cohabitat gathering 2011
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
COHABITAT GATHERING201 1
COHABITAT GATHERING
201 1
Cohabitat Gathering 2011 jest realizowany
w ramach projektu Zintegrowany System
Wsparcia Ekonomii Społecznej. Projekt
jest współfinansowany ze środków Unii
Europejskiej w ramach Europejskiego
Funduszu Społecznego.Never doubt that a small group of thoughtful,
committed citizens can change the world;
indeed, it is the only thing that ever has.
— Margaret Mead
COHABITAT GATHERING1 kwietnia 201 1
Forum 76 Business Centre al. Marsz. J. Piłsudskiego 76Łódź
Inspiring the evolution
of spaceship ‘Earth’
COHABITAT GATHERING
przeglądprzegląd 0504
Nadszedł dobry czas by zatroszczyć się o obecną i przyszłą przestrzeń życia.
Zaproszeni prelegenci oraz goście specjalni przedstawią nie-
zwykle bogaty wachlarz wiedzy, technologii, filozofii oraz do-
świadczenia związanego z budową nowej generacji siedlisk
ludzkich — habitatów. Będzie mówić się o budynkach ze sło-
my i ziemi, projektowaniu autonomicznych ekosystemów,
oczyszczaniu wody, produkcji żywności, teorii projektowa-
nia osiedli ludzkich, maszynach open-source oraz tworze-
niu partnerstw na rzecz rozwoju tego nurtu. Pokazane będą
również miejsca na świecie, gdzie budowa habitatu zwień-
czona została sukcesem.
For the first time in history it
is now possible to take care of
everybody at a higher standard of
living than any have ever known.
(...) All humanity now has the
option to become enduringly
successful.
— Richard Buckminster Fuller
Wszystkie głowy, jedno zadanie.
Zadanie jest multidyscyplinarne, dlatego też na festiwalu
spotkać można będzie przedstawicieli wielu profesji i nur-
tów, naukowców, profesjonalistów i entuzjastów. Obecni
będą również przedstawiciele samorządów oraz instytucji
rządowych.
Statek kosmiczny ‘Ziemia’ jest domem dla setek milionów organizmów. Jednym z nich jest człowiek.
Każdy z nich pełni niezwykle istotną funkcję w procesie pod-
trzymania zjawiska Życia. Wszystkie dzielą wspólną prze-
strzeń (co-habitat), połączone w złożoną sieć relacji i współ-
zależności. Pierwsza edycja Festiwalu cohabitat gathering od-
będzie się pod hasłem inspiring the evolution of spaceship
Earth. Jest to milowy krok w kierunku stworzenia platformy
dla dynamicznie powiększającej się społeczności świadomej
tej sieci powiązań. Jest także zaproszeniem do kreatywnego
jej rozwijania poprzez wdrażanie ‘nowych’ technologi i roz-
wiązań gwarantujących zrównoważony rozwój w przyszłości.
Jedyne co trzeba zrobić to nie przeszkadzać.
Naturalne systemy i mechanizmy funkcjonujące na Ziemi
regulują wszystkie procesy życia. Inteligentne wykorzystanie
tych wzorców przy tworzeniu systemów ludzkich daje moż-
liwość tworzenia rozwi w pełni zrównoważonych i zharmoni-
zowanych ze środowiskiem lokalnym.
Spaceship Earth was so
extraordinarily well invented and
designed that to our knowledge
humans have been on board it
for two million years not even
knowing that they were on board
of a ship.
— Richard Buckminster Fuller
Inspiring the evolution of spaceship
‘Earth’
COHABITAT GATHERING
przegląd przegląd06 07
Nadszedł dobry czas by zatroszczyć się o obecną i przyszłą
przestrzeń życia.
08
COHABITAT GATHERING
09
Bjorn Kierulf Domy pasywne z materiałów naturalnych / 20
Gernot Minke Zielone dachy oraz konstrukcje
w technologii słomo-bali. / 21
Max Vittrup Jensen Budynki z Dużych Bali / 23
Zbigniew Bać Habitat — filozofia organizacji przestrzeni / 24
Teresa Kelm, Jerzy Górski Budownictwo z surowej ziemi / 25
Gernot Minke Architektura i konstrukcje z ziemi / 22
Radosław Barek Tradycja regionalna w budowaniu
współczesnej siedziby / 36
Jarosław Szewczyk Cordwood masonry, czyli
podlaska drzewoglina / 37
Danuta Kupiec-Hyła, Maciej Hyła
Budownictwo z gliny nowej generacji / 38
Marcin Mateusz Kołakowski Wyzwania nurtu low-tech / 39
Andrzej Młynarczyk Strefa zero — jak postrzeganie rzeczywistości
zmienia świat / 40
Robert Palusiński Głęboka demokracja w Habitacie / 41
programprogram
Program wystąpień
01 wizja 03 życie
04 refleksja
Paweł Sroczyński Cohabitat Re:ewolucja w przestrzeni życia / 12
Marcin Jakubowski Global Village Construction Set: budowanie
cywilizacji od podstaw / 13
Robert Błaszczyk Projekt Barkowo 13
— Ekowioska i centrum permakultury / 14
Mateusz Józefowicz Budowa habitatów na Marsie / 15
Agnieszka Orzechowska Partnerstwo na rzecz rozwoju
budownictwa naturalnego — modelowe rozwiązanie w Łodzi / 16
Jakub Kronenberg Partycypacja społeczna w rozwoju lokalnym
— Fundacja Sendzimira / 17
Wojciech Majda Permakultura w procesie tworzenia
nowoczesnych osiedli ludzkich / 28
Andrzej Czech Ranczo Eco-Frontiers — polski przykład budynku
niezależnego od sieci / 29
Steve Read Tworzenie systemów permakulturowych / 30
Monika Podsiadła Jak przekształcić otoczenie domu
w piękny ogród / 31
Łukasz Nowacki Projekt SolarnyHabitat — krok w kierunku
żyjących plemion / 32
Carl Giskes Zdrowe miejsce pracy — zastosowanie gliny w biurach
i budynkach publicznych. / 33
02 struktura
rejestracja
zakończenie
09:00
10:00
10:20
10:40
11:00
11:20
11:40
12:30
12:50
13:10
13:30
13:50
14:10
14:40
12:00 przerwa
przerwa
przerwa
występ zespołu purga ( www.purga.pl )
15:30
15:50
16:10
16:30
16:50
17:10
17:30
18:00
18:20
18:40
19:00
19:20
19:40
20:00
15:00
afterparty — purga1/04/201121:00—3:00Centrum na Gdańskiejul. Gdańska 81, Łódźpurga.pl
myspace.com/purga.sounds
Zespół założony w 2009 roku, powstał z inspiracji
ideą szamanizmu, mądrością kultur plemiennych
oraz ich funkcjonowaniem i ewolucją we współcze-
snej kulturze zachodniej. Pierwszy koncert odbył
się w ramach wykładu Amazońscy Curanderos po-
święconego leczniczym właściwościom roślin uży-
wanych w ceremonii Ayahuasca.
