Und sein MP3-Player ist __________________.

5 Mein Haus ist hoch. Dein Haus ist __________________. Und sein Haus ist __________________.

2 Uzupełnij zdania formami stopnia najwyższego podanych przymiotników.

1 Wie heißt der __________________ See Polens? (tief)2 Wo liegt der __________________ Fluss Europas? (lang)3 Wie heißt der __________________ Berg Österreichs? (hoch)4 Wo lebt der __________________ Mensch? (alt)5 Wie heißt das __________________ Tier? (schnell)

3 Uzupełnij zdania podanymi przymiotnikami w odpowiednim stopniu i przypadku.

1 Er hat die __________________ Frau der Welt geheiratet. (schön)

2 Schweden hat ein __________________ Klima als Polen. (kalt)3 Mein Vater hat den __________________ Wagen von allen

gekauft. (teuer)4 Er möchte eine _________________ Wohnung haben. (billig)5 Annabell hat einen __________________ Hund als Paula. (klein)

6 StOPNIOWANIE PRZYMIOtNIKÓW

Stopniowanie przymiotnika w funkcji orzecznika:

schnell schneller am schnellsten

kalt kälter am kältesten

gut besser am besten

nah näher am nächsten

hoch höher am höchsten

Stopień wyższy Stopień najwyższy

7 PRZYMIOtNIKI Z PRZYIMKAMI

abhängig von + Dat. zależny od… allergisch gegen + Akk. uczulony na…

begeistert von + Dat. zachwycony czymś behilflich bei + Dat. pomocny w… bekannt für + Akk. znany z… beliebt bei + Dat. lubiany przez... böse auf + Akk. zły na…

charakteristisch für + Akk. charakterystyczny dla...

eifersüchtig auf + Akk. zazdrosny o… einverstanden mit + Dat. zgodny co do/z... erstaunt über + Akk. zdziwiony czymś

fähig zu + Dat. zdolny do... fertig mit + Dat. gotowy z... froh über + Akk. radosny z powodu...

geeignet für + Akk. nadający się do/dla... gespannt auf + Akk. ciekawy czegoś gewöhnt an + Akk. przyzwyczajony do...

nett zu + Dat. miły dla... neugierig auf + Akk. ciekawy czegoś nützlich für + Akk. przydatny dla/do...

schädlich für + Akk. szkodliwy dla... schuld an + Dat. winny czegoś stolz auf + Akk. dumny z...

traurig über + Akk. smutny z powodu...

verantwortlich für + Akk. odpowiedzialny za... verärgert über + Akk. rozgniewany z powodu... verheiratet mit + Dat. żonaty/zamężna z... verliebt in + Akk. zakochany w... verwandt mit + Dat. spokrewniony z...

wichtig für + Akk. ważny dla... wütend auf + Akk. wściekły na...

zufrieden mit + Dat. zadowolony z…

Stopniowanie przymiotnika w funkcji przydawki:

Przykłady zdań:

Mein Auto ist schnell. Sein Auto ist schneller als mein Auto. Ihr Auto ist am schnellsten von allen.

Ich habe ein schnelles Auto. Er hat ein schnelleres Auto als ich. Sie hat das schnellste Auto von allen.

schnell der / die / das schnellere der / die / das schnellste

kalt der / die / das kältere der / die / das kälteste

gut der / die / das bessere der / die / das beste

nah der /die / das nähere der / die / das nächste

hoch der / die / das höhere der / die / das höchste

Stopień wyższy Stopień najwyższy

1 Wstaw brakujące przyimki.

1 Ich war __________ seinem Vorschlag nicht begeistert.2 Sei bitte nett __________ deinen Mitschülern.3 Grüne Dächer sind __________ diese Stadt charakteris-

tisch.4 Die Eltern sind stolz __________ ihren Sohn.5 __________ die Kälte im Winter sind wir gewöhnt.6 Deutschland ist __________ das Bier bekannt.7 Ich bin zufrieden __________ den Ergebnissen der

Klassenarbeit.8 Maria ist böse __________ ihre kleine Schwester.

2 Wpisz właściwe przyimki i rodzajniki w odpowiednim przypadku.

1 Autoabgase sind schädlich _________ ______________ Umwelt.2 Ich bin fertig __________ ______________ Arbeit.3 Der Lehrer ist __________ ______________ Leistungen der Schüler

erstaunt.4 Ich bin froh __________ ______________ gute Nachricht. 5 Der Autofahrer war nicht schuld __________ ______________

Unfall.6 Sie war __________ ______________ Idee nicht einverstanden. 7 Er ist __________ ______________ Lehrern beliebt. 8 Wir waren __________ ______________ Vorschlag begeistert.

209

G R A M A T Y K A

PRZYIMEK

8 PRZYIMKI Z CElOWNIKIEM (DATIV) ORAZ PRZYIMKI Z BIERNIKIEM (AKKUSATIV)

Najczęściej stosowane przyimki, wymagające użycia celownika (Dativ):

• aus z, np.: aus dem Haus• außer oprócz, np.: außer dir • bei przy/u, np.: bei seinen Eltern• mit z, odpowiednik narzędnika kim? czym?,

np.: mit meinem Freund, mit dem Auto• nach po, np.: nach dem Unterricht • seit od, np.: seit zwei Tagen • von od, np.: von ihr • zu do, np.: zur Oma • gegenüber naprzeciwko/w stosunku do, np.

gegenüber der Schule, dir gegenüber

Uwaga! Istnieją także przyimki, które występują z dopełniaczem (Genitiv): anstatt zamiast, trotz mimo, während podczas, wegen z powodu.

1 Rozstrzygnij: celownik (Dativ) czy biernik (Akkusativ)? Wstaw końcówki.

1 Sie sieht die Welt durch d_______ rosarote Brille.2 Nach d_______ Party räumt Maike auf.3 Ich möchte zu dies_______ Thema etwas sagen.4 Ohne dein_______ Hilfe klappt es nicht.5 Sie müssen dies_______ Straße entlang gehen.

2 Połącz początki zdań z odpowiednimi zakończeniami.

1 Diese Blumen sind 2 Fährst du immer mit deinem Vater 3 Er sieht nichts 4 Sie kennen sich 5 Haben Sie etwas 6 Ich habe nichts 7 Der Park ist

A gegenüber dem Kino. B gegen diesen Vorschlag. C zur Schule? D für meine Mutter. E ohne seine Brille. F seit der zweiten Klasse. G außer diesem Rucksack?

3 Wstaw odpowiedni przyimek wymagający celownika (Dativ).

1 Deine Telefonnummer habe ich ____________ Arthur bekommen.

2 Wir treffen uns ____________ mir.3 Du musst ____________ ihm darüber sprechen.4 Wir kommen in zwei Stunden ____________ dir.5 Hans kommt ____________ Deutschland.

4 Wstaw odpowiedni przyimek wymagający biernika (Akkusativ).

1 Hast du etwas ____________ Kopfschmerzen?2 Er ist ____________ das Fenster ins Zimmer gekommen.3 Alle Schüler stehen ____________ den Lehrer herum.4 ____________ dich ist das doch kein Problem.5 Tee ____________ Zucker ist bitter.

5 Wstaw brakujący przyimek oraz odpowiednią końcówkę rodzajnika bądź zaimka.

1 Er nimmt seine Jacke ____________ d_______ Schrank.2 In den Urlaub fährt Herr Müller allein, ____________

sein_______ Frau.3 ____________ d_______ Mittagessen gibt es noch Dessert. 4 Wir treffen uns ____________ dein_______ Schwester vor dem

Kino.5 ____________ wie viel Uhr gehst du schlafen?

6 Wstaw odpowiednie przyimki.

11 – Woher kommen Sie? – Ich komme ____________ Polen.12 – Bist du einverstanden? – Ja, ich habe nichts ____________ diese Idee.13 – Besuchen wir heute die Oma?

– Nein, wir gehen morgen ____________ ihr.14 – Hast du noch Geld?

– Ja, ich habe noch 50 € ____________ mir.15 – Wie ist er ins Zimmer gekommen?

– ____________ das Fenster. 16 – Woher hast du die Blumen?

– Ich habe sie ____________ meinem Freund bekommen.17 – Wartest du schon lange?

– Nein, erst ____________ fünf Minuten.18 – Hast du mir etwas Schönes gekauft?

– Ja, dieses Buch ist ____________ dich.19 – Wann sehen wir uns morgen?

– Wir treffen uns ____________ 7 Uhr.10 – Karl war heute wieder nicht da?

– Ja, aber ____________ ihm waren alle anwesend.

• durch przez, np.: durch die Tür• für dla, np.: für den Vater• um o/wokół, np.: um 13 Uhr / um den Platz (herum)• gegen przeciw, np.: gegen deinen Vorschlag• ohne bez, np.: ohne mein Handy• entlang wzdłuż, np.: die Straße entlang

Uwaga! Przyimek entlang stoi zazwyczaj po rzeczowniku.

Najczęściej stosowane przyimki wymagające użycia bier-nika (Akkusativ):

210

G R A M A T Y K A

PRZYIMEK

1 Podkreśl odpowiedni przyimek.

1 Das Bild hängt an / auf der Wand.2 Hinter / Zwischen dem Fenster und der Tür steht ein

Regal.3 Der Hund sitzt vor / über dem Sessel.4 Auf / An dem Tisch liegt eine Tischdecke.5 In / Unter diesem Geschäft kann man CDs kaufen.

2 Utwórz pytanie z wo lub wohin.

1 Die Katze schläft unter dem Sessel. ______________________________________________________________________________________?2 Die Mutter hängt das Bild über das Sofa. ______________________________________________________________________________________?3 Die Mütze liegt im Schrank. ______________________________________________________________________________________?4 Das Kind sitzt auf dem Stuhl. ______________________________________________________________________________________?5 Jana stellt die Bücher ins Regal. ______________________________________________________________________________________?

3 Rozstrzygnij: celownik (Dativ) czy biernik (Akkusativ)? Wstaw końcówki.

1 Morgen fliege ich in d_______ Urlaub.2 Setzt euch an d_______ Tisch!3 Unter d_______ Baum machen wir ein Picknick.4 Er stellt den Nachttisch neben d_______ Bett.5 Vor d_______ Tür steht ein Mann.

4 Uzupełnij odpowiedzi, korzystając z podanych wyrazów.

1 – Wohin zieht Wolfgang um? – Wolfgang zieht _______________________________________ um.

(eine andere Stadt)

2 – Wo liegt Maike? – Maike liegt _______________________________________ (das Bett)

3 – Wohin fliegt Familie Meyer? – Familie Meyer fliegt _______________________________________

(die Ostsee)

4 – Wo sitzt Franz? – Franz sitzt _______________________________________ (der Fernseher)

5 – Wo sind Roberts Schlüssel? – Roberts Schlüssel sind _______________________________________

(die Tasche)

5 Wpisz brakujący przyimek oraz właściwą końcówkę rodzajnika.

1 Der Ehemann sitzt jeden Abend ____________ d_______ Fernseher.

2 Das Regal steht ____________ d_______ Wand.3 Die Jungs sind ____________ d_______ Baum geklettert.4 Den Urlaub habe ich ____________ d_______ Türkei verbracht.5 Die Lampe hängt ____________ d_______ Tisch.

