Cumhuriyet Döneminde Antalya( 1 9 2 3 - 1 9 6 0 )

Ali R›za Gönüllü

Tarihçi Kitabevi Sahibi ve Genel Yay›n YönetmeniNecip Azako¤lu

Editör: Hadiye Y›lmaz

Sayfa tasar›m: Güler K›z›lelma

Kapak tasar›m: Kolektif Atölye

Birinci bask›: Aral›k 2010, ‹stanbul

Boyutlar: 13.5 x 21

Sayfa say›s›: 520

Bask› ve cilt: Kitap Matbaac›l›k Sanayi ve Ticaret Ltd. fiti.

Davutpafla Caddesi No: 123 Kat: 1

Topkap› / ZEYT‹NBURNU-‹STANBUL

+90 (212) 482 99 10

ISBN: 978-605-61533-3-4

© Yay›n haklar› Tarihçi Kitabevi'ne aittir.

Bu eserin bütün haklar› sakl›d›r. Yay›nevinden yaz›l› izin al›nmadan k›smen veya tamamen al›nt› yap›lamaz, hiçbir flekilde kopya edilemez, ço¤alt›lamaz ve yay›mlanamaz.

Tarihçi Kitabeviwww.tarihcikitabevi.com

Moda Caddesi No: 104/A Moda / KADIKÖY-‹STANBUL

Tel: 0216 418 68 86GSM: 0530 370 74 11E-posta: info@tarihcikitabevi.com

CUMHUR‹YET DÖNEM‹NDE ANTALYA( 1 9 2 3 - 1 9 6 0 )

AL‹ RIZA GÖNÜLLÜ

‹Ç‹NDEK‹LER

ÖNSÖZ 19

G‹R‹fiANTALYA TAR‹H‹NE KISA B‹R BAKIfi

Antalya'n›n Co¤rafi Konumu 21Türklerin Fethine Kadar Antalya 22Türk Hakimiyeti'nde Antalya (1207-1918) 23

Sosyal Hayat 32‹dari Yap› ve Nüfus 32Göçmenlerin ‹skan› 36Yaylac›l›k 38Fiziki Yap›laflma 39Az›nl›klar›n Faaliyetleri 44Milli Faaliyetler 48‹dari Olaylar ve Asayifl Olaylar› 50Antalya Hapishanesi 53Sa¤l›k 57Tabii Afetler 62‹çme Suyu ve Elektrik ‹flleri 63Asker Sevki 64Taltif 64Siyasi Faaliyetler 65

Kültürel Hayat 66Ekonomik Hayat 69Tar›m ve Hayvanc›l›k 69Ormanc›l›k ve Madencilik 71

Sanayi 72Gelirler 73Ulafl›m ve Haberleflme 74

1. BÖLÜM M‹LL‹ MÜCADELE DÖNEM‹NDE ANTALYA (1919-1922)

‹talyanlar›n Antalya'y› ‹flgal Etmeleri 77‹talyanlar›n Antalya'ya Getirdi¤i Asker ve

Mühimmat 82‹talyanlar›n Antalya'da Sebep Olduklar›

Asayifl Olaylar› 84‹talyanlar›n Antalya Çevresindeki Faaliyetleri 87‹talyan ‹flgal Siyaseti 94

Antalya'da Milli Faaliyetler 96Antalya'da Milli Teflkilatlanma 100

Antalya'da Az›nl›klar›n Faaliyetleri 102Osmanl› Hükümeti'nin ‹flgal Karfl›s›ndaki Tavr› 103Antalya'n›n Düflman ‹flgalinden Kurtulmas› 106Asayifl Olaylar› 107

2. BÖLÜM CUMHUR‹YET DÖNEM‹NDE ANTALYA'DA

SOSYAL HAYAT (1923-1960)‹dari Yap› 113Nüfus 116Afliretlerin ‹skan› 120Göçmenlerin ‹skan› 122Adli Olaylar 130Antalya Cezaevi 139

Mahkumlar 139Cezaevi ‹syanlar› ve Firarlar 140Aflar 144

Sa¤l›k 147Devlet Hastanesi 147Do¤um ve Çocuk Bak›mevi 150Dispanserler 151Antalya fiifa Yurdu Özel Hastanesi 152Ana ve Çocuk Sa¤l›¤› Merkezi 153EczanelerVerem Savafl Derne¤i 154Salg›n Hastal›klar 156Zehirlenmeler 159S›tma ‹le Mücadele 160Batakl›klar›n Kurutulmas› 162

Dernekler 164K›z›lay Derne¤i (Hilâl-i Ahmer Cemiyeti) 164Türk Oca¤› 166Türk Hava Kurumu (Türk Tayyare Cemiyeti) 167Çocuk Esirgeme Kurumu (Himaye-i Eftal) 169Halkevi 169Antalya'y› Güzellefltirme ‹mar ve Tan›tma Cemiyeti 171Ar›c›l›k Derne¤i 171Antalya ve Havalisi Avc›lar Birli¤i 172Antalya Cami, Çeflme ve Hay›r ‹flleri Derne¤i 173

Sosyal Dayan›flma 173Spor 176

Spor Kulüpleri 176Gençlik Spor Kulübü 177Esnaf Spor Kulübü 178‹lk›fl›k Spor Kulübü 180Toros Spor Kulübü 181Antalya Spor Kulübü 182Yenikap› Spor Kulübü 183Demir Spor Kulübü 183

Lig ve Grup fiampiyonalar› 184

Spor Tesisleri 187Belediye 187

‹mar ‹flleri 188Gecekondulaflma 190fiehiriçi Yollar 191‹çme Suyu 194Elektrik 199Mahalle, Meydan ve Caddeler 202Temizlik 202Mezarl›k 204Piyasa Kontrolü 204‹tfaiye 212fiehiriçi Ulafl›m 213Belediye Bütçesi 213

Bayramlar ve E¤lenceler 213Milli Bayramlar 213

Cumhuriyet Bayram› 214Milli Egemenlik ve Çocuk Bayram› 215Gençlik ve Spor Bayram› 216Zafer Bayram› 216

Mahalli Bayramlar 218Deniz Bayram› 218Avc›lar Bayram› 218H›z›r-‹lyas Bayram› 219

Mahalli E¤lenceler 220Deve Gürefli 220Horoz Gürefli 221

Plajlar ve Yaylalar 221Atatürk'ün Antalya'y› Ziyaretleri 225Devlet Erkan›n›n Antalya'y› Ziyaretleri 229Haberleflme 237Balo ve Defileler 239Tabii Afetler 243

Deprem 243Donma 244Sel Bask›n›, F›rt›na, Y›ld›r›m ve Kar 245Yang›n 252Orman Yang›n› 257

Sosyal Yard›mlar 260Fiziki Yap›laflma 262

3. BÖLÜMCUMHUR‹YET DÖNEM‹NDE ANTALYA'DA

S‹YAS‹ HAYAT (1923-1960)

Siyasi Partiler 267Cumhuriyet Halk Partisi 267Serbest Cumhuriyet F›rkas› 275Demokrat Parti 276Millet Partisi 292Cumhuriyetçi Millet Partisi 293Hürriyet Partisi 294

Seçimler 295Milletvekili Seçimleri 295Antalya Milletvekilleri 306Tek Parti Döneminde Antalya Milletvekilleri 306Demokrat Parti Döneminde

Antalya Milletvekilleri 307Antalya Milletvekillerinin TBMM'de

Yapm›fl Olduklar› Faaliyetler 319Belediye Seçimleri 326Muhtar Seçimleri 332‹l Genel Meclisi Seçimi 333

