congress highlights eas - esc 2016 - mednet€¦ · congress highlights eas - esc 2016...

EAS - ESC 2016Congress Highlights

Co

ng

re

ss

Hig

Hl

igH

ts

eA

s - e

sC

20

16

Σύνοψη των Νεότερων Επιστημονικών Δεδομένων στη Δυσλιπιδαιμία και Καρδιολογία

Σάββατο 8 Οκτωβρίου 2016Μουσείο Μπενάκη, ΑθήνΑ

Congress HighlightseAs - esC 2016

Σάββατο 8 Οκτωβρίου 2016Μουσείο Μπενάκη, ΑθήνΑ

Σύνοψη των Νεότερων Επιστημονικών Δεδομένων

στη Δυσλιπιδαιμία και Καρδιολογία

ΣύΝΟψη τωΝ ΝΕΟτΕρωΝ ΕπιΣτημΟΝιΚωΝ ΔΕΔΟμΕΝωΝ Στη ΔύΣλιπιΔαιμια Και ΚαρΔιΟλΟγια

Congress HighlightseAs - esC 2016

3

Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α

Σάββατο 8 Οκτωβρίου 2016

10.00-10.30 Εισαγωγή προέδρων ΕκδήλωσηςΚωνσταντίνος Τσιούφης, Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας, Α΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Γ.ν. «Ιπποκράτειο», Αθήνα

Γεώργιος Χάχαλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας, Πανεπιστημιακό Γ.ν. Πατρών

10.30-11.15 Νεότερες Κατευθυντήριες Οδηγίες 2016 για τη δυσλιπιδαιμία και την πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου της esCΧ. Βλαχόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας, Α΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Kλινική, Γ.ν. «Ιπποκράτειο», Αθήνα

11.15-11.45 τι νεότερο στην επεμβατική καρδιολογία από το συνέδριο της esC1 PrAgUe 182. erosion3. Ce MArK 24. AntarcticΓρηγόρης Τσίγκας, Επιμελητής A΄, Καρδιολογική Κλινική, Πανεπιστημιακό Γ.ν. Πατρών

11.45-12.15 Νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες 2016 για την κολπική μαρμαρυγήΧριστόδουλος Παπαδόπουλος, Επίκουρος καθηγητής καρδιολογίας ΑΠθ, Γ’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Γ.ν. «Ιπποκράτειο», θεσσαλονίκη

12.15-12.45 Δ ι ά λ ε ι μ μ α

12.45-13.15 1. Στατίνες και μυαλγίες2. Διαφορές των δύο φύλων στα καρδιαγγειακά νοσήματα3. τι νεότερα για τη λιποπρωτεΐνη (α) Νεότερα δεδομένα από το eAsΑθηνά Αραπογιάννη, Αναπληρώτρια Διευθύντρια Γ΄ Καρδιολογικής Κλινικής, Ευρωκλινική Αθηνών

13.15-13.45 1. μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος και καρδιαγγειακά νοσήματα2. Διαβητική δυσλιπιδαιμία και μεταγευματική λιπαιμία.Νεότερα Δεδομένα από το eAsΝίκη Κατσίκη, Ειδική Παθολόγος, Διδάκτωρ Α.Π.θ., Επιστημονική Συνεργάτης Β΄ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής, Ιπποκράτειο νοσοκομείο θεσσαλονίκης

13.45-14.00 Ερωτήσεις-Συζήτηση

ΑθήνΑ • Μουσείο ΜπενΑκή

Σύντομο Βιογραφικό Συμμετεχόντων Περιλήψεις, Παρουσιάσεις Διαλέξεων

Congress Highlights - eAs, esC 20166

Konstantinos P. Tsioufis

Ο Κωνσταντίνος τσιούφης είναι αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας στην α’ πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του πανεπιστημίου αθηνών στο Νοσοκομείο ιπποκράτειο.αποφοίτησε από την ιατρική Σχολή αθηνών το 1987 με βαθμό «ΑΡΙΣΤΑ» και έγινε διδάκτορας της ιατρικής Σχολής στο Καποδιστριακό πανεπιστή-μιο αθηνών το 1997 επίσης με βαθμό «αριΣτα». η μεταπτυχιακή ιατρική του εκπαίδευση στην Καρδιολογία και την ύπέρταση έγινε αρχικά στο ιπποκρά-τειο Νοσοκομείο αθηνών και αργότερα στο Veterans Affairs Medical Center, georgetown University, Washington DC, UsA.Στον κλινικό τομέα, οι κύριοι τομείς δραστηριότητας του Δρ. τσιούφη είναι δύο: η υπερτασική νόσος και η επεμβατική καρδιολογία (PtCA-stent, βαλβι-

δοπλαστική, εμφύτευση βηματοδότη/απινιδωτή κλπ.)Οι ερευνητικές δραστηριότητες του κ. τσιούφη συμβαδίζουν με τις κλινικές δραστηριότητες του. Στον τομέα της υπέρτασης, η έρευνα του έχει επικεντρωθεί στη βλάβη της καρδιάς με ιδιαίτερο εν-διαφέρον στη μικρολευκωματινουρία και νεφρική δυσλειτουργία, την υπερτροφία της αριστερής κοιλίας και της αρτηριακής ακαμψίας, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου της φλεγμονής και ενδο-θηλιακής δυσλειτουργίας. τα τελευταία 5 χρόνια, ο Κωνσταντίνος τσιούφης έχει αναπτύξει μεγάλο ενδιαφέρον για τις νέες επεμβατικές θεραπείες της υπέρτασης και ο ίδιος εμπλέκεται σε μεγάλες κλινικές μελέτες σχετικές με τη νεφρική συμπαθητική απονεύρωση. Στο ίδιο μήκος κύματος, πολλές από τις πρόσφατες δραστηριότητες του σχετίζονται με το καρδιονεφρικό σύνδρομο. Είναι συμπρό-εδρος του Διεθνούς Συμποσίου για την Καρδιαγγειακή Νόσο και Νεφρική Δυσλειτουργία, το οποίο οργανώνεται κάθε ιανουάριο στην αθήνα από το 2009. Στον τομέα της Επεμβατικής Καρδιολογίας, η έρευνα του έχει επικεντρωθεί στην εκτίμηση της στεφανιαίας εφεδρείας σε διάφορες κλινικές συν-θήκες, στην αθηροσκλήρωση των καρωτίδων και την παθοφυσιολογία της ευάλωτης αθηρωματικής πλάκας. Εκτός του ότι κατέχει τη θέση του γραμματέα του esH, έχει επίσης διατελέσει μέλος του διοι-κητικού συμβουλίου διαφόρων εθνικών και διεθνών εταιρειών:• γενικός γραμματέας της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας• Ειδικός γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας ύπέρτασης• μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας• πρώην πρόεδρος της ομάδας εργασίας της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας «ύπέρταση και

Καρδιά»• μέλος του πυρήνα της ομάδας εργασίας της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας «ύπέρταση και

Καρδιά»• μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού Journal of Hypertension και του Hellenic Journal

of Cardiology.Ο Δρ. τσιούφης είναι κριτής σε περισσότερες από 25 αξιολογήσεις σε ομότιμα διεθνή περιοδικά (American Journal of Cardiology, Journal of Hypertension, international Journal of Cardiology, Amer-ican Journal of Hypertension, American Journal of Kidney Diseases, Journal of Human ύπέρταση, Atherosclerosis κ.λπ.).Έχει λάβει περισσότερα από 22 βραβεία για την καλύτερη επιστημονική έρευνα σε εθνικά και διεθνή επιστημονικά συνέδρια και έχει συμμετάσχει σε περισσότερες από 23 πολυκεντρικές μελέτες. Έχει προσκληθεί για περισσότερες από 290 διαλέξεις σε Διεθνή και Εθνικά Επιστημονικά Συνέδρια.Ο Δρ τσιούφης έχει δημοσιεύσει πάνω από 250 εργασίες σε έγκριτα διεθνή περιοδικά (1ος συγγρα-φέας σε 73 εργασίες), που αφορούν κυρίως την υπέρταση, τη αρτηριοσκλήρωση και γενικότερα την καρδιαγγειακή νόσο.

