CHÖÔNG INHÖÕNG VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN CÔ BAÛN VEÀ QUAÛN

LYÙ NHAØ NÖÔÙCA. KHAÙI QUAÙT CHUNG VEÀ QUAÛN LYÙ NHAØ NÖÔÙCI. Quaûn lyù nhaø nöôùc laø moät daïng cuûa quaûn lyù xaõ hoäi1. Quaûn lyù vaø caùc yeáu toá cuûa quaûn lyùa. Quaûn lyù laø gì?

Quaûn lyù laø söï taùc ñoäng coù yù thöùc ñeå chæ huy, ñieàu khieån, höôùng daãn caùc quaù trình xaõ hoäi vaø haønh vi hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi ñeå ñaït tôùi muïc ñích ñaõ ñeà ra, ñuùng yù chí cuûa ngöôøi quaûn lyù vaø phuø hôïp vôùi quy luaät khaùch quan

Khoâng theå ñoàng nhaát quaûn lyù vôùi cai trò, töùc taùc ñoäng một chieàu taäp trung töø quyeàn löïc Nhaø nöôùc. Quaûn lyù vaø cai trò khoâng phaûi laø moät. Khoa hoïc quaûn lyù phöông Taây phaân bieät khaùi nieäm cai trò vôùi khaùi nieäm quaûn lyù. Quaûn lyù coù theå taùc ñoäng töø caû toå chöùc quaàn chuùng, toå chöùc phi Chính phuû, vaø taùc ñoäng caû töø döôùi leân mang tính hôïp taùc, ñieàu hoøa hoaït ñoäng vaø lôïi ích, töùc taùc ñoäng mang tính daân chuû, quaàn chuùng cuõng laø chuû theå quaûn lyù chöù khoâng chæ laø khaùch theå.

Quaûn lyù khaùc vôùi sôû höõu, vì quaûn lyù khoâng ôû traïng thaùi tónh maø luoân ôû daïng ñoäng, vì quaûn lyù ñoøi hoûi phaûi coù naêng löïc, trình ñoä vaø nhaát laø quaûn lyù luoân ñi keøm theo yeáu toá taâm lyù laøm aên sinh lôïi hoaëc phaùt trieån.

Coâng cuï quaûn lyù laø heä thoáng theå cheá. Nhaø nöôùc quaûn lyù thoâng qua caùc luaät leä, theå cheá phaùp quyeàn nhöng ñeå cho caùc vaên baûn phaùp lyù ñöôïc thöïc hieän ñaày ñuû vaø coù hieäu quaû cao, ngoaøi bieän phaùp haønh chính, kinh teá, caùn boä laõnh ñaïo vaø coâng chöùc nhaø nöôùc caàn phaûi coi troïng caùc taùc ñoäng taâm lyù nhö laø caùch haønh xöû ñoái vôùi caùc chuû theå coù yù thöùc vaø noäi löïc nhö laø moät phöông tieän ñeå thuùc ñaåy ngöôøi daân laøm troøn traùch nhieäm vaø nghóa vuï ôû möùc ñoä cao. b. Caùc yeáu toá cuûa quaûn lyù

Quaûn lyù xaõ hoäi chöùa ñöïng nhieàu noäi dung phong phuù vaø ña daïng, nhöng nhìn chung coù caùc yeáu toá cô baûn sau:- Yeáu toá xaõ hoäi- Yeáu toá chính trò- Yeáu toá toå chöùc

1

- Yeáu toá quyeàn uy- Yeáu toá thoâng tin

Trong 5 yeáu toá treân, 2 yeáu toá ñaàu laø yeáu toá xuaát phaùt, yeáu toá muïc ñích chính trò cuûa quaûn lyù; 3 yeáu toá sau laø caùc yeáu toá bieän phaùp, kyõ thuaät vaø ngheä thuaät cuûa quaûn lyù.2. Quaûn lyù haønh chính Nhaø nöôùca. Haønh chính: Laø quyeàn toå chöùc, ñieàu haønh caùc hoaït ñoäng kinh teá-xaõ hoäi, ñöa phaùp luaät vaøo ñôøi soáng nhaèm giöõ gìn an ninh traät töï xaõ hoäi, phuïc vuï lôïi ích coâng daân, söû duïng coù hieäu quaû nguoàn taøi chính ñeå phaùt trieån ñaát nöôùc moät caùch coù hieäu quaû.b. Quaûn lyù haønh chính nhaø nöôùc: laø hoaït ñoäng thöïc thi quyeàn haønh phaùp, laø söï taùc ñoäng coù toå chöùc vaø ñieàu chænh baèng quyeàn löïc nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc quaù trình xaõ hoäi vaø haønh vi cuûa coâng daân do caùc cô quan trong heä thoáng haønh chính töø TW ñeán cô sôû tieán haønh nhaèm thöïc hieän chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa nhaø nöôùc, phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi, duy trì traät töï an ninh, thoûa maõn nhu caàu haøng ngaøy cuûa nhaân daân.c. Muïc ñích cuûa hoaït ñoäng quaûn lyù haønh chính Nhaø nöôùc

Muïc ñích chung cuûa hoaït ñoäng quaûn lyù Nhaø nöôùc cuûa taát caû caùc cô quan nhaø nöôùc laø thoáng nhaát nhöng moãi cô quan nhaø nöôùc coù muïc ñích hoaït ñoäng rieâng ñöôïc quy ñònh trong phaùp luaät vaø so vôùi muïc ñích chung thì caùc muïc ñích rieâng laø nhöõng boä phaän hôïp thaønh ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích chung.d. Chöùc naêng cuûa quaûn lyù haønh chính nhaø nöôùc

Laø theå thoáng nhaát nhöõng höôùng hoaït ñoäng cô baûn taát yeáu cuûa caùc cô quan haønh chính nhaø nöôùc naûy sinh töø söï phaân coâng, chuyeân moân hoùa trong hoaït ñoäng quaûn lyù nhaèm thöïc hieän coù hieäu quaû muïc tieâu ñeà ra. Quaûn lyù haønh chính nhaø nöôùc coù caùc chöùc naêng sau ñaây:1/ Chöùc naêng hoaïch ñònh: - Tieán haønh döï baùo; döï ñoaùn; moâ hình hoùa- Xaùc ñònh heä thoáng muïc tieâu; xaùc ñònh toác ñoä phaùt trieån- Xaây döïng chieán löôïc; quy hoaïch phaùt trieån; laäp caùc chöông trình, döï aùn cho töøng ngaønh, töøng vuøng, töøng lónh vöïc, keá hoaïch 5 naêm vaø haøng naêm

2

- Ñeà ra nhöõng chính saùch, giaûi phaùp ñeå thöïc hieän2/ Chöùc naêng toå chöùc haønh chính- Xaây döïng boä maùy- Chæ ñaïo söï vaän haønh cuûa boä maùy- Lieân keát coâng vieäc, lieân keát toå chöùc vaø con ngöôøi- Ñoái noäi, ñoái ngoaïi3/ Chöùc naêng toå chöùc nhaân söï, phaùt trieån nguoàn nhaân löïc- Xaây döïng ñoäi nguõ caùn boä, coâng chöùc haønh chính ñaùp öùng yeâu caàu quaûn lyù. - Toå chöùc moät heä thoáng quaûn lyù nhaân söï haønh chính ñeå quaûn lyù4/ Chöùc naêng quyeát ñònh vaø toå chöùc thöïc hieän quyeát ñònh- Taäp hôïp ñuû thoâng tin; xöû lyù thoâng tin- Ñeà ra caùc phöông aùn; thaåm ñònh löïa choïn phöông aùn- Thoâng qua quyeát ñònh- Ban haønh quyeát ñònh quaûn lyù; höôùng daãn vaø toå chöùc thöïc hieän quyeát ñònh5/ Chöùc naêng phoái hôïp thöïc hieän thaåm quyeàn- Xaây döïng cô cheá phoái hôïp hieäu quaû- Phoái hôïp doïc ñeå ñaûm baûo söï hoaït ñoäng ñoàng boä- Phoái hôïp ngang giöõa caùc boä phaän. Trong nhieàu tröôøng hôïp caùc cô quan haønh chính phoái hôïp ñeå ra caùc quyeát ñònh haønh chính nhaèm thöïc hieän thaåm quyeàn 6/ Chöùc naêng taøi chính- Xaây döïng ngaân saùch, khai thaùc nguoàn thu- Söû duïng tieát kieäm, hieäu quaû ngaân saùch- Quaûn lyù chaët cheõ trang thieát bò7/ Chöùc naêng kieåm tra ñaùnh giaù - Phaùt hieän nhöõng sai soùt, vöôùng maéc ñeå coù giaûi phaùp giaûi quyeát- Khen thöôûng vaø xöû lyù kòp thôøi- Baùo caùo sô keát, toång keát.II.Neàn haønh chính nhaø nöôùc1. Quan nieäm veà neàn haønh chính nhaø nöôùc

Xuaát phaùt töø heä thoáng theå cheá laø khuoân khoå phaùp lyù ñeå thöïc hieän quyeàn haønh phaùp trong vieäc quaûn lyù xaõ hoäi, ñöa ñöôøng loái chính saùch vaøo cuoäc soáng. Toå chöùc vaø hoaït ñoäng quaûn lyù nhaø nöôùc ñöôïc thöïc hieän bôûi boä maùy haønh chính. Moïi hoaït ñoäng cuûa boä maùy haønh chính ñöôïc thöïc hieän thoâng qua ñoäi nguõ caùn boä

3

coâng chöùc haønh chính. Nhö vaäy neàn haønh chính bao goàm caùc yeáu toá sau:- Heä thoáng phaùp luaät- Cô caáu toå chöùc vaø vaän haønh cuûa boä maùy haønh chính caùc caáp- Ñoäi nguõ caùn boä, coâng chöùc haønh chính2. Nhöõng ñaëc tính chuû yeáu cuûa neàn haønh chính

nhaø nöôùc ta- Tính leä thuoäc vaøo heä thoáng chính trò: neàn haønh chính nhaø nöôùc laø trung taâm thöïc thi quyeàn löïc cuûa heä thoáng quyeàn löïc chính trò, hoaït ñoäng cuûa noù coù aûnh höôûng lôùn ñeán hieäu löïc chính trò.- Tính phaùp quyeàn: neàn haønh chính nhaø nöôùc ta hoaït ñoäng döôùi luaät theo nhöõng quy taéc quy phaïm phaùp luaät, ñoøi hoûi moïi cô quan nhaø nöôùc, moïi toå chöùc trong xaõ hoäi, moïi coâng daân phaûi tuaân thuû. Tính phaùp quyeàn ñoøi hoûi caùc cô quan haønh chính, moïi coâng chöùc phaûi naém vöõng quyeàn löïc, söû duïng ñuùng ñaén quyeàn löïc, ñaûm baûo ñuùng chöùc naêng vaø thaåm quyeàn cuûa mình khi thöïc thi coâng vuï.- Tính lieân tuïc, töông ñoái oån ñònh vaø tính thích öùng: Ñaây laø moät coâng vieäc haøng ngaøy, thöôøng xuyeân vaø lieân tuïc vì caùc moái quan heä xaõ hoäi vaø haønh vi coâng daân ñöôïc phaùp luaät ñieàu chænh dieãn ra thöôøng xuyeân lieân tuïc. Tính lieân tuïc trong toå chöùc vaø hoaït ñoäng quaûn lyù nhaø nöôùc lieân quan chaët cheõ ñeán coâng taùc giuõ gìn, löu truõ caùc vaên baûn, giaáy tôø cuûa cô quan, toå chöùc vaø nhaân daân- Tính chuyeân moân hoùa vaø ngheà nghieäp cao: Tính chuyeân moân hoùa vaø ngheà nghieäp cao laø yeâu caàu ñoøi hoûi cuûa moät neàn haønh chính phaùt trieån, khoa hoïc, vaên minh vaø hieän ñaïi. Coâng chöùc laø nhöõng ngöôøi thöïc thi coâng vuï, trình ñoä chuyeân moân vaø nghieäp vuï cuûa hoï coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán chaát löôïng coâng vuï. - Tính heä thoáng thöù baäc chaët cheõ: neàn haønh chính nhaø nöôùc ñöôïc caáu taïo goàm moät heä thoáng theo thöùc baäc chaët cheõ vaø thoâng suoát töø TW tôùi caùc ñòa phöông maø trong ñoù caáp döôùi phuïc tuøng caáp treân, nhaän chæ thò meänh leänh vaø chòu söï kieåm tra thöôøng xuyeân cuûa caáp treân theo nguyeân taéc taäp trung daân chuû.- Tính khoâng vuï lôïi: haønh chính nhaø nöôùc coù nhieäm vuï phuïc vuï lôïi ích coâng vaø lôïi ích coâng daân. Phaûi xaây döïng

4

moät neàn haønh chính coâng taâm, trong saïch, khoâng theo ñuoåi muïc tieâu doanh lôïi, khoâng ñoøi hoûi ngöôøi ñöôïc phuïc vuï phaûi traû thuø lao.- Tính nhaân ñaïo: baûn chaát cuûa nhaø nöôùc ta laø nhaø nöôùc daân chuû, cuûa daân vaø do daân vì daân. Toân troïng quyeàn lôïi hôïp phaùp cuûa coâng daân laø xuaát phaùt ñieåm cuûa heä thoáng luaät, theå cheá, quy taéc, thuû tuïc haønh chính.III.Caùc ñaëc ñieåm cô baûn cuûa quaûn lyù nhaø nöôùc- Laø hoaït ñoäng mang tính toå chöùc- Laø hoaït ñoäng mang tính chuû ñoäng saùng taïo- Laø hoaït ñoäng ñöôïc ñaûm baûo veà phöông dieän toå chöùc boä maùy- Laø hoaït ñoäng coù cô sôû vaät chaát to lôùn - Quaûn lyù nhaø nöôùc mang tính chính trò- Laø hoaït ñoäng mang tính lieân tuïc.IV. Nguyeân taéc quaûn lyù nhaø nöôùc1. Khaùi nieäm nguyeân taéc quaûn lyù nhaø nöôùc:

Nguyeân taéc quaûn lyù nhaø nöôùc laø nhöõng tö töôûng chæ ñaïo laøm neàn taûng cho toå chöùc vaø hoaït ñoäng quaûn lyù nhaø nöôùc, ñöôïc theå hieän trong nhöõng hình thöùc nhaát ñònh.2. Heä thoáng vaø noäi dung caùc nguyeân taéc quaûn lyù

nhaø nöôùca. Nhoùm nguyeân taéc chính trò xaõ hoäi- Nguyeân taéc Ñaûng laõnh ñaïo quaûn lyù nhaø nöôùc- Nguyeân taéc nhaân daân tham gia quaûn lyù nhaø nöôùc- Nguyeân taéc taäp trung daân chuû- Nguyeân taéc phaùp cheá- Nguyeân taéc keá hoaïch hoùab. Nhoùm nguyeân taéc toå chöùc kyõ thuaät- Nguyeân taéc keát hôïp quaûn lyù theo ngaønh vaø theo laõnh

thoå- Nguyeân taéc quan heä tröïc tuyeán keát hôïp vôùi nguyeân

taéc chöùc naêng treân cô sôû tröïc tuyeán- Nguyeân taéc keát hôïp cheá ñoä taäp theå laõnh ñaïo vôùi

cheá ñoä thuû tröôûng- Nguyeân taéc phaân ñònh chöùc naêng quyeàn haïnV. Chuû theå vaø khaùch theå cuûa quaûn lyù nhaø nöôùc1. Chuû theå cuûa quaûn lyù nhaø nöôùc

5

Chuû theå cuûa quaûn lyù nhaø nöôùc laø con ngöôøi vaø cô quan toå chöùc cuûa con ngöôøi. Hoaït ñoäng do chuû theå quaûn lyù thöïc hieän laø hoaït ñoäng quaûn lyù.2. Khaùch theå cuûa quaûn lyù

Khaùch theå quaûn lyù bao goàm nhöõng con ngöôøi gaén vôùi haønh vi hoaït ñoäng cuûa hoï. Hoaït ñoäng do khaùch theå thöïc hieän laø hoaït ñoäng bò quaûn lyù.3. Moái quan heä giöõa chuû theå vaø khaùch theå- Chuû theå quaûn lyù laøm naûy sinh söùc taùc ñoäng quaûn

lyù, coøn khaùch theå thì saûn sinh caùc giaù trò vaät chaát vaø tinh thaàn coù giaù trò söû duïng, tröïc tieáp ñaùp öùng nhu caàu cuûa con ngöôøi

- Chuû theå quaûn lyù toàn taïi chính laø vì nhu caàu cuûa xaõ hoäi, vì khaùch theå quaûn lyù. Neáu khoâng quan taâm ñeán khaùch theå thì khoâng coù gì ñeå quaûn lyù, chuû theå quaûn lyù toàn taïi vaø hoaït ñoäng khoâng coù muïc ñích. Con ngöôøi vöøa laø chuû theå vöøa laø khaùch theå cuûa quaûn lyù.

- Quaù trình quaûn lyù xaõ hoäi thöïc hieän ñöôïc laø nhôø thöïc hieän moái quan heä quyeàn löïc phuïc tuøng giöõa ngöôøi quaûn lyù vaø ngöôøi bò quaûn lyù. Ñoù laø ñaëc tröng cuûa moái quan heä giöõa chuû theå vaø khaùch theå. Khoâng theå coù quaûn lyù neáu khoâng coù quyeàn löïc duø ñaïi dieän cho quyeàn löïc ñoù laø moät ngöôøi hay moät taäp theå. Vì coù quyeàn löïc neân yù chí cuûa chuû theå quaûn lyù trôû thaønh yù chí thoáng trò buoäc ñoái töôïng bò quaûn lyù phaûi phuïc tuøng vaø chính baûn thaân hoaït ñoäng quaûn lyù laø söï thöïc hieän quyeàn löïc naøy.

B. CAÙC CÔ QUAN QUAÛN LYÙ NHAØ NÖÔÙC VIEÄT NAMI.Khaùi nieäm

Boä maùy nhaø nöôùc laø moät chænh theå thoáng nhaát ñöôïc taïo thaønh bôûi caùc cô quan nhaø nöôùc hay noùi caùch khaùc , caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc laø nhöõng boä phaän hôïp thaønh cuûa boä maùy quaûn lyù ñöôïc thaønh laäp ñeå thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc.Boä maùy nhaø nöôùc bao goàm:

+ Cô quan ñaïi dieän+ Nguyeân thuû quoác gia+ Caùc cô quan haønh chính nhaø nöôùc, caùc cô quan

xeùt xöû, caùc cô quan kieåm saùt

6

* Cô quan ñaïi dieän (Cô quan daân cöû): coù Quoác hoäi vaø HÑND caùc caáp: Ñaây laø caùc cô quan quyeàn löïc nhaø nöôùc do nhaân daân baàu ra ñaïi dieän cho nguyeän voïng cuûa nhaân daân, thay maët nhaân daân thöïc hieän quyeàn löïc nhaø nöôùc. Quoác hoäi coù quyeàn laäp Hieán vaø laäp phaùp, giaùm saùt toaøn boä hoaït ñoäng cuûa nhaø nöôùc; HÑND laø cô quan quyeàn löïc nhaø nöôùc ôû ñòa phöông do nhaân daân ñòa phöông baàu ra, ñaïi dieän cho yù chí, nguyeän voïng cuûa nhaân daân. HÑND ban haønh Nghò quyeát toå chöùc, giaùm saùt vieäc thöïc hieän nghò quyeát* Chuû tòch nöôùc: laø ngöôøi ñöùng ñaàu cuûa nhaø nöôùc do Quoác hoäi baàu ra trong soá ñaïi bieåu Quoác hoäi. Chòu traùch nhieäm baùo caùo tröôùc Quoác hoäi; nhieäm kyø theo nhieäm kyø cuûa Quoác hoäi (khoâng mang tính chaát quyeàn haønh phaùp cao nhaát nhö Toång thoáng ôû moät soá nöôùc khaùc)* Chính Phuû: laø cô quan chaáp haønh cuûa Quoác Hoäi, cô quan haønh chính nhaø nöôùc cao nhaát do Quoác hoäi baàu ra trong kyø hoïp thöù nhaát cuûa moãi khoùa Quoác Hoäi. Quoác hoäi baàu Thuû töôùng chính phuû theo ñeà nghò cuûa Chuû tòch nöôùc. Thuû töôùng chính phuû ñeà nghò caùc Boä tröôûng vaø caùc thaønh vieân khaùc cuûa Chính phuû ñeå Quoác hoäi pheâ chuaån. Cô caáu toå chöùc cuûa Chính Phuû bao goàm: TTg Chính phuû, caùc phoù Thuû töôùng, Boä tröôûng, thuû tröôûng cô quan ngang Boä* Boä: laø cô quan cuûa Chính phuû thöïc hieän caùc chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi ngaønh. Giuùp Boä caùc caùc vuï, cuïc, toång cuïc…* UBND do HÑND baàu ra, laø cô quan chaáp haønh cuûa HÑND vaø laø cô quan haønh chính ôû ñòa phöông. UBND caùc caáp chòu söï chæ ñaïo thoáng nhaát cuûa Chính phuû* Caùc cô quan chuyeân moân thuoäc UBND: caùc cô quan naøy chòu söï chæ ñaïo vaø quaûn lyù veà toå chöùc cuûa UBND cuøng caáp, ñoàng thôøi chòu söï chæ ñaïo cuûa cô quan chuyeân moân caáp treân. Vì vaäy thuû tröôûng cô quan chuyeân moân chòu traùch nhieäm baùo caùo tröôùc UBND vaø cô quan chuyeân moân caáp treân

+ Caáp tænh: caùc Sôû+ Caáp huyeän: caùc phoøng+ Caáp xaõ: khoâng hình thaønh caùc cô quan chuyeân moân maø chæ coù 4 chöùc danh chuyeân moân: tö phaùp, ñòa chính, taøi chính – keá toaùn, vaên phoøng.

Toøa aùn nhaân daân: chia 3 caáp

7

+ Toøa aùn nhaân daân toái cao: cô quan xeùt xöû cao nhaát cuûa nöôùc ta, giaùm ñoác vieäc xeùt xöû cuûa TAND ñòa phöông, ñöùng ñaàu laø Chaùnh aùn TAND toái cao+ Toøa aùn nhaân Tænh, phaønh phoá thuoäc TW+Toøa aùn nhaân daân Quaän, huyeän.

Vieän Kieåm saùt nhaân daân: chia 3 caáp+ Vieän kieåm saùt nhaân daân toái cao: kieåm tra, giaùm saùt vieäc tuaân theo phaùp luaät cuûa caùc cô quan haønh chính nhaø nöôùc töø caáp Boä trôû xuoáng. Ngoaøi ra coøn giaùm saùt ñoái vôùi caùc toå chöùc kinh teá, toå chöùc xaõ hoäi, ñôn vò vuõ trang nhaân daân, coâng daân+ Vieän KSND tænh, thaønh thoá thuoäc TW+ Vieän KSND Quaän, Huyeän

II.Ñaëc ñieåm cuûa cô quan haønh chính nhaø nöôùcLaø moät boä phaän caáu thaønh cuûa boä maùy nhaø nöôùc,

cô quan haønh chính nhaø nöôùc coù nhöõng ñaëc ñieåm chung cuûa cô quan nhaø nöôùc. Ñaëc ñieåm chung aáy laø cô sôû ñeå phaân bieät cô quan nhaø nöôùc vôùi toå chöùc xaõ hoäi. Ñoàng thôøi cô quan haønh chính nhaø nöôùc coù nhöõng ñaëc thuø so vôùi cô quan khaùc cuûa nhaø nöôùc nhö: Quoác hoäi, chuû tòch nöôùc, Hoäi ñoàng nhaân daân, Toøa aùn nhaân daân, Vieän kieåm saùt nhaân nhaân.a. Ñaëc ñieåm chung- Ñöôïc thaønh laäp treân cô sôû Hieán phaùp vaø caùc vaên baûn ñöôùi luaät- Thöïc hieän chöùc naêng, nhieäm vuï vaø quyeàn haïn do nhaø nöôùc quy ñònh khaùc nhau ôû moãi ngaønh, moãi caáp, hoaït ñoäng treân cô sôû quyeàn löïc nhaø nöôùc, nhaân danh nhaø nöôùc. Moãi moät cô quan nhaø nöôùc ñeàu coù thaåm quyeàn do phaùp luaät quy ñònh- Coù moái quan heä raát chaët cheõ trong heä thoáng doïc theo thöù baäc (treân döôùi) ñeå ñaûm baûo söï laõnh ñaïo taäp trung vaø thoáng nhaát; quan heä ngang theo chöùc naêng ñeå ñaûm baûo söï phoái hôïp ñoàng boä vaø chòu traùch nhieäm veà chöùc naêng ñöôïc phaân coâng.b. Ñaëc ñieåm rieâng cuûa cô quan haønh chính nhaø

nöôùcCô quan haønh chính nhaø nöôùc coù chöùc naêng, nhieäm vuï chaáp haønh vaø ñieàu haønh

+ Chaáp haønh: chaáp haønh phaùp luaät, meänh leänh, chæ thò cuûa caáp treân, caùc chuû tröông chính saùch

8

+ Ñieàu haønh: thoâng baùo, truyeàn ñaït caùc bieän phaùp cho caáp döôùi, chæ ñaïo thöïc hieän caùc coâng vieäc cuï theå thuoäc chöùc naêng. Nhieäm vuï cuûa cô quan. Hoaït ñoäng chaáp haønh vaø ñieàu haønh laø hoaït ñoäng mang tính döôùi luaät ñöôïc tieán haønh treân cô sôû Hieán phaùp vaø luaät v.v. Ñoù laø hình thöùc chuû yeáu ñöa caùc ñaïo luaät, phaùp leänh cuûa cô qöan quyeàn löïc nhaø nöôùc vaøo cuoäc soáng. Veà cô caáu, heä thoáng cô quan haønh chính nhaø nöôùc cuõng khaùc vôùi cô quan nhaø nöôùc khaùc (hoaït ñoäng kieåm saùt cuûa Vieän kieåm saùt vaø hoaït ñoäng xeùt xöû cuûa Toøa aùn.

Hoaït ñoäng cuûa Toøa aùn, Vieän kieåm saùt laø nhöõng heä thoáng ñoäc laäp nhau khoâng coù quan heä tröïc thuoäc. Nhöng hoaït ñoäng cuûa cô quan quaûn lyù chòu söï giaùm saùt cuûa Vieän kieåm saùt vaø Toøa aùn.

Cô quan haønh chính nhaø nöôùc ñöôïc toå chöùc töø TW ñeán ñòa phöông goïi laø heä thoáng caùc cô quan haønh phaùp: ñöùng ñaàu laø Chính phuû, caùc Boä, cô quan ngang Boä, UBND caùc caáp. Moãi cô quan haønh chính Nhaø nöôùc ñeàu coù moät thaåm quyeàn nhaát ñònh bao goàm :

+ Thaåm quyeàn do Hieán phaùp, luaät quy ñònh+ Thaåm quyeàn theo Quyeát ñònh thaønh laäp cuûa cô

quan haønh chính nhaø nöôùc caáp treân.III.Phaân loaïi caùc cô quan haønh chính nhaø nöôùca. Phaân loaïi theo caên cöù phaùp lyù

Coù caùc cô quan Hieán ñònh (do Hieán phaùp quy ñònh vieäc thaønh laäp cô quan ñoù) vaø cô quan ñöôïc thaønh laäp treân cô sôû caùc ñaïo luaät vaø caùc vaên baûn döôùi luaät.

Loaïi thöù nhaát goàm: Chính phuû, caùc Boä, cô quan ngang Boä (nhöõng cô quan naøy do Quoác hoäi tröïc tieáp bieåu quyeát quyeát ñònh), UBND caùc caáp (ñöôïc thaønh laäp ôû caùc ñôn vò haønh chính – laõnh thoå)

Loaïi thöù hai goàm: cô quan thuoäc Chính phuû, Toång cuïc, cuïc, vuï, vieän, sôû phoøng, banb. Phaân loaïi theo trình töï thaønh laäp

Coù cô quan nhaø nöôùc ñöôïc thaønh laäp do ñöôïc baàu ra (UBND caùc caáp), vaø ñöôïc laäp ra (Chính phuû, boä).

Coù cô quan Nhaø nöôùc do cô quan quyeàn löïc nhaø nöôùc tröïc tieáp thaønh laäp (Chính phuû, caùc Boä, cô quan ngang Boä, UBND caùc caáp), do Chính phuû thaønh laäp (moät soá toång cuïc, vieän, hoïc vieän, cô quan thuoäc Chính Phuû), do UBND thaønh laäp (Sôû, phoøng, ban).

9

c. Phaân loaïi theo vò trí trong heä thoáng boä maùy quaûn lyùCoù cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc cao nhaát ñöùng ñaàu heä

thoáng haønh phaùp laø Chính phuû; caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc cuûa Chính phuû ôû TW (caùc Boä, cô quan ngang Boä, Toång cuïc,Vieän, hoïc vieän…), caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc ôû ñòa phöông (UBND, sôû, phoøng, ban).d. Theo tính chaát thaåm quyeàn

Bao goàm cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn chung vaø cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn rieâng

Cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn chung: Chính phuû. UBND caùc caáp

Cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn rieâng (Boä, sôû, phoøng….)e. Theo hình thöùc toå chöùc vaø cheá ñoä giaûi quyeát

coâng vieäc. Coù cô quan laøm vieäc theo cheá ñoä taäp theå, cheá ñoä

thuû tröôûng hoaëc keát hôïp giöõa cheá ñoä taäp theå laõnh ñaïo vôùi cheá ñoä thuû tröôûng. Theo Hieán phaùp 1992 heä thoáng cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc goàm coù:

+ Cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc cao nhaát (Chính phuû)+ Cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc tröïc thuoäc Chính phuû

ôû TW (caùc Boä, caùc cô quan khaùc cuûa Chính phuû)+ Cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc ôû ñòa phöông (UBND

caùc caáp, sôû, phoøng, ban cuûa UBND) Toùm laïi: Heä thoáng toå chöùc haønh chính ôû nöôùc ta

bao goàm:- Chính phuû vaø caùc toå chöùc haønh chính ôû TW; Vaên

phoøng Chính phuû, Boä, cô quan ngang Boä, cô quan thuoäc Chính phuû, Cuïc, Toång cuïc, vieän, hoïc vieän …..

- Chính quyeàn ñòa phöông caùc caáp: UBND caùc caáp, sôû, phoøng, ban thuoäc UBND.

10

CHÖÔNG IIVAÊN BAÛN QUAÛN LYÙ NHAØ NÖÔÙC

2.1. Lyù luaän chung2.1.1. Khaùi nieäm veà vaên baûn vaø vaên baûn

quaûn lyù- Vaên baûn

+ Theo nghóa heïp ñoù laø nhöõng coâng vaên, giaáy tôø, taøi lieäu ñöôïc hình thaønh trong hoaït ñoäng quaûn lyù cuûa caùc cô quan Nhaø nöôùc, caùc toå chöùc chính trò - xaõ hoäi, caùc ñôn vò vuõ trang goïi chung laø vaên baûn.+ Theo nghóa roäng : “ Vaên baûn laø phöông tieän ñeå ghi tin vaø truyeàn ñaït thoâng tin baèng ngoân ngöõ hay kí hieäu nhaát ñònh”.Ai truyeàn ñaït ? ( ai vieát ? ) ---> laø taùc giaû ban haønh vaên baûn (chuû theå)

11

Truyeàn ñaït cho ai ? ( vieát cho ai ? ) ---> Phaûi coù ñòa chæ ( khaùch theå )Truyeàn ñaït noäi dung gì ? ---> laø ñoái töôïng ñieàu chænh cuûa vaên baûnTruyeàn ñaït trong hoaøn caûnh naøo ? ---> laø phaïm vi ñieàu chænh cuûa vaên baûnTruyeàn ñaït vôùi muïc ñích gì ? ---> Ñeå thoûa maõn caùc yeâu caàu hoaëc muïc ñích nhaát ñònh

- Vaên baûn quaûn lyù ñöôïc hình thaønh trong hoaït ñoäng quaûn lyù vaø laõnh ñaïo noùi chung, laø phöông tieän quan troïng ñeå ghi laïi vaø truyeàn ñaït caùc quyeát ñònh quaûn lyù hoaëc caùc thoâng tin caàn thieát trong quaù trình quaûn lyù cuûa cô quan

- Vaên baûn quaûn lyù nhaø nöôùc laø loaïi vaên baûn khoâng chæ phaûn aùnh thoâng tin quaûn lyù maø coøn theå hieän yù chí, meänh leänh cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc ñoái vôùi ñoái töôïng quaûn lyù nhaèm thöïc hieän caùc quy ñònh, luaät leä cuûa nhaø nöôùc vaø taïo ra caùc quan heä phaùp lyù cuï theå trong hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc.

- Văn bản quản lý hành chính nhà nước: Laø nhöõng vaên baûn do caùc cô quan trong heä thoáng boä maùy Nhaø nöôùc ban haønh ñeå thöïc hieän chöùc naêng, nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa mình ñöôïc Nhaø nöôùc giao. Noù phaûi ñaûm baûo caùc quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc veà thaåm quyeàn ban haønh, veà hình thöùc, veà theå thöùc vaø vieäc söûa ñoåi, ñình chæ, baõi boû theo luaät ñònh.

Moät caùch khaùi quaùt vaø ngaén goïn coù theå ñònh nghóa : Vaên baûn quaûn lyù haønh chính Nhaø nöôùc laø phöông tieän ñeå xaùc ñònh vaø vaän duïng caùc chuaån möïc phaùp lyù vaøo quaù trình quaûn lyù Nhaø nöôùc. 2.1.2. Tính chaát cuûa vaên baûn quaûn lyù nhaø

nöôùc- Vaên baûn quaûn lyù nhaø nöôùc mang tính yù chí- Vaên baûn quaûn lyù nhaø nöôùc mang tính nhaø nöôùc vaø ñôn laäp nghóa laø noù ñöôïc xaây döïng theo quy ñònh cuûa cô quan nhaø nöôùc, cuûa chính quyeàn caùc caáp vaø ñoøi hoûi ñoái töôïng khaùc phaûi chaáp haønh, hoaëc ñöôïc duøng ñeå kieåm tra hoaït ñoäng cuûa caùc ñoái töôïng bò quaûn lyù theo quyeàn haïn cuûa mình.

12

2.1.3. Caùc chöùc naêng cô baûn cuûa vaên baûn quaûn lyù nhaø nöôùc

a. Chöùc naêng thoâng tin: Laø chöùc naêng chính cuûa taát caû moïi loaïi vaên baûn, bôûi vì vaên baûn chöùa ñöïng vaø truyeàn taûi thoâng tin töø ñoái töôïng naøy sang ñoái töôïng khaùc nhaèm thoûa maõn nhu caàu thoâng tin cho moïi ñoái töôïng. Chính yù nghóa cuûa thoâng tin taïo neân giaù trò thöïc teá cuûa vaên baûn trong ñôøi soáng xaõ hoäi. Döôùi daïng vaên baûn thoâng tin thöôøng bao goàm 3 loaïi vôùi nhöõng neùt ñaëc thuø cuûa mình:

- Thoâng tin quaù khöù: Laø nhöõng vaán ñeà coù lieân quan ñeán söï vieäc veà ñoái töôïng quaûn lyù ñaõ ñöôïc giaûi quyeát, giaù trò cuûa chuùng khoâng gioáng nhau, phaûi choïn loïc theo caùc nguyeân taéc tieâu chuaån nhaát ñònh ñeå baûo quaûn laâu daøi döôùi hình thöùc vaên baûn , theå hieän ôû caùc loaïi baùo caùo ...

- Thoâng tin hieän taïi: Ñoù laø caùc thoâng tin coù lieân quan ñeán nhöõng söï vieäc vaø quaù trình quaûn lyù ñang xaûy ra; YÙ nghóa cuûa noù laø khi xeùt theo muïc ñích haønh ñoäng, theo chöùc naêng, theo nhieäm vuï ñang thöïc hieän haøng ngaøy cuûa cô quan raát ña daïng; Noù phaûn aùnh söï hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan, nhöõng nhieäm vuï khaùc nhau maø moãi heä thoáng cô quan phaûi thöïc hieän .Theå hieän ôû caùc loaïi coâng vaên giao dòch trao ñoåi, thoâng caùo, thoâng baùo...

- Thoâng tin töông lai: Ñoù laø caùc thoâng tin coù lieân quan ñeán söï phaùt trieån trong töông lai cuûa ñoái töôïng quaûn lyù; Noù gaén lieàn vôùi khoa hoïc döï baùo, vôùi coâng taùc laäp keá hoaïch, theå hieän ôû caùc ñeà aùn, döï aùn phaùt trieån, caùc loaïi chöông trình coâng taùc daøi haïn ...b. Chöùc naêng phaùp lyùChöùc naêng naøy theå hieän treân hai phöông dieänThöù nhaát: Ghi laïi caùc quy phaïm phaùp luaät vaø caùc quan heä veà maët luaät phaùpThöù hai: Trong nhieàu tröôøng hôïp baûn thaân vaên baûn laø chöùng cöù phaùp lyù ñeå giaûi quyeát caùc nhieäm vuï cuï theå.c. Chöùc naêng quaûn lyù

Laø chöùc naêng phuïc vuï cho quaù trình ñieàu haønh, toå chöùc, kieåm tra hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan ; ôû caùc khaâu cuûa quy trình quaûn lyù ñeàu caàn vaên baûn. Nhôø coù caùc vaên baûn maø caùc nhaø quaûn lyù coù theå coù nhöõng caên cöù tin caäy ñeå nghieân cöùu ban haønh caùc quyeát ñònh

13

quaûn lyù, truyeàn ñaït ñaày ñuû, chính xaùc ñeán moïi ñoái töôïng caàn thieát caùc quyeát ñònh ñaõ ban haønh ; Nhôø coù vaên baûn ñöôïc ban haønh thöôøng xuyeân, neân caùc cô quan Nhaø nöôùc ñaûm baûo ñöôïc tính oån ñònh trong hoaït ñoäng cuûa mình ; Vaên baûn quaûn lyù haønh chính Nhaø nöôùc phaûn aùnh caùc moái quan heä hình thaønh trong quaù trình chæ ñaïo thöïc tieãn cuûa caùc cô quan Nhaø nöôùc ; Ñeå thöïc hieän chöùc naêng naøy caùc cô quan phaûi caên cöù vaøo thaåm quyeàn, caên cöù vaøo luaät ñeå hình thaønh nhöõng quy ñònh hôïp lyù vaø hôïp phaùp nhaèm ñeå ñieàu chænh caùc quaù trình cuûa xaõ hoäi coù lieân quan; Noùi caùch khaùc, Nhaø nöôùc quaûn lyù xaõ hoäi baèng phaùp luaät, laáy phaùp luaät laøm coâng cuï chuû yeáu ñeå ñieàu chænh moïi haønh vi, phaïm vi cuûa khaùch theå. Vaø caên cöù vaøo noäi dung cuûa vaên baûn ñeå caùc cô quan, toå chöùc vaø moïi coâng daân thöïc hieän caùc quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc .

Vì vậy vaên baûn laø phöông tieän quan troïng vaø thieát yeáu ñeå caùc cô quan quaûn lyù coù theå truyeàn ñaït chính xaùc caùc quyeát ñònh quaûn lyù ñeán heä thoáng bò quaûn lyù. Vaên baûn cuõng laø ñaàu moái ñeå theo doõi, kieåm tra hoaït ñoäng cuûa cô quan caáp döôùi.d. Chöùc naêng thoáng keâ

Theå hieän roõ reät nhaát laø caùc loaïi vaên baûn ñöôïc söû duïng vaøo muïc ñích thoáng keâ caùc quaù trình dieãn bieán coâng vieäc trong cô quan, giuùp cho caùc nhaø quaûn lyù phaân tích caùc dieãn bieán trong hoaït ñoäng cô quanđ. Chöùc naêng vaên hoùa xaõ hoäi

Noùi ñeán vaên hoùa laø noùi ñeán saûn phaåm saùng taïo cuûa con ngöôøi nhaèm vöôn tôùi moät trình ñoä soáng cao hôn, vaên minh hôn toát ñeïp hôn.

Vaên baûn cuõng laø moät saûn phaåm saùng taïo cuûa con ngöôøi ñöôïoc hình thaønh trong quaù trình nhaän thöùc, quaù trình lao ñoäng ñeå toå chöùc xaõ hoäi, caûi taïo töï nhieân.

Toùm laïi, trong soá nhöõng chöùc naêng quan troïng cuûa vaên baûn quaûn lyù haønh chính Nhaø nöôùc, chöùc naêng thoâng tin coù moät vò trí ñaëc bieät ñoái vôùi söï hình thaønh vaên baûn.

