courage by gampa nageswararao

~°K«#

QÆOáê <åˆQâ◊fi~ü~å=ÙMA (Psychology); MA (Counselling andPsychotheraphy); MBA (HRM),M.Phil (Psychology)98490 00026email: [email protected]: www.gampa.in

www.facebook.com/gampa.inwww.youtube.com/gamparao

Ñ¨Ù#~°∞‡^Œ„}

JHÀì|~ü, 2013

=ÚY z «„O

Z<£. â◊t èŒ~°~å=Ù

=Ú Œ„}

"≥Å

~°∂.200/–

No Part of This Book May be Reproduced orTransmitted by any means without permission

NEW VISION PUBLICATIONSD.No.1-9-644/A/1, Vidyanagar, Hyderabad-44.

040-27605829, 27663376, 99483 35306

A PersonalityDevelopment Book

QÆOáê <åQâ◊fi~ü ~å=Ù

Presented to .....................................

.........................................................

Presented by

.........................................................

Date .................................................

<å Ç¨Ï$ ŒÜ«∞Ñ¨Ó~°fiHõ Hõ$ «[˝ «Å∞

QÆOáê <åQâ◊fi~ü ~å=Ù

<å‰õΩ [#‡ WzÛ# QÆOáê <åQÆ=∞}, QÆOáê qâ◊fi<å äŒO QÍiH

J#flÜ«∞ºÅ∞ _®.l.P~ü.eOQÆ=¸iÎ, QÆOáê ~°"Õ∞+π QÍiH, «=Ú‡_»∞ QÆOáê ^•"≥∂ Œ~ü

<å‰õΩ =∂~°æ Œ~°≈‰õΩxQÍ #_çÑ≤ã∞Î#fl N Ü«∞O_»=¸i g~O„ Œ<å ä£ QÍiH

<å‰õΩ Jxfl"Õà◊ÖÏ ã¨Ç¨ÏHõiã¨∞Î#fl N a.q.Ñ\Ïìaè~å"£∞ QÍiH

Pf‡Ü«∞ q∞„ «∞_»∞ N Ü«∞„~°O =∞Ç¨Ï Õ"£, N=∞u Ñ¨ Œ‡ QÍiH

PÑÎq∞„ «∞_»∞ N H˘ «Î #~°ã≤OÇÏO, N=∞u "åãq (q[Ü«∞#QÆ~°O) QÍiH

„âıÜ≥∂aèÖÏ+≤ N K˘HÍ¯ÑÙ "≥OHõ@~°=∞} QÍiH

ãOÑ¶∞ ¿ã=‰õΩÅ∞, Pf‡Ü«∞ q∞„ «∞Å∞ N Pyi "≥OHõ>Ë+π, N=∞u ~å èŒ QÍiH

JHõΔ~°~°∂ÑO HõeÊOz# #∂ºq[<£ Ñ¨a¡H+¨<£û ã¨Oã÷‰õΩ

=∞kÖ’x ÉèÏ"åÅ‰õΩ ÉèÏëê~°∂ÑO WzÛ# N ~å=∞âı+¨μ QÍiH˜

##∞fl q=∞i≈Oz, "≥#∞fl «\ì „áÈ «ûÇ≤Ïã¨∞Î#fl <å ã¨Ç¨Ï èŒ~°‡Kåi}˜ =∞b¡â◊fiiH˜

<å ‰õΩ=∂~°∞_»∞ Pk «º Éèí~° ü, ‰õΩ=∂Ô~Î P„t «Å‰õΩ

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

"≥Ú Œ\ J_»∞QÆ∞You are the creator of your own Destiny

- Swamy Vivekananda

Pâ◊Å∞ „Ñu XHõ iÖ’ LO\Ï~Ú. Pâ◊Å∞ ™êkèOKåÅx JO Œ~°∂ Z<Àfl HõÅÅ∞HõO\Ï~°∞.

'HõÅÅ∞ g∞ ™⁄O «O. "å\x x[O KÕã∞HÀ=_»O g∞ KÕ «∞Ö’¡<Õ LOk—.=∂r ~å¢+ìÑu, „Ñ=ÚY Ãã·O\ã∞ì J|∞ÌÖòHõÖÏO Ñ Õ Ñ Õ D =∂>Ë K≥¿ÑÊ"å~°∞.

J=Ù<å?J~Ú<å J_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∞O. "ÕÜ«∞ÖËO. ZO Œ∞Hõx?ÉèíÜ«∞O.J#∞=∂#O.JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#fl '=∞Oz— J=HÍâßÅ∞ = Œ∞Å∞ HÀ"åÖË"≥∂ Jx ÉèíÜ«∞O.PtOz# q[Ü«∂xfl ™êkèOK«QÆÅ"≥∂ ÖË À Jx J#∞=∂#O.HõÅ#∞ ™êHÍ~°O KÕã∞HÀ=_®xH ZÖÏ =ÚO Œ_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∂Ö’ ≥eÜ«∞Hõ ÉèíÜ«∞O.ZO « Hõ+ìÑ_®Ö’? ZÖÏ Hõ+ìÑ_®Ö’? ZO « HÍÅO Hõ+ìÑ_®Ö’ Jx J#∞=∂#O.ãÅÇÅ∞ K≥¿ÑÊ"åà◊§ =∂@Å∞ q#fl „Ñu™êi XHõ™êi Pâ◊. XHõ™êi x~åâ◊,

áê\OK« QÆÅ=∂ Jx ÉèíÜ«∞O.ãÅÇÅ∞ áê\¿ãÎ U=∞=Ù «∞O^À? áê\OK«HõáÈ Õ U=∞=Ù «∞O^À? J#∞=∂#O!"≥O\Ï_»∞ «∞O\Ï~Ú. J_»∞QÆ∞ =ÚO Œ∞‰õΩ "ÕÜ«∞x=fi=Ù. =ÚO Œ_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∞ÖËO.

"ÕÜ«∞O.=∞i Pâ◊Å#∞ <≥~°"Õ~°∞Û‰õΩ<Õ ≥ÖÏ?

1

7

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

J_»∞QÆ∞ =ÚO Œ∞‰õΩ "ÕÜ«∞_»O ZÖÏ?J#∞‰õΩ#flk ™êkèOKÕ ≥ÖÏ?J#∞‰õΩO@∞<åfl~å!J#∞=∂#O ÖË Œ∞.g∞~°∞ JÑC_Õ XHõ J_»∞QÆ∞J Õ `˘e J_»∞QÆ∞ "Õâß~°∞.WHõ ™êkèOK«QÆÅ~°∞.#=∞‡O_ç.J ≥ÖÏ?WOHÍ J#∞=∂#=∂WÑÊ\H© ÉèíÜ«∞O áÈÖË •WÑÊ\ =~°‰õΩ K«kq# H˘xfl "åHÍºÅ∞ g∞~°∞ "Õã≤# =ÚO Œ_»∞QÆ∞WHõÃÑ· K« Œ=É’ÜÕ∞ "åHÍºÅ∞ =∞e J_»∞QÆ∞Å∞.q∞=∞‡efl g∞~°∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl q[Ü«∞ f~åÅH KÕ~°∞™êÎ~Ú.g∞ Pâ◊Å#∞ x[O KÕ™êÎ~Ú.J#∞‰õΩ#fl ^•xx, PtOz# Ñ¶e`åxfl g∞~°∞ ™êkè™êÎ~°∞.HÍh...=ÚO Œ∞ g∞Ö’x ÉèíÜ«∂Å#∞, J#∞=∂<åÅ#∞ `˘ÅyOK«∞HÀ"åe.Jã¨Å∞ÉèíÜ«∂Å∞, J#∞=∂<åÅ∞, ã=∞ãºÅ∞, HõëêìÅ∞, W|ƒO Œ∞Å∞ Zxfl ~°HÍÅ∞QÍ

LO\ÏÜ≥∂ ≥Å∞ã∞HÀO_ç.Jq XHõ =∂@`À, XHõ "åHõºOÖ’ q=iOK«ÖË#∞."å\x ≥Å∞ã∞HÀ=_®xH g∞~°∞ =∞i H˘xfl "åHÍºÅ∞ K« Œ"åe.ã≤ Œú"Õ∞QÍ!

g∞Ö’ ^•y# ≥Ü«∞ºO - ÉèíÜ«∞O

ÉèíÜ«∞O J<Õk J<ÕHõ ~°∂áêÖ’¡ LO@∞Ok.

HÍ~°}ÏÅ∞ U"≥·<å HÍ=K«∞Û. Z<≥·fl<å LO_»=K«∞Û. P ÉèíÜ«∂ÅxflO\˜Ö’H©ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#k ÉèíÜ«∞Ñ_»_»O. ÅHõΔ º™ê èŒ#Ö’ ÉèíÜ«∞O

Ñ¶e «O =∂„ «O XHõ >Ë.

ÃÑ¶~ÚÅ∂º~ü Failure

F@q∞ Defeat

PO^Àà◊# Stress

J}‰õΩ= Submission

D ÉèíÜ«∞O Ñ¶e «O ≥eã‘ =∞#O ^•O`À<Õ |uH^•Ì=∂?

=keOK«∞HÀÖË=∂?

–––

=∞#Ö’ KåÖÏ =∞Ok, KåÖÏ™ê~°∞¡, KåÖÏ ãO Œ~åƒùÖ’¡ ÉèíÜ«∞O JO>Ë Uq∞\’J#∞ÉèíqOKÕ LO\ÏO.

2

'=ºu~Hõ ÉèÏ=#ÖË âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ ~°∞QÆ‡ «Å‰õΩ ¿ÇÏ «∞=Ù.=∞# PÖ’K«#ÖË =∞#‰õΩ q[Ü«∞ ™ê èŒ<åÅ∞—

– ~å=∞Hõ$+‚ Ñ~°=∞ÇÏOã

8 9

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

„ÑHõ$u =∞#‰õΩ <ÕiÊ# "≥Ú@ì "≥Ú Œ\ Œ∞~°¡HõΔ}O Wk. KåÖÏ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#,„Ñ=∂ ŒHõ~°"≥∞ÿ#, ™êfiÉèÏqHõ"≥∞ÿ# â◊„ «∞=Ù Wk.

D ÉèíÜ«∞O =∞#H Jxfl q è•ÖÏ J_»¤O Ñ_»∞ «∂<Õ LO@∞Ok.

=∞# PÖ’K«#Å#∞, JO «~°OQÍxfl, PK«~°}#∞, Pâ◊Ü«∂Å#∞, PHÍOHõΔÅ#∞zè<åflaè#flO KÕã∞ÎOk.

H˘ «ÎQÍ ≥eã≤# q+Ü«∞O

WO «‰õΩ =ÚO Œ∞ ≥eÜ«∞x, K«∂_»x, q#x q+Ü«∞O ≥eÜ«∞QÍ<Õ...

=ÚO Œ∞ ‰õΩ «∂ÇÏÅO. «~°∞"å « J#∞=∂#O.

JHõ _» #∞Oz JáÈÇÏ, W|ƒOk HõeyOKÕ PÖ’K«#Å∞, PO^Àà◊#

^•xÃÑ· J~Ú+ìO

ÖË •

J~°÷O HÍx Jaè=∂#O

Pâ◊,

x~åâ◊

WÖÏ XHÀ¯ PÖ’K«# =∞##∞ P=iã∞ÎOk.

P„Hõq∞ã¨∞ÎOk.

L^•ÇÏ~°}‰õΩ -=∞#O =∞#H x «ºO JÅ"å@∞#fl ~À_»∞¤ "≥O|_ç #_»∞ã∞Î<åflO.

HÍx P ~ÀA ~å„u ÉÏQÍ á⁄ Œ∞ÌáÈ~ÚOk.

HõÔ~O@∞ áÈ~ÚOk.

g èŒ∞Ö’¡ náêÅ∞ ÖË=Ù.

Wà◊§Ö’ =∞#∞+μÅ∞ L<åfl~À ÖË À ‰õÄ_® ≥eÜ«∞x xâ◊≈|ÌO.

HõxÑ≤OK«x "Õ∞Ñ¶∂Å∞ PHÍâ◊OÖ’ K«∞Hõ efl ‰õÄ_® Hõ#|_»hÜ«∞_»OÖË Œ∞. K«Å¡\˜QÍe. =ÚO Œ∂ "≥#∞Hõ =∞x+≤ *Ï_»ÖË Œ∞. U "åÇÏ#O ~å=>Ë¡ Œ∞, áÈ=>Ë¡ Œ∞.

WO «Ö’

XHõ "≥∞~°∞ÑÙ.

HõΔ} HÍÅO <åÅ∞QÆ∞ J_»∞QÆ∞Å Œ∂~°OÖ’ U^À PHÍ~°O. q∞#∞‰õΩ q∞#∞‰õΩ=∞O@∞#fl@∞¡ "≥Å∞QÆ∞ «∞#fl@∞¡ Ô~O_»∞ Hõà◊√§?

=∞xëê! ‰õΩHÍ¯!

J#∞=∂#O.

=∞m§ Hõà◊√§ zOK«∞‰õΩx K«∂¿ãÎ,

‰õÄ~°∞Û#fl@∞¡QÍ

<ÕÅ‰õΩ J_»∞QÆ∞, J_»∞QÆ∞ #fl~° Z «∞ÎÖ’ J"Õ HÍO «∞Å∞

WÑ¨C_»∞

Pã¨H˜Î

=∞m§ K«∂¿ãÎ,

Hõ^Œ∞Å∞`«∞#fl@∞¡

D™êi

P PHÍ~°O KÕ «∞Ö’¡ U^À L#fl@∞¡!!

^˘OQÆ HÍ Œ∞ Hõ •!

ÉèíÜ«∞O

JO Õ

Ñ~°∞ÔQ`åÎÖÏ,

QÆ|QÆÉÏ ^•\˜áÈ"åÖÏ, "≥#‰õΩ¯"≥à◊§_»O =∞Oz^•,

10 11

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

PÖ’K«#Å∞ Ñ~°∞QÆ∞Å∞ f™êÎ~Ú.

J_»∞QÆ∞Å∞ =ÚO Œ∞‰õΩ Ñ_»=Ù.

UO KÕÜ«∂e?

Z@∞ "≥àÏ§e?

J#fl „Ñ¨â◊flÖË

WO «Ö’ HõÔ~O@∞ =zÛOk.

gkè náêÅ∞ "≥Å∞QÆ∞#∞ ÑiKå~Ú.

K«∂¿ãÎ U=ÚOk!

J^À K≥ «Î‰õΩÑÊ.

P‰õΩÅ∞ ‰õ Œ∞Å∞ «∞O>Ë PHÍ~°O Hõke#@∞¡ HõxÑ≤OzOk.

F ZO_»∞ H˘=∞‡ x\Ï~°∞QÍ xÅ|_ç Hõ„~°ÖÏ HõxÑ≤OzOk.

JO Õ<å

JxÑ≤ã¨∞ÎOk.

ÉèíÜ«∞O áÈ «∞Ok.

=∞#Ö’ =∞#"Õ∞ #=Ùfi‰õΩO\ÏO.

Hõ^Œ∂!

=∞~À L^•ÇÏ~°}:g∞~ q^•ºi÷ J#∞HÀO_ç. ÑsHõΔÅ∞ WOHÀ Ô~O_»∞ <≥ÅÖ’¡ L<åfl~Ú. P ~À*Ë

>ÿ"£∞>Ë|∞Öò WKåÛ~°∞. ÕnÅ∞ ≥e™ê~Ú. HÍx ã≤Å|ãπ ÑÓiÎHÍÖË Œx g∞‰õΩ ≥Å∞ã∞.

=∞i

WÑC_»∞ ZÖÏ!

=ÚO Œ∞ ã≤ÅÉãπ ÑÓiÎ HÍÖË Õ Jx PO^Àà◊#

^•O`À =Úyã≤# ã≤Å|ãπ g∞ Œ ‰õÄ_® „â◊ Œú xÅ|_» Œ∞. ~ÀAÅ∞ QÆ_çKÕ H˘nÌP^Œ∞~°Ì. ã≤Å|ãπ Ñ¨ÓiÎ J=Ù`«∞O^•. JO^Œ∞Ö’ „Ñ¨â◊flÅ∞ LO\ÏÜ«∂ LO_»"å?J#∞=∂#O.

<åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅÖ’ ã≤Å|ãπ ÑÓiÎ KÕâß=∞x \©K«~°∞¡ "≥Ú‰õΩ¯|_çQÍ ÕeÛáê~™êÎ~°∞.

JHõ _» #∞Oz áê~îåÅ#∞ |\©ìÑ>ËìÜ«∂Å<Õ ˘O Œ~°. ~å„f ÑQÆÅ∞ K« Œ∞"Õ K« Œ∞=ÙHÍx |∞„~°Ö’H ZHõ Œ∞.

D Ö’QÍ K« Œ=ÖËHõáÈÜ«∂ =∞#fl ÉèíÜ«∞O`À

F Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ [fi~°O, «Å<˘Ñ≤Ê.

WÖÏ ÉèíÜ«∞O ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ "≥O\Ï_»∞ «∞Ok.

g\ #∞Oz «Ñ≤ÊOK«∞HÀ =_»O ZÖÏ?

ee

12 13

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

h‰õΩ XHõ =∞Oz q∞„ «∞_»∞ L<åfl_»∞. JÖÏQ h‰õΩ XHõ â◊„ «∞=Ù L<åfl_»∞.#∞"Õfi h‰õΩ â◊„ «∞=Ù. h"Õ h‰õΩ =∞Oz q∞„ «∞_»=Ù

– ÉèíQÆ=næ «F E A R - FALSE EVIDENCE APPEAR REAL

<åÅ∞QÆ∞ JHõΔ~åÅ∞ HÍh Jq HõxÑ≤OKÕ „Ñ=∂ ŒO KåÖÏ Z‰õΩ¯=.ÉèíÜ«∞O... JÉèí„^Œ`åÉèÏ"åxH˜ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok. ^•O`À x~åâ◊ xã¨Ê $Ç¨Ï

HõÅ∞QÆ∞`å~Ú."å\ „ÑÉèÏ=O`À ã∞~°HΔ «"≥∞ÿ# =∂~°æO ‰õÄ_® =Úà◊§^•iÖÏ HõxÑ≤ã∞ÎOk.â◊s~åxfl xsfi~°ºO KÕã∞ÎOk. L„ ÕHõ ãfiÉèÏ=O ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. =∞#ã∞, |∞kú

xÅHõ_»QÍ LO_»=Ù. x*ÏxH ÉèíÜ«∞O P=i¿ãÎ Hõ_»∞ÑÙÖ’Oz Õ=Ù «∞#fl@∞¡, QÆ∞O_≥"ÕQÆOÃÑiy#@∞¡, Xà◊§O`å K«=∞@Å∞ Ñ>Ëì™êÎ~Ú.

â◊s~°O xãûÇÜ«∞OQÍ =∂iáÈ «∞Ok. =∞Oz [~°QÆ=Åã≤# ãO Œ~åƒùÅÖ’‰õÄ_® K≥_»∞ Ñ¶e`åÅ∞ Z Œ∞~°=Ù`å~Ú.

D Ñiã≤÷u ~å=_®xH =ÚYº"≥∞ÿ# HÍ~°}O XHõ >Ë–JkJOK«<åÅ∞ x[O HÍ"Õ"≥∂##fl J#∞=∂#O.J#∞‰õΩ#flk ™êkèOK«_»OÖ’ qÑ¶ÅO J=Ù`åO J#fl PÖ’K«#ÖË^•PáêºÜ«∞ «#∞ PtOz# KÀ@ á⁄O ŒÖËO J#fl J#∞=∂#OÑiëê¯~°O?=∞#O WO «‰õΩ =ÚO Œ∞ ÑijeOz# Ô~O_»∞ L^•ÇÏ~°}Å#∞ QÆ∞~°∞ÎKÕã∞‰õΩO^•O.pHõ\Ö’ Hõey# ÉèíÜ«∂xfl "≥ey# q Œ∞º «∞Î náêÅ HÍO «∞Å∞ `˘ÅyOKå~Ú.

áê~îåÅ#∞ ZÑÊ\HõÑC_»∞ XHõ „Ñ}ÏoHõ „ÑHÍ~°O ã≤ Œú"≥∞ÿ Õ ÑsHõΔÅ ã"åÅ∞#∞ZÖÏ\ PO^Àà◊# ÖË‰õΩO_® Z Œ∞~À¯QÆÅO.

J=Ù<å!JO>Ë U q+Ü«∞O g∞ Œ<≥·<å ÑÓiÎ J=QÍÇÏ#, ^•x QÆ∞iOz# „áê èŒq∞Hõ

Ñi*Ï#O LO>Ë P q+Ü«∞O =∞#efl ÉèíÜ«∞ÃÑ@ì Œ∞.Hõ^Œ∂!q*Ï#O, Ñi*Ï#O, J=QÍÇÏ# ÃÑOK«∞‰õΩO>Ë ÉèíÜ«∞O, PO^Àà◊#, J#∞=∂#O

=O\ =ºu~Hõ ÉèÏ"åÅ∞ =∞# ŒQÆæ~°‰õΩ ~å=Ù. è≥·~°ºO ≥K«∞Û‰õΩx =∞#Ö’x Ö’áêÅ#∞,^ÀëêÅ#∞, "åãÎ= Ñiã≤÷ «∞Å#∞, J=HÍâßÅ#∞, PK«~°} ™ê èŒº"≥∞ÿ# „Ñ`åº=∂flÜ«∞=∂~åæÅ#∞ ÑijeOK«QÆey Õ ÉèíÜ«∂Å∞ `˘ÅyáÈ`å~Ú. WÖÏ P «‡ ÑijÅ#‰õΩ‰õÄ_® ^è≥·~°ºO `≥K«∞ÛHÀ"åe. XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ Jxfl ÉèíÜ«∂Å#∞ QÆ∞iOz ‰õÄ_®PÖ’zã∂Î<Õ ÑijÅ#‰õΩ ã≤ ŒúO HÍ"åe.

=ÚO Œ∞QÍ Pâ◊Ü«∞O ÖË • ÅHõΔ ºO ÖË • ™êkèOK« ŒÅz# Ñ¶e «O, KÕ~°∞HÀ"åÅ#∞‰õΩO@∞#fl QÆ=∞ºO Uq∞\’ x~°‚~ÚOK«∞HÀ"åe.

x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#fl ÅHΔÍºxfl ™êkèOK«_»O =Å¡ HõeˆQ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ Uq∞\’QÆ∞iÎOKåe.

„Ñu HõΔ}O P «‡ qâßfiãO ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_®xH, ™ê#∞‰õÄÅ =∞<À|ÖÏxflãg∞HõiOK«∞HÀ=_®xH L ÕÌâ◊º ÑÓ~°fiHõOQÍ „¿Ñ~°} á⁄O Œ_®xH „â◊ Œú K«∂Ñ≤OKåe.

Œ$_è»OQÍ ãOHõeÊOK«∞HÀ"åe.ÅHõΔ º™ê èŒ#‰õΩ J=ã~°"≥∞ÿ# ÑÓiÎ ã=∂Kå

~åxfl ¿ãHõiOKåe. ^•xfl =∞#ã¨∞Ö’ ã≤÷~°OQÍ=Ú„kOK«∞HÀ"åe.

h „ÑÜ«∞ «flO h=Ù K≥~Úº.XHõ™êi ÃÑ¶~ÚÖò J~Ú Õ...x~åâ◊ K≥O Œ‰õΩ.

3

ÉèíÜ«∂xfl «i"Õ∞¿ã ≥eq

14 15

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

xãÊ $ÇÏ K≥O Œ‰õΩ =∞m§ „ÑÜ«∞uflOK«∞.

WHõ _» =∞# WO\’¡ x «ºO HõxÑ≤OKÕ ™êÖÑÙ~°∞QÆ∞, ™êÖQÆ∂_»∞ QÆ∞~°∞ÎKÕã∞HÀ!

Z=~°∞ Zxfl ™ê~°∞¡ èŒfiOãO KÕã≤<å =∞m§ =∞m§ QÆ∂_»∞#∞ xi‡OK«∞‰õΩO@∂<ÕLO@∞Ok ™êÖ ÑÙ~°∞QÆ∞.

ãOHõÅÊ|ÅO L#fl "åiH ÉèíÜ«∞O „áÈ`åûÇÏHõ \ÏxH±QÍ Ñx KÕã∞ÎOk. „ÑÑOK«q*Ë «QÍ [QÆ*Ë˚ «QÍ ¿Ñ~°∞á⁄Ok# JÖQÍO_»~ü‰õΩ ZÅ‰õÅ∞ JO>Ë K«KÕÛO « ÉèíÜ«∞=∞@!W «~°„`å J «<À =∞Çg~°∞_»∞. =∞Ç ™êÇÏã≤‰õΩ_»∞.=∞i g∞~À?

ÉèíÜ«∂xH q~°∞QÆ∞_»∞....1. =ÚO^Œ∞QÍ g∞ =∞#ã¨∞Ö’ "≥∞^ŒÅ∞`«∞#fl HÀiHõÅ∞–J"Õ ÅHΔÍºÅ∞, ~°Hõ~°HÍÅ

PHÍOHõΔÅ∞, Pâ◊Å∞, Uq∞\’ "å\x XHõ HÍy «O g∞ Œ ~åã∞HÀO_ç.

2. XHÀ¯ HÀiHõ =Å¡ HõeˆQ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞, ÖÏÉèÏÅ∞, Ñ¶ë`åÅ#∞ q_çq_çQÍ~åã¨∞HÀO_ç.

3. "å\x ™êkèOK«_®xH g∞‰õΩ#fl J~°› «Å∞, tHõΔ}, Ü≥∂QÆº «Å∞ Uq\? g∞~°∞H˘ «ÎQÍ ãOáêkOK«∞HÀ=Åã≤# J~°› «Å∞, tHõΔ} Uq\? QÆ∞iÎOK«O_ç. JO Œ∞‰õΩZO « ã=∞Ü«∞O ÖË • ZO « Y~°∞Û J=Ù «∞On JOK«<å "Õã∞HÀO_ç.

4. WÑC_»∞ g\Ö’ Jxfl q è•ÖÏ ™êkèOK«QÆey#k U^À, ÕxÃÑ· g∞ â◊HÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞Jxfl\x HO„nHõiOK«∞HÀQÆÅ~À YzÛ «OQÍ x~°‚~ÚOK«∞HÀO_ç.

5. PÅãºO KÕÜ«∞‰õΩO_® J=ã~°"≥∞ÿ# J~°› «Å#∞, tHõΔ}#∞ á⁄O Œ_®xH „ÑÜ«∞ «flO„áê~°OaèOK«O_ç, tHõΔ} ^•fi~å, J~°› «Å ^•fi~å g∞Ö’x ÉèíÜ«∞O, J#∞=∂<åÅ∞,PO^Àà◊#Å∞ „Hõ=∞OQÍ `˘ÅyáÈ`å~Ú.

WHõ _ç =~°‰õΩ g∞~°∞ J_»∞QÆ∞Å∞ "ÕÜ«∞QÆey Õ...

D „ÑÑOK«OÖ’ g∞‰õΩ x[=∞#∞‰õΩ<Õ JkÃÑ ŒÌ J|^•úÅ QÆ∞iOz

h‰õΩ ≥Å∞ã∞ÎOk.

4

Q“ «=Ú_»∞ QÆ∞iÎOz# |∞kúãÖÑ¶¨∞ r=`«OÖ’ Q“`«=∞ |∞^Œ∞úx Hõ^è Œ

qt+ì"≥∞ÿ#k. =∂#=Ù_»∞ «# |∞kúx, =∞#ã∞#∞ ZÖÏqâßÅO KÕã∞‰õΩx ã=∂[„âıÜ«∞ã∞û‰õΩ À_»Ê_»QÆÅ_À=∂~°æ Œ~°≈HõO PÜ«∞# rq «O.

=∞Ç¨~åA a_»¤. Jxfl ™œHõ~åºÅ∞, ã¨∞MÏÅ∞Hõ#∞ã¨#flÅÖ’ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#fl ãÖÑ¨#∞fl_»∞.ÉèÏ~°º a_»¤Å`À ã∞YãO`ÀëêÅ`À QÆ_ç¿Ñ =Ü«∞ã∞ûÖ’ |∞kúH Ñ Œ∞#∞ ÃÑ\Ïì_»∞.

«#‰õΩ ≥eã≤#, «# K«∞@∂ì L#fl ~åK«iHõ ÇÏOQÆ∞Å∞, P~åƒù\ÏÅ∞ =∂„ «"Õ∞HÍ Œ∞, WOHÍ ZO`À „ÑÑOK«O LO Œx QÆ∞iÎOKå_»∞. Wk „Ñu XHõ ~°∞ QÆ=∞xOK«=Åã≤# Ñ~°=∞ ã «ºO.

ÉÏkè «∞Å#∞ K«∂âß_»∞. Hõ+ìr=ÙÅ#∞ K«∂âß_»∞. "åi P"Õ Œ#Å#∞ QÆ∞iÎOKå_»∞."åiH å#∞ U"≥∞ÿ<å KÕÜ«∞QÆÅ<å Jx PÖ’zOKå_»∞. Wk =∞#O JÅ=~°K«∞HÀ=Åã≤#qK«HõΔ}Ï *Ï#O.

ã~°fiO =kÖÏ_»∞. ã∞MÏÅ∞ HÍ Œ<åfl_»∞. ã<åºã rq «O „áê~°OaèOKå_»∞. À\ ˜=∂#=ÙÅ ÉÏ èŒÅ‰õΩ, HõëêìÅ‰õΩ HÍ~°}O J<Õfi+≤OKå_»∞. Uà◊§ «~°|_ç ™ê èŒ∞=ÙQÍ™È Œ~°∞Å r=# â‹·ex ÑijeOKå_»∞. |∞ Œ∞ú_»∞ JÜ«∂º_»∞.

`å#∞ QÆ∞iÎOz# ã`åºxfl «# Õâ◊„Ñ[Å‰õΩ ≥eÜ«∞KÕÜ«∞_®xH uiy ~å[ºáêÅ#KÕÑ\ì LO_»=K«∞Û JÖÏ KÕÜ«∞ÖË Œ∞. «# Õâ◊"Õ∞ HÍ Œ∞, D qâ◊fi =∂#= ãOHΔ=∂xHJxfl ÕâßÅ "åiH ≥eÜ«∞ K≥áêÊÅ#∞‰õΩ<åfl_»∞. Jk PÜ«∞# ÇÏ$ ŒÜ«∞ "≥·âßÖÏºxHx^Œ~°≈#"≥∞ÿ`Õ,

=∞#O =∞#Ö’x ãO‰õΩz « ÉèÏ"åÅ#∞ =ke Ö’Hõ HõÖÏº}Ïxfl P Œ~°≈OQÍ

16 17

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

=∞ÅK«∞HÀ"åe.

J Õ PÜ«∞# =∂@ÅÖ’

|∞ ŒúO â◊~°}O QÆKåÛùq∞

|∞kúx P„â◊~ÚOK«∞.

JO>Ë PÖ’zOK«∞. L`«Î=∞ =∂~åæxfl J<Õfi+≤OK«∞`«∂ L`«Î=∞ ÅHΔÍºxflxˆ~ÌtOK«∞HÀ. JO «=~°‰õΩ W «~° z#fl z#fl ã¨∞MÏÅ#∞ =ke ÃÑ@∞ì. Hõ+ìÑ¨_»∞.Ñ¶e «O ™êkèOK«∞.

ãOÑ¶∞O â◊~°}O QÆKåÛùq∞

h Hõ$+≤, h=Ù ™êkèOKÕ Ñ¶e «O, h=Ù x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#fl ÅHõΔ ºO–h K«∞@∂ì L#fl`À\ ÉÏkè « Ñ‘_ç «∞Å‰õΩ ‰õÄ_® LÑÜ≥∂QÆÑ_ÕÖÏ K«∂_»∞.

èŒ~°‡O â◊~°}O QÆKåÛùq∞

èŒ~°‡ =∂~åæxfl q_çz ÃÑ@ì‰õΩ. ÅHõΔ º™ê èŒ#Ö’ J èŒ~°‡=∞~åæxfl h=Ù Z#fl_»∂P„â◊~ÚOK«= Œ∞Ì. =∞Ozx ÃÑOK«∞HÀ. K≥_»∞#∞ Œ∂~°OQÍ LOK«∞HÀ. q[Ü«∞O h Õ!

ee

5

ÉèíÜ«∞O =Å¡ HõeQ x~åâ◊''q# ŒQÆ∞<≥=fi~°∞ K≥Ñ≤Ê#,

qx#O «<Õ "ÕQÆÑ_»Hõ q=iOÑ ŒQÆ<£,

Hõx HõÅ¡ x[=Ú ≥eã≤#

=∞#A_≥áÈ huÑ~°∞_»∞...——

J<åfl_»∞ ã∞=∞f â◊ «Hõ Hõ~°Î.

ÉèíÜ«∂Å#∞ =keOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍx ÉèíÜ«∞O =Å¡ U~°Ê_ç# x~åâ◊#∞Oz JO «`ÕeHõQÍ |Ü«∞@Ñ¨_»ÖË~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^•x "≥O@#_çKÕ =∞i H˘xfl ^≥Ü«∂ºÅ∞L<åfl~Ú.

ÅHΔÍºxfl ™êkèOK«_»O h KÕ «∞Ö’¡<Õ LOk.

„ÑÜ«∞ «fl"Õ∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® ™êyáÈ"åÅ#∞‰õΩO>Ë

h «Å~å « ^•i K«∂Ñ≤ã∞ÎOk.

g∞~°∞ UO KÕÜ«∂Å#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.

™êkèOKåÅ#∞‰õΩO>Ë...

=∞#‰õΩ Z Œ∞~°∞QÍ =KÕÛ ã=∞ãºÅ#∞ z «∞ÎKÕÜ«∂e.

P „ÑÜ«∞ «flOÖ’ H˘xfl á⁄~°áê@∞¡ [~°∞QÆ∞`å~Ú.

=ÚYºOQÍ ÅHõΔ ºO ™êkèOK«_®xH KÕ¿ã „ÑÜ«∞`åflÅÖ’...

J#∞ãiOKÕ q è•<åÅÖ’...

<Õ~°∞Û‰õΩ<Õ tHõΔ}Ö’...

ã=∂Kå~åxfl ¿ãHõiOK«_»OÖ’...

J=QÍÇÏ# KÕã∞HÀ=_»OÖ’...18 19

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

á⁄~°áê@∞¡ J<Õq =∞iH˘xfl J=HÍâßÅ#∞ JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’H fã∞‰õΩ=™êÎ~Ú.

D q+Ü«∞O QÆ∞iÎOK«QÆey Õ "å\H ÉèíÜ«∞Ñ_»=Åã≤# J=ã~°O ÖË Œ∞.

á⁄~°áê@∞¡ KÕã≤<å [OHõ‰õÄ_» Œ∞. ZO Œ∞HõO>Ë -– ä•=∞ãπ Z_çã<£ QÆ∞iOz JO ŒiH© ≥eã≤O Õ. PÜ«∞# HõhãO "≥~Úº™ê~°∞¡

ÃÑ¶~ÚÅÜ«∂º~°∞. P «~°∞"å Õ Light Bulb #∞ Hõ#∞Q˘#QÆeQÍ~°∞.

=∞ÇÏ‡ £ QÆ[h =∞# Õâ◊ K«i„ «Ö’ KåÖÏ „Ñ è•# Ñi}Ï=∂Å‰õΩ <åOk ÑeHÍ_»∞.PÜ«∞# HõhãO 18 ™ê~°∞¡ WO_çÜ«∂ ÃÑ· ^•_ç KÕâß_»∞. ^˘iH# qÅ∞"≥·# „Ñu=ã∞Î=Ù#∞ ^ÀK«∞‰õΩ "≥àÏ§_»∞. HÍx D Õâ◊O ÃÑ· Ñ@∞ì ™êkèOK«ÖËHõáÈÜ«∂_»∞.

F@q∞/qÑ¶ÅO J#flk "åix x~åâ◊Ö’H <≥\ì"ÕÜ«∞ÖË Œ∞. =∞iO « Ñ@∞ì ŒÅ#∞ÃÑOzOk.

™êkèOKÕ =~°∞‰õΩ "åà◊√§ "≥#∞Hõ_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∞ÖË Œ∞.

''<å‰õΩ ≥eã≤#O «=~°‰õΩ =∞#Ö’x JO «~å «‡‰õΩ q∞Oz# xÜ«∞O « HÍx,x~°O‰õΩâ◊"≥·Yi HõÅ"å_»∞ HÍx D „ÑÑOK«OÖ’ =∞~˘Hõ_»∞ ÖË_»∞——

JO\Ï~°∞ =∞Ç`å‡ QÍOnè.á⁄~°áê@¡ #∞Oz ãÔ~·# =∂~°æOÖ’ J_»∞QÆ∞Å∞ "ÕÜ«∞_®xH–x~°O‰õΩâ◊OQÍ =∞#ÃÑ·

ÃÑ «Î#O K≥ÖÏ~ÚOKÕ–JO «~å «‡ U =∂„ «O ãÇÏHõiOK« Œ∞. ÃÑ·QÍ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<åJ_»¤O‰õΩÅ∞ HõeÊã∂Î LO@∞Ok.

á⁄~°áê@¡ HÍ~°}OQÍ =∞# ÅHõΔ ºâ◊√kú K≥kiáÈ «∞Ok. JÑC_Õ JO «~å «‡#∞J Œ∞ÑÙÖ’H ≥K«∞ÛHÀ"åe. WOHÍ Zxfl J=HÍâßÅ∞ L<åflÜ≥∂, Zxfl q è•Å∞QÍÅHõΔ º™ê èŒ#‰õΩ „ÑÜ«∞uflOK«=K«∞Û<À JO «~å «‡‰õΩ =∞m§ =∞m§ q=iOKåe.

™ê‰õΩÅ∞ "≥ «Hõ_»O, xO Œ W «~°∞ÅÃÑ· "≥∂Ñ_»O, WO Õ =∞# J Œ$+ìO J#flèÀ~°}x ÃÑOK«∞HÀ=_»O–„Ñ=∂ ŒHõ~°=∞x „QÆÇ≤ÏOKåe.

ã≤QÆ∞æÑ_»‰õΩO_® á⁄~°áê@∞ [iyO Œx XÑCHÀO_ç. JÑC_»∞ W «~°∞Å Œ$+≤ìÖ’g∞ qÅ∞= =∞iO « ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. g∞Ö’ P «‡qâßfiãO ‰õÄ_® Ô~\˜ìOÑÙ J=Ù «∞Ok.

JOK«<åÅ∞ J#∞‰õΩ#fl „ÑHÍ~°O [~°QÆ_»OÖ’...

Z Œ∞~°ÜÕ∞º á⁄~°áê@∞¡ =∞m§ "≥·‰õΩO~î°áêmÖ’ z=i "≥∞@∞ì‰õΩ KÕ~°∞™êÎ~Ú.

WÖÏ á⁄~°áê@∞¡ Z Œ∞~°∞ HÍ=_»O ãÇÏ[O. "å\x K«∂ã≤ ÉèíÜ«∞Ñ_»‰õÄ_» Œ∞.

x~åâ◊ K≥O Œ‰õÄ_» Œ∞.

"å\ ^•fi~åXHõ ~°HõOQÍ g∞~°∞ "≥àÏ§eû# =∂~°æOÖ’ J=ã~°"≥∞ÿ# „Hõ=∞tHõΔ}JÅ=_»∞ «∞Ok.

"≥#Hõ\H XHõ Ü«∞[=∂x «# ŒQÆæ~° L^Àºy`À ''h=Ù H˘ «Î á⁄~°áê@∞ KÕÜ«∞_»OÖË ŒO>Ë h ÉÏ èŒº «Å#∞ ã„Hõ=∞OQÍ KÕÜ«∞_»OÖË Õ"≥∂—— Jx J#∞=∂#OQÍ J<åfl_»@.

D ~ÀA KÕã≤# «ÑC =∞m§ KÕÜ«∞‰õΩO_® LO_»_»O ZO « =ÚYº"≥∂, =∞~À~ÀA =∞~À «ÑC KÕã≤#@∞¡ HõxÑ≤OK«_»O JO « J=ã~°O J#fl q+Ü«∂xfl DJ#∞=∂#OÖ’ =∞#O QÆ∞iÎOKåe. JO>Ë `«Ñ¨CÅ#∞ =∞m§ =∞m§ KÕÜ«∞‰õΩO_®LO_®e.

^•<Õfl QÆ∞}áê~î°O J<åe.

«ÑCÅ#∞ KÕÜ«∞‰õÄ_» Œx „Ñu XHõ ~°∞ Pt™êÎ~°∞. g∞~°∞, <Õ#∞ ‰õÄ_®. PL ÕÌâ◊ºO`À<Õ =ÚO Œ∞QÍ XHõ „Ñ}ÏoHõ "Õã∞‰õΩO\ÏO. Jxfl q è•ÖÏ ã#fl Œú=∞=Ù`å=Ú.

J~Ú Õ D „Ñ„HÜ«∞Ö’ Z Œ∞~°ÜÕ∞º ã=∞ãºÅ QÆ∞iOz ÑÓiÎQÍ Ñ\ìOK«∞HÀO.

HÍã¨Î FÑ≤Hõ Ñ¨\ ˜ì H˘kÌ¿ãÑ¨Ù ~åÉ’ÜÕ∞ ÖË^• Z^Œ∞~°ÜÕ∞º ã¨=∞ã¨ºÅ QÆ∞iOzã=∞„QÆOQÍ PÖ’zOK«O_ç.

D HÍãÎ JÉèÏºãO (Exercise) KÕÜ«∞HõáÈ Õ Z Œ∞~°∞ ≥|ƒÅ∞ «ÑÊ=Ù.

≥|ƒ «yeOk HÍ|\ì, P „ÑÜ«∞`åflxH JHõ _ç À Ñ¶ÙÖò™êìÑπ ÃÑ>Ëì™êÎO. WOHÍZxfl J=HÍâßÅ∞ JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L<åflÜ≥∂ "å\x *Ï~°q_»∞K«∞‰õΩO\ÏO.

XHõ ~°HõOQÍ ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ QÆ∞iOz PÖ’zOK«_»O JO>Ë =∞# ÅHΔÍºxflJ@∞"≥·ÑÙ#∞Oz #~°∞‰õΩ¯~å=_»O J#=K«∞Û. WOHÍ ãÊ+ìOQÍ J~°÷O HÍ"åÅO>Ë •xxNegative Strategy J#∞HÀ=K«∞Û.

20 21

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

Z=ix xOkOKåe? g∞=ÖË¡ <Õ#∞ WÖÏ KÕÜ«∂eû =zOk. `«Ñ¨C#∞HõÑ≤ÊÑÙK«Û_»O ZÖÏ? Z=~°∂ QÆ=∞xOK«‰õΩO_® K«∂_®e J<Õ =ºu~HõÉèÏ=#Å#∞,P «‡qÑ¶∂ « PÖ’K«#Å#∞ ŒiKÕ~°hÜ«∞HõO_ç.

JO Œ∞‰õΩ | Œ∞Å∞QÍ D á⁄~°áê@∞ ZO Œ∞‰õΩ ZÖÏ [iyOk.

HÍ~°}O Uq∞\˜.

=∞#O ZHõ _» «ÑÊ@_»∞QÆ∞ "ÕâßO.

WO Œ∞Ö’ #∞Oz =∞#O QÆ∞iÎOK«_®xH qÅ∞"≥·# QÆ∞}áê~î°O U"≥∞ÿ<å LO^•?Jx P «‡ ÑijÅ# KÕã∞HÀO_ç.

=∞m§ J Õ á⁄~°áê@∞ [~°QÆ‰õΩO_® ZÖÏ J_»∞QÆ∞Å∞ =ÚO Œ∞‰õΩ "ÕÜ«∂Ö’PÖ’zOz x~°‚~ÚOK«∞HÀO_ç.

WHõ _» XHõ ãO Œ~°ƒùOÖ’ „Ñ=ÚY >xflãπ „H©_® HÍi} =∂iì<å #„=uÖ’"å=∂@Å∞ QÆ∞~°∞ÎKÕã∞HÀ"åe. Jq – I just try to concentrate on concen-

trating.

UHÍ„QÆ «#∞ ™êkèOK«_»O QÆ∞iOKÕ <å Œ$+≤ìx, â◊HÎx HO„nHõi™êÎ#∞.

á⁄~°áê@∞¡ áÈQ˘@∞ìHÀ_®xH WÖÏ „ÑÜ«∞uflOK«O_ç...1. á⁄~°áê@¡#∞ QÆ∞iÎOKÕ „ÑÜ«∞ «flO KÕÜ«∞O_ç. KÕã∞Î#fl Ñxx WOHÍ "≥∞~°∞QÍæ, <å}º « À

~åã≤–"åã≤ ‰õÄ_® LO_Õ@∞¡ KÕÜ«∞QÆÅ=∂ Jx x~°O «~°O ÑijeOK«∞‰õΩO@∂LO_»O_ç.

2. KÕÑ\ì# Ñxx WOHÍ ã=∞~°÷=O «OQÍ, ÑÓiÎ KÕÜ«∞_®xH „Ñ}ÏoHõÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞U"≥∞ÿ<å J=ã~°=∂?

ÑijeOK«O_ç. KåÖÏ ãO Œ~åƒùÅÖ’ Ñ\+ìOQÍ Y~å~°∞ KÕã≤# „Ñ}ÏoHõ q[Ü«∂xflJOkã¨∞ÎOk.

3. á⁄~°áê@∞ [iy# „Ñu™êi–=∞~À =∞Oz áê~î°O <Õ~°∞Û‰õΩ<åfl#∞–Jx q∞=∞‡efl

g∞~°∞ „áÈ «ûÇ≤ÏOK«∞HÀO_ç. WHõ WÖÏO\ á⁄~°áê@∞ =∞m§ [~°QÆ‰õÄ_» Œ∞ JxŒ$_è»OQÍ xâ◊Û~ÚOK«∞HÀO_ç.

4. á⁄~°áê@∞ [iyáÈ~ÚO Œx „‰õΩOyáÈHõO_ç, Ô~zÛáÈHõO_ç. Z=i g∞^• JãÇÏ#O,P„QÆÇÏO K«∂ÑHõO_ç.

5. P`«‡ã¨OÜ«∞=∞<åxH˜ gÅ∞QÍ á⁄~°áê@∞ HÍ~°}OQÍ qKåiOK«‰õΩO_®–=∞#ã∂ÊùiÎQÍ Ç~ÚQÍ #=ÙfiHÀO_ç. Sense of humour JÅ=~°K«∞HÀO_ç.

ã¨=∞ã¨ºÅ–ÉèíÜ«∞O=∂#ã≤Hõ PO^Àà◊# #∞Oz ZÖÏ «Ñ≤ÊOK«∞HÀ"åÖÏ Jx =∂„ «"Õ∞ H˘O Œ~°∞

PÖ’z™êÎ~°∞. "åiH F@q∞ x «ºO Z Œ∞~°=Ù «∂<Õ LO@∞Ok. =∞i H˘O Œ~°∞ LO\Ï~°∞,"å~°∞ ZÑ¨C_»∂ ã¨iH˘`«Î ÅHΔÍºÅ#∞ xˆ~ÌtOK«∞‰õΩO@∂ =_ç=_çQÍ J_»∞QÆ∞Å∞"Õã∞ÎO\Ï~°∞. JÖÏO\ "åiH q[Ü«∞O "≥O@ LO@∞Ok.

ã=∞ãºÅ∞ ÖËx rq «O X\ì „Éèí=∞. ZO_»=∂q. P «‡=OK«‰õΩÅ∞ JO>Ë «=∞#∞`å=Ú "≥∂ãO KÕã∞‰õΩO@∂ rqOKÕ "åà◊§ ÑQÆ\ HõÅ.

x*ÏxH ã=∞ãºÅ∞ ≥Å¡"å~°_»O, pHõ\ Ñ_»_»O JO « ãÇÏ["≥∞ÿ#q. "å\Ö’qâı+O Uq∞ LO_» Œ∞. „Ñu XHõ iH ã=∞ãºÅ∞ U^À ~°∂ÑOÖ’ Z Œ∞~°=Ù «∂<ÕLO\Ï~Ú. J~Ú Õ "å\H =∞#O ãÊOkOKÕ f~°∞#∞|\ì ãO`À+"≥∞ÿ<å, ãO «$Ñ≤ÎJ~Ú<å, L`åÊ ŒHõ ™ê=∞~°÷º"≥∞ÿ<å, z=iH Pâß=ÇÏ Œ$HõÊ äŒO J~Ú<å =∞#Ö’ ã≤÷~°OQÍxÅ|_»∞ «∞Ok.

ã=∞ãºÅ Ñiëê¯~åxH, "å\x Z Œ∞~À¯=_®xH ZO « =~°‰õΩ =∞#O ã≤ ŒúOQÍL<åflO? J#fl Õ „Ñâ◊fl.

ZÖÏO\ ã=∞ãºÔH·<å Ñiëê¯~°O LO@∞Ok. «ÅK«∞‰õΩO>Ë „Ñu ã=∞ãº‰õΩXHõ Ñiëê¯~°O LO@∞Ok. „Ñu „Ñâ◊fl‰õΩ ã=∂ è•#O L#fl>Ë¡! H˘xfl ãO Œ~åƒùÅÖ’«HõΔ}O Ñiëê¯~°O HÍHõáÈ~Ú<å xÅ^˘‰õΩ¯HÀ"åe. Z Œ∞~°∞™êQÍe. ™êkèOKåe J#fl

=∞<À|ÖÏxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe.

22 23

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞‰õΩO@∂ KÕ «∞Å∞ =Ú_»∞K«∞‰õΩx x~åâ◊ xÑ¨Ê$Ç¨ÏÅ`À*Ï=QÍiáÈ~Ú ‰õÄ~°∞ÛO>Ë Ñiëê¯~°O ˘~°Hõ Œ∞ Hõ • H˘ «Î ã=∞ãºÅ∞ K«∞@∞ì=Ú_» å~Ú.

JO Œ∞ˆH Z Œ∞~°∞QÍ L#fl "åãÎ= Ñïã≤÷ «∞Å#∞ QÆ∞iÎOKåe. ÑïjeOKåe.ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ Z^Œ∞~À¯=_®xH˜ ™ê#∞‰õÄÅ "≥·Yix J#∞ãïOKåe. XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞Ñiã≤÷u Pâß=ÇÏOQÍ LO_» Œ∞. J#∞=∂<åÅ∞ =™êÎ~Ú. HÀÑO =ã∞ÎOk. ÉèíÜ«∞OÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. J~Ú Õ =∞# Œ$+≤ì ÅHõΔ ºO g∞ Œ #∞Oz «ÑCHÀ‰õΩO_® ã≤÷~°OQÍLO>Ë–P ã=∞ãºÅ#∞ JkèQÆq∞OKÕ „ÑÜ«∞ «flOÖ’–=∞#O H˘xfl H˘ «Î q+Ü«∂Å∞<Õ~°∞Û‰õΩO\ÏO. H˘ «Î <≥·ÑÙ}Ïºxfl ã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀQÆÅ∞QÆ∞`åO.

L^•ÇÏ~°}‰õΩ =∞#O D „Q@~ü ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £Ö’ XHõ KÀ@ #∞Oz =∞~À KÀ\H"≥àÏ§ÅO>Ë HõhãO 20H.g∞. Œ∂~°O LO@∞Ok. <åÅ∞ÔQ· Œ∞ HÖ’ g∞@~°¡ Œ∂~°OJ~Ú Õ Ãã·HÖò ãiáÈ «∞Ok. JO «HõO>Ë Z‰õΩ¯= Œ∂~°O "≥àÏ§ÅO>Ë "≥∂\Ï~ü Ãã·HÖò<À,ã≤\|ã∞û<À P„â◊~ÚOKåeûO Õ. „\ÏÑ¶≤H± #QÆ~°OÖ’ D Œ∞‰õΩO@∂ "≥à◊§_®xH DÔ~O_»∂ ‰õÄ_® J#∞‰õÄÅOQÍ LO_»=Ù. H˘O « HÍÅO "≥∂\Ï~°∞ Ãã·HÖò ¢_≥·qOQ∑<Õ~°∞Û‰õΩx „ÑÜ«∞ufl™êÎO. z~å‰õΩ ÃÑ\ì ã≤\© |ã∞û "≥O@ Ñ_» åO. JO Œ∞=Å¡ >ÿ"£∞"Õã¨∞ì Jx qã¨∞‰õΩ¯O\ÏO. JÑ¨C_»∞ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#fl „áêO`«O #∞OzZO.ZO.\.Zãπ Ô~·à◊§#∞ LÑÜ≥∂yOKÕO Œ∞‰õΩ JÖ"å@∞Ñ_» åO.

WÖÏ H˘ «Î <≥·ÑÙ}Ïxfl H˘ «Î =∂~åæÅ#∞, Ñ Œú «∞Å#∞ JÅ"å@∞ KÕã∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`åO.

ee

6

ã=∞ãº`À ã∂ÊùiÎ á⁄O Œ_»O

Ô~O_»∞ q+Ü«∂Ö’¡ g∞~°∞ PO^Àà◊# Ñ_»_»O J#=ã~°O. XHõ\ g∞ J Œ∞ÑÙÖ’g∞ ÑikèÖ’ L#fl q+Ü«∂Å∞. Ô~O_»∞ g∞ J Œ∞ÑÙÖ’ ÖËxq. g∞~°∞ KÕÜ«∞QÆey#ŒO@∂ Ug∞ ÖËxq.

=ºHÎQÆ «OQÍ =∞#O ãÊ+ì"≥∞ÿ# x~°‚Ü«∂Å∞ ~°∂á⁄OkOK«∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O H¡+ì"≥∞ÿ#

ã=∞ãºÅ∞ Z Œ∞Ô~·#ÑC_Õ Åaèã∞ÎOk.

JO`å ã*Ï=ÙQÍ ™êyáÈ «∞Ok J#∞‰õΩ<Õ ã=∞Ü«∞OÖ’ Ñ≤_»∞QÆ∞ÖÏ g∞ ŒÑ_» «∞O^À

ã¨=∞ã¨º.

^•xfl =ÚO Œ∞QÍ QÆ∞iÎOK«ÖËHõáÈ~Ú LO_»=K«∞Û. JO Œ∞‰õΩ W «~° HÍ~°}ÏÅ∞

‰õÄ_® LO_»=K«∞Û.

HÍx ã=∞ãº g∞ Œ Ñ_ç# «~°∞"å Õ =∞#‰õΩ H˘ «Î =∂~åæÅ∞, J=HÍâßÅ∞ Hõà◊§

=ÚO Œ∞ Hõ ŒÖÏ_»∞`å~Ú. JO>Ë ã=∞ãº#∞ J_»∞¤HÀ=_®xH =∞#Ö’ H˘ «Î L ÕÎ[O

ÑÙ@∞ìH˘ã∞ÎOk. Ñiëê¯~åxfl QÆ∞iÎOz# H˘xfl ãO Œ~åƒùÅ∞ =∞#‰õΩ KåÖÏ KåÖÏ Ex-

citing QÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú.

ã=∞ãºÅ∞ HÍ~°}OQÍ =∞#Ö’ H˘ «Î L`åûÇÏO ÑÙ@∞ìH˘ã∞ÎOk. HÍx J#∞x «ºO

"å\x PÇfixOK«ÖËO. JÑC_»ÑC_»∞ Z Œ∞~°ÜÕ∞º ã=∞ãºÅ∞ PÇfixOK« «y#"Õ.

HÍx XHõ ÅHΔÍºxfl ™êkèOKåÅ#∞‰õΩ<Õ "åiH ã=∞ãºÅ HÍ~°}OQÍ H˘ «Î ÑO ä•Å#∞,

Ñ Œú «∞Å#∞, q è•<åÅ#∞ J<Õfi+≤OKÕ J=HÍâ◊O Åaèã∞ÎOk.

24 25

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

ÉèíÜ«∂Å∞–á⁄~°ÉÏ@∞¡–âßs~°HõÉÏ èŒÅ∞–«ÑC KÕâß"Õ∞"≥∂##fl ÉèÏ=#–

W «~°∞Å á⁄~°ÉÏ@¡ „ÑÉèÏ=O–™⁄O « |ÅÇ‘Ï# «Å∞.g\˜Ö’ ÉèíÜ«∂Å∞–"å\ ˜ „Ñ¨ÉèÏ=O, á⁄~°ÉÏ@∞¡–"å\ ˜#∞Oz ãïk^Œ∞Ì‰õΩ<Õ

q è•<åÅ#∞ WÑÊ\˜H ≥Å∞ã∞‰õΩ<åflO.âßs~°Hõ ~°∞QÆ‡ «Å∞ =∞#Ö’x L`åûÇxfl, nHΔÍ Ñ@∞ì ŒÅÅ#∞ |ÅÇ‘Ï#O KÕ™êÎ~Ú.

"å\x ãÔ~·# ã=∞Ü«∞OÖ’ QÆ∞iÎOz «y# zH «û KÕ¿ãÎ ã=∞ãºQÍ =∂~°‰õΩO_®LO@∞Ok. JÅHõΔ ºO KÕ¿ãÎ JãÅ∞‰õΩ =ÚÑCQÍ =∂~°∞ «∞Ok. „Ñ}ÏoHÍ | Œú"≥∞ÿ#r=#â‹·e, «QÆ∞ =∂„ «ÑÙ âßs~°Hõ "åºÜ«∂=∞O, Ü≥∂QÍ =O\q â◊s~åxfl, =∞#ã∞#∞P~ÀQÆºOQÍ, L`åûÇÏOQÍ LOz ~°HõΔ} Hõ=K«OÖÏ HÍáê_» å~Ú.

JOK«<åÅ∞ «Ñ≤Ê#ÑC_»∞ «ÑC KÕâß"Õ∞"≥∂##fl ÉèÏ=# HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. =ÚO Œ∞HÀÑÖ =ã¨∞ÎOk. =∞#efl ÉÏkèã¨∞ÎOk. x~åâ◊xã¨$ÊÇ¨Ï HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. WÖÏO\˜ãO Œ~åƒùÅ#∞ QÆ∞iÎOKÕ

«# HÀÑ"Õ∞ «# â◊„ «∞=Ù «# âßO «"Õ∞ «#‰õΩ ~°HõΔ...J<åfl_»∞ ã∞=∞f HÍ~°∞_»∞.ãÔ~·# Ñ¶e`åÅ∞ ™êkèOKÕO Œ∞‰õΩ xifi~å=∞OQÍ Hõ$+≤ KÕ¿ã „Hõ=∞OÖ’ =∞#O

H˘xfl KÕÜ«∞QÆÅQÆ∞`åO. HÍx J#∞‰õΩ#fl Ñ¶e «O ~åHõáÈ Õ «ÑC KÕâß=∞#fl ÉèÏ=#HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

=∞iH˘xfl KÕÜ«∞ÖËHõáÈ`åO. JÑC_»∂ W Õ ÉèÏ=# ÃÑOá⁄O Œ∞ «∞Ok.JÖÏQ =∞# x~°‚Ü«∂Å∞ H˘xfl WÖÏ\ ÉèÏ"åÅH© ^•i f™êÎ~Ú.ZÑC_≥·<å WÖÏ\ ÉèÏ=# f„="≥∞ÿ Õ H˘O « HÍÅO =∞#O Ug∞KÕÜ«∞ÖËO. HÍx

™ê^èŒº"≥∞ÿ#O`« `«‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞#efl =∞#O ãïÌ K≥Ñ¨CHÀ"åe. uiyHÍ~Àº#∞‡Y∞ÅO HÍ"åe.