W swojej twórczości zespół wykorzystuje instru-
menty tradycyjne: didgeridoo, afrykańskie i szamań-
skie bębny, flety, lirę korbową, jak również współcze-
sne: syntezator, skrzypce elektryczne, melodykę.
Prelegenci01 wizja
MarcinJakubowski
open source ecology
badacz, wynalazca
Marcin przybył z Polski do usa jako dziecko. Ukończył z wyróżnieniem Uniwersytet Prince-ton, oraz otrzymał doktorat z fizyki jądrowej na Uniwersytecie Wisconsin. W 2003 roku utwo-rzył organizację Open Source Ecology, chcąc udowodnić, ze produkcja maszyn z przetwo-rzonych elementów jest możliwa. Rozpoczął pracę nad Global Village Construction Set (gvcs), projektem open-source 50 różnych narzędzi niezbędnych do stworzenia współczesnej cywi-lizacji. Najnowszym osiągnięciem Marcina jest zdobycie tytułu Czlonka ted roku 2011.
Prezentacja podsumowuje naszą pracę na
Global Village Construction Set (gvcs). gvcs
jest projektem open source, o niskich kosz-
tach produkcji i wysokiej wydajności platfor-
my technologicznej, który pozwala na łatwą,
własnoręczna produkcję 50 różnych narzę-
dzi umożliwiających zbudowanie zrównowa-
żonej cywilizacji, wykorzystując równocze-
śnie nowoczesne udogodnienia.
gvcs ułatwia rozpoczęcie prac w sekto-
rze rolniczym, budowlanym oraz produk-
cji i może być postrzegany jako natural-
nej wielkości „Lego zestaw” narzędzi modu-
łowych, które pozwalają stworzyć całą go-
spodarkę, zarówno na wiejskich terenach
Missouri, w którym projekt został założo-
ny, w górach Oregon, lub w sercu Afryki. Pro-
jektując bez granic, zarówno myślowych
jak i praktycznych, jesteśmy pewni, ze gvcs
może przełamać bariery wykonalności i kosz-
tów budowy od podstaw prawdziwie trwałej
i zrównoważonej wspólnoty, oraz gospodarki
funkcjonującej w oparciu o lokalne zasoby.
Global Village Construction Set: budowanie cywilizacji od podstaw.
PawełSroczyński
(grupa cohabitat)studio architektury naturalnej
architekt
Architekt w pełni oddany fascynującej przygo-dzie budowy nowej generacji, autonomicznych siedlisk ludzkich — Cohabitatów. Założyciel gru-py cohabitat. Pomysłodawca i współorganizator cohabitat gathering 2011. Autor pionierskich pro-jektów w technologiach budownictwa natural-nego. Od 2008 r. konsekwentnie wspiera roz-wój polskiego ruchu na rzecz tego nowego pa-radygmatu. Organizator warsztatów i wykładów.
Wkroczyliśmy w erę informacji. Stare
sposoby działania oparte o modele prze-
mysłowe nie sprawdzą się w teraźniej-
szości. Potrzebujemy rewolucji! Nowej świa-
domości, pomysłu na to jak ponownie zjed-
noczyć się z systemami podtrzymującymi
życie na Ziemi. Potrzebujemy rozwiązania,
które umożliwi kontynuację ścieżki ewolucji
oraz wykorzystanie potencjału płynącego
z synergii człowieka z przyrodą.
Poprzez edukację oraz tworzenie otwar-
tych technologii, grupa cohabitat chce do
końca dekady, dać ludziom możliwość życia
w Habitatach — naturalnych siedliskach,
budowanych w oparciu o zasady funkcjo-
nowania ekosystemów. Wyprodukują one
podstawowe zasoby niezbędne do życia
mieszkańców (wodę, żywność i energię).
W trakcie prezentacji przedstawiona
zostanie historia grupy cohabitat, jej osią-
gnięcia oraz niezwykłe plany na najbliższą
przyszłość.
Cohabitat — Re:ewolucja w przestrzeni życia
12
COHABITAT GATHERING
wizja 13wizja
RobertBłaszczyk
projekt barkowo 13pionier permakultury
Robert Błaszczyk jest zafascynowany tema-tem permakultury, głównie naturalnymi upra-wami, naturalnym budownictwem oraz alter-natywnymi źródłami energii. Pod kierownic-twem Christiana Shearer a (Panya Project) zdo-bywał doświadczenie w Indiach i w Tajlandii. Dyplom Projektowania Permakulturowego uzy-skał w Albanii z rąk Steve a Read`a (L’Université Populaire de Permaculture). Odwiedził kilka sa-mowystarczalnych siedlisk, farm permakulturo-wych, eko-osiedli na świecie, teraz powrócił do Polski aby szerzyć permakulturę w kraju swo-ich przodków.
Projekt stworzenia osady w oparciu o wy-
tyczne realizowane w myśl zasad etycznych
permakultury, z których główne trzy, to:
• opieka nad Ziemią. Permakultura jako sys-
tem projektowania opiera się na systemach
naturalnych. Wiąże się to z poszanowaniem
całej flory i fauny. Rozsądnego gospodarowa-
nia zasobami naturalnymi, nie zużywania ich
niepotrzebnie lub w tępie zbyt dużym, w któ-
rym nie zdołałyby się one odnowić
• opieka nad Ludźmi, czyli dbanie o własne
zdrowie, rozwój wewnętrzy, własne potrze-
by, lecz również dbanie o wszystkich, empa-
tie, tolerancję i uszanowanie potrzeb innych
ludzi. Dotyczy to również dbałości o przyszłe
pokolenia i zapewnienia im warunków do
prawidłowego rozwoju.
• sprawiedliwy podział — mamy jedną Ziemię
i musimy ją dzielić między sobą, innymi ga-
tunkami oraz z przyszłymi pokoleniami.
Wymaga to przewartościowania podejścia
do nieograniczonej konsumpcji, zwłaszcza je-
śli chodzi o zasoby naturalne. Należy wspól-
nie pracować nad tym, aby każdy miał do-
stęp do zaspokojenia podstawowych zaso-
bów niezbędnych do życia.
Projekt Barkowo 13 — ekowioska i centrum Permakultury
14
COHABITAT GATHERING
wizja
MateuszJózefowicz
Z wykształcenia archeolog. Prezes Mars Society Polska, organizator projektów z dzie-dziny robotyki i rozwiązań dla ekstremal-nych środowisk, realizowanych we współpra-cy z umk, Politechniką Warszawską, Wrocławską i Białostocką, piap, pan, uczestnik projektów dla astronautycznych organizacji pozarządo-wych realizowanych z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Ministerstwem Gospodarki, działacz międzynarodowych struk-tur Mars Society, zwolennik powołania Polskiej Agencji Kosmicznej.
Mars jest oprócz Ziemi jedyną planetą
w Układzie Słonecznym, która umożliwia
podtrzymanie technicznej cywilizacji i by-
towanie naszego gatunku. Posiada atmos-
ferę, pory roku, cykl dobowy zbliżony do
ziemskiego oraz odpowiednio dużą masę.
