แบบจำ�ลองก�รประเมนผลโครงก�รกรณ แบบจำ�ลอง CIPP Model

ดร. ภมศกด ร�ศร

1. บทนำ�การดำาเนนงานตามโครงการ หรอการบรหารโครงการ ไมวา

จะเปนโครงการของรฐรฐวสาหกจ หรอเอกชนกตาม จะตองมการวางแผนโครงการ โดยกำาหนดเปนวตถประสงคและเปาหมายไว เพ อคาดหวงผลลพธท จะเก ดข นภายหลง เม อวางแผนโครงการและมการวเคราะหความเปนไปไดของโครงการ ตลอดจนการออกแบบโครงการเปนอยางดแลว ผทมอำานาจจะทำาการคดเลอก โครงการ และอนมตโครงการตอไป ตอจากนนจะมองคกรนำาโครงการไปปฏบต เราเรยกวา การบรหารโครงการ (Project Management) ถาการวางแผนโครงการด เทากบ งานส ำาเรจไปแลวระด บหนง แตในความเป นจรงแลว การวางแผนโครงการทด จะชวยเพมโอกาสสำาหรบความสำาเรจของโ ค ร ง ก า ร แ ต ก ม ใ ช เ ป น ห ล ก ป ร ะ ก น ค ว า ม ส ำา เ ร จ ข อ งนโยบาย/แผนงาน/โครงการสาธารณะเสยทงหมด เพราะความสำาเรจ หรอ ความลมเหลวของนโยบาย/แผนงาน โครงการตาง ๆ จะตองผานกระบวนการตาง ๆ อกมาก โดยเฉพาะกระบวนการบรหารโครงการ และการประเมนผลโครงการ คอการวางแผน( Planning ) เกยวของกบ การคด การดำาเนนการ หรอ การบรหาร ( Implementation / Operation ) เกยวกบการกระทำา สวนการประเมนผล ( Evaluation ) คอ การเปรยบ

เทยบ ระหวางการวางโครงการกบการกระทำา การประเมนผลจงเป นข นตอนสดทาย ทจะท ำาใหทราบวา การปฏบต งานตามโครงการนนบรรลวตถประสงคหรอไม เพยงใด มการเบยงเบนไปจากส งท วางแผนไวหรอไม ถ าเบ ยงเบนมากจะได หาวธ ปรบปรงแกไขความคาดหวง กบ การปฏบตจรงนนใหเปนไปในทศทางเดยวกน โดยเฉพาะปจจบนการบรหารการพฒนาประเทศมไดประเมนเฉพาะผลสำาเรจของโครงการจากผลผลต (Output) ทไดจากการดำาเนนโครงการเทานน แตความสำาเรจข อ ง โ ค ร ง ก า ร จ ะ ต อ ง พ จ า ร ณ า ท ง ผ ล ผ ล ต (Output) ผลลพธ(Outcome) และผลกระทบ (Impact) ดวย เราเรยกว า ก า ร บ ร ห า ร แ บ บ ม ง ผ ล ส ม ฤ ท ธ (Result Base Management) ด งน นการท จะทราบถ งผลสมฤทธ ของโครงการตาง ๆ ไดนน จำาเปนจะตองอาศยกระบวนการตดตามและประเมนผลอยางเปนระบบ

2. คว�มหม�ยของก�รประเมนผลโครงก�รการประเมนผลโครงการ (Project Evaluation) เปนคำา

ทมาจาก การประเมนผล (Evaluation) กบ คำาวาโครงการ (Project) หมายความว า เป นก จกรรมท จ ดท ำาข น โดยม วตถประสงคบางประการ โดยทผจดทำาโครงการมงหวงวาเมอทำากจกรรมนนตามหลกเกณฑหรอขนตอนตาง ๆ ทกำาหนดไวแลว จะบรรลวตถประสงคบางประการ หรอหลายประการทตงไว หากมกฎเกณฑ ขนตอน หรอกระบวนการทดำาเนนการแตกตางกนกอาจไดผลลพธออกมาไมเหมอนกน (สชาต ประสทธรฐสนธ,

2

2541) โดยตอไปจะไดทำาการศกษาเกยวกบความหมายของคำาวาการประเมนผล โดยทวไปนน การประเมนผล นบเปนการตดสนคณคาหรอความเหมาะสมในสงทประเมน ซงหากจะขยายความการประเมน เปนการแยกแยะ วนจฉย (Identification) เ ป ด เ ผ ย ข อ เ ท จ จ ร ง (Clearification) แ ล ะ ก า ร ใ ช ประโยชน(Application) ของเกณฑตาง ๆ เพอตดสนคณคา หรอ ความเหมาะสมของสงนนในเร อง คณภาพการใชประโยชนการมผลตามความเปนจรง หรอ การไดรบผลทสอดคลองตามเกณฑนน นกวชาการชาวตางประเทศ และชาวไทย ไดใหคำาจำากดความของ การประเมนผลไวดงตอไปน

กด (Good, 1973) กลาวไววา การประเมนผล คอ การเปรยบเทยบผลการปฏบตงานจรงกบผลทคาดวาจะไดรบ ม ความแตกตางเพยงใด

รอบบนส (Robbins, 1973) เสนอความเหนไววา การประเมนผล เปนกระบวนการของการดแลตดตามเพอทจะดวา องคกรหรอหนวยงานไดรบ และใชทรพยากรเพอการดำาเนนงานใหบรรลตามวตถประสงคของโครงการอยางมประสทธภาพ และประสทธผลเพยงใด

ไบรอนและไวท (1976) กลาววา การประเมนผล เปนความพยายามอยางหนงในการบนทกถงสงทเกดขน และกำาหนดวาทำาไมสงนนจงเกดขน การประเมนจงหมายความไดวาเปน ความพยายามทจะคนหาวา แผนหรอโครงการ กอใหเกดการเปลยนแปลงอะไร เปนไปตามทคาดหมายไวหรอไมเพยงใด

แอลคน (Alkin อางถงใน สวมล ตรกานนท, 2543) ใหความหมายของการประเมนผลไววา เปนกระบวนการกำาหนด

3

ขอบเขตการตดสนใจ การเลอกขอมลทเหมาะสม การเกบรวมรวมขอมล ตลอดจนการเขยนรายงานสรป เพอใหผมอำานาจในการตดสนใจไดใชเปนแนวทางในการปฏบต

