MGA MGA PANLIPUNANG PANLIPUNANG KATURUANKATURUAN NG NG

SIMBAHANG SIMBAHANG KATOLIKOKATOLIKO

PROGRAMA SA PROGRAMA SA PAGHUHUBOG NG MGA PAGHUHUBOG NG MGA

PUNONG LINGKODPUNONG LINGKODCATHOLIC SSDM

(SERVANT LEADERSHIP FORMATION PROGRAM)

(CATHOLIC SOCIAL TEACHING)

ANO ANG KATOLIKONG PANLIPUNANG PAGTUTURO?

(WHAT IS CATHOLIC SOCIAL TEACHING?)

Kumakatawan sa doktrina na nilinang ng simbahan upang tumulong na maging saksi sa pananaw at pakay ng Panginoon Jesus Kristo sa ating lipunan, ekonomiya at pulitikal na buhay.

(Catholic Social Teaching is a body of doctrine developed by the Church to help us witness the vision and mission of Jesus Christ to our social, economic and political life.)

Pinagmulan ng pagtuturong Panlipunang Katoliko…

(ORIGIN OF CATHOLIC SOCIAL TEACHINGS…)

(Catholic Social Teachings come to us in a body of documents written by Pope Leo XIII and his successors up to

the present moment. )

Ang Katolikong pagtuturong panlipunan ay ipinahayag sa mahahalagang dokumentong isinulat ni Pope Leo XIII at ng mga sumunod hanggang sa kasalukuyan.

Mga Nakapaloob:

Kalagayan ng mga Manggagawa

(Rerum Novarum) 1891, Leo XIII

(On the Condition of Labor)(On the Condition of Labor)

Pagpapani-bago sa Kaayusang Panlipunan

(Quadragesimo Anno) 1931, Pius XI

(On Reconstructing the Social Order)

Ang Kristiyanismo at ang Panlipunang

Pag-unlad Mater et Magistra) 1961,

John XXIII.

(Christianity and Social Progress)

Ang Pastoral na Konstitusyon sa Simbahan at Makabagong

Mundo (Gaudium et Spes) 1965,

Vatican Council II

(Pastoral Constitution on the Church in the

Modern World)

• Sa Pag-unlad ng mga Tao (Populor um Prog ress io) 1967, Paul VI

(On the Development of Peoples)

Panawagan sa Pagkilos (Oc t oges im a Adveniens) 1971, Paul VI

(A Call to Action)

Katarungan sa Mundo

(Just ic ia in Mundo) 1971, Synod of

B ishops

(Justice in the World)

KAPAYAPAAN SA MUNDO

(Pacem in Terris) 1963, Pope John XXIII

(PEACE ON EARTH)

Pagpapalaganap ng Pananampalataya sa makabagong Mundo

( Evangel i i Nunt iandi ) 1975, Paul VI

(Evangelization in the Modern World)

• Mga Pangtaong Gawain (Laborem Exercens) 1981, John Paul II

• Mga Panlipunang Pangangailangan

• (Sollicitudo Rei Socialis) 1987, John Paul II

• Sa Ika-isandaang taong Anibersaryo ng Rerum Novarum (Centesimus Annus) 1991, John Paul II

LUKE 4:18

“SUMASAAKIN ANG ESPIRITU NG

PANGINOONSAPAGKA’T

HINIRANG NIYA AKO UPANG…(“THE SPIRIT OF THE LORD IS UPON ME, BECAUSE HE HAS ANOINTED ME TO…)

PAGBASA:MABUTING BALITA AYON KAY SAN LUCAS

IPANGARAL SA MGA DUKHA

ANG MABUTING BALITA…

(BRING GOOD NEWS TO THE POOR.)

SINUGO NIYA AKO UPANG IPAHAYAG SA

MGA BIHAG NA SILA’Y

LALAYA…

(HE HAS SENT ME TO PROCLAIM RELEASE TO THE CAPTIVES….)

AT SA MGA BULAG NA

SILA’Y MAKAKAKITA.

(AND RECOVERY OF SIGHT TO THE BLIND.)

UPANG BIGYANG

KALUWAGAN ANG MGA SINISIIL,

AT IPAHAYAG ANG

PAGLILIGTAS NA GAGAWIN

NG PANGINOON!

(TO LET THE OPPRESSED GO FREE, AND TO PROCLAIM THE YEAR OF THE LORD’S FAVOUR.)