ã=∞ãº Ñiëê¯~åxH WÖÏ „ÑÜ«∞uflOK«O_ç...1. XHÀ¯™êi XHÀ¯ ã=∞ãº#∞ Ñi+¯iOK«_®xH „ÑÜ«∞uflOKåe. JO>Ë =∞#K«∞@∂ì

L#fl ã=∞ãºÅÖ’ Õxx «HõΔ}O Ñi+¯iOKåe. "Õ\x "≥∞e¡QÍ H˘O « HÍÅO=º=kèÖ’ Z^Œ∞~À¯=K«∞Û. J#fl JOâßxfl ÑïjeOz „áê^è•#º`å„Hõ=∂xflx~°‚~ÚOK«∞HÀO_ç.

2. „Ñü ã¨=∞ã¨º‰õΩ J<ÕHõ HÀ}ÏÅ∞ LO\Ï~Ú. "å\˜x Jxfl\˜x ÑïQÆ}#Ö’H˜fã∞HÀ"åe. U HÀ}OÖ’ ã=∞ãº |ÅÇ‘Ï#OQÍ LO^À QÆ∞iÎOz J@∞"≥·ÑÙ #∞Ozã=∞ãº#∞ Ñi+¯iOKÕ „ÑÜ«∞ «flO „áê~°OaèOKåe.

3. ã=∞ãºÅ#∞ K«∂ã≤ ÉèíÜ«∞Ñ_ç ÅHΔÍºxH Œ∂~°O HÍHõO_ç. ÅHõΔ ºO ™êkèOKåÅ<Õ,™êkèOKÕ f~åÅx =∞~À™êi èŒ$_è»OQÍ x~°‚~ÚOK«∞HÀO_ç.

4. J=ã¨~°=∞#∞‰õΩO>Ë ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À, xÑ¨Ù}∞Å`À ã¨=∞ã¨º QÆ∞iOz, Ñïëê¯~°„Ñ`åº=∂flÜ«∂Å QÆ∞iOz ã=∞„QÆOQÍ K«iÛOK«O_ç. JO Œ∞=Å¡ g∞ Œ$HõÊ èŒOÖ’,„ÑÜ«∞ «flOÖ’ ™ê#∞‰õÄÅ « ã≤÷~°Ñ_»∞ «∞Ok.

â◊„ «∞=ÙÖË ^•iK«∂¿Ñ <Õ™êÎÅ∞!ÅHõΔ º™ê èŒ‰õΩÅ‰õΩ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å J_»¤O‰õΩÅ∞ fã∞‰õΩ=KÕÛ =∞# â◊„ «∞=ÙÅ∞–

ÉèíÜ«∂Å∞, J#∞=∂<åÅ∞, ã=∞ãºÅ∞,"å\x Z Œ∞~˘¯<Õ =∂~åæÅ∞–WÑÊ\ =~°‰õΩ QÆ∞iÎOKå=Ú.WÖÏ\ "ÕQÆ x~À èŒHÍÅ∞ ã‘Ê_£ „ÉËHõ~°∞¡ x*ÏxH Éè∫uHõ, =∂#ã≤Hõ ã≤÷uQÆ «∞Å#∞

Ñ\+ìO KÕ™êÎ~Ú. =∞#Ö’ Ñ@∞ì ŒÅ ÃÑOK«∞`å~Ú. JqÖËHõáÈ Õ áÈ~å@O KåÖÏ_»ÖòQÍ x~°∞`åûÇÏOQÍ LO\Ï~Ú.

WÖÏ\ JO «â◊≈„ «∞=ÙÅ∞ =∞#‰õΩ Z<Àfl QÆ∞}áê~îåÅ∞ <Õ~°∞Ê`å~Ú."å\x =∞#‰õΩ ãÔ~·# =∂~åæxfl K«∂Ñ≤OKÕ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞QÍ ÉèÏqOK«QÆey Õ q[Ü«∞O

MÏÜ«∞O.

Jq Uq∞\’ ‰õΩ¡ÑÎOQÍ K≥ÑÊÅO>Ë

26 27

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

PtOz# Ñ¶e`åÅ∞ KÕ*Ïi# ã=∞Ü«∂ÅÖ’ W «~°∞Å á⁄~°áê@∞¡ ‰õÄ_® H˘O «HÍ~°}=∞=Ù`å~Ú. ã¨Ç¨Ï[OQÍ JÖÏ\˜ ã¨O^Œ~åƒùÅ∞ =∞# F\˜q∞H˜ ™ê‰õΩÅ∞QÍHõxÑ≤™êÎ~Ú. =∞#Ö’ "åiÃÑ· P„QÆÇÏO ÑÙ@∞ìH˘ã∞ÎOk. "åi`À «QÍ^•‰õΩ kQ èÀ~°}„Ñ|Å=∞=Ù «∞Ok.

WÖÏ\˜ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ W`«~°∞Å á⁄~°ÉÏ@∞¡ =∞# =∂#ã≤Hõ ã¨=∞`«∞Åº`«#∞≥|ƒfÜ«∞‰õΩO_® K«∂ã∞HÀ"åe. WOHÍ W «~° =∂~åæÅ ^•fi~å =∞# Ñxx ™êkèOK«

QÆÅ=∂ Jx PÖ’zOKåe. JO Õ HÍx [iy áÈ~Ú# ^•xx Ñ@∞ì‰õΩx PO^Àà◊#Ñ_»_»O HÍ~°ºjÅ « HÍ Œ∞.

=∞#Ö’x |ÅÇ‘Ï# «Å∞ QÆ∞iÎOK«QÆÅy Õ "å\x ãiKÕã∞HÀ=_»O =∞# KÕuÖ’xÑx. „Hõ=∞tHõΔ}, P «‡qâßfiãO, ™ê#∞‰õÄÅ Œ$HõÊ ä•Å`À "å\x =∞#‰õΩ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# J¢ãÎâ◊¢™êÎÅ∞QÍ =∂~°∞ÛHÀ=K«∞Û#∞.

|ÅÇ‘Ï# «#∞ Œ∂~°O KÕÜ«∞_®xH WÖÏ „ÑÜ«∞uflOK«O_ç...1. =ÚO Œ∞ g∞‰õΩ W|ƒOk Hõeyã∞Î#fl q+Ü«∞O Uq∞\’ QÆ∞iÎOK«O_ç. ÉèíÜ«∞=∂!

á⁄~°áê\Ï? W «~°∞Å á⁄~°áê\Ï! g∞Ö’x |ÅÇ‘Ï# «ÖÏ?2. "å\x ãik Œ∞Ì‰õΩ<Õ =∂~åæÅ∞ J<Õfi+≤OK«O_ç. W\ ©=Å [iy# á⁄~°áê@¡#∞

QÆ∞iÎOz, "å\ #∞Oz <Õ~°∞ÛHÀ «y# JOâßÅ∞ Uq∞\’ x~åúiOK«∞HÀO_ç.3. PO^Àà◊#‰õΩ HÍ~°}=∞=Ù «∞#fl ã=∞ãºÅ#∞, HÍ~°}ÏÅ#∞ QÆ∞iÎOK«O_ç. "å\x

Œ∂~°O KÕÜ«∞_®xH =∂~åæÅ∞ J<Õfi+≤OK«O_ç.4. g∞Ö’x ^À+¨ÉèÏ"åefl `˘ÅyOK«∞HÀ=_®xH˜ gÅ∞QÍ XHõ „Ñ¨}ÏoHõ#∞

~°∂á⁄OkOK«∞HÀO_ç.5. |ÅÇ‘Ï# «Å#∞ JkèQÆq∞OKÕ =∂~åæÅ#∞ J<Õfi+≤OK«O_ç.

XHõ q+Ü«∞O QÆ∞~°∞Î LOK«∞HÀO_ç. =∞#O Zxfl\<≥·<å HÀÖ’Ê~Ú LO_»=K«∞Û.HÍx "å\ «~°∞"å « ‰õÄ_® =∞#‰õΩ JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’ Z<Àfl J=HÍâßÅ∞ L<åfl~Ú.

When Everything is lost, tomorrow still remains

28

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

Pâ◊Ü«∂xfl ã≤kúOÑKÕã∞HÀ=_»OPâ◊Ü«∞O, PÖ’K«#, PK«~°} D =¸_»∞ „uHõ~°}ÏÅ#∞ Ñiâ◊√ ŒúOQÍ

LOK«∞‰õΩO>Ë KåÅ∞. J#∞‰õΩ#flk ™êkèOK«QÆÅ~°∞.– =∞Ç`å‡QÍOnè

Pâ◊Ü«∂Å#∞ ™êkèOK«∞HÀ"åÅ#fl èŒ$_è» nHõΔ‰õΩ ã„Hõ=∞"≥∞ÿ# PÖ’K«<å „Ñ„HÜ«∞#∞ã≤ ŒúO KÕã∞HÀ"åe.

rq`åxfl ãÑ¶ÅO KÕã∞HÀ"åÅ<åfl,

rq`åxfl P#O Œ=∞Ü«∞O KÕã∞HÀ"åÅ<åfl,

P «‡ãO «$Ñ≤Î ãOáêkOKåÅ<åfl,

XHõ ÅHõΔ ºO LO_®e.

XHõ Pâ◊Ü«∞O LO_®e. ™êkèOKåÅ#fl «Ñ# LO_®e. HÍ~°º™ê èŒ# nHõΔ LO_®e.

JÖÏO\q UgÖËHõáÈ Õ ÅHõΔ ºO ÖËx rq «O QÆ=∞ºO ÖËx <å=. ~°∞zÖËx=O\.

áÈ~å@ Ñ\=∞, Ü«Ú= «‰õΩ JÅOHÍ~°O.

ÅHõΔ º"Õ∞ rq « Ñ~°=∂~°÷O HÍ"åe.

JÑC_Õ rq «O ™ê~°÷HõO J=Ù «∞Ok.

KåÖÏ =∞Ok ÃÑ ŒÌÅ∞ x~ÌtOz# 'ã∞~°HΔ «— =∂~°æOÖ’<Õ rq`åxfl ™êyOK«_®xHã≤ ŒúÑ_çáÈ`å~°∞. Ü«∂O„uHõ r=#O QÆ_ç¿Ñ™êÎ~°∞. ~ÀAÅ∞ QÆ_ç¿Ñ¿ãÎ KåÅ#∞‰õΩO\Ï~°∞.

XHõÑC_»∞ | «HõÖËHõ |_ç ÑO «∞Å∞ J<Õ"å~°∞.

WÑC_»∞ KåÖÏ =∞OkH \Ï\Ï a~å¡Å∞QÍ<Õ, aÖòQ\òÖÏQÀ q[Ü«∂xH =∂~°∞

7

¿ÑÔ~·# =∞~À „Ñ=ÚY∞_çQÍ<À «Ü«∂~°∞ HÍ"åÅx Pâ◊, PHÍOHõΔ.ÅHõΔÅ∞ ãOáêkOKåÅx, WOHÍ U"Õ"À ™êkèOKåÅx, L^ÀºQÆOÖ’ Ñ^À#fl «∞Å#∞

K«HõK«HÍ H˘>ËìÜ«∂Åx, ÉÏãπQÍ, q*Ë «QÍ xÅ"åÅx HõhãOSS\, SUZãπ, SÑ≤Zãπ ÑsHõΔÖ’¡ LfÎ~°∞‚Å∞ HÍ"åÅxPHÍOHΔã∂Î<Õ LO\Ï~°∞.=∞#O z#fl`«#OÖ’ K«^Œ∞=Ù‰õΩ#fl „^èŒ∞=Ù_ç Hõ^èŒ K«∂^•ÌO. `«O„_ç X_çÖ’

‰õÄ~ÀÛ=_®xH J~°› «QÍ <å~åÜ«∞} Œ~°≈#O KÕÜ«∂Åx ã=u «e¡ WzÛ# ã"åÅ∞#∞xÅÉˇ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞.

JÖÏˆQ J~°∞˚#∞_»∞ ~å„u nÑ¨O PiáÈ~Ú<å, Éè’[#O KÕÜ«∞QÆÅQÆ_»OÖ’xJÉèÏºãO „áê è•#º «#∞ QÆ∞iÎOKå_»∞. "Õ∞\ qÅ∞HÍ_»∞ JÜ«∂º_»∞.

=Ü«∞ã∞û HÍx, „Ñu‰õÄÅ pHõ\ Ñiã≤÷u HÍx "åiH J_»¤OH HÍÖË Œ∞ ãiHõ • HÍ~Àº#∞‡Y∞Å#∞ KÕã≤Ok. q*Ë «Å∞QÍ xÅÉ\ìOk.

JÅ<å\ ÖQ∑ ã≤Ê#fl~ü «# KÕuH U~°Ê_ç# ãÇÏ[ Ö’áêxfl «#‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ=∂~°∞Û‰õΩx „HÔH\ò „ÑÑOK«OÖ’ «# ≥·# „Ñ ÕºHõ «#∞ Kå@∞‰õΩ<åfl_»∞ „Ñ=ÚY „HÔH@~üa.Zãπ.K«O„ ŒâıY~ü.

Ö’áêÅ∞, „Ñu‰õÄÅ Ñiã≤÷ «∞Å∞, ã"åà◊√§, J_»¤O‰õΩÅ∞ W=hfl F@q∞H JÅ"å@∞Ñ_ç# ™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ ^˘iH# ™ê‰õΩÅ∞ =∂„ «"Õ∞.

=∞Ç≤Ïà◊ J~Ú# aKÕO„ Œ áêÖò J™ê èŒº"≥∞ÿ# Z=Ô~ãπì tY~åxfl Jkè~ÀÇ≤ÏOzOkHõ^•,

q[Ü«∞O ™êkèOK«_®xH HÍ=Åã≤Ok–JxflO\ Hõ<åfl =ÚYº"≥∞ÿ#k.=∞#O x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<Õ ÅHõΔ ºO.ÅHõΔ º ™ê èŒ#‰õΩ HÍ=Åã≤# =∞<À |ÖÏxfl, P «‡ Ãã·ú~åºxfl ã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=_»O

=∞#O ™êkèOK«=Åã≤# "≥Ú Œ\ ™ê èŒ#O.P «~°∞"å « PtOz# Pâ◊Ü«∂xfl ™êkèOKÕO Œ∞‰õΩ J=ã~°"≥∞ÿ# ã=∞„QÆ"≥∞ÿ#

J=QÍÇÏ#, PÖ’K«#.29 30

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

¿ÑÑ~°¡Ö’ K«∂¿ã LO\ÏO. «O„_ô H˘_»∞‰õΩÅ∞, «b¡ ‰õÄ «∞à◊√§ U^À XHõ ÑsHõΔ‰õΩHõeã≤ Ç[~°∞ JÜ«∂º~°∞ Jx. JÖÏQ =Ú Œq∞ =Ü«∞ã∞Ö’ ÑsHõΔÅ‰õΩ Ç[~°Ü«∂º~°∞Jx. "åi #∞Oz <Õ~°∞ÛHÀ=Åã≤Ok Uq∞@O>Ë

ÅHõΔ ºO L#flÑC_»∞ Jk ™êkèOK«_®xH «∞k =~°‰õΩ Hõ$+≤ KÕÜ«∂Åx...

Ñ@∞ì Ñ@ì~å Œ∞ Ñ@∞ì q_»∞=~å Œ∞.

Jx `åºQÆÜ«∞º «# ~å=∞K«O„ Œ∞_çH ÉèíHÎ À q#flqOKå_»∞.

™ê èŒ# KÕÜ«Ú=Ú~å #~°∞_® ™ê èŒº=Ú HÍxk ÖË Œ∞~å Jx „áÈ «ûÇ≤ÏOKå_»∞ Fã≤h Hõq.

=∞# ^Õâßxfl „a\ ˜+π áêÅ# #∞Ozq=ÚHÎ KÕÜ«∞_®xH˜ ™êyOz# ™êfi «O„ «ºáÈ~å@O QÆ∞iOz =∞# JO ŒiH© ≥eã≤O Õ.ŒâßÉÏÌÅ áê@∞ "ÕÖÏk =∞Ok ™êyOz#

xifi~å=∞ áÈ~å@"Õ∞ =∞#H©<å_»∞ ¿ãfiKåÛù"åÜ«Ú=ÙÅ#∞ „Ñ™êkOzOk. ÉèíQÆ ü ã≤OQ∑«# Ü«∞=fi<åxfl =∂ «$ Õâ◊ ™êfi «O„`åºxH

|eÑ‘~î°OÃÑ· è•~°áÈâß_»∞.

D L^•ÇÏ~°}Åhfl =∞#‰õΩ K≥|∞ «∞<åfl~Ú „Ñu =ºHÎ–rq « Ñ~°=∂~°÷O, XHõÅHΔÍºxfl x~°‚~ÚOK«∞HÀ"åÅx.

HÀ@∞¡ ãOáêkOKåÅx U =ºH©Î ÅHõΔ ºOQÍ ÃÑ@∞ìHÀ_»∞. «# r=# <ÒHõ ™êÑ¶‘QÍ™êQÆ_®xH˜ "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\˜ì# „Ñ¨Ü«∞`«flO H˘O`« ^Œ∂~°O "≥àı§ã¨iH˜ =∞Ô~O^ŒiHÀr=<å è•~°OQÍ =∂~°∞ «∞Ok. P Œ~°} ÃÑiQH˘nÌ P^•Ü«∞O ‰õÄ_® J#O «OQÍÃÑiyáÈ «∞Ok.

Jn XHõ =ºHÎ ™êkèOz# q[Ü«∞O #∞Oz =KÕÛ J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# Ñi}Ï=∞O.

WÖÏ J#∂ÇÏºOQÍ J™ê è•~°}"≥∞ÿ# Ñ¶e`åÅ#∞ ™êkèOK«_®xH =∞# Pâ◊Ü«∞O,PÖ’K«# ã=∞#fiÜ«∞O`À =ÚO Œ∞‰õΩ ™êQÍe. JO Œ∞‰õΩ =∞# k#K«~°º, W «~° qâı+

HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ Jxfl\ ˜x UHÀ#∞‡YO KÕÜ«∂eûLO@∞Ok. JÑ¨C_Õ ÅHΔÍºxfl KÕ~°∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`åO.Pâ◊Ü«∂xfl ™êkèOK«QÆÅ∞QÆ∞`åO.

=∞# k#K«~°º#∞ Ü«∂„uHõOQÍ H˘#™êyOz#O «HÍÅO Pâ◊Ü«∞™ê èŒ# J#flk XHõ ãfiÑflO. ÑQÆ\ HõÅ=∂„`«"Õ∞.

=∞#O x~°fiÇ≤ÏOKÕ „Ñu ÑxÖ’#∞, PÖ’K«#Ö’#∞=∞# ÅHΔÍºxfl Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx =∂~°∞Ê KÕã≤,

„Ñu ~ÀA,

„Ñu QÆO@,

„Ñu x=Ú+O

Purposeful QÍÅHΔÍºxH H\Ï~ÚOz#ÑC_ÕSuccess

=∞#‰õΩ JO Œ∞ «∞Ok. Pâ◊Ü«∞â◊√kú Sense of Purpose

Jxfl\ Hõ<åfl =ÚYºO. Ü«Ú= « «HõΔ} Hõ~°Î=ºO.x*ÏxH H˘xfl =ºHÎQÆ «"≥∞ÿ# ÅHõΔ}ÏÅ∞ „Ñu XHõ ~°∞ JÅ=~°∞ÛHÀ=Åã≤#q.H˘O « =∞Ok Láê è•ºÜ«ÚÅ∞QÍ q^•º~°∞÷Å#∞ ã∞tHΔ «∞Å#∞ KÕÜ«∞_»"Õ∞

Pâ◊Ü«∞OQÍ rq™êÎ~°∞.=∞iH˘O Œ~°∞ <ÕÅ «e¡x #=Ú‡‰õΩx |OQÍ~°OÖÏO\ PÇ~° Ñ^•~å÷Å∞

ÑO_çOz J<åfl~°∞ÎÅ PHõe f~°Û_®xH „áê è•#ºq∞™êÎ~°∞.J~Ú`Õ U^À XHõ =$uÎx P^è•~°O KÕã¨∞‰õΩx ^•x Ñ¨ikèÖ’ H˘xfl

HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ KÕÑ@ì_»O rq « Pâ◊Ü«∞O J#ÖËO.=∞i?

31 32

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

Live, Love, Learn

Leave a legacy

Pâ◊Ü«∞"Õ∞ rq «OQÍ =∂~åe.Pâ◊Ü«∞"Õ∞ „áê}„Ñ ŒO HÍ"åe.Pâ◊Ü«∞"Õ∞ r=# áê~î°O J#∞HÀ"åe.Pâ◊Ü«∞"Õ∞ r=# ™œO Œ~°ºOQÍ W «~°∞Å‰õΩ =∂~°æ Œ~°≈HõO HÍ"åe.z=iQÍ Pâ◊Ü«∞=Ú#fl"å_»∞ Pâ◊Ü«∞OÖËx"å_çx "å_»∞‰õΩx "å_ç Pâ◊Ü«∞O

KÕ~°∞‰õΩO\Ï_»∞, HÍ|\ì Pâ◊Ü«∞"Õ∞ rq «OQÍ =∂~°∞ÛHÀO_ç.

Pâ◊Ü«∞ ã≤kúH WÖÏ „ÑÜ«∞uflOK«O_ç...1. =ÚO Œ∞QÍ g∞ =ºHÎQÆ « Pâ◊Ü«∞ ãfi~°∂áêxfl x~ÌtOK«∞HÀO_ç.2 P q+Ü«∞"≥∞ÿ Ñ Õ Ñ Õ qâı¡+≤OK«∞‰õΩO@∂ •xÃÑ· =∞#ã∞#∞ ÅQÆflO KÕÜ«∞O_ç.3. J#∞=∂<åÅ∞, ÉèíÜ«∂Å∞, PO^Àà◊#Å∞ U HÀ}OÖ’ q∞=∞‡efl "Õkèã∞Î<åflÜ≥∂

QÆ∞iÎOz "å\ #∞Oz |Ü«∞@Ñ_Õ =∂~åæÅ#∞ J<Õfi+≤OK«O_ç.4. Pf‡Ü«ÚÅ∞, „âıÜ≥∂aèÖÏ+μÅ`À qãÎ $ «OQÍ ^•xÃÑ· K«iÛã∂Î LO_»O_ç.

Ñiëê¯~°O ^˘~°Hõ=K«∞Û.5. g∞ â◊HÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞ ÃÑOá⁄OkOKÕ kâ◊QÍ Hõ$+≤ „áê~°OaèOK«O_ç.

ã‘fiÜ«∞„¿Ñ~°}–„Ñ¨^è•#O''P Œ~°≈=O «∞_»∞ "≥~Úº «ÑCÅ∞ KÕ¿ãÎ KÕÜ«∞=K«∞ÛQÍHõ, ZÖÏ\ Pâ◊Ü«∞=¸,

P Œ~°≈=¸ ÖËx =ºHÎ 50 "ÕÅ «ÑCÅ#∞ KÕ™êÎ_»<Õk J#∞=∂#O ÖËx q+Ü«∞O.JO Œ∞H P Œ~°≈=O «∞_»"≥· Pâ◊Ü«∞O Hõey LO_®e——.

–q"ÕHÍ#O^ Œx «ºO Pâß"å Œ∞Å∞QÍ L`åûÇxfl xOÑÙHÀ=_»"Õ∞ q[Ü«∞ ™ê èŒ#‰õΩ "≥Ú Œ\˜

™Èáê#O. P «‡Q“~°=O, P`å‡aè=∂#O ÃÑOK«∞HÀQÆey Õ ÉèíÜ«∞O J#flk g∞Œi^•ÑÙÅ‰õΩ~å Œ∞. è≥·~°º"Õ∞ Jxfl ã Œ∞æ}ÏÅÖ’ =ºHÎQÆ « q[Ü«∂xH ÀÇÏ ŒÑ_»∞ «∞Ok.

=∞#‰õΩ ÃÑ ŒÌÅ∞ K≥Ñ≤Ê# XHõ huHõ èŒ#∞ WHõ _» QÆ∞~°∞Î KÕã∞HÀ"åe.„ÑÇ¡ Œ∞_»∞, J «x ÉÏÅºO =∞# JO ŒiH© ≥eã≤O Õ. z#fl «#OÖ’<Õ q+μ‚

™êHΔÍ`å¯~°O á⁄Ok# „ÑÇ¡ Œ∞_»∞ ~å[ºO KÕã∞ÎO_»QÍ P «x ã∞ÑiáêÅ#, xëêì,L «Î=∞ ÅHõΔ}ÏÅ∞ Õ= «Å‰õΩ ÉèíÜ«∞"Õ∞ HÍHõ Jã¨∂Ü«∞‰õΩ HÍ~°}=∞Ü«∂º~Ú.„ÑÇ¡ Œ∞xÃÑ· ŒO_»Ü«∂„ « KÕ™ê~Ú. HÍx J «x áœ~°∞+O, è≥·~°ºO, J «x ãOÑ Œ,Ãã·#ºO Õ= «Å#∞ z «∞ÎQÍ F_çOKå~Ú.

F@q∞áêÖ·# Õ= «Å∞ „|ÇÏ‡ Õ=Ùx P„â◊~ÚOKå_»∞. "åiH JÅ"å>ËQÍ!J_çy# "åiH ÖË Œ#_»O JÅ"å@∞ ÖËx ^• « Hõ#∞Hõ J «x ã~°fi ãOÑ ŒÅ#∞,Ãã·<åºxfl, L «Î=∞ ÅHõΔ}ÏÅ#∞ ^•#OQÍ HÀi "å\H J «_çx Œ∂~°O KÕÜ«∂e.=∞~À =∂~°æO ÖË Œ∞ Jx „|ÇÏ‡ ãÅÇ WKåÛ_»∞.

WÖÏ\ ãÅÇ áê\OK«_®xH ZÑC_»∞ =ÚO Õ LO\Ï_»∞ WO„ Œ∞_»∞.„ÑÇ¡ Œ∞_ç ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o§ ãOÑ ŒÅ#∞, Ãã·<åºxfl HÀ~°∞‰õΩ<åfl_»∞. WKåÛ_»∞ „ÑÇ¡ Œ∞_»∞.W «~° Õ= «Å∞ "≥o§ J+ì Å‰õΔΩ‡Å#∞ •#OQÍ HÀ~å~°∞. JO ŒiH© Jhfl W=fi_®xHã≤ Œú Ñ_®¤_»∞ „ÑÇ¡ Œ∞_»∞. HÍx XHõ\ =∂„ «O W=fiÖË#x K≥¿ÑÊâß_»∞.

Jk è≥·~°ºÅH;.

8

33 34

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

è≥·~°ºÅH;x W¿ãÎ WHõ `å#∞ Ug∞ ™êkèOK«ÖË#x QÆ∞iÎOKå_»∞. Jk «#‰õΩ=∞K«Û Jx ≥eã≤<å è≥·~°ºÅH; `À_»∞ LO>Ë HÀÖ’Ê~Ú# ã~°fi™êfixfl uiy™êkèOK«=K«∞Û#∞. P q+Ü«∞O QÆ∞iÎOz#O Œ∞#<Õ „ÑÇ¡ Œ∞_»∞ è≥·~°ºÅH;x =∂„ «O= Œ∞Å∞HÀÖË#x K≥áêÊ_»@.

WO Œ∞Ö’x ~°ÇÏãºO J~°÷=∞~ÚOkQÍ!™ê^è•~°}OQÍ q∞„`«∞Å`À =∂\Ï¡_»∞`«∞#flÑ¨C_»∞, ÃÑ^ŒÌÅ ã¨∂K«#Å#∞

áê\OKåÅ#fl Q“~°=ÉèÏ=O ÃÑiy#ÑÙ_»∞, |Çï=∞u ÖË • „áÈ`åûÇÅ∞ Åaè™êÎÜ«∞#flPâ◊ À#∞, =∞#Ö’ KåÖÏ =∞Ok n~°… HÍÅO Ñ>Ëì H˘xfl ÅHΔÍºÅ#∞ x~°‚~ÚOK«∞‰õΩO\ÏO.WÖÏO\q =∞#Ö’ Ñ@∞ì ŒÅ#∞ z=i ^•HÍ xÅÉ@ì=Ù. ZO Œ∞HõO>Ë Wq =∞#O=∞# PÖ’K«#Å #∞Oz, =∞#ã∞ûÖ’Oz x~ÌtOK«∞‰õΩ#flq HÍ=ÙHÍ|\˜ì.

„HÔH\ò „ÑÑOK«O K«∂_»O_ç. ZO Œ~À P@QÍà◊√§ «=∞ <≥·ÑÙ}ºO`À Q˘ÑÊ"åà◊√§QÍQÆ∞iÎOÑÙ á⁄O^•~°∞. KåÖÏ =∞Ok Ü«Ú=‰õΩÅ∞ XHõ ãz<£ >O_»∞Å¯~ü#∞ K«∂ã≤,ÖË • =∞~À „Ñ=ÚY∞x ™ê÷~Ú KÕ~åÅ#∞ ‰õΩO\Ï~°∞. JO Œ∞‰õΩ ™ê÷xHõ [@∞ì ™ê÷~ÚÖ’™ê÷#O HÀãO, «~°∞"å « ~å¢+ì™ê÷~Ú [@∞ìÖ’ ™ê÷#O HÀãO P~å@Ñ_» å~°∞. „ÑuÉèí,PãHÎ HÍ~°}OQÍ XHÀ¯™êi *ÏfÜ«∞ [@∞ìÖ’ ‰õÄ_® ™ê÷#O ãOáêk™êÎ~°∞. HÍxJHõ _» "åiH Jxfl "≥·ÑÙÖÏ „ÑÖ’ÉèÏÅ∞ PHõi¬ã∞ÎO\Ï~Ú. „â◊ •ú «QÆ∞æ «∞Ok. UHÍ„QÆ «Ö’Ñ≤ã∞ÎOk. WHõ u~ÀQÆ=∞#"Õ∞ "å~°∞ ™êkèOKÕ „ÑQÆu. JO « =~°‰õΩ ™êkèOz#q[Ü«∂Å∞ "åix ''ã∞~°HΔ «"≥∞ÿ#—— r=# â‹·eÖ’H KÕiÛ LO\Ï~Ú. ZÖÏ\ L^ÀºQÆOxÅHõ_≥·# P^•Ü«∞O "åiÖ’ x~åãHÎH HÍ~°}=∞=Ù «∞Ok.

=∞i >O_»∞Å¯~ü Ñiã≤÷u Uq∞\? PÖ’zOK«O_ç. q[Ü«∂Å‰õΩá⁄Oy áÈÖË Œ∞. =Ü«∞ã∞û ÉèíÜ«∞ÃÑ@ìÖË Œ∞. "≥·Ñ¶ÖÏºÅ‰õΩ „‰õΩOyáÈÖË Œ∞.UHÍ„QÆ «#∞ K≥ Œ~°x=fiÖË Œ∞. P@ P@ P@ J Õ J «x âßfiã. J Õ„áê}O. _»|∞ƒ, P^•Ü«∞O Hõà◊§ =ÚO Œ∞ Hõ#|_» Œ∞. f~°x Ñ~°∞QÆ∞Å ^•ÇÏO.

JO`«\ ˜ f„="≥∞ÿ# ™ê÷~ÚÖ’ Pâ◊Ü«∞O |ÅOQÍ =∞# =∞#ã¨∞ûÖ’áê «∞‰õΩáÈ"åe. JÑC_Õ ^•xx ™êkèOK«QÆÅO.

ee

35

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

Pâ◊Ü«∞O g∞ Õ HÍ"åe!n<Õfl =ºHÎQÆ « „¿Ñ~°}, ã∂ÊùiÎ •Ü«∞Hõ"≥∞ÿ# =∞<À|ÅO JO\Ï~°∞.

ÉÏÇÏºâ◊‰õΩÎÅ „¿Ñ~°}ÃÑ· P è•~°Ñ_ç#"å~°∞ ÅHΔÍºxfl KÕ~°∞HÀ=_®xH Z‰õΩ¯= HÍÅOZ Œ∞~°∞K«∂_®e. J Õ JO «~°OQÆOÖ’x PO «~°OyHõ „¿Ñ~°}#∞ „áÈ «ûÇ≤ÏOK«∞HÀQÆey#"å~°∞ «=∞ „ÑuÉèí#∞, „â◊ •ú ã‰õΩÎÅ#∞, â◊HÎ Ü«Ú‰õΩÎÅ#∞ HO„nHõiOz ÉÏÇÏºâ◊‰õΩÎÅ#∞«=∞‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ =∂~°∞ÛHÀQÆÅ∞QÆ∞`åO.

WO Œ∞‰õΩ H˘xfl–Short cuts–JO>Ë ŒQÆæ~° ^•~°∞Å∞ L<åfl~Ú. Jq Uq∞\’≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O.

1. ÉÅ∂<£ Ju "ÕQÆOQÍ QÍeÖ’H ZyiáÈ"åÅO>Ë JO Œ∞Ö’ ÃÇ·Ï„_À[<£#∞ ÑÓiÎQÍxOáêe. JÖÏQ q[Ü«∞O ÖË • ÅHõΔ ºO ™êkèOKåÅO>Ë =∞# PÖ’K«<å Œ$HõÊ èŒO™ê#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ#kQÍ LO_®e.

ÅHõΔ ºO ™êkèOKÕ Hõ$+≤H J_»¤O‰õΩÅ∞ ÉèíÜ«∂Å ~°∂ÑOÖ’ Z Œ∞~°=Ù «∂<Õ LO\Ï~Ú.APPROACH / FIGHT

or

AVOIDANCE / FLIGHT

JO>Ë ã=∞ãºÅ#∞ Z Œ∞~À¯=_»=∂, ÉèíÜ«∞Ñ_ç áêiáÈ=_»=∂ J#fl ãOkQÆúOã"åÅ∞ KÕã∞ÎOk.

ÅHõΔ ºO =ÚO Œ∞‰õΩ ™êQÆ=∞O@∞Ok. ÉèíÜ«∞O "≥#‰õΩ¯ÖÏQÆ∞ «∂ LO@∞Ok.

WHõ _» ã~° •QÍ Ô~O_»∞ aè#fl"≥∞ÿ# Ñiã≤÷ «∞Å#∞ Ñije^•ÌO.

q∞=∞‡efl q_çQÍ XO@iQÍ QÆkÖ’ LOKåO J#∞HÀO_ç. JO Œ∞Ö’ g∞‰õΩ W+ì"≥∞ÿ#XHõ ã≤x=∂ HÍÃã\ò ÃãÅH±ì KÕã∞HÀ"åe. =¸_»∞ x=ÚëêÖË =º=kè. JHõ _»=O Œ HÍÃã@∞¡<åfl~Ú. "å\x Jhfl QÆ=∞xOK«_®xH 3 x=ÚëêÅ∞ ãiáÈ=Ù

J=Ù<å!=∞i UO KÕ™êÎ~°∞? PÖ’zOK«O_ç.=∞~À Ñiã≤÷u...W Õ q èŒOQÍ q∞=∞‡efl QÆkÖ’ ÃÑ>Ëì™êÎ#∞. =¸_»∞ x=ÚëêÖË =º=kè. <≥„Ç˙QÆ∞iOz HÍx, QÍOnè QÆ∞iOz HÍx, g∞‰õΩ W+ì"≥∞ÿ# Ç¨c QÆ∞iOz HÍxspeech «Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞=∞O\Ï#∞.

UO KÕ™êÎ~°∞? ã≤ Œú"Õ∞<å?PÖ’zOK«O_ç.

Ô~O_»∞ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’#∞ ‰õÄ_® =∞#Ö’ L`åûÇ¨ÏO, ÉèíÜ«∞O/J#∞=∂#OLÃÑÊ#ÖÏ á⁄OQÆ∞H˘™êÎ~Ú. JO Œ~°∂ =ÚO Œ∞‰õΩ =zÛ ã"åÅ∞#∞ Z Œ∞~À¯_®xHã≤ ŒúOQÍ LO_»~°∞. J=Ù<å?

Z=i<≥·<å „Ñ ÕºHOz =ÚO Œ∞‰õΩ ~å"åÅx Ñ≤e¿ãÎ q∞ye# "åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok JOwHõiã∞Î#fl@∞¡ «Å∂ÑÙ`å~°∞ Hõ Œ∂.WHõ _Õ =∞# Œ$HõÊ èŒO ZÖÏ LO_®Ö’ g∞‰õΩ J~°÷"≥∞ÿLO@∞Ok.

J_»∞QÆ∞ Hõ ŒÑ_®xH ã≤ ŒúOQÍ ÖËx "åiH J=HÍâßÅ∞ JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’H ~å=Ù.2. =∞~˘Hõi J_»∞QÆ∞*Ï_»Ö’¡ #_çKÕ =ºHÎ áê Œ=Ú„ ŒÅ∞ q_çQÍ HõxÑ≤OK«=Ù.

He, who walks in another's tracks, leaves no footprints.

JO>Ë=∞#O ã¨fiÜ«∞OQÍ, ã‘fiÜ«∞ PÖ’K«#`À x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#fl ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞‰õΩ#flÅHõΔ ºO.

W «~°∞Å∞ =∞#HÀãO PÖ’zOz x~°‚~ÚOK«∞‰õΩx ZOÑ≤Hõ KÕã∞‰õΩ#fl ÅHõΔ ºOÔ~O_»∂ XHõ\ HÍ Œ∞. J=Ù<å?

Z=~À x~ÌtOz# ^•xfl =∞# ÅHõΔ ºO J#∞HÀQÆÅ=∂?

"åà◊√§ =∞# =∞Oz HÀã"Õ∞ P ÅHΔÍºxfl x~°‚~ÚOKå~°<Õ PÖ’K«# L#flO «

9

36 37

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

=∂„`å# =∞#O =∞# â◊H˜Î Ü«Ú‰õΩÎÅ#∞ #∂\˜H˜ #∂~°∞áêà◊¥§ LÑ¨Ü≥∂yOK«QÆÅ=∂.

=∞#O Wk ™êkèOKåÅx?

I Want to do this or that

"åà◊√§ K≥Ñ≤Ê# ^•xx ™êkèOKåe.

I have to do this or that!

ZO « Õ_® LOk.

=∞#H PHõe "Õã≤#ÑÙ_»∞ u<åe.

=∞#H W+ì"≥∞ÿ#k u<åe.

=∞#O Ñ¶ÖÏ<å ã≤x=∂ =∞#‰õΩ W+ì"≥∞ÿOk Hõ#∞Hõ K«∂_®e.

"åà◊√§ Z=iHÀ W+ì"≥∞ÿ#k–=∞#H W+ìO L<åfl, ÖË‰õΩ<åfl–K«∂_®e.

™ê èŒº"Õ∞<å?

D q+Ü«∂<Õfl K≥ÑÊ_®xH WOw¡+μÖ’ F ™ê"≥∞ « LOk.You can take the horse to water pond. But you cannot make itdrink.

=∞#Ö’, JO`«~°OQÆOÖ’ =∞#‰õΩ =∞#"Õ∞ xˆ~ÌtOK«∞‰õΩ#fl ÅHõΔ ºO HÀã¨Oã~°fiâ◊‰õΩÎefl HO„nHõiOK«QÆÅ∞QÆ∞`åO.

q^•ºi÷QÍ g∞Ö’ JO ŒiH© J=∂‡ <å#flÅ∞ x~°‚~ÚOz# HÀ~°∞û K« Œ=_»OÖ’,PtOz# L#fl « ™ê÷~Úx KÕ~°∞HÀ=_»OÖ’ ZO «\ =∂#ã≤Hõ ãOÑ¶∞~°¬}#∞Z Œ∞~˘¯x LO\Ï~À J#∞Éèí="Õ∞.

J~Ú<å =∞# Ñ≤Å¡Å q+Ü«∞O =KÕÛãiH, =∞# ÃÑ ŒÌÅ∞ U «ÑC KÕâß~À J ÕKÕ™êÎO. KÕÜ«∞_»O =∞# ÉÏ èŒº « J#∞‰õΩO\ÏO. JO Õ HÍx =∞#O Ñ¨_ç#ãOÑ¶∞~°¬} #∞Oz "åiH T~°@ W=fiO.

J Õ g∞~°∞ ãfi «O„ «∞Å∞ J~Ú# «~°∞"å «, PtOz# ™⁄O « WÅ∞¡ Hõ@∞ìHÀ=_®xH,

HÍ~°∞ H˘#∞HÀ¯=_®xH˜, ÖË^• J^Œ#OQÍ P^•Ü«∞O ã¨OáêkOK«_®xH˜x„^•Ç~åÅ∞, =∂<Õ™êÎO. J=Ù<å.

JO>Ë

Pâ◊Ü«∞O g∞k HÍ"åe

ÅHõΔ ºO g∞Ö’ #∞Oz ~°∂ÑÙk Œ∞ÌHÀ"åe.

UHõÅ=Ùº_»∞ÅHõΔ ºO x~°‚~ÚOK«∞HÀ=_»OÖ’#∞, ™êkèOK«_»OÖ’#∞ „Ñu XHõ iH P Œ~°≈„áêÜ«Ú_»∞UHõÅ=Ùº_»∞. "Õ∞\˜ qÅ∞HÍ_»∞ HÍ"åÅxx~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#fl UHõÅ=Ùº_»∞ ‰õΩÅ =º=ã÷Œ∞¢+ÊÉèÏ"åxH QÆ∞Ô~·# ÉÏkè «∞_»∞. QÆ∞~°∞=Ù

„^À}∞_»∞ q Œº <Õ~°Ê_®xH˜ x~åHõiOKå_»∞. „^À}∞_»∞ HÍ Œ<åfl ‰õÄ_®"≥#∞Hõ_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∞ÖË Œ∞. QÆ∞~°∞=¸iÎ q„QÆÇxfl Z Œ∞@ LOK«∞‰õΩx q Œº<Õ~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞.

ÅHõΔ ºO ™êkèOKåÅ#∞‰õΩ#fl "åi nHõΔ D ™ê÷~ÚÖ’ LO>Ë<Õ Ñ¶e «O.3. „ÑÑOKåxfl =∞#O U q èŒOQÍ#∂ =∂~°ÛÖËO. HÍx =∞#efl =∞#O =∂~°∞ÛHÀ

QÆÅO.We cannot change the world. But we can change.

ZÖÏ?P «‡ „¿Ñ~°} ^•fi~å<Õ...Motivation ÖË • Positive Tension

JO\Ï~°∞ H˘O Œ~°∞ xÑÙ}∞Å∞.Ãã·HÍÅrÖ’ Self Motivation ÖË • Self Hypnotism Jx =º=ÇÏi™êÎ~°∞.

38 39

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

"≥· Œºâß¢ãÎOÖ’ "≥· Œ∞º_ç g∞ Œ, P «x zH`åû q è•#O ÃÑ·<å ~ÀyH LO_Õ#=∞‡Hõ"Õ∞ ã «fi~° LÑâ◊=∞<åxH HÍ~°}=∞O\Ï~°∞.

<Õ#∞ _®Hõì~ü J"åe. Jx =∞#ã∞Ö’ Ñ Õ Ñ Õ J#∞HÀ=_»O JÖÏ\ „¿Ñ~°}‰õΩ„Ñ èŒ=∞ ã∂„ «O. H=ÅO J#∞‰õΩO>Ë KåÅ Œ∞. _®Hõì~ü J~Ú Õ «# "Õ+ÉèÏ+¨Å∞, Ç¨ÏŸ^•, Pã¨∞Ñ¨„uÖ’, ~ÀQÆ∞Å`À =º=Ç¨ÏiOKÕ f~°∞ QÆ∞iOzHõÅÅ∞ HõÅ_»O JÅ"å@∞QÍ =∂~åe. x„ ŒÖ’#∞, "≥∞à◊√‰õΩ=Ö’#∞ ‰õÄ_®_®Hõì~ü HÍ"åÅ#fl ÅHΔÍºxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe.

D q+Ü«∂<Õfl =∞# =∂r ~å¢+ìÑu _®Hõì~ü J|∞ÌÖò HõÖÏ"£∞ Ñ≤Å¡Å‰õΩZÑC_»∂ K≥|∞ «∂O_Õ"å~°∞.

HõÅÅ∞ Hõ#O_ç. "å\x ™êkèOKÕ =∂~°æO J Õ ^˘~°‰õΩ «∞Ok.

Dream, Dream.

Pâ◊Ü«∞O |ÅO HÀãO WÖÏ „Ñ~ÚuflOK«O_ç...1. ÅHΔÍºxfl ã¨Ê+¨ìOQÍ x~åúiOK«∞HÀO_ç. „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞, "åã¨ÎqHõ`«

P è•~°OQÍ ã"åÅ∞#∞ ã‘fiHõi¿ãÎ<Õ P «‡â◊HÎ x~å‡}Ï «‡Hõ=∞=Ù «∞Ok.JÖÏ HÍx ÑHõΔOÖ’ x„+≤ Ü«∂ Ñ~° åfixH ^•~°fã∞ÎOk.

2. JOu=∞ ÅHõΔ ºO`À áê@∞ ãfiÅÊ HÍeHõ, =∞ èŒº HÍeHõ, «HõΔ} „áêuÑkHõQÍ H˘xfl ÅHΔÍºÅ#∞ ‰õÄ_® x~°‚~ÚOK«∞HÀ"åe. XH˘¯Hõ \ ™êkèOKÕH˘nÌ =∞#Ö’ P «‡|ÅO ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok.

3. „Ñu ~ÀA ÅHõΔ º™ê èŒ#Ö’ ZO « „ÑQÆu ™êkèOK«QÆeQÍ"≥∂ ãg∞HΔOK«∞‰õΩO@∂ LO_®e.

4. XHõi |Å=O «O g∞ Œ<À, =∞~˘Hõi „áÈ ŒƒÅO =Å¡<À KÕÜ«∞_»OHÍ Œ∞. JO «~å «‡ `À_»∞QÍ, W+ìÑÓ~°fiHõOQÍ ™êkèOKåÅ#fl ÅHΔÍºxflx «ºO =∞##O KÕã∞‰õΩO@∂ LO_®e.

10

™⁄O «ÅHõΔºO`À<Õ ãO «$Ñ≤ÎHõÅhk

HõÅÖ’x Hõ èŒ hk

Hõ èŒÖ’x ÉÏ èŒ hk

Hõ#∞fl ≥i¿ãÎ

HõÅ «QÍ q∞yeáÈ «∞Ok.

HõÅ=i¿ãÎ

Ñ¨Å=i¿ãÎ

«Ñ≤¿ãÎ

HõÅ « ã «º=∞=Ù «∞Ok

x «º=∞=Ù «∞Ok

„â◊q∞¿ãÎ

Hõ$+≤KÕ¿ãÎ

q[Ü«∞=∞=Ù «∞Ok

ÅHõΔ º™ê èŒ# J=Ù «∞Ok

rq «O ™êÑ¶ÅºO J=Ù «∞Ok

40 41

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

LO_®e. JÑC_»∞ =∞# HÍ~°º™ê èŒ#, Hõ$+≤ XHõ „Ñ}ÏoHõ „ÑHÍ~°O ™êQÍe.„Ñ}ÏoHõ ~°∂ÑO WÖÏ LO_®e.

ÅHõΔ ºO =¸_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ LO_®e.

«HõΔ} Ñ¶e «O.

n~°…HÍeHõ „ÑÜ≥∞[#O.

ã∞ã≤÷~° q[Ü«∞O.

«HõΔ} Ñ¶e «O qâßfi™êxfl ÃÑOK«∞ «∞Ok.

JO>Ë q^•ºÑ~°"≥∞ÿ# J~°› «Å∞, <≥·ÑÙ}ºO, tHõΔ}Å∞, q+Ü«∞ ãg∞Hõ~°}=O\ ™ê èŒ# ãOÑuÎx ã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=_»O.

n~°…HÍeHõ „ÑÜ≥∂[#O =∂~°æx~Ìâ◊O KÕã∞ÎOk. ™êkèOz# ™ê èŒ# ãOÑuÎP è•~°OQÍ Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ# J=HÍâßxfl KÕlH˜ OK«∞HÀ=_»O. KåÖÏ =∞Ok DJ=HÍâßÅ#∞ QÆ∞iÎOz ãkfixÜ≥∂QÆO KÕã∞HÀÖËHõáÈ`å~°∞. =∞# nHΔÍ ŒHõΔ «Å∞,„â◊ •úã‰õΩÎÅ∞, „â◊=∞, Hõ$+≤, ãOÜ«∞=∞#O, FÑ≤Hõ, ãÇÏ#O WÑC_Õ ÑÓiÎQÍLÑÜ≥∂yOK«∞HÀ"åe. JÑC_Õ

ã∞ã≤÷~° q[Ü«∞O KÕ~°∞= J=Ù «∞Ok. x*ÏxH WHõ _ç À =∞#O PtOz#ÅHΔÍºxfl ã∞ã≤÷~°O KÕã∞‰õΩO@∂ Ñk =∞OkH =∂~°æ Œ~°≈HõOQÍ xÅÉ@ìQÆey#ÑC_Õq[Ü«∞O ãOÑÓ~°‚=∞=Ù «∞Ok.

™êkèOz

HõÅ#∞ x[O KÕã∞HÀO_ç

«Ñ≤Oz

x~åâ◊ áêÅ∞HÍHõO_ç.

L «Î~åxH "≥_ç Õ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å∞ KÕ~°QÆÅO. ŒHΔ}ÏxH "≥_ç Õ Hõ<åº‰õΩ=∂iJ„QÆO KÕ~°∞‰õΩO\ÏO. =OHõ~° \OHõ~°QÍ "≥_ç Õ JÜ≥∂=∞Ü«∞OÖ’ Ñ_» åO.QÆ∞O„_»OQÍ uiy Õ =∞m§ "≥Ú Œ\˜H=™êÎO.

JO Œ∞H =ÚO Œ∞ =∞#O KÕ~åÅ#∞‰õΩ#fl QÆ=∞ºO xâ◊ÛÅOQÍ LO_®e. ãÊ+ìOQÍ

ÅHõΔ ºO

=∞~˘Hõik g∞k

JqâßfiãO ÉèíÜ«∞O L`åûÇÏO qâßfiãO

F@q∞ è≥·~°ºO

„â◊=∞ „Ñ¨Ü≥∂[#O „â◊=∞ „Ñ¨Ü≥∂[#O

Ñ¶e «O

JãO «$Ñ≤Î ãOÑÓ~°‚O

ee

42 43

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

"≥∞ Œ_»∞‰õΩ Ñ¨ Œ∞#∞ã=∞~°∞÷Å∞ JO>Ë J™ê è•~°}"≥∞ÿ# Q˘ÑÊ Ñ#∞Å∞ KÕ¿ã "å~°∞ HÍ Œ∞. =∞#O

x «ºO KÕ¿ã Ñ#∞Å<Õ qaè#flOQÍ, q#∂ «fl Ñ ŒúuÖ’ x~°fiÇ≤ÏOK«QÆeQ „ÑÉèÏ=jÅ «,„ÑuÉèí Hõey LO\Ï~°∞.

Leaders do not do different things. They do things differently.

=∂#=Ùx "Õ∞ èŒã∞û‰õΩ n@∞QÍ xÅ|_»QÆeQ HõOÑÓº@~ü WO « =~°‰õΩ «Ü«∂~°∞HÍÖË ŒO>Ë #=Ú‡`å~å?

=∂#=Ù_»∞ «# "Õ∞ èŒã∞û#∞ LÑÜ≥∂yOz «Ü«∂~°∞ KÕã≤# U ÑiHõ~°O, ™ê èŒ#OJ~Ú<å ã~ =∞x+≤ KÕÜ«∞ÖËx U Ñh KÕÜ«∞ÖË Œ∞. =∂#ÑÙ_»∞ <ÕiÊ# ÑikèÖ’=∂„ «"Õ∞ Jq "å\H JÑÊyOz# Ñ#∞Å∞ KÕÜ«∞QÆÅ=Ù.

H=ÅO HÖ’#fl~° |~°∞=ÙO_Õ =∞# "≥∞ Œ_»∞Ö’ 10,000 q∞eÜ«∞<£Å∞ (1,00,000ÅHõΔÅ =~°‰õΩ) <≥~üfiÃãÖòû L<åfl~Ú. "å\<Õ #∂º~å<£û JO\Ï~°∞.

=∞# "≥∞^Œ_»∞ KÕÜ«∞QÆey# Jxfl ~°HÍÖˇ·# qaè#fl"≥∞ÿ# HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞x~°fiÇ≤ÏOK«QÆeˆQ HõOÑ¨Óº@~ü#∞ «Ü«∂~°∞ KÕÜ«∂ÅO>Ë ^•x Ãã·A Hõhã¨O =∞#Éèí∂QÀÅO JO « LO_®e? TÇ≤ÏOK«QÆÅ~å =∞# "Õ∞ è•â◊HÎ ZO « J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ#^À?

=∞# "≥∞ Œ_»∞Ö’x *ÏÑHÍÅ ÉèíO_®QÍ~°O #∞Oz XHõ ã=∂Kå~åxfl "≥eHfÜ«∞_®xH Ñ>Ëì ã=∞Ü«∞O XHõ ÃãHõ<£Ö’ H˘xfl =O ŒÅ =O «∞ =∂„ «"Õ∞.

XHõ ÃãHõ<£ =fi=kèÖ’<Õ H˘xfl "ÕÅ ~°HÍÅ ã=∂Kå~åxfl "≥∞ Œ_»∞ «# ÉèíO_®QÍ~°OÖ’<Õ Éèí„ ŒÑ~°K«QÆÅ Œ∞.

ÑÙ\˜ì# HõΔ}O #∞Oz „áê}O áÈÜÕ∞ =~°‰õΩ „ÑuHõΔ}O J#O «"≥∞ÿ# ã=∂Kå~åxflÉèí„ ŒÑ~°∞ã∂Î, J=ã~°"≥∞ÿ# ã=∞Ü«∂xH ã∞Ê~°}‰õΩ =ã∂Î x~°=kèHõOQÍ Ñx KÕã∞ÎOk=∞# "≥∞ Œ_»∞.

JO`« "ÕQÆOQÍ#∂ „Ñ¨uã¨=∂Kå~åxfl =∞# "≥∞^Œ_»∞qâı¡+≤ã¨∂Î<Õ LO@∞Ok. =∞OzK≥_»∞Å#∞, `Õ_®Å#∞, ™ê=∂ºÅ#∞, =º`åº™êÅ#∞ ÉËsA"ÕÜ«∞_»O "≥∞ Œ_»∞‰õΩ#fl „Ñ ÕºHõ «.

" ≥ ∞^ Œ_ » ∞ J< Õ J™ê^ è •~°}"≥∞ÿ# HõOÑÓº@~ü‰õΩ ™ê è•~°}"≥∞ÿ# HõOÑÓº@~ü‰õΩ L#fl Õ_® ≥Å∞ã∞‰õΩO^•O.

1999Ö’ «Ü«∂~°∞ KÕã≤# J «ºO « â◊HÎ=O «"≥∞ÿ# HõOÑÓº@~ü ™ê=∞~å÷ºxflÖH¯OKÕ XHõ Ñ Œúu „ÑHÍ~°O..

ZO.S.Ñ≤.Zãπ.–MIPS JO>Ë q∞eÜ«∞<£ W<£¢ã¨ìHõΔ<£û Ñ¨~üÃãHõ<£. =∞#OK≥ÑC‰õΩ#fl 1999 <å\ HõOÑÓ@~ü „áêÃãã~ü ™ê=∞~°÷ºO 4200 ZO.S.Ñ≤.Zãπ. XHõãQÆ@∞ "≥∞ Œ_»∞ ™ê=∞~°÷ºO ZO`À K≥ÑÊO_ç.

100 q∞eÜ«∞<£ W<£¢ãìHõΔ<£û Ñ~ü ÃãHõ<£.

HõOÑÓº@~ü „áêÃãã~ü ÔHáêã≤\©x 700 ZO.ÃÇÏKü.*_£ Jx JOK«<å.

=∞i =∞# "≥∞ Œ_»∞?

1,68,00,000 ZO.ÃÇÏKü.*_£.

JO>Ë ãQÆ@∞ "≥∞ Œ_»∞ â◊HÎx KÕ~°∞HÀ"åÅO>Ë ^•^•ÑÙ 24,000 „áêÃãã~üÅÔHáêã≤\© L#fl HõOÑÓº@~ü#∞ ~°∂á⁄OkOKåe.

WÑC_»∞ g∞~°∞ =∞# "≥∞ Œ_»∞ ™ê=∞~å÷ºxfl TÇ≤ÏOK«∞HÀO_ç.

HõOÑÓº@~ü ™ê=∞~°÷ºO 700 ZO ÃÇÏKü *_£ ZO S Ñ≤ Zãπ. ZO S Ñ≤ ZãπJO>Ë q∞eÜ«∞<£ (Ñk ÅHõΔÅ∞)

"åãÎ"åxH =∞# "≥∞ Œ_»∞‰õΩ L#fl â◊HÎ ™ê=∞~å÷ºÅÖ’ H=ÅO Ñkâß «O =~°Hã¨QÆ@∞ =∂#=Ù_»∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩO\Ï_»x âß¢ã¨Î"Õ`«ÎÅ Jaè„áêÜ«∞O. |Ç¨ïâß

11

44 45

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

"≥∞^Œ_»∞–JáÈÇ¨ÏÅ∞„Ñ ÕºHõ ~°HõΔ} K«~°ºÅ∞ J=ã~°O ÖË Œ∞.

J#∞‰õΩO\ÏO. â◊s~°O |~°∞=ÙÖ’ Ô~O_»∞ âß «O Hõ<åfl «‰õΩ¯= LO_Õ =∞#"≥∞ Œ_»∞‰õΩ =∞#O Ñ‘Å∞Û‰õΩ<Õ QÍeÖ’Oz <åÅ∞QÀ=O «∞ PHû[<£ J=ã~°O. "≥∞ Œ_»∞‰õΩ«y#O « „áê}"åÜ«Ú=Ù (PHû[<£) JO ŒÖË Œ#∞HÀO_ç. •x ™ê=∞~°÷ºO «yæáÈ «∞Ok.

1. D „Ñ=∂ ŒO «Ñ≤ÊOK«∞HÀ_®xH

Z. ~ÀE «y#O « âßs~°Hõ "åºÜ«∂=∞O KÕÜ«∂e.

a. «y#O « q„âßOu ÅaèOKÕÖÏ x„ Œ LO_®e. J=ã~°"≥∞ÿ# iÖÏHû+<£ZHõû~üÃã·*òÅ∞, "≥∞_ç>Ë+<£ =O\ Ñ Œú «∞Å∞ (Ü≥∂QÍ, è•º#O =O\q)JÅ=~°K«∞HÀ"åe.

ã≤. `«y#O`« PÇ¨~°O–Jxflq^è•ÖÏ áÈ+¨} WKÕÛ ã¨=∞`«∞Å"≥∞ÿ#k–fã∞HÀ"åe. "≥∞ Œ_»∞‰õΩ q@q∞<£ÅÖ’ W–a–ã≤–_ç Å∞ KåÖÏ J=ã~°O."å\ =Å¡ "≥∞ Œ_»∞Ö’x r=Hõ}ÏÅ∞ x «º Ü«∞=fi#O`À â◊HÎ=O «OQÍ K«∞~°∞QÍæLO_»QÆÅ∞QÆ∞`å~Ú.

_ç. "≥∞ Œ_»∞‰õΩ K«∞~°∞‰õΩ Œ<åxfl WKÕÛ "Õ∞ «–H˜fi*òÅ∞, „Ñ¨â◊flÅ∞, *Ï˝Ñ¨Hõâ◊HÎxÑsHΔOKÕ Ñ Œú «∞Å∞. ÑlÖòû =O\q–ÃÑ_»∞ «∞O_®e. JÑC_Õ "≥∞ Œ_»∞Ñ Œ∞<≥‰õΩ¯ «∞Ok. áê Œ~°ãOÖÏ Ñ~°∞QÆ∞Å∞ fã∞ÎOk.

2. "≥∞ Œ_»∞‰õΩ =Ü≥∂ÉèÏ~°O...