รอสซและฟรแมน (Rossi and Freeman, 1982 ) ไดใหความหมายของการประเมนผลไววาเปน การประยกตใชกระบวนการวจยทางสงคมศาสตรอยางเปนระบบ เพอประเมนกรบความคด รปแบบการดำาเนนงาน และประโยชนของแผนงานในการเขาแทรกแซงทางสงคม กลาวคอ การวจยประเมนผลเกยวของกบการใช ระเบยบวธวจยทางสงคมศาสตร เพอวนจฉยและปรบปรงการวางแผน ประสทธผล และประสทธภาพของแผนงาน

ฟรแมน (Freeman, 1982 ) กลาวถงความหมายของการประเมนผลโครงการ แบบรวบยอดวา เปนการพจารณาวาโครงการ ปจจยนำาเขา ไดรบการดำาเนนการตามแผนทวางไวหรอไม และ เพอกำาหนดวาโครงการกอใหเกดการเปลยนแปลงหรอขยายผลไปในทศทางใด สอดคลองกบความตงใจหรอไม มองในแงน การประเมนผลแบบรวบยอด จงเปนการวจยประเมนผลทมความหมายครอบคลมทงการประเมนกระบวนการ (Process Evaluation) แ ล ะ ก า ร ป ร ะ เ ม น ผ ล ก ร ะ ท บ (Impact Evaluation) อนหมายถงการทนโยบายไดรบการดำาเนนการตามแผนงานขนตอนทวางไวหรอไมและนโยบายเปนสาเหตของการเปลยนแปลงในทศทางของวตถประสงคทพงประสงคหรอไมอยางไร

ซคแมน (Suchman, 1977 ) กลาววา การประเมนผลโครงการ เปนการใชกระบวนการทางวทยาศาสตร หรอการใช

4

เทคนคการวจยทางสงคมศาสตร เพอหาขอมลทเปนจรง และเชอถอไดเกยวกบโครงการ เพอการตดสนใจวาโครงการดงกลาว ดหรอไมดอยางไร หรอเปนการคนหาวาผลทเกดขนของกจกรรม เปนไปตามความตองการ หรอวตถประสงค หรอความมงหมายของโครงการหรอไม และเสนอใหมการพจารณาถงเงอนไขสำาคญของการประเมนผล ตามหลกเกณฑ 4 ประการคอ

1) การพจารณาถงคณลกษณะของนโยบาย แผนงานหรอโครงการ กอใหเกดความสำาเรจในระดบสงหรอตำา มากนอยเพยงใด

2) การพจารณาศกษาผรบบรการสาธารณะตามนโยบาย แผนงานหรอโครงการวา ผใดหรอกลมใด ไดรบผลกระทบมากหรอนอย

3) กา รศ กษ า เ ง อ น ไ ข ต าง ๆ เช น พ นท เ วล า แ ล ะสถานการณ ททำาใหนโยบาย แผนงานหรอโครงการประสบความสำาเรจหรอลมเหลว

4) การพจารณาถงผลกระทบทเกดจากนโยบาย แผนงานหรอโครงการ ซงอาจมลกษณะเปนผลกระทบเดยว-ผลกระทบเชงซอน ผลกระทบทตงใจ-ผลกระทบทไมตงใจ และผลกระทบทางตรง-ผลกระทบทางออม เปนตน

สรพล ก�ญจนจตร� (2537) กลาววา การประเมนผล เปนเครองมอทใชตดสนใจในการปฏบตงานวาโครงการทดำาเนนการ ไดบรรลวตถประสงค ตามเปาหมายโครงการหรอไม และการประเมนผลกเปนขอมลในการปรบปรงการดำาเนนงานของโครงการตาง ๆ ตอไป

5

สมคด พรมจย (2542) เสนอไววา การประเมนผลเปนกระบวนการทกอใหเกดสารสนเทศ เพอชวยในการบรหาร ซงผบรหารสามารถใชในการตดสนใจอยางมประสทธภาพและเปนการตรวจสอบความกาวหนาของโครงการหรอ แผนงาน ตลอดจนการพจารณาผลสมฤทธของโครงการหรอแผนงานนน ๆ วามมากนอยเพยงใด

สมพร แสงชย และสนทร เกดแกว (2538) กลาวไววา การประเมนผลโครงการ เปนการศกษา วเคราะหขอมลประกอบการตดสนใจ ในทกขนตอนของการบรหาร โดยเฉพาะอยางยงการประเมน หลงจากทเร มทการปฏบตตามโครงการแลว โดยมรปแบบการประเมนผลโครงการประกอบดวย (1) ประเมนเฉพาะวตถประสงคของโครงการ เพอดวาการปฏบตงานตามโครงการนน จะบรรลเป าหมายทก ำาหนดไวหรอไมเพยงใด และ (2) ประเมนอยางเปนระบบทงสวนทน ำาเขา ไดแก เงน คน วสดอปกรณและกระบวนการเปลยนแปลง เชน ระบบบรหารตาง ๆ รวมทงผลทเกดจากโครงการนน

นศ� ชโต (2538) สรปไววา การประเมนโครงการ หมายถง กจกรรมทเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหความหมายขอเทจจรง เกยวกบความตองการ การหาแนวทาง วธการปรบปรง วธการจดการเกยวกบโครงการ และหาผลทแนใจวาเก ดจากโครงการ เพ อเป นการเพ มคณภาพและประสทธภาพของโครงการใหดยงขน

3. หลกก�รเบองตนเกยวกบก�รตดต�มและประเมนผล

6

การประเมนผลถอเปนขนตอนทส ำาคญประการหนงในกระบวนการบร ห ารงาน /โครงการ ซ งหล งจากได ผ านกระบวนการวางแผน (Planning) การปฏ บต ตามแผน (Implementation) และการประเมนผล (Evaluation) ถอเปนเคร องมอทสำาคญในการวดความสำาเรจของผลการดำาเนนงาน ซงประกอบดวย 2 สวน คอ

3.1 การตดตามผล (Monitoring) เป นการตดตามตรวจสอบความกาวหนาในการดำาเนนงานการจดสรรทรพยากร (input) เป นการพจารณาความสมพนธ ร ะหว างการ ใช ทรพยากรในโครงการ (input) กบผลผลต (output) ของโครงการรวมกบปจจยภายนอกทมผลกระทบตอการด ำาเนนงานการตดตามผลเปนเคร องมอในชวงการปฏบตงานของโครงการเพอใหเกดความมนใจวาการสงมอบปจจยการผลต กำาหนดการทำางาน การผลตผลผลต และการดำาเนนงานตาง ๆ ไดดำาเนนการไปตามแผนทวางไว