ANG PITONG ANG PITONG PANGUNAHING PRINSIPYO PANGUNAHING PRINSIPYO

NG MGA KATURUANG NG MGA KATURUANG PANLIPUNANG KATOLIKOPANLIPUNANG KATOLIKO

((SEVEN ( 7) MAJOR PRINCIPLES OF CATHOLIC SOCIAL SEVEN ( 7) MAJOR PRINCIPLES OF CATHOLIC SOCIAL TEACHINGS) TEACHINGS)

UNANG PRINSIPYOUNANG PRINSIPYO

I. DIGNIDAD NG KATAUHANI. DIGNIDAD NG KATAUHAN

DIGNITY OF THE HUMAN PERSON

IKALAWANG PRINSIPYOIKALAWANG PRINSIPYOKARAPATAN AT MGA KARAPATAN AT MGA

KATUNGKULANKATUNGKULAN

(RIGHTS & RESPONSIBILITIES)

IKATLONG PRINSIPYOIKATLONG PRINSIPYOPANAWAGAN SA PAMILYA AT PANAWAGAN SA PAMILYA AT

PAKIKILAHOK SA KUMUNIDADPAKIKILAHOK SA KUMUNIDAD

CALL TO FAMILY, COMMUNITY & PARTICIPATION

UNIVERSAL DESTINATION OF GOODSUNIVERSAL DESTINATION OF GOODS

IKAAPAT NA PRINSIPYOUNIBERSAL NA DESTINASYON

NG MGA BAGAY

IKALIMANG PRINSIPYOIKALIMANG PRINSIPYOPAGKILING SA MGA PAGKILING SA MGA

MAHIHIRAP MAHIHIRAP

(PREFERENTIAL OPTION FOR THE POOR)(PREFERENTIAL OPTION FOR THE POOR)

IKAANIM NA PRINSIPYOIKAANIM NA PRINSIPYODIGNIDAD NG GAWAIN AT DIGNIDAD NG GAWAIN AT

PANLIPUNANG KATARUNGANPANLIPUNANG KATARUNGAN

(THE VALUE OF WORK AND SOCIAL JUSTICE)

IKAPITONG PRINSIPYOIKAPITONG PRINSIPYOPANGANGALAGA SA MGA PANGANGALAGA SA MGA

NILIKHA NG DIYOSNILIKHA NG DIYOS

CARE FOR GOD’S CREATION

UNANG PRINSIPYO UNANG PRINSIPYO ANG DIGNIDAD O DANGAL NG ANG DIGNIDAD O DANGAL NG

TAOTAO

Ang dignidad ng Katauhan ay siyang Pundasyon o batayan ng lahat ng katuruan ng panlipunang Katoliko!

““Ang tao ay Ang tao ay nilikha na nilikha na kawangis kawangis at katulad at katulad ng Diyos.”ng Diyos.”

Gen 1:26Gen 1:26

Ang Sangkatauhan ay nasisiyahan sa katangi-

tanging Dakilang Lumikha…

ITO ANG KASAGRADUHAN NG ITO ANG KASAGRADUHAN NG BUHAY NG TAOBUHAY NG TAO

BUHAY AT BUHAY AT DANGAL NG TAODANGAL NG TAO

Sa mundong ating ginagalawan, na ngayon ay tunay na naapektuhan na ng materialismo at nakakabahalang pagkawala ng respeto sa buhay ng tao…

Ang Inang Simbahan ay patuloy na nagpapahayag na ang buhay ng tao ay banal

Ang dignidad ng tao ay siyang sandigan ng moral na pananaw ng isang komunidad o sambayanan o kalipunan!

ANG MGA TAO AY DI NAWAWALAN NG DANGAL DAHILAN SA KAPANSANAN, KAHIRAPAN O KAKULANGAN NG TAGUMPAY O LAHI.

ANG TAO AY NAKAHIHIGIT O NAKAKALAMANG SA MGA BAGAY !

ANG KATAUHAN AY NAKAHIHIGIT SA PAGKAKAROON O PAGTATAGLAY !

Ang mga tao lang ang Ang mga tao lang ang nagtataglay ng handog ng nagtataglay ng handog ng katalinuhan at kalooban …katalinuhan at kalooban …

Sa ganitong paraan taglay natin ang pagkakatulad natin sa Diyos, makatuwid, banal o sagradong dangal!(St. Thomas Aquinas, Summa Theologica)

Sa plano o disenyo ng Diyos ang bawat isa ay tinawag upang paunlarin at tuparin sa kanyang sarili sapagkat bawat buhay ay bokasyon!

Sa pagsilang ang bawat isa ay pinagkalooban ng kakayahan at katangian upang ito ay linangin ng tao na magbubunga tungo ang pag-unlad ng sangkatauhan!Development of Peoples (13)

Sapagkat likas sa kanyang kaibuturan ang katauhang panlipunan…

At hangga’t hindi nya inuugnay ang sarili sa iba, ay hindi siya mabubuhay o hindi niya malilinang ang kanyang

mga kakayahan!