ΣύΝΟψη τωΝ ΝΕΟτΕρωΝ ΕπιΣτημΟΝιΚωΝ ΔΕΔΟμΕΝωΝ Στη ΔύΣλιπιΔαιμια Και ΚαρΔιΟλΟγια 7

Γεώργιος Ν. Χάχαλης

Καρδιολόγος, αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας, ιατρικού τμήματος πανεπιστημίου πατρών

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΠροπτυχιακή 3ο γυμνάσιο πατρών. αποφοίτηση με βαθμό Άριστα (1964-1970)ιατρική Σχολή πανεπιστημίου αθηνών (1970-1976) αποφοίτηση με βαθμό «λίαν καλώς»Ξένες γλώσσεςΆριστη γνώση της γερμανικής.πολύ καλή γνώση της αγγλικής.

Μεταπτυχιακήαπόκτηση του Διδακτορικού Διπλώματος στο πανεπιστήμιο του Muenster Δυτ. γερμανίας με θέμα: «Η επίδραση: Η Επίδραση της Δακτυλίτιδας στο Ηλεκτροκαρδιογράφημα Ηρεμίας και Κόπωσης σε Καρδιολογικώς Υγιή Άτομα (Digitalis-induzierte Veraenderungen des ruhe- und Belastungs-eKg bei Herzgesunden Probanden). Βαθμός: «Καλώς»

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ - ΚΛΙΝΙΚΟ ΕΡΓΟ1) Ειδικευόμενος Παθολογίας στο Δημοτικό Νοσοκομείο του guetersloh Δυτ. γερμανίας. η εκπαί-

δευση περιελάμβανε και ένα έτος άσκηση στην ακτινολογία στο ίδιο Νοσοκομείο. Άσκηση σε όλο το φάσμα της παθολογίας, συμπεριλαμβανομένων πολλών καρδιολογικών, ενδοσκοπικών και άλ-λων επεμβάσεων και υπεύθυνος μεγάλου αριθμού ασθενών.

2) Ειδικευόμενος Καρδιολογίας στην Καρδιολογική Κλινική Bad rothenfelde Δυτ. γερμανίας. Άσκη-ση στο χρονικό αυτό διάστημα τόσο στην μη επεμβατική όσο και την επεμβατική Καρδιολογία με σημαντικό αριθμό εξετάσεων και επεμβάσεων και επί πλέον απόκτηση πλούσιας κλινικής εμπειρί-ας σε μεγάλο αριθμό ασθενών με οξέα και χρόνια καρδιολογικά νοσήματα καθώς και στην αποκα-τάσταση (rehabilitation) αυτών των ασθενών. η κλινική αυτή οργάνωσε πολλά σεμινάρια για καρ-διολόγους και άλλα για ασθενείς, στα οποία υπήρξα τακτικός ομιλητής. η ίδια κλινική συμμετείχε, με εκπρόσωπο εμένα, σε μια πολυκεντρική, αγγειογραφική μελέτη για διερεύνηση της βέλτιστης αντιθρομβωτικής αγωγής σε ασθενείς μετά από εγχείρηση bypass, σε συνεργασία με το πανεπι-στήμιο του μονάχου.

3) Εκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου για 3 εβδομάδες στο Τμήμα Βηματοδοτών στον Καθηγητή κ. Alt σαν επισκέπτης ιατρός.

4) Εκπαίδευση στο έγχρωμο διοισοφάγειο υπερηχοκαρδιογράφημα στο πανεπιστήμιο του μainz στον Καθηγητή Εrbel σαν επισκέπτης ιατρός.

5) Εκπαίδευση στην αγγειοπλαστική στο Νοσοκομείο Rotes Kreuz Φρανκφούρτης σαν επισκέ-πτης ιατρός.

6) 1987 - 1992: Επιμελητής Β Καρδιολογίας στο Νοσοκομείο Άγιος ανδρέας πατρών. Εκεί εισήγα-γα για πρώτη φορά στην Πάτρα την θρομβολυτική θεραπεία στο οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου, το φθινόπωρο του 1987, και την εξέταση καρδιάς με διοισοφάγειο υπερηχοκαρδιογράφημα triplex τον απρίλιο του 1992.Σαν εκπρόσωπος της Καρδιολογικής Κλινικής συμμετοχή σε δύο διεθνείς πολυκεντρικές μελέτες (isis-2 και lAte).

7) 1992-2006: Επιμελητής Α και Αναπληρωτής Διευθυντής Καρδιολογίας στο πανεπιστημιακό Νοσοκομείο ρίου, πατρών. η κλινική μου παρουσία επεκτείνεται σε όλο το καρδιολογικό φάσμα (επείγοντα περιστατικά, τακτικά εξωτερικά ιατρεία, ασθενείς της καρδιολογικής και των άλλων κλι-νικών του νοσοκομείου, μονάδα εμφραγμάτων, μη επεμβατική και επεμβατική καρδιολογία).


από το 1995 - 2004 υπεύθυνος του τμήματος ύπερήχων Καρδιάς της Καρδιολογικής Κλινικής. από το έτος 1995 συνεργασία με τον Καθηγητή κ. Koerfer του Κέντρου Καρδιοχειρουργικής και μεταμοσχεύσεων Καρδιάς στο Bad oeynhausen γερμανίας για την παρακολούθηση και ενδεχό-μενη μεταμόσχευση καρδιάς σε μεσογειακούς ασθενείς σε τελικά στάδια καρδιακής ανεπάρκειας, και ήδη ένας ασθενής έχει υποβληθεί σε μεταμόσχευση. παράλληλα, διοργανώθηκε σχετική ημε-ρίδα τον απρίλιο του 1995 με πολλούς Έλληνες και ξένους ομιλητές.

8) Εισήγαγα για πρώτη φορά στην πάτρα τη δοκιμασία φαρμακευτικής κόπωσης με δοβουταμίνη και υπερήχους καρδιάς το 1995 καθώς και τη στεφανιογραφία και αγγειοπλαστική από την κερκιδική αρτηρία το έτος 2008, αντίστοιχα.