Przede wszystkim posiada zasoby, które czy-
nią potencjalną kolonię samowystarczalną.
Technologicznie Mars jest już w zasięgu czło-
wieka, a problemem są głównie przeszkody
natury mentalnej i politycznej.
Wśród wielu korzyści z kolumbijskiej wy-
prawy na Marsa wymienić trzeba zmianę
skali odniesienia. Takie poszerzenie horyzon-
tów pozwoli nam spojrzeć z zupełnie innej
perspektywy na naszą rodzinną planetę, jej
środowisko i na naszą rolę. Rozwiązania wy-
pracowane dla Marsa mogą z powodzeniem
znajdować zastosowania na Ziemi, a z dru-
giej strony, aby dotrzeć na Czerwoną Planetę
musimy przećwiczyć i przetestować pewne
rozwiązania na Ziemi. Tak jak będzie to mia-
ło pod Toruniem, w testowym habitacie mar-
sjańskim Mars Society Polska.
mars society polska
badacz
Habitaty na Marsie
15wizja
AgnieszkaOrzechowska
Pracuje w undp jako koordynatorka partnerstw lokalnych, odpowiada za tworzenie koalicji na rzecz ekonomii społecznej oraz stymuluje gru-py zagrożone wykluczeniem do tworzenia pod-miotów es . Absolwentka socjologii i filologii ro-syjskiej Uniwersytetu Łódzkiego. Specjalistka w zakresie zrównoważonego rozwoju i edukacji globalnej. Trenerka, specjalizująca się w zakre-sie tworzenia i zarządzania projektami, budowa-nia partnerstw lokalnych, diagnozy problemów społecznych.
W 2010 roku na mocy współpracy po-
między grupą cohabitat oraz Programem
Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju
Biurem Projektowym w Polsce, zawiązaliśmy
partnerstwo lokalne na rzecz rozwoju bu-
downictwa naturalnego w kraju. Celem tej
współpracy jest wzmocnienie tego sektora
budownictwa, wsparcie środowisk zajmują-
cych się tą dziedziną. Działania te są możliwe
poprzez integrację różnych instytucji i grup.
Dlatego zdecydowano zaprosić do współ-
pracy ośrodki badawczo-naukowe, firmy ko-
mercyjne, organizacje pozarządowe, grupy
nieformalne oraz instytucje publiczne. W ra-
mach partnerstwa mobilizujemy naukowców
do prowadzenia badań i tworzenia projek-
tów wspierających rozwój budownictwa na-
turalnego, zachęcamy firmy do inwestowa-
nia w ten sektor gospodarki, współpracuje-
my z urzędami w zakresie legalizacji wyro-
bów i produktów budownictwa naturalne-
go. W pracy wykorzystywane są rozmaite na-
rzędzia i metody: warsztaty, konferencje, stro-
ny internetowe, badania, pokazowe budowy
itp. W trakcie prezentacji pokazane zostaną
pierwsze rezultaty oraz plany partnerstwa na
najbliższe miesiące, a także możliwości wyko-
rzystania budownictwa naturalnego na rzecz
grup marginalizowanych.
undp – project office poland
trenerka
Rozwoj budownictwa naturalnego – modelowe partnerstwo w Łodzi
16
COHABITAT GATHERING
wizja
JakubKronenberg
Członek zarządu Fundacji Sendzimira, ad-iunkt w Katedrze Wymiany Międzynarodowej UŁ. Naukowo zajmuje się związkami gospodar-ki i środowiska. Jego książkę Ecological econo-mics and industrial ecology wydało prestiżo-we wydawnictwo Routledge. Współredaktor pierwszego polskiego podręcznika zrównowa-żonego rozwoju. Przebywał na stażach nauko-wych we Francji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i Kirgistanie. W latach 2001—2003 pracował jako konsultant ds. zarządzania środowiskowe-go w undp Umbrella Project. W wolnych chwi-lach obserwuje ptaki i podróżuje.
Strategie rozwoju kojarzą się często z obszer-
nymi dokumentami, pełnymi górnolotnych
sformułowań — „frazesów” — które równie do-
brze mogłyby odnosić się do jakiegokolwiek
miasta, jakiejkolwiek gminy, a nawet jakiej-
kolwiek firmy. Czy te dokumenty są w stanie
przyczynić się do rozwoju? Wprawdzie trud-
no nie zgodzić się z ich przeważnie słuszny-
mi postulatami, ale rzadko odnoszą się one
do lokalnej specyfiki, a w szczególności do lo-
kalnych potrzeb.
Aby mówić o rozwoju lokalnym, trzeba za-
pytać o zdanie przede wszystkim tych, któ-
rych ten rozwój ma dotyczyć. Istnieje wie-
le narzędzi aktywizujących społeczności
lokalne, pozwalających na zebranie opinii,
a także służących włączaniu mieszkańców
w tworzenie strategii rozwoju. Wypracowane
w ten sposób dokumenty cieszą się po-
parciem członków lokalnych społeczności,
mieszkańcy w większym stopniu interesu-
ją się w monitorowanie ich realizacji, a także
w samą realizację. W projektach dotyczących
zrównoważonego rozwoju lokalnego prowa-
dzonych przez Fundację Sendzimira wyko-
rzystujemy wiele tego typu narzędzi, takich
jak symulacja uczestnicząca, debaty publicz-
ne, a także warsztaty strategiczne isis.
uniwersytet łódzki
badacz, podróżnik
Partycypacja społeczna w rozwoju lokalnym — Fundacja Sendzimira
17wizja
All humanity has now the option to become
enduringly succesful.
Prelegenci02 struktura
20
COHABITAT GATHERING
strukturastruktura 21
Gernot Minke
Bjorn Kierulf
createrra
architekt
Architekt, naukowiec, eksperymentator, profe-sor uniwersytetu w Kassel, gdzie kieruje katedrą budownictwa eksperymentalnego. Autor po-nad trzydziestu książek i ponad 200 artykułów naukowych na temat nowatorskiego użycia tra-dycyjnych materiałów budowlanych. Zaczynał pracując u boku słynnego Frei Otto, autora lek-kich przekryć membranowych zbudowanych na olimpiadę w Monachium. Od lat siedemdzie-siątych głównymi dziedzinami jego działalności projektowo-badawczej pozostają zagadnienia dostępnego budownictwa naturalnego.
Bjorn (1986) jest Norwegiem, od ponad 20 lat żyjącym na Słowacji. Ukończył edukację w dzie-dzinie Designu Industrialnego, za design otrzy-mał również liczne międzynarodowe nagro-dy w latach 1993—2001. Od 2007 roku wraz z żoną (architektem) zajmuje się rozwojem do-mów pasywnych, od tego czasu ich firma Cre-aterra zaprojektowała i częściowo wybudowała ponad dwadzieścia takich obiektów. Firma sły-nie także z używania naturalnych materiałów w procesie budowy.
Strawbale i zielone dachy — to dwa wiodące
tematy dla miłośników eko-architektury. Nie
wszyscy jednak wiedzą, że można je połą-
czyć: nie tylko w jednym wykładzie, ale tak-
że na placu budowy, łącząc zalety tych sys-
temów w poszukiwaniu eko-ideału. Dlaczego
warto próbować?