Chöùc naêng thoâng tin phaûn aùnh ñaëc tröng cô baûn cuûa vaên baûn, laø phöông tieän ghi cheùp vaø truyeàn ñaït caùc thoâng tin quaûn lyù. Ñoù laø ñaëc tröng maø con ngöôøi ñaõ döïa vaøo ñoù ñeå xaây döïng neân

14

phöông tieän phuïc vuï cho muïc ñích hoaït ñoäng cuûa mình.2.1.4. Vai troø cuûa vaên baûn trong hoaït ñoäng cuûa

boä maùy quaûn lyù nhaø nöôùcVaên baûn laø phöông tieän ñaûm baûo thoâng tin cho hoaït

ñoäng quaûn lyù cuûa caùc cô quan: Thoâng qua caùc heä thoáng vaên baûn quaûn lyù cuûa caùc cô quan, ngöôøi ta coù theå thu thaäp ñöôïc raát nhieàu thoâng tin caàn thieát cho caùc hoaït ñoäng tieáp theo cuûa quaù trình quaûn lyù. Caøng coù nhieàu thoâng tin, vieäc ban haønh quyeát ñònh quaûn lyù caøng ñuùng ñaén vaø saùt vôùi thöïc teá

Vaên baûn laø phöông tieän truyeàn ñaït caùc quyeát ñònh quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc. Caùc quyeát ñònh quaûn lyù caàn phaûi ñöôïc truyeàn ñaït nhanh choùng, chính xaùc, ñuùng ñoái töôïng

Vaên baûn laø cô sôû cho coâng taùc kieåm tra, theo doõi hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc. Kieåm tra laø moät khaâu taát yeáu trong quaûn lyù. Khoâng coù kieåm tra chaët cheõ vaø thieát thöïc thì moïi Chæ thò, Nghò quyeát, Quyeát ñònh… cuûa cô quan quaûn lyù coù theå chæ laø lyù thuyeát. Kieåm tra ñeå uoán naén leäch laïc vaø boå sung khi caàn thieát.2.1.5. Phaân bieät vaên baûn quaûn lyù vaø caùc loaïi

vaên baûn khaùcMoät ñaëc tröng noåi baät cuûa vaên baûn quaûn lyù laø

hieäu löïc phaùp lyù cuûa chuùng trong quaù trình quaûn lyù. Noù cho pheùp xaùc ñònh moái quan heä giöõa cô quan quaûn lyù vôùi cô quan bò quaûn lyù, giöõa caùc cô quan coù lieân quan trong heä thoáng boä maùy quaûn lyù. Vaên baûn quaûn lyù coù theå thöùc rieâng ñöôïc quy ñònh bôûi caùc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn. Caùc vaên baûn khaùc khoâng coù quan heä phaùp lyù nhö vaäy2.2. Caùc loaïi hình vaên baûn quaûn lyù nhaø nöôùc

Muïc ñích cuûa vieäc phaân loaïi laø ñeå naém vöõng yù nghóa vaø taàm quan troïng cuûa töøng loaïi vaên baûn, coù nhieàu caùch phaân loaïi, moãi caùch phaân loaïi ñeàu coù öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa noù.Neáu phaân loaïi theo taùc giaû

ª Caùc vaên baûn seõ ñöôïc phaân bieät vôùi nhau theo töøng loaïi cô quan ñaõ taïo neân chuùng : vaên baûn cuûa Quoác hoäi, cuûa Chính phuû, cuûa caùc Boä, cuûa UBND Tænh , Huyeän, Sôû, Phoøng. Tröôøng …

15

ª Caùch phaân loaïi naøy seõ cho pheùp thaáy ñöôïc giaù trò khaùc nhau cuûa vaên baûn do caùc loaïi taùc giaû khaùc nhau taïo neân bôûi vò trí cuûa chuùng trong heä thoáng boä maùy quaûn lyù Nhaø nöôùc.

ª Taát nhieân, ôû moãi caáp quaûn lyù khaùc nhau seõ ñoøi hoûi phaûi coù moät yeâu caàu khaùc nhau trong soaïn thaûo vaø söû duïng.

Neáu phaân loaïi theo teân goïi ª Vaên baûn seõ bao goàm caùc loaïi nhö : Nghò

quyeát, chæ thò, thoâng tö, quyeát ñònh.v.v.ª Caùch phaân loaïi naøy, treân moät chöøng möïc

nhaát ñònh giuùp chuùng ta phaân bieät ñöôïc yù nghóa cuûa vaên baûn ñeå soaïn thaûo vaø toå chöùc söû duïng chuùng hôïp lyù.

ª Traùi laïi, neáu khoâng phaân bieät ñöôïc vôùi nhau thì khi söû duïng trong quaûn lyù seõ gaëp nhieàu khoù khaên.

Ví duï : duøng thoâng baùo thay cho quyeát ñònh seõ khoâng coù hieäu löïc hoaëc ngöôïc laïi moïi quyeát ñònh ñeàu vieát nhö thoâng baùo thì vaên baûn seõ maát tính phaùp quy.Phaân loaïi vaên baûn theo tính chaát phaùp lyù

ª Thöôøng aùp duïng trong Luaät haønh chính. ª Caùch phaân loaïi naøy nhaèm ñeå phaân bieät baûn

chaát cuûa hoaït ñoäng haønh chính qua vaên baûn vôùi caùc loaïi haønh vi khaùc, thöôøng xaûy ra trong caùc cô quan Nhaø nöôùc.

ª Neáu phaân loaïi theo caùch naøy thì vaên baûn quaûn lí nhaø nöôùc ñöôïc phaân chia thaønh:

+ Vaên baûn quy phaïm phaùp luaät + Vaên baûn haønh chính thoâng thöôøng.2.2.1.Vaên baûn quy phaïm phaùp luaäta. Khaùi nieäm: laø vaên baûn do cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn ban haønh theo thuû tuïc, trình töï nhaát ñònh trong ñoù coù caùc quy taéc xöû söï chung ñöôïc nhaø nöôùc baûo ñaûm thöïc hieän nhaèm ñieàu chænh caùc quan heä xaõ hoäi

16

VAÊNBAÛNQUY

PHAÏMPHAÙP LUAÄT

DoCôquanNhaønöôùc

coùthaåmquyeànban haønh

Theo thuûtuïcvaøtrìnhtöïluaätñònh

Noäi dungcoùchöùa

caùcquytaécxöûsöïchung

Nhaønöôùcñaûmbaûothöïchieän

Nhaèmñieàuchænhcaùcmoáiquanheäxaõhoäitheo

ñònhhöôùngXHCN

b. Caùc daáu hieäu cuûa vaên baûn quy phaïm phaùp luaät

Vaên baûn quy phaïm phaùp luaät phaûi laø vaên baûn do caùc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn ban haønh vôùi hình thöùc quy ñònh cuûa: “Luaät Ban haønh vaên baûn quy phaïm phaùp luaät”

- Coù chöùa ñöïng caùc quy taéc xöû söï chung töùc laø coù chöùa ñöïng caùc quy phaïm phaùp luaät

- Ñöôïc aùp duïng nhieàu laàn trong ñôøi soáng- Ban haønh ñuùng teân loaïi, noäi dung vaø trình töï quy

ñònh.c. Các tên loại của văn bản quy phạm pháp luật

Theo quy ñònh chung cuûa Luaät Ban haønh vaên baûn quy phaïm phaùp luaät ñaõ ñöôïc thoâng qua taïi kyø hoïp thöù 10 Quoác hoäi khoùa IX, heä thoáng vaên baûn quy phaïm phaùp luaät cuûa nöôùc ta ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:i) Vaên baûn do Quoác hoäi ban haønh: hieán phaùp, luaät, nghò quyeát. Vaên baûn do Uûy ban thöôøng vuï Quoác hoäi ban haønh: phaùp leänh, nghò quyeátii) Vaên baûn do caùc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn khaùc ôû TW ban haønh ñeå thi haønh vaên baûn quy phaïm phaùp luaät cuûa Quoác hoäi, Uûy ban thöôøng vuï quoác hoäi goàm:- Leänh, quyeát ñònh cuûa Chuû tòch nöôùc

17

- Nghò quyeát, nghò ñònh cuûa Chính phuû; quyeát ñònh, chæ thò cuûa Thuû töôùng Chính phuû;- Quyeát ñònh, chæ thò, thoâng tö cuûa boä tröôûng, thuû tröôûng cô quan ngang Boä, Thuû tröôûng cô quan thuoäc Chính phuû;- Nghò quyeát cuûa Hoäi ñoàng thaåm phaùn cuûa Toøa aùn nhaân daân toái cao, quyeát ñònh, chæ thò, thoâng tö cuûa Vieän tröôûng Vieän kieåm saùt nhaân daân toái cao;- Nghò quyeát, thoâng tö lieân tòch giöõa caùc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn vôùi caùc toå chöùc chính trò – xaõ hoäiiii) Vaên baûn do Hoäi ñoàng nhaân daân, Uûy ban nhaân daân ban haønh ñeå thi haønh vaên baûn quy phaïm phaùp luaät cuûa Quoác hoäi vaø vaên baûn cuûa cô quan nhaø nöôùc caáp treân; vaên baûn cuûa UBND ban haønh ñeå thi haønh nghò quyeát cuûa Hoäi ñoàng nhaân daân cuøng caáp. Nhöõng loaïi naøy bao goàm:- Nghò quyeát cuûa Hoäi ñoàng nhaân daân;- Quyeát ñònh, chæ thò cuûa UBND Löu yù: Vaên baûn quy phaïm phaùp luaät ñöôïc ban

haønh ñeå thöïc hieän oån ñònh, laâu daøi, duø trong moät giai ñoaïn lòch söû nhaát ñònh. Veà maët chuû quan, ngöôøi soaïn thaûo vaø ban haønh khoâng theå aán ñònh tröôùc ñöôïc thôøi gian vaên baûn bò maát hieäu löïc maø chæ xaùc ñònh thôøi gian baét ñaàu coù hieäu löïc cuûa vaên baûn.

1. Hieán phaùp Laø Luaät cô baûn (goác) cuaû Nhaø nöôùc quy ñònh

nhöõng ñieàu cô baûn veà chính trò, kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi, ñoái noäi, ñoái ngoaïi; quyeàn lôïi vaø nghóa vuï cô baûn cuûa coâng daân; caùc nguyeân taéc cô baûn veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa boä maùy Nhaø nöôùc töø Trung öông ñeán ñòa phöông; quy ñònh veà quoác kyø, quoác huy, quoác ca, thuû ñoâ vaø theå thöùc söûa ñoåi hieán phaùp . Hieán phaùp laø neàn taûng luaät phaùp cuûa Nhaø nöôùc, laø vaên baûn coù hieäu löïc phaùp lyù cao nhaát.2. Luaät

Laø vaên baûn quan troïng coù hieäu löïc phaùp lyù cao sau Hieán phaùp, do Quoác hoäi ban haønh ñeå cuï theå hoùa nguyeân taéc cô baûn ñöôïc ghi trong Hieán phaùp, cuï theå hoaù moät soá vaán ñeà ñöôïc Hieán

18

phaùp giao. Luaät bao giôø cuõng phaûi phuø hôïp vôùi hieán phaùp.3. Phaùp leänh Laø hình thöùc vaên baûn döôùi luaät, do Uûy ban thöøông vuï Quoác hoäi ban haønh caên cöù vaøo Hieán phaùp, caùc Luaät, nghò quyeát cuûa Quoác hoäi vaø caùc nhieäm vuï quyeàn haïn Quoác hoäi giao. Phaùp leänh laø vaên baûn coù giaù trò phaùp lyù cao sau Luaät (sau moät thôøi gian thöïc hieän, trình Quoác hoäi thoâng qua ñeå naâng leân thaønh luaät) 4. Leänh (cuûa Chuû tòch nöôùc)

Laø hình thöùc vaên baûn ñeå coâng boá Hieán phaùp, Luaät, Phaùp leänh; thöïc hieän nhieäm vuï vaø quyeàn haïn cuûa Chuû tòch nöôùc ñaõ ñöôïc Hieán phaùp quy ñònh (Ñieàu 103, hieán phaùp 1992).5. Nghò quyeát

Laø hình thöùc vaên baûn ghi laïi nhöõng keát luaän cuûa moät hoäi nghò veà chuû tröông, ñöôøng loái chính saùch, keá hoaïch hoaëc vaán ñeà, bieän phaùp cuï theå ñaõ ñöôïc thaûo luaän taäp theå vaø nhaát trí thoâng qua ôû hoäi nghò.6. Nghò ñònh

• Laø hình thöùc vaên baûn chuû ñaïo quan troïng nhaát cuûa Chính phuû ñeà ban haønh caùc quy ñònh chi tieát thi haønh luaät, Phaùp leänh, Nghò quyeát cuûa Quoác hoäi, cuûa UBTHQH; Leänh, Quyeát ñònh cuûa Chuû tòch nöôùc; caùc qui ñònh veà quyeàn haïn, nhieâm vuï, toå chöùc boä maùy cuûa caùc cô quan Nhaø nöôùc ôû Trung öông vaø ñòa phöông thuoäc thaåm quyeàn cuûa Chính phuû; caùc qui ñònh veà phaân vaïch ñòa giôùi, nhaäp hoaëc chia taùch caùc ñôn vò haønh chính döôùi caáp tænh; quy ñònh caùc cheá ñoä, theå leä quaûn lyù haønh chính Nhaø nöôùc.

7. Quyeát ñònh Laø hình thöùc vaên baûn do Chuû tòch nöôùc, Thuû

töôùng Chính phuû, Boä tröôûng, Thuû tröôûng cuûa cô quan ngang Boä, Thuû tröôûng cô quan thuoäc Chính phuû, UÛy ban nhaân daân caùc caáp ban haønh treân cô sôû phaïm vi quyeàn haïn ñaõ ñöôïc Luaät phaùp qui ñònh. Phaàn lôùn caùc quyeát ñònh cuûa caùc cô quan noùi treân ban haønh qui ñònh nhöõng chính saùch, cheá

19

ñoä, bieän phaùp thöïc hieän aùp duïng trong phaïm vi caû nöôùc, trong phaïm vi moät ngaønh, moät lónh vöïc hoaëc moät ñòa phöông.Vaên baûn quyeát ñònh phaân laøm 2 loaïi:+ Quyeát ñònh quy phaïm phaùp luaät + Quyeát ñònh caù bieät + Ñoái vôùi nhöõng vaán ñeà quan troïng coù chöùa ñöïng caùc qui phaïm phaùp luaät (qui taéc xöû söï chung) ban haønh theå leä, bieän phaùp nhaèm thöïc hieän chuû tröông, chính saùch cuûa Ñaûng, caùc vaên baûn quaûn lyù Nhaø nöôùc khaùc cuûa caáp treân, cuûa HÑND cuøng caáp coù phaïm vi ñieàu chænh lôùn, thôøi gian laâu daøi thì ban haønh Quyeát ñònh QPPL.+ Ñoái vôùi nhöõng vaán ñeà giaûi quyeát vuï vieäc cuï theå nhö: boå nhieäm, mieãn nhieäm, khen thöôûng, kyû luaät, nghæ höu, naâng löông…thì ban haønh vaên baûn Quyeát ñònh caù bieät.8. Chæ thò

Laø hình thöùc vaên baûn QPPL cuûa Thuû töôùng Chính phuû, Boä tröôûng, Thuû tröôûng cô quan ngang Boä, Thuû tröôûng cô quan thuoäc Chính phuû, UBND caùc caáp ban haønh ñeå truyeàn ñaït, höôøng daãn, chæ ñaïo, ñoân ñoác, kieåm tra caùc caáp döôùi nhaèm thöïc hieän caùc vaên baûn Nghò quyeát, Quyeát ñònh cuûa caáp treân hoaëc cuûa cô quan ñaõ ban haønh. Chæ thò khoâng ñeà ra chính saùch môùi hoaëc qui ñònh môùi9. Thoâng tö

Laø hình thöùc VBQPPL do caùc Boä, cô quan ngang Boä, cô quan thuoäc Chính phuû ban haønh ñeå giaûi thích, höôùng daãn chi tieát thöïc hieän nhöõng qui ñònh, nghò quyeát cuûa chính phuû; chæ thò, Quyeát ñònh cuûa Thuû töôùng Chính phuû hoaëc höôùng daãn thöïc hieän nhöõng qui ñònh veà quaûn lyù thuoäc ngaønh, lónh vöïc do Boä, cô quan ngang Boä phuï traùch.10. VAÊN BAÛN LIEÂN TÒCH

Trong tröôøng hôïp caùc Boä, cô quan ngang Boä, cô quan thuoäc Chính phuû cuøng phoái hôïp vôùi nhau hoaëc phoái hôïp vôùi cô quan Toøa aùn nhaân daân toái cao, Vieän kieåm saùt nhaân daân toái cao, hoaëc phoái hôïp vôùi cô quan Trung öông cuûa caùc toå chöùc chính trò-xaõ hoäi coù chöùc naêng tham gia quaûn lyù Nhaø nöôùc ñeå qui ñònh chi tieát hoaëc höôùng daãn thöïc

20

hieän caùc qui ñònh cuûa Chính phuû, Thuû töôùng Chính phuû thì goïi laø Vaên baûn lieân tòch hay Thoâng tö lieân tòch.(tröôùc ñaây goïi laø thoâng tö lieân boä).d. Thaåm quyeàn söûa ñoåi, baõi boû VBQPPL:

Tuaân theo nguyeân taéc:+ Cô quan ñaõ ra vaên baûn naøo thì coù quyeàn söûa ñoåi, baõi boû vaên baûn ñoù.

+ Caáp treân cuûa cô quan ñaõ ban haønh vaên baûn coù quyeàn söûa ñoåi, baõi boû, taïm ñình chæ thi haønh vaên baûn ñoù.

+ Nghieân cöùu theâm ôû Hieán phaùp naêm 1992 -Ñieàu 114 ñeå naém nhöõng qui ñònh cuï theå .2.2.2.Vaên baûn haønh chính thoâng thöôønga. Khaùi nieäm: laø vaên baûn do caùc cô quan nhaø nöôùc ban haønh ñeå giaûi quyeát nhöõng coâng vieäc thuoäc chöùc naêng, quyeàn haïn cuûa mình. Noù khoâng chöùa ñöïng quy phaïm phaùp luaät nhöng mang tính quyeàn löïc nhaø nöôùc vaø tính phaùp lyù.b. Caùc hình thöùc vaên baûn thoâng thöôøngi) Coâng vaên haønh chínhii) Thoâng caùo iii) Thoâng baùoiv) Bieân baûnv) Ñieän baùo (bao goàm ñieän maät vaø coâng ñieän)vi) Giaáy ñi ñöôøngvii) Giaáy giôùi thieäuviii) Phieáu göûi (phieáu chuyeån)v.v… 2.3. Thaåm quyeàn ban haønh vaên baûn quaûn lyù nhaø nöôùc

Phaùp luaät chæ quy ñònh thaåm quyeàn ban haønh caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät maø khoâng quy ñònh thaåm quyeàn ban haønh vaên baûn thoâng thöôøng.

Theo quy ñònh cuûa Luaät ban haønh vaên baûn quy phaïm phaùp luaät, thaåm quyeàn ban haønh vaên baûn quy phaïm phaùp luaät ñöôïc quy ñònh nhö sau:a) Quoác hoäi ban haønh: Hieán phaùp, luaät, nghò quyeát. b) Uûy ban thöôøng vuï Quoác hoäi ban haønh: phaùp leänh,

nghò quyeát.c) Chuû tòch nöôùc ban haønh: quyeát ñònh, leänhd) Chính phuû ban haønh: Nghò ñònh, nghò quyeáte) Thuû töôùng Chính phuû ban haønh: Chæ thò, quyeát ñònh

21

f) Boä tröôûng, thuû tröôûng cô quan ngang Boä, cô quan thuoäc Chính phuû ban haønh: Quyeát ñònh, chæ thò, thoâng tö.

g) Hoäi ñoàng thaåm phaùn cuûa toøa aùn nhaân daân toái cao ban haønh: nghò quyeát

h) Vieän tröôûng Vieän Kieåm saùt nhaân daân toái cao ban haønh: quyeát ñònh, chæ thò, thoâng tö.

i) Hoäi ñoàng nhaân daân ban haønh: Nghò quyeátj) UBND ban haønh: quyeát ñònh, chæ thò.

Ñoái vôùi xaõ, phöôøng laø heä thoáng cuoái cuøng cuûa heä thoáng chính quyeàn, neân trong thöïc teá thöôøng duøng vaên baûn quyeát ñònh, coøn hình thöùc chæ thò haàu nhö khoâng duøng ñeán.

Caùc cô quan chuyeân moân ôû ñòa phöông vöøa chòu söï laõnh ñaïo cuûa UBND ñòa phöông vöøa chòu söï chæ ñaïo veà nghieäp vuï cuûa cô quan chuyeân moân caáp treân. Vì vaäy nhöõng vaán ñeà caàn quy ñònh thaønh cheá ñoä, theå leä ñeàu do UBND ñòa phöông ban haønh.2.4.Thaønh phaàn vaø keát caáu cuûa vaên baûn quaûn lyù nhaø nöôùc (theå thöùc cuûa vaên baûn) (Tham khảo Thông tư 01 ngày 19/01/2011 của Bộ Nội Vụ về hướng dẫn thể thức và kỹ thuật trình bày văn bản hành chính)

Thaønh phaàn vaø keát caáu cuûa moät vaên baûn hay coøn goïi laø theå thöùc cuûa moät vaên baûn laø toaøn boä caùc boä phaän caáu thaønh vaên baûn nhaèm ñaûm baûo cho vaên baûn coù hieäu löïc phaùp lyù vaø söû duïng ñöôïc thuaän lôïi trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan.

Moãi vaên baûn phaûi coù ñuû moät soá thaønh phaàn vaø keát caáu thích hôïp ñeå baûo ñaûm söï chính xaùc, giaù trò phaùp lyù vaø traùch nhieäm cuûa cô quan laøm ra vaên baûn ñoù

Theo quy ñònh coù töø 9 ñeán 10 yeáu toá taïo thaønh vaên baûn. Trong ñoù coù nhöõng yeáu toá maø neáu thieáu chuùng, vaên baûn seõ khoâng ñöôïc xem laø hôïp thöùc vaø do ñoù vieäc söû duïng vaên baûn seõ khoâng coøn hieäu quaû. Taát caû nhöõng yeáu toá ñoù ñeàu coù khaû naêng laøm taêng leân hay haï thaáp giaù trò cuûa vaên baûn trong thöïc teá.2.4.1. Quoác hieäu (tieâu ngöõ)

Laø moät caâu bieåu thò teân nöôùc vaø cheá ñoä chính trò cuûa nhaø nöôùc noùi chung. Quoác hieäu ñöôïc duøng ñeå xaùc nhaän tính phaùp lyù cuûa vaên baûn do caùc cô quan quaûn lyù ban haønh.

22

Quoác hieäu ñöôïc ñaët ôû giöõa cuûa trang ñaàu vaên baûn. Doøng chöõ treân vieát in hoa, doøng chöõ döôùi in thöôøng, giöõa caùc cuïm töø coù daáu gaïch noái (-), phía döôùi coù daáu gaïch ngang daøi lieàn neùtVí duï: COÄNG HOØA XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA VIEÄT NAM

Ñoäc laäp – Töï do – Haïnh phuùc

2.4.2. Ñòa danh vaø ngaøy thaùng naêm ban haønh vaên baûn

- Ñòa danh: laø nôi ôû vaø truï sôû laøm vieäc cuûa cô quan laøm ra vaên baûn. Ñòa danh caàn ghi cuï theå nôi cô quan ñoùng vaø phuø hôïp vôùi phaïm vi hoaït ñoäng cuûa cô quan. Vieäc xaùc ñònh roõ ñòa danh seõ giuùp cho söï lieân heä giöõa caùc cô quan ñöôïc thuaän lôïi trong quaù trình xöû lyù noäi dung vaên baûn. Ñòa danh ñöôïc ghi ngay phía döôùi Quoác hieäu.

Địa danh ghi trên văn bản là tên gọi chính thức của đơn vị hành chính (tên riêng của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; xã, phường, thị trấn) nơi cơ quan, tổ chức đóng trụ sở; đối với những đơn vị hành chính được đặt tên theo tên người, bằng chữ số hoặc sự kiện lịch sử thì phải ghi tên gọi đầy đủ của đơn vị hành chính đó, cụ thể như sau:- Địa danh ghi trên văn bản của các cơ quan, tổ chức Trung ương là tên của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nơi cơ quan, tổ chức đóng trụ sở, ví dụ:Văn bản của Bộ Công Thương, của Công ty Điện lực 1 thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (có trụ sở tại thành phố Hà Nội): Hà Nội,Văn bản của Trường Cao đẳng Quản trị kinh doanh thuộc Bộ Tài chính (có trụ sở tại thị trấn Như Quỳnh, huyện Mỹ Văn, tỉnh Hưng Yên): Hưng Yên,Văn bản của Viện Hải dương học thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam (có trụ sở tại thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa): Khánh Hòa,Văn bản của Cục Thuế tỉnh Bình Dương thuộc Tổng cục Thuế (có trụ sở tại thị xã Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương): Bình Dương,- Địa danh ghi trên văn bản của các cơ quan, tổ chức cấp tỉnh:+ Đối với các thành phố trực thuộc Trung ương: là tên của thành phố trực thuộc Trung ương, ví dụ:Văn bản của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội và của các sở, ban, ngành thuộc thành phố: Hà Nội, của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh và của các sở, ban, ngành thuộc thành phố: Thành phố Hồ Chí Minh,+ Đối với các tỉnh là tên của tỉnh, ví dụ:Văn bản của Ủy ban nhân dân tỉnh Hải Dương và của các sở, ban, ngành thuộc tỉnh (có trụ sở tại thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương): Hải Dương, của Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh và của các sở, ban, ngành thuộc tỉnh (có trụ sở tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh): Quảng Ninh, của Ủy ban nhân dân tỉnh Lâm Đồng và của các sở, ban, ngành thuộc tỉnh (có trụ sở tại thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng): Lâm Đồng,

23

Trường hợp địa danh ghi trên văn bản của cơ quan thành phố thuộc tỉnh mà tên thành phố trùng với tên tỉnh thì ghi thêm hai chữ thành phố (TP.), ví dụ:

Văn bản của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Tĩnh (tỉnh Hà Tĩnh) và của các phòng, ban thuộc thành phố: TP. Hà Tĩnh,- Địa danh ghi trên văn bản của các cơ quan, tổ chức cấp huyện là tên của huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, ví dụ:Văn bản của Ủy ban nhân dân huyện Sóc Sơn (thành phố Hà Nội) và của các phòng, ban thuộc huyện: Sóc Sơn,Văn bản của Ủy ban nhân dân quận Gò Vấp (thành phố Hồ Chí Minh), của các phòng, ban thuộc quận: Gò Vấp,Văn bản của Ủy ban nhân dân thị xã Bà Rịa (tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) và của các phòng, ban thuộc thị xã: Bà Rịa,- Địa danh ghi trên văn bản của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và của các tổ chức cấp xã là tên của xã, phường, thị trấn đó, ví dụ:Văn bản của Ủy ban nhân dân xã Kim Liên (huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An): Kim Liên,Văn bản của Ủy ban nhân dân phường Điện Biên Phủ (quận Ba Đình, TP. Hà Nội): Phường Điện Biên Phủ, - Địa danh ghi trên văn bản của các cơ quan, tổ chức và đơn vị vũ trang nhân dân thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng được thực hiện theo quy định của pháp luật và quy định cụ thể của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng.- Ngaøy thaùng naêm: laø thôøi ñieåm vaøo soå ñaêng kyù ôû vaên thö ban haønh vaên baûn (thoâng thöôøng ngaøy thaùng neân choïn ngaøy thaùng vaøo soå coâng vaên cuøng vôùi khi laáy soå ñaêng kyù coâng vaên ñi). Ngaøy thaùng ban haønh vaên baûn baûo ñaûm tính hôïp phaùp cuûa coâng vaên, thuaän tieän cho vieäc giaûi quyeát coâng vieäc, saép xeáp, laäp hoà sô, tra tìm nghieân cöùu deã daøng. Ñoái vôùi nhöõng vaên baûn coù yeâu caàu tính chính xaùc cao thì soá chæ ngaøy döôùi 10 vaø soá chæ thaùng döôùi 3 phaûi vieát soá 0 ñaèng tröôùc. 2.4.3. Teân cô quan ban haønh vaên baûn:

Ñöôïc ghi ôû goùc traùi tôø ñaàu vaên baûn ñeå bieát cô quan naøo laøm ra vaên baûn; vò trí cuûa cô quan ñoù trong heä thoáng toå chöùc boä maùy nhaø nöôùc vaø moái quan heä giöõa cô quan göûi vôùi cô quan nhaän.

Neáu cô quan ban haønh vaên baûn laø cô quan chuû quaûn hay cô quan ñöùng ñaàu moät caáp haønh chính nhaø nöôc thì teân cô quan ñöôïc ghi ñoäc laäp. Neáu cô quan ban haønh vaên baûn tröïc thuoäc moät heä thoáng chuû quaûn thì ghi teân cô quan chuû quaûn leân treân. Caùch ghi nhö vaäy cho pheùp xaùc ñònh quan heä giöõa caùc cô quan trong heä thoáng chuû quaûn vaø tröïc thuoäc cuûa cô quan ban haønh vaên baûn.Ví duï: BOÄ GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAÏO

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NOÂNG LAÂM TP.HCM

24

2.4.4. Soá vaø kyù hieäu vaên baûn- Soá vaên baûn: laø soá thöù töï cuûa vaên baûn. Soá vaên baûn ñöôïc ñaùnh cho töøng naêm, chuùng ñöôïc ghi lieân tuïc töø soá 01 baét ñaàu töø ngaøy 01 thaùng 01 cuûa naêm ñoù. Ñaùnh soá toång hôïp chung hay rieâng cho töøng loaïi vaên baûn laø caên cöù vaøo soá löôïng vaên baûn cuûa cô quan nhieàu hay ít. Neáu soá löôïng vaên baûn haøng naêm cuûa cô quan döôùi 1000 thì coù theå ñaùnh soá chung cho taát caû caùc caùc loaïi vaên baûn, neáu soá löôïng vaên baûn haøng naêm lôùn thì phaûi phaân loaïi vaø ñaùnh soá rieâng cho töøng loaïi.- Kyù hieäu vaên baûn: ñöôïc taïo thaønh bôûi chöõ vieát taét cuûa teân loaïi vaên baûn vaø teân cuûa cô quan ban haønh vaên baûn. Kyù hieäu vaên baûn vieát lieàn theo soá vaên baûn, teân loaïi vaên baûn vieát tröôùc, teân cô quan laøm ra vaên baûn vieát sau. Giöõa chöõ vieát taét cuûa teân loaïi vaên baûn vaø teân cô quan laøm ra vaên baûn coù daáu gaïch ngang (-). Ví duï: QÑ-UB, CT-TTg ….Ñoái vôùi vaên baûn quy phaïm phaùp luaät phaûi coù yeáu toá naêm, ví duï: soá 02/2006/CT-UB.- Soá vaø kyù hieäu vaên baûn ghi phía döôùi teân cô quan ban haønh vaên baûn. Noù coù taùc duïng quan troïng ñeå ñaêng kyù, tìm kieám vaên baûn deã daøng. Bôûi vaäy vieäc laäp kyù hieäu phaûi thoáng nhaát, khoâng nhöõng trong moãi cô quan maø coøn caàn cho toaøn boä heä thoáng chuû quaûn. Neáu tuøy tieän thay ñoåi heä thoáng kyù hieäu seõ gaây nhieàu khoù khaên cho vieäc ñaêng kyù vaø tra tìm vaên baûn.2.4.5. Teân loaïi vaên baûn vaø trích yeáu noäi dung- Teân loaïi vaên baûn: laø teân goïi chính thöùc cuûa vaên baûn nhö: Nghò ñònh, Nghò quyeát, Quyeát ñònh, Chæ thò, Thoâng tö…. Teân loaïi vaên baûn noùi leân taàm quan troïng cuûa vaên baûn, tính chaát coâng vieäc maø vaên baûn ñeà caäp ñeán, taïo thuaän lôïi cho vieäc ñaêng kyù, saép xeáp hoà sô vaø toå chöùc thöïc hieän. Teân loaïi vaên baûn laø yeáu toá raát quan troïng, ngoaïi tröø “coâng vaên” laø thuaät ngöõ chung duøng ñeå chæ caùc vaên baûn giao dòch chung chung, khoâng phaûi ghi teân goïi, coøn caùc vaên baûn khaùc ñeàu phaûi ghi roõ teân loaïi vaên baûn ôû döôùi ñòa danh vaø ngaøy thaùng naêm. Trong nhieàu tröôøng hôïp, teân goïi vaên baûn thöôøng ñöôïc ghi roõ taùc giaû cuûa vaên baûnThí duï: “CHÆ THÒ CUÛA THUÛ TÖÔÙNG CHÍNH PHUÛ”

“ QUYEÁT ÑÒNH CUÛA CHUÛ TÒCH UBND TÆNH”- Trích yeáu noäi dung vaên baûn: laø caâu vaên ngaén goïn toùm taét chính xaùc noäi dung chuû yeáu cuûa vaên baûn giuùp

25

cho nôi nhaän thuaän tieän vaøo soå saép xeáp vaø tra tìm. Trích yeáu ñöôïc ghi phía döôùi teân loaïi vaên baûn- Ñoái vôùi coâng vaên haønh haønh chính noùi chung, khoâng ghi teân loaïi vaên baûn maø chæ ghi trích yeáu noäi dung cuûa coâng vaên, ñaët phía ñöôùi soá vaø kyù hieäu.2.4.6. Noäi dung vaên baûn

Laø thaønh phaàn quan troïng nhaát cuûa vaên baûn noùi ñöôïc thoâng tin, phaûn aùnh trong vaên baûn. Ngöôøi soaïn thaûo seõ phaûi löïa choïn keát caáu, vaên phong thích hôïp cho töøng loaïi vaên baûn. Vaên baûn phaûi vieát goïn, ñuû yù, khoâng thöøa, khoâng thieáu, khoâng truøng laëp; caân nhaéc töøng yù, töøng caâu, daáu chaám caâu; choïn töø ngöõ hieåu theo moät nghóa ñeå ngöôøi nhaän deã hieåu, naém ñöôïc noäi dung coâng vieäc ñeå toå chöùc thöïc hieän, ñeå giaûi quyeát, traû lôøi.2.4.7. Ñòa chæ nôi nhaän:

Laø teân cô quan, toå chöùc hoaëc ngöôøi coù traùch nhieäm thi haønh coâng vieäc noùi trong vaên baûn. Nôi nhaän laø moät thaønh phaàn khoâng theå thieáu trong vaên baûn bôûi vì moät vaên baûn saûn sinh ra ñeàu coù muïc ñích, coù ñoái töôïng thi haønh. Neáu khoâng coù nôi giaûi quyeát, thi haønh thì vaên baûn ñoù coi nhö khoâng coù muïc ñích

Ñòa chæ nôi nhaän ghi ôû goùc traùi trang cuoái vaên baûn. Caàn ghi ñaày ñuû, cuï theå ñôn vò, toå chöùc, caù nhaân nhaän ñeå laøm gì (ñeå thi haønh, ñeå baùo caùo, ñeå bieát, ñeå tham khaûo, ñeå löu)

+ Göûi leân caáp treân “ñeå baùo caùo”+Guûi nôi tröïc tieáp thöïc hieän “ñeå thi haønh”+Nôi coù lieân quan tôùi vieäc thi haønh vaên baûn “ñeå

phoái hôïp”+Löu vaên thö

Ñoái vôùi vaên baûn khoâng coù teân goïi cuï theå: nôi nhaän naèm beân treân., döôùi ñòa danh, ngaøy thaùng naêm.2.4.8. Chöõ kyù cuûa ngöôøi coù thaåm quyeàn

Chöõ kyù theå hieän tính phaùp lyù trong vaên baûn vaø ngöôøi chòu traùch nhieäm veà noäi dung coâng vieäc noùi trong vaên baûn ñoù. Ngöôøi kyù phaûi ghi roõ hoï, teân, chöùc vuï vaø phaûi chòu traùch nhieäm veà vaên baûn mình kyù.

Ngöôøi kyù phaûi ñuùng thaåm quyeàn ñöôïc giao: laø thuû tröôûng cô quan hoaëc phoù thuû tröôûng cô quan ñöôïc thuû tröôûng uûy nhieäm, phaân coâng kyù moät soá vaên baûn nhaát

26

ñònh hoaëc ngöôøi döôùi thuû tröôûng moät caáp ñöôïc thuû tröôûng uûy nhieäm kyùKhoâng kyù baèng buùt chì, buùt möïc ñoû hoaëc baèng thöù möïc deã phai nhaït.

+ Neáu vaên baûn do moät taäp theå thoâng qua (theo cheá ñoä taäp theå) thì tröôùc chöùc vuï ngöôøi kyù phaûi ghi laø thay maët (vieát taét laø T/M)

Ví duï: T/M Uûy ban nhaân daânChuû tòch

Traàn Vaên A+ Ngöôøi coù quyeàn ñöông nhieân coù theå uûy quyeàn

cho ngöôøi khaùc kyù vaên baûn. Caáp phoù ñöôïc kyù vaên baûn veà nhöõng vieäc ñaõ ñöôïc caáp tröôûng phaân coâng. Khi ñoù ghi laø kyù thay (vieát taét KT)Ví duï: TM Uûy ban nhaân daân

KT Chuû tòch Phoù Chuû tòch

Traàn B+ Veà nhöõng coâng vieäc ít quan troïng thì caáp tröôûng

coù theå giao cho caáp döôùi tröïc tieáp cuûa mình giaûi quyeát. Söï uûy quyeàn naøy laø tröïc tieáp giöõa thuû tröôûng caáp treân vôùi thuû tröôûng vôùi thuû tröôûng caáp döôùi tröïc thuoäc mình maø khoâng qua khaâu trung gian. Trong tröôøng hôïp naøy ngöôøi ñöôïc uûy quyeàn kyù vaên baûn vôùi chuõ kyù “Thöøa leänh (vieát taét TL). Ví duï: TL Giaùm ñoác sôû

Chaùnh vaên phoøng Buøi D

* Löu yù: Trong moïi tröôøng hôïp ngöôøi ñöôïc uûy quyeàn ñeàu khoâng ñöôïc uûy quyeàn laïi. Ví duï: caáp tröôûng uûy quyeàn cho caáp phoù thì caáp phoù phaûi tröïc tieáp thöïc hieän maø khoâng ñöôïc uûy quyeàn moät laàn nöõa cho caáp döôùi; Uûy ban nhaân daân uûy quyeàn cho chuû tòch thì chuû tòch khoâng ñöôïc uûy quyeàn laïi cho giaùm ñoác sôû. Ñoàng thôøi cuõng khoâng ñöôïc uûy quyeàn xuoáng quaù moät caáp, nhö chuû tòch tænh khoâng theå uûy quyeàn cho chaùnh vaên phoøng sôû maø chæ uûy quyeàn cho caáp döôùi tröïc tieáp cuûa mình laø giaùm ñoác sôû.

+ Trong tröôøng hôïp ngöôøi ñöùng ñaàu cô quan ñöôïc cöû taïm thôøi giöõ chöùc vuï maø coù chöa coù quyeát ñònh boå

27

nhieäm chính thöùc thì khi kyù ghi laø “Quyeàn” (vieát taét Q) tröôùc chöùc vuï.Ví duï: Q. Giaùm ñoác sôû

Nguyeãn M+ Neáu thuû tröôûng cô quan vaéng maët moät thôøi gian

thì coù theå uûy quyeàn cho moät caáp phoù toaøn quyeàn thay maët mình. Khi ñoù ngöôøi phoù ñöôïc uûy quyeàn hoaït ñoäng nhö caáp tröôûng. Tröôøng hôïp naøy ngöôøi uûy quyeàn phaûi ra vaên baûn, noùi roõ uûy quyeàn cho ai, trong thôøi gian naøo vaø thoâng baùo cho caùc ñoái töôïng höõu quan bieát. Ngöôøi ñöôïc uûy quyeàn kyù vaên baûn vôùi chöõ kyù “Thöøa uûy quyeàn” (vieát taét TUQ) caáp tröôûng

Ví duï: TUQ. Giaùm ñoác sôûTraàn C

2.4.9. Daáu cuûa cô quanVaên baûn ban haønh , sau khi kyù phaûi ñöoâc ñoùng daáu

cuûa cô quan ñeå ñaûm baûo tính phaùp lyù vaø tính chính xaùc cuûa vaên baûn.