J~°÷OÖËx PÖ’K«# Wk. WÑÊ\ =~°‰õΩ [iy# Ñiâ’ èŒ#Å∞ Ñije¿ãÎ 60Uà◊√§ (Sixty years) =KÕÛ =~°‰õΩ ‰õÄ_® "≥∞^Œ_»∞ Ñ¨^Œ∞#∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂<Õ

™ê=∂#º =∂#=Ù_»∞– «# r= « HÍÅOÖ’– «#‰õΩ#fl Jáê~°"Õ∞ è•â◊HÎÖ’ Hõhã¨OXHõ¯ âß`«O ‰õÄ_® LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀÖËHõáÈ`«∞<åfl_»x W\©=Å [iÑ≤# `å*ÏJ èŒºÜ«∞#OÖ’ âß¢ãÎAÅ∞ x~å÷iOKå~°∞.

WO «\ â◊HÎ=O «"≥∞ÿ# "≥∞ Œ_»∞ J<Õ JÑÙ~°∂Ñ"≥∞ÿ# HõOÑÓº@~ü#∞ ã„Hõ=∞OQÍLÑÜ≥∂y¿ãÎ =∞#O ™êkèOK«ÖËxk U=ÚOk?

J~Ú Õ KåÖÏ =∞OkH ≥eÜ«∞x q+Ü«∂Å∞, J~°÷O KÕã∞HÀx q+Ü«∂Å∞H˘xfl L<åfl~Ú.

ee

12

46 47

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

"≥∞ Œ_»∞‰õΩ \ÏxH±„ÑÑOK«OÖ’<Õ J «ºO « èŒx‰õΩÅ∞ Z=~°O>Ë– PÖ’K«#Å#∞

PK«~°}Ö’ ÃÑ@ìQÆey#"å_Õ. JÖÏ\ ˜ "å_Õ PÖ’K«#Ö<ÕÃÑ@∞ì|_çQÍ ÃÑ\˜ì ãOÑ Œ#∞ ã$+≤ìOK«QÆÅ_»∞ JO\Ï~°∞–=∞# Pi÷Hõ=∞O„u Ñ≤.z ŒO|~°O.

"≥∞ Œ_»∞#∞ ÑÓiÎQÍ LÑÜ≥∂yOK«∞HÀÖËHõáÈ=_®xH =∞# q^•º=º=ã÷ H˘O «HÍ~°}O.

We want man-making, character building education - Vivekananda

QÆ∞=∞™êÎ L^ÀºQÍxH˜ =∂„`«"Õ∞ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ K«^Œ∞=ÙÖË =∞#H˜ JO@QÆ\˜ì"≥o§áÈÜ«∂~°∞ P<å\ áêÅ‰õΩÅ∞. W<Õflà◊§ «~°∞"å « ‰õÄ_® =∞#H <Õ~°∞ÛHÀ=_»O,JÅ=~°K«∞HÀ=_»O, PÖ’zOK«_»O, PK«iOK«_»O, |∞„~°#∞ LÑÜ≥∂yOK«∞HÀ=_»OZÖÏQÀ áê~î°âßÅÖ’¡ HÍx, HõàÏâßÅÖ’¡HÍx É’kèOK«_»O ÖË Œ∞.

"≥∞ Œ_»∞Ö’ H˘ «Î PÖ’K«#Imitation - Not right

Innovation - Right

J#∞Hõ~°} HÍ Œ∞

„Ñ ÕºHõ «#∞ K«∂Ñ≤OK«O_ç.You are not what you are

D ã∂„`åxfl áê\OK«O_ç. g∞~°∞ D HõΔ}OÖ’ L#fl>Ë¡ LO>Ë

JÖÏQ q∞yeáÈ`å~°∞. =∂~°∞Ê#∞ TÇ≤ÏOK«O_ç. PK«iOK«O_ç.

ZÖÏ HÍ"åÅO>Ë JÖÏ =∂~°QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

LO@∞Ok. HÍx «QÆæ Œ∞. H˘O « =∞Ok q+Ü«∞OÖ’ P~À Œâ◊HõO «~°∞"å «‰õÄ_® "≥∞ Œ_»∞ ™ê=∞~°÷ºO U =∂„ «O «QÆæ Œ∞. =ã≤"å_» Œ∞.

3. ≥|ƒ «ye Õ «@∞ìHÀÖË~°∞....

Wk ‰õÄ_® #∂\H #∂~°∞áêà◊¥§ x[O HÍ Œ∞. ZO « QÆ\ì ≥|ƒ «ye<å...KåÖÏ ãO Œ~åƒùÅÖ’ "≥∞ Œ_»∞Ö’x #∂º~å#∞¡ uiy â◊HÎ=O «=∞=Ù`å~Ú. H˘ «Î Hõ}ÏÅ#∞ã$+≤ìOK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~Ú. P ~°HõOQÍ ÑÙ#~°∞ ÕÎl «=∞=Ù`åÜ«∞x `å*Ï Ñiâ’ èŒ#Å∞QÆ∞iÎOKå~Ú.

«Å‰õΩ «ye# QÍÜ«∞O =Å¡ x~°∞ÑÜ≥∂QÆOQÍ =∂i# â◊s~° ÉèÏQÍÅ∞, "≥∞ Œ_»∞uiy ãfiã÷ « K≥Ok HÀÅ∞‰õΩ#fl "å~°∞ J<Õ‰õΩÅ∞ L<åfl~°x "≥· Œº âß¢ãÎO Ñ¶∞’+≤™ÈÎOk.

4. ÑÙ@∞ìHõ À =zÛ# ≥eq Õ@Å∞ =∂~°=Ù

™ê è•~°}OQÍ [#‡`À =KÕÛ ≥eq Õ@Å#∞ ÃÑOK«_»O ÖË • «yæOK«_»O =∞#KÕ «∞Ö’¡ LO_» Œ∞ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. "Õ∞ èŒã∞û‰õΩ ãO|OkèOz Ñ Œ∞#∞ ÃÑ@ì_»O ™ê èŒº"Õ∞#xxÑ¨Ù}∞Å∞ qâ◊fiã≤ã¨∞Î<åfl~°∞. =∞# PÖ’K«#Å∞ XHõ ÅHõΔ ºO kâ◊QÍ ˆHO„nHõiOz,«y# q èŒOQÍ tHõΔ} W¿ãÎ P q+¨Ü«∞OÖ’ K«∞~°∞‰õΩ «#O ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞O Œ<Õ "åi

J#∞Éèí=O. S‰õÄº/ ≥eq Z‰õΩ¯=QÍ LO_»_»»O =Å¡ „ÑÜ≥∞[#O LO_» Œ∞. L#fl S‰õÄº/`≥eqx ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ qxÜ≥∂yOK«∞HÀ=_»O Jxfl\˜Hõ<åfl =ÚYºO. S‰õÄºZ‰õΩ¯=QÍ LO>Ë ≥e"≥·# "å~°<Õ Jaè„áêÜ«∞O "åãÎ=O HÍ Œ∞. L#fl ≥eqx ÖË •S‰õÄº J=ã~°"≥∞ÿ# „ÑÜ≥∂[<åxH ZO « "Õ∞~°‰õΩ qxÜ≥∂yã∞Î<åfl=∞#flk „Ñ è•#O.

"≥∞ Œ_»∞‰õΩ Ñ Œ∞#∞ ÃÑ@ì_»O F challenge ã≤ ŒúOHõO_ç!

WO «\ â◊HÎ=O «"≥∞ÿ# "≥∞ Œ_»∞#∞ LÑÜ≥∂yOK«∞HÀHõáÈ=_»O F@q∞H ~åK«ÉÏ@.

J~Ú<å =∞#â◊HÎx QÆ∞iÎOz "≥∞ Œ_»∞‰õΩ ™ê#Ñ>ËìO Œ∞‰õΩ To sharpen our

Brain =∂~åæÅ∞<åfl~Ú.

48 49

13

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

„Éˇ~Ú<£ "≥∞=∞s=∞# "≥∞ Œ_»∞Ö’H „ÑuHõΔ}O K˘~°|_»∞ «∂ LO_Õ J#O «"≥∞ÿ# ã=∂Kå~åxfl

=∞m§ =∞m§ QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞HÀO_ç.QÆ∞~°∞ÎKÕã∞HÀ=_®xfl =∞m§ =∞m§ QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞HÀO_ç.QÆ∞~°∞ Î KÕã¨∞‰õΩ#fl ã¨=∂Kå~åxfl UÜÕ∞ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ UÜÕ∞ q^èŒOQÍ

LÑÜ≥∂yOK«∞HÀ=K«∞Û#∞ J#fl q+Ü«∂xfl TÇ≤ÏOK«∞HÀO_ç. JÖÏ\ ãO Œ~åƒùÅx,J=ã~åÅh =∞m§ =∞m§ QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞HÀO_ç.

ã∞ã≤÷~°OQÍ =∞# "≥∞ Œ_»∞Ö’ ã∞~°HΔ «OQÍ LO@∂ J=~°ã"≥∞ÿ# ã=∞Ü«∂Ö’¡~°HõΔ}‰õΩ =ÚO Œ∞‰õΩ =KÕÛ q èŒèOQÍ ã=∂Kå~åxfl xÅfi KÕÜ«∂ÅO>Ë

Practice - QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ=_»O

Repetition - QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ=_»O

Rehersal - QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ=_»O

XHõ >Ë =∂~°æO

JÑ¨C_Õ

<ÕiÛ# q Œº g∞‰õΩ

KÕÜ« « J=Ù «∞Ok.

<ÕiÛ# <≥·Ñ¨Ù}ºO

JHõ ~°‰õΩ =ã∞ÎOk.

JÅ"å@∞¡ PÜ«Ú è•Å∞

J=Ù`å~Ú.

14

50 51

áê~îåÖ’¡ g∞‰õΩ x «º rq «OÖ’ J=ã~°O ÖËx q+Ü«∂Å∞ |™êÎÅH |™êÎÅ∞ g∞|∞„~°Ö’H |Å=O «OQÍ ZH¯™êÎ~°∞.

JO Œ∞Ö’Oz Ñ≤_çÔH_»∞ â◊HÎ ‰õÄ_® g∞‰õΩ ~å Œ∞. JHõ ~°‰õΩ~å Œ∞.

WÑC_»∞ g∞ |∞„~°#∞ Ñ Œ∞#∞ ÃÑ@ìO_ç.

J_»∞QÆ∞Å∞ H˘ «ÎQÍ "ÕÜ«∞O_ç.

Brain Software #∞ LÑÜ≥∂yOK«_»O <Õ~°∞ÛHÀO_ç.

ee

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

QÆ∞~°∞Î‰õΩ~å=_»O ÖË •!=∞~°∞ÑÙ ÉÏ@ „ÑQÆuH KÕ@∞XH˘¯Hõ ÑC_»∞ =∞#O =ÚYº"≥∞ÿ# ¿ãflÇ≤Ï «∞_ç ¿Ñ~°∞ "≥O@<Õ QÆ∞~°∞Î‰õΩ~å Œ∞.J=ã~°"≥∞ÿ# ã=∞Ü«∞OÖ’ |O èŒ∞=ÙÅ J„_»ã∞ U ÑÙãÎHõOÖ’ ZHõ _» ~åã≤ LOKå"≥∂

`ÀK« Œ∞.JÖÏO@ÑC_»∞ PÖ’K«<å „ã=Ou #∞Oz H˘kÌ¿ãÑÙ ÖË • XHõ~ÀA P q+Ü«∞"Õ∞

PÖ’zOK«= Œ∞Ì.HÍx =∂#ã≤HõOQÍ QÆ∞~°∞Î ≥K«∞ÛHÀ=_®xH H˘O « QÆ_»∞=Ù#∞ x~ÌtOK«∞HÀO_ç.™ê è•~°}OQÍ QÆ_»∞=ÙÖ’QÍ g∞‰õΩ P q+Ü«∞O QÆ∞~°∞Î‰õΩ ~åHõ =∂# Œ∞.XHõÑC_»∞ <å‰õΩ Zxq∞k k‰õΩ¯Å ¿Ñ~°¡#∞ "å\x QÆ∞iÎOK«_»O ZÖÏQÀ ≥e¿ãk

HÍ Œ∞. ZÖÏQÀ L «Î~°O, «∂~°∞Ê, ŒHΔ}O Ñ_»=∞~° K≥ÑÊQÆeQ "å_çx. q∞ye#qQÆ∞~°∞Î LO_»_»O ÖË Œ∞ JO>Ë F q∞„ «∞_»∞ F Ñ ŒO K≥áêÊ_»∞ Jk QÆ∞~°∞ÎOK«∞‰õΩO>ËKåÅ∞ J<åfl_»∞.

P#"å~Úf PÑ ŒO

P QflÜ«∞O «∂~°∞Ê– ŒHΔ}O =∞ èŒº

<≥· ~°∞u ŒHΔ}O–Ñ_»=∞~° =∞ èŒº

"å Ü«Ú=ºO Ñ_»=∞~°–L «Î~°O =∞ èŒº

D âß#ºO L «Î~°O– «∂~°∞Ê =∞ èŒºf J#=ã¨~°OWÖÏ =∞#O QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ=Åã≤# q+Ü«∂Å#∞ ã≤OÑÙÖò >HflH±Å`À–J~Ú Õ

"å\x Z=iH "å~°∞–~°∂á⁄OkOK«∞HÀ"åe. Z=i J=ã~åxH «y#@∞¡QÍ "åà◊√§

15

52 53

ee

=ÓºÇÅ∞ Ñ¶e™êÎ~Ú.

<ÕiÛ# q Œº#∞ ãiQÍ LÑÜ≥∂y¿ãÎ

<≥·ÑÙ}Ïºxfl ã„Hõ=∞OQÍ LÑÜ≥∂y¿ãÎ

JÅ"å@∞¡ ™ê#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ#"≥· Õ

ÅHõΔ ºO g∞‰õΩ ŒQÆæ~°=Ù «∞Ok.

QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ=_»O ZÖÏ?ãxfl"Õâßxfl, Œ$âßºefl QÆ∞~°∞Î LOK«∞HÀ=_»O ÕeÔH·# q+Ü«∞O. H=ÅO "åHÍºÅ∞,

Ñ^•Å ~°∂ÑOÖ’ ã=∂Kå~åxfl QÆ∞~°∞Î LOK«∞HÀ=_»O Hõ+ìO JO\Ï~°∞ xÑÙ}∞Å∞.

D ã=∞ãº‰õΩ Ñiëê~°O [Ñ≤Î LOK«∞HÀ=Åã≤# ã=∂Kå~åxfl ãxfl"ÕâßÅ∞ ÖË •^Œ$âßºÅ∞ ÖË^• _çl@ÖòQÍ "≥∞ÿO_£Ö’ Éèí„^ŒÑ¨~°K«∞‰õΩ<Õ „Ñ¨`ÕºHõ`« <≥·Ñ¨Ù}ÏºxflJÅ=~°K«∞HÀ"åe.

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

~°∂á⁄OkOK«∞HÀ"åe.L^•ÇÏ~°}‰õΩ: XHõ "≥∞_çHõÖò i„ÃÑ*O>Ë\"£PSY Co J#fl WOw¡+μ JHõΔ~åÅ#∞ P è•~°O KÕã∞HÀ=K«∞ÛP Product

S Service

Y Yield

C Control

O Optimum Volume

"≥∞_çHõÖò ëêÑ¨Ù "åà◊√§ PÅÊùÉˇ\˜HõÖò P è•~°OQÍ HõOÃÑh P è•~°OQÍ "åºkèP^è•~°OQÍ _®Hõ ì~ ü ÃãÊ+¨Öˇ ·* Ë+¨<£ P^è•~°OQÍ WÖÏ "å~°∞ =∞O^Œ∞Å#∞QÆ∞iÎOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

ÖˇHõ Å =∂ãì~ü Pxfl\˜h JOÔHÅ ~°∂Ñ¨OÖ’ ã¨∂„`åÅ ~°∂Ñ¨OÖ’ QÆ∞iÎOK«∞‰õΩO\Ï~°∞.

|Çïâß <åºÜ«∞"å Œ∞Å∞ Hã∞ ãfi~°∂áêÅ#∞ |\ì, "å\ „Ñ ÕºHõ «Å#∞ |\ìÃãHõΔ<£Å#∞ QÆ∞~°∞Î KÕã∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

WHõ áÈãπì=∂º<£ Ñ Œúu =∞~ÀÖÏ LO@∞Ok Hõ Œ∂.=∞i g∞ Ããì~ÚÖò g∞~°∞ «Ü«∂~°∞ KÕã∞HÀO_ç.J Õ g∞Brain Software

WÖÏ „ÑÜ«∞uflOK«O_ç...– "≥O@<Õ QÆ∞~°∞Î‰õΩ~åx q+Ü«∞OÃÑ· PÖ’K«#Å‰õΩ q~å=∞O WzÛ K«∂_»O_ç. HÍ¿ãÑ\’¡

QÆ∞~°∞Î‰õΩ =ã∞ÎOk.– q+Ü«∂Å#∞, Œ$âßºÅ#∞ g∞ ≥·# ™⁄O « â‹·eÖ’ „É~Ú<£ HõOÑÓº@~üÖ’ ~°Hõ~°HÍÖ·#

á¶ÈÖ¤~üÅ∞QÍ Éèí„ ŒÑ~°K«∞HÀO_ç.– g∞ QÆ∞iOz JáÈÇÏÅ#∞ =Ü«∞ã∞ g∞iáÈ «∞O Œx, ≥e"≥·# "åà◊§O HÍ Œx,

ã$[<å «‡Hõ ÖË Œx, K«∞~°∞‰õΩ Œ#O «‰õΩ¯=x `˘ÅyOK«∞HÀO_ç.

qÅ∞=Å`À ‰õÄ_ç# Õ x["≥∞ÿ# q[Ü«∞Oq#∂ «fl"≥∞ÿ# Pâ◊Ü«∞O L#fl =ºHÎx Ñ≤zÛ"å_»∞QÍ<Õ ™ê=∂#∞ºÅ∞ ÑiQÆ}™êÎ~°∞.

Pâ◊Ü«∂xfl ™êkèOz# «~°∞"å Õ J «_çx JO Œ~°∂ P Œ~°≈OQÍ fã∞‰õΩO\Ï~°∞.The man who has a New Idea is a crack until the idea succeeds.

x[O

=∞# ‰õΩ@∞O| ãÉèí∞ºÅ∞ ‰õÄ_® WÖÏQ PÖ’z™êÎ~°∞.

ÑÓiÎQÍ ãÇÏHõiOK«~°∞.

J#∞‰õΩ#fl ÅHΔÍºxfl KÕ~°∞HÀ=_®xH =∞#‰õΩ x| Œú « LO_®e. „ÑuÑ¶∞@#Å#∞Z Œ∞~°∞¯x xÅ|_»QÆÅQÍe. "å~°∞ J~°÷O KÕã∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ gÅ∞QÍ =∞# PÖ’K«#Å#∞,"å\ „ÑÜ≥∂[<åÅ#∞ FÑ≤HõQÍ q=iOz #K«Û K≥ÑÊ_»O =∞Oz Ñ Œúu.

™ê èŒºO HÍ#ÑC_»∞ =∞#"Õ∞ Ñ@∞ì ŒÅ`À HÍ~°º™ê èŒ#‰õΩ =ÚO Œ_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∂e.Ñ¶e «O HõxÑ≤Oz# <å_»∞ "åà◊√§ =∞# "≥O@ LO_ç Jxfl q è•ÖÏ `À_®Ê@∞#∞JOk™êÎ~°∞.

"åãÎqHõ « „áêuÑkHõQÍ Pâ◊Ü«∂Å#∞, ÅHΔÍºxfl ~°∂á⁄OkOK«∞‰õΩO>Ë<Õ rq «O™êÑ¶‘QÍ ™êQÆ∞ «∞Ok.

P#O ŒO q∞QÆ∞Å∞ «∞Ok.

ãO «$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

qÅ∞=Å`À ‰õÄ_ç# rq`«O. ™ê#∞‰õÄÅ^èÀ~°}˜x ÃÑOá⁄OkOKÕ ^èŒ$_è»"≥∞ÿ#qâßfi™êÅ∞, #=∞‡HÍÅ∞,

P Œ~°≈=O «"≥∞ÿ# ã∂„`åÅ∞ r=# ™êÑ¶ÖÏºxH `À_»Ê_» å~Ú.

=∞#O J#∞ãiOKÕ qÅ∞=Å Ñ@¡ K«∂Ñ≤OKÕ x| Œú Õ =∞#‰õΩ K«∞HÍ¯x,

54 55

16

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

=∂~°æ Œi≈.

=∞Oz K≥_»∞Å#∞ qâı¡+≤Oz K≥¿ÑÊ ¿ãflÇ≤Ï «∞_»∞.

JÜ≥∂=∞Ü«∞OÖ’ Ñ_ç#ÑC_»∞ =∂~°æO «Ñ≤Ê#ÑÙ_»∞ ãÔ~·# kâ◊QÍ #_çÑ≤OKÕO Œ∞‰õΩ=∞#O áê\OKÕ qÅ∞=Å∞, "å\ Ñ@¡ x| Œú « ZO`À J=ã~°O.

=∞i =∞#O =∞# HÀãO x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#fl qÅ∞=Å∞, qâßfi™êÅ∞, ã∂„`åÅ∞,xÜ«∞=∂Å∞, x|O èŒ#Å∞ J<Õq H˘xfl LO_®eQÍ.

J"Õq∞\’ ZÑC_≥·<å P «‡ ÑijÅ# KÕã∞‰õΩ<åfl~å?

XHõ"Õà◊ Z=Ô~·<å J_çy Õ HõhãO JÖÏ\q ÑkO\x K≥ÑÊQÆÅ~å?

KåÖÏ =∞Ok D „Ñâ◊fl‰õΩ ã=∂ è•#O K≥ÑÊÖË~°∞.

g∞HõO@∂ YzÛ «"≥∞ÿ# Pâ◊Ü«∂Å∞, "å\x ™êkèOK«_»OÖ’ áê\OK«=Åã≤#qÅ∞=Å∞ ã∂„`åÅ∞ ÖËHõáÈ Õ g∞~O ™êkèOK«QÆÅ~°∞?

Ug∞ ™êkèOK«ÖË~°∞. Jxfl q+Ü«∂ÅÖ’#∞ F@q∞x XÑCHÀ=Åã≤O Õ. x~åâßxã$ÊÇÏÅ‰õΩ «Å=OK«=Åã≤O Õ.

g∞‰õΩ ™êÜ«∞O KÕÜ«∞_®xH H˘xfl ã∂K«#Å∞ WHõ _» ReadymadeQÍ L<åfl~Ú."å\x ÑijeOz g∞‰õΩ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ#q, g∞~°∞ JOwHõiOKÕq ZOÑ≤Hõ KÕã∞HÀO_ç.

1. =ºHÎQÆ « qâ◊fiãhÜ«∞ «

– =∞#O KÕÑ>Ëì Jxfl HÍ~°ºHõÖÏáêÖ’¡#∂ x*Ï~ÚfQÍ<Õ LO_»QÆÅ=∂!

– W`«~°∞Å‰õΩ U^≥·<å ã¨ÅÇ¨ WKÕÛ =ÚO^Œ∞ ^•xx =∞#O xHõ¯zÛQÍáê\ã∞Î<åfl=∂, áê\™êÎ=∂ ÖË • J#fl q+Ü«∞O ÑijeOK«∞HÀQÆÅ=∂.

– Jxfl Ñiã≤÷ «∞ÅÖ’#∞ <åºÜ«∞| Œú=¸, xëêÊHΔHõ Ñ¶e`åxfl ™êkèOK«_®xH„Ñ¨Ü«∞uflOK«QÆÅ=∂.

2. ÉÏO èŒ"åºÅ∞, ÉèÏQÆ™êfi=∂ºÖ’¡ x| Œú «

=ºHÎ r=#OÖ’ =ÚYºOQÍ, ãOÑ¶∞rqH x «ºO J<ÕHõ =∞Ok`À ~°Hõ~°HÍÅHÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK« =Åã≤ LO@∞Ok. JÖÏ\ "åiÖ’ |O èŒ∞=ÙÅ∞,

ã¨Ç¨ÏŸ^ÀºQÆ∞Å∞, W`«~°∞Å∞ ZO^Œ~À LO\Ï~°∞. "åi q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_®x*Ï~ÚfQÍ, x| Œú « À =º=ÇÏiOK«QÆÅQÍe. ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ =∞ èŒº, ™È Œ~°∞Å=∞ èŒº, XHõ \©"£∞QÍ Hõeã≤ =º=ÇÏiOK«=Åã≤# Jxfl ãO Œ~åƒùÅÖ’#∞ HõÑ@O,=OK«#, ÑHõΔáê «O ÖË • q=HõΔ =O\q KÀ@∞ KÕã∞HÀ‰õÄ_» Œ∞. |O èŒ∞=~åæxHP Œ~°} PáêºÜ«∞ «Å`À áê@∞ qâ◊fiãhÜ«∞ «‰õΩ KÀ@∞ LO_®e. ã=Úz «<åºÜ«∞O JOkOKåe. `À\ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ‰õΩ ã=∞<åºÜ«∞O ã=∞‰õÄ~°∞ã∂ÎJxfl q è•ÖÏ ãÇÜ«∞ãÇÏHÍ~åÅ#∞ JOkã∂Î LO_®e.

3. Pi÷Hõ ™êfiÅO|#

Pi÷HõOQÍ Ñ¨ÓiÎ ~°HõΔ}#∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ"åe. `«#‰õΩ `«# ‰õΩ@∞OÉÏxH˜J=ã~åÅH ãiÑ_Õ q èŒOQÍ P^•Ü«∂xfl, Ñiq∞uH q∞OK«‰õΩO_® Y~°∞ÛÅ∞LO_ÕÖÏ Pi÷Hõ „Ñ}ÏoHõ#∞, xÜ«∞O„ «}#∞ r=# q è•#OQÍ =∂~°∞ÛHÀ"åe.PÑ ŒÖ’ L#fl "åiH, J=ã~°OÖ’ L#fl "åiH ™êÜ«∞O KÕÜ«∞_»O •fi~å =∞#™ê èŒ# ãOÑuÎx, „âıÜ≥∂aèÖÏ+μÅ ãOYº#∞, Ñk=∞Okx ‰õÄ_»QÆ@∞ì‰õΩxáÈÜÕ∞ãfiÉèÏ"åxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ_®xH ã~°fi^• ã≤ ŒúOQÍ LO_®e.

4. WzÛÑÙK«∞Û‰õΩ<Õ èÀ~°} ãÇÜ«∞ ãÇÏHÍ~åÅ`Àáê@∞QÍ W «~°∞Å#∞ Q“~°qOz,Q“~°qOK«|_ÕÖÏ Live and let live ã¨∂„`åxfl „Ñ¨u x`«ºO PK«~°}Ö’,PÖ’K«#Ö’¡ „ÑuÑ¶eOKåe. JÑC_Õ \©"£∞ ã≤Êi\ò À ÅHΔÍºxfl KÕ~°∞‰õΩ<Õ „Hõ=∞OÖ’W «~°∞Å KÕÜ« «#∞ JO Œ∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. P «‡qâßfiãO =∞#Ö’ „Ñ|ÅOQÍ<≥ÅH˘#fl~À*Ë W «~°∞Å`À ‰õÄ_® "åiÃÑ· "åiH HÍHõ, =∞#ÃÑ· ‰õÄ_® #=∞‡HÍxflHõeyOK«QÆÅ∞QÆ∞`åO.

5. ãfiÜ«∞OtHõΔ}

rq «"Õ∞ XHõ áê~î°âßÅ. „Ñu XHõ ~°∂ x «º q^•ºi÷. „Ñu ~ÀA, „Ñu HõΔ}OU^À XHõ H˘ «Î q+Ü«∂xfl <Õ~°∞Û‰õΩO@∂<Õ LO\ÏO. ÉèÏQÆ=`åxfl ≥Å∞QÆ∞Ö’ãfi «O„ « HÍ=ºOÖÏ JOkOz# áÈ «<å=∂ «∞º_»∞ ‰õÄ_®–q#flO «, Hõ#flO «,≥eÜ«∞ =zÛ#O «– K≥|∞ «∞<åfl#x ãq#Ü«∞OQÍ J<åfl_»∞. =∞# ¿ãflÇ≤Ï «∞Å

56 57

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

^•fi~å, J#∞Éèí"åÅ ^•fi~å, =∞Ô~<Àfl =∂~åæÅÖ’ x «ºO =∞#O q*Ï<åxflãOáêkOK«∞‰õΩO@∂<Õ LO\ÏO. JÖÏ x «º q^•ºi÷ÖÏ LO_»_»"Õ∞ q*Ë «Å‰õΩLO_»=Åã≤# „Ñ èŒ=∞ ÅHõΔ}O.

6. Hõ$+≤ À <åã≤Î Œ∞iƒùHõΔO

ÑÖ¡ã‘=∞Ö’¡ |∞~° Œ <ÕÅÖ’ ÑO@#∞ ™êQÆ∞KÕ¿ã Ô~· «#fl =∞#‰õΩ P Œ~°≈O HÍ"åe.Hõ$+≤ KÕ¿ã „â◊=∞ rqH [QÆ=∞O`å JO ŒOQÍ<Õ HõxÑ≤ã∞ÎOk. „â◊"≥∞ÿHõ r=#™œO Œ~°ºO J<åfl_»∞ =∞ÇHõq. Hõ¿+ìÑ¶e J<åfl~°∞ =∞# ÃÑ ŒÌÅ∞. Z=~°∞ ZxflK≥Ñ≤Ê<å Hõ+ìÑ_Õ « «fiO q[Ü«∂xH, ÅHõΔ º™ê èŒ#‰õΩ ~åK«=∂~°æO. „Ñu ÃÑ·™êãOáê Œ#‰õΩ ÑÓiÎQÍ <åºÜ«∞O KÕÜ«∂Å#fl nHΔÍ, „â◊ •ú LO_®e.

=∞#O Zxfl ã∂„`åÅ∞ K≥ÑC‰õΩ<åfl, ëê~üìHõ\òû <Õ~°∞Û‰õΩ<åfl Ñ¶e «O ™êkèOK«_®#HÅHõΔ ºâ◊√kú z «Îâ◊√kú Hõ$+≤ KåÖÏ =ÚYºO.

qÅ∞=Å‰õΩ Hõ@∞ì|_Õ ãfiÉèÏ=O L#fl =fiHÎ fã∞‰õΩ<Õ x~°‚Ü«∂Å∞, x~ÌtOK«∞‰õΩ#flÅHΔÍºÅ∞ ZO « Hõ+ì"≥∞ÿ<å ™êkèOzf~°∞`å_»∞.

ee

U Ñx ZÑC_»∞ K≥Ü«∂ºe?First in First out "å}[º~°OQÆOÖ’x XHõ ã∂„ «O

q[Ü«∞O ÖË • ÅHõΔ ºO ™êkèOKåÅO>Ë

First things first J#flk „áê èŒq∞Hõ ã∂„ «O.

ÑÙÅ¡Ü«∞º QÍ~°∞ Ü«∂Ü«∞=~°O "≥àÏ§~°∞ =KåÛ~°∞ Jx =∞# ≥Å∞QÆ∞Ö’ ™ê"≥∞ «LOk. ZO Œ∞‰õΩ "≥àÏ§Ö’ ≥Å∞ã∞HÀ‰õΩO_® "≥o§=KåÛ_»@ D "≥„i ÑÙÅ¡Ü«∞º. Ñ@∞ìÑ@ì~å Œ∞, Ñ\ì q_»∞=~å Œ∞ J<åfl~°∞ =∞# `åºQÆÜ«∞º.

Self control - ãfiÜ«∞O xÜ«∞O„ «} – ÖËHõáÈ Õ =∞#O x~°fiÇ≤ÏOKÕ HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ JãÎ=ºãÎ Ñiã≤÷u ãÊ+ìOQÍ HõxÑ≤ã∂Î LO@∞Ok.

H˘<Õflà◊§ „H «O ã~°fi~ü ã∞O Œ~°"£∞ Jx F ã≤x=∂ =zÛOk. JO Œ∞Ö’ ã~°fi~üQÍÑ¨x KÕ¿ã Ç‘Ï~À XO\˜ KÕ`ÀÎ J~°_»[#∞ HÍÑ¶‘, \© HõÑ¨CÅ#∞ fã¨∞‰õΩ~å=_»OK«∂Ñ≤™êÎ~°∞.Wk UHÍ„QÆ «, J#∞Éèí=O ^•fi~å<Õ ™ê èŒºO. =∞#Ö’ UHÍ„QÆ « J<ÕkÖË#ÑC_»∞ Ô~O_»∞ J_»∞QÆ∞Å∞ =ÚO Œ∞‰õΩ XHõ J_»∞QÆ∞ "≥#‰õΩ¯ Ñ_» å~Ú.

WÑC_»O>Ë ÉÏºO‰õΩÖ’¡ H“O\OQ∑ q∞+≤<£Å∞ =KåÛ~Ú. Wk=~°Ö’ "ÕÅ∞, ÅHõΔÅ<À@¡#∞ KÕ «∞Ö’Î<Õ ÖHõ ÃÑ>Ëì"å~°∞ Hõ Œ∂!

WÑÊ\H© "åºáê~° =~åæÅ∞ ZO « qÅ∞=ÔH·<å KÕ «∞Å`À<Õ ÖHõ QÆ_»∞ «∞O\Ï~°∞.

"åà◊√§ P ™ê÷~ÚÖ’ UHÍ„QÆ « ™êkèOK«_»O "≥#∞Hõ ãfiÜ«∞O xÜ«∞O„ «} „ÑÉèÏ=OKåÖÏ LOk.

ÃãÖòÊù HõO„\’Öò ™êkèOKÕO Œ∞‰õΩ "≥O@<Õ KÕÜ«∂eû# Ñxx

"å~Ú^• "ÕÜ«∞‰õΩO_® LO_»_®xfl XHõ JÅ"å@∞QÍ KÕã∞HÀ"åe.

=∞#O KÕÜ«∞=Åã≤# Ñ#∞Å‰õΩ, ™êkèOKåÅ#∞‰õΩ#fl ÅHΔÍºÅ‰õΩ XHõ „Hõ=∞Ñ ŒúuÖ’58 59

17

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

„áê è•#º «Å#∞ WK«∞ÛHÀ"åe. JO Œ∞‰õΩ H˘xfl values-qÅ∞=Å∞ PáêkOK«∞HÀ"åe.

L^•ÇÏ~°}‰õΩ =∞#Ö’ KåÖÏ=∞OkH L ŒÜ«∞O x„ ŒÖË=QÍ<Õ Ñà◊√§`À=ÚHÀ=_»OJÅ"å@∞QÍ =∂iáÈ «∞Ok.

Éè’[#O KÕÜ«∞_»O, ~åÜ«∞_»O =O\ H˘xfl Ñ#∞Å#∞ ‰õΩ_çKÕuH z#flÑÊ\˜#∞Oz JÅ"å@∞QÍ KÕã∞‰õΩO\ÏO.

XHõ "≥∂\Ï~°∞ Ãã·HÖò ÖË • HÍ~°∞#∞ «Ü«∂~°∞ KÕ¿ã "å_»∞ Left hander / Right

hander J#fl Õ_®#∞ ÑiQÆ}#Ö’H fã∞HÀ_»∞. "å\x #_»Ñ_»OÖ’ =∞#O Z_»OKÕu"å@"≥∞ÿ<å HÍ‰õΩ<åfl XH Ñ ŒúuH JÖ"å@∞ Ñ_» åO.

|O_ç #_ç¿Ñ ã=∞Ü«∞OÖ’ =∞#O =ÚO Œ∞ KÕÜ«∞=Åã≤# Ñ#∞Å∞ H˘xfl LO\Ï~Ú.=ÚO Œ∞ Ñx =ÚO Œ∞ KÕ¿ãÎ<Õ |O_ç ™êÑ¶‘QÍ =ÚO Œ∞ÔH_»∞ «∞Ok.

J=Ù<å

al<≥ãπ "Õ∞<Õl"≥∞O@∞ tHõΔ}Ö’ „Ñ=ÚYOQÍ áê\OKÕã∂„ «O XHõ\ LOk. ^•xfl ÃÑ~À\’ „Ñ≤xûÑÙÖò (Pareto

Principle) QÍ =º=ÇÏi™êÎ~°∞. HΔ„ «™ê÷~ÚÖ’ =∞#O ™êkèOKÕJxfl Ñ¶e`åÅ∞ ‰õÄ_® H=ÅO 20 âß «O PK«~°} #∞OKÕ=™êÎÜ«∞<Õk WO Œ∞Ö’x „áê èŒq∞Hõ JOK«<å. P W~°"≥· âß «O‰õÄ_® First things Uq∞\’ x~ÌtOK«∞HÀ=_»O, "å\x P „áê è•#º «Å "Õ∞~°‰õΩPK«iOK«_»"Õ∞ Jxfl\Hõ<åfl =ÚYº"≥∞ÿ# q+Ü«∞O.

=ÚO Œ∞ KÕÜ«∞=Åã≤# Ñ#∞Å#∞ =ÚO Œ∞QÍ KÕÑ@ì_»O =Å¡–"å\ Ñiq∞u 20âß «O =∂„ «"Õ∞ J~Ú<å–80 âß «O Ñ¶e`åÅ‰õΩ ^•ifã∞ÎO Œ<Õk D ã∂„ «OÖ’x=ÚYº"≥∞ÿ# q+Ü«∞O.

ÑÅHõ#∞ â◊√„ÉèíOQÍ LOK«∞HÀHõáÈ Õ ^•x g∞ Œ =∞#O UO ~åã≤<å HõxÑ≤OK« Œ∞Hõ •.

¿ÑÑ¨~°∞ ≥Å¡QÍ L<åfl ÃÑ<£Ö’ WO‰õΩÖËHõáÈ Õ =∞#O UO ~åâß"≥∂ =∞#ˆH≥eÜ«∞ Œ∞QÍ.

=∂Ô~¯\ò‰õΩ |Ü«∞Å∞ Õ~=ÚO Œ∞ ‰õÄ~°Å∞ H˘<åÖÏ, ã~°∞‰õΩÅ∞ H˘<åÖÏ, |@ìÅ∞H˘<åÖÏ Jx x~°‚~ÚOK«∞‰õΩO>Ë<ÕQÍ Ñx ã*Ï=ÙQÍ [iQk.

H©ÅHõ"≥∞ÿ#q H˘xfl!

=ÚYº"≥∞ÿ#q Z<Àfl!!

"å\ =∞ èŒº L#fl Õ_®#∞ QÆ∞iÎOK« QÆÅQÆ_»"Õ∞ ãfiÜ«∞O xÜ«∞O„ «} JO\ÏO.KåÖÏ ÕeHõQÍ J~°÷=∞ÜÕ∞º XHõ L^•Ç¨Ï~°} K«∂^•ÌO. ã≤\©Ö’ q∞„ «∞Å∞ XHõ~°∞„QÍO_£QÍ U~åÊ@∞ KÕã≤# Éè’[<åxH g∞~°∞ "≥àÏ§~°#∞HÀO_ç. ãÇÏ[OQÍ JHõ _»Jxfl~°HÍÅ∞ HõeÑ≤ F =O Œ "≥Ô~·\ © =O@HÍÅ∞ ã≤ ŒúOQÍ L<åfl~Ú. "≥∞ Œ\ „Ñâ◊flJxfl\h u#QÆÅ~å? J™ê èŒºO. g∞H+ì"≥∞ÿ#q Zxfl L<åfl~Ú ã‘fi@∞ HÍx Ç\òHÍx =∞~ ≥·<å! F J~°_»[#∞ J#∞‰õΩO^•O. "å\˜ À ‰õ_»∞ÑÙ xO¿Ñã∞HÀÖË~°∞ Hõ •!WHõ _» =∞# JÅ"å@∞¡ H˘O « „ÑÉèÏ=O K«∂Ñ≤™êÎ~Ú. =∞# K«∂@∂ì L#fl"åixK«∂ã≤ ãÉèíº « HÀãO H˘xfl "Õã∞HÀHõ «ÑÊ Œ∞. "≥Ú «ÎOg∞ Œ F _»[#∞ Ñ^•~å÷Å#∞~°∞z K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`åO? J=Ù<å.

WOHÀ L^•ÇÏ~°} Ñije^•ÌO. WO\’¡ P ~ÀAH =O@ KÕÜ«∂e. g∞‰õΩÃãÅ=Ù ~ÀA ‰õÄ_®#∞. HÍ|\ì g∞ WÖÏ¡Å∞ XHõ\ Ô~O_»∞ Ñ^•~å÷Å∞ KÕÜ«∂Å#∞‰õΩO@∞Ok.

g∞‰õΩ QÀ~°∞z‰õΩ¯_»∞ ‰õÄ~° W+ìO J#∞HÀO_ç. JÑC_»∞ ÖËz "å\x «iy ‰õÄ~°KÕÜ«∂e. WOHÍ ÃãÊ+Öòû KÕÜ«∂e. "≥Ô~·\ © \Ñ¶≤<£ KÕÜ«∂e. W=hfl KÕã≤ g∞‰õΩ W «~°~ÀAÅÖ’ ã≤ ŒúO KÕã≤# ã=∞Ü«∂xH HõOK«OÖ’ PÇ~°O JOkOK«_»O ™ê èŒº"Õ∞<å!

WOHÀ L^•ÇÏ~°}F ~ÀA =∞#O <åÅ∞ÔQ· Œ∞ Ñ#∞Å∞ ÑÓiÎ KÕÜ«∂Å#∞‰õΩO\ÏO. XHÀ¯\ XHÀ¯

=¸Å J#∞HÀO_ç. =∞#O "å\x „áê è•#º «Å „ÑHÍ~°"Õ∞ KÕ¿ãÎ<Õ „â◊=∞ Ñ¶eã∞ÎOk.JÖÏ HÍHõ =∞# ™œHõ~°ºO „ÑHÍ~°O KÕ¿ãÎ, „Ñu =ÚYº"≥∞ÿ# HÍ~°º„Hõ=∞O PÅãºOHÍ=K«∞Û. ≥eÜ«∞x ã=∞ãºÅ‰õΩ ^•ifÜ«∞=K«∞Û.

D L^•ÇÏ~°}Å „ÑÜ≥∂[#O XHõ >Ë =∞#O KÕ¿ã „Ñu ÑxÖ’#∞ Uk =ÚO Œ∞,60 61

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

ÕxH „áê è•#ºO W"åfie, =∞ èŒºÖ’ qÑ¶∂flÅ‰õΩ J=HÍâ◊O W=fi‰õΩO_® K«∂ã∞HÀ"åeJ<Õ q+Ü«∂ÅÖ’ ã„Hõ=∞OQÍ x~°‚~ÚOK«∞HÀQÆÅQÍe. Ñ#∞Åhfl JÜ«∂ºHõ, =ÚYº"≥∞ÿ#"å\x =ÚO Œ∞ ÑÓiÎ KÕã≤# «~°∞"å « q∞ye# ã=∞Ü«∂xfl, â◊HÎx W «~° z#fl"å\HqxÜ≥∂yOKåe. ^•<Õfl xÜ«∞O„ «} ÖË • ÃãÖòÊù "Õ∞<Õl"≥∞O\ò J<åe.

al<≥ãπ HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ WO «‰õΩ =ÚO Œ∞ K≥Ñ¨C‰õΩ#fl ÃÑ~À\’ „Ñ≤xûÑ¨ÙÖò„Ñ¨HÍ~°O

L`åÊ ŒHõ ~°OQÆOÖ’x Ñi„â◊=∞ Uk =∂Ô~¯\òÖ’ Z‰õΩ¯= _ç=∂O_£ LO@∞O^ÀP =ã∞Î=Ù#∞ ™ê èŒº"≥∞ÿ#O « «‰õΩ¯= Y~°∞Û`À «Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»O ÖÏÉèÏÅ‰õΩ •ifã∞ÎOk.WHõ _» Ü«∂[=∂<åºÅ∞ fã∞‰õΩ<Õ x~°‚Ü«∂Å∞ W~°"≥·âß «O J~Ú Õ, "å\Ö’ =∞OzK≥_»∞Å∞, „ÑÜ≥∂[#Hõ~° JOâßÅ „áêuÑkHõQÍ Ñ¶e`åÅ∞ 100 âß «"Õ∞, JO « HõO>Ë«‰õΩ¯"À, U‰õΩ¯"À LO\Ï~Ú.

x~°fiÇ¨Ï} ™ê=∞~å÷ºxfl =∞#O xˆ~ÌtOK«∞‰õΩ#fl ÅHΔÍºÅ P^è•~°OQÍÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe.

JO Õ HÍ Œ∞. JO Œ∞‰õΩ J=ã~°"≥∞ÿ# Hõ$+≤ KÕÜ«∂e. Ñ@∞ì ŒÅ LO_®e. nHõΔK«∂Ñ≤OKåe. „Ñ}ÏoHõ ~°∂á⁄OkOK«∞HÀ"åe.

„Ñ¨=∂^•Å#∞, J"åO`«~åÅ#∞ TÇ≤ÏOK«∞H˘x ã≤^ŒúOQÍ LO_®e. Jxflã=∞ãºÅ#∞ ZHõ _çHõHõ _» Ñi+¯iOK«∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ ã=∞Ü«∞ã∂ÊùiÎ „Ñ Œi≈OKåe.

H˘_ç Õ U#∞QÆ∞ ‰õΩOÉèíã÷ÖÏxfl H˘\Ïìe Jx ≥Å∞QÆ∞Ö’ XHõ "å_»∞Hõ LOk.JO>Ë =∞# ÅHõΔ ºO ZÑC_»∞ ÃÑ ŒÌkQÍ LO_®e. J~Ú Õ ™êkèOKåÅ#∞‰õΩ#fl ÅHΔÍºxH=∞# ‰õΩ@∞O| ÉÏ^èŒº`«Å∞ „Ñ¨u|O^èŒHÍÅ∞QÍ J_»¤OÑ¨_»∞`«∂ LO\Ï~Ú. "å\x<≥~°"Õ~°∞ã∂Î<Õ =∞# J_»∞QÆ∞Å∞ ÅHõΔ ºO kâ◊QÍ ™êQÍe. WOHÍ =∞#O ™ê=∂lHõOQÍ,=ºHÎQÆ «OQÍ, q^•ºÑ~°OQÍ W «~°„`å U<Àfl q+Ü«∂ÅÃÑ· PãHÎ Hõey LO\ÏO.

=∞# ÅHõΔ ºO HÍ~°}OQÍ "å\x <≥~°"Õ~°∞ÛHÀÖËHõáÈ`åO.

H˘O « =∞OkH Láê è•ºÜ«∞ =$uÎ ÉÏ èŒº «Å∞ P^•Ü«∞O g∞ Œ „¿Ñ=∞HõO>Ë ZHõ =LO@∞Ok. JÖÏ\ "å~°∞ «=∞ =ºHÎQÆ « ã=∞ãºÅ∞ W|ƒO Œ∞Å∞ MÏ «~°∞ KÕÜ«∞~°∞.

"≥· Œº =$uÎÖ’ x| Œú «HõÅ "åà◊√§ «=∞ =ºHÎQÆ « ã∞Y Œ∞:MÏÅ#∞ ÑHõ # ÃÑ\˜ì J=ã~°"≥∞ÿ#"åiH zH «û KÕ™êÎ~°∞.

"å~°∞ «=∞‰õΩ W+ì"≥∞ÿ# q èŒ∞Å x~°fiÇÏ}‰õΩ ‰õΩ@∞OÉÏÅ Ñ@¡ J<åºÜ«∞O KÕ™êÎ~°∞.

H˘O « =∞Ok «=∞ á⁄~°áê@∞#∞ U^À XHõ~ÀA QÆ∞iÎ™êÎ~°∞. ãik Œ∞Ì‰õΩO\Ï~°∞.

„Ñ¨u q+¨Ü«∞OÖ’#∞ =∞#O fã¨∞‰õΩ<Õ x~°‚Ü«∂Å∞, xˆ~ÌtOK«∞‰õΩ<Õ ÅHΔÍºÅ∞=∞Oz"≥·<å, K≥_»∞ J~Ú<å "å\ Ñ¶e`åxfl J#∞ÉèíqOK«_®xH ã≤ ŒúOQÍ LO_®e.

WÖÏ „ÑÜ«∞uflOK«O_ç....H˘kÌ¿ãÑÙ g∞~ Ñx ÖË‰õΩO_® ‰õÄ~ÀÛO_ç. g∞~°∞ KÕÜ«∞=Åã≤#, KÕÑ@ì=Åã≤#

20 âß «O Ñ#∞Å∞ U"À PÖ’zOK«∞HÀO_ç. Y~å~°∞ KÕã∞HÀO_ç.

1. Professional =ºHÎ, Ñx, ÔHs~ü, Uk?

2. Educational q^•ºÑ~°"≥∞ÿ# „ÑQÆu, =ºHÎQÆ « Jaè=$kú. Uk.

3. Philosophical P ä•ºu‡Hõ ÑÙ~ÀQÆu. J=Ù<å / HÍ^•

4. Social ¿ãflÇ≤Ï «∞Å∞, ™ê=∂lHõ ãO|O^•Å∞. J=Ù<å / HÍ^•

5. Recreation „H©_»Å∞, ÇcÅ∞, q„âßOu Uk?

"å\Ö’ g∞ „áê è•#º «Å∞ x~å÷iOK«∞‰õΩ#fl «~°∞"å « "å\ ™ê èŒ#‰õΩ Hõ$+≤KÕÜ«∂e.

ÅHΔÍºxfl ™êkèOKÕ „ÑÜ«∞ «flOÖ’ g∞ ã=∞Ü«∂xfl, â◊HÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞, Pi÷Hõ ã≤÷uxJxfl q+Ü«∂Å‰õΩ «y# „áê è•#º «Å „ÑHÍ~°O H\Ï~ÚOK«O_ç. g∞~°∞ Õxfl x~°¡HõΔ ºOKÕ™êÎ~À P ~°OQÆOÖ’ g∞‰õΩ JãO «$Ñ≤Î q∞QÆ∞Å∞ «∞Ok.

ã=∞ «∂HõO, ã=∞<åºÜ«∞O, ã=Úz « Q“~°=O ãOHõÅÊã≤kú, ã∞ã≤÷~° „ÑÜ≥∂[#O,PtOz# Ñ¶e «O =∞# JO «~åO «~åÅÖ’ x «ºO ã∂ÊùiÎx W"åfie.

JO Œ∞‰õΩ Ö’@∞áê@∞¡ ÖËx „Hõ=∞tHõΔ}.

Self Discipline Self Management ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe.

62 63

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

Pâß=Ç¨Ï^Œ$HõÊ^èŒOJO`«~°OQÆOÖ’ =∞# ^Œ$HõÊ^èŒOÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞ KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞

ÉÏÇÏº„ÑÑOK«O QÆ∞iOz ‰õÄ_® ZO`À =∂~°∞Ê =ã∞ÎOk. P ã`åºxfl =∞#OQÆ∞iÎOz# <å_»∞ =∞# rq «OÖ’ ‰õÄ_® qÑ¡"å «‡Hõ"≥∞ÿ# =∂~°∞ÊÅ‰õΩ <åOkU~°Ê_»∞ «∞Ok.

– qeÜ«∞O *Ë"£∞û

ÑK«ÛHÍ"≥∞~°¡ ~ÀyH Ö’Hõ=∞O`å ÑK«ÛQÍ HõxÑ≤ã∞ÎOk Jx ≥Å∞QÆ∞Ö’ XHõ"å_»∞Hõ LOk.

„ÑMÏº « ~å=∞Éèí‰õΩÎ_»∞ «∞Åã‘ •ãπ rq «OÖ’ [iy# XHõ J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ#ãOÑ¶∞@# WHõ _» =∞#O QÆ∞~°∞ÎKÕã∞HÀ"åe.

«∞Åã‘ •ã∞ x «ºO ~å=∞ Hõ è•QÍ#O`À T~°∂~°∞ u~°∞QÆ∞ «∂ Éèí‰õΩÎÅ#∞«iOÑKÕ¿ã"å_»∞. P „Hõ=∞OÖ’ XHõ ~ÀA XHõ „QÍ=∞OÖ’ ã‘ å<Õfi+} Ñ¶∞\Ïìxfl

q=iã¨∞Î<åfl_»∞. ã¨Ç¨Ï[OQÍ ~å=∞<å=∞QÍ#O ZHõ¯_» qxÑ≤¿ãÎ JHõ¯_» U^À~°∂ÑOÖ’ PO[<ÕÜ«∞™êfiq∞ LO\Ï_»x Éèí‰õΩÎÅ #=∞‡HõO.

P ~ÀA «∞Åã‘ •ã∞ «# QÍ#OÖ’ ÉèÏQÆOQÍ ÇÏ#∞=∞O «∞_»∞ ÅOHõÖ’ ã‘ «HÀãO "≥ «∞‰õΩ «∞#fl ãO Œ~åƒùxfl q=iã∞Î<åfl_»∞. ~å=}∞x áêÅ#Ö’x ÅOHÍ#QÆ~°OÖ’ L#fl L^•º# =<åÅ JO^•xfl ™œO Œ~åºxfl PÜ«∞# =i‚ã∞Î<åfl_»∞.~°OQÆ∞~°OQÆ∞Å ÑÓÅ`À, ÑÙëêÊÅ`À, ÑO_»¡ À JÅ~å~°∞ «∞<åfl~Ú JHõ _ç À@Å∞J<åfl~°∞ «∞Åã‘ •ã∞. JHõ _ç Éèí‰õΩÎÅ ~°∂ÑOÖ’ L#fl PO[<ÕÜ«∞™êfiq∞H Jkx[O HÍ ŒxÑ≤OzOk.

"≥O@<Õ *’HõºO KÕã∞‰õΩx JÜ«∂º «∞Åã‘ •ã∞QÍ~°∂, g∞~°∞ K≥|∞ «∞#flk

x[O HÍ Œ#∞‰õΩO\Ï#∞. JHõ _çH "≥o§ À@Åxfl\h ã‘ « HÀãO "≥u‰õΩ «∂ uiyuiy =∞s PO[<ÕÜ«Ú_»∞ K«∂âß_»∞ Hõ •! PÜ«∞#H Jxfl `À@ÅÖ’#∞ ÑÓÅ∞,Ñ¶ÖÏÅ∞, ÑÙëêÊÅ∞ Z„~°QÍ<Õ HõxÑ≤OKåÜ«∞@. g∞HõO>Ë ÃÑ ŒÌ"å~°∞ K≥|∞ «∞O>Ëq<åfl#∞ Jx JÉèíºO «~°O ≥eáê_»∞.

P =∂@ q#QÍ<Õ «∞Åã‘ •ã∞ PÜ«∞# Z=~À QÆ∞iÎOKå_»∞. =∞Ç#∞ÉèÏ"åg∞~°∞ q#flk x["Õ∞. "åãÎ"åxH ÅOHõÖ’x À@Åhfl =∞Ç ™œO Œ~°º=O «"≥∞ÿ#qJHõ _» Jxfl ~°OQÆ∞Å`À Ñ¶ÅÑÙëêÊÅ∞ L#fl =∂@ x["Õ∞ Jq ~å=∞ÉèíHÍÎ„Qã~°∞_»∞PO[<ÕÜ«ÚxH Z„~°QÍ Hõ#Ñ_ç# =∂\Ï "åãÎ="Õ∞. JÖÏ PÜ«∞#H ≥Å¡\˜ÑÓÅ∞ ‰õÄ_® Z„~°QÍ HõxÑ≤OK«_®xH F HÍ~°}O LOk. ã‘ å<Õfi+} ã=∞Ü«∞OÖ’P áêÑHÍ~°ºO KÕã≤# ~å=}∞x g∞ Œ qÑs «"≥∞ÿ# P„QÆÇÏO`À L<åfl_»∞. JO «f„= HÀÑO HÍ~°}OQÍ P ã=∞Ü«∞OÖ’ PO[<ÕÜ«∞ ™êfiq∞ Hõà◊√§ Z„~°QÍ xÑCÖÏHõ}Hõ}ÖÏ_»∞ «∞<åfl~Ú. HÀÑf„= « HÍ~°}OQÍ Z„~°ÉÏi# Hõà◊§`À K«∂ã≤# PÑ¨~°=∞ ~å=∞Éèí‰õΩÎxH˜ `À@Ö’x Jxfl Ñ¨ÓÅ∞, Ñ¨à◊√§ JHõ _ç „Ñ¨u ™œO Œ~°ºqâı+=¸ ‰õÄ_® Z„~°QÍ<Õ HõxÑ≤OzOk.

JO@∂ q=iOKå_»∞. K«∂âß~å =∞#Ö’x JO «~°OyHõ ÉèÏ=#Å∞ =∞#Hõà◊§‰õΩ x*Ïxfl J| ŒúOQÍ<Õ K«∂Ñ≤™êÎ~Ú.

ãÔHûãπ‰õΩ =∂~°∞ ¿Ñ~°∞QÍ „ÑÑOK« „ÑMÏºu á⁄Ok# ÃÇÏ„há¶È~ü¤ Jaè„áêÜ«∞OÖË • PÜ«∞# QÆ\ìQÍ qâ◊fiã≤OKÕ ã∂„ «O Uq∞@O>Ë

Whether you think it can

or

it cannot be done

you are right

W Õq∞\ J#∞‰õΩO@∞<åfl~å? x[O =∞#O ™êkèOK«QÆÅO J#∞‰õΩ<åfl,™êkèOK«ÖËO J#∞‰õΩ<åfl Jk x["Õ∞ J~Úf~°∞ «∞Ok.

64 65

18

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

P «‡qâßfiã"Õ∞ q[Ü«∂xH =¸ÅO.

P`«‡ qâßfiã¨O =∞#Ö’ ZO`« „Ñ¨|ÅOQÍ LO>Ë, q[Ü«∞O JO`«ã∞™ê èŒº=∞=Ù «∞Ok.

ÑiHõΔ ~å¿ã „Ñu q^•ºi÷Ö’#∞ P «‡qâßfiãO XHÖÏ LO_» Œ∞. XHõ ~°HõOQÍg~°∞ ™êkèOKÕ q[Ü«∞O "åi P «‡qâßfiãOÃÑ·<Õ P è•~°Ñ_ç LO@∞Ok.

« «fiâß¢ãÎOÖ’ XHõ z#fl ÑsHõΔ LOk. QÍ¡ã∞Ö’ H˘xfl hà◊√§ ÖË • áêÅ∞áÈ™êÎ~°∞. XHõiH ≥eÜ«∞‰õΩO_® XHõix JO Œ∞Ö’ U=ÚOk Jx J_çy Õ hà◊√§ÖË • áêÅ∞ Jx JO Œ~°∂ K≥áêÎ~°∞. HÍx

H˘O Œ~°∞ ãQÆO QÍ¡ã∞ MÏmQÍ LOk JO\Ï~°∞.

=∞i H˘O Œ~°∞ ãQÆO QÍ¡ã∞Ö’ áêÅ∞ L<åfl~Ú JO\Ï~°∞.

W ŒÌ~°∂ x["Õ∞ K≥|∞ «∞<åfl~°∞.

XHõ~°∞ ãQÆO áêÅ∞<åflÜ«∞<Õ Pâß"å ŒOÖ’

=∞~˘Hõ~°∞ ãQÆO MÏmQÍ LO Œ<Õ x~åâß"å ŒOÖ’...

Pâß=ÇÏ Œ$HõÊ èŒO L#flÑC_Õ Jxfl J=HÍâßÅ QÆ∞iOz ™ê#∞‰õÄÅOQÍ,ã¨=∞„QÆOQÍ ã¨q=~°OQÍ PÖ’zOK«QÆÅ∞QÆ∞`åO. ã¨Ô~·# „Ñ¨`åº=∂flÜ«∂Å#∞ã¿ÇÏ «∞HõOQÍ ZOÑ≤Hõ KÕã∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`åO.

Pâß"å ŒO L#fl =º‰õΩÎÅ#∞ KÕ~°n¿ãÎ "å~°∞ ™êkèOKÕÑ¶e`åÅ∞ ãO`À+O Hõey™êÎ~Ú. ãO «$Ñ≤Î W™êÎ~Ú.ÖÏÉèí™ê\QÍ LO\Ï~Ú.