6 Uzupełnij zdania rodzajnikami określonymi w celowniku (Dativ) lub w bierniku (Akkusativ).

1 Hängen Sie bitte das Bild an ____________ Wand.2 Ich habe meinen Urlaub in ____________ Schweiz

verbracht.3 Die Lampe hängt über ____________ Tisch.4 Er setzt sich auf ____________ Stuhl.5 Ich habe die Tasche neben ____________ Sessel gelegt.

7 Wpisz brakujące przyimki oraz odpowiednie końcówki rodzajników.

11 Herr Schmidt wartet schon eine Stunde ____________ d_______ Tür des Direktors.

12 Kannst du bitte den Teller ____________ d_______ Küche bringen?

13 ____________ d_______ Zettel ist die Adresse von Martha.14 Wenn es regnet, stell die Stühle ____________ d_______

Dach.15 Klara stellt sich ____________ d_______ Spiegel.16 Das Thema der Stunde steht ____________ d_______ Tafel.17 Der Lichtschalter ist ____________ d_______ Tür.18 Ich würde gerne wissen, was ____________ d_______ Mauer

ist.19 Den Spiegel hänge ich ____________ d_______ Kommode.10 Das Schlafzimmer befindet sich ____________ d_______

Arbeitszimmer und d_______ Küche.

9 PRZYIMKI Z CElOWNIKIEM (DATIV) I BIERNIKIEM (AKKUSATIV) DO OKREŚlANIA MIEJSCA

Przyimki do określania miejsca wymagające użycia celownika (Dativ) lub biernika (Akkusativ):

• an przy, na (pionowo), np.: an der Wand ste-hen / an die Wand stellen

• auf na (poziomo), np.: auf dem Tisch stehen /auf den Tisch stellen

• in w (środku), do (środka), np.: im Zimmer sein / ins Zimmer gehen

• neben obok, np.: neben dem Tisch stehen / neben den Tisch stellen

• vor przed, np.: vor der Tür stehen / vor die Tür stellen

• hinter za, np.: hinter der Tür stehen / hinter die Tür stellen

• über (po)nad, np.: sich über dem Tisch befinden / über den Tisch hängen

• unter pod, np.: unter dem Tisch liegen / unter den Tisch fallen

• zwischen pomiędzy, np.: zwischen dem Regal und dem Schrank stehen / zwischen das Regal und den Schrank stellen

Uwaga! Czasowniki: sein, sich befinden, liegen, stehen, sitzen wymagają zawsze przyimka z celownikiem (Dativ). Czasowniki: (sich) legen, stellen, (sich) setzen, gehen – przyimka z biernikiem (Akkusativ). Czasownik hängen wymaga przyimka z celownikiem (Dativ) lub biernikiem (Akkusativ) w zależności od znaczenia: wieszać – biernik (Akkusativ), wisieć – celownik (Dativ).

celownik (Dativ) → Wo? / biernik (Akkusativ) → Wohin?

211

G R A M A T Y K A

CZASOWNIK

2 Uzupełnij zdania podanymi niżej czasownikami.

arbeiten klingeln kosten schreiben tanzen zeichnen

1 _______________________ du mit mir Tango?2 _______________________ du mit dem Bleistift oder mit dem

Kuli?3 _______________________ dieses Fahrrad 100 €?4 Herr Kühn _______________________ schon 10 Jahre bei dieser

Firma.5 Im Kunstunterricht _______________________ wir unsere Porträts.6 Jemand _______________________ laut an der Tür.

3 Uzupełnij pytania czasownikami w odpowiedniej formie.

1 Ich esse zu Mittag. – ____________________ du auch zu Mittag?2 Ich fahre nach Krakau. – ____________________ du auch nach

Krakau?3 Ich helfe meiner Mutter. – ____________________ du auch deiner

Mutter?4 Ich schlafe gern lange. – ____________________ du auch gern

lange?5 Ich nehme ein Brötchen. – ____________________ du auch ein

Brötchen?

4 Skreśl niepoprawną formę czasownika.

1 Ohne Brille sieht / seht Maria fast nichts.2 Wascht / Wäscht ihr das Geschirr ab?3 Sprichst / Sprechst du auch Italienisch?4 Gleich gibe / gebe ich euch etwas zum Essen.5 Die Mutter liest / lest dem Kind ein Märchen vor.

5 Uzupełnij zdania czasownikami podanymi w nawiasie.

1 Im Frühling _______________________ (putzen) er immer alle Fenster.

2 Warum ______________________ (tragen) du dieses Kleid nicht?3 Kinder, ihr ______________________ (schlafen) immer so lange!4 Wann _______________________ (lesen) du die Lektüre für die

Schule?5 _______________________ (nehmen) ihr mich mit?6 Unser Spanischlehrer _______________________ (sprechen) deut-

lich und langsam.

6 Uzupełnij zdania podanymi niżej czasownikami w odpowiedniej formie osobowej.

essen haben helfen sein werden geben

1 Wie alt _______________________ du?2 Ich _______________________ nur vegetarisch.3 _______________________ du etwas Zeit?4 Die Milch _______________________ in der Sonne schlecht.5 Er ____________________ mir jeden Tag ein kleines Geschenk.6 Kai _______________________ mir oft bei den Hausaufgaben.

10 ODMIANA CZASOWNIKÓW W CZASIE tERAŹNIEJSZYM

CZASOWNIKI SŁABE

Większość czasowników w języku niemieckim odmienia się regularnie – przez dodanie do tematu czasownika odpowiedniej końcówki, np. czasownik kaufen.

CZASOWNIKI MOCNE

Uwaga! W przypadku czasowników mocnych następuje ponadto w 2. i 3. osobie lp. wymiana samogłoski rdzennej w temacie czasownika. Istnieją trzy warianty. Najczęściej występują wymiany: e → i / ie (np.: geben, lesen), a → ä (np.: fahren, schlafen).

listę czasowników z wymianą e → i (ie) oraz a → ä znajdziesz w tabeli czasowników nieregularnych na stronie 255.

Uwaga! Stosunkowo rzadko występuje wymiana o → ö (np.: stoßen – du stößt).

ich kaufe wir kaufen

du kaufst ihr kauft

er / sie / es kauft sie / Sie kaufen

Singular Plural

ich gebe fahre wir geben fahren

du gibst fährst ihr gebt fahrt

er / sie / es gibt fährt sie / Sie geben fahren

Singular Plural

Uwaga! Czasowniki, których temat kończy się na -t lub -d (np.: warten, finden) lub na -ffn, -chn, -tm (np.: öffnen, zeichnen, atmen), w 2. osobie lp. i lmn. oraz w 3. osobie lp. otrzymują przed końcówką dodatkowo -e-, np.: du öffnest, sie findet.

Uwaga! Czasowniki z tematem zakończonym na -s, -ß, -z (np. reisen, heißen, sitzen) mają w 2. osobie lp. końcówkę -t, przez co formy 2. i 3. osoby lp. są takie same, np.: du heißt = er heißt, du sitzt = er sitzt.

Uwaga! Jeśli temat czasownika kończy się na -el (np.: klingeln), to w 1. osobie lp. czasownik traci -e- występujące w temacie przed -l, np.: klingeln – ich klingle.

Uwaga! Czasowniki haben, sein i werden mają własne formy odmiany. Należy nauczyć się ich na pamięć.

1 Wpisz końcówki czasowników.

1 Morgen arbeit_______ wir nicht so lange.2 Glaub_______ ihr mir nicht?3 Der Junge heiß_______ Moritz.4 Ich find_______ den Weg nicht.5 Wer sitz_______ hier?6 Auf wen wart_______ du?

ich habe bin werde wir haben sind werden

du hast bist wirst ihr habt seid werdet

er / sie /es hat ist wird sie / Sie haben sind werden

Singular Plural

212

G R A M A T Y K A

CZASOWNIK

11 CZASOWNIKI ZŁOŻONE

CZASOWNIKI NIEROZDZIElNIE ZŁOŻONE

Najczęściej spotykane przedrostki czasowników nierozdzielnie złożonych:

• be-, np.: Wir bestellen ein Dessert. • ge-, np.: Gefällt dir der Film?• emp-, np.: Ich empfehle Ihnen dieses Restaurant.• ent-, np.: Die Zusammenarbeit entwickelt sich gut.• er-, np.: Morgen erkläre ich dir Mathe.• miss-, np.: Die Probe misslingt schon zum 3. Mal.• ver-, np.: Ich verstehe Sie nicht.• zer-, np.: Der Vater zerreißt die alte Zeitung.

CZASOWNIKI ROZDZIElNIE ZŁOŻONE

Najczęściej spotykane przedrostki czasowników rozdziel-nie złożonych:

• ab-, np.: Biegen Sie hier rechts ab!• an-, np.: Ruf mich morgen an!• auf-, np.: Wann stehst du auf?• aus-, np.: Ich steige hier aus.• ein-, np.: Heute kaufe ich ein.• mit-, np.: Warte, ich komme mit.• statt-, np.: Die Versammlung findet um 10 Uhr statt.• teil-, np.: Wir nehmen an diesem Projekt teil.• vor-, np.: Ich schlage einen Ausflug vor.• weg-, np.: Wirf die alte Hose nicht weg!• zu-, np.: Machst du bitte das Fenster zu?• zurück-, np.: Komm schnell zurück!• zusammen-, np.: Wir wohnen seit 3 Jahren zusammen.

Przykład budowy zdania z czasownikami rozdzielnie złożonymi:

5 Uzupełnij tekst podanymi czasownikami we właściwej formie.

abholen ankommen besuchen gefallen losfahren mitkommen mitnehmen übernachten

verlieben

JonAs: Hallo Martha. Silke und ich fahren nach Paris. ___________________1 du ___________________?

MArthA: Wann wollt ihr denn fahren?JonAs: Anfang Juli. Meine Freunde wohnen dort und

wir ___________________2 sie.MArthA: Ok. Und wo ___________________3 wir?JonAs: Bei meinen Freunden. Die Hotels sind zu

teuer. MArthA: Ich war noch nie in Paris.JonAs: Dir wird es dort __________________4. Du __________________5

dich bestimmt in diese Stadt.MArthA: Womit wollen wir fahren?JonAs: Mein Vater fährt dienstlich mit dem Auto nach

Spanien. Er ___________________6 uns ___________________ und eine Woche später ___________________7 er uns dort ___________________.

MArthA: Wann fahren wir genau?JonAs: Wir ___________________8 am 2. Juli ___________________ und

___________________9 am 4. Juli in Paris ___________________.

1 Uzupełnij zdania czasownikami rozdzielnie złożonymi.

1 Wir ___________________ jeden Tag drei Stunden ___________. (fern-sehen)

2 Ich ___________________ in den nächsten Bus ___________. (einsteigen)

3 ___________________ deine Freundin ein neues Kleid ___________? (anhaben)

4 ___________________ du etwas zum Essen ___________? (mitbringen)

5 Er ___________________ die Tür laut ___________. (zumachen)

2 Uzupełnij zdania czasownikami nierozdzielnie złożonymi.

1 Der Lehrer ___________________ den Schülern die Hausaufgabe. (erklären)

2 ___________________ wir morgen Chemie? (wiederholen)3 Der Wissenschaftler ___________________ Tiere. (beobachten)4 Wir ___________________ diesen Sommer nie. (vergessen)5 Es ___________________ viele neue Firmen. (entstehen)

3 Użyj w zdaniach czasowników podanych w nawiasach.

1 Für die Party ___________________ ich einen Salat ___________. (zubereiten)

2 Bis heute ___________________ Wissenschaftler neue Tierarten ___________. (entdecken)

3 ___________________ du mich morgen ___________? (anrufen)4 Jonathan ___________________ müde ___________. (aussehen)5 Wo ___________________ das Konzert ___________? (stattfinden)6 Er ___________________ sein Geld als Informatiker ___________.