Ang ating likas na panlipunan at ang paglago ng pagkamulat sa dignidad o dangal ay magtuturo sa atin tungo sa Diyos at patungo sa ating kapwa!

Ang mga tao ay may kakayahang Ang mga tao ay may kakayahang makipag-ugnayan ng may makipag-ugnayan ng may

pagmamahal sa bawat isa…pagmamahal sa bawat isa…

Isang relasyon na tunay nating hinahangad ang kabutihan ng ating kapwa o kaibigan!

Matatagpuan lamang ng Tao ang sarili sa Matatagpuan lamang ng Tao ang sarili sa pamamagitan ng tapat ng paghahandog pamamagitan ng tapat ng paghahandog ng sarili …ng sarili …

Ang ating ugnayan sa iba ay nakasalalay sa karangalan o dangal na ibinabahagi!

Ang tao ay Ang tao ay maaaring maaaring masindak sa mga masindak sa mga responsibilidad o responsibilidad o tungkuling tungkuling kailangang tuparin kailangang tuparin hanggang ang hanggang ang kanyang katayuan kanyang katayuan sa buhay ay sa buhay ay nagpapahintulot nagpapahintulot na maramdaman na maramdaman nya ang kanyang nya ang kanyang karangalan!karangalan!

Nguni’t ang kalayaang pantao Nguni’t ang kalayaang pantao ay naiinbalido o nalulumpo ay naiinbalido o nalulumpo kapag ang tao ay nalubog na kapag ang tao ay nalubog na dahil sa sobrang kahirapan…dahil sa sobrang kahirapan…

Ito ay nanunuyot o natutuyo kapag ang tao ay nagpalayaw sa maraming ginhawa at sarap sa buhay

MGA MALING MGA MALING HALINTULAD NA HALINTULAD NA INIHALILI SA DIGNIDAD INIHALILI SA DIGNIDAD NG TAONG TAO

KAGANDAHANKAGANDAHAN

SALAPISALAPI

MGA PAG-AARIMGA PAG-AARI

KATUNGKULANKATUNGKULAN

TATAKTATAK

MGA BANTA SA MGA BANTA SA DIGNIDAD NG TAODIGNIDAD NG TAO

ABORSYONABORSYON

EUTHANASIAEUTHANASIA

HATOL NA BITAY O HATOL NA BITAY O KAMATAYANKAMATAYAN

DIGMAANDIGMAAN

TSISMISTSISMIS

Ang paninindigan ng simbahan na laban sa paggamit ng parusang kamatayan ay nakasalalay sa dangal o dignidad ng tao

Hindi nawawala o natatalo ang dangal o dignidad ng tao sa pamamagitan ng pagkaka-sala kahit na makagawa ng paglabag sa iba.

Ang paninin-digan o po-sisyon ng simbahan ay ipagtanggol ang buhay ng tao mula sa kanyang paglilihi hanggang sa likas na kamatayan

Ang nangungunang pananagutan ay ang pagtataguyod, pangangalaga at pagtatanggol ng dignidad ng tao na nananatili sa bawat kasapi ng lipunan

Hindi lang ito pagtanggal o Hindi lang ito pagtanggal o pagwawaksi ng gutom o pagwawaksi ng gutom o pagbabawas ng kahirapanpagbabawas ng kahirapan

Ito ay ang pagbuo ng daigdig na ang bawat tao o nilalang anuman ang kanyang lahi, relihiyon o awtoridad ay makapamuhay ng ganap o lubos.

Bawat isa sa atin ay may Bawat isa sa atin ay may magagawa!magagawa!

IKALAWANG IKALAWANG PRINSIPYOPRINSIPYO

MGA KARAPATAN MGA KARAPATAN AT AT

RESPONSIBILIDAD RESPONSIBILIDAD O PANANAGUTANO PANANAGUTAN

Mula sa pananaw ng Katoliko, anumang talakayan ng mga karapatang pantao ay nagsisimula sa dangal o dignidad ng tao na siyang pundasyon ng lahat ng mga karapatan!

MGA URI NG MGA URI NG KARAPATANKARAPATAN

MGA LIKAS NA MGA LIKAS NA KARAPATAN O KARAPATAN O

KARAPATANG NATURALKARAPATANG NATURAL

Hindi maaaring Hindi maaaring isalin o ilipatisalin o ilipat

Ganap o lubosGanap o lubosKatutubo o likasKatutubo o likasKaloob ng DiyosKaloob ng DiyosDi-malalabagDi-malalabagMalinaw o Malinaw o maliwanag at maliwanag at lantadlantad

MGA KARAPATANG MGA KARAPATANG MAGBUO O MAGBUO O MAGTAYOMAGTAYO

Gantimpala ng Gantimpala ng lokal at lokal at awtoridad pantaoawtoridad pantao

Limitado o may Limitado o may hanggananhangganan

Maaaring Maaaring maisalin o ilipatmaisalin o ilipat

MGA KARAPATANG MGA KARAPATANG UNIBERSAL O UNIBERSAL O

PANLAHATPANLAHAT

Hindi maaring alisinBahagi ng pagkatao

Walang pansin o di –pinapansin ang kasarian, idad, o gulang, estado o lugar.