JO\Ï~°∞ ÃÇÏ„h á¶È~ü¤

g∞ PHÍOHΔ g∞ „áÈ„QÍ"£∞"≥∞ÿO_£ Jx, „É~Ú<£ Jx, =∞#ã∞ Jh Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ<Õ =∞#Ö’x ãr="≥∞ÿ#

|Ü≥∂HõOÑ¨Óº@~ü‰õΩ Pâ◊Ü«∂Å∞, PHÍOHõΔÅ∞, PÖ’K«#Å∞ J#fl"Õ „áÈ„QÍ=∞~°∞¡QÍÑx KÕ™êÎ~Ú.

JOK«<åÅ∞ ™ê#∞‰õÄÅ Ñ¶e`åÅ#∞ „áÈ„QÍ"£∞ KÕ™êÎ~Ú. JOK«<åÅ∞ ãiQÍLO_ç, Pâ◊Ü«∂Å∞ xiÌ+ìOQÍ LO_ç, PK«~°} ã∂\QÍ LO>Ë Ñ¶e «O ‰õÄ_® MÏÜ«∞"Õ∞.

=∞# Éèíq+º «∞Î#∞, =∞#"Õ∞ x~°‚~ÚOK«∞HÀQÆÅO.

=∞#"Õ∞ „áÈ„QÍ"£∞ KÕã∞HÀQÆÅO.

HõOÑÓº@~ü Ü«∞O„`åxH U q èŒOQÍ ™êÑ¶πì"Õ~ü „áÈ„QÍq∞OQ∑ J=ã~°"≥∂ =∞#|Ü≥∂HõOÑÓº@~ü‰õΩ ‰õÄ_® „áÈ„QÍq∞OQ∑ =∞#"Õ∞ ã≤ ŒúO KÕÜ«∂e.

èŒ$_è»ãOHõÅÊOãÊ+ìOQÍ x~ÌtOK«∞‰õΩ#fl Pâ◊Ü«∂xfl ™êkèOK«QÆÅ=∞#fl èŒ$_è» ãOHõÅÊO–LO>Ë

Jk „áÈ„QÍq∞OQ∑Ö’ "≥Ú Œ\ HÍ~°º„Hõ=∞O J=Ù «∞Ok.

ãÇÏ[OQÍ<Õ =∞# "≥∞ Œ_»∞‰õΩ ÅHΔÍºÅ#∞ x~ÌtOK«∞‰õΩ<Õ ÅHõΔ}O LO@∞Ok.=∞#O ZHõ _çÔH·<å "≥àÏ§Å#∞ ‰õΩ#flÑC_»∞ =∞# „Ñ"Õ∞Ü«∞O Z‰õΩ¯=QÍ ÖË‰õΩO_®<Õ=∞#O "≥à◊§=Åã≤# =∂~åæxfl ZOÑ≤Hõ KÕã∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`åO. =∂~°æO x+¯O@HõOQÍLO_®Åx, „\ÏÑ¶≤H± *Ï"£∞Å∞ «‰õΩ¯=QÍ LO_®Åx, Ô~_£ ã≤QÆflÖòû «‰õΩ¯=QÍ LO_®Åx,Œ∂~°O, „ÑÜ«∂} ã=∞Ü«∞O «‰õΩ¯=QÍ LO_®Åx WÖÏ J<ÕHõ JOâßÅ#∞ =∞#

"≥∞ÿO_£ H˘kÌ ÃãHõ<£Å =fi=kèÖ’ ÑijeOz «y# x~°‚Ü«∞O fã∞‰õΩO@∞Ok.

D „Ñ„HÜ«∞ JO`å JãOHõeÊ «OQÍ [iy Õ, =∞iH˘xfl ÅHΔÍºÅ q+Ü«∞OÖ’=∞#"Õ∞ =∞# "≥∞ Œ_»∞‰õΩ «y# q èŒOQÍ ã∂K«#Å∞ JOkOKåe. P ã∂K«#Å∞„Ñ è•#OQÍ P «‡ qâßfiãO ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»O, J=~À è•Å#∞, W|ƒO Œ∞Å#∞,

66 67

19

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

P «‡|ÖÏxH x Œ~°≈#O.

P «‡|ÅO ™êkèOK«QÆeQ JÑÓ~°fi"≥∞ÿ# â◊HÎ Jk. KåÖÏ ãO Œ~åƒùÅÖ’ áê=Úq+Ö =Å¡ =∞~°}Õz# "åi Hõ<åfl áê=Ú HõizO^Œ<Õ ÉèíÜ«∞O`À „áê}ÏÅ∞áÈQ˘@∞ì‰õΩO\Ï~°x "≥· Œ∞ºÅ Jaè„áêÜ«∞O.

W Õ q èŒ"≥∞ÿ# P «‡|ÖÏxH P è•ºu‡Hõ qâßfi™êÅ∞ „¿Ñ~°} W™êÎÜ«∞x ≥eã≤O Õ.xÑCÅ g∞ Œ #_çz<å, <åÅ∞Hõ ÃÑ·# â◊¥ÖÏÅ∞ QÆ∞K«∞Û‰õΩ<åfl WOHÍ W «~°„`å â◊s~åxHÉÏ èŒ HõeyOKÕ PKå~åÅ∞ =¸_è» qâßfi™êÅ∞ JxÑ≤™êÎ~Ú. HÍx "å\ "≥#∞Hõ P è•ºu‡HõÉèÏ"åÅ J"≥∂Ñ¶∞ â◊HÎ ^•y LOk.

â◊s~åxH „¿Ñ~°} xKÕÛk P «‡|Å"Õ∞ XHõ Ñx KÕÜ«∞QÆÅO J#∞‰õΩO>Ë KÕÜ«∞QÆÅO.

H˘xfl Uà◊§„H «O XHõ „Ñ=∂ ŒOÖ’ HÍÅ∞áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl Ü«Ú=u <å@º=∞Ü« iQÍ¿Ñ~°∞á⁄Ok# ã∞ èŒ Jx JO ŒiH ≥eã≤O Õ. Jq\˜ «#O P"≥∞ nHõΔ#∞ «yæOK«ÖË Œ∞.Hõ$„u=∞ HÍÅ∞`À <å@ºOÖ’ „áêg}ºO ãOáêkOzOk.

=∞#Ö’x Ö’áêÅ∞ =∞# HÍ~°º™ê èŒ# nHõΔ#∞ ≥|ƒfÜ«∞‰õÄ_» Œ∞. "å\<Õ =∞# J¢™êÎÅ∞QÍ LÑÜ≥∂yOK«∞HÀ"åe. KåÖÏ z#fl L^•ÇÏ~°} fã∞‰õΩO^•O. =∞#JHõΔ~åÅ∞ QÆ∞O„_»OQÍ LO_»=Ù J#∞HÀO_ç. ™ê èŒº"≥∞ÿ#O «=~°‰õΩ HõOÑ¨Óº@~ü ™êÜ«∂xfl HÍx, >ˇÿÑπÔ~·\ ÕQ∑™êÜ«∂xfl HÍx fã∞‰õΩO>Ë H˘O « ã=∞ãº Ñiëê¯~°=∞=Ù «∞Ok. q∞ye# ÉèÏQÍxfl JÉèÏºãO •fi~å Hõ+ìÑ_ç~å «#∞ =∂~°∞ÛHÀ=K«∞Û.

ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ TÇ≤ÏOz "å\ ˜x Ñï+¨¯iOK«_®xH˜ ™ê^èŒº"≥∞ÿ#xfl„Ñ¨`åº=∂flÜ«∂Å#∞ JOkK«_»O ^•fi~å =∞# „Éˇ~Ú<£ ™ê=∞~°÷ºO QÆ}hÜ«∞OQÍÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok.

Pâß"å^•xH aè#flOQÍ, x~åâß"å ŒO, P «‡qâßfi™êxH | Œ∞Å∞ JÑ#=∞‡HõO,xifi~å=∞ Hõ$+≤H˜ |^Œ∞Å∞QÍ q„âßOu ÃÑ· Pã¨H˜Î, ã¨=∂Kå~° ¿ãHõ~°}ÃÑ· ^Œ$+≤ìHO„nHõiOK«‰õΩO_® | ŒúHÍxfl JÅ"å@∞ KÕÜ«∞_»O WÖÏ F@q∞H =∞# "≥∞ÿO_£#∞ã≤ ŒúO KÕ¿ãÎ Ñ¶e «O =∞~ÀÖÏ LO_» Œ∞.

H=ÅO Pâ◊Å∞ ÃÑOK«∞HÀ=_»O ãÔ~·# „áÈ„QÍ"£∞ HÍ Œ∞.

Pâ◊Å#∞ x[O KÕã∞HÀ=_®xH x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#fl ÅHΔÍºÅ∞ „áÈ„QÍ"£∞Ö’ „Ñ è•#O.

J#∞‰õΩ#fl>Ë¡ [~°∞QÆ∞ «∞O Œ#∞‰õΩO\Ï J#fl PÖ’K«#Ö’ JÑ#=∞‡HõO HõxÑ≤ã∞ÎOk.

J#∞‰õΩ#fl>Ë¡ [~°∞QÆ∞ «∞Ok J#fl PÖ’K«#Ö’ P «‡qâßfiãO HõxÑ≤ã∞ÎOk.

[~°∞QÆ∞ «∞O Œ#∞‰õΩO\Ï#∞ J#fl èÀ~°} „Ñu‰õÄÅ ÉèÏ"åÅ#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok.

[~°∞QÆ∞ «∞Ok J#fl èÀ~°} ™ê#∞‰õÄÅ ÉèÏ"åÅ#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok.

Ü«∞ è•ƒù=O « Œƒù=u=∞#O ZÖÏ J#∞‰õΩO>Ë JÖÏQ [~°∞QÆ∞ «∞Ok JO@∞Ok D P~ÀºHÎ. nxfl

=∞# ÃÑ^ŒÌÅ∞ `«^ä•ã¨∞Î ^Õ=`«Å∞ LO\Ï~°∞. "å~°∞ =∞# PÖ’K«#Å<Õ [~°QÍÅxPj~°fik™êÎ~°x "åi L ÕÌâ◊O.

"≥· Œºâß¢ãÎ Ñiâ’ èŒ#Ö’¡ x~å÷~°} J~Ú# XHõ q+Ü«∞O Uq∞@O>Ë

Jãfiã÷ «‰õΩ QÆ∞Ô~·# ~Ày PÖ’K«#Å∞ ™ê#∞‰õÄÅOQÍ LO>Ë zH «û „ÑÜ≥∂[#OHõeyã∞ÎOk. H˘kÌ HÍÅOÖ’<Õ J<å~ÀQÆºO #∞Oz HÀÅ∞‰õΩx ãfiã÷ « á⁄O Œ∞`å_»∞.

g∞~°∞ ¿ÑÑ~°∞Ö’ K«∂¿ã LO\Ï~°∞. HõsO#QÆ~ü lÖÏ¡Ö’ XHõ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ KèåfÖ’QÆ∞#ÑO W@∞ #∞Oz J@∞ Œ∂ã∞‰õΩ "≥o§# „Ñ=∂ ŒO. QÆ∞#ÑO`À ãÇ PãÊ„uHfã∞‰õΩ =KåÛ~°∞. "≥· Œ∞ºÅ∞ nxfl `˘ÅyOz W «~°„`å zH «û JOkOKå~°∞. JO «ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# „Ñ=∂ ŒOÖ’ ‰õÄ_® P Ü«Ú=‰õΩ_»∞ x|ƒ~°OQÍ LO_»_»O P «xÖ’x

ee

68 69

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

P «‡ qâßfiãO g∞ KÕ «∞Ö’¡J~Ú Õ =∞# PÖ’K«#Å#∞ ™ê#∞‰õÄÅOQÍ =∂~°∞ÛHÀ=_»O, P «‡qâßfi™êxfl

ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»O =∞# KÕ «∞Ö’¡<Õ LOk.

ÑÖ¡ ã‘=∞ #∞Oz Ñ\ÏflÖ’¡H =zÛ# Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ WOw¡+μ Ñi*Ï#O, HõOÑÓº@~üÑ ï*Ï ˝#O `«‰ õ Ω ¯=QÍ LO@∞Ok. JÖÏ\ ˜ "å~ °∞ "å\ ˜Ö’ Ñ ï*Ï ˝#OÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»O`À áê@∞ P «‡Ãã·÷~åºxfl ÃÑOK«∞HÀ=_»O J=ã~°O.

PÖ’K«#Ö’¡ =ºuˆ~HõÉèÏ"åÅ∞ ÃÑiy`Õ ã≤\ ©ÅÖ’x PÇ¨~°O J<å~ÀQÍºxH˜HÍ~°}OQÍ =∂~°∞ «∞Ok QÍe q+ «∞ÅºOQÍ =∂i JÖsÅ‰õΩ, P™ê÷‡=O\ "åº èŒ∞Å‰õΩHÍ~°}=∞=Ù «∞Ok.

=∂#ã≤HõOQÍ PO^Àà◊# ÃÑiy Õ aÑ≤, ã∞QÆ~ü =O\ J<å~ÀQÍºÅ∞ «Ö «∞Î å~Ú.

n<Õfl =∂#ã≤Hõ JãÎ=ºãÎ Ñiã≤÷ «∞Å∞ âßsiHõ ~°∞QÆ‡ «Å∞QÍ |Ü«∞ÅÊ_» åÜ«∞xxÑÙ}∞Å∞ ÃÇÏK«Ûiã∞Î<åfl~°∞.

KåÖÏ=∞Ok HÍãÎ [Å∞|∞ KÕ¿ãÎ<Õ WOH Ñh KÕÜ«∞ÖË=∞O@∂ =∞OK«O ZH¯™êÎ~°∞.WÖÏ\ "å~°∞ QÆ∞iÎOK«=Åã≤# JOâ◊O Uq∞@O>Ë "å~°∞ [Å∞|∞#∞ ‰õÄ_® ÃÑ ŒÌJ<å~ÀQÆºOQÍ ÉèÏqOK«_»O =Å¡<Õ W|ƒOk Ñ¨_»∞`«∞<åfl~°∞. JO`Õ HÍx JkK≥ÑCHÀ=Åã≤#O « Jãfiã÷ « HÍ Œ∞.

Remember Mental obsessions have physical manifestations

qâßfiãO Ñi}Ï=∞„Hõ=∞O

=∞# "≥∞ Œ_»∞Ö’ XH˘¯Hõ ãO Œ~åƒùxH XH˘¯Hõ „áêO «O ãÊOkOKÕ ÅHõΔ}OLO Œx âß¢ãÎ"Õ «ÎÅ∞ ZÑC_À K≥áêÊ~°∞. WO Œ∞‰õΩ â◊s~°OÖ’ L «ÊuÎ JÜÕ∞º H˘xfl

~°HÍÅ Ç~À‡<£Å∞ HÍ~°}O. ZO_®iÊù<£û, ZOÔHÑ¶≤e<£û WOHÍ =∞i H˘xfl Ç~À‡<£Å∞=∞# „Éˇ~Ú<£ ÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤Oz ã¨ÊO Œ#, „Ñüã¨ÊO Œ#‰õΩ gÅ∞QÍ „¿Ñ~°}W™êÎ~Ú.

W^Õ q^èŒOQÍ =∞#Ö’ P`«‡qâßfiãÖ „¿Ñˆ~Ñ¨}‰õΩ Pâß"å^ŒO J<Õk Ju=ÚYº"≥∞ÿ#k.

=∞#Ö’ Pâß"å ŒO ZO « |ÅOQÍ LO>Ë P «‡ qâßfiãO JO « „Ñ|ÅOQÍLO@∞Ok.

Pâß"å ŒO, P «‡qâßfiãO ã=∞$kúQÍ LO>Ë Jãfiã÷ «, âßs~°Hõ "Õ Œ# =∞#„ÑÜ«∞`åflÅ#Ω U~°HõOQÍ P@OHõÑ~°K«ÖË=Ù.

Kè«„ «Ñu t"år QÆ∞iOz =∞#‰õΩ ≥Å∞ã∞. =∞~åsî g~°∞_»∞.J «xH L#fl JOQÆ|ÅO, J~°÷|ÅO =ÚO Œ∞ "≥ÚÑ¶∞Öò K«„Hõ=~°∞ÎÅ|ÅO Z<ÀflÔ~@∞¡ Z‰õΩ¯=. J~Ú<å "åix ZkiOz «# `À\˜"åiÖ’ P «‡qâßfi™êxfl ÃÑOá⁄OkOK«QÆeQÍ_»∞. PÜ«∞#Ö’x"≥ÚHõ "Àx P «‡Ãã·÷~°ºO JÖÏ\k.

JÅ∂¡i ã‘`å~å=∞~åA =∞#ºO ã‘=∞ g~°∞_»∞. ~°q Jã¨Îq∞OK«x „a\˜+π™ê„=∂*º áêÅ‰õΩÅ#∞ H=ÅO J=Ú‡Å∞, Q˘_»¤à◊√§, W «~°™ê è•~°} PÜ«Ú è•Å`À, tHõΔ} J#flk ÖËx yi[#∞Å#∞`À_»∞ fã¨∞‰õΩx ZkiOKå_»∞. PÜ«∞#‰õΩ „¿Ñ~°}xzÛOk„Ñ¨[Å ÉÏxã¨ r=<åxfl =∂iÛ ¿ãfiKåÛ ù r=ÙÅ#∞KÕÜ«∂Å#fl Õ.

H˘ «Î PÖ’K«#ÖË „áÈ`åûÇÏHÍÅ∞. H˘ «Î Pâ◊Ü«∂ÖË „¿Ñ~°}Å∞, H˘ «Î PHÍOHõΔÖËL ÕÎ[HÍÅ∞.

"å\x Jxfl\x HÍy «O g∞ Œ‰õΩ ZH¯OK«O_ç.

70 71

20

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

™ê èŒºO J~Ú#q Zxfl.

™ê èŒºO HÍxq Zxfl.

PÖ’zOK«O_ç.

|Çïâß J™ê èŒºO J~Ú#q "å\Ö’ XHõ \ ‰õÄ_® LO_» Œ∞.

"åãÎ"åÅ „áêuÑkHõQÍ PÖ’z¿ãÎ ™êkèOK«ÖËxq JO@∂ Ug LO_»=Ù.

WÖÏ „ÑÜ«∞uflOK«O_ç...– Pâß"å ŒO, P «‡qâßfiãO ÃÑOá⁄O Œ_®xH self talk JO>Ë g∞Ö’ g∞~°∞

™ê#∞‰õÄÅ ÉèÏ"åÅ QÆ∞iOz =Ö¡ "Õã∞‰õΩO@∂ LO_»O_ç.

– g∞ K«∞@∂ì LO_Õ |O^èŒ∞=ÙÅ∞, q∞„`«∞Å∞, Ç≤Ï`«∞Å∞ ZÑ¨C_»∂ JÖÏ\˜Pâß=ÇÏ Éèíq+º «∞Î QÆ∞iOKÕ QÆ∞~°∞Î KÕ¿ãÖÏ „áÈ «ûÇ≤ÏOK«O_ç.

– ^Õx QÆ∞iOz PÖ’zã¨∂Î L<åfl ^•xÖ’ áêl\˜"£ JOâßÅ<Õ <≥=∞~°∞"Õã∞HÀO_ç. JO Õ HÍx =ºu~Hõ ÉèÏ=#Å‰õΩ KÀ@∞ W=ºHõO_ç.

– âßsiHõ, =∂#ã≤Hõ P~ÀQÆºO QÆ∞iOz Jxfl ã=∞Ü«∂Ö’¡#∞ =∞OzQÍ<ÕPÖ’zOK«∞HÀO_ç.

– Pâß=Ç¨Ï^Œ$HõÊù^èŒO L#fl "åi<Õ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ, ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞QÍ ^ŒQÆæ~°fã¨∞HÀO_ç.

– Pâß"å Œ∞Å #∞Oz =∂„ «"Õ∞ ãÅÇ ã∂K«#Å∞ fã∞HÀO_ç.

ee

72

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

aè#flOQÍ LO_®ÅO>Ë...KåÖÏ =∞Ok "≥Ú‰õΩ¯|_çQÍ J=ã~°O L#flO « =~°H <Õ~°∞ÛHÀ_®xH ã≤ ŒúOQÍ

LO\Ï~°∞. H˘`«Î q+¨Ü«∂Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O HÀãÖ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ#∞, W`«~° ã¨ì_ô"≥∞\©iÜ«∞Öò#∞ K«^Œ=_®xH˜ ÖË^• W`«~° JÉèÏºã¨ J=HÍâßÅ#∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀ=_®xH "åà◊√§ PãHÎ K«∂Ñ≤OK«~°∞. J Õ À |O_»~åà◊§#∞ "≥∂Ü«∞_»O ÖË • "åà◊√§‰õΩ™ê èŒºO HÍx Q˘ÑÊ HÍ~°º„Hõ=∞OQÍ "å~°∞ ÉèíÜ«∞Ñ_»∞ «∂ LO\Ï~°∞.

Wk ãÔ~·# Ñ Œúu HÍ Œ∞.Wk ãÔ~·# Œ$HõÊù èŒO HÍ Œ∞.Wk „ÑÜ≥∂[#O ™êkèOKÕO Œ∞‰õΩ,PtOz# ÅHΔÍºxfl ™êkèOKÕO Œ∞‰õΩU q èŒOQÍ#∞ LÑÜ≥∂QÆÑ_» Œ∞.D Ñ Œúux, èÀ~°}x =∂~°∞ÛHÀ=_»O Jxfl q è•ÖÏ =∞Ozk.XHõ ™êi PÖ’zOK«O_ç =∞#O \q K«∂_»_®xH LÑÜ≥∂yOKÕ ã=∞Ü«∞OÖ’

H˘kÌ ã=∞Ü«∂xfl U ≥·<å ÑÙãÎHõO K« Œ=_®xH H\Ï~Ú¿ãÎ...Zxfl q+Ü«∂Å∞ ≥Å∞ã∞HÀQÆÅO?ZO « q*Ï<åxfl ™⁄O «O KÕã∞HÀQÆÅO?ZO « <≥·ÑÙ}Ïºxfl J Œ#OQÍ ã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀQÆÅO?=∞# K«∞@∂ì L#fl Ü«∞=fÜ«Ú=‰õΩÅÖ’ ZO «=∞Ok q*Ï#O JOkOKÕ _çã¯=s,

Ç≤Ïãìs =O\ Kèå<≥Öòû#∞ K«∂¿ãO Œ∞‰õΩ PãHÎ K«∂Ñ≤ã∞ÎO\Ï~°∞?ZO «=∞Ok «e¡ ŒO„_»∞Å∞ «=∞ Ñ≤Å¡Å‰õΩ WÖÏ\ q*Ï#^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ# Kå<≥Öòû#∞

ŒQÆæ~°∞O_ç K«∂Ñ≤OK«_®xH „ÑÜ«∞uflã∞Î<åfl~°∞?JÖÏ\ Kèå#Öòû K«∂Ñ≤ã∂Î "å\Ö’x q+Ü«∂Å#∞ Ñ≤Å¡Å‰õΩ q=iOz "åi

*Ï#^•Çxfl f~°Û_®xH „ÑÜ«∞uflã∞Î<åfl~°∞.

HõhãO „áÈ «ûÇ≤Ïã∞Î<åfl~å?Ñ≤Å¡Å∞ HÍ~°∂ì<£ <≥\ò=~° Å#∞, W «~° x~°∞Ñ¨Ü≥∂QÆ"≥∞ÿ# Kèå<≥Öòû K«∂ã¨∞ÎO>Ë

Hõà◊§ÑÊyOz ÃÑ ŒÌÅ∞ ‰õÄ_® "åi`À áê@∞ ÑHõÑHõ #=fi_»O =∞#O QÆ=∞xã∂Î<ÕLO\ÏO.

Uk q*Ï#^•Ü«∞Hõ"≥∂, Uk Ñã≤ =∞#ã∞Å#∞ HõÅ∞+≤ «O KÕã∞O^À, Õx=Å¡"åi Éèíq+º «∞Î#∞ ÑÙ<å Œ∞Å∞ U~°Ê_» å"≥∂, "Õ\ =Å¡ "åi ãfiÉèÏ"åÅ∞ ÑHõ ^•iÑ_» åÜ≥∂ «e¡ ŒO„_»∞Å∞, Láê è•ºÜ«ÚÅ∞ QÆ∞iÎOK«ÖËHõáÈ «∞<åfl~°∞.

WHõ ã≤x=∂Å QÆ∞iOz, ZO « «‰õΩ¯= =∂\Ï¡_ç Õ JO « =∞Ozk.WO@Ô~fl\ò WÑ¨C_»∞ "≥Ú`«ÎO „Ñ¨ÑÖK«OÖ’x q*Ï˝# ÉèÏO_®QÍ~åxfl =∞#

WO\Ö’yeH fã∞‰õΩ=zÛOk.JÑÙ~°∂Ñ=¸, J#∂ÇÏº=¸ J~Ú# WO\Ô~fl\ò q*Ï#OÖ’ =∞Oz, K≥_»∞

Ô~O_»∂ L<åfl~Ú.Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ Uk =∞Oz^À, Uk HÍ^À =∂~°æO K«∂Ñ≤OKÕ"å~s?=∂~°æ Œ~°≈HõO ÖËx Ü«Ú= «, ÉèÏqÉèÏ~° « áœ~°∞Å∞. J=¸Åº"≥∞ÿ# «=∞ HÍÖÏxfl,

â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞ WÖÏ =$^è•KÕã¨∞ÎO>Ë ã¨=∂[OÖ’ <≥·Ñ¨Ù}ºO, ™ê=∞~°÷ºO, „ÑüÉèí,P Œ~å≈Å∞, <≥·uHõ qÅ∞=Å‰õΩ KÀ@∞ Z‰õ _» ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok?

| ŒúHõO, x~°∞ÑÜ≥∂QÆOQÍ HÍÖÏxfl =$ è• KÕÜ«∞‰õΩO_® q*Ï<åxfl, <≥·ÑÙ}ÏxflÃÑOK«∞HÀ_®xH˜ Ü«Ú=`« ^Œ$+≤ì ˆHO„nHõi¿ãÎ, Jxfl J=HÍâßÅ#∞ ã¨kfixÜ≥∂QÆOKÕã∞‰õΩO@∂ L «Î=∞™ê÷~Ú áœ~°∞Å∞QÍ ~°∂ÑÙk Œ∞Ì‰õΩO>Ë

=O ŒÖÏk =∞OkÖ’ „Ñ ÕºHõ =ºHÎQÍ,"ÕÅ =∞OkH ã∂ÊùiÎ=O «OQÍW «~°∞ÅO ŒiHõO>Ë aè#flOQÍZ ≥Î·# ™ê÷#OÖ’ xÅ|_»QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.J™ê èŒº=∞#∞‰õΩ<Õ J<ÕHõ ÅHΔÍºÅ#∞,

q[Ü«∂Å#∞ ™⁄O «O KÕã∞‰õΩO\Ï~°∞. ™Èáê<åÅ#∞ Jkè~ÀÇ≤ÏOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

106 107

30

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

*Ï#O LO>Ë ÉèíÜ«∞O LO_» Œ∞Jxfl q è•ÖÏ ã=∂Kå~°O, J=QÍÇÏ# LO>Ë,

q*Ï#O, <≥·ÑÙ}ºO ™⁄O «O KÕã∞‰õΩO>Ë

JÖÏ\ =ºHÎ ÕxH ÉèíÜ«∞Ñ_» å_»∞?

JÖÏ\ ã=∞~°∞÷_çx K«∂ã≤ ã"åàı§ ÉèíÜ«∞Ñ_ç `˘ÅyáÈ`å~Ú Hõ Œ∂

=∞#‰õΩ U q+Ü«∞O g∞ Œ ãÔ~·# J=QÍÇÏ# LO_» À, P q+Ü«∞O =∞#Å#∞Z‰õΩ¯= ÉèíÜ«∞ÃÑ_»∞ «∞Ok.

pHõ\Ö’ `å_»∞ ‰õÄ_® áê=ÚQÍ „Éèíq∞OÑKÕã∞ÎOk.

J=Ù<å!

g∞~°∞ KåÖÏ ãO Œ~åƒùÅÖ’ QÆ=∞xOKÕ LO\Ï~°∞.

K«O\ ˜ Ñ≤Å¡Å∞ p=∞efl K«∂ã≤<å, ‰õΩHõ¯Å`À P_»∞‰õΩO@∞<åfl, P=ÙÅ=O\˜Ñâ◊√=ÙÅ ŒQÆæ~°H ÉèíÜ«∞O ÖË‰õΩO_® J_»∞QÆ∞Å∞ "ÕÜ«∞_»O ≥Å∞ã∞Hõ Œ∂

=∞O_»∞ «∞#fl JyæÑÙÅ¡#∞, ãì"£Å#∞, "Õ_çQÍ L#fl y<≥flÅ<≥·<å =ÚO Œ∞ "≥#∞HÍÖË‰õΩO_® Ñ@∞ì‰õΩO@∂ LO_»_»O KÕ¿ã LO\Ï~°∞QÍ.

JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O Uq\˜? JO>Ë "åiH˜ "å\˜=Å¡ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º „Ñ¨=∂^ŒO≥eÜ«∞HõáÈ=_»O.

J Õ ÃÑ ŒÌ"åà◊√§ J~Ú# «~°∞"å «, „Ñ=∂ ŒO Uq∞\’ ≥eã≤# «~°∞"å « ÉèíÜ«∞O«yæáÈ «∞Ok.

*Ï„QÆ «Î ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok.

ã=∞ãº QÆ∞iOz# J=QÍÇÏ# ÃÑiy# H˘nÌ ÉèíÜ«∞O JO@∂ LO_» Œ∞.

ÑsHõΔÅ∞ JO>Ë =ÚO Œ∞ ÉèíÜ«∞OQÍ LO@∞Ok.

<≥Å"ås ÑsHõΔÅ∞, ¢ ≥·=∂ã≤Hõ ÑsHõΔÅ∞, J~°÷ ãO= «û~° ÑsHõΔÅ∞, =ÚO Œã∞ÎÑsHõΔÅ∞ WÖÏ XH˘¯Hõ \ ~åã∂Î LO>Ë z=i ÑsHõΔÅ∞ JO>Ë ÉèíÜ«∞O áÈ «∞Ok.

WO@~°∂fiºÅ∞–"≥Ú^Œ\˜™êi LO_Õ PO^Àà◊#, ÉèíÜ«∞O–`«~°∞"å`« "å\ ˜H˜LO_»=Ù.

"≥Ú^Œ\˜ ~ÀA L^ÀºQÆOÖ’ KÕi#Ñ¨C_»∞ LO_Õ Éˇ~°∞‰õΩ`«#O P `«~°∞"å`«HõxÑ≤OK« Œ∞.

ÉèíÜ«∂Å∞ ZÖÏ LO\ÏÜ≥∂, Jq =∞# g∞ Œ ZÖÏ\ „ÑÉèÏ=O K«∂Ñ≤™êÎÜ≥∂=∞#O WO «‰õΩ =ÚO Õ ≥Å∞ã∞‰õΩ<åflO.

ÉèíÜ«∂Å#∞ ZÖÏ =keOK«∞HÀ"åÖ’ ‰õÄ_® ≥Å∞ã∞‰õΩ<åfl=Ú.

ÉèíÜ«∂Å#∞ JkèQÆq∞OK«_®xH ãÔ~·# =∂~åæÅ∞ J=QÍÇÏ#, PK«~°}.

q*Ï#"≥∞ÿ<å, <≥·ÑÙ}º"≥∞ÿ<å ^•xÃÑ· =∞#O Ñ@∞ì ™êkèOKÕ H˘nÌ =∞#ÃÑ· =∞#‰õΩP «‡qâßfiãO ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. P «‡|ÅO ÃÑOá⁄O Œ∞ «∞Ok.

JO^Œ∞‰õΩ Hõ+¨ ìÑ¨_ç ã¨fiÜ«∞O Jaè=$kú HÀã¨O J=ã¨~°"≥∞ÿ# q*Ï˝<åxflã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=_»"Õ∞ =∂~°æO.

≥eã≤# "åiH ≥eÜ«∞KÕÜ«∞=K«∞Û.

≥eÜ«∞x "åiH ≥eÜ«∞KÕÜ«∞=K«∞Û.

HÍh,

≥eã‘ ≥eÜ«∞x "åiH, JO>Ë =¸~°∞öÅ‰õΩ ≥eÜ«∞KÕÜ«∞_»O J™ê èŒºO J<åfl~°∞huâ◊ «Hõ Hõ~°Î.

JO>Ë108 109

31

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

=∂#= ã¨O|O è•Å∞x «ºq^•ºi÷ QÆ∞iÎOKåeû# ÖË • JÉèÏºã¨O KÕã≤f~åeû# =∞~À =ÚYº"≥∞ÿ#

JOâ◊O–=∂#= ãOÉO è•Å ãkfi"ÕK«#`À ã «ûO|O è•Å∞QÍ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»OKåÖÏ J=ã~°O.

r=# Ü«∂„ «Ö’ „Ñu XHõ iH D q+Ü«∞OÖ’ H˘xfl J#∞Éèí"åÖË QÆ∞~°∞=ÙÅ∞QÍ=∂i =∂#=ãO|O è•Å x~°fiÇÏ}Ö’ <Õ~°Ê~°∞Å∞QÍ fiÛk Œ∞Ì å~Ú.

WÖÏ ã∞n~°…"≥∞ÿ# r=Ü«∂„ « HÍÅOÖ’ <Õ~°∞ÛHÀ=Åã≤# JOâßÅ#∞ áê~îåºOâßÅ∞QÍ <ÕiÊ¿ãÎ ÉèÏqÉèÏ~° « áœ~°∞Å∞ ZO « „ÑuÉèÏ=O «∞Å∞QÍ ~°∂á⁄O Œ∞`å~°∞?PÖ’zOK«O_ç.

=∂#= ãO|O è•Å∞ JO>Ë–

✦ `À\"åix QÆ∞iÎOK«_»O, Q“~°qOK«_»O.

✦ Ñ¨~°ã¨Ê~°O qâ◊fiã¨hÜ«∞`«#∞ xÅÉˇ@∞ìHÀ=_»O.

✦ q=∞~°≈Å∞ KÕÜ«∞‰õΩO_®, W «~°∞Å f~°∞ÃÑ·f~°∞ÊÅ#∞ „ÑHõ\OK«‰õΩO_® LO_»_»O.

✦ W «~°∞ÅÃÑ· PãHÎx, P Œ~åaè=∂<åÅ#∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»O. "åi #∞OzP Œ~åaè=∂<åÅ#∞ ãOáêkOK«∞HÀ=_»O.

✦ ãÇÏ#O, F~°∞Ê, ãOÜ«∞=∞#O ã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=_»O.

✦ ã=∞Ü≥∂z « ãOÉèÏ+}Å`À, Z Œ∞\ "åi ÇÏ$ ŒÜ«∂Å#∞ ÔQÅ∞K«∞HÀ=_»O.

q*Ï#O ÃÑiQ H˘nÌ XH˘¯H˘¯ÑC_»∞ =∞#Ö’ JÇÏOHÍ~°O ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok.

JÖÏ\ JÇÏOHÍ~°O HÍ~°}OQÍ KåÖÏ „Ñ=∂^•Å∞ H˘x ≥K«∞Û‰õΩ#fl "åà◊§OJ=Ù`åO.

JO`å ≥eã≤áÈ~ÚO Œx, J=ã~°"≥∞ÿ#O « <≥·ÑÙ}ºO ãOáêkOKå=∞x J<ÕPÖ’K«# =∞#Ö’ «ÖuÎ# HõΔ}O #∞Oz D èÀ~°} „Ñ|Å=∞=Ù «∞Ok.

^•O`À =∞#H ≥eÜ«∞x q+Ü«∞ Ñi*Ï#O g∞ Œ, z\Ï¯Å∞, H@∞‰õΩÅ g∞ ŒPãHÎ «yæáÈ «∞Ok.

≥Åã≤# H˘kÌ =∂„ «O`À<Õ Jxfl ã"åà◊§‰õΩ ã=∂ è•<åÅ HÀãO „ÑÜ«∞ufl™êÎO.

q∞_ç q∞_ç *Ï#O`À J=QÍÇÏ#`À Ñiëê¯~åÅ∞ QÆ∞iÎOK«ÖËO.

P q+Ü«∂xfl QÆ∞iÎOz# «~°∞"å « ‰õÄ_® PãHÎÖËx HÍ~°}OQÍ ≥Å∞ã∞‰õΩ<Õ„ÑÜ«∞ «flO KÕÜ«∞ÖËO.

=∞# K«∞@∂ì L#fl KåÖÏ =∞Ok WÖÏ\ «ÑC_»∞ PÖ’K«#Å`À<Õ â◊HÎÇ‘Ï#∞Å∞QÍ,Jã=∞~°∞÷Å∞QÍ, q∞yeáÈ~Ú, JÑ[Ü«∂Å ÉÏ@Ö’ H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞ «∂ LO\Ï~°∞.WÖÏ\ "å~°∞ Jxfl ~°OQÍÅÖ’#∂ HõxÑ≤ã∂ÎO\Ï~°∞.

x «º q^•ºi÷H =∂„ «"Õ∞ ã «ºâ’ èŒ# ™ê èŒº=∞=Ù «∞Ok.

x «º q^•ºi÷H =Ü«∞ã∞, ≥eq Õ@Å∞, K«∞~°∞‰õΩ Œ#O J<Õq „Ñu|O èŒHÍÅ∞HÍ=Ù. J Œ#ÑÙ J~°› «Å∞ HÍ=Ù.

=∞i

r=#Ü«∂„ «‰õΩ J"Õ Ñ~°=∞<Õ™êÎÅ∞.

ee

110 111

32

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

qâ◊fiã¨hÜ«∞`«#∞ xÅÉˇ@∞ìHÀ=_»O™⁄O « q+Ü«∂ÅÖ’<Õ HÍ‰õΩO_® W «~°∞Å =fi=Ç~åÅÖ’ ‰õÄ_® x*Ï~ÚfQÍ

„Ñ=iÎOK«_»O, „Ñ Œi≈OK«_»O =Å¡ P =ºHÎH ãOÑ¶∞OÖ’ =∞iO « Q“~°= „Ñu+ìÅ∞Åaè™êÎ~Ú. JÖÏ\ "åix „Ñu XHõ ~°∞ qâ◊ºã≤™êÎ~°∞.

qâ◊fiãhÜ«∞ «#∞ ™⁄O «O KÕã∞‰õΩ#fl =ºHÎ q+Ü«∞OÖ’ „Ñu XHõ ~°∞ ™ê#∞‰õÄÅOQÍ ãÊOk™êÎ~°∞.

JÖÏ qâ◊fiã¨hÜ«∞"≥∞ÿ# =ºH˜Î`åfixfl á⁄O^Œ_®xH˜ L#fl UÔH·Hõ =∂~°æO –x*Ï~ÚfQÍ =∂@Ö’¡, KÕ «Ö’¡ HõxÑ≤OK«_»O. Z Œ∞\"åi =∂@Å#∞ q<ÕÑC_»∞,"åi KÕ «Å#∞ ÑijeOKÕÑC_»∞ x*Ï~Úf, x~˘‡ÇÏ=∂@O, x+¯Ñ@O, x+ÊHõΔáê «O„ÑuHõΔ}O =ºHõÎ=∞=Ù «∂ LO_®e.

x~˘‡ÇÏ=∂@O, x+ÊHõΔáê «O J#flÑC_»∞ Z Œ∞\ "åi ÇÏ$ ŒÜ«∂Å#∞ U q èŒOQÍ<˘Ñ≤ÊOK«‰õΩO_® Ö∫HõºO`À =º=ÇÏiOK«_»O Jx QÆ∞iÎOKåe JÖÏ ™ê èŒ# KÕÜ«∂e.

"åQÍÌ#O KÕ¿ãÎ, P =∂@ xÅÉ@∞ìHÀ=_»O, =∞~À =ÚYº"≥∞ÿ# „Ñ„HÜ«∞. =∂@«ÑÊx "å_çx „Ñu XHõ ~°∞ Q“~°q™êÎ~°∞.

Your ‘WORD’ is your ‘WORLD’

J~Ú Õ qâ◊fiãhÜ«∞ « J#flk áêu„= «ºO JO « Jã≤÷~°"≥∞ÿ#k. Z<Õflà◊√§ ZO`ÀHõ+ìÑ_ç xÅÉ@∞ì‰õΩ#fl qâ◊fiãhÜ«∞ « XHõ |ÅÇ‘Ï# HõΔ}OÖ’ ‰õΩÑÊ‰õÄeáÈ «∞Ok.

JO>Ë „Ñu HõΔ}O qâ◊fiãhÜ«∞ «#∞ J=¸Åº"≥∞ÿ# ãOÑ ŒQÍ HÍáê_»∞‰õΩO@∂LO_®e.

«™ê‡ ü *Ï„QÆ «Î!

QÆ∞iÎOK«_»O–Q“~°qOK«_»O=∞# ã=∞HõΔOÖ’ W «~°∞Å‰õΩ ÑÓiÎQÍ ¿ãfiK«Ûù, „ÑâßO « « ãO «$Ñ≤Î LO_ÕÖÏ

=º=ÇÏiOK«QÆÅQÆ_»O =∂#=ãO|O è•ÅÖ’ Pi Õi#"å_»∞ =∂„ «"Õ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«QÆÅ_»∞. W «~°∞Å‰õΩ Jk ™ê èŒºO HÍ Œ∞. «=∞‰õΩ «y# Q“~°=O, QÆ∞iÎOÑÙ, „áê è•#º «Åaèã∞Î#fl KÀ@ =∂„ «"Õ∞ Z=Ô~·<å „ÑâßO «OQÍ xÅ|_»QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. g∞~°∞ Z=iq+Ü«∞OÖ’ ™ê#∞‰õÄÅ ÉèÏ"åÅ`À LO\Ï~À JÖÏ\ "åiH =∂„ «"Õ∞ ÇÏ$ ŒÜ«∞ÑÓ~°fiHõOQÍ ãÇÏHõiOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

W «~°∞Å‰õΩ J=ã~°"≥∞ÿ# ãÇÜ«∞ ãÇÏHÍ~åÅ#∞ JO ŒKÕã≤# =ºHÎH "å~°∞ ‰õÄ_®«=∞ KÕ «<≥·# q èŒOQÍ `À_»Ê_ÕO Œ∞‰õΩ =ÚO Œ∞‰õΩ =™êÎ~°∞.

W`«~°∞Å Q“~°==∞~åº^ŒÅ#∞, Jaè„áêÜ«∂Å#∞, =ºH˜Î`åºxfl QÆ∞iÎOz „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O ^•fi~å =∞# Q“~°= =∞~åº ŒÅ∞, Jaè„áêÜ«∂Å∞, =ºHÎ åfixH J= «e"åi#∞Oz QÆ∞iÎOÑÙ „áÈ`åûÇÏO ãOáêkOK«∞HÀQÆÅO.

#Å∞QÆ∞i QÆ∞iÎOÑÙ, "≥∞ÑC, P"≥∂ ŒO ãOáêkOK«∞HÀ"åÅ<Õ HÀiHõ „Ñu XHõ iÖ’#∂ LO@∞Ok.

=∞#O Z Œ∞\ "åix, "åi ™ê=∞~å÷ºxfl, <≥·ÑÙ}Ïºxfl, „ÑuÉèí#∞ Q“~°qOz„áÈ «ûÇ≤ÏOz#ÑC_Õ "åiH ã=Úz « „áê è•#ºO W=fiQÆÅ∞QÆ∞`åO.

ÉÏºO‰õΩÖ’ #∞Oz #QÆ Œ∞ fã∞HÀ"åÅO>Ë JO «‰õΩ =ÚO Œ∞ _çáêl\ò KÕã≤LO_®e Hõ Œ∂.

D ~ÀA #∞OKÕ Z Œ∞\"åix "≥∞K«∞ÛHÀ_®xH, «y# QÆ∞iÎOÑÙ W=fi_®xHg∞~°∞ „ÑÜ«∞ «flO „áê~°OaèOK«O_ç.

112 113

33 34

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

Z^Œ∞\˜"åix JOK«<å"ÕÜ«∞_»OZ Œ∞\ "åi q+Ü«∞OÖ’ Ju «‰õΩ¯= =fi=kèÖ’ XHõ x~°‚Ü«∂xH =KåÛ=Ú

JO>Ë...

"åi q+Ü«∞OÖ’ =∞#Ö’ U"À J#∞=∂<åÅ∞, U"À ÉèíÜ«∂Å∞, =∞~"À =ºHÎQÆ «ãO ÕÇÅ∞ L<åflÜ«∞x J#∞HÀ"åe.

Z Œ∞\ "åi QÆ∞iOz x~å÷iOK«∞HÀ_®xH =∞#O „ÑÜ«∞uflã∞Î<åfl=∞O>Ë ^•xJ~°÷O =∞# P «‡Q“~°=OÖ’ U^À |ÅÇ‘Ï# « LOk Jx.

Z Œ∞\ "åi â◊HÎ, ™ê=∞~å÷ºÅ QÆ∞iOz qâßfiãO ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»O •fi~å<Õ=∞# P «‡Q“~°=O =∞iO « Ñ\+ì=∞=Ù «∞O Œx QÆ∞iÎOKåe.

L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ XHõ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ g∞‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# Ñ¨x KÕÜ«∞_®xH˜=KåÛ_»#∞HÀO_ç. J «x Ñx f~°∞ g∞ Œ g∞‰õΩ qâßfiãO L#flÑC_»∞ ZÖÏ\ PÖ’K«#ÖË‰õΩO_® P Ñx JÑÊyOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

JO Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ P «x ™ê=∞~°÷ºO QÆ∞iOz ‰õΔΩ}flOQÍ ≥Å∞ã∞‰õΩx, P «x<≥·ÑÙ}ºO g∞ Œ #=∞‡HõO ÃÑOK«∞‰õΩ#fl «~°∞"å « Ñx JÑÊyOKåÅ<Õ PÖ’K«# g∞‰õΩ=zÛO^Œ#∞HÀO_ç.

JO>Ë g∞‰õΩ HÍ=Åã≤# Ñx ãHÍÅOÖ’ ÑÓiÎHÍ Œ∞. ÃÑ·QÍ g∞ J#∞=∂<åÅ∞J «x PãHÎx, L`åûÇxfl ≥|ƒfÜ«∞=K«∞Û. J «x P «‡Q“~°"åxH ÉèíOQÆO HõeyO Œ<ÕPÖ’K«# ‰õÄ_® J «xH =¿ãÎ g∞~°∞ JÑÊyOz# Ñx KÕÜ«∞#∞QÍHõ KÕÜ«∞#∞ Jxx~åHõiOK«=K«∞Û.

JO Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ g∞~°∞ J «xÃÑ· ÑÓiÎ qâßfi™êxfl „Ñ Œi≈Oz, g∞ W|ƒO Œ∞Å#∞q=iOz, J`«x #∞Oz Ptã¨∞Î#fl Ñ¶¨e`åÅ#∞ q=iOKå~°#∞HÀO_ç, JÖÏ\ ˜

ãO Œ~°ƒùOÖ’ «# â◊HÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞ qxÜ≥∂y™êÎ_»∞. J=ã~°"≥∞ÿ# ãÅÇã∂K«#Å#∞«# ¿ãflÇ≤Ï «∞Å #∞Oz, ã‘xÜ«∞~ü ãÇÏK«~°∞Å #∞Oz ≥Å∞ã∞‰õΩx J~Ú<å g∞ Ñx

ÑÓiÎ KÕ™êÎ_»∞.

ZO Œ∞HõO>Ë JHõ _» J «x P «‡Q“~°"åxfl g∞~°∞ HÍáê_®~°∞. P ã=∞Ü«∞OÖ’<Õg∞ P «‡Q“~°=O J «x Œ$+≤ìÖ’ =∞iO « W#∞=∞_çã∞ÎOk.

WHõ _» =∞ Œ~ü è≥i™êû =∂@Å∞ QÆ∞~°∞Î KÕã∞HÀO_ç.

W «~°∞Å QÆ∞iOz JOK«<å "ÕÜ«∞_®xH˜ g∞~°∞ „Ñ¨Ü«∞uflã¨∞Î<åfl~°O>Ë "åix„¿Ñq∞OKÕ J=HÍâßxfl á⁄Q˘@∞ì‰õΩO@∞<åfl~°∞.

If you judge people you have no time to lovethem

- Mother Teresa

ee

114 115

35

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

WzÛÑ¨ÙK«∞ÛHÀ=_»O...

XHõi q+Ü«∞OÖ’ =∞#‰õΩ PãHÎ LOk Jx =∞# „Ñ=~°Î#Ö’ HõxÑ≤OK«_»OKåÖÏ J=ã~°O. KåÖÏ =∞Okx g∞~°∞ QÆ=∞xOKÕ LO\Ï~°∞. W «~°∞Å∞ =∂\Ï¡_»∞ «∞O>Ë"åi =∂@Å#∞ qO@∞<åfl~À ÖË À J~°÷O HÍ Œ∞. Z\’ K«∂ã∂Î LO\Ï~°∞. U^ÀPÖ’zã∂Î LO\Ï~°∞. JÖÏ\ "å~°∞ x*ÏxH Z Œ∞\"åi Œ$+≤ìx PHõ@∞ìHÀÖË~°∞.

Z Œ∞\ "åi q+Ü«∞OÖ’ =∞#O PãHÎx K«∂Ñ≤OK«QÆey#ÑC_Õ "åà◊√§ ‰õÄ_®=∞# q+Ü«∞OÖ’ JÖÏ\ PãHÎx K«∂Ñ≤™êÎ~°∞.

H˘xfl ãO Œ~åƒùÅÖ’ ãOÉèÏ+} PãHÎHõ~°OQÍ LO_»HõáÈ=K«∞Û#∞. J~Ú<å =∞#‰õΩPãHÎ L#fl@∞¡ HõxÑ≤OK«_®xH „Ñâ◊flÅ∞ "Õã∂Î LO_®e. ["å|∞Å∞ qO@∞#fl@∞¡HõxÑ≤OKåe. J= «e"å_»∞ WKÕÛ ã=∂ è•<åÅ∞ ãO «$Ñ≤ÎHõ~°OQÍ L<åfl ÖËHõáÈ~Ú<å,qO@∞O_®e. qO@∞#fl@∞¡ „Ñ=iÎOKåe.

JO Õ HÍ Œ∞.

=∞#O =∂\Ï¡_ç Õ, Z Œ∞\ "åà◊√§ qx f~åÅ#fl@∞¡ =∂\Ï¡_»_»O ãiHÍ Œ∞.<À~°∞ qáêÊ=∞O>Ë YzÛ «OQÍ Ju=ÚYº"≥∞ÿ# q+Ü«∂<Õfl K≥ÑÊQÆey LO_®e. P~°HõOQÍ "åà◊§ Pã¨H˜Îx =∞# "≥·Ñ¨ÙuÑ¨CHÀ"åe. JO`« =~°‰õΩ "åi =∂@Å#∞,JO Œ∞Ö’x qâıëêÅ#∞ ≥Å∞ã∞HÀ_®xH Z‰õΩ¯= „ÑÜ«∞uflOKåe.

=∂\Ï¡_ÕÑ¨C_»∞ ã¨O^Œ~åƒùxH˜, =∞#O K≥Ñ¨Ê^ŒÅz# q+¨Ü«∂xH˜, `«y#L^•ÇÏ~°}Å#∞ q=i¿ãÎ<Õ Z Œ∞\ "å~°∞ =∞# =∂@ÅÃÑ· qâßfiãO ÃÑOK«∞‰õΩO\Ï~°∞.

116

36

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

W+ì"≥∞ÿ# Ñ¨xXHõ x=Ú+O PÖ’zOK«O_ç.

=∞#O JO`å P~°∞~ÀAÅ∞ Hõ+ìÑ_ç Õ U_À~ÀA "å~åO «ÑÙ ÃãÅ=Ù#∞ =∞ÇP#O ŒOQÍ J#∞Éèíqã∞ÎO\ÏO.

WÑC_»∞ =∞# Ü«Ú= «~°O J~Ú Œ∞ ~ÀAÅ∞ L^ÀºQÆÉÏ èŒº «Å∞ x~°fiÇ≤ÏOzÔ~O_»∞ ~ÀAÅ∞ q„âßOu fã∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.

JO>Ë =∞#O q„âßOu fã∞‰õΩ<Õ ã=∞Ü«∞O Hõ<åfl qkè x~°fiÇÏ}Ö’ QÆ_ç¿Ñã=∞Ü«∞"Õ∞ Z‰õΩ¯=.

J=Ù<å?

J~Ú Õ =∞#Ö’<Õ H˘O Œ~°∞ LO\Ï~°∞.

"åiH Ñx, Ñx, Ñx, =∞~q∞ JHõ ~° ÖË Œ∞.

=∞i Õx QÆ∞iOz "åà◊√§ PÖ’zOK«~°∞.

JÖÏ\ "åiH ÅHõΔ ~°∂áêÜ«∞Å∞ ˘iH#ÑC_»∞ HõeQ P#O ŒO Hõ<åfl =∞~°∞HõΔ}O«=∞ ÉÏ èŒº «Å∞ x~°fiÇ≤ÏOK«_®xH P#O ŒOQÍ ã≤ Œú=∞=Ù`å~°∞.

JO>Ë xifi~å=∞OQÍ Ñx KÕÜ«∞_»O, HÍãÎ q„âßOu ˘iH Õ =ÚK«Û@ Ñ_çáÈ=_»O– WO Õ =∞# r=#Ü«∂#O.

r=# áÈ~å@OÖ’ =∞# PÖ’K«#Å∞, =∞#ã¨∞ ‰õÄ_® Ü«∂„uHõOQÍ=∂iáÈ=_®xH D ~°Hõ"≥∞ÿ# Jq„âßO «"≥∞ÿ# Q˘_»∞¤KåHsÜÕ∞ HÍ~°}O.

WO «\ qÑs «"≥∞ÿ# Ñx XuÎ_ç LO_»‰õÄ_» Œx KåÖÏ =∞Ok HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞.HÍx «Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ =∂~°æ"Õ∞ HõxÑ≤OK« Œ∞. JO Õ HÍ Œ∞ KåÖÏ =∞OkH å=Ú KÕã∞Î#flÑx, qkè, ÉÏ èŒº «ÅÃÑ· ZO`À H˘O « JãO «$Ñ≤Î ‰õÄ_® LO@∞Ok. P JãO «$Ñ≤Îx

J}z"Õã∂Î H=ÅO P^•Ü«∞O ãOáêkOKÕ UÔH·Hõ=∂~°æO HÍ=_»O`À JO Œ∞Ö’<Õ H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞ «∂LO\Ï~°∞.

„ÑÉèí∞ «fi L^ÀºQÍÅ HÀãO Wk=~°Ö’ [#OZO`«QÍ ZQÆ|_Õ"å~À JO^ŒiH© `≥eã≤O^Õ.i>ÿ~°ÜÕ∞º =~°‰õΩ L^ÀºQÆÉèí„ Œ «, =∞s Z‰õΩ¯=QÍHõ+¨ìÑ¨_®eû#O`« XuÎ_ç LO_»HõáÈ=_»O HÍ~°}OQÍ L^ÀºQÆOÖ’ H˘#™êQÆ∞`«∂LO\Ï~°∞. HÍx "åi Jaè~°∞zH, PÖ’K«#Å‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ L<åfl ÖËHõáÈ~Ú<å^•xfl = Œ∞Å∞HÀÖË~°∞.

<å‰õΩ ≥eã≤# q∞„ «∞_»∞ XHõ~°∞ ^•^•Ñ¨Ù áêuˆHà◊§ „H˜ «O P<å\˜ „Ñ¨=ÚYk#Ñ„uHõÖ’ ãÉò Z_ç@~üQÍ KÕ~å_»∞. tHõΔ} HÍÅO QÆ_çzOk. ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £Ö’ tHõΔ}=Úyã≤# «~°∞"å « u~°∞ÑuÖ’ áÈã≤ìOQ∑ WKåÛ~°∞. |Çïâß J~Ú^•~°∞ <≥ÅÅ∞ KÕã≤#«~°∞"å « =∂<Õâß_»∞. \©K«~ü L^ÀºQÆOÖ’ KÕ~å_»∞.

=∞iH˘O^Œi QÆ∞iOz g∞‰õΩ `≥e¿ã LO@∞Ok. "≥·^Œº =$uÎÖ’ <≥·Ñ¨Ù}ºOã¨OáêkOz Jxfl J~°› «Å∞ L<åfl H˘O Œ~°∞ áÈbã¨∞ ã¨sfiã¨∞Ö’H˜, =∞iH˘O Œ~°∞S.Z.Zãπ ãsfiã∞Ö’¡H =∂iáÈ~Ú#"å~°∞<åfl~°∞. JÖÏO\"å~°∞ å=Ú ãOáêkOz#q^•º~°› «Å ^•fi~å ÅaèOz# L^ÀºQÆO g∞ Œ Hõ<åfl, «=∞ Jaè~°∞zH J#∞QÆ∞}"≥∞ÿ#=$uÎx KÕÑ_» å~°∞.

JÖÏ `«=∞ Jaè~°∞zH˜ J#∞QÆ∞}"≥∞ÿ# =$uÎx KÕÑ¨\ ˜ì# "å~°∞ JO^Œ∞Ö’~å}OK«_®xH «=∞ âßÜ«∞â◊‰õΩÎÅ#∞ qxÜ≥∂yã∂Î LO\Ï~°∞.

JHõ _» "åiH ZO « P^•Ü«∞O =ã∞ÎO Œ<Õk „Ñ è•#O HÍ Œ∞. «=∞ Jaè~°∞zHJ#∞QÆ∞}"≥∞ÿ# KÀ@ =∂„ «"Õ∞, «=∞‰õΩ PãHÎ HõÅ Ñx =∂„ «"Õ∞ KÕÜ«∂Å#fl PÖ’K«#"åiÖ’ „Ñ|ÅOQÍ LO@∞Ok.

¿Ñ ŒÅ‰õΩ P~ÀQÆºO KÕ‰õÄ~°Û_»"Õ∞ ÅHõΔ ºOQÍ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl"åà◊√§ =∂„ «"Õ∞ "≥· Œº=$uÎÖ’ „Ñ[Å P Œ~åaè=∂<åÅ#∞ á⁄O ŒQÆÅ~°∞. JÖÏ\ ã∞xfl «"≥∞ÿ# ÇÏ$ ŒÜ«∞OÖËx "å~°∞ ÅHõΔÅ∞ ãOáêkOK«QÆÅ~"≥∂ HÍx _®Hõì~ü Õ=Ù_»#fl ¿Ñ~°∞ ≥K«∞ÛHÀÖË~°∞.

117 118

37

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

J~°÷O ÖËx „â◊=∞ =$ è•<å‰õΩ K« Œ∞=Ù «∞#fl ~ÀAÅÖ’<Õ XHõ Jaè„áêÜ«∞O ã≤÷~°Ñ_çOk. Z Œ∞\ "åix

PHõ@∞ì‰õΩ<ÕÖÏQÍ =∂\Ï¡_»QÆÅ#x.

"åiH LÑÜ≥∂QÆÑ_Õ q+Ü«∂Å#∞ "åiH J~°÷=∞ÜÕ∞ºÖÏQÍ K≥ÑÊ_»O =∂„ «"Õ∞HÍHõ,

"åiH ãÔ~·# =∂~°æO K«∂Ñ≤ =∂#ã≤Hõ tHõΔ} W=fiQÆÅ <≥·ÑÙ}ºO <å =∂@Å‰õΩLO^Œx.