27 May›s 1960'tan Sonraki Olaylar 335

4. BÖLÜM CUMHUR‹YET DÖNEM‹NDE ANTALYA'DA

KÜLTÜREL HAYAT (1923-1960)Okullar 341Ö¤renci Yurdu 350Tiyatro ve Konserler 351Konferanslar 355Bas›n 357

Gazeteler 358Dergiler 364Matbaalar 367

Sergiler 368Muhtelif Anma Toplant›lar› 371Kütüphane 374Sinema 375Müze 379Kültürel Kurulufllar 379

Antalya Kültür Derne¤i 379Antalya Ö¤retmenleri Yard›mlaflma Derne¤i 381Antalya Yüksek Ö¤retim Derne¤i 381Antalya Gazeteciler Cemiyeti 384Antalya ‹lkokul Ö¤rencilerini Koruma Derne¤i 386Antalya Halk Oyunlar› ve Halk Türküleri Derne¤i 386Yüksek Tahsil Gençleri Derne¤i 387

5. BÖLÜMCUMHUR‹YET DÖNEM‹'NDE ANTALYA'DA

EKONOM‹K HAYAT (1923-1960)

Tar›m ve Hayvanc›l›k 389Tar›m 389Hububat, Bakliyat ve Endüstri Bitkileri Üretimi 390Turfanda Sebzecilik 397Bahçe Bitkileri Üretimi 398

Hayvanc›l›k 400Sulama 406Toprak Da¤›t›m› 409

Ormanlar ve Madenler 411Ticaret 416

Narh Uygulamalar› 416Piyasa Darl›¤› ve Mal Tevzii 420Kredi ‹fllemleri 428

Ulafl›m 428Karayolu Ulafl›m› 428Denizyolu Ulafl›m› 441Havayolu Ulafl›m› 444

Ticari Kurulufllar 445Antalya Ticaret ve Zahire Borsas› 445Antalya Ticaret ve Sanayi Odas› 448Bankalar 449

Kooperatifler 452Yap› Kooperatifleri 452Antalya Bahçeli Memur Evleri Yap› Kooperatifi 452Yeflil Antalya Memur Evleri Yap› Kooperatifi 452 Antalya Ö¤retmen Evleri Yap› Kooperatifi 453Antalya ‹hracat ve ‹krazat Biriktirme Kooperatifi 454Antalya H›zarc›l›k Küçük Sanat Kooperatifi 454Antalya Bal›k ‹stihsal Kooperatifi 455Antalya Pamuk Narenciye Muz Tar›m Sat›fl

Kooperatifi Birli¤i 455Antalya Esnaf Kefalet Kooperatifi 459

Esnaf Dernekleri 460Antalya Merkez Yafl ve Kuru Sebze ve Meyveciler

Toptanc› ve Perakendeci Esnaf› Derne¤i 460Antalya fioförler Cemiyeti 460Antalya Marangoz ve Yap›c›lar Derne¤i 462Antalya Deniz ‹flleri Tahmil ve

Tahliye Amele Birli¤i Derne¤i 462

Antalya Atl› Arabac›lar Derne¤i 463Antalya Berberler Derne¤i 463Antalya Merkez Ambalajc›lar Derne¤i 463

fiirketler 464Antalya Umumi Nakliyat Türk Anonim fiirketi 465Antalya Bahçecilik Kooperatif fiirketi 466Antalya Memurlar› ‹stihlak Kooperatif fiirketi 467Antalya Dokumac›lar Küçük

Sanat Kooperatif fiirketi 467Mahdut Mesuliyetli Narenciye Yetifltirme

Kooperatif fiirketi 468Pamuk ve Ya¤ Sanayi Türk Anonim fiirketi 468Antalya Pamuklu Dokuma Sanayi

Türk Anonim fiirketi 469Kepez ve Antalya Havalisi Elektrik Santralleri

Türk Anonim fiirketi 472Fabrikalar 475

Zeytinya¤› Fabrikas› 476Konserve Fabrikas› 476Fümigatuvar 477Kauçuklu Eflya ‹mal Fabrikas› 477Ferro Krom ve Karpit Tesisleri 477Antalya Lastik Ayakkab› Fabrikas› 478Di¤erleri 479

Turizm 480Turizm Hareketleri 480Konaklama Tesisleri 481Antalya'y› Tan›tma ve Turizm Derne¤i 485

SONUÇ 489

EKLER 493

B‹BL‹YOGRAFYA 505

Rahmetli Babam Ahmet Gönüllü Bey ile Rahmetli Annem Penbe Gönüllü Han›m'›n

Aziz Hat›ras›na...

Dr. Ali R›za Gönüllü: 5.1.1955 Y›l›nda Alanya'da do¤dum.1966 y›l›nda Alanya Sugözü ‹lkokulu'nu, 1974 y›l›nda daAlanya Lisesi'ni bitirdim. 1979 y›l›nda Isparta E¤itim Enstitü-sü Sosyal Bilgiler Bölümü'nden mezun oldum. 1993 y›l›ndaAnadolu Üniversitesi Aç›k Ö¤retim Fakültesi'nde Tarih Lisan-s›'n› tamamlad›m. 2003 y›l›nda da Marmara Üniversitesi Tür-kiyât Araflt›rmalar› Ensititüsü'nde Türk Tarihi Ana Bilim Dal›Cumhuriyet Tarihi Bilim Dal›nda Yüksek Lisans e¤itimi yap-t›m. Yine ayn› enstitüde 2008 tarihinde Türk Tarihi Ana BilimDal› Cumhuriyet Tarihi Bilim Dal›nda doktora e¤itimimi ta-m a m l a d › m .Ö¤retmenlik mesle¤ine 1979 y›l›nda Bilecik ‹li'nde bafllad›m.1980 y›l›nda Alanya Lisesi'ne tayin oldum. 1990 y›l›na kadarbu okulda ö¤retmen ve müdür yard›mc›s› olarak çal›flt›m.1990 y›l›nda Alanya Atatürk ‹lkö¤retim Okulu'na müdür ola-rak atand›m. 2006 y›l›nda da Alanya Hayate Han›m ‹lkö¤re-tim Okulu Müdürlü¤ü'ne naklen tayin oldum. Halen bu göre-vimi sürdürmekteyim.Cumhuriyet tarihi ve flehir tarihi ile ilgili araflt›rmalar yap-maktay›m. Ayr›ca "Alanya Folkloru'ndan Derlemeler, Alanya 1998" veMeflrutiyet'ten Cumhuriyet'e Alanya (1908-1938), Ankara2008 isimli kitaplar›m vard›r.

Ali R›za GönüllüAlanya 2010

KISALTMALAR

a.g.e. : Ad› Geçen Eser.a.g.m. : Ad› Geçen Makale.a.g.d. : Ad› Geçen Dergi.Antbirlik : Antalya Pamuk Narenciye Muz Tar›m Sat›fl

Kooperatifi Birli¤i.bkz. : Bak›n›z.b.t.y. : Bas›m Tarihi Yok.b.t.y.y : Bas›m Tarihi ve Yeri Yok.C. : Santigrat.c. : Cilt.CHP : Cumhuriyet Halk Partisi.CHPBMMG : Cumhuriyet Halk Partisi Büyük Millet

Meclisi Grubu.cm. : Santimetre.CMP : Cumhuriyetçi Millet Partisi.çev. : Çeviren.DP : Demokrat Parti.DPBMMG : Demokrat Parti Büyük Millet Meclisi Grubu.haz. : Haz›rlayan.kg : Kilogram.km. : Kilometre.nr. : Numara.S. : Say›.s. : Sayfa.