Ang karapatan sa buhay ay higit pa sa karapatang maisilang…

Sentro ng ganitong katuruan na ang bawat nilalang ay may karapatang mamuhay na disente o kainamang buhay

Karapatang MabuhayKarapatang MabuhayPangalagaan ang sarili, pisikal, moralidad at espirituwal.

Karapatan sa EdukasyonKarapatan sa EdukasyonNakalaan sa pagkatuto at paggamit ng karunungan para sa kabutihan ng lahat.

Karapatan sa Pagkain at TirahanKarapatan sa Pagkain at TirahanTugisin ang mga pagkakataon bilang paraan sa pagkabuhay o pamumuhay

Mga Karapatang PulitikalMga Karapatang PulitikalBumoto ng matalino at magbantay ng may kasan-tuhan ng pagboto o paghalal

KarapatangMakilahok ng KarapatangMakilahok ng Aktibo sa Gawaing Aktibo sa Gawaing

-Pampubliko-Pampubliko

Makibahagi sa kabutihan o kagalingan panlahat.

Mga Karapatang pang-ekonomiyaMga Karapatang pang-ekonomiya

Magtrabaho ng walang pagpipilit o pwersa, upang maging produktibo o mabunga bilang pagsunod sa mga alintuntunin ng kompaniya.

Sa Pagpili ng isang Sa Pagpili ng isang bokasyonbokasyon

Magkaroon ng isang pamilya upang mahalin at igalang ang bawat kasapi upang ipagkaloob ang mga pangangailangang pisikal, espirtual at pansarili.

Karapatan sa integridad ng Karapatan sa integridad ng pangangatawanpangangatawan

Pangalagaan ang kalusugang pisikal o pangkatawan, pag-iwas sa kalayawan o indulhensya na nakakasama sa kalu-sugan, para makaiwas sa pamamaraang medikal na mapanganib sa buhay.

Ang katuruang sa Katolikong panlipunan ay kumikilala sa karapatang pantao na kailangan sa pangangalaga ng dangal ng tao

Ito ay para sa lahat!Ang taong naninirahan sa Asya, Aprika, o Latin Amerika ay may katulad na karapatan gaya ng isang taong naninirahan sa Amerika.

(Economic Justice for All,17)

MGA PANANAGUTANMGA PANANAGUTAN

Ang pagtalakay sa mga karapatang pantao ay hindi ganap pag walang pananagutan!

Ang dignidad pantao ay nangangaila-ngan ng pagtupad sa mga responsi-bilidad o pananagutan para sa ating buhay…

Para sa kabutihan ng ating kapwa…

Para sa kapakanan ng lahat

Para sa mga nag-aangkin ng kanilang sariling karapatan, subalit nakakalimutang ipatupad ang kanilang mga tungkulin, ay mga taong bumubuo ng isa at nagwawasak sa iba

Sapagka’t ang mga tao ay likas na Sapagka’t ang mga tao ay likas na panlipunan, sila ay nakalaan na panlipunan, sila ay nakalaan na makapamuhay sa iba at maghanap-makapamuhay sa iba at maghanap-buhay para sa kapakanan ng iba!buhay para sa kapakanan ng iba!

Peace on Earth (30-31)Peace on Earth (30-31)

Ito ay mahirap kapag labis ang pagtuon sa mga sariling karapatan

Isa sa mga seryosong tungkulin ay ilang Isa sa mga seryosong tungkulin ay ilang bagay ang uunahin na kung saan ay may bagay ang uunahin na kung saan ay may karapatang angkinin subalit maaaring karapatang angkinin subalit maaaring alipustain!alipustain!

Mula sa lakas at kabutihan ng pamayanan◦ (Peace on Earth,44

Isa sa mga dakilang pananagutan ay tumulong mabuo ang malusog na mga pamayanan, lokal, pambansa at global!