9) Μεταξύ άλλων:Έχω πραγματοποιήσει πολλές εμφυτεύσεις βηματοδοτών (μονο- και διπλοεστιακών) από το έτος 1988, στεφανιογραφίες / δεξιούς / αριστερούς καθετηριασμούς καρδιάς από το έτος 1985, αγγει-οπλαστικές των στεφανιαίων αρτηριών με εμφυτεύσεις stent από το έτος 2004. Σε υπηρεσία για πρωτογενή αγγειοπλαστική σε οξέα εμφράγματα μυοκαρδίου από το έτος 2004 2-6 μέρες το μήνα. μάλιστα, το πανεπιστημιακό Νοσοκομείο ρίου είναι πρωτοπόρο πανελληνίωςαπό τον Φεβρουάριο 2013 πρώτος επεμβατικός χειριστής σε 28 διαδερμικές εμφυτεύσεις αορ-τικών βαλβίδων στην Πάτρα.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΟΠροπτυχιακό επίπεδοΕκπαίδευση φοιτητών στη φυσική εξέταση από το 1992 μέχρι σήμερα (2016).Συμμετοχή στο πρόγραμμα εκπαίδευσης φοιτητών στις Κλινικές Δεξιότητες στο 1ο, 2ο και 3ο έτος σπουδών από το 2004 έως σήμερα.Συμμετοχή στο μάθημα της καρδιολογίας στο 3ο έτος σπουδών στα πλαίσια της απαρτιωμένης διδα-σκαλίαςΕκπαίδευση φοιτητών στην Καρδιολογία στα πλαίσια της Κλινικής άσκησης Ε’ ετών φοιτητών και του Στ΄ έτους (κλινική επίσκεψη).Μεταπτυχιακό επίπεδοΚλινική εκπαίδευση των ειδικευόμενων ιατρών στην Καρδιολογία Επιβλέπων σε διδακτορικές διατριβές Εκπαιδευτικά μαθήματα στους ειδικευόμενους καρδιολόγους της Καρδιολογικής Κλινικής του π.γ.Ν.π.Συμμετοχή στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες της Καρδιολογικής Κλινικής και παθολογικής Κλινι-κής (grand rounds)Κριτής εργασιών του πανελληνίου Καρδιολογικού Συνεδρίου και της Ελληνικής Καρδιολογικής Επι-θεώρησης από το 2004-σήμερα.Κριτής εργασιών σε διεθνή περιοδικά

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΡΓΟ: ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙΤη διερεύνηση των καρδιολογικών προβλημάτων σε ασθενείς με μεσογειακή αναιμία.Ερευνητικό ενδιαφέρον για την αλλεργική προδιάθεση και τη συσχέτισή τους με οξέα στεφανιαία επεισόδια Μελέτες για την αρτηριακή πρόσβαση σε επεμβάσεις καθετηριασμού και αγγειοπλαστικής των στεφανιαίων αγγείων μέσω της κερκιδικής ή της ωλένιας αρτηρίας με δημοσιεύσεις σε διεθνή πε-ριοδικάΑντιαιμοπεταλιακά φάρμακα με δημοσιεύσεις μαζί με την ερευνητική ομάδα του Καθ. κ. αλεξό-πουλου σε πολλά διεθνή περιστατικάΣυνολικές δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά με impact factor: 127 Κεφάλαια σε ξένα βιβλία: 1. Kounis NG, Kourelis T, Hahalis G, Manola M, Theoharides TC. Kounis syndrome (allergic angina

and allergic myocardial infarction). In Angina Pectoris. Etiology, Pathogenesis and Treatment. New York


ΣημΕιωΣΕιΣ


Χαράλαμπος Βλαχόπουλος

Ο Χαράλαμπος Βλαχόπουλος είναι αναπληρωτής Καθηγητής στην 1η Καρδι-ολογική Κλινική του πανεπιστημίου αθηνών στο ιπποκράτειο γενικό Νοσο-κομείο αθηνών. τα κλινικά του ενδιαφέροντα είναι η ύπέρταση και το Καρδι-ομεταβολικό Σύνδρομο, καθώς και η Επεμβατική Καρδιολογία. Ο κ. Βλαχόπουλος είναι πρόεδρος της ArterY society και υπήρξε πρόεδρος της Ομάδας Εγασίας των περιφερικών αγγείων της european society of Car-diology.τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα συμπεριλαμβάνουν τον προγνωστικό ρόλο της αγγειακής λειτουργικότητας και δομής για τα καρδιαγγειακά συμ-βάματα, της επίδρασης του τρόπου διαβίωσης (lifestyle) και της φλεγμονής στην αρτηριακή λειτουργία καθώς και την παθοφυσιολογία της υπέρτασης

και τη σχέση σεξουαλικής υγείας και καρδιαγγειακών νοσημάτων. Ο αν. Καθηγητής Χ. Βλαχόπουλος έχει δημοσιεύσει πάνω από 200 επιστημονικά άρθρα σε έκριτα διε-θνή περιοδικά και το έργο του έχει μνημονευθεί σε πάνω από 10.000 αναφορές σε αντίστοχια άρθρα. με τον Michael o’rourke και τον Wilmer nichols έχουν συγγράψει την 6η έκδοση του διεθνούς φή-μης βιβλίου καρδιαγγειακής φυσιολογίας και παθοφυσιολογίας “McDonald’s Blood Flow in Arteries”. Έχει δώσει πολυάριθμες διαλέξεις κατόπιν προσκλήσεως ανά τον κόσμο και τα αποτελέσματα των ερευνών του έχουν μνημονευθεί επανειλημμένα από τον ελληνικό και διεθνή τύπο.Είναι μέλος του Εκδοτικού Συμβουλίου των περιοδικών Hypertension, Artery research και Hellenic Journal of Cardiology.e-mail: [email protected]


Νεότερες Κατευθυντήριες Οδηγίες 2016 για τη δυσλιπιδαιμία και την πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου της ESC