3.2 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลการปฏบตงาน (Performance evaluation) เปนการศกษาและวเคราะหขอมลทไดจากการตดตามผลการปฏบตงาน เพอประเมนความกาวหนาของโครงการหรอแผนงานวามการใชทรพยากร/ปจจยตางๆ อยางไร มการดำาเนนงานเปนไปตามแผน ตามขนตอน ตามกฎเกณฑ และตามเวลาทกำาหนดหรอไม ตลอดจนมผลงานเปนไปตามแผน วตถประสงค และเปาหมายหรอไม อาจเปน การประเมนผลระหวางการดำาเนนงาน (On-going evaluation) เปนการประเมนถงผลผลต (outputs) และผลลพธ (outcomes) หรอ การประเมนผลภายหลงการดำาเนน

7

งาน (Ex-post evaluation) เป นการประเมนถ งผลลพธ (outcomes) และผลกระทบ (impacts)

4. วตถประสงคและจดมงหม�ยก�รประเมนผลโครงก�ร

มกจะมคำาถามอยตลอดเวลาวา ประเมนผลเพออะไร หรอ ประเมนผลไปทำาไม ปฏบตงานตามโครงการแลว ไมมการประเมนผลไมไดหรอ ตอบไดเลยวา การบรหารแนวใหมหรอการบรหารในระบบเปด (Open System) นนถอวาการประเมนผลเปนขนตอนทสำาคญมากซงจดมงหมายของการประเมนผลโครงการมดงน

4.1 เพอสนบสนนหรอยกเลก การประเมนผลจะเปนเครองมอชวยตดสนใจวาควรจะยกเลกโครงการหรอสนบสนนใหมการขยายผลตอไป โดยเฉพาะการมโครงการใหม ๆ ยงมไดจดทำาในรปของโครงการทดลอง (Experimental) มโอกาสจะผดพลาดหรอลมเหลวไดงาย ความลมเหลวของโครงการจงมใชความลมเหลวของผบรหารเสมอไป ดงนน ถาเราประเมนผลแลวโครงการนน สำาเรจตามทกำาหนดวตถประสงค และเปาหมายไวกควรดำาเนนการตอไป แตถาประเมนผลแลวโครงการนนมปญหาหรอมผลกระทบเชงลบมากกวา เรากควรยกเลกไป

4.2 เพอทราบถงความกาวหนาของการปฏบตงานตามโครงการ วาเปนไปตามทกำาหนดวตถประสงคและเปาหมาย หรอกฎเกณฑ หรอมาตรฐานทกำาหนดไวเพยงใด

4.3 เพอปรบปรงงาน ถาเรานำาโครงการไปปฏบตแลว พบวาบางโครงการไมไดเสยทงหมด แตกไมบรรลวตถประสงคท

8

กำาหนดไวทกขอ เราควรนำาโครงการนนมาปรบปรงแกไขใหดขน โดยพจารณาวาโครงการนนบกพรองในเร องใด เชน ขาดความรวมมอของประชาชน ขดตอคานยมของประชาชน ขาดการประชาสมพนธ หรอสมรรถนะขององคการทรบผดชอบตำา เมอเราทราบผลของการประเมนผล เรากจะไดปรบปรงแกไขใหตรงประเดน

4.4 เพ อศกษาทางเลอก (Alternative) โดยปกตในการนำาโครงการไปปฏบตน น ผบรหารโครงการจะพยายามแสวงหาทางเลอกทดทสด จากทางเลอกอยางนอย 2 ทางเลอก ดงนนการประเมนผลจะเปนการเปรยบเทยบทางเลอก กอนทจะตดสนใจเลอกทางเลอกใดปฏบต ทงนเพอลดความเสยงใหนอยลง

4.5 เพอขยายผล ในการนำาโครงการไปปฏบต ถาเราไมมการตดตามและประเมนผลอยางตอเนอง อาจจะไมทราบถงความสำาเรจของโครงการ แตถาเราประเมนผลโครงการเปนระยะสมำาเสมอ ผลปรากฏวาโครงการนน บรรลผลสำาเรจตามทกำาหนดวตถประสงค เรากควรจะขยายผลโครงการนนตอไป แตการขยายผลนนมไดหมายความวาจะขยายไปไดทกพนท การขยายผลต องค ำาน งถ งมต ของประชากร เวลา สถานท สถานการณตาง ๆ เชน โครงการปลกพชเมองหนาวจะประสบความสำาเรจดในพนทภาคเหนอ แตถาขยายผลไปยงภมภาคอนอาจจะไมไดผลดเสมอไป เพราะตองคำานงถงลกษณะภมประเทศ ภมอากาศ เชอชาต คานยม ฯลฯ ดงนนสงทตองคำานงถงคอ สงทนำาไปในพนทหนงอาจไดผลด แตนำาไปขยายผลในพนทหนงอาจ

9

ไมไดผล หรอ สงทเคยทำาไดผลดในชวงเวลาหนง อาจจะไมไดผลดในอกชวงเวลาหนง

5. แบบจำ�ลองก�รประเมนผลต�มแนวคดต�งๆแนวคว�มคดและแบบจำ�ลองของ R.W. TylerR.W. Tyler เป นน กประเมนร นแรก ๆ ในป ค.ศ.

1930 และเปนผทเร มตนบกเบกแนวความคดเหนเกยวกบการประเมนโครงการ เขามความเหนวา การประเมนคอการเปรยบ“เทยบพฤตกรรมเฉพาะอยาง (performance) กบจดมงหมายเชงพฤตกรรมทวางไว” โดยมความเชอวา จดมงหมายทตงไวอยางชดเจน รดกมและจำาเพาะเจาะจงแลว จะเปนแนวทางชวยในการประเมนไดเปนอยางดในภายหลง ซงตอมาป 1950 ไดมรปแบบ มาใชเปนกระบวนการตดสนการบรรลวตถประสงคของส งท ท ำาการประเมน (R.W. Tyler.1950) เรยกวา “Triple Ps Model”

แนวคว�มคดและแบบจำ�ลองของสเตค Robert E. Stake คำานงถงความตองการสารสนเทศ

ทแตกตางกนของบคคลหลาย ๆ ฝายทเกยวของกบโครงการในการประเมนโครงการ ไดตงชอแบบจำาลองในการประเมนผลของเขาวา แบบจำาลองการสนบสนน (Countenance Model)

แนวคว�มคดและแบบจำ�ลองของคอมร�ดและวลสน Comrad and Wilson. 1985 : 20-30 (อางองจาก

ไชยยศ เรองสวรรณ. 2533 : 114-122)กลาววาถาพจารณาแนวการประเมนทหนวยงานตางๆ ในการประเมนโครงการทง