Di lang natin kailangang igalang Di lang natin kailangang igalang ang mga kapatang pantao kundi ang mga kapatang pantao kundi kailangan ding pangalagaan at kailangan ding pangalagaan at ipagtanggol ang mga itoipagtanggol ang mga ito

PRINSIPYO IIIPRINSIPYO III

PANAWAGAN SA PANAWAGAN SA PAMILYA, PAMILYA,

PAMAYANAN AT PAMAYANAN AT PAKIKILAHOKPAKIKILAHOK

Ang Pamilya ang unang paaralan Ang Pamilya ang unang paaralan sa paghuhubogsa paghuhubog

Ito ang pangunahing bahagi ng pamayanan

Tayo ay nabubuhay , Tayo ay nabubuhay , nalilinang at lumalago sa iba’t nalilinang at lumalago sa iba’t

–ibang anyo ng pamayanan–ibang anyo ng pamayanan

Pamilya

Paaralan

Simbahan

Gawain

Pagpapahinga o pagrerelax

Pagbubulontaryo o Kusang paglilingkod

Sa mag-anak tayo natututo kung sino tayo Sa mag-anak tayo natututo kung sino tayo at kung paano makikipag-ugnayan sa iba!at kung paano makikipag-ugnayan sa iba!

Na kung saan tayo ay natutong magmahal at

kayang magmahal ng iba!

Itong pangunahing leksyon ay nag-uudyok o naghahatid sa mga kasapi ng mag-anak na makapamuhay na responsabling kasapi ng lipunang naghahandog….

Ang ugnayang panlipunan na kung saan tayo naninirahan at ang hanapbuhay ng mag-anak ay mahalaga para sa ating sariling pag-unlad!

Ang ating tungkulin o responsibilidad Ang ating tungkulin o responsibilidad bilang Kristyano ay ang …bilang Kristyano ay ang …

Katarungan o pagmamahal ay maaaring maisakatuparan sa paglikha ng ating kontribusyon, mga ahensyang nakatalaga sa pag papabuti ng buhay ng tao

“Ang mga Kristyano ay kailangang tuparin ang kanilang panlupang obligasyon at tungkulin sa katapatan at kahusayan.

Sila ay kailangan kumilos bilang nabubuhay sa mundo sa kanilang mag-anak, propesyon, panlipunan, kultural, at buhay pulitikal”

Justice in the World (38, 1971)

Ang mabisang paggawa at kumpetisyon sa Ang mabisang paggawa at kumpetisyon sa pamilihan ay kailangan gawing mahinay at pamilihan ay kailangan gawing mahinay at katamtaman lamangkatamtaman lamang

na may pagmamalasakit para sa pamaraan, hanap-buhay, o talatakdaan, bayad sa kompensasyon, suporta ay nagbabanta sa bigkis ng mag-awasa at ng mga anak nila.

(Eco Justice for All,9)

Ang pagsisikap ng simbahan sa edukasyon ay kailangan napapaloob sa kambal na layunin at ng repormang panlipunan sa liwanag ng pagpapahalagang Kristyano.(Economic Justice for All, 34)

Ang mga partidong pulitikal ay kailangan di piliin o panigan ang kanilang sariling kapakanan ng hihigit pa sa kabutihan o kagalingan panlahat!

(Church in the Modern World,75)

Ang lahat ng tao ay may tungkulin na maki bahagi sa dakilang hamon sa paglikha ng kabutihang panlahat

(Call to Action)

Sa lahat ng larangan ng buhay ang Sa lahat ng larangan ng buhay ang Kristyano ay may pagkaka-taong ilagay sa Kristyano ay may pagkaka-taong ilagay sa mabisang pag-kilos ang kanilang mabisang pag-kilos ang kanilang pananam-palataya, pag-asa, at pag-ibig…..pananam-palataya, pag-asa, at pag-ibig…..

Isinagawa natin ang ating hanapbuhay mula sa ating mag-anak at sa mga nagkusa sa ating pamayanan sapagka’t ito ang mga pamamaraang praktikal sa pagsunod sa mga utos ni Kristo….

Magmahalan ang bawat Magmahalan ang bawat isa!isa!

IKA-APAT IKA-APAT NA NA

PRINSIPYOPRINSIPYO

PAGKAKAISA PAGKAKAISA AT AT

KABUTIHAN KABUTIHAN NG LAHATNG LAHAT

COMMON GOODCOMMON GOODUNIVERSAL DESTINATION UNIVERSAL DESTINATION

OF GOODSOF GOODS

Matutong isabuhay ang pagkakaisa ay nangangahulgan ng “pagmamahal sa ating kapwa” na may dimensyong pangkalahatan!

Ang isang makataong Ang isang makataong pamilya ay..pamilya ay..

Isang pamilya na ang bawat isa ay may katungkulan na na makatulong sa ikakabuti ng bawat miyembro nito!

Isinasagawa nito ang kagustuhan ng Diyos na maging banaI ang mga tao hindi lamang paisa -isa kung hindi buong sangkatauhan

Ang sangkatauhan na kumikilala sa Kanya bilang Katotohanan and naglilingkod ng buong tapat.. (Church in the Modern World, 32)

Ang pagkakaisa, tulad ng pagmamahal ay ipinadarama sa kapwa ng higit pa sa sarili at nagbubunga ng pasasalamat, pagpapatawad at pakikipagkasundo na inaasahan sa mga sumusunod kay Kristo!