Strawbale, czyli technologia wznoszenia
ścian z kostek prasowanej słomy, zyskuje od
lat 70-tych popularność na świecie. Kluczem
do sukcesu są cechy tego materiału (natu-
ralność, termoizolacyjność, odnawialność, ni-
ski poziom wbudowanej energii, łatwość bu-
dowy i niski koszt) które sprawiają, że speł-
nia on w wysokim stopniu postulaty zrów-
noważonego rozwoju i tzw. eko-architektury.
Natomiast zalety zielonych dachów są znane
w krajach skandynawskich od wieków:
izolują dom od chłodu i upału, opóźniają
spływanie wody… i są piękne. Dzięki rozwo-
jowi technologii w ostatnich latach są też ła-
twiejsze w zastosowaniu i tańsze w budowie
oraz utrzymaniu. Badania wykazują , że zielo-
ne dachy absorbują promieniowanie elektro-
magnetyczne wysokich częstotliwości, przy-
czyniając się do tworzenia zdrowszego śro-
dowiska życia.
Aby uzyskać idealne połączenie energoosz-
czędnego i zdrowego domu należy wziąć
pod uwagę nie tylko pasywne standardy, ale
też materiały użyte podczas budowy i wy-
kończenia. Zaprezentuję przykłady dwóch
różnych systemów budowlanych, uwzględ-
niających oba aspekty.
Pierwszy przykład wykonany jest z jedno-
rodnych paneli drewnianych, ocieplonych od
strony zewnętrznej celulozą, przykrytą sklej-
ką drewnianą; a od środka matą trzcinową
z warstwą tynku ziemnego. Panele prefabry-
kowano w Niemczech i dostarczono jako ele-
menty nośne ścian i sufitów, z możliwością
łatwej instalacji kabli i różnych wykończeń
powierzchni drewnianych. Efektywny proces
budowy obniża koszty domu.
Drewniane i ziemne powierzchnie pomagają
utrzymać wysoki poziom wilgotności powie-
trza w czasie zimy, kiedy powietrze jest su-
che z powodu ogrzewania i wentylacji.
Drugim przykładem jest obiekt zbudowa-
ny w technologii prefabrykowanych ścian
słomo-balowych. Jest to bardziej alternatyw-
ny materiał, ale dzięki prostym sposom jego
prefabrykacji może konkurować z konwen-
cyjnymi technikami budowlanymi. Wysokiej
jakości panele wyprodukowano na Litwie,
ich równe powierzchnie są idealnie przygo-
towane do tynkowania. Obecnie opracowu-
jemy detale techniczne i rozwiązania, któ-
re sprawią, że pasywne domy ze słomo-bali
będą dostępnym dla każdego standardem.
uniwersytet kassel
architekt
Zielone dachy oraz konstrukcje w technologii słomo-baliDomy pasywne z materiałów naturalnych
Max Vittrup Jensen
permalot
natural builder
Pochodzący z Danii Max posiada licencjat w za-kresie Ekologii Człowieka, oraz tytuł mgr Za-rządzania Środowiskowego. Większość cza-su poświęca zagadnieniom budynków natural-nych i projektowaniu systemów permakultural-nych, jako propagator, konsultant i budowniczy. W roku 2001 założył pozarządową organizację PermaLot, która zarządza 17 hektarami orga-nicznych gruntów, oraz centrum edukacyjnym w Czechach. Max jest także głównym organiza-torem odbywającego się co dwa lata European Straw Bale Gathering.
Najnowszy rozwój technologii w dziedzinie
straw-bale pozwala na użycie nowych, pro-
stopadłościennych dużych bali o wymia-
rach ok. 1m x 0.7m x 2.2m. Duże bale mogą
być wykorzystane w systemach samono-
śnych, w których ściany pozbawione dodat-
kowej konstrukcji podtrzymują dach, a także
np. poddasze. Duże bale pozwalają na szyb-
ką mechanizację procesu budowy ścian ze-
wnętrznych, wraz z izolacją i tynkami ze-
wnętrznymi i wewnętrznymi.
Dzięki budowie trwającej tylko kilka dni
znacznie redukowane są koszty pracy,
zwłaszcza, że także dach może być złożo-
ny z gotowych elementów i położony na bu-
dynku przy pomocy dźwigu. Weźmy też pod
uwagę użycie lokalnych materiałów, eliminu-
jące koszty dalekiego transportu i konsumu-
jącej dużo energii produkcji. Dzięki temu, ne-
gatywny wpływ na środowisko jest bardzo
ograniczony, a wybudowanie domu z du-
żych bali jako całkowicie biodegradowalne-
go zależy tylko od projektu i pozostałych
materiałów użytych w budynku.
Budynki z Dużych Bali
23
COHABITAT GATHERING
22 strukturastruktura
>> kontynuacja strony 21
Budowanie z ziemi (lub mówiąc potocznie
z gliny) jest jedną z najstarszych i najbardziej
rozpowszechnionych metod wznoszenia bu-
dynków: zarówno najprostszych schronień
jak i imponujących osiągnięć architektonic-
znych takich jak np. Wielki Mur Chiński. Także
dziś materiał ten ma ogromne znaczenie —
około jednej trzeciej ludzkości mieszka w bu-
dynkach z surowej ziemi. Jest ona często
dostępna na miejscu, a budowa może
być przeprowadzenia siłami niewykwali-
fikowanych robotników. Ziemia to materiał
prawdziwie ekologiczny: do jej wydobycia,
przygotowania i transportu potrzeba sto-
sunkowo niewiele energii, nadaję się też
do wielokrotnego recyclingu. Dodatkowo
pomaga utrzymywać wilgotność powietrza
w pomieszczeniach, przyczyniając się do
zdrowego mikroklimatu w budynku.
Istnieje wiele sposobów budowania
z ziemi: niewypalane cegły, bloki, ubijanie
w formach, workach, czy ręczne formow-
anie to zaledwie kilka przykładów. Ich poz-
nanie i rozwój może mieć realny wpływ na
rozwiązywanie problemów mieszkaniowych
w skali globalnej.
Architektura i konstrukcje z ziemi
ZbigniewBać
politechnika wrocławska
architekt
Profesor na Wydziale Architektury Politechni-ki Wrocławskiej. Przewodniczący Szkoły Nauko-wej habitat-y. Organizator Konferencji Między-narodowych, warsztatów, seminariów i Szkół Letnich. Redaktor Rocznika habitat-y. Przewod-niczący Komitetu Architektury i Urbanistyki pan (od 2003 r.) Członek Serbskiej Akademii Archi-tektury od 2006 r.. Właściciel Pracowni Studyj-no-Projektowej habitat (od 1989 r.) Laureat wie-lu polskich i międzynarodowych konkursów architektonicznych (38 nagród i wyróżnień).
Habitat jako nurt odnowy, powstał w okresie
przełomu (lat 85) na Wydziale Architektury
Politechniki Wrocławskiej, w Katedrze Projek-
towania Architektury Mieszkaniowej.