τα καρδιαγγειακά νοσήματα ευθύνονται για πάνω από 4 εκατομμύρια θανάτους στην Ευρώπη σε ετήσια βάση. ως καρδιαγγειακή πρόληψη ορίζεται ένα συντονισμένο πλήθος ενεργειών, είτε σε επί-πεδο πληθυσμού, είτε στοχευμένο σε ατομικό επίπεδο με στόχο την εξάλειψη ή την ελαχιστοποίηση της επίπτωσης των καρδιαγγειακών νοσημάτων και των συνεπειών τους.Ο έλεγχος (screening) για την ανίχνευση δυσλιπιδαιμίας ενδείκνυται στα άτομα με κλινικές εκδηλώ-σεις από το καρδιαγγειακό σύστημα, σε καταστάσεις που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγ-γειακής νόσου καθώς και σε οποιοδήποτε άτομο θεωρείται απαραίτητος ο έλεγχος των παραγόντων κινδύνου.η διαχείριση ασθενών με δυσλιπιδαιμία έχει ως πρωταρχικό στόχο την ελάττωση των τιμών της lDl-C. Στους ασθενείς με πολύ υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο ο στόχος είναι lDl-C <70 mg/dl. Επί-σης μια ελάττωση τουλάχιστον κατά 50% συνιστάται σε αυτή την κατηγορία ασθενών αν τα επίπεδα της lDl-C είναι μεταξύ 70 και 135 mg/dl. Στη διαχείριση συγκεκριμένων ομάδων ασθενών θα πρέπει να λαμβάνονται υπ΄όψιν και οι δευτερεύ-οντες θεραπευτικοί στόχοι. Στους ασθενείς πολύ υψηλού κινδύνου συστήνεται η non-HDl-C <100 mg/dl (class iia/loe:B) καθώς και η apoB <80 mg/dl (class iia/loe:B).πρόσφατα, μια νέα κατηγορία φαρμάκων, οι αναστολείς της πρωτεΐνης PCsK-9, διατίθενται για την αντιμετώπιση των ασθενών με δυσλιπιδαιμία. Οι ασθενείς που θεωρούνται υποψήφιοι να λάβουν αγωγή με τους αναστολείς της PCsK-9 είναι ασθενείς πολύ υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου που δεν μπορούν να πετύχουν τους επιθυμητούς στόχους lDl-C παρά τη χορήγηση των μέγιστων ανε-κτών δόσεων στατίνης, ασθενείς με ετερόζυγο οικογενή υπερχοληστερολαιμία που μπορεί ή όχι να υποβάλλονται σε πλασμαφαίρεση και οι ασθενείς με δυσανεξία στις στατίνες.Οι ασθενείς με οξύ στεφανιαίο σύνδρομο θα πρέπει να λαμβάνουν αγωγή με υψηλής δοσολογίας – δυναμικότητας στατίνες σύντομα μετά την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο, ανεξαρτήτως των επιπέ-δων lDl-C που εμφανίζουν στον αρχικό εργαστηριακό έλεγχο (class i, loe:A). παρά την πληθώρα στοιχείων για την αποτελεσματικότητα των στατινών τόσο στην πρωτογενή όσο και στη δευτερογενή πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων, η συμμόρφωση των ασθενών στη χορηγούμενη αγωγή παραμένει χαμηλή με ποσοστά <50% και συναντάται κυρίως σε άτομα που λαμ-βάνουν την αγωγή για πρωτογενή πρόληψη, άτομα χαμηλότερου εισοδήματος, στους ηλικιωμένους, σε ασθενείς που λαμβάνουν πολύπλοκα συγχορηγούμενα θεραπευτικά σχήματα καθώς και σε άτομα με ψυχιατρικά νοσήματα.πέρα από τη φαρμακευτική αγωγή, ο θεράπων ιατρός θα πρέπει να εκτιμά τα επίπεδα της φυσικής άσκησης σε κάθε ασθενή. τα άτομα θα πρέπει να ενθαρρύνονται ώστε να επιδίδονται σε σωματική άσκηση που τους προκαλεί ευεξία και θα μπορούν εύκολα να ενσωματώσουν στην καθημερινή τους ρουτίνα ενώ από την άλλη θα πρέπει να ενημερώνονται για τις επιπτώσεις της καθιστικής ζωής. Συνι-στάται μετρίας έντασης άσκηση για τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα, 5 ημέρες την εβδομάδα.Ο κίνδυνος ενός ανεπιθύμητου καρδιαγγειακού συμβάματος κατά τη διάρκεια της φυσικής άσκησης είναι εξαιρετικά χαμηλός στα φαινομενικά υγιή άτομα (5-7 συμβάματα αιφνίδιου καρδιακού θανάτου ανά εκατομμύριο πληθυσμού κατ’ έτος). Ο κίνδυνος κατά τη διάρκεια χαμηλής ή μέτριας έντασης άσκησης είναι μικρότερος σε σύγκριση με την υψηλής έντασης άσκηση. Συνεπώς, στα υγιή άτομα που επιθυμούν να παρακολουθήσουν πρόγραμμα έως μέτριας έντασης, δεν απαιτείται προληπτικός ιατρικός έλεγχος.η διακοπή του καπνίσματος αποτελεί την πιο αποτελεσματική σε επίπεδο κόστους στρατηγική για την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Ο απεικονιστικός έλεγχος ρουτίνας για την πρόβλεψη μελλοντικών καρδιαγγειακών συμβαμάτων γενικά δεν συστήνεται στην κλινική πράξη. παρ΄ όλα αυτά, απεικονιστικές μέθοδοι (Coronary artery calcium score, ABi, υπερηχογραφία καρωτίδων, αορτική σκληρία) θα μπορούσαν να χρησιμοποιη-θούν σαν επιπλέον εξετάσεις ικανές να τροποποιήσουν τον προβλεπόμενο καρδιαγγειακό κίνδυνο που έχει υπολογιστεί με βάση τους κλασσικούς παράγοντες κινδύνου σε άτομα μετρίου καρδιολογι-κού κινδύνου.


Γρηγόριος Τσίγκας

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗπτυχίο ιατρικής Σχολής πανεπιστημίου πατρών, απολυτήριο γενικού λυκεί-ου μεσολογγίου

ΠΡΟΣΟΝΤΑπτυχίο ιατρικής Σχολής (1997), Διδάκτωρ πανεπιστημίου πατρών (2016)

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ07/10/1972: γεννηθείς στο μεσολόγγι αιτ/νίας1991-1997: απόφοιτος ιατρικής Σχολής πανεπιστημίου πατρών με βαθμό 6.52/101990: αποφοίτηση από γενικό λύκειο μεσολογγίου

Στρατιωτική θητεία: ιανουάριος 1999 έως Σεπτέμβριο 2000 ιατρός ύπηρεσίας στο γ.Ν. αεροπορίας και ιατρικές Στρατιωτικές μονάδες ανδραβίδας και αράξου.

ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΙΑΟκτώβριος 2008 έως τώρα: Επιμελητής α΄ Καρδιολογικής Κλινικής, Επεμβατικός Καρδιολόγος τμή-ματος Καρδιολογίας πανεπιστημιακού Νοσοκομείου πατρώνΙούνιος – Σεπτέμβριος 2008: Επισκέπτης Επιμελητής στο αιμοδυναμικό Εργαστήριο στο golden Jubilee γενικό Νοσοκομείο γλασκόβης, ηνωμένο Βασίλειο.Απρίλιος 2007: Ολοκλήρωση ιατρικής Ειδικότητας και απόκτηση τίτλου ειδίκευσης στην καρδιολο-γίαΙανουάριος 2003 έως Φεβρουάριος 2007: Ειδικευόμενος Καρδιολογίας στην Καρδιολογική Κλινική πανεπιστημιακού Νοσοκομείου πατρώνΣεπτέμβριος 2002 έως Ιανουάριος 2003: Ειδικευόμενος Καρδιολογίας στο γενικό Νοσοκομείο πα-τρώνΣεπτέμβριος 2000 έως Σεπτέμβριος 2002: Ειδικευόμενος Εσωτερικής παθολογίας στο γενικό Νο-σοκομείο αιγίουΟκτώβριος 1997 έως Νοέμβριο 1998: αγροτικός ιατρός ύπηρεσίας ύπαίθρου στο Κέντρο ύγείας μύτικα

ΜΕΛΟΣ ΣΕ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣιατρικός Σύλλογος ηνωμένου Βασιλείου-gMCιατρικός Σύλλογος πατρώνΕλληνική Καρδιολογική ΕταιρείαΟργανισμός Καρδιακής ανεπάρκειας της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (esC HFA) τo έτος 2008Ομάδα Επεμβατικής-αιμοδυναμικής Καρδιολογίας της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑe-mail: [email protected]