Jk ≥eã≤# <å\ #∞Oz =ÚO Œ∞ q∞„ «∞Å‰õΩ, |O èŒ∞=ÙÅ‰õΩ, ™ê èŒº"≥∞ÿ#O «=~°‰õΩ <å HõO>Ë z#fl "åiH

=ºHÎ «fi qHÍãO g∞ Œ tHõΔ} WKÕÛ"å_çx

=Ü«∞ã∞, J#∞Éèí=O ##∞fl WÑC_»∞ „Ñ ÕºHõ tHõΔ} «~°QÆ «∞Å#∞ W=fiQÆÅ ™ê÷~ÚHfã∞‰õΩ =KåÛ~Ú.

<å =$uÎ "Õ~ J~Ú<å, <å‰õΩ, <å „Ñ=$uÎ ^•fi~å Åaèã∞Î#fl ãO «$Ñ≤Î «‰õΩ¯=HÍ Œ∞.

WHõ _» ##∞fl #_çÑ≤ã∞Î#flk P^•Ü«∞O HÍ Œ∞.

Ñk =∞OkH <Õ#∞, <å =∂@Å∞ ãÔ~·# =∂~°æO K«∂Ñ≤ã∞Î<åflÜ«∞#fl «$Ñ≤Î.

=∞# =∂~°æO xâ◊ÛÜ«∞OQÍ L#flÑC_Õ,

Z Œ∞\ "åiÖ’x „Ñ ÕºHõ «Å#∞, J~°› «Å#∞, "åi J=ã~åÅ#∞,

PÖ’K«#Å#∞, Pâ◊Ü«∂Å#∞, PHÍOHõΔÅ#∞ QÆ∞iÎOK«QÆÅO.

=∞#‰õΩ KÕ «<≥·# ™êÜ«∞O JOkOK«QÆÅO.

WÖÏ =∞~˘Hõi Pâ◊Ü«∂Å ™ê èŒ#‰õΩ `À_»Ê_»QÆey#<å_»∞

=∞# P «‡Q“~°=O ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok.=∞# =Å¡ ã∞tHΔ «∞Ö· ÅHΔÍºÅ#∞ ™êkèOK«QÆey# "åi P «‡Q“~°=O ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok.

„â◊"≥∞ÿHõ ™œO Œ~åºxfl QÆ∞iÎOK«_»O =∂„ «"Õ∞ HÍHõ W «~°∞Å∞ QÆ∞iÎOKÕÖÏ KÕÜ«∞_»O„Ñu XHõ ~°∞ XHõ ÉÏ èŒº «QÍ fã∞HÀ"åe.

WÖÏ „â◊=∞Ñ_»_»OÖ’ JO`å ÑÓÅÉÏ@QÍ LO Œx „Éèí=∞Ñ_»‰õÄ_» Œ∞. =Úà◊√§LO\Ï~Ú.

Z=~°∞ U Ñ~°=∂~°÷O Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx U ~°OQÆOÖ’ J_»∞QÆ∞ ÃÑ\˜ì<å Ñ~°=∂~°÷"Õ∞HÍ Œ∞. „Ñ=∂^•Å∞ Z Œ∞~À¯Hõ «ÑÊ Œ∞.

"åi D^•i ZO Œ∞‰õΩx JO\Ï~å?

XHõ x=Ú+O PÖ’zOK«O_ç.=∞#‰õΩ W+ìO ÖËx L^ÀºQÆOÖ’

J~Ú^•~°∞ ~ÀAÅ∞ Jq„âßO «OQÍ Ü«∞O„ «OÖÏ Ñx KÕã≤ =ÚK«Û@ Ñ_çáÈ=_»OÉÏQÆ∞O@∞O^•?

ÖËHõ

=∞#‰õΩ ã∂ÊùiÎx, „¿Ñ~°}#∞ WKÕÛ,=∞# Jaè~°∞zH, PÖ’K«#Å‰õΩ J#∞QÆ∞}"≥∞ÿ# =∞~À "åºÑHõOÖ’

„ÑÜ≥∂[#O, Ñ~°=∂~°÷O á⁄O Œ_»O

=∞Oz^•!q «∞Î Uk <å\˜ Õ J Õ "≥ÚHõ "≥ÚÅ∞ã∞ÎOk.

=∞#O ZO « Hõ+ìÑ_ç Õ JO « Ñ¶e «O LO@∞Ok.=∞#O Õxx Z‰õΩ¯=QÍ Jaè=∂x™êÎ"≥∂ P =$uÎÖ’ ÑÓiÎ â◊HÎx, ™ê=∞~åúºxfl

qxÜ≥∂yOK«QÆÅ∞QÆ∞`åO.

JO Õ HÍx "≥Ú‰õΩ¯|_çQÍ KÕ¿ã ÑxÖ’ =∞#O JO «O « =∂„ «"Õ∞ „â◊ Œú, PãHÎK«∂Ñ≤™êÎO.

119 120

38

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

JÖÏ\ ãO Œ~åƒùÅÖ’ =∞#‰õΩ ãÔ~·# Ñ¶e «O, ~å}OÑÙ, QÆ∞iÎOÑÙ ÅaèOK« Œ∞.

_»|∞ƒ ÖË^• ~å|_ç HÀã¨O =∞#O "≥OÑ¨~å¡_»∞`«∞#flO`« HÍÅO =∞#Ox~°∞¿Ñ ŒÅ∞QÍ<Õ q∞yeáÈ`åO.

KÕã¨∞Î#fl Ñ¨x g∞^Œ „â◊^•úã¨‰õΩÎÅ∞ ÃÑOK«∞‰õΩ#flÑ¨C_Õ x["≥∞ÿ# ã¨OÑ¨#∞flÅOJ=Ù`åO.

JO>Ë...

q^•ºi÷ J~Ú<å, _®Hõì~ü J~Ú<å, Ñ¡O|~ü J~Ú<å, „ÑÉèí∞ «fi L^Àºy J~Ú<å,¿ãÖòû Ñ~°û<£ J~Ú<å XHõ ™ê è•~°} Hõ¡~ü J~Ú<å

H=ÅO P^•Ü«∞O, ãOÑ ŒÅ∞, ÇÏŸ^•, ÔHs~ü QÆ∞iOz =∂„ «"Õ∞ PÖ’zã∂ÎLO_»_»O ãÔ~·# Ñ Œúu HÍ Œ∞.

J#∂ÇÏº"≥∞ÿ# Ñiã≤÷ «∞Å∞ Z Œ∞Ô~· P L#fl P^•Ü«∞ =∂~°æO = Œ∞Å∞HÀ=Åã≤=¿ãÎ...

Ñiã≤÷u Uq\?

JÖÏ\ qÑ « ~° Ñiã≤÷ «∞ÅÖ’ =∞#‰õΩ ~°HõΔ}, JÉèíÜ«∞O WKÕÛ ÅHõΔ}ÏÅ∞ Uq\?

=∞#O <Õ~°∞Û‰õΩ#fl J Œ#ÑÙ <≥·ÑÙ}ºO, J~°› «Å∞, ™ê=∞~°÷ºO, Wk=~°Ö’ ™êkèOz#q[Ü«∂Å∞, ãOáêkOK«∞‰õΩ#fl =∞Oz ¿Ñ~°∞, â◊HÎ™ê=∞~å÷ºÅ∞ =∂„ «"Õ∞.

=∞~À H˘ «Î Ü«∞[=∂xH˜ D q+¨Ü«∂ÖË g∞ q+¨Ü«∞OÖ’ Ñ¨ÓiÎ #=∞‡HÍxflHõey™êÎ~Ú.

g∞‰õΩ „Ñ`åº=∂flÜ«∞ Láêkèx K«∂Ñ≤™êÎ~Ú.

=∞#‰õΩ L#fl J~°› «Å∞, <≥·ÑÙ}ºO, ™ê=∞~°÷ºO =∂„ «"Õ∞ =∞#‰õΩ P «‡qâßfi™êxflW™êÎ~Ú.

P «‡ qâßfiãO L#fl"åiÖ’<Õ ZÖÏ\ ã=∞ãºÅ<≥·<å Z Œ∞~À¯QÆÅ P «‡Ããÿ÷~°ºOLO@∞Ok.

P «‡Ããÿ÷~°ºO L#fl"åiH ZÖÏ\ P@∞áÈ@¡ =∞ èŒº<≥·<å =∞#âß≈Ou Åaèã∞ÎOk.

JO Œ∞‰õΩ =∞#efl =∞#O Jxfl q è•ÖÏ Perfect QÍ fiÛk Œ∞ÌHÀ"åe.

WÖÏ „ÑÜ«∞uflOK«O_ç1. „Ñã∞Î «O g∞ Ñx XuÎ_çx, q„âßOuH ÅaèOKÕ ã=∞Ü«∂xfl JOK«<å

"ÕÜ«∞O_ç. Ñx–q„âßOu =∞ èŒº ãÔ~·#, ãO «$Ñ≤ÎHõ~°"≥∞ÿ# ã=∞ «∂HõO L#fl^•ÖË • x~å÷iOK«∞HÀO_ç.

2. "å\Ö’ U ≥·<å =∂~°∞Ê ≥K«∞ÛHÀ"åÅO>Ë–=ÚO Œ∞ Jxfl q+Ü«∂Å#∞J=QÍÇ¨Ï# KÕã¨∞H˘x, ZHõ¯_» U ~°Hõ"≥∞ÿ# =∂~°∞ÊÅ∞ J=ã¨~°"≥∂QÆ∞iÎOK«O_ç.

3. q„âßOu ã=∞Ü«∂xfl, Ñx ãfiÉèÏ"åxfl ‰õÄ_® XHõ x~Ìt « ™ê=∂lHõÅHΔÍºxH J#∞QÆ∞}OQÍ =∂~°∞Ê KÕã∞HÀ=_®xH =∂#ã≤HõOQÍ ã≤ ŒúOHõO_ç.

4. XHõ kâ◊#∞ x~ÌtOK«∞‰õΩ#fl «~°∞"å «–P "≥·ÑÙ J_»∞QÆ∞"ÕÜ«∂e JO>ËWÑÊ\ =~°‰õΩ J#∞ãiã∞Î#fl =∂~°æO #∞Oz =ÚO Œ∞ H˘xfl J_»∞QÆ∞Å∞"≥#H¯"ÕÜ«∂e. J~Ú<å J Õ =∞Oz Ñ Œúu.

5. ZÑC_≥·<å =∞#O KÕã∞Î#fl L^ÀºQÆOÖ’ x~åâßxã$ÇÏÅ∞ Hõey<å, U ≥·<åW|ƒOk Hõey<å P L^ÀºQÆO ZO Œ∞‰õΩ KÕã∞Î<åflO, U ~°Hõ"≥∞ÿ# ãO «$Ñ≤ÎÅaè™ÈÎOk Jx P «‡ q=∞~°≈ KÕã∞HÀ"åe. H˘kÌHÍÅO L^ÀºQÆÉÏ èŒº «Å‰õΩŒ∂~°OQÍ LO_ç uiy „áê~°OaèOKåÅO>Ë W|ƒOkQÍ LO@∞O^•?

6. =∂~°∞Ê KÕã∞HÀ"åÅ<Õ PÖ’K«# =KåÛHõ, =Ü≥∂ÉèË •xfl HÍx, WÑÊ\˜HPÅãº"≥∞ÿOk–WOHO KÕÜ«∞QÆÅO J#fl PÖ’K«# HÍx, =∞#O =∞~ W «~°J~°› «Å∞ ÖË • <≥·ÑÙ}ºO ãOáêkOK«∞HÀÖËHõáÈÜ«∂=∞#fl P «‡xO^• èÀ~°}HÍx J_»¤O‰õΩÅ∞ HÍ‰õΩO_® K«∂ã∞HÀO_ç.

7. WÑÊ\ ~°HõΔ} =ÅÜ«∞OÖ’ Éèí„ ŒOQÍ LO_»_»O Hõ<åfl, áÈÅÛ_®xH ™ê èŒºOHÍx P`«‡ `«$Ñ≤Î ™ê^èŒ#‰õΩ „áê^è•#ºO W=fiO_ç KåÖÏ ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’P^•Ü«∞O XHõ >Ë =∞#âß≈Oux W=fiÖË Œ∞.

121 122

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

XuÎ_çH˜ Ñ¨iëê¯~°OHÍÅK«„HõO U q èŒOQÍ ~å„u ÑQÆÅ∞ J#fl K«„Hõ„Éèí=∞}OÖ’ ™êQÆ∞ «∞O^À Ñx

XuÎ_ç, q„âßOu ‰õÄ_® XHõ •xH =∞~À^•xH =∞ èŒº ã¿ÇÏ «∞Hõ"≥∞ÿ# ã=∞#fiÜ«∞OLO_®e.

ã=∞#fiÜ«∞O JO>Ë ã=∂#"≥∞ÿ# qÉèí[# LO_®e Jx ÉèÏqOK«~å Œ∞.ãO «$Ñ≤ÎxKÕÛ XuÎ_ç Jxfl q è•ÖÏ =∞Ozk.J Õ–x~åâ◊‰õΩ HÍ~°}=∞ÜÕ∞º Distress ‰õΩ KÀ@∞ W=fi‰õÄ_» Œ∞.WHõ _» =∞#O QÆ=∞xOK«=Åã≤# q+Ü«∞O–XuÎ_ç–J#flk XHõ ã=∞ãº HÍ Œ∞.HÍ<Õ HÍ Œ∞.U q èŒOQÍ ZO « „ÑÜ«∞uflOz<å U^À ~°∂ÑOÖ’ XuÎ_ç J#flk «ÑÊ Œ∞.

«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖËO.ÑsHõΔ‰õΩ Ç[~°ÜÕ∞º q^•ºi÷H LO_Õ XuÎ_ç XHõ ~°HõO.WO\’¡ "Õà◊‰õΩ JO ŒiH© Jhfl ã=∞‰õÄiÛ ã≤ ŒúO KÕ¿ã QÆ$Ç≤Ï}H LO_Õ XuÎ_ç

=∞~À ~°HõO.L^ÀºQÆOÖ’ ÉèÏQÆOQÍ ~ÀA Ñ Œ∞QÆ∞i`À =º=ÇÏiOKÕ L^ÀºQÆ∞Å XuÎ_ç ~°∂ÑO

"Õ~°∞.Pã¨∞Ñ¨„`«∞Ö’¡ Jã¨fiã¨∞÷Öˇ·# "åiH˜ zH˜`«û KÕÜ«∞_»OÖ’ ˆ~Ü«∞#Hõ, Ñ¨QÆÅ#Hõ

ã «=∞ «=∞ÜÕ∞º "≥· Œº ã≤|ƒOkH Z Œ∞~°ÜÕ∞º XuÎ_ç ãfi~°∂ÑO =∞~˘HõÖÏ LO@∞Ok.WOHÍ "Õ~fi~°∞ =~åæÅ‰õΩ Z Œ∞~°ÜÕ∞º XuÎ_ç «~°Ç "Õ~fi~°∞QÍ LO@∞Ok.XuÎ_ç JO>Ë âß¢ã‘ÎÜ«∞OQÍ K≥áêÊÅO>Ë–=∞#O =∞# â◊s~°O ÖË • =∞#ã∞ ÖË •

=∞# "≥∞ Œ_»∞ #∞Oz–U ≥·<å XHõ xiÌ+ì"≥∞ÿ# ãÊO Œ# PtOz#ÑÙ_»∞ =∞# „ÑÜ«∞ «flO

ÖË‰õΩO_®<Õ Z Œ∞~°ÜÕ∞º „Ñu ãÊO Œ#<Õ XuÎ_ç JO\Ï~°∞.™ê#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ<å, „Ñ¨u‰õÄÅ"≥∞ÿ<å, =∞Oz^≥·<å, K≥_»∞ KÕ¿ã^≥·<å–KÕÑ¨\˜ì#

HÍ~°ºÉèÏ~°O =∞#Ö’ XuÎ_çH HÍ~°}=∞=Ù «∞Ok.JO Œ∞H J| ŒúO K≥¿ÑÊ ã=∞Ü«∞OÖ’ J~Ú<å, «ÑC Ñx Jx ≥eã‘ KÕ¿ã =∞~

Ñx J~Ú<å =∞#Ö’ K≥=∞@Å∞ Ñ@ì_»O–XuÎ_ç „Ñu~°∂ÑO–K«∂ã∂Î<Õ LO\ÏO.ÉO_çx JÅ"å@∞‰õΩ q∞Oz "ÕQÆOQÍ #_»∞ÑÙ «∞#flÑC_»∞ =∞# QÆ∞O_≥ "ÕQÆO

ÃÑ~°QÆ_»O QÆ=∞xã∞ÎO\ÏO. XuÎ_ç ~°∂Ñ"Õ∞ Jk ‰õÄ_®.JÅ"å>ÿ# "≥∞@¡‰õ#fl Z‰õΩ¯= Z‰õ =Åã≤=¿ãÎ JÅã@ `åÅ∂‰õΩ XuÎ_ç =∞#Ö’

„Ñ|ÅOQÍ LO@∞Ok.ÑsHõΔ‰õΩ Ç[Ô~·# ã=∞Ü«∞OÖ’ U^À XHõ „Ñâ◊fl‰õΩ ã=∂ è•#O =∞#‰õΩ`Àz

~åÜ«∞_»O "≥Ú^ŒÖˇ>Ëì =~°‰õΩ–|∞„~°QÀHÀ¯=_»O, QÀà◊√§ H˘~°∞HÀ¯=_»O, ÃÑ<£`ÀP@ÖÏ_»_»O ÖÏO\ ÅHõΔ}ÏÅ∞–XuÎ_ç Ñ¶e «"Õ∞.

HõOÑÓº@~ü g∞ Œ QÆO@Å «~°|_ç Ñx KÕ¿ã "åiH Hõà◊√§ =∞O_»_»O JÅã@„ÑÉèÏ="Õ∞.

ÉèíÜ«∞O, PO^Àà◊#, x~åâß, xã$ÇÏ, QÆO Œ~°QÀà◊O W=hfl ‰õÄ_® XuÎ_çHHÍ~°}ÏÅ∞QÍ =∂~° å~Ú. J Õ q èŒOQÍ KåÖÏ ãO Œ~åƒùÅÖ’ TÇ≤ÏOK«x P#O ŒOÖË • qëê ŒO, ÖË • J#∞‰õΩ#flk J#∞‰õΩ#fl q èŒOQÍ HÍ‰õΩO_® [~°QÆ_»O ‰õÄ_®=∞#ÃÑ· f„= XuÎ_çH ^•i f™êÎ~Ú.

=∞~ÀÖÏ K≥áêÊÅO>Ë ãÇÏHõiOKÕ"Õ J~Ú<å, „ÑuÑ¶∞@#Å‰õΩ HÍ~°}"Õ∞ J~Ú<å,„ÑÜ≥∂[#Hõ~°"≥∞ÿ<å, ÇxHõ~°"≥∞ÿ<å =∞# PÖ’K«# =∞#Ö’ JâßOuH ^•x =∞~À¿Ñ~°∞ PO^Àà◊# XuÎ_çH HÍ~°}=∞=Ù`å~Ú. ^•x#∞Oz HÍáê_»∞HÀ=_»O ZÖÏ?

WHõ _» =∞#‰õΩ XHõ ~°HõΔ}Hõ=K«O LOk. J Õ XuÎ_ç.XuÎ_ç HÍ~°}OQÍ =∞# â◊s~°OÖ’, PÖ’K«<å „ã=OuÖ’ =KÕÛ =∂~°∞ÊÅ∞ XuÎ_çx

«@∞ìHÀ=_®xH =∞#Å#∞ ã#fl Œ∞úÅ#∞ KÕ™êÎ~Ú.

ãÊO Œ#–„ÑuãÊO Œ# ã=∞#ºÜ«∞O HÀÖ’Ê Õ [iQk J#~°÷"Õ∞.

123 124

39

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

ÑsHΔÍ ã=∞Ü«∞OÖ’ XuÎ_çx ÃÑOK«∞‰õΩO>Ë ≥eã≤# ã=∂ è•<åÅ#∞ ‰õÄ_®ãiQÍ ~åÜ«∞ÖËHõáÈ`åO.

XuÎ_çx «@∞ì‰õΩ<Õ â◊HÎ JO ŒiÖ’ XHÖÏ LO_» Œ∞.XuÎ_ç «@∞ì‰õΩ<Õ â◊HÎ =∞#Ö’ L#fl P «‡qâßfiãO ^•fi~å<Õ =ã∞ÎOk.ã=∞ãºÅ#∞ «@∞ì‰õΩ<Õ è≥·~°ºO, P «‡qâßfiãO L#flÑC_Õ XuÎ_ç f„= « =∞#

Pnè#OÖ’ LO@∞Ok.=∞#Ö’ ™ê#∞‰õÄÅ Œ$HõÊ èŒO L#flÑC_»∞, =∞#Ö’ â◊HÎ ™ê=∞~å÷ºÅÃÑ· ÑÓiÎ

#=∞‡HõO L#flÑC_»∞ =∞#Ö’x XuÎ_ç =∞#‰õΩ JÑHÍ~°O KÕÜ«∞ Œ∞.XuÎ_çx «@∞ì‰õΩ<Õ â◊HÎ Wã∞ÎOk.J Õ XuÎ_ç „Ñu‰õÄÅ, „ÑuÑ¶∞\<å «‡HõOQÍ =∂i Õ,=∞# ™ê=∞~°÷ºO ≥|ƒuO@∞Ok.=∞# Ñxf~°∞ JãO «$Ñ≤ÎHõ~°OQÍ LO@∞Ok.JÖÏ@ÑC_Õ JO «=~°‰õΩ =∞# J Œ∞ÑÙÖ’ L#fl XuÎ_ç Hõ@ìÅ∞ ≥K«∞Û‰õΩO@∞Ok.[~°QÆ~åx J#~°÷O =ÚOK«∞‰õΩ =ã∞ÎOk.XuÎ_ç ZÑC_»∂ =∞# HõO„\’ÖòÖ’<Õ LO_®e.ÖË •=∞#O XuÎ_çx xÜ«∞O„uOKÕ „Ñ`åº=∂flÜ«∞ Ñ Œú «∞Å#∞ J#∞ãiOKåe.âßG"Õ «ÎÅ JOK«<å „ÑHÍ~°OXuÎ_ç J<ÕHõ ~°HÍÅ∞QÍ qq èŒ™ê÷~ÚÖ’¡ LO@∞Ok.f„= XuÎ_çãfiÅÊ XuÎ_çãOÑ¶∞@# Ñiq∞ « XuÎ_çPf‡Ü«ÚÅ PHõã≤‡Hõ =∞~°}O, ÇÏ~îå «∞ÎQÍ L^ÀºQÆO HÀÖ’Ê=_»O, Pi÷HõOQÍ

k"åàÏ Ñiã≤÷u Z Œ∞~°∞HÍ=_»O, ^•OÑ «º r=#OÖ’ ã∞_çQÍe K≥Å~QÆ_»O =O\˜qf„= XuÎ_çH ^•if™êÎ~Ú. XH˘¯Hõ ÑC_»∞ „áê}ÏO «HõOQÍ =∂~° å~Ú.

ã¨xflÇ≤Ï`«∞ÅÖ’ =KÕÛ qÉèË^•Å∞, P~ÀQÆº ã¨=∞ã¨ºÅ „Ñ¨ÉèÏ=O, L^ÀºQÆOÖ’Z Œ∞~°ÜÕ∞º W|ƒO Œ∞Å∞ =O\q å`å¯eHõOQÍ ãfiÅÊ™ê÷~Ú XuÎ_çH HÍ~°}=∞=Ù`å~Ú.J~Ú Õ WÖÏ\ z#flz#fl ãOÑ¶∞@#Å∞ «~°K«∞ XHõ\ «~åfi « =∞~˘Hõ\ Z Œ∞Ô~· Õn~°…HÍÅO "å\=Å¡ Œ∞¢+ÊÉèÏ=O «ÑÊ Œ∞.

WÖÏ\ `å`å¯eHõ, ãfiÅÊ =º=kè XuÎ_ç x*ÏxH XHõ ÃÇÏK«ÛiHõÖÏO\k.XuÎ_ç ã∂K«#Å∞ H˘xfl WÖÏ LO\Ï~Ú. Jq✦ xëê¯~°}OQÍ P„QÆÇÏO, L„ ÕHõO, JãÇÏ#O =O\ ÅHõΔ}ÏÅ∞.✦ «~°K«∞ «Å<˘Ñ≤Ê J#fl PO^Àà◊#HõÅQÆ_»O.✦ H˘kÌáê\ „â◊=∞H =∞iO «QÍ JÅã≤áÈ=_»O.✦ x„ Œ „ÑâßO «OQÍ Ñ\ìHõáÈ=_»O.✦ ÉèÏ==ºH©ÎHõ~°}Ö’ ¿ãfiK«ÛùHÀÖ’Ê~Ú JO «~°∞‡Y =ºHÎ «fiO „Ñ|ÅO HÍ=_»O.✦ ~°HõÎáÈ@∞ JkèHõ=∞=_»O.✦ =∞u=∞~°∞ÑÙ PO^Àà◊#Hõ~°OQÍ =∂~°_»O.✦ PHõe =∞O ŒyOK«_»O.✦ `åQÆ∞_»∞ JÅ"å@∞ LO>Ë "≥∂`å Œ∞ q∞OK«_»O.D ÅHõΔ}ÏÅ∞ n~°…HÍÅO H˘#™êy# ÑHõΔOÖ’ =ºu~Hõ Ñ¶e`åÅ∞ «Ñ≤ÊOK«∞HÀÖËO.P~ÀQÆºÑ¨~°OQÍ✦ ÃÇ·ÏÑ~ü Ããxû\q\©✦ JÅs ã=∞ãºÅ∞✦ HÍº#û~ü, QÆ∞O_≥[|∞ƒÅ∞✦ #~åÅ |ÅÇ‘Ï# «✦ ~ÀQÆx~À èŒHõ â◊HÎ H©Δ}OzáÈ=_»O =O\q «Ö «∞Î å~Ú.D ÅHõΔ}ÏÅhfl =∞#‰õΩ L<åfl ÖËHõáÈ~Ú<åXuÎ_çx «yæOK«∞‰õΩ<Õ =∂~åæÅ#∞ ≥Å∞ã∞‰õΩx LO_®e.

125 126

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

"å\Ö’ H˘xfl✦ â◊s~åxH˜, =∞#ã¨∞‰õΩ `«y#O`« q„âßOu ÅaèOKÕÖÏ x„^ŒáÈ=_®xH˜

„ÑÜ«∞uflOKåe. HõhãO 5 QÆO@Å #∞Oz 8 QÆO@Å x„ Œ „Ñu =ºHÎHJ=ã¨~°O.

✦ PÇ¡ ŒO HõeyOKÕ ÕeHõáê\ "åºÜ«∂=∂Å#∞ „Hõ=∞O «ÑÊ‰õΩO_® KÕã∂ÎLO_»O_ç. K«∞~°∞QÍæ H˘kÌ¿ãÑÙ #_»=_»O, "å~åxH HõhãO <åÅ∞ÔQ· Œ∞™ê~°∞¡KÕÜ«∞_»O KåÖÏ =∞Ozk.

✦ ãOw «O, q<À ŒO, "Õ_çhà◊§`À ™êfl#O KÕÜ«∞_»O, â◊s~°O =∞~°Ì<å KÕã∞HÀ=_»O, ÃÑ~ÚO\OQ∑ "ÕÜ«∞_»O, Ãã·HÖò `˘Hõ _»O, „ÑâßO «"≥∞ÿ# "å`å=~°}OÖ’ HÍÅHΔÑO KÕÜ«∞_»O =O\ „Ñ`åfl=∂flÜ«∞ Ñ Œú «∞Å#∞ J#∞ãiOK«_»O =∞Ozk.

✦ ÃãÅ=Ùk<åÅ#∞ J=HÍâ◊O L#flO « =~°‰õΩ ã„Hõ=∞OQÍ qxÜ≥∂yOK«_»O=O\q áê\OKåe.

XuÎ_ç xÜ«∞O„ «} Ñ¨ Œú «∞Å`À áê@∞ XuÎ_çx x"åiOK«_®xH˜ H˘xflã∂K«#Å∞ :✦ =∞#‰õΩ PO^Àà◊# HõeyOKÕ H˘xfl z„ «, qz„ «"≥∞ÿ# Ñiã≤÷ «∞Å#∞ =ÚO Œ∞

QÍ<Õ TÇ≤ÏOz, ^•xx Z Œ∞~˘¯#_®xH =∂#ã≤HõOQÍ ã≤ ŒúO HÍ=_»O.✦ KÕÑ@ì ŒÅz# Ñ#∞Å#∞ „áê è•#º « „Hõ=∞OÖ’ KÕÜ«∞_®xfl JÅ"å@∞QÍ

=∂~°∞ÛHÀO_ç.✦ H˘ «Î JOâßÅ∞ ≥Å∞ã∞HÀ=_®xH, H˘ «Î <≥·ÑÙ}ÏºÅ∞ ÃÑOK«∞HÀ=_®xH,

H˘ «Î "å`å=~°}OÖ’ QÆ_»Ñ_®xH, H˘ «Î ÑÙãÎHÍÅ∞ K« Œ=_®xH... WÖÏJxfl q+Ü«∂ÅÖ’#∞ ™ê èŒº"≥∞ÿ#O « =~°‰õΩ #g# « HÀãO „ÑÜ«∞uflOK«_»O.

✦ Çãº ~°™êxfl ™ê èŒº"≥∞ÿ#xfl q è•Å∞QÍ P™êfikOK«_»O.✦ K«∞@∂ì Pâß"å Œ∞Å∞ LO_ÕÖÏ *Ï„QÆ «Î Ñ_»O_ç. x~åâß "å Œ∞Å#∞ ŒQÆæ~°

~åhÜ«∞HõO_ç.

ãOÑ¨ ŒÅ∞ ™⁄O «O KÕã∞HÀ=_»O^èŒ#=O`«∞Å‰õΩ, ¿Ñ^Œ"åiH˜ =∞^èŒº L#fl „Ñ¨^è•#"≥∞ÿ# XˆH XHõ¯`Õ_®. "åi

PÖ’K«#Åf~°∞.

èŒ#O ãOáêkOKåÅx, Pã∞ÎÅ∞ ã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ"åÅx, P#O ŒOQÍ rqOKåÅx=∞#ã∞û xO_® Pâ◊, PHÍOHõΔ L#fl "å~ «=∞ rq`åÅ#∞ ™êHÍ~°O KÕã∞HÀQÆÅ~°∞.JÖÏ =∂~°∞ÛHÀQÆÅ~°∞.

JO Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ, Jxfl J#~åúÅ‰õΩ èŒ#"Õ∞ „Ñ è•# HÍ~°}O J#fl PÖ’K«#L#fl "åiH, h‰õΩ JÖÏ\ J Œ$+ìO ÖË Œx x~åâ◊ À rqã∞Î#fl "åiH, <Õ#∞ ZO Œ∞‰õÄÑxH~å#∞ J#∞‰õΩO@∂ ‰õΩOyáÈÜÕ∞"åiH ¿Ñ ŒiHõO ã≤÷~°OQÍ LO@∞Ok.

PÖ’K«#Ö’ J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# Ñ¶e`åÅ#∞ ™êkèOK«QÆÅ "å~ ãOÑ Œ#∞ ã$+≤ìOK«QÆÅ~°xxÑÙ}∞Å∞ QÆ\ìQÍ qâ◊fiã≤™êÎ~°∞.

ãOÑ Œ JO>Ë H=ÅO Pã∞ÎÅ∞, _»|∞ƒ ãOáêkOK«_»O =∂„ «"Õ∞ HÍ Œ∞. JÖÏ\ ˜ãOáê Œ#Å#∞ ™⁄O «O KÕã∞‰õΩ#fl "åix ‰õÄ_® „ÑÉèÏq «O KÕÜ«∞QÆÅ =∂#ã≤HõèŒ$_è» ãOHõÅÊO „HÜ«∂â◊HÎ, Ñ¶e`åÅ#∞ ™êkèOK«QÆÅ ™ê=∞~°÷ºO, ãfiâ◊HÎ, Jq XHõiÃÑ·

P è•~° Ñ_Õq HÍ=Ù. XHõiH, "åi Éèíq+º «∞Î‰õΩ P è•~°OQÍ xÅ|_Õ "Õ∞ è•â◊HÎ.

ãOÑ Œ#∞ J#∞ÉèíqOz P#O^•xfl ™⁄O «O KÕã∞HÀ=_»O JO>Ë «# ™⁄O «=#~°∞Å#∞ =∂„ «"Õ∞ HÍHõ, «# K«∞@∂ì L#fl „ÑÑOK«O, `å#∞ x=ã≤ã∞Î#fl Õâ◊O,«# ã=∂[O #∞Oz ÅaèOKÕ Jxfl ã Œ∞áêÜ«∂Å#∞, ™œHõ~åºÅ#∞, ‰õÄ_® Enjoy

KÕÜ«∞QÆÅ J=HÍâßxfl KÕlH¯OK«∞HÀ=_»O.

JÖÏ\ J=HÍâßÅ#∞ ™⁄O «O KÕã∞HÀ=_®xH =∞# PÖ’K«#Å#∞, =∞# â◊HÎ™ê=∞~å÷ºÅ<Õ ÃÑ@∞ì|_çQÍ ÃÑ@ìQÆÅQÍe.

JO Œ∞‰õΩ127 128

40

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

=∞#"Õ∞ =∞# PÖ’K«#Å#∞

ã=∞$kúH `À_»Ê_Õ Œ$HõÊ è•xfl,

ÖË •

¿Ñ ŒiHÍxH T «O WKÕÛ =∂#ã≤Hõ |ÅÇ‘Ï# «Å#∞ „áÈ «ûÇ≤ÏOKÕ kâ◊QÍ =∞#"Õ∞#_çÑ≤OKåe.

WO Œ∞‰õΩ =∞# ÑÓ~°fi<ÕÑ è•ºxfl–Jk Pi÷HõÑ~°"≥∞ÿ<å, ™ê=∂lHõÑ~°"≥∞ÿ<å, L^ÀºQÆ™ê÷~ÚH ãO|OkèOz#k J~Ú<å – =∞#Å‰õΩ J_»¤OHQÍ xÅ∞ã∂Î LO@∞Ok.

JÖÏ\ QÆ «K«i„ «#∞ ÑHõ # ÃÑ\ì H˘ «Î PÖ’K«#Å‰õΩ KÀ@∞ WzÛ#ÑC_Õ Jq`˘ÅyáÈ`å~Ú.

=∞# =∂~°æO x+¯O@Hõ=∞=Ù «∞Ok.

âßsiHõ |ÅÇ‘Ï#∞_»∞ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ=Åã≤#k

–P~ÀQÆº"Õ∞ =∞ÇÉèÏQÆºOx~åâßÑ~°∞_»∞ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe

–P#O Œ"Õ∞ rq «=∞Hõ~°O ŒOXO@i rq QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ=Åã≤# ã «ºO

–„¿Ñ=∞‰õΩ q∞Oz# ≥·=O ÖË ŒxJO ŒiH Œ∂~°"≥∞ÿ# UHÍH

–HõΔ=∂QÆ∞}"Õ∞ ÃÑxflkè Jx*Ï# «$+ì HõÅ"åiH

–q Œº, q#Ü«∞O «~°QÆx ãOÑ Œ Jx.¿Ñ ŒiHõOÖ’ H˘@∞ìq∞\Ïì_Õ"åiH

–ã=∞$kúQÍ ã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=_»O =ÚYº=∞x,ÉèíÜ«∂O^Àà◊#ÅÖ’ L#fl"åiH ãOÑ Œ LO>Ë<Õ Éèí„ Œ « Åaèã∞ÎO Œx,

WÖÏ XH˘¯Hõ ~°∞ XHÀ¯ HÀ}OÖ’ ãOÑ Œ JO>Ë Uq∞\’ J~°÷O KÕã∞HÀ"åe.r=# QÆ=∞#OÖ’ ã=∞$kúQÍ ãOÑ Œ#∞ ã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=_»O „Ñu XHõ iH LO_Õ

UÔH·Hõ Pâ◊Ü«∞O.XH ÅHõΔ ºO.J~Ú Õ Pi÷HõOQÍ Jhfl L#flJ~Ú# "åà◊√§, P ŒiOKÕ "åà◊√§ÖËHõ XO@i «#O`À

ÉÏ^èŒÑ¨_Õ"åiH˜ ã¨OÑ¨^ŒÅHõ<åfl Pf‡Ü«ÚÅ∞, P^ŒiOKÕ"å~°∞, „¿Ñq∞OKÕ"å~°∞,ÖÏeOKÕ"å~°∞ Z‰õΩ¯= qÅ∞"≥·#"å~°<Õ ÉèÏ=#`À LO\Ï~°∞.

Z=~°∞ ÕxH Z‰õΩ¯= qÅ∞=x™êÎ~À..."å~°∞ •xx ã=∞$kúOQÍ ãOáêkOK«∞HÀ=_®xH x~°O «~°O «Ñ≤ã∂Î LO\Ï~°∞.„ÑÜ«∞uflã∂Î LO\Ï~°∞.ãOÑ Œ, ã=∞$k÷ J<Õ Ñ^•Å‰õΩ ãfi+ì"≥∞ÿ# J=QÍÇÏ# Hõey#ÑC_»∞H=ÅO _»|∞ƒ, Pã≤Îáêã∞ÎÅ∞, ÇÏŸ^• ÑÅ∞‰õΩ|_ç =∂„ «"Õ∞ ãOÑ ŒHÍ Œx x~åú~°}

J=Ù «∞Ok.=∞# K«∞@∂ì L#fl =º‰õΩÎÅ r=# q è•<åxfl *Ï„QÆ «ÎQÍ QÆ=∞x¿ãÎ H˘xfl q+Ü«∂Å∞

≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û.✦ ãOáêkOK«∞HÀÖËHõ áÈ=_®xH =ÚYº"≥∞ÿ# HÍ~°}O XHõ xiÌ+ì"≥∞ÿ# „Ñ}ÏoHõ

ÖËHõáÈ=_»"Õ∞–„Ñ¨}ÏoHõ Ñ¨\˜+¨ìOQÍ ÖËHõáÈ=_»O "åi ÃÑ¶~ÚÅ∂º~ü‰õΩHÍ~°}O HÍ Œ∞. JãÅO@∂ XHõ „Ñ}ÏoHõ, ^•xH Hõ@∞ì|_ç Hõ$+≤ KÕ¿ãÎÑ¶e «O ZO`À H˘O « «ÑÊHõ Åaèã∞ÎOk. JÖÏ ™êkèOKÕ Ñ¶e`åÖË =∞#O~°∂á⁄OkOK«∞‰õΩ<Õ „Ñ}ÏoHõÅ#∞ =∞iO « "≥∞~°∞QÆ∞ÃÑ_» å~Ú. JO Õ HÍ Œ∞=∞#O WO «‰õΩ =ÚO Œ∞ J#∞‰õΩ#fl „ÑHÍ~°O self discipline – ãfiÜ«∞OxÜ«∞O„ «}, „Hõ=∞tHõΔ}Å#∞ JÅ=~°K«∞HÀ"åe. P «~°∞"å « „Ñ}ÏoHõ#∞~°∂á⁄OkOK«∞HÀ"åe. JÑC_Õ Ñ¶e «O MÏÜ«∞O.

✦ J=ã~°=∞x ÉèÏqOz# "≥Ú`åÎxfl Y~°∞ÛKÕã≤# «~°∞"å « q∞ye# Õ á⁄ Œ∞ÑÙKÕ •Ì=∞#∞‰õΩO\Ï~°∞ KåÖÏ =∞Ok. Jk «ÑC. =ÚO Œ∞ YzÛù «OQÍ H˘O «

129 130

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

"≥Ú`åÎxfl á⁄ Œ∞ÑÙ KÕÜ«∂Åx x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#fl «~°∞"å « q∞ye# ^•x<ÕY~°∞ÛKÕÜ«∞_®xH x~°‚~ÚOK«∞HÀ"åe. PK«~°}Ö’ ÃÑ\Ïìe. nxx =∞#‰õΩ=∞#O qkèOK«∞‰õΩ<Õ, K≥e¡ã∞Î#fl ãOÑ Œ Ñ#∞flQÍ ÉèÏqOKåe. JÑC_Õ=∞Oz [~°∞Q Æ∞` «∞Ok. PtOz# q^è ŒOQÍ PiúH õ ™êfiÅO|#™ê èŒº=∞=Ù «∞Ok.

✦ P^•Ü«∂xfl ÃÑOK«∞‰õΩ<Õ =∂~åæÅÃÑ· Œ$+≤ì HO„nHõiOKåe. „Ñã∞Î «O =∞#ãOáê Œ# ZO « L<åfl, ^•x Hõ<åfl ZO`À H˘O « J Œ#OQÍ ~å|_ç=KÕÛ =∂~åæÅ∞ PÖ’zOKåe. "å\x PK«iOKåe. JO Œ∞‰õΩ J=ã~°"≥∞ÿ#J Œ#ÑÙ J~°› «Å#∞, <≥·ÑÙ}ÏºÅ#∞ ã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ"åe. =∞#‰õΩ J Œ#ÑÙÉÏ èŒº «Å∞ JÑÊyOKÕ Ü«∞[=∂xH #=∞‡HõO HõeyOKÕ q èŒOQÍ <≥·ÑÙ}ºOK«∂Ñ≤OKåe. Ñ¶e`åÅ∞ ™êkèOz K«∂Ñ≤OKåe. JÖÏ ÅaèOz# P^•Ü«∂xflÃÑ@∞ì|_çQÍ Ñ‰õ # ÃÑ\˜ì, =∞iO « P^•Ü«∞O ãOáêkOKåe. J Õ "≥Ú Œ\˜ã¨∂„`«O.

✦ ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ ZÑC_»∂ ã∞~°HΔ «OQÍ LO_ÕÖÏ K«∂ã∞HÀ"åe. ÃÑ@∞ì|_çg∞ Œ JkèHõ P^•Ü«∞O HÍ"åÅO>Ë H˘O « „Ñ=∂^•Å#∞ Z Œ∞~˘¯<Õ è≥·~°ºO‰õÄ_® LO_®e. Risk J#flk Jxfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’#∞ Hõeã≤~å^Œ∞.JO Œ∞=Å¡ ÃÑ@∞ì|_çÖ’ H˘O « ÉèÏQÍxfl iãπ fã∞‰õΩx JkèHõ P^•Ü«∞OÅaèOKÕ "å\Ö’H KÕ~åÛe. =∞i H˘O « ÉèÏQÍxfl ZÖÏ\ iãπ ÖËx "å\H=∞o§OKåe. JÖÏ KÕÜ«∞_»O =Å¡ XHõ KÀ@ #ëêìÅ#∞, =∞~À KÀ@H˘O «=~°‰õΩ ÉèísÎ KÕã∞HÀ=K«∞Û#∞.

✦ ãOÑ Œ ãOÑ Œ HÀãO HÍ‰õÄ_» Œ∞. _»|∞ƒ_»|∞ƒ HÀãO HÍ~å Œ∞. _»|∞ƒ P è•~°OQÍ<ÕKåÖÏ Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`åO. Z<Àflq^è•Å∞QÍ P#O^•Å∞ ™⁄O`«O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û#∞. P#O^•xfl ãO «$Ñ≤Îx =∞#™ê~å™⁄O «O KÕã∞HÀ=_®xH _»|∞ƒ#∞ ãOáêkOKåÅ<Õk ™ê è•~°} èŒ~°‡O.

HÍHõáÈ`Õ g∞~°∞ ã¨=∞$kúQÍ ãÖáêkOK«QÆey`Õ ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ KÕÜ«¸`«#∞JOkOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. J=ã~°OÖ’ L#fl"åiH ™êÜ«∞O KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.JÑ¨C_Õ g∞ˆ~ q èŒOQÍ#∞ ãÖáêkOK«ÖËx ãÖ «$Ñ≤Î g∞‰õΩ Åaèã¨∞ÎOk.ÉÏqÖ’ h\˜x `À_»∞`«∂ LO>Ë<Õ H˘`«Îh~°∞ T~°∞`«∞Ok. W`«~°∞Å‰õΩW¿ãÎ U q èŒOQÍ q^•º èŒ#O «iyáÈ‰õΩO_® LO@∞O^À, #Å∞QÆ∞iHP#O ŒO Hõey¿ãÎ<Õ =∞#‰õΩ P#O ŒO q∞QÆ∞Å∞ «∞Ok. JÖÏQ _»|∞ƒ ‰õÄ_®Ñk =∞OkH KÕi#ÑC_Õ =∞m§ =∞# ŒQÆæ~°‰õΩ KÕ~°∞ «∂ LO@∞Ok.

XHõ HõΔ}O

L Œ~Úã∞Î#fl ã∂~°ºaOÉÏxfl

É’ã≤#=ÙfiÅ Ñã≤áêÑ#∞,

~°OQÆ∞~°OQÆ∞Å ÑÓÅ`À@Å#∞,

ÑK«Ûx ÑO@KÕÅ#∞ QÆ∞~°∞ÎKÕã∞HÀO_ç.

P HõΔ}OÖ’ HõeQ P#O ŒO ZO « ™⁄=Ú‡ Y~°∞Û ÃÑ_ç Õ Åaèã∞ÎOk?

Z Œ∞\˜ "åi #∞Oz „¿Ñ=∂aè=∂<åÅ∞, P Œ~°}#∞ HÀ~°∞HÀ‰õΩO_® ÅaèOz#Ñ¨C_»∞.

ZÖÏ\ „ÑuÑ¶ÅO PtOK«‰õΩO_® Z Œ∞\ "åiH ¿ã= KÕã≤#ÑC_»∞,

=∞~˘Hõi Jaè=$kúH =∞#O LÑÜ≥∂QÆÑ_ç#ÑC_»∞,

ÅHõΔºOQÍ x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#fl^•xfl ™êkèOK«QÆey#ÑC_»∞

g∞~°∞ x[OQÍ, x["≥∞ÿ# ãOÑ Œ#∞ ãOáêkOK«QÆey#@∞¡QÍ QÆ∞iÎOKåe.

_»|∞ƒ HÀãO Ñ~°∞QÆ∞Å∞ f¿ãÎ _»|∞ƒ ^˘~°‰õΩ «∞O^À ÖË À HÍx,

KÕÜ«∞=Åã≤#, KÕã∞Î#fl ÑxÖ’ "≥∞~°∞ÔQ·# <≥·ÑÙ}Ïºxfl K«∂Ñ≤OKÕO Œ∞‰õΩ gÅ∞QÍ™ê=∞~åúºxfl ÃÑOK«∞HÀ=_®xH „ÑÜ«∞ufl¿ãÎ

=∞Oz QÆ∞iÎOÑÙ`À áê@∞ P^•Ü«∂xfl ‰õÄ_® ÃÑOK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`åO.

131 132

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

JO>Ë H=ÅO _»|∞ƒ, ãOÑ ŒÅ∞ =∞#Å#∞ èŒ#=O «∞Å#∞ KÕÜ«∞ÖË=Ù.

™ê=∞~°÷ºO, <≥·ÑÙ}ºO, W «~°∞Å‰õΩ ãÇÜ«∞Ñ_Õ ÅHõΔ}Ïxfl ÃÑOK«∞‰õΩO>ËJO`«∞ÖËx,JÑ¨Ó~°fi"≥∞ÿ#=∞#âß≈Oux á⁄O ŒQÆÅ∞QÆ∞`åO.xkè KåÖÏ ã∞Y=∂ !P «‡ ãO «$Ñ≤Î KåÖÏ ã∞Y=∂ !≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.

WÖÏ „ÑÜ«∞uflOK«O_ç1. ã¨OÑ¨^Œ#∞ ã¨$+≤ìOK«QÆÅ/¿Ñ^ŒiHÍxH˜ HÍ~°}OHÍQÆÅ =∞#ã¨Î`«fiO g∞‰õΩ

LO^•? ÖË •? g∞ PÖ’K«<å f~°∞#∞ |\ì Pi÷Hõ ™êfi=ÅO|# ™ê èŒ#‰õΩ«y# ãÊ+ì"≥∞ÿ# HÍ~åºK«~°} „Ñ}ÏoHõ#∞ ã≤ ŒúOKÕã∞HÀO_ç.

2. ZÑC_»∞ KÕuÖ’ H˘O « _»|∞ƒ LOK«∞HÀO_ç. L#flk Ñk~°∂áêÜ«∞Ö·<å"≥~Úº ~°∂áêÜ«∞Ö·<å g∞ÔHO`À P «‡ è≥·~åºxflã∞ÎO^•HÍãÎ...

✦ KÕuH˜ P^•Ü«∞O JOk#Ñ¨C_»ÖÏ¡ H˘O`« Ñ¨#∞fl#∞ g∞‰õΩ g∞~°∞qkèOK«∞‰õΩx P ™⁄=Ú‡#∞ Ñ‰õ # ÃÑ@ìO_ç. JO>Ë ^•xx Éèí„ ŒOQÍ^•K«∞HÀ=_®xH˜ ˆH\Ï~ÚOK«O_ç. Jk ÃÑ·™ê J~Ú<å =O^Œ~°∂áêÜ«∞Ö·<å „Hõ=∞OQÍ g∞ =∞<À|ÖÏxfl ÃÑOK«∞ «∞Ok. JÖÏ ÑHõ #ÃÑ\ì# «~°∞"å « =∂„ «"Õ∞ g∞ J=ã~åÅ‰õΩ Y~°∞ÛKÕÜ«∞O_ç. ^•xflJÅ"å@∞QÍ KÕã∞HÀO_ç.

✦ W «~°∞Å‰õΩ ™êÜ«∞O KÕÜ«∞_®xH "≥#∞HÍ_»HõO_ç. W «~°∞Å‰õΩ ™êÜ«∞OKÕã∂Î =ÚO Œ∞‰õΩ "≥àı§"å_çH W «~°∞Å #∞Oz ãÇÜ«∞ãÇÏHÍ~åÅ∞ÑÙ+¯ÅOQÍ JO Œ∞`å~Ú.

✦ ™ê=∞~°÷ºO, ãÇÏHÍ~°O _»|∞ƒ Hõ<åfl qÅ∞"≥·#=x „QÆÇ≤ÏOK«O_ç.

'J™ê èŒºO— J#∞‰õΩO>Ë JO Õ...H˘O «=∞Ok«=∞=∂>Ë "Õ ŒO J#fl@∞¡ =∂\Ï¡_» å~°∞.

JÖÏ\ "åix QÆ∞iOz Z=Ô~·<å =∂\Ï¡_ÕÑC_»∞'"åà◊√§ Ñ\ì# ‰õΩO ÕÅ∞‰õΩ =¸_Õ HÍà◊√§— JO\ÏO.JO>Ë"åi =∂@Ö’¡, ÉèÏ"åÖ’¡, PÖ’K«#Ö’¡`å=Ú =∂„ «"Õ∞ JO`å ≥eã≤#"åà◊§O Jh,q∞ye# "åiH Ug∞ ≥eÜ«∞ Œ∞ JhJ#∞‰õΩ<Õ èÀ~°} LO@∞Ok. Wk q∞„ «∞Å =∞ èŒº, «#HõO>Ë z#fl "åà◊§ ŒQÆæ~°

™êQÆ∞ «∞O Õ"≥∂ HÍh,«# ÃÑ· JkèHÍ~°∞Å ŒQÆæ~°, ÑÓiÎ q+Ü«∞ Ñi*Ï#O L#fl"åi ŒQÆæ~°,

#Å∞QÆ∞~°∞O_Õ ãÉèíÅ∞, ã=∂"ÕâßÖ’¡#=ÙfiÅáêÅ∞ KÕ™êÎ~Ú.JO « "≥ÚO_ç "≥·Yi =∞Ozk HÍ Œx „Ñ ÕºHOz K≥ÑÊ_»O J=ã~°OÖË Œ∞.J~Ú Õ<å‰õΩ ã¨O|OkèOz#O « =~°‰õΩ <å <À@ =zÛ# =∂@, <å =∞#ã¨∞Ö’x

PÖ’K«#, <å‰õΩ `Àz# =∂~°æO#∂\H #∂~°∞áêà◊¥§ <å‰õΩ ãO|OkèOz#O « =~°‰õΩu~°∞QÆ∞ÖËxk."Õ ŒOÖÏ\k.

133 134

41

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

K«@ìO`À ã=∂#O.

^•x #∞Oz <Õ#∞ =∂„ «O "≥#∞Hõ_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∞#∞

J<Õ èÀ~°} P =ºHÎ Œ$_è» ãOHõÖÏÊxH ã∂K«#.

JÖÏ Œ$_è»OQÍ XHõ x~°‚Ü«∞O fã∞HÀ=_»O.

^•xH Hõ@∞ì|_ç LO_»_»O =∂„ «O =∞Oz Õ.

JÖÏ QÆ\ì ãOHõÅÊO L#fl"å~°∞

Zxfl HõëêìÅ∞ Z Œ∞Ô~·<å, ã=∞ãºÅ∞ =zÛ<å J_»∞QÆ∞ =ÚO Œ∞H "ÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.J#∞‰õΩ#fl ÅHΔÍºxfl KÕ~°∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

WÖÏ\ =∂#ã≤Hõ |ÅO ÃÑOá⁄O Œ_»O Œâ◊Å "åsQÍ =∂„ «"Õ∞ ™ê èŒº=∞xQÆ∞iÎOKåe. =ÚO Œ∞ PÖ’K«#Ö’ ãÊ+ì « ~å"åe.

ãÊ+ì"≥∞ÿ# PÖ’K«#ÖË P «~°∞"å « =∂@Å ~°∂ÑOÖ’ |ÅOQÍ |Ü«∞@Ñ_®e.

P «‡qâßfi™êxfl „ÑuÑ¶eOKÕ JÖÏ\ =∂@ÖË =∞iO « „ÑÉèÏ==O «"≥∞ÿãÑC_»∞PK«~°}Ö’H =¿ãÎ

q[Ü«∞O g∞ ™⁄O «O. WÖÏ Ñi}Ï=∞ „Hõ=∞OÖ’ ~°∂ÑÙk Œ∞Ì‰õΩ#fl ãOHõÅÊ|Å"Õ∞ q[Ü«∞ ™ê~°kèQÍ g∞‰õΩ `À_»Ê_»QÆÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

=∞# ãOHõÅÊ"Õ∞ =∞#‰õΩ QÆ\ìÑÙ<åkQÍ xÅ|_»∞ «∞Ok.

'Wk ™êkèOKåe— J#fl PÖ’K«# |ÅÑ_ç „Hõ=∞OQÍ q[Ü«∂xfl JOkã∞ÎOk.

JÖÏ\ PÖ’K«<å |ÅO ZÖÏ ™êkèOKåe?

XHõ q èŒOQÍ QÆ@∞ì# xÅ|_ç h\ ãO„ ŒOÖ’ Z Œ∞s ŒQÆey#@∞¡ =∞#ã∞Ö’ã¨OHõeÊOK«∞HÀQÆÅQÍe.

JO>Ë WOHÍ "åã¨Î=OHÍx PÖ’K«# "åã¨Î= ~°∂Ñ¨OÖ’ Z^Œ∞~°∞ xez#J#∞Éèí∂u HõÅQÍe.

JO`ÕHÍx,

Wk ™êkèOKåÅ#∞‰õΩO@∞<åfl#∞ J<Õ „áê èŒq∞Hõ Œâ◊ PÖ’K«# q[Ü«∂xH˜ÉÏ@Å∞ "ÕÜ«∞ Œ∞.

ZO Œ∞‰õO>Ë,Jk WOHÍ Pâ◊ ~°∂ÑOÖ’ JO Œ#O « Œ∂~°OÖ’<Õ LOk..'™êkèOKå#∞— J#fl PÖ’K«# ÅHΔÍºxH g∞~°∞ KåÖÏ ŒQÆæ~°QÍ L<åfl~°<Õ #=∞‡HÍxfl

g∞Ö’ ÃÑOá⁄Okã∞ÎOk.JO Œ∞‰õΩ gÅ∞QÍ WÖÏ PÖ’K«#Å∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀO_ç.– q∞„`«∞Å`À, ‰õΩ@∞O|ã¨Éèí∞ºÅ`À <å‰õΩ Jxfl q^è•ÖÏ ã¨xflÇ≤Ï`«"≥∞ÿ#,

Pf‡Ü«∞`å ÑÓ~°fiHõ"≥∞ÿ# ãO|O èŒ, ÉÏO èŒ"åºÅ∞ L<åfl~Ú.<Õ#∞ Jxfl q è•ÖÏ ãO`À+OQÍ L<åfl#∞. <å‰õΩ ZÖÏ\ p‰õΩzO «Å∞ ÖË=Ù.WÖÏ Jxfl q+Ü«∂ÅÖ’<Õ#∞

– ÉÏQÆ∞<åfl#∞– ™êkèOKå#∞– á⁄O^•#∞

J#fl PÖ’K«<å èÀ~°} ÃÑiQH˘nÌ "å\x ™êHÍ~°O KÕã∞HÀ=_»O MÏÜ«∞O.Pi÷Hõ W|ƒO Œ∞Ö’¡ L<åfl=∞#∞HÀO_ç.J=ã~åxH ™⁄=Ú‡ KÕuH JO Œ∞ «∞Ok.J#fl Éèí~À™ê =∞#Ö’ Ñ\+ìOQÍ L#flÑC_ÕJq KÕuH JO Õ =~°‰õΩ QÆ∞O_≥ x|ƒ~°OQÍ LO@∞Ok.ÖËHõáÈ Õ...?WÖÏ P «‡|ÖÏxfl „¿Ñ~Ñ≤OKÕ PÖ’K«#Å‰õΩ JO «∞ÖËx â◊HÎ LO@∞Ok.P «‡ q=∞~°≈‰õΩ, P «‡ xO Œ‰õΩ ^ÀÇÏ ŒÑ_Õ èÀ~°}∞Å#∞ x~ÀkèOK«_®xH D

«~°Ç ™ê#∞‰õÄÅ PÖ’K«#Å∞ ZO «QÍ<À `À_»Ê_» å~Ú.

135 136

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

PÖ’K«#Å‰õΩ „Hõ=∞tHõΔ}™ê^è•~°}OQÍ =∞#Ö’ xifi~å=∞OQÍ ™ê#∞‰õÄÅ, „Ñ¨u‰õÄÅ PÖ’K«#Å∞

„Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î<Õ LO\Ï~Ú. "å\ ˜x „Hõ=∞|núHõiOz, "å\˜H˜ XHõ „Hõ=∞tHõΔ}#∞JÅ"å@∞KÕÜ«∂e.

"å\ HÍ~°}OQÍ, KåÖÏ HÍÅOQÍ ÃÑOzáÈ+≤OK«∞‰õΩ#fl, PÉÏÅºO =∞#Ö’ã≤÷~°Ñ_çáÈ~Ú# J<ÕHÍ<ÕHõ Ñiq∞ «∞Å#∞ Jq `˘ÅyOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~Ú.

"å\ ™êÜ«∞O`À rq`åxfl ã~åfiOQÆã∞O Œ~°OQÍ ~°∂á⁄OkOK«∞HÀ=K«∞Û.

ãOÑ ŒÅ∞ ã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=K«∞Û.

xtÛ « Jaè„áêÜ«∂Å#∞ =∞#ã∞Ö’ |ÅOQÍ ÃÑOK«∞HÀ"åÅO>Ë

ã∂~Àº ŒÜ«∞ ã=∞Ü«∞O J~°∞} H~°}ÏÅ∞

KåÖÏ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ#q.

L ŒÜ«∂# x„ Œ #∞Oz "≥∞à◊√‰õΩ= =zÛ, =∞OK«O ky# HõΔ}O #∞Oz

D ~ÀA#∞ Ñ ¨Ói Î L`åûÇ ¨ ÏO`À JO^Œi`À #=Ùfi` «∂ #qfiã ¨∂ Î„ÑÜ≥∂[#=O «"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å`À,

x*Ï~Úf, z «Îâ◊√kú À KÕÑ\ì# Ñ#∞Å#∞ ã=∞~°÷=O «OQÍ Ñx KÕã∂Î,

P#O Œ=∞Ü«∞OQÍ, ãO «$Ñ≤ÎHõ~°OQÍ

QÆ_ç¿ÑÜ«∂e Jx x~°‚~ÚOK«∞HÀ=_»O „Ñ¨u XHõ¯i "≥Ú^Œ\˜ HÍ~°º„Hõ=∞OQÍ=∂~åe.

