#closingthegap အစီရင္ခံစာ ေဒသဆိုင္ရာ...

#ClosingTheGap အစရငခစာ

ေဒသဆငရာ အစရငခစာEntrepreneurial Ecosystem Assessment

Commissioned on behalf of:

Dutch Good Growth Fund (DGGF): Investment funds local SMEs

April 2019

#ClosingTheGap Mekong – Regional – Entrepreneurial Ecosystem Assessment

2

တာ၀နေပးခကအရ လပေဆာငျခငးThe Dutch Good Growth Fund သည ျပညတြငး အငယစားႏငအလတစား စြန႔ဦးတထြငမ စးပြားေရး လပငနးမားအတြက တစစတတစပငးရငးႏးျမပႏမေပးေသာ ေငြေၾကးဆငရာ ပပးမႈျဖစျပး နယသာလနႏငင ႏငငျခားေရး ၀နၾကးဌာန၏ ဘ႑ာေရးဆငရာ ကနဦး ပပးမႈျဖစသည။ အဆပါ ပပးမႈ၏ ရညရြယခကမာ ေပာကကြယေနေသာ အလတစား ရငးႏးျမပႏမႈမား ဖြ႔ျဖးလာေစရန ဘ႑ာေရးဆငရာ အေထာကအပမား ေပးျခငးျဖစသည - စြန႔ဦးတထြငသမားဆသညမာ အေသးစားေခးေငြျဖင လပငနးလညပတလကရျပး ပမနေငြေၾကး ၀နေဆာငမႈ မရရႏငေသးသမားက ဆလသည။ The Seed Capital and Business Development (SC&BD) အစအစဥသည DGGF လပငနးစဥမားက ပမ ထေရာကမႈရေစရန နညးပညာ ဆငရင ပပးမႈမား ေဆာငရြကေပးျခငး၊ ကနဦး ရငးႏးျမပႏမႈႏင စးပြားေရးဆငရာ ၀နေဆာငမႈမားအား ျပညတြငးရ အေသးစားႏင အလယအလတစား SME လပငနးမားအား ရငးႏးျမပႏမႈဆငရာ အေထာကအပမား ေပးႏငရနအတြက တညေထာငချခငးျဖစသည။ အဆပါ အစအစဥသည ဖြ႔ျဖးဆ ႏငင မားႏင တးတကလာေသာ ေစးကြကမားအတြငး လပငနးပငးဆငရာ တးတကမႈ အသပညာ ျဖန႔ေ၀ျခငး လပငနးမားျဖစသည သေတသနလပငနးမား၊ ယဆခကမားအား စမးသပျခငးႏင အေသးစားႏင အလတစားလပငနးမားအတြက ေငြေၾကးရငးႏးျမပႏမႈဆငရာ အေၾကာငးအရာမား အစရသည - စးပြားေရး က႑ အသးသးအၾကား အသပညာမား ဖလယျခငးျဖစသည။

ေရးသားျပစသမားDavid Totten, Grace Pyone Mya Moe Lwin, Matt van Roosmalen, Emerging Markets Consulting (EMC)

ျပနလညဆနးစစဖတရႈ႕သမားTimo Hogenhout, Consultant Financial Inclusion / Access to Finance in Southeast Asia

Dominic Mellor, Asian Development Bank

Marnix Mulder, Director Market Development, Triple Jump

ညႏႈငးေဆာငရြကခသမားTriple Jump, fund manager of Dutch Good Growth Fund (DGGF) part Investment funds local SMEs:

Julia Kho, Knowledge Manager

Karina Avakyan, Knowledge Manager

ေကးဇးတငလႊာDGGF မ Emerging Markets Consulting (EMC) အား #CTG မေခါင ေလလာမႈမားက အျပးသတရနအတြက တာ၀နေပးငားရမးခသည။ အဆပါေလလာမႈမားတြင The Evidence Network ႏင Mekong Business Initiative တ႔မ သေတသနဆငရာ အခကအလကမားက ပပးေပးချပး Aspen Network of Development Entrepreneurs, Micro Empire ႏင Impact Hub တ႔မ #CTG ျမနမာ၏ ပါ၀ငပတသကသမား အလပရ ေဆြးေႏြးပြတြင ပးေပါငးပါ၀ငခသည။

ထငျမငခကမား Julian Deleij - De Beeldmaecker

မသကဆငေၾကာငးရငးလငးခက - #ClosingTheGap ျမနမာအား DGGF ကယစားျပ၍ စးပြားေရး စြနးဦး တထြငမႈဆငရာ ဖြ႔စညးပစနစ၏ ကြာဟခကမား ေလာခေစႏငေသာ အေၾကာငးအရာမားက အကျဖတမႈ မား ျပလပရန တာ၀နေပးခန႔အပခသည။ ရာေဖြေတြ႔ရခကမားႏင ေထာကခအၾကေပးခကမားသည Emerging Markets Consulting ၏ ေကာကခကခမႈမားေပၚတြငသာမတညျပး DGGF ႏင ၎၏ မတဖက အဖြ႔အစညးမား၏ သေဘာထားအျမငမားက ထငဟပေစျခငးမရပါ။

#ClosingTheGap အစရငခစာ

ေဒသဆငရာ အစရငခစာ Entrepreneurial Ecosystem Assessment


3

မာတကာအတေကာကအသးအႏ ႈနးမ ား 4

1. နဒါနး 5

ေလလာမ ႈတ ြငအသးျ ပခသည နညးလမး 5

2 CLMV စ ြန ႔ဦးတထ ြငမ ႈဆငရာ စးပ ြားေရးစနစမ ားက ေယဘယေလလာျ ခငး ေဒသတ ြငး အေျ ခအေနက ေယဘယေလလာျ ခငး 6

ေဒသတ ြငး အေျ ခအေနက ေယဘယေလလာျ ခငး 6

CLMV ၏ SME အေျ ခအေန 8

3 စးပ ြားေရးစနစက ျ ခငၾ ကညျ ခငး 11

4 ဘ႑ာေရးဆငရာ က ြာဟခက 13

5 စးပ ြားေရးပပးမ ႈဆငရာ ၀နေဆာငမ ႈက ြာဟခကမား 16

6 စးပ ြားေရးဆငရာ အျ ခါးသတမတခ ကေဘာငမ ား 17

7 ေရ ႕ဆကရနလမးစဥ 17

လပငနးတ ြငး အရငးအႏ းအပါအ၀င SME ဘ႑ာေရးအတ ြက က ြ ျ ပါးျ ခါးနားေသာ ကမးလမးမ ႈမ ားက တးတကလာေစျ ခငး 18

SME မားအတ ြက ဘ႑ာေရးမဟတေသာ ပပးမ ႈမ ား တးခ ႕ေပးျ ခငးႏင အထးေဆာငရ ြကျ ခငး 18

ပးေပါငးေဆာငရ ြကမ ႈႏင မတဖကလပေဆာငမ ႈတ ႔က အားေပးျ မငတငျ ခငး 18


4

အတေကာကအသးအႏ ႈနးမ ားANDE Aspen Network of Development Entrepreneurs

BSS Business Support Services

DGGF Dutch Global Growth Fund

MFI Microfinance Institution

MGB Moderate Growth Business

NBFI Non-Banking Financial Institutions

NE Necessity Entrepreneur

SGB Small Growing Business

SHB Small High-Growth Business

SME Small and Medium Enterprise

SNE Successful Necessity Entrepreneur

WBES World Bank Enterprise Survey


5

ေလလာမႈတြငအသးျပခသည နညးလမး စ ြန ႔ဦးတထ ြငမ ႈဆငရာ စးပ ြားေရးစနစသည ရပပငးဆငရာ၊ အသပညာပငး၊ ေင ြေၾ ကးရငးႏ းျ မပႏ မ ႈ၊ ထးတမး အစဥအလာ (သ ႔) ထးတမးအစဥအလာအရ မဟတေသာ က ြနရကမားႏင ယဥေကးမ ႈဆငရာ စသတမတခ ကမ ား အားလးျ ဖင ပါ၀ငဖ ြ ႔စညးထားေသာ စ ြန ႔ဦးတထ ြငသမ ား ကငလညေဆာငရ ြကေနသည ပတ၀နးကင ျ ဖစသည။ စ ြန ႔ဦးတထ ြငသမ ား ကငလည ေဆာငရ ြကေနသည စးပ ြားေရးစနစ(မား) အေပၚ ေကာငးမ ြနေသာ နားလညမ ႈရ ျ ခငးသည ေပာကက ြယလက ရ ေသာ အလတစား စ ြန ႔ဦးတထ ြငသမ ား ရငဆငေနရေသာ အခကအခမ ားအား ပမ နားလညရနႏင ၎တ ႔၏ ဖ ြ ႔ ျ ဖးမ ႈက ျ မငတငႏငရန လအပေသာ ေဆာငရ ြကခ ကမ ားက လပေဆာငရန အတ ြက မရ မျ ဖစ လအပသည။#CTG မေခါင ေလလာမႈမား ေဆာငရြကရာတြင Aspen

Network of Development Entrepreneurs’ (ANDE)

၏ စးပ ြားေရးစနစ ေလလာဆနးစစမ ႈ2 မေဘာငအား စ ြန ႔ဦး တထ ြငမ ႈဆငရာ စ ြမးေဆာငရည မ ားႏင ေပါငးစပအသးျ ပချ ပး ေအာငျ မငေသာ စ ြန ႔ဦးတထ ြငသမ ား ျ ဖစလာရန လအပေသာအရညအေသ ြး မ ားအား နားလညေစႏငသည လမးည ႊနအျ ဖစ အသးျ ပခသည။

1. နဒါနးနယသာလနႏငင ႏငငျ ခါးေရး ၀နၾ ကးဌာန၏ ကနဦး ေဆာငရ ြကမ ႈျ ဖစသည ယခေလလာမ ႈအား The Dutch Good Growth Fund

(DGGF) ‘Investment Fund Local SMESs’1 အဖ ြ ႔က ကယစားျ ပေဆာငရ ြကချ ခငးျ ဖစသည။ ယခေလလာမ ႈသည မေခါငေဒသအတ ြငး ေပာကက ြယလကရ ေသာ အလတစားရငးႏ းျ မပႏ မ ႈဆငရာ နားလညမ ႈက ျ မငတငႏငရန ေဆာငရ ြကေစချ ခငးျ ဖစျ ပး - ၎တ ႔မာ အေသးစားေခးေင ြျ ဖင လပငနးလညပတလကရ ျ ပး ပမန ေင ြေၾ ကး ၀နေဆာငမ ႈ မရရ ႏငေသးသည စ ြန ႔ဦးတထ ြငသမ ားက ဆလသည။ ႏငငအလက အေသးစတ ေလလာမ ႈမ ားက ကေမ ၻာဒးယား၊ လာအ၊ ျ မနမာႏင ဗယကနမႏငငမ ားတ ြင ျ ပလပခပါသည။ ယခ အစရငခစာတ ြင ႏငငအလက ေလလာမ ႈမ ားမ အဓက ရာေဖ ြေတ ြ ႔ရ ခ ကမ ားႏင သးသပခ ကမ ားမတဆင ေဒသဆငရာ ေယဘယ သးသပခ ကမ ားက ေဖာျ ပထားပါသည။ အဆပါ အစရငခစာတ ြင ႏငငတစခစရ စ ြန ႔ဦးတထ ြငမ ႈဆငရာ စးပ ြားေရးစနစမ ား၏ ေအာငျ မငႏငေသာ အေၾ ကာငးရငးမ ားႏင က ြာဟခကမားအလက SME မား ဖ ြ ႔ ျ ဖးတးတကလာမ ႈႏင ဘ႑ာေရးပပးမ ႈ ရရ ႏငမ ႈ အခ ြငအလမး၏ လားရာႏင ေတ ြ ႔ရ ခ ကမားအား လကေတ ြ ႔ကငသးႏငရနႏင အေရးပါေသာ ဆနးစစမ ႈမ ားက တငျ ပေပးထားသည။

$$$

Innovation R&D

Culture

Human capital

Capabilities

Business support

Entrepreneurs

Market

Finance

Infrastructure

Policy

စ ြန ႔ဦးတထ ြငမ ႈဆငရာ စ ြမးေဆာငရညမ ား ရငးလငးခ က

မဟာဗဟာက စမကနးခ မတျ ခငးလပေဆာငမည ထတကနမားႏင ၀နေဆာငမ ႈမားအတ ြက ေရတႏငေရရည စမကနး ခမတျ ခငး၊ ေဒသႏငႏငငတကာသ ႔ ျ ဖန႔ကကႏငမည အစအစဥမား၊ စးပ ြားေရး ပစအသစမားက ေဖာေဆာငျ ခငး၊ စးပ ြားေရး ျ ပနလညဖ ြ ႔စညးျ ခငးႏင ဆတခ ြာျ ခငး မဟာဗဟာမားခမတျ ခငး။