Inicjatorem tego kierunku i założycielem
szkoły naukowej habitat jest autor niniejszego
opracowania. Przedstawiono także wstępną
definicję: Habitat to sztuka i umiejętność or-
ganizacji przestrzeni życia człowieka.
habitat jest więc bardziej filozofią niż zbio-
rem kanonów do projektowania, jest nieusta-
jącą dyskusją na temat kształtowania środo-
wiska mieszkalnego człowieka, ale również
próbą tworzenia podstaw filozoficznych, ma-
jących na celu wskazywanie problemów, któ-
rymi powinniśmy się zajmować.
Na podstawie tej definicji scharakteryzowa-
no podstawowe cechy habitatu człowieka,
rozumiejąc go nie tylko jako część środowi-
ska naturalnego ale i kulturowego.
Jednym z istotnych założeń od początków
studiów i badań nad habitatem jest wspólna
praca z udziałem przedstawicieli innych dys-
cyplin nauki i wiedzy, traktując to jako waru-
nek konieczny do zachowania równowagi
w rozpatrywaniu różnorodnych zjawisk, któ-
re występują w rzeczywistym kreowaniu śro-
dowiska mieszkalnego człowieka.
Habitaty — filozofia organizacji przestrzeni
TeresaKelm
Profesor na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Prowadzi seminaria i zajęcia mię-dzy innymi z projektowania architektury pro-ekologicznej. Tematem architektury ziemi za-interesowała się podczas kilkuletniego poby-tu i pracy dydaktycznej w Afryce (w Algierii), a nastepnie pracy badawczej prowadzonej w Stanach Zjednoczonych. Wraz z zespołem zorganizowała próbną produkcję cegieł ziem-nych i bloczków prasowanych z ziemi. W latach 2006—2009 zespół zrealizował budynek eks-perymentalny w nowoczesnej technologii zie-mi ubijanej w szalunkach.
Budynek eksperymentalny w technologiach
z surowej ziemi wzniesiony został w Pasłęku.
Przygotowanie projektu i realizacja budyn-
ku stały się możliwe dzięki pozyskaniu przez
zespół autorski z Wydziału Architektury PW
grantu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa
Wyższego w latach 2005—2008.
Realizacja budynku miała na celu zade-
monstrowanie metod wznoszenia budyn-
ku z surowej ziemi, a następnie umożliwie-
nie badań i obserwacji dotyczących zacho-
wania się konstrukcji w czasie eksploata-
cji. Budynek pomyślany został jako energo-
oszczędny z możliwością pozyskiwania ener-
gii słonecznej metodą pasywną, poprzez
dobudowaną szklarnię. Zastosowano tech-
nologię ziemi ubijanej w szalunkach do
ścian konstrukcyjnych i zewnętrznych. Ich
uzupełnieniem wewnętrznym jest war-
stwa wzniesiona z bloczków słomiano-gli-
nianych, a ściany działowe wykonane są
z bloczków ziemnych prasowanych.
Budownictwo z surowej ziemi — ekologia i nowoczesny standard
politechnika warszawska
architekt, badacz
25
COHABITAT GATHERING
24 strukturastruktura
Wszystkie głowy,
jedno zadanie.
Prelegenci03 życie
28
COHABITAT GATHERING
29życieżycie
WojciechMajda
polski instytut permakultury
pionier permakultury
Wojciech Majda jest blogerem. Od ponad dwóch lat wytrwale prowadzi bloga Polskiego Instytutu Permakultury. Powołał do życia rów-nież Pracownię Permakultury, aby mógł, jako jedna z pierwszych osób w Polsce, połączyć swoją pasję i wiedzę (może nawet lekkie sza-leństwo) z działalnością zawodową w zakre-sie projektowania permakulturowego. Na swo-im blogu http://permakultura.net/ dzieli się z Czytelnikami wiedzą nt permakultury, agrole-śnictwa, hodowli zwierząt i ekologii.
Autor poruszać będzie zagadnienia związane
z szeroko pojętą realizacją projektów perma-
kulturowych. Podzieli się swoimi doświadcze-
niami związanymi z tym, jak przekładać czę-
sto egzotyczną i obcą w naszym kręgu kul-
turowym, teorię na praktykę. Przybliży nam
proces powoływania do życia niezwykle in-
teresujących projektów z pogranicza ekolo-
gii, agroleśnictwa i permakultury oraz sto-
sowania projektowania permakulturowego
w ogrodzie, przedsiębiorstwie czy gospodar-
stwie rolnym. Jego zdaniem, dzięki wykorzy-
staniu wiedzy głównego nurtu nauki, może-
my tworzyć samowystarczalne i trwałe osie-
dla ludzkie.
Permakultura i tworzenie nowoczesnych osiedli ludzkich
Andrzej Czech
natural systems
przyrodnik
Fan energii odnawialnej, biomimikry i recyklin-gu wody. Właściciel firmy konsultingowej Natu-ral Systems zajmującej się innowacyjnymi spo-sobami zmniejszania wpływu człowieka na środowisko. Doktor biologii Uniwersytetu Ja-giellońskiego, przyrodnik. Mieszka i pracuje w Bieszczadach, na Ranczu Eco-Frontiers, uni-kalnym przedsięwzięciu łączącym produkcję energii odnawialnej, rolnictwo ekologiczne, eko-turystykę i ochronę przyrody.
Pomysł niezależności od standardowych
przyłączy budzi się zazwyczaj w momencie
nieoczekiwanej przerwy w dostawie ener-
gii lub wody. W obliczu zmian klimatycz-
nych i drożejących surowców będziemy tego
doświadczać coraz częściej. Wyposażanie
obiektów w we własne źródła energii odna-
wialnej i recykling wody ma znaczący wpływ
na zmniejszanie negatywnego oddziaływa-
nia budownictwa na środowisko.
System zaopatrzenia Rancza Eco-Frontiers
w energię pracuje zupełnie niezależnie od
sieci energetycznej. Całość energii elektrycz-
nej jest produkowana na miejscu przez dwie
turbiny wiatrowe oraz panele fotowoltaicz-
ne. Ciepła woda użytkowa jest podgrzewana
w panelach słonecznych. Niezwykle ważnym
elementem systemu jest prawidłowy projekt
sieci wewnętrznych zmniejszających stra-
ty przesyłu oraz dobór energooszczędnych
urządzeń elektrycznych. Wdrożono również
system recyklingu wody dzięki technologii
Wastewater Gardens i gromadzenia wody
deszczowej.
6 lat nieprzerwanego funkcjonowania Ran-
cza Eco-Frontiers dowodzi że niezależność
od sieci w warunkach Polski jest możliwa. Za-
stosowane rozwiązania mogą być replikowa-
ne i przerabiane w zależności od indywidual-
nych potrzeb użytkowników.