(verdienen)

4 Utwórz zdania z podanych elementów. Rozpocznij je od wyróżnionych elementów.

1 Autoabgase / die Umwelt / zerstören ________________________________________________________________________________________.2 Nach der Arbeit / Vater / etwas zum Essen /

einkaufen ________________________________________________________________________________________. 3 Später / Sie / das Formular / ausfüllen ________________________________________________________________________________________.4 Paula / mir / ihren Mann / vorstellen _________________________________________________________________________________________

5 Ich / diese Hose / anprobieren ________________________________________________________________________________________.

III

Du

Was

siehst

Mach

ziehst

Kommt

gut

die Tür

du heute

Silke

aus.

auf!

an?

mit?

213

G R A M A T Y K A

CZASOWNIK

13 CZASOWNIKI MODAlNE

Przykłady budowy zdania z czasownikiem modalnym:

Uwaga! Czasownik mögen występuje często w formie trybu przypuszczającego möcht- i oznacza chęć, np. Sie möchte ein neues Kleid haben.

Uwaga! W taki sam sposób jak z czasownikami modalnymi tworzy się zdania z czasownikiem lassen kazać, pozwalać.

1 Wpisz podane czasowniki modalne we właściwej formie.

11 Nach der Schule ____________________ er schwimmen gehen. (wollen)

12 Unser Treffen ____________________ nur am Samstag stattfinden. (können)

13 Ich ____________________ nicht zu spät kommen. (wollen)14 ____________________ Sie den Satz wiederholen? (können)15 Ihr ____________________ am Nachmittag Hausaufgaben

machen. (sollen)16 Wann ____________________ du morgen aufstehen?

(müssen) 17 ____________________ du bitte die Tür aufmachen?

(können)18 Im Kino ____________________ man nicht telefonieren.

(dürfen)19 Uwe und ich ____________________ heute Abend ins Konzert

gehen. (wollen)10 Ich ____________________ mehr Sport treiben. (sollen)

Odmiana czasowników modalnych:

ich

du

er / sie / es

wir

ihr

sie / Sie

will

willst

will

wollen

wollt

wollen

kann

kannst

kann

können

könnt

können

muss

musst

muss

müssen

müsst

müssen

wollen können müssen

ich

du

er / sie / es

wir

ihr

sie / Sie

soll

sollst

soll

sollen

sollt

sollen

darf

darfst

darf

dürfen

dürft

dürfen

mag

magst

mag

mögen

mögt

mögen

sollen dürfen mögen

Uwe

Peter

Wann

Ich

Er

ins Konzert

heute um 7 Uhr

ich dich

Sie

keinen Kaffee.

keinen Tee.

gehen.

aufstehen.

besuchen?

fahren?

will

muss

Kann

möchten

mag

möchte

Uwaga! Czasowniki zwrotne charakteryzują się tym, że wraz z czasownikiem odmienia się (inaczej niż w języku polskim) także zaimek zwrotny – sich.

Uwaga! Zaimek zwrotny ma takie same formy w celowniku (Dativ) i bierniku (Akkusativ) z wyjątkiem 1. i 2. osoby lp. (wtedy odpowiada polskiemu sobie):

Uwaga! Następujące czasowniki są zwrotne w języku polskim, ale nie w języku niemieckim: beginnen, enden, gefallen, lachen, lernen.

Uwaga! Następujące czasowniki są zwrotne w języku niemieckim, ale nie w języku polskim: sich erinnern, sich entschuldigen, sich setzen, sich unterhalten.

ich leiste mir

du leistest dir

ich freue mich wir freuen uns

du freust dich ihr freut euch

er / sie / es freut sich sie / Sie freuen sich

Singular Plural

1 Wstaw zaimek zwrotny, tam gdzie to konieczne.

1 Die Kinder spielen ________ in ihrem Zimmer.2 Karla erinnert ________ nicht mehr an mich. 3 Ich lerne ________ viel für die Prüfung.4 Vielleicht setzt ihr ________ für einen Moment?5 Warum lachst du ________?

2 Uzupełnij zdania zaimkami osobowymi.

1 Was ist mit Peter? Hat ________ sich verliebt?2 Ruhen ________ sich im Urlaub aus, Herr Krause? 3 Paul, verspätest ________ dich immer?4 Nach der Arbeit erhole ________ mich oft in der

Schwimmhalle.5 An diesem Computer loggt ________ euch ein.

3 Wstaw zaimek zwrotny w celowniku (Dativ) lub w bierniku (Akkusativ).

1 Lässt du ________ jeden Monat die Haare schneiden?2 Peter verabredet ________ mit Johanna im Café.3 Ich sehe ________ heute einen Horrorfilm an.4 Interessiert ihr ________ für Motorsport?5 Nach dem Schwimmen wasche ich ________ immer die

Haare.

4 Uzupełnij zdania zaimkami zwrotnymi w odpowiedniej formie.

1 Ich hoffe, dass ich ________ beim Skifahren kein Bein breche.

2 Bereitet ihr ________ auf die Klassenarbeit vor?3 Bestimmt erkältet sie ________ bei diesem Wetter.4 Wir haben ________ im Urlaub sehr gut erholt.5 Wie fühlst du ________?6 Freut er ________ über das Geschenk?

12 CZASOWNIKI ZWROtNE

Przykład odmiany czasownika zwrotnego:

214

G R A M A T Y K A

CZASOWNIK

2 Podkreśl aznacz odpowiedni czasownik modalny.

11 „Omnibus” ist eine Sprachschule. Will / Kann man dort auch Japanisch lernen?

12 Wir sind zu spät. Du musst / magst dich etwas beeilen.

13 Ich habe deine Freundin getroffen. Ich soll / darf dich grüßen.

14 Wir haben drei Tage frei. Wollen / Mögen wir ins Gebirge fahren?

15 Ich passe auf meine Schwester auf. Kann / Soll sie mitkommen?

16 Heute gehen wir nicht in die Schule. Wir müssen / möchten schwimmen gehen.

17 Willi ist wie ein Sohn für Frau Keller. Sie mag / kann ihn sehr.

18 Es regnet. Willst / Sollst du wirklich bei diesem Wetter Fußball spielen?

19 Liegen Sie noch im Bett, Herr Müller? Wann dürfen / mögen Sie wieder aufstehen?

10 Wir sind im Krankenhaus. Hier muss / darf man nicht rauchen.

11 Will / Kann meine Freundin auch zu der Party kom-men?

12 Johanna muss / darf sich schon Filme ab 16 Jahren ansehen.

13 Soll / Will ich dir helfen?14 Morgen kann / muss ich unbedingt nach Hamburg

fahren!15 Magst / Musst du Tee ohne Zucker?

4 Wstaw odpowiedni czasownik modalny.

11 Sie hat Zahnschmerzen, aber sie ____________________ nicht zum Zahnarzt gehen.

12 Guten Tag. Was ____________________ ich für Sie tun? 13 Lena ____________________ keine Süßigkeiten essen.

Der Arzt hat es ihr verboten.14 Herr Müller ist sehr neugierig, er ____________________ immer

alles wissen.15 ____________________ du mir helfen, bitte?16 In der Bibel steht, man ____________________ nicht stehlen.17 Wir essen zu Mittag. ____________________ ihr mitessen?18 Ich habe es weit zur Schule. Ich ____________________ jeden

Morgen schon um 6 Uhr aufstehen.19 ____________________ Sie mir bitte sagen, wie spät es ist?10 Martin ____________________ Kaffee nur mit Milch.11 Niemand ____________________ krank sein.12 ____________________ man hier rauchen?13 Ich ____________________ dich von Anna grüßen.14 Er ____________________ mir jetzt nicht helfen. Er ist auf einer

Geschäftsreise.15 Ich ___________________ nicht schwimmen und ___________________

in den Sommerferien nicht ans Meer fahren.

3 Z podanych elementów utwórz zdania.

11 morgen / wollen / fahren / ich / ans Meer ______________________________________________________________________________________.12 mögen / ihr / Reisen _____________________________________________________________________________________?13 wann / sollen / kommen / wir / zu dir _____________________________________________________________________________________?14 dürfen / fotografieren / wir / hier _____________________________________________________________________________________?15 du / müssen / besuchen / morgen / Oma ______________________________________________________________________________________.16 was / ihr / wollen / machen / am Wochenende _____________________________________________________________________________________?17 Sonja / dürfen / nicht / ausgehen ______________________________________________________________________________________.18 Jasmin / sollen / anrufen / ihre Mutter ______________________________________________________________________________________.19 können / übersetzen / du / den Text / ins Deutsche _____________________________________________________________________________________?10 Johanna / müssen / gehen / um 17 Uhr / zum

Training ______________________________________________________________________________________.

5 Uzupełnij dialog odpowiednimi czasownikami modalnymi.

FrisEur: Einen schönen guten Tag. Wie ____________________1 ich Ihnen helfen?

FrAu MiEl: Ich ____________________2 meine Haare schneiden lassen. ____________________3 Sie das jetzt machen, oder ____________________4 ich später kommen?

FrisEur: Ich habe gerade einen Termin frei. Ich ____________________5 nur schnell aufräumen. ___________________6 ich die Haare auch färben?

FrAu MiEl: Nein, danke. Nur schneiden und föhnen.FrisEur: ____________________7 Sie auch eine Kopfmassage? FrAu MiEl: Ja, gern.FrisEur: Dann nehmen Sie bitte Platz.

215

G R A M A T Y K A

CZASOWNIK

1 Wpisz poniższe czasowniki do tabeli zgodnie z wymaganym przez nie przyimkiem.

suchen dienen schreiben antworten einladen sich sehnen reagieren aufpassen zweifeln

zwingen teilnehmen

zunachaufan

schützen sich vor + Dat. chronić się przed…sehnen sich nach + Dat. tęsknić za… sprechen über + Akk. mówić o…stammen aus + Dat. pochodzić z... sterben an + Dat. umierać na…stimmen für + Akk. / gegen + Akk. głosować za.../przeciw...suchen nach + Dat. szukać czegoś

teilnehmen an + Dat. brać udział w... telefonieren mit + Dat. telefonować do...träumen von + Dat. marzyć o...

