1

Cion Digiteach Gaeilge: Táirgí Reatha agus Riachtanais

don Todhchaí.

Foras na Gaeilge

RÉAMHRÁ 2

AidhmAim

• Díriú ar acmhainní digiteacha atá ann faoi láthair agus riachtanais don todhchaí a chabhraíonn le:– Múineadh na Gaeilge mar ábhar– Múineadh an Churaclaim trí mheán na Gaeilge

RÉAMHRÁ 3

Céard atá á lorg ag múinteoirí?What are teachers looking for?

• Acmhainní:– atá in-úsáidte ag daltaí & oiriúnach don seomra

ranga– atá ag teacht go díreach leis an gCuraclam– a úsáideann cluichí mar áis chun an teanga a

mhúineadh– a sholáthraíonn ábhair tánaisteacha

AN GHAEILGE Á MHÚINEADH MAR ÁBHAR

4

An Ghaeilge á mhúineadh mar ábharTeaching Irish as a subject

AN GHAEILGE Á MHÚINEADH MAR ÁBHAR

5

Bogearraí le hábhair saibhirContent-Rich Software

1 Pacáistí a mhúineann Gaeilge mar dara theanga

– “Díríonn a bhformhór ar an ghnáth-fhoghlaimeoir”.. agus “níl siad iomlán oiriúnach don seomra ranga”

2 Pacáistí trí Ghaeilge – An-tóir orthu i roinnt scoileanna

AN GHAEILGE Á MHÚINEADH MAR ÁBHAR

6

MoltaíRecommendations

• Déan foghlaim na Gaeilge níos taitneamhaí do pháistí

• Forbairt ar dhá bhealach:1 Scoileanna a ghríosadh chun a n-acmhainní féin a

sholáthar (ag comhoibriú le heagrais poiblí)2 Acmhainní nua a sholáthar mar thacaíocht

do mhúineadh ábhair lárnacha

AN GHAEILGE Á MHÚINEADH MAR ÁBHAR

7

Bogearraí atá saor ó ábhairContent-Free Software

• Gaeilge a mhúineadh ar bhonn comhtháithe• Leibhéal áirithe scile agus taithí ag teastáil • Molta go hard ag scoileanna a bhaineann úsáid as• Gríosaítear páistí chun a gcion Gaeilge féin a chruthú• Deiseanna foilsiú ar an Idirlíon• In úsáid mar nach bhfuil dóthain bogearraí saibhir ó

thaobh ábhair ann.

AN GHAEILGE Á MHÚINEADH MAR ÁBHAR

8

MoltaíRecommendations

• Acmhainní comhoiriúnacha a chruthú• Mar shampla: Graificí, comhaid fuaime,

comhaid físe, srl.• Iad seo a dháileadh le pacáistí bogábhair

agus/nó ar an Idirlín

AN GHAEILGE Á MHÚINEADH MAR ÁBHAR

9

Acmhainní ar an IdirlínInternet Resources

• Suímh oiriúnacha• Meán cumarsáide • Beagán ann do mhúineadh na Gaeilge:

– Acmhainní ó mhúinteoirí (ScoilNet, INTO, srl.)– Eagrais poiblí & na meáin

• Suímh dá gcuid féin ag líon beag scoileanna• “Príoracht go gcruthaíonn scoileanna a

suímh féin dírithe ar na daltaí”

AN GHAEILGE Á MHÚINEADH MAR ÁBHAR

10

ScoilNet

• Seoladán a éascaíonn teacht ar acmhainní digiteacha oideachasúla ar an Idirlíon

• Roinnt acmhainní Gaeilge ar ard chaighdeán • Deis ann cur go mór leis seo• Conas?

– Gá le gríosú éigin?– Soláthróirí tráchtálacha páirteach i Scoilnet?– Freagracht i leith cion Gaeilge?– Conas suímh gaolmhara eile a fhógairt?

AN GHAEILGE Á MHÚINEADH MAR ÁBHAR

11

Tionscadail agus tosaíochtaíProjects and initiatives

• Fabula• Little Hero• Muintearas• Sult• Foinse

AN GHAEILGE Á MHÚINEADH MAR ÁBHAR

12

MoltaíRecommendations

• Ábhar dátheangach agus dírithe ar pháistí de dhíth ar shuíomhanna Éireannacha

• Breis ábhar Gaelach ag teastáil ar ScoilNet:– Ranníocóirí a mhealladh– Suíomh ar CD-ROM chomh maith– Maoiniú cosúil le foilseacháin Gaeilge eile – Ábhar atá de dhíth: ábhar léitheoireachta, cleachtaí &

cluichí, íomhánna & fuaimeanna le híoschóipeáil,

treoir do mhúinteoirí.