ေစးက ြကႏင ပတ၀နးကင ဆကစပမ ႈအလားအလာရ ေသာ စားသးသမ ားႏင ၀နေဆာငမ ႈအသးျ ပသမ ားႏင ထေတ ြ ႔ ဆကဆ၍ ေစးက ြကရ မထေရာကမ ႈမ ားႏင လမ ႈပတ၀နးကင၏ လအပခ ကမ ားက နားလညႏငရန ေဆာငရ ြကျ ခငး။ ေစးက ြကဆငရာ အသပညာႏင ေထာကပပ ႔ေဆာငေရး လမးေၾ ကာငး မ ားအား စမခန ႔ခ ြမ ႈ။

ထတကနမ ားအား ထတလပမ ႈႏင စစေဆးမ ႈ ကနပစ ၥညးႏင ၀နေဆာငမ ႈအသစမ ားက ထတလပ၍ ေစးက ြကအတ ြငး စမးသပ စစေဆးျ ခငး။

ဘ႑ာေရးဆငရာ သမ းမ ႈ မမ၏ စးပ ြားေရးက ပမတးခ ႕ႏငရနအတ ြက ဘ႑ာေရးသမ းျ ခငး (သ ႔) ေင ြေၾ ကးရ ာေဖ ြျ ခငး။

စးပ ြားေရးလပငနး လညပတျ ခငးဘ႑ာေရးစမခန ႔ခ ြမ ႈ၊ ထတကန ခ တဆကစးဆငးမ ႈက စမခန ႔ခ ြမ ႈ၊ ၀နထမး စမခန ႔ခ ြမ ႈႏင အျ ခါးလပငနးလညပတမ ႈဆငရာ စမခန ႔ခ ြမ ႈမ ား။

လ ႔စ ြမးအင အရငးအျ မစက စေဆာငးျ ခငးႏင ထမးသမးျ ခငး မမ၏ စးပ ြားေရးက တးခ ႕ရနအတ ြက လ ႔စ ြမးအင အရငးအျ မစက စေဆာငးျ ခငးႏင ထမးသမးျ ခငး။

လပငနးခ တဆက ေဆာငရ ြကျ ခငးအျ ခါး ပဂ ၢလကတစဦးတစေယာကႏင (သ ႔) အဖ ြ ႔အစညးမ ားႏင မတဖကျ ပျ ခငး၊ ခ တဆကေဆာငရ ြကျ ခငး။

က ြ ျ ပါးျ ခါးနားေသာ စ ြန ႔ဦးတထ ြငမ ႉဆငရာ အရညအေသ ြးမ ားက ေအာကပါဇယားတ ြင ရ ငးလငးထားသည။

1 http://english.dggf.nl/investment-funds-local-smes 2 Entrepreneurial Ecosystem Diagnostic Toolkit, ANDE,Dec 2013.

http://english.dggf.nl/investment-funds-local-smes


6

ႏ ငငတစခစတ ြင ကမ ၻာဘဏ၏ လပငနးဆ ငရာစစတမး (WBES)3 က ေလလာဆနးစစျခငး အပါအ၀င အခကအလကစစညးမႈမား ျပလပချပး ႏငငေပါငး ၄ ႏငငမ ပါ၀ငပတသကသေပါငး ၁၆၀ က ေမးျမနးေလလာမႈ ျပလပခသည။ ၎တ႔တြင စြန႔ဦးတထြငသလပငနးရငမား၊ ဘ႑ာေရးဆငရာ အဖြ႔အစညးမား၊ ႏငငတကာ အဖြ႔အစညးမား၊ စးပြားေရးဆငရာ အဖြ႔အစညးမားႏင စးပြားေရး ဖြ႔ျဖးမႈဆငရာ ၀နေဆာငမႈေပးသမား ပါ၀ငသည။ ထ႔အျပင ႏငငတစခစတြင အားလးပးေပါငးပါ၀ငႏငေသာ အလပရ ေဆြးေႏြးပြမားအား ၂၀၁၇ ဒဇငဘာလမ ၂၀၁၈ ေမလအတြငးတြင စးပြားေရးစနစအတြငးရ ပါ၀ငပတသက သမားႏင ကငးပခသည။ ၎ေဆြးေႏြးပြမားတြင ကြျပားေသာ သတငးအခကအလကမားက ရရႏငရန အတြက ကနဦး ေတြ႔ရခကမားက ေဆြးေႏြးျခငးႏင အဖြ႔လက စေပါငးသရပေဖာျခငးမား ပါ၀ငသည။ အဆပါ အလပရေဆြးေႏြးပြမားမ ရရလာေသာ အခကမားက ႏငငအလက အစရငခစာမားတြင ျဖညစြက ထညသြငး ခပါသည။

3 http://www.enterprisesurveys.org/4 Source: ASEAN UP (https://aseanup.com)

Business service providers

Finance providers

Other stakeholders

Entrepreneurs

2. CLMV စ ြန႔ဦးတထ ြငမ ႈဆငရာ စးပ ြားေရးစနစမားက ေယဘယေလလာျ ခငး

ေဒသတြငး အေျခအေနက ေယဘယေလလာျခငးကေမၻာဒးယား၊ လာအ၊ ျမနမာ၊ ဗယကနမႏငင တ႔ပါ၀ငသည #CTG

မေခါငေဒသ စးပြားေရးေဒသသည အာဆယ (ASEAN) အဖြ ႔အစညး၏ အစတအပငး တစချဖစျပး ကမၻာေပၚတြင စးပြားေရးဖြ ႔ျဖးမႈျမနႏႈနး အျမငဆးေဒသတစချဖစသညအျပင စစေပါငး လဦးေရ သနး ၆၄၀ ျဖင ကမၻာတတယအၾကးဆး ကနသြယမႈ အပစအျဖစ ရပတညေနသည။

CLMV စးပြားေရးသည ေဒသတြငး အာဆယေဒသ ႏငငမားတြင အဆငးရဆး ျဖစျပး အလယ အလတတနး ၀ငေငြရသည ႏငငမားအျဖစ သတမတ ခရသည။ (ကမၻာဘဏ) တစဦးခငး ႏစစဥ၀ငေငြ အေနျဖင US$ ၁၃၀၀ မ US$ ၂၇၀၀ အၾကားသာ ရရသည။သ႔ရာတြင အဆပါကနးဂဏနးမားအရ ဗယကနမႏငငႏင ကနႏငငမားျဖစေသာ ကေမၻာဒးယား၊ လာအႏင ျမနမာတ႔အၾကား ၾကးမားေသာ ဖြ႔ ျဖးမႈ ကြာဟခကကလညး ျမငသာေစသည။ အထကပါ ကနးဂဏနးမားတြင CLMV ၏ လဦးေရ ၅၆%ႏင တစဦးခငး၀ငေငြ၏ ၆၈% တ႔မာ ဗယကနမမ ျဖစသည။

အေၾကာငးမာ ဗယကနမအေနျဖင ကမၻာဒးယားႏင လာအႏငငတ႔၏ အေရးပါေသာ ကနသြယမႈႏင ရငးႏ းျမပႏမႈမားတြင မတဖကအျဖစရေနေသာလညး တစဖကတြင ကန ၃ ႏငငျဖစေသာ ကေမၻာဒးယား၊ လာအ၊ ျမနမာ တ႔မာ ဗယကနမ၏ ရငးႏ းျမပႏမႈႏင ဗယကနမကနသြယမႈမားတြင အေရးပါေသာ အစတအပငးအျဖစ လညပတေဆာငရြကခြင မရျခငးက ေတြ႔ရသည။ အျခါးတစဖကမ ၾကညမညဆပါက လာအႏငငသည ေသးငယသညအျပင လဦးေရးနညးျပး ကနတြငးပတ ႏငငျဖစသညအျပင ႏငင၏ လဦးေရ သးပႏစပခန႔မာ ဆငးရေသာ ေကးလကေဒသတြင ေနထငသမား ျဖစၾကသည။ ႏငင၏ စးပြားေရးမာလညး အမနးခငးႏငငမားႏင ကနသြယမႈအေပၚ အဓက အားထားလကရ ျပး ေရအားလပစစႏင သယဇာတထတလပမႈတ႔မာ ၎တ႔ တစဦးခငး၀ငေငြ၏ အဓက အစတအပငးအျဖစ တညရေနသည။

http://www.enterprisesurveys.org/

https://aseanup.com

ႏငင လဦးေရ (သနး)အနညးဆး GDP(US$ ဘလယ)

တစဦးခ ငး GDP (US$)

GDP တးတကမ ႈ၂၀၁၂ – ၂၀၁၇ (ေယဘယ % ႏစစဥ)

CLMV ကနသ ြယမ ႈ (စစေပါငး ကနသ ြယမ ႈ %)5

ဗယကနမ ၉၅ ၂၄၁.၄ ၂၅၅၂ ၆.၂ % ၁.၂ %

ျ မနမာ ၅၃ ၆၇.၃ ၁၂၇၉ ၇.၂ % ၁.၇ %

ကေမ ၻာဒးယား ၁၆ ၂၄.၁ ၁၄၈၅ ၇.၁ % ၇.၅ %

လာအ ၇ ၁၈.၂ ၂၆၉၀ ၇.၄ % ၈.၂ %

စစေပါငး ၁၇၀ ၃၅၅.၃ ø ø ø

အည

ႊနးက

နး

စးပ

ြားေရ

း ေဆ

ာငရ

ြကရန

လြယ

ကမ

ႈ

စးပ

ြားေရ

း လပင

နး စ

တငျ

ခငး

ေဆာက

လပေ

ရး လ

ပရန

ခြငျ

ပခ

ကမ

ား

လပ

စစရရ

မႈ

ပငဆ

ငမႈက

မတ

ပတငျ

ခငး

ေခးေ

ငြ ရ

ရျခ

ငး

အငယ

စား

ရငး

ႏးျ

မပႏ

မႈက

ျမင

တငေ

ပးျခ

ငး

အခ

ြနေဆ

ာငျခ

ငး

နယစပ

ကနသ

ြယမ

ႈ

သေဘ

ာတည

ခက

မာ

း အတ

ညျပ

ျခငး

ေခးေ

ငြမဆ

ပႏငမ

ႈက ေ

ျဖရ

ငးျခ

ငး

ကေမ ၻာဒ းယား ၅၄ ၅၂ ၄၂ ၅၇ ၅၅ ၈၀ ၅၀ ၆၁ ၆၇ ၃၃ ၄၈

လာအ ၅၃ ၇၃ ၇၅ ၅၃ ၇၀ ၅၅ ၃၂ ၅၄ ၆၃ ၅၆ ၀

ျ မနမာ ၄၄ ၇၅ ၇၀ ၅၃ ၅၂ ၁၀ ၂၅ ၆၄ ၄၈ ၂၅ ၂၀

ဗယကနမ ၆၈ ၈၂ ၇၉ ၇၉ ၇၁ ၇၅ ၅၅ ၇၃ ၇၁ ၆၀ ၃၅


7

ဗယကနမႏငငအေနျ ဖင ကမ ၻာဘဏစးပ ြားေရးေဆာငရ ြကမ ႈ အည ႊနးကနးတ ြင သသသာသာ ျ မငမားေနျ ခငးမာ လ ြနခသည ငါးႏစတာကာလအတ ြငး ၎တ ႔၏ တညျ ငမေသာ တးတကမ ႈေၾ ကာင ျ ဖစသည။ လကရ အခနတ ြင အည ႊနးကနးအမ းအစား ၁၁ ခတ ြင ၉ ခ၌လညး အျ မငဆးရမတက ရရ ေနသည။ ကေမ ၻာဒးယားႏင လာအတ ႔၏ စ ြမးေဆာငရညမာ တညလကရ သညက ေတ ြ ႔ရျ ပး အဆပါ အဆငသတမတမ ႈတ ြင ျ မနမာႏငငသည လကရ အခန၌ အနမဆးတ ြင ရပတညေနသည။