Ranczo Eco-Frontiers — polski przykład budynku niezależnego od sieci
30
COHABITAT GATHERING
31życieżycie
SteveRead
l’université populaire de permaculture
nauczyciel permakultury
Nauczyciel Permakultury, prowadzi kursy pro-jektowania zarówno w języku francuskim jak i angielskim. Pracuje jako konsultant, doradza-jąc wszystkim zainteresowanym jak zakładać systemy permakulturowe oraz jak nimi zarzą-dzać. Prowadzi badania z zakresu odroślowych systemów produkcji żywności oraz ich funk-cjonowania w strefie klimatu umiarkowanego. Obecnie jest zaangażowany w realizację trzech projektów: Kerzello we Francji, ekowioski Dutlar w Turcji oraz 5 Acres w Anglii. Od wielu lat obej-muje funkcję dyrektora Université Populaire de Permaculture, jest też jednym ze współzałoży-cieli Francuskiego Towarzystwa Permakultury.
Permakultura jest nauką i sztuką, której mo-
żemy używać w celu przeprojektowania na-
szego świata i stworzenia nowego, funkcjo-
nującego lepiej na każdej płaszczyźnie. Jeśli
ten proces projektowy się uda, nasz świat bę-
dzie w coraz większej harmonii ze światem
naturalnym.
Nie chciałbym zajmować się tematem so-
cjo-ekologicznych trudności, które napotyka-
my; za wyjątkiem spotrzeżenia, że pomimo
posiadanych rozwiązań brak nam motywacji
by wprowadzić je w życie.
Permakultura polega na rozwiązywaniu
problemów, obserwacji nas samych i otacza-
jących nas naturalnych systemów. Polega na
inteligentnym projektowaniu i realizacji tych
projektów, a także na tworzeniu lepszego
świata, który zaczyna się od nas.
Projektowanie systemów permakulturowych
MonikaPodsiadła
g.e.n.pedagog
Z wykształcenia pedagog, zainteresowana al-ternatywną edukacją. Zamiłowana ogrodnicz-ka permakulturowa chętnie dzieląca się swo-ją wiedzą praktyczną i doświadczeniem. Jest prekursorką stosowania metod permakultu-ry w Polsce. Od kilkunastu lat prowadzi ogród, w którym uprawia i eksperymentuje z roślinami. Jest również członkiem g.e.n. Kilka razy brała udział w spotkaniach konferencyjnych Ekowio-sek w Europie. W lokalnym Ekologicznym Sto-warzyszeniu „Dla Ziemi” realizowała w terenie ekologiczne programy dotyczące naturalnego ogrodnictwa i dbania o czystość środowiska.
Pośród prac związanych z ogrodem jest tak
wiele radości, spokoju, zaangażowania całe-
go ciała i wszystkich zmysłów.
„Produkcja” pożywienia nie powinna być
nadrzędnym celem w naszym stosunku do
ziemi i jej płodów. To, co zbieramy latem i je-
sienią staje się w ten sposób otrzymanym
darem za nasze zaangażowanie, uczucia, po-
czucie spełnienia w kontakcie z Naturą.
Obserwując naturalne enklawy roślin
i zwierząt wspomagamy je w kreatywności
i różnorodności. Nie ma potrzeby stosowania
inwazyjnych metod upraw czy chemicznych
preparatów, tak jak wykazał w swoim dzia-
łaniu Masanobu Fukuoka naturalny ogród
i naturalne uprawy z niewielkim wkładem
wysiłku z naszej strony dają, co najmniej tyle
samo zbiorów, co uprawy przemysłowe, przy
czym jakość naturalnego pożywienia prze-
wyższa wielokrotnie pod każdym względem
jakość uzyskiwanego pożywienia innymi dro-
gami. Jeśli sami własnymi rękami zadbamy
o nasz ogród z pomocą prostych narzędzi
uzyskamy synergetyczne połączenie z rośli-
nami, a ich owoce w szczególny, tajemniczy
sposób będą wspierać nasze zdrowie, naszej
rodziny, przyjaciół.
Jak przekształcić otoczenie swojego domu w piękny ogród
32
COHABITAT GATHERING
życie
ŁukaszNowacki
(grupa cohabitat) pracownia systemów permakultury pionier permakultury
Pionier Permakultury, futurysta i ekologiczny designer. Specjalizuje się w Ekohydrologii i bio-technologii ekosystemowej. Od dziecka zafa-scynowany ideą autonomicznych osad i biohabitatów. Propagator i badacz „żyjących maszyn”, alternatywnych źródeł energii, archilo-gii oraz permakultury. Zainteresowany również koncepcją biomimikry oraz teorią systemów. Jego inspiracją są dokonania takich mistrzów jak Buckminster Fuller oraz John Todd, a także prace New Alchemy Institute. Obecnie ideowo związany z Grupą Cohabitat.
Jakie są cechy żyjących systemów? Doszu-
kując się cech “żyjącej istoty” należy okre-
ślić trzy z nich. Pierwszą jest wzrost i rozwój.
Drugą jest czerpanie wolnej energii, pocho-
dzącej ze Słońca. Trzecią jest funkcjonowa-
nie w otwartym systemie cykli biogeoche-
micznych, działających na korzyść żywego
organizmu i systemu. Wszyscy jesteśmy czę-
ścią większego systemu. Każdy z nas jest ko-
mórką w tkance organu, organy tworzą żywy
organizm. Organizmy okupując daną prze-
strzeń życiową tworzą ekosystem. Ekosyste-
my tworzą większą całość! Ziemia, statek ko-
smiczny, na pokładzie którego przemierzamy
wszechświat. Ziemia jest schronieniem dla
miliardów żyjących plemion. Plemion roślin,
zwierząt i grzybów, plemion duchów i ma-
terii. Jesteśmy świadkami narodzin nowe-
go plemienia, które stawia przed sobą nowe
wyzwania.
SolarHAB, prototyp w pełni autonomicz-
nego schronienia, jest odpowiedzią na jedno
z takich wyzwań. Jest efektem prac badaw-
czych z zakresu Archilogii, synergii archi-
tektury i ekologii. Zaprojektowany w opar-
ciu o zasady funkcjonowania naturalnych
ekosystemów, SolarHAB przetwarza odpa-
dy w żywność, oczyszcza ścieki do jakości
wody pitnej, produkuje własne paliwa, żyw-
ność i energię.
Projekt SolarnyHabitat — krok w kierunku żyjących plemion
CarlGiskes
tierrafino
architekt
Carl Giskes, podróżnik urodzony w Niem-czech. Dyrektor Tierrafino. Przez kilka lat współpracował blisko z artystą Josephem Beuys'em. W Kassel Carl Giskes spotkał ar-chitekta Klausa Eckerta, studenta i miłośnika egipskiego architekta, Hassana Fathy. Po znalezieniu swojego nauczyciela, nauka pracy z gliną stała się jego celem. Mieszka w Am-sterdamie. Nie widzi końca swojej pracy: „Od zawsze marzyłem o tym, aby zmodernizować korzystanie z gliny. Spełniając swoje marzenie, oddaję glinie należne jej miejsce w dzisiejszym świecie.”