17

SCF : Serbest Cumhuriyet F›rkas›.TBMM : Türkiye Büyük Millet Meclisi.TC : Türkiye Cumhuriyeti.TL : Türk Liras›.v.d. : Ve devam›.v.s. : Ve saire.Yay. : Yay›nlayan.

18

ÖNSÖZ

Antalya, Türk Milleti'nin Akdeniz k›y›s›nda fethetti¤i ilk fle-hirlerden birisidir. Antalya sahip oldu¤u co¤rafi konumundandolay› tarih boyunca askeri, ekonomik ve idari aç›dan önemlibir hüviyete sahip olmufltur. Antalya bu gün de ticari hayat›n›ncanl›l›¤› yan›nda, memleketimizin turfanda sebze, narenciye,muz ve endüstri bitkilerinin üretildi¤i mühim tar›m bölgelerininbafl›nda gelmektedir. Ayr›ca önemli turizm merkezlerinden bi-risi olan Antalya, ülkemizin dünyaya aç›lan yüzüdür.

Geçmiflten bafllayarak günümüze kadar devam eden bu seç-kin özelliklerine ra¤men, Antalya hakk›nda fazla bir çal›flma ya-p›lmam›flt›r. Antalya tarihini konu alan ilk mahalli eserler, Sü-leyman Fikri Erten taraf›ndan ortaya konulmufltur. Akademikseviyede Antalya tarihine dair öncü araflt›rmalar da, SüleymanBeyo¤lu, Muhammet Güçlü, Behset Karaca ve Hasan Mo¤ol ta-raf›ndan gerçeklefltirilmifltir. Ancak Demokrat Parti dönemindeAntalya (1950-1960) konusu, flimdiye kadar hiçbir araflt›rmayakonu olmam›flt›r. Bunun için biz bu dönemi temel alarak, Cum-huriyet döneminde Antalya'n›n (1923-1960) sosyal, siyasi, kül-türel ve ekonomik yap›s›n› ortaya koymak amac›nday›z. Çal›fl-mam›z›n konusu 1923 ile 1960 tarihleri aras›n›, baflka bir ifadeile Cumhuriyet döneminin ilk otuz yedi y›ll›k dönemini kapsa-maktad›r. 1923 y›l›, M. Kemal Atatürk'ün liderli¤inde TBMMtaraf›ndan ülkemizde Cumhuriyet'in ilan edildi¤i tarihtir. 1960y›l› da, yap›lan bir askeri darbe ile Demokrat Parti'nin iktidar-dan uzaklaflt›r›ld›¤› tarihtir.

Çal›flmam›z›n temel kaynaklar›n› Baflbakanl›k Osmanl› Arfli-vi, Baflbakanl›k Cumhuriyet Arflivi ve TBMM Arflivi'nden temin

19

etti¤imiz belgeler ile Cumhuriyet döneminde, Antalya'da yay›n-lanan mahalli gazeteler ve dergiler meydana getirmektedir. Bu-nun yan›nda Konya vilayeti Sâlnâmeleri, T.C. Devlet Sâlnâme-leri ve T.C. Devlet Y›ll›klar› ile Devlet ‹statistik Enstitüsü'nünyay›nlam›fl oldu¤u baz› eserler, baflvurdu¤umuz önemli kaynak-lar aras›nda bulunmaktad›r. Çal›flmam›z esnas›nda çeflitli rapor-lardan, kaynak eserler ile araflt›rmalardan da istifade ettik.

Çal›flmam›z girifl ve befl bölümden meydana gelmektedir.Konu bütünlü¤ü sa¤lamak için, Çal›flman›n Girifl Bölümü'ndeAntalya Tarihine K›sa Bir Bak›fl ad› alt›nda Antalya'n›n Co¤ra-fi Konumu ile Türklerin Fethine Kadar Antalya ve Türk Hâki-miyeti'nde Antalya konusunu 1918 y›l› sonuna kadar iflledik.Birinci Bölümde de Milli Mücadele Dönemi'nde Antalya(1919-1922) konusuna yer verdik. ‹kinci Bölümde Cumhuriyetdöneminde Antalya'da Sosyal Hayat, Üçüncü Bölümde Cumhu-riyet döneminde Antalya'da Siyasi Hayat, Dördüncü BölümdeCumhuriyet döneminde Antalya'da Kültürel Hayat, Beflinci Bö-lümde Cumhuriyet döneminde Antalya'da Ekonomik Hayat ko-nular› üzerinde durduk.

Bu çal›flmam›n her safhas›nda benden yard›mlar›n› esirge-meyen ve yol gösteren Hocam Prof. Dr. Süleyman Beyo¤lu'nateflekkür ederim. Çal›flmalar›m esnas›nda, bana her türlü kolay-l›¤› sa¤layan Baflbakanl›k Osmanl› Arflivi, Baflbakanl›k Cumhu-riyet Arflivi, TBMM Arflivi, Milli Kütüphane ve Beyaz›t DevletKütüphanesi'nin görevlilerine de müteflekkirim. Ayr›ca bütünçal›flmalar›mda oldu¤u gibi, bu çal›flmamda da her zaman be-nim yan›mda olan ve benden maddi ve manevi desteklerini esir-gemeyen eflim Havana Gönüllü ve o¤lum Ahmet Burak Gönül-lü'ye minnet ve flükran duygular›mla beraber teflekkür ederim.

Alanya 2010Dr. Ali R›za Gönüllü

CUMHUR‹YET DÖNEM‹NDE ANTALYA (1923-1960)

20

hanettin Onat, Ahmet Tokufl, Attila Konuk, ‹brahim Subafl›, Ad-nan Selekler, Sad›k Erdem, Mehmet Ak ve Yaflar Yaz›c›1 6 3.

1957 y›l› milletvekili genel seçiminde, Antalya'n›n seçmen sa-y›s› 175.909'dir. Bu seçimde Antalya'da kullan›lan oy miktar› da131.065 olmufltur1 6 4. Antalya'da kullan›lan oylar›n 65.807'ni DP,53.625'ni CHP, 9.556'ni Hürriyet Partisi ve 1.443'ni CMP al-m›flt›r165.

Antalya Milletvekilleri

Tek Parti Dönemi'nde Antalya Milletvekilleri

TBMM'nin II. III. IV. V. VI. VII. ve VIII. Dönemleri'ndeCumhuriyet Halk Partisi'nden Antalya'dan milletvekili seçilenkifliler flunlard›r:

II. Dönem (1923-1927) Antalya Milletvekilleri; Ahmet Saki(Derin), Rasih (Kaplan), Mahmut Murat (fierefli) ve Hasan S›t-k› (Ya¤c›kandilo¤lu)'dur166.

III. Dönem (1927-1931) Antalya Milletvekilleri; Süleymanfievket (Demirman), Ahmet Saki (Derin), Rasih (Kaplan), Dr.Ahmet Cemal (Tunca) ve Hasan S›tk› (Ya¤c›kandilo¤lu)' dur1 6 7.

IV. Dönem (1931-1935) Antalya Milletvekilleri; Dr. AhmetCemal (Tunca), Ali Haydar (Uçgun), Dr. ‹brahim Nazifi fierif(Nabel), Mehmet Numan (Aksoy) ve Rasih (Kaplan)' d›r168.