အည ႊနးကနးတစခစအေပၚ ကေမ ၻာဒးယား၊ လာအႏင ျ မနမာႏငငတ ႔၏ စ ြမးေဆာငရညမာလညး တညျ ငမမ ႈ မရ သညက ေတ ြ ႔ရသည။ ကေမ ၻာဒးယားအေနျ ဖင ေခးေင ြဌာန ရ ေနျ ခငးေၾ ကာင ေခးေင ြရရ ႏငမ ႈတ ြင အျ မငဆးရမတ ရရ ေနေသာလညး စးပ ြားေရးလပငနး စတငျ ခငးတ ြငမ အားနညးေနသညက ေတ ြ ႔ရျ ပး လပငနးေဆာငရ ြကမ ႈ ၾ ကာျ မငခ န (၉၉) ရကမာ လာအ (၆၆)၊ ျ မနမာ (၁၃)၊ ဗယကနမ (၂၄) တ ႔ႏငယဥလ င အလ ြနၾ ကာျ မငလ ြနးေၾ ကာငး ေတ ြ ႔ရသည။ ျ မနမာအေနျ ဖငမ နယစပကနသ ြယမ ႈတ ြင အားနညးလက ရ သညက ေတ ြ ႔ရျ ပး သ ြငးကန၊ ထတကနလပငနးမ ားအတ ြက သသာထငရားေသာ စနေခၚမ ႈအျ ဖစ ရ ေနသည။ လာအမာမ ေခးေင ြမဆပႏငမ ႈက ေျ ဖရငးေပးႏငသည ယႏ ယားမရ ေသးေၾ ကာငး ေတ ြ ႔ရသည။

ဇယား ၁ - စးပ ြားေရးစ ြမးေဆာငရညဆငရာ အဓက အခကအလကမား

ဇယား ၂ - စးပ ြားေရးလပေဆာငမ ႈဆငရာ ဆကစပ စ ြမးေဆာငရည (အျ မငဆးအမတမ က ြာျ ခါးမ ႈ)

အရငးအျ မစ - ကမ ၻာဘဏ ၂၀၁၇

၁၀၀ = အျ မငဆးအမတ (ႏငငမ ားႏငအခနအလက အေကာငးဆးရမတ)

5 CLMV မ သ ြငးကန + CLMV မ ပ ႔ကန / သ ြငးကနစစေပါငး + ပ ႔ကနစစေပါငး

ပ ၁ - SME မားအား ခ ြ ျ ခါးစတျ ဖာျ ခငးမေဘာင

အနမ

ဆး

၀%ႏင

၁၀%

အျမ

ငဆး

>၂၀%

အေသးစား ၅ ဦးမ ၁၉ အလတစား ၂၀ မ ၉၉

ဖြ႕ျ

ဖးမ

ႈ မရ

< ၀

%

အလ

တစာ

း၁၀

%ႏင

၂၀%

ဖြ႔ျဖ

းမႈ

အလ ြနငယေသာ < ၀အရ ြယအစား

ေသးငယ၍ တးတကမ ႈျ မငမားေသာ လပငနးမ ား

ေအာငျ မငလကရ သည အမနတကယလအပေနေသာ စ ြန ႔ဦးတထ ြငသမ ား

ေသးငယ၍ ဖ ြ ႔ ျ ဖးဆ လပငနးမ ား

ဖ ြ ႔ ျ ဖးမ ႈ ျ မနဆနေသာ လပငနးမ ား

ဖ ြ ႔ ျ ဖးမ ႈ အလယအလတရ ေသာ လပငနးမ ား

အမနတကယလအပေနေသာ စ ြန ႔ဦးတထ ြငသမ ား


8

CLMV ၏ SME အေျခအေနႏငငတစႏငငစ၏ SME ဆငရာ ထးျ ခါးေသာ လက ၡဏာမားက နားလညႏငရနအတ ြက ကမ ၻာဘဏ၏ လပငနးဆငရာ စစတမးမ အခကအလကမားက လပငနးမ ား၏ အရ ြယအစားအလက၊ ဖ ြ ႔ ျ ဖးတးတကမ ႈ အလက ခ ြ ျ ခမးစတျ ဖာမ ႈ ျ ပခပါသည။

SME က႑ခြတစခစအတြက ထးျခားေသာလကၡဏာ အနညးငယမာ ေအာကပါအတငးျဖစသည။

အမနတကယလအပေနေသာ စြန႔ဦးတထြငသမား (NE)

• အခနျပည၀နထမး ၆ ဦးမ ၈ ဦး အတြငးရသည။• ထက၀ကခန႔မာ အမးသမးပငရငမားျဖစသည။ (ျမနမာတြငမ ၂၈% သာရသည။)• အမားစမာ ၀နေဆာငမႈေပးသည လပငနးမားျဖစသည။ (၅၀% ထကပသညက ၄ ႏငငလးတြင ေတြ႔ရသည) သ႔ရာတြင ေယဘယအားျဖင အျ

ခားလပငနးခြမားႏငယဥလင လကလလပငနးမား ျဖစသညက ေတြ႔ရသည။• ပ႔ကနလပငနး မရသေလာကျဖစျပး ဗယကနမတြငသာ ၁၁% မာ ပ႔ကနလပငနး လပေဆာငၾကသည။• သေတသနႏင တထြငထတလပမႈမား (R&D) တြင ရငးႏးျမပႏမႈ မျပလပၾကေပ။

ေအာငျမငလကရသည အမနတကယလအပေနေသာ စြန႔ဦးတထြငသမား (SNE)

• ၁၀ ဦးထကနညးေသာ အခနျပည ၀နထမးမားသာ ရသည။ ဗယကနမတြငသာ ၆၀% လပငနးမားတြင ၀နထမး ၁၀ ဦး ထကပ၍ ရၾကသည။• ကေမၻာဒးယားႏင ဗယကနမတ႔တြင လပငနးအမားစမာ အမးသမးပငလပငနးမား ျဖစေသာလညး လာအႏင ျမနမာတြငမ ထသ႔ မဟတေပ။• အမားစမာ ၀နေဆာငမႈေပးသည လပငနးမားျဖစသည။ (၄၅% ထကပသညက ၄ ႏငင လးတြင ေတြရသည) အမားစမာ NE ႏငယဥလင

ကနထတလပငနးမားျဖစသည - ျမနမာျပညမလြ၍။• ပ႔ကနလပငနး လပကငသနညးပါးေသာလညး NE မားထက SNE တြင ပ႔ကနလပငနးရင ပ၍မားသည - လာအမလြ၍။• ေယဘယအားျဖင သေတသနႏင တထြငထတလပမႈမား (R&D) တြင ရငးႏးျမပႏမႈ မျပလပၾကေပ။

ေသးငယ၍ ဖြ႔ျဖးဆ လပငနးမား (SGB)

• ၁၀ ဦးထကနညးေသာ အခနျပည ၀နထမးမားသာ ရသည။ ဗယကနမတြငသာ ၆၀% လပငနးမားတြင ၀နထမး ၁၀ ဦး ထကပ၍ ရၾကသည။• လပငနးအားလး၏တစ၀ကမာ အမးသမးပငလပငနးမား ျဖစသည - ျမနမာျပညမလြ၍ (၃၀%)• ၂၀ % ခန႔မာ လကလလပငနးမားျဖစျပး ျမနမာတြငမ ၄၀% မာ လကလလပငနးျဖစသည။ လာအႏင ကေမၻာဒးယားတြင သးပတစပခန႔မာ

ကနထတလပငနးက လပကငၾကေသာလညး ျမနမာႏင ဗယကနမတြငမ ၁၀% ခန႔သာရသည။• ပ႔ကနလပငနး လပကငသ အလြနနညးပါးသည။• လာအႏင ကေမၻာဒးယားတြင SGB မားသည NE ႏင SNE မားထက သေတသနႏင တထြင ထတလပမႈမား (R&D) တြင ရငးႏးျမပႏမႈ

ျပလပၾကေသာလညး ျမနမာႏငဗယကနမတြငမ ရငးႏး ျမပႏမႈ မလပၾကေပ။

ပ-၂ ႏငငႏင က႑ခ ြမ ားအလက ထေထာငမ ႈ အေျ ခအေန

Cambodia

GAZ

GAZ

GAZ

MGB

MGB

MGB

GAZ

MGB

MGB

SHB

SHB

SHB

SHB

SHB

SGB

SGB

SGB

SGB

SGB

SNE

SNE

SNE

SNE

SNE

NE

NE

NE

NE

NE

Myanmar

Vietnam

Lao PDR

Total

30% 80%50% 100%20% 70%40% 90%10% 60%0%

ရငးျ မစ: EMC ၏ေလလာသးသပခ ကသည စးပ ြားေရးလပငနးစစတမးေပၚတ ြင အေျ ခခသည (http://www.enterprisesurveys.org), ကမ ၻာဘဏ.


9

ေသးငယ၍ တးတကမႈျမငမားေသာ လပငနးမား (SHG)

• ၁၀ ဦးထကနညးေသာ အခနျပည ၀နထမးမားသာ ရသည။ ဗယကနမတြငသာ ၆၃% လပငနးမားတြင ၀နထမး ၁၀ ဦး ထကပ၍ ရၾကသည။• အမးသမးပငလပငနး ၄၀% ရသည ဗယကနမမလြ၍ ကနႏငငမားတြင လပငနးမား၏ ထက၀ကခန႔မာ အမးသမးပင လပငနးမားျဖစသည။• အမားစမာ ၀နေဆာငမႈေပးသည လပငနးမားျဖစသည။ (၅၃% ထကပသညက ၄ ႏငငလးတြင ေတြရသည) ကေမၻာဒးယားႏငလာအတ႔၌ SGB

လပငနးမားႏငယဥလင ကနထတလပငနး လပကငမႈ ပ၍ နညးပါးသည။• SNE ႏင SGB တ႔ႏငယဥလင ပ႔ကနလပငနး လပကငမႈ ပ၍နညးပါးသည။• ကေမၻာဒးယားႏင ဗယကနမတ႔တြင NE, SNE ႏင SGB တ႔ႏငယဥလင သေတသနႏင တထြင ထတလပမႈမား (R&D) တြင ပ၍

ရငးႏးျမပႏမႈရသည။

ဖြ႔ျဖးမႈ အလယအလတရေသာ လပငနးမား (MGB)

• ပမးမအားျဖင အခနျပည၀နထမး ၃၂ ဦးခန႔ရျပး ၂၀% မာ အခနျပည၀နထမး ၅၀ ဦးထက ပ၍ ရၾကသည။• အမားစ (၇၀% ခန႔) မာ အမးသားမား ပငဆငေသာလပငနးျဖစျပး ဗယကနမတြငမ လပငနး ၅၃% မာ အမးသမးမား ပငဆငၾကသည။• ထက၀ကမာ ၀နေဆာငမႈလပငနးမားျဖစျပး MGB မားသည NE, SNE, SGB ႏင SHG တ႔ႏငယဥလင ကနထတလပငနးမားတြင ပမေတြ႔ရရသည - လာအမ လြ၍။• အနညးငယမသာ (၁၂% မ ၂၃%) ပ႔ကနလပငနးက လပကငၾကေသာလညး NE, SNE, SGB ႏင SHG တ႔ႏငယဥလင သသသာသာမားသညက

ေတြ႔ရသည။• NE, SNE, SGB ႏင SHG တ႔ႏငယဥလင သေတသနႏင တထြငထတလပမႈမား (R&D) တြင သသသာသာ ပ၍ ရငးႏးျမပႏမႈရသည။

ဖြ႔ျဖးမႈ ျမနဆနေသာ လပငနးမား (Gazelles)

• အျခား SME က႑မားႏငယဥလင အျမတမး၀နထမးအငအား ပမမားျပားသညက ေတြ႔ရသည။ (သ႔ရာတြင ကေမၻာဒးယားတြငမ MGB မားမာ ၀နထမးအငအားပမားသည။)• အမးသမးပငဆငသည လပငနးအေရအတြကမာ အျခား SME က႑အခ႕ႏငယဥလင ပ၍ နညးပါးသညက ေတြ႔ရသည။ (လာအ ၂၃%၊ ျမနမာ ၃၂%၊ ကေမၻာဒးယား ၃၆%၊ ဗယကနမ ၄၃%)• ၀နေဆာငမႈလပငနးလပကငမႈမာ ၅၀% ထက ပ၍ နညးပါးသည - ဗယကနမတြငမ ၆၇% မာ ၀နေဆာငမႈလပငနးက လပကငလကရသည။ ျမနမာႏင လာအတြငမ အျခား SME က႑မားႏင ယဥလင ကနထတလပငနးတြင ပမေတြ႔ရရသည။• အျခား SME က႑ခြမားႏငယဥလင ေယဘယအားျဖင ပ႔ကနလပငနးက လပကငၾကသည။• သေတသနႏင တထြငထတလပမႈမား (R&D) တြင ပ၍ ရငးႏးျမပႏမႈရသည - လာအတြငမ MGB မာ R&D တြင ပ၍ ရငးႏးျမပႏမႈရသည။