Τι νεότερο στην επεμβατική καρδιολογία από το συνέδριο της ESC1. PRAGUE 18. 2. EROSION. 3. CE MARK 2. 4. Antarctic

PRAGUE-18: Prasugrel, Ticagrelor Equal in STEMIη PrAgUe-18 μελέτη αντέταξε την πρασουγκρέλη έναντι στην τικαγκρελόρη σε ασθενείς steMi που έλαβαν θεραπεία με PCi, αλλά απέτυχε να δείξει ότι ένα φάρμακο ήταν πιο αποτελεσματικό από το άλλο για την πρόληψη του πρωταρχικού σύνθετου τελικού σημείου του θανάτου, επανέμφραγμα, επείγουσα επαναγγείωση αγγείου στόχου, το εγκεφαλικό επεισόδιο, η αιμορραγία που απαιτεί με-τάγγιση, ή η παρατεταμένη νοσηλεία στις 7 ημέρες (or 0,98; P = 0,93).Δεν παρατηρήθηκε επίσης καμία διαφορά μεταξύ των δύο φαρμάκων στο δευτερογενές τελικό ση-μείο του καρδιαγγειακού θανάτου, μη θανατηφόρο έμφραγμα του μυοκαρδίου, ή αγγειακό εγκεφα-λικό επεισόδιο στις 30 ημέρες (or 1,06; P = 0,864).το συμπεράσματα της μελέτης ήταν ότι αυτά τα φάρμακα είναι εξίσου ασφαλή, αλλά η μελέτη είχε περιορισμένο μέγεθος και ευρεία όρια εμπιστοσύνης, και αυτά τα χαρακτηριστικά αποτελούν οπωσ-δήποτε σημαντικούς περιορισμούς της και αυξάνουν την ανάγκη για πιο ευρεία τυχαιοποιημένη μελέτη για την επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων της. τα αποτέλεσμα της επιβεβαιώνει μια λογική υπόθεση ότι τα δυο φάρμακα αποτελούν εξίσου ισχυρούς αντιαιμοπεταλιακούς παράγοντες σε ένα ιδιαίτερο θρομβωτικό περιβάλλον όπως είναι αυτό των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων.ANTARCTICη εξατομικευμένη καθοδηγούμενη από την αντιδραστικότητα των αιμοπεταλίων αντιαιμοπεταλιακή αγωγή στους ηλικιωμένους δεν φαίνεται να ωφελεί όσον αφορά την έκβαση μετά από οξύ στεφανι-αίο σύνδρομο και τοποθέτηση stent.η μελέτη έγινε μετά από μια παρόμοια μελέτη, την ArCtiC η οποία δεν έδειξε κανένα όφελος από τον έλεγχο της αντιδραστικότητας των αιμοπεταλίων και την αντίστοιχη τροποποίηση της θεραπεί-ας σε ασθενείς χαμηλότερου κινδύνου από αυτούς της AntArCtiC που υποβάλλονται σε εκλεκτική τοποθέτηση stent.η μελέτη AntArCtiC επιβεβαιώνει τη μελέτη ArCtiC σε ένα διαφορετικό πληθυσμό με ένα διαφο-ρετικό φάρμακο (5mg prasugrel αντί κλοπιδογρέλης) και τελικά κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα, επι-βεβαιώνοντας την ασφάλεια της χορήγησης της προσαρμοσμένης δόσης της πρασουγκρέλης στους ηλικιωμένους ασθενείς.EROSIONμία μικρή κ μικρής διάρκειας πιλοτική μελέτη ισχυρίζεται ότι οι ασθενείς που φτάνουν στο τμήμα επειγόντων περιστατικών με ACs που προκαλείται από διάβρωση της αθηρωματικής πλάκας, και όχι σε ρήξη αυτής, δεν απαιτείται να εμφυτευθεί στεντ. αντ‘ αυτού, η συντηρητική θεραπεία από μόνη της μπορεί να είναι αρκετή για να αποκατασταθεί η ροή στη θέση του θρόμβου.η μελέτη διαπίστωσε ότι ένας στους τέσσερις ασθενείς με ACs είχε διάβρωση της πλάκας, η οποία συμφωνεί με ότι είναι γνωστό από μελέτες σε ιστοπαθολογοανατομικά παρασκευάσματα. αλλά έδει-ξε επίσης για πρώτη φορά ότι η διάβρωση της πλάκας μπορεί να διακριθεί από ρήξη της αθηρωμα-τικής πλάκας με τη χρήση της οπτικής συνεκτικής τομογραφίας συνοχής (oCt) σε ασθενείς με οξέα στεφανιαία σύνδρομα που απαιτούν άμεση αντιμετώπιση στο αιμοδυναμικό εργαστήριο.η διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή θεραπεία χωρίς την τοποθέτηση stent κατάφερε να μειώσει απο-τελεσματικά τον όγκο του θρόμβου και την αύξηση της επιφάνειας ροής χωρίς υποτροπιάζοντα ισχαιμικά επεισόδια σε 1 μήνα.CE MARK 2 μελέτηη τυχαιοποιημένη μελέτη Ce-MArC 2 έδειξε ότι η χρήση της Καρδιακής μαγνητικής τομογραφίας (CMr) αποδείχθηκε καλύτερη από τη διαχείριση των ασθενών με υποψία στεφανιαίας νόσου ακο-λουθώντας τις εθνικές κατευθυντήριες οδηγίες του niCe, αλλά δεν είναι καλύτερη από το sPeCt για τη μείωση των περιττών αγγειογραφιών.Οι περιττές αγγειογραφίες εντός 12 μηνών ήταν 7,5% για την ομάδα της μαγνητικής, 7,1% για τη sPeCt, και 28,8% για την ομάδα των ασθενών που καθοδηγήθηκαν με βάση τις κατευθυντήριες οδη-γίες niCe.


Σε προσαρμοσμένες αναλύσεις, η χρήση της μαγνητικής μείωσε τις περιττές αγγειογραφίες κατά 79% σε σύγκριση με τις κατευθυντήριες οδηγίες niCe (or 0,21, 95% Ci 0,12 - 0,34; P <0.001), αλλά δεν υπερείχε σε σύγκριση με το sPeCt (or 1,27, 95% Ci 0,79 - 2,03? P = 0,32).Είναι σημαντικό ότι δεν υπήρχε διαφορά μεταξύ των τριών στρατηγικών στα ποσοστά ανίχνευσης της νόσου ή στα σημαντικά καρδιαγγειακά συμβάντα (MACe).