übersetzen in + Akk. tłumaczyć na…überzeugen von + Dat. przekonywać do…/o…unterhalten sich mit + Dat. rozmawiać z...

verabschieden sich von + Dat. pożegnać się z... verlassen sich auf + Akk. polegać na...verlieben sich in + Akk. zakochać się w... verzichten auf + Akk. zrezygnować z... vorbereiten sich auf + Akk. przygotowywać się do...

warnen vor + Dat. ostrzegać przed… warten auf + Akk. czekać na... wenden sich an + Akk. zwracać się do... wundern sich über + Akk. dziwić się z powodu...

zweifeln an + Dat. wątpić w... zwingen zu + Dat. zmuszać do...

abhängen von + Dat. zależeć od... achten auf + Akk. uważać na... anfangen / beginnen mit + Dat. rozpoczynać coś ankommen in + Dat. przybywać do...antworten auf + Akk. odpowiadać na...arbeiten an + Dat. pracować nad... ärgern sich über + Akk. złościć się z powodu...aufhören mit + Dat. skończyć z czymś aufpassen auf + Akk. uważać na... aufregen sich über + Akk. denerwować się z powodu...

bedanken sich bei + Dat. für + Akk. podziękować komuś za…bemühen sich um + Akk. starać się o...berichten über + Akk. powiadamiać o...beschäftigen sich mit + Dat. zajmować się czymś beschweren sich über + Akk. uskarżać się na…bestehen aus + Dat. składać się z... bewerben sich um + Akk. ubiegać się o…bitten um + Akk. prosić o...

denken an + Akk. myśleć o... dienen zu + Dat. służyć do…diskutieren über + Akk. dyskutować o...

eignen sich für + Akk. nadawać się dla/do...einladen zu + Dat. zapraszać na...entscheiden sich für + Akk. decydować się na...entschuldigen sich für + Akk. usprawiedliwiać się za... erinnern sich an + Akk. przypominać sobie o... erkennen an + Dat. rozpoznać po... erkundigen sich nach + Dat. dowiedzieć się czegoś

fragen nach + Dat. pytać o... freuen sich über + Akk. / auf + Akk. cieszyć się z.../na…

gehören zu + Dat. należeć do…gewöhnen sich an + Akk. przyzwyczaić się do...glauben an + Akk. wierzyć w... gratulieren zu + Dat. gratulować z okazji...grenzen an + Akk. graniczyć z...

halten von + Dat. sądzić o…helfen bei + Dat. pomagać przy…hoffen auf + Akk. mieć nadzieję na...

informieren über + Akk. informować się o...interessieren sich für + Akk. interesować się czymś

kämpfen für + Akk. / gegen + Akk. walczyć za.../ przeciw...

konzentrieren sich auf + Akk. koncentrować się na...kümmern sich um + Akk. troszczyć się o...

lachen über + Akk. śmiać się z...leiden an + Dat. / unter + Dat. cierpieć na…/z powodu...

nachdenken über + Akk. zastanawiać się nad…

protestieren für + Akk. / gegen + Akk. domagać się czegoś/protesować przeciw...

reagieren auf + Akk. reagować na...

schämen sich für + Akk. wstydzić się za... schreiben an + Akk. pisać do…

14 CZASOWNIKI Z PRZYIMKAMI

________________________

________________________

_____________________

________________________

________________________

_____________________

________________________

________________________

_____________________

________________________

________________________

_____________________

2 Połącz pasujące do siebie fragmenty zdań.1 Klaus bittet Peter 2 Ich denke oft 3 Der Mechaniker beschäftigt sich 4 Martin hilft Frau Müller 5 Der Direktor gratulierte Herrn Krause A mit kaputten Autos.B zum Geburtstag.C bei der Renovierung ihrer Wohnung.D um Hilfe beim Umzug.E an unsere gemeinsamen Ferien.

216

G R A M A T Y K A

PRZECZENIA

15 PRZECZENIA

Przeczenie nicht:

• zaprzecza czasowniki, np.: Schläft er? – Nein, er schläft nicht.

• zaprzecza przymiotniki, np.: Bist du am Abend frei? – Nein, ich bin am Abend nicht frei.

• zaprzecza przysłówki, np.: Lernt Nina fleißig? – Nein, sie lernt nicht fleißig.

• zaprzecza wyrażenia z przyimkami, np.: Fahren wir nach dem Training nach Hause? – Nein, wir fahren nach dem Training nicht nach Hause.

• zaprzecza całe zdania, np.: Liest du dieses Buch? – Nein, ich lese dieses Buch nicht.

Uwaga! Jeśli orzeczenie jest dwuczęściowe (z czasownikiem modalnym lub z czasownikiem rozdzielnie złożonym), to przecze-nie występuje przed drugą częścią orzeczenia na końcu zdania, np.: Kannst du mir helfen? – Ich kann dir nicht helfen. Stehst du auf? – Ich stehe nicht auf.

Uwaga! Jeżeli po zdaniu z przeczeniem chcemy podać poprawną odpowiedź, używamy sondern, np.: Ich war gestern nicht in der Disco, sondern im Kino.; Er singt nicht schön, sondern sehr schlecht.

Przeczenie kein:

• zaprzecza rzeczowniki użyte z rodzajnikiem nieokreślonym lub bez rodzajnika, np.:

Ist das ein Tisch? Nein, das ist kein Tisch. Trinkst du Tee? Nein, ich trinke keinen Tee. Habt ihr Hunger? Nein, wir haben keinen Hunger. Stehen dort Autos? Nein, dort stehen keine Autos. Przeczenie nein:

• zastępuje całe zdanie przeczące, np.: Willst du mitkommen? – Nein.

• występuje przed zdaniami przeczącymi, np.: Nein, ich lese das Buch nicht. Nein, er singt nicht schön. Nein, ich trinke keinen Tee.

1 Odpowiedz przecząco na poniższe pytania.

11 Hast du Zeit für mich? Nein, ____________________________________________________________________________.12 Ist Herr Schmidt Ingenieur von Beruf? Nein, ____________________________________________________________________________.13 War der Pullover teuer? Nein, ____________________________________________________________________________.14 Braucht Vater das Auto heute Abend? Nein, ____________________________________________________________________________.15 Kannst du mir helfen? Nein, ____________________________________________________________________________.16 Herr Meinert, wollen Sie einen Fernseher

kaufen? Nein, ____________________________________________________________________________.

3 Skreśl niepoprawny przyimek.

1 Niemand lacht über / aus seine Witze.2 Träumst du über / von einem Urlaub auf Hawaii?3 Der Sportler verzichtet aus / auf den Pokal.4 Katja freut sich sehr über / um die

Geburtstagsgeschenke.5 Wartet ihr schon lange auf / von mich?6 Er hofft an / auf eine gute Arbeit.7 Wer überzeugt den Vater um / von dieser Idee?

4 Wstaw właściwy przyimek.

11 Was hältst du ____________ seinem neuesten Buch?12 ____________ dieses Klima werden wir uns gewöhnen.13 Kannst du dich ____________ seine Schwester

erinnern?14 Alle wundern sich ____________ seine grünen Haare.15 Die Eltern fragen ____________ seinem Schulzeugnis.16 Das Kind schämt sich ____________ die schmutzigen

Hände. 17 Greenpeace kämpft ____________ die Umwelt.18 Wenden Sie sich ____________ Herrn Klose.19 Interessiert sich jemand ____________ Kunst?10 Deutschland besteht ____________ 16 Bundesländern.11 Klaus, antworten Sie bitte ____________ meine Frage.12 Interessierst du dich ____________ Geschichte?13 ____________ wen wartest du?14 Ich denke oft ____________ dich.15 Mathematiker beschäftigen sich ____________ Zahlen.

5 Wstaw właściwy przyimek oraz rodzajnik.

11 Wir freuen uns schon im März ____________ ____________ Sommerferien.

12 Ich habe mich ____________ ____________ roten Rock entschieden.

13 Die Zeitung berichtet ____________ ____________ Unfall.14 Entschuldigt euch ____________ Frau Moers ____________

____________ Lärm!15 Ich bereite mich ____________ ____________ Prüfung vor.16 Kann ich auch ____________ ____________ Spiel teilnehmen?17 Hilfst du mir ____________ ____________ Hausaufgabe? 18 ____________ ____________ Reise muss ich noch mit meinen

Eltern sprechen.19 Ich träume ____________ ____________ großen Haus mit

Swimmingpool.10 Wir schreiben eine Postkarte ____________ ____________ Oma.

217

G R A M A T Y K A

CZASY

16 CZAS PRZESZŁY PERFEKT

Zastosowanie czasu Perfekt:

• wyraża czynność przeszłą dokonaną, która swoimi nas-tępstwami sięga teraźniejszości, np.: Ich habe gestern viel gearbeitet und bin heute müde.

• wyraża całkowite zakończenie jakiejś czynności, np.: Ich habe heute schon zu Mittag gegessen.

• wyraża czynność uprzednią w stosunku do czynności, które mają się dokonać w przyszłości, np.: Wenn ich das Buch gelesen habe, gebe ich es dir.

Budowa zdania w czasie Perfekt:

1 Do podanych czasowników dopisz imiesłowy czasu przeszłego.

1 studieren ________________________

2 anhaben ________________________

3 erklären ________________________

4 aussteigen ________________________

5 umziehen ________________________

Ich

Im März

Er

dich lange nicht

wir nach Berlin

mich gestern

gesehen.

umgezogen.

besucht.

habe

sind

hat

Perfekt = haben / sein + Partizip II

Uwaga! Większość czasowników tworzy czas Perfekt z czasownikiem posiłkowym haben.

Uwaga! Czas Perfekt z czasownikiem sein tworzą:

• czasowniki nieprzechodnie, wyrażające kierunek, ruch, np.: fahren, aussteigen, gehen

Seid ihr aus dem Bus ausgestiegen? Sie ist mit ihm spazieren gegangen. • czasowniki wyrażające zmianę stanu, np.: sterben, aufstehen Der Maler ist fünf Jahre später gestorben.• czasowniki: sein, werden, bleiben Wir sind zu Hause geblieben. Er ist krank geworden.

Budowa imiesłowów Partizip II dla czasowników odmiany regularnej:

• proste: ge + temat czasownika + t, np. machen – gemacht

• zakończone na -ieren: temat czasownika + t, np. studieren – studiert

• nierozdzielnie złożone: przedrostek + temat czasownika + t, np. erzählen – erzählt

• rozdzielnie złożone: przedrostek + ge + temat czasownika + t, np. einkaufen – eingekauft

listę imiesłowów czasu przeszłego dla czasowników odmiany nieregularnej znajdziesz w tabeli na stronie 255.

2 Do podanych imiesłowów dopisz odpowiednie bezokoliczniki.

1 geöffnet ________________________

2 verstanden ________________________

3 zugemacht ________________________

4 angerufen ________________________

5 diktiert ________________________

6 gelesen ________________________

7 repariert ________________________

8 geschrieben ________________________

3 Uzupełnij zdania czasownikiem haben lub sein.

1 – __________________ Klaus lange geschlafen? – Nein, er __________________ früh aufgestanden.

2 – __________________ eure Reise lange gedauert? – Nein, wir __________________ nur zwei Stunden mit dem

Flugzeug geflogen.3 – __________________ ihr gefrühstückt?

– Ja, und dann __________________ wir spazieren gegangen.4 – Wie __________________ deine Eltern hierher gekommen?

– Sie __________________ ein Taxi genommen.5 – __________________ Sie lange in den USA gewesen?

– Nein, ich __________________ dort nur eine Woche geblieben.

6 – __________________ Barbara den Bus noch erreicht? – Ja, sie __________________ in letzter Minute eingestiegen.

4 Uzupełnij odpowiedzi na prośby, stosując czas Perfekt.

1 – Trink doch einen Kaffee. – Ich __________________ schon Kaffee __________________.

2 – Lies eine Zeitung. – Ich __________________ schon eine Zeitung __________________.

3 – Geh doch spazieren. – Ich __________________ schon spazieren __________________.

4 – Besuch deine Eltern. – Ich __________________ meine Eltern schon __________________.

5 – Ruhe dich ein bisschen aus. – Ich __________________ mich schon __________________.

6 – Hilf deiner Schwester. – Ich __________________ ihr schon __________________.