CLMV ႏငငမားတြင အမနတကယလအပေနေသာ စြန႔ဦးတထြငသမား (NE) ႏင ေအာငျမငလကရသည အမနတကယလအပေနေသာ စြန႔ဦးတထြငသမား (SNE) မားသည SME က႑ခြမားတြင အဓက ေနရာယ ထားသည (ပ-၂)။ သ႔ရာတြင ကေမၻာဒးယား၊ လာအႏင ဗယကနမတ႔တြင Gazelles ႏင MGB တ႔မာ လပငနးအရြယအစား ၾကးမားျခငးေၾကာင အလပအကင အခြငအလမးရရမႈအတြက သသာထငရားစြာ ေနရာယ ထားေၾကာငး ေတြ႔ရသည (ပ-၃)။ လာအတြငမ အလပအကငအခြငအလမး အမားစက NE တြငသာ ေတြ႔ရသည။ေဒသတြငးဖြ႔ျဖးမႈအျမငဆးျဖစသည ဗယကနမတြင Gazelles ႏင ဖြ႔ျဖးမႈအလယအလတ ရေသာ လပငနးမား (MGB) က အမားဆးေတြ႔ရျပး ကေမၻာဒးယားႏင ျမနမာတ႔က ေနာကမလကပါလာသည။ လာအတြငမ လကရအခနတြင NE မားကအမားဆးေတြ႔ျပး ေကးလကႏင အလြနငယေသာ စးပြားေရးလပငနးက အေျခခေသာ စးပြားေရးစနစ၏ လႊမးမးမႈက သသာစြာ ေတြ႔ရသည (ပ-၂)။

ပ -၃ ႏ ငငႏင က႑ခ ြအလ က အခန ျ ပည ၀နထမးအားလ း ခန ႔အပထားမ


Cambodia

GAZ

GAZ

GAZ

GAZ

MGB

MGB

MGB

GAZ

MGB

MGB

SHB

SHB

SHB

SHB

SHB

SGB

SGB

SGB

SGB

SGB

SNE

SNE

SNE

SNE

SNE

NE

NE

NE

NE

NE

Myanmar

Vietnam

Lao PDR

Total

30% 80%50% 100%20% 70%40% 90%10% 60%0%

ແຫງທມາ: ການວເຄາະຂອງທມງານ EMC ແມນອງຕາມບດສຳຫວດຫວໜວຍທລະກດຂອງ ທະນາຄານໂລກ (http://www.enterprisesurveys.org).


10

ေယဘယအားျဖင အမ းသမးပင လပငနးမားက ဗယကနမတြင အမားဆးေတြ႔ရျပး ကေမၻာဒးယားတြငလညး ျမငမားသည အမ းသမးပငလပငနး အေရအတြကရသည။6 ခြ ျခါးစတျဖာမႈ မေဘာငအရ ကမၸဏၾကး မားမာ အမ းသမးပငလပငနးျဖစႏငေခ ပ၍ နညးပါးသညကေတြ႔ရသည။ အျခါးေလလာမႈမားအရ မတပ တငထားျခငးမရဘ ၀နထမး ၅ ဦးထကနညးေသာ လပငနးမားသည အမ းသမးပငလပငနးႏင အမ းသမး စမခန႔ခြသည လပငနးမား ျဖစႏငေခမားေၾကာငး ေဖာျပထားသည။7

ျမနမာႏငငသည အျခါးႏငငႏငယဥလင SME လပငနးမား ပငဆငေသာ အမ းသမး အေရအတြက နညးပါး ေနေသးေၾကာငး ေတြ႔ရသည။ ဗယကနမႏင ကေမၻာဒးယားတ႔၌ SNE တြင အမ းသမးပငလပငနး အေရအတြက အျမငဆးျဖစသည။ လာအ၌ SGB လပငနးမားႏင ျမနမာ၌ SHB

လပငနးမားတြင အမ းသမးပငလပငနး အေရအတြက အျမငဆးျဖစသည။ CLMV ႏငငမားအၾကားတြင အမ းသမးပငလပငနး အေရအတြကအမားဆးမာ ဗယကနမရ SNE လပငနးမားျဖစ၍ အနညးဆးမာ လာအရ MGB လပငနးမား ျဖစသည။

ေဒသတြငးရ အမ းသမး စြန႔ဦးတထြငသမားသည ညမမႈမရေသာ စတေခၚမႈမားက အမ းသားမားထကပ၍ ရငဆငေနရလက ရသည။ အဓကေတြ႔ၾကရေသာ ျပသနာမားမာ လမႈအသငးအ၀ငး၏ နားလညယဆခကမား ျဖစသည ကားမဆငရာဓေလႏင မသားစ အခနးက႑၊ အာမခခကရရႏငမႈ အကန႔အသတရ ျခငးေၾကာင ဘဏေခးေငြမားရရရန ခကချခငး၊ ဘ႑ာေရးဆငရာ အရညအေသြး၊ အကန႔အသတရေသာ ပဂၢလက ကြနရကႏင လသမားမႈ စသညတ႔ျဖစသည။

6 Hဗယကနမတ ြင က႑ခ ြအားလးရ အဆငျ မငစမခန ႔ခ ြသ အမ းသမး အေရအတ ြကမာ သသသာသာ ေလ ာနညးေနသည။ အျ ခါးႏငငမ ားတ ြင အမ းသမးပငလပငနးအေရအတ ြကထက အဆငျ မငစမခန ႔ခ ြမ ႈတ ြင အမ းသမးပါ၀ငမ ႈ ဦးေရမာ အနညးငယျ မငမားေနသည။

7 WBES ၂၀၁၆ အခကအလကတ ြင မတပမတငထားေသာ လပငနးမ ားပါ၀ငမ ႉမရသကသ ႔ ကေမ ၻာဒးယား၊ လာအႏင ဗယကနမရ ၀နထမး ၅ဦးထကနညးေသာ လပငနးမ ားလညး မပါ၀ငေပ။

ပ -၄ ႏ ငငႏင က႑ခ ြမ ားအလ က အမ းသမးပ ငလပငနးမ ား တညရ မ ႈ အေျ ခအေန

60%

70%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Lao PDR

GA

Z

GA

Z

GA

Z

GA

Z

MG

B

MG

B

MG

B

MG

B

SH

B

SH

B

SH

B

SH

B

SG

B

SG

B

SG

B

SG

B

SN

E

SN

E

SN

E

SN

E

NE

NE

NE

NE

Myanmar Cambodia Vietnam



11

ကမၻာဘဏ၏ လပငနးဆငရာစစတမး (WBES) တြင အသက ၁၈ ႏစမ ၃၅ ႏစၾကားရ လငယ စြန႔ဦးတထြငသ မား၏ အခကအလကမား မပါ၀ငေသာလညး စြန႔ဦးတထြငသမားႏင စးပြားေရးစနစအတြငးရ ပါ၀င တကေရာကခသမားႏင အေမးအေျဖမားမတဆင ေလလာေတြ႔ရခက တစခ ႕က ျပလပႏငခသည။

ကေမၻာဒးယားႏင ျမနမာႏငငရ စးပြားေရးစနစ တညေဆာကသမားသည ေကာငးသားမားႏင ဘြ ႔ရျပးစ သမားအား လငယစြန႔ဦးတထြငသမား ျဖစလာေစရန ကြနရကခ႕ထြငျခငး အစအစဥမားႏင ကနဦးအဆင အားထတသမားမတစဆင အမနတကယ ၾကးစားေမြးထတလကရသည။ သ႔ရာတြင အစအစဥ အမားစမာ နညးပညာႏင လ႔အသငးအ၀ငးအေပၚ အက းသကေရာကမႈမား အေပၚတြငသာ အာရစကလကရ ျပး ျမ႕ၾကး မားတြငသာ ေဆာငရြကေနေၾကာငးေတြ႔ရသည။ ငယရြယေသာ စြန႔ဦးတထြငမႈ အဖြ ႔အစညးမားသည ကနဦးစတငမႈႏင SME ႏငန းႏြယေသာ မ၀ါဒမားအတြက အားေကာငးေသာ တြနးအားေပးေဆာငရြကသမား အျဖစေတြ႔ရသည။ လာအရ စြန႔ဦးတထြငသမားမာ အသကၾကးပငးျဖစၾကေသာလညး ငယရြယသည မ းဆကမားမာလညး စြန႔ဦးတထြငမႈလပငနးမားအေပၚ စတ၀ငစားမႈ ျမငတကလာေၾကာငး ေတြ႔ရသည။ ဗယကနမတြင ရပျမငသၾကားမ ထတလႊငေသာ ျပငဆငမႈ အမားအျပါးမတဆင မဒယာက႑နင ထေတြ႔မႈ ျမငတကလာျခငးေၾကာင ကနဦးစးပြားေရးစတငမႈက႑အတြငး အသကအရြယအပငးအျခါး အမ းမ းက ေတြ႔ရေသာလညး ငယရြယေသာ စြန႔ဦးတထြငသအမားစမာ နညးပညာက႑တြငသာ စတ၀ငစားလက ရသညက ေတြ႔ရသည။

လငယစြန႔ဦးတထြငသမားသည ျဖတသနးမႈမတတမးႏင အေတြ႔အၾက မရ ျခငးေၾကာင ဓေလထးတမးမားအရ အသအမတျပခရျခငး၊ ကြနရကျဖန႔ကကႏငမႈ အခြငအလမးအကန႔အသတရ ျခငးႏင ဘ႑ာေရး၀နေဆာငမႈ ရရရန အခကအခမားရ ျခငး စသညတ႔က ရငဆငရလကရသည။ အဆပါ လစသည ၎တ႔၏ စးပြားေရး လပငနးမားက တးခ႕ရာတြင ၾကေတြ႔ရမည အခကအခမားက ေကာလႊားရန အျမငဆးစတဓာတခြနအား ရေၾကာငး ျပသေနေသာလညး အမ းသမးႏင လငယ စြန႔ဦးတထြငသမားအတြက ခငမာေသာ ပပးမႈ ရရရန လအပသည။

ႏငငတကာမ ေစးကြကလအပခကအေပၚ တမးညႊတမႈမာလညး ႏငငအလက ကြ ျပါးျခါးနားမႈရသည။ WBES အခကအလကမားအရ ေဒသတြငး၌ ၁၀% ထကနညးေသာ SME လပငနးမားသာ တကရကပ႔ကန လပငနးက လပကငၾကသည။ ထ႔အျပင Gazelles ႏင MGB လပငနးမားသည အျခါး SME က႑ခြ လပငနးမားထက ပကနလပငနးက ပမလပကငေလရေၾကာငး ေတြ႔ရသည။ ကေမၻာဒးယားႏင ဗယကနမရ စးပြားေရးလပငနးတ႔သည ေဒသတြငး အျခါး ႏစႏငငထက ပကနတငပ႔မႈ ပမားေၾကာငးကလညး ေတြ႔ရသည (ပ-၅)။

ပ -၅ ႏ ငငႏင က႑ခ ြမ ားအလ က ပ ႔ကနစ းပ ြားေရးလပငနး၏ အခ းအစား

25%

20%

15%

10%

5%0%

Lao PDR

GA

Z

GA

Z

GA

Z

GA

Z

MG

B

MG

B

MG

B

MG

B

SH

B

SH

B

SH

B

SH

B

SG

B

SG

B

SG

B

SG

B

SN

E

SN

E

SN

E

SN

E

NE

NE

NE

NE


3. စးပ ြားေရးစနစက ျ ခ င ၾ ကည ျ ခငးယခက႑တြင ကေမၻာဒးယား၊ လာအ၊ ျမနမာ၊ ဗယကနမ အစရသည ႏငငမား၏ ဖြ ႔ျဖးမႈအဆငမားအလက ၎တ႔၏ စးပြားေရးစနစတစခစ၏ အားနညးခက၊ အားသာခကမားက ႏႈငးယဥေဖာျပမႈ အကဥးျဖစသည။ အဓက အားသာခကႏင အားနညးခကမားကလညး ေဒသဆငရာအဆငအေနျဖင ေဖာျပထားသည။ SWOT ေလလာသးသပမႈ အေသးစတက ႏငငတစခစ၏ အစရငခစာမားတြင အေသးစတ ၾကညရႈႏငသည။



12

Cambodia

Human capital

R&D

Finance

Markets

Culture

InfrastructurePolicy

Business support

Lao PDR Myanmar Vietnam

ပ -၆ စ းပ ြားေရးစနစ သတမတခ ကေဘာငအလ က အမတရရ မ ႉ

ဇယား-၃ စ းပ ြားေရးစနစ၏ အားသာခကမ ား ႏင အားနညးခ ကမ ား

သတမတခ ကေဘာငမ ား အားသာခက အားနညးခ က

ဘ႑ာေရး စ ြန ႔စားရငးႏ းျ မပႏ မ ႈလပငနးက ႏ ႈငးယဥရမညဆပါက ဗယကနမႏငငမာ ပ၍ခငမာလကရ ျ ပး ကေမ ၻာဒးယားႏင ျ မနမာတ ႔တ ြငလညး သသသာသာ တးတကလက ရ သည။