10

หลาย จะพบวามรปแบบการประเมนนยมใชกน 5 รปแบบ ดงนคอ

5.1 รปแบบก�รประเมนต�มวตถประสงค (Goal –based Model)

พนฐานการประเมนรปแบบน คอ ไทเลอร (Tyler) รปแบบการประเมนตาม วตถประสงคเปนรปแบบการประเมนทเกาแกทใชกนอยางกวางขวางทสด ในการประเมนโครงการตางๆ

5.2 ร ป แ บ บ ก � ร ป ร ะ เ ม น แ บ บ ก � ร ต อ บ ส น อ ง (Responsive Model)

รปแบบการประเมนโครงการน พฒนามาจากรปแบบการประเมนของ สครเวน (Scriven) ซงประเมนยดจดมงหมายและผลขางเคยง (Side Effect) เป นหลก สเตค (Stake) ได พฒนารปแบบการประเมนโครงการหลายคนไดรบการสนบสนนตามแนวคดน เชน กบา (Guba) ลนคอลน (Lincoln) การประเมนโครงการตามลกษณะน เนนทกจกรรมมากกวาจดมงหมายของโครงการ

5.3 ร ป แ บ บ ก � ร ป ร ะ เ ม น โ ด ย ผ ช ำ� น � ญ (Conniosseurship Model)

การประเมนโครงการตามรปแบบน มความแตกตางจากร ปการประเมนท งสอง ร ปแบบท กล าวมาแล ว ไอสเนอร (Eisner) ไดเสนอแนวคดของการประเมนตามรปแบบนซ งมสถาบนการศกษาตางๆ นยมนำาไปเปนแนวทางในการปฏบต

5.4 ร ป แ บ บ ก � ร ป ร ะ เ ม น เ พ อ ก � ร ต ด ส น ใ จ (Decision- Making Model)

การประเมนโดยพจารณาอยางรอบดาน ไมวาจะเปนจดมงหมายของโครงการ หรอปญหาขอโตแยงตางๆ ในการประเมน

11

โครงการตนแบบของการประเมนตามรปแบบ การประเมนเพอตดสนใจ (Decision- Making Model) มอย 2 แบบ คอ รปแบบซปป (CIPP Model) ของสตฟเฟลบม (Stufflebeam) และ CSE Model ของอลคน (Alkin) ทงสอง ร ปแบบนม คณสมบตคลายคลงกนมาก

5.5 ก�รประเมนต�มกรอบตรรกของโครงก�ร( Log – frame)

โดยพจารณาถงองคประกอบ 3 สวน ดงน5.5.1 จดมงหมายของโครงการ (Objectives) ซ ง

ประกอบดวย(1) เปาหมายสงสด (Goal) หรอเปาประสงค หมายถง

จดมงหมายของแผนงานหรอผลกระทบของโครงการทเราคาดหว งว า จ ะ เ ก ดข น (Planned impact) ซ ง จ ะส งผล เ ก ดประโยชน ต อสวนรวมหรอประเทศในระด บท สงกวาระด บวตถประสงคของโครงการ

(2) ว ต ถ ป ร ะ ส ง ค (Purpose) ห ร อ Immediate objective คอผลงานหรอผลลพธของแผนงาน หรอ โครงการทเราหวงวาจะเกดขนวตถประสงค จะแตกตางจากเปาประสงคตรงทมขอบเขตของระยะเวลาสนกวา และมขอบเขตความหมายแคบกวา

(3) ผลผลต (Outputs) คอผลทไดรบ (Results) จากการทใชปจจย (Inputs)ในโครงการนนและเปนผลทผดำาเนนงานโครงการประสงค ทจะใหเกดขนจากการใชทรพยากรและการบรหารโครงการอยางมประสทธภาพ

12

(4) กจกรรม (Activities) คอกระบวนการ (Process) หรอการกระทำา(Actions)ทจำาเปนในการเปลยนแปลงสภาพทรพยากรและปจจยการผลตใหบงเกดผลผลต(output) ในขนตน

(5) ปจจย (Inputs) คอทรพยากรในโครงการเพอใหเกดผลผลต

5.5.2 ส ง ท บ อ ก ค ว า ม ก า ว ห น า ต า ม เ ป า ห ม า ย (Objectively verifiable indicators)หมายถง สภาพการณทชใหเหนวาโครงการบรรลเปาหมาย ทงในระดบผลผลต (output) วตถประสงค (purpose) และเปาหมายระดบสง (goal) ซงอาจจะมทงลกษณะทแสดงในเชงปรมาณ (quantitative) และคณภาพ (qualitative)

5.5.3 ขอสนนษฐานเกยวกบความสำาเรจของโครงการ เพอใหสามารถกำาหนดความรบผดชอบของผบรหารโครงการไดอยางชดเจน หากโครงการมความลมเหลวเนองจากปจจยภายนอก หรอสถานการณทนอกเหนอ การควบคมของโครงการแลว ผบรหารไมตองรบผดชอบ

6. แบบจำ�ลองก�รประเมนผลต�ม CIPP Modelแบบจำาลอง(Model) หมายถง วธการสอสารทางความคด

ความเขาใจ ตลอดจนจนตนาการทมตอปรากฎการณหรอเร องราวใด ๆ ใหปรากฏโดยใชการสอในลกษณะตาง ๆ เชน แผนภม แผนผง ระบบสมการ และรปแบบอน เปนตน เพอใหเขาใจไดงาย และสามารถนำาเสนอเร องราวไดอยางมระบบ การประเมนผลโครงการนน มแนวคดและโมเดลหลายอยาง ณ ทน ขอเสนอ

13

แนวคดและโมเดลการประเมนแบบซปป หรอ CIPP Model ของสตฟเฟลบม (Danial . L. Stufflebeam) เพราะเปนโมเดลทไดรบการยอมรบกนทวไปในปจจบน