Χριστόδουλος Παπαδόπουλος

ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝπτυχίο ιατρικής απΘ, 1992Ειδικότητα Καρδιολογίας, Θεσσαλονίκη 2003Διδακτορικό ιατρικής Σχολής απΘ, Θεσσαλονίκη 2008Fellow of european society of Cardiology, 2010λέκτορας Καρδιολογίας απΘ, 2010Επίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας απΘ, 2015

ΕΜΠΕΙΡΙΑ Δεκέμβριος 2015 – σήμερα: Επίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας απΘ, γ’ πα-νεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, ιπποκράτειο γενικό Νοσοκομείο Θεσ-σαλονίκης

ιανουάριος 2014 – Δεκέμβριος 2015: λέκτορας Καρδιολογίας απΘ, γ’ πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, ιπποκράτειο γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ιούνιος 2004 – ιανουάριος 2014: Επεμβατικός Καρδιολόγος, Κλινική Άγιος λουκάς, Θεσσαλονίκημάιος 2010 – αύγουστος 2010: Clinical Fellow in interventional Cardiology, northern general Hospi-tal, University of sheffield, sheffield, UKΟκτώβριος 1999 – Οκτώβριος 2003: Ειδικότητα Καρδιολογίας, α΄ πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλι-νική, γενικό Νοσοκομείο αΧΕπαoκτώβριος 1998 – ιούνιος 1999: research Fellow in Basic science Cardiology Dept. of Cardiology, rayne institute, st. thomas’s Hospital, King’s College University of london, UK

ΕΙΔΙΚΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑΕπεμβατική ΚαρδιολογίαΚαρδιακή ανεπάρκειαΘρόμβωσηαντιαιμοπεταλιακά φάρμακα

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ[email protected]@gmail.com


Νεότερες Κατευθυντήριες Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας για την Κολπική Μαρμαρυγή 2016

Οι τελευταίες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας για τη διαχείριση των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή που ανακοινώθηκαν πρόσφατα στο τελευταίο πανευρωπαϊκό Καρδιολογικό Συνέδριο της ρώμης, εστιάζουν στην πολύ σημαντική θνητότητα και νοσηρότητα που συνδέεται με την κολπική μαρμαρυγή και που συνηθέστερα οφείλoνται είτε σε καρδιακή ανεπάρκεια είτε σε αγ-γειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, είτε σε αιφνίδιο θάνατο. Οι οδηγίες αναφέρουν πως το 20-30% των εγκεφαλικών επεισοδίων σήμερα σχετίζονται με κολπική μαρμαρυγή, ενώ ένα ποσοστό 10-40% των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή χρήζουν νοσηλείας τουλάχιστον μια φορά το έτος, επιβαρύνοντας σημαντικά τα συστήματα ύγείας. ύπερθεματίζεται επίσης η σημαντική επίπτωση της κολπικής μαρ-μαρυγής στην ποιότητα ζωής των ασθενών, στη λειτουργικότητα της αριστεράς κοιλίας καθώς και μακροπρόθεσμα στις εγκεφαλικές νοητικές λειτουργίες.Οι νεότερες οδηγίες οριοθετούν πέντε βασικούς άξονες διαχείρισης των ασθενών με κολπική μαρ-μαρυγή. πρώτον τονίζεται η ανάγκη για άμεση αποκατάσταση του ρυθμού ή της συχνότητας προ-κειμένου να επιτευχθεί η αιμοδυναμική σταθεροποίηση του ασθενή. Δεύτερον, γίνεται αναφορά στην αντιμετώπιση όλων εκείνων των προδιαθεσικών παραγόντων της κολπικής μαρμαρυγής (όπως υπέρταση) που θα μειώσουν συνολικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. τρίτον, τονίζεται η ανάγκη του προσδιορισμού του θρομβοεμβολικού κινδύνου με το CHADsVAsc score και στη συνέχεια η έναρξη της κατάλληλης αγωγής. τέταρτον, περιγράφεται η ανάγκη ελέγχου της καρδιακής συχνότητας που πολλές φορές επαρκεί για τον έλεγχο των συμπτωμάτων αλλά και για τη βελτίωση της λειτουργικότη-τας της αριστεράς κοιλίας. Και πέμπτον τονίζεται η ανάγκη αντικειμενικής καταγραφής των συμπτω-μάτων χρησιμοποιώντας τη βαθμονόμηση της eHrA (ένδειξη ιC), προκειμένου να προσδιοριστεί και η τελική στρατηγική αντιμετώπισης της νόσου.Είναι σημαντικό η κολπική μαρμαρυγή να ανιχνεύεται νωρίς καθώς πολλές φορές δεν συνοδεύεται με συμπτώματα και αυτή η κατάσταση περιγράφεται ως ασυμπτωματική “σιωπηλή” κολπική μαρμα-ρυγή. η οριστική διάγνωση απαιτεί καταγραφή σε ηΚγφημα (ένδειξη ιΒ) ενώ περιγράφεται η δυνα-τότητα ανίχνευσης της αρρυθμίας από τις διάφορες εμφυτεύσιμες συσκευές. Οι συγγραφείς προ-τείνουν τόσο τυχαίους όσο και προγραμματισμένους ελέγχους με Holter ρυθμού τόσο για ασθενείς άνω των 65 ετών όσο και μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (72 ώρες καταγραφή, ένδειξη ιΒ).μια σημαντική καινοτομία που προτείνουν οι νέες οδηγίες, είναι η ανάγκη οργάνωσης και λειτουρ-γίας στις μεγάλες υγειονομικές μονάδες εξειδικευμένων ομάδων Ειδικών κολπικής μαρμαρυγής (AF heart team), που θα αποτελούνται από Καρδιολόγους, ηλεκτροφυσιολόγους, Νευρολόγους και άλλες συναφείς ειδικότητες που θα πρέπει να συναποφασίζουν για τη διαχείριση των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή. τονίζεται η ανάγκη χρήσης του CHADsVAsc score για τον προσδιορισμό του θρομβο-εμβολικού κινδύνου και προτείνεται αντίστοιχα ειδικός αλγόριθμος για τη διαχείριση της αντιπη-κτικής αγωγής. ωστόσο δεν προτείνεται η χρήση συγκεκριμένων σκορ αιμορραγικού κινδύνου, με πιο προφανή λόγο την αποτροπή από τέτοια σκορ της ορθής συνταγογράφησης των αντιπηκτικών. ασθενείς γυναίκες με CHADsVAsc score 3 και άνδρες με score 2 θα πρέπει να λάβουν αντιπηκτική αγωγή (ένδειξη ιΒ), όπως αντίστοιχα και γυναίκες με σκορ 2 και άνδρες με σκορ 1 (ένδειξη ιιa). τέλος οι συγγραφείς προτείνουν ξεκάθαρα τη χρήση της νεότερης κατηγορίας των αντιπηκτικών (noACs) έναντι των ανταγωνιστών της βιταμίνης Κ λόγω κυρίως της μεγαλύτερης ασφάλειας που προσφέ-ρουν (ένδειξη iA). ασθενείς με μηχανικές βαλβίδες, με μετρίου έως σοβαρού βαθμού στένωση μιτρο-ειδούς και ασθενείς με σοβαρού βαθμού χρονία νεφρική ανεπάρκεια θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με ανταγωνιστές της βιταμίνης Κ (ένδειξη iB).Οι νεότερες οδηγίες περιγράφουν με σαφήνεια και οριοθετούν τις ενδείξεις χρήσης των νεότερων τε-χνικών που σχετίζονται με την κολπική μαρμαρυγή, όπως είναι οι συσκευές σύγκλισης του ωτίου του αριστερού κόλπου, η χειρουργική εκτομή του ωτίου, η καυτηρίαση των πνευμονικών φλεβών για τη θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής (AF ablation) και η αντίστοιχη χειρουργική θεραπεία. τέλος ση-μαντική ήταν η ανακοίνωση δύο ξεχωριστών αλγορίθμων που εστιάζουν στη διαχείριση του ασθενή με κολπική μαρμαρυγή και αντιπηκτική αγωγή, μετά από ισχαιμικό αλλά και αιμορραγικό επεισόδιο.