ကေမ ၻာဒးယားတ ြင ပငဆငမ ႈဆငရာ ဘ႑ာေရးေခးေင ြႏင ေခ းေင ြဆငရာ သတငးအခကအလကမားမရ ေပ။ လာအႏင ျ မနမာတ ႔တ ြင SME အတ ြက ေခးေင ြ ကန ႔သတခ ကမ ား ရ ေနသည။

စးပ ြားေရး ပပးမ ႈဆငရာ ၀နေဆာငမ ႉမ ား (BSS)

စ ြန ႔ဦးတထ ြငမ ႈ-ဗဟျ ပ BSS မားသည ဗယကနမႏငငတ ြင အတညတက ဖ ြ ႔ ျ ဖးလကရ ျ ပး ကေမ ၻာဒးယားႏင ျ မနမာတ ႔တ ြင လငျ မနစ ြာ ေပၚထ ြကလကရသည။

လာအတ ြင စ ြန ႔ဦးတထ ြငမ ႈဆငရာ ပပးမ ႈမရ ဟ ဆႏငသည။

လပသားအရငးအျ မစဗယကနမႏင ျ မနမာတ ႔တ ြင အျ ခါးႏငငမ ားသ ႔ ေရ ြ႕ေျ ပါငးလပကင သမ ားသည တထ ြငဆနးသစေသာ လပငနးအသစမ ား ေပၚထ ြကလာရန အေရးပါေသာ အေထာကအကျ ဖစေစသည။

ဗယကနမမလ ြ၍ ပညာသငၾ ကားႏငခ ြင ရရ မ ႈအေျ ခအေနေၾ ကာင စ ြန ႔ဦးတတ ြငမ ႈ ေဆာငရ ြကရာတ ြင အတားအဆးျ ဖစေစသည။

အေျ ခခ အေဆာကအအမဘငးလ အငတာနကႏင စမတဖနး နညးပညာက တ ြငကယစ ြာ အသးျ ပႏငမ ႈ ျ မနဆနသည။

ႏငငအားလးတ ြင သယယပ ႔ေဆာငေရးႏင လ ပစစရရ ေရးမာ ျ ပသနာရပမ ား ျ ဖစေနသည။

စ ြန ႔ဦးတထ ြငမ ႈဆငရာ ဓေလစ ြန ႔ဦးတထ ြငမ ႈဆငရာဓေလသည ဗယကနမ၊ ကေမ ၻာဒးယားႏင ျ မနမာတ ႔တ ြင နညးလမး အသ ြယသ ြယျ ဖင တ ြငကယလာခသည။

လာအတ ြင အတယႏငမည ေအာငျ မငသႏင အဖ ြ ႔အစညးမ ား ရ မေနေပ။

မ၀ါဒSME မား အတညတကျ ဖစရန ေဆာငရ ြကႏငမ ႈႏ ႈနး ျ မငမားျ ခငးမာ ပမ ေကာငးမ ြနေသာ ဆ ြေဆာငမ ႈမ ားေၾ ကာင ျ ဖစေၾ ကာငး ဗယကနမ၏ အေတ ြ ႔အၾ ကက ည ႊနျ ပလကရ သည။

ကေမ ၻာဒးယား၊ လာအႏင ျ မနမာတ ႔တ ြင SME မားအတ ြက အခကအခရ ေနျ ခငးမာ ျ မငမားေသာ အခ ြနႏ ႈနး၊ အဂ ၢတလကစားမ ႈ စသညျ ပသနာမားရ ေနျ ခငးေၾ ကာင ျ ဖစသည။

တထ ြငဆနးသစမ ႈ၊ သေတသန ႏင တထ ြငထတလပမ ႈ (R&D)

ဗယကနမသည ႏငငအဆင R&D အရညအေသ ြးက ျ မငတငႏငရင ရငးႏ းျ မပႏ မ ႈ ျ ပလပလကရ သည။

ကေမ ၻာဒးယား၊ လာအႏင ျ မနမာတ ႔တ ြင R&D အရညအေသ ြးမာ အကန႔အသတ ရ ေနဆျ ဖစသည။

ေစးက ြက

ၾ ကးမား၍ တးတကေနေသာ အာရ ေစးက ြကမ ားႏင နးစပမ ႈရ သည။ ဗယကနမႏင ျ မနမာတ ႔သည ၾ ကးမားေသာ ျ ပညတ ြငး ေစးက ြကမ ားမ အက းအျ မတ ရလကရ သည။ ဗယကနမႏငငတ ြင ႏငငတကာ ကနသ ြယမ ႈ ဆငရာ သေဘာတညခ ကမ ား ရ သည။

ကေမ ၻာဒးယားႏင လာအတ ႔တ ြင ေသးငယေသာ ျ ပညတ ြငးေစးက ြကသာရ သည။ ကေမ ၻာဒးယား၊ လာအႏင ျ မနမာရ SME မား အတ ြက ပ ႔ကနေစ းက ြကက ထးေဖာကႏငရန မာ ခကခလက ရ သည။


13

4. ဘ႑ာေရးဆငရာ က ြာဟခကSME လပငနးမားအတြက ဘ႑ာေရးဆငရာ ၀နေဆာငမႈမား ရရႏငမႈတြင တစႏငငႏင တစႏငင အၾကား ေခးေငြ၊ ရငးႏ းျမပႏမႈႏင အစးရ၏ အခနးက႑မားအလက ၾကးမားစြာ ကြ ျပါးျခါးနားမႈ ရေၾကာငးက ေတြ႔ရသည (ဇယား-၄ ကၾကညပါ)။

ဘ႑ာေရး၀နေဆာငမႈရရႏငမႈ အဆငသတမတခကအတြငးရ လပငနးမားသည ႏငငမားအလကႏင က႑ခြ မားအလက သသသာသာ ကြ ျပါးေနျခငးေၾကာင အဆးသတ ေကာကခကခႏငရန အလြန ခကခသည။ ဘ႑ာေရး၀နေဆာငမႈရရႏငျခငးသည ေခးေငြ ေပးေခမႈႏင လအပမႈမားႏင တကရကမသကဆငေသာ အျခါး ကန႔သတခကမား၏ သကေရာကမႈမား ရေနႏငပါသည။

ဗယကနမရ SME မားသည အျခါးႏငင SME မားထက ဘ႑ာေရး၀နေဆာငမႈက ပ၍ အသးျပလကရ ေသာလညး ဘ႑ာေရး၀နေဆာငမႈ ရရႏငျခငးက အၾကးမားဆး ကန႔သတခကအျဖစ အျခါးႏငငရ SME မားထက ဗယကနမမ SME မားက ရႈျမငၾကသည။ တဖကတြငမ ကေမၻာဒးယားမ SME မားသည ဘဏေခးေငြ ရရႏငမႈ (သ႔) ထပတးေခးေငြ ရရႏငမႈတြင သသသာသာ နမပါးလက ရေသာလညး ဘ႑ာေရး၀နေဆာငမႈ ရရႏငျခငးက ကန႔သတခကတစခအျဖစ မတငျပၾကေပ။ ျမနမာႏင ဗယကနမတ႔တြင ဖြ ႔ျဖးမႈေႏးေကြးေသာ လပငနးမားႏင ေသးငယေသာလပငနးမားမာ ဘ႑ာေရး၀နေဆာငမႈ ရရႏငျခငးက ကန႔သတခကအျဖစ ေဖာျပၾကျပး လာအတြငမ ၾကးမားေသာလပငနးမားႏင ဖြ ႔ျဖးမႈျမနဆနေသာ လပငနးမားက ထသ႔ ရႈျမင ၾကသည။

အဆပါ ကြ ျပါးျခါးနားခကမားသည SME မား၏ ဖြ ႔ျဖးတးတကမႈႏင ႏငငတစခစရ ဘ႑ာေရးက႑၏ ရႈပေထြးမႈမားေၾကာင စးပြားေရးစနစမားအၾကား ၾကးမားေသာ ကြာျခါးခကရေနေၾကာငး ညႊနျပလကရသည။

ဇယား-၄ CLMV ရ ဘ႑ာေရးအလက ေျ ပါငးလေနေသာ ျ မငက ြငး

ဘဏမား

ဘဏမားသည ႏငငတစခစ၌ ျ ပညစစ ြာ ရ ေနၾ ကသည။ သ ႔ရာတ ြင ၎တ ႔သည ပ၍ၾ ကးမားေသာ ပးေပါငးေဆာငရ ြကမ ႈ လပငနးမ ားကသာ ၀နေဆာငမ ႈေပးေလရ ျ ပး ၾ ကးမားေသာ ျ မ႕ျ ပေဒသမား တ ြငသာ လပငနးလညပတေလရ သည။ ဘဏမားသည SME မားအတ ြက လအပေသာ ရငးႏ း ျ မပႏ မ ႈ၏ ေသးငယေသာ အစတအပငးကသာ ၀နေဆာငမ ႈေပးႏငသည။

အေသးစားေခးေင ြ လပငနးစမ ား - MFIs

အေသးစားေခးေင ြ လပငနးစမ ားက ႏငငအမားအျ ပါးတ ြင ေတ ြ ႔ရသည။ ကေမ ၻာဒးယားတ ြင အလ ြန ကယျ ပန ႔ေသာ က ြနရကအျ ဖစရ ေနျ ပး MFI မားသည SME မားအတ ြက ျ မငသာသည ဘ႑ာေရးဆငရာ ေရ ြးခ ယစရာ နညးလမးအျ ဖစ တးျ မငလာလကရ သည။ အျ ခါးတငးျ ပညမ ား တ ြငမ MFI က ြနရကႏင ေခ းေင ြ ပမာဏမာ စညးမ ဥမ ားအရ အကန႔အသတ ရ ေနဆျ ဖစသည။

SME ဆငရာ အစးရေခးေင ြ

ဗယကနမ၊ လာအႏင ျ မနမာႏငင၏ အစးရမ ားသည SME မားအတ ြက ဘ႑ာေရး ပပးမ ႈမ ားတ ြင ပ၍ပါ၀ငလကရ ျ ပး ဗဟခ ပကငမ ႈစနစ ကငသးမ ႈသမငးက ထငဟပေစသည။ ကေမ ၻာဒးယား အစးရမာမ ဘ႑ာေရးပပးမ ႈဆငရာ ၀နေဆာငမ ႈမ ားအတ ြက တကရကပါ၀ငႏငမ ႈက အကန႔အသတ ထားရ ျ ခငးေၾ ကာင SME မားအတ ြက ဘ႑ာေရးပပးမ ႈမ ားတ ြင တကရကပါ၀ငမ ႈ နညးပါးသည။

ငားရမးျ ခငး

ငားရမးသးစ ြမ ႈသည ႏငငတစခစတ ြင ၾ ကးထ ြားလာလကရ ေသာလညး လာအႏင ကေမ ၻာဒးယား တ ႔တ ြင စားသးမ ႈေပၚတ ြငသာ အဓကအာရစကလကရ ျ ပး SME ဆငရာ ဘ႑ာေရးရငး းႏ းျ မပႏ မ ႈတ ြင မေတ ြ ႔ရေပ။ ထ ႔အျ ပင ေဒသတ ြငးႏငငမ ားတ ြင စးပ ြားေရး ပငဆငမ ႈဆငရာ ဘ႑ာေရး ေခးေင ြ (asset finance) ရရ ႏငျ ခငး မရ ေသးေၾ ကာငးေတ ြ ႔ရသည။

ပဂ ၢလက ရငးႏ းျ မပႏ မ ႈ Private equity

စးပ ြားေရးက႑ ၾ ကးမားျ ခငးက ထငဟပေစသည။ PE က ဗယကနမတ ြင အဓကေတ ြ႕ရျ ပး8 ကေမ ၻာဒးယားႏင ျ မနမာတ ႔တ ြငလညး ကငသး လကရ သည။ လာအတ ြငမ ထသ ႔ေသာ ရငးႏ း ျ မပႏ မ ႈဆငရာ စမခန ႔ခ ြသမ ား အေျ ခခမ ႈ မရ ေသးေၾ ကာငး ေတ ြ ႔ရသည။

လပငနးသစ (သ ႔) တးခ ႕ေသာ လပငနးမ ားအတ ြက စ ြန ႔စားမ ႈရ ေသာ ေင ြအရငးအႏ း

နညးပညာက ဦးစားေပးေသာ စ ြန ႔စားမ ႈရ သည ေင ြေၾ ကးရငးႏ းျ မပႏ မ ႈက အထကပါနညးတ ဗယကနမတ ြင အမားဆးေတ ြ ႔ရျ ပး ျ မနမာႏငငမ အလားတ လကပါလကရ ျ ပး - ၎၏ စငကာပရ VC အဖ ြ ႔အစညးႏင ရငးႏ းေသာဆကဆေရးမ အက းအျ မတရလကရ သည။ ကေမ ၻာဒးယား မာလညး အျ မနဆး အမ လကလကရ ျ ပး လ ြနခသည ၂ ႏစတာအတ ြငး လပငနးအမားအျ ပါးက စတင ႏငခသည။