V. Dönem (1935-1938) Antalya Milletvekilleri; MahmutCelalettin Mengilibörü, Tayfur Sökmen, Dr. Ahmet Cemal Tun-

CUMHUR‹YET DÖNEM‹NDE ANTALYA (1923-1960)

306

163 fielâle Gazetesi, S.2761, Antalya 29 Ekim 1957, s.1.164 XI. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Adnan Selekler),

S.4.165 fielâle Gazetesi, S.2762, Antalya 30 Ekim 1957, s.1.166 Kaz›m Öztürk, Türk Parlamento Tarihi (TBMM-II. Dönem 1923-1927),

III, Ankara 1995, s.89-95.167 Kaz›m Öztürk, Türk Parlamento Tarihi (TBMM-III. Dönem 1927-1931),

III, Ankara 1995, s.67-73.168 Kaz›m Öztürk, Türk Parlamento Tarihi (TBMM-IV. Dönem 1931-1935),

II, Ankara 1996, s.55-61.

ca, Rasih Kaplan, fiükran Bafltu¤ (Örs), Mehmet Cezmi Erçin,Tevfik Nazif Ar›can ve Mehmet Numan Aksoy'dur169.

VI. Dönem (1938-1942) Antalya Milletvekileri; Dr. MünirSoykam, Rasih Kaplan Dr. Ahmet Cemal Tunca, Mehmet Nu-man Aksoy, Mehmet Cezmi Erçin, Nurullah Esat Sümer, fiük-ran Bafltu¤ (Örs) ve Tayfur Sökmen'dir.

VII. Dönem (1942-1946) Antalya Milletvekilleri; Dr. GalipKahraman, Nurullah Esat Sümer, Dr. Hüsamettin Kural, Hik-met Turhan Da¤l›o¤lu, Dr. Ahmet Cemal Tunca, Mehmet Nu-man Aksoy ve Tayfur Sökmen'dir.

VIII. Dönem (1946-1950) Antalya Milletvekilleri; Dr. GalipKahraman, Nurullah Esat Sümer, Niyazi Aksu, Mustafa Korkut,Mehmet Numan Aksoy, Tayfur Sökmen ve Rasih Kaplan'd›r1 7 0.

Demokrat Parti Dönemi'nde Antalya Milletvekilleri

Antalya'dan IX, X ve XI. Dönemde sadece DP'nin milletve-kili adaylar› seçim kazanm›fllard›r. Bu dönemlerde Antalya'daseçime giren di¤er partilerden, seçim sistemi gere¤ince seçimkazanan milletvekili aday› olmam›flt›r. DP döneminde Antal-ya'dan miletvekili seçilen ve TBMM'de Antalya'y› temsil edenmilletvekileri flunlard›r:

Mehmet Ak; 1920 y›l›nda Antalya'da do¤mufltur. Babas›Hüseyin Bey, annesi Nüzhet Han›m'd›r. ‹lkokulu 4. s›n›fa kadarAntalya'da okumufltur. 1931 y›l›nda da Galatasaray Sultanisi'negirmifl ve 1940-1941 ö¤retim y›l›nda mezun olmufltur. Ayn› y›l‹stanbul Hukuk Fakültesine girmifl ve 1945 y›l›nda bitirmifltir.Daha sonra da Antalya'da avukatl›k staj›n› yapm›fl ve ticareteat›lm›flt›r. Üç y›l Antalya Ticaret ve Ziraat Borsas› Baflkanl›¤›yapm›flt›r. Frans›zca bilen Mehmet Ak, evli ve üç çocuk baba-s›d›r171. XI. Devrede DP'den Antalya milletvekili olmufltur.

307

ANTALYA'DA S‹YAS‹ HAYAT (1923-1960)

169 ‹hsan Günefl, Türk Parlamento Tarihi (TBMM-V. Dönem 1935-1938), II,Ankara 2001, s.43-59.

170 M. Güçlü, a. g. e., s.137.171 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (Mehmet Ak).

Mehmet Ak bu seçimde 65.772 oy alm›flt›r. Mehmet Ak, Yük-sek Adalet Divan›'nda da yarg›lanm›fl ve 15 Eylül 1961 tarihin-de beraat etmifltir172.

Kenan Akmanlar; 1903 y›l›nda ‹zmir'de do¤mufltur. Babas›-n›n ismi Ahmet Hamdi Bey, annesinin ismi Sacide Han›md›r.Kenan Akmanlar ‹stanbul So¤ukçeflme ve Niflantafl› Rüfltiye-si'nde okumufltur. Daha sonra da Ticaret Mekteb-i Alisini bitir-mifltir. Kenan Akmanlar 1926-1937 y›llar› aras›nda Bal›kesir'deyay›nlanan Türk Dili gazetesinin Müdür ve Baflyazarl›¤› göre-vinde bulunmufltur. Kenan Akmanlar Bal›kesir'de bulundu¤udönemde vilayet Umumi Meclisi ve Daimi Encümen Üyeli¤i dey a p m › fl t › r1 7 3. Kenan Akmanlar'›n yapt›¤› ifller aras›nda Bal›kesirTicaret ve Zahire Borsas› Komiserli¤i, ‹ktisat Vekâleti Türkofis‹flyarl›¤› ve Raportörlü¤ü, Ticaret Vekâleti Konjonktür ve Neflri-yat Müdürlü¤ü Raportörlü¤ü, D›fl Ticaret Dairesi Raportörlü¤üve Ticaret Bakanl›¤› Tetkik Kurulu Baflkanl›¤›'nda Uzmanl›kgörevi bulunmaktad›r1 7 4. Evli ve iki çocuk babas› olan KenanAkmanlar, Frans›zca ve pek az ‹ngilizce bilmektedir. IX. Dö-nemde Çanakkale milletvekili olan Kenan Akmanlar1 7 5, X. Dev-rede DP'den Antalya milletvekili olmufltur. Kenan Akmanlar buseçimde 80.575 oy alm›flt›r1 7 6. Kenan Akmanlar'›n milletvekilioldu¤una dair tutanak da, Antalya ‹l Seçim Kurulu'ndan 6 May›s1954 tarihinde al›nm›flt›r1 7 7. XI. Devrede de Antalya milletveki-li olan Kenan Akmanlar, bu seçimde ise 65.610 oy alm›flt›r. Ke-nan Akmanlar, Yüksek Adalet Divan›'nda da yarg›lanm›fl ve 15Eylül 1961 tarihinde 10 y›l a¤›r hapis, ömür boyu kamu hakla-

CUMHUR‹YET DÖNEM‹NDE ANTALYA (1923-1960)

308

172 XI. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Mehmet Ak),s.2, 4, 19.

173 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (Kenan Akmanlar).174 XI. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Kenan Akman-

lar), s.3.175 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (Kenan Akmanlar).176 X. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Kenan Akman-

lar), s.10.177 BCA. Mua. F.K. 030.10.0.0. Y.N.78.517.5.

r›ndan yasaklanma ve 3 y›l 4 ay müddetle Antalya'da UmumiEmniyet Nezareti alt›nda bulundurulma cezas› alm›flt›r1 7 8.