Daáu ñöôïc ñoùng phuû truøm leân khoaûng 1/3 ñeán 1/4 veà phía beân traùi chöõ kyù, chæ ñöôïc ñoùng daáu vaøo vaên baûn khi ñaõ coù chöõ kyù cuûa ngöôøi coù thaåm quyeàn vaø hôïp leä. Khoâng ñöôïc ñoùng daáu khoáng.2.4.10. Daáu chæ möùc ñoä khaån, möùc ñoä maät

Chuùng ñöôïc ñoùng ôû ôû goùc traùi, phía treân cuûa vaên baûn, ôû döôùi choã ghi teân cô quan, soá vaø kyù hieäu cuûa vaên baûn.Daáu hieäu veà möùc ñoä bí maät goàm coù: “Maät”, “Toái maät”, “Tuyeät maät”Daáu hieäu ghi möùc ñoä khaån goàm coù: “Khaån”, “Thöôïng khaån”, “Hoûa toác” Löu yù: 1/ Vaên baûn khi ñöa vaøo löu tröõ phaûi laø nhöõng baûn chính hoaëc baûn sao coù giaù trò nhö baûn chính

Baûn chính laø vaên baûn hoaøn chænh, ñuùng theå thöùc vaø ñaày ñuû hieäu löïc phaùp lyù, laø chöùng cöù lòch söû tin caäy, laø cô sôû ñeå laøm ra caùc baûn sao

Baûn sao laø baûn sao laïi nguyeân vaên baûn chính. Caùc cô quan nhaø nöôùc thöôøng duøng hình thöùc sao y, sao luïc:

+ Sao y laø baûn sao laïi nguyeân vaên baûn chính do cô quan laøm ra vaên baûn thöïc hieän

28

+ Sao luïc laø baûn sao laïi nguyeân vaên baûn chính do cô quan nhaän vaên baûn thöïc hieän.2/ Khi sao vaên baûn, phaûi ñaûm baûo söï chính xaùc so vôùi baûn goác 3/ Khi sao vaên baûn coù theå ñaùnh maùy laïi, coù theå chuïp photo – copy. Ñeå ñaûm baûo tính phaùp lyù cuûa baûn sao, phaûi coù chöõ kyù vaø daáu cuûa cô quan sao vaên baûn. Ngöôøi kyù baûn sao phaûi chòu traùch nhieäm veà baûn sao cuûa mình. Khi kyù cuõng phaûi ghi roõ chöùc vuï, hoï teân. Caùch trình baøy baûn sao nhö sau:

Cô quan laøm ra vaên baûn Tieâu ngöõ (Quoác hieäu)

Soá vaø kyù hieäu vaên baûn Ñòa danh, ngaøy…..thaùng….naêm-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

T/M Uûy ban nhaân daân

Chuû tòch Nguyeãn Vaên A

(ñaõ kyù)

Cô quan sao vaên vaên baûn Sao y baûn chính(Vaên phoøng UBND Tænh) Ñòa danh, ngaøy…thaùng…naêmSoá:………/SY Chaùnh vaên phoøng

Traàn B (kyù vaø ñoùng

daáu)

Neáu laø sao luïc vaên baûn treân thì trình baøy:

29

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------UBND huyeän M Sao luïc

Ñòa danh, ngaøy…thaùng….naêmSoá:…./SL T.L Chuû tòch

Chaùnh vaên phoøng Phan H (kyù vaø ñoùng

daáu)2.5. Hieäu löïc phaùp lyù cuûa vaên baûnÑeå xaùc ñònh noäi dung naøy, coù theå ñeà caäp ñeán caùc vaán ñeà sau ñaây:

- Caùc vaên baûn bò maát hieäu löïc- Phaïm vi khoâng gian vaø thôøi gian coù hieäu löïc cuûa vaên

baûn- Caùc ñoái töôïng coù traùch nhieäm höôùng daãn, chæ ñaïo,

giaùm saùt vaø thi haønh vaên baûn.Trong phaïm vi baøi giaûng, chæ ñeà caäp ñeán vaán ñeà caùc vaên baûn bò maát hieäu löïc. Ñoù laø vieäc xaùc ñònh vaên baûn ñang soaïn thaûo, seõ thay theá, baûi boû, hay huûy boû vaên baûn naøo.- Thay theá vaên baûn laø vieäc cô quan ban haønh duøng vaên baûn duøng vaên baûn sau ñeå laøm maát hieäu löïc vaên baûn cuøng teân goïi maø mình ñaõ ban haønh tröôùc ñaây veà cuøng moät vaán ñeà.

Ví duï: Duøng Nghò ñònh thay theá Nghò ñònh- Baõi boû vaên baûn laø vieäc duøng vaên baûn coù hieäu löïc phaùp luaät phaùp luaät cao hôn ñeå laøm maát hieäu löïc cuûa nhöõng van baûn ñaõ ban haønh tröôùc ñaây veà cuøng moät vaán ñeà

Ví duï: Duøng Nghò ñònh ñeå baûi boû thoâng tö cuûa Boä tröôûng, Quyeát ñònh cuûa UBND tænh- Huûy boû vaên baûn laø vieäc duøng vaên baûn coù hieäu löïc phaùp lyù cao hôn ñeå laøm maát hieäu löïc nhöõng vaên baûn ñaõ ban haønh tröôùc ñaây coù noäi dung traùi phaùp luaät, hay sai thaåm quyeàn, sai thuû tuïc (vaên baûn bò huûy boû luoân coù yeáu toá vi phaïm phaùp luaät)Khi xaùc ñònh noäi dung naøy caàn löu yù:

+ Vaên baûn ñang soaïn thaûo vaø caùc vaên baûn bò maát hieäu löïc phaûi cuøng quy ñònh veà moät vaán ñeà. Neáu khaùc

30

vaán ñeà khoâng ñöôïc pheùp thay theá hay baõi boû nhau, vì nhö vaäy seõ laøm cho phaùp luaät trôû neân thieáu moät maûng quy ñònh taïo neân “khoaûng troáng” cuûa phaùp luaät

+ Vaên baûn sau phaûi coù hieäu löïc phaùp lyù baèng hoaëc cao hôn thì môùi laøm maát hieäu löïc cuûa vaên baûn tröôùc ñoù. Khoâng ñöôïc duøng vaên baûn coù hieäu löïc thaáp ñeå tuyeân boá laøm maát hieäu löïc cuûa vaên baûn coù hieäu löïc phaùp lyù cao hôn.

+ Phaûi xaùc ñònh roõ teân vaên baûn hoaëc phaàn vaên baûn bò maát hieäu löïc, traùnh quy ñònh chung chung2.6. Kyõ thuaät soaïn thaûo vaên baûn quaûn lyù nhaø nöôùc2.6.1. Moät soá yeâu caàu cô baûn cuûa vieäc soaïn thaûo vaên baûn

- Naém vöõng noäi dung cuûa vaán ñeà caàn vaên baûn hoùa. Noäi dung bao goàm 2 maët:

+ Noäi dung cuûa vaên baûn phaûi thieát thöïc, ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu thöïc teá ñaët ra, phuø hôïp vôùi phaùp luaät hieän haønh.

+ Noäi dung cuûa vaên baûn phaûi phuø hôïp vôùi teân loaïi vaên baûn (khoâng duøng chæ thò thay theá cho thoâng baùo vaø ngöôïc laïi)

- Ñaûm baûo cho vaên baûn ban haønh ñuùng theå thöùc- Vaên baûn phaûi söû duïng thuaät ngöõ vaø vaên phong

thích hôïp. Vaên phong trong vaên baûn phaùp luaät coù nhöõng ñaëc ñieåm sau ñaây:

a/ Tính chính xaùc: Chæ hieåu moät caùch duy nhaát, khoâng cho pheùp hieåu khaùc nhau, giaûi quyeát khaùc nhau.

b/ Tính deã hieåu: ngaén goïn, ñuû yù, deã hieåu nhöng phaûi chính xaùc.

c/ Tính khaùch quan: khoâng caù tính, khoâng coù tính bieåu caûm

d/ Tính vaên hoùa: ngoân ngöõ, lôøi leõ phaûi lòch söïe/ Tính khuoân maãu: duøng nhöõng caâu, nhöõng töø,

nhöõng caáu truùc cuù phaùp coù saún2.6.2. Caùch haønh vaên- Veà nguyeân taéc, khoâng coù caùc quy ñònh baét buoäc cho caùch ñaët caâu trong vaên baûn haønh chính. Vieäc löïa choïn caùc kieåu caâu ñeå aùp duïng vaøo moät vaên baûn cuï theå ñoøi hoûi phaûi raát linh hoaït. Thoâng thöôøng trong caùc vaên baûn, ngöôøi ta thöôøng duøng caâu chuû ñoäng (laø loaïi caâu coù chuû theå haønh ñoäng). Nhöng khi caàn laøm cho caùch

31

dieãn ñaït mang tính khaùch quan thì coù theå söû duïng kieåu caâu bò ñoäng (khoâng chæ roõ chuû ngöõ cuûa haønh ñoäng)Ví duï: “ Nhöõng nguyeân taéc quy ñònh veà coâng taùc quaûn lyù ñaát ñai khoâng ñöôïc toân troïng” laø caâu bò ñoäng.

“ Hoïc taäp laø quyeàn vaø nghóa vuï cuûa coâng daân”“ Hoïc sinh coù naêng khieáu ñöôïc Nhaø nöôùc vaø xaõ

hoäi taïo ñieàu kieän hoïc taäp ñeå phaùt trieån taøi naêng” (Ñieàu 54 Hieán phaùp 1992)- Caâu trong ngoân ngöõ phaùp luaät coù theå laø caâu khaúng ñònh hoaëc phuû ñònhVí duï: “ Nhaø nöôùc giao ñaát cho caùc toå chöùc vaø caù nhaân söû duïng oån ñònh laâu daøi” (Ñieàu 18 Hieán phaùp 1992)

“ Khoâng ñöôïc khaùm nôi caát giaáu tang vaät, phöông tieän vi phaïm haønh chính vaøo ban ñeâm, tröø tröôøng hôïp khaån caáp, nhöng phaûi ghi roõ lyù do vaøo bieân baûn” (Ñieàu 44 Phaùp leänh xöû lyù vi phaïm haønh chính)

Ñeå ra leänh hoaëc ñeå traû lôøi yeâu caàu cuûa caáp döôùi, vaên baûn cuûa caáp treân thöôøng duøng caâu khaúng ñònhVí duï: ‘Tröôøng nhaéc caùc khoa vaø caùc boä moân tröïc thuoäc caàn baùo caùo gaáp tình hình sinh vieân…”

Öu ñieåm cuûa loái vieát treân ñaây laø roõ raøng, dieãn taû meänh leänh moät caùch döùt khoaùt. Tuy nhieân ñeå ñaûm baûo tính lòch söï vaø caàu thò, caâu treân coù theå ñoåi sang caâu phuû ñònh nhö sau:

“ Nhaø tröôøng löu yù caùc khoa vaø caùc boä moân tröïc thuoäc khoâng neân ñeå quaù laâu vieäc baùo caùo tình hình sinh vieân…”- Coù theå ñoåi töø caâu phuû ñònh tröïc tieáp sang giaùn tieáp ñeå laøm giaûm bôùi tính gay gaét cuûa caâu vaên khi cô quan mình töø choái yeâu caàu cuûa moät cô quan khaùcVí duï: ………khoâng theå chaáp nhaän ñeà nghò……… ñoåi laïi laø:………. Baét buoäc phaûi töø choái ñeà nghò…….- Khi muoán nhaán maïnh moät söï kieän naøo ñoù coù theå vieát theo loái ñaûo ngöõVí duï: “Taêng cöôøng coâng taùc tuyeân truyeàn, taêng cöôøng caùc bieän phaùp kieåm tra, xöû lyù kòp thôøi caùc vuï vi phaïm phaùp luaät ñaát ñai laø nhöõng khaâu raát quan troïng ñeå ñöa coâng taùc quaûn lyù ñaát ñai vaøo neà neáp”- Caàn traùnh nhöõng caâu kieåu hoaøi nghi

32

Ví duï: Veà ñeà nghò xin caáp ñaát cuûa……, UBND hieän chöa coù quyeát ñònh ñoàng yù hay khoâng. Sau khi xeùt, UB thoâng baùo ñeå …. bieát.- Xöng hoâ duøng trong vaên baûn:

+ Caáp döôùi göûi vaên baûn cho caáp treân thì neâu teân ñaày ñuû cuûa cô quan mình

Ví duï: Boä giaùo duïc vaø ñaøo taïo ñeà nghò TTg Chính phuû Sôû TNMT….. xin baùo caùo vôùi Boä

+ Caáp treân göûi vaên baûn cho caáp döôùi thì neâu teân caáp baäc chuû quaûn nhö Boä:”Boä xin nhaéc caùc tröôøng raèng”+ Cô quan ngang caáp coù theå theâm töø chuùng toâi

Ví duï: Tröôøng Ñaïi hoïc Noâng Laâm chuùng toâi….2.6.3. Ngoân ngöõ phaùp luaät

Ngoân ngöõ phaùp luaät laø heä thoáng nhöõng töø vaø quy taéc keát hôïp chuùng, ñöôïc söû duïng ñeå thieát laäp caùc vaên baûn phaùp luaät* Söû duïng töø trong ngoân ngöõ phaùp luaät1. Löïa choïn vaø söû duïng töø ñuùng ngöõ nghóaNghóa cuûa töø bao goàm nghóa töø vöïng vaø nghóa ngöõ phaùpa. Duøng ñuùng nghóa töø vöïng: - Töø ñöôïc söû duïng phaûi bieåu ñaït chính xaùc noäi dung caàn theå hieän- Khoâng söû duïng töø mang saéc thaùi vaên chöông nhö: sôn haø, phong ba, myõ leä, kieàu dieãm v.v.- Duøng ñuùng nghóa bieåu thaùi cuûa töø: thoâng thöôøng trong ngoân ngöõ phaùp luaät ít söû duïng nhöõng töø coù bieåu thaùi, theå hieän thaùi ñoä, tình caûm cuûa con ngöôøi. Ñaëc bieät laø nhöõng thaùi ñoä laøm maát söï nghieâm tuùc cuûa ngoân ngöõ phaùp luaät thì luoân khoâng ñöôïc söû duïng nhö: thaùi ñoä thoùa maï, xuùc phaïm, mieät thò, quî luïy v.v.b. Duøng ñuùng nghóa ngöõ phaùp

Nghóa ngöõ phaùp cuûa töø laø vò trí cuûa töø ñoù trong moái quan heä vôùi caùc töø khaùc ôû trong cuøng moät caâu. Neáu söû duïng khoâng ñuùng nghóa ngöõ phaùp cuûa töø coù theå laøm cho caâu bò toái nghóa hoaëc bò hieåu theo noäi dung khaùc vôùi yù ñoà cuûa ngöôøi soaïn thaûo.2. Söû duïng töø ñuùng phong caùch chöùc naênga. Söû duïng töø coå: coù nhöõng töø ñöôïc hình thaønh ôû nhöõng giai ñoaïn lòch söû tröôùc ñaây nhöng hieän taïi ñaõ coù nhöõng töø khaùc ñöôïc hình thaønh ñeå thay theá vaø do ñoù

33

nhöõng töø cuõ khoâng coøn phuø hôïp neân ít ñöôïc söû duïng. Trong ngoân ngöõ phaùp luaät chæ neân söû duïng töø coå khi chöa coù töø khaùc thay theá.b. Söû duïng töø môùi: do gheùp nhieàu töø thaønh moät töø hoaëc gheùp moät boä phaän cuûa töø naøy vôùi moät boä phaän cuûa töø khaùc ñeå taïo thaønh töø môùi.Ví duï: “Voán phaùp ñònh”c. Söû duïng töø ñòa phöông: laø nhöõng töø ñöôïc söû duïng haïn cheá ôû moät vaøi ñòa phöông maø khoâng ñöôïc söû duïng roäng raõi trong toaøn quoác. Ñeå ñaûm baûo söï thoáng nhaát cuûa ngoân ngöõ phaùp luaät, neân traùnh söû duïng töø ñòa phöông trong vaên baûn phaùp luaätd. Söû duïng thuaät ngöõ chuyeân ngaønh: chæ neân söû duïng trong ngoân ngöõ phaùp luaät khi ñeà caäp tôùi nhöõng noäi dung mang tính chuyeân moân vaø ñoái töôïng thi haønh chuû yeáu laø nhöõng nhaø chuyeân moân.e. Töø ngöõ daân gian, ngoân ngöõ noùi- Töø ngöõ daân gian nhö: ngoân ngöõ vaên hoïc, tieáng tuïc, tieáng loùng v.v.- Ngoân ngöõ noùi laø nhöõng töø ñöôïc söû duïng trong vieäc giao tieáp baèng tieáng noùi- Veà töø ngöõ, ngoân ngöõ noùi coù moät boä phaän ñoàng nhaát vôùi ngoân ngöõ vieát. Khi ñoù, töông öùng vôùi nghóa cuûa caùc töø trong ngoân ngoân ngöõ vieát luoân coù nhöõng töø nhaát ñònh trong ngoân ngöõ noùi. Nhìn chung neân traùnh söû duïng ngoân ngöõ noùi trong vaên baûn phaùp luaät.f. Söû duïng töø Haùn – Vieät

Töø Vieät goác Haùn bao truøm leân moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi: chính trò, kinh teá, vaên hoùa…. Trong ñoù haàu heát ñaõ ñöôïc thay theá baèng tieáng Vieät thuaàn tuùy. Tuy nhieân trong ngoân ngöõ phaùp luaät hieän nay, töø Haùn Vieät vaãn coøn ñöôïc söû duïng khaù phoå bieán vì moät soá lyù do sau:- Do thoùi quen cuûa ngöôøi soaïn thaûo- Moät soá töø Vieät goác Haùn coù nghóa trang troïng hôn töø thuaàn Vieät töông öùng, ñaëc bieät laø caùc töø thoâng tuïc. Ví duï: Keát hoân – laáy nhau; coâng vuï – vieäc coâng…- Moät soá töø Vieät goác Haùn bieåu thò nhöõng noäi dung maø trong tieáng Vieät töông öùng vôùi nhöõng töø nhieàu aâm tieát hoaëc moät toå hôïp töø. Ví duï: Coâng chöùc – caùn boä nhaø nöôùc; nguyeân ñôn – caù nhaân hay toå chöùc khôûi kieän….

34

Tuy nhieân, nhaèm ñaûm baûo tính phoå thoâng, trong saùng cuûa ngoân ngöõ phaùp luaät, khi söû duïng töø Haùn Vieät caàn löu yù moät soá ñieåm sau ñaây:

+ Chæ söû duïng töø Haùn – Vieät trong nhöõng tröôøng hôïp thaät caàn thieát (nhö ñeå traùnh töø thoâng tuïc cuûa tieáng Vieät…), khoâng neân laïm duïng loaïi töø naøy khi coù theå löïa choïn tieáng Vieät trong saùng ñeå bieåu ñaït nhöõng noäi dung nhaát ñònh

+ Traùnh duøng sai nghóa cuûa töø. Muoán vaäy phaûi bieát roõ nghóa cuûa töø Vieät goác Haùn môùi ñöôïc söû duïngVí duï: Yeáu ñieåm laø “ñieåm chính, quan troïng nhaát” laïi ñöôïc söû duïng laø “ñieåm yeáu, choã keùm” laø hoaøn toaøn sai nghóa.

+ Traùnh duøng sai veà aâm cuûa töøVí duï: Xaùn laïn (coù nghóa laø “röïc rôõ” laïi vieát thaønh saùng laïn; chín muoài (coù nghóa laø ñaït ñeán möùc phaùt trieån ñaày ñuû nhaát ñeå coù theå chuyeån giai ñoaïn hoaëc traïng thaùi” laïi vieát laø chín muøi v.v.

+ Traùnh duøng thöøa (laëp laïi) töøVí duï: “ Coâng boá coâng khai” laø thöøa töø “coâng khai” vì coâng boá laø “ ñöa ra cho moïi ngöôøi bieát”3. Söû duïng töø vieát taétTrong vaên baûn phaùp luaät, töø vieát taét thöôøng ñöôïc söû duïng trong moät soá tröôøng hôïp:- Ñeå trình baøy moät soá ñeà muïc hình thöùc vaên baûn

phaùp luaät nhö: kyù hieäu, chöõ kyù.- Ñeå trình baøy teân moät cô quan, toå chöùc hoaëc moät soá

thuaät ngöõ chuyeân ngaønhTuy nhieân, ñeå ñaûm baûo söï chaët cheõ cuûa vaên baûn phaùp luaät, tröôùc khi vieát taét, phaûi vieát caùc töø noùi treân moät caùch ñaày ñuû.Ví duï: Uûy ban nhaân daân (UBND); Hoäi ñoàng nhaân daân (HÑND), hôïp ñoàng xaây döïng – kinh doanh – chuyeån giao (goïi taét laø BOT) v.v.4. Söû duïng töø ñuùng chính taû tieáng VieätTrong tieáng Vieät, loãi chính taû khaù ña daïng maø ñieån hình laø:- Loãi veà phuï aâm ñaàu (X – S, N – L, Tr – Ch, Ng – Ngh, v.v.)- Loãi veà thanh ñieäu, daáu caâu ( daáu hoûi, ngaõ)- Loãi vieát hoa

35

Caâu phaûi ñöôïc ñaùnh daáu caâu phuø hôïp. Phaûi hieåu roõ caùch söû duïng phoå bieán caùc daáu caâu trong tieáng Vieät ñeå söû duïng cho ñuùng.

+ Daáu chaám (.) duøng ñeå ñaùnh daáu söï keát thuùc caâu traàn thuaät

+ Daáu chaám hoûi (?) duøng ñeå ñaùnh daáu caâu nghi vaán

+ Daáu chaám than (!) duøng ñeå ñaùnh daáu caâu bieåu caûm (caûm thaùn) hoaëc caâu caàu khieán ( daáu naøy ñoâi khi ñöôïc ñaët cuøng daáu chaám hoûi (?!) ñeå bieåu thò thaùi ñoä mæa mai, chaâm bieám

+ Daáu phaåy (,) duøng ñeå taùch caùc thaønh phaàn cuøng loaïi, caùc thaønh phaàn bieät laäp, caùc veá caâu

+ Daáu chaám phaåy (;) duøng ñeå taùch caùc thaønh phaàn töông ñoái ñoäc laäp trong caâu.

+ Daáu hai chaám (:) duøng ñeå baùo hieäu ñieàu trình baøy tieáp theo mang yù giaûi thích, thuyeát minh; baùo hieäu lôøi trích daãn tröïc rtieáp, lôøi ñoái thoaïi.

+ Daáu ba chaám (…) coøn goïi laø daáu chaám löûng duøng ñeå bieåu thi lôøi noùi bò ngaét quaõng vì xuùc ñoäng; bieåu thò choã ngaét daøi gioïng vôùi yù chaâm bieám, haøi höôùc; bieåu thò choã keùo daøi veà aâm thanh hoaëc khoaûng caùch veà thôøi gian, khoâng gian; bieåu thò ngöôøi vieát chöa lieät keâ heát. Neáu ñöôïc ñaët trong ngoaëc ñôn (…) thì duøng ñeå bieåu thò lôøi daãn tröïc tieáp bò löôïc bôùt moät soá caâu.

+ Daáu vaân vaân (v.v) bieåu thò ngöôøi vieát chöa lieät keâ heát

+ Daáu ngaëc ñôn ( ) duøng ñeå taùch caùc thaønh phaàn coù taùc duïng giaûi thích, boå sung; ñoùng khung boä phaän chæ nguoàn goác lôøi trích daãn.

+ Daáu ngoaëc keùp ( “ “) duøng ñeå ñaùnh daáu lôøi daãn tröïc tieáp; ñoùng khung teân rieâng, teân taùc phaåm; ñaùnh daáu nhöõng töø ngöõ ñöôïc hieåu theo nghóa khaùc

+ Daáu ngang caùch ( - ) duøng ñeå phaân bieät thaønh phaàn cheâm xen; đặt tröôùc nhöõng lôøi ñoái thoaïi, caùc boä phaän lieät keâ…Löu yù: trong ngoân ngöõ phaùp luaät, khoâng duøng caùc daáu chaám hoûi, chaám than, ba chaám, bôûi vì vaên baûn phaûi chính xaùc, döùt khoaùt, khoâng bieåu caûm.5. Söû duïng töø ñuùng quan heä keát hôïp

36

Ñeå taïo neân caâu vaø nhöõng ñôn vò cuûa caâu, caùc töø ñöôïc söû duïng luoân quan heä vôùi nhau veà ngöõ nghóa vaø ngöõ phaùp, tuøy thuoäc vaøo khaû naêng keát hôïp chuùng. Khaû naêng keát hôïp naøy do baûn chaát ngöõ nghóa, ngöõ phaùp cuûa töø quy ñònh. Caàn naém baét ñieàu ñoù ñeå söû duïng töø cho ñuùngVí duï: “ Löôïng möa naêm nay keùo daøi neân uùng luït xaûy ra ôû nhieàu ñòa phöông”Moät bieåu hieän khaùc cuûa vieäc duøng töø khoâng ñuùng quan heä keát keát hôïp laø duøng laëp töø, thöøa töøVí duï: “caûi caùch thuû tuïc haønh chính laø nhu caàu ñoøi hoûi caáp baùch ñang ñöôïc thöïc tieãn ñaët ra”Hay: “Nhöõng thieät haïi do oâ nhieãm moâi tröôøng gaây ra laø raát nghieâm troïng, khoâng theå xaùc ñònh cuï theå baèng caùc con soá hay soá lieäu cuï theå”2.6.4. Quy trình soaïn thaûo moät vaên baûna. Coâng taùc chuyaån bò: Noäi dung bao goàm:- Xaùc ñònh roõ muïc ñích, yeâu caàu cuûa vieäc ban haønh vaên baûn: laøm cô sôû cho vieäc giôùi haïn khuoân khoå vaán ñeà ñònh giaûi quyeát, caùch vieát, caùch trình baøy. Muïc ñích coù theå laø: ñöa ra moät quyeát ñònh höôùng daãn giaûi thích moät vaên baûn, thoâng tin moät tình hình, lieân heä trao ñoåi coâng taùc, chæ ñaïo, kieåm tra, ñoân ñoác …- Xaùc ñònh roõ ñoái töôïng nhaän vaên baûn: Ñoái töôïng nhaän vaên baûn coù theå laø: caáp treân, caáp döôùi, ngang caáp, hay taàng lôùp nhaân daân. Vieäc xaùc ñònh roõ ñoái töôïng nhaän vaên baûn laøm cô sôû cho vieäc xaùc ñònh noäi dung, thoâng tin cuûa vaên baûn nghóa laø nhöõng noäi dung ñeà caäp trong vaên baûn phaûi tuøy thuoäc vaøo chöùc naêng, nhieäm vuï vaø thaåm quyeàn cuûa ñoái töôïng nhaän vaên baûn (Hoï coù ñuû thaåm quyeàn giaûi quyeát, xöû lyù vaán ñeà khoâng vaø giaûi quyeát tôùi möùc naøo thì neâu ra ñeán möùc aáy.- Xaùc ñònh noäi dung caàn trình baøy: ñeå thu thaäp thoâng tin, taøi lieäu, boå sung chænh lyù, choïn loïc thoâng tin.b. Laøm daøn baøi vaø ñeà cöông- Laøm daøn baøi töùc laø phaân boá caùc chöông, muïc, caùc phaàn trong vaên baûn ñònh soaïn thaûo nhaèm ñaûm baûo tính logic vaø trình töï vaên baûn- Laøm ñeà cöông töùc laø ghi toaøn boä nhöõng yù töôûng ñònh vieát nhaèm phuïc vuï chuû ñeà vaên baûn, sau ñoù saép xeáp vaøo trong khung cuûa caùc phaàn, caùc chöông muïc maø daøn baøi ñaõ ñeà ra.

37

c. Phaùc thaûo vaên baûn (vieát baûn döï thaûo)d. Duyeät vaø kyù vaên baûn, ban haønh vaên baûn

Vieäc phaân ra caùc böôùc chæ laø töông ñoái, phuï thuoäc vaøo tính chaát coâng vieäc cuûa cô quan, toå chöùc, noäi dung cuûa vaên baûn quan troïng, phöùc taïp hay ñôn giaûn ñeå phaân ra caùc böôùc thích hôïp, linh hoaït, laøm sao coâng vieäc xöû lyù ñöôïc nhanh choùng, traùnh quaù nhieàu taàng naác, laøm chaäm vieäc, nhöng nhaát thieát phaûi ñaûm ñaûo tính chaët cheõ, ñeå vieäc soaïn thaûo, ban haønh vaên baûn ñaït chaát löôïng vaø hieäu quaû cao.2.6.5. Kyõ thuaät soaïn thaûo moät soá loaïi hình vaên baûn thoâng duïng.a. Chæ thòa1. Khaùi nieäm: Chæ thò laø hình thöùc vaên baûn phaùp quy duøng ñeå truyeàn ñaït caùc chuû tröông, chính saùch, bieän phaùp quaûn lyù, chaán chænh coâng taùc, giao nhieäm vuï vaø ñoân ñoác caùc cô quan caáp döôùi, caùc ngaønh, caùc caáp thöïc hieän nhieäm vuï.a2.Yeâu caàu: Moãi moät chæ thò bao giôø cuõng phaûi thoûa maõn moät soá yeâu caàu cuï theå sau:- Tính khaùch quan: phaûi xuaát phaùt töø yeâu caàu cuûa thöïc tieãn ñeå ñeà ra caùc bieän phaùp saùt vaø ñuùng, ñaûm baûo chæ thò coù söùc thuyeát phuïc, ñoäng vieân cao- Tính khaû thi: Chæ thò phaûi coù söï höôùng daãn cuï theå vaø ñaày ñuû. Caàn taïo ñieàu kieän ñeå ñaûm baûo cho vieäc thöïc thi chæ thò ñi vaøo cuoäc soáng vaø ñöôïc caáp döôùi thöïc thi nghieâm chænh.- Tính ngaén goïn, deã hieåu, deã thöïc hieän: moät chæ thò chæ neân taäp trung thoáng nhaát vaøo moät chuû ñeà, coù nhö vaäy môùi deã hieåu, deã thöïc hieän.a3. Boá cuïc: goàm 3 phaàn: phaàn môû ñaàu, phaàn noäi dung, phaàn keát thuùc.

+ Phaàn môû ñaàu: Neâu khaùi quaùt, nhaän ñònh tình hình, trích caên cöù, xuaát phaùt ñieåm cuûa chæ thò. Thöôøng coù 3 caùch ñeå môû ñaàu chæ thò

Caùch 1: Neâu muïc ñích cuûa vieäc ra chæ thò moät caùch roõ raøng ngaén goïn.

Ví duï: Ñeå thi haønh Quyeát ñònh soá….. ngaøy….thaùng….naêm cuûa TTg Chính phuû veà vieäc………

Caùch 2: Neâu caên cöù phaùp lyù laøm cô sôû cho vieäc ra chæ thò

38

Ví duï: Caên cöù Quyeát ñònh soá …ngaøy…thaùng….naêm cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà vieäc ……

Caùch 3: Neâu thaúng, tröïc tieáp tình hình cuûa vaán ñeà thuoäc noäi dung chæ thò

+ Phaàn noäi dung:- Ñoái vôùi nhöõng chæ thò coù noäi dung daøi, phöùc taïp, boá cuc cuûa phaàn naøy thöôøng ñöôïc chia thaønh caùc muïc I, II, III.- Ñoái vôùi nhöõng chæ thò coù noäi dung ngaén ñôn giaûn, chia thaønh caùc ñieåm 1,2,3- Phaàn naøy neâu leân chuû tröông, phöông höôùng vaø ñeà ra keá hoaïch, bieän phaùp tieán haønh cho caùc ñoái töôïng coù lieân quan, ñoân ñoác nhaéc nhôû vieäc thi haønh. Moãi moät meänh leänh ñöôïc ñöa ra coù keøm theo bieän phaùp höôùng daãn cuï theå ñeå thöïc hieän meänh leänh

+ Phaàn keát thuùc: phaûi neâu roõ quy ñònh veà cheá ñoä baùo caùo, theo doõi vieäc thi haønhb. Quyeát ñònhb1. Khaùi nieäm: Quyeát ñònh laø loaïi hình vaên baûn quy ñònh veà caùc vaán ñeà toå chöùc boä maùy, nhaân söï (boå nhieäm, ñeà baït, kyû luaät, khen thöôûng), cheá ñoä chính saùch vaø caùc coâng vieäc khaùc theo thaåm quyeàn.b2. Yeâu caàu:- Tính hieäu quaû: theå hieän ñuùng chuû tröông, ñöôøng loái, chính saùch cuûa Ñaûng, ñaùp öùng nguyeän voïng cuûa nhaân daân-Tính phaùp lyù: QÑ ban haønh phaûi ñuùng thaåm quyeàn (khi soaïn thaûo moät Quyeát ñònh caàn ñaët ra nhöõng caâu hoûi nhö: Quyeát ñònh cuûa ai? Caên cöù ra Quyeát ñònh? Quyeát ñònh nhöõng vaán ñeà gì? Ngoaøi ra caàn chuù yù moät ñieàu laø: Quyeát ñònh naøy thuoäc loaïi naøo (quyeát ñònh veà maët toå chöùc, quyeát ñònh ban haønh vaên baûn quy ñònh…)- Tính khoa hoïc: quyeát ñònh ñöôïc ban haønh phaûi phuø hôïp vôùi quy luaät khaùch quan- Tính khaû thi: nghóa laø phaûi phuø hôïp vôùi trình ñoä daân trí, tính khaû thi coøn theå hieän ôû nhöõng ñieàu kieän vaät chaát vaø con ngöôøi coù naêng löïc ñeå thöïc hieän- Tính kòp thôøi:ban haønh ñuùng thôøi ñieåm, ñuùng thôøi gianb3. Boá cuïc

+ Phaàn môû ñaàu (phaàn vieän daãn): Neâu nhöõng ñieåm laøm caên cöù ñeå ra quyeát ñònh: caên cöù vaøo vaên

39

baûn naøo, theo ñeà nghò cuûa ai? Phaàn naøy khoâng vieát thaønh muïc maø vieát döôùi daïng caùc yù theo phaân ñoaïn.Ví duï: Quyeát ñònh cuûa UBND

Caên cöù luaät toå chöùc HÑND vaø UBND ngaøy…..Caên cöù phaùp lyù coù lieän quan tröïc tieáp ñeán noäi

dung cuûa vaên baûnXét ñeà nghò cuûa thuû tröôûng ngaønh höõu quan

+ Phaàn noäi dung: ñöôïc trình baøy theo caùc ñieàu khoaûn rieâng bieät

Ví duï 1: Quyeát ñònh veà toå chöùc boä maùyÑieàu 1. Quyeát ñònh thaønh laäp cô quan, ñôn vò naøo?

Töø ngaøy naøoÑieàu 2. Nhieäm vuï, chöùc naêng cuûa cô quan, ñôn vò

ñöôïc thaønh laäpÑieàu 3. Bieän cheá toå chöùc cuûa boä maùy, truï sôû cô

quan ñôn vòÑieàu 4. Traùch nhieäm thi haønh quyeát ñònh

Ví duï 2: Quyeát ñònh veà nhaân söïÑieàu 1. Boå nhieäm ai, ñeà baït ai, ñieàu ñoäng ai veà ñôn

vò naøoÑieàu 2. Quyeàn lôïi ñöôïc höôûngÑieàu 3. Traùch nhieäm thi haønhÑieàu 4. Thôøi gian thöïc hieän cuûa quyeát ñònh

c. Tôø trìnhc1. Khaùi nieäm: Tôø trình laø loaïi hình vaên baûn ñeå ñeà xuaát vôùi cô quan quaûn lyù caáp treân veà moät vaán ñeà, moät phöông aùn coâng taùc, veà cheá ñoä chính saùch môùi hoaëc söûa ñoåi, boå sung cheá ñoä c2. Yeâu caàu:- Phaân tích ñöôïc maët tích cöïc, tieâu cöïc cuûa tình hình laøm caên cöù cho vieäc ñeà xuaát caùi môùi- Döï ñoaùn, phaân tích ñöôïc nhöõng phaûn öùng coù theå xaûy ra xoay quanh ñeà nghò môùi- Phaân tích khoù khaên, thuaän lôïi trong vieäc thöïc hieän ñeà nghò môùi, ñeà ra ñöôïc nhöõng bieän phaùp khaéc phuïc.c3. Boá cuïc- Phaàn môû ñaàu: laø phaàn nhaän ñònh tình hình (phaân tích thöïc traïng) laøm cô sôû cho vieäc ñeà xuaát caùi môùi.- Phaàn noäi dung: bao goàm vieäc neâu toùm taét noäi dung cuûa ñeà nghò môùi, cuûa yù töôûng môùi; phaân tích nhöõng phaûn öùng coù theå xaûy ra xoay quanh ñeà nghò môùi neáu

40

ñöôïc aùp duïng; nhöõng khoù khaên thuaän lôïi khi trieån khai thöïc hieän; nhöõng bieän phaùp caàn khaéc phuïc- Phaàn keát luaän: phaân tích ñöôïc yù nghóa taùc duïng cuûa ñeà nghò môùi. Nhöõng kieán nghò caáp treân xem xeùt chaáp thuaän ñeà xuaát ñaõ neâu ñeå sôùm ñöôïc trieån khai thöïc hieän

MAÃU KEÁT CAÁU TÔØ TRÌNHTeân cô quan trình COÄNG HOØA XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA VIEÄT NAM

Ñoäc laäp – Töï do – Haïnh phuùc.Soá:……/TTr-UB

Ñòa danh, ngaøy…thaùng…naêmKính göûi:…………………………………………………………………………………………………..TÔØ TRÌNHVeà vieäc……………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………..Nôi nhaän Thaåm quyeàn kyùd. Coâng vaên d1. Khaùi nieäm: Coâng vaên laø loaïi hình vaên baûn haønh chính duøng phoå bieán haøng ngaøy trong caùc cô quan Nhaø nöôùc. Coâng vaên laø phöông tieän giao tieáp chính thöùc cuûa cô quan nhaø nöôùc vôùi caáp treân, caáp döôùi, cô quan ngang caáp vaø vôùi coâng daân.d2. Yeâu caàu:- Ngaén goïn, xuùc tích, roõ raøng, moãi coâng vaên chæ neân ñeà caäp ñeán moät vaán ñeà, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc nghieân cöùu giaûi quyeát- Coù tính thuyeát phuïc laøm cho ngöôøi ñoïc deã tin vaøo nhöõng ñieàu ñaõ vieát- Trình baøy ñuùng quy ñònh cuûa nhaø nöôùc veà coâng taùc coâng vaên- Coâng vaên chæ duøng trong hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc, caùc toå chöùc xaõ hoäi, cho neân khoâng duøng lôøi leõ rieâng tö trong coâng vaên.d3. Boá cuïc

41

d3.1. Soaïn thaûo coâng vaên ñeà nghò, chaát vaán, yeâu caàu- Phaàn môû ñaàu: Neâu lyù do hoaëc muïc ñích cuûa vieäc ñeà nghò chaát vaán, yeâu caàu.- Phaàn noäi dung: Neâu thöïc traïng tình hình daãn ñeán vieäc phaûi ñeà nghò, chaát vaán hoaëc yeâu caàu, vaø neâu noäi dung cuï theå cuûa vieäc ñeà nghò, chaát vaán, yeâu caàu- Phaàn keát thuùc: theå hieän söï mong moûi ñöôïc quan taâm, xem xeùt, giaûi quyeát vaán ñeà vaø neâu ra lôøi caùm ôn.d3.2. Soaïn thaûo coâng vaên traû lôøi- Phaàn môû ñaàu: Ghi roõ traû lôøi (phuùc ñaùp) coâng vaên (vaên baûn) soá…../(kyù hieäu)…. Ngaøy…thaùng…...naêm cuûa ai…. Veà vaán ñeà gì….- Phaàn noäi dung: Neâu nhöõng traû lôøi tröïc tieáp veà töøng vaán ñeà maø cô quan, ñôn vò hoaëc ñöông söï yeâu caàu. Neáu phaàn naøo, vaán ñeà gì chöa traû lôøi ñöôïc thì phaûi giaûi thích roõ lyù do vì sao vaø heïn thôøi gian traû lôøi- Phaàn keát thuùc: Thöôøng baèng moät caâu mang tính xaõ giao, lòch söï theå hieän söï quan taâm cuûa ngöôøi traû lôøi ñoái vôùi ngöôøi hoûi: Neáu coøn vaán ñeà gì chöa roõ. Xin ñeà nghò quyù cô quan, ñôn vò cho bieát, cô quan (ñôn vò) chuùng toâi saún saøng nghieân cöùu traû lôøi.d3.3. Soaïn thaûo coâng vaên chæ ñaïo- Phaàn môû ñaàu: Noùi roõ muïc ñích, yeâu caàu cuûa coâng vieäc caàn trieån khai, caàn phaûi thöïc hieän.- Phaàn noäi dung: Neâu nhöõng yeâu caàu caàn ñaït ñöôïc, nhieäm vuï, bieän phaùp caàn phaûi aùp duïng.- Phaàn keát thuùc: Yeâu caàu toå chöùc thöïc hieän vaø baùo caùo keát quaû cho caáp chæ ñaïod3.4. Soaïn thaûo coâng vaên höôùng daãn- Phaàn môû ñaàu: Neâu khaùi quaùt vaán ñeà ñaët ra caàn phaûi ñöôïc höôùng daãn, giaûi thích- Phaàn noäi dung: Neâu roõ nguoàn goác, xuaát xöù cuûa chuû tröông, chính saùch, quyeát ñònh caàn ñöôïc höôùng daãn giaûi thích; Muïc ñích cuûa chuû tröông, chính saùch; Phaân tích yù nghóa taùc duïng cuûa chuû tröông ñoù veà maët kinh teá – xaõ hoäi – chính trò, v.v; Caùch toå chöùc thöïc hieän.- Phaàn keát luaän: Yeâu caàu phoå bieán cho caùc cô sôû bieát vaø toå chöùc thöïc hieän ñuùng tinh thaàn cuûa chuû tröông, chính saùch, quyeát ñònh.d3.5. Soaïn thaûo coâng vaên ñoân ñoác, nhaéc nhôû

42

- Phaàn môû ñaàu: Nhaéc laïi moät chuû tröông, moät keá hoaïch, moät quyeát ñònh hoaëc moät vaên baûn ñaõ ñöôïc chæ ñaïo toå chöùc thöïc hieän.- Phaàn noäi dung: Toùm taét tình hình thöïc hieän (coâng vieäc ñaõ laøm ñöôïc, öu ñieåm, khuyeát ñieåm, nguyeân nhaân); Ñeà ra bieän phaùp tieáp tuïc thöïc hieän nhöõng vaán ñeà coøn toàn taïi; Giao traùch nhieäm cho cô quan, ñôn vò tröïc tieáp toå chöùc thöïc hieän vaø thôøi gian thöïc hieän.- Phaàn keát thuùc: Yeâu caàu cô quan, ñôn vò khaån tröông trieån khai vaø baùo caùo keát quaû cho Ban chæ ñaïo, cho caáp treân.

CAÂU HOÛI OÂN TAÄP HEÁT CHÖÔNG IICaâu 1: Vaên baûn quaûn lyù nhaø nöôùc coù nhöõng chöùc naêng gì? Chuùng coù vai troø nhö theá naøo trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa boä maùy quaûn lyù Nhaø nöôùc?Caâu 2: Vaên baûn quaûn lyù Nhaø nöôùc coù nhöõng loaïi gì? Thaåm quyeàn ban haønh vaên baûn ñöôïc phaùp luaät quy ñònh nhö theá naøo?Caâu 3: Theå thöùc vaên baûn laø gì? Phaân tích caùc yeáu toá taïo neân theå thöùc vaên baûn vaø yù nghóa cuûa chuùng.