5 Użyj czasowników z nawiasów w czasie Perfekt.

1 Im Pfadfinderlager __________________ Christian im Fluss __________________. (baden)

2 Für diese Prüfung __________________ wir eine Woche __________________. (lernen)

3 Ich __________________ damals noch nicht an die Zukunft __________________. (denken)

4 __________________ ihr schon einmal eine Papaya _______________? (essen)

5 Monika __________________ gestern den ganzen Abend __________________. (telefonieren)

6 Jan __________________ seine Noten letztes Semester __________________. (verbessern)

218

G R A M A T Y K A

CZASY

19 CZAS PRZYSZŁY FUTUR IZastosowanie czasu przyszłego Futur I:

• do wyrażania przyszłości, np.: Ich werde das machen.• w prognozach, zapowiedziach, przepowiedniach, np.:

In 10 Jahren werden Touristen zum Mond fliegen.• do składania obietnic, np.: Ich werde studieren.• do wyrażania kategorycznych próśb, np.:

Du wirst morgen den Müll wegbringen.

futur I = werden + Infinitiv (bezokolicznik)

Budowa zdania w czasie Futur I:

Ich

Er / Sie

Wir

dich nach Hause

die Prüfung bestimmt

uns im August

bringen.

bestehen.

treffen.

werde

wird

werden

17 CZAS PRZESZŁY PRÄTERITUM

Zastosowanie czasu przeszłego Präteritum:

• opowiadanie, opis, np.: Die Straße war breit und lang. Auf beiden Seiten standen hohe Häuser. Sie hatten große Fenster und breite Türen.

• dłuższe wypowiedzi pisemne, np.: Liebes Tagebuch! Letzte Woche war ich wieder krank. Ich lag im Bett und nahm viele Medikamente ein.

• relacja zdarzeń nie mających już związku z teraźniej- szością, np.: Eines Tages lernte ich Kai kennen. Er ging die Straße entlang und wir stießen zusammen.

18 CZAS PRZESZŁY PLUSQUAMPERFEKT

Zastosowanie czasu przeszłego Plusquamperfekt:

• w wypowiedziach w czasie przeszłym (głównie Präteritum) dla podkreślenia, że jakieś czynności nie wydarzyły się równocześnie (czynność wcześniejsza zos-taje wyrażona właśnie czasem Plusquamperfekt), np.: Wir hatten übers Internet Zimmer reserviert und als wir dann in Paris waren, mussten wir nicht nach einem Hotel suchen.

• w zdaniach czasowych, szczególnie z nachdem, np.: Nachdem der Film zu Ende gegangen war, stand er auf und ging nach Hause.

1 Użyj czasowników w nawiasie w czasie Plusquamperfekt.

1 Den ganzen Tag ______________ es ______________. (regnen)2 Wir ______________ sofort ______________. (einschlafen)3 Alois und Anna ______________ in einem alten Hotel

______________. (wohnen)4 Die Reise mit dem Flugzeug ______________ lange

______________. (dauern)5 Ich ______________ beunruhigt ______________. (sein)

Plusquamperfekt = haben / sein w czasie Präteritum + Partizip II

Uwaga! 3. osoba lp. nie ma końcówki -t.

Uwaga! Czasowniki odmiany regularnej, których temat zakoń- czony jest na -t, -d, -chn, -ffn, otrzymują po temacie czasownika dodatkowo -e, np.: er badete.

1 Wpisz końcówki czasowników w czasie Präteritum.

1 Wir tanz_______ die ganze Nacht durch.2 Wann mach_______ ihr den Führerschein?3 Spiel_______ du früher Gitarre?4 Wir nahm_______ an der Hilfsaktion teil.5 Was kauf_______ du deinem Onkel?6 Du war_______ heute sehr brav.

2 Uzupełnij zdania podanymi czasownikami w czasie Präteritum.

11 Voriges Jahr _________________ wir an die Ostsee. (fahren)12 Die Eltern __________________ schon auf uns. (warten)13 Das Kind __________________ mit einer schönen Stimme.

(singen)14 Ich __________________ oft an dich. (denken)15 Im Nebel __________________ wir nichts. (sehen)16 Damals __________________ wir im Ausland. (leben)17 Sie __________________ ihm einen Kuss. (geben)18 Die Frau __________________ nach dem Weg. (fragen)19 Die Mutter __________________ dem Kind ein Märchen vor.

(lesen)10 __________________ ihr, dass er krank ist? (wissen)

Czas przeszły Präteritum czasowników odmiany regularnej (np. kaufen):

ich -te kaufte wir -ten kauften

du -test kauftest ihr -tet kauftet

er / sie / es -te kaufte sie / Sie -ten kauften

Singular Plural

Czas przeszły Präteritum czasowników odmiany nieregularnej (np. treffen):

ich – traf wir -en trafen

du -st trafst ihr -t traft

er / sie / es – traf sie / Sie -en trafen

Singular Plural

Budowa zdania w czasie Plusquamperfekt:

Ich

Sie

ihn damals nicht

nach Berlin

gekannt.

umgezogen.

hatte

waren

1 Wpisz czasowniki w nawiasach w czasie Futur I.

1 Morgen ________________ die Sonne ________________. (scheinen)2 Wir ________________ dich jeden Tag ________________. (besuchen)3 Viele seltene Tiere ________________ in 20 Jahren ______________.

(aussterben)4 Du ________________ morgen mit deiner Mutter ________________.

(kommen)

219

G R A M A T Y K A

STRONA bIERNA / TRYb ROZKAZująCY

21 tRYB ROZKAZUJĄCY (IMPERATIV)

Uwaga! Do niektórych form trybu rozkazującego można dodać -e (np.: Rufe an!, Spiele!), jednak robi się to rzadko. Natomiast -e jest obowiązkowe w przypadku czasowników o temacie zakończonym na -t, -d oraz -ffn, -chn, -tm, np.: Antworte!; Öffne! itd.

Zastosowanie trybu rozkazującego:

• polecenie, np.: Räum(e) bitte dein Zimmer auf!• rozkaz, np.: Geh(e) sofort ins Bett!• zakaz, np.: fasst nichts an! • instrukcja, np.: Klicken Sie dann auf die Taste!• wskazówka, np.: Gehen Sie geradeaus und dann bie-

gen Sie links ab!• rada, np.: Iss mehr Obst!• ostrzeżenie, np.: Pass auf!• prośba, np.: Kauf(e) mir bitte eine Zeitung!• upomnienie, np.: Seid bitte nicht so laut!

1 Utwórz zdania w trybie rozkazującym dla 2. os. lp.

1 Du sollst nach Hause kommen. ________________________________________________________________________________________!2 Du sollst mit dem Auto fahren. ________________________________________________________________________________________!3 Du sollst die Tür aufmachen. ________________________________________________________________________________________!4 Du sollst deiner Mutter helfen. ________________________________________________________________________________________!5 Du sollst dich mit Anton treffen. ________________________________________________________________________________________!

tworzenie trybu rozkazującego:

Czasownik sein ma nieregularne formy trybu rozkazującego:

Sei ruhig!

Seid ruhig!

Seien Sie ruhig!

sein

du

ihr

Sie

Zastosowanie strony biernej:

• jeżeli chcemy podkreślić wykonywanie danej czynności i kiedy nie chcemy wymieniać jej wyko- nawcy, np.: Die Arbeit wird erledigt. Das Lied wird (von einer deutschen Band) gesungen.

Passiv = werden + Partizip II

Budowa zdania w stronie biernej:

Ich

Du

Er / Sie / Es

Wir

Ihr

Sie / Sie

zu der Filmpremiere

vom Chef

vor der Operation

von der Mutter

für die gute Arbeit

von der Polizei

eingeladen.

gesucht.

untersucht.

gerufen.

gelobt.

verhaftet.

werde

wirst

wird

werden

werdet

werden

20 StRONA BIERNA (PASSIV) W CZASIE tERAŹNIEJSZYM

Strona bierna w czasie teraźniejszym z czasownikiem modalnym = czasownik modalny + Infinitiv Passiv (bezokolicznik strony biernej).

Przykłady zdań w stronie biernej z czasownikiem modalnym:

kaufen gekauft werden

aufmachen aufgemacht werden

Infinitiv Infinitiv Passiv

Die Musik

Die fenster

hier nur leise

später

gehört werden.

zugemacht werden.

kann

sollen

Przykładyczasowników

2. os. lp. (bez zaimka osobowego i końcówki -st)

2. os. lmn. (bez zaimka osobowego)

Czasowniki słabe fragen

Czasowniki zwrotne(zaimek zwrotny odmie-nia się), np.:sich waschen

Czasowniki mocne z wymianą e – i(e), np.:geben

Czasowniki mocne z wymianą a – ä / o – ö(bez ä / ö), np.:tragen

Czasowniki mocnerozdzielnie złożone, np.:aufhaltenabnehmen

frag(e)! fragt!

Wasch(e) dich!

Gib!

trag(e)!

Halt(e) ... auf!Nimm ... ab!

Wascht euch!

Gebt!

tragt!

Haltet ... auf!Nehmt ... ab!

1 Uzupełnij treść ogłoszenia czasownikiem werden w odpowiedniej formie osobowej.

Noch ____________________1 energisch aufgeräumt. Doch am Sonntag soll alles fertig sein. Dann __________________2 das neue Geschäft eröffnet. Auf den 200 m2 ____________________3 Markenprodukte von hoher Qualität und Waren regionaler Hersteller verkauft, so z. B. Käse oder Nudeln aus Weihenstephan. Aus dem ehemaligen Bioladen ____________________4 ein Delikatessen-Geschäft gemacht. Zwischen 7 bis 20 Uhr ____________________5 die Kunden von sieben Verkäuferinnen bedient.

2 Przekształć zdania w stronie czynnej w zdania w stronie biernej.

1 Die Kartoffeln kocht man 30 Minuten. Die Kartoffeln _______________________________________________________________

2 Die Mutter ruft die Kinder. Die Kinder _____________________________________________________________________

3 Morgen eröffnet man das Geschäft. Das Geschäft _________________________________________________________________

220

G R A M A T Y K A

TRYb PRZYPuSZCZAjąCY

1 Uzupełnij zdania formami trybu przypuszczającego Konjunktiv II.

1 Wo müssen wir hingehen? ____________________ (können) Sie uns bitte den Weg zum Bahnhof zeigen?

2 Hier ist es heiß. ____________________ (können) ich das Fenster aufmachen?

3 Hier gibt es keine Garderobe. ____________________ (dürfen) ich meinen Mantel bei Ihnen lassen?

22 tRYB PRZYPUSZCZAJĄCY (KONJUNKTIV II)

2 Utwórz zdania w trybie rozkazującym dla 2. os. lmn.

1 Ihr sollt nicht so viel arbeiten. ____________________________________________________________________________________________!2 Ihr sollt leiser sein. ____________________________________________________________________________________________!3 Ihr sollt in diesen Bus einsteigen. ____________________________________________________________________________________________!4 Ihr sollt euch warm anziehen. ____________________________________________________________________________________________!5 Ihr sollt morgen früh aufstehen. ____________________________________________________________________________________________!