Fatin Dalaman; 1909 y›l›nda Antalya do¤mufltur. Babas›n›nad› Süleyman Bey, annesinin ad› Fatma Han›md›r. Fatin Dala-man ilk ve orta tahsilini Antalya'da bitirmifltir. Daha sonra ‹s-tanbul Kabatafl Erkek Lisesi'nden ve 1933 y›l›nda ‹stanbul T›pFakültesi'nden mezun olmufltur. Fatin Dalaman Antalya'n›n KaflKazas› ve Bursa'n›n Yeniflehir Kazas› Hükümet Tabipli¤i'ndebulunmufltur. Fatin Dalaman 1938-1940 y›llar› aras›nda Hay-darpafla Numune Hastanesi'nde Dahiliye ‹htisas› yapm›flt›r. Bu-radaki ihtisas›n› bitirdikten sonra da, ‹stanbul Eyüp Verem Dis-panseri Mütehass›sl›¤›'nda, ‹stanbul Cerrahpafla Hastanesi Ve-rem Pavyon fiefli¤i'nde ve Dahiliye Mütehass›sl›¤›'nda bulun-mufltur. Frans›zca bilen Fatin Dalaman, evli ve üç çocuk baba-s›d›r179. Fatin Dalaman, ilk askerlik görevini 1935-1936 y›lla-r›nda Yedek Subay Okulu'nda ve Gülhane Yedek Tabipli¤i'ndeyapm›fl, 1941-1943 tarihleri aras›nda da ikinci askerlik göreviniyerine getirmifltir180. IX. Devrede DP'den Antalya milletvekiliolan Fatin Dalaman, bu seçimde 67.573 oy alm›flt›r181. FatinDalaman'›n milletvekili oldu¤una dair tutanak 18 May›s 1950tarihinde, Antalya ‹l Seçim Kurulu'ndan al›nm›fl182 ve bu tuta-nak 5 Haziran 195O tarihinde TBMM'de onanm›flt›r183. FatinDalaman X. Devrede de DP'den Antalya milletvekili seçilmiflve bu seçimde 82.875 oy alm›flt›r184. Fatin Dalaman'›n milletve-

309

ANTALYA'DA S‹YAS‹ HAYAT (1923-1960)

178 XI. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Kenan Akman-lar), s.2, 9.

179 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (Fatin Dalaman). 180 X. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Fatin Dalaman),

s.2, 3.181 IX. Devre TBMM Üyelerine Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Fatin Dala-

man), s.2.182 BCA. Mua. F.K.30.10.0.0. Y.N.78.511.10. 183 IX. Devre TBMM Üyelerine Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Fatin Dala-

man), s.2.184 X. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Fatin Dalaman),

s.2, 3.

kili oldu¤una dair tutanak da 6 May›s 1954 tarihinde, Antalya ‹lSeçim Kurulu'ndan al›nm›flt›r185.

Sad›k Erdem; 1912 y›l›nda Akseki'nin Sad›klar Köyü'ndedo¤mufltur. Diyanet ‹flleri Müflavere Heyeti Azas› ve ‹lahiyatFakültesi Tefsir Kürsüsü Müderrisi Hasan Hüsnü Bey'in o¤lu-dur. Annesi ise Ayfle Han›md›r. Sad›k Erdem ilk ve orta tahsili-ni Antalya'da tamamlam›fl ve 1950 y›l›nda Ankara Hukuk Fa-kültesi'nden mezun olmufltur. Sad›k Erdem, askerlik hizmetiniDiyarbak›r'da 3. Hava Kuvvetleri'nde hakim olarak yapm›flt›r.Sad›k Erdem Ankara Barosu'na kay›tl› Avukat iken186, XI.Devrede DP'den Antalya milletvekili olmufltur. Sad›k Erdem buseçimde 66.355 oy alm›flt›r. Sad›k Erdem, Yüksek Adalet Diva-n›'nda da yarg›lanm›fl ve 15 Eylül 1961 tarihinde müebbet hapiscezas› alm›flt›r187.

Enver Karan; 1894 y›l›nda ‹stanbul'da do¤mufltur. Babas›n›nismi Mustafa Nadir Bey, annesinin ismi de fierife Han›md›r. En-ver Karan 1908 y›l›nda Mercan ‹dadisi'nden ve 1916 y›l›nda daT›p Fakültesi'nden mezun olmufltur. Enver Karan 1916 y›l›ndabir müddet ‹ngiltere, Fransa, Avusturya ve Almanya'da bulun-mufl ve ayn› y›l Yüzbafl› olarak askere al›nm›flt›r. Enver KaranÇanakkale, Makedonya, Seres ve Trakya Cepheleri'nde görevyapm›fl ve 1918 y›l›nda terhis olmufltur. Enver Karan 1935 y›l›n-da ‹stanbul Polis Tababeti'nde bulunmufl ve daha sonra Adli T›b-ba intisap etmifltir. Enver Karan 1942-1944 y›llar› aras›nda daÖnyüzbafl› olarak tekrar askere al›nm›flt›r. Evli ve bir çocuk ba-bas› olan Enver Karan, Frans›zca bilmektedir1 8 8. Enver Karan,IX. Devrede Erzurum milletvekilli¤i yapm›flt›r. X. Devrede deDP'den Antalya milletvekili olmufltur. Bu seçimde Enver Karan77.905 oy alm›flt›r1 8 9. Enver Karan'›n milletvekili oldu¤una dair

CUMHUR‹YET DÖNEM‹NDE ANTALYA (1923-1960)

310

185 BCA. Mua. F.K. 030.10.0.0. Y.N.78.517.5.186 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (Sad›k Erdem).187 XI. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Sad›k Erdem),

s.4, 14, 20.188 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (Enver Karan).189 X. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Enver Karan), s.3.

tutanak 6 May›s 1954 tarihinde Antalya ‹l Seçim Kurulu'ndana l › n m › fl t › r1 9 0. Yüksek Sa¤l›k fiûras› Azal›¤›'na da seçilmifl olanEnver Karan, 2 Haziran 1956 tarihinde vefat etmifltir1 9 1.

Attila Konuk; 29 Temmuz 1923 tarihinde Antalya'da do¤-mufltur. Babas›n›n ismi Ali R›za Bey, annesinin ismi Nadire Ha-n›md›r. Attila Konuk ilk, orta ve lise tahsilini Antalya'da yap-m›flt›r. Attila Konuk 1940-1941 ö¤retim y›l›nda ‹stanbul TeknikÜniversitesi'ne girmifl ve 1946-1947 ö¤retim y›l›nda bu okul-dan, Yüksek ‹nflaat Mühendisi olarak mezun olmufltur. AttilaKonuk üniversite tahsilinden sonra Antalya'ya dönmüfltür. An-talya'da ticaret ve ziraat ile u¤raflan Attila Konuk, 1948 y›l›n›nsonunda DP'de faal olarak çal›flmaya bafllam›fl ve 1950-1954y›llar› aras›nda Antalya Belediye Meclisi'nde bulunmufltur. Al-manca ve az ‹ngilizce bilen Attila Konuk192, X. DevredeDP'den Antalya milletvekili seçilmifltir. Attila Konuk, bu se-çimde 83.029 oy alm›flt›r193. Attila Konuk'un milletvekili oldu-¤una dair tutanak da 6 May›s 1954 tarihinde, Antalya ‹l SeçimKurulu'ndan al›nm›flt›r194. Attila Konuk XI. Devrede de DP'denAntalya milletvekili seçilmifl ve bu seçimde 66.161 oy alm›flt›r.Attila Konuk Yüksek Adalet Divan›'nda da yarg›lanm›fl ve 15Eylül 1961 tarihinde beraat etmifltir195.