CHÖÔNG 3 NOÄI DUNG QUAÛN LYÙ NHAØ NÖÔÙC VEÀ ÑAÁT ÑAI3.1. Khaùi nieäm vaø ñaëc ñieåm cuûa ñaát ñai3.1.1. Khaùi nieäm: Ñaát ñai bao goàm caùc ñaëc tính thoå nhöôõng, caùc ñieàu kieän töï nhieân khaùc vaø vaán ñeà söû duïng. Ñaát ñai caàn thieát cho moïi hoaït ñoäng saûn xuaát, daân cö, an ninh, quoác phoøng hay noùi caùch khaùc laø baát cöù hoaït ñoäng naøo cuûa con ngöôøi.3.1.2. Ñaëc ñieåm cuûa ñaát ñai- Ñaát ñai laø saûn phaåm cuûa töï nhieân- Ñaát ñai laø nguoàn taøi nguyeân voâ cuøng quyù giaù cuûa moät quoác gia- Ñaát ñai laø thaønh phaàn quan troïng haøng ñaàu cuûa moâi tröôøng soáng

43

- Ñaát ñai laø ñòa baøn phaân boá daân cö, laø choã ñöùng cuûa khu coâng nghieäp, an ninh quoác phoøng v.v.- Ñaát ñai laø tö lieäu saûn xuaát ñaëc bieät ñoái vôùi noâng laâm nghieäp3.2. Vai troø cuûa nhaø nöôùc trong coâng taùc quaûn lyù ñaát ñai

Vaán ñeà ñaát ñai vaø chính saùch ñaát ñai gaén lieàn vôùi moãi giai ñoaïn lòch söû phaùt trieån, ñaáu tranh vaø xaây döïng cuûa nhaø nöôùc ta. Ñaây laø vaàn ñeà quan troïng haøng ñaàu ôû moãi nhaø nöôùc. Baát kyø moät nhaø nöôùc naøo cuõng coù nhöõng chính saùch, quan ñieåm giaûi quyeát vaán ñeà ñaát ñai cuûa mình.

Trong nhöõng naêm qua, khi chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng, trong ñoù coù thò tröôøng baát ñoäng saûn nhöng hieän coøn mang tính töï phaùt, thieáu ñònh höôùng. Vì vaäy nhaø nöôùc ñoùng vai troø laø taùc nhaân thuùc ñaåy söï hình thaønh thò tröôøng baát ñoäng saûn moät caùch ñoàng boä nhaèm söû duïng coù hieäu quaû nguoàn taøi nguyeân ñaát ñai.Vai troø quaûn lyù nhaø nöôùc veà ñaát ñai ñöôïc theå hieän ôû caùc ñieåm sau:1) Hoaïch ñònh chieán löôïc (Quy hoaïch, Keá hoaïch söû duïng ñaát) phuïc vuï cho muïc tieâu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi nhaèm söû duïng ñaát ñuùng muïc ñích, tieát kieäm, ñaït hieäu quaû cao2) Thoâng qua hoaït ñoäng naém chaéc quyõ ñaát laøm caên cöù cho caùc bieän phaùp phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi3) Baûo veä quyeàn vaø lôïi ích chính ñaùng cuûa ngöôøi söû duïng ñaát trong quan heä ñaát ñai4) Thoâng qua vieäc ban haønh chính saùch ñaát ñai nhaø nöôùc kích thích vieäc ñaàu tö, söû duïng ñaày ñuû, tieát kieäm hôïp lyù.5) Thoâng qua vieäc kieåm tra giaùm saùt nhaø nöôùc naém chaéc dieãn bieán veà söû duïng ñaát ñai, phaùt hieän nhöõng vi phaïm vaø giaûi quyeát nhöõng vi phaïm phaùp luaät ñaát ñai.3.3. Taàm quan troïng cuûa chính saùch ñaát ñai

Chính saùch ñaát ñai coù yù nghóa quyeát ñònh söï phaùt trieånChính saùch ñaát ñai bao goàm caùc lónh vöïc chính

- Chính saùch veà sôû höõu,- Chính saùch veà khai thaùc söû duïng vaø phaùt trieån

quyõ ñaát,- Chính saùch veà thò tröôøng baát ñoäng saûn,

44

- Chính saùch veà quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc,- Chính saùch veà taøi chính, thueá khoùaCaùc chính saùch naøy laïi lieân quan tröïc tieáp tôùi caùc

chính saùch vó moâ khaùc, taùc ñoäng tröïc tieáp tôùi söï phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc. Thöïc teá ôû nöôùc ta vaø nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñaõ coù thôøi kyø sa vaøo voøng laån quaån kieàm haõm phaùt trieån.

Chính saùch khoâng phuø hôïp coù theå laøm giaù ñaát taêng quaù cao. Khi tính toùan kinh doanh, vôùi giaù ñaát quaù cao, vieäc kinh doanh khoâng coù laõi, khoâng nhaø ñaàu tö naøo laïi lao vaøo ñaàu tö ñeå chòu loã. Chính saùch ñaát ñai khoâng phuø hôïp coøn gaây khoù khaên veà thuû tuïc haønh chính, veà thôøi gian giaûi phoùng maët baèng, trong tình traïng ñoù caùc nhaø ñaàu tö seõ tìm noâi naøo thuaän lôïi hôn. Khi ñaàu tö giaûm, tieàn nhaøn roãi trong daân khoâng chaûy vaøo nguoàn voán saûn xuaát kinh doanh qua tieàn göûi ngaân haøng, qua coå phieáu, maø seõ chi vaøo vieäc mua ñaát, mua vaøng. Trong moät ñaát nöôùc ñang ñoâ thò hoùa, giaù ñaát bao giôø cuõng taêng theo thôøi gian. Vieäc lao vaøo mua ñaát cuûa nhieàu ngöôøi khieán giaù ñaát taêng cao. Giaù ñaát taêng cao caøng gaây khoù khaên cho ñaàu tö, caøng dö tieàn trong daân, caøng laøm taêng vieäc ñaàu cô ñaát… Ñeán luùc naøo ñoù, neáu khoâng coù söï can thieäp cuûa Nhaø nöôùc ñeå giaûi toûa voøng laån quaån naøy, thì kinh teá seõ ngöng treä. Khoáng cheá giaù ñaát, giöõ giaù ñaát ôû möùc thaáp laø muïc tieâu quan troïng haøng ñaàu trong chính saùch ñaát ñai ôû taát caû caùc quoác gia.

Tröôùc ñaây trong thôøi kyø kinh teá haønh chính bao caáp ôû mieàn Baéc, trong caùc hôïp taùc xaõ noâng nghieäp caùc hoä noâng daân ñöôïc söû duïng 5% ruoäng ñaát ñeå saûn xuaát nhu yeáu phaåm cho gia ñình. Vôùi 5% ñaát aáy hoï ñaõ saûn xuaát ñöôïc löôïng haøng hoùa noâng saûn baèng 95% ñaát coøn laïi trong tay hôïp taùc xaõ. Ví duï naøy cho thaáy hieäu quaû söû duïng ñaát phuï thuoäc raát nhieàu vaøo chính saùch. Chính saùch khoaùn saûn phaåm trong noâng nghieäp cuõng laø moät chính saùch quaûn lyù vaø khai thaùc quyõ ñaát. Nhôø coù chính saùch khoaùn naøy, nöôùc ta töø moät nöôùc thieáu löông thöïc trôû thaønh moät trong nhöõng nöôùc xuaát khaåu gaïo ñöùng haøng ñaàu treân theá giôùi.

Chính saùch ñaát ñai khoâng phuø hôïp coøn daãn ñeán tình traïng baát oån veà xaõ hoäi. Trong nhieàu naêm qua, phaàn lôùn caùc vuï kieän, vaø haàu heát caùc vuï khieáu kieän ñoâng

45

ngöôøi ñeàu laø khieáu kieän veà ñaát ñai. Nhöõng vuï tham nhuõng lôùn cuõng lieân quan ñeán ñaát ñai. Tình traïng baát coâng trong xaõ hoäi ngaøy moät taêng vaø phoå bieán cuõng töø nhöõng baát caäp trong chính saùch ñaát ñai. Nhöõng baát oån veà xaõ hoäi, neáu khoâng kòp thôøi giaûi quyeát seõ gaây baát oån veà chính trò, daãn tôùi söï ngöng treä trong phaùt trieån3.4. Noäi dung – phöông phaùp quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi ñaát ñai3.4.1. Ñoái töôïng cuûa quaûn lyù ñaát ñai

Ñoái töôïng cuûa quaûn lyù ñaát ñai laø toaøn boä voán ñaát cuûa nhaø nöôùc (bao goàm ranh giôùi quoác gia töø bieân giôùi ñeán haûi ñaûo, vuøng trôøi, vuøng bieån), ñeán töøng chuû söû duïng ñaát.

Nhaø nöôùc CHXHCNVN laø ngöôøi ñaïi dieän chuû sôû höõu veà ñaát ñai. Nhaø nöôùc giao ñaát cho caùc toå chöùc, hoä gia ñình, caù nhaân söû duïng. Ngöôøi söû duïng ñaát phaûi coù traùch nhieäm, nghóa vuï söû duïng ñuùng muïc ñích ñöôïc giao.

Ñeå phaân phoái ñuùng vaø söû duïng hôïp lyù quyõ ñaát, toaøn boä quyõ ñaát ñöôïc phaân thaønh 3 nhoùm: nhoùm ñaát noâng nghieäp, nhoùm ñaát phi noâng nghieäp vaø nhoùm ñaát chöa söû duïng.3.4.2. Muïc ñích – yeâu caàu cuûa coâng taùc quaûn lyù ñaát ñai- Baûo veä quyeàn sôû höõu cuûa nhaø nöôùc ñoái vôùi ñaát ñai- Baûo veä quyeàn lôïi hôïp phaùp cuûa ngöôøi söû duïng ñaát- Baûo ñaûm söû duïng hôïp lyù voán ñaát cuûa nhaø nöôùc- Taêng cöôøng hieäu quaû kinh teá söû duïng ñaát- Baûo veä ñaát, caûi taïo ñaát vaø caûi taïo moâi tröôøng soángYeâu caàu:- Phaûi ñaêng kyù thoáng keâ ñaát ñeå nhaø nöôùc naém chaéc ñöôïc toaøn boä dieän tích, chaát löôïng ñaát ñai ôû moãi ñôn vò haønh chính töø cô sôû ñeán TW.3.4.3. Nguyeân taéc quaûn lyù ñaát ñaia. Ñaûm baûo söï taäp trung thoáng nhaát cuûa nhaø nöôùcb. Ñaûm baûo söï keát hôïp quyeàn sôû höõu vaø söû duïng ñaát ñaic. Ñaûm baûo söï keát hôïp haøi hoøa caùc lôïi íchd. Tieát kieäm vaø hieäu quaû3.4.4. Phöông phaùp quaûn lyù ñaát ñaia. Phöông phaùp haønh chính: laø duøng meänh leänh, chæ thò cuûa caáp treân, caáp döôùi phaûi phuïc tuøng caáp treân

46

b. Phöông phaùp ñoøn baåy kinh teá: Laø taùc ñoäng ñeán lôïi ích kinh teá cuûa ngöôøi söû duïng ñaát sao cho khoâng boû phí ñaát ñaic. Phöông phaùp tuyeân truyeàn giaùo duïc: Giaùo duïc yù thöùc töï giaùc cuûa moãi ngöôøi daân, khuyeán khích ngöôøi söû duïng sao cho mang laïi hieäu quaû cao thoâng quan ñaøi, baùo veà vaán ñeà söû duïng vaø quaûn lyù ñaát ñai3.4.5. Chu trình quaûn lyù ñaát ñai - Ño ñaïc laäp baûn ñoà ñòa chính ñeå naém dieän tích- Ñieàu tra thoå nhöôõng- Ñaùnh giaù vaø phaân haïng ñaát- Ñaêng kyù thoáng keâ ban ñaàu vaø laäp hoà sô ñòa chính

Caên cöù vaøo noäi dung treân vaø yeâu caàu nhieäm vuï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi ñeå laäp quy hoaïch vaø keá hoaïch söû duïng ñaát. Trong quaù trình tieán haønh quy hoaïch vaø keá hoaïch phaân boå ñaát ñai cho caùc ngaønh laøm bieán ñoäng ñaát ñai. Vì vaäy phaûi coù nhöõng khaâu tieáp theo laø:- Ban haønh caùc vaên baûn phaùp luaät, theå leä veà quaûn lyù, söû duïng ñaát ñai- Thanh tra, kieåm tra vieäc chaáp haønh chính saùch phaùp luaät ñaát ñai- Giao ñaát, thu hoài ñaát- Xöû lyù vi phaïm, giaûi quyeát khieáu naïi, tranh chaáp ñaát ñai- Ñaêng kyù vaø thoáng keâ bieán ñoäng ñaát ñai.3.4.6. Ñieàu kieän ñeå quaûn lyù nhaø nöôùc veà ñaát ñai ñaït hieäu quaû

- Vai troø laõnh ñaïo cuûa Ñaûng (caáp uûy vaø caùc caáp ñòa phöông) toå chöùc laõnh ñaïo, tuyeân truyeàn giaùo duïc toaøn Ñaûng, toaøn daân chaáp haønh ñaày ñuû ñöôøng loái, chuû tröông, chính saùch phaùp luaät cuûa nhaø nöôùc

- Luaät ñaát ñai vaø caùc vaên baûn döôùi luaät phaûi kòp thôøi vaø ñöôïc hoïc taäp, phoå bieán roäng raõi ñeán töøng ngöôøi daân

- Boä maùy chuyeân moân cuûa ngaønh ñòa chính phaûi hoaøn chænh, ñoàng boä töø TW ñeán ñòa phöông. Caùn boä laõnh ñaïo chuyeân moân phaûi coù phaåm chaát ñaïo ñöùc, naêng löïc quaûn lyù, chuyeân moân gioûi

- Thöôøng xuyeân boài döôõng chuyeân moân nghieäp vuï ñaùo öùng kòp thôøi vôùi söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc kyõ thuaät vaø khoa hoïc quaûn lyù

47

- Coù cô sôû vaät chaát, kyõ thuaät hieän ñaïi phuïc vuï kòp thôøi vaø ñaùp öùng yeâu caàu ñoåi môùi veà coâng ngheä vieãn thaùm vaø tin hoïc.3.4.7. Noäi dung quaûn lyù nhaø nöôùc veà ñaát ñai

Luaät ñaát ñai naêm 2013 coù hieäu löïc thi haønh töø ngaøy 1/7/2014, taïi chöông II (Quyền và trách nhiệm của Nhà nước đối với đất đai) ñaõ ñeà caäp ñeán noäi dung quaûn lyù nhaø nöôùc veà ñaát ñai taïi ñieàu 22, bao goàm:1. Ban hành văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai và tổ chức thực hiện văn bản đó.

2. Xác định địa giới hành chính, lập và quản lý hồ sơ địa giới hành chính, lập bản đồ hành chính.

3. Khảo sát, đo đạc, lập bản đồ địa chính, bản đồ hiện trạng sử dụng đất và bản đồ quy hoạch sử dụng đất; điều tra, đánh giá tài nguyên đất; điều tra xây dựng giá đất.

4. Quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

5. Quản lý việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất.

6. Quản lý việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất.

7. Đăng ký đất đai, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.

8. Thống kê, kiểm kê đất đai.

9. Xây dựng hệ thống thông tin đất đai.

10. Quản lý tài chính về đất đai và giá đất.

11. Quản lý, giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất.

12. Thanh tra, kiểm tra, giám sát, theo dõi, đánh giá việc chấp hành quy định của pháp luật về đất đai và xử lý vi phạm pháp luật về đất đai.

13. Phổ biến, giáo dục pháp luật về đất đai.

14. Giải quyết tranh chấp về đất đai; giải quyết khiếu nại, tố cáo trong quản lý và sử dụng đất đai.

15. Quản lý hoạt động dịch vụ về đất đai.Nhaø nöôùc thöïc hieän caùc noäi dung treân nhaèm:

+ Thöïc hieän quyeàn cuûa Nhaø nöôùc vôùi tö caùch laø ñaïi dieän chuû sôû höõu toaøn daân veà ñaát ñai, nhö quyeàn

48

giaùm saùt veà quaûn lyù, söû duïng ñaát, quyeàn quyeát ñònh veà taøi chính ñaát ñai, veà thaåm quyeàn cuûa Nhaø nöôùc trong giao ñaát, cho thueâ ñaát, thu hoài ñaát, chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát...

+ Naém vaø quaûn lyù ñaát ñai veà soá löôïng (dieän tích), veà chaát löôïng (lyù, hoùa tính) vaø veà vieäc söû duïng...

+ Xaùc laäp moät cô cheá xaùc ñònh ñòa giôùi caùc ñôn vò haønh chính, phaân boá ñaát ñai vaøo caùc muïc ñích söû duïng, baûo ñaûm ñaát ñai söû duïng hôïp lyù, coù hieäu quaû.

+ Xaùc laäp moät cô cheá veà kieåm tra, giaùm saùt quaù trình söû duïng ñaát

Taát caû caùc quy ñònh treân ñöôïc ñeà caäp trong chöông II vaø chöông VI cuûa luaät ñaát ñai ñeàu xuaát phaùt töø muïc tieâu laø baûo veä cheá ñoä sôû höõu toaøn daân veà ñaát ñai, baûo ñaûm söï quaûn lyù thoáng nhaát cuûa Nhaø nöôùc, baûo ñaûm cho vieäc khai thaùc, söû duïng ñaát ñai tieát kieäm, ngaøy caøng coù hieäu quaû cao, baûo ñaûm ñaát ñai ñöôïc söû duïng beàn vöõng.

Muoán ñaït ñöôïc muïc tieâu quaûn lyù, Nhaø nöôùc phaûi xaây döïng heä thoáng cô quan quaûn lyù ñaát ñai coù chöùc naêng, nhieäm vuï roõ raøng, ñuû theá vaø löïc ñeå thöïc thi coù hieäu quaû traùch nhieäm ñöôïc Nhaø nöôùc phaân coâng; ñoàng thôøi ban haønh caùc chính saùch, cheá ñoä, theå leä phuø hôïp vôùi töøng giai ñoaïn phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc, ñaùp öùng ñöôïc noäi dung quaûn lyù Nhaø nöôùc ñoái vôùi ñaát ñai

Nguyeân taéc naøy theå hieän chöùc naêng cuûa Nhaø nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa laø quaûn lyù moïi maët ñôùi soáng kinh teá, xaõ hoäi, trong ñoù coù quaûn lyù ñaát ñai. Muïc ñích cuoái cuøng cuûa Nhaø nöôùc vaø ngöôøi söû duïng ñaát laø laøm sao khai thaùc toát nhaát tieàm naêng cuûa ñaát, phuïc vuï cho caùc muïc tieâu kinh teá, xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. Vì vaäy, ñaát ñai caàn phaûi ñöôïc thoáng nhaát quaûn lyù theo quy hoaïch vaø keá hoaïch chung.1. Quy ñònh veà xaùc ñònh ñòa giôùi haønh chính, lập và quản lý hồ sơ địa giới hành chính, lập bản đồ hành chính; khaûo saùt, đo đạc, laäp baûn ñoà ñòa chính, baûn ñoà hieän traïng söû duïng ñaát, baûn ñoà quy hoaïch söû duïng ñaát; điều tra, đánh giá tài nguyên đất; điều tra xây dựng giá đất

Ñaây laø moät trong nhöõng nhieäm vuï veà quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi ñaát ñai. Treân cô sôû noäi dung Chæ thò soá 364/TTg vaø Nghò ñònh soá 119/CP cuû Chính phuû veà quaûn lyù ñòa giôùi haønh chính, luaät ñaát ñai 2003 quy ñònh

49

roõ traùch nhieäm cuûa Chính phuû, Boä Noäi vuï, Boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng, Uûy ban nhaân daân caùc caáp trong vieäc xaùc ñònh ñòa giôùi haønh chính caùc caáp, laäp vaø quaûn lyù hoà sô ñòa giôùi haønh chính

Ñeå ñaùnh giaù ñuùng soá löôïng, chaát löôïng ñaát phaûi thoâng qua vieäc ñieàu tra caùc yeáu toá töï nhieân, kinh teá, xaõ hoäi lieân quan ñeán ñaát ñai: Khaûo saùt, ño ñaïc vaø phaân haïng ñaát. Trong ñoù: coâng taùc ñieàu tra, khaûo saùt, laáy maãu phaân tích haøm löôïng thaønh phaàn höõu cô, voâ cô coù chöùa trong ñaát, xaùc ñònh nhöõng yeáu toá thuaän lôïi cho vieäc khai thaùc tieàm naêng cuûa ñaát laø bieän phaùp chuû yeáu ñeå naém chaát löôïng ñaát – phaân haïng ñaát cho töøng muïc ñích söû duïng (troàng troït, xaây döïng) cuûa töøng loâ, khoaûnh, khu, vuøng ñaát cuï theå.

Ñaây laø vieäc laøm heát söùc quan troïng vì noù taïo ra cô sôû ban ñaàu (ñieàu tra cô baûn veà ñaát) cho coâng taùc quaûn lyù ñaát ñai treân hai phöông dieän : laäp caùc quy hoaïch, keá hoaïch söû duïng ñaát vaø xaùc ñònh giaù ñaát.

Soá lieäu dieän tích, chaát löôïng ñaát chính xaùc thì vieäc laäp quy hoaïch, keá hoaïch söû duïng ñaát môùi ñaûm baûo tính khaû thi vaø hieäu quaû toái öu.

Soá löôïng dieän tích, chaát löôïng ñaát vaø vieäc quy ñònh nhöõng yeáu toá thuaän lôïi cho troàng troït, xaây döïng chính xaùc laø moät trong nhöõng ñieàu kieän quyeát ñònh hình thaønh giaù ñaát saùt vôùi thöïc teá.

Khaùc vôùi tö lieäu saûn xuaát khaùc laø ñaát ñai coù vò trí coá ñònh cho neân caùc soá lieäu cuûa noù xuaát xöù töø moät vò trí khoâng gian coá ñònh, vò trí khoâng gian naøy ñöôïc theå hieän treân baûn ñoà ñòa chính. Taøi lieäu naøy laø moät trong nhöõng cô sôû giuùp nhaø nöôùc quaûn lyù chaët cheõ voán ñaát ñai; giaûi quyeát caùc tranh chaáp, khieáu naïi, toá caùo veà ñaát ñai; xaùc ñònh cuï theå roõ reät ranh giôùi ñaát ñai cuûa töøng chuû söû duïng cuï theå

Noùi chung vieäc ñaùnh giaù ñaát, laäp baûn ñoà ñòa chính, baûn ñoà hieän traïng söû duïng ñaát, baûn ñoà quy hoaïch söû duïng ñaát chuû yeáu ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc bieän phaùp kyõ thuaät nghieäp vuï neân luaät ñaát ñai naêm 2003 môùi chæ quy ñònh veà traùch nhieäm cuûa cô quan Nhaø nöôùc vaø ñeà ra moät soá nguyeân taéc trong quaù trình thöïc hieän caùc lónh vöïc nghieäp vuï noùi treân, cuï theå laø (Điều 33, Luật Đất đai 2013)

1. Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm sau đây:

50

a) Tổ chức thực hiện và công bố kết quả điều tra, đánh giá đất đai của cả nước, các vùng theo định kỳ 05 năm một lần và theo chuyên đề;

b) Chỉ đạo việc thực hiện điều tra, đánh giá đất đai của tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương;

c) Tổng hợp, công bố kết quả điều tra, đánh giá đất đai của cả nước.

2. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức thực hiện và công bố kết quả điều tra, đánh giá đất đai của địa phương; gửi kết quả về Bộ Tài nguyên và Môi trường để tổng hợp.

3. Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định việc điều tra, đánh giá đất đai và điều kiện về năng lực của đơn vị thực hiện điều tra, đánh giá đất đai.

- Uûy ban nhaân daân coù traùch nhieäm thöïc hieän vieäc kieåm keâ ñaát ñai ôû ñòa phöông naøo thì coù traùch nhieäm toå chöùc thöïc hieän vieäc laäp baûn ñoà hieän traïng söû duïng ñaát cuûa ñòa phöông ñoù.Caùc vaán ñeà thaûo luaän:

- Giôùi thieäu baûn ñoà ranh giôùi haønh chính 364- Vaøi neùt veà baûn ñoà ñòa chínhBaûn ñoà ñòa chính laø loaïi baûn ñoà tyû leä lôùn vaø

trung bình ñöôïc thaønh laäp theo ñôn vò haønh chính caáp xaõ, phöôøng, thò traán. Noäi dung baûn ñoà ñòa chính theå hieän chi tieát ñeán töøng thöûa ñaát theo yeâu caàu cuûa coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi ñaát ñai

Baûn ñoà ñòa chính laø thaønh quaû ño veõ thöïc ñòa phaûn aùnh ñuùng hình theå. Noù laø taøi lieäu cô sôû ñeå thöïc hieän vieäc quaûn lyù ñaát ñai nhaém ñaûm baûo söû duïng ñaát ñaày ñuû, hôïp lyù, tieát kieäm vôùi hieäu quaû kinh teá cao.

Baûn ñoà ñòa chính ñöôïc laäp baèng phöông phaùp bieân veõ tröïc tieáp töø baûn ñoà goác vaø ñaõ ñöôïc chænh lyù sau khi ñaêng kyù nhaän ñaát ñoái vôùi töøng chuû söû duïng ñaát

Baûn ñoà ñòa chính phaûi ñöôïc Sôû taøi nguyeân – Moâi tröôøng pheâ duyeät thì môùi coù giaù trò veà maët phaùp lyù.

Baûn ñoà ñòa chính phaûi ñöôïc chænh lyù thöôøng xuyeân cho phuø hôïp vôùi hieän traïng söû duïng ñaát

Baûn ñoà ñòa chính phaûi theå hieän ñaày ñuû ranh giôùi haønh chính caùc caáp vaø ranh giôùi caùc thöûa ñaát.

- Vai troø cuûa baûn ñoà ñòa chính trong quaûn lyù ñaát ñai+ Trong vieäc giaûi quyeát tranh chaáp ñaát ñai+ Trong giao ñaát. Cho thueâ ñaát, thu hoài ñaát+ Trong quy hoaïch söû duïng ñaát

51

+ Trong phaân haïng, ñònh giaù ñaát+ Trong vieäc laäp baûn ñoà hieän traïng söû duïng ñaát+ Trong ñaêng kyù, caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát.+ Trong thoáng keâ, kieåm keâ ñaát ñai.- Vai troø cuûa caùn boä ñòa chính trong coâng taùc ño ñaïc laäp baûn ñoà ñòa chínhTham gia cuøng vôùi ñôn vò ñoù ñaïc tieán haønh xaùc

ñònh ranh giôùi haønh chính; chuû söû duïng, loaïi ñaát; tham gia nghieäm thu, tieáp nhaän baûn ñoà; caäp nhaät baûn ñoà; quaûn lyù, söû duïng vaø khai thaùc baûn ñoà ñòa chính

- Khai thaùc söû duïng baûn ñoà ñòa chính- Vaán ñeà taùch thöûa, nhaäp thöûa- Vấn đề giá đất

1.1. Điều 112. Nguyên tắc, phương pháp định giá đất

1. Việc định giá đất phải bảo đảm các nguyên tắc sau đây:

a) Theo mục đích sử dụng đất hợp pháp tại thời điểm định giá;

b) Theo thời hạn sử dụng đất;

c) Phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường của loại đất có cùng mục đích sử dụng đã chuyển nhượng, giá trúng đấu giá quyền sử dụng đất đối với những nơi có đấu giá quyền sử dụng đất hoặc thu nhập từ việc sử dụng đất;

d) Cùng một thời điểm, các thửa đất liền kề nhau có cùng mục đích sử dụng, khả năng sinh lợi, thu nhập từ việc sử dụng đất tương tự như nhau thì có mức giá như nhau.

2. Chính phủ quy định phương pháp định giá đất.

Điều 113. Khung giá đất

Chính phủ ban hành khung giá đất định kỳ 05 năm một lần đối với từng loại đất, theo từng vùng. Trong thời gian thực hiện khung giá đất mà giá đất phổ biến trên thị trường tăng từ 20% trở lên so với giá tối đa hoặc giảm từ 20% trở lên so với giá tối thiểu trong khung giá đất thì Chính phủ điều chỉnh khung giá đất cho phù hợp.

Điều 114. Bảng giá đất và giá đất cụ thể

8.. Căn cứ nguyên tắc, phương pháp định giá đất và khung giá đất, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xây dựng và trình Hội đồng nhân dân cùng cấp thông qua bảng giá đất trước khi ban hành. Bảng giá đất được xây dựng định kỳ 05 năm một lần và công bố công khai vào ngày 01 tháng 01 của năm đầu kỳ.

52

Trong thời gian thực hiện bảng giá đất, khi Chính phủ điều chỉnh khung giá đất hoặc giá đất phổ biến trên thị trường có biến động thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh điều chỉnh bảng giá đất cho phù hợp.

Trước khi trình Hội đồng nhân dân cùng cấp thông qua bảng giá đất ít nhất 60 ngày, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh gửi dự thảo bảng giá đất đến cơ quan có chức năng xây dựng khung giá đất xem xét, trường hợp có chênh lệch lớn về giá đất giáp ranh giữa các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thì báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định.

2. Bảng giá đất được sử dụng để làm căn cứ trong các trường hợp sau đây:

a) Tính tiền sử dụng đất khi Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất ở của hộ gia đình, cá nhân đối với phần diện tích trong hạn mức; cho phép chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở đối với phần diện tích trong hạn mức giao đất ở cho hộ gia đình, cá nhân;

b) Tính thuế sử dụng đất;

c) Tính phí và lệ phí trong quản lý, sử dụng đất đai;

d) Tính tiền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai;

đ) Tính tiền bồi thường cho Nhà nước khi gây thiệt hại trong quản lý và sử dụng đất đai;

e) Tính giá trị quyền sử dụng đất để trả cho người tự nguyện trả lại đất cho Nhà nước đối với trường hợp đất trả lại là đất Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, công nhận quyền sử dụng đất có thu tiền sử dụng đất, đất thuê trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê.

3. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định giá đất cụ thể. Cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh có trách nhiệm giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức việc xác định giá đất cụ thể. Trong quá trình thực hiện, cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh được thuê tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất để tư vấn xác định giá đất cụ thể.

Việc xác định giá đất cụ thể phải dựa trên cơ sở điều tra, thu thập thông tin về thửa đất, giá đất thị trường và thông tin về giá đất trong cơ sở dữ liệu đất đai; áp dụng phương pháp định giá đất phù hợp. Căn cứ kết quả tư vấn xác định giá đất, cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh trình Hội đồng thẩm định giá đất xem xét trước khi trình Ủy ban nhân dân cùng cấp quyết định.

Hội đồng thẩm định giá đất gồm Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh làm Chủ tịch và đại diện của cơ quan, tổ chức có liên quan, tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất.

4. Giá đất cụ thể được sử dụng để làm căn cứ trong các trường hợp sau đây:

a) Tính tiền sử dụng đất khi Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân đối với phần diện tích đất ở vượt hạn mức; cho phép chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở đối với phần diện tích vượt hạn mức giao đất ở cho hộ gia đình, cá nhân. Tính tiền thuê đất đối với đất nông

53

nghiệp vượt hạn mức giao đất, vượt hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân;

b) Tính tiền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất; công nhận quyền sử dụng đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với tổ chức mà phải nộp tiền sử dụng đất;

c) Tính tiền thuê đất đối với trường hợp Nhà nước cho thuê đất không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất;

d) Tính giá trị quyền sử dụng đất khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước mà doanh nghiệp cổ phần sử dụng đất thuộc trường hợp Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê; tính tiền thuê đất đối với trường hợp doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa được Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm;

đ) Tính tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.

5. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.

Điều 115. Tư vấn xác định giá đất

1. Tư vấn xác định giá đất được thực hiện trong các trường hợp sau đây:

a) Khi xây dựng, điều chỉnh khung giá đất; xây dựng, điều chỉnh bảng giá đất và định giá đất cụ thể mà cơ quan nhà nước có thẩm quyền có yêu cầu;

b) Khi giải quyết khiếu nại về giá đất theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, các bên có liên quan;

c) Khi thực hiện giao dịch dân sự liên quan đến giá đất cụ thể mà các bên có yêu cầu.

2. Điều kiện hoạt động của tư vấn xác định giá đất, hành nghề tư vấn xác định giá đất thực hiện theo quy định của Chính phủ.

3. Việc xác định giá đất của tư vấn xác định giá đất phải độc lập, khách quan, trung thực và tuân theo nguyên tắc, phương pháp định giá đất quy định tại Điều 112 của Luật này.

4. Giá đất do tư vấn xác định là một trong các căn cứ để cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định, quyết định giá đất.

Điều 116. Quyền và nghĩa vụ của tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất

1. Quyền của tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất:

a) Thực hiện tư vấn xác định giá đất theo quy định của Luật này, Luật giá và quy định khác của pháp luật có liên quan;

b) Yêu cầu bên thuê tư vấn cung cấp thông tin, tài liệu có liên quan đến việc tư vấn xác định giá đất; được nhận tiền dịch vụ theo thỏa thuận trong hợp đồng;

54

c) Đơn phương chấm dứt hoặc hủy bỏ hợp đồng tư vấn xác định giá đất khi bên thuê tư vấn vi phạm điều kiện do hai bên thỏa thuận trong hợp đồng hoặc theo quy định của pháp luật;

d) Các quyền khác theo quy định của pháp luật.

2. Nghĩa vụ của tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất:

a) Chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, khách quan của kết quả tư vấn giá đất;

b) Thực hiện thỏa thuận theo hợp đồng tư vấn xác định giá đất với bên thuê tư vấn;

c) Chịu sự thanh tra, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; báo cáo cơ quan nhà nước có thẩm quyền về tổ chức, kết quả hoạt động tư vấn xác định giá đất định kỳ hàng năm hoặc trong trường hợp đột xuất;

d) Thực hiện nghĩa vụ về thuế và các nghĩa vụ tài chính khác có liên quan theo quy định của pháp luật;

đ) Đăng ký danh sách định giá viên và việc thay đổi, bổ sung danh sách định giá viên với cơ quan nhà nước có thẩm quyền nơi tổ chức tư vấn xác định giá đất đặt trụ sở chính;

e) Lưu trữ hồ sơ, tài liệu về kết quả tư vấn xác định giá đất;

g) Các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

8.. Quy hoaïch, keá hoaïch söû duïng ñaát (Chương 4 Luật Đất đai)

Nhaèm baûo ñaûm söï phuø hôïp vôùi vieäc quaûn lyù taïi ñoâ thò vaø tính thoáng nhaát trong söû duïng ñaát phaùt trieån ñoâ thò, Luaät Đaát ñai quy ñònh:2.1. Hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (Điều 36 LĐĐ)

1. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia.

2. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh.

3. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện.

4. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc phòng.

5. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất an ninh.

2.2. Kỳ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (Điều 37 LĐD)

1. Kỳ quy hoạch sử dụng đất là 10 năm.

55

2. Kỳ kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia, cấp tỉnh và kỳ kế hoạch sử dụng đất quốc phòng, đất an ninh là 05 năm. Kế hoạch sử dụng đất cấp huyện được lập hàng năm.

2.3. Trách nhiệm tổ chức lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (Điều 42 LĐĐ)

1. Chính phủ tổ chức lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia. Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì giúp Chính phủ trong việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia.

2. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh; Ủy ban nhân dân cấp huyện tổ chức lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện.

Cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh, cấp huyện chủ trì giúp Ủy ban nhân dân cùng cấp trong việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

3. Bộ Quốc phòng tổ chức lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc phòng; Bộ Công an tổ chức lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất an ninh.

4. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.

Điều 7 Nghị định 43 hướng dẫn lập, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất

2.4. Thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (Đ 44 LĐĐ)

1. Thẩm quyền thành lập Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất:

a) Thủ tướng Chính phủ thành lập Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia.

Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm giúp Hội đồng thẩm định trong quá trình thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất;

b) Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường thành lập Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc phòng, an ninh và quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh.

Cơ quan quản lý đất đai ở trung ương có trách nhiệm giúp Hội đồng thẩm định trong quá trình thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất;

c) Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thành lập Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện.

Cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh, cấp huyện có trách nhiệm giúp Hội đồng thẩm định trong quá trình thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

8.. Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất các cấp có trách nhiệm thẩm định và gửi Thông báo kết quả thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đến cơ quan tổ chức lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quy định tại Điều 42 của Luật này; cơ quan tổ chức lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất có trách nhiệm tiếp thu, giải trình theo nội dung thông báo kết quả thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

56

Trong trường hợp cần thiết, Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tổ chức kiểm tra, khảo sát thực địa các khu vực dự kiến chuyển mục đích sử dụng đất, đặc biệt là việc chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng.

2.5. Thẩm quyền quyết định, phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (Điều 45 LĐĐ)

1. Quốc hội quyết định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia.

2. Chính phủ phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc phòng; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất an ninh.

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cùng cấp thông qua quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh trước khi trình Chính phủ phê duyệt.

8.. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện.

Ủy ban nhân dân cấp huyện trình Hội đồng nhân dân cùng cấp thông qua quy hoạch sử dụng đất cấp huyện trước khi trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt.

Ủy ban nhân dân cấp huyện trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thông qua danh mục dự án cần thu hồi đất quy định tại khoản 3 Điều 62 của Luật này trước khi phê duyệt kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện.

2.6. Trình tự, thủ tục thẩm định, phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ( Điều 9 NĐ 43)

1. Trình tự thủ tục thẩm định, phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh:

a) Ủy ban nhân dân cấp tỉnh gửi hồ sơ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đến Bộ Tài nguyên và Môi trường để tổ chức thẩm định;

b) Trong thời hạn không quá 05 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm gửi hồ sơ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đến các thành viên của Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để lấy ý kiến;

c) Trường hợp cần thiết, trong thời hạn không quá 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tổ chức kiểm tra, khảo sát thực địa các khu vực dự kiến chuyển mục đích sử dụng đất, đặc biệt là khu vực chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng;

d) Trong thời hạn không quá 15 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ, các thành viên Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất gửi ý kiến góp ý bằng văn bản đến Bộ Tài nguyên và Môi trường;

57

đ) Trong thời hạn không quá 10 ngày kể từ ngày kết thúc thời hạn lấy ý kiến góp ý, Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm tổ chức họp Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và gửi Thông báo kết quả thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đến Ủy ban nhân dân cấp tỉnh;

e) Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoàn chỉnh hồ sơ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thông qua; gửi hồ sơ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đến Bộ Tài nguyên và Môi trường để trình phê duyệt;

g) Trong thời hạn không quá 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ Bộ Tài nguyên và Môi trường trình Chính phủ phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh.

2. Trình tự thủ tục thẩm định, phê duyệt quy hoạch sử dụng đất cấp huyện:

a) Ủy ban nhân dân cấp huyện gửi hồ sơ quy hoạch sử dụng đất đến Sở Tài nguyên và Môi trường để tổ chức thẩm định;

b) Trong thời hạn không quá 05 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Sở Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm gửi hồ sơ quy hoạch sử dụng đất đến các thành viên của Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để lấy ý kiến;

c) Trường hợp cần thiết, trong thời hạn không quá 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tổ chức kiểm tra, khảo sát thực địa các khu vực dự kiến chuyển mục đích sử dụng đất, đặc biệt là khu vực chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng;

d) Trong thời hạn không quá 15 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ, các thành viên Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất gửi ý kiến góp ý bằng văn bản đến Sở Tài nguyên và Môi trường;

đ) Trong thời hạn không quá 10 ngày kể từ ngày kết thúc thời hạn lấy ý kiến góp ý, Sở Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm tổ chức họp Hội đồng để thẩm định quy hoạch sử dụng đất và gửi Thông báo kết quả thẩm định quy hoạch sử dụng đất đến Ủy ban nhân dân cấp huyện;

e) Ủy ban nhân dân cấp huyện hoàn chỉnh hồ sơ quy hoạch sử dụng đất; trình Hội đồng nhân dân cấp huyện thông qua; gửi hồ sơ quy hoạch sử dụng đất đến Sở Tài nguyên và Môi trường để trình phê duyệt;

g) Trong thời hạn không quá 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ Sở Tài nguyên và Môi trường trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt quy hoạch sử dụng đất cấp huyện.

58

3. Trình tự thủ tục thẩm định, phê duyệt điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh thực hiện theo quy định tại Khoản 1 Điều này; thẩm định, phê duyệt điều chỉnh quy hoạch sử dụng cấp huyện thực hiện theo quy định tại Khoản 2 Điều này.

4. Trình tự thủ tục thẩm định, phê duyệt kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện:

a) Quý III hàng năm, Ủy ban nhân dân cấp huyện gửi hồ sơ kế hoạch sử dụng đất hàng năm của năm sau đến Sở Tài nguyên và Môi trường để tổ chức thẩm định;

b) Trong thời hạn không quá 05 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Sở Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm gửi hồ sơ kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện đến các thành viên của Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để lấy ý kiến;

c) Trong thời hạn không quá 15 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ, các thành viên Hội đồng thẩm định gửi ý kiến góp ý bằng văn bản đến Sở Tài nguyên và Môi trường;

d) Trong thời hạn không quá 05 ngày kể từ ngày kết thúc thời gian lấy ý kiến, Sở Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm tổ chức họp Hội đồng để thẩm định kế hoạch sử dụng đất; gửi thông báo kết quả thẩm định kế hoạch sử dụng đất đến Ủy ban nhân dân cấp huyện để hoàn chỉnh hồ sơ;

đ) Sở Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm tổng hợp danh mục dự án cần thu hồi đất quy định tại Khoản 3 Điều 62 của Luật Đất đai để báo cáo Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thông qua đồng thời với quyết định mức vốn ngân sách nhà nước cấp cho việc bồi thường, giải phóng mặt bằng tại kỳ họp cuối năm của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh;

e) Căn cứ vào hồ sơ kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện đã được hoàn thiện và nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh để phê duyệt xong trước ngày 31 tháng 12.