=ºu~Hõ ÉèÏ"åÅ∞, x~åâß xãÊ$ÇÏÅ‰õΩ KÀ@∞ W=fi‰õÄ_» Œ∞.

Ñ¨ÅHõ â◊√„ÉèíOQÍ LO>Ë<Õ ^•x g∞^Œ =∞#O ~åã≤# JHõΔ~åÅ∞ ã¨fi+¨ìOQÍHõxÑ≤™êÎ~Ú.

J Õ q èŒOQÍ =∞<ÀÑ¶ÅHõO H©¡<£QÍ LO>Ë<Õ =∞#O xiÌ+ì"≥∞ÿ# x~°‚Ü«∂Å#∞^•xÃÑ· K≥iyáÈ‰õΩO_®, ã≤÷~°OQÍ LO_ÕÖÏ Éèí„ ŒÑ~°K«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`åO.

JÖÏ =∞#ã∞ ZÑC_»∞ â◊√„ÉèíOQÍ =ºu~Hõ ÉèÏ"åÅ∞, PÖ’K«#Å∞ ÖË‰õΩO_®LO@∞O^À, Jk ÑQÆÖ·<å, ~å„u J~Ú<å „ÑÉèÏ==O «"≥∞ÿ# x~°‚Ü«∂Å‰õΩ =∞#Oã≤ ŒúO HÍ"åe.

WHõ _» H˘xfl L^•ÇÏ~°}Å∞ ÑijeOK«O_ç."å\Ö’ g∞‰õΩ P"≥∂ ŒÜ≥∂QÆº"≥∞ÿ#q, LÑÜ≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ#q QÆ∞iÎOz,

P kâ◊QÍ g∞ =∞#ã∞#∞, PÖ’K«#Å#∞ #_çÑ≤OK«O_ç.

Ñ¶e «O g∞H Pâ◊Û~°ºO Hõeyã∞ÎOk.

✦ <Õ#∞ U Ñx KÕÑ\ ì<å, ^•x Ñ¶e`åÅ∞ ZÖÏ L<åfl ã‘fiHõi™êÎ#∞.

✦ <Õ#∞ KÕÑ>Ëì ÑxÖ’ ÑÓiÎ <≥·ÑÙ}Ïºxfl, ™ê=∞~åúºxfl qxÜ≥∂y™êÎ#∞.

✦ <å =Ü«∞ã∞ „ÑÉèÏ=O <å Ñ#∞Å g∞ Œ Ñ_»=Ù.

✦ U q+¨Ü«∞O QÆ∞iOz J~Ú<å, Z=~°∞ Uq∞ K≥Ñ≤Ê<å PÖ’zOzáê\™êÎ#∞.

✦ <å =∞#ã∞ ÃÑ· =ÚO Œ∞QÍ<Õ ZÖÏ\ Jaè„áêÜ«∂Å∞–PÖ’K«#Å „ÑÉèÏ=OÖË Œ∞. LO_» Œ∞.

✦ <å‰õΩ#fl â◊HÎ ™ê=∞~å÷ºÅÃÑ· ÑÓiÎ #=∞‡HõO LOk.

✦ „Ñu ~ÀA, „ÑuHõΔ}O U^À H˘ «Î q+Ü«∞O <Õ~°∞Û‰õΩO@∂<Õ LO\Ï#∞.

✦ Jxfl "Õà◊ÖÏ P#O ŒOQÍ, L`åûÇÏOQÍ, Çïëê~°∞QÍ LO\Ï#∞.

✦ <Õ#∞, <å „Ñ¨=~°Î#, Ñ¨x f~°∞ <≥·Ñ¨Ù}ºO, ™ê=∞~°úºO ~ÀA ~ÀAH˜ÃÑ~°∞QÆ∞`ÀOk.

✦ Jxfl J=HÍâßÅ QÆ∞iOz ÉÏÇ@OQÍ =∂\Ï¡_»QÆÅ#∞. JO Œi ã∂K«#Å∞,ãÅÇÅ∞ ÑijeOKÕ J_»∞QÆ∞Å∞ =ÚO Œ∞H "Õ™êÎ#∞.

137 138

42

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

W=hfl =∞# =ºHÎ «fi qHÍ™êxH `À_»Ê_Õ Self Affirmations JÖÏQ –✦ <åÖ’x ™ê#∞‰õÄÅ ÅHõΔ}ÏÅ∞, J~°› «Å∞, Ö’áêÅ∞, |ÅÇ‘Ï# «Å∞ <å‰õΩ

≥Å∞ã∞. "å\x ã=∞Ü«∂#∞™ê~°O LÑÜ≥∂yOK«∞‰õΩO\Ï#∞. ÖË • "å\x`˘ÅyOK«∞‰õΩO\Ï#∞.

✦ <Õ#∞ <Õ#∞QÍ Jxfl q è•ÖÏ ZÖÏ\ ã"åÅ∞<≥·<å Z Œ∞~À¯QÆÅ#∞.

✦ <å‰õΩ Ñ¶e «O HÀãO Z Œ∞~°∞K«∂¿ã ãÇÏ#O LOk. JO ŒiH© P"≥∂ ŒÜ≥∂QÆº"≥∞ÿ# =ºHÎ «fiO, q#Ü«∞O, ãfiÉèÏ=O LOk.

✦ ##∞fl Jaè=∂xOKÕ "åà◊¥§, <å`À Hõeã≤ P#O ŒO ÑOK«∞‰õΩ<Õ "åà◊√§KåÖÏ =∞Ok L<åfl~°∞.

✦ ##∞fl <Õ#∞ x «ºO „¿Ñq∞™êÎ#∞. W «~°∞Å „¿Ñ=∞‰õΩ Jxfl J~°› «Å∞ <å‰õΩL<åfl~Ú. JO Œ∞=Å¡ „Ñu XHõ ~°∞ <å‰õΩ ™êÜ«∞O KÕÜ«∞_®xH ZÑC_»∂ã≤ Œú"Õ∞.

✦ <åÖ’x Ö’áêÅ#∞ QÆ∞iÎOKå#∞. "å\x ãik Œ∞Ì‰õΩO\Ï#∞.

✦ <å‰õΩ#fl „Ñ ÕºHõ «Å∞ PtOz# Ñ¶e`åÅ#∞ JOk™êÎ~Ú.

✦ <å x~°‚Ü«∂ÅÃÑ·, <å PÖ’K«#ÖÃÑ· <å‰õΩ #=∞‡HõO LOk.

✦ <å q+Ü«∞OÖ’<Õ HÍHõ, W «~°∞Å q+Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® <Õ#∞ x*Ï~ÚfQÍ<ÕL<åfl#∞. LO\Ï#∞.

✦ <å‰õΩ ÅaèOz# J=HÍâßÅ∞ <å rq`åxH ÑiÑÓ~°‚ «x™êÎ~Ú.

W=hfl =∞#Ö’ P «‡qâßfi™êxfl, P «‡Ãã·÷~åºxfl ÃÑOá⁄Ok™êÎ~Ú.WHõ P~ÀQÍºxfl HÍáê_»∞HÀ=_®xH, L`åûÇxfl á⁄O Œ_®xH–✦ <Õ#∞ „ÑâßO «OQÍ, PO^Àà◊# ÖËx q èŒOQÍ x„ ŒáÈÜ«∂#∞.

✦ <Õ#∞ ÑÓiÎ L`åûÇÏO`À L<åfl#∞.

✦ Jxfl ãO Œ~åƒùÅÖ’#∞ =∞#ã∞#∞ „ÑâßO «OQÍ LOK«∞HÀQÆÅ#∞.

✦ "åºÜ«∂=∞O ZO « =ÚYº"≥∞ÿ#^À ≥Å∞ã¨∞. âßsiHõOQÍ L`åûÇ¨ÏOQÍLO_ÕO Œ∞‰õΩ "åºÜ«∂=∞O =∂#‰õÄ_» Œ∞.

✦ P~ÀQÆºHõ~°"≥∞ÿ# PÇ~°"Õ∞ =ÚYºO.

✦ q„âßOu ã=∞Ü«∂xfl ãiQÍ qxÜ≥∂yOK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞ «∞<åfl#∞.

✦ J<å~ÀQÍºxH HÍ~°}"≥∞ÿ# JÖ"å@∞¡ Ug <å‰õΩ ÖË=Ù.

✦ P~ÀQÆºOQÍ L<åfl#∞. Hõ#∞Hõ J#∞‰õΩ#flk ™êkèOK«QÆÅ#∞.

HõΔ=∂ ÇÏ$ ŒÜ«∞O, B^•~°ºO ÃÑOK«∞HÀ_®xH✦ Wk =~°‰õΩ H˘xfl á⁄~°áê@∞¡ KÕâß#∞. WHõÃÑ· KÕÜ«∞#∞.

✦ P «ÑC =∞~À™êi KÕÜ«∞#∞.

✦ "åà◊§O`å Wk =~°‰õΩ ##∞fl ZO`À ÉÏkèOKå~°∞. J~Ú<å "åi g∞ Œ<å‰õΩ HÀÑO ÖË Œ∞.

✦ x*ÏxH "åà◊§O ŒiH <å g∞ Œ Jaè=∂#O LOk. <Õ#∞ ‰õÄ_® "åig∞ Œ Jaè=∂#O K«∂áêe.

✦ QÆ «OÖ’ KÕã≤# «ÑCÅ∞ <å‰õΩ =∞Oz áê~îåÅ∞ <Õ~åÊ~Ú.

✦ JO ŒiH© <Õ#∞ <å‰õΩ KÕ «<≥·#O « ™êÜ«∞O KÕ™êÎ#∞.

‰õΩ@∞O| ãÉèí∞ºÅ q+Ü«∞OÖ’✦ Ñ≤Å¡Å HiO «Å∞, HHõÅ∞, JÅ¡i ‰õÄ_® P#OkOKÕ q+Ü«∂ÖË.

✦ Ñ≤Å¡Å#∞ Jxfl q è•ÖÏ ãÔ~·# =∂~°æOÖ’<Õ „áÈ «ûÇ≤Ï™êÎ#∞.

✦ ÃÑ ŒÌÅ q+Ü«∞OÖ’ Q“~°= ÉèÏ"åÅ#∞, ÉÏ èŒº «Å#∞ q_çzÃÑ@ì#∞.

✦ "åi q+¨Ü«∞OÖ’ `˘O^Œ~°Ñ¨_ç ZÖÏ\ ˜ x~°‚Ü«∂Å∞, Jaè„áêÜ«∂Å∞ÃÑOK«∞HÀ#∞.

q*Ï#O, <≥·ÑÙ}ºO q+Ü«∞OÖ’✦ H˘ «Î q+Ü«∂Å#∞ <Õ~°∞ÛHÀ=_»OÖ’ ÑÓiÎ ãO «$Ñ≤Î ™êkèã∞Î<åfl#∞.

139 140

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

J#∞‰õΩO>Ë JO^Œ∞`«∞Ok¢_≥·=~°∞ÖËx HÍ~°∞.

D =∞ èŒº "å~°ÎÅÖ’xk.

WÖÏ\ ã Œ∞áêÜ«∞O «fi~°Ö’ JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’H =ã∞ÎOk.

Wk XHõ<å\ ã≤x=∂Ö’x XHõ TÇ[x «"≥∞ÿ# ã∂K«#.

K«O„ Œ∞_çx KÕ~°∞HÀ=_»O XHõ<å_»∞ TÇÏ.

D~ÀA "åãÎ=O.

«fi~°Ö’ JHõ _»H ~ÀA "ås ~°"å}Ï ã Œ∞áêÜ«∞O Åaèã∞ÎOk.

„QÆÇO «~° r=ÙÅ∞.

KåÖÏ ã≤x=∂Å∞ =KåÛ~Ú.

TÇÏÅÖ’ QÆ∞iÎOKå~°∞.

"åãÎ="Õ∞ JO@∞<åfl~°∞ WÑC_»∞.

JOQÍ~°‰õΩ_ç ÃÑ· r"å è•~°"≥∞ÿ# h~°∞.

PÖ’K«#Ö’¡ «ÖuÎ# J#∞=∂#O WÑC_»∞ x["Õ∞ Jx ≥Å∞™ÈÎOk.

W=hfl XHõ<å\ TÇÏÅ∞ „Hõ=∞OQÍ "åãÎ==∞=Ù «∞<åfl~Ú.

JO>Ë

XHõ =ºHÎ U q èŒOQÍ ~°∂ÑÙk Œ∞Ì HÀ"åÅ#∞‰õΩO>Ë P ~°HõOQÍ «##∞ `å#∞=∞ÅK«∞HÀQÆÅ_»∞.

U_®kH˜ XHõ¯™êi ã¨∂¯à◊¡Ö’ WÑ¨C_»∞ =∂H± áê~°¡"≥∞O@∞ ã¨=∂"ÕâßÅ∞x~°fiÇ≤Ïã∞Î<åfl~°∞.

✦ <Õ~°∞Û‰õΩ#fl q+Ü«∂Å#∞ ã=∞Ü«∂#∞‰õÄÅOQÍ LÑÜ≥∂yOK«QÆÅ#∞.

✦ ÑsHõΔÅ∞, ã"åà◊√§ Z Œ∞~˘¯<ÕÑC_»∞ „ÑâßO «OQÍ xÅ|_»QÆÅ#∞.

✦ <Õ~°∞ÛHÀ=_»O, [Ñ≤Î KÕã∞HÀ=_»O KåÖÏ ÕeHõ.

Pâß"å ŒO, ãfiÜ«∞O xÜ«∞O„ «}✦ ™ê#∞‰õÄÅ Œ$HõÊ èŒ"Õ∞ <å‰õΩ ãÔ~·# =∂~°æ Œi≈.

✦ ã=∞ãºÖ·<å, ã"åà◊§~Ú<å, Jq <å‰õΩ =∞Oz J=HÍâßÅ<Õ K«∂Ñ≤™êÎ~Ú.

✦ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’H˜ =zÛ# J=HÍâßÅ∞ Jhfl ‰õÄ_® rq`åxfl ã¨Ô~·#=∂~°æOÖ’<Õ #_çÑ≤ã∞Î<åfl~Ú.

✦ ã=∞Ü«∂xfl, J=HÍâßÅ#∞ ãkfixÜ≥∂QÆO KÕã∞‰õΩO@∞<åfl#∞.

✦ KÕÑ\ì# U Ñx<≥·<å „Ñ}ÏoHÍ| ŒúOQÍ ÑHõ_»ƒOnQÍ x~°fiÇ≤ÏOK«QÆÅ#∞.

✦ ÅHΔÍºÅ∞, Pâ◊Ü«∂Å QÆ∞iOz x~°O «~°O ZÖÏ\ Ö’@∞ ÖË‰õΩO_® Hõ$+≤KÕã∂Î<Õ L<åfl#∞.

✦ «HõΔ} Hõ~°Î=ºOKÕ ÑÓiÎ KÕÜ«∞_»"Õ∞<å‰õΩ#fl ãOHõÅÊ |ÖÏxH ÑÙ<åk.

x["≥∞ÿ# ãOÑ Œ Uq∞@O>Ë✦ <å Hõ$+≤H «y# Ñ¶e`åxfl JO Œ∞HÀQÆÅ∞QÆ∞ «∞<åfl#∞.

✦ q[Ü«∞O, ÖË • PtOz# Ñ¶e «O ZÑC_»∞ <å KÕ~Ú*ÏiáÈÖË Œ∞.

✦ J=ã~åxH «y# ™⁄=Ú‡ U^À q èŒOQÍ ã=∞‰õÄ~°∞ «∂<Õ LOk.

✦ <Õ#∞ ÉÏQÆ∞Ñ_®e. <å K«∂@∂ì L#fl"å~°∞ ‰õÄ_® ÉÏQÆ∞Ñ_®e. J Õ Jxfl\˜Hõ<åfl ãO «$Ñ≤ÎHõ~°"≥∞ÿ# rq «O.

ee

141 142

43

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�150

Wq q^•º~°∞÷Å#∞ ÉèÏqHÍÅOÖ’ "å~°∞ x~°fiÇ≤ÏOK« =Åã≤# ÉÏ èŒº «Å‰õΩ ã≤ ŒúOKÕ™êÎ~Ú.

~À_»∞¤ g∞ Œ "≥_»∞ «∞O>Ë...

XHõ ÑHõ # L#fl q∞~°ÑHÍÜ«∞|r |_ô¤Ö’ #∞Oz =KÕÛ #∂<≥ "åã#Å∞ <À\’¡hà◊√§ ≥Ñ≤Ê™êÎ~Ú ‰õ Œ∂.

„ÑâßO «OQÍ Ñ_»∞‰õΩ#fl ã=∞Ü«∞OÖ’ =∞Ö¡Å "åã#Å∞ QÆ∞~°∞Î‰õΩ =¿ãÎ ÑÙ\ìO\’¡L#fl ÉèÏ~°º QÆ∞~°∞Î‰õΩ ~å Œ∂!

"Õ‰õΩ=ã=∞Ü«∞OÖ’ "Õ_ç"Õ_ç HÍÑ¶‘ÃãQÆÅ∞ L`åûÇxfl Ô~\ìOÑÙKÕ™êÎ~Ú. J=Ù<å.

D «~°Ç PÖ’K«#Å ~°∂áêxfl =∂iÛ QÆ=∞xOK«O_ç.

=∞OK«O g∞ Œ Ñ_»∞‰õΩx...

D ~ÀA WO@~°∂fiH˜ "≥àÏ§e. JHõ¯_» JkèHÍ~°∞Å#∞ =∞# ~°∂Ñ¨Ùˆ~YÅ∞,"Õ+ÉèÏ+Å∞, Ö’Hõ*Ï#O, q+Ü«∞ Ñi*Ï#O`À "≥∞Ñ≤ÊOKåe Jx TÇ≤ÏOz,

JO Œ∞‰õΩ gÅ∞QÍ ã≤ ŒúOHõO_ç.

g∞Ö’ L`åûÇÏO ~À[O`å Ñ~°∞QÆ∞Å∞ fã∂Î LO@∞Ok.

JÖÏQ,

g∞~°∞ ¿ãÖòû q èŒ∞Å∞ x~°fiÇ≤Ïã∞Î<åfl~°∞ J#∞HÀO_ç.

qxÜ≥∂QÆ •~°∞Å#∞ PHõ@∞ìHÀ=_®xH, „_»ã∂û Œ~°ÊO`À áê@∞ =∂@HÍi «#O‰õÄ_® J=ã~°O J#fl PÖ’K«# =∞#ã∞Ö’H =¿ãÎ,

„Ñu HõΔ}O

ZÖÏ J#fl Ñâ◊fl‰õΩ

=O Œ =∂~åæÅ∞ HõxÑ≤ã∂Î LO\Ï~Ú. J=Ù<å

WÖÏ ~å#∞#fl ã"åà◊§‰õΩ, ã=∞ãºÅ‰õΩ =ÚO Œ∞QÍ =∂#ã≤HõOQÍ ã≤ ŒúO HÍ=_»O

q*Ë «Å‰õΩ ~å[=∂~°æO.

=∞#‰õΩ #zÛ# ^•x"≥·¿Ñ =∞# J_»∞QÆ∞Å∞ Ñ_» å~Ú.

=∞#‰õΩ W+ì"≥∞ÿ# ^•x<Õ ux ãO «$Ñ≤Î Ñ_»QÆÅ=Ú.

=∞#‰õΩ #zÛ# ~°OQÆ∞Å Œ∞ã∞ÎÅg∞ Õ =∞#‰õΩ PãHÎ LO@∞Ok.

JO>Ë

=ÚO Œ∞ =∞#O

=∞#Ãã·#k ˘~°∞‰õΩ «∞OkJ#fl PÖ’K«##∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe. JÑC_Õ ^•x"≥·ÑÙ, ^•xHÀãO Hõ$+≤

KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`åO.

WO\’¡ HõÔ~O@∞ áÈ~Ú#ÑC_»∞ =∞#‰õΩ HÍ=Åã≤# JyæÃÑ>ì, H˘"˘fiuÎ L#fl"≥·¿Ñ=∞# J_»∞QÆ∞Å∞ ™êQÆ∞`å~Ú.

JÖÏ pHõ\Ö’ LO_»QÍ, =∞Ozhà◊√§ `åQÍÅxÑ≤¿ãÎ, =∞#‰õΩ ≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õhà◊§ aO ≥ ŒQÆæ~°‰õΩ "≥_» åO.

W ŒO`å QÆ=∞x¿ãÎ =∞#O KÕ¿ã U Ñx J~Ú<å =ÚO Œ∞ =∞#ã∞Ö’ ~°∂ÑÙk Œ∞ÌHÀ"åe.

=∞#ã∞Ö’ ~°∂ÑÙk Œ∞Ì‰õΩ#fl PÖ’K«# =∞#Å#∞ HÍ~°ºK«~°} kâ◊QÍ #_çÑ≤ã∞ÎOkÑ¶Ù\òÉÏÖò P@, ÖË • ÇH©, ÖË • ÉÏÃã¯\ò ÉÏÖò U P>Ö’

<≥·<åã~, =ÚO Œ∞ =∞#O KÕ~°∞HÀ=Åã≤# QÀÖò ÃÑ·<Õ =∞# Œ$+≤ìˆHO„nHõiOKåe.

QÀÖò áÈãπì ÑHõ # xÅ|_ç QÀÖòÖ’H |Oux ÑOÑQÆÅ=∂?QÀÖòÖ’H |Oux ÑOÑ_®xH J#∞"≥·# ™ê÷#OÖ’ =∞#O xÅ|_ç Õ<Õ Jk

™ê èŒº=∞=Ù «∞Ok.K« Œ~°OQÆOÖ’ Z Œ∞~°∞QÍ MÏm L#fl QÆ_çÖ’H, ZÖÏ\ =ÚO Œã∞Î TÇ ÖË‰õΩO_®,

J_»∞QÆ∞ ÃÑ_ç Õ U=∞=Ù «∞Ok?â◊„ «∞ÑHõΔO QÆ∞@∞‰õΩ¯# q∞OQã∞ÎOk.

143 145

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

=ÚO Œ∞ "≥#∞Hõ *Ï„QÆ «ÎQÍ QÆ=∞xOz =ÚO Œ∞‰õΩ "≥_ç Õ<Õ K≥H± K≥ÑÊQÆÅO. ÖË •J= «e"å_»∞ =∞#H K≥H± K≥|∞`å_»∞.

qÅ∞q ŒºÖ’ =ÚO Œ∞ QÆ∞i ãÊ+ìOQÍ LO_®e.

=∞# WO\’¡ Ñ≤Å¡Å#∞ QÆ=∞xOK«O_ç.

"åiH W+ì"≥∞ÿ#k KÕÜ«∞_®xH Ñ~°∞QÆ∞Å∞f™êÎ~°∞.

"åiH W+ìO ÖËHõáÈ Õ "≥ÚO_çH™êÎ~°∞.

=∞Ozk HÍ Œx =∞#O Zxfl™ê~°∞¡ K≥Ñ≤Ê<å "åiH JÅ"å@∞ HÍ Œ∞.

^•x ÃÑ· "åiH L#fl PHõ~°¬} JÖÏ\k.

PHõ~°¬} J~Ú<å, ÉèíÜ«∞"≥∞ÿ<å =∞#ã∞Ö’ ÑÙ\ ˜ì

PK«~°}Ö’ „ÑuÑ¶eã∞ÎOk.

Zxfl q è•Å∞QÍ #K«ÛK≥Ñ≤Ê<å KÕÜ«∞x Ñx,

|∞kúH #zÛ# HõΔ}OÖ’ ã=∞~°÷=O «OQÍ KÕÜ«∞_»O =∞#O K«∂ã∂Î<Õ LO\ÏO.

ÑÙ\ì#~ÀA, ÃÑo§~ÀA, L^ÀºQÆOÖ’ KÕi# ~ÀA =∞#H ÉÏQÍ QÆ∞~°∞ÎO\Ï~Ú.

HÍx ‰õΩ@∞O|OÖ’x H˘O Œ~°∞ ã¨Éèí∞ºÅ QÆ∞iOz# q=~åÅ∞ =∞# |∞„~°‰õΩZHõ =Ù, JO>Ë "åiH =∞#O WKÕÛ „áê è•#º « JÖÏ\k.

Z=~°∂ QÆ∞~°∞ÎKÕÜ«∞‰õΩO_® `«e¡^ŒO„_»∞Å Ñ¨Ù\ ˜ì#~ÀA `ÕnÅ#∞ ZO`«=∞OkK≥ÑÊQÆÅ~°∞?

PÖ’zOK«O_ç.

J Õ ÉèÏ~°º ÑÙ\ì# ~ÀA, H˘_»∞‰õΩ ÑÙ\ ì#~ÀA, "åà◊§ ÑsHõΔÅ ÕnÅ∞ ‰õÄ_®=∞#H QÆ∞~°∞ÎO\Ï~Ú.

ZO Œ∞=Å¡?

=∞# PÖ’K«#ÅÖ’ ÕxH ZO « „áê è•#º «#∞ W™êÎ"≥∂ P"Õ∞~°‰õΩ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀQÆÅO.

QÆ∞~°∞ÎOK«∞‰õΩx, XHõ „Ñ¨}ÏoHõ "Õã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ P ~ÀA "åiH˜ W"åfieû#|Çï=∞u Uq∞\’ =ÚO Œ∞QÍ x~°‚~ÚOK«∞‰õΩO\ÏO.

"åiH ^•xx JOkOz "åi`À áê@∞ =∞#O ‰õÄ_® P#Ok™êÎO.

^≥Ü«∞ºO ã≤x=∂ K«∂ã¨∞Î<åflO J#∞HÀO_ç. JO^Œ∞Ö’x ã¨xfl"ÕâßÅ∞ JHõ¯_»L#flO « ¿ãÑÙ x["Õ∞ JxÑ≤™êÎ~Ú. =∞#Ö’ ÉèíÜ«∂O^Àà◊#Å∞ ~ÔHuÎ™êÎ~Ú.

JO>Ë

=∞# =∞#ã∞ K«∂Ñ≤Oz# =∂~°æ"Õ∞ Ñ¶e`åÅ#∞ =∞#‰õΩ KÕ~°∞=KÕ™êÎ~Ú.

H˘O^Œ~°∞ âß¢ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ XHõ „Ñ¨Ü≥∂QÍxfl KÕÑ¨\Ïì~°∞. Jk ÉÏÃã¯\òÉÏÖò„H©_®HÍ~°∞Å`À x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞.

ÃÑ<åbì =∂~ü ŒQÆæ~° xÅ|_ç „Ñ¶‘ „`À „ÑÜ≥∂QÆOÖ’x =ÚYº"≥∞ÿ# HÍ~°º„Hõ=∞O.

„H©_®HÍ~°∞Å#∞ =¸_»∞ „QÆ∂ÑÙÅ∞QÍ qÉèílOKå~°∞.

"≥Ú Œ\ „QÆ∂ÑÙ "åà◊§H „áêH©ìã∞ KÕã∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊"Õ∞ W=fiÖË Œ∞. JO Œ∞=Å¡"å~°∞ Ug∞ ™êkèOK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞.

Ô~O_À „QÆ∂ÑÙ "åà◊§H 20 ~ÀAÅ áê@∞ „áêH©ìã∞ WKåÛ~°∞. "åiÖ’ 24 âß «OÑ¶e «O HõxÑ≤OzOk.

=¸_À „QÆ∂ÑÙ "åà◊§H ~ÀAH J~Ú Œ∞ x=ÚëêÅ áê@∞ =∂#ã≤HõOQÍ =∂„ «"Õ∞„áêH©ìã∞ KÕ¿ã J=HÍâ◊O HõeÊOKå~°∞.

„áêH©ìã∞ Ug∞ ÖËHõáÈ~Ú<å "å~°∞ 23 âß «O Ñ¶e`åÅ#∞ JO Œ∞HÀ QÆeQÍ~°∞.

WÖÏ\ Ñ¶e`åÅ<Õ =∞Ô~<Àfl™ê~°∞¡ x~°fiÇ≤ÏOz# „ÑÜ≥∂QÍÖ’¡ ‰õÄ_® x~å÷~°}QÍ™êkèOKå~°∞.

ÑsHõΔÅ‰õΩ Ç[~°ÜÕ∞º"å~°∞ =ÚO Œ∞QÍ H˘xfl ™ê~°∞¡ „Ñâ◊flÅ‰õΩ ã=∂ è•<åÅ∞~åÜ«∞_®xfl „áêH©ìã∞ KÕÜ«∂e.

Ñk™ê~°∞¡ K« Œ=_»O =Å¡ ZO « q+Ü«∂xfl [Ñ≤ÎÖ’ LOK«∞HÀQÆÅO?

145 146

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

J Õ q+Ü«∂xfl H=ÅO XHõ\ Ô~O_»∞ ™ê~°∞¡ ãfi «O„ «OQÍ ~åÜ«∞QÆey Õ ÕeQÍæQÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀQÆÅO.

JÖÏQ qaè#fl ãO Œ~åƒùÅÖ’ZÖÏ ãÊOkOKåÅ#fl HÀ}OÖ’ =∞# "≥∞ Œ_»∞Ö’ã¨Ê+ì « U~°Ê_ç Õ...

JÖÏ\ ˜ Ñ¨iã≤÷u x[OQÍ Z^Œ∞Ô~·#Ñ¨C_»∞ ã¨=∞Ü≥∂z`«OQÍ =fi=Ç¨ÏiOK«QÆÅ∞QÆ∞`åO.

|ã∞û „Ñ=∂ ŒO [iy Õ =∞#O ZÖÏ ãÊOkOKåÖ’ =∂#ã≤HõOQÍ „áêH©ìã∞KÕã≤#<å_Õ, JÖÏ\ ãOÑ¶∞@# [iy#ÑC_»∞ ã¿ÇÏ «∞‰õOQÍ, QÆ∞O_≥x|ƒ~°O K«∂Ñ≤OK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.

ÖËHõáÈ Õ JÖÏ\ „Ñ=∂ ŒOÖ’ z‰õΩ¯‰õΩx å#∞ ãfiÜ«∞OQÍ QÍÜ«∞Ñ_»HõáÈ~Ú<å

xâıÛ+μì_≥· xÅ|_çáÈ`å_»∞.

JO^Œ∞=Å¡ Z^Œ∞~°∞HÍx ã¨=∞ã¨ºÅ#∞, ã¨OÑ¶¨∞@#Å#∞ QÆ∞iOz =ÚO^Œ∞QÍ=∂#ã≤HõOQÍ ã#fl ŒúOHõO_ç.

ee

PÖ’K«# #∞Oz PK«~°}‰õΩPÖ’K«# `˘e J_»∞QÆ∞ J~Ú Õ =∞e J_»∞QÆ∞Å∞ q[Ü«∂xH KÕ~°∞=KÕ™êÎ~Ú.P =∞e J_»∞QÆ∞Å∞–JO>Ë–PÖ’K«#Å#∞ PK«~°}Ö’H fã∞‰õΩ~å=_»"Õ∞.J~Ú Õq*Ë «Å „Ñ ÕºHõ « Uq∞\?q[Ü«∞O JO>Ë Uq∞\?^•xH x~°fiK«#O Uq∞\?J<Õ q+Ü«∂xfl x~åúiOK«_®xH „ÑÑOK« "åºÑÎOQÍ ÃÑ ŒÌãOYºÖ’<Õ J èŒºÜ«∞

<åÅ∞ [iQÍ~Ú.H˘O «=∞Ok Q˘ÑÊQ˘ÑÊ q[Ü«∂Å#∞ ™êkèOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.ÅHΔÍºÅ#∞ JO Œ∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.x~ÌtOz# QÆ=∂ºÅ#∞ KÕ~°∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.rq`åxfl ãO`À+OQÍ, ãO «$Ñ≤ÎQÍ QÆ_»ÑQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.Uq\ HÍ~°}O?™ê è•~°}OQÍ"å~°ã «fiOQÍ ÅaèOz# [#∞ºÑ~°"≥∞ÿ# „Ñ ÕºHõ «Å∞z#fl «#O #∞Oz JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#fl Ñiã~åÅ∞.rq « QÆ=∞#OÖ’ ÅaèOz# J=HÍâßÅ∞.Hõeã≤=zÛ# J Œ$+ì~YÅ∞.WÖÏ Z=iH `Àz# q èŒOQÍ "å~°∞ qâı¡+≤OK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.|Çïâß Jq x["Õ∞HÍ=K«∞Û Jx ‰õÄ_® J#∞‰õΩO\Ï~°∞."å\x #∂\H #∂~°∞áêà◊√§ x[OQÍ ÉèÏqOK«ÖËO.JÖÏ Jx H˘\ì áê~Ü«∞ÖËO.

147 148

44

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

HÍx"å~°ã «fiO HÍ~°}=∞x «e¡ ŒO„_»∞Å#∞,Ñiã~åÅ∞ HÍ~°}=∞x =∞#O ÑÙ\ìÃÑiy# T~°∞#∞, ÖË • =∞#‰õΩ ≥eÜ«∞x

J Œ$+ì~YÅ∞ H©ÅHõ=∞x ÉèÏqOz "å\x «ÑC Ñ@ì_»O ãiHÍ Œ∞.J èŒºÜ«∞<åÅÖ’ q*Ë «ÅO ŒiÖ’#∂ ‰õÄ_® HõxÑ≤Oz# common ÅHõΔ}ÏÅ∞

UgÖË=Ù.âßs~°HõOQÍ HÍx, ≥eq Õ@Ö’¡ HÍx, =∞~ q+Ü«∞OÖ’ HÍx "åiÖ’ XH

q èŒ"≥∞ÿ# ÅHõΔ}ÏÅ∞ HõxÑ≤OK«=Ù.*Ïu, Õâ◊, HÍÅ=∂# Ñiã≤÷ «∞Ö’¡ áÈeHõ J#flk Ug∞ HõxÑ≤OK«ÖË Œ∞.JÖÏQ Ñiã~åÅ „ÑÉèÏ=O ‰õÄ_® x~åú~°} HÍÖË Œ∞.„Ñuëêì «‡Hõ"≥∞ÿ# ã∂¯à◊§Ö’, q^•ºãOã÷Ö’¡, SS\ ÅÖ’ q*Ï# Ñiâ’ èŒ<å

HO„^•ÅÖ’ U\Ï =O ŒÅ ãOYºÖ’, "ÕÅ ãOYºÖ’ ã∞tHΔ «∞Ö·# "å~°∞ «Ü«∂~°=Ù«∞<åfl~°∞. "åiÖ’ ZO Œ~°∞ Jxfl q è•ÖÏ q[Ü«∂xfl ™⁄O «O KÕã∞‰õΩ<åfl=∞x ãO «$Ñ≤Î

=ºHõÎO KÕÜ«∞QÆÅ~°∞.H˘O`«=∞Ok ¿Ñ^ŒiHõOÖ’ Ñ¨Ù\ ˜ì, ™ê^è•~°} áê~î°âßÅÅ∞, q^•ºãÖã¨÷Ö’¡

K« Œ∞=Ù‰õΩ#fl"å~°∞ ™êkèOK«QÆey# H˘xfl Ñ¶∞#q[Ü«∂Å∞ J™ê è•~°}"≥∞ÿ#q.x*ÏxH ãOÑ#fl ‰õΩ@∞OÉÏÅ‰õΩK≥Ok J`åº èŒ∞xHõ =ã «∞Å =∞ èŒº J «∞º «∞Î=∞

q^•ºãÖã¨÷Ö’¡ tHõΔ} á⁄Ok# "å~°∞ ‰õÄ_® ™êkèOK«ÖËHõáÈ~Ú#q–P ¿Ñ^ŒÅq[Ü«∂Å∞. JO Œ∞=Å¡ Ñïã¨~åÅ∞, q^•º=HÍâßÅ∞, ãÖÑ¨ ŒÅ∞, [#∞º„Ñ¨ÉèÏ=OHÍ~°}O HÍ<ÕHÍ Œ∞.

J Œ$+ì~YÅ∞ HÍ~°}=∞x KåÖÏ=∞Ok #=Ú‡`å~°∞. x*ÏxH J Œ∞$+ì~YÅ∞HÍ Œ∞ H˘O ŒiH q[Ü«∂=HÍâßÅ∞ JOkã∞Î#flk. JOk# Jxfl =∞Oz J=HÍâßÅ#∞ãkfixÜ≥∂QÆO KÕã∞HÀQÆey# "å~°∞ =∂„ «"Õ∞ q[Ü«∞™ê èŒ‰õΩÅ=Ù`å~°∞.

J=HÍâßÅ#∞ ã¨ Ô~ ·# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JOkÑ¨ÙK«∞Û‰õΩx, „Ñ¨=∂^•Å‰õΩÉèíÜ«∞Ñ_»‰õΩO_®, ã"åà◊§#∞ _èôH˘#QÆey#"å~°∞ =∂„ «"Õ∞ q*Ë «Å=Ù`å~°x QÆ∞iÎOKåe.`«=∞ J^Œ$+¨ì ˆ~YÅ#∞ `å"Õ∞ ã¨$+≤ìOK«∞HÀQÆeQÍ=∞x JÖÏ\ ˜ "å~°∞ nè=∂QÍK≥ÑÊQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

WO «H© q[Ü«∞O ™êkèOK«_»O ZÖÏ?=∞#Ö’ „Ñu XHõ ~°∞–"åiH =∂„ «"Õ∞ „Ñ ÕºHõ"≥∞ÿ#–H˘xfl ÅHõΔ}ÏÅ∞, J~°› «Å∞

â◊HÎ™ê=∞~å÷ºÅ∞ ÑÙ@∞ìHõ À<Õ Åaè™êÎ~Ú.ãÇÏ["≥∞ÿ# P „Ñ ÕºHõ «Å‰õΩ ãOHõÅÊ|ÅO, Hõ$+≤ LO>Ë ™êkèOK«ÖËxk LO_» Œ∞.JO>Ë ÑÙ@∞ìHõ À Z=~°∂ q*Ë «Å∞HÍ~°∞.r=#Ü«∂„ «Ö’ ÅHΔÍºxfl x~°‚~ÚOK«∞‰õΩxJO Œ∞‰õΩ J=ã~°"≥∞ÿ# J~°› «Å∞, <≥·ÑÙ}ºO ã=∞‰õÄ~°∞ÛH˘xJOk=zÛ# J=HÍâßÅ#∞ ãHÍÅOÖ’ QÆ∞iÎOz PK«~°}Ö’ ÃÑ\ìQÆey#"å~°∞q*Ë «Å∞QÍ «ÅZ «∞Î‰õΩx xÅ|_»QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.JO Œ∞‰õΩ ^ÀÇÏ ŒÑ_Õ H˘xfl =∂#ã≤Hõ ™ê#∞‰õÄÅ PÖ’K«#Å f~°∞#∞ =∂„ «O

=∞#O *Ï„QÆ «ÎQÍ ÑijeOKåe. JÖÏ\ "å\Ö’ =ÚYº"≥∞ÿ# H˘xfl WHõ _» K«∂_»=K«∞Û.✦ <å `«Å~å`« <åKÕ`«∞Ö’¡<Õ LOk. <å rq`åxfl <å‰õΩ W+¨ì"≥∞ÿ#@∞¡

#_çÑ≤OK«QÆÅ â◊HÎ ™ê=∞~å÷ºÅ∞ L<åfl~Ú.✦ <å PÖ’K«#ÖË <å‰õΩ ã¨Ô~·# =∂~åæxfl K«∂Ñ≤™êÎ~Ú. ™ê#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ#,

Pâß=Ç¨Ï^Œ$HõÊ^èŒO`À ‰õÄ_ç# <å PÖ’K«#Å∞ ãÖ^Œ~åƒùxH˜ `«y#„Ñ`åº=∂flÜ«∂Å#∞ K«∂Ñ≤OK«QÆÅ∞QÆ∞`å~Ú.

✦ J Œ$+ì~Y JO@∂ LO>Ë ^•xx <Õ#∞ "≥uH Ñ@∞ìHÀQÆÅ#∞.✦ <å PÖ’K«#ÅÖ’ Õxx qâ◊fiã≤™êÎ<À ^•xx ™êkèOK«QÆÅ#∞.✦ rq «O JO>Ë x «ºq^•ºi÷QÍ LO@∂ H˘ «Î q+Ü«∂Å#∞ J=QÍÇÏ#

KÕã∞HÀ=_»O, <Õ~°∞ÛHÀ=_»"Õ∞#x <å‰õΩ ≥Å∞ã∞.So,

We are

What we

Think

Jx K≥Ñ≤Ê# ÃÇÏ„há¶È~ü¤ =∂@ÖË =∞#‰õΩ =∂~°æ Œi≈.All the Best.

149 150

#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂º q[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

D |ÅÇ‘Ï# «Å∞ g∞‰õΩ<åflÜ«∂?„Ñu XHõ iÖ’ HõÅÅ∞ LO\Ï~Ú.

Pâ◊Å∞ LO\Ï~Ú.

PÖ’K«#Å∞ LO\Ï~Ú.

Jq ™êkèOKåÅ<Õ «Ñ# LO@∞Ok.

Ñ@∞ì ŒÅ ‰õÄ_® LO@∞Ok.

HÍh,

"åiH XHõ |ÅÇ‘Ï# « LO@∞Ok.

XHõ Ñx „áê~°Oaè™êÎ~°∞. =∞ èŒºÖ’ ^•xx P¿Ñ™êÎ~°∞.

=∞~À PÖ’K«# =ã∞ÎOk.

^•x "≥O@ Ñ~°∞QÆ∞ÃÑ_» å~°∞. H˘kÌ Œ∂~°O =ÚO Œ∞‰õΩ "≥o§

=∞~À PÖ’K«# kâ◊QÍ ™êQÆ∞`å~°∞.

XHõ HõΔ}O XHõ •x g∞ Œ PãHÎ K«∂Ñ≤™êÎ~°∞.

=∞~À HõΔ}O =∞~À ^•xg∞ Œ‰õΩ "åi PÖ’K«# =∞à◊√§ «∞Ok. H˘O « Œ∂~°OPkâ◊QÍ #_»∞™êÎ~°∞.

"≥·Ñ¶ÖÏºÅ‰õΩ D «~°Ç Jã≤÷~° « KåÖÏ q è•Å∞QÍ `À_»Ê_»∞ «∞Ok.

HÍãÎ Hõ+ìO JxÑ≤¿ãÎ KåÅ∞

JHõ _ç À P Ñx ãi.

^•xH Jã≤÷~° ãfiÉèÏ=O, K«OK«Å =∞#ãÎ «fiO, xÅHõ_»ÖËx f~°∞ JO\ÏO.

nxfl Œ∂~°O KÕã∞HÀ"åÖO>Ë WO «=~°‰õΩ K≥ÑC‰õΩ#fl

=∞<À|Å"Õ∞

UÔH·Hõ =∂~°æO.

✦ Hõ+ì"≥∞ÿ#, ã=∞™êº «‡Hõ"≥∞ÿ#, Ñ#∞Å#∞ «Ñ≤ÊOK«∞HÀ"åÅx J#∞‰õΩO\Ï~å?

✦ KÕ¿ã ÉÏ èŒº «Ö’¡, ÃÑ· JkèHÍ~°∞Ö’¡, Ñx "å`å=~°}OÖ’, Ñx ÅHõΔ}ÏÅÖ’U z#fláê\ =∂~°∞ÊÅ#∞ g∞~°∞ JOwHõiOK«ÖË~å?

✦ W+ìOÖËx, Hõ+ì"≥∞ÿ# Ñ#∞Å∞ KÕÜ«∂eû=zÛ# ãO Œ~åƒùÅÖ’ «Å<˘Ñ≤ÊHÍx,=∞~ W «~° âßsiHõ Jãfiã÷ « g∞Ö’ KÀ@∞KÕã∞‰õΩO@∞O^•?

✦ "≥· Œº ÑsHõΔÅ∞, ŒO « ÑsHõΔÅ∞, P.....ÖÏ"å ÕgÅ JÑÊyO « =O\ "å\HW «~°„`å ÑxÉèÏ~°O K≥Ñ≤Ê «Ñ≤ÊOK«∞‰õΩO@∂ LO\Ï~å?

✦ g∞~°∞QÍ g∞‰õΩ x~ÌtOK«∞‰õΩ#fl k#K«~°º#∞ «~°K«∞ LÅ¡OÑ¶≤∞ã∂Î LO\Ï~å?

✦ g∞ "≥·Ñ¶ÖÏºÅ‰õΩ W «~°∞Å g∞ Œ xO ŒÅ∞ "Õ¿ã JÅ"å@∞ LO^•?

✦ Z Œ∞\ "åix xÅnÜ«∞=Åã≤# ã=∞Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® g∞~°∞ "≥#∞HõO["Õã¨∞ÎO\Ï~å?

✦ g∞‰õΩ#fl â◊HÎ ™ê=∞~å÷ºÅ#∞ ÑÓiÎQÍ qxÜ≥∂yOK«_®xH WÑC_»∞ KÕã∞Î#flÑxÖ’ J=HÍâ◊O LO_»_»O ÖË Œx =∞ èŒ# Ñ_»∞ «∂ LO\Ï~å?

✦ q Œº, L^ÀºQÆÑ~°"≥∞ÿ# QÆ_»∞=ÙÅ#∞ "å~Ú^• "Õ¿ãÎ ÉÏQÆ∞O@∞O Œ<Õ PÖ’K«#g∞Ö’ =ã∂Î LO@∞O^•?

g∞‰õΩ D ~°Hõ"≥∞ÿ# |ÅÇ‘Ï# « L#fl^À ÖË À ã=∂ è•<åÅ∞ K≥¿ÑÊ™êÎ~Ú.

«™ê‡ ü *Ï„QÆ «Î!

151 152

45

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

b_»~üx QÆ∞iÎOK«O_ç

<åÜ«∞‰õΩÅ‰õΩ, q<åÜ«∞‰õΩÅ‰õΩ =∞^èŒº `Õ_®#∞ Stephen R Covey J~°÷OKÕã∞HÀ_®xH HOk U_»∞ ã∂„`åÅ#∞ x~å÷iOKå~°∞.

1 .1 .1 .1 .1 . The Distance does not matter : only the first step is difficult.

Œ∂~°O ZO « J#flk „Ñâ◊fl HÍ Œ∞. HÍx "≥Ú Œ\ J_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∞_»OÖ’<Õ Hõ+ì=∞O`åLOk.

2.2.2 .2 .2 . When going gets tough, the tough get going.

#_»Hõ Hõ+ì «~°OQÍ =∂i#ÑÙ_»∞ èŒ$_è»"≥∞ÿ# qâßfiãO L#fl "åà◊√§ =∂„ «"Õ∞QÆ=∞ºO KÕ~°∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

3.3.3 .3 .3 . Things go wrong as they some times will, is but natural.

Ñïã≤÷ «∞Å∞ H¡+ìOQÍ =∂i#Ñ¨Ù_»∞–H˘xfl ™ê~°∞¡ JÖÏ [~°QÆHõ=∂# Œ∞, JkãÇÏ[O ‰õÄ_®.

4.4.4 .4 .4 . The road you trudge seems uphill, still only some will move.

=ÚO Œ∞ •i H˘O_≥Hõ =Åã≤#O «\ H¡+ìOQÍ =∂i#ÑÙ_»∞ ‰õÄ_® #_»Hõ PQÆ Œ∞.5.5.5 .5 .5 . When funds are low and debts are high, a leader stands

still.

x èŒ∞Å H˘~° «, ~°∞}ÏÅ ÉèÏ~°O U~°Ê_ç#ÑÙ_»∞ ‰õÄ_® ã≤÷~°OQÍ xÅ|_»QÆÅQÆ_»OÅHõΔ}O.

6.6.6 .6 .6 . When you want to smile but have to sigh.

#"åfiÅ<Õ PÖ’K«# L<åfl #=fiÖËHõ x@∂ì~°∞Ê =ã¨∞Î#flÑ¨C_»∞, x@∂ì~°∞Ê#∞Jkq∞ÃÑ@ìQÆÅQÍe.

7.7.7 .7 .7 . Rest if you must but don't quit.

«ÑÊxãi J~Ú Õ q„âßOu fã∞HÀ. JO Õ HÍx „ÑÜ«∞`åflxfl, Ñ@∞ì ŒÅ#∞,PHÍOHõΔ#∞ H˘#™êyOK«QÆÅQÍe.

PÖÏO\"å~ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ HÍQÆÅ~°∞.

K«∞@∂ì J#∞‰õÄÅ "å`å=~°}O ÖË Œ#fl PO^Àà◊#`À "≥#∞Hõ_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∞‰õΩ.Z Œ∞~°ÜÕ∞º ã=∞ãºÅ∞ H˘ «Î J=HÍâßÅ#∞ JO ŒKÕ™êÎÜ«∞x QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe.

WO„^Œ^èŒ#ã¨∞ûÖ’x PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# ~°OQÆ∞efl K«∂_®ÅO>Ë =~°¬Ñ¨Ù^è•~°Å#∞™êfiQÆuOKåeûO Õ.

"å Œ#Ö’ <≥QÍæÅO>Ë Q˘O «∞ ÃÑOK«_»O HÍ Œ∞. K«~°º‰õΩ HÍ=Åã≤# q+¨Ü«∞Ñi*Ï<åxfl ãOáêkOK«∞HÀ"åe.

™ê=∞~°÷ºO x~°∂Ñ≤OK«∞HÀ"åÅ<åfl, <åÜ«∞‰õΩ_çQÍ ~å}ÕKåÅ<åfl q„Hõ"£∞™ê~åÉèÏÜü∞ =∂@Å#∞ ≥Å∞ã∞HÀ"åe.

There is no leader. There are no followers. A leader, if one choosesto identify one, has to be a cultivator. He has to provide the requiredenvironment to reach the goal.

JO>Ë

<åÜ«∞‰õΩ_»∞ JO@∂ "Õ~ LO_»_»∞. JÖÏQ <åÜ«∞‰õΩ_çx J#∞ãiOKÕ J#∞K«~°∞Å∞J<Õ "å~°∞ q_çQÍ LO_»~°∞. XHõ "Õà◊ XHõix <åÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ =º=ÇÏiOKåÅO>Ë,J`«#∞ „Ñ¨^è•#OQÍ KÀ^ŒHõâ◊H˜ÎQÍ =∂„`«"Õ∞ LO_®e. x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#fl ÅHΔÍºxfl™êkèOK«_®xH J#∞"≥·# "å`å=~°}Ïxfl, =#~°∞Å qxÜ≥∂QÍxfl ãÔ~·# =∂~°æOÖ’#_çÑ≤OKåeû LO@∞Ok.

ÅHΔÍºxfl ™êkèOKåÅ#∞‰õΩ#fl „ÑÜ«∞ «flO H˘O « =∞Ok ãq∞+≤ìQÍ KÕÜ«∂eû#ãO Œ~åƒùÅÖ’ <åÜ«∞Hõ «fiO J=ã~°=∞=Ù «∞Ok.

JÖÏ\˜ ãÖ Œ~åƒùÅÖ’<Õ q[Ü«∂xH˜ ^ÀÇ¨Ï ŒÑ¨_Õ x|O èŒ#Å∞, ã¨∂„`åÅ#∞~°∂á⁄OkOK«_»O, W «~° ã≤ÉƒOk Ñx f~°∞ ≥#∞flÅ#∞, PÖ’K«<å èÀ~°}∞Å#∞,

153 154

46

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

Œ$HõÊ è•Å#∞ #_çÑ≤OK«_»O ™ê~°kè ÉÏ èŒº «Å∞ J=Ù`å~Ú.

WÖÏ ã¨q∞+≤ ìQÍ ÅHõ Δ º™ê^è Œ#‰õΩ Hõ$+≤ KÕÜ«∞_®xH˜ `À\ ˜ L^ÀºQÆ∞ÅãÇÜ«∞ãÇÏHÍ~åÅ∞, =∞ ŒÌ «∞ J=ã~°=∞=Ù`å~Ú. J «ºO « H©ÅHõ"≥∞ÿ# ãÇÏHÍ~°O,=∞ ŒÌ «∞ ãOáêkOK«_»O Pëê=∂+‘ =º=Ç~°O HÍ Œ∞. JO Œ∞‰õΩ =ÚO Œ∞QÍ =∞#Oã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=Åã≤# ãOÉèÏ~åÅ∞, J¢ãÎ â◊¢™êÎÅ∞ H˘xfl L<åfl~Ú.

<åÜ«∞‰õΩ_»∞ K≥Ñ≤Ê# Ñ#∞Å#∞ ™ê#∞‰õÄÅ Œ$HõÊ èŒO`À W+ìÑ_ç KÕ¿ã q èŒOQÍãÇÏK«~°∞Å#∞ =∞ÅK«∞HÀ"åe. Hõ+ìÑ_ç J~Ú+ìOQÍ "åà◊√§ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ K≥Ñ≤Ê# Ñ#∞Å#∞KÕã≤#@¡~Ú Õ Ñ¶e «O ‰õÄ_® ãO «$Ñ≤ÎHõ~°OQÍ LO_» Œ∞. JÖÏ Jx "åiH ÑÓiÎQÍ=kÖËã≤<å ‰õÄ_® „ÑÜ≥∂[#O LO_» Œ∞. ZO Œ∞HõO>Ë H˘O Œ~°∞ ãÔ~·# =∂~°æ Œ~°≈Hõ «fiOÖËHõáÈ Õ ã «Êùe`åÅ#∞ ™êkèOK«ÖË~°∞. JÖÏ\ "åiH <åÜ«∞‰õΩ_ç =∂~°æ Œ~°≈Hõ «fiOKåÖÏ J=ã~°O.

D ã∂„ «O XHõ "åºáê~° ~°OQÆOÖ’ J~Ú<å, XHõ ãOã÷Ö’ J~Ú<å, WO\˜=º=Ç~åÅ`À ãÇ =∞~ ~°OQÆOÖ’<≥·<å ã=∂#OQÍ =iÎã∞ÎOk. =∞#O XO@iQÍ™êkèOK«ÖËx Ñ¨#∞Å#∞ ã¨=∞+≤ìQÍ ™êkèOKåÅ#∞‰õΩ#fl „Ñü ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’#∞,=º=Ç~°OÖ’#∞, HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’#∞ W «~°∞Å#∞ U^À q èŒOQÍ „ÑÉèÏq «O KÕÜ«∂e."åi #∞Oz "åi =∞ ŒÌ «∞#∞, ãÇÏHÍ~åxfl ãOáêkOz W+ìÑÓiÎQÍ g∞ Ñ#∞Å#∞x~°fiÇ≤ÏOKÕO Œ∞‰õΩ "åix ã#fl ŒúO KÕÜ«∂e.

=∞x+≤x social animal Jx ™ê=∂lHõ âß¢ãÎ"Õ «ÎÅ∞ =º=ÇÏi™êÎ~°∞. J_»qÖ’x[O «∞=ÙÅ∞ U q èŒOQÍ J~Ú Õ XHõ •x =∞#∞QÆ_» =∞~À^•xÃÑ· P è•~°Ñ_ç LO@∞O^ÀJ Õ q èŒOQÍ =∞x+≤ ‰õÄ_® ãOÑ¶∞rqQÍ W «~°∞Å ÃÑ· P è•~°Ñ_»Hõ «ÑÊ Œ∞.

=∞~˘Hõi `À_®Ê@∞ ÖË‰õΩO_® XO@iQÍ r=#Ü«∂<åxfl x~å@OHõOQÍ™êyOK«ÖË=ÚHõ •!

=∞# J=ã~°O W «~°∞Å‰õΩ LO@∞Ok. W «~°∞Å J=ã~°O =∞#‰õÄ LO@∞Ok.

QÆ «OÖ’ Barter System =ã∞Î =∂iÊ_ç q è•#O LO_Õk Hõ •! =∞# ŒQÆæ~°J=ã¨~åxH˜ q∞Oz L#fl^•xx W`«~°∞Å‰õΩ WzÛ "åi ^ŒQÆæ~° #∞Oz =∞#‰õΩ

155

J=ã~°"≥∞ÿ# =ã∞Î=ÙÅ#∞, WÖÏ Ñ~°ãÊ~°O JO ŒKÕã∞HÀ=_»"Õ∞ =ã∞Î=∂iÊ_ç q è•#O„Ñ¨`ÕºHõ`«.

ÑÓ~°fiÑÙ ~ÀAÅÖ’ è•#ºO ÑO_çOKÕ Ô~· «∞ «# ŒQÆæ~° L#fl è•<åºxfl WzÛÑÑC, LÑC, ‰õΩO_»Å∞, Ñâ◊√=ÙÅ∞, WÖÏ Uk HÍ"åÅO>Ë Jk ≥K«∞Û‰õΩ<Õ "å_»∞.‰õΩO_»Å∞ `«Ü«∂~°∞ KÕ¿ã "å_»∞ "å\ ˜x WzÛ `«#‰õΩ HÍ=Åã≤# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ã¨g∞HõiOK«∞‰õΩ<Õ"å_»∞.

ã=∞~°÷=O «"≥∞ÿ# <åÜ«∞Hõ «fiO HÍ~°}OQÍ W Õ ã∂„ «O P è•~°OQÍ \©"£∞Ö’x„Ñü XHõ¯i ™ê=∞~å÷ºxfl, <≥·Ñ¨Ù}Ïºxfl W`«~° =#~°∞Å#∞ optimum ™ê÷~ÚÖ’LÑÜ≥∂yOK«∞‰õΩx Ñ¶e`åÅ∞ ™êkèOK«=K«∞Û#∞.

WO Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ XuÎ_ç ≥zÛ, ÉèíÜ«∞ÃÑ\ì, „ÑÖ’ÉèíÃÑ\ì Ñ#∞Å∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<Õ<åÜ«∞Hõ «fiO ÖË • Ü«∂[=∂#ºO |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ#= Õ#x K≥áêÊe.

JÖÏ J_»¤ •~°∞Ö’¡ ™êkèOKÕ q[Ü«∂Å∞ HõÅHÍÅO ã≤÷~°OQÍ xÅ|_»=Ù JxQÆ∞iÎOK«∞HÀ"åe.

ã`åÎÖËx Ü«∂[=∂<åºÅÖ’ Jã=∞~°∞÷Å∞, Xà◊√§| ŒúHõO L#fl"åàı§ "Õ∞<Õ[~°∞¡QÍLO\Ï~°∞. "åà◊√§ «=∞‰õΩ ÅaèOz# Ñ Œq, JkèHÍ~°O P è•~°OQÍ =∂„ «"Õ∞ W «~°∞ÅÃÑ·ÃÑ «Î#O K≥ÖÏ~Ú™êÎ~°∞.

JÖÏ\ "åi ÇÏÜ«∂OÖ’ HOk L^ÀºQÆ∞Å∞ «=∞ ÑÓiÎ ™ê=∞~å÷ºxfl HÍx,<≥·ÑÙ}Ïºxfl HÍx LÑÜ≥∂yOK«~°∞.

JO Œ∞=Å¡ "åà◊§ Ñx HÍfie\© ‰õÄ_® JO «O «QÍ<Õ LO@∞Ok.

<åÜ«∞Hõ`«fiO JO>Ë–W`«~°∞Å∞ `«=∞‰õΩ `å=Ú ã¨fiK«ÛO^ŒOQÍ–<åÜ«∞‰õΩxP ÕâßÅ#∞ áê\OKÕÖÏ "åiÃÑ· «y#O « „ÑÉèÏ=O K«∂ÑQÆey LO@∞Ok.

ee

156

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

<åÜ«∞Hõ «fi ÅHõΔ}ÏÅ∞JO^Œ~°∂ <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ ~å}ÕK«ÖË~°∞. <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ Z^ŒQÍÅO>Ë H˘xfl

ÅHõΔ}ÏÅ#∞ JÅ=~°∞ÛHÀ"åe. P ÅHõΔ}ÏÅ∞ L#fl =º‰õΩÎÅ#∞ =∂„ «"Õ∞ W «~°∞Å∞J#∞ãï™êÎ~°∞.