Nazifi fierif Nabel; 1892 tarihinde Akseki/‹brad›'da do¤mufl-tur. Babas›n›n ismi Mustafa fierif Bey, annesinin ismi HayriyeHan›md›r. Nazifi fierif Nabel ilk, orta ve yüksek tahsilini ‹stan-bul'da yapm›fl ve 1913 y›l›nda T›p Fakültesi'ni bitirerek T›pDoktoru olmufltur. Nazifi fierif Nabel Balkan, Birinci Dünya ve

311

ANTALYA'DA S‹YAS‹ HAYAT (1923-1960)

190 BCA. Mua. F.K 030.10.0.0. Y.N.78.517.5.191 X. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Enver Karan), s.3,

4, 14.192 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (Attila Konuk).193 X. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Attila Konuk),

s.13, 14.194 BCA. Mua. F.K. 030.10.0.0. Y.N.78.517.5.195 XI. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Attila Konuk),

s.2, 9.

‹stiklal Harpleri'nde, askerlik vazifesini yedek yüzbafl› olarakyapm›flt›r. Nazifi fierif Nabel fiiflli Frans›z Hastanesi'nde asis-tanl›¤›n› yapm›fl Asabiye ve Akliye Mütehass›s› olmufltur. Dahasonra da ‹zmir ve Bursa Askeri Hastaneleri'nde çal›flm›flt›r. Na-zifi fierif Nabel, iki defa Bursa Belediye Baflkanl›¤›'na seçilmifl-tir. Evli ve befl çocuk babas› olan Nazifi fierif Nabel, Frans›zcave ‹ngilizce bilmektedir. Nazifi fierif Nabel 1930 y›l›nda Antal-ya milletvekili olarak, IV. Devrede TBMM'de bulunmufltur1 9 6.Nazifi fierif Nabel IX. Devrede de DP'den Antalya milletvekiliseçilmifltir. Bu seçimde 66.124 oy alm›flt›r1 9 7. Nazifi fierif Na-bel'in milletvekili oldu¤una dair tutanak, 18 May›s 1950 tarihin-de Antalya ‹l Seçim Kurulu'ndan al›nm›fl1 9 8 ve bu tutanak 5 Ha-ziran 1950 tarihinde TBMM'de onanm›flt›r1 9 9. Nazifi fierif Na-bel X. Devrede de Kastamonu milletvekili seçilmifltir2 0 0.

As›m Okur; 1911 y›l›nda Gündo¤mufl'ta do¤mufltur. Babas›-n›n ismi Fevzi Bey, annesinin ismi S›dd›ka Han›md›r. As›mOkur, Manavgat ‹lkokulu'nu bitirmifl, daha sonra Antalya Orta-okulu'nda ve Kabatafl ile Edirne Lisesi'nde okumufl ve buradanmezun olmufltur. As›m Okur ‹stanbul Üniversitesi T›p Fakülte-si'ne girmifl ve bu okuldan 1938-1939 ö¤retim y›l›nda mezun ol-mufltur. As›m Okur Gülhane Tatbikat Okulu'nu bitirmifl ve as-te¤men olarak 1940 y›l›n›n Nisan ay›nda 205. Da¤ Alay› Tabip-li¤i'nde çal›flm›flt›r. As›m Okur 52, 206 ve 207. Alaylarda date¤men olarak görev yapm›flt›r. As›m Okur terhis olduktan son-ra s›ras› ile Gündo¤mufl Hükümet Tabipli¤i'nde, Finike ve Ma-navgat S›tma Savafl Tabiplikleri'nde, Manavgat Hükümet Ta-bipli¤i'nde, Tokat Hastanesi Dahiliye servisinde de asistan ola-rak çal›flm›flt›r. As›m Okur bu görevde iken istifa etmifl ve ser-

CUMHUR‹YET DÖNEM‹NDE ANTALYA (1923-1960)

312

196 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (Nazifi fierif Nabel). 197 IX. Dönem TBMM Üyelerine Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Nazifi fierif

Nabel), s.4.198 BCA. Mua. F.K.30.10.0.0. Y.N.78.511.10. 199 IX. Dönem TBMM Üyelerine Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Nazifi fierif

Nabel), s.4.200 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (Nazifi fierif Nabel).

best hekim olarak çal›flmaya bafllam›flt›r. Ayr›ca çiftçilikle de ifl-tigal etmifltir. Evli ve üç çocuk babas› olan As›m Okur, Frans›z-ca bilmektedir201. As›m Okur, X. Devrede DP'den Antalya mil-letvekili seçilmifltir. Bu seçimde 84.268 oy alm›flt›r202. As›mOkur'un milletvekili oldu¤una dair tutanak, 6 May›s 1954 tari-hinde Antalya ‹l Seçim Kurulu'ndan al›nm›flt›r203.

Burhanettin Onat; 1894 y›l›nda Rodos'ta do¤mufltur. Babas›-n›n ismi Cafer Sad›k Bey, Annesinin ismi Münire Han›md›r.Burhanettin Onat lise tahsilini ‹stanbul ve Halep'te tamamlam›flve 1912 y›l›nda ‹stanbul T›p Fakültesi'ne girmifltir. BurhanettinOnat, Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda ‹htiyat Zabiti Talimga-h›'nda askerlik görevini yapm›fl ve harbin ilk iki senesinde Gü-müflsuyu Askeri Hastanesi'nde tabip muavinli¤i s›fat› ve baflça-vufl rütbesi ile çal›flm›flt›r. Fakültenin tekrar aç›lmas› üzerine de1918 y›l›nda T›p Fakültesi'nden diplomas›n› alm›flt›r. Burhanet-tin Onat, ihtisas›n› Gülhane Hastanesi'nde yapm›fl ve 1919 y›l›-n›n aral›k ay›nda Hilal-i Ahmer 5. ‹mdad-› S›hhiye Heyeti Ope-ratörlü¤ü görevi ile Ayd›n Cephesi'ne kat›lm›flt›r. Bir y›l sonracephenin bozulmas› üzerine önce Dinar, sonra Burdur Hilal-iAhmer Hastanesi'nde çal›flm›fl, daha sonra da Konya AskeriHastanesi'nde hizmet etmifltir. Burhanettin Onat 1922 y›l›n›nfiubat ay›nda da Antalya Askeri Menzil Hastanesi tayin edilmiflve 1923 tarihinde terhis edilinceye kadar bu hastanede çal›flm›fl-t›r. Burhanettin Onat, askerlik görevini tamamlad›ktan sonra,Antalya Memleket Hastanesi'ne tayin edilmifl ve iki sene buhastanede görev yapt›ktan sonra istifa ederek, serbest çal›flmayabafllam›flt›r. Burhanettin Onat, ‹kinci Dünya Savafl› esnas›ndada Orman Koruma Taburu Talimgah›'nda Tabur Hekimi olarakçal›flm›flt›r. Burhanettin Onat, ‹stiklal Harbi esnas›ndaki hizmet-lerine mukabil ‹stiklal Madalyas› ile taltif edilmifltir204.

313

ANTALYA'DA S‹YAS‹ HAYAT (1923-1960)

201 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (As›m Okur).202 X. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (As›m Okur), s.1.203 BCA. Mua. F.K. 030.10.0.0. Y.N.78.517.5.204 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (Burhanettin Onat).

Burhanettin Onat, 1930 y›l›nda teflekkül eden Serbest Cum-huriyet F›rkas›'n›n Antalya ‹dare Heyeti Baflkanl›¤›n› da yap-m›flt›r. Ayr›ca Serbest Cumhuriyet F›rkas›'ndaki görevinden do-lay›, 3 defa Denizli Mahkemesi'ne sevk edilmifltir205. Burhanet-tin Onat CHP'den 26 May›s 1946-10 Haziran 1947 tarihleri ara-s›nda Antalya Belediye Baflkanl›¤› görevinde de bulunmufl-tur206. Burhanettin Onat evli ve bir çocuk babas›d›r207.