Sa pamamagitan ng Sa pamamagitan ng Pagkakaisa…Pagkakaisa…Ay tinitingnan natin ang ating kapwa na mga buhay na imahe ng Diyos;

Nakikita natin ang bawat tao na nilikha sa imahe at kawangis ng Diyos;

Nakikita natin ang pagkakaugnay-ugnay natin sa lahat ng ating kapwa-tao!

Ang panawagan ng Pagkakaisa ay Ang panawagan ng Pagkakaisa ay ang tumugon tayo sa mga ang tumugon tayo sa mga pangangailangan ng ating kapwa sa pangangailangan ng ating kapwa sa mga nakakatulong na konkretong mga nakakatulong na konkretong pamamaraan!pamamaraan!

Ang hindi natin pagbibigay ng pagkain sa isang taong mamatay na sa gutom ay maituturing din na nakadagadag sa ating kasalanan dahil sa kanyang pagkamatay!

Ang hindi natin pagtulong sa Ang hindi natin pagtulong sa mga taong nangangailangan ay mga taong nangangailangan ay nagpapakita ng ating kawalan nagpapakita ng ating kawalan ng pananampalataya!ng pananampalataya!

Ito ay isang pagkakataon na Ito ay isang pagkakataon na makatugon sa matinding makatugon sa matinding pangangailangan ng ating kapwa at pangangailangan ng ating kapwa at tulungang baguhin kung ano man tulungang baguhin kung ano man ang dahilan ng kanilang kahirapan…ang dahilan ng kanilang kahirapan…

Kasalanan ito sa ating parte kung Kasalanan ito sa ating parte kung sa kabila ng ating kaalaman ay sa kabila ng ating kaalaman ay tumanggi tayong tumulong at tumanggi tayong tumulong at kumilos!kumilos!

Ang pakikiisa ay hindi lamang Ang pakikiisa ay hindi lamang ang maramdaman natin ang ang maramdaman natin ang pagkaawa sa isang taong pagkaawa sa isang taong nahihirapan…nahihirapan…

Sa halip ay isa itong matibay at pangmatagalang pagbibigay ng sarili o pagtulong para sa kabutihan ng bawat tao at bansa…

Ang Pakikiisa ay nagtuturo sa atin na Ang Pakikiisa ay nagtuturo sa atin na makita ang mahihirap hindi bilang mga makita ang mahihirap hindi bilang mga

problema …problema …

Sa halip ay mga pangunahing tagapag-buo ng bago at higit na makataong kinabukasan para sa bawat isa! (Peace on Earth,14)

Walang isang bansa o mga bansa ang makapagtataguyod ng panghabang panahong kaunlaran kapag ang pangangailangan ng ibang bansa ay masasakripisyo!

Ang Pakikiisa ay nakakatulong na makabuo ng pagsasamahan sa lahat ng antas ng mga ugnayan ng mga tao sa bawat isa, sa mga bansa, at sa kabila pa ng internasyonal na hangganan!

Ang Kapayapaan ay mangyayari lamang kapag ang lahat ng tao at bansa ay igagalang ang tawag ng Diyos na maging isang pamilya, at ang lahat ay mangangako na isabuhay ang pagkakaisa!

Ang Pagkakaisa ay isang pamamaraan tungo sa kapayapaan at isang uri ng pag-unlad na magtataguyod ng kapayapaan!

Ang Kapayapaan ay bunga ng Ang Kapayapaan ay bunga ng Katarungan!Katarungan!(Ang Simbahan sa Makabagong Mundo, (Ang Simbahan sa Makabagong Mundo, 78)78)

IKA-LIMANG IKA-LIMANG PRINSIPYOPRINSIPYO

PAGKILING SA MGA PAGKILING SA MGA HIGIT NA HIGIT NA

NANGANGAILAN AT NANGANGAILAN AT MAHIHINAMAHIHINA

Preferential option for the poorPreferential option for the poor

“Hindi kailanman nasiyahan ang sangkatauhan sa sobrang kayamanan, ari-arian at pang-ekonomiyang kapangyarihan…

…Subali’t ang malaking bahagi pa rin ng populasyon ay nakakaramdam ng matinding gutom at kahirapan habang ang hindi mabilang na tao naman ay nakakaranas ng kamangmangan.” (The Church in the Modern World,4)

Sa mga mahihirap at makita natin silang mga kapatid nating kaagapay sa ating mga pangarap at adhikain!