လပငနးအသစမ ားစတငရာတ ြင ရငးႏ းျ မပႏ ၍ ပငဆငမ ႈ တစစတ တစပငးက ရယေသာ ရငးႏ းျ မပႏ သ

ဗယကနမတ ြင အရညအေသ ြးျ မငေသာ ကနဦးစးပ ြားေရး အဖ ြ ႔အစညးမ ား ရ ေနျ ခငးေၾ ကာင ရငးႏ းျ မပႏ ၍ ပငဆငမ ႈ တစစတတပငးက ရယေသာ ရငးႏ းျ မပႏ မ ႈ က ြနရကမ ားမာ ဖ ြ ႔ ျ ဖးလကရ ေသာလညး တက ြတျ ပါးျ ဖင ပ ႕ႏ ႔လကသာ ရ ေနေသးေၾ ကာငးေတ ြ ႔ရသည။ ျ မနမာႏင ကေမ ၻာဒးယား တ ႔တ ြငလညး အစဦး၌ ရငးႏ းျ မပႏငေသာ စးပ ြားေရးစနစမ ား ျ ဖစထ ြနး လာသညႏငအမ တျ ဖညးျ ဖညး ေပၚထ ြကလာမညျ ဖစသည။

8 ဗယကနမအေနျ ဖင ႏငငတကာႏင ေဒသတ ြငး ရငးႏ းျ မပႏ မ ႉ လပငနးမ ား၏ စတ၀ငစားမ ႉက သသသာသာ ရရ ေနေသာလညး အေသးစားႏင အလတစားလပငနးမ ားအတ ြက တကရကဆကစပမ ႉ မရ ေပ။


14

ပ-၇ ဘ႑ာေရးရရ မ ႈက အၾ ကးမားဆးအခကအခအျ ဖစ တငျ ပေသာလပငနးမ ား

ရငးျ မစ: EMC ၏ေလလာသးသပခ ကသည စးပ ြားေရးလပငနးစစတမးေပၚတ ြင အေျ ခခသည (http://www.enterprisesurveys.org), ကမ ၻာဘဏ

25%

35%

20%

30%

15%

10%

5%0%

Lao PDR

GA

Z

GA

Z

GA

Z

GA

Z

MG

B

MG

B

SH

B

SG

B

MG

B

MG

B

SH

B

SH

B

SH

B

SG

B

SG

B

SG

B

SN

E

SN

E

NE

SN

E

SN

E

NE

NE

NE


ကေမ ၻာဒးယားႏငင၏ ေစးက ြကထးေဖာကၾ ကညမညဆပါက(ပ-၈) MFI မားက အဓကေမာငးႏငေနေၾ ကာငး ေတ ြ ႔ရသည။ MFI

လပကငခၾ ကေသာ ဘဏမားကဖယ၍ၾ ကညပါက အျ ခါးဘဏမားမာ ေယဘယအားျ ဖင ဘဏခ ြ ၁၀ ခခန ႔သာရ ေၾ ကာငး ေတ ြ ႔ရမည။9

ကေမ ၻာဒးယားရ MFI အမားစမာ ပဂ ၢလကပငအျ ဖစ ကးေျ ပါငး သ ြားေၾ ကာငးေတ ြ ႔ရျ ပး ဗယကနမ၊ ျ မနမာႏငလာအတ ႔တ ြင ၎တ ႔သည အစးရထနးခ ပမ ႈေအာက (သ ႔) ဖ ြ ႔ ျ ဖးမ ႈက႑ေအာကတ ြင ရ သညကေတ ြ ႔ရျ ပး ဆငးရမ ႈပေပာကေရးအတ ြကသာ ဦးတညေဆာငရ ြကေနေၾ ကာငး ေတ ြ ႔ရသည။

ေယဘယအားျ ဖင SME မားသည ေခးေင ြမ ားက ထေရာကစ ြာအသးခ မ ႈ မရ ေၾ ကာငးက က႑ခ ြ အားလးတ ြင ေတ ြ ႔ရျ ပး၊ (ပ-၇) ထေရာကစ ြာ အသးခသည လပငနးမ ားမ ပမၾ ကးမားေသာ (သ ႔) ဖ ြ ႔ ျ ဖးမ ႈ ျ မနဆန ေၾ ကာငးေတ ြ ႔ရသည။ ထ ႔အျ ပင ဖ ြ ႔ ျ ဖးမ ႈျ မနဆနေသာ လပငနးမ ားႏင ၾ ကးမားေသာလပငနးမ ားသည ဘဏ (သ ႔) ဘဏမဟတေသာ ေင ြေၾ ကးဆငရာ အဖ ြ ႔အစညးမ ား၏ (NBFIs) ၀နေဆာငမ ႈက ကနဦးမတညေင ြ (သ ႔) ရငးႏ းျ မပႏ မ ႈအတ ြက ပ၍ အသးျ ပေၾ ကာငး ေတ ြ ႔ရသည။ (ပ-၈) SME မားမာ ေယဘယအားျ ဖင အဆပါ ေင ြေၾ ကးမားက ရငးႏ းျ မပႏ မ ႈအတ ြကမဟတဘ လပငနးလညပတရန မတညေင ြအျ ဖစ အသးျ ပၾ ကျ ပး လပငနးအတ ြငး လညပတသညေင ြေၾ ကးအျ ဖစသာ ရ ေနတတသည။ အထးသျ ဖင ဘ႑ာေရးပပးမ ႈ ရရ ႏငမ ႈ မရ ျ ခငးႏင ေသခာမ ႈမရ ေသာ ပတ၀နးကငတ ြင လပငနးလညပတမ ႈ ျ ပလပေနရေသာ SME မားျ ဖစသည။ ၎တ ႔သည ျ ပနလညေပးဆပႏငရန မေသခာသည ေခးေင ြမ ားက ရယရန တ ြန ႔ဆနေနတတျ ပး အထးသျ ဖင ေခးေင ြရယမ ႈ အားလးနးပါးမာ မေရ ြ ႔ေျ ပါငးႏငေသာ ပငဆငမ ႈမ ားက အေပါငအျ ဖစထားရန လအပျ ခငးေၾ ကာင ျ ဖစသည။

ဗယကနမရ စးပ ြားေရးလပငနးမ ားသည ေယဘယအားျ ဖင ဘဏေခးေင ြ (သ ႔) ထပတးေခးေင ြ ရရ ႏငမ ႈတ ြင အျ ခါးႏငငထက ျ မငမားေၾ ကာငးေတ ြ ႔ရသည။ ထ ႔အျ ပင ဗယကနမႏငငတ ြင ၾ ကးမားေသာလပငနးမ ား (သ ႔) ဖ ြ ႔ ျ ဖးမ ႈျ မနဆနေသာ လပငနးမ ားသည ေခးေင ြရရ ႏငရန ပ၍ လ ြယကသည။ (ပ-၇)9 ဘဏခ ြ ၇၈၃ ခ အနကတ ြင ၄၂၀ မာ ACLEDA ႏင Sathapana တ ႔မ ျ ဖစျ ပး ၎တ ႔ ႏစခစလးမာ MFIs မားျ ဖစခၾ ကသည။ (NBC, 2017)

ပ-၈ ဘ႑ာေရးအဖ ြ ႔အစညးမ ား ေစးက ြက ထးေဖာကျ ခငး

ရငးျ မစ: ႏငငတကာေင ြေၾ ကးအဖ ြ ႔အစညး, ဘ႑ားေရးဆငရာစစတမး (၂၀၁၇); ဗယကနမႏင လာအတ ႔တ ြင MFI အခကအလက မရ ပါ။

12,5% 15%10%7,5%5%

3,13%ø

1,28%4,7%

12,19%7,25%

3,41%ø

2,5%0%

Bank branches per 100,000 adultsMFI branches per 100,000 adults

Lao PDR

Myanmar

Cambodia

Vietnam


15

ပ-၉ ဘဏေခးေင ြ (သ ႔) ထပတးေခ းေင ြျ ဖင လပကငေသာလပငနးမ ား

ပ-၁၀a ဘဏ (သ ႔) NBFI မ ားမ ဘ႑ာေရးရယသည လပငနးအခ းအစား

50%

50%

70%

80%

40%

40%

60%

60%

30%

30%

20%

20%

10%

10%

0%0%

Lao PDR

Gazelles SHB SNEMGB SGB NE

GA

Z L

AO

PD

R

LA

O P

DR

LA

O P

DR

LA

O P

DR

LA

O P

DR

LA

O P

DR

GA

Z

GA

Z

GA

Z

MG

B M

YA

NM

AR

MY

AN

MA

R

MY

AN

MA

R

MY

AN

MA

R

MY

AN

MA

R

MY

AN

MA

R

MG

B SH

B

SG

B

MG

B

MG

B

SH

B C

AM

BO

DIA

CA

MB

OD

IA

CA

MB

OD

IA

CA

MB

OD

IA

CA

MB

OD

IA

CA

MB

OD

IA

SH

B

SH

B

SG

B V

IET

NA

M

VIE

TN

AM

VIE

TN

AM

VIE

TN

AM

VIE

TN

AM

VIE

TN

AM

SG

B SG

B

SN

E

SN

E

NE

SN

E

SN

E

NE

NE

NE

Myanmar Cambodia Vietnamရငးျ မစ: EMC ၏ေလလာသးသပခ ကသည စးပ ြားေရးလပငနးစစတမးေပၚတ ြင အေျ ခခသည (http://www.enterprisesurveys.org), ကမ ၻာဘဏ



16

စ ြန ႔စားရငးႏ းျ မပႏ မ ႈႏင စပလဥး၍ ၾ ကးမားေသာ က ြာျ ခါးခ ကကလညး ေတ ြ ႔ရသည။ ဗယကနမသည စးပ ြားေရးအခ ြငအလမးမ ားစ ြာ ေဖာေဆာငျ ပး လ ငျ မနစ ြာ ဖ ြ ႔ ျ ဖးႏငမ ႈ အလားအလာရ သည ၎၏ ၾ ကးမား၍ ဆနးသစေသာ စးပ ြားေရးစနစေၾ ကာင ျ ပညတ ြငးႏင ျ ပညပမ ရငးႏ းျ မပႏ မ ႈဆငရာ စမခန ႔ခ ြသမ ားက ဆ ြေဆာငလကရ သည။ လာအႏငငမာမ ဆနကငဖကျ ဖစျ ပး SME မား ဖ ြ ႔ ျ ဖးမ ႈအတ ြက အခကအခမ ားစ ြာ ရငဆငေနရသည ၎၏ ေသးငယ၍ ျ ခါးနားမ ႈ နညးပါးေသာ စးပ ြားေရးစနစေၾ ကာင ျ ပညတ ြငးႏင ျ ပငပမ ရငးႏ းျ မပႏ သမ ားက မဆ ြေဆာငႏငေပ။ ျ မနမာႏင ကေမ ၻာဒးယားတ ႔မာမ အဆပါ အေျ ခအေနတ ႔ ၾ ကားတ ြင ရ ေနျ ပး ၎တ ႔တ ြင ၅ ႏစမ ၁၀ ႏစအတ ြငး အေတ ြ ႔အၾ ကရ ျ ပး ခငမာစ ြာတညေဆာငထားသည ရငးႏ းျ မပႏ မ ႈ စမခန ႔ခ ြသ အနညးငယရ ေနေသာလညး အဆပါ က႑မာမ ေသးငယလကရ ေသးသည။ ႏငငတငးတ ြင ၎တ ႔၏ ဘ႑ာေရးစနစႏငယဥမညဆပါက စေတာေစးက ြကမာ ဖ ြ ႔ ျ ဖးမ ႈ ေႏးေက ြးလကရ ေနျ ပး အထးသျ ဖင ရငးႏ းမတညေင ြနညးပါးေသာ လပငနး လလယေရာငးခ ျ ခငးမ ားတ ြင ျ ဖစသည။ အဘယေၾ ကာငဆေသာ ဘ႑ာေရး ရငးႏ းျ မပႏ သမ ားအေနျ ဖင လပငနးမ ပမနထ ြကခ ြာမ ႈ လမးေၾ ကာငးျ ဖင ထ ြကခ ြါႏင ခကခေသာေၾ ကာငျ ဖစျ ပး ၎သည စ ြန ႔စားရငးႏ းျ မပႏ မ ႈက ပပးမ ႈ အားနညးလကရ ေသာ စနစသ ႔ ရငးႏ းျ မပႏ သမ ား ၀ငေရာကလာရနအတ ြက အတားအဆး ပ၍ ျ ဖစေစသည။