3 Podaj rady w trybie rozkazującym, korzystając ze zwrotów podanych w nawiasach

1 1 Ich bekomme zu wenig Taschengeld von meinen Eltern. (einen Job suchen) ____________________________________________________________________________________________!1 2 Ich habe ständig Kopfschmerzen. (zum Arzt gehen) ____________________________________________________________________________________________!1 3 Ich bin sehr müde. (sich für eine Stunde schlafen legen) ____________________________________________________________________________________________!1 4 Ich verstehe den Text nicht. (den Text noch einmal lesen) ____________________________________________________________________________________________!1 5 Ich kann den Weg ins Hotel nicht finden. (einen Passanten nach dem Weg fragen) ____________________________________________________________________________________________!1 6 Mein Computer ist kaputt. (den Computer zur Reparatur abgeben) ____________________________________________________________________________________________!1 7 Ich vergesse immer ihre Telefonnummer. (ihre Telefonnummer aufschreiben) ____________________________________________________________________________________________!1 8 Es herrscht Chaos in meinem Zimmer. (im Zimmer aufräumen) ____________________________________________________________________________________________!1 9 Ich bin sehr nervös. (einen Beruhigungstee trinken) ____________________________________________________________________________________________! 10 Ich vermisse meinen Freund. (den Freund anrufen) ____________________________________________________________________________________________!

Budowa trybu przypuszczającego Konjunktiv II:

Formy Konjunktiv II = forma Präteritum + podane w tabeli końcówki (dla czasowników odmiany nieregularnej: przegłos u – ü, a – ä, o – ö).

Forma opisowa, którą zastępuje się najczęściej formę Konjunktiv II, to konstrukcja würde + bezokolicznik.

Uwaga! Jednym z zastosowań Konjunktiv II są zdania warun- kowe ze spójnikiem wenn, np.: Wenn das Wetter schön wäre, würden wir spazieren gehen. Wenn ich viel Geld hätte, könnte ich eine Reise um die Welt machen.

Uwaga! Konjunktiv II stosowany jest również w zwrotach grzecznościowych, przez co brzmią one szczególnie uprzejmie, np.: Könnten Sie mir sagen, ...; Dürfte ich vielleicht ...

Budowa zdania z konstrukcją würde + bezokolicznik:

sein → war

ich

du

er / sie / es

wir

ihr

sie / Sie

-e

-est

-e

-en

-et

-en

wäre

wärest

wäre

wären

wäret

wären

hätte

hättest

hätte

hätten

hättet

hätten

könnte

könntest

könnte

könnten

könntet

könnten

haben → hatte können → konnte

Uwaga! Formy Konjunktiv II dla czasowników odmiany regularnej są identyczne z formami czasowników w czasie Präteritum, np.: kaufen – ich kaufte (Präteritum) – ich kaufte (Konjunktiv II); arbeiten – wir arbeiteten (Präteritum) – wir arbeiteten (Konjunktiv II) itd.

Ich

Du

Er / Sie / Es

Wir

Ihr

Sie

das nicht

bestimmt noch etwas

nicht so lange

jetzt gerne am Strand

auch im Winter Eis

mir dabei

kaufen.

trinken.

arbeiten.

liegen.

essen.

helfen.

würde

würdest

würde

würden

würdet

würden

2 Uzupełnij zdania odpowiednią formą würde.

1 Sonja ____________________ heute sehr gern früher nach Hause gehen, aber sie muss noch einkaufen.

2 Ich habe nichts zum Schreiben. ___________________ Sie mir bitte Ihren Kugelschreiber leihen?

3 Das Wetter ist so schön. Am liebsten ____________________ ich jetzt am Strand liegen.

221

G R A M A T Y K A

buDOWA ZDANIA

23 SZYK WYRAZÓW W ZDANIU OZNAJMUJĄCYM

Miejsce orzeczenia w zdaniu oznajmującym:

2 Z podanych elementów utwórz zdania oznajmujące rozpoczynające się od podmiotu.

1 in Deutschland / das Klima / sehr angenehm / sein ________________________________________________________________________________________.2 in den Park / nach dem Mittagessen / gehen / ich ________________________________________________________________________________________.3 bei mir / vor dem Sprachkurs / sich treffen / wir ________________________________________________________________________________________.4 nach Kroatien / mit dem Auto / meine Eltern / fahren /

möchten ________________________________________________________________________________________.5 eine Zigarre / mein Opa / nach dem Mittagessen / im

Garten / rauchen ________________________________________________________________________________________.6 nach dem Unterricht / in der Schule / Kai / bleiben /

müssen ________________________________________________________________________________________.

3 Z podanych elementów utwórz zdania oznajmujące zaczynające się od podanego wyrazu.

1 Klaus / der Chef / sein Auto / leihen Klaus ______________________________________________________________________________.2 die Kinder / zum Geburtstag / eine CD /

die Mutter / schenken Die Kinder _____________________________________________________________________.3 ein Fahrrad / der Vater / der Sohn / kaufen Der Vater ______________________________________________________________________.4 der Text / der Lehrer / der Schüler / erklären Der Lehrer ____________________________________________________________________.

5 Dana und Jana / die Fotos aus den Ferien / die Eltern / zeigen

Dana und Jana ____________________________________________________________.

4 Odpowiedz twierdząco. Zamień wyrożnioną część zdania na zaimek osobowy w odpowiednim przypad-ku. Uważaj na jego miejsce w zdaniu.

1 Hast du der Oma den Schal geschenkt? Ja, __________________________________________________________________________________.2 Hast du dem Hund das Wasser gegeben? Ja, __________________________________________________________________________________.3 Hast du dem Vater dein Zeugnis gezeigt? Ja, __________________________________________________________________________________.4 Hast du deiner Schwester ein Märchen vorgelesen? Ja, __________________________________________________________________________________.5 Hast du dem Nachbarn dein Motorrad verkauft? Ja, __________________________________________________________________________________.

I.

Herr Schmidt

Sie

Hier

Er

Dort

III.

in Amerika.

mit ihren Freunden.

es keine Bank.

in diesem Haus gewohnt.

Schuhe produziert.

II. orzeczenie

lebt

trifft sich

gibt

hat

wurden

Uwaga! W przypadku form złożonych czasownika (np. czasownik rozdzielnie złożony, Perfekt, Futur) lub dwóch czasowników występujących w jednym zdaniu (np. zdania z czasownikiem modalnym) drugą część orzeczenia lub drugi czasownik umieszcza się na końcu zdania.

Uwaga! Dopełnienie w celowniku (Dativ) zajmuje miejsce zawsze przed dopełnieniem w bierniku (Akkusativ). Jeśli jedno z dopełnień jest zaimkiem, to umieszcza się je przed dopełnieniem wyrażonym rzeczownikiem, zaraz za czasownikiem. Jeżeli obydwa dopełnienia są zaimkami osobowymi, to zaimek osobowy w bierniku (Akkusativ) występuje przed zaimkiem w celowniku (Dativ).

Miejsce dopełnień w zdaniu:

1 Przekształć poniższe zdania. Zacznij od podanego elementu.

1 Klaus lebt seit 20 Jahren in Deutschland. A Seit 20 Jahren _________________________________________________________.

B In Deutschland _______________________________________________________.

2 Unsere Mannschaft spielt heute sehr gut. A Heute ________________________________________________________________________.

B Sehr gut ___________________________________________________________________.

3 Er geht nur bei Grün über die Straße. A Nur bei Grün ___________________________________________________________.

B Über die Straße ______________________________________________________.

Miejsce okoliczników w zdaniu:

Die Mutter schenkt zum Geburtstag.

1. dopełnienie 2. dopełnienie

ihrem Sohn einen Hund

ihm einen Hund ihn ihrem Sohn

ihn ihm

Okolicznik czasu Okoliczniki miejsca (Wann? (Wo? Wohin? Wie lange?) Woher?)

Paul geht morgen ins Kino. Heike zieht nächstes Jahr nach Kanada um.Sie möchten jetzt in Kanada wohnen.Er hat ihr heute vor der Schule gegeben. ein Geschenk

222

G R A M A T Y K A

buDOWA ZDANIA

Budowa pytań szczegółowych (tzw. W-Frage):

Pytania szczegółowe w języku niemieckim:

1 Uzupełnij zdania zaimkami pytającymi.

1 ____________________ treffen wir uns? – Um 7 Uhr.2 ____________________ ist der Mann auf dem Foto? – Das ist

mein Freund.3 ____________________ ist dieser Berg? – 2456 Meter.4 ____________________ kommst du? – Aus Köln.5 ____________________ ist dieses Haus? – Bestimmt 50 Jahre.6 ____________________ Film habt ihr gesehen? – Den neuen

James-Bond-Film.7 ____________________ fahren wir jetzt? – Zu mir nach Hause.

2 Zapytaj o wyróżniony element zdania.

1 Frau Schmidt fährt morgen in den Urlaub. _______________________________________________________________________________________?2 Sören hilft seinem Bruder bei den Hausaufgaben. _______________________________________________________________________________________?3 Wir treffen uns vor dem Eingang. _______________________________________________________________________________________?4 Der Film dauert zwei Stunden. _______________________________________________________________________________________?5 Der Journalist spricht mit einem Politiker. _______________________________________________________________________________________?

3 Z podanych elementów utwórz pytania szczegółowe.

1 Klaus / besuchen / seine Eltern / wie oft _______________________________________________________________________________________?2 die Party / nicht / stattfinden / warum _______________________________________________________________________________________?3 du / auf dem Foto / sehen / wen _______________________________________________________________________________________?4 du / Musik / welche / hören / gern _______________________________________________________________________________________?5 du / wissen / das alles / woher _______________________________________________________________________________________?

4 O co spytano te osoby? Zapisz pytania do podanych odpowiedzi.

1 – ____________________________________________________________________________________? – Ja, morgen haben wir frei. 2 – ____________________________________________________________________________________? – Nein, Berta kann nicht Ski fahren. 3 – ____________________________________________________________________________________? – Ja, Reiner ist schlafen gegangen. 4 – ____________________________________________________________________________________? – Ja, ich habe Angst vor Mäusen.5 – ____________________________________________________________________________________? – Ja, Italien liegt im Süden.

5 Z podanych elementów utwórz pytania o rozstrzygnięcie.

1 Ilona / zufrieden / mit der Arbeit / sein _______________________________________________________________________________________?2 zum Skifahren / nach Österreich / wir / fahren _______________________________________________________________________________________?3 du / mir / etwas Süßes / kaufen _______________________________________________________________________________________?4 ihr / an die Ostsee / wollen / mitfahren _______________________________________________________________________________________?5 du / ausmachen / das Licht / vor dem Schlafengehen _______________________________________________________________________________________?

Spielst

Wollen

Habt

essen?

gesehen?

du heute Fußball?

Sie etwas

ihr Peter

o osoby sitzt dort?

rufst du an?

hilfst du?

Wohnung ist das?

wartest du?

telefonierst du?

Wer

Wen

Wem

Wessen

Auf wen

Mit wem

o rzeczy hast du gesehen?

diskutieren sie?

erzählt er?

Was

Worüber

Wovon

o cechy/

właściwości

osób i rzeczy

Bett braucht ihr?

Schrank kaufst du?

ist die Lampe?

Was für ein

Welchen

Wie

o ilość/

miarę

ist das Haus?

ist dein Vater?

Wie hoch

Wie alt

o czas treffen wir uns?

dauert der Film?

kann ich schlafen?

siehst du sie?

Wann

Wie lange

Bis wann

Wie oft

o miejsce steht das Haus?

stellt sie die Blumen?

kommt er?

Wo

Wohin

Woher

o warunek macht er Pause?Wann

o przyczynę gehen wir nicht spazieren?Warum

o sposób ist das passiert?Wie

aus?

schlafen?

angerufen?