แนวคด การประเมนของสตฟเฟลบม (Stufflebeam’s CIPP Model) ในป ค.ศ. 1971 สตฟเฟลบม และคณะ ไดเ ข ย น ห น ง ส อ ท า ง ก า ร ป ร ะ เ ม น อ อ ก ม า ห น ง เ ล ม ช อ “ Educational Evaluation and decision Making” หนงสอเลมน ไดเปนทยอมรบกนอยางกวางขวาง เพราะให แนวคดและวธการทางการวดและประเมนผล ไดอยางนาสนใจและทนสมยดวย นอกจากนน สตฟเฟลบมกไดเขยนหนงสอเกยวกบการประเมนและรปแบบของการประเมนอกหลายเลมอยางตอเนอง จงกลาวไดวา ทานผนเปนผมบทบาทสำาคญในการพฒนาทฤษฎการประเมน จนเปนทยอมรบกนทวไปในปจจบน เรยกวา CIPP Modelเปนการประเมนทเปนกระบวนการตอเนอง มจดเนนทสำาคญ คอ ใชควบคกบการบรหารโครงการ เพอหาขอมลประกอบการตดสนใจ อยางตอเนองตลอดเวลา วตถประสงคการประเมน คอ การใหสารสนเทศเพอการตดสนใจ เนนการแบงแยกบทบาทของการทำางานระหวาง ฝายประเมนกบ ฝายบรหารออกจากกนอยางเดนชด กล าวค อฝายประเมนมหน าท ระบ จดหา และน ำาเสนอสารสนเทศใหกบฝายบรหาร สวนฝายบรหารมหนาทเรยกหาขอมล และนำาผลการประเมนทไดไปใชประกอบการตดสนใจ เพอดำาเนนกจกรรมใด ๆ ทเกยวของแลวแตกรณ ทงนเพอปองกนการมอคตในการประเมน และ เขาไดแบงประเดนการประเมนผลออกเปน 4 ประเภท คอ

14

1. ก�รประเมนด �นบรบทหรอสภ�วะแวดล อม (Context Evaluation : C) เปนการประเมนใหไดขอมลสำาคญ เพอชวยในการกำาหนดวตถประสงคของโครงการ ความเปนไปไดของโครงการ เปนการตรวจสอบวาโครงการทจะทำาสนองป ญหาหรอความต องการจ ำา เป นท แท จร งหรอ ไม วตถประสงคของโครงการชดเจน เหมาะสม สอดคลองกบนโยบายขององคการ หรอ นโยบายหนวยเหนอหรอไม เปนโครงการทมความเปนไปได ในแงของโอกาสทจะได รบการสนบสนนจากองคกรตาง ๆ หรอไม เปนตน

การประเมนสภาวะแวดลอมจะชวยในการตดสนเกยวกบเร อง โครงการควรจะทำาในสภาพแวดลอมใด ตองการจะบรรลเปาหมายอะไร หรอตองการบรรลวตถประสงคเฉพาะอะไร เปนตน

2. ก�รประเมนปจจยเบองตนหรอปจจยปอน (Input Evaluation : I ) เปนการประเมนเพอพจารณาถง ความเปนไปไดของโครงการ ความเหมาะสม และความพอเพยงของทรพยากรทจะใชในการด ำาเน นโครงการ เชน งบประมาณ บคลากร วสดอปกรณ เวลา รวมทงเทคโนโลยและแผนการดำาเนนงาน เปนตน

การประเมนผลแบบนจะทำาโดยใช เอกสารหรองานวจยทมผท ำา ไ ว แล ว หร อ ใช ว ธ ก ารว จ ยน ำาร อง เช งทดลอง (Pilot Experimental Project) ตลอดจนอาจใหผ เช ยวชาญ มาทำางานให อยางไรกตาม การประเมนผลนจะตองสำารวจสงทมอยเดมกอนวามอะไรบาง และตดสนใจวาจะใชวธการใด ใชแผนการดำาเนนงานแบบไหน และตองใชทรพยากรจากภายนอก หรอไม

15

3. ก � ร ป ร ะ เ ม น ก ร ะ บ ว น ก � ร (Process Evaluation : P ) เปนการประเมนระหวางการดำาเนนงานโครงการ เพอหาขอบกพรองของการดำาเนนโครงการ ทจะใชเปนขอมลในการพฒนา แกไข ปรบปรง ใหการดำาเนนการชวงตอไปมประสทธภาพมากขน และเปนการตรวจสอบกจกรรม เวลา ทรพยากรทใช ในโครงการ ภาวะผ น ำา การมสวนรวมของประชาชนในโครงการ โดยมการบนทกไวเปนหลกฐานทกขนตอน การประเมนกระบวนการน จะเปนประโยชนอยางมากตอการค น ห า จ ด เ ด น ห ร อ จ ด แ ข ง (Strengths) แ ล ะ จ ด ด อ ย (Weakness) ของนโยบาย/แผนงาน/โครงการ มกจะไม สามารถศกษาไดภายหลงจากสนสดโครงการแลวการประเมนกระบวนการจะมบทบาทสำาคญในเร องการใหขอมลยอนกลบเปนระยะ ๆ เพอการตรวจสอบการดำาเนนของโครงการโดยทวไป การประเมนกระบวนการมจดมงหมาย คอ

3.1 เพอการหาขอบกพรองของโครงการ ในระหวางทมการปฏบตการ หรอการดำาเนนงานตามแผนนน

3.2 เพอหาขอมลตาง ๆ ทจะนำามาใชในการตดสนใจเกยวกบการดำาเนนงาน ของโครงการ

3.3 เพอการเกบขอมลตาง ๆ ทไดจากการดำาเนนงานของโครงการ

4. ก�รประเมนผลผลต (Product Evaluation : P ) เป นการประเมนเพอเปรยบเทยบผลผลตทเก ดข นก บวตถประสงคของโครงการ หรอความตองการ/ เปาหมายท กำาหนดไว รวมทงการพจารณาในประเดนของการยบ เลก ขยาย หรอปรบเปลยนโครงการและการประเมนผล เร องผลกระทบ

16

(Impact) และผลลพธ( Outcomes ) ของนโยบาย / แผนงาน / โครงการ โดยอาศยขอมลจากการประเมนสภาวะแวดลอม ปจจยเบ องตนและกระบวนการรวมดวย จะเหนไดวา การประเมนแบบ CIPP เปนการประเมนทครอบคลมองคประกอบของระบบทงหมด ซงผประเมนจะตองกำาหนดวตถประสงคของการประเมนทครอบคลมทง 4 ดาน กำาหนดประเดนของตวแปรหรอตวชวด กำาหนดแหลงขอมลผใหขอมล กำาหนดเครองมอการประเมน วธการทใชในการเกบรวบรวมขอมล กำาหนดแนวทางการวเคราะหขอมล และเกณฑการประเมนทชดเจน

เมอพจารณาถงชวงเวล�ของการประเมนผลโครงการ เพอจำาแนกประเภทของการประเมนผลโครงการโดยละเอยดแลว เราสามารถจำาแนกไดวาการประเมนผลโครงการม 4 ระยะดงตอไปน