အေျ ခခအားနညးေသာလညး စ ြန ႔ဦးတထ ြငမ ႈ အရညအေသ ြးႏင SME မ ားမာ လ ငျ မနစ ြာ တးတကလက ရ ေၾ ကာငး အဆပါ ေစးက ြကမားအတ ြငးရ အေတ ြ ႔အၾ ကရင ရငးႏ းျ မပႏ သမ ားမ သတထားမၾ ကသည။ အထးသျ ဖင ျ ပညတ ြငး ရငးႏ းျ မပႏ သမ ားအတ ြက ဖ ြ ႔ ျ ဖးတးတကမ ႈ ေဖာေဆာငရာတ ြင ပမလ ြယက လာလက ရ သည။

5. စးပ ြားေရးပပးမ ႈဆငရာ ၀နေဆာငမ ႈက ြာဟခကမားဘ႑ာေရးတစခတညးျဖင စးပြားေရးစနစတစခလးက လႊမးျခ၍ျမငႏငမည မဟတေပ။ အဘယေၾကာင ဆေသာ ေဒသခစြန႔ဦးတထြငသမား၏ လအပခကမားသည ရႉပေထြးျခငးႏင အသြငအမ းမ းအျဖစ ရေနျပး၊ ၎တ႔သည ဘ႑ာေရးအျပင စးပြားေရး ပပးမႉဆငရာ ၀နေဆာငမႉမားလညး လအပခကရသည။

ႏငငအားလးတြင စးပြားေရး ဖြ ႔ျဖးတးတကမႈအတြက အထး၀နေဆာငမႈေပးေသာ လပငနမား (ရငးႏ းျမပႏမႈ အၾကေပးျခငး၊ စးပြားေရးဆငရာ အၾကဥာဏရယႏငေသာ ၀နေဆာငမႈမား၊ ေစးကြက သေတသနျပျခငး) မာ ေရြးခယစရာ အလြနနညးပါးျခငး၊ ကနကစရတ (သ႔) သတမတနယပယအလက ကၽြ မးကငမႈအားနညးျခငး မားရေနျခငးမားေၾကာင လအပသညအကအညရရႏငရန အခကအခရေနေၾကာငး ေအာငျမငလကရေသာ စြန႔ဦးတထြငသမားမ ဆၾကသည။

CLVM ႏငငမားအၾကားတြင စြန႔ဦးတထြငမႈ စးပြားေရးအစအစဥမား အေျခခငမာမႈ မရေသးသည လာအ ႏငငသည စးပြားေရးပပးမႈဆငရာ ၀နေဆာငမႈရရရန အားအနညးဆးျဖစေၾကာငး ေတြ႔ရသည။ ဗယကနမ အေနျဖငမ အျငငးပြားဖြယမရ အတးတကဆး အေနအထားတြငရေနျပး စြန႔ဦးတထြငသမားႏင ဖြ ႔ျဖးမႈက ဦးတညေသာ အငယစားစးပြားေရးလပငနးအတြက ၀နေဆာငမႈေပးေနေသာ ဗဟဌာနမားႏင အရန အဟန ျမငတငမႈ အစအစဥ အမားအျပါးက ဟႏြ ငး၊ ဟခမငးႏင ဒါနနးတ႔တြင ေတြ႔ရရသည။ ကေမၻာဒးယားႏင ျမနမာတ႔ကမ အၾကမးဖငးအားျဖင ႏႈငးယဥႏငျပး ကြ ျပါးျခါးနားေသာ ကနဦး ၾကးပမးမႈမားက ေတြ႔ရ ေသာလညး ၎တ႔မ မၾကာမမ စတငထားသည ငယရြယသည အရြယအစားရသည ၀နေဆာငမႈမားျဖစျပး ျမ႕ၾကးမားတြငသာ အဓကထား လပကငလေၾကာငး ေတြ႔ရသည။

ကေမၻာဒးယား၊ ျမနမာႏင ဗယကနမတ႔တြင ျပညတြငး စးပြားေရး အဖြ ႔အစညးမားက အေလးေပးေသာ - အားေကာငးေသာ စြန႔ဦးတထြငသမားရ ျပး ၎တ႔သည စြန႔ဦးတထြငမႈစးပြားေရးမား၊ ကြနရကမားႏင ပပးကညမႈမားက ျမငတငရာတြင ဦးေဆာငသေနရာမ ေဆာငရြကလကရသည။

ပ-၁၀b ဘဏ (သ ႔) NBFI မ ားမ ဘ႑ာေရးရယသည လပငနးအခ းအစား50

%4

0%60

%30

%20

%10

%0%

Gazelles SHB SNEMGB SGB NE

LA

O P

DR

LA

O P

DR

LA

O P

DR

LA

O P

DR

LA

O P

DR

LA

O P

DR

MY

AN

MA

R

MY

AN

MA

R

MY

AN

MA

R

MY

AN

MA

R

MY

AN

MA

R

MY

AN

MA

R

CA

MB

OD

IA

CA

MB

OD

IA

CA

MB

OD

IA

CA

MB

OD

IA

CA

MB

OD

IA

CA

MB

OD

IA

VIE

TN

AM

VIE

TN

AM

VIE

TN

AM

VIE

TN

AM

VIE

TN

AM

VIE

TN

AM



17

6. စးပ ြားေရးဆငရာ အျ ခါးသတမတခ ကေဘာငမား

7. ေရ႕ဆကရနလမးစဥ

အျခါး ANDE စးပြားေရးစနစ ေလလာဆနးစစမႈ သတမတခကမေဘာငမားအတြက ေခါငးစဥအလက ေဒသဆငရာ အကဥးခပက ေအာကပါဇယားတြင ေဆြးေႏြးထားသည။

မေခါငေဒသတြငး စြန႔ဦးတထြငမႈ စးပြားေရးစနစမားက ျပညတြငးႏင ေဒသတြငးအဆငမားအလက ျမငတငႏငရန အတြက ေအာကပါ အဓကအခက ၃ ခကက ေဖာေဆာငရန လအပသည။

• စြန႔ဦးတထြငမႈ စးပြားေရးစနစ ေလးခစလးတြင စြန႔ဦးတထြငမႈဆငရာ အရညအေသြးမား ျမငတင ေပးျခငးႏင လအပခကမားက လမးညႊနေပးျခငး အစရသည လအပေသာ စးပြားေရးဆငရာ ပပးမႈမား မရေသးေၾကာငး ေတြ႔ရသည။ ထ႔ေၾကာင SME မားတြင လ႔စြမးအားအရငးအျမစ ကြာဟမႈႏင စြန႔ဦးတထြငမႈ အရညအေသြးနမပါးျခငးမားက ျဖစေပၚေစျပး အထးသျဖင လာအႏင ကေမၻာဒးယား ကသ႔ ပညာေရးစနစ အားနညးလကရသည ႏငငမားတြင ျဖစသည။

• ဘ႑ာေရး၀နေဆာငမႈ ရရႏငျခငးမာ အျခားအကန႔အသတ တစချဖစျပး ဖြ႔ျဖးမႈအလားအလာရေသာ စးပြားေရးလပငနးမား တးတကလာႏငရနအတြက အတားအဆးတစချဖစသည။ ဘ႑ာေရး အေျခ အေန ကြာဟမႈက နညးလမးေပါငးစျဖင ေတြ႔ရႏငျပး SME အလးစ ဖြ႔ျဖးမႈအဆငအေပၚ မတညမႈႏင (ဗယကနမမာ အျမငဆးျဖစသည) ဘ႑ာေရး၀နေဆာငမႈေပးသမား၏ အေတြ႔အၾကမားျပားမႈ (ျမနမာႏင လာအတြင နမကလကရသည) စသညတ႔ျဖစသည။ စြန႔စားရငးႏးျမပႏမႈမာ ႏငငတငးတြင နမကလကရေသာလညး ဗယကနမတြငမ လငျမနစြာ ဖြ႔ျဖးလကရသည။

• စးပြားေရးစနစက ပပးေသာစနစမားမာ ႏငငတငးတြင တကြတျပားျဖစလကရျပး ေဆာငရြကသမား အၾကား ဆကသြယေျပာဆျခငးႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး အားလညးလကရသည။ ၎သည အရငးအျမစမား ေနရာခထားမႈက ထေရာကမႈနညးပါးေစျပး စြန႔ဦးတထြငသမားအတြကလညး ရႈပေထြးမႈ ျဖစေပၚေစသည။ ထ႔အျပင ကေမၻာဒးယား၊ လာအ၊ ျမနမာႏင ဗယကနမတ႔မ စးပြားေရးစနစမားသည ထငးႏငငကသ႔ေသာ ဖြ႔ျဖးျပးစနစမားႏင ေဒသတြငး ခတဆကမႈ မရေၾကာငး ေတြ႔ရသည။

ကေမၻာဒးယား၊ လာအ၊ ျမနမာႏင ဗယကနမတ႔တြင ကြျပားျခားနားေသာ စးပြားေရးစနစမားရေနေသာလညး ဖြ႔ျဖးတးတကမႈအတြက တညေသာအခြငအလမးမားရေၾကာငးက ေအာကတြငေဆြးေႏြးထားပါသည။

ဇယား-၅ ANDE စးပ ြားေရးစနစ ေလလာဆနးစစမ ႈ သတမ ႈခ ကမေဘာငမ ား

စ ြန ႔ဦးတထ ြငမ ႈဆငရာ ဓေလဗယကနမ၊ ကေမ ၻာဒးယားႏင ျ မနမာ တ ႔တ ြင ပ၍ခငမာေသာ စ ြန ႔ဦးတထ ြငမ ႈဆငရာ ဓေလရ ျ ပး ဖ ြ ႔ ျ ဖးတးတကမ ႈျ ပး ပပးမ ႈေပးေနေသာ က ြနရကမ ားႏင ေအာငျ မငေသာ စ ြန ႔ဦး တထ ြငသမ ား ကယကယျ ပန ႔ ျ ပန ႔ရ ေနသည ဥပမာေကာငးမ ားရ သညက ေတ ြ ႔ရသည။ ထအရညအေသ ြးမ ားက လာအတ ြင မေတ ြ ႔ရေပ။

မ၀ါဒ

ႏငငအားလးရ SME မားသည ခကခေသာ စးပ ြားေရး ပတ၀နးကငက ရငဆငရလကရ ျ ပး၊ ဗယကနမတ ြငသာ လ ြနခေသာ ၅ ႏစ အတ ြငး ထးျ ခါးေသာ တးတကမ ႈက ျ ပသလကရ သည။ သ ႔ေသာလညး ႏငငတငးသည စးပ ြားေရး လပငနးမ ား လ ြယကစ ြာေဆာငရ ြကႏငမ ႈ တးတကလာေစရန တဆငျ ခငး တကလမး လကရ ျ ပး၊ ထးျ ခါးေသာ SME ဆ ြေဆာငမ ႈမ ား ေဖာေဆာငျ ခငး၊ လပထးမ ားအား ေလ ာခ ျ ခငးႏင အစးရ၏ ၀နေဆာငမ ႈ အရညအေသ ြး တးတကလာေစရန ေဆာငရ ြက လကရ သည။

အေျ ခခ အေဆာကအအ

အစးရႏင ပဂ ၢလကက႑မ ရငးႏ းျ မပႏ မ ႈ မရ ျ ခငးေၾ ကာင သယယပ ႔ေဆာငေရး စနစမ ား၊ ခငမာေသာ အေျ ခခ အေဆာကအအႏင လ ပစစမး အစရ သညတ ႔သည ကေမ ၻာဒးယား၊ လာအႏင ျ မနမာတ ႔တ ြင ျ ပနာမားမာအျ ဖစ တညရ ေနသည။ အထးသျ ဖင လာအတ ြင ပမၾ ကးမားေနျ ခငးမာ လေနထငမ ႈ ကပါးျ ခငးႏင ကနးတ ြငးပတႏငင ျ ဖစျ ခငးေၾ ကာင ျ ဖစသည။ တရတႏငငသည သသာထငရ ားေသာ ရငးႏ းျ မပႏ သအျ ဖစ ေပၚထ ြက လာသည။

ေစးက ြကဗယကနမႏင ျ မနမာတ ႔၏ ျ ပညတ ြငး ေစးက ြက အရ ြယအစားသည SME မားအတ ြက အခ ြငအေရးမ ား ဖနတးေပးလကရ ေသာလညး ျ ပညပပ႕ကနေစ းက ြက ေအာငျ မငမ ႈက ပ၍ မ ခေနရေသာ ကေမ ၻာဒးယားႏင လာအတ ႔တ ြင ထကသ ႔ အေျ ခအေနမ း မရ ေပ။