Po odbyciu pieszej podróży po Afryce na
początku lat 70-tych, wróciłem do Euro-
py. Trudno było mi na nowo zamieszkać
w nowoczesnych domach. Nie mogłem
spać w otoczeniu płyt gipsowo-kar-
tonowych. Pomysł mieszkania w prymity-
wnych domach spodobał mi się bardziej,
niż kiedykolwiek wcześniej. Po raz pierwszy
zetknąłem się z budynkami z ziemi w 1981
roku. Odbyło się to pod okiem Klausa Ecker-
ta. Przeniosłem się do Amsterdamu w 1986
roku. Budowa nowych domów ekologic-
znych w sercu stale modernizowanego mi-
asta nie była łatwa. Aby zapewnić ludziom
wrażenie mieszkania w naturalnych domach,
zacząłem od tynków glinianych. Niektóre
z korzyści płynące ze stosowania gliny
w budownictwie to: uczucie zwiększonej
aktywności, mniejsza zapadalność na choro-
by, mniejsza ilość toksyn w powietrzu,
równowaga wilgotności, akumulacja ciepła,
pomoc w utrzymaniu właściwej wentylacji
i uczucie kontaktu z naturą. W miejscu pra-
cy spędzamy ¼ naszego życia, więc stało się
dla mnie ważne, aby opracować materiały,
które nadają się do biur. Nasze rządy powin-
ny uczestniczyć w pracach nad rozwojem
naturalnych i zdrowych wnętrz, zapewniając
im wsparcie. Rozpoczęliśmy współpracę
z architektami, aby projektować budyn-
ki użyteczności publicznej, takie jak urzędy
skarbowe, muzea, ratusze, urzędy
pracy, także kina, w których glina jest natu-
ralnym rozwiązaniem, dzięki któremu ludzie
mogliby wygodnie i zdrowo pracować.
Healthy work space — clay applications in offices and public buildings
33życie
Inspiring the evolution
of spaceship
‘Earth’
Prelegenci04 refleksja
COHABITAT GATHERING
JarosławSzewczyk
refleksja 3736 refleksja
RadosławBarek
politechnika poznańska
architekt
Architekt, rysownik, wykładowca na Wydziałe Architektury Politechniki Poznańskiej. Inicjator i wspołtwórca stowarzyszenia Wędrowni Archi-tekci, zajmuje sie budownictwem z uzyciem gli-ny w szczególności wykorzystaniem tradycyj-nych technik rodzimych we współczesnym bu-downictwie mieszkalnym.
Współczesne poszukiwania twórców archi-
tektury siegaja coraz cześćiej do tradycji re-
gionalnych . Dzieje się to głównie w zakresie
wzornictwa, rzadziej w odniesieniu do mate-
riałów i technik konstrukcyjnych. Poznanie
tradycyjnych technik ich szczegółowych roz-
wiązań detalu i połączeń oraz analiza rozpla-
nowania mogą byc niewyczerpanym źró-
dłem inspiracji dla architektów współcze-
snych. Jak rozpoznawąć cechy charaktery-
styczne architektury regionu, jej walory do-
stosowujace do miejscowych warunków kli-
matycznych? — to obszar badań który sta-
je sie powoli zakresem wiedzy potrzebnym
przy wznoseniu nowych obiektów z uzyciem
materiałów miejscowych.
Zastosowanie tradycji rodzimej i regionalnej w budowaniu współczesnej siedziby
Absolwent Wydziału Architektury Politechni-ki Białostockiej (1996). W 2006 roku doktorat na Politechnice Warszawskiej; autor 17 artyku-łów o budownictwie z gliny i drzewogliny (cor-dwood masonry) oraz książki pt. „Budownic-two z polan opałowych — cordwood masonry” (Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok 2010). Ponadto pasjonat podlaskich pieców kaflowych (w przygotowaniu książka Piec w tradycyjnym budownictwie ludowym Podlasia, Oficyna Wydawnicza Politechniki Bia-łostockiej, Białystok 2011).
U schyłku XX w. na pograniczu USA i Kana-
dy powróciło zainteresowanie techniką cor-
dwood masonry (albo inaczej stackwall con-
struction), tj. wznoszeniem ścian z polan opa-
łowych, spajanych masą trocinowo-glinia-
ną. Znano ją już w XIX w., a wiele polanowych
domów wznieśli emigranci z Europy, w tym
z Polski. Około 70 starych budynków o tej
konstrukcji jest chlubą stanu Wisconsin. Zaś
ostatnio kilkadziesiąt budynków odnaleziono
w Szwecji, w Norwegii i w Rosji. Około 30 od-
szukano też w Czechach.
Ale okazuje się, iż ich największe skupisko
znajdziemy w Polsce. Autor odnalazł ponad
250 takich obiektów i nigdzie na świecie nie
reprezentują one tak finezyjnego wykonaw-
stwa i tylu odmian co na Podlasiu.
Na festiwalu cohabitat gathering dowiemy się,
na czym polega ich wyjątkowość, jak można
wykorzystać wielowiekowe doświadczenia
podlaskich budowniczych oraz czy Polska
może pretendować do miana światowego
“zagłębia” budownictwa ekologicznego (i wca-
le nie chodzi o stare chałupy pod strzechą).
politechnika białostocka
badacz, architekt
Cordwood masonry – czyli podlaska drzewoglina
3938
COHABITAT GATHERING
refleksjarefleksja
DanutaKupiec-Hyła,Maciej Hyła
politechnika krakowska,stowarzyszenie „domy z tej ziemi”architekci
D. Hyła — absolwentka Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej (1968 r.). W 1987 roku doktorat na Politechnice Krakowskiej.M. Hyła — absolwent Wydziału Architektury Po-litechniki Krakowskiej (1961 r.). Interesuje się bu-downictwem z gliny od czasów studiów. W la-tach 70-tych badał przedwojenne i powojen-ne budynki z gliny w Małopolsce, po czym wraz z Małżonką przystąpili do projektowania i reali-zacji nowej generacji budynków z gliny. Są au-torami wielu projektów i realizacji oraz kilku-dziesięciu artykułów zarówno w prasie facho-wej jak i wydawnictwach naukowych. Autorzy książki-poradnika „Domy z lekkiej gliny”.
Powojenne budownictwo z gliny w Polsce
jako sposób na uzupełnienie deficytu mate-
riałów budowlanych było popierane przez
państwo i wyposażone w znaczące prefe-
rencje. Pozostały z tego okresu doskonałe
realizacje.
Po długim okresie braku zainteresowania
tym sposobem budowania wraca ono, lecz
z innego powodu — jako wzorowy, ekolo-
giczny sposób budowania. Szkoda, że w pol-
skich realiach są to na razie tylko hobbistycz-
ne działania inwestorów o wysokim stopniu
świadomości ekologicznej.
Nasze projekty, realizacje i szkolenia sku-
tecznie torują drogę dla popularyzacji tego
sposobu budowania.