5. Trình tự thủ tục thẩm định, phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc phòng, an ninh:

a) Bộ Quốc phòng, Bộ Công an gửi hồ sơ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đến Bộ Tài nguyên và Môi trường để tổ chức thẩm định;

b) Trong thời hạn không quá 05 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm gửi hồ sơ đến các thành viên của Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để lấy ý kiến;

59

c) Trong thời hạn không quá 15 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ, các thành viên Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất gửi ý kiến góp ý bằng văn bản đến Bộ Tài nguyên và Môi trường;

d) Trong thời hạn không quá 10 ngày kể từ ngày kết thúc thời hạn lấy ý kiến góp ý, Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm tổ chức họp Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và gửi Thông báo kết quả thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đến Bộ Quốc phòng, Bộ Công an;

đ) Bộ Quốc phòng, Bộ Công an hoàn chỉnh hồ sơ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và gửi hồ sơ đến Bộ Tài nguyên và Môi trường để trình phê duyệt;

e) Trong thời hạn không quá 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ Bộ Tài nguyên và Môi trường trình Chính phủ phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc phòng; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất an ninh.

2.7. Điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (Đ 46 LĐĐ)1. Việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất chỉ được thực hiện trong các trường hợp sau đây:

a) Có sự điều chỉnh chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của quốc gia; quy hoạch tổng thể phát triển các vùng kinh tế - xã hội mà sự điều chỉnh đó làm thay đổi cơ cấu sử dụng đất;

b) Do tác động của thiên tai, chiến tranh làm thay đổi mục đích, cơ cấu, vị trí, diện tích sử dụng đất;

c) Có sự điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất của cấp trên trực tiếp làm ảnh hưởng tới quy hoạch sử dụng đất;

d) Có sự điều chỉnh địa giới hành chính của địa phương.

2. Việc điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất chỉ được thực hiện khi có sự điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất hoặc có sự thay đổi về khả năng thực hiện kế hoạch sử dụng đất.

3. Nội dung điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất là một phần của quy hoạch sử dụng đất đã được quyết định, phê duyệt. Nội dung điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất là một phần của kế hoạch sử dụng đất đã được quyết định, phê duyệt.

Việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất thực hiện theo quy định tại các điều 42, 43, 44 và 48 của Luật này.

4. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định, phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của cấp nào thì có thẩm quyền quyết định, phê duyệt điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của cấp đó.

2.8. Thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (Điều 49 LĐĐ; Đ 11 NĐ 43)

60

1. Chính phủ tổ chức, chỉ đạo việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia.

Thủ tướng Chính phủ phân bổ chỉ tiêu sử dụng đất cho các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an trên cơ sở các chỉ tiêu sử dụng đất cấp quốc gia đã được Quốc hội quyết định.

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện có trách nhiệm thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của địa phương.

Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trên địa bàn cấp xã.

Bộ Quốc phòng, Bộ Công an có trách nhiệm thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc phòng, an ninh.

8.. Trường hợp quy hoạch sử dụng đất đã được công bố mà chưa có kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện thì người sử dụng đất được tiếp tục sử dụng và được thực hiện các quyền của người sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

Trường hợp đã có kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện thì người sử dụng đất trong khu vực phải chuyển mục đích sử dụng đất và thu hồi đất theo kế hoạch được tiếp tục thực hiện các quyền của người sử dụng đất nhưng không được xây dựng mới nhà ở, công trình, trồng cây lâu năm; nếu người sử dụng đất có nhu cầu cải tạo, sửa chữa nhà ở, công trình hiện có thì phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép theo quy định của pháp luật.

8.. Diện tích đất ghi trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã được công bố phải thu hồi để thực hiện dự án hoặc phải chuyển mục đích sử dụng đất mà sau 03 năm chưa có quyết định thu hồi đất hoặc chưa được phép chuyển mục đích sử dụng đất thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch sử dụng đất phải điều chỉnh, hủy bỏ và phải công bố việc điều chỉnh, hủy bỏ việc thu hồi hoặc chuyển mục đích đối với phần diện tích đất ghi trong kế hoạch sử dụng đất.

Trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch sử dụng đất không điều chỉnh, hủy bỏ hoặc có điều chỉnh, hủy bỏ nhưng không công bố việc điều chỉnh, hủy bỏ thì người sử dụng đất không bị hạn chế về quyền theo quy định tại khoản 2 Điều này.

4. Khi kết thúc kỳ quy hoạch sử dụng đất mà các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất chưa thực hiện hết thì vẫn được tiếp tục thực hiện đến khi quy hoạch sử dụng đất kỳ tiếp theo được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định, phê duyệt.

5. Chính phủ quy định chi tiết việc tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

3. Giao ñaát, cho thueâ ñaát, chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát (Chương 5 LĐĐ 2013)

Theo quy ñònh taïi ñieàu 23 cuûa Luaät ñaát ñai naêm 1993, thaåm quyeàn giao ñaát ñöôïc quy ñònh cho 3 caáp, tröø

61

Uûy ban nhaân daân Quaän. Ñieàu ñaùng chuù yù laø, luaät ñaát ñai naêm 1993 quy ñònh thaåm quyeàn giao ñaát phuï thuoäc vaøo quy moâ, dieän tích. Quy ñònh naøy taïo neân nhöõng thuõ tuïc haønh chính raát phieàn phöùc, raéc roái, ñaëc bieät taïo “cô cheá” quan lieâu cho caùc caáp haønh chính, thaäm chí coøn taïo keõ hôû ñeå ñòa phöông “laùch luaät”. Chính vì vaäy naêm 2001, Quoác hoäi ñaõ ban haønh luaät söûa ñoåi, boå sung moät soá ñieàu cuûa luaät ñaát ñai 1993, trong ñoù luaät ñaõ söûa ñoåi ñieàu 23, Ñieàu 24 theo höôùng phaân caáp thaåm quyeàn giao ñaát, cho thueâ ñaát cho Uûy ban nhaân daân caùc caáp. Chính phuû chæ giao ñaát trong nhöõng tröôøng hôïp ñaëc bieät.

Luaät ñaát ñai naêm 2003 quy ñònh veà thaåm quyeàn giao ñaát, cho thueâ ñaát, chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát theo höôùng tieáp tuïc phaân caáp cho UBND caùc caáp. Luật Đất đai 2013 kế thừa Luật đất đai 2003, tiếp tục phân cấp cho UBND các cấp đồng thời có những quy định để kiểm soát việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất trong một số trường hợp 8.4. Caùc hình thöùc nhaø nöôùc trao quyeàn söû duïng

ñaát- Giao ñaát (không thu tiền sử dụng đất, có thu tiền sử dụng đất) - Cho thueâ ñaát (thu tiền thuê đất hàng năm; thu tiền thuê đất một

lần cho cả thời gian thuê)- Coâng nhaän quyeàn söû duïng ñaát- Nhaän quyeàn söû duïng ñaát hôïp phaùp töø ngöôøi

khaùc3.2. Khaùi nieäm giao ñaát, cho thueâ ñaát, chuyeån muïc ñích söû duïng ñaáta. Giao đất: Nhà nước giao quyền sử dụng đất (sau đây gọi là Nhà nước giao đất) là việc Nhà nước ban hành quyết định giao đất để trao quyền sử dụng đất cho đối tượng có nhu cầu sử dụng đất.

b. Cho thuê đất: Nhà nước cho thuê quyền sử dụng đất (sau đây gọi là Nhà nước cho thuê đất) là việc Nhà nước quyết định trao quyền sử dụng đất cho đối tượng có nhu cầu sử dụng đất thông qua hợp đồng cho thuê quyền sử dụng đất.

c. Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất là việc Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người đang sử dụng đất ổn định mà không có nguồn gốc được Nhà nước giao đất, cho thuê đất thông qua việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất lần đầu đối với thửa đất xác định.

d. Chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát: laø vieäc chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát giuõa caùc nhoùm ñaát hoaëc giöõa caùc loaïi ñaát trong cuøng moät nhoùm ñaát

62

Các trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất phải được phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền bao gồm: (Điều 57 LĐĐ)a) Chuyển đất trồng lúa sang đất trồng cây lâu năm, đất trồng rừng, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối;b) Chuyển đất trồng cây hàng năm khác sang đất nuôi trồng thủy sản nước mặn, đất làm muối, đất nuôi trồng thủy sản dưới hình thức ao, hồ, đầm;c) Chuyển đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất sang sử dụng vào mục đích khác trong nhóm đất nông nghiệp;d) Chuyển đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp;đ) Chuyển đất phi nông nghiệp được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất sang đất phi nông nghiệp được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc thuê đất;e) Chuyển đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở;g) Chuyển đất xây dựng công trình sự nghiệp, đất sử dụng vào mục đích công cộng có mục đích kinh doanh, đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp không phải là đất thương mại, dịch vụ sang đất thương mại, dịch vụ; chuyển đất thương mại, dịch vụ, đất xây dựng công trình sự nghiệp sang đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp.3.3. Thời hạn giao đất, cho thuê đất và thời điểm tính (đối với đất sử dụng có thời hạn. Điều 126 Luật Đất đai 2013)1. Thời hạn giao đất, công nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp đối với hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp theo quy định tại khoản 1, khoản 2, điểm b khoản 3, khoản 4 và khoản 5 Điều 129 của Luật này là 50 năm. Khi hết thời hạn, hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nếu có nhu cầu thì được tiếp tục sử dụng đất theo thời hạn quy định tại khoản này.

2. Thời hạn cho thuê đất nông nghiệp đối với hộ gia đình, cá nhân không quá 50 năm. Khi hết thời hạn thuê đất, hộ gia đình, cá nhân nếu có nhu cầu thì được Nhà nước xem xét tiếp tục cho thuê đất.

3. Thời hạn giao đất, cho thuê đất đối với tổ chức để sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối; tổ chức, hộ gia đình, cá nhân để sử dụng vào mục đích thương mại, dịch vụ, làm cơ sở sản xuất phi nông nghiệp; tổ chức để thực hiện các dự án đầu tư; người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài để thực hiện các dự án đầu tư tại Việt Nam được xem xét, quyết định trên cơ sở dự án đầu tư hoặc đơn xin giao đất, thuê đất nhưng không quá 50 năm.

Đối với dự án có vốn đầu tư lớn nhưng thu hồi vốn chậm, dự án đầu tư vào địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn mà cần thời hạn dài hơn thì thời hạn giao đất, cho thuê đất không quá 70 năm.

Đối với dự án kinh doanh nhà ở để bán hoặc để bán kết hợp với cho thuê hoặc để cho thuê mua thì thời hạn giao đất cho chủ đầu tư được xác định theo thời hạn của dự án; người mua nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất được sử dụng đất ổn định lâu dài.

63

Khi hết thời hạn, người sử dụng đất nếu có nhu cầu tiếp tục sử dụng thì được Nhà nước xem xét gia hạn sử dụng đất nhưng không quá thời hạn quy định tại khoản này.

4. Thời hạn cho thuê đất để xây dựng trụ sở làm việc của tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao không quá 99 năm. Khi hết thời hạn, tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao nếu có nhu cầu sử dụng đất thì được Nhà nước xem xét gia hạn hoặc cho thuê đất khác, mỗi lần gia hạn không quá thời hạn quy định tại khoản này.

5. Thời hạn cho thuê đất thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn là không quá 05 năm.

6. Đất xây dựng công trình sự nghiệp của tổ chức sự nghiệp công lập tự chủ tài chính quy định tại khoản 2 Điều 147 của Luật này và các công trình công cộng có mục đích kinh doanh là không quá 70 năm.

Khi hết thời hạn, người sử dụng đất nếu có nhu cầu tiếp tục sử dụng thì được Nhà nước xem xét gia hạn sử dụng đất nhưng không quá thời hạn quy định tại khoản này.

7. Đối với thửa đất sử dụng cho nhiều mục đích thì thời hạn sử dụng đất được xác định theo thời hạn của loại đất sử dụng vào mục đích chính.

8. Thời hạn giao đất, cho thuê đất quy định tại Điều này được tính từ ngày có quyết định giao đất, cho thuê đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

3.4. Haïn möùc giao ñaát3.4.1. Đất nông nghiệp (Điều 129, Mục 2, Chương 10 Luật Đất đai 2013)Điều 129. Hạn mức giao đất nông nghiệp

1. Hạn mức giao đất trồng cây hàng năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối cho mỗi hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp như sau:

a) Không quá 03 héc ta cho mỗi loại đất đối với tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thuộc khu vực Đông Nam Bộ và khu vực đồng bằng sông Cửu Long;

b) Không quá 02 héc ta cho mỗi loại đất đối với tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác.

2. Hạn mức giao đất trồng cây lâu năm cho mỗi hộ gia đình, cá nhân không quá 10 héc ta đối với xã, phường, thị trấn ở đồng bằng; không quá 30 héc ta đối với xã, phường, thị trấn ở trung du, miền núi.

3. Hạn mức giao đất cho mỗi hộ gia đình, cá nhân không quá 30 héc ta đối với mỗi loại đất:

a) Đất rừng phòng hộ;

b) Đất rừng sản xuất.

64

4. Trường hợp hộ gia đình, cá nhân được giao nhiều loại đất bao gồm đất trồng cây hàng năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối thì tổng hạn mức giao đất không quá 05 héc ta.

Trường hợp hộ gia đình, cá nhân được giao thêm đất trồng cây lâu năm thì hạn mức đất trồng cây lâu năm không quá 05 héc ta đối với xã, phường, thị trấn ở đồng bằng; không quá 25 héc ta đối với xã, phường, thị trấn ở trung du, miền núi.

Trường hợp hộ gia đình, cá nhân được giao thêm đất rừng sản xuất thì hạn mức giao đất rừng sản xuất không quá 25 héc ta.

8.. Hạn mức giao đất trống, đồi núi trọc, đất có mặt nước thuộc nhóm đất chưa sử dụng cho hộ gia đình, cá nhân đưa vào sử dụng theo quy hoạch để sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối không quá hạn mức giao đất quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này và không tính vào hạn mức giao đất nông nghiệp cho hộ gia đình, cá nhân quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này.

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định hạn mức giao đất trống, đồi núi trọc, đất có mặt nước thuộc nhóm đất chưa sử dụng cho hộ gia đình, cá nhân đưa vào sử dụng theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

6. Hạn mức giao đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, trồng cây lâu năm, trồng rừng, nuôi trồng thủy sản, làm muối thuộc vùng đệm của rừng đặc dụng cho mỗi hộ gia đình, cá nhân được thực hiện theo quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4 và 5 Điều này.

7. Đối với diện tích đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng ngoài xã, phường, thị trấn nơi đăng ký hộ khẩu thường trú thì hộ gia đình, cá nhân được tiếp tục sử dụng, nếu là đất được giao không thu tiền sử dụng đất thì được tính vào hạn mức giao đất nông nghiệp của mỗi hộ gia đình, cá nhân.

Cơ quan quản lý đất đai nơi đã giao đất nông nghiệp không thu tiền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân gửi thông báo cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi hộ gia đình, cá nhân đó đăng ký hộ khẩu thường trú để tính hạn mức giao đất nông nghiệp.

8. Diện tích đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân do nhận chuyển nhượng, thuê, thuê lại, nhận thừa kế, được tặng cho quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất từ người khác, nhận khoán, được Nhà nước cho thuê đất không tính vào hạn mức giao đất nông nghiệp quy định tại Điều này.

3.4.2. Đất ở: đất ở nông thôn, đất ở đô thịHạn mức giao đất do UBND cấp tỉnh quy định

Löu yù: Haïn möùc nhaän chuyển quyeàn söû duïng ñaát không tính vào hạn mức giao đất3.5. Caùc hình thöùc giao ñaát3.5.1. Giao đất có thu tiền sử dụng đất (Đ 54 LĐĐ 2013)Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất trong các trường hợp sau đây:

65

1. Hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối được giao đất nông nghiệp trong hạn mức quy định tại Điều 129 của Luật này;

2. Người sử dụng đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên, đất xây dựng trụ sở cơ quan, đất sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh; đất sử dụng vào mục đích công cộng không nhằm mục đích kinh doanh; đất làm nghĩa trang, nghĩa địa không thuộc trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 55 của Luật này;

3. Tổ chức sự nghiệp công lập chưa tự chủ tài chính sử dụng đất xây dựng công trình sự nghiệp;

4. Tổ chức sử dụng đất để xây dựng nhà ở phục vụ tái định cư theo dự án của Nhà nước;

5. Cộng đồng dân cư sử dụng đất nông nghiệp; cơ sở tôn giáo sử dụng đất phi nông nghiệp quy định tại Điều 159 của Luật này.

3.5.2. Giao đất có thu tiền sử dụng đất (Đ 55 LĐĐ 2013)Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất trong các trường hợp sau đây:

1. Hộ gia đình, cá nhân được giao đất ở;

2. Tổ chức kinh tế được giao đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc để bán kết hợp cho thuê;

3. Người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được giao đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc để bán kết hợp cho thuê;

4. Tổ chức kinh tế được giao đất thực hiện dự án đầu tư hạ tầng nghĩa trang, nghĩa địa để chuyển nhượng quyền sử dụng đất gắn với hạ tầng.

3.6. Các trường hợp nhà nước cho thuê đất (Điều 56 Luật Đất đai 2013)1. Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm hoặc thu tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê trong các trường hợp sau đây:

a) Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất để sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối;

b) Hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu tiếp tục sử dụng đất nông nghiệp vượt hạn mức được giao quy định tại Điều 129 của Luật này;

c) Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất thương mại, dịch vụ; đất sử dụng cho hoạt động khoáng sản; đất sản xuất vật liệu xây dựng, làm đồ gốm; đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp;

d) Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất để xây dựng công trình công cộng có mục đích kinh doanh;

đ) Tổ chức kinh tế, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi

66

trồng thủy sản, làm muối; đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp; đất xây dựng công trình công cộng có mục đích kinh doanh; đất để thực hiện dự án đầu tư nhà ở để cho thuê;

e) Tổ chức kinh tế, tổ chức sự nghiệp công lập tự chủ tài chính, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sử dụng đất xây dựng công trình sự nghiệp;

g) Tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao sử dụng đất để xây dựng trụ sở làm việc.

2. Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm đối với đơn vị vũ trang nhân dân sử dụng đất để sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối hoặc sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối kết hợp với nhiệm vụ quốc phòng, an ninh.

Löu yù: Quyeàn löïa choïn hình thöùc traû tieàn thueâ ñaát1. Tổ chức kinh tế, tổ chức sự nghiệp công lập tự chủ tài chính, hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài quy định tại khoản 1 Điều 56 của Luật này được lựa chọn hình thức thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm hoặc thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê.

2. Tổ chức kinh tế, tổ chức sự nghiệp công lập tự chủ tài chính, hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đang được Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm được chuyển sang thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê và phải xác định lại giá đất cụ thể để tính tiền thuê đất tại thời điểm có quyết định cho phép chuyển sang thuê đất theo hình thức trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê theo quy định của Luật này.

3.7. Caùc hình thöùc traû tieàn thueâ ñaát- Traû tieàn thueâ ñaát 1 laàn cho caû thôøi gian thueâ- Traû tieàn thueâ ñaát haøng naêm

3.8. Thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất (Điều 59 LĐĐ 2013)1. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trong các trường hợp sau đây:

a) Giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với tổ chức;

b) Giao đất đối với cơ sở tôn giáo;

c) Giao đất đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài theo quy định tại khoản 3 Điều 55 của Luật này;

d) Cho thuê đất đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài theo quy định tại điểm đ và điểm e khoản 1 Điều 56 của Luật này;

đ) Cho thuê đất đối với tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao.

67

2. Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trong các trường hợp sau đây:

a) Giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân. Trường hợp cho hộ gia đình, cá nhân thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp để sử dụng vào mục đích thương mại, dịch vụ với diện tích từ 0,5 héc ta trở lên thì phải có văn bản chấp thuận của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trước khi quyết định;

b) Giao đất đối với cộng đồng dân cư.

3. Ủy ban nhân dân cấp xã cho thuê đất thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn.

4. Cơ quan có thẩm quyền quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này không được ủy quyền.

Chuù yù: Cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn quyeát ñònh giao ñaát, cho thueâ ñaát, cho pheùp chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát theo quy ñònh cuûa luaät khoâng ñöôïc uûy quyeàn.3.10. Căn cứ giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất (Điều 52 Luật Đất đai )1. Kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

2. Nhu cầu sử dụng đất thể hiện trong dự án đầu tư, đơn xin giao đất, thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất.

3.11. Thời hạn sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất (Đ 127 LĐĐ 2013)1. Thời hạn sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân khi chuyển mục đích sử dụng đất được quy định như sau:

a) Trường hợp chuyển đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng sang sử dụng vào mục đích khác thì thời hạn được xác định theo thời hạn của loại đất sau khi được chuyển mục đích sử dụng. Thời hạn sử dụng đất được tính từ thời điểm có quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất;

b) Trường hợp chuyển đất trồng lúa, đất trồng cây hàng năm khác, đất trồng cây lâu năm, đất rừng sản xuất, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối sang trồng rừng phòng hộ, trồng rừng đặc dụng thì hộ gia đình, cá nhân được sử dụng đất ổn định lâu dài;

c) Trường hợp chuyển mục đích sử dụng giữa các loại đất bao gồm đất trồng cây hàng năm khác, đất trồng cây lâu năm, đất rừng sản xuất, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối thì hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất được tiếp tục sử dụng đất đó theo thời hạn đã được giao, cho thuê.

68

Khi hết thời hạn, hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất được Nhà nước xem xét gia hạn sử dụng đất nhưng không quá thời hạn quy định tại khoản 1 Điều 126 của Luật này nếu có nhu cầu tiếp tục sử dụng;

d) Trường hợp chuyển đất nông nghiệp sang sử dụng vào mục đích phi nông nghiệp thì thời hạn sử dụng đất được xác định theo thời hạn của loại đất sau khi được chuyển mục đích sử dụng. Thời hạn sử dụng đất được tính từ thời điểm có quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất;

đ) Trường hợp chuyển mục đích sử dụng từ đất phi nông nghiệp sử dụng ổn định lâu dài sang đất phi nông nghiệp sử dụng có thời hạn hoặc từ đất phi nông nghiệp sử dụng có thời hạn sang đất phi nông nghiệp sử dụng ổn định lâu dài thì hộ gia đình, cá nhân được sử dụng đất ổn định lâu dài.

2. Thời hạn sử dụng đất đối với tổ chức, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thực hiện dự án đầu tư không thuộc khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao khi chuyển mục đích sử dụng đất được xác định theo dự án đầu tư quy định tại khoản 3 Điều 126 của Luật này.

3. Tổ chức kinh tế chuyển mục đích sử dụng từ đất phi nông nghiệp sử dụng ổn định lâu dài sang đất phi nông nghiệp sử dụng có thời hạn hoặc từ đất phi nông nghiệp sử dụng có thời hạn sang đất phi nông nghiệp sử dụng ổn định lâu dài thì tổ chức kinh tế được sử dụng đất ổn định lâu dài.

4. Thu hoài ñaát4.1. Khái niệm: Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước quyết định thu lại quyền sử dụng đất của người được Nhà nước trao quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất của người sử dụng đất vi phạm pháp luật về đất đai.4.2. Caùc tröôøng hôïp nhaø nöôùc thu hoài ñaát

Được chia thành 4 nhóm chính: thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; Thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai; Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người 4.2.1/ Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh (Điều 61 LĐĐ 2013)

Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh trong các trường hợp sau đây:

1. Làm nơi đóng quân, trụ sở làm việc;

2. Xây dựng căn cứ quân sự;

3. Xây dựng công trình phòng thủ quốc gia, trận địa và công trình đặc biệt về quốc phòng, an ninh;

4. Xây dựng ga, cảng quân sự;

69

5. Xây dựng công trình công nghiệp, khoa học và công nghệ, văn hóa, thể thao phục vụ trực tiếp cho quốc phòng, an ninh;

6. Xây dựng kho tàng của lực lượng vũ trang nhân dân;

7. Làm trường bắn, thao trường, bãi thử vũ khí, bãi hủy vũ khí;

8. Xây dựng cơ sở đào tạo, trung tâm huấn luyện, bệnh viện, nhà an dưỡng của lực lượng vũ trang nhân dân;

9. Xây dựng nhà công vụ của lực lượng vũ trang nhân dân;

10. Xây dựng cơ sở giam giữ, cơ sở giáo dục do Bộ Quốc phòng, Bộ Công an quản lý.

4.2.2/ Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (Điều 62 Luật ĐĐ 2013)

Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trong các trường hợp sau đây:

1. Thực hiện các dự án quan trọng quốc gia do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư mà phải thu hồi đất;

2. Thực hiện các dự án do Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định đầu tư mà phải thu hồi đất, bao gồm:

a) Dự án xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế; khu đô thị mới, dự án đầu tư bằng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA);

b) Dự án xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương; trụ sở của tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao; công trình di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh được xếp hạng, công viên, quảng trường, tượng đài, bia tưởng niệm, công trình sự nghiệp công cấp quốc gia;

c) Dự án xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật cấp quốc gia gồm giao thông, thủy lợi, cấp nước, thoát nước, điện lực, thông tin liên lạc; hệ thống dẫn, chứa xăng dầu, khí đốt; kho dự trữ quốc gia; công trình thu gom, xử lý chất thải;

3. Thực hiện các dự án do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh chấp thuận mà phải thu hồi đất bao gồm:

a) Dự án xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội; công trình di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh được xếp hạng, công viên, quảng trường, tượng đài, bia tưởng niệm, công trình sự nghiệp công cấp địa phương;

b) Dự án xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật của địa phương gồm giao thông, thủy lợi, cấp nước, thoát nước, điện lực, thông tin liên lạc, chiếu sáng đô thị; công trình thu gom, xử lý chất thải;

70

c) Dự án xây dựng công trình phục vụ sinh hoạt chung của cộng đồng dân cư; dự án tái định cư, nhà ở cho sinh viên, nhà ở xã hội, nhà ở công vụ; xây dựng công trình của cơ sở tôn giáo; khu văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí phục vụ công cộng; chợ; nghĩa trang, nghĩa địa, nhà tang lễ, nhà hỏa táng;

d) Dự án xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn mới; chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn; cụm công nghiệp; khu sản xuất, chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản tập trung; dự án phát triển rừng phòng hộ, rừng đặc dụng;

đ) Dự án khai thác khoáng sản được cơ quan có thẩm quyền cấp phép, trừ trường hợp khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, than bùn, khoáng sản tại các khu vực có khoáng sản phân tán, nhỏ lẻ và khai thác tận thu khoáng sản.

* Căn cứ thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng

Việc thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng phải dựa trên các căn cứ sau đây:

1. Dự án thuộc các trường hợp thu hồi đất quy định tại Điều 61 và Điều 62 của Luật này;

2. Kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt;

3. Tiến độ sử dụng đất thực hiện dự án.

4.2.3/ Thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai (Điều 64 Luật ĐĐ 2013)

1. Các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai bao gồm:

a) Sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng đất không đúng mục đích mà tiếp tục vi phạm;

b) Người sử dụng đất cố ý hủy hoại đất;

c) Đất được giao, cho thuê không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền;

d) Đất không được chuyển nhượng, tặng cho theo quy định của Luật này mà nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho;

đ) Đất được Nhà nước giao để quản lý mà để bị lấn, chiếm;

e) Đất không được chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của Luật này mà người sử dụng đất do thiếu trách nhiệm để bị lấn, chiếm;

g) Người sử dụng đất không thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không chấp hành;

71

h) Đất trồng cây hàng năm không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục; đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời hạn 18 tháng liên tục; đất trồng rừng không được sử dụng trong thời hạn 24 tháng liên tục;

i) Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa đất vào sử dụng; trường hợp không đưa đất vào sử dụng thì chủ đầu tư được gia hạn sử dụng 24 tháng và phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian chậm tiến độ thực hiện dự án trong thời gian này; hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp do bất khả kháng. (Hướng dẫn tại Điều 15 NĐ 43)

2. Việc thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai phải căn cứ vào văn bản, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định hành vi vi phạm pháp luật về đất đai.

3. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.

4.3.4. Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người

1. Các trường hợp thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người bao gồm:

a) Tổ chức được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất, được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất mà tiền sử dụng đất có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước bị giải thể, phá sản, chuyển đi nơi khác, giảm hoặc không còn nhu cầu sử dụng đất; người sử dụng đất thuê của Nhà nước trả tiền thuê đất hàng năm bị giải thể, phá sản, chuyển đi nơi khác, giảm hoặc không còn nhu cầu sử dụng đất;

b) Cá nhân sử dụng đất chết mà không có người thừa kế;

c) Người sử dụng đất tự nguyện trả lại đất;

d) Đất được Nhà nước giao, cho thuê có thời hạn nhưng không được gia hạn;

đ) Đất ở trong khu vực bị ô nhiễm môi trường có nguy cơ đe dọa tính mạng con người;

e) Đất ở có nguy cơ sạt lở, sụt lún, bị ảnh hưởng bởi hiện tượng thiên tai khác đe dọa tính mạng con người.

2. Việc thu hồi đất theo quy định tại khoản 1 Điều này phải dựa trên các căn cứ sau đây:

a) Văn bản của cơ quan có thẩm quyền giải quyết đã có hiệu lực pháp luật đối với trường hợp thu hồi đất quy định tại điểm a khoản 1 Điều này;

b) Giấy chứng tử hoặc quyết định tuyên bố một người là đã chết theo quy định của pháp luật và văn bản xác nhận không có người thừa kế của Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thường

72

trú của người để thừa kế đã chết đó đối với trường hợp thu hồi đất quy định tại điểm b khoản 1 Điều này;

c) Văn bản trả lại đất của người sử dụng đất đối với trường hợp quy định tại điểm c khoản 1 Điều này;

d) Quyết định giao đất, quyết định cho thuê đất đối với trường hợp quy định tại điểm d khoản 1 Điều này;

đ) Văn bản của cơ quan có thẩm quyền xác định mức độ ô nhiễm môi trường, sạt lở, sụt lún, bị ảnh hưởng bởi hiện tượng thiên tai khác đe dọa tính mạng con người đối với trường hợp quy định tại điểm đ và điểm e khoản 1 Điều này.

3. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.

4.5. Quản lý đất sau thu hồi (K 2 Đ 68 LĐĐ 2013)2. Đất đã thu hồi được giao để quản lý, sử dụng theo quy định sau đây:

a) Đất đã thu hồi theo quy định tại Điều 61 và Điều 62 (thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng) của Luật Đất đai thì giao cho chủ đầu tư để thực hiện dự án đầu tư hoặc giao cho tổ chức dịch vụ công về đất đai để quản lý;

b) Đất đã thu hồi theo quy định tại khoản 1 Điều 64 (thu hồi đất do vi phạm pháp luật đất đai) và các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều 65 của Luật Đất đai (phá sản, không có người thừa kế, tự nguyện trả lại đất, không được gia hạn) thì giao cho tổ chức dịch vụ công về đất đai để quản lý, đấu giá quyền sử dụng đất.

Trường hợp đất đã thu hồi theo quy định tại khoản 1 Điều 64 và các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều 65 của Luật này là đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân ở nông thôn thì giao cho Ủy ban nhân dân cấp xã quản lý. Quỹ đất này được giao, cho thuê đối với hộ gia đình, cá nhân không có đất hoặc thiếu đất sản xuất theo quy định của pháp luật.

3. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.

4.6. Thẩm quyền thu hồi đất (Điều 66 LĐĐ 2013)1. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thu hồi đất trong các trường hợp sau đây:

a) Thu hồi đất đối với tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều này;

b) Thu hồi đất nông nghiệp thuộc quỹ đất công ích của xã, phường, thị trấn.

2. Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định thu hồi đất trong các trường hợp sau đây:

a) Thu hồi đất đối với hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư;

73

b) Thu hồi đất ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam.

3. Trường hợp trong khu vực thu hồi đất có cả đối tượng quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thu hồi đất hoặc ủy quyền cho Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định thu hồi đất.

5. Ñaêng kyù quyeàn söû duïng ñaát ñai, caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát 5.1. Muïc ñích

Ñaát ñöôïc ñaêng kyù quyeàn sôû höõu ( ôû Vieät Nam laø quyeàn söû duïng ñaát) laø cô sôû vaø laø ñieàu kieän tieân quyeát ñeå hình thaønh thò tröôøng baát ñoäng saûn. Muïc ñích cuûa cheá ñoä ñaêng kyù ñaát ñai laø:- Xaùc ñònh chuû sôû höõu ( hoaëc chuû quyeàn söû duïng ñaát khi coi quyeàn söû duïng ñaát laø taøi saûn),- Xoùa boû tranh chaáp, caùc thoâng tin treân giaáy chöùng nhaän phaûi ñaày ñuû, roõ raøng,- Ñaûm baûo vieäc theá chaáp, vay voán vaø caùc giao dòch khaùc veà maûnh ñaát ñaêng kyù moät caùch thuaän lôïi,- Ñaûm baûo vieäc phuïc vuï toát vieäc quaûn lyù nhaø nöôùc veà ñaát ñai.5.2. Caùc yeáu toá cuûa heä thoáng ñaêng kyù ñaát ñai5.2.1. Giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát

Vieäc quan troïng nhaát cuûa ñaêng kyù ñaát ñai laø caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát. Ñeå giaáy chöùng nhaän thöïc söï trôû thaønh vaên töï giao dòch trong thò tröôøng baát ñoäng saûn, noù phaûi ñaûm baûo 5 nguyeân taéc sau:1) Moãi thöûa ñaát chæ coù moät chuû ( caù nhaân, taäp theå). Ngöôøi chuû naøy ñuû naêng löïc thöïc hieän caùc quyeàn veà sôû höõu ñaát ( hay sôû höõu quyeàn söû duïng ñaát) theo quy ñònh cuûa phaùp luaät.2) Quyeàn sôû höõu (hay quyeàn söû duïng ñaát) phaûi lieân tuïc theo thôøi gian. Ñieàu naøy ñaûm baûo tính haøng hoùa cuûa ñaát laø lieân tuïc.3) Thôøi haïn caáp quyeàn sôû höõu (hay quyeàn söû duïng) caøng laâu caøng toát. Ñieàu naøy ñaûm baûo tính oån ñònh vaø beàn vöõng trong ñaàu tö khai thaùc ñaát, taïo ñieàu kieän haáp daãn ñaàu tö. Ñoái vôùi ñaát ñoâ thò phoå bieán hieän nay treân theá giôùi laø töø 75 ñeán 99 naêm, ñaây cuõng laø thôøi haïn cho caùc nhaø ñaàu tö thueâ ñaát. Theo Luaät Ñaát Ñai naêm 2003 thôøi haïn naøy khoâng quaù 50 naêm, tröôøng hôïp ñaëc bieät khoâng quaù 70 naêm (Ñieàu 67)

74

4) Ranh giôùi caùc thöûa ñaát ñöôïc xaùc ñònh theo khoâng gian 3 chieàu tính töø taâm traùi ñaát. Nhieàu nöôùc trong ñoù coù Vieät nam chæ cho sôû höõu maët baèng vaø khoâng gian treân ñaát, khoâng cho sôû höõu taøi nguyeân döôùi loøng ñaát, keå caû chaát ñaát ( soil). Ví duï khai thaùc ñaát ñeå laøm gaïch, laøm ñoà goám hay ñeå san laáp maët baøng phaûi coù giaáy pheùp khai thaùc taøi nguyeân, khoaùng saûn. Phaïm vi quyeàn söû duïng khoâng gian treân maët ñaát theo luaät phaùp Vieät nam cuõng heïp hôn, chæ giôùi haïn trong ñoä cao coâng trình.5) Maãu giaáy chöùng nhaän phaûi thoáng nhaát theo quy chuaån quoác gia. ÔÛ Vieät nam, maãu giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát do Boä Taøi nguyeân – Moâi tröôøng phaùt haønh. Do coù moái lieân heä giöõa ñaát ñai hay baát ñoäng saûn noùi chung vôùi tieàn teä, neân giaáy chöùng nhaän phaûi duy nhaát vaø klhoù giaû maïo. Khoâng theå ñeå xaûy ra tình traïng coù theå duøng moät maûnh ñaát theá chaáp nhieàu nôi hoaëc baùn cho nhieàu ngöôøi.

Rieâng thoâng tin treân giaáy chöùng nhaän caàn theo caùc nguyeân taéc

- Nguyeân taéc caùi göông: ñöôïc ñaûm baûo baèng caùc cô quan ñaêng kyù sao cho giaáy ñaêng kyù ( baèng khoaùn phaûn aûnh ñaày ñuû caùc lôïi ích hôïp phaùp vaø nghóa vuï treân maûnh ñaát.

- Nguyeân taéc maøn che: coù nghóa laø sau khi ñaêng kyù khoâng caàn phaûi xem xeùt “phía sau tôø tröôùc baï” ñeå xaùc ñònh caùc lôïi ích tröôùc ñoù ñoái vôùi maûnh ñaát.

- Nguyeân taéc baûo ñaûm: caùc thoâng tin treân tôø tröôùc baï phaûi ñöôïc baûo ñaûm bôûi Nhaø nöôùc.

Ñaây laø 3 nguyeân taéc cuûa heä thoáng ñaêng kyù baát ñoäng saûn ñöôïc Robert Torrens thieát laäp ôû Australia töø naêm 1958 vaø ñöôïc goïi laø heä thoáng Torrens. Ñaây laø heä thoáng ñaêng kyù ñôn giaûn, chi phí thaáp, ñöôïc nhieàu nöôùc söû duïng cho ñeán nay.

Noäi dung cuûa giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát phaûi ghi roõ caùc quyeàn vaø nghóa vuï nhö neâu treân, trong ñoù phaûi coù caùc quyeàn theá chaáp, mua baùn vaø nghóa vuï boài thöôøng. Ñaây laø nhöõng thoâng tin cô baûn ñaûm baûo söï löu chuyeån cuûa ñaát ñai trong thò tröôøng baát ñoäng saûn.

5.2.2. Heä thoáng ñòa chínhNieàm tin cuûa coäng ñoàng vaø nhöõng nhaø ñaàu tö phuï

thuoäc vaøo ñoä tin caäy cuûa heä thoáng ñòa chính. Heä thoáng

75

ñòa chính laø heä thoáng ñaêng kyù ñaát do caùc cô quan nhaø nöôùc chuyeân veà quaûn lyù haønh chính ñaát ñai thöïc hieän. Chöùc naêng cuûa heä thoáng ñòa chính laø khaûo saùt ñaát ñai taïi thöïc ñòa, ghi nhaän quyeàn sôû höõu (söû duïng) cuûa maûnh ñaát, caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn sôû höõu (quyeàn söû duïng ñaát), xaây döïng cô sôû döõ lieäu quoác gia veà ñaát ñai.

Heä thoáng ñòa chính taïo ñieàu kieän cho hoaït ñoäng quaûn lyù ñaát ñai treân caùc maët:

- Veà phaùp lyù: lieân quan tôùi quyeàn vaø nghóa vuï treân ñaát, thoâng qua giaáy chöùng nhaän

- Veà taøi chính: giuùp ñònh giaù ñaát, ñaùnh thueá- Cung caáp thoâng tin veà ñaát ñai cho neàn kinh teá, ñaëc

bieät cung caáp baûn ñoà, thoâng tin veà sôû höõu ñaát vaø baát ñoäng saûn,

- Hoã trôï hoaëc tröïc tieáp quaûn lyù ñaát coângHeä thoáng toå chöùc cuûa heä thoáng ñòa chính thöôøng

coù caùc thaønh phaàn:- Ño ñaïc ñòa chính- Ñaêng kyù ñaát ñai- Löu tröõ- Thoâng tin, hieän nay phoå bieán laø GISHeä thoáng ñòa chính laø nghieäp vuï cô baûn trong heä

thoáng quaûn lyù ñaát ñai.Vaán ñeà thaûo luaän

- Sô ñoà thöïc hieän- Khaùi nieäm ñaát coâng- Ñaêng kyù theo nhu caàu vaø ñaêng kyù theo keá hoaïch- Ñaêng kyù ñaát ñai ban ñaàu vaø ñaêng kyù bieán ñoäng ñaát ñai- Ñaát naèm trong quy hoaïch, trong phaïm vi an toaøn coâng trình.- Giấy tờ hợp lệ về đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Điều 100 Luật Đất đai 2013)- Giấy tờ hợp lệ về nhà và chứng nhận quyền sở hữu nhà (Điều 104 Luật Đất đai 2013; Đ 31 NĐ 43)

5.3. Đăng ký đất đai, nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (Điều 95)

- Đăng ký đất đai là bắt buộc đối với người sử dụng đất và người được giao đất để quản lý; đăng ký quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất thực hiện theo yêu cầu của chủ sở hữu.

76

- Đăng ký đất đai, nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất gồm đăng ký lần đầu và đăng ký biến động, được thực hiện tại tổ chức đăng ký đất đai thuộc cơ quan quản lý đất đai, bằng hình thức đăng ký trên giấy hoặc đăng ký điện tử và có giá trị pháp lý như nhau.