"åi P ÕâßÅ<Õ áê\OK«_®xH ã≤ Œú=∞=Ù`å~°∞."åi ã∂K«#Å#∞ «∂K« «ÑÊ‰õΩO_® áê\™êÎ~°∞.

1. ™ê=∞~°÷ºO–=∂#=`«fiOH=ÅO q*Ï#O, <≥·ÑÙ}ºO, J#∞Éèí=O, W «~° J~°›« «Å∞ Jhfl LO>Ë KåÅ Œ∞.QÆ`«OÖ’ ™êkèOz# Ñ¶¨∞# q[Ü«∂Å∞ HÍx, ¿Ñ~°∞ „Ñ¨MÏº`«∞Å∞ HÍxLÑÜ≥∂QÆÑ_»=Ù. Z Œ∞\ "åi qâßfi™êxfl ãOáêkOK«_®xH Wq =∂„ «"Õ∞KåÅ=Ù. J#∞K«~°∞Å#∞ ãO «$Ñ≤Î Ñ~°K«_®xH Wxfl „Ñ ÕºHõ «Å∞ L<åfl <åÜ«∞‰õΩ_ç™ê÷#OÖ’ L#fl =ºHÎ fã∞‰õΩ<Õ x~°‚Ü«∂Å∞ Jxfl ãO Œ~åƒùÅÖ’#∞ „ÑÉèÏq «OKÕÜ«∞ÖË=Ù.Z Œ∞\ "åi x~°‚Ü«∂Å#∞ qâ◊fiã≤Oz#ÑC_»∞ =∂„ «"Õ∞ "å\x ã‘fiHõiOK«_®xHW «~°∞Å∞ ã≤ ŒúOQÍ LO\Ï~°∞.HõhãO JÖÏ\ x~°‚Ü«∂Å HÍ~°}OQÍ =∞# #∞Oz <åÜ«∞‰õΩ_»∞ Ptã∞Î#flkUq∞\’ ≥Å∞ã∞HÀ=_®xH „ÑÜ«∞ufl™êÎ~°∞.JÖÏ J#∞K«~°∞ÅÖ’ qâßfiãO HõÅQÍÅO>Ë,<åÜ«∞‰õΩ_»∞ fã∞‰õΩ<Õ x~°‚Ü«∂Å =Å¡ «=∞‰õΩ ZÖÏ\ Çx [~°QÆ Œ#fl nè=∂"åiÖ’ HõeyOK«QÆÅQÍe.JO`ÕHÍ^Œ∞,<åÜ«∞‰õΩ_ç ã∂K«#Å#∞ áê\OK«_»O =Å¡ ã «Êùe`åÅ#∞, ãfi„ÑÜ≥∂[<åÅ#∞

‰õÄ_® ™êkèOK«QÆÅ=∞#fl qâßfiãO "åiÖ’ ~ÔHuÎOK«QÆÅQÍe.D q+Ü«∞OÖ’ H=ÅO ™êOHuHõOQÍ <≥·ÑÙ}ºO ™ê=∞~°÷ºO LO>Ë KåÅ Œ∞.=$uÎ QÆ∞iOz# è•ºãÖ’ Ñ_ç W «~°∞Å‰õΩ KåÖÏ =ÚYº"≥∞ÿ# H˘xfl =ºHÎQÆ «q+Ü«∂Å∞ =∞# Œ$+≤ìÖ’ Ñ_»=Ù.P ÕâßÅ∞ *Ïs KÕã≤ Ñ#∞Å∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åÅ<Õ „ÑÜ«∞ «flO =∞OzkHÍ Œ∞.JO Œ∞‰õΩ | Œ∞Å∞QÍ, Z=i`À ZÖÏ\ Ñ#∞Å∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åÅ#∞ ‰õΩO@∞<åfl"≥∂"åi<Õ ãÅÇÅ∞ J_çy#@∞¡ J_»∞QÆ∞ «∂, "å~°∞ UO KÕÜ«∂Ö’, ZÖÏ KÕ¿ãÎÑ¶e «O LO@∞O^À, U ÉÏ èŒº «Å#∞ Z=~°∞ x~°fiÇ≤ÏOKåÖ’–"åi KÕ Õ K≥Ñ≤ÊOKÕ„ÑÜ«∞ «flO KÕÜ«∞_»O KåÖÏ =∞Ozk.=∞Oz Ñ#∞Å∞ KÕã≤# "åà◊§x Jaè#OkOK«O_ç.`À\"åiÃÑ· P Œ~åaè=∂<åÅ#∞ K«∂Ñ≤OK«O_ç."åiH Jxfl q+Ü«∂Ö’¡#∞ ãÇÜ«∞ Ñ_»O_ç."åiÖ’ XHõ~°∞QÍ =∞ãÅ∞ «∂ "åi „¿Ñ=∞ qâßfiãO ™⁄O «O KÕã∞HÀO_ç.WO Œ∞HÀãÖ g∞ J#∞K«~°∞Å Ñ¨Ù\ì# ~ÀAÅ∞ ŒQÆæ~° #∞Oz "åi =ºHÎQÆ «=∞ èŒ∞~° HõΔ}ÏÅÖ’, P"Õ Œ<åÉèíi « ã=∞Ü«∂Ö’¡ áêÅ∞ÑOK«∞‰õΩO@∂, "åi QÆ «J#∞Éèí"åxfl, ™êkèOz# q[Ü«∂Å#∞ QÆ∞~°∞ÎKÕã≤ Jaè#Okã¨∂Î "åi`À=∂#ã≤HõOQÍ =∞"Õ∞HõO HõO_ç.=∞#O ãq∞+≤ìQÍ KÕÜ«∞ ŒÅz# HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ „Ñu XHõ i áê„ «, contribu-

tion ZO « =ÚYº"≥∞ÿ#^À "åiH J~°÷=∞Ü≥∂º q èŒOQÍ "åiH q=iOK«QÆÅQÍe.

2. =ºHÎQÆ « qâ◊fiãhÜ«∞ «JÖÏO\˜ =º‰õΩÎÅx W`«~°∞Å∞ qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. "åi P^ÕâßÅ<Õ W`«~°∞Å∞„uHõ~°}â◊√kúQÍ J#∞ãiOK«_®xH ã≤ ŒúOQÍ LO\Ï~°∞. «=∞‰õΩ ~°HõΔ} LO@∞O Œ<Õ#=∞‡HõO "åiÖ’ U~°Ê_®e. «=∞‰õΩ P ÕâßÅ∞ WzÛ «=∞ KÕ « Ñx KÕ~ÚOK«∞‰õΩO@∞#fl "åiH ~°ÇÏãº Z*O_®Å∞ ÖË=<Õ #=∞‡HõO ‰õÄ_® "åiÖ’ HõÅQÍe."åiKÕ « «ÑC_»∞ Ñ#∞Å∞ KÕ~Ú™êÎ~°<Õ ÉèíÜ«∞O HõÅQÆ‰õÄ_» Œ∞.

157 158

47

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

JÖÏ J#∞K«~°∞ÅÖ’ #=∞‡HõO HõÅQÍÅO>Ë <åÜ«∞‰õΩ_»∞ Jxfl ã=∞Ü«∂ÅÖ’#∞"åãÎ"åÅ∞ K≥áêÊe. XHõ~°HõOQÍ ã «º"åk J~Ú LO_®e.WzÛ# Çg∞Å#∞ xÅÉ@∞ìHõ<Õ ãfiÉèÏ=O LO_®e.=∂@ xÅÉ@∞ì‰õΩ<Õ ãfiÉèÏ=O W «~°∞Å ÃÑ· J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# „ÑÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤ã∞ÎOk."åi qâßfi™êxfl ãOáêkOK«QÆÅ∞QÆ∞ «∞Ok.x+ÊHõΔáê «OQÍ LO_»_»O. q[Ü«∂=HÍâßÅ#∞ J<Õfi+≤ã∂Î, ã=∞ãºÅ∞ ZÖÏO\qZ^Œ∞Ô~·<å q[Ü«∂xH˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕ¿ã Ñïëê¯~° =∂~åæÅ#∞ QÆ∞iÎã¨∂Î z`«ÎKåOK«ÅºO ÖË‰õΩO_® xÅHõ_»QÍ LO_»QÆÅQÍe.J Õ =ºHÎQÆ « qâ◊fihÜ«∞ «.

3. J_»∞QÆ∞*Ï_»Å∞ K«∂Ñ≤OKåe™ê è•~°}OQÍ „Ñu "åiH© Z=~À XHõ~°∞ P Œ~°≈=¸~°∞ÎÅ∞, =∂~°æ Œ~°≈‰õΩÅ∞,ã∂ÊùiÎ • «Å∞QÍ LO\Ï~°∞. H˘O ŒiH QÍOnè, =∞iH˘O ŒiH <Õ år, WOHÍW «~°∞Å‰õΩ «e¡ ŒO„_»∞Å∞, ÖË • ãxflÇ≤Ï « ¿ãflÇ≤Ï «∞Å∞ ™êkèOz# q[Ü«∂Å∞,J#∞ãïOKÕ „Ñ¨=~°Î#, PK«iOz K«∂¿Ñ q^è•<åÅ∞ ã¨∂ÊùiÎx™êÎ~Ú. =∞`«qâßfi™êÅ #∞Oz "≥Ú ŒÅ∞H˘x Œ∞ã∞ÎÅ∞ "Õã∞HÀ=_»O =~°‰õΩ z#fl «#O #∞OzZ=~À XHõix J#∞Hõiã∂Î<Õ LO\Ï~°∞.z#fl «#O #∞Oz =∞#O ZO Œi"À =∂@Å∞ qO\ÏO. =∞Ô~<Àfl ãOÑ¶∞@#Å∞K«∂ã≤ LO\ÏO. Z=~À XHõix J#∞HõiOz LO\ÏO.W^Õ Ñ¨^ŒúuÖ’ <åÜ«∞‰õΩ_çx J#∞ãïOKåÅ<Õ PÖ’K«# HÕk ã≤|ƒOkÖ’HõeyOKåe.ZÖÏ =º=ÇÏi¿ãÎ J#∞K«~°∞Å∞, ãÇÏK«~°∞Å∞ å=Ú ‰õÄ_® J Õ q èŒOQÍ LO_®ÅxPHÍOHΔ™êÎ~À P q èŒOQÍ <åÜ«∞‰õΩ_ç f~°∞ LO_®e.<åÜ«∞‰õΩ_»∞ «# ŒQÆæ~°‰õΩ =KÕÛ „Ñu XHõ i`À Q“~°=„Ñ ŒOQÍ, Q“~°=hÜ«∞OQÍ,Pf‡Ü«∞OQÍ, Jaè=∂#OQÍ „Ñ=iÎ¿ãÎ HOk ã≤|ƒOk ‰õÄ_® J Õ q èŒOQÍ„Ñ=iÎOKåÅx QÆ∞iÎ™êÎ~°∞.ãÖã¨÷ =#~°∞Å#∞ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕ¿ãÎ "åà◊√§ J^Õ =∂~åæxflJ#∞ãï™êÎ~°∞.

<åÜ«∞‰õΩ_»∞ ã=∞Ü«∞áêÅ# áê\¿ãÎ "å~°∞ áê\™êÎ~°∞. ÖË • "åà◊√§ ‰õÄ_®áê\OK«~°∞.WÖÏ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ J#fl =ºHÎ U q èŒOQÍ LO_®Ö’ LO_»‰õÄ_» À QÆ=∞#OÖ’LOK«∞‰õΩO@∂<Õ J„Ñ=∞ «∞Î_Õ „Ñ=iÎOKåe.z#fl Ñ≤Å¡Å∞ U q èŒOQÍ «=∞ ÃÑ ŒÌÅ#∞ J#∞Hõi™êÎ~À HOk L^ÀºQÆ∞Å∞ ‰õÄ_®J Õ q èŒOQÍ «=∞ <åÜ«∞‰õΩ_çx J#∞Hõi™êÎ~°∞.Ü«∞ è•~å*Ï « è• „Ñ[ Jx JO Œ∞H ÃÑ ŒÌÅ∞ ã∂„fHõiOKå~°∞.«e¡ ŒO„_»∞ÅÖ’ Œ∞~°∞ã∞ «#O, kèHÍ¯~° èÀ~°}, JÇÏOHÍ~° ãfiÉèÏ=O LO>Ë

Ñ≤Å¡Ö’¡ J"Õ ÅHõΔ}ÏÅ∞ „Ñ|Å=∞=Ù`å~Ú. ÃÑ ŒÌÖ’¡x Œ∞~°Å"å@∞¡–ã≤QÆÔ~\ò åQÆ_»O,=∞O Œ∞ H˘@ì_»O =O\q–Ñ≤Å¡Å#Ω ‰õÄ_® „¿Ñ~Ñ≤™êÎ~Ú.J#∞K«~°∞Å∞ ‰õÄ_® J Õ q èŒOQÍ <åÜ«∞‰õΩ_çx J#∞ãi™êÎ~°∞.

4. ÉèÏ=™ê~°∂Ñ¨º`«J#∞K«~°∞Å‰õΩ P ÕâßÅ∞ *Ïs KÕ¿ã ã=∞Ü«∞OÖ’ W «~°∞Å∞ «#‰õΩ ZÖÏO\˜«=∞‰õΩ JÖÏ\ P ÕâßÅ∞ W¿ãÎ áê\OKÕ =ÚO Œ∞ ZÖÏ\ PÖ’K«#Å‰õΩ P™ê¯~°O

LO@∞O^À "å\x <åÜ«∞‰õΩ_»∞ QÆ∞iÎOK«QÆÅQÍe.H˘_»∞‰õΩ ÖË • ‰õΩ=∂Ô~Î ™ê÷#OÖ’ «e¡ ŒO„_»∞Å∞, L^Àºy ™ê÷#OÖ’ JkèHÍi,ÉèÏ=™ê~°∂Ñº «#∞ JO Œ∞HÀ"åe."åºáê~°O KÕ¿ã "å~°∞ `å=Ú qxÜ≥∂QÆ^•~°∞Å ™ê÷#OÖ’ LO>Ë ZÖÏ\˜QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞ „Ñ¨=~°Î# Pt™êÎ~À "å\˜x QÆ∞iÎOz, =ÚO^Œ∞QÍ<Õ PÖ’zOzx~°‚~ÚOK«∞‰õΩx áê\ã∂Î LO_®e."åi PÖ’K«<å „ã=Oux QÆ∞iÎOK« QÆÅQÍe."åi ÉèÏ"å"ÕâßÅ#∞ ™êfi#∞Éèí"åxH ≥K«∞ÛHÀQÆÅQÍe."åi =Ü«∞ã¨∞û, J#∞Éèí"åÅ∞, Pâ◊Ü«∂Å∞, PHÍOHõΔÅÖ’x "åã¨ÎqHõ`«#∞J=QÍÇÏ# KÕã∞HÀ"åe.WÖÏ PÖ’K«<å „ã=OuÖ’ À\ ãÇÏK«~°∞Å`À =∞"Õ∞HõO HÍ=_»O <åÜ«∞‰õΩxHLO_®eû# L «Î=∞ ÅHõΔ}O.

159 160

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

5. J «∞º#fl « „Ñ=∂}ÏÖË ÅHõΔ ºOQÍ...=∞#‰õΩ J<å~ÀQÆºOQÍ LO>Ë "≥· Œ∞º_çx ãO„Ñk™êÎO. K«\ÏìÅ`À =º=ÇÏiOK«=Åã≤#ÑC_»∞ <åºÜ«∞âß¢ãÎ"Õ «ÎÅ ãÅÇÅ#∞ HÀ~°∞‰õΩO\ÏO.WO\’¡ q Œ∞º ü ãO|Okè « ã=∞ãºÅ∞ Z Œ∞Ô~· Õ ZÅ¢H©ì+≤Ü«∞<£#∞ ãO„Ñk™êÎO.WÖÏ "Õ~fi~°∞ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ‰õΩ "Õ~fi~°∞ xÑÙ}∞Å ãÇÜ«∞O fã∞‰õΩO\ÏO.U q+Ü«∞OÖ’ Z=i ™êÜ«∞O HÀi<å "å~°∞ P q+Ü«∞OÖ’ «=∞ â◊HÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞,<≥·ÑÙ}Ïºxfl ÑÓiÎQÍ qxÜ≥∂yOKåÅx Pt™êÎO.J Õ q èŒOQÍ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ «# ãÇÏK«~°∞Å #∞Oz L#fl « „âı} „Ñ=∂}ÏÅ`À‰õÄ_ç# Ñ¶e`åÅ#∞ ™êkèOK«_®xH JkèHõ „áê è•#º «x"åfie.=∞#O ™êkèOKÕ Ñ¶e`åÅ „Ñ=∂}ÏÅ#∞ QÆ∞iÎOK«_®xH XHõ z#fl ã∂„ «OŒ$+≤ìÖ’ LOK«∞HÀ"åe.

Average result ™ê è•~°} ãQÆ@∞ Ñ¶e «O–JO>Ëthe best of worst J è•fi#flO HÍ Œ∞ HÍx "≥∞~°∞QÆ∞HÍ Œ∞.worst of best "≥∞~°∞ÔQ·# ™ê÷~Ú Hõ<åfl J èŒ=∞™ê÷~Ú.J#fl "åã¨Î"åxfl Z\˜ì Ñ¨iã≤÷`«∞ÅÖ’#∞ =∞~°záÈ~å^Œ∞. <åÜ«∞‰õΩ_ç ÅHõΔ ºOW"ÕgHÍ Œ∞. J «∞º#fl « ™ê÷~Ú „Ñ=∂}ÏÅÃÑ·<Õ LO_®e.

WÖÏ „ÑÜ«∞uflOK«O_ç1. <åÜ«∞‰õΩ_çQÍ Z^ŒQÆ_®xH˜ LO_»=Åã≤# ÅHõΔ}ÏÅ∞ JÅ=~°K«∞HÀ=_®xH˜

„Ñ¨Ü«∞uflOK«O_ç.2. P ÕâßÅ∞ *Ïs KÕÜ«∞_»O "Õ~°∞. W «~°∞Å ãÇÜ«∞ãÇÏHÍ~åÅ#∞ JO Œ∞HÀ=_»O

"Õ~°∞. JO Œ∞‰õΩ ã≤ ŒúOQÍ LO_»O_ç.3. W`«~°∞Å#∞ PHõ@∞ì‰õΩ<Õ q^èŒOQÍ =∂\Ï¡_»_»"Õ∞ HÍ^Œ∞, W`«~°∞Å =∂@Å#∞

q#_®xH ‰õÄ_® PãHÎ K«∂Ñ≤OK«O_ç.

¿ã"åÉèÏ"åÅ∞–L#fluH˜ ™Èáê<åÅ∞=∂#= ¿ã= =∂ èŒ= ¿ã= J<åfl~°∞ ÃÑ ŒÌÅ∞.Do unto others as you would like others do unto you

LÑ¨HÍ~°O JO>Ë ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_ç# "åiH˜ „Ñ¨uQÍ „Ñ¨`«∞ºÑ¨HÍ~°O KÕÜ«∞_»OQ˘ÑÊHÍ Œ∞. JÑHÍiH ‰õÄ_® LÑHÍ~°O KÕÜ«∂Å#flk =∞ÇÉèÏ~° «OÖ’x XHõ ã∂HÎ.

W «~°∞Å‰õΩ ãÇÜ«∞O KÕÜ«∞_»OÖ’#∞, ¿ã=KÕÜ«∞_»OÖ’ L#fl «$Ñ≤Î =∞~À q èŒOQÍá⁄O Œ_»O ™ê èŒºO HÍ Œ∞.

„Ñu Ñ¶ÅO PtOK«‰õΩO_® KÕÜ«∞_»O =∂#= [#‡Ö’x L «Î=∞ QÆ∞}O.Z=Ô~·<å ã~ ã=∂[OÖ’ `À\ "åi #∞Oz ™ê#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# Q“~°= „Ñu+ìÅ∞

ãOáêkOK«∞HÀ"åÅO>Ë W «~°∞Å‰õΩ ¿ã=KÕÜ«∞_»"Õ∞ ~å[=∂~°æO.Ü«∂O„uHõOQÍ, U^À "≥Ú‰õΩ¯|_çH, „ÑÜ«∞ «fl ÑÓ~°fiHõOQÍ ¿ã= KÕÜ«∞_»O ZÑC_»∂

W «~°∞Å =∞#ã∞Å#∞ PHõ@∞ìHÀÖË Œ∞.JÖÏ\ Hõ$„u=∞ =º=Ç~°O ¿ã=QÍ QÆ∞iÎOÑÙ á⁄O ŒÖË Œ∞.=∞ Œ~ü è≥i™êû#∞ QÆ∞~°∞Î KÕã∞HÀO_ç. «# ¿ã"å „Ñ=$uÎ HÍ~°}OQÍ<Õ P"≥∞

HÀ\Ï¡k ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ ÇÏ$ ŒÜ«∞OÖ’ Q“~°=hÜ«∞"≥∞ÿ# P~å èŒ<å ÉèÏ"åxfl ã∞ã≤÷~°OKÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.

=∞Ç`å‡QÍOnè ¿ã"å Œ$HõÊ èŒ"Õ∞ =ÚO Œ∞QÍ ŒHΔ} P„Ñ¶≤HÍÖ’ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅÇÏ$ ŒÜ«∂Å#∞ ^ÀK«∞‰õΩOk.

Q“ «=∞ |∞ Œ∞ú_»∞ PÜ«∞# J#∞K«~°∞Å∞ `À\ x~°∞¿Ñ ŒÅ, JÉèÏQÆ∞ºÅ, n#∞Å,|ÅÇ‘Ï#∞Å#∞ P Œ∞HÀ=_»O =Å¡<Õ Õâ◊ ÕâßÅ‰õΩ "åi MÏºu "åºÑ≤OzOk.

¿ã= KÕÜ«∞_»OãfiÉèÏ=O HÍ"åe„¿Ñ=∞ J#∞~åQÆO ãÇÏ[OQÍ HõxÑ≤OKåe.ŒÜ«∞, ãÇÏ#O, ™ê#∞Éèí∂u x~°O «~°O =ºHÎ «fiOÖ’ ÉèÏQÆO HÍ"åe.

161 162

48

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

™ê#∞Éèí∂u HÍ Œ∞.Hõeã≤ ™êkèOK«_»O.¿ã= J#flk *Ïe`À HÍ Œ∞ KÕÜ«∂eûOk. ãÇÏ$ ŒÜ«∞O`À. Z Œ∞\ "åi Hõhflà◊√§

«∞_»=_»O HÀãO.z#flz#fl ™êÜ«∂ÅH Hõ$ «[ « K≥ÑÊÖËx =ºHÎ ÃÑ ŒÌ ÃÑ ŒÌ ãÇÜ«∂Å#∞ ã‘fiHõi™êÎ_»∞,

HÍx Hõ$ «[ « K«∂ÑÖË_»∞. W=fi_»O KÕ «<≥·#"å_Õ, ã‘fiHõiOK«_®xH J~°›_»=Ù`å_»∞.WKÕÛ"å_»∞ „ÑuÑ¶ÅO Pt¿ãÎ ^•xfl ¿ã= KÕÜ«∞_»O J#ÖËO.Jk "åºáê~°O J=Ù «∞Ok. Ñk=∞OkÖ’ =∞#O XHõ~°∞QÍ L<åfl, Ñk=∞OkH

<åÜ«∞‰õΩ_çQÍ L<åfl, =∞#O JOkOKÕ ãÇÏHÍ~°O =∞#‰õΩ ã «Êùe`åÅ#∞ JOkã∞ÎOk.=∞#O x~°fiÇ≤ÏOKåeû# q^èŒ∞Å∞, ÉÏ^èŒº`«Ö’¡ ÉèÏQÆOQÍ =∂„`«"Õ∞ HÍHõ,

`À\"åi`À, D „ÑÑOKåxH, =∞# K«∞@∂ì L#fl ã=∂*ÏxH W «~°„`å JOkOKÕ¿ã=Å‰õΩ «ÑÊHõ „Ñu ãÊO Œ# LO@∞Ok.

^•xx „ÑuÑ¶ÅO–Ñ¶e «O Jx J#∞HÀ~å Œ∞. ZO Œ∞HõO>Ë ãOÑ¶∞rq W «~°∞ÅÃÑ·P è•~°Ñ_ç rqOK«_»O ™ê=∂lHõ èŒ~°‡O.

"åãÎ"åxH Ñ≤_çÔH_»∞ QÆ∞O_≥Ö’ =∞# ‰õΩ@∞O| ãÉèí∞ºÅ Ñ@¡, ãxflÇ≤Ï «∞Å Ñ@¡,„¿Ñ=∂#∞ ~åQÍÅ∞ ÑÓiÎQÍ xO_çáÈ~Ú LO\Ï~Ú. |Çïâß "å\Ö’ =∞iH˘O ŒiH™ê÷#O ^˘~°Hõ Œ#∞‰õΩO\Ï~°∞.

x[O HÍ Œ∞. =∞#Ö’ W «~°∞Å‰õΩ WKÕÛ „áê è•#ºO JO « ã¨fiÅÊO. "åiH˜ÇÏ$ ŒÜ«∞OÖ’ „Ñ"Õâ◊O LO_» Œ∞. =∞#O W=fiO.

=∞i H˘O^ŒiH˜ W`«~°∞Å W|ƒO^Œ∞Å∞ Jã¨Å∞ HõxÑ≤OK«=Ù. "åiH˜ Uq+Ü«∞OÖ’<≥·<å `À_»Ê_ç Õ, ãÇÜ«∞Ñ_ç Õ «=∞‰õΩ ZÖÏ\ „ÑuÑ¶ÅO LO@∞O^•J#fl PÖ’K«# =ÚO Œ∞QÍ «Ö «∞Î «∞Ok.

¿ã= KÕÜ«∂ÅO>Ë QÆ∞O_≥ HÀ@Ö’ ZO « "Õ∞~°‰õΩ MÏm =ÙO@∞O Œ<Õk „Ñâ◊flHÍ Œ∞. ¿ã"åÉèÏ"åxH ÇÏ$ ŒÜ«∞OÖ’ LO_Õ MÏm ZO « J#flk Ñiq∞u HÍ Œ∞.

=∞#Ö’ P`«‡Q“~°=O ã¨=∞$kúQÍ L#flÑ¨C_Õ W`«~°∞Å Hõ+¨ ìã¨∞MÏÅ#∞ãÇÏ$ ŒÜ«∞O`À J~°÷O KÕã∞HÀQÆÅO. Jk Ö’Ñ≤¿ãÎ =∞#Ö’ #∂º#`å ÉèÏ=O, â◊¥ãº`åÉèÏ=O KÀ@∞KÀã¨∞‰õΩO@∞Ok. W`«~°∞Å Ñ¨@¡ ™ê#∞Éèí∂u K«∂Ñ≤OKåeû# =∞#ÇÏ$ ŒÜ«∞O «#ÃÑ· å<Õ ™ê#∞Éèí∂u K«∂Ñ≤OK«∞‰õΩO@∞Ok.

` «# ÃÑ ·< Õ *ÏeK«∂Ñ ≤ã ¨ ∞ ÎOk. JÖÏ\ ˜ "å~ ° ∞ ¿ã"å É è Ï=O ZÖÏK«∂Ñ≤OK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞?

"≥· Œ∞º_»∞ Ñiq∞ « "Õà◊Å∞ áê\¿ãÎ "åºkèÑ‘_ç «∞Å‰õΩ ZÖÏ zH «û KÕÜ«∞QÆÅ_»∞?„áê} Éè íÜ«∞O L#fl áÈbã¨∞ „Ñ¨[Å ^è Œ#, =∂# „áê}ÏÅ#∞ ZÖÏ

HÍáê_»QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞?Ñ≤Å ¡Å#∞ „ ¿Ñq∞OK«Ö Ëx Láê^è•ºÜ«Ú_»∞ "åiH˜ ã ¨<å‡~å æxfl ZÖÏ

K«∂Ñ≤OK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞?ÅHõΔ º™ê èŒ‰õΩ_»∞ ‰õÄ_® W «~° ™ê èŒ‰õΩÅ‰õΩ, «# KÕÜ« « J=ã~°"≥∞ÿ# "åiH

KÕ~Ú JOkOK«ÖËHõáÈ Õ, J «xH `À_»Ê_ÕO Œ∞‰õΩ Z=~°∞ =ÚO Œ∞H˘™êÎ~°∞?WzÛÑÙK«∞ÛHÀ=_»O ãOÑ¶∞rq áê\OK«=Åã≤# „Ñ èŒ=∞ ã∂„ «O.W «~°∞Å‰õΩ W¿ãÎ<Õ =∞#‰õΩ =∞~˘Hõ~°∞ W™êÎ~°∞. Wk ^•#O HÍ Œ∞.Wk XHõi ŒÜ«∂aèHõΔHÍ Œ∞.ãÇÏHÍ~°O.

≥Å∞QÆ∞ ÉÏÅÅ Õ[OK≥<≥·flÖ’ ÉÏÖÏÅ "Õ∞ è•â◊HÎ, QÆ}˜ « âß¢ãÎ Ñï*Ï˝<åxfl Ñ¨sHΔOK«_®xH˜ x~°fiÇ≤ÏOz#

JO`«~å˚fÜ«∞™ê÷~Ú áÈ\ ©ÅÖ’ J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞ `≥Å∞QÆ∞ ÉÏÅÅ∞ `≥Å∞QÆ∞ "åiÉÏ=Ù\Ï#∞ ZQÆ∞~° "Õâß~°∞.

Ñ¨^è•flÅ∞QÆ∞ ^ÕâßÅ‰õΩ K≥Ok# 3200 =∞Ok ÉÏÅ ÉÏeHõÅ∞ D áÈ\©ÅÖ’áêÖÁæ<åfl~°∞. "≥Ú «ÎO 11 ™ê÷~ÚÅÖ’ áÈ\©Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞.

q[Ü«∞O ™êkèOz# ÉÏÅÉÏeHõÖ’¡ #Å∞QÆ∞~°∞ ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £‰õΩ K≥Ok# "å~°∞HÍQÍ,XHõ~°∞ HÍH˜<å_»‰õΩ K≥Ok#"å~°∞. HÍH˜<å_» ã¨g∞ÑÖÖ’x <åQÆ=∞e¡ `À@‰õΩ K≥Ok#ÉÏÅ∞_»∞ Zãπ.ÔH.=∞h+π, ÔH.q. ÉèÏ~°æ=, =∂hfiâ◊~°‡, Hõ$+‚ JQÆ~åfiÖò, Zãπ. ãÖ`À+πÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£‰õΩ K≥Ok#"å~°∞.

"≥Ú`«ÎO g∞^Œ ~å„ëêìxH˜ K≥Ok# 400 =∞Ok áÈ\©ÅÖ’ áêÖÁæ#QÍ, 131=∞Ok U^À XHõ "≥∞_»Öò#∞ ™⁄O «O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.

163 164

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

¿ã=–aè#fl~°∂áêÅ∞ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞, q∞„`«∞Å∞, ÖË^• =∞Ô~=i<≥·<å ã¨ˆ~ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕÜ«∞_®xH˜

ãÇÏ$ ŒÜ«∞O`À ‰õÄ_ç# ¿ã=Å‰õΩ „Ñ`åº=∂flÜ«∞O =∞~˘Hõ\ ÖË Œ∞. «y# =¸ÅºOK≥e¡Oz ¿ã=Å∞ JO Œ∞‰õΩ<Õ qxÜ≥∂QÆ •~°∞Ö·<å, g∞`À Hõeã≤ Ñx KÕ¿ã ãÇÏŸ^ÀºQÆ∞Ö·<å, ãxflÇ≤Ï « |O èŒ∞=ÙÖ·<å ¿ã"å ÉèÏ=O`À `À_»Ê_»_»"Õ∞ ãÔ~·# =∂~°æO.

W «~°∞Å#∞ „ÑÉèÏq «O KÕÜ«∞_®xH J<ÕHõ Ñ Œú «∞Å∞<åfl~Ú.

✦ L^ÀºQÆ HÍ~°º„Hõ=∂Å, q èŒ∞Å x~°fiÇÏ}Ö’ ÑÓiÎ ™ê=∞~å÷ºxfl â◊HÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞LÑ¨Ü≥∂yOK«_»O.

✦ qxÜ≥∂QÆ •~°∞_ç JOK«<åÅ‰õΩ q∞Oz# ¿ã=Å#∞ JOkOK«_»O.

✦ Jã¨fiã¨∞÷Ö· L#fl |O èŒ∞=ÙÅ∞, q∞„ «∞Å∞ ÖËHõ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∞ á¶È<£Ö’ J~Ú<åÑ~å=∞i≈OK«_»O, J=ã~°"≥∞ÿ# ™êÜ«∂xfl JOkOK«_»O.

✦ q∞„ «∞Å∞ HõëêìÖ’¡ L#fl ã=∞Ü«∞OÖ’ "åi ã=∞ãºÅ#∞ ≥Å∞ã∞‰õΩx ™ê#∞Éèí∂u`ÀJ=ã~°"≥∞ÿ# ãÇÜ«∂xfl, Jk U ~°∂ÑOÖ’<≥·<å ã~ JOkOK«_»O.

✦ WO\’¡ =∞# Ñ≤Å¡Å‰õΩ Ç"£∞=~ü KÕ~ÚOK«_»OÖ’, P@ áê@Ö’¡ ãÇÏHõiOK«_»O,«e¡ ŒO„_»∞Å‰õΩ, Pf‡Ü«ÚÅ‰õΩ `À_»∞QÍ xÅ=_»O.

✦ ^• «$ «fi ãOã÷Å‰õΩ qiqQÍ Pi÷Hõ ãÇÜ«∞O JOkOK«_»O.

✦ „Ñ*ÏÇ≤Ï «, ™ê=∂lHõ, è•i‡Hõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ K«∞~°∞QÍæ áêÖÁæ#_»O.

✦ W «~°∞Å q[Ü«∂Å#∞, ™êkèOz# Ñ¶e`åÅ#∞ Jaè#Okã∂Î "å\x ™êkèOK«_»OÖ’ Z Œ∞~À¯=Åã≤# ã"åà◊§#∞ ãq∞+≤ìQÍ Z Œ∞~À¯=_»O.

✦ =∞# ãÇÏK«~°∞Å∞ TÇ≤ÏOK«x HÀ}OÖ’ KÕÜ« «#∞ JOkOK«_»O.

✦ ÑÓ~°fi ÑiK«Ü«∞O ÖËx "åi`À ‰õÄ_® ÇïO^•QÍ Q“~°=„Ñ ŒOQÍ =º=ÇÏiOK«_»O.

ãz<£ „Ñ ÕºHõ «Ô~O_»∞ ŒâßÉÏÌÅ áê@∞ xifi~å=∞OQÍ „HÔH\ò „H©_®~°OQÍxH qâı+OQÍ ¿ã=

ÅOkOz# ãz<£ QÆ∞iOz ZO Œ~À Z<Àfl ~°HÍÅ „Ñâ◊OãÅ∞ ‰õΩiÑ≤™êÎ~°∞. q=∞i≈OKÕ"åà◊§‰õÄ Ö’@∞ÖË Œ∞.

ÃÑ¶¶~ÚÖ·# „Ñu™ês Ô~\ìOz# L`åûÇÏO`À q[Ü«∞™Èáê<åÅ ÃÑ·H Œ∂ã∞‰õΩáÈ=_»O ãz<£ ÃãÊëêe\©. JO «HõO>Ë Q˘ÑÊ q+Ü«∞O HÀ@∞¡ ãOáêkOz<å, ÔHÃÑì<£Ñ ŒqáÈ~Ú<å, iHÍ~°∞¤ÅÃÑ· iHÍ~°∞¤Å∞ ™êkèOz<å, Ñ¶∞’~°OQÍ qÑ¶Å"≥∞ÿ<å ãz<£<À@ Hõ~°∞‰õΩ =∂@ q#Ñ_» Œ∞.

J «x „Ñ=~°Î#Ö’ ÇïO^• «#O `˘ÅyáÈ Œ∞.

ã‘xÜ«∞~üÅÖ’ ExÜ«∞~üQÍ, ExÜ«∞~üÅÖ’ ã‘xÜ«∞~üQÍ JO Œi Ñ@¡ Jaè=∂#OP Œ~°} K«∂Ñ≤ã∂Î KÕ «<≥·# ™êÜ«∞O KÕÜ«∞_»O ãz<£ qÅHõΔ} ÅHõΔ}O.

J «x =ºHÎ «fiO =∞#O WO « =~°‰õΩ K≥ÑC‰õΩ#fl ¿ã"å ÉèÏ=#‰õΩ ãÔ~·# L^•ÇÏ~°}Hõ^Œ∂!

„¿Ñq∞OKÕ ÇÏ$ ŒÜ«∞"Õ∞ ¿ã= KÕÜ«∞QÆÅ Œ∞.

P Œ~åaè=∂<åÅ#∞ HÍ~åºK«~°}Ö’ K«∂Ñ≤OK«_»"Õ∞ ¿ã= ãfi~°∂ÑO–=∞ Œ~ü ä≥i™êû

WÖÏ „ÑÜ«∞uflOK«O_ç✦ =∞~˘HõiH H˘O « "Õ∞~°ÔH·<å „ÑÜ≥∂[#O HõeyOKÕ Ñx KÕÜ«∞_»O k#K«~°ºÖ’

ÉèÏQÆOQÍ =∂~°∞ÛHÀO_ç. Jk ‰õÄ_® ZÖÏ\ „Ñu Ñ¶ÅO PtOK«‰õΩO_®!

✦ ™ê èŒº"≥∞ÿ Õ J=ã¨~°"≥∞ÿ# P~°∞ÎÅ‰õΩ, JÉèÏQÆ∞ºÅ‰õΩ ™êÜ«∞O KÕ¿ã "å~°∞ Z=~À≥eÜ«∞‰õΩO_® QÆ∞ÑÎ •#O JOkOKÕO Œ∞‰õΩ „ÑÜ«∞uflOK«O_ç.

165 166

49

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

✦ q èŒ∞Å x~°fiÇÏ}Ö’ x*Ï~ÚfQÍ g∞ Ñxf~°∞ ~åtx, "åã≤x ãg∞HΔOK«∞HÀO_ç.J=ã~°"≥∞ÿ# =∂~°∞ÊÅ∞, KÕ~°∞ÊÅ‰õΩ «~°K«∞KÀ@∞ W=fiO_ç.

✦ Ü«∞[=∂#∞Å‰õΩ, ÃÑ· JkèHÍ~°∞Å‰õΩ, ãÇÏK«~°∞Å‰õΩ h #∞Oz "å~°∞ PtOz#^•xHõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ<Õ Ñ¶ ¨e`åÅ#∞ ™êkèOz K«∂Ñ≤ã ¨∞ Î<åfl~À ÖË^ÀÑijeOK«∞‰õΩO@∂ LO_»O_ç.

✦ WO\’¡ ‰õΩ@∞O| ãÉèí∞ºÅ q+Ü«∞OÖ’ ã=Úz « <åºÜ«∞O KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞ «∞<åfl~åÖË • Jx P «‡ ÑijÅ#‰õΩ J=HÍâ◊O W=fiO_ç.

✦ ã=∂[OÖ’ XHõ_»∞QÍ, `À\ "åi q+Ü«∞OÖ’ XHõ "åÇÏ# KÀ Œ‰õΩ_çQÍ, áê ŒKåiQÍ, "åºáêiQÍ, qxÜ≥∂QÆ •~°∞QÍ, =∞~ W «~° q èŒ∞ÅÖ’<≥·<å ÉÏ èŒº`åÜ«Ú «OQÍ =º=ÇÏiOKÕO Œ∞‰õΩ „â◊ Œú K«∂Ñ≤OK«O_ç.

"≥·HõÅºO–q[Ü«∞Oq[Ü«∞ ™ê èŒ‰õΩ_çH˜ JOQÆ"≥·HõÅºO J_»∞¤HÍ Œx

x~°∂Ñ≤OKÕ L^•Ç¨Ï~°}Å∞ Z<Àfl L<åfl~Ú.JÖÏ\˜ "å\˜Ö’ XHõ P}˜=Ú «ºO –=∞# =~°∞}üq[Ü«∞O.

#=O|~ ü 11–15, 2009 ` ÕnÅÖ’=ÚOÉˇ ·Ö’ *ÏfÜ«∞ ™ê ÷~Ú D`« áÈ\ ©Å∞[iQÍ~Ú. D áÈ\©ÅÖ’ =¸_»∞ ã¨fi~° ‚ Ñ¨`«HÍÅ#∞ ™⁄O`«O KÕã¨∞‰õΩ<åfl_ôÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£‰õΩ K≥Ok# Ü«Ú=‰õΩ_»∞ =~°∞}üK«O^£.

JO Œ∞Ö’ qâı+O Uq∞\? JO\Ï~å.=~°∞}ü =∂#ã≤Hõ qHõÖÏOQÆ∞_»∞. |∞kú=∂O ŒºO P Ü«Ú=‰õΩ_çx WO\˜ <åÅ∞QÆ∞

QÀ_»ÅH˜ Ñ¨iq∞ «O KÕÜ«∞ÖË Œ∞. D « tHõΔ} á⁄O^•_»∞. 2005 #∞Oz D «áÈ\©ÅÖ’áêÖÁæO@∞<åfl_»∞. JÑ¨C_»∞ HÍOã¨º q*Ë « <Õ_»∞ ã¨fi~°‚ q*Ë «!

«#ÖÏO\ 175 =∞Ok =∂#ã≤Hõ qHõÖÏOQÆ∞ÅÖ’ D «Ö’ Hõ_çy# =Ú «ºOÖÏq[Ü«∞O ™êkèOKå_»∞ =~°∞}üK«O^£.

167

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

P «‡ ™œO Œ~°ºOP «‡=OK«#‰õΩ =∞~À ~°∂ÑO #\OK«_»O. #\OK«_»O ÖË Œx #q∞‡OK«_®<Õfl

#\OK«_»O–JO\Ï~°∞ „Ñ=ÚY =∞#ãÎ «fi "Õ «Î "≥~Ú<£ _»=∞~ü.Integrity

=ºHÎ ãOÑÓ~°‚ ãfi~°∂ÑO. D Ñ^•xH _çHõΔ#sÖ’ HõxÑ≤OKÕ J~å÷Å∞–x*Ï~Úf,ã≤÷~° =∞#ãÎ «fiO, xHõ zÛQÍ =fi=ÇÏiOKÕ ãfiÉèÏ=O, =∂@ xÅHõ_», #=∞‡HÍÅ∞–<≥·uHõxÜ«∞=∂Å x| Œú «. "å\x =∞iO «QÍ qãÎ $ « Ñ~°z Ñije¿ãÎ– «#‰õΩ `å#∞QÍx~ÌtOK«∞‰õΩ#fl QÆ=∞ºO kâ◊QÍ, L ÕÌâ◊ÑÓ~°fiHõOQÍ PÖ’zOz ™ê#∞‰õÄÅ x~°‚Ü«∂Å∞fã∞HÀ=_»O Jx ‰õÄ_® ÉèÏqOKåe. D ÅHõΔ}ÏÅxfl\x ã=∞„QÆÑ~°z#@¡~Ú Õ–

=∂@ ã∞O Œ~°"£∞f~°∞ ã∞O Œ~°"£∞PÖ’K«# ã∞O Œ~°"£∞„Ñ=~°Î# ã∞O Œ~°"£∞ÅHõΔ ºO ã∞O Œ~°"£∞=∞#ãÎ «fiO ã∞O Œ~°"£∞WÖÏ Jxfl q+¨Ü«∂ÅÖ’#∞ ã¨∞O^Œ~° ã¨fi~°∂áêxfl JÅ=~°K«∞HÀQÆÅQÍe.

„Ñ Œi≈OK«QÆÅQÍe. PK«~°}Ö’ K«∂Ñ≤OK«QÆÅQÍe.JÖÏ Jxfl q+¨Ü«∂Ö’¡ ã¨∞O^Œ~° ã¨fiÉèÏ"åxfl PáêkOK«QÆÅQÆ_»"Õ∞ r=#

ã¨∂„`«OHÍ"åe.~å=∂Ü«∞}OÖ’ ã∞O Œ~°HÍO_» J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ#k.~å=Ú_çH ã∞O Œ~°∞_»∞ Jx ¿Ñ~°∞.ã‘ « ã∞O ŒiQÍ „Ñã≤kú.

ÇÏ#∞=∞O «∞_ç =∞~À ¿Ñ~°∞ ã∞O Œ~°∞_»∞.D ~å=∂Ü«∞} qâıëêÅ#∞ QÆ=∞x¿ãÎ ™ê=∂lHõ r=#OÖ’ =ºHÎ «fi „áê è•#º «

J~°÷=∞=Ù «∞Ok.P «‡ Q“~°=O ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_®xH D r=# ã∂„ «O ~å[=∂~°æO =O\k.P «‡Q“~°=O`À L#fl "åà◊√§ J «∞º#flu ™êkèOK«_»OÖ’ W «~°∞Å #∞Oz ÑÓiÎ

™ê÷~ÚÖ’ ãÇÜ«∞ ãÇÏHÍ~åÅ#∞ JO Œ∞HÀQÆÅ~°∞."åºáê~°"≥∞ÿ<å, =$uÎ x~°fiÇÏ}Ö’<≥·<å, ™ê=∂lHõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’<≥·<å HÍx

=ºHÎ «fi „áê è•#ºO J=¸Åº"≥∞ÿ#k.=ºHÎ åfixH KÀ@∞ÖËx ÑHõΔOÖ’ ã=∞„QÆ"≥∞ÿ#, ÑiÑÓ~°‚"≥∞ÿ# =ºHÎ QÆ « qÅ∞=Å#∞

x~åúiOK«∞HÀ=_»O J™ê èŒº"≥∞ÿ# q+Ü«∞O.H˘O Œ~°∞ «=∞ =ºHÎQÆ « „Ñ¨ ÕºHõ «Å#∞ JO ŒiH© HõxÑ≤OKÕÖÏ „Ñ¨ Œi≈™êÎ~°∞.

=∞i H˘O^Œ~°∞ QÆ∞OÉèí#OQÍ LOK«∞‰õΩx J=ã¨~°"≥∞ÿ# ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ =∂„`«"Õ∞HõxÑ≤OKÕÖÏ „Ñ=iÎ™êÎ~°∞.

=∞ÇÉèÏ~° «OÖ’ Hõ~°∞‚_ç áê„ « WÖÏ\˜ Õ. «#‰õΩ ™ê=∂lHõOQÍ B#fl`åºxflWzÛ# q∞„`«∞_ç HÀã¨O `«#Ö’x W`«~° ã¨^Œ∞æ}ÏÅ#∞ =∞~°∞QÆ∞ Ñ¨_ÕÖÏ Hõ~°∞‚_»∞=fi=ÇÏi™êÎ_»∞.

ÉÏÇÏºOQÍ „Ñ Œi≈Oz<å JO «~°æ «OQÍ Éèí„ ŒÑ~°K«∞‰õΩ<åfl, ã∞O Œ~°"≥∞ÿ# =ºHÎ «fiOÖËx ÑHõΔOÖ’ P`å‡#O ŒO HÍx, q[Ü«∞O HÍx ŒH¯OK«∞HÀ=_»O ™ê èŒºO HÍ Œ∞.

=∞#O =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ xˆ~ÌtOK«∞‰õΩ#fl qÅ∞=Å‰õΩ, JO`«~°OQÆ ã¨∂K«#Å‰õΩq~°∞ ŒúOQÍ =º=ÇÏiOK«_»O JO>Ë P «‡Q“~°"åxfl HOK«Ñ~°K«∞HÀ=_»"Õ∞.

=ºHÎ «fiO JãÅ∞ ÖËHõáÈ=_»OÖ’ ZÖÏ\ qâı+O ÖË Œ∞. ZO Œ∞HõO>Ë ™ê è•~°}OQÍD Ö’áêxfl Z=~°∂ QÆ∞iÎOK«ÖË~°∞. Z=~°∂ Ñ\ìOK«∞HÀ~°∞ ‰õÄ_®.

HÍh, JÖÏ\ =ºHÎ «fiO ÖËx"åiH P «‡Q“~°=O LO_» Œ∞. PÖ’K«#Å∞ xÅHõ_»QÍLO_»=Ù. „ÑâßO «OQÍ LO_»ÖË~°∞. «=∞Ö’x Ö’áêxfl "åà◊√§ =∂„ «"Õ∞ QÆ∞iÎOK«QÆÅ~°∞.Hõ+¨ì#ëêìÅ#∞ "åàı§ Z^Œ∞~À¯ =Åã≤ =ã¨∞ÎOk. `å=Ú áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl P#O^ŒO,q[Ü«∂#O ŒO qÅ∞= "åà◊√§ =∂„ «O ÖHõ QÆ@ìQÆÅ~°∞.

168 169

50

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

x*Ï~ÚfH Z Œ∞~°∞ ÖË Œ∞"å}[ºOÖ’ x*Ï~Úf J<Õk KåÖÏ =ÚYº"≥∞ÿ# Œx JO ŒiH© ≥Å∞ã∞. ÑÖ¡

ã‘=∞Ö’¡ "å~åO «ÑÙ ãO «Å∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú. "åºáêi <å}º"≥∞ÿ# ã~°∞‰õΩ JOkOKåe.JOk™êÎ_»<Õ #=∞‡HõO. P #=∞‡HõO „Ñu "å~°O xÅÉ@∞ìHÀHõáÈ Õ J «x "åºáê~°O_ôÖÏ Ñ_»∞ «∞Ok. JkèHõÖÏÉèÏÅ HÀãO KÕ¿ã J„Hõ=∂Å∞ Éèíq+º «∞ÎÖ’ f~°x ãëêìÅ‰õΩHÍ~°}=∞=Ù «∞Ok.

#QÆ~åÅÖ’ WÑ¨C_»∞ Ô~·`«∞Å∞ `å=Ú ÑÖ_çOz# HÍÜ«∞QÆ∂~°Å#∞, Ñ¨à◊§#∞ã¨fiÜ«∞OQÍ ãÖKå~° "åÇ¨Ï<åÅÖ’ fã¨∞‰õΩ =zÛ q„Hõ~Úã¨∞Î<åfl~°∞. H˘O`«HÍÅOL ŒÜ«∞O, ™êÜ«∞OHÍÅ ã=∞Ü«∂ÅÖ’ u#∞|O_®~åÅ#∞ "åÇÏ<åÅÃÑ· fã∞‰õΩ =zÛq„Hõ~ÚOKÕ"å~°∞. "å\Ö’ ~°∞zHõ~°"≥∞ÿ#, â◊√zQÍ «Ü«∂~°∞ KÕã≤# PÇ~° Ñ^•~å÷Å#∞JO ŒKÕ¿ã"å~°∞. "åiÖ’ ÖÏÉèÏ~°# •ÇÏO ÃÑ~°QÆ_»O =Å¡<Õ Jq WÑC_»∞ HõxÑ≤OK«_»OÖË Œ∞.

D ãO Œ~°ƒùOÖ’ W\©=Å Ñ„uHõÅÖ’ =zÛ# "å~°ÎÖ’x q=~åÅ∞ ≥Å∞ã∞HÀ=_»OJ=ã¨~°O

qâßY =∞Ç #QÆ~°OÖ’ XHõ "≥∞ã∞û LOk. áêuHà◊√§QÍ #_»∞ã∞Î#fl P "≥∞ãπJHõ _çH =zÛ# „Ñ=ÚY∞ÅO ŒiH ~°∞zHõ~°"≥∞ÿ# Éè’[# Ñ^•~åúÅ#∞ «Ü«∂~°∞ KÕã≤JOkã∞Î#flk. nx x~åfiÇÏ‰õΩ_»∞ QÆ «OÖ’ „ÑHÍâ◊O lÖÏ¡Ö’ Láê è•ºÜ«Ú_»∞QÍ ÑxKÕ¿ã"å~°∞. Láê è•ºÜ«Ú_çQÍ q^•º^•#O KÕÜ«∞_»O Hõ<åfl PHõe`À K≥O «‰õΩ =zÛ#"åiH J#fl^•#O KÕÜ«∞_»"Õ∞ Ñ¶∞#"≥∞ÿ# HÍ~°ºOQÍ qâ◊fiã≤OKå_»∞ PÜ«∞#. XH™êi500 =∞OkH Éè’[# Ñ^•~åúÅ∞ KÕÜ«∞QÆÅ ™ê=∞~°úºO ã=∞‰õÄ~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞.

ÉÁOÉÏ~Ú =∞Ç#QÆ~°OÖ’ _»ÉÏƒ "åÖÏÅ∞ ¿Ñ~°∞ q<Õ LO\Ï~°∞. "≥∞ÿà◊§ Œ∂~°OÖ’L^ÀºQÍÅ HÀãÖ "≥o§# "åiH˜ Éè’[# ã¨=∞Ü«∂xH˜ HÍºiÜ«∞~üÅ#∞ JOkOKÕ

J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# =∞ÇÜ«∞*Ïxfl x~°fiÇ≤Ïã∞Î<åfl~°∞ D _»ÉÏƒ"åÖÏÅ∞. ÅHõΔÖÏk =∞OkHÀãO =O ŒÖÏk =∞Ok "å<˘zÛ<å, =~° ˘zÛ<å, ZO_˘zÛ<å Jxfl HÍÖÏÖ’¡#∞x~åÑ¶¨∂@OQÍ D Ü«∞*Ï˝xfl H˘#™êyã¨∞Î<åfl~°∞. XHõ¯ ~ÀA XHõ¯ QÆO@ giHÍ~°ºHÍÖÏáêÅ∞ PÅã¨º=∞~Ú`Õ "ÕÖÏk =∞Ok Hõ_»∞Ñ¨ÙÅ∞ PHõe`À =∞Å=∞Å=∂_çáê`å~Ú.

qâ◊fiãhÜ«∞ « WO « =∞ÇÏŸ#fl «"≥∞ÿ#k. ~À_»∞¤ g∞ Œ |∞@ì ÃÑ@∞ì‰õΩx Ñà◊√§J=Ú‡‰õΩ<Õ z~°∞ "åºáê~°"≥∞ÿ<å, ÅHõΔÅ ~°∂áêÜ«∞Å qÅ∞"≥·# |OQÍ~åxfl q„Hõ~ÚOKÕ"åºáê~°"≥∞ÿ<å, HÀ\©â◊fi~°∞ÅÖ’ XHõ _≥·<å \Ï\Ï ~°∂á⁄OkOz# <å<À HÍÔ~·<å <å}º «Ö’Ñ≤¿ãÎ qâ◊ºãhÜ«∞ « HÀÖ’Ê`å~°∞. „Ñ[Å qâßfiãO HÀÖ’Ê~Ú# «~°∞"å « ZO «\˜Q˘ÑÊ "åºáêi J~Ú<å #+ìáÈHõ «ÑÊ Œ∞.

W\©=Å HÍÅOÖ’ WO\˜ ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ ã¨~°∞‰õΩÅ#∞ J=∞‡_»O Z‰õΩ¯=QÍQÆ=∞xã∞ÎO\ÏO. KåÖÏ ãO Œ~åƒùÅÖ’ ã~°∞‰õΩ <å}º"≥∞ÿ# Õ##fl Çg∞ LO_» Œ∞. HÍx«~°∞"å « z~å‰õΩ Ñ_»∞ «∂ LO_»_»O ãÇÏ[O. <≥\ò =∂Ô~¯\OQ∑ ‰õÄ_® W Õ q èŒOQÍ

qâ◊fiãhÜ«∞ «#∞ HÀÖ’Ê «∞#flk. x*ÏxH Wq J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# =∂Ô~¯\ò „Ñ„HÜ«∞Å∞.„Ñ[Å‰õΩ JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LO_Õ ™œHõ~°º=O «"≥∞ÿ# q è•<åÅ∞ Wq. "å\ ^•fi~å<å}º"≥∞ÿ# ã~°∞‰õΩ#∞, ã~°ã"≥∞ÿ# èŒ~°‰õΩ JO ŒKÕÜ«∞QÆey Õ JO ŒiH „ÑÜ≥∞[#Hõ~°OJ=Ù «∞Ok Hõ •!

ee

170 171

51

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

=ºHÎ «fiO ZO`À qÅ∞"≥·#k=∂#= rq «OÖ’x Jxfl ãO Œ~åƒùÅÖ’#∞ „Ñ=ÚY áê„ « =Ç≤Ïã∞ÎOk. Wk

pHõ\’¡–JO>Ë ã¨=∞ã¨ºÅQÆ∞O_»OÖ’ zH˜¯#Ñ¨Ù_»∞–‰õÄ_® H˘O_»O`« JO_»QÍ,"≥#∞fl Œ#∞flQÍ qÅ|_Õ =ºHÎ «fiO „Ñu XHõ iH ™⁄O «O HÍ"åe.

H˘O « HÍÅ"Õ∞ JO Œsfl "≥∂ãO KÕÜ«∞QÆÅO. D q èŒOQÍ JO Œsfl Jxfl "Õà◊ÖÏ"≥∂ãO KÕÜ«∞_»O ZO «\ "åiÔH·<å ™ê èŒºO HÍ Œ∞.

W «~°∞Å#∞ H˘O « HÍÅ"Õ∞ =OK«# KÕÜ«∞QÆÅO. HÍx JO «~å «‡#∞ XHõ ™êi‰õÄ_® ŒQÍ KÕÜ«∞ÖËO. XHõix "≥∂ãO KÕÜ«∞_»O =Å¡ HõeQ „ÑÜ≥∂[#O ã≤÷~°"≥∞ÿ#kHÍ<Õ HÍ Œ∞.

Wk QÆ∞iÎOz#ÑÙÊ_Õ ã∞ã≤÷~°"≥∞ÿ# q[Ü«∞O, Ñ¶e «O KÕuÖ’H =ã∞ÎOk.

JÖÏ ã∞ã≤÷~°"≥∞ÿ# Åaú á⁄O^•ÅO>Ë =∂@ g∞ Œ xÅ|_»QÆÅQÍe. x*ÏÜ«∞fJ}∞=}∞=Ù# Hõ#Ñ_®e. =∂\‰õΩ, KÕ «‰õΩ JO «~°O LO_»‰õÄ_» Œ∞.

x*Ï~Úf QÆÅ =ºHÎ «fiO HÀãO H˘xfl „Ñâ◊flÅ‰õΩ ã=∂ è•<åÅ∞ PÖ’zOK«O_ç.

✦ =∞#O =∂\Ï¡_Õ =∂@Ö’¡ ã «º"Õ∞ LO^•? Jã «ºO UH˘OK«"≥∞ÿ<å L#fl^•.

✦ =∞#O KÕ¿ã/KÕÑ>Ëì Ñ#∞Å =Å¡ =∞#‰õΩ/=∞# K«∞@∂ì L#fl"åiH =∞Oz[~°∞QÆ∞ «∞O^•? K≥_»∞ [~°∞QÆ∞ «∞O^•?

✦ =∞# =∂@Å‰õΩ, KÕ «Å‰õΩ =∞ èŒº "≥·~°∞ èŒºO/ Õ_® U"≥∞ÿ<å LO^•? XHõ •xH=∞~˘Hõ •xH á⁄O «#/™ê=∞ºO LO^• ÖË •?

D q+Ü«∂Å#∞ Jxfl "Õà◊ÖÏ ÑiQÆ}#Ö’H fã∞HÀ"åe.

=∞# =∂@Ö’ ã «ºO LO_®e. Jã=∞„QÆ"≥∞ÿ# ã=∂Kå~°O LO_»‰õÄ_» Œ∞.Ñ¨ÓiÎ ã¨=∂Kå~°O `≥eã≤#Ñ¨C_Õ P q+¨Ü«∞O =∂\Ï¡_»∞`«∂ LO_®e. =∞#"Õ∞

qâ◊fiã≤OK«ÖËx q+¨Ü«∂xfl =∞#O K≥a`Õ =∞~À™êi =∞# =∂@Å#∞ Z=~°∂qâ◊fiã≤OK«~°∞.