Si Juan Pablo II ay nananawagan na Si Juan Pablo II ay nananawagan na suriin natin ang ating pakikitungo…suriin natin ang ating pakikitungo…

Iwanan ang mga pananaw Iwanan ang mga pananaw na…na…

Nakikita ang mga mahihirap na pabigat at umuubos sa bunga ng paghihirap ng iba!

Ang pagkiling sa mahihirap ay nananawagan na tumugon tayo sa kanila sa mas makahulugan at malalim na paraan ng higit sa pagbibigay ng pera…

Ito ay nangangahulugan ng ating pagkilos tungo sa pagbabago sa ating lipunan at mundo…

Ang pagbabago ay may layuning tulungan ang mga higit na nangangailangan na mabuhay ng disente o marangal at mapagtanto ang kanilang dignidad!

Ang Pagkiling sa Mahihirap ay nangangailangan ng matibay nating pakikiisa sa kanila!

Dito pa lamang natin makikita kung ano ang kailangang baguhin sa ating mga buhay at sa straktura ng lipunan!

Ang pagkiling sa mahihirap ay hindi ibig sabihin na magiging comportable na tayo dahil alam na nating nakapagbigay na tayo ng tulong na pera sa kanila sa o sa isang kawanggawa para sa mahihirap…

Ang Pagkakawanggawa ay Ang Pagkakawanggawa ay hindi sapat!hindi sapat!

Handa dapat nating baguhin ang pamamaraan ng ating buhay at baguhin ang mga alituntunin at batas ng mga institusyon upang ang mga mahihirap ay hindi umasa lamang sa mga kawanggawa!

Ang Pangunahing Layunin ayAng Pangunahing Layunin ayAng pag-aalay ng sarili para sa mahihirap ay matulungan silang maging aktibong miyembro sa buhay ng lipunan…

Ang makibahagi at makatulong Ang makibahagi at makatulong para sa pangkalahatang para sa pangkalahatang

kabutihan…kabutihan…

ANG MORALIDAD NA ASPETO NITO ANG PINAKAMAHALAGANG DAPAT PAGTUUNAN! Economic Justice for All, 170

Ang pakikitunggali laban sa Ang pakikitunggali laban sa kahirapan at destitusyon ay kahirapan at destitusyon ay hindi sapat…hindi sapat…

Ang pakikitunggali ay bahagi ng gawain na maging bahagi na makabuo ng mundo na ang bawat tao ay nabubuhay ng ganap at marangal, buhay na malaya sa anumang pang-aalipin …

Isang mundo na ang kalayaan ay hindi sa salita lamang…

Na ang mahirap na si Lasaro ay makakaupo sa isang hapag kainan na kasama ang mayaman!

On the Development of Peoples, 47)

Kaya ba nating mabuhay at magkapagdesisyon na kontrolin

o bawasan ang ating mga pangangailangan

Sa mga pamamaraan na hahayaan natin ang ating kapwa na may mga higit na pangangailangan na mabuhay ng may dignidad?

IKA-ANIM IKA-ANIM NA NA

PRINSIPYOPRINSIPYO

ANG DIGNIDAD ANG DIGNIDAD NG PAGGAWA NG PAGGAWA

AT MGA AT MGA KARAPATAN NG KARAPATAN NG MANGGAGAWAMANGGAGAWA

Ang trabaho o gawain ay pundamental na aspeto o bahagi ng ating

pagkatao.Work is a fundamental dimension of our

existence on earth! On Human Work, 4

Ang pagtatrabaho ay hindi isang pamamaraan lamang upang kumita ; sa halip ito ay isang uri ng pagpapatuloy na pakikibahagi sa mga nilikha ng Diyos!

Mga pangunahing karapatan ng mga Mga pangunahing karapatan ng mga manggagawamanggagawa

Ang karapatang makapagtrabaho ng epektibo o mabunga.

Ang karapatan na tumanggap ng tama at disenteng suweldo

Ang karapatan na makapag-organisa at sumapi sa mga samahan o grupo

Ang karapatan na magkaroon ng sariling pagaari. Ang karapatan na makapag-umpisa ng pansariling

kabuhayan

Ang paggawa ay ang paggawa Ang paggawa ay ang paggawa na kasama ng iba…na kasama ng iba…

At paggawa para sa kapwa…

Isa lamang itong paraan na Isa lamang itong paraan na may ginagawa tayo…may ginagawa tayo…

Para sa ating kapwa- tao!

Dahil kapag ang Tao ay Dahil kapag ang Tao ay gumawa o nagtrabaho…gumawa o nagtrabaho…

Ay pina-uunlad niya ang kanyang sarili…

Marami siyang natutunan…

Napapalago at napapa-unlad niya ang kanyang mga pag-aari…

Nakalalabas siya sa kanyang sarili at mas malawak ang nararating nito… (Church in the Modern World,35)

Ang paggawa Ang paggawa ay ang ating ay ang ating pagtanggap na pagtanggap na ang ating ang ating kaalaman at kaalaman at talino.talino.