- Đăng ký biến động được thực hiện đối với trường hợp đã được cấp Giấy chứng nhận hoặc đã đăng ký mà có thay đổi

5.4. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (Điều 97 Luật Đất Đai; Thông tư 23)

- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất được cấp cho người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất theo một loại mẫu thống nhất trong cả nước.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định cụ thể về Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng đã được cấp theo quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về nhà ở, pháp luật về xây dựng trước ngày 10 tháng 12 năm 2009 vẫn có giá trị pháp lý và không phải đổi sang Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; trường hợp người đã được cấp Giấy chứng nhận trước ngày 10 tháng 12 năm 2009 có nhu cầu cấp đổi thì được đổi sang Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật này.

5.5. Nguyên tắc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (Điều 98)

1. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất được cấp theo từng thửa đất. Trường hợp người sử dụng đất đang sử dụng nhiều thửa đất nông nghiệp tại cùng một xã, phường, thị trấn mà có yêu cầu thì được cấp một Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất chung cho các thửa đất đó.

2. Thửa đất có nhiều người chung quyền sử dụng đất, nhiều người sở hữu chung nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất thì Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất phải ghi đầy đủ tên của những người có chung quyền sử dụng đất, người sở hữu chung nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất và cấp cho mỗi người 01 Giấy chứng nhận; trường hợp các chủ sử dụng, chủ sở hữu có yêu cầu thì cấp chung một Giấy chứng nhận và trao cho người đại diện.

3. Người sử dụng đất, chủ sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất được nhận Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.

77

Trường hợp người sử dụng đất, chủ sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất không thuộc đối tượng phải thực hiện nghĩa vụ tài chính hoặc được miễn, được ghi nợ nghĩa vụ tài chính và trường hợp thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm thì được nhận Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất ngay sau khi cơ quan có thẩm quyền cấp.

8.. Trường hợp quyền sử dụng đất hoặc quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là tài sản chung của vợ và chồng thì phải ghi cả họ, tên vợ và họ, tên chồng vào Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, trừ trường hợp vợ và chồng có thỏa thuận ghi tên một người.

Trường hợp quyền sử dụng đất hoặc quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là tài sản chung của vợ và chồng mà Giấy chứng nhận đã cấp chỉ ghi họ, tên của vợ hoặc chồng thì được cấp đổi sang Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất để ghi cả họ, tên vợ và họ, tên chồng nếu có yêu cầu.

8.. Trường hợp có sự chênh lệch diện tích giữa số liệu đo đạc thực tế với số liệu ghi trên giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này hoặc Giấy chứng nhận đã cấp mà ranh giới thửa đất đang sử dụng không thay đổi so với ranh giới thửa đất tại thời điểm có giấy tờ về quyền sử dụng đất, không có tranh chấp với những người sử dụng đất liền kề thì khi cấp hoặc cấp đổi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất diện tích đất được xác định theo số liệu đo đạc thực tế. Người sử dụng đất không phải nộp tiền sử dụng đất đối với phần diện tích chênh lệch nhiều hơn nếu có.

Trường hợp đo đạc lại mà ranh giới thửa đất có thay đổi so với ranh giới thửa đất tại thời điểm có giấy tờ về quyền sử dụng đất và diện tích đất đo đạc thực tế nhiều hơn diện tích ghi trên giấy tờ về quyền sử dụng đất thì phần diện tích chênh lệch nhiều hơn (nếu có) được xem xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định tại Điều 99 của Luật này.

5.6. Những trường hợp sử dụng đất được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (Điều 99)

1. Nhà nước cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho những trường hợp sau đây:

a) Người đang sử dụng đất có đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định tại các điều 100, 101 và 102 của Luật này;

b) Người được Nhà nước giao đất, cho thuê đất từ sau ngày Luật này có hiệu lực thi hành;

78

c) Người được chuyển đổi, nhận chuyển nhượng, được thừa kế, nhận tặng cho quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất; người nhận quyền sử dụng đất khi xử lý hợp đồng thế chấp bằng quyền sử dụng đất để thu hồi nợ;

d) Người được sử dụng đất theo kết quả hòa giải thành đối với tranh chấp đất đai; theo bản án hoặc quyết định của Tòa án nhân dân, quyết định thi hành án của cơ quan thi hành án hoặc quyết định giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã được thi hành;

đ) Người trúng đấu giá quyền sử dụng đất;

e) Người sử dụng đất trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế;

g) Người mua nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất;

h) Người được Nhà nước thanh lý, hóa giá nhà ở gắn liền với đất ở; người mua nhà ở thuộc sở hữu nhà nước;

i) Người sử dụng đất tách thửa, hợp thửa; nhóm người sử dụng đất hoặc các thành viên hộ gia đình, hai vợ chồng, tổ chức sử dụng đất chia tách, hợp nhất quyền sử dụng đất hiện có;

k) Người sử dụng đất đề nghị cấp đổi hoặc cấp lại Giấy chứng nhận bị mất.

5.7. Cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư đang sử dụng đất có giấy tờ về quyền sử dụng đất (Điều 100 LĐĐ)

1. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ổn định mà có một trong các loại giấy tờ sau đây thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất và không phải nộp tiền sử dụng đất:

a) Những giấy tờ về quyền được sử dụng đất trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 do cơ quan có thẩm quyền cấp trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;

b) Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tạm thời được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp hoặc có tên trong Sổ đăng ký ruộng đất, Sổ địa chính trước ngày 15 tháng 10 năm 1993;

c) Giấy tờ hợp pháp về thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất hoặc tài sản gắn liền với đất; giấy tờ giao nhà tình nghĩa, nhà tình thương gắn liền với đất;

d) Giấy tờ chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua bán nhà ở gắn liền với đất ở trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 được Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận là đã sử dụng trước ngày 15 tháng 10 năm 1993;

79

đ) Giấy tờ thanh lý, hóa giá nhà ở gắn liền với đất ở; giấy tờ mua nhà ở thuộc sở hữu nhà nước theo quy định của pháp luật;

e) Giấy tờ về quyền sử dụng đất do cơ quan có thẩm quyền thuộc chế độ cũ cấp cho người sử dụng đất;

g) Các loại giấy tờ khác được xác lập trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 theo quy định của Chính phủ.

2. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có một trong các loại giấy tờ quy định tại khoản 1 Điều này mà trên giấy tờ đó ghi tên người khác, kèm theo giấy tờ về việc chuyển quyền sử dụng đất có chữ ký của các bên có liên quan, nhưng đến trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành chưa thực hiện thủ tục chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật và đất đó không có tranh chấp thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất và không phải nộp tiền sử dụng đất.

3. Hộ gia đình, cá nhân được sử dụng đất theo bản án hoặc quyết định của Tòa án nhân dân, quyết định thi hành án của cơ quan thi hành án, văn bản công nhận kết quả hòa giải thành, quyết định giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã được thi hành thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; trường hợp chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính thì phải thực hiện theo quy định của pháp luật.

4. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất được Nhà nước giao đất, cho thuê đất từ ngày 15 tháng 10 năm 1993 đến ngày Luật này có hiệu lực thi hành mà chưa được cấp Giấy chứng nhận thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; trường hợp chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính thì phải thực hiện theo quy định của pháp luật.

5. Cộng đồng dân cư đang sử dụng đất có công trình là đình, đền, miếu, am, từ đường, nhà thờ họ; đất nông nghiệp quy định tại khoản 3 Điều 131 của Luật này và đất đó không có tranh chấp, được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất xác nhận là đất sử dụng chung cho cộng đồng thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.

5.8. Cấp Giấy chứng nhận đối với tài sản gắn liền với đất (Điều 104 LĐĐ; Đ 31 NĐ 43)

Tài sản gắn liền với đất được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất bao gồm nhà ở, công trình xây dựng khác, rừng sản xuất là rừng trồng và cây lâu năm có tại thời điểm cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.

Chủ sở hữu nhà ở thuộc đối tượng được sở hữu nhà ở theo quy định của pháp luật về nhà ở và có giấy tờ chứng minh việc tạo lập hợp pháp về nhà ở thì được chứng nhận quyền sở hữu theo quy định sau đây:

1. Hộ gia đình, cá nhân trong nước phải có một trong các loại giấy tờ sau:

80

a) Giấy phép xây dựng nhà ở đối với trường hợp phải xin giấy phép xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng.

Trường hợp nhà ở đã xây dựng không đúng với giấy phép xây dựng được cấp thì phải có ý kiến bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền cấp phép xây dựng xác nhận diện tích xây dựng không đúng giấy phép không ảnh hưởng đến an toàn công trình và nay phù hợp với quy hoạch xây dựng đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt;

b) Hợp đồng mua bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước theo quy định tại Nghị định số 61/CP ngày 05 tháng 7 năm 1994 của Chính phủ về mua bán và kinh doanh nhà ở hoặc giấy tờ về thanh lý, hóa giá nhà ở thuộc sở hữu nhà nước từ trước ngày 05 tháng 7 năm 1994;

c) Giấy tờ về giao hoặc tặng nhà tình nghĩa, nhà tình thương, nhà đại đoàn kết;

d) Giấy tờ về sở hữu nhà ở do cơ quan có thẩm quyền cấp qua các thời kỳ mà nhà đất đó không thuộc diện Nhà nước xác lập sở hữu toàn dân theo quy định tại Nghị quyết số 23/2003/QH11 ngày 26 tháng 11 năm 2003 của Quốc hội khóa XI về nhà đất do Nhà nước đã quản lý, bố trí sử dụng trong quá trình thực hiện các chính sách về quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa trước ngày 01 tháng 7 năm 1991, Nghị quyết số 755/2005/NQ-UBTVQH11 ngày 02 tháng 4 năm 2005 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định việc giải quyết đối với một số trường hợp cụ thể về nhà đất trong quá trình thực hiện các chính sách quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa trước ngày 01 tháng 7 năm 1991;

đ) Giấy tờ về mua bán hoặc nhận tặng cho hoặc đổi hoặc nhận thừa kế nhà ở đã có chứng nhận của công chứng hoặc chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

Trường hợp nhà ở do mua, nhận tặng cho, đổi, nhận thừa kế kể từ ngày 01 tháng 7 năm 2006 thì phải có văn bản về giao dịch đó theo quy định của pháp luật về nhà ở.

Trường hợp nhà ở do mua của doanh nghiệp đầu tư xây dựng để bán thì phải có hợp đồng mua bán nhà ở do hai bên ký kết;

e) Bản án hoặc quyết định của Tòa án nhân dân hoặc giấy tờ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết được quyền sở hữu nhà ở đã có hiệu lực pháp luật;

g) Trường hợp người đề nghị chứng nhận quyền sở hữu nhà ở có một trong những giấy tờ quy định tại các Điểm a, b, c, d, đ và e Khoản này mà trên giấy tờ đó ghi tên người khác thì phải có một trong các giấy tờ về mua bán, nhận tặng cho, đổi, nhận thừa kế nhà ở trước ngày 01 tháng 7 năm 2006 có chữ ký của các bên có liên quan và phải được Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận; trường hợp nhà ở do mua,

81

nhận tặng cho, đổi, nhận thừa kế nhà ở trước ngày 01 tháng 7 năm 2006 mà không có giấy tờ về việc đã mua bán, nhận tặng cho, đổi, nhận thừa kế nhà ở có chữ ký của các bên có liên quan thì phải được Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận về thời điểm mua, nhận tặng cho, đổi, nhận thừa kế nhà ở đó.

Trường hợp người đề nghị chứng nhận quyền sở hữu nhà ở có một trong những giấy tờ quy định tại các Điểm a, b, c, d, đ và e Khoản này mà hiện trạng nhà ở không phù hợp với giấy tờ đó thì phần nhà ở không phù hợp với giấy tờ phải được Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận như quy định tại Điểm h Khoản này;

h) Trường hợp cá nhân trong nước không có một trong những giấy tờ quy định tại các Điểm a, b, c, d, đ và e Khoản này thì phải có giấy tờ xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã về nhà ở đã hoàn thành xây dựng trước ngày 01 tháng 7 năm 2006, được xây dựng trước khi có quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng hoặc phải phù hợp quy hoạch đối với trường hợp xây dựng sau khi có quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị, quy hoạch điểm dân cư nông thôn theo quy định của pháp luật. Trường hợp nhà ở hoàn thành xây dựng kể từ ngày 01 tháng 7 năm 2006 trở về sau thì phải có giấy tờ xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã về nhà ở không thuộc trường hợp phải xin giấy phép xây dựng và đáp ứng điều kiện về quy hoạch như trường hợp nhà ở xây dựng trước ngày 01 tháng 7 năm 2006; trường hợp nhà ở thuộc đối tượng phải xin phép xây dựng mà không xin phép thì phải có giấy tờ của cơ quan quản lý về xây dựng cấp huyện chấp thuận cho tồn tại nhà ở đó.

2. Người Việt Nam định cư ở nước ngoài sở hữu nhà ở tại Việt Nam phải có các giấy tờ sau:

a) Giấy tờ về mua bán hoặc nhận tặng cho hoặc nhận thừa kế nhà ở hoặc được sở hữu nhà ở thông qua hình thức khác theo quy định của pháp luật về nhà ở;

b) Một trong các giấy tờ của bên chuyển quyền quy định tại Khoản 1 và Khoản 3 Điều này.

3. Tổ chức trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài thực hiện dự án đầu tư, tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài phải có giấy tờ theo quy định sau:

a) Trường hợp đầu tư xây dựng nhà ở để kinh doanh thì phải có một trong những giấy tờ về dự án phát triển nhà ở để kinh doanh (quyết định phê duyệt dự án hoặc quyết định đầu tư hoặc giấy phép đầu tư hoặc giấy chứng nhận đầu tư);

b) Trường hợp mua, nhận tặng cho, nhận thừa kế nhà ở hoặc được sở hữu nhà ở thông qua hình thức khác theo quy định của pháp luật thì phải có giấy tờ về giao dịch đó theo quy định của pháp luật về nhà ở;

82

c) Trường hợp nhà ở đã xây dựng không phù hợp với giấy tờ quy định tại Điểm a và Điểm b Khoản này thì phải có ý kiến bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền cấp phép xây dựng xác nhận diện tích xây dựng không đúng giấy tờ không ảnh hưởng đến an toàn công trình và nay phù hợp với quy hoạch xây dựng đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt (nếu có).

4. Trường hợp chủ sở hữu nhà ở không đồng thời là người sử dụng đất ở thì ngoài giấy tờ chứng minh về quyền sở hữu nhà ở theo quy định tại các Khoản 1, 2 và 3 Điều này, phải có hợp đồng thuê đất hoặc hợp đồng góp vốn hoặc hợp đồng hợp tác kinh doanh hoặc văn bản chấp thuận của người sử dụng đất đồng ý cho xây dựng nhà ở đã được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật và bản sao giấy tờ về quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai.

5.9. Thẩm quyền cấp giấy chứng nhận (Điều 105 Luật ĐĐ; Đ 37 NĐ 43)

1. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho tổ chức, cơ sở tôn giáo; người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thực hiện dự án đầu tư; tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao.

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được ủy quyền cho cơ quan tài nguyên và môi trường cùng cấp cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.

2. Ủy ban nhân dân cấp huyện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư, người Việt Nam định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam.

3. Đối với những trường hợp đã được cấp Giấy chứng nhận, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng mà thực hiện các quyền của người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất hoặc cấp đổi, cấp lại Giấy chứng nhận, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng thì do cơ quan tài nguyên và môi trường thực hiện theo quy định của Chính phủ. (Hướng dẫn tại Đ 37 NĐ 43)

5.10. Đính chính, thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp (Đ 106 LĐĐ)

1. Cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận có trách nhiệm đính chính Giấy chứng nhận đã cấp có sai sót trong các trường hợp sau đây:

a) Có sai sót thông tin về tên gọi, giấy tờ pháp nhân hoặc nhân thân, địa chỉ của người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất so với giấy tờ pháp nhân hoặc nhân thân tại thời điểm cấp Giấy chứng nhận của người đó;

b) Có sai sót thông tin về thửa đất, tài sản gắn liền với đất so với hồ sơ kê khai đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất đã được cơ quan đăng ký đất đai kiểm tra xác nhận.

83

2. Nhà nước thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp trong các trường hợp sau đây:

a) Nhà nước thu hồi toàn bộ diện tích đất trên Giấy chứng nhận đã cấp;

b) Cấp đổi Giấy chứng nhận đã cấp;

c) Người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất mà phải cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất;

d) Giấy chứng nhận đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai, trừ trường hợp người được cấp Giấy chứng nhận đó đã thực hiện chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của pháp luật đất đai.

3. Việc thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp đối với trường hợp quy định tại điểm d khoản 2 Điều này do cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất quy định tại Điều 105 của Luật này quyết định sau khi đã có kết luận của cơ quan thanh tra cùng cấp, văn bản có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về giải quyết tranh chấp đất đai.

6. Thống kê, kiểm kê đất đai, lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất (Điều 34 Luật Đất đai 2013)1. Thống kê, kiểm kê đất đai bao gồm thống kê, kiểm kê đất đai theo định kỳ và kiểm kê đất đai theo chuyên đề.

2. Thống kê, kiểm kê đất đai định kỳ được thực hiện theo quy định sau đây:

a) Thống kê, kiểm kê đất đai được thực hiện theo đơn vị hành chính xã, phường, thị trấn;

b) Việc thống kê đất đai được tiến hành mỗi năm một lần, trừ năm thực hiện kiểm kê đất đai;

c) Việc kiểm kê đất đai được tiến hành 05 năm một lần.

3. Bản đồ hiện trạng sử dụng đất được lập 05 năm một lần gắn với việc kiểm kê đất đai quy định tại khoản 2 Điều này.

4. Việc kiểm kê đất đai chuyên đề để phục vụ yêu cầu quản lý nhà nước thực hiện theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường.

5. Trách nhiệm thực hiện việc thống kê, kiểm kê đất đai, lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất được quy định như sau:

84

a) Ủy ban nhân dân các cấp tổ chức thực hiện việc thống kê, kiểm kê đất đai, lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất của địa phương;

b) Ủy ban nhân dân cấp xã, cấp huyện báo cáo Ủy ban nhân dân cấp trên trực tiếp; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường về kết quả thống kê, kiểm kê đất đai, lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất của địa phương;

c) Bộ Quốc phòng, Bộ Công an có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện thống kê, kiểm kê đất quốc phòng, an ninh và gửi báo cáo kết quả về Bộ Tài nguyên và Môi trường;

d) Bộ Tài nguyên và Môi trường tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ và công bố kết quả thống kê đất đai hàng năm, kết quả kiểm kê đất đai 05 năm của cả nước.

6. Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định chi tiết việc thống kê, kiểm kê đất đai, lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất.Vaán ñeà thaûo luaän

- Điểm giống và khác nhau giữa thống kê và kiểm kê đất đai- Tính phaùp lyù vaø hieän traïng söû duïng ñaát trong

thoáng keâ ñaát ñai7. Thanh tra, xöû lyù vi phaïm phaùp luaät veà ñaát ñai7.1. Thanh tra ñaát ñai7.1.1. Söï caàn thieát vaø yeâu caàu cuûa thanh tra đất đai

Thanh tra đất đai laø moät trong nhöõng noäi dung quaûn lyù nhaø nöôùc veà ñaát ñai. Hay thanh tra đất đai laø 1 trong 3 giai ñoaïn cuûa quy trình quaûn lyù ñaát ñai. Ñoù laø:

- Ñeà ra chuû tröông, chính saùch, nhieäm vuï, keá hoaïch- Toå chöùc thöïc hieän- Thanh tra, kieåm tra vieäc thöïc hieänÑaëc bieät trong tình hình hieän nay, chuùng ta ñang toå

chöùc trieån khai thöïc hieän Phaùp leänh thöïc haønh tieát kieäm, choáng laõng phí trong ñoù quy ñònh nhöõng bieän phaùp thöïc haønh tieát kieäm, choáng laõng phí trong vieäc quaûn lyù, söû duïng ñaát ñai…. Do ñoù thanh tra ñòa chính laø noäi dung khoâng theå thieáu trong quaù trình quaûn lyù, söû duïng ñaát ñai. Caàn phaûi ñöôïc tieán haønh thöôøng xuyeân, taêng cöôøng cuûng coá veà löïc löôïng, phöông tieän, trang thieát bò, hoaøn thieän veà toå chöùc

Veà maët toå chöùc, thanh tra ñòa chính laø moät chöùc naêng thieát yeáu cuûa cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc veà ñaát ñai vaø ño ñaïc baûn ñoà; laø phöông thöùc baûo ñaûm phaùp

85

cheá, taêng cöôøng quaûn lyù nhaø nöôùc trong lónh vöïc ñaát ñai vaø ño ñaïc baûn ñoà.

Thanh tra chuyên ngành đất đai là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành pháp luật về đất đai, quy định về chuyên môn, kỹ thuật, quản lý thuộc lĩnh vực đất đai.

Bộ Tài nguyên và Môi trường chịu trách nhiệm chỉ đạo, tổ chức thực hiện thanh tra chuyên ngành đất đai trong cả nước.

Cơ quan quản lý đất đai ở địa phương chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện thanh tra chuyên ngành đất đai tại địa phương.7.1.2. Phaân bieät thanh tra, kieåm traa. Gioáng nhau: Thoâng qua thanh tra, kieåm tra ñeå phaùt hieän nhöõng nhaân toá tích cöïc, phaùt hieän hoaëc phoøng ngöøa nhöõng vi phaïm, goùp phaàn thuùc ñaåy vaø hoaøn thieän nhieäm vuï trong hoaït ñoäng quaûn lyù nhaø nöôùc. Töø ñoù taïo ñieàu kieän ñeå töøng böôùc hoaøn thieän cô cheá quaûn lyù, taêng cöôøng phaùp cheá xaõ hoäi chuû nghóa, baûo veä lôïi ích nhaø nöôùc, taäp theå vaø nhaân daân.b. Khaùc nhau:

Kieåm tra Thanh tra- Noäi dung thöôøng deã nhaän thaáy - Noäi dung ña daïng, phöùc taïp- Goàm nhieàu thaønh phaàn tham gia, - Chuû theå laø toå chöùc thanh trathöôøng bao goàm: cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc, ngoaøi ra khi caàn thieát,nhaø nöôùc, thanh tra nhaø nöôùc, toå chöùc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeànkinh teá,ñoøan theå, löïc löôïng vuõ trang, cuõng thaønh laäp ñoaøn thanh trathanh tra nhaân daân.- Trình ñoä nghieäp vuï khoâng nhaát thieát - Phaûi coù nghieäp vuï gioûi, coù khaûñoøi hoûi cao naêng chuyeân saâu vaøo moät laõnh

vöïc.- Dieãn ra lieân tuïc, ôû khaép nôi vôùi nhieàu - Phaïm vi hoaït ñoäng thöôøng heïphình thöùc phong phuù hôn

86

- Thôøi gian tieán haønh ngaén - Thôøi gian tieán haønh daøi hôn7.1.3. Heä thoáng toå chöùc thanh tra đất đai

Toå chöùc heä thoáng thanh tra- ÔÛ TW: bao goàm+ Thanh tra nhaø nöôùc+ Thanh tra Boä, Ngaønh (coøn goïi laø thanh tra ngaønh)- ÔÛ caáp Tænh+ Thanh tra Tænh, thaønh phoá thuoäc TW+ Thanh tra Sôû- ÔÛ caáp Huyeän+ Thanh tra Huyeän, Quaän, Thò xaõ, Thaønh phoá thuoäc tænhNhö vaäy, caùc ngaønh ôû caáp huyeän khoâng coù toå

chöùc thanh tra. Chöùc naêng thanh tra nhaø nöôùc ôû xaõ, phöôøng, thò traán do UBND cuøng caáp ñaûm nhieäm.

Caùc toå chöùc thanh tra nhaø nöôùc chòu söï chæ ñaïo tröïc tieáp cuûa thuû tröôûng cuøng caáp vaø chòu söï chæ ñaïo cuûa thanh tra Nhaø nöôùc caáp treân

Heä thoáng toå chöùc cuûa thanh tra đất đai goàm:- ÔÛ TW coù thanh tra Boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng- ÔÛ caáp Tænh coù thanh tra Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng- ÔÛ caáp Huyeän khoâng coù toå chöùc thanh tra ñòa chính maø do tröôûng phoøng TN-MT tröïc tieáp ñaûm nhieäm.

7.1.4. Noäi dung thanh tra chuyên ngành ñaát ñai (Đ 201 LĐĐ)a) Thanh tra việc chấp hành pháp luật về đất đai của Ủy ban nhân dân các cấp;

b) Thanh tra việc chấp hành pháp luật về đất đai của người sử dụng đất và của tổ chức, cá nhân khác có liên quan;

c) Thanh tra việc chấp hành các quy định về chuyên môn, nghiệp vụ trong lĩnh vực đất đai.7.1.5. Caùc hình thöùc thanh tra ñaát ñai

- Thanh tra thöôøng xuyeân (thanh tra ñònh kyø)- Thanh tra ñoät xuaát.

7.1.6. Nguyeân taéc giao tieáp trong thanh tra- Toân troïng nhaân caùch cuûa moïi ñoái töôïng- Laéng nghe nhieàu hôn noùi- Baøn baïc, thaûo luaän moät caùch daân chuû, coù lyù, coù tình

87

- Bieát thoâng caûm vôùi hoaøn caûnh cuûa ñoái töôïng- Kieân nhaån trong giao tieáp- Bieát thích nghi, phuø hôïp vôùi töøng ñieàu kieän hoaøn caûnh.

7.2. Xöû lyù vi phaïm haønh chính veà ñaát ñai 7.2.1. Thẩm quyền của Chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn a) Phạt cảnh cáo;

b) Phạt tiền đến năm triệu (5.000.000) đồng;

c) Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính có giá trị không được vượt quá năm triệu (5.000.000) đồng;

d) Áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả: buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu; buộc tháo dỡ công trình, phần công trình xây dựng không có giấy phép hoặc xây dựng không đúng với giấy phép; buộc thực hiện biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường đất7.2.2. Thẩm quyền của Chủ tịch UBND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnha) Phạt cảnh cáo;

b) Phạt tiền đến năm mươi triệu (50.000.000) đồng;

c) Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn

d) Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính có giá trị không vượt quá 50 triệu đồng

đ) Áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả: buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu;

buộc tháo dỡ công trình, phần công trình xây dựng không có giấy phép hoặc xây dựng không đúng với giấy phép; buộc thực hiện biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường đất; buộc cải chính thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn; buộc nộp lại số tiền bất hợp pháp có được do thực hiện vi phạm hành chính hoặc buộc nộp lại số tiền bằng trị giá tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đã bị tiêu thụ, tẩu tán, tiêu hủy trái quy định pháp luật; buộc phải cung cấp thông tin, giấy tờ, tài liệu và chấp hành yêu cầu thanh tra, kiểm tra.

7.2.3. Thẩm quyền của chủ tịch UBND tỉnh, thành phố thuộc trung ương

a) Phạt cảnh cáo;

b) Phạt tiền đến năm trăm triệu (500.000.000) đồng

88

c) Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn

d) Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính

đ) Áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả: buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu;

buộc tháo dỡ công trình, phần công trình xây dựng không có giấy phép hoặc xây dựng không đúng với giấy phép; buộc thực hiện biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường đất; buộc cải chính thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn; buộc nộp lại số tiền bất hợp pháp có được do thực hiện vi phạm hành chính hoặc buộc nộp lại số tiền bằng trị giá tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đã bị tiêu thụ, tẩu tán, tiêu hủy trái quy định pháp luật; buộc phải cung cấp thông tin, giấy tờ, tài liệu và chấp hành yêu cầu thanh tra, kiểm tra.7.2.4. Những nguyên tắc xử phạt hành chính trong lĩnh vực đất đai1. Mọi vi phạm hành chính phải được phát hiện, đình chỉ, xử lý kịp thời; việc xử phạt vi phạm hành chính phải được tiến hành nhanh chóng, công khai; triệt để; mọi hậu quả do vi phạm hành chính gây ra phải được khắc phục theo quy định của Nghị định này và quy định của pháp luật có liên quan.

2. Việc xử phạt vi phạm hành chính được tiến hành nhanh chóng, công khai, khách quan, đúng thẩm quyền, bảo đảm công bằng, đúng quy định của pháp luật

3. Việc xử phạt vi phạm hành chính phải căn cứ vào tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm, đối tượng vi phạm và tình tiết giảm nhẹ, tình tiết tăng nặng

4. Chỉ xử phạt vi phạm hành chính khi có hành vi vi phạm hành chính do pháp luật quy định. Một hành vi vi phạm hành chính chỉ bị xử phạt một lần.

Nhiều người cùng thực hiện một hành vi vi phạm hành chính thì mỗi người vi phạm đều bị xử phạt về hành vi vi phạm hành chính đó

Một người thực hiện nhiều hành vi vi phạm hành chính hoặc vi phạm hành chính nhiều lần thì bị xử phạt về từng hành vi vi phạm.

5. Người có thẩm quyền xử phạt có trách nhiệm chứng minh vi phạm hành chính. Cá nhân, tổ chức bị xử phạt có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp chứng minh mình không vi phạm hành chính.

6. Đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.7.2.5. Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai1. Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai là hai (02) năm

89

2. Thời điểm để tính thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính quy định tại mục 1 nêu trên được quy định như sau:

+ Đối với vi phạm hành chính đã kết thúc thì thời hiệu được tính từ thời điểm chấm dứt hành vi vi phạm

+ Đối với vi phạm hành chính đang được thực hiện thì thời hiệu được tính từ thời điểm phát hiện hành vi vi phạm

3. Trong thời hạn được quy định tại mục 1 và mục 2 Điều này mà cá nhân, tổ chức cố tình trốn tránh, cản trở việc xử phạt thì thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính được tính lại kể từ thời điểm chấm dứt hành vi trốn tránh, cản trở việc xử phạt.7.2.6. Nhöõng haønh vi vi phaïm haønh chính trong quaûn lyù vaø söû duïng ñaát1. Những hành vi vi phạm hành chính trong sử dụng đất bao gồm- Söû duïng ñaát khoâng ñuùng muïc ñích: là hành vi sử dụng đất không đúng với mục đích sử dụng, loại đất ghi trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc quyết định giao đất, quyết định cho thuê đất, quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất hoặc giấy tờ khác về quyền sử dụng đất quy định tại các khoản 1, 2 và 5 Điều 50 của Luật Đất đai.- Lấn, chiếm đất: là việc người đang sử dụng đất tự chuyển dịch mốc giới hoặc ranh giới thửa đất để mở rộng diện tích đất; là việc sử dụng đất mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép hoặc chủ sử dụng đất cho phép sử dụng hoặc việc sử dụng đất do được Nhà nước tạm giao hoặc mượn đất nhưng hết thời hạn tạm giao, mượn đất mà không trả lại đất.- Hủy hoại đất- Gaây caûn trôû cho vieäc söû duïng ñaát cuûa ngöôøi khaùc: là hành vi đưa vật liệu xây dựng, chất thải, chất độc hại hay các vật khác lên thửa đất của người khác hoặc lên thửa đất của mình hoặc đào bới, xây tường, làm hàng rào và các hành vi khác mà hành vi này gây cản trở, làm giảm khả năng sử dụng đất của người khác hoặc gây thiệt hại cho việc sử dụng đất của người khác.- Chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế tăng cho quyền sử dụng đất mà không thực hiện đúng thủ tục hành chính theo quy định của pháp luật về đất đai- Tự chuyển đổi, chuyển nhượng, tăng cho, cho thu, cho thu lại, thừa kế, thế chấp, bảo lãnh, góp vốn bằng quyền sử dụng đất đối với đất không đủ điều kiện - Nhận chuyển quyền sử dụng đất nhưng không đủ điều kiện nhận chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai.

90

- Không đăng ký QSDĐ lần đầu, không đăng ký biến động QSDĐ, đăng ký không đúng loại đất, không đăng ký khi chuyển mục đích sử dụng đất, không đăng ký gia hạn sử dụng đất khi hết hạn sử dụng đất mà đang sử dụng đất.- Gây cản trở trong việc nhà nước giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng- Không trả lại đất đúng thời hạn theo quyết định thu hồi đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền- Tư tiện di chuyển, làm sai lệch, hư hỏng mốc chỉ giới quy họach sử dụng đất; mốc chỉ giới hành lang an toàn công trình, mốc địa giới hành chính- Làm sai lệch các giấy tờ, chứng từ trong việc sử dụng đất- Chậm đưa đất vào sử dụng theo quy định của pháp luật về đất đai- Chậm hoặc không cung cấp thông tin, giấy tờ tài liệu có liên quan đến việc thanh tra, kiểm tra; cản trở việc thanh tra, kiểm tra về đất đai: là hành vi chậm cung cấp thông tin, giấy tờ, tài liệu có liên quan đến việc thanh tra, kiểm tra sau mười (10) ngày kể từ ngày công bố quyết định thanh tra hoặc kể từ ngày nhận được văn bản yêu cầu của người có thẩm quyền, của cơ quan nhà nước theo quy định của pháp luật.2. Các hành vi vi phạm hành chính trong hoạt động dịch vụ về đất đai bao gồm:

- Hành nghề tư vấn về giá đất mà không thực hiện đúng nguyên tắc, phương pháp xác định giá đất theo quy định của pháp luật hoặc không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép

- Hành nghề tư vấn lập quy họach, kế họach sử dụng đất mà không đăng ký hoạt động hành nghề

- Cung cấp dữ liệu đất đai không đúng quy định của pháp luật: là hành vi cung cấp các số liệu, tài liệu về đất đai gồm: số hiệu, kích thước, hình thể, diện tích, vị trí, người sử dụng thửa đất, nguồn gốc, mục đích, thời hạn sử dụng đất, giá đất, tài sản gắn liền với đất, nghĩa vụ tài chính về đất đai đã thực hiện và chưa thực hiện; Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở; Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; quyền và những hạn chế về quyền của người sử dụng đất, biến động trong quá trình sử dụng đất và các thông tin khác có liên quan không đúng với quy định của pháp luật về thu thập, quản lý, khai thác, sử dụng dữ liệu đất đai.

B8. Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng (Tham khảo Nghị định số 23 của Chính phủ)8. Giaûi quyeát tranh chaáp, khieáu naïi, toá caùo veà ñaát ñai8.1. Giaûi quyeát tranh chaáp veà ñaát ñai8.1.1. Khaùi nieäm tranh chaáp ñaát ñaiTranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai. (Luật đất đai 2013)

91

8.1.2. Caùc nguyeân taéc giaûi quyeát tranh chaáp ñaát ñai

- Giaûi quyeát moïi quan heä veà tranh chaáp ñaát ñai phaûi ñaûm baûo nguyeân taéc ñaát ñai thuoäc sôû höõu toaøn daân do nhaø nöôùc laø ñaïi dieän chuû sôû höûu quaûn lyù. Kieân quyeát baûo veä nhöõng thaønh quaû caùch maïng veà ruoäng ñaát, ñoàng thôøi söûa chöõa ñuùng phaùp luaät nhöõng tröôøng hôïp ñaõ xöû lyù sai hoaëc xöû lyù khoâng ñuùng

- Naém vöõng quan ñieåm laáy daân laøm goác, phaûi döïa vaøo daân, baøn baïc daân chuû, coâng khai quyõ ñaát vôùi daân ñeå giaûi quyeát vaø phaùt huy tinh thaàn ñoaøn keát, töông trôï trong noäi boä nhaân daân ñeå tìm ra giaûi phaùp, khoâng goø eùp meänh leänh. Ñeà cao vai troø cuûa caùc toå chöùc ñoaøn theå ñeå hoøa giaûi caùc vuï tranh chaáp coù hieäu quaû.

- Ñaûm baûo ngöôøi laøm noâng nghieäp coù ñaát saûn xuaát, moïi ngöôøi ñeàu coù nôi ôû, gaén vieäc giaûi quyeát caùc vaán ñeà ruoäng ñaát vôùi toå chöùc laïi saûn xuaát, boá trí laïi cô caáu saûn xuaát haøng hoùa theo höôùng thaâm canh taêng vuï, kinh doanh toång hôïp, môû mang ngaønh ngheà, phaân boá laïi lao ñoäng, daân cö phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm vaø quy hoaïch töøng ñòa phöông.

- Giaûi quyeát caùc tranh chaáp ñaát ñai phaûi nhaèm muïc ñích phaùt trieån saûn xuaát, oån ñònh vaø töøng böôùc caûi thieän ñôøi soáng cho nhaân daân

- Keát hôïp haøi hoøa giöõa caên cöù phaùp luaät vôùi thöïc tieãn, giöõa caùc chính saùch ñaát ñai vôùi caùc chính saùch xaõ hoäi khaùc.

- Moïi caù nhaân, toå chöùc söû duïng ñaát ñeàu bình ñaúng tröôùc phaùp luaät

8.1.3. Hoøa giaûi tranh chaáp ñaát ñai (Ñ 202 LÑÑ)a. Quy định chung

- Khuyeán khích caùc beân tranh chaáp töï hoøa giaûi hoaëc giaûi quyeát tranh chaáp thoâng qua hoøa giaûi cô sôû

- Neáu khoâng töï hoøa giaûi ñöôïc thì göûi ñôn ñeán UBND phöôøng, xaõ, thò traán nôi coù ñaát tranh chaáp

- Thôøi haïn hoøa giaûi laø kh ông quá 45 ngaøy keå töø ngaøy nhaän ñöôïc ñôn

- Thaønh phaàn hoøa giaûi goàm: Chuû tòch hoaëc phoù chuû tòch UBND, ñaïi dieän Maët traän toå quoác, tổ trưởng tổ dân phố/ trưởng thôn ấp ñaïi dieän caùc ñoaøn theå, caùn boä ñòa chính, caùn boä tö phaùp, ngöôøi am hieàu veà ñaát ñai taïi ñòa phöông.

92

- Hoøa giaûi tranh chaáp ñaát ñai phaûi ñöôïc laäp thaønh bieân baûn. Bieân baûn hoøa giaûi phaûi ghi ñaày ñuû hoï teân, chöùc vuï caùc thaønh vieân tham gia hoøa giaûi vaø có xaùc nhaän hoøa giaûi thaønh hoaëc khoâng thaønh cuûa UBND xaõ, phöôøng, thò traán. Bieân baûn hoøa giaûi ñöôïc göûi cho caùc beân tham gia tranh chaáp vaø löu taïi UBND xaõ, phöôøng, thò traán

- Tröôøng hôïp hoøa giaûi thaønh maø coù laøm thay ñoåi hieän traïng, ranh giôùi thöûa ñaát, thay ñoåi chuû söû duïng ñaát thì bieân baûn hoøa giaûi ñöôïc göûi cho phoøng Taøi nguyeân vaø moâi tröôøng hoaëc göûi ñeán Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng

- Cô quan Taøi nguyeân moâi tröôøng coù traùch nhieäm trình UBND cuøng caáp quyeát ñònh coâng nhaän việc thay đổi ranh giới thửa ñaát theo noäi dung bieân baûn hoøa giaûi thaønh vaø caáp môùi giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát.b. Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai (Điều 88 Nghị định 43)Hoà sô bao goàm:

- Ñôn ñeà nghò giaûi quyeát tranh chaáp ñaát ñai- Caùc giaáy tôø, baèng chöùng veà quyeàn söû duïng ñaát

1. Khi nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai, Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm thực hiện các công việc sau:

a) Thẩm tra, xác minh tìm hiểu nguyên nhân phát sinh tranh chấp, thu thập giấy tờ, tài liệu có liên quan do các bên cung cấp về nguồn gốc đất, quá trình sử dụng đất và hiện trạng sử dụng đất;

b) Thành lập Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai để thực hiện hòa giải. Thành phần Hội đồng gồm: Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân là Chủ tịch Hội đồng; đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn; tổ trưởng tổ dân phố đối với khu vực đô thị; trưởng thôn, ấp đối với khu vực nông thôn; đại diện của một số hộ dân sinh sống lâu đời tại xã, phường, thị trấn biết rõ về nguồn gốc và quá trình sử dụng đối với thửa đất đó; cán bộ địa chính, cán bộ tư pháp xã, phường, thị trấn. Tùy từng trường hợp cụ thể, có thể mời đại diện Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh nin Cộng sản Hồ Chí Minh;

c) Tổ chức cuộc họp hòa giải có sự tham gia của các bên tranh chấp, thành viên Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Việc hòa giải chỉ được tiến hành khi các bên tranh chấp đều có mặt. Trường hợp một trong các bên tranh chấp vắng mặt đến lần thứ hai thì được coi là việc hòa giải không thành.

93

8.. Kết quả hòa giải tranh chấp đất đai phải được lập thành biên bản, gồm có các nội dung: Thời gian và địa điểm tiến hành hòa giải; thành phần tham dự hòa giải; tóm tắt nội dung tranh chấp thể hiện rõ về nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất đang tranh chấp, nguyên nhân phát sinh tranh chấp (theo kết quả xác minh, tìm hiểu); ý kiến của Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai; những nội dung đã được các bên tranh chấp thỏa thuận, không thỏa thuận.

Biên bản hòa giải phải có chữ ký của Chủ tịch Hội đồng, các bên tranh chấp có mặt tại buổi hòa giải, các thành viên tham gia hòa giải và phải đóng dấu của Ủy ban nhân dân cấp xã; đồng thời phải được gửi ngay cho các bên tranh chấp và lưu tại Ủy ban nhân dân cấp xã.