Wann

Wie

Wo

Warum

Sie Urlaub?

man das?

du?

du nicht?

machen

spricht

willst

hast

24 ZDANIA PYtAJĄCE

Budowa pytań o rozstrzygnięcie (tzw. Ja- / Nein-Frage):

223

G R A M A T Y K A

buDOWA ZDANIA

Zdania współrzędnie złożone z szykiem prostym:

• und i, np.: Elke geht nach Hause und du bleibst hier.• aber ale, np.: Ich verstehe dich, aber dein Plan ist nicht gut. • oder albo/lub, np.: Wir fahren für zwei Tage nach

München, oder wir bleiben in Berlin. • denn ponieważ, np.: Wir müssen in einer

Jugendherberge übernachten, denn Hotels sind teuer.• sondern lecz, np.: Wir machen keine Party zu Hause,

sondern wir gehen in einen Pub.

Uwaga! W zdaniach współrzędnie złożonych ze spójnikami wymagającymi szyku prostego czasownik zajmuje drugie miejsce w zdaniu.

Zdania współrzędnie złożone z szykiem przestawnym:

• deshalb / darum / deswegen dlatego, np.: Sie war krank, deshalb konnte sie nicht kommen.

• also / so więc/zatem, np.: Petra will Medizin studieren, also lernt sie Biologie und Chemie.

• trotzem mimo to, np.: Das Wetter war schlecht, trotzdem haben wir den Ausflug gemacht.

• sonst w przeciwnym razie, np.: Du solltest die Tabletten regelmäßig einnehmen, sonst wirst du nicht

gesund.

Uwaga! W zdaniach współrzędnie złożonych ze spójnikami wymagającymi szyku przestawnego czasownik zajmuje miejsce zaraz po spójniku.


1 Ich bleibe zu Hause 2 Wir essen heute im Restaurant, 3 Maria ist krank, 4 Wir fliegen in den Urlaub, 5 Setz die Mütze auf, 6 Die Kinder lernen nicht, 7 Es ist kalt, 8 Milena hat morgen eine Prüfung,

A also muss sie heute lernen.B denn der Bus fährt zu lange.C sondern sie spielen.D und werde heute lernen.E trotzdem trägt er keinen Mantel.F deshalb geht sie zum Arzt.G sonst erkältest du dich.h oder wir können selbst etwas kochen.

13 Die Eltern kaufen kein neues Haus. Sie fahren lieber ins Ausland. (sondern)

_______________________________________________________________________________________

14 Dieser Computerbildschirm ist sehr groß. Er ist auch sehr teuer. (aber)

_______________________________________________________________________________________

15 Du musst gleich gehen. Du kommst zu spät. (sonst) _______________________________________________________________________________________

16 Es ist schon dunkel. Paul macht das Licht an. (des-wegen)

_______________________________________________________________________________________

17 Wir kommen zu dir. Du besuchst uns. (oder) _______________________________________________________________________________________

18 Herr Müller ist müde. Er macht eine Pause. (also) _______________________________________________________________________________________

19 Dieses Zimmer gefällt mir. Es hat große Fenster und einen Balkon. (denn)

_______________________________________________________________________________________

10 Monika ist krank. Sie kann nicht zu der Geburtstagsfeier gehen. (darum)

_______________________________________________________________________________________

2 Połącz zdania spójnikami podanymi w nawiasach.

11 Das Wetter war gut. Wir konnten uns am Strand sonnen. (und)

_______________________________________________________________________________________

12 Claudia und Christian haben wenig Geld. Sie sind glücklich. (trotzdem)

_______________________________________________________________________________________

3 Wpisz właściwe spójniki.

aber also denn oder sondern sonst trotzdem und

1 Ich habe jetzt keine Zeit, ______________ ich muss gleich zum Training gehen.

2 Beeile dich, ______________ fährt der Zug ohne uns.3 Ich habe keine Lust auf eine Bergwanderung,

______________ ich kann mit der Seilbahn fahren.4 Die Sonne scheint, ______________ ist es kalt.5 Sie liebt ihn nicht, ______________ er würde alles für sie

machen.6 Kannst du es alleine machen, ______________ soll ich dir

helfen?7 Herr Krause ist heute nicht im Büro, ______________ er

arbeitet zu Hause.8 Unsere Mannschaft will den Meistertitel haben,

______________ trainiert sie jeden Tag fleißig.

4 Utwórz zdania z podanych elementów.

1 ein englisches Buch / lesen / aber / nichts / er / verste-hen

Maik ______________________________________________________________________________.2 heute / länger / schlafen / denn / Sonntag / es / sein Ich __________________________________________________________________________________.3 einkaufen / kochen / du / und Ich __________________________________________________________________________________.4 ich / Bücher / lesen / spielen / oder / ich / Gitarre In der Freizeit ______________________________________________________________.5 müde / sein / er / trotzdem / einschlafen / können /

nicht Markus __________________________________________________________________________.

25 ZDANIA WSPÓŁRZĘDNIE ZŁOŻONE

224

G R A M A T Y K A

buDOWA ZDANIA

• entweder ... oder … albo…, albo…, np.: Entweder fahren wir mit dem Bus, oder wir gehen zu Fuß.; Entweder fahren wir ans Meer oder ins Gebirge.

• weder … noch … ani…, ani…, np.: Weder liest er Bücher noch geht er ins Theater.; Er ist weder zu Hause noch in der Schule.

• zwar …, aber … wprawdzie…, ale…, np.: Zwar lerne ich Spanisch, aber ich verstehe Julio nicht.; Dieses Auto ist zwar schön, aber sehr teuer.

• einerseits … andererseits … z jednej strony…, z drugiej strony…, np.: Einerseits war er mit dem zweiten Platz zufrieden, andererseits war er enttäuscht.; Einerseits schmecken Hamburger gut, andererseits sind sie ungesund.

• sowohl … als auch … zarówno…, jak i…, np.: In diesem Zimmer kannst du sowohl schlafen als auch arbeiten.; Mario ist sowohl Schauspieler als auch Sänger.

• nicht nur …, sondern auch … nie tylko…, lecz także, np.: Jana spielt nicht nur Tennis, sondern auch Volleyball.

Uwaga! Sowohl … als auch … oraz nicht nur ... sondern auch ... stosuje się do łączenia takich samych części zdania, podczas gdy pozostałe spójniki podwójne mogą łączyć także zdania.

1 Uzupełnij zdania podanymi spójnikami.

1 Der alte Mann kann nicht lesen. Der alte Mann kann nicht schreiben. (weder ... noch ...)

_________________________________________________________________________________________

2 In unserer Schule können wir Englisch lernen. In unserer Schule können wir auch Spanisch lernen. (sowohl ... als auch …)

_________________________________________________________________________________________

3 Der Millionär hat eine Villa. Der Millionär hat auch eine große Jacht. (nicht nur …, sondern auch …)

_________________________________________________________________________________________

4 Du machst deine Hausaufgaben. Du bleibst heute Abend zu Hause. (entweder ... oder …)

_________________________________________________________________________________________

5 Das Geschenk gefällt mir. Ich brauche es nicht. (einerseits ..., andererseits …)

_________________________________________________________________________________________

6 Wir kaufen einen Ford. Wir kaufen einen Audi. (entweder ... oder …)

_________________________________________________________________________________________

7 Mario hat kein Geld für die Reise. Mario hat keine Zeit für die Reise. (weder … noch …)

_________________________________________________________________________________________

8 Ich habe wenig Zeit. Ich helfe dir. (zwar …, aber …) _________________________________________________________________________________________

26 ZDANIA Z PODWÓJNYMI SPÓJNIKAMI

• dass że, np.: Ich glaube, dass du mehr Sport treiben musst.• ob czy, np.: Weiß jemand, ob Johanna kommt?• wer kto, np.: Wir müssen entscheiden, wer die Getränke

kauft.• was co, np.: Du kannst nehmen, was du willst.• wo gdzie, np.: Ich kann mich nicht daran erinnern,

wo das war.• wie jak, np.: Sag mir, wie du dich fühlst.

Uwaga! We wszystkich zdaniach złożonych podrzędnie czasownik w formie osobowej zajmuje ostatnie miejsce w zdaniu.

1 Uzupełnij zdania spójnikami dass i ob.

1 Ich möchte gerne wissen, ____________ die Reise nach Australien teuer ist.

2 Der Lehrer weiß, ____________ wir die Schule geschwänzt haben.

3 Wer hat gesagt, ____________ der Unterricht schon zu Ende ist?

4 Hast du die Mutter gefragt, ____________ wir heute ausgehen dürfen?

5 Ich vermute, ____________ ich zu Weihnachten einen Computer bekomme.

6 Könnten Sie mir bitte sagen, ____________ der Zug Verspätung hat?

7 Wir werden sehen, ____________ ihr alles könnt.

2 Użyj w zdaniach podanych spójników lub zaimków pytających.

dass ob wer was wo wie wann

1 Karl will nicht sagen, ____________ er in der Tasche hat.2 Hast du gehört, ____________ die Vorlesung beginnt?3 Es ist schade, ____________ Marika nicht mitkommen kann.4 Sag mir bitte, ____________ es der Tante geht.5 Wer weiß, ____________ er überhaupt noch kommt. 6 Ich habe leider nicht gesehen, ____________ das Rennen

gewonnen hat.7 Wissen Sie, ____________ die Toilette ist?

27 ZDANIA DOPEŁNIENIOWE (DASS, OB, WER, WAS, WO, WIE)

225

G R A M A T Y K A

buDOWA ZDANIA

28 ZDANIA OKOlICZNIKOWE PRZYCZYNY (WEIL) ORAZ ZDANIA PRZYZWAlAJĄCE (OBWOHL)

29 ZDANIA OKOlICZNIKOWE CZASU (WENN, ALS, BEVOR, BIS, NACHDEM, SEITDEM, WÄHREND)

• wenn kiedy/gdy, np.: Es gibt immer Apfelkuchen, wenn ich meine Oma besuche.

• als kiedy/gdy, np.: Er hat das Buch gelesen, als er zehn Jahre alt war.

• nachdem po tym jak, np.: Erich will studieren, nachdem er das Gymnasium abgeschlossen hat.

• bevor zanim, np.: Ich mache dir etwas zum Essen, bevor ich zur Arbeit gehe.

• seitdem odkąd, np.: Jana liest mehr Bücher, seitdem der Fernseher kaputt ist.

• bis aż/dopóki, np.: Bis du erwachsen bist, musst du auf die Eltern hören.

• während podczas, np.: Kannst du das Geschirr spülen, während ich Staub wische?

• solange jak długo, np.: Sei bitte leise, solange Vater schläft.

• sooft jak często, np.: Sooft ich ihn anrufe, ist er nie zu Hause.

Uwaga! Spójnika als używa się tylko do wyrażania jednorazowych czynności, zdarzeń z przeszłości. Spójnika wenn używa się w pozostałych przypadkach, tzn. w odniesieniu do teraźniejszoś-ci, przyszłości oraz przeszłości, jeśli czynność się powtarzała.


1 Frau Krause hat Stefan vertreten, 2 Wir müssen nicht mehr mit der Straßenbahn

fahren, 3 Du wirst das Gedicht lernen, 4 Karl wohnt bei seiner Schwester, 5 Ich gehe ins Theater, 6 Der Vater ruft dich an,

A sooft ich kann.B während er krank war.C seitdem wir ein Auto haben.D wenn er zu Hause ist.E solange seine Wohnung renoviert wird.F bis du es auswendig kannst.