Ay biyayang Ay biyayang galing sa galing sa Panginoon para Panginoon para gamitin at gamitin at maibahagi sa maibahagi sa pamamagitan pamamagitan natin para sa natin para sa lahat ng anak lahat ng anak ng Diyos!ng Diyos!

Ang kahalagahan ng paggawa ay hindi isang gawain na dapat gawin…

O ang mga produktong ibubunga nito mula sa paggawa…

Sa katunayan na ang gumagawa o nagtatrabaho ay tao…

At ang taong gumagawa o nagtatrabaho ay higit na mahalaga sa gawaing ginagawa!

Ang kahalagahan ng isang gawain ay hindi sinusukat kung anong ginagawa…

O kung gaano kahalaga ang gawaing ito para sa lipunan…

O kung magkano ang kabayaran…

Sa halip ay ang dignidad na ibinibigay ng gawaing ito sa taong gumagawa!

Ang Tatlong Karapatan ng manggagawa na kinakailangan para mapangalagaan ang dignidad ng tao:

Ang karapatan sa maayos na trabaho

Ang karapatan sa tama at makataong sahod o suweldo

Ang karapatan sa pangkalahatang kasunduan (collective bargaining)

Ang gawain ay mahalaga upang mauunawaan natin ang banal na dignidad at maisabuhay natin ito sa pamamagitan ng pagpapaunlad at tamang paggamit ng mga biyaya ng Diyos na kaloob sa bawat isa sa atin!

IKAPITONG IKAPITONG PRINSIPYOPRINSIPYO

PANGANGALAGA PANGANGALAGA SA MGA SA MGA

NILIKHA NG NILIKHA NG DIYOSDIYOS

ANG LAHAT NG NILIKHA AY PAG-AARI NG DIYOS!

“Sa Panginoon ang lupa’t kabuuan nito, ang daigdig at mga mamayan dito.“Salmo 24:1

Nilikha ng Diyos ang lahat ng bagay upang ating magamit at

pakinabangan…

Maibahagi sa ating kapwa…

At pangalagaan ito para sa mga susunod pang miyembro ng pamilya ng Diyos!

Kapag inabuso natin ang mundo tayo gumagawa ng mga hakbang na sumasalungat sa tunay na kahulugan ng pagiging tao

Renewing the Earth, 2

Ang maling paggamit ng kalikasan o ang pagkamkam ng mga lupain, tubig o ng iba pang produkto nito ay

pagtatakwil sa ninanais ng Diyos na ang paglikha ng mga biyayang ito ay para maitaguyod at mapalunlad ang lahat ng tao!

Hindi lamang ang ating pang ekonomiyang pangangailangan ang dapat maging panuntunan kung paano gagamitin ang kalikasan!

ANO MANG PAG-AARI NG DIYOS…

AY PAG-AARI NG LAHAT!

Economic Justice for All, 34

At para sa At para sa kabutihan ng ating kabutihan ng ating kapwa!kapwa!

Ano mang bunga mula Ano mang bunga mula sa likas na yaman ng sa likas na yaman ng

kalikasan…kalikasan…

Ay nakasalalay sa Ay nakasalalay sa ating mga kamay…ating mga kamay…

Upang gamitin para Upang gamitin para sa ating kabutihan…sa ating kabutihan…

Ang Panlipunang Katuruan ng Simbahan ay nagpapa-alala sa atin na ang mga mahihirap at ang mga walang kapangyarihan ang nakakaranas ng pinakamatinding bunga ng mga pagkasira ng ating kalikasan sa ngayong panahon…

Sila ang kalimitang nakatira sa mga lugar na sobrang dumi..

Na ang kapitbahayan ay ginagawang tapunan ng mga nakalalason na basura…

Na ang tubig ay hindi maaring inumin!

Ang pag-aalaga sa mundo at pag-aalaga sa mga tao ay magkasama, lalo na kung ang mga tao ay mahihirap at mahihina …

Turuan silang magkaroon ng lakas at talino na makaalis sa kahirapan at pangalagaan ang kanilang sarili sa pamamaraan na hindi nakakasira sa kalikasan!

Hindi natin malulutas ang suliraning pangkalikasan

Hangga’t hindi tayo nagkakaroon ng mapanuring pananaw sa uri ng ating pamumuhay!

(Ecological Crisis, 13)

GOD BLESS!GOD BLESS!MARAMING SALAMAT MARAMING SALAMAT

PO!PO!

HAWAK-KAMAY!HAWAK-KAMAY!