3. Sau thời hạn 10 ngày kể từ ngày lập biên bản hòa giải thành mà các bên tranh chấp có ý kiến bằng văn bản về nội dung khác với nội dung đã thống nhất trong biên bản hòa giải thành thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức lại cuộc họp Hội đồng hòa giải để xem xét giải quyết đối với ý kiến bổ sung và phải lập biên bản hòa giải thành hoặc không thành.

4. Trường hợp hòa giải thành mà có thay đổi hiện trạng về ranh giới sử dụng đất, chủ sử dụng đất thì Ủy ban nhân dân cấp xã gửi biên bản hòa giải thành đến cơ quan có thẩm quyền để giải quyết theo quy định tại Khoản 5 Điều 202 của Luật Đất đai.

Trường hợp hòa giải không thành hoặc sau khi hòa giải thành mà có ít nhất một trong các bên thay đổi ý kiến về kết quả hòa giải thì Ủy ban nhân dân cấp xã lập biên bản hòa giải không thành và hướng dẫn các bên tranh chấp gửi đơn đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp tiếp theo.8.1.4. Thaåm quyeàn giaûi quyeát tranh chaáp ñaát ñai (Điều 203)Tranh chấp đất đai đã được hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã mà không thành thì được giải quyết như sau:

1. Tranh chấp đất đai mà đương sự có Giấy chứng nhận hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Tòa án nhân dân giải quyết;

2. Tranh chấp đất đai mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này thì đương sự chỉ được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định sau đây:

a) Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền theo quy định sau: ( khoản 3 Điều 203);

94

- Trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giải quyết; nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính;

- Trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giải quyết; nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính;

b) Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự;

Lưu ý: Người có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai phải ra quyết định giải quyết tranh chấp. Quyết định giải quyết tranh chấp có hiệu lực thi hành phải được các bên tranh chấp nghiêm chỉnh chấp hành. Trường hợp các bên không chấp hành sẽ bị cưỡng chế thi hành.

8.1.5. Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp tỉnh (Đ 89 NĐ 43)

1. Người có đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai nộp đơn tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền.

2. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền giao trách nhiệm cơ quan tham mưu giải quyết.

3. Cơ quan tham mưu có nhiệm vụ thẩm tra, xác minh vụ việc, tổ chức hòa giải giữa các bên tranh chấp, tổ chức cuộc họp các ban, ngành có liên quan để tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai (nếu cần thiết) và hoàn chỉnh hồ sơ trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân cùng cấp ban hành quyết định giải quyết tranh chấp đất đai. Hồ sơ giải quyết tranh chấp đất đai bao gồm:

a) Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai;

b) Biên bản hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã; biên bản làm việc với các bên tranh chấp và người có liên quan; biên bản kiểm tra hiện trạng đất tranh chấp; biên bản cuộc họp các ban, ngành có liên quan để tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai đối với trường hợp hòa giải không thành; biên bản hòa giải trong quá trình giải quyết tranh chấp;

c) Trích lục bản đồ, hồ sơ địa chính qua các thời kỳ liên quan đến diện tích đất tranh chấp và các tài liệu làm chứng cứ, chứng minh trong quá trình giải quyết tranh chấp;

95

d) Báo cáo đề xuất và dự thảo quyết định giải quyết tranh chấp hoặc dự thảo quyết định công nhận hòa giải thành.

4. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền ban hành quyết định giải quyết tranh chấp hoặc quyết định công nhận hòa giải thành, gửi cho các bên tranh chấp, các tổ chức, cá nhân có quyền và nghĩa vụ liên quan.

8.1.6. Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai thuộc thẩm quyền của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường

1. Người có đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai gửi đơn đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường.

2. Sau khi nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường phân công đơn vị có chức năng tham mưu giải quyết. Đơn vị được phân công giải quyết tiến hành thu thập, nghiên cứu hồ sơ; tổ chức hòa giải giữa các bên tranh chấp; trường hợp cần thiết trình Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quyết định thành lập đoàn công tác để tiến hành thẩm tra, xác minh vụ việc tại địa phương; hoàn chỉnh hồ sơ trình Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành quyết định giải quyết tranh chấp đất đai.

3. Hồ sơ giải quyết tranh chấp đất đai gồm:

a) Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai;

b) Biên bản làm việc với các bên tranh chấp, với các tổ chức, cá nhân có liên quan; biên bản kiểm tra hiện trạng đất tranh chấp; biên bản hòa giải trong quá trình giải quyết tranh chấp;

c) Trích lục bản đồ, hồ sơ địa chính qua các thời kỳ liên quan đến diện tích đất tranh chấp, hồ sơ, tài liệu làm chứng cứ, chứng minh trong quá trình giải quyết tranh chấp đất đai tại địa phương;

d) Báo cáo đề xuất và dự thảo quyết định giải quyết tranh chấp hoặc dự thảo quyết định công nhận hòa giải thành.

4. Quyết định giải quyết tranh chấp đất đai hoặc quyết định công nhận hòa giải thành được gửi cho các bên tranh chấp, các tổ chức, cá nhân có quyền và nghĩa vụ liên quan.

Lưu ý: Nhà nước không thừa nhận việc đòi lại đất và không xem xét giải quyết khiếu nại về việc đòi lại đất mà Nhà nước đã giao cho người khác sử dụng theo các chính sách ruộng đất trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 trong các trường hợp sau:

a) Đất bị tịch thu, trưng thu, trưng mua khi thực hiện cải cách ruộng đất ở

96

miền Bắc; chính sách xoá bỏ triệt để tàn tích chiếm hữu ruộng đất và các hình thức bóc lột thực dân, phong kiến ở miền Nam;

b) Đất đã hiến tặng cho Nhà nước, cho hợp tác xã và tổ chức khác, cho hộ gia đình, cá nhân;

c) Đất đã góp vào hợp tác xã nông nghiệp theo quy định của Điều lệ hợp tác xã nông nghiệp bậc cao;

d) Đất thổ cư mà Nhà nước đã giao cho người khác để làm đất ở; đất ở và đất vườn đã giao lại cho hợp tác xã để đi khai hoang; ruộng đất đã bị thu hồi để giao cho người khác hoặc điều chỉnh cho người khác khi giải quyết tranh chấp ruộng đất;

đ) Đất đã chia cho người khác khi hưởng ứng cuộc vận động san sẻ bớt một phần ruộng đất để chia cho người không có ruộng và thiếu ruộng tại miền Nam sau ngày giải phóng.8.2. Giaûi quyeát khieáu naïi veà ñaát ñai8.2.1. Khaùi nieäm: Khieáu naïi veà ñaát ñai laø vieäc coâng daân, cô quan toå chöùc ñeà nghò cô quan, toå chöùc, caù nhaân coù thaåm quyeàn xem xeùt laïi quyeát ñònh haønh chính, haønh vi haønh chính trong quaûn lyù ñaát ñai khi coù caên cöù cho raèng quyeát ñònh haønh chính hoaëc haønh vi haønh chính ñoù laø traùi phaùp luaät, xaâm phaïm ñeán quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa mình.8.2.2. Thaåm quyeàn giaûi quyeát khieáu naïi veà ñaát ñai (Điều 138 Luật Đất đai đã được sửa đổi, bổ sung bởi Điều 264 Luật Tố tụng hành chính có hiệu lực từ ngày 1/7/ 2011

1/ Ngöôøi söû duïng ñaát coù quyeàn khieáu naïi quyeát ñònh haønh chính hoaëc haønh vi haønh chính veà quaûn lyù ñaát ñai. Giaûi quyeát khieáu naïi laø vieäc xaùc minh, keát luaän vaø ra quyeát ñònh giaûi quyeát cuûa ngöôøi giaûi quyeát khieáu naïi.

2/ Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại quyết định hành chính, hành vi hành chính về đất đai thực hiện theo quy định của pháp luật về khiếu nại (Luật Khiếu nại có hiệu lực từ 1/7/2012). Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính về đất đai thực hiện theo quy định của Luật tố tụng hành chính.” 8.2.3. Khiếu nại quyết định hành chính, hành vi hành chínha1. Quyết định hành chính, hành vi hành chính

- Quyết định hành chính là văn bản do cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác hoặc người có thẩm quyền trong các cơ quan, tổ chức đó ban hành, quyết định về một vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể.

97

- Hành vi hành chính là hành vi của cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác hoặc của người có thẩm quyền trong cơ quan, tổ chức đó thực hiện hoặc không thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo quy định của pháp luật.

Quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai là những văn bản, hành vi liên quan đến 13 nội dung quản lý Nhà nước về đất đai được quy định tại khoản 2 Điều 6 Luật Đất đai 2003.

Đối với hành vi hành chính về đất đai thuộc đối tượng yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án hành chính, Nghị Quyết số 02/2011/ NQ-HĐTP ngày 29/7/2011 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về hướng dẫn thi hành Luật Tố tụng hành chính 2010 hướng dẫn như sau:- Việc xác định hành vi hành chính khi nào là của cơ quan hành chính Nhà nước, cơ quan tổ chức khác và khi nào là không thực hiện nhiệm vụ, công vụ phải căn cứ vào quy định của pháp luật về thẩm quyền thời hạn thực hiện đối với nhiệm vụ, công vụ đó và phân biệt như sau:

+ Trường hợp theo quy định của pháp luật, việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ cụ thể là của cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác, nhưng do người trong cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác đó thực hiện theo sự phân công hoặc uỷ quyền, uỷ nhiệm thì hành vi đó là hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác mà không phải là hành vi hành chính của người đã thực hiện hành vi hành chính đó;Ví dụ: Theo quy định tại Điều 126 của Luật đất đai thì hồ sơ chuyển đổi quyền sử dụng đất nộp tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn. Ông Nguyễn Văn A đã nộp hồ sơ xin chuyển đổi quyền sử dụng đất tại Ủy ban nhân dân xã X theo đúng quy định, nhưng bà Trần Thị C là cán bộ nhận hồ sơ của Ủy ban nhân dân xã X đã trả lại hồ sơ cho ông A và không nêu lý do của việc trả lại hồ sơ đó. Trong trường hợp này, việc trả lại hồ sơ cho ông A là hành vi hành chính của Ủy ban nhân dân xã X mà không phải là hành vi hành chính của bà Trần Thị C.

+ Trường hợp theo quy định của pháp luật, việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ cụ thể là của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác thì việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ cụ thể đó là hành vi hành chính của người có thẩm quyền, không phụ thuộc vào việc họ trực tiếp thực hiện hay phân công, uỷ quyền, uỷ nhiệm cho người khác thực hiện;Ví dụ: Theo quy định của pháp luật thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã H là người có thẩm quyền tổ chức việc cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai đối với ông D, nhưng đã ủy nhiệm cho Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã H trực tiếp tổ chức việc cưỡng chế. Trong trường hợp này, việc cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với ông D là hành vi hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã H mà không phải là hành vi hành chính của Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã H.a2. Trình tự khiếu nại (Điều 7, chương 2 Luật Khiếu nại) 1. Khi có căn cứ cho rằng quyết định hành chính, hành vi hành chính là trái pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình thì người khiếu nại

98

khiếu nại lần đầu đến người đã ra quyết định hành chính hoặc cơ quan có người có hành vi hành chính hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.

Trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết lần đầu hoặc quá thời hạn quy định mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khiếu nại lần hai đến Thủ trưởng cấp trên trực tiếp của người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.

Trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần hai hoặc hết thời hạn quy định mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính. 2. Đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ (sau đây gọi chung là Bộ trưởng) thì người khiếu nại khiếu nại đến Bộ trưởng hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.

Trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại của Bộ trưởng hoặc quá thời hạn quy định mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Toà án theo quy định của Luật tố tụng hành chính. 3. Đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh) thì người khiếu nại khiếu nại lần đầu đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.

Trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc hết thời hạn quy định mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khiếu nại lần hai đến Bộ trưởng quản lý ngành, lĩnh vực hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.

Trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết lần hai của Bộ trưởng hoặc hết thời hạn quy định mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.a3. Thời hiệu khiếu nại (Điều 9 Luật Khiếu nại)

Thời hiệu khiếu nại là 90 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hành chính hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính.

Trường hợp người khiếu nại không thực hiện được quyền khiếu nại theo đúng thời hiệu vì ốm đau, thiên tai, địch họa, đi công tác, học tập ở nơi xa hoặc vì những trở ngại khách quan khác thì thời gian có trở ngại đó không tính vào thời hiệu khiếu nại.

99

a4. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại (Chương 3, Mục 1 Luật Khiếu nại)* Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã); Thủ trưởng cơ quan thuộc Ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh

- giải quyết khiếu nại lần đầu đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình, của người có trách nhiệm do mình quản lý trực tiếp.* Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện

- Giải quyết khiếu nại lần đầu đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình.

- Giải quyết khiếu nại lần hai đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, Thủ trưởng cơ quan thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện đã giải quyết lần đầu nhưng còn khiếu nại hoặc khiếu nại lần đầu đã hết thời hạn nhưng chưa được giải quyết.* Thủ trưởng cơ quan thuộc sở

- giải quyết khiếu nại lần đầu đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình, của cán bộ, công chức do mình quản lý trực tiếp.* Giám đốc sở

- Giải quyết khiếu nại lần đầu đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình, của cán bộ, công chức do mình quản lý trực tiếp;

- Giải quyết khiếu nại lần hai đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của Thủ trưởng cơ quan thuộc sở và cấp tương đương đã giải quyết lần đầu nhưng còn khiếu nại hoặc khiếu nại lần đầu đã hết thời hạn nhưng chưa được giải quyết.* Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

- Giải quyết khiếu nại lần đầu đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình.

- Giải quyết khiếu nại lần hai đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện, Giám đốc sở và cấp tương đương đã giải quyết lần đầu nhưng còn khiếu nại hoặc khiếu nại lần đầu đã hết thời hạn nhưng chưa được giải quyết.

- Giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải quyết khiếu nại giữa các cơ quan, đơn vị thuộc phạm vi quản lý của mình.* Thủ trưởng cơ quan thuộc bộ

- giải quyết khiếu nại đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình, của cán bộ, công chức do mình quản lý trực tiếp.* Bộ trưởng

- Giải quyết khiếu nại lần đầu đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình, của cán bộ, công chức do mình quản lý trực tiếp.

100

- Giải quyết khiếu nại lần hai đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của Thủ trưởng cơ quan thuộc bộ đã giải quyết lần đầu nhưng còn khiếu nại hoặc khiếu nại lần đầu đã hết thời hạn nhưng chưa được giải quyết.

- Giải quyết khiếu nại lần hai đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có nội dung thuộc thẩm quyền quản lý nhà nước của bộ, ngành đã giải quyết lần đầu nhưng còn khiếu nại hoặc khiếu nại lần đầu đã hết thời hạn nhưng chưa được giải quyết.

- Giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải quyết khiếu nại giữa các cơ quan, đơn vị thuộc phạm vi quản lý của mình.A5. Thời hạn thụ lý giải quyết khiếu nại

- Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được khiếu nại thuộc thẩm quyền người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu phải thụ lý giải quyết, trường hợp không thụ lý giải quyết thì phải nêu rõ lý do.

- Thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu không quá 30 ngày, kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết có thể kéo dài hơn nhưng không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý

- Hết thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu mà khiếu nại lần đầu không được giải quyết hoặc người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.

- Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày hết thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu( 30 đến 45 ngày) mà khiếu nại lần đầu không được giải quyết hoặc kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu mà người khiếu nại không đồng ý thì có quyền khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần hai; đối với vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn có thể kéo dài hơn nhưng không quá 45 ngày.

- Trường hợp khiếu nại lần hai thì người khiếu nại phải gửi đơn kèm theo quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu, các tài liệu có liên quan cho người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần hai.

- Thời hạn giải quyết khiếu nại lần hai không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết khiếu nại có thể kéo dài hơn nhưng không quá 60 ngày, kể từ ngày thụ lý.b. Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính (Luật Tố tụng hành chính)

- Xem Chương II: Thẩm quyền của Tòa án – Luật Tố tụng hành chính- Xem Chương X: Phiên tòa sơ thẩm- Xem Chương XII: Thủ tục phúc thẩm- Xem Chương XIII: Thủ tục giám đốc thẩm- Xem Chương XIV: Thủ tục tái thẩm

Thực hiện chế độ hai cấp xét xử (Điều 19 Luật TTHC)

101

8.. Toà án thực hiện chế độ hai cấp xét xử vụ án hành chính. Bản án, quyết định sơ thẩm của Toà án có thể bị kháng cáo, kháng nghị theo quy định của Luật này.

Bản án, quyết định sơ thẩm không bị kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm trong thời hạn do Luật này quy định thì có hiệu lực pháp luật; trường hợp bản án, quyết định sơ thẩm bị kháng cáo, kháng nghị thì vụ án phải được giải quyết theo thủ tục phúc thẩm. Bản án, quyết định phúc thẩm có hiệu lực pháp luật.

8.. Bản án, quyết định của Toà án đã có hiệu lực pháp luật mà phát hiện có vi phạm pháp luật hoặc có tình tiết mới thì được xem xét lại theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm theo quy định của Luật này.

Löu yù: Khiếu nại thuộc một trong các trường hợp sau đây không được thụ lý

giải quyết:1. Quyết định hành chính, hành vi hành chính trong nội bộ cơ

quan nhà nước để chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ, công vụ; quyết định hành chính, hành vi hành chính trong chỉ đạo điều hành của cơ quan hành chính cấp trên với cơ quan hành chính cấp dưới; quyết định hành chính có chứa đựng các quy phạm pháp luật do cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ban hành theo trình tự, thủ tục của pháp luật về ban hành văn bản quy phạm pháp luật; quyết định hành chính, hành vi hành chính thuộc phạm vi bí mật nhà nước trong các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, ngoại giao theo danh mục do Chính phủ quy định;

2. Quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại không liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khiếu nại;

3. Người khiếu nại không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ mà không có người đại diện hợp pháp;

4. Người đại diện không hợp pháp thực hiện khiếu nại;5. Đơn khiếu nại không có chữ ký hoặc điểm chỉ của người khiếu nại;6. Thời hiệu, thời hạn khiếu nại đã hết mà không có lý do chính đáng;7. Khiếu nại đã có quyết định giải quyết khiếu nại lần hai;8. Có văn bản thông báo đình chỉ việc giải quyết khiếu nại mà sau 30 ngày

người khiếu nại không tiếp tục khiếu nại;9. Việc khiếu nại đã được Tòa án thụ lý hoặc đã được giải quyết bằng bản

án, quyết định của Toà án, trừ quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính của Tòa án.8.3. Giaûi quyeát toá caùo veà ñaát ñai8.3.1. Khaùi nieäm: Toá caùo laø vieäc coâng daân baùo cho cô quan, toå chöùc, caù nhaân coù thaåm quyeàn bieát veà haønh vi vi phaïm phaùp luaät cuûa baát cöù cô quan, toå chöùc,

102

caù nhaân naøo gaây thieät haïi hoaëc ñe doïa gaây thieät haïi lôïi ích cuûa nhaø nöôùc, quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa coâng daân, cô quan, toå chöùc8.3.2. Vieäc giải quyeát toá caùo vi phaïm phaùp luaät veà quaûn lyù vaø söû duïng ñaát ñai thöïc hieän theo quy ñònh cuûa phaùp luaät veà khieáu naïi, toá caùo.8.4. Giaûi quyeát caùc tröôøng hôïp möôïn ñaát cuûa hoä gia ñình, caù nhaân

Trong thöïc teá coù moät soá tröôøng hôïp cô quan nhaø nöôùc ñaõ thueâ ñaát, möôïn ñaát cuûa hoä gia ñình, caù nhaân. Ñeå ñaûm baûo lôïi chính chính ñaùng cuûa ngöôøi söû duïng ñaát, luaät ñaát ñai 2003 ñaõ quy ñònh tröôøng hôïp cho thueâ, cho möôïn ñaát coù giaáy tôø theo quy ñònh cuûa luaät thì ñöôïc nhaø nöôùc traû laïi quyeàn söû duïng ñaát cuõ neáu chöa giao ñaát ñoù cho ngöôøi khaùc söû duïng, traû laïi baèng tieàn hoaëc giao ñaát môùi, choã ôû môùi neáu ñaõ giao ñaát ñoù cho ngöôøi khaùc söû duïng.

CHÖÔNG 4QUYEÀN VAØ NGHÓA VUÏ CUÛA NGÖÔØI SÖÛ DUÏNG

ÑAÁT(Chương 11 Luật Đất đai 2013)

4.1. Nhöõng ñoái töôïng söû duïng ñaátLuaät ñaát ñai naêm 2003 tieáp tuïc khaúng ñònh quyeàn

söû duïng ñaát cuûa toå chöùc hoä gia ñình, caù nhaân trong tröôøng hôïp ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát, cho thueâ ñaát vaø boå sung tröôøng hôïp ñöôïc nhaø nöôùc coâng nhaän quyeàn söû duïng ñaát. Trong tröôøng hôïp nhaän chuyeån quyeàn söû duïng

103

ñaát, luaät ñaát ñai naêm 2003 chæ aùp duïng ñoái vôùi toå chöùc kinh teá trong nöôùc, hoä gia ñình, caù nhaân nhaän chuyeån quyeàn söû duïng ñaát.

Ñeå phuø hôïp vôùi tình hình môùi, luaät ñaát ñai naêm 2003 quy ñònh boå sung moät soá chuû theå trong quan heä phaùp luaät ñaát ñai:

- Ñoái vôùi caùc toå chöùc trong nöôùc, boå sung theâm caùc toå chöùc chính trò – xaõ hoäi, toå chöùc chính trò xaõ hoäi – ngheà nghieäp, toå chöùc xaõ hoäi – ngheà nghieäp, toå chöùc kinh teá- xaõ hoäi, toå chöùc söï nghieäp coâng, caùc toå chöùc khaùc do Chính phuû quy ñònh

- Coäng ñoàng daân cö bao goàm coäng ñoàng ngöôøi Vieät nam sinh soáng treân cuøng ñòa baøn thoân, laøng, aáp, baûn, buoân, phum, soùc vaø caùc ñieåm daân cö töông töï coù cuøng phong tuïc, taäp quaùn hoaëc coù chung doøng hoï ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát hoaëc coâng nhaän quyeàn söû duïng ñaát.

- Cô sôû toân giaùo goàm chuøa, nhaø thôø, thaùnh thaát, thaùnh ñöôøng, tu vieän, tröôøng ñaøo taïo rieâng cuûa toân giaùo, truï sôû cuûa toå chöùc toân giaùo vaø caùc cô sôû khaùc cuûa toân giaùo ñöôïc nhaø nöôc coâng nhaän quyeàn söû duïng ñaát hoaëc giao ñaát.

- Ngöôøi Vieät nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi veà ñaàu tö, hoïat ñoäng vaên hoùa, hoïat ñoäng khoa hoïc thöôøng xuyeân hoaëc veà soáng oån ñònh taïi Vieät nam ñöôïc nhaø nöôùc Vieät nam giao ñaát, cho thueâ ñaát, ñöôïc mua nhaø ôû gaén lieàn vôùi quyeàn söû duïng ñaát ôû.4.2. Quyeàn cuûa ngöôøi söû duïng ñaát4.2.1. Quyeàn chung cuûa ngöôøi söû duïng ñaát

Treân cô sôû keá thöøa quy ñònh cuûa Luaät ñaát ñai naêm 1993, luaät ñaát ñai naêm 2003 quy ñònh caùc quyeàn chung cuûa ngöôøi söû duïng ñaát nhö:

- Ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát

Nhaø nöôùc giao ñaát, cho thueâ ñaát, coâng nhaän quyeàn söû duïng ñaát cho caùc toå chöùc, hoä gia ñình, caù nhaân söû duïng oån ñònh laâu daøi. Ngöôøi söû duïng ñaát ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát. Thoâng qua vieäc caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát, Nhaø nöôùc coâng nhaän quyeàn söû duïng ñaát hôïp phaùp ñoàng thôøi baûo hoä caùc quyeàn vaø lôïi ích cuûa ngöôøi söû duïng ñaát. Do vaäy giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát chính laø cô sôû ñeå ngöôøi söû duïng ñaát thöïc hieän caùc quyeàn.

104

- Ñöôïc höôûng thaønh quaû lao ñoäng, keát quaû ñaàu tö treân ñaát

Thaønh quaû lao ñoäng, keát quaû ñaàu tö laø nhöõng lôïi ích vaät chaát maø ngöôøi söû duïng ñaát thu ñöôïc trong quaù trình söû duïng ñaát ñai. Nhö vaäy, ngöôøi söû duïng ñaátñöôïc phaùp luaät ñaát ñai quy ñònh coù quyeàn höôûng thaønh quaû lao ñoäng, keát quaû ñaàu tö treân ñaát khi ñöôïc nhaø nöôùc trao quyeàn söû duïng ñaát.

- Ñöôïc höôûng caùc lôïi ích do coâng trình coäng coäng veà baûo veä caûi taïo ñaát mang laïi, hoaëc do coâng trình cuûa nhaø nöôùc veà baûo veä, caûi taïo ñaát noâng nghieäp

Nöôùc ta 80% daân soá taäp trung taïi noâng thoân vaø soáng döïa vaøo saûn xuaát noâng nghieäp. Do vaäy nhaø nöôùc luoân coù chính saùch ñaûm baûo cho ngöôøi laøm noâng nghieäp coù ñaát ñeå saûn xuaát ñoàng thôøi ñaàu tö xaây döïng caùc coâng trình phuïc vuï saûn xuaát noâng nghieäp mang laïi lôïi ích cho ngöôøi söû duïng ñaát noâng nghieäp.

- Ñöôïc nhaø nöôùc höôùng daãn vaø giuùp ñôõ trong vieäc caûi taïo, boài boå ñaát.

Hieän nay, noâng nghieäp vaãn ñoùng vai troø quan troïng trong neàn kinh teá quoác daân caû veà giaù trò saûn löôïng vaø löïc löôïng lao ñoäng. Nhaø nöôùc luoân coù chính saùch giuùp ñôõ trong vieäc caûi taïo, boài boå ñaát noâng nghieäp nhö hoã trôï cho caùc gia ñình chi phí khai hoang caûi taïo ñaát, haïn cheá tôùi möùc toái ña söï baïc maøu, xoùi moøn cuûa ñaát. Beân caïnh ñoù caùc chöông trình khuyeán noâng, khuyeán laâm, khuyeán ngö cuûa Nhaø nöôùc seõ giuùp cho ngöôøi daân coù nhöõng phöông thöùc saûn xuaát phuø hôïp vôùi vuøng ñaát canh taùc… nhaèm ñaûm baûo an toaøn löông thöïc vaø baûo veä moâi tröôøng.

- Ñöôïc nhaø nöôùc baûo veä khi bò ngöôøi khaùc xaâm phaïm ñeán quyeàn söû duïng ñaát hôïp phaùp cuûa mình vaø nhöõng haønh vi khaùc vi phaïm phaùp luaät veà ñaát ñai

Khi ngöôøi söû duïng ñaát ñöôïc phaùp luaät cho pheùp khai thaùc caùc thuoäc tính coù ích töø ñaát vaø höôûng lôïi ích töø vieäc khai thaùc ñoù maø bò ngöôøi khaùc xaâm phaïm thì ñöôïc nhaø nöôùc baûo hoä thoâng qua caùc coâng cuï phaùp luaät

- Ñöôïc quyeàn khieáu naïi toá caùo veà nhöõng haønh vi vi phaïm quyeàn söû duïng ñaát hôïp phaùp cuûa

105

mình vaø nhöõng haønh vi khaùc vi phaïm phaùp luaät veà ñaát ñai

Quyeàn khieáu naïi, toá caùo laø moät trong nhöõng quyeàn cô baûn cuûa ngöôøi söû duïng ñaát ñöôïc phaùp luaät ñaát ñai quy ñònh. Ngöôøi söû duïng ñaát coù theå thöïc hieän quyeàn ñoù döôùi nhieàu hình thöùc nhö: göûi ñôn, tröïc tieáp ñeán trình baøy hoaëc thoâng qua ngöôøi ñaïi dieän hôïp phaùp cuûa mình ñeå ñeà ñaït nguyeän voïng, yù kieán tröôùc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn yeâu caàu xem xeùt vaø giaûi quyeát.4.2.2. Caùc quyeàn naêng cuï theå cuûa ngöôøi söû duïng ñaát1. Ñieàu kieän cô baûn ñeå thöïc hieän caùc quyeàn:- Coù giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát hoaëc coù

moät trong caùc loïai giaáy tôø hôïp leä veà quyeàn söû duïng ñaát quy ñònh taïi khoaûn 1,2,5 ñieàu 50 cuûa Luaät ñaát ñai

- Ñaát khoâng coù tranh chaáp- Quyeàn söû duïng ñaát khoâng bò keâ bieân ñeå ñaûm baûo thi

haønh aùn- Trong thôøi haïn söû duïng ñaát2. Caùc quyeàn cuûa ngöôøi söû duïng ñaátToång quan veà caùc quyeàn cuûa ngöôøi söû duïng ñaát töø khi

coù luaät ñaát ñai 1993 ñeán nayCaùc quyeàn cuûa ngöôøi söû duïng ñaátChuyeån quyeàn söû duïng ñaát (khaùi nieäm, caùc tröôøng hôïp

goïi laø chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, söï caàn thieát quy ñònh chuyeån quyeàn söû duïng ñaát)

2.1. Quyeàn cuûa hoä gia ñình, caù nhaân trong nöôùc söû duïng ñaát khoâng phaûi laø ñaát thueâ cuûa nhaø nöôùc

Ngoaøi nhöõng quyeàn chung cuûa ngöôøi söû duïng ñaát quy ñònh taïi Ñieàu 105 Luaät ñaát ñai thì tuøy theo töøng tröôøng hôïp maø hoä gia ñình caù nhaân coù nhöõng quyeàn rieâng sau ñaây:

- Ñeå thuaän lôïi cho saûn xuaát noâng nghieäp ñöôïc chuyeån ñoåi quyeàn söû duïng ñaát noâng nghieäp trong cuøng moät xaõ, phöôøng thò traán trong cuøng moät xaõ, phöôøng, thò traán vôùi hoä gia ñình, caù nhaân khaùc.

- Chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát- Cho toå chöùc, hoä gia ñình, caù nhaân, ngöôøi Vieät nam

ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi ñaàu tö taïi Vieät nam thueâ quyeàn söû duïng ñaát.

106

- Caù nhaân coù quyeàn ñeå thöøa keá quyeàn söû duïng ñaát cuûa mình theo di chuùc hoaëc theo phaùp luaät.

Hoä gia ñình ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát, neáu trong hoä coù thaønh vieân cheát thì quyeàn söû duïng ñaát cuûa thaønh vieân ñoù ñöôïc ñeå thöøa keá theo di chuùc hoaëc theo phaùp luaät.

Tröôøng hôïp ngöôøi ñöôïc thöøa keá laø ngöôøi Vieät nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi thuoäc moät trong caùc ñoái töôïng ñöôïc quy ñònh taïi khoaûn 1 ñieàu 121 cuûa luaät ñaát ñai thì ñöôïc nhaän thöøa keá quyeàn söû duïng ñaát; neáu khoâng thuoäc moät trong caùc ñoái töôïng quy ñònh taïi Khoaûn 1 Ñieàu 121 thì ñöôïc höôûng giaù trò cuûa phaàn thöøa keá ñoù.

- Taëng cho quyeàn söû duïng ñaát (cho Nhaø nöôùc, cho coäng ñoàng daân cö, taëng cho nhaø tình nghóa gaén lieàn vôùi ñaát); taëng cho quyeàn söû duïng ñaát ñoái vôùi hoä gia ñình, caù nhaân, hoaëc ngöôøi Vieät nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi thuoäc ñoái töôïng quy ñònh taïi khoaûn 1 ñieàu 121 cuûa luaät ñaát ñai 2003

- Ñöôïc theá chaáp, baûo laõnh theá chaáp baèng quyeàn söû duïng ñaát taïi caùc toå chöùc tín duïng ñöôïc pheùp hoaït ñoäng taïi Vieät nam, taïi toå chöùc kinh teá hoaëc caù nhaân ñeå vay voán saûn xuaát kinh doanh

- Ñöôïc goùp voán baèng quyeàn söû duïng ñaát vôùi toå chöùc, hoä gia ñình, caù nhaân,ngöôøi Vieät nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi ñeå hôïp taùc saûn xuaát, kinh doanh.2.2. Quyeàn cuûa hoä gia ñình, caù nhaân ñöôïc nhaø nöôùc cho thueâ ñaátNguyeân taéc chung: Chæ ñöôïc thöïc hieän quyeàn ñoái vôùi taøi saûn treân ñaát

- Baùn, ñeå thöøa keá, taëng cho taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình gaén lieàn vôùi ñaát thueâ; ngöôøi mua, ngöôøi nhaän thöøa keá, ngöôøi ñöôïc taëng cho taøi saûn ñöôïc nhaø nöôùc tieáp tuïc cho thueâ ñaát theo muïc ñích ñaõ ñöôïc xaùc ñònh

- Theá chaáp, baûo laõnh baèng taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình gaén lieàn vôùi ñaát thueâ taïi toå chöùc tín duïng ñöôïc pheùp hoaït ñoäng taïi Vieät nam, taïi caùc toå chöùc kinh teá hoaëc caù nhaân ñeå vay voán saûn xuaát kinh doanh

- Goùp voán baèng taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình gaén lieàn vôùi ñaát thueâ trong thôøi haïn thueâ ñaát vôùi toå chöùc, hoä gia ñình, caù nhaân, ngöôøi Vieät nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi ñeå hôïp taùc saûn xuaát, kinh doanh.

107

2.3. Quyeàn cuûa hoä gia ñình, caù nhaân chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát töø ñaát khoâng thu tieàn söû duïng ñaát sang ñaát coù thu tieàn hoaëc thueâ ñaát

- Neáu chuyeån sang giao ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát thì coù caùc quyeàn töông töï nhö tröôøng hôïp 2.1 ôû treân ( hoä gia dình caù nhaân söû dung ñaát khoâng phaûi laø ñaát thueâ cuûa nhaø nöôùc)

- Neáu chuyeån sang hình thöùc thueâ ñaát thì coù caùc quyeàn ñoái vôùi taøi saûn treân ñaát nhö tröôøng hôïp 2.2 ôû treân.2.4. Quyeàn cuûa toå chöùc ñöôïc Nhaø nöôùc giao ñaát khoâng thu tieàn söû duïng ñaát

Veà nguyeân taéc toå chöùc ñöôïc nhaø nöôùc khoâng thu tieàn söû duïng ñaát khoâng ñöôïc thöïc hieän caùc quyeàn. Nhöõng toå chöùc naøy phaûi söû duïng ñuùng muïc ñích ñöôïc giao. Ngoaïi tröø tröôøng hôïp sau ñaây:

- Toå chöùc kinh teá ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát khoâng thu tieàn söû duïng ñaát ñeå xaây döïng caùc coâng trình maø tieàn xaây döïng caùc coâng trình khoâng baèng nguoàn voán töø ngaân saùch nhaø nöôùc thì coù quyeàn ñoái vôùi taøi saûn, cuï theå nhö sau:

+ Ñöôïc quyeàn baùn taøi saûn+Theá chaáp, baûo laõnh, goùp baèng taøi saûn thuoäc sôû

höõu2.5. Quyeàn cuûa toå chöùc kinh teá ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát

Chia ra laøm 2 tröôøng hôïp:a. Neáu tieàn söû duïng ñaát ñoù khoâng coù nguoàn goác

töø ngaân saùch nhaø nöôùc thì coù caùc quyeàn sau:- Chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát vaø coâng trình

kieán truùc, keát caáu haï taàng ñaõ ñöôïc xaây döïng gaén lieàn vôùi ñaát

- Cho thueâ quyeàn söû duïng ñaát vaø coâng trình kieán truùc, keát caáu haï taàng ñaõ ñöôïc xaây döïng gaén lieàn vôùi ñaát

- Taëng cho quyeàn söû duïng ñaát cho Nhaø nöôùc, taëng cho quyeàn söû duïng ñaát cho coäng ñoàng daân cö ñeå xaây döïng caùc coâng trình phuïc vuï lôïi ích chung cuûa coäng ñoàng, taëng cho nhaø tình nghóa gaén lieàn vôùi ñaát

- Theá chaáp, baûo laõnh baèng quyeàn söû duïng ñaát vaø taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình gaén lieàn vôùi ñaát taïi

108

caùc toå chöùc tín duïng ñöôïc pheùp hoaït ñoäng taïi Vieät nam ñeå vay voán theo quy ñònh cuûa phaùp luaät.

- Goùp voán baèng quyeàn söû duïng ñaát vaø taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình gaén lieàn vôùi ñaát ñeå hôïp taùc saûn xuaát, kinh doanh vôùi toå chöùc, caù nhaân, ngöôøi Vieät Nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi, toå chöùc, caù nhaân nöôùc ngoaøi theo quy ñònh cuûa phaùp luaät

b. Neáu tieàn söû duïng ñaát ñaõ traû coù nguoàn goác töø ngaân saùch nhaø nöôùc thì coù caùc quyeàn töông töï nhö toå chöùc ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát khoâng thu tieàn söû duïng ñaát (khoâng coù quyeàn ñoái vôùi ñaát, coù quyeàn ñoái vôùi taøi saûn treân ñaát neáu taøi saûn ñoù ñöôïc xaây döïng khoâng baèng ngaân saùch nhaø nöôùc).2.6. Quyeàn cuûa toå chöùc kinh teá söû duïng ñaát thueâ cuûa nhaø nöôùc

- Theá chaáp, baûo laõnh baèng taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình gaén lieàn vôùi ñaát thueâ taïi caùc toå chöùc tín duïng ñöôïc pheùp hoaït ñoäng taïi Vieät nam ñeå vay voán , saûn xuaát, kinh doanh theo quy ñònh cuûa phaùp luaät.

- Baùn taøi saûn , goùp voán baèng taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình gaén lieàn vôùi ñaát thueâ, ngöôøi mua taøi saûn ñöôïc nhaø nöôùc tieáp tuïc cho thueâ ñaát theo muïc ñích ñaõ ñöôïc xaùc ñònh

- Cho thueâ laïi ñaát ñaõ ñöôïc xaây xong keát caáu haï taàng trong tröôøng hôïp ñöôïc pheùp ñaàu tö xaây döïng kinh doanh keát caáu haï taàng taïi khu coâng nghieäp, khu coâng ngheä cao, khu kinh teá.

- Toå chöùc kinh teá thueâ laïi ñaát trong khu coâng nghieäp thì coù caùc quyeàn nhö toå chöùc thueâ ñaát cuûa Nhaø nöôùc.2.7. Quyeàn cuûa toå chöùc kinh teá nhaän chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát, chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát.a. Ñoái vôùi tröôøng hôïp chuyeån nhöôïngChia hai tröôøng hôïp:

- Neáu tieàn ñaõ traû cho vieäc nhaän chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát khoâng coù nguoàn goác töø ngaân saùch nhaø nöôùc thì coù caùc quyeàn nhö nhöõng toå chöùc kinh teá ñöôïc Nhaø nöôùc giao ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát maø tieàn söû duïng ñaát khoâng coù nguoàn goác töø ngaân saùch Nhaø nöôùc.

109

- Neáu tieàn ñaõ traû cho vieäc chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát coù nguoàn goác töø ngaân saùch nhaø nöôùc thì coù caùc quyeàn nhö nhöõng toå chöùc ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát khoâng thu tieàn söû duïng ñaátb. Ñoái vôùi tröôøng hôïp chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát

Chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát töø ñaát khoâng thu tieàn söû duïng ñaát sang ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát, hoaëc thueâ ñaát

- Neáu tieàn söû duïng ñaát phaûi traû cho vieäc chuyeån muïc ñích khoâng coù nguoàn goác töø ngaân saùch nhaø nöôùc maø toå chöùc chöùc kinh teá söû duïng ñaát choïn hình thöùc giao ñaát coù thu tieàn thì coù caùc quyeàn nhö nhöõng toå chöùc kinh teá ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát khoâng töø ngaân saùch nhaø nöôùc.

- Neáu tieàn söû duïng ñaát phaûi traû cho vieäc chuyeån muïc ñích khoâng coù nguoàn goác töø ngaân saùch nhaø nöôùc maø toå chöùc kinh teá choïn hình thöùc thueâ ñaát thì coù caùc quyeàn ñoái vôùi taøi saûn nhö nhöõng toå chöùc kinh teá thueâ ñaát cuûa nhaø nöôùc.

- Neáu tieàn söû duïng ñaát phaûi traû cho vieäc chuyeån muïc ñích coù nguoàn goác töø ngaân saùch nhaø nöôùc thì coù caùc quyeàn nhö nhöõng toå chöùc ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát khoâng thu tieàn söû duïng ñaát.2.8. Quyeàn cuûa toå chöùc nöôùc ngoaøi coù chöùc naêng ngoïai giao

- Xaây döïng caùc coâng trình treân ñaát theo giaáy pheùp cuûa cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn

- Sôû höõu coâng trình do mình xaây döïng treân ñaát thueâ trong thôøi haïn thueâ ñaát.2.9. Quyeàn cuûa ngöôøi Vieät Nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi, toå chöùc, caù nhaân nöôùc ngoaøi söû duïng ñaát ñeå thöïc hieän caùc döï aùn ñaàu tö.