προτείνεται η αντιμετώπιση και ο σωστότερος χρονισμός διατήρησης, διακοπής ή επανέναρξης της αντιπηκτικής αγωγής αναλόγως των συνθηκών.Στο πέρας των οδηγιών αναφέρονται τα κενά στη γνώση μας για συγκεκριμένα προβλήματα και καταστάσεις που αφορούν σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και τονίζεται η ανάγκη περαιτέρω μελέτης και ανάδειξης νέων δεδομένων με στόχο την καλύτερη διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία της. πολύ πρακτική είναι η παράθεση στο τέλος μιας λίστας με τα πρέπει και τα μη (to do and not to do messages) των οδηγιών.


Αθηνά Αραπογιάννη

Καρδιολόγος.τελείωσε την ειδικότητα στην Καρδιολογία στο ιπποκράτειο Νοσοκομείο το 2003. Εργάστηκε στην Ευρωκλινική αθηνών ως επιμελήτρια έως το 2009. από το 2010, για δύο χρόνια, ήταν υπεύθυνη Καρδιολογικού τμήματος του γαία - Ερρίκος Ντυνάν. από το 2012 εργάζεται στην Ευρωκλινική αθηνών ως αναπληρώτρια Διευ-θύντρια γ΄ Καρδιολογικής Κλινικής.


Νεότερα δεδομένα από το EAS1. Στατίνες και μυαλγίες2. Διαφορές των δύο φύλων στα καρδιαγγειακά νοσήματα3. Τι νεότερα για τη λιποπρωτεΐνη Α

Οι στατίνες είναι εξαιρετικά φάρμακα που έχουν αποδείξει το όφελός τους στη μείωση των καρδιαγ-γειακών συμβαμάτων. τα μυικά συμπτώματα όμως που εμφανίζονται κατά τη χρήση τους είναι ένας από τους βασικότερους λόγους που οι ασθενείς δεν συμμορφώνονται σωστά με τη θεραπεία ή και πολλές φορές τη διακόπτουν. Στις τυχαιοποιημένες μελέτες τα συμπτώματα αυτά παρατηρούνται σε μικρό ποσοστό, παραπλήσιο τόσο στην ομάδα των στατινών όσο και στην ομάδα του placebo. αντί-θετα στις μελέτες παρατήρησης, καθώς και στη κλινική πράξη, το 7-29% των ασθενών που λαμβά-νουν στατίνες παραπονούνται για «μυαλγίες». ύπάρχει μεγάλη ετερογένεια στα κλινικά συμπτώματα, που μπορεί να περιγράφονται ως μυαλγίες, δυσκαμψίες, κράμπες ή και μυική αδυναμία, είναι συνή-θως συμμετρικά, αφορούν μεγάλες μυικές ομάδες και συχνά δεν συνοδεύονται από αύξηση της CPK. η διάγνωση τίθεται με δυσκολία καθώς τα συμπτώματα είναι υποκειμενικά και δεν υπάρχει διαγνω-στικό τεστ. η Ευρωπαϊκή Εταιρεία αθηροσκλήρωσης έχει προτείνει ορισμούς των μυικών συμπτω-μάτων. Έτσι λοιπόν ως μυαλγίες ονομάζονται οι μυικοί πόνοι που δεν συνοδεύονται από αύξηση της CPK, ως μυοπάθεια τα μυικά συμπτώματα που συνοδεύονται από αύξηση της CPK >10xUnl και ως ραβδομυόλυση η σοβαρή μορφή της μυοπάθειας με αύξηση της CPK >40xUnl και ενδείξεις νεφρι-κής δυσλειτουργίας. Οι ασθενείς που συχνότερα εμφανίζουν μυικά συμπτώματα είναι οι ηλικιωμένοι, οι γυναίκες, οι διαβητικοί, οι πολύ αδύνατοι και αυτοί που αθλούνται πολύ. Συστήνεται αρχικά να αποκλείσουμε άλλα αίτια που να προκαλούν τα συμπτώματα αυτά, να ξεκινήσουμε με χαμηλή δόση στατίνης, να αλλάξουμε στατίνη, να τιτλοποιήσουμε τη δόση μέχρι να φτάσουμε στη μέγιστη ανεκτή δόση, να προσθέσουμε εζετιμίμπη και αν ο ασθενής μας δεν έχει φτάσει στον θεραπευτικό στόχο να σκεφτούμε τους αναστολείς PCsK9.Στο συνέδριο συζητήθηκαν οι διαφορές των δύο φύλων στα καρδιαγγειακά νοσήματα. Είναι γνωστό ότι οι γυναίκες νοσούν 10 χρόνια αργότερα από τους άνδρες. Ο κίνδυνος αυξάνει μετά την εμμηνό-παυση, όταν οι ορμονικές αλλαγές ευνοούν την εμφάνιση υπέρτασης, διαβήτη, υπερχοληστερολαι-μίας και κεντρικής παχυσαρκίας. Οι γυναίκες σπανιότερα από τους άνδρες αναγνωρίζουν τους παρά-γοντες κινδύνου που έχουν και γι’ αυτό και σπανιότερα κάνουν προληπτικούς ελέγχους. Εμφανίζουν συχνότερα σιωπηρή ισχαιμία και σιωπηρά εμφράγματα. τις περισσότερες φορές έχουν στεφανιαία νόσο 1 αγγείου, καθώς επίσης πάσχει η μικροκυκλοφορία. η αντιμετώπιση των γυναικών με έμφραγ-μα μυοκαρδίου είναι λιγότερο επεμβατική απ΄ ότι στους άνδρες, αν υποβληθούν όμως σε στεφανιο-γραφία ή αγγειοπλαστική εμφανίζουν περισσότερες επιπλοκές. Επίσης στο συνέδριο αφιερώθηκε χρόνος στη συζήτηση για τη λιποπρωτεΐνη α lp(a). Είναι πλέον γνωστό ότι αυξημένα επίπεδα σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. η διατροφή, η άσκηση, η απώλεια βάρους και οι στατίνες δεν επηρεάζουν σημαντικά τα επίπεδά της. Οι αναστολείς PCsK9 μειώνουν τα επίπεδά της. Ο προσδιο-ρισμός των επιπέδων της lp(α) δεν έχει τυποποιηθεί γι΄ αυτό και υπάρχουν διαφορές των μετρούμε-νων τιμών μεταξύ των εργαστηρίων.