1) การประเมนผลโครงการกอนการดำาเนนงาน (Pre-evaluation) เปนการประเมนวามความจำาเปนและความเปนไปไดในการกำาหนดใหมโครงการหรอแผนงานนน ๆ หรอไม บางครง เรยกการประเมนผล ประเภทนวา การศกษาความเปนไปได (Feasibility Study) หรอการประเมนความตองการทจำาเปน (Need Assessment)

2) การประเมนผลโครงการขณะดำาเนนงาน (On-going Evaluation) เปนการประเมนผลโครงการเพอตดตามความก าวหน าของการด ำา เน นงาน (Monitoring) และการ ใช ทรพยากรตาง ๆ

3) การประเมนผลโครงการเมอสนสดการดำาเนนงาน (Post-evaluation) เปนการประเมนวา ผลของการดำาเนนงานนน เปนไปตามวตถประสงคของโครงการทวางไวหรอไม

17

4) การประ เมน ผลกระทบจาการด ำา เน น โครงการ (Impact Evaluation) เปนการประเมนผลโครงการ ภายหลงจากการสนสดการดำาเนน โครงการหรอแผนงาน โดยมวตถประสงค เพอตรวจสอบผลการดำาเนนงานทเกดขน ซงอาจจะไดรบอทธพลจากการมโครงการหรอปจจยอน ๆ

นอกจากน สตฟเฟลบม ไดนำาเสนอประเภทของการตดสนใจ ทสอดคลองกบประเดนทประเมนผล ดงน

1. ก า ร ต ด ส น ใ จ เ พ อ ก า ร ว า ง แ ผ น (Planning Decisions) เปนการตดสนใจทใชขอมลจากการประเมนสภาพแวดลอมทไดนำาไปใชในการกำาหนดจดประสงคของโครงการ ใหสอดคลองกบแผนการดำาเนนงาน

2. การตดสนใจเพ อก ำาหนดโครงสรางของโครงการ (Structuring Decisions) เปนการตดสนใจทใชขอมลจากปจจยนำาเขาทไดนำาไปใชในการกำาหนดโครงสรางของแผนงาน และขนตอนของการดำาเนนการของโครงการ

3. ก า ร ต ด ส น ใ จ เ พ อ น ำา โ ค ร ง ก า ร ไ ป ป ฏ บ ต (Implementation Decisions) เปนการตดสนใจทใชขอมลจากการประเมนกระบวนการ เพอพจารณาควบคมการดำาเนนการใหเปนไปตามแผน และปรบปรงแกไขการดำาเนนการใหมประสทธภาพมากทสด

4. การต ดสน ใจ เพ อทบทวนโครงการ (Recycling Decisions) เชน การตดสนใจเพอใชขอมลจากการประเมนผลผลต (Output ) ทเกดขน เพอพจารณาการยต / ลมเลก หรอขยายโครงการทจะนำาไปใชในโอกาสตอไป

18

ขอมลเกยวกบประเดนการประเมนแบบ CIPP Model ทง 4 ประการ และประเภทของการตดสนใจดงกลาวขางตน พอจะสรป ความสมพนธระหวางประเภทของการประเมนกบการตดสนใจ ดงแผนภม 1

ประเภทก�รประเมน ประเภทก�รตดสนใจ

การประเมนสภาวะแวดลอม(Context Evaluation)

การตดสนใจเพอการวางแผน

(Planning Decisions)การประเมนปจจยเบอง

ตน/ตวปอน(Input Evaluation)

การตดสนใจเพอกำาหนดโครงสราง

(Structuring Decisions)

การประเมนกระบวนการ(Process Evaluation)

การตดสนใจเพอนำาโครงการไปปฏบต

(Implementating Decisions)

การประเมนผลผลต(Product Evaluation)

การตดสนใจเพอทบทวนโครงการ

(Recycling Decisions)

แผนภมท1 : ความสมพนธการตดสนใจ และประเภทการประเมนแบบ CIPP Model

19

Stufflebeam ไดเสนอแนวคดในการสรางแบบแผนการประเมนผล ซ งสอดคล องก บ CIPP Model ซ งอาจน ำาไปประยกตใชกบการประเมนผลในรปแบบอน ๆ ได แบบแผนการประเมนผล มดงน

1. การบรรยายจดมงหมาย และการกำาหนดนโยบายในการปฏบตงาน ซงประกอบดวย

1.1 ขอบเขตความรบผดชอบวามขอบเขตระดบทองถน ระดบจงหวด หรอระดบประเทศ

1.2 เวลาและแนวทางเลอก1.3 ตวแปรในการวดและมาตรฐานทใชในการตดสน

ใจ1.4 นโยบายในการปฏบตงานของผประเมนผล

2. การเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย แหลงขอมลทจะเกบรวบรวมขอมล วธการ เคร องมอ วธการสมกลมตวอยาง สภาพการณในการเกบขอมล

3. การวเคราะหขอมล4. การรายงานผลหรอสรปผลการวเคราะหขอมล5. การบรหารการประเมนผล เพอเตรยมแผนการดำาเนน

งานทงหมด ซ งประกอบดวย ขนตอนคอ กำาหนดโครงราง กำาหนดบคลากรและทรพยากร กำาหนดวธการปฏบต ประเมนผล ประสทธภาพของเครองมอ กำาหนดวธการทจะพฒนาแบบแผนการประเมน และการจดหา งบประมาณทใชในการดำาเนนงาน การประเมนผลตลอดโครงการ7. เกณฑและตวชวดคว�มสำ�เรจ

20

การประเมนผลโครงการน นต องมเกณฑและต วช ว ด (Indicator) ระดบความสำาเรจของโครงการใหทราบ โดยทวไปแลวเกณฑ ทใชในการประเมนผลโครงการ (วรเดช จนทรศร และไพโรจน ภทรนรากล. 2541 : 44 ) มดงน

7.1 เกณฑประสทธภาพ (Efficiency) มต วช ว ด เชน สดสวนของผลผลตตอคาใชจาย ผลตภาพตอหนวยเวลา ผลตภาพตอกำาลงคน ระยะเวลาในการใหบรการตอผบรการ

7.2 เกณฑประสทธผล (Effectiveness) มตวชวดเชน ระดบการบรรลเปาหมาย ระดบการบรรลตามเกณฑมาตรฐาน ระดบการมสวนรวม ระดบความเสยงของโครงการ

7.3 เกณฑความพอเพยง (Adequacy) ตวชวด เชน ระดบความพอเพยงของทรพยากร การขาดแคลนปจจยการผลต และปจจยอน เปนตน