Burhanettin Onat, IX. Devrede DP'den Antalya Milletvekiliseçilmifltir. Bu seçimde 68.269 oy alm›flt›r208. BurhanettinOnat'›n milletvekili oldu¤una dair tutanak 18 May›s 1950 tari-hinde, Antalya ‹l Seçim Kurulu'ndan al›nm›fl209 ve bu tutanakTBMM'de 5 Haziran 1950 tarihinde onanm›flt›r210. BurhanettinOnat X. Devrede ve XI. Devrede de DP'den Antalya milletveki-li olmufltur. Burhanettin Onat X. Devrede 83.941 oy alm›flt›r211.Bu devrede Burhanettin Onat'›n milletvekili oldu¤una dair tuta-nak, 6 May›s 1954 tarihinde Antalya ‹l Seçim Kurulu'ndan al›n-m›flt›r212. Burhanettin Onat XI. Devrede 66.195 oy alm›flt›r213.Burhanettin Onat Yüksek Adalet Divan›'nda da yarg›lanm›fl ve15 Eylül 1961 tarihinde 10 y›l a¤›r hapis, ömür boyu kamu hak-lar›ndan yasaklanma ve 3 y›l 4 ay müddetle Antalya'da UmumiEmniyet Nezareti alt›nda bulundurulma cezas› alm›flt›r214. Bur-hanettin Onat 14 Aral›k 1974 tarihinde vefat etmifltir215.

CUMHUR‹YET DÖNEM‹NDE ANTALYA (1923-1960)

314

205 TBMM Zab›t Ceridesi, Dönem: X, c.10, Ankara 29.2.1956.206 Muhammet Güçlü, Dr. Burhanettin Onat ve Hayat› (1894-1976), Antalya

2004, s.96.207 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (Burhanettin Onat).208 IX. Dönem TBMM Üyelerine Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Burhanettin

Onat), s.14.209 BCA. Mua. F.K.30.10.0.0. Y.N.78.511.10. 210 IX. Dönem TBMM Üyelerine Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Burhanettin

Onat), s.14.211 X. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Burhanettin

Onat), s.18.212 BCA. Mua. F.K. 030.10.0.0. Y.N.78.517.5.213 XI. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Burhanettin

Onat), s.2.214 XI. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Burhanettin

Onat), s.4.215 B. Onat, a.g.e., s.13.

Akif Sar›o¤lu; 1887 y›l›nda Antalya'da do¤mufltur. Babas›-n›n ismi Ali Talip Bey, annesinin ismi Havva Han›md›r. AkifSar›o¤lu idadi tahsilinden sonra, Bursa Ziraat Mektebi'ne ba¤l›olan Harir Darültalimi'ni tamamlam›fl ve buradan Halkal› ZiraatMekteb-i Alisi'ne girmifltir. Bu okuldan 1910 y›l›nda mezun ol-mufltur. Antep ve Antalya Böcekçilik Mektebi Müdürlükleri'ndebulunan Akif Sar›o¤lu, Halep Ziraat Mektebi Müdürlü¤ü göre-vinde iken, Halep Vilayeti Ziraat Müdürlü¤ü'nde ve daha sonrada s›ras› ile Adana ve Antalya Ziraat Müdürlükleri'nde bulun-mufltur. Antalya'da Belediye Baflkanl›¤› da yapm›flt›r. ‹stanbul‹nk›lâp Lisesi Müdürlü¤ü ile ‹stanbul ‹stiklal ve fiiflli Terakki Li-seleri'nde Tabiye Muallimli¤i görevinde de bulunmufltur. Evli ve5 çocuk babas› olan Akif Sar›o¤lu2 1 6, IX. Dönemde DP'den An-talya Milletvekili seçilmifltir. Akif Sar›o¤lu, bu seçimde 68.247oy alm›flt›r2 1 7. Milletvekili oldu¤una dair tutanak 18 May›s 1950tarihinde, Antalya ‹l Seçim Kurulu'ndan al›nm›fl2 1 8 ve bu tuta-nak 5 Haziran 1950 tarihinde TBMM'de onanm›flt›r2 1 9.

X. Devrede de Mu¤la milletvekili olarak TBMM'de bulunanAkif Sar›o¤lu, milletvekilli¤ini b›rakt›ktan sonra, Bart›n Çimen-to Fabrikalar› Türk Anonim fiirketi'nde ‹dare Meclisi Baflkanl›-¤› yapm›flt›r220.

Adnan Selekler; 1918 y›l›nda Antalya'da do¤mufltur. Baba-s›n›n ismi Macit Bey, annesinin ismi Zehra Han›md›r. AdnanSelekler 1936-1937 ö¤retim y›l›nda Antalya Lisesi'nden ve1939-1940 ö¤retim y›l›nda da Ankara Hukuk Fakültesi'nden bi-rincilikle mezun olmufltur. Adnan Selekler askerlik görevini ta-mamlad›ktan sonra avukatl›¤a bafllam›flt›r. Evli olan Adnan Se-

315

ANTALYA'DA S‹YAS‹ HAYAT (1923-1960)

216 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (Akif Sar›o¤lu).217 IX. Dönem TBMM Üyelerine Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Akif Sar›o¤-

lu), s.2218 BCA. Mua. F.K.30.10.0.0. Y.N.78.511.10. 219 IX. Dönem Üyelerine Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Akif Sar›o¤lu), s.2.220 ‹leri Gazetesi, S.2991, Antalya 18 Kas›m 1958, s.1.

lekler, üç çocuk babas›d›r221. Adnan Selekler XI. DevredeDP'den Antalya milletvekili seçilmifltir. Adnan Selekler bu se-çimde 65.879 oy alm›flt›r. Adnan Selekler Yüksek Adalet Diva-n›'nda da yarg›lanm›fl ve 15 Eylül 1961 tarihinde 4 y›l 2 ay a¤›rhapis ve 1 y›l 4 ay 20 gün müddetle Antalya'da Umumi Emni-yet Nezareti alt›nda bulundurulma cezas› alm›flt›r222.

‹brahim Subafl›; 1914 y›l›nda Elmal›'da do¤mufltur. Eflraftan‹dris a¤a o¤lu Ahmet Subafl›'n›n o¤ludur. Annesinin ismi Zey-nep Han›md›r. ‹brahim Subafl› ilk tahsilini tamamlamakta iken,Galatasaray Lisesi'ne gönderilmifl ve 1937-1938 ö¤retim y›l›n-da Galatasaray Lisesi'nin Ticaret K›sm›'ndan mezun olmufltur.‹brahim Subafl› 1938 y›l› içinde, ‹sviçre'nin Lozan fiehri'ndeYüksek Ticaret tahsiline devam etmifl ve 1939 y›l›nda ‹kinciDünya Savafl› bafllamadan önce yurda dönmüfltür. ‹brahim Su-bafl› 1939-1940 ö¤retim y›l›nda ‹stanbul Yüksek ‹ktisat ve Tica-ret Okulu'na girmifl ve iki y›l sonra, bu okulun Bankac›l›k k›s-m›ndan mezun olmufltur. ‹brahim Subafl› 1943-1945 y›llar›ndaaskerlik görevini yapm›fl ve 1946 seçimlerinde Elmal›'dan Ge-nel Meclis üyesi seçilmifltir. Frans›zca bilen ‹brahim Subafl›, ti-caret ve çiftçilik ile u¤raflm›flt›r223. ‹brahim Subafl›, evli ve dörtçocuk babas›d›r224. ‹brahim Subafl›, IX. Devrede DP'den Antal-ya milletvekili seçilmifl ve bu seçimde 67.881 oy alm›flt›r225. ‹b-rahim Subafl›'n›n milletvekili oldu¤una dair tutanak 18 May›s1950 tarihinde, Antalya ‹l Seçim Kurulu'ndan al›nm›fl226 ve bututanak 5 Haziran 1950 tarihinde TBMM'de onanm›flt›r227. ‹b-rahim Subafl› XI. Devrede de DP'den Antalya milletvekili seçil-