MÚINEADH AN CHURACLAIM TRÍ GHAEILGE

13

Múineadh an Churaclaim trí GhaeilgeTeaching the Curriculum through Irish

MÚINEADH AN CHURACLAIM TRÍ GHAEILGE

14

Bogearraí le hábhair saibhirContent-Rich Software

• Beagán pacáistí trí Ghaeilge:– Bunscoileanna: Bun Ghaeilge, béaloideas, srl.– Meánscoileanna: Dada

• Gaelscoileanna ag úsáid pacáistí i mBéarla– Bunscoileanna: Mata, scéalta idirghníomhacha,

srl.– Meánscoileanna: Atlasanna, ciclipéid, pacáistí

GCSE

• Pacáistí á gcur in oiriúint don mhargadh áitiúil faoi láthair

MÚINEADH AN CHURACLAIM TRÍ GHAEILGE

15

MoltaíRecommendations

Bunscoileanna• Suirbhé: Béim ar Mhata, Ceol agus Tír Eolas

– Oiriúniú i gcás an Mhata– Moltaí faoi bhogearraí tras-ábhar: Eachtra 32

contaetha agus Dúlra na hÉireann

Iarbhunscoileanna• Ábhar dírithe ar an gCuraclam• Easpa ábhar Bhéarla Deis forbairt

dátheangach

MÚINEADH AN CHURACLAIM TRÍ GHAEILGE

16

Bogearraí atá saor ó ábhairContent-Free Software

• Úsáidte go forleathan mar thaca

• Samplaí: – CD-ROM don Árdteastas Gairmiúil

– Tionscadal Little Hero• Daltaí ag foilsiú ar an Idirlín:

– Bunscoileanna: Le cabhair

– Iarbhunscoileanna: Go háirithe san idirbhliain

MÚINEADH AN CHURACLAIM TRÍ GHAEILGE

17

Acmhainní ar an IdirlínInternet Resources

• Beagán ann:– Acmhainní ó mhúinteoirí (ScoilNet, INTO, srl.)

• Go mbainfeadh múinteoirí úsáid as áiseanna ar suímh na meáin (RnaG, Foinse, BBC Uladh, TG4, srl.)

UIRLISÍ TEANGA 18

Uirlisí TeangaLanguage Tools

UIRLISÍ TEANGA 19

LitreoiríSpellcheckers

• Roinnt cinn ann: mí-oiriúnach don ghnáthdhuine

• Ceann inúsáidte, comhoiriúnach le Word 2000 á fhorbairt i gColáiste na Tríonóide le hITÉ

• Ag súil go seolfar é in Earrach 2001• Moltaí:

– Tacaíocht Stáit a thabhairt do tionscadail mar seo (costais, dáileacháin, srl.)

– Lucht spéise a choinneáil ar an eolas faoi fhorbairtí

UIRLISÍ TEANGA 20

FoclóiríDictionaries

• Gléacht: leagan inchuardaithe de Ó Dónaill• Foclóirí eile ar an Idirlíon

• Moltaí:– Gá le foclóir leictreonach, cuimsitheach, nua-

aimsire– Leagan fada de Ó Dónaill ina phointe tosaithe

21

GraiméirGrammars

• Suímh Idirlíon faoin ngramadach lag

• Seicire graiméar Gaeilge inmholta – An-deacair a bhaint amach– Coláiste na Tríonóide & ITÉ ag roinnt an

tasc ina chodáin – Ag súil go mbeidh sé ar fáil roimh

dheireadh 2002

BOGEARRAÍ ILGHNÉITHEACHA 22

Bogearraí IlgnéitheachaGeneral Software

• Roinnt le oiriúnt áitiúil don Ghaeilge

• Samplaí – Claris Works, MacWrite Pro agus Eudora Light

don Mac (Everson Gunn)– An brabhsálaí Idirlín Opera don ríomhaire

pearsanta (Fiontar)

• Tábhachtach go gcloífaí tionscadail nua

le téarmaíocht le faomhadh

ACMHAINNÍ EILE 23

Acmhainní eileOther Resources

• Neart ábhar luachmhar gur fiú a chur i bhfoirm digiteach:– Ag na meáin (fuaim agus radharcach)– Ag institiúidí léann (leabhair, lámhscríbhinní)

24

ConclúidíConclusions

• Ní neart go cur le chéile• Soláthar nua pleanáilte céimnithe, comhtháite