7.4 เกณฑความพงพอใจ (Satisfaction) ตวชวด เชน ระดบความพงพอใจของโครงการ และผมสวนไดสวนเสยของโครงการ เปนตน

7.5 เกณฑความเปนธรรม (Equity) ตวชวดคอ การใหโอกาสกบผดอยโอกาส ความเปนธรรมระหวางเพศ ระหวางกลมอาชพ ฯลฯ

7.6 เกณฑความกาวหน า (Progress) ตวช วด เชน ผลผลตเปรยบเทยบกบเปาหมายรวมกจกรรมทท ำาแลวเสรจ ทรพยากร และเวลาทใชไป มความเหมาะสมเพยงใด เปนตน

7.7 เกณฑความยงยน ( Sustainability ) ตวช วด เชน ความอยรอดของโครงการดานเศรษฐกจสมรรถนะดานสถาบน ความเปนไปไดในดานการขยายผลของโครงการ

21

7.8 เกณฑความเสยหายของโครงการ ( Externalities ) ตวช วด เชน ผลกระทบดานส งแวดลอม ผลกระทบดานเศรษฐกจ ผลกระทบดานสงคมและวฒนธรรม เปนตน

สำาหรบตวชวด (Indicators) ความสำาเรจของโครงการนน หมายถง ตวชวดทแสดงหรอระบประเดนทตองการจะวดหรอประเมน หรอตวแปรทางเศรษฐกจและสงคม ทตองทำาการศกษา โดยจะมการระบลกษณะทคอนขางเปนรปธรรม ทงสวนทมลกษณะเชงปรมาณ และลกษณะเชงคณภาพ8. หลกก�รสร�งตวชวดทด

การสรางตวชวดทด จำาเปนจะตองมหลกการ ทใชเปนเปาหมายในการดำาเนนการดงน

1. เลอกใช / สรางตวชวดทเปนตวแทนทสำาคญเทานน2. คำาอธบาย หรอการกำาหนดตวชวดควรเปนวลทมความ

ชดเจน3. ตวช ว ดอาจจะก ำาหนดได ท ง เชงปรมาณ และเชง

คณภาพกได4. ควรนำาจดประสงคของโครงการ หรอประเดนการ

ประเมนมากำาหนดตวชวด5. การเกบรวบรวมขอมลเกยวกบตวชวดควรรวบรวม

ขอมล ทงจากแหลงปฐมภมและทตยภม ขอยกตวอยางการจำาแนกประเภทของตวชวดตามลกษณะ

ของสงทไดรบการประเมนตามแบบจำาลองการประเมนผลตาม CIPPOI Model คอ

8.1 ตวช วดดานบรบท ( Context ) : ตวช วดสามารพจารณาไดจากสงตาง ๆ ดงน

22

1. สภาวะแวดลอมของ กอนมโครงการ (ปญหาวกฤต)

2. ความจ ำาเปน หรอความตองการขณะนน และอนาคต

3. ความเขาใจรวมกนของทกฝายทเกยวของกบโครงการ

8.2 ตวชวดดานปจจยนำาเขา( Input ): ตวชวดสามารถพจารณาไดจากสงตาง ๆ ดงน

1. ความชดเจนของวตถประสงคของโครงการ2. ความพรอมของทรพยากร เชน งบประมาณ คน

วสดอปกรณ เวลาและ กฎระเบยบ เปนตน3. ความเหมาะสมของขนตอนระหวางปญหา สาเหต

ของปญหา และกจกรรม8.3 ตวช วดด านกระบวนการ ( Process ) : ตวช วด

สามารถพจารณาไดจากสงตาง ๆ ดงน1. การตรวจสอบกจกรรม เวลา และทรพยากรของ

โครงการ2. ความยอมรบของประชาชนและหน วยงานท

เกยวของกบโครงการในพนท3. การมสวนรวมของประชาชน และหนวยงานท

เกยวของกบโครงการ4. ภาวะผนำาในโครงการ

8.4 ตวชวดดานผลผลต ( Product ) : ตวชวดสามารถพจารณาไดจากสงตาง ๆ ดงน

1. อตราการมงานทำาของประชาชนทยากจน

23

2. รายไดของประชาชนทเขารวมโครงการ3. ความพงพอใจของประชาชนทเขารวมโครงการ

8.5 ตวชวดดานผลลพธ(Outcomes ):ตวชวดสามารถพจารณาไดจากสงตางๆ ดงน

1. คณภาพชวตของตนเอง และครอบครวตามเกณฑมาตรฐาน

2. การไมอพยพยายถน3. การมสวนรวมในการพฒนาชมชน

8.6 ตวชวดดานผลกระทบ(Impact ):ตวชวดสามารถพจารณาไดจากสงตาง ๆ ดงน

1. ผลกระทบทางบวก / เปนผลทคาดหวงจากการมโครงการ

2. ผลกระทบทางลบ / เปนผลทไมคาดหวงจากโครงการ

เกณฑ และตวชวดดงกลาวน สามารถใชเปนเคร องมอในการประเมนผลโครงการไดด ซงจะครอบคลม มตดานเศรษฐกจ สงคม ดานบรหารจดการ ดานทรพยากร และดานสงแวดลอม เปนตน นอกจากนนยงสามารถวดถงความสำาเรจ และความลมเหลวของโครงการพฒนาตางๆ ของรฐได ซงในทางปฏบตนกประเมนผล จะตองนำาเกณฑ และตวชวดดงกลาวมาปรบใชใหเหมาะสมกบลกษณะ และบรบทของโครงการดวย

9. เครองชวดก�รประเมนผลการประเมนผลเปนการเปรยบเทยบระหวางผลการปฏบต

ง า น จ ร ง (Actual results) ก บ ผ ล ท ค า ด ว า จ ะ ไ ด ร บ

24

(Expected results) โดยชใหเหนวาปฏบตงานจรงเกดขนตรงกบเปาหมายทกำาหนดไวหรอไม โดยทวไปตวชวดจะตองมองคประกอบสำาคญ ๓ ประการ คอ

1. ตวชวด อาจจะมทงตวชวดเชงปรมาณหรอคณภาพ แตอยางไรกตามจะตองสามารถใหคาหรอบงบอกลกษณะทชดเจนของสงทจะทำาการวดวามปรมาณหรอคณลกษณะอยางไร

2. การกำาหนดเกณฑมาตรฐาน ในการประเมนเปรยบเทยบการเปลยนแปลงเคลอนไหวในตวชวดนนๆ ถงแมตวชวดจะมความชดเจนในการกำาหนดคาแตยงไมสามารถนำาไปวเคราะหหาขอสรปในการประเมนได จนกวา จะไดมการเปรยบเทยบ กบเกณฑมาตรฐานหรอเปาหมายการดำาเนนงานทกำาหนดไว