CUMHUR‹YET DÖNEM‹NDE ANTALYA (1923-1960)

316

221 TBMM Âzas›n›n Tercümi hal Ka¤›d› Örne¤i (Adnan Selekler).222 XI. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Adnan Selekler),

s.2, 4.5.223 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (‹brahim Subafl›)224 TBMM Albümü, Ankara 1958, s.19.225 IX. Devre TBMM Üyelerine Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (‹brahim Suba-

fl›), s.3.226 BCA. Mua. F.K.30.10.0.0. Y.N.78.511.10. 227 IX. Dönem TBMM Üyelerine Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (‹brahim Su-

bafl›), s.3, 5.

mifl ve bu seçimde 65.921 oy alm›flt›r. ‹brahim Subafl› YüksekAdalet Divan›'nda da yarg›lanm›fl ve 15 Eylül 1961 tarihindeberaat etmifltir228.

Ahmet Tekelio¤lu; 1907 tarihinde Antalya'da do¤mufltur.Babas›n›n ismi Hüseyin Bey, annesinin ismi Feride Han›md›r.‹lk, orta ve lise tahsilini Antalya'da yapan Ahmet Tekelio¤lu, ti-caret ve çiftçilikle u¤raflm›fl, ayr›ca s›cak iklimde yetiflen bitki-ler ile makineli ziraat üzerinde çal›flm›flt›r. Ahmet Tekelio¤lu‹talya, Almanya ve Fransa'da pratik ziraat ihtisas› yapm›flt›r.Evli ve bir çocuk babas› olan Ahmet Tekelio¤lu, az Frans›zcave Almanca bilmektedir229. Ahmet Tekelio¤lu, DP'nin Antalyateflkilat›n›n kurucular› aras›ndad›r ve 1950 y›l›na kadar bu par-tinin il baflkanl›¤›n› yapm›flt›r230. Ahmet Tekelio¤lu DP'den IX.Dönemde Antalya milletvekili seçilmifltir. Ahmet Tekelio¤-lu'nun milletvekili oldu¤una dair tutanak 18 May›s 1950 tarihin-de Antalya ‹l Seçim Kurulu'ndan al›nm›flt›r231. Ahmet Tekeli-o¤lu X. Devrede de DP'den Antalya milletvekili seçilmifltir. Ah-met Tekelio¤lu bu devrede 82.482 oy alm›flt›r.232. Ahmet Teke-lio¤lu'nun milletvekili oldu¤una dair tutanak 6 May›s 1954 tari-hinde Antalya ‹l Seçim Kurulu'ndan al›nm›flt›r233. Ahmet Teke-lio¤lu 27 Kas›m 1986 tarihinde vefat etmifltir234.

Ahmet Tokufl; 1919 y›l›nda Alanya'da do¤mufltur. Babas›n›nismi Hilmi Bey, annesinin ismi Sabiha Han›md›r. Ahmet Tokufl,Galatasaray ve Sen Jozef Lisesi'nde okumufltur. Lise ö¤renimini

317

ANTALYA'DA S‹YAS‹ HAYAT (1923-1960)

228 XI. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (‹brahim Subafl›),s.3, 5, 31.

2 2 9 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (Ahmet Tekelio¤lu); X. Dev-re TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Ahmet Tekelio¤lu), s.4.

230 X. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Ahmet Tekelio¤-lu), s.4.

231 BCA. Mua. F.K.30.10.0.0. Y.N.78.511.10. 232 X. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Ahmet Tekeli-

o¤u), s.10. 233 BCA. Mua. F.K. 030.10.0.0. Y.N.78.517.5.234 IX. Dönem TBMM Üyelerine Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Ahmet Teke-

lio¤lu), s.3.

tamamlad›ktan sonra da ‹stanbul Teknik Üniversitesi'ne girmiflve buradan 1946-1947 ö¤retim y›l›nda Yüksek ‹nflaat Mühendi-si olarak mezun olmufltur. Ahmet Tokufl'un ilk görevi, AlanyaBetonarme ‹skele ‹nflaat› Kontrol Yüksek Mühendisli¤idir. Ayn›zamanda Alanya Belediyesi'nin ifllerini de fahri olarak deruhteetmifltir. Askerlik görevini Yedek Subay olarak, Hava Kuvvetle-ri Kumandanl›¤› ‹nflaat Grubu Baflkanl›¤›'nda Tercüman (‹ngi-lizce) ve Yüksek Mühendis olarak yapan Ahmet Tokufl, millet-vekili seçilmeden önce Karayollar› Genel Müdürlü¤ü BeflinciBölge Yap›m fiefli¤i'nde Yüksek Mühendis olarak çal›flmaktaidi. Frans›zca ve ‹ngilizce bilen Ahmet Tokufl2 3 5, evli ve 3 ço-cuk babas›d›r2 3 6. Ahmet Tokufl, IX. Devrede DP'den Antalyamilletvekili seçilmifl ve bu seçimde 68.584 oy alm›flt›r2 3 7. Ah-met Tokufl'un milletvekili oldu¤una dair tutanak 18 May›s 1950tarihinde, Antalya ‹l Seçim Kurulu'ndan al›nm›fl2 3 8 ve bu tuta-nak 5 Haziran 1950 tarihinde TBMM'de onanm›flt›r2 3 9. AhmetTokufl X. ve XI. Devrede de DP'den Antalya milletvekili olmufl-tur. Ahmet Tokufl X. Devrede 83.696 oy alm›flt›r2 4 0. Ahmet To-kufl'un milletvekili oldu¤una dair tutanak, 6 May›s 1954 tarihin-de Antalya ‹l Seçim Kurulu'ndan al›nm›flt›r2 4 1. Ahmet Tokufl XI.Devrede de 65.818 oy alm›flt›r2 4 2. Ahmet Tokufl Yüksek AdaletDivan›'nda da yarg›lanm›fl ve 15 Eylül 1961 tarihinde 4 y›l 2 aya¤›r hapis, ömür boyu kamu haklar›ndan yasaklanma ve 1 y›l 4ay 20 gün müddetle Antalya'da Umumi Emniyet Nezareti alt›n-

CUMHUR‹YET DÖNEM‹NDE ANTALYA (1923-1960)

318

235 TBMM Âzas›n›n Tercüme-i hal Ka¤›d› Örne¤i (AhmetTokufl).236 TBMM Albümü, Ankara 1958, s.19.2 3 7 IX. Dönem TBMM Üyelerine Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Ahmet Tokufl),

s . 2 .238 BCA. Mua. F.K.30.10.0.0. Y.N.78.511.10. 2 3 9 IX. Dönem TBMM Üyelerine Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Ahmet Tokufl),

s . 2 .240 X. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Ahmet Tokufl),

s.10.241 BCA. Mua. F.K. 030.10.0.0. Y.N.78.517.5.242 XI. Devre TBMM Âzas›na Mahsus Zat ve Sicil Dosyas› (Ahmet Tokufl),

s.2.