လပသားအရငးအျ မစ

ပညာတတေျ မာကသည လပသားအငအား ရရ ႏငမ ႈက စ ြန ႔ဦးတထ ြငသမ ားမ အဓက စနေခၚမ ႈအျ ဖစ အျ မသတမတလကရ သည။ ထ ႔အျ ပင စ ြန ႔ဦးတထ ြငသမ ားသည ၎တ ႔၏ “စ ြန ႔ဦးတထ ြငမ ႈ လပႏငစ ြမး” တးတကရနလအပေၾ ကာငးကလညး ဆၾ ကသည။ ဗယကနမကသ ႔ ပညာသငခ ြငရရ မ ႈ သသသာသာျ မငမားေနျ ပး - ရာႏ ႈနးျ ပညနးပါး အလယတနးပညာတတေျ မာကမ ႈႏင တက သလ၀ငႏ ႈနး ၃၁% ရ သည ႏငငတ ြငပင ဤအေျ ခအေနမာ မနကနလကရ ေနသည။

တထ ြငဆနးသစမ ႈ၊ သေတသနႏင တထ ြငထတလပမ ႈ

ႏငင၏ေင ြေၾ ကးပပးမ ႈ ေပးထားသည အဖ ြ ႔အစညးမ ားႏင အျ ခါး ဘ႑ာေရးေထာကပမ ႈ အစအစဥမ ားမတဆင ျ ပညတ ြငးျ ဖစ အဆငျ မငနညးပညာမား ထတလပႏငရန အရ နအဟနျ မင ေဆာငရ ြကေနမ ႈသည ဗယကနမမလ ြ၍ အျ ခါးေသာ ႏငငမ ားတ ြင နညးပါးလက ရ ေနေသးသည။


18

လပငနးတြငး အရငးအႏးအပါအ၀င SME ဘ႑ာေရးအတြက ကြျပားျခားနားေသာ ကမးလမးမႈမားက တးတကလာေစျခငးႏငငအားလးတြင ဘ႑ာေရးဆငရာ အဖြ႔အစညးမားမ ေခးေငြဆးရႈးႏငမႈက ပမတကစြာတြကခကႏငခြင ရသည ေကာငးမြနလာေသာ ေစးကြကသတငးအခကအလကေၾကာင အကးအျမတရလကရသည။ ထသ႔ အကးအျမတမားရႏငျခငးမာ ေခးေငြဆငရာ အစးရဌာနမားႏင ေခးေငြမတတမးရးမား၊ SME စညးမဥး မားႏင အရညအေသြးမား ျမငတကလာျခငးစသည အေျခအေနမားေၾကာင ျဖစသည။ေရြ႕ေျပာငးႏငျခငးႏင မေဖာျပႏငေသာ ပငဆငမႈဆငရာ ဘ႑ာေရးတ႔က ပပးေပးႏငရန လျခမႈ ရသည လပငနးဆငရာမေဘာငမား တညေထာငျခငး (သ႔) တးတကလာေစျခငးသည ဖြ႔ျဖးမႈက ဦးတညေသာ SME မားအတြက ထတလပမႈဆငရာ ပငဆငမႈမားတြင ရငးႏးျမပႏရနႏင မညမေသာ အေရာငးျမငတကျခငးက ကငတြယ ေျဖရငးႏငရနအတြက ေခးေငြမား ရရေစႏငမညျဖစသည။ ကေမၻာဒးယား၏ အေတြ႔အၾကအရ စညးမဥးမားျဖင ခြငျပေပးမညဆပါက MFI မားသည SME မားအတြက ေခးေငြရရႏငသည ျမငသာသည အရငးအျမစ ျဖစသညက ေတြ႔ရသည။ အျခားနညးလမးမာ ဘဏမားအား လပငနးၾကးမားႏင ဘ႑ာေရး ပးေပါငးေဆာငရြကမႈအျပင SME မားအတြက ေခးေငြထတေပးႏငသည အေျခအေနက ဖနတးေပးရန တကတြနးျခငးျဖစသည။ ေငြလြျခငးကနကစရတက ေလာချခငးႏင ေခးေငြဆငရာ ဆးျဖတခကမားက အလအေလာကျပလပျခငးျဖင ဆးရႈးႏငမႈက မနကနစြာခန႔မနးႏငသည ဘ႑ာေရးေျဖရငးမႈ နညးပညာသည ႏငငအားလးအတြက အကးျဖစေစႏငမညျဖစသည။မတညေငြဆးရႈးႏငေခ ရေသာလညး ျပညတြငးရငးႏးျမပႏသမားက စညးရးစစညးႏငျခငးသည ႏငငမား အတြက ေရရညအကးအျမတ ရႏငသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ၎တ႔သည ပ၍ စတပါ၀ငစားမႈရျခငးႏင ႏငငစးပြားေရး၏ ဆးရႈးႏငေခမားအေပၚ ပ၍ ခႏငရညရႏငျခငးတ႔ေၾကာင ျဖစသည။ ယခကသ႔ စညးရးလႈ႔ေဆာႏငမႈအတြက အဓကေသာခကမာ ျပညတြငးေစးကြကမား၊ ၀ယလအားႏငေရာငးလအား မေခက ထေရာကစြာ ေဖာေဆာငႏငေသာ အေျခအေနမားႏင အထးသျဖင ခငမာ၍ ဖြ႔ျဖးတးတက ႏငေခရသည ရငးႏးျမပႏမႈ ျပႏငေသာလပငနးမားက ဖနတးႏငရန ျဖစသည။ ဗယကနမသည ကေမၻာဒးယား၊ လာအႏင ျမနမာတ႔ႏငယဥလင သသသာသာ ဖြ႔ျဖးလကရေသာလညး ပငဆငမႈ တစစတတပငးက ရယေသာ ရငးႏးျမပႏမႈ ကြနရကမားႏင SME စေတာရယယာ ေရာငး၀ယျခငး မရမႈတြငမ တညလကရသည။ဗယကနမ၊ ကေမၻာဒးယားႏင ျမနမာတ႔တြင ျပညတြငးအေျခစက ရငးႏးျမပႏမႈဆငရာ စမခန႔ခြသမား ရေနေသာလညး ၎လပငနး အမားစမာ တးတကေနေသာ နညးပညာက႑ကသာ ပစမတထားလကရျပး သမရးကက႑မားရ SME မားမာ ၎တ႔လအပခကႏငယဥလင အာရစကခရမႈ နညးပါးေနသည။

SME မားအတြက ဘ႑ာေရးမဟတေသာ ပပးမႈမား တးခ႕ေပးျခငးႏင အထးေဆာငရြကျခငးႏငငအားလးတြင စနစကေသာ စးပြားေရးပပးမႈ ၀နေဆာငမႈ လအပခက ျမငမားေနသညက ရငးလငးစြာ ေတြ႔ရေသာလညး ျပငပမ ဘ႑ာေရးဆငရာ ပပးမႈမရျခငးေၾကာင အဆပါ ၀နေဆာငမႈမားက ေရရညေဆာငရြကေပးရနမာ စနေခၚမႈတစရပျဖစေနသည။အရနျမငတငမႈ အစအစဥမားအေပၚ အမနတကယ ေလးစားေသာလညး - အဆပါ ျမငတငမႈ အစအစဥမ ထြကေပၚလာသမားသည အမားအားျဖင ယၾကညစတခရေသာ ရငးႏးျမပႏႏငမႈ မျပလပႏငေပ။ အဘယေၾကာငဆေသာ ေစးကြကအခြငအလမး ဖနတးမႈ အေျခအေနက အသေပးႏငေသာ ကြနရကမားႏင ခတဆကႏငမႈမရေသာ အေတြ႔အၾကမရေသးသည အစဦးတေထာငသ စြန႔ဦးတထြငသမားက ထအစအစဥ အမားစက ပစမတထားျခငးေၾကာငျဖစသည။ ထ႔အျပင အရနျမငတငသမားႏင ေငြေၾကးလပငနးရငမား အၾကား ခတဆကမႈ မရသညအျပင အရနျမငတငမႈ အစအစဥမားသည ကနဦးအဆင လပငနးအတြက ကနသြယမႈမတညေငြ ဆးရႈးရႏငမႈက ထညသြငး စဥးစားျခငးမရေၾကာငးေတြ႔ရသည။ ထ႔အျပင လမးညႊနေပးႏငမႈ အားနညးျခငး၊ ျပညတြငးေစးကြက (သ႔) ျမနဆနစြာ ဖြ႔ျဖးလာေသာလပငနးမားအတြက အထး လအပေသာ ကၽြ မးကငမႈမား မရေၾကာငး ေတြ႔ရသည။နညးပညာႏငဆနးသစတထြငမႈအေပၚ စတ၀ငစားမႈျမငမားေသာလညး ႏငငအသးသးတြင အစဦး ထေထာင သည နညးပညာလပငနးမားမာ ၾကးမားေသာစးပြားေရးက႑မားႏင ခတဆကႏငမႈ အားနညး ေနေသးေၾကာငး ေယဘယအားျဖင ေတြ႔ရသည။ နညးပညာ စးပြားေရးစနစအား ဆနးသစတထြငမႈ၊ ကယျပန႔လာႏငမႈရျပး ႏငငမား၏ ၀ငေငြက ျမငတငေပးႏငမည အေျခခစနစအျဖစ မျမငဘ မေခါငေဒသ မလ စးပြားေရးမားအား ပပးေပးသည က႑အျဖစ ရႈျမငၾကသည။ အဆပါအခကေၾကာင ဘ႑ာေရးမဟတေသာ ပပးမႈမားအား နညးပညာစးပြားေရးစနစ ျပငပရ အျခား SME မားအတြက တးျမငေပးရန လအပသည။

ပးေပါငးေဆာငရြကမႈႏင မတဖကလပေဆာငမႈတ႔က အားေပးျမငတငျခငးမ၀ါဒမားႏင လပထးလပနညးမား တးတကလာေစရနအတြက စးပြားေရးစနစရ ပါ၀ငပတသကသမားမ ၎တ႔အၾကား ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ ပမတးတကလာရန လအပေၾကာငး ထတေဖာခၾကသည။ အထးသျဖင ရငးလငးမႈမရေသးေသာ ႏငငတကာစႏႈနးမားရေနသည တးတကေနေသာ နညးပညာ က႑တြငျဖစသည။ ကေမၻာဒးယား၊ ျမနမာႏင လာအႏငငမ အစးရအေနႏင စြန႔ဦးတထြငမႈအဖြ႔အစညးမား၏ အကအညျဖင ဆနးသစတထြငမႈဆငရာ ေရရညအစအမ မားက ခမတရန အခြငအေရးရေနသညအရနျမငတငမႈ အစအစဥမားသည ယၾကညစတခရေသာ ရငးႏးျမပႏႏငမႈက မေဖာထတႏငေၾကာငး မၾကာခဏ စနေခၚမႈ ခရေလရသည။ ထ႔ေၾကာင အဆပါ အစအစဥမားက ေရးဆြသမားအေနျဖင စြန႔ဦး တထြငသမား၊ ဘ႑ာေရးႏင စးပြားေရး အခနးက႑မားႏင နးကပစြာ ပးေပါငးေဆာငရြကသငေၾကာငး ေတြ႔ရသည။ သ႔မသာ စြန႔ဦးတထြငသတစဦး၏ စြန႔စားကးသနးမႈ အျမတအစြနးအတြက ေစးကြကမားႏင အဆက အသြယမားျဖင ခတဆကေပးျခငးျဖင တကေရာကသမားအတြက အျပနအလန အကးရမႈက ေဖာေဆာငေပးႏငမည ျဖစသည။ သမာရးက စးပြားေရးက႑မားက ၾကးစးလကရေသာ ေကာပေရးရငးမား သည SME မေဆာငရြကေသာ တထြငဆနးသစမႈႏင ပ၍နကနေသာ ျပညတြငးကနစညပ႔ေဆာငမႈက႑မားမ အကးအျမတ ရလကရသည။ ရငးႏးျမပႏသမားအေနျဖင ပ၍ခငမာေသာ စးပြားေရး အစအစဥမားမ အကးအျမတ ရရၾကသည။

အထးသျဖင ႏငငတကာ လပငနးမားႏင ျပညတြငး စြန႔ဦးတထြငသမားအၾကား နယစပျဖတေကာ၍ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈက ပပးေပးသည အစအစဥမားသည တထြငဆနးသစေသာ အေလအကငမားႏင စြန႔ဦးတထြငမႈ စးပြားေရးစနစက ခငမာလာေစရန အေရးပါသည လမးေၾကာငးတစခ ျဖစလာႏငပါသည။

#closingthegap အစီရင္ခံစာ ေဒသဆိုင္ရာ...

Documents