2 Uzupełnij zdania spójnikiem wenn lub als.

1 ____________ ich meine Oma besuchte, gab es immer Pflaumenkuchen.

2 Ich bin in den Kindergarten gegangen, ____________ ich noch fünf Jahre alt war.

3 Ich brauche Ruhe, ____________ ich lerne.4 Meine Mutter war erst 19, ____________ ich geboren wurde.5 ____________ ich 18 Jahre alt war, habe ich den

Führerschein gemacht.6 ____________ ich mit dem Zug gefahren bin, gab es oft

Verspätung.

• weil ponieważ, np.: Reinhold lebt allein, weil er keine Zeit für eine Familie hat.

• obwohl chociaż, np.: Ich esse manchmal etwas Süßes, obwohl ich auf Diät bin.


1 Ich lese das Buch, 2 Ramon kauft sich ein Auto, 3 Jana lernt Arabisch, 4 Mario geht nicht in die Schule, 5 Sven geht spazieren,

A obwohl es regnet.B weil er krank ist.C weil die Handlung spannend ist.D obwohl es kompliziert ist.E obwohl er wenig Geld hat.

2 Ułóż zdania z podanych elementów.

1 essen / wenig / ich / keinen Appetit / haben / weil Ich __________________________________________________________________________________.2 zu Hause / bleiben / das Wetter / schön / sein / obwohl Wir _________________________________________________________________________________.3 sein / Single / sie / ein nettes Mädchen / sein /

obwohl Jana _______________________________________________________________________________.4 Fußball / spielen / sein Hobby / es / sein / weil Herr Schmidt _________________________________________________________________.5 diese Schuhe / nicht kaufen / sie / zu klein / sein /

weil Frau Lange ____________________________________________________________________.

3 Uzupełnij zdania spójnikiem weil lub obwohl.

1 Ich gehe zur Post, __________ ich einen Brief abschicken will.

2 Ich rauche gern, __________ das ungesund ist.3 __________ es zu kalt ist, gehen wir heute nicht baden.4 Chris hat verschlafen, __________ der Wecker nicht

geklingelt hatte.5 __________ der Lehrer nett ist, habe ich Angst vor ihm.

226

G R A M A T Y K A

buDOWA ZDANIA

30 ZDANIA OKOlICZNIKOWE CElU (DAMIT, UM … ZU)

31 ZDANIA PRZYDAWKOWE

Zdanie przydawkowe zastępuje w zdaniu przydawkę i określa rzeczownik w zdaniu głównym. Funkcje spójników pełnią zaimki względne.

1 Wstaw właściwy zaimek względny.

1 Wer ist der Mann auf dem Foto, ________________ du mir gezeigt hast?

2 Die Frau, ________________ ich geholfen habe, hat „Danke schön“ gesagt.

3 Hast du den Film gesehen, ________________ jetzt im „Colosseum” läuft?

4 Das Haus, in ________________ deine Familie wohnt, ist sehr alt.

5 Kennst du die Kinder, ________________ in unserem Garten spielen?

6 Die Insel, auf ________________ wir unseren Urlaub verbrachten, heißt Rügen.

2 Połącz zdania. Zdania z nawiasów przekształć w zdania przydawkowe.

1 Das Buch ist langweilig. (Du hast mir das Buch zum Lesen gegeben.)

_________________________________________________________________________________________

2 Das ist der Mann. (Der Mann hat Peter das Geld gestohlen.)

_________________________________________________________________________________________

3 Die Frau ist noch nicht da. (Wir warten auf die Frau.) _________________________________________________________________________________________

4 Die Zeitung liegt auf dem Tisch. (Der Vater sucht die Zeitung.)

_________________________________________________________________________________________

Uwaga! Zdanie przydawkowe stoi zawsze za rzeczownikiem, który określa.

Uwaga! Forma zaimka względnego zależy od rodzaju i liczby rzeczownika, do którego się odnosi, oraz od czasownika, który decyduje o przypadku.

Uwaga! Jeśli czasownik zdania przydawkowego wymaga przyimka, to występuje on przed zaimkiem względnym, np.: Das Haus, in dem ich wohne, ist schon alt.

Die Frau, der das Buch gehört, wohnt hier.

rzeczownikdie Frau

r. żeński, lp.

czasownik gehörenwymagający celownika (Dativ)

Zaimki względne:

• damit aby/żeby, np.: Sie hilft David, damit er die Prüfung besteht.

• um … zu aby/żeby, np.: Ich mache Urlaub, um mich zu erholen.

Uwaga! Jeżeli w zdaniu głównym i w zdaniu okolicznikowym celu podmiot jest ten sam, stosuje się konstrukcję bezokoliczni-kową z zu, np.: Ich treibe Sport, um fit zu sein. Jeśli podmioty są różne, zdania łączy się spójnikiem damit, np.: Die Eltern schick-en ihren Sohn nach England, damit er dort studiert.

1 Dokończ, przekształcając podane w nawiasach zdania w konstrukcje z um ... zu.

Frank fährt nach Berlin, …1 ____________________________________________. (Er will Deutsch lernen.)2 ____________________________________________. (Er will neue Leute

kennen lernen.)3 ____________________________________________. (Er will dort studieren.)

2 Odpowiedz na pytania. Użyj zdań z damit.

1 Warum sprichst du so laut? (Du sollst mich besser hören.) ________________________________________________________________________________________.2 Warum hat er grüne Haare? (Alle Leute sollen ihn

bemerken.) ________________________________________________________________________________________.3 Warum hilfst du der Mutter? (Sie soll sich erholen.) ________________________________________________________________________________________.

3 Połącz zdania za pomocą konstrukcji um ... zu.

1 Clara hat Paul angerufen. Sie wollte mit ihm in die Disco gehen.

________________________________________________________________________________________

2 Klaus und Klara essen gesund. Sie wollen fit bleiben. ________________________________________________________________________________________

3 Ich gehe morgen ins Einkaufszentrum. Ich will mir eine neue Hose kaufen.

________________________________________________________________________________________

4 Maike stellt jeden Abend den Wecker. Sie will nicht verschlafen.

________________________________________________________________________________________

5 Sie zieht sich warm an. Sie will sich nicht erkälten. ________________________________________________________________________________________

4 Połącz zdania za pomocą damit lub um ... zu.

1 Ich schlafe lange. Ich will mich erholen. _________________________________________________________________________________________

2 Der Chef hat einen Witz erzählt. Seine Mitarbeiter sollen nicht traurig sein.

_________________________________________________________________________________________

3 Die Eltern kaufen Karl viele Bücher. Er soll mehr lesen. _________________________________________________________________________________________

4 Petra geht zum Schuster. Sie will ihre Schuhe reparie-ren lassen.

_________________________________________________________________________________________

der

dessen

dem

den

die

deren

der

die

das

dessen

dem

das

die

deren

denen

die

SingularPlural

Nom.

Gen.

Dat.

Akk.

m f n

r. żeński, lp.celownik (Dativ)

227

G R A M A T Y K A

buDOWA ZDANIA

32 KONStRUKCJE BEZOKOlICZNIKOWE Z ZU I BEZ ZU

Czasowniki, po których drugi czasownik występuje samodzielnie na końcu zdania w formie bezokolicznika:

• czasowniki modalne, np.: Wir wollen heute Abend ins Theater gehen.

• czasownik lassen, np.: Ich lasse mir Haare schneiden.• czasowniki wyrażające wrażenia zmysłowe: hören,

sehen, fühlen, spüren, np.: Ich sehe den Vater kom-men.

• czasowniki wyrażające ruch: kommen, gehen, fahren, np.: Ich gehe zu McDonald‘s etwas zum Essen holen.

• czasownik bleiben, np.: Ich bleibe noch etwas im Bett liegen.

Konstrukcje z zu występują po:

• samodzielnych czasownikach, np.:

aufhören, np.: Ich höre auf, ungesund zu essen.anfangen, np.: Ich fange an, Deutsch zu lernen.erlauben, np.: Ich erlaube meinem Sohn nicht, lange vor

dem Computer zu sitzen.vorhaben, np.: Ich habe vor, die Ferien im Ausland zu ver-

bringen.versuchen, np.: Ich versuche, leise zu sein.sich freuen, np.: Ich freue mich, euch wiederzusehen.

• następujących konstrukcjach, np.:

haben + rzeczownik, np.: Ich habe keine Zeit, Hausaufgaben zu machen.; Ich habe Lust, noch länger zu arbeiten.; Ich habe Angst, zu spät zu kommen.; Ich habe die Gelegenheit, im Fernsehen aufzutreten.

es + sein + przymiotnik/imiesłów, np.: Es ist schwer, jeden Tag um 6 Uhr aufzustehen.; Es ist verboten, während der Fahrt die Zugtür zu öffnen.

es + sein + rzeczownik, np.: Es ist ein schöner Gedanke, ausschlafen zu können.; Es ist ein schönes Gefühl, der Gewinner zu sein.

Uwaga! Jeżeli drugi czasownik w zdaniu jest czasownikiem prostym bądź nierozdzielnie złożonym, stawiamy zu bezpośrednio przed tym czasownikiem, np.: Es ist notwendig, mehr zu arbeiten.; Er hofft, sich im Urlaub zu entspannen.

W przypadku czasowników rozdzielnie złożonych zu zajmuje miejsce między przedrostkiem a czasownikiem głównym, np.: Ich habe die Absicht, morgen um 6 Uhr aufzustehen.

W konstrukcjach z czasownikiem modalnym zu występuje między czasownikiem w bezokoliczniku a czasownikiem modal-nym, np.: Es ist nicht angenehm, lügen zu müssen.

Jeżeli występuje kilka równoważnych konstrukcji z zu, to zu występuje w każdej z nich, np.: Es macht mir keinen Spaß, nur abzuwaschen, Staub zu wischen und zu kochen.

1 Rozstrzygnij: bezokolicznik z zu czy bez zu?

1 Heute muss ich noch zur Post ____________ gehen.2 Klaus freut sich, wieder zu Hause ____________ sein.3 Ich habe vor, eine Stunde täglich ____________ joggen.4 Sonntags bleibt Manne etwas länger im Bett

____________ liegen.5 Ist es möglich, ein Glas Wasser ____________ bekommen?6 Deine Schwester darf keinen Kaffee ____________

trinken.7 Gehst du oft ____________ tanzen?8 Er hofft, sich im Gebirge erholen ____________ können.

2 Z podanych elementów utwórz zdania.

1 er / versuchen / während der Klassenarbeit / abschreiben

________________________________________________________________________________________.2 das Kind / hören / der Vater / kommen ________________________________________________________________________________________.3 ich / keine Lust / haben / die Hausaufgaben /

machen ________________________________________________________________________________________.4 meine Mutter / aufhören / Überstunden / machen ________________________________________________________________________________________.5 Maria / gehen / heute Abend / schwimmen ________________________________________________________________________________________.6 es / verboten / sein / hier / Alkohol / trinken ________________________________________________________________________________________.7 ich / lernen / in den Ferien / tauchen ________________________________________________________________________________________.8 Maja / Angst / haben / morgen / verschlafen ________________________________________________________________________________________.

228

część referencyjna tematyczna - księgarnia poltax.waw...

Documents