=∞#O KÕ¿ã Ñ#∞Å∞ =∞#`À áê@∞ =∞#`À Hõeã≤ Ñx KÕ¿ã „Ñu XHõ iH„ÑÜ≥∂[#O HõeyOKåe. =∞#‰õΩ =∂„ «"Õ∞ „ÑÜ≥∂[#O HõeyOKÕ "å\H W «~°∞Å#∞Oz ZÖÏ\ ãÇÜ«∞O ãÇÏHÍ~°O JO Œ Œ∞.

=∞# =∂@ XHõ~°HõOQÍ, KÕ`« XHõ~°HõOQÍ LO>Ë Z=~°∂ JÖÏ\ ˜ =ºH˜Îxqâ◊fiã≤OK«ÖË~°∞. J «_çH =∂@Å#∞, P ÕâßÅ#∞ MÏ «~°∞ KÕÜ«∞~°∞.

WÖÏ „ÑÜ«∞uflOK«O_ç1. x*Ï~ÚfQÍ g∞Ö’x |ÅÇ‘Ï# «Å#∞ QÆ∞iÎOK«O_ç. g∞‰õΩ#fl J~°› «Å∞,

Ü≥∂QÆº «Å∞, |ÅO Uq∞\’ x~åúiOK«∞HÀO_ç.

2. =ºHÎQÆ « x*Ï~ÚfH x Œ~°≈#"≥∞ÿ# g∞ PO «~°OyHõ qÅ∞=Å#∞ QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞HÀO_ç.

3. g∞~°∞ g∞ Ñ≤Å¡Å∞ ZÖÏ LO_®Åx Pt™êÎ~À x~°‚~ÚOK«∞‰õΩx "åiH˜P Œ~°≈=O «OQÍ LO_Õ q èŒOQÍ g∞ „Ñ=~°Î##∞ =∞ÅK«∞HÀO_ç.

4. HõbÎÖËx xMÏ~°û~Ú# =ºHÎQÍ q∞=∞‡efl g∞~°∞ ~°∂á⁄OkOK«∞HÀO_ç.

5. g∞ <À\ =∂\‰õΩ ÉÏºOH± K≥H± À ã=∂#"≥∞ÿ# qÅ∞= ãOáêkOK«∞HÀO_ç.

ee

172 173

52

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

xÅ|_»∞–HõÅ|_»∞ãÔ~·# =∂~°æOÖ’ ™êyáÈ «∞#flÑC_»∞ HÀÑO ≥K«∞ÛHÀ=Åã≤# J=ã~°O ÖË Œ∞.

=„Hõ=∂~°æOÖ’ "≥_»∞ «∞#fl ÑHõΔOÖ’ HÀÑO ≥K«∞Û‰õΩ<Õ J~°› « h‰õΩ ÖË Œ∞.– QÍOnèl

If you are in the right, you need not loose your temper. Ifyou are in the wrong, you have no right to

- Gandhi

QÆ_»¤O wÜ«∞_®xH HõuÎx KÕ « Ñ>Ëì shaving sallon worker K≥OÑ‰õΩ QÍ@∞ÃÑ@ì‰õΩO_® LO_®e. JO>Ë KÕuÖ’ HõuÎ LO Œx x~°¡HõºOQÍ LO>Ë Z Œ∞\ "å_çK«~°‡O ≥QÆ∞ «∞Ok.

JO>Ë=∞#O KÕÑ>Ëì U ÑxÔH·<å =∞#"Õ∞ ÉÏ èŒº « =Ç≤ÏOKåe. ÉÏ èŒº « J<Õk XHõ~°∞

WKÕÛk HÍ Œ∞. „Ñu XHõ ~°∞ ÉÏ èŒº «#∞ ã‘fiHõiOKåe.Life is a do it to self ' project ÖÏ LO_®e. JO Õ HÍx being done

to... „áê*‰õΩì HÍ‰õÄ_» Œ∞.rq «OÖ’ «=∞‰õΩ Uk HÍ"åÖ’, Uk ™êkèOKåÖ’, ZÖÏ ™êkèOKåÖ’ QÆ∞iÎOz#

"å~°∞ =∂„ «"Õ∞ Pro active -

x~å‡}Ï «‡HõOQÍ, ÉÏ èŒº`åÜ«Ú «OQÍ rq`åxfl #_»ÑQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.JÖÏ ‰õÄHÍO_® XHõ~°∞ ã∂zOz#, W «~°∞Å „áÈ ŒƒÅOÃÑ· HÍ~°º ~°OQÆOÖ’H

ky# "åà◊√§ „Ñu HõΔ}O Re active QÍJO>ËH=ÅO ãÊOkOKÕ, Œ~°Ê}OÖÏ =∂„ «"Õ∞ q∞QÆ∞Å∞`å~°∞.XHõ "Õ∞ è•q Responsibility J#fl Ñ^•xfl

Response - Ability Jx qâı¡+≤OKå~°∞.ãÊOkOKÕ ™ê=∞~å÷ºxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»O J#fl =∂@.ÅHΔÍºxfl x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<Õ „Ñ„HÜ«∞Ö’ =∞#efl =∞#O HO„ ŒOQÍ xÅÉ@∞ìHÀ"åe.L#fl « ™ê÷~ÚÖ’ ÉÏ èŒº`åÜ«Ú « =ºHÎ «fiO L#fl "åiH ÉÏ èŒº « JO>Ë Uq∞\’

J~°÷=∞=Ù «∞Ok. áÈbã∞ «# ÉÏ èŒº «#∞ ã‘fiHõiOK«Hõ áÈ Õ ã=∂[OÖ’ ™ê è•~°}¿Ñ Œ"åx r=#O âßOuÜ«Ú «OQÍ Éèí„ Œ å=ÅÜ«∞OÖ’ =ÚO Œ∞ÔHà◊§ Œ∞. "≥· Œ∞º_»∞ «#ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ# "åºkè Ñ‘_ç «∞_ç q+¨Ü«∞OÖ’ ÉÏ èŒº « =∞~°z áÈ Õ ã¨=∂[OÖ’

P~ÀQÆºHõ~°"≥∞ÿ# „áê} LO_» Œ∞.ÉÏ èŒº « HõÅ"å~°∞ ™ê‰õΩÅ∞ "≥ «Hõ~°∞.ÉÏ èŒº « ≥eã≤# "å~°∞ Ñiã≤÷ «∞Å`À ~årÑ_»~°∞.ÉÏ^èŒº`« QÆ∞iÎOKÕ "åi „Ñ¨=~°Î# Jxfl "Õà◊ÖÏ HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï} ™ê=∞~å÷ºxfl

ÃÑOá⁄OkOK«‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ gÅ∞QÍ LO@∞Ok.ãÇÏ[OQÍ „Ñu XHõ ~°∞ ÉÏ èŒº « À x~å‡}Ï «‡Hõ "≥·Yix Hõey LO\Ï~°∞.`≥eã≤ HÍx, `≥eÜ«∞Hõ HÍx =∞# K«∞@∂ì L#fl Ñ¨iã≤÷`«∞Å „Ñ¨ÉèÏ"åxH˜

«Å=Oz#@¡~Ú Õ, „ÑfÑ¶∂ « â◊HÎQÍ, Ñ~ånè# r=ÙÅ∞QÍ q∞ye áÈ`å~°∞.JÖÏ\ "å~°∞ «=∞ q[Ü«∞O ÖË • Ñ~å[Ü«∞O "≥#∞Hõ Z<Àfl HÍ~°}ÏÅ∞<åflÜ«∞x

™ê‰õΩÅ∞ J_»∞¤ ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞.JÖÏ\ "åiH Jxfl q+Ü«∂Å∞ J#∞‰õÄÅOQÍ LO>Ë =∂„ «"Õ∞ ãO «$Ñ≤ÎHõ~°OQÍ

Ñx KÕÜ«∞QÆÅ~°∞. Ñ¶e`åÅ#∞ ™êkèOK«QÆÅ~°∞. „Ñu‰õÄÅ Ñiã≤÷ «∞Å∞ Z Œ∞Ô~· Õ K«uHÅÑ_»@"Õ∞ "åiH KÕ «<≥·# Ñx.

J Õ ™ê#∞‰õÄÅ èÀ~°}∞Å`À HÍ~°º~°OQÆOÖ’H Œ∂H L`åûÇÏ=O «∞Å∞ ZHõ _»LO>Ë JHõ _» "åi L`åûÇÏO L «Î=∞ Ñ¶e`åÅ#∞ ™êkèOK«_®xH ^ÀÇÏ ŒHÍiQÍLO@∞Ok. Ñiã≤÷ «∞Å∞ "å~°∞ PtOz# q èŒOQÍ ÖËHõáÈ~Ú<å, x~°∞`åûÇÏÑ_»~°∞.

x~ÌtOK«∞‰õΩ#fl =∂~°æOÖ’, KÕ~åÅ#∞‰õΩ#fl QÆ=∂ºxH KÕ~°_»O "åi ãOHõÅÊOQÍLO@∞Ok.

`å=Ú PtOz# q èŒOQÍ<Õ Ñ¶e`åÅ∞ ™êkèOK«_»O "åi =∂@Ö’¡, KÕ «Ö’¡ãÊ+ìOQÍ HõxÑ≤ã∂Î LO@∞Ok.

174 175

53

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

... J_»∞QÆ∞Å∞ =ÚO Œ∞H ...q[Ü«∞ Ñ äŒOÖ’ ™êyáÈ"åÅ#∞‰õΩ<Õ "åi PÖ’K«# ZÖÏ LO@∞O ŒO>Ë...

ã∂~°∞º_»∞ – „ÑK«O_»ÉèÏ#∞_»∞ HÍ Œ∞. Õ[ã∞û‰õΩ HÍOu=O «"≥∞ÿ# f~°∞‰õΩ ã∂K«#.

K«O„ Œ∞_»∞ – pHõ\H "≥Å∞ «∞~°∞ WKÕÛ ~åA =∂„ «"Õ∞ HÍ Œ∞. JO ŒiH© PÇ¡ ŒOHõeyOz P#OkOÑ KÕÜ«∂Å#fl ã∂„`åxH L^•ÇÏ~°}.

Éèí∂q∞ – PÖ’K«#Å∞, Pâ◊Å∞, PHÍOHõΔÅ∞ <ÕÅÉÏ~°∞# LO_®Åx ã∂zOKÕ"åãÎqHõ «‰õΩ Œ~°Ê}O.

‰õΩA_»∞ – JOQÍ~°‰õΩ_»∞ JO>Ë ã≤÷~°"≥∞ÿ# ÉèÏ"åÅ`À ‰õÄ_ç# =ºHÎ «fiO.

QÆ∞~°∞_»∞ – |$ÇÏãÊu |∞kúH "Õ∞ è•qH ã∂K«#. |∞kú rqQÍ ≥eq Õ@Å∞™⁄O «O KÕã∞HÀ"åÅ#fl PHÍOHõΔ‰õΩ „Ñu ~°∂ÑO.

â◊√„‰õΩ_»∞ – |∞kúÖ’ |$ÇÏãÊuH n>ÿ# "å_»∞. JO Õ HÍ Œ∞ Ñ Œ∞<≥·# PÖ’K«<å,<≥·ÑÙ}ºO`À „Ñu‰õÄÅ Ñiã≤÷ «∞ÅÖ’ ‰õÄ_® ~å}OKÕ ãfiÉèÏ"åxH x Œ~°≈#O.

â◊x, ~åÇï=Ù, H «∞=Ù – J_»∞QÆ_»∞QÆ∞# ÅHõΔ º™ê èŒ#Ö’ Z Œ∞~°ÜÕ∞º ã=∞ãºÅ∞,J=~À è•Å∞, J_»¤O‰õΩÅ‰õΩ ãOH`åÅ∞. `˘q∞‡k „QÆÇÅ`À ‰õÄ_ç# *Ï «Hõ K«„HõOHõÅ"å_»∞ ™êkèOK«ÖËx Ñ¶∞#HÍ~°ºO U=ÚO@∞Ok?

èŒ$_è» ãOHõÅÊO L#fl =º‰õΩÎÅ#∞ *Ï «HÍÅ∞, #HõΔ„`åÅ∞, „QÆÇÅ∞, W «~° â◊√Éèíã¨OˆH`åÅ∞, "å~°ã¨`«fiÑ¨Ù ÅHõΔ}ÏÅ∞, q^•ºÑ¨~°"≥∞ÿ# J~°›`«Å∞, ã¨O|O^è•Å∞,ÑÓ~åfiÑ~åÅ∞ =O\q U q èŒOQÍ#∞ „ÑÉèÏq «O KÕÜ«∞ÖË=Ù. J_»∞¤QÀ_»Å∞ HÍÖË=Ù.qÑ¶∂flÅ∞ HõeÊOK«ÖË=Ù.

"åãÎ"åxfl QÆ∞iÎ¿ãÎ =∞# rq « QÆ=∞#O =∞# Pnè#OÖ’ LO@∞Ok. Jxfl\H©ÉèíÜ«∞Ñ_ç Õ, Ñ_Õk =ÚO Œ_»∞QÆ∞ HÍ Œ∞.

"≥#∞Hõ_»∞ˆQ.

HõÅÅ∞ Hõ#QÆÅQÍe.

HõÅÅ P è•~°OQÍ L «Î=∞ ÅHΔÍºxfl x~°‚~ÚOK«∞HÀ"åe.

ÅHΔÍºxfl ™êkèOKÕO Œ∞‰õΩ gÅ∞QÍ P «‡qâßfi™êxfl ã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ"åe.

P «‡qâßfi™êxH `À_»∞QÍ <≥·ÑÙ}Ïºxfl, J~°› «Å#∞ ãOáêkOKåe.

JÑ¨C_Õ

rq`å#∞Éèí=O P#O Œ=∞Ü«∞O J=Ù «∞Ok.Do it to self.

<å HÀãO, <å‰õΩ W+ì"≥∞ÿ#, <å‰õΩ „ÑÜ≥∂[#O HõeyOKÕ, <åHÀãO, <Õ#∞,x~ÌtOK«∞‰õΩ#fl ÅHΔÍºxfl ™êkèOKåÅ<Õ UÔH·Hõ Œ$HõÊ èŒO =∞#ã∞Ö’, "≥∞ Œ_»∞Ö’ ÑÓiÎQÍP„Hõq∞OK«∞HÀ"åe.

=∞i ÕxH© KÀ@∞O_»‰õÄ_» Œ∞.

JÑ¨C_Õ =∞# Pâ◊Å‰õΩ, =∞# PÖ’K«#Å‰õΩ, ÅHΔÍºÅ‰õΩ, Ñ¨#∞Å‰õΩ =∞#"Õ∞["å|∞^•s HÍQÆÅ∞QÆ∞`åO.

JÑ¨C_Õ Response - able - HÍQÆÅ∞QÆ åO.

ee

176 177

54

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

JO «~°OQÆ „Ñ¨ÉèÏ=O=∞# Z Œ∞~°∞QÍ [iQ H˘xfl ãOÑ¶∞@#Å‰õΩ ãÇÏ[OQÍ<Õ ãÊO Œ# LO@∞Ok.

D ãÊO Œ# ÉÏÇÏºOQÍ HõxÑ≤OKÕq. H˘xfl ãO Œ~åƒùÅÖ’ J~Ú Õ KåÖÏ ã=∞Ü«∂ÅÖ’U^À XHõ~°∂ÑOÖ’ =∞# JO «~°OQÆO ‰õÄ_® „ÑÉèÏq «=∞=Ù «∞Ok.

Z=ig∞ Œ<≥·<å HÀÑO =zÛO Œ#∞HÀO_ç, Ñà◊√§ aQÆÑ@ì_»O, Hõà◊√§ Z„~°|_»_»O,â◊s~°O TyáÈ=_»O =O\q ÉÏÇÏºOQÍ HõxÑ≤OKÕ ÅHõΔ}ÏÅ∞. P ã=∞Ü«∞OÖ’ =∞#JO «~°OQÆO ‰õÄ_® f„=OQÍ =∂~°∞ «∞Ok. XHõ~°HõOQÍ g∞~ q+Ü«∂Å#∂ q#_®xH,"åãÎ"åÅ#∂ ≥Å∞ã∞HÀ_®xH ã≤ ŒúOQÍ LO_»~°∞.

J Õ q èŒOQÍ ãO`À+O Hõey#ÑÙÊ_»∞ ‰õÄ_® ÉÏÇÏºOQÍ HõxÑ≤OKÕ ÅHõΔ}ÏÅ∞H˘xfl,

JO «~°OQÆOÃÑ· „ÑÉèÏ=O K«∂Ñ≤OKÕq H˘xfl LO\Ï~Ú.JO>Ë ÉÏÇÏºOQÍ HõxÑ≤OKÕ ãÊO Œ#, JO «~°æ «OQÍ =KÕÛ ãÊO Œ# Jx Ô~O_»∞

q è•Å∞QÍ#∞ LO@∞Ok.JO>Ë XHõ ãÖ^Œ~åƒùxH˜ =KÕÛ ã¨ÊO^Œ# =∞#O P ãÖ^Œ~åƒùxfl QÆ∞iOz

U~°Ê~°K«∞‰õΩ#fl JOK«<åÅ∞, "åãÎ"åÅ∞ P è•~°OQÍ •x f„= « ÖË • „ÑÉèÏ=O P è•~°Ñ_çLO@∞Ok.

=∂#ã≤Hõ ãÊO Œ# P è•i « zH`åû q è•#OÖ’ xÑÙ}∞_»∞ J~Ú# _®Hõì~üPÅƒ~üì Zbãπ Jaè„áêÜ«∞O „ÑHÍ~°O...

„¿Ñ~°}‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿ# ãOÑ¶∞@# «Ö «Î_®xH, •xH =∞#Ö’ ãÊO Œ# ~å=_®xHJq ÉÏÇÏº"≥∞ÿ<å JO «~°æ «"≥∞ÿ<å, H˘kÌ HõΔ}ÏÅ Õ_® LO@∞Ok.

P H˘kÌ HõΔ}ÏÅ =º=kèÖ’ =∞# PÖ’K«#Å#∞ xÜ«∞O„uOK«∞‰õΩx, qK«HõΔ}`ÀPÖ’K«#Å#∞ ãÔ~·# =∂~°æOÖ’H =∞o§OK«QÆey Õ

ãÔ~·#, Balanced ãÊO Œ# LO@∞Ok.

ÖË •

=∞# ãÊO Œ# =∞# xÜ«∞O„ «} ÖË • J Œ∞ÑÙ «Ñ≤Ê q[$Oaèã∞ÎOk.

=∞# Z^Œ∞~°∞QÍ [iˆQ Jxfl ãÖÑ¶¨∞@#Å#∞ Ü«∞^è•`«^èŒOQÍ ã‘fiHõiOKÕã=∞ «fiÉèÏ"åÅ`À W «~° PÖ’K«#Å‰õΩ J=HÍâ◊O W=fi‰õΩO_® LO>Ë JO`å x["Õ∞#<ÕÉèÏ=# èŒ$_è»Ñ_»∞ «∞Ok.

"åãÎ"åxH =∞# ãÊO Œ#‰õΩ, Z Œ∞~°∞QÍ [iy# ãOÑ¶∞@#‰õΩ „Ñ «ºHõΔ ãO|O èŒOLO_» Œ∞.

„¿Ñ~°}‰õΩ P è•~°"≥∞ÿ# HÍ~°}Ïxfl, =∞# ãÊO Œ##∞ qâı¡+≤Oz Õxx ã‘fiHõiOKåÖ’x~°‚~ÚOK«∞HÀ=_®xH D H˘kÌ HõΔ}ÏÅ =º=kè `À_»Ê_»∞ «∞Ok.

nxH PÜ«∞# XHõ ~MÏ ~°∂ÑO (Diagram) ‰õÄ_® WKåÛ~°∞. JO «~°æ «ãÊO Œ# f~°∞ ≥#∞flÅ∞

D ~MÏ z„`åxfl QÆ=∞x¿ãÎ =∞# ãÊO Œ##∞ „ÑÉèÏq «O KÕ¿ã „Ñ è•#"≥∞ÿ#JOâßÅ#∞ QÆ∞iÎOK«QÆÅ∞QÆ∞`å=Ú.

=∞# ãÊO Œ##∞ J Œ∞ÑÙÖ’ LOK«∞HÀQÆey#ÑC_Õ –rq`«OÖ’ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º ZÖÏO\ ˜ „¿Ñ~°}<≥ ·<å ãïQÍ ™ê#∞‰õÄÅOQÍ

ã‘fiHõiOK«QÆÅ∞QÆ∞`å=Ú.

=∞# x~°‚Ü«∞OãÊO Œ#

qÅ∞=Å∞, xÜ«∞=∞ x|O èŒ#Å∞

Pâ◊, ã∂ÊùiÎ

JOK«<å

P «‡qâßfiãO

x~°‚Ü«∞ ™êfi «O¢ «ºO

„¿Ñ~°} HÍ~°}O

P «‡*Ï#O

178 179

55

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

JÖÏ „¿Ñ~°}#∞ ã¨=∞#fiÜ«∞O`À ã‘fiHõiOz#Ñ¨C_Õ "å\ ˜ Ñ¨~°º=™ê<åÅ#∞ÉÏ èŒº`åÜ«Ú «OQÍ PÇfixOK«QÆÅ∞QÆ∞`åO.

„¿Ñ~°} =∞##∞ #_çÑ≤ã∞ÎOk. ãÊO Œ# =∞#O ãÔ~·# =∂~°æOÖ’ #_çÑ≤OKåe.

JÑ¨C_Õ =∞# Ñ¨#∞Å‰õΩ "å\ ˜=Å¡ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º Ñ¶ ë`åÅ‰õΩ ÉÏ^è Œº`«=Ç≤ÏOK«QÆÅ∞QÆ∞`åO.

JÖÏ ÉÏ èŒº «#∞ ã‘fiHõiOK«QÆeQ P «‡ qâßºãO, P «‡ Ãã·÷~°ºO, JO «~°æ « „¿Ñ~°}á⁄O ŒQÆey# ~ÀA<Õ

=∞#O

J#∞‰õΩ#fl ÅHΔÍºxfl PtOz# QÆ=∂ºxfl ™êkèOK«QÆÅO, KÕ~°∞HÀQÆÅO, q*Ë «Å∞QÍxÅ|_»QÆÅO.

ÖË ŒO>Ë Ñ~ål «∞Å∞QÍ<Õ q∞yeáÈ`åO.

WÖÏ „ÑÜ«∞uflOK«O_ç✦ aè#flOQÍ PÖ’zOK«O_ç. aè#flOQÍ „Ñ=iÎOK«O_ç. aè#flOQÍ ÅHõΔ º ™ê èŒ#‰õΩ

„Ñ¨Ü«∞uflOK«O_ç. g∞‰õΩ `≥eã≤# W`«~°∞Å∞ ™êkèOK«ÖËHõ áÈÜ«∂~°#flPÖ’K«##∞ =∞#ã∞Ö’H ~åhÜ«∞HõO_ç. "åi „ÑÜ«∞ «flO F@q∞H •if¿ãLO_»K«∞Û. JO Œ∞‰õΩ Zxfl HÍ~°}ÏÖ·<å LO_»=K«∞Û. g∞ „ÑÜ«∞ «flO g∞k.Ñ¶e «O g∞k Jx èŒ$_è»OQÍ qâ◊fiã≤OK«O_ç.

✦ „Ñã∞Î «O g∞Ö’ L#fl „ÑQÆu x~À èŒHõ Œ∞~°Å"å@∞¡, |ÅÇ‘Ï# «Å∞, Ö’áêÅ∞QÆ∞iÎOK«O_ç. q[Ü«∞O ™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ "å\ ˜x ãïk^Œ∞Ì‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩã≤ Œú"Õ∞<å. x~°‚~ÚOK«∞HÀO_ç.

✦ z#fl Ñ≤Å¡Å‰õΩ, À\ L^ÀºQÆ∞Å‰õΩ, ¿ãflÇ≤Ï «∞Å∞ ãÇÏK«~°∞Å‰õΩ ZÖÏ LO>Ëg∞~°∞ #K«∞Û`å~À, g∞~°∞ P"≥∂ ŒÜ≥∂QÆºOQÍ QÆ∞iÎOÑÙ á⁄O Œ∞`å~À, g∞‰õΩãÇÏHõiOK«_®xH =ÚO Œ∞‰õΩ =™êÎ~À QÆ∞iÎOK«O_ç. JÖÏ =∞ãÅ∞ HÀ=_®xH„Ñ¨Ü«∞uflOK«O_ç.

✦ F@q∞H JÅ"å@∞ Ñ_ç# gi =∞#ãÎ åfixfl JÅ=~°K«∞HÀHõO_ç. JÖÏ\˜=∞#ãÎ «fiO L#fl "åiH Œ∂~°OQÍ LO_»O_ç.

✦ q=∞~°≈Å#∞ ™êfiQÆuOK«O_ç. Jã¨∂Ü«∂Ñ¨~°∞Å P„HÀâßxfl ™ê#∞‰õÄÅ„¿Ñ~°}QÍ fã¨∞HÀO_ç. "åi PÖ’K«#Å‰õΩ JO^Œ#O`« qÅHõΔ}OQÍ„Ñ=iÎOK«O_ç. ãÔ~·# =∂~°æOÖ’, ãÔ~·# Ñ Œú «∞Ö’¡ „ÑÜ«∞ufl¿ãÎ "å~°∞ ‰õÄ_®g∞ÖÏQ q*Ë «Å∞ HÍQÆÅ Œ#fl #=∞‡HÍxfl "åiH HõeyOK«O_ç.

✦ Œ$HõÊ èŒO, PÖ’K«#Å f~°∞, TÇ¨â◊HÎ, =∂@Å *’~°∞, ãÖ|O è•Å∞,=∂@Ö’¡ "å_Õ Ñ^•Å∞, â◊HÎ™ê=∞~å÷ºÅ∞ =O\ "å\x =∂~°∞ÛHÀ=_®xHã≤ ŒúOHõO_ç. P =∂~°æOÖ’ J_»∞QÆ∞Å∞ =ÚO Œ∞‰õΩ "ÕÜ«∞O_ç.

XHõ q+Ü«∞O QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç.No ‘one size fits all’.

JO>Ë JO ŒiH© XH H˘Å «Å`À ‰õΩ\ì# Œ∞ã∞ÎÅ∞ ãiáÈ=Ù Hõ •!

JO Œ∞=Å¡Get a goal plan tailored just for you.

J Õ q*Ë «Å∞ J#∞ãiOK«=Åã≤# UÔH·Hõ ã∂„ «O.

ee

180 181

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

z#fl=∂@–ÃÑ ŒÌ =¸@Thanks

J#fl z#fl =∂@ ÃÑxflkè. P =∂@ KåÅ∞ q∞„ «∞Å |ÅO ÃÑOK«∞HÀ_®xH.â◊„ «∞=ÙÅ ãOYº «yæOK«∞HÀ=_®xH...Hõ$ «[`åÉèÏ=O JO>Ë LÑHÍ~°O KÕã≤# "åiH Q“~°= ã∂K«HõOQÍ J}y =∞}y

LO_»_»O =∂„ «"Õ∞ HÍ Œ∞.Z Œ∞\ "å~°∞ K«∂Ñ≤Oz# ã∞ÇÏ$^•ƒù"åxH =ÚO Œ∞ Jaè#O Œ#Å∞ ≥eÜ«∞

KÕÜ«∞_»O, «~°∞"å « Hõ$ «[ «Å∞ ≥ÅÑ_»O ä•OH±û J#fl =∂@Ö’x „Ñ è•# L ÕÌâ◊O.W Õ q èŒOQÍ H˘xfl ã=∞Ü«∂ÅÖ’ =∞#O ™êkèOz# H˘xfl HÍ~åºÅ‰õΩ, KÕÑ\ì

ÑÓiÎ KÕÜ«∞QÆey# Ñ#∞Å‰õΩ =∞#"Õ∞ =∞#efl Jaè#OkOK«∞HÀ=Åã≤ =ã∞ÎOk.L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =∞#O "ÕQÆOQÍ ~À_»∞¤ g∞^Œ "≥_»∞`«∞<åfl=∞#∞HÀO_ç. =∞#

"åÇÏ<åxH J_»¤OQÍ XHõ =$ Œ∞ú~åÅ∞ HÍx, Ñã≤a_»¤ HÍx J_»¤O =zÛO Œ#∞HÀO_ç.JO « "ÕQÆOÖ’#∞ =∞#O |O_çx HõO„\’Öò KÕã≤ "åix HÍáê_ç Õ =∞#Ö’ HõeQJ#∞Éèí∂ux, PÖ’K«#Å#∞ QÆ∞~°∞ÎKÕã∞HÀO_ç.

|Çïâß „Ñu HõΔ}O P ãOÑ¶∞@# QÆ∞~°∞Î‰õΩ =zÛ#ÑÙÊ_»ÖÏ¡ q∞=∞‡efl g∞~°∞Jaè#OkOK«∞‰õΩO\Ï~°∞ Hõ Œ∂!

P Jaè#O Œ#Å<Õ Thanks JO\ÏO.J Õ q èŒOQÍ g∞~°∞ JÖÏ\ Ñiã≤÷u #∞Oz HõΔ}ÏÅ =º=kèÖ’ «Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ#flÑC_»∞

‰õÄ_® J"Õ ÉèÏ"åÅ∞ g∞ =∞#ã∞Ö’ L"≥fi «∞Î# ÖË™êÎ~Ú QÆ Œ∂!=∞# Ñ#∞Å∞ =∞#H JO « P#O^•xfl, ãO`Àëêxfl Hõey¿ãÎ, W «~°∞Å∞ ÖË •

W «~°∞Å∞ =∞#H HõeyOz#ÑÙ_»∞ D P~°∞ JHõΔ~åÅ z#fl =∂@ ZO « „ÑÉèÏ"åxflK«∂Ñ≤ã∞ÎO^À TÇ≤ÏOK«O_ç.

JÖÏ =∞#<À@ "≥Å∞=_Õ z#fl =∂@ =∞# P «‡ Q“~°"åxfl, =ºHÎ åfixfl =¸@Åg∞ Œ =¸@Å∞QÍ ÃÑOK«∞ «∞Ok.

=∞#Ö’ JO «~°æ «OQÍ ^•y L#fl q#Ü«∞ ãOÑ Œ#∞ |Ç≤Ï~°æ « Ñ~°∞ã∞ÎOk.Ñiã~åÖ’¡ L#fl „Ñu XHõ i ÇÏ$ ŒÜ«∞OÖ’ âßOuã∞=∂Å∞ q~°∞™êÎ~Ú.J#fl"å_çÖ’ q#fl"å_çÖ’ ãO «$Ñ≤Î Hõey™êÎ~Ú.JO Œi ãOHΔ=∂xH, JO Œi „ÑÜ≥∂[<åÅH, JO Œi „âıÜ«∞ã∞û‰õΩ ^ÀÇÏ ŒO

KÕ™êÎ~Ú.U^À z#fl =Ü«∞ã∞Ö’ ÃÑ ŒÌÅ∞ <ÕiÊ# zÅHõ ÑÅ∞‰õΩÖÏ¡QÆ JÑÊyOK«_»O HÍ Œ∞.

Hõ$ «[ « K≥ÑÊ_»O JO>Ë Jk „Ñu =ºHÎH LO_ç f~åeû# L «Î=∞ ÅHõΔ}O.=ºHÎ «fiOÖ’x ÉèÏQÆO.JO^Œ"≥∞ÿ# D PÉèí~°}Ïxfl ÃÑ^Œ=ÙÅ z=~° #∞Oz HÍ^Œ∞ Z^Œ∞\ ˜ "åiH˜

JOkOKåeûOk...ÇÏ$ ŒÜ«∞OÖ’ #∞Oz =zÛ# ÑÅ∞‰õΩÖË =ºHÎ åfixH J ŒÌO Ñ_»∞`å~Ú.=∞# K«∞@∂ì L#fl ã=∂[OÖ’ ãO Œ~°ƒùO`À ãO|O èŒO ÖË‰õΩO_® Thanks

J#fl =∂@ qxÑ≤ã∂Î LO@∞Ok.J#fl"åiÖ’#∞, q#fl"åiÖ’#∞ ZÖÏ\ ãÊO Œ# LO_» Œ∞.JÖÏ\ Thanks K≥Ñ≤Ê<å XHõ>Ë K≥ÑÊHõáÈ~Ú<å XHõ>Ë.=∂@ =~°∞ã‰õΩ HÍ Œ∞. =∞#ã∞Ö’Oz ~å"åe P =∂@.JÑC_Õ ^•xH qÅ∞=, q#fl "å_çH ãO`À+O. J#fl"å_çH ãO «$Ñ≤Î.„Ñâ◊OãhÜ«∞"≥∞ÿ# Ñx x~°fiÇ≤ÏOz#ÑC_»∞ „Ñu XHõ ~°∞ Z Œ∞\"åi #∞Oz

Jaè#O Œ#Å#∞ Pt™êÎ~°∞. Jaè#OkOK«_®xH =∞~À ¿Ñ~°∞ Thanks.KÕÜ« «xzÛ ÖËÑ≤#"å_çH Ñ_çÖËz#"å_»∞ ä•OH±û K≥Ñ≤Ê#ÑC_Õ `å#∞ =∞Oz

Ñx KÕâß##fl «$Ñ≤Î q∞QÆ∞Å∞ «∞Ok. ÖË‰õΩO>Ë „â◊=∞ =∂„ «"Õ∞ q∞yeO Œx ÉÏ èŒÑ_®eû=ã∞ÎOk.

Wk rq «OÖ’ x «ºO Z Œ∞~°ÜÕ∞º Ñiã≤÷u.ãOÑ¶∞ r=#OÖ’ =∞~˘Hõi À_®Ê@∞, KÕÜ« «, ãÇÜ«∞ ãÇÏHÍ~åÅ∞ ÖË‰õΩO_®

U XHõ i rq «O XHõ HõΔ}O ‰õÄ_® QÆ_»= Œ∞.ã «º"åk JO>Ë H=ÅO ã «ºO =∂„ «"Õ∞ K≥¿ÑÊ"å_»∞ J#∞HÀ=_»O á⁄~°áê@∞.U Ñiã≤÷uÖ’ ZÖÏ =º=ÇÏi¿ãÎ, ZÖÏ =∂\Ï¡_ç Õ JO ŒiH© "Õ∞Å∞ KÕ¿ã, HõhãO

H©_»∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® LO_»=KÀÛ JÖÏ LO_»_»"Õ∞ ã «º"åk J#∞ãiOKÕ „áê èŒq∞Hõ ã∂„ «O.182 183

56

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

ÉèíiOK«O_çP#O^ŒHõΔ}ÏÅ#∞ QÆ∞~°∞Î‰õΩ `≥KÕÛ „Ñ¨u L^ŒÜ«∂xfl, Pâ◊Å#∞ ˆ~ÔHuÎã¨∂Î

QÆ_»záÈ~Ú#, ˆ~ÔHuÎOKÕ HõÅÅ‰õΩ J=HÍâ◊O HõeÊOKÕ ~å„ux ã¨Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O`À™ê Œ~°OQÍ ™êfiQÆuOK«O_ç.

J~Ú Õ XHõ L ŒÜ«∞O, Õ_® XHõ ~å„u PtOz# q èŒOQÍ LO_»HõáÈ=K«∞Û.

JÖÏ@ÑC_»∞ "å\x Õfi+≤OK«HõO_ç.

ZO Œ∞HÀ ≥Å∞™ê!

JO Œ"≥∞ÿ# QÆ∞ÖÏcH =Úà◊√§O\Ï~Ú. QÆ∞K«∞Û‰õΩ<Õ =Úà◊§H JO^•Å∞ zO Õ QÆ∞ÖÏcÑÓÅ∞ LO\Ï~Ú.

Ñ¨zÛx[O.

=∞#O JO Œ"≥∞ÿ# Éèíq+º «∞Î#∞ xi‡OK«∞HÀ"åÅO>Ë =Úà◊√§ QÆ∞K«∞Û‰õΩ<åfl ÉèíiOzJ_»∞QÆ∞ =ÚO Œ∞HÜ«∂eûO Õ.

ÅHõΔ ºO kâ◊QÍ "Õ¿ã „Ñu J_»∞QÆ∞ =ÚO Œ∞H #_çÑ≤™ÈÎO Œx QÆ∞iÎOK«O_ç.

P~ÀQÍºxfl HÍáê_»∞HÀ=_®xH fã∞‰õΩ<Õ „â◊ Œú,

L^ÀºQÆOÖ’ =ÚO Œ_»∞QÆ∞ HÀãO J~°› «Å∞, <≥·ÑÙ}Ïºxfl ã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=_»O,‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ =ÚMÏÅÖ’ ã¨O`Àëêxfl x~°O «~°O K«∂ã¨∂Î LO_®Å#fl Pâ◊LO>Ë

«ÑÊx ãi.

=∞# „Ñ¨Ü«∞`åflÅ‰õΩ Jxfl "Õà◊ÖÏ KÕÜ«¸`«#∞ JOkOK«QÆeˆQ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞LO_»_»O JO>Ë =∞#O qâ◊fiãhÜ«∞"≥∞ÿ# ãOÑ Œ#∞ ãOáêkOK«∞‰õΩ#fl>Ë¡.

J Õ q èŒOQÍ =∞#O <Õ~°∞Û‰õΩ<Õ <≥·ÑÙ}ºO, ãOáêkOK«∞‰õΩ<Õ J~°› «Å∞, Z Œ∞~˘¯<Õã¨=∞ã¨ºÅ∞, J#∞ÉèíqOKÕ ™œHõ~åºÅ∞ – Jhfl =∞#Å#∞ q[Ü«∞ Ñ¨ è•##_çÑ≤OKÕ™Èáê<åÅ∞.

"å\Ö’ „Ñu XHõ ^•xx =Úà◊√§ L#fl QÆ∞ÖÏcÅ∞QÍ ÉèÏqOK«QÆey Õ<Õ ÅHõΔ ºO=∞# KÕuH z‰õΩ¯ «∞Ok. Pâ◊Å∞ <≥~°"Õ~° å~Ú.

JO Œ∞H JÖÏ ™êkèOKÕ XH˘¯Hõ qâıëêxH q∞=∞‡efl g∞~°∞ Jaè#OkOK«∞HÀO_ç.

q∞=∞‡efl g∞~ Éèí∞[O K«~°K«∞‰õΩx „áÈ «ûÇ≤ÏOK«∞HÀO_ç.

XHõ J~°› « ãOáêkOK«∞HÀ=_»O JO>Ë,

<≥·ÑÙ}ºO ã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=_»O JO>Ë,

g∞ â◊HÎ Ü«Ú‰õΩÎÅÃÑ· qâßfiãO ÃÑOK«∞HÀ=_»O JO>Ë,

JO «HõO>Ë q[Ü«∞™ê èŒ#‰õΩ LÑÜ≥∂QÆÑ_Õ ™Èáê<åÅ∞ WOH=ÚO\Ï~Ú.

ÇÏ$ ŒÜ«∞ ÑÓ~°fiHõOQÍ #=fiQÆey#"å_Õ x~°ƒùÜ«∞OQÍ...

HÍ Œ∞ =∞#™ê~å

Jaè#OkOK«QÆÅ_»∞. Hõ$ «[ «Å∞ K≥ÑÊQÆÅ_»∞.

Jaè#O Œ#Å#∞ ã‘fiHõiOK«QÆÅ_»∞.

Self appreciation

Self possession

=∞#efl =∞#O Jaè#OkOK«∞HÀ=_»O.

=∞#efl =∞#O ã~°fiã#fl ŒúO KÕã∞HÀ=_»O.

Happyness H˘x ≥K«∞ÛHÀ=_»"Õ∞ success ™⁄O «O KÕã∞HÀ=_»"Õ∞.

184 185

57

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

JO`å g∞Ö’<Õ LOkWar and anxiety is in our mind as is peace.

Ñ¶∞~°¬}, âßOu J#fl Ô~O_»∞ "åãÎ=, ãr= Ñiã≤÷ «∞Å∞. =∞# JO «~°OQÆOÖ’<ÕLO\Ï~Ú.

NN–N~°OQÆO Nx"åã~å=Ù–JO ŒiH© ≥eã≤# =∞ÇHõq. PÜ«∞# «# HõÅO¿Ñ~°∞#∞ NN Jx ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞.

JO Œ∞Ö’ Pâ◊Û~°ºO Uq∞\? JO\Ï~å.

ã¨Oã¨ $ «OÖ’ N J<Õ Ñ¨ •xH˜ â◊√ÉèíO, ÅHΔ ‡ Jx=∞# JO ŒiH© ≥eã≤O Õ.

JkHÍHõ, N JO>Ë J=∞$ «O, N JO>Ë q+O J<Õqâıëê~å÷Å∂ L<åfl~Ú.

PÜ«∞# «# Hõq «ÅÖ’ J=∞$ «OÖÏ L`åûÇÏO. q+OÖÏ ã=∞HÍb# PO^Àà◊#Hõ~° Ñiã≤÷ «∞Å#∞ ‰õÄ_® „ÑuÑ¶eOÑKÕâß_»∞.

ã=Ú„ Œ =∞ èŒ#O =∞# ÑÙ~å} Ñ¶∞\ÏìÅÖ’ =ÚYº"≥∞ÿ#k. ~åHõΔã∞Å∞, Õ= «Å∞HõÅã≤Hõ@∞ìQÍ, "åã∞H J<Õ ÃÑ#∞ áê=Ú#∞ `å_»∞QÍ KÕã∞‰õΩx, =∞O èŒ~° Ñ~°fi`åxflHõ=fiOQÍ =∂iÛ, áêÅã=Ú„^•xfl zeHÍ~°x Hõ èŒ. JÑC_»∞ J=∞$ «O ÑÙ\ìOk.JO «‰õΩ =ÚO Œ∞ HÍÅ‰õÄ@ q+O ÑÙ\ìOk. WOHÍ ÅH©Δ ‡ Õq, S~å= «O =∞Ô~<ÀflP ã=Ú„ Œ =∞ èŒ#OÖ’ #∞Oz Pq~°ƒùqOKå~Ú.

WHõ _» =∞#O QÆ=∞xOKåeû# "åãÎ=O Uq∞\O>Ë =∞# =∞#ã∞û J Õ JO «~å «‡áêÅã=Ú„ ŒO. =∞#Ö’x =∞Oz PÖ’K«#Å∞, K≥_»∞ PÖ’K«#ÖË Õ= ^•#=ÙÅ∞.=∞# qK«HõΔ}Ïâ◊HÎ JO>Ë |∞kú =∞O èŒ~° Ñ~°fi «O „ÑÜ«∞ «flO J<Õ =∂#= èŒ~°‡"Õ∞"åã∞H J<Õ =OHõ~° \OHõ~° <åQÆ∞áê=Ú.

WÖÏ „ÑÜ«∞uflOK«O_ç1. JÑ¨C_»Ñ¨C_»∞ g∞‰õΩ ŒQÆæ~°Ö’ L#fl Ñ≤Å¡Å Pã¨∞Ñ¨„u ã¨O Œi≈OK«O_ç.

"åi`À Hõeã≤"≥∞eã≤ u~°QÆO_ç. KÕ «<≥·# ™êÜ«∞O JOkOK«O_ç. JÑC_»∞Hõ$ «[ « â◊HÎ Uq∞\’ J~°÷=∞=Ù «∞Ok.

2. ãÔ~·# ãOQÆu ãO Œ~°ƒùO K«∂ã≤ ™ê èŒº"≥∞ÿ#xfl ™ê~°∞¡ =∞#™ê~å Thank

you Jx K«∂_»O_ç. Z Œ∞\ "åiÖ’ =KÕÛ =∂~°∞Ê QÆ=∞xOK«O_ç.

3. q∞=∞‡efl WO « ÃÑ ŒÌ"åix KÕÜ«∞_»OÖ’ ~å„u ÑQÆÅ∞ `åÑ„ «Ü«∞ Ñ_ç#`«e¡^ŒO„_»∞Å‰õΩ Hõ$`«[˝`«Å∞ K≥|∞`«∂ ^èŒ#º"å^•Å∞ `≥e¿Ñ ÖËY~åã≤K«∂_»O_ç. "åi ãÊO Œ# ÑijeOK«O_ç. JÖÏQ KåÖÏHÍÅOQÍ g∞~°∞Ñ\ìOK«∞HÀ‰õΩO_® =kÖËã≤# q∞„ «∞Å#∞, |O èŒ∞=ÙÅ#∞ ÑÅHõiOK«O_ç.

"å~°∞ ZO « =Úiã≤áÈ`å~À PÖ’zOK«O_ç.

4. Ñ≤Å¡Å∞O>Ë "å~°∞ g∞ Ñ@¡ K«∂Ñ≤OKÕ Jaè=∂<åxH „ÑuÑ¶ÅOQÍ g∞~°∞P Œ~°}#∞, J#∞~åQÍxfl, H˘O « ã=∞Ü«∂xfl ÑOzÃÑ@ìO_ç.

5. ã=Ú„ Œ „áêO`åÅ‰õΩ HÍx, W «~° PÇ¡ ŒO HõeyOKÕ „áêO`åxH HÍx"≥à◊§O_ç. P#O ŒO á⁄O ŒO_ç. ~ÀA"åi Ü«∂O„uHõ r=#O #∞OzŒ∂~°OQÍ LO_ç =∂#ã≤HõOQÍ, âßsiHõOQÍ ÑÙ#~°∞ ÕÎ[O á⁄O ŒO_ç.

6. K«∞@∂ì L#fl „ÑHõ$u JO^•Å#∞, ãÇÏ[ ™œO Œ~åºxfl K«∂ã≤ =ÚK«Û@Ñ_»_»O =Å¡ HõeQ „ÑÜ≥∂[<åÅ#∞ JO Œ∞HÀO_ç.

7. Thanks K≥Ñ¨Ê_»O ^•fi~å Z^Œ∞~°ÜÕ∞º =∂~°∞ÊÅ#∞, ã¨ÊO^Œ#Å#∞QÆ∞iÎOK«O_ç.

When we are Joyful we will be grateful. When we are grate-ful, we will be Joyful.

Box with pix

186 187

58

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

#=Ùfi–XHõ Ü≥∂QÆO#=fiQÆÅQÆ_»O XHõ Éè’QÆO

#=fiÖËHõ áÈ=_»O XHõ ~ÀQÆO

#qfiOK« QÆÅQÆ_»O XHõ Ü≥∂QÆO

Jx Çãº r=ÙÅ∞ qâ◊fiã≤™êÎ~°∞.

#=Ùfi =ÚMÏxH JO^•xflã∞ÎOk.

â◊s~åxH P~ÀQÍºxflã∞ÎOk.

q[Ü«∞ ™Èáê#=∞=Ù «∞Ok.

#=∞‡O_ç.

z~°∞#=Ùfi À_»∞QÍ J_»∞QÆ∞Å∞ "Õ¿ã =ºHÎH ZÖÏ\ Ñiã≤÷uÖ’ J~Ú<å ™ê#∞‰õÄÅãÊO Œ# Z Œ∞~°=Ù «∞Ok.

#=Ùfi XHõ Ñ~°=∞ B+ èŒOÖÏ\k.

=∞#™ê~å #=fiQÆeQ =ºHÎH „Ñu‰õÄÅ PÖ’K«#Å∞ ~å=Ù.

x~åâß xãÊ $ÇÏÅ∞ HõÅQÆ=Ù.

JO Õ HÍ Œ∞.

#=Ùfi XHõi #∞Oz =∞~˘HõiH KåÖÏ `˘O Œ~°QÍ "åºÑ≤ã∞ÎOk.

JãÇÏ#O, P„QÆÇÏO, L„ ÕHõO, ÉèíÜ«∞O =O\ =∂#ã≤Hõ HõÖ’¡ÖÏÅ∞ K≥~°∞=ÙÖ’ÔH~°\ÏÖÏ¡ "åºÑ≤ã∂Î<Õ LO\Ï~Ú.

J#O «OQÍ ÑÙ\ì# HõΔ}O #∞Oz =∞~°}OKÕ =~°‰õΩ x~°O «~°OQÍ ™êQ D™êQÆ~° =∞ èŒ#O =ºHÎx ã„Hõ=∞ =∂~°æOÖ’ #_çÑ≤ L#fl « ã≤÷uH, ÖË • =„Hõ=∂~°æOÖ’J èÀQÆuH =∂~°æO K«∂Ñ≤™êÎ~Ú.

Ñã≤a_»¤ QÆ∞iOz PÖ’zOK«O_ç. PHõe "Õã≤<å, =∞~q èŒ"≥∞ÿ# ÉÏ èŒ Hõey<åU_»=_»O ^•fi~å =∂„ «"Õ∞ «#Ö’x Ñ¶∞~°¬}#∞ =ºHõÎO KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.

PHõe, WkHÍ"åe Jx K≥Ñ¨Ê QÆey# 5, 6 Uà◊§ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ J=∞‡qxÑ≤OK«∞HÀHõáÈ Õ <å#fl ŒQÆæ~°‰õΩ, ÖË • =∞~À Pf‡Ü«Ú_ç ŒQÆæ~°‰õΩ "≥_» å_»∞.

HÍã¨Î K«^Œ∞=Ù XO\|\˜ì Éèíq+¨º`«∞Î#∞ Ñ¨Ù<åk "Õã¨∞HÀ=Åã≤# =Ü«∞ã¨∞ûÖ’,P@áê@ÅÃÑ· PãHÎ f„=OQÍ L#fl Œâ◊Ö’ Hõ+ìÑ_ç K« Œ∞=Ù HÀ=_»=∂, JÅ¡i zÅ¡iQÍuiy HÍÅHΔÑO KÕÜ«∞_»=∂ Jx Ñ¶∞~°¬} Ñ_» å_»∞.

K« Œ∞=Ù g∞ Œ Pã¨HÎ ÃÑiy Õ, U HÀ~°∞û K« Œ"åe, UU J Œ#Ñ¨Ù J~°› «Å∞ãOáêkOKåe J#fl q+Ü«∞"≥∞ÿ «#Ö’`å<Õ Ñ¶∞~°¬} Ñ_»∞ «∂ LO\Ï_»∞.

L^ÀºQÍÅ "Õ@Ö’ Uk =∞Oz^À Õxfl ZOÑ≤Hõ KÕã∞HÀ"åÖ’, ÕxÖ’ U~°Hõ"≥∞ÿ#„Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ L<åflÜ≥∂ PÖ’zOK«∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∞OÖ’ `«~°¯q`«~å¯ÅÖ’ =ÚxyLO\Ï_»∞.

P_»Ñ≤Å¡ J~Ú`Õ, ÃÑàÏ§, ÔHs~å J#flk ã¨OH˜Δ+¨ì"≥∞ÿ# JO`«~°æ`« Ü«Ú^•úxflZ Œ∞~À¯"åe.

ÃÑo§ «~°∞"å « Ñ≤Å¡Å∞ "åi Éèíq+º «∞Î, =$^•úÑºOÖ’ "å~°ã∞Å ã∞YãO`ÀëêÅ∞,Éèíq+º «∞Î WÖÏ x «ºO Ñ¶∞~°¬} =∞x+≤x rq`åO «O "≥O\Ï_»∞ «∂<Õ LO@∞Ok.

J~Ú Õ ZÑC_≥·<å U ™ê÷~ÚÖ’<≥·<å =∞#O XHõ x~°‚Ü«∂xH =zÛ, ^•xHHõ@∞ì|_ç# HõΔ}O #∞Oz P ã¨=∞ã¨º‰õΩ ã¨O|OkèOz#O`« =~°‰õΩ „Ñ¨âßO`«`«z‰õΩ¯ «∞Ok.

ãOkQÆúO, ãO ÕÇÖË ãOÑ¶∞~°¬}‰õΩ =¸ÅO.

ãÊ+ì «, ã=∞#fiÜ«∞O ‰õΩ Œ~°_»"Õ∞ âßOuH H©ÅHõO.

188 189

59

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

JO Œ∞H JÖÏ\ "å\H Œ∂~°OQÍ LO_®e.

#=Ùfi P~ÀQÆºHõ~°"≥∞ÿ# áÈ+HõPÇ~°O Hõ#∞Hõ JO Œi`À ÑOK«∞HÀ=_»O =Å¡=∞OKÕ HÍx K≥_»∞[~°QÆ Œ∞.

Z Œ∞\ "åix K«∂ã≤ J=¿ÇÏà◊#QÍ #qfi Õ Jk "åix Ô~K«ÛQ˘_»∞ «∞Ok, P„QÆÇÏO≥Ñ≤Êã∞ÎOk.

JãÇÏ["≥∞ÿ#, Hõ$„u=∞"≥∞ÿ# JÖÏ\ #=Ùfi =∞Ozk HÍ Œ∞.

#=fiÖËHõ áÈ=_»O J<Õ ~ÀQÍxH =¸ÅO FEAR ã∂„ «OÖ’ LOk. JO>Ë«ÑC_»∞ JOK«<åÅ∞ "åãÎ"åÅ∞QÍ (False expectations appearing real)

HõxÑ≤OK«_»"Õ∞ #=Ùfi~åHõáÈ=_®xH „Ñ è•# HÍ~°}O.

=Ü«∞ã¨∞û ‰õÄ_® =∞#™ê~å #=fiÖËHõáÈ=_®xH˜ =∞~ÀHÍ~°}O Ü«Ú=‰õΩÅ∞#=fiQÆey#O « ¿ãfiK«ÛùQÍ #=fi_»O =Ü≥∂Jkè‰õΩÅ‰õΩ ™ê èŒºO HÍ Œ∞.

W «~°∞Å#∞ #qfiOK«QÆey# "å~ x["≥∞ÿ#, ã=∞~°÷=O «"≥∞ÿ# <åÜ«∞‰õΩÅ∞ HÍQÆÅ~°∞J<Õk <å‰õΩ#fl QÆ\ì qâßfiãO.

™ê#∞‰õÄÅ ^Œ$HõÊù^è•Å#∞ „¿Ñˆ~Ñ≤OK«∞‰õΩO>Ë HõeˆQ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ#∞ J~°÷OKÕã∞HÀ=_®xH XHõ L^•ÇÏ~°} K≥áêÊe.

#=Ùfi–P~ÀQÆºO<å~°‡Öò Hõl<£û J<Õ "≥∞_çHõÖò [~°fleã∞ì 1969 „áêO «OÖ’ QÆ∞~°∞Î ≥eÜ«∞x

"åºkè À "≥· Œ∞ºÅ#∞ ãO„ÑkOKå_»∞. ~ÀQÍxfl x~å÷iOK«ÖËHõáÈ~Ú# "≥· Œ∞ºÅ∞ J «#∞Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ | «HõÖË_»x =∂„ «O x~å÷iOKå~°∞.

q+Ü«∞O ≥Å∞ã∞‰õΩ#fl <å~°‡<£ Pã∞Ñ„uÖ’ LO_ç "≥· ŒºY~°∞ÛÅ∞ ÉèíiOK«_»OJ™ê èŒº=∞<Õ Jaè„áêÜ«∂xH =KåÛ_»∞. PÜ«∞# L#fl JÑÊ\ Ñiã≤÷uÖ’ – Hotels

cost only about one third as much as hospital – ÇÏŸ@ÖòÖ’ LO_»_»"Õ∞"Õ∞Å#∞‰õΩ<åfl_»∞.

=∞i zH «û?

PÖ’zOKå_»∞. q@q∞<£ ã≤ x qãÎ $ «OQÍ LÑÜ≥∂yOKå_»∞. ^•O`Àáê@∞Ñ¨kx=ÚëêÅ áê@∞ Hõ_»∞Ñ¨ÙÉËƒÖÏ #=fi_®xH˜ Ç¨ã¨º„Ñ¨^è•# z„`åÅ∞ K«∂_»@O„áê~°OaèOKå_»∞. #~üû ãÇÜ«∞O`À #=Ùfi ≥Ñ≤ÊOKÕ Hõ èŒÅ#∞ q™êÎ~°OQÍ q<Õ"å_»∞.

Ñ¶e «OQÍ H˘kÌ~ÀAÅ «~åfi « "≥· Œ∞ºÅ∞ J «_çxÑsHΔOz ÑÓiÎQÍ HÀÅ∞‰õΩ<åfl_»x x~å÷iOKå~°∞.

`å#∞ P~ÀQÆº=O «∞_»∞ HÍ=_®xH `À_»Ê_ç#Laughter Medicine QÆ∞iOz 1976Ö’ The

New England Journal of Medicine Ö’q=iOKå_»∞.

Hõ_»∞Ñ¨Ù|ƒ #=fiQÆey`Õ =∞# â◊s~°OÖ’ãÇÏ[ã≤ ŒúOQÍ „ãqOKÕ ZO_®iÊù<£ (Endorphine)

=∂^ŒHõ „^Œ"åºÅÖ’ <≥O|~ü =<£ Jx ¿Ñ~°∞ã ¨OáêkOK«∞‰ õΩ#fl =∂iÊ ù< £ (Morphine)

ZOÔHÑ¶≤Å<£ (Enkephylon) Hõ<åfl 20 Ô~@∞¡â◊H˜ Î=O`«OQÍ <≥Ñ≤Ê (pain)x `«yæOK«QÆÅ^Œ∞.=∞ ≥ÎH¯OK«QÆÅ Œ∞.

#=Ùfi‰õΩ JO « â◊HÎ LOk. QÆ∞iÎOK«O_ç.

ee

190 191

#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�#∂ºq[<£ |∞H±û Hõ~*ò�

z=i=∂@z~°∞#=Ùfi...

=ÚYO g∞ Œ `˘}HãÖÏ_»∞ «∞O>Ë...WHõ ÉèíÜ«∂xH KÀ>Hõ _»?

ÉèíÜ«∂xH KÀ@∞ÖËxKÀ@...J_»∞QÆ∞Å∞ =ÚO Œ∞H ™êQÆ∞`å~Ú.

JO`ÕHÍx"≥#∞Hõ_»∞QÆ∞ „ÑãHÎ LO_» Œ∞.

J_»∞QÆ∞Ö’¡ #=∞‡HõO, P «‡qâßfiãO,xÅ^˘‰õΩ¯‰õΩO@∂

L`åûÇÏO =~° ŒÖÏ á⁄OQÆ∞ «∞OkJO «∞ÖËx L`åûÇÏO, Zxfl ã=∞ãºÅ∞ Z Œ∞Ô~·<å,

=∞#efl =ÚO Œ∞H fã∞ÔH_»∞ «∞Ok.z~°∞#=Ùfi`À, ^è≥ ·~°ºO`À =ÚO^Œ∞‰õΩ #_çKÕÜ«Ú=`«~°O ÉèÏq`«~åÅHÀã¨O

J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# „ÑÑOKåxfl ~°∂á⁄OkOK«QÆÅ∞QÆ∞ «∞Ok.g∞Ö’ „ÑuXHõ ~°∂...

JÖÏ z~°∞#=Ùfi, P «‡qâßfiãO, x~°ƒùÜ«∞O`À_»∞QÍ g∞~°∞ g∞HÀãO

~°∂á⁄OkOK«∞‰õΩ#fl Pâ◊Ü«∂Åf~åxH˜ PHÍOHõΔÅ JOK«∞Å‰õΩ L#fl`«tY~åÅ‰õΩ KÕ~°∞HÀO_ç.

J Õ =∂ Pâ◊Ü«∞O.=∂‰õΩ J#O «"≥∞ÿ# «$Ñ≤Î.

'FEAR' J#fl =∂@ =∞iÛá⁄O_ç. 'COURAGE' g∞ r=<å_ç HÍ"åe.SUCCESS

q[Ü«∞O g∞ ™⁄O «O.192

60

courage by gampa nageswararao

Documents