3. เงอนไขดานเวลาและสถานท ในการประเมนคาของตวชวด นอกจากขนอยกบเกณฑมาตรฐานเพอการเปรยบเทยบแลว ยงขนอยกบเงอนไขทงในดานเวลาและสถานท กลาวคอ ตวชวดจะบงบอกสถานภาพของสงทจะวดเฉพาะในชวงเวลาใดเวลาหนง หรอในขอบเขต บรเวณสถานทหรอพนท ทได ระบไวในการประเมนหรอตรวจสอบเทานน

10. ตวชวดผลง�น หมายถง1. วตถ สงของ คณลกษณะทสามารถสงเกตเหน วดได

ในเชงปรมาณ2. ผลงานหรอส งท เก ดข นจากการน ำาเอาทรพยากร

(Input) มาใชในการดำาเนนกจกรรม (Process) KPI (Key Performance Indicator) ห ร อ OVI (Objectively Verifiable Indicator) หมายถง สงทแสดงภาพใหเขาใจถง

25

ความสำาเรจซงสามารถตรวจสอบได สงเกตไดหรอสอบวดได ณ ชวงเวลาใดเวลาหนง โดยอาจเปนลกษณะเฉพาะ หรอภาพรวมกไดในเชงปรมาณ และ/หรอ คณภาพทจะสามารถอธบายถงความสำาเรจไดครบถวนบรบรณ หรอ อยางนอยจะตองอธบายไดไมนอยกวารอยละ 70 ในรปของขอความ อตราสวน สดสวน รอยละ หรอความสมพนธระหวางขอมลในลกษณะตาง ๆ นอกจากนยงจะตองมลกษณะเปนหลกฐานทมรองรอยแสดงวามการดำาเนนงานจรง และมใช ความคดเหน หรอคำาบอกกลาว

ตวชวดทางสงคม (Social Indicators) หมายถง สงทแสดงออกเปนตวเลขทใชวดแงมม ตาง ๆ ท เกยวของกบแนวคดทางสงคม ซงเปนเชงนามธรรมใหเปนตวแปรเชงรปธรรมทสามารถจดไดภายใตระบบสารสนเทศ อนหนงอนเดยวกน เพอประกอบการตดสนใจของผบรหาร

11. ค�ของตวชวดโดยทวไปคาของตวชวดจะแสดงออกในรปของตวเลข1. จ ำานวน (Number) คอ ต วเลขทแสดงถงจ ำานวน

สงของหนง เชน จำานวนศนยพฒนาเทคโนโลยประจ ำาตำาบล จำานวนสวนสาธารณะในกรงเทพ และอนๆ เปนตน

2. รอยละ (Percentage) คอ จำานวนของเลขกลมหนง ซงนำามาเปรยบเทยบกบเลขอกกลมหนงโดยปรบใหเลขกลมหลงมคาเทากบ 100 เชน รายไดจากภาษเปนรอยละ 35 ของรายจายประจำา เปนตน

3. อตราสวน (Ratio) คอ ขอมลทแสดงความสมพนธเปรยบเทยบระหวางจำานวนของเลขกลมหนงกบจำานวนของเลข

26

อกกลมหนงซงอยในเหตการณเดยวกนหรอเกยวของกน เชน อตราสวนของครตอนกเรยน เทากบ 1:25 เปนตน

4. สดส วน (Proportion) ค อ ข อม ลท แสดงความสมพนธระหวางจำานวนของเลขกลมหนงกบจำานวนของเลขอกกลมหนง โดยทจำานวนเลขในกลมแรกนน เปนสวนหนงหรอรวมอยในจำานวนของเลขกลมหนงดวย เชน เจาหนาทการเกษตรทมความรดานเทคโนโลยการเกษตร เทากบ 3 ใน 5 ของเจาหนาททงหมด เปนตน

5. อตรา (Rate) คอ อตราสวนระหวางเลขจำานวนหนงกบเลขอกจำานวนหนงภายในระยะเวลาหนง เชน จำานวนผเขารบการบำาบดการตดยาเสพตดทก 500 คน จะมผเขารบการบำาบดซำา 10 คน เปนตน

6. คาเฉลย (Average Mean) คอ ตวเลขหนงซงเฉลยจากกลมตวเลขจำานวนหนงทเปนประเภทเดยวกน (รวมคาของจำานวนตวเลขกลมตวอยางหนงแลวหารดวยจำานวนตวอยางนนทงหมด)

27

แบบจำ�ลองก�รประเมนผลต�ม CIPP Model

สงทจะประเมน/ประเดน ตวชวดคว�มสำ�เรจ

เกณฑก�รวด/

ประเมน

วธประเมน แหลงขอมล/กลม

ตวอย�ง/ เครองมอ/วธเกบรวบรวม

ขอมล/ แนวท�งวเคร�ะหขอมล)

ผลก�ร

ประเมน

1) บรบทของโครงก�ร (Context Evaluation) ( ประเมนความพรอมของปจจย ทจะดำาเนนกจกรรมตามแผนทงในดานหนวยงาน ผใหบรการ ผรบบรการ องคกร ชมชน เชน ความรความเขาใจในโครงการของผดำาเนนการ ความพรอม ของประชาชน)

( ประเมนความสมพนธระหวางปจจยนำาเขา วธการดำาเนนและ ผลผลต)

2) ปจจยก�รผลตเบองตน/นำ�เข�(Input Evaluation)

28

(ประเมนความพรอมของทรพยากรในการดำาเนนงานตามแผน เชน คน เงน วสดอปกรณ วธการจดการ ฯ)

3) กระบวนก�รดำ�เนนง�นต�มแผน (Process Evaluation)

(ประเมนการดำาเนนกจกรรมตามแผนหรอผงควบคมกำากบกจกรรม เพอปรบกจกรรมใหบรรลวตถประสงคและเปนไปตามกำาหนดเวลา)

(ประเมนความกาวหนาของโครงการในชวงเวลาตาง ๆ และ ดำาเนนงานทครอบคลม กลมเปาหมาย)

4) ผลผลต(Output) /

ผลลพธ (Outcome)

(ผลผลต:ประเมนผลทเกดขนจากการดำาเนนโครงการ เชน จำานวยประชาชนทเขารวมโครงการฯลฯ)

29

(ผลลพธ:ประเมนปจจยนำา ปจจยเออ ปจจยเสรม พฤตกรรมตางๆ)

30