Budownictwo z gliny nowej generacji w warunkach polskich
MarcinMateuszKołakowski
Doktor nauk technicznych, architekt, dzienni-karz, pracownik naukowy na Uniwersytecie w Lincoln (Anglia). Studiował na Politechnice Śląskiej i Universität Hannover oraz w Bartlett School of Architecture ucl. Pracuje jako archi-tekt w Anglii, Polsce i Niemczech. W pracy dok-torskiej „Kulturowy i psychologiczny kontekst architektury low-lech” analizował nurty w eko-architekturze i budownictwie naturalnym pro-ponując łączenie metodologii oceny ekoarchi-tektury z psychoanalizą i krytyką społeczną. Ad-ministruje portalem www.archilove.pl
Nurt low-tech dowiódł, że może stać się for-
pocztą nowych rozwiązań technicznych i for-
malnych. Nurt ten odgrywał przez ostatnich
30 lat rolę mostu pomiędzy zielonymi ideolo-
giami a światem naukowym i przemysłem.
Jednak być może jeszcze ważniejsza rola
tego nurtu leży w sferze kulturowej. W kultu-
rze, którą Christopher Lasch nazywał narcy-
styczną, niektóre ruch low-tech mogą być wi-
dziane jako próba przełamania systemu war-
tości narcystyczno-technokratycznego spo-
łeczeństwa i stworzenia pozytywnej alterna-
tywy. Nurt low tech wiąże się z inną rolą ar-
chitektury — nie jako obiekt, lecz jako proces;
z alternatywnym podejściem do procesu bu-
dowania – nie specjalizacja, lecz kooperacja;
z innowacyjną formą eksploatacji architektu-
ry — cohousing.
Na nurt low-tech czyhają jednak zagroże-
nia zarówno zewnętrzne – instytucjonalne
i prawne, ale co gorsza wewnętrzne. Tenden-
cja twórców low-tech do zamykania się w wą-
skich grupach sceptycznie nastawionych do
środowisk naukowych i przemysłowych two-
rzy zagrożenia. Narcyzm high-tech, koegzy-
stować może narcyzmem low-tech. Taka sy-
tuacja może utrudniać popularyzację warto-
ściowych rozwiązań służących zrównoważo-
nemu rozwojowi architektury.
uniwersytet lincoln
architekt
Wyzwania nurtu lowtech
4140
COHABITAT GATHERING
refleksjarefleksja
AndrzejMłynarczyk
g.e.n.eco designer
Studiował rolnictwo, socjologię, wzornictwo na Akademii Gdańskiej. Ukończył też Alternative Design w Folkecenter Thy w Danii w zakresie permakultury, biologicznych oczyszczalni ście-ków, biobudownictwa, oraz pozyskiwania ener-gii odnawialnych. Brał udział w powstawaniu kilku projektów eko wspólnot w Europie. Jest członkiem Globalnej Sieci Ekowiosek.Osiedlił się na podlubelskiej wsi w alternatywnej, arty-stycznej enklawie „Dąbrówka”. Od kilkunastu lat prowadzi ogród permakultury.
W holistycznej percepcji świata zostaje znie-
siona relacja „części do całości”. Poprzez po-
zaracjonalne poznanie zaczynamy działać
z całości, z serca — nie dzieląc, nie ocenia-
jąc, nie kategoryzując. Świat staje się naszą
przyjazną wspólną domeną, gdzie nic i nikt
nie jest wyłączony. Wspieramy życie, rozwój,
wspólne działanie, uwalniamy się od lęku, po-
nieważ w poczuciu całości nie ma czemu się
przeciwstawiać, ani czego się bać. Sfera my-
śli i rozumu poddana nakazom serca znajdu-
je pozytywne drogi i harmonijne, kreatywne
rozwiązania dla radości i wspólnego dobra.
Zanika chciwość i zachłanność
— egocentryzm. Jeśli nasze ego jest iluzją, to
wszelkie wymyślone cele są nią również. Wi-
dząc to stajemy się spokojni i prości. Pozwa-
lamy, aby Natura, „Wielka Matka” zaspakajała
wszelkie nasze egzystencjalne potrzeby.
Nie eksploatujemy ziemi, przeciwnie — mo-
żemy przyczynić się do jej rozkwitu, zacząć
żyć w ogrodach zamiast w betonowych klat-
kach miejskich osiedli, które służą jako prze-
chowalnie schorowanych i sfrustrowanych
ludzi, niewolników racjonalnego, logicznego
systemu hierarchii i przemocy.
Strefa zero — jak postrzeganie rzeczywistości może zmienić świat, w którym żyjesz
RobertPalusiński
Robert Palusiński, prezes Fundacji Głębokiej Demokracji, facylitator, trener, coach, psycho-terapeuta wyszkolony w nurcie Psychologii Zo-rientowanej na Proces. Członek zespołu Akade-mii Psychologii Zorientowanej na Proces. W la-tach 1998—2002 studiował w Research Socie-ty for Process Oriented Psychology w Zurichu. Tłumacz i autor. Prowadzi szkolenia, facylituje grupy, spotkania, procesy podejmowania decy-zji, narady. Działania społeczne z grupami i oso-bami wykluczanymi i defaworyzowanymi.
W tradycyjnej demokracji, w wyniku głosowa-
nia „pozostaje” mniejszość, która „przegrywa”
głosowanie. Ta mniejszość kreuje jawną bądź
ukrytą opozycję. Alternatywne społeczno-
ści tworzone w latach 60 tych i 70 tych XX w.
starały się wykształcić taki sposób uzgadnia-
nia decyzji, który wyeliminowałby zjawisko
marginalizacji głosów mniejszości. Zazwy-
czaj była to bolesna i często nieskuteczna
droga prób i błędów. Jednak te doświadcze-
nia nie poszły na marne. Wypracowano kilka
metod, jakimi obecnie posługują się członko-
wie i członkinie setek wspólnot intencjonal-
nych oraz ekowiosek na całym świecie. Są to
np.: socjokracja, podejmowanie decyzji przez
consensus oraz głęboka demokracja.
Głęboka Demokracja jest podejściem
z powodzeniem stosowanym w ekowio-
sce Findhorn, jednej z najstarszych wspól-
not i ekowiosek istniejących na świecie. W ra-
mach Głębokiej Demokracji stwarza się prze-
strzeń, w której równie ważny jest każdy głos,
pogląd, postawa czy wartości.Opozycyjne
poglądy są włączane (inkluzja) i traktowane
jako potencjalna innowacja wpływająca ko-
rzystnie (jako ukryta wiedza) na całość reali-
zacji podejmowanej decyzji.
fundacja głębokiej demokracji
trener
Optymalne i zrównoważone (sustainable) sposoby podejmowania decyzji w społecznościach intencjonalnych i w ekowioskach.
COHABITAT GATHERING2011
creative manager: Paweł Sroczyński [email protected]
partnerzy: Agnieszka [email protected]
media: Wojciech [email protected]
tłumaczenia: Martyna Pł[email protected]
Mariusz Sarnicki [email protected]
projekt graficzny i skład:Martyna [email protected]
wielkie podziękowania dla:Maciej Jagielak, Monika Sierakowska, Maciej Reimann, Łukasz Nowacki, Bartek Spławski
patronage:
partners:
organizers: GRUPA COHABITAT