Niki Katsiki

Νίκη Κατσίκη, Ειδική παθολόγος, Διδάκτωρ α.π.Θ., Επιστημονική Συνερ-γάτης Β΄ προπαιδευτικής παθολογικής Κλινικής, ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκηςniki Katsiki, Msc, PhD, MD, FrsPH is a specialist in internal Medicine and a re-searcher at the Medical school, Aristotle University of thessaloniki, greece. Her PhD was based on obesity-related peptides in diabetic patients. she is a University Clinical and research Fellow in Hippokration University Hospital, thessaloniki, greece.Dr. Katsiki’s clinical and research interests involve cardiovascular disease and diabetes prevention and treatment. she has participated in obesity, lipid, diabetes, peripheral artery disease and smoking cessation outpatient clinics

with a special focus on dyslipidemias and diabetes. Dr Katsiki has given talks and lectures in several international conferences and participated in clinical trials. she has also been involved in teaching medical students and medical trainees. Dr Katsiki was an Honorary Clinical research Fellow at the Department of Clinical Biochemistry (Academic Head, DP Mikhailidis), royal Free Hospital campus, University College london Medical school, University College london (UCl), UK. Dr Katsiki was awarded an educational grant from the Hellenic Atherosclerosis society and the northern greece Diabetes Association. some of her clinical studies have been awarded by the Hellenic Diabetes As-sociation and the northern greece Diabetes Association. she is also a sCoPe member of the interna-tional Association for the study of obesity. Dr Katsiki serves as a reviewer for several journals and she is Associate editor of Angiology (IF 2.931), and Clinical Lipidology (IF 0.8), section editor of Archives of Medical Science (IF 1.812) as well as Book review editor and news and Views editor of Current Vascular Pharmacology (IF 2.374). Dr Katsiki has 192 publications papers listed in PubMed and more than 1,200 citations on the isi, Core Collection.


Νεότερα Δεδομένα από το EAS1. Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος και καρδιαγγειακά νοσήματα2. Διαβητική δυσλιπιδαιμία και μεταγευματική λιπαιμία

Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος και καρδιαγγειακά νοσήματαη μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (non-alcoholic fatty liver disease-nAFlD) είναι η συχνό-τερη ηπατική νόσος παγκοσμίως και αποτελεί την ηπατική έκφραση του μεταβολικού συνδρόμου. η νόσος χαρακτηρίζεται από συσσώρευση λίπους σε ≥5% των λιποκυττάρων επί απουσίας υπερκα-τανάλωσης αλκοόλ και άλλων αιτιών χρόνιας ηπατοπάθειας. μπορεί να εξελιχθεί από απλή στεάτω-ση σε ηπατική νέκρωση, φλεγμονή και ίνωση, οδηγώντας σε μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (non-alcoholic steatohepatitis-nAsH), ενώ σε μερικές περιπτώσεις να προχωρήσει ακόμα και σε κίρρωση και ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα. η συχνότητα της νόσου στο γενικό πληθυσμό είναι 20-30%, ενώ είναι αυξημένη στους ασθενείς με παχυσαρκία (30-90%) και σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ2) (60-70%). η νόσος έχει συσχετισθεί με καρδιομεταβολικούς παράγοντες όπως υπεργλυκαιμία, ΣΔ2, ινσουλι-νοαντίσταση, δυσλιπιδαιμία, υπέρταση, παχυσαρκία και μεταβολικό σύνδρομο. παράλληλα, παρα-τηρούνται αύξηση του οξειδωτικού στρες και παραγόντων υπερπηκτικότητας και φλεγμονής, που οδηγούν στην εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων. η νόσος έχει συσχετισθεί και με πρώιμη αθη-ροσκλήρωση καθώς και με άλλες διαταραχές της καρδιακής λειτουργίας, όπως καρδιακή ανεπάρ-κεια, βαλβιδοπάθειες και κολπική μαρμαρυγή.παθοφυσιολογικά παρατηρείται διπλή διαταραχή του μεταβολισμού των VlDl (very low density lipoprotein) σωματιδίων με αυξημένη έκκριση και ελαττωμένη κάθαρσή τους. η de novo λιπογένεση αποτελεί ξεχωριστό παθογενετικό μηχανισμό της νόσου. Χαρακτηριστικά της δυσλιπιδαιμίας που συνοδεύει τη νόσο αποτελούν τα αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων και μικρών-πυκνών lDl (low density lipoprotein) σωματιδίων, καθώς και τα ελαττωμένα επίπεδα HDl (high density lipoprotein) χοληστερίνης.


Νεότερα Δεδομένα από το EAS1. Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος και καρδιαγγειακά νοσήματα2. Διαβητική δυσλιπιδαιμία και μεταγευματική λιπαιμία

Διαβητική δυσλιπιδαιμία και μεταγευματική λιπαιμία. Νεότερα Δεδομένα από το EASη διαβητική δυσλιπιδαιμία χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων (νηστείας και με-ταγευματικά) και μικρών-πυκνών lDl σωματιδίων, καθώς και ελαττωμένα επίπεδα HDl χοληστερίνης («μικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία ή αθηρογόνος τριάδα»). τα επίπεδα της lDl χοληστερίνης μπορεί να είναι αυξημένα ή μη. Έχει δειχθεί ότι η μείωση των επιπέδων της lDl χοληστερίνης ελαττώνει τα μείζονα καρδιαγγειακά συμβάματα και στους διαβητικούς ασθενείς. αλλά ακόμα και μετά από επιτυ-χή ρύθμιση των επιπέδων της lDl χοληστερίνης, παραμένει υψηλός υπολειπόμενος καρδιαγγειακός κίνδυνος. Ο κίνδυνος αυτός αποδίδεται στη μικτή αθηρογόνο δυσλιπιδαιμία. Ενώ η lDl χοληστερίνη αποτελεί τον πρωτεύοντα στόχο για τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου στους διαβητικούς ασθενείς, η non-HDl χοληστερίνη έχει αναγνωρισθεί ως δευτερεύον στόχος με φυσιολογικά επίπεδα τα εκάστοτε φυσιολογικά επίπεδα lDl χοληστερίνης + 30 mg/dl. με τη non-HDl χοληστερίνη ουσιαστικά προσδιορίζεται το σύνολο των αθηρογόνων λιποσωματιδίων με ευχε-ρή τρόπο. η θεραπεία της διαβητικής δυσλιπιδαιμίας περιλαμβάνει τη χορήγηση στατίνης (± εζετιμί-μπης ή ρητινών) για επίτευξη του στόχου της lDl χοληστερίνης, καθώς και χορήγηση φιμπράτης (± ω3 λιπαρών οξέων) για επίτευξη του στόχου της non-HDl χοληστερίνης.η μεταγευματική λιπαιμία έχει πρόσφατα συνδεθεί με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Συγκεκρι-μένα, σε 2 μεγάλες πληθυσμιακές μελέτες, την Copenhagen City Heart study και την Copenhagen general Population study, τα επίπεδα των μεταγευματικών τριγλυκεριδίων συσχετίσθηκαν με αυ-ξημένο κίνδυνο εμφράγματος μυοκαρδίου, στεφανιαίας νόσου, ισχαιμικού εγκεφαλικού και ολικής θνητότητας. με βάση αυτά τα δεδομένα αλλά και τη λοιπή βιβλιογραφία, διάφορες επιστημονικές ομάδες έχουν ορίσει τη μεταγευματική λιπαιμία, υπογραμμίζοντας το ρόλο της στην πρόληψη και θεραπεία της καρδιαγγειακής νόσου.

congress highlights eas - esc 2016 - mednet€¦ · congress highlights eas - esc 2016...

Documents