Tuøy thuoäc vaøo hình thöùc traû tieàn thueâ ñaát maø coù caùc quyeàn khaùc nhau:

Neáu traû tieàn thueâ ñaát haøng naêm thì coù caùc quyeàn sau:

- Theá chaáp, baûo laõnh, goùp voán baèng taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình gaén lieàn vôùi ñaát

- Baùn taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình gaén lieàn vôùi ñaát thueâ; tröôøng hôïp ngöôøi mua taøi saûn laø toå chöùc caù

110

nhaân trong nöôùc thì ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát hoaëc cho thueâ ñaát thu tieàn thueâ ñaát haøng naêm; tröôøng hôïp ngöôøi mua taøi saûn laø toå chöùc, caù nhaân nöôùc ngoaøi thì ñöôïc nhaø nöôùc cho thueâ ñaát thu tieàn thueâ ñaát moät laàn cho caû thôøi gian thueâ hoaëc thu tieàn thueâ ñaát haøng naêm. Ngöôøi ñöôïc giao ñaát, thueâ ñaát tieáp tuïc söû duïng theo ñuùng muïc ñích ñaõ ñöôïc xaùc ñònh trong thôøi haïn coøn laïi.

- Cho thueâ nhaø ôû trong tröôøng hôïp ñöôïc pheùp ñaàu tö xaây döïng kinh doanh nhaø ôû.

Neáu traû tieàn thueâ ñaát moät laàn cho caû thôøi gian thueâ thì coù caùc quyeàn sau:

- Chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát vaø taøi saûn- Cho thueâ laïi quyeàn söû duïng ñaát vaø taøi saûn thuoäc

sôû höõu cuûa mình- Theá chaáp, baûo laõnh baèng quyeàn söû duïng ñaát

thueâ- Goùp voán baèng quyeàn söû duïng ñaát thueâ vaø taøi

saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình- Baùn hoaëc cho thueâ nhaø ôû trong tröôøng hôïp ñöôïc

pheùp ñaàu tö xaây döïng kinh doanh nhaø ôû.2.10. Quyeàn cuûa ngöôøi Vieät nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi, toå chöùc, caù nhaân nöôùc ngoaøi söû duïng ñaát trong khu coâng nghieäp, khu coâng ngheä cao, khu kinh teá.Chia laøm hai tröôøng hôïp:a. Ngöôøi Vieät Nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi nhaän chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát trong khu coâng nghieäp, khu coâng ngheä cao, khu kinh teá:

- Coù caùc quyeàn nhö nhöõng toå chöùc kinh teá trong nöôùc ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát khoâng baèng nguoàn voán töø ngaân saùch nhaø nöôùc.b. Ngöôøi Vieät nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi, toå chöùc, caù nhaân nöôùc ngoaøi thueâ ñaát, thueâ laïi ñaát. Tuøy thuoäc vaøo hình thöùc traû tieàn thueâ ñaát

Neáu traû tieàn thueâ ñaát haøng naêm thì coù caùc quyeàn ñoái vôùi taøi saûn nhö:

- Baùn, theá chaáp, baûo laõnh, goùp voán baèng taøi saûnNeáu traû tieàn thueâ ñaát moät laàn cho caû thôøi gian

thueâ, thôøi gian thueâ laïi thì coù caùc quyeàn sau:- Chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát thueâ, thueâ laïi

vaø taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình gaén lieàn vôùi ñaát.

111

- Theá chaáp, baûo laõnh baèng quyeàn söû duïng ñaát thueâ, ñaát thueâ laïi vaø taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình gaén lieàn vôùi ñaát.

- Goùp voán baèng quyeàn söû duïng ñaát thueâ, ñaát thueâ laïi vaø taøi saûn ñeå hôïp taùc saûn xuaát kinh doanh.2.11. Quyeàn cuûa ngöôøi Vieät nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi ñöôïc mua nhaø ôû gaén lieàn vôùi quyeàn söû duïng ñaát ôû taïi Vieät nam.

- Baùn nhaø ôû gaén lieàn vôùi ñaát ôû cho toå chöùc, hoä gia ñình, caù nhaân Vieät nam; ngöôøi Vieät nam ñònh cö vieät nam ôû nöôùc ngoaøi thuoäc ñoái töôïng ñöôïc mua nhaø ôû gaén lieàn vôùi ñaát ôû.

- Theá chaáp nhaø ôû gaén lieàn vôùi ñaát ôû- Ñeå thöøa keá nhaø ôû gaén lieàn vôùi quyeàn söû duïng

ñaát ôû cho hoä gia ñình, caù nhaân trong nöôùc; ngöôøi Vieät Nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi thuoäc ñoái töôïng ñöôïc pheùp mua nhaø ôû gaén lieàn vôùi ñaát ôû theo quy ñònh cuûa phaùp luaät veà daân söï.

Tröôøng hôïp ngöôøi thöøa keá laø ngöôøi Vieät nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi nhöng khoâng thuoäc ñoái töôïng ñöôïc pheùp mua nhaø ôû hoaëc caù nhaân nöôùc ngoaøi thì ñöôïc höôûng giaù trò phaàn thöøa keá ñoù.

- Taëng cho nhaø ôû gaén lieàn vôùi quyeàn söû duïng ñaát ôû cho nhaø nöôùc, coäng ñoäng daân cö,taëng cho nhaø tình nghóa, taëng cho nhaø ôû gaén lieàn vôùi quyeàn söû duïng ñaát ôû ñoái vôùi hoä gia ñình, caù nhaân trong nöôùc hoaëc ngöôøi vieät nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi thuoäc ñoái töôïng ñöôïc pheùp mua nhaø ôû taïi Vieät nam.2.12. Quyeàn cuûa toå chöùc kinh teá nhaän chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaáta. Toå chöùc kinh teá nhaän chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát phi noâng nghieäp hôïp phaùp töø toå chöùc kinh teá, hoä gia ñình, caù nhaân ñöôïc quy ñònh nhö sau:

- Neáu tieàn traû cho vieäc nhaän chuyeån nhöôïng khoâng coù töø ngaân saùch nhaø nöôùc thì coù caùc quyeàn nhö nhöõng toå chöùc ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát khoâng töø ngaân saùch nhaø nöôùc. (nhöõng toå chöùc naøy khoâng phaûi noäp tieàn söû duïng ñaát, khoâng phaûi chuyeån sang thueâ.)

- Neáu tieàn ñaõ traû cho vieäc nhaän chuyeån nhöôïng coù nguoàn goác töø ngaân saùch nhaø nöôùc thì coù hai tröôøng hôïp:

112

+ Chuyeån sang thueâ ñaát thì coù caùc quyeàn nhö nhöõng toå chöùc kinh teá thueâ ñaát cuûa nhaø nöôùc.

+ Neáu choïn hình thöùc giao ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát thì coù caùc quyeàn nhö nhöõng toå chöùc ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát khoâng töø ngaân saùch nhaø nöôùc.b. Toå chöùc kinh teá ñaõ nhaän chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát noâng nghieäp keøm theo chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát tröôùc ngaøy 01/7/2004 ñöôïc quy ñònh nhö sau:

( Töông töï nhö tröôøng hôïp a)* Nhö vaäy ngoaøi vieäc keá thöøa caùc quyeàn theo quy ñònh

cuûa luaät ñaát ñai naêm 1993, luaät ñaát ñai naêm 2003 ñaõ boå sung quyeàn taëng cho quyeàn söû duïng ñaát cuûa hoä gia ñình caù nhaân söû duïng ñaát khoâng phaûi laø ñaát thueâ.

Luaät ñaát ñai naêm 1993 quy ñònh caùc ñieàu kieän chuyeån nhöôïng, thöøa keá quyeàn söû duïng ñaát noâng nghieäp, trong thöïc teá thöïc hieän coù nhieàu vöôùng maéc, daãn ñeán tình traïng ngöôøi söû duïng ñaát töï thöïc hieän giao dòch vôùi nhau maø khoâng thöïc hieän ñaêng kyù, laøm thuû tuïc taïi cô quan nhaø nöôùc. Luaät naêm 2003 boû quy ñònh veà caùc ñieàu kieän haïn cheá khi thöïc hieän quyeàn chuyeån nhöôïng vaø quyeàn thöøa keá quyeàn söû duïng ñaát noâng nghieäp nhaèm taïo ñieàu kieän thuaän lôïi trong thöïc hieän caùc quyeàn cuûa ngöôøi söû duïng ñaát, thuùc ñaåy thò tröôøng baát ñoäng saûn phaùt trieån vaø tích tuï ñaát ñai theo ñònh höôùng cuûa nhaø nöôùc.4.3. Nghóa vuï cuûa ngöôøi söû duïng ñaát4.3.1. Nghóa vuï chung cuûa ngöôøi söû duïng ñaát

- Söû duïng ñaát ñuùng muïc ñích, ñuùng ranh giôùi thöûa ñaát, ñuùng quy ñònh veà söû duïng ñoä saâu trong loøng ñaát vaø chieàu cao treân khoâng, baûo veä caùc coâng trình coâng coäng trong loøng ñaát vaø tuaân theo caùc quy ñònh khaùc cuûa phaùp luaät.

- Ñaêng kyù quyeàn söû duïng ñaát, laøm ñaáy ñuû caùc thuû tuïc khi chuyeån ñoåi, chuyeån nhöôïng, cho thueâ, cho thueâ laïi, thöøa keá, taëng cho quyeàn söû duïng ñaát; theá chaáp, baûo laõnh, goùp voán baèng quyeàn söû duïng ñaát theo quy ñònh cuûa phaùp luaät.

- Thöïc hieän caùc bieän phaùp baûo veä ñaát

113

- Tuaân theo caùc quy ñònh veà baûo veä moâi tröôøng, khoâng laøm toån haïi ñeán lôïi ích hôïp phaùp cuûa ngöôøi söû duïng ñaát coù lieân quan

- Tuaân theo caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät veà tìm thaáy vaät trong loøng ñaát

- Giao laïi ñaát khi nhaø nöôùc coù quyeát ñònh thu hoài ñaát hoaëc khi heát thôøi haïn söû duïng ñaát.4.3.2. Nghóa vuï taøi chính cuûa ngöôøi söû duïng ñaát1.Giaù ñaáta. Vì sao Nhaø nöôùc quy ñònh giaù ñaát (Nghò ñònh 188, Thoâng tö 114)b. Nhaø nöôùc quy ñònh giaù ñaát nhaèm vaøo caùc muïc ñích gìNhaø nöôùc quy ñònh giaù ñaát vaøo caùc muïc ñích sau:

- Tính thueá söû duïng ñaát (Phaùp leänh thueá nhaø ñaát; NÑ 94; TT 83)- Tính thueá thu nhaäp töø chuyeån quyeàn söû duïng ñaát

(Luaät thueá chuyeån quyeàn söû duïng ñaát 1994; Luaät söûa ñoåi boå sung moät soá ñieàu cuûa Luaät thueá chuyeån quyeàn söû duïng ñaát 1999; Nghò ñònh 19; TT 104)

- Tính tieàn thueâ ñaát- Tính giaù trò quyeàn söû duïng ñaát khi giao ñaát khoâng thu

tieàn söû duïng ñaát- Boài thöôøng thieät haïi khi Nhaø nöôùc thu hoài ñaát (NÑ 197;

TT116)- Tính tieàn söû duïng ñaát (NÑ 198; TT117)- Tính leä phí tröôùc baï (NÑ 176; NÑ47; TT28; TT 55)2.Caùc khoaûn nghóa vuï taøi chính cuûa ngöôøi söû duïng ñaát.1) Thueá nhaø ñaát2) Thueá chuyeån quyeàn söû duïng ñaát3) Tieàn thueâ ñaát4) Leä phí tröôùc baï5) Leä phí ñòa chính (TT 93 ngaøy 21/10/2002)6) Tieàn söû duïng ñaát3. Moät soá vaán ñeà coù lieân quan ñeán tieàn söû duïng

ñaát (Nghị định 198, Thông tư 117, Nghị định 120)3.1 Toång quan veà quy ñònh thu tieàn söû duïng ñaát

töø khi coù luaät ñaát ñai 1993 ñeán nay3.2. Ñoái töôïng phaûi noäp tieàn söû duïng ñaátNguyeân taéc chung:

114

Hoä gia ñình, caù nhaân ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát ôû (keå caû coâng nhaän quyeàn söû duïng ñaát ôû)

Nhöõng tröôøng hôïp ñöôïc giao ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát theo quy ñònh taïi Ñieàu 34 Luaät ñaát ñai 2003

Nhöõng tröôøng hôïp chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát töø ñaát khoâng thu tieàn söû duïng ñaát sang ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát. Ví duï: hoä gia ñình, caù nhaân chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát töø ñaát noâng nghieäp (khoâng thu tieàn) sang ñaát ôõ (coù thu tieàn).

3.3. Nhöõng quy ñònh veà thu tieàn tieàn söû duïng ñaát (theo quy ñònh taïi Nghò ñònh 198, Thoâng tö 117, Nghò ñònh 181 vaø Nghò ñònh 17)*Ñoái vôùi hoä gia ñình, caù nhaâna.Tröôøng hôïp hoä gia ñình, caù nhaân phaûi noäp tieàn

- Hoä gia ñình, caù nhaân ñöôïc giao ñaát ôû (keå caû hôïp thöùc hoùa)

- Hoä gia ñình, caù nhaân söû duïng ñaát ôû töø 15/10/93 veà sau, khoâng coù giaáy tôø hôïp leä, nay ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát.

- Hoä gia ñình, caù nhaân ñöôïc giao ñaát söû duïng vaøo muïc ñích kinh doanh

- Hoä gia ñình, caù nhaân söû duïng ñaát noâng nghieäp ñöôïc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn cho pheùp chuyeån muïc ñích sang ñaát ôû.b. Tröôøng hôïp hoä gia ñình, caù nhaân khoâng phaûi noäp tieàn söû duïng ñaát

- Coù giaáy tôø hôïp leä- Khoâng coù giaáy tôø hôïp leä nhöng söû duïng ñaát ôû

tröôùc ngaøy 15/10/93- Ñöôïc giao ñaát ôû tröôùc ngaøy 15/10/93.- Nhöõng tröôøng hôïp ñaát ôû coù vöôøn ao theo quy ñònh

taïi Ñieàu 87 Luaät ñaát ñai vaø K2 Ñieàu 45 NÑ 181* Ñoái vôùi Toå chöùc, ngöôøi Vieät Nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøia.Tröôøng hôïp phaûi noäp tieàn söû duïng ñaát

- Toå chöùc kinh teá ñöôïc giao ñaát ñeå söû duïng vaøo muïc ñích saûn xuaát kinh doanh

- Toå chöùc kinh teá ñöôïc giao ñaát ñeå saûn xuaát noâng nghieäp, laâm nghieäp, nuoâi troàng thuûy saûn, laøm muoái

- Ngöôøi Vieät Nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi ñöôïc giao ñaát ñeå thöïc hieän caùc döï aùn ñaàu tö

115

- Toå chöùc ñöôïc nhaø nöôùc cho pheùp chuyeån sang muïc ñích coù thu tieàn söû duïng ñaátb. Tröôøng hôïp khoâng phaûi noäp tieàn söû duïng ñaát

- Toå chöùc ñöôïc giao ñaát khoâng thu tieàn söû duïng ñaát theo quy ñònh taïi Ñieàu 33 Luaät Ñaát Ñai 2003.

- Toå chöùc thueâ ñaát vaø ñaõ noäp tieàn thueâ ñaát3.4. Moät soá vaán ñeà caàn löu yù1- Hoä gia ñình, caù nhaân ñang söû duïng ñaát coù moät trong caùc loaïi giaáy tôø quy ñònh taïi K1, Ñieàu 50 Luaät ñaát ñai maø treân giaáy tôø ñoù ghi teân ngöôøi khaùc, keøm theo giaáy tôø veà vieäc chuyeån quyeàn söû duïng ñaát maø treân giaáy tôø ñoù ghi teân ngöôøi khaùc, keøm theo giaáy tôø veà vieäc chuyeån quyeàn söû duïng ñaát coù chöõ kyùcuûa caùc beân coù lieân quan, nhöng ñeán tröôùc ngaøy 1/7/2004 chöa thöïc hieän thuû tuïc chuyeån quyeàn söû duïng ñaát theo quy ñònh cuûa phaùp luaät nay ñöôïc UBND xaõ, phöôøng, thò traán xaùc nhaän laø ñaát khoâng coù tranh chaáp thì ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát vaø khoâng phaûi noäp tieàn söû duïng ñaát (K2, Ñieàu 50 LÑÑ)2- Trong tröôøng hôïp ñaát ñaõ ñöôïc söû duïng laøm ñaát ôû oån ñònh tröôùc ngaøy 15/10/93 khoâng coù tranh chaáp thì khoâng phaân bieät ngöôøi xin caáp giaáy chöùng nhaän laø ngöôøi ñaõ söû duïng ñaát tröôùc ngaøy 15/10/1993 hoaëc laø ngöôøi söû duïng ñaát sau ngaøy 15/10/1993 (do nhaän thöøa keá, nhaän chuyeån nhöôïng, hieán, taëng…) khi ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát ñeàu khoâng phaûi noäp tieàn söû duïng ñaát. (Phaàn III Thoâng tö 117)3. Sau khi nhaän ñöôïc thoâng baùo thueá, trong voøng 30 ngaøy phaûi ñoùng thueá4. Möùc phaït chaäm noäp tieàn söû duïng ñaát laø 0,02% cho moät ngaøy chaäm noäp5. Nghò ñònh soá 17 boå sung khoaûn 4 vaøo Ñieàu 15 cuûa Nghò Ñònh 198 cho pheùp Hoä gia ñình, caù nhaân ñöôïc pheùp ghi nôï tieàn söû duïng ñaát. Khi thöïc hieän caùc quyeàn hoaëc khi ñöôïc nhaø nöôùc boài thöôøng khi bò thu hoài ñaát thì phaûi noäp soá tieàn söû duïng ñaát ghi nôï. Caùc tröôøng hôïp coøn ghi nôï tieàn söû duïng ñaát treân giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát khoâng ñöôïc thöïc hieän caùc giao dòch quyeàn söû duïng ñaát. Ghi roõ soá tieàn söû duïng ñaát nôï treân giaáy chöùng nhaän; soá tieàn söû duïng ñaát ghi nôï tính theo giaù ñaát taïi thôøi ñieåm caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát

116

6. Nhöõng tröôøng hôïp phaûi noäp 20% tieàn söû duïng ñaát nhö tröôùc ñaây: ai noäp roài seõ khoâng hoaøn traû laïi, ai coøn nôï thì xoùa nôï, ai chöa ñoùng khoâng phaûi ñoùng (vì söû duïng ñaát tröôùc naêm 1993).3.5.Caên cöù tính thu tieàn söû duïng ñaát (Ñieàu 4 Nghò Ñònh 198)Dieän tíchGiaù ñaátThôøi haïn söû duïng ñaát3.6. Möùc thu tieàn söû duïng ñaát3.6.1. Ñoái vôùi hoä gia ñình caù nhaâna.Thu tieàn söû duïng ñaát khi caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát

- Hoä gia ñình caù nhaân ñang söû duïng ñaát thuoäc tröôøng hôïp quy ñònh taïi K6 Ñ 50 LÑÑ (Khoâng coù giaáy tôø hôïp leä, söû duïng töø ngaøy 15/10/93 veà sau) thì tieàn söû duïng ñaát ñöôïc tính theo giaù baèng 50% giaù ñaát do UBND Tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc TW quy ñònh taïi thôøi ñieåm caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát. (K2 Ñ8 NÑ 198)

- Hoä gia ñình, caù nhaân ñang söû duïng ñaát ôû do toå chöùc söû duïng ñaát ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát khoâng thu tieàn söû duïng ñaát, ñöôïc nhaø nöôùc cho thueâ ñaát, töï chuyeån muïc ñích sang laøm ñaát ôû vaø ñaõ phaân phoái ñaát ôû ñoù cho caùn boä coâng nhaân vieân cuûa toå chöùc trong thôøi gian töø ngaøy 15/10/1993 ñeán nay thì thu tieàn söû duïng ñaát nhö sau: (K3 Ñ8 NÑ 198)

+ Thu 50% tieàn söû duïng ñaát ñoái vôùi dieän tích trong haïn möùc giao ñaát ôû; quy ñònh naøy chæ ñöôïc thöïc hieän moät laàn ñoái vôùi hoä gia ñình, caù nhaân; Laàn giao ñaát sau thu 100% tieàn söû duïng ñaát

+ Thu 100% tieàn söû duïng ñaát ñoái vôùi phaàn dieän tích vöôït haïn möùc giao ñaát ôû.b.Thu tieàn söû duïng ñaát khi chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát

- Chuyeån töø ñaát coù vöôøn, ao trong cuøng moät thöûa ñaát coù nhaø ôû thuoäc khu daân cö khoâng ñöôïc coâng nhaän laø ñaát ôû sang laøm ñaát ôû thì thu tieàn söû duïng ñaát baèng 50% cheânh leäch giöõa thu tieàn söû duïng ñaát tính theo giaù ñaát ôû vôùi thu tieàn söû duïng ñaát tính theo giaù ñaát noâng nghieäp. (K2 Ñ6 NÑ 198)

117

- Tröôøng hôïp hoä gia ñình, caù nhaân ñöôïc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn cho pheùp chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát töø ñaát vöôøn, ao khoâng ñöôïc coâng nhaän laø ñaát ôû hoaëc ñaát noâng nghieäp sang ñaát saûn xuaát kinh doanh phi noâng nghieäp thì thu tieàn söû duïng ñaát baèng cheânh leäch giöõa thu tieàn söû duïng ñaát tính theo giaù ñaát saûn xuaát, kinh doanh phi noâng nghieäp vôùi thu tieàn söû duïng ñaát tính theo giaù ñaát noâng nghieäp (NÑ 17)

- Chuyeån töø ñaát noâng nghieäp ñöôïc Nhaø nöôùc giao khoâng thu tieàn söû duïng ñaát sang ñaát ôû thì thu tieàn söû duïng ñaát baèng möùc cheânh leäch giöõa thu tieàn söû duïng ñaát tính theo giaù ñaát ôû vôùi thu tieàn söû duïng ñaát tính theo giaù ñaát noâng nghieäp. (K2 Ñ6 NÑ 198)

- Chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát coù nguoàn goác chuyeån nhöôïng sang ñaát ôû thì thu tieàn söû duïng ñaát nhö sau:

+ Neáu ñaát nhaän chuyeån nhöôïng laø ñaát noâng nghieäp thì thu tieàn söû duïng ñaát baèng möùc cheänh leäch giöõa thu tieàn söû duïng ñaát tính theo giaù ñaát ôû vôùi thu tieàn söû duïng ñaát tích theo giaù ñaát noâng nghieäp

+ Neáu ñaát nhaän chuyeån nhöôïng coù nguoàn goác laø ñaát phi noâng nghieäp thì thu tieàn söû duïng ñaát baèng möùc cheânh leäch giöõa thu tieàn söû duïng ñaát tích theo giaù ñaát ôû vôùi thu tieàn söû duïng ñaát tính theo giaù ñaát phi noâng nghieäpc.Thu tieàn söû duïng ñaát khi caáp giaáy ñaát ôû ñoái vôùi tröôøng hôïp coù vöôøn, ao (Thöûa ñaát vöôøn, ao ñöôïc xaùc ñònh laø ñaát ôû phaûi trong cuøng moät thöûa ñaát coù nhaø thuoäc khu daân cöC1. Coù giaáy tôø hôïp leä, trong giaáy tôø hôïp leä ghi roõ dieän tích ñaát ôû thì dieän tích ñaát ôû laø dieän tích thöûa ñaát. Khoâng noäp tieàn söû duïng ñaát cho phaàn dieän tích naøyC2. Coù giaáy tôø hôïp leä, trong giaáy tôø khoâng ghi roõ dieän tích ñaát ôû. Chia laøm 2 tröôøng hôïp:

- Neáu tröôùc ngaøy 18/12/1980: aùp duïng 5x haïn möùc giao ñaát ôû. Khoâng noäp tieàn söû duïng ñaát cho phaàn 5x haïn möùc giao ñaát ôû

- Neáu sau ngaøy 18/12/1980: xaùc ñònh theo haïn möùc coâng nhaän ñaát ôû. Khoâng noäp tieàn söû duïng ñaát cho phaàn dieän tích theo haïn möùc coâng nhaän ñaát ôû

118

C3. Khoâng coù giaáy tôø hôïp leä. Chia laøm 2 tröôøng hôïp:- Neáu söû duïng tröôùc 15/10 / 1993: Xaùc ñònh dieän tích

ñaát ôû theo haïn möùc giao ñaát ôû. Khoâng noäp tieàn söû duïng ñaát cho phaàn naèm trong haïn möùc giao ñaát ôû

- Neáu söû duïng sau 15/10/1993: Xaùc ñònh dieän tích ñaát ôû theo haïn möùc giao ñaát ôû. Noäp tieàn söû duïng ñaát cho phaàn dieän tích naèm trong haïn möùc giao ñaát ôûLöu yù: Ñaát söû duïng oån ñònh ñöôïc quy ñònh taïi Ñieàu 50 Luaät Ñaát Ñai ñöôïc giaûi thích chi tieát taïi Ñieàu 3 Nghò Ñònh 84)3.6.2. Ñoái vôùi toå chöùca.Thu tieàn söû duïng ñaát khi ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát (Ñ5 Nghò ñònh 198; Phaàn B I Thoâng tö 117)

- Giao ñaát theo hình thöùc ñaáu giaù quyeàn söû duïng ñaát thì giaù ñaát tính tieàn söû duïng ñaát laø giaù ñaát truùng ñaáu giaù

- Giao ñaát khoâng theo hình thöùc ñaáu giaù (K2, K3 Ñ5 NÑ 198)

+ Giao ñaát söû duïng oån ñònh laâu daøi+ Giao ñaát söû duïng coù thôøi haïn

- Tröôøng hôïp toå chöùc ñöôïc giao ñaát thöïc hieän boài thöôøng, hoã trôï cho ngöôøi coù ñaát bò thu hoài theo quy ñònh taïi Ñieàu 3 Nghò ñònh soá 197 veà boài thöôøng, hoã trôï vaø taùi ñònh cö thì ñöôïc tröø soá tieàn ñaõ boài thöôøng hoã trôï vaøo tieàn söû duïng ñaát phaûi noäp, nhöng möùc tröø khoâng ñöôïc vöôït quaù tieàn söû duïng ñaát phaûi noäp b.Thu tieàn söû duïng ñaát khi chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát (Ñieàu 6 NÑ 198, Phaàn BII Thoâng tö 117)

- Khi chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát töø ñaát noâng nghieäp, ñaát phi noâng nghieäp ñöôïc giao ñaát khoâng thu tieàn söû duïng ñaát sang giao ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát thì thu ñuû tieàn söû duïng ñaát theo giaù ñaát cuûa muïc ñích söû duïng môùi. Tröôøng hôïp ñaát ñöôïc chuyeån muïc ñích söû duïng coù nguoàn goác töø nhaän chuyeån nhöôïng hoaëc khi ñöôïc giao ñaát phaûi boài thöôøng, hoã trôï veà ñaát cho ngöôøi coù ñaát bò thu hoài, thì thu tieàn söû duïng ñaát theo cheânh leäch giaù giöõa giaù ñaát theo muïc ñích söû duïng môùi vôùi giaù ñaát theo muïc ñích söû duïng tröôùc ñoù taïi thôøi ñieåm chuyeån muïc ñích söû duïng. c. Thu tieàn söû duïng ñaát khi chuyeån töø thueâ ñaát sang giao ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát (Ñ7 NÑ 198)

119

d.Thu tieàn söû duïng ñaát ñoái vôùi ñaát khu coâng nghieäp (Ñ9 NÑ181)ñ. Thu tieàn söû duïng ñaát ñoái vôùi ñaát xaây döïng khu coâng ngheä cao, khu kinh teá (Ñ10 NÑ 198)* Moät soá khoù khaên, vöôùng maéc khi tính tieàn söû duïng ñaát cho toå chöùc:1/ Vò trí loâ ñaát giaùp 4 tuyeán ñöôøng vôùi 4 giaù khaùc nhau. Vaäy tieàn söû duïng ñaát tính theo giaù naøo. (Moät soá ñòa phöông tính theo giaù cao nhaát)2/ Vò trí loâ ñaát giaùp maët tieàn ñöôøng coù chieàu saâu vaøo beân trong. Tính theo giaù maët tieàn, khoù khaên cho doanh nghieäp. Neân chaêng coù caùch tính tieàn söû duïng ñaát cho phuø hôïp: caùch maët tieàn ñöôøng bao nhieâu thì tính theo giaù maët tieàn, phía beân trong tính theo giaù khaùc.3/ Nghò ñònh 17 boå sung theâm khoaûn 5 vaøo Ñieàu 15 quy ñònh: “Toå chöùc kinh teá ñöôïc Nhaø nöôùc giao ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát ñeå ñaàu tö ñöôïc noäp tieàn söû duïng ñaát theo tieán ñoä giao ñaát ghi trong döï aùn ñaàu tö ñaõ ñöôïc xeùt duyeät”. Tieán ñoä giao ñaát ñöôïc hieåu nhö theá naøo vì giao ñaát chæ thöïc hieän moät laàn. Neân chaêng cho noäp tieàn söû duïng ñaát tieán ñoä thöïc hieän döï aùn thì phuø hôïp hôn hoaëc coù theå cho traû chaäm trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh.4/ Veà khaáu tröø tieàn söû duïng ñaát caàn coù höôùng daãn roõ veà caùch tính khaáu tröø5/ Veà khoaûn 2 Ñieàu 4 Nghò Ñònh 17, giaù thay ñoåi, aûnh höôûng ñeán giaù thaønh saûn phaåm

CHÖÔNG 5

120

TOÅ CHÖÙC – CHÖÙC NAÊNG – NHIEÄM VUÏNGAØNH QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

4.1. Vaøi neùt veà söï phaùt trieån ngaønh Ñòa chính (nay laø Taøi nguyeân moâi tröôøng) 1. Heä thoáng ñòa chính tröôùc Caùch maïng thaùng 8

Ñaát nöôùc ta coù moät beà daøy lòch söû veà quaûn lyù ñaát ñai vaø ño ñaïc baûn ñoà ñöôïc quoác teá thöøa nhaän

- Naêm 1428, Leâ Lôïi ra leänh cho caùc quan phuû huyeän kieåm keâ ñaát ñai laäp ñòa baï. Döôùi thôøi Hoàng Ñöùc Thònh Trò, vua Leâ Thaùnh Toâng ban haønh boä luaät ñaàu tieân: Luaät Hoàng Ñöùc (Quoác Trieàu hình luaät), trong ñoù coù 60 ñieàu noùi veà quan heä ñaát ñai. Nhaø vua coøn cho thaønh laäp taäp baûn ñoà toång hôïp quoác gia ñaàu tieân coù teân Hoàng Ñöùc Ñoà Baûn.

- Naêm 1806, vua Gia Long ra leänh cho ño ñaïc trong toaøn quoác vaø laäp ñòa baï cho töøng xaõ, trong ñoù phaân bieät roõ raøng ñaát coâng, ñaát tö, ñaát cuûa ai?, dieän tích bao nhieâu?, töù caän giaùp ai?, haïng thueá?…

- Döôùi thôøi Minh Maïng, coâng taùc ñaïc ñieàn ñöôïc tieáp tuïc laäp “boä ñieàn” sau ñoåi thaønh “ ñòa boä”. Keát quaû coâng taùc ño ñaïc phuïc vuï cho vieäc laäp soå boä moâ taû töøng thöûa ñaát veà loaïi ñaát, dieän tích. Haøng naêm ñeán thaùng 10 aâm lòch coù cuoäc tu chænh.

- Döôùi thôøi Thieäu Trò: haøng naêm coù cuoäc toå chöùc tieåu tu ñòa boä, naêm naêm coù toå chöùc ñaïi tu ñòa boä caên cöù vaøo ñôn thænh chuyeän cuûa chuû sôû höõu

- Naêm 1834, nhaø Nguyeãn thaønh laäp taäp baûn ñoà toång hôïp quoác gia laàn 2 mang teân Vieät Nam thoáng nhaát toaøn ñoà.

- Ngay sau khi ñaët chaän tôùi Vieät Nam, thöïc daân Phaùp cho laäp baûn ñoà ñòa chính theo toïa ñoä vaø laäp soå ñòa baï môùi nhaèm muïc ñích thu thueá ñaát noâng nghieäp. Thôøi gian naøy Phaùp raát chuù yù ñeán coâng taùc ñieàu tra cô baûn treân phaïm vi caû nöôùc. Cuoái theá kyû 19, Nha Ñòa Dö Ñoâng Döông (cô quan ño ñaïc baûn ñoà) ñöôïc thaønh laäp.2.Heä thoáng ñòa chính döôùi cheá ñoä Vieät Nam Daân Chuû Coäng Hoøaa) Töø 1945 ñeán naêm 1954Ngaøy 2- 2 –1947, caùc Ty ñòa chính (caáp tænh) ñöôïc saùt nhaäp vaøo Boä Canh NoângNgaøy 14 – 02 – 1953, Quoác Hoäi thoâng qua Luaät Caûi Caùch Ruoäng Ñaát

121

b) Töø 1954 ñeán 1959Cô quan Quaûn lyù ñaát ñai ôû TW ñöôïc thaønh laäp vaøo ngaøy 03 – 7 – 1958 ñoù laø Sôû Ñòa Chính thuoäc Boä taøi Chính vôùi chöùc naêng chuû yeáu laø quaûn lyù dieän tích ruoäng ñaát ñeå thu thueá noâng nghieäp. Ngaøy – 12 – 1959, thaønh laäp Cuïc ño ñaïc baûn ñoà tröïc thuoäc Phuû Thuû Töôùng.c) Töø naêm 1960 ñeán naêm 1979

Ngaøy 09 – 12 – 1960, Sôû Ñòa Chính ñöôïc chuyeån töø Boä Taøi Chính thaønh Vuï Quaûn Lyù Ruoäng Ñaát thuoäc Boä Noâng nghieäp vôùi chöùc naêng quaûn lyù söû duïng ñaát noâng nghieäp vaø caûi taïo, môû mang ruoäng ñaát.

Ngaøy 7 – 11 – 1979, Hoäi Ñoàng Chính Phuû ra Nghò Ñònh 404/CP thaønh laäp Toång Cuïc Quaûn Lyù Ruoäng Ñaát thuoäc Chính Phuû vaø caùc cô quan Quaûn lyù ruoäng ñaát ôû ñòa phöông tröïc thuoäc UBND caùc caáp.d) Töø naêm 1980 ñeán naêm 1991

Hieán phaùp 1980 ra ñôøi. Trong thôøi gian naøy tuy chöa coù luaät ñaát ñai nhöng haøng loaït heä thoáng caùc vaên baûn phaùp luaät ñaát ñai ra ñôøi: Quyeát Ñònh 201: 1/7/1980 neâu leân 7 noäi dung quaûn lyù nhaø nöôùc veà ñaát ñai, Chæ Thò 299/TTg ngaøy 10 – 11 – 1980 veà coâng taùc ño ñaïc, phaân haïng vaø ñaêng kyù ñaát trong caû nöôùc

Naêm 1987 Luaät ñaát ñai ñaàu tieân cuûa nöôùc ta ñöôïc ban haønh ñaùnh daáu söï phaùt trieån cuûa phaùp luaät noùi chung vaø cuûa phaùp luaät ñaát ñai noùi rieâng .ñ) Töø 1992 ñeán naêm 2002

Hieán phaùp 1992 ra ñôøiLuaät Ñaát Ñai naêm 1993 coù hieäu löïc töø ngaøy

15/10/1993Thaùng 2 – 1994, Toång Cuïc Ñòa Chính ñöôïc thaønh laäp treân cô sôû saùt nhaäp Toång Cuïc Quaûn lyù ruoäng ñaát vaø Cuïc Ño Ñaïc Baûn Ñoà Nhaø nöôùcThaùng 4 – 1994, Chính Phuû ban haønh Nghò Ñònh 34 CP veà toå chöùc heä thoáng quaûn lyù ñaát ñai ôû 4 caáp. Trong ñoù:ÔÛ TW: Coù Toång Cuïc Ñòa ChínhÔÛ caáp Tænh coù Sôû Ñòa Chính (Sôû Ñòa Chính – Nhaø ñaát)ÔÛ caáp Huyeän coù Phoøng Ñòa Chính (phoøng Quaûn lyù ñoâ

thò)ÔÛ caáp xaõ coù caùn boä Ñòa chính e) Töø naêm 2002 ñeán nay

Luaät ñaát ñai naêm 2003 coù hieäu löïc töø ngaøy 1/7/2004

122

Cô quan ñòa chính ñöôïc ñoåi teân thaønh cô quan Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng. Toå chöùc heä thoáng cô quan Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng ñöôïc quy ñònh ôû caùc caáp nhö sau:ÔÛ TW: Toång cuïc Ñòa Chính ñoåi teân thaønh Boä Taøi nguyeân

vaø Moâi tröôøng ÔÛ caáp tænh: Sôû Ñòa Chính ñoåi teân thaønh Sôû Taøi

nguyeân vaø Moâi tröôøngÔÛ caáp huyeän: Phoøng Ñòa chính ñoåi teân thaønh phoøng

Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøngÔÛ caáp xaõ (caáp cô sôû): coù caùn boä Ñòa chính xaõ,

phöôøng, thò traán4.2. Chöùc naêng, nhieäm vuï, quyeàn haïn vaø cô caáu toå chöùc cuûa cô quan Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng1/ Boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôønga. Chöùc naêng: Boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng laø cô quan cuûa Chính phuû thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc veà taøi nguyeân ñaát, taøi nguyeân nöôùc, taøi nguyeân khoaùng saûn, moâi tröôøng, khí töôïng thuûy vaên vaø ño ñaïc baûn ñoà trong phaïm vi caû nöôùc. b. Nhieäm vuï vaø quyeàn haïn (Ñ2 NÑ 91/2002/NÑ-CP)c. Cô caáu toå chöùc (Ñ3 NÑ 91/2002/NÑ-CP)2/ Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôønga. Chöùc naêng: Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng laø cô quan tröïc thuoäc UBND tænh, thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc veà taøi nguyeân ñaát, taøi nguyeân nöôùc, taøi nguyeân khoaùng saûn, moâi tröôøng, khí töôïng thuûy vaên vaø ño ñaïc baûn ñoà trong phaïm vi tænh, chòu söï chæ ñaïo veà maët chuyeân moân nghieäp vuï cuûa Boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng.b. Nhieäm vuï vaø quyeàn haïnc. Cô caáu toå chöùc

- Ban Giaùm ñoác Sôû- Caùc phoøng chuyeân moân thuoäc Sôû- Caùc vaên phoøng, trung taâm thuoäc Sôû: trung taâm

Kyõ thuaät Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng, Trung taâm thoâng tin löu tröõ Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng, Vaên phoøng Ñaêng kyù quyeàn söû duïng ñaát.3/ Phoøng taøi nguyeân vaø Moâi tröôønga. Chöùc naêng: Phoøng Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng laø cô quan tröïc thuoäc UBND huyeän thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc veà taøi nguyeân ñaát, taøi nguyeân nöôùc, taøi nguyeân khoaùng saûn, moâi tröôøng, khí töôïng thuûy vaên vaø

123

ño ñaïc baûn ñoà trong phaïm vi huyeän, chòu söï chæ ñaïo veà maët chuyeân moân nghieäp vuï cuûa Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng.b. Nhieäm vuï vaø quyeàn haïnc. Cô caáu toå chöùc

- Laõnh ñaïo phoøng- Caùc chuyeân vieân- Vaên phoøng ñaêng kyù quyeàn söû duïng ñaát

4/ Caùn boä ñòa chính caáp xaõa. Chöùc naêng: Caùn boä ñòa chính xaõ giuùp UBND xaõ thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc veà taøi nguyeân ñaát, ño ñaïc baûn ño vaø moâi tröôøng trong phaïm vi xaõ vaø chòu söû chæ ñaïo veà maët chuyeân moân cuûa Phoøng Taøi nguyeân – Moâi tröôøng vaø Sôû Taøi nguyeân – Moâi tröôøngb. Nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa caùn boä ñòa chính

- Laäp vaên baûn ñeå UBND caáp xaõ trình UBND caáp huyeän veà quy hoïach söû duïng ñaát. Keá hoaïch söû duïng ñaát haøng naêm, giao ñaát, cho thueâ ñaát, thu hoài ñaát, chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát, caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát theo quy ñònh cuûa phaùp luaät

- Trình UBND caáp xaõ keá hoaïch toå chöùc trieån khai thöïc hieän quy hoaïch, keá hoïach söû duïng ñaát ñaõ ñöôïc xeùt duyeät vaø theo doõi kieåm tra vieäc thöïc hieän

- Thaåm ñònh, xaùc nhaän hoà sô tham möu giuùp UBND caáp xaõ xem xeùt, pheâ duyeät ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp cho thueâ ñaát, chuyeån ñoåi quyeàn söû duïng ñaát, ñaêng kyù giao dòch ñaûm baûo ñoái vôùi quyeàn söû duïng ñaát, taøi saûn gaén lieàn vôùi ñaát cho hoä gia ñình, caù nhaân theo quy ñònh cuûa phaùp luaät

- Thöïc hieän vieäc ñaêng kyù, laäp vaø quaûn lyù hoà sô ñòa chính; thoáng keâ, kieåm keâ ñaát ñai

- Thu thaäp caäp nhaät thoâng tin döõ lieäu, baûo quaûn thoâng tin tö lieäu veà ñaát ñai, ño ñaïc baûn ñoà

- Tham gia hoøa giaûi, giaûi quyeát caùc tranh chaáp, khieáu naïi, toá caùo veà taøi nguyeân vaø moâi tröôøng theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Phaùt hieän caùc tröôøng hôïp vi phaïm phaùp phaùp luaät veà quaûn lyù taøi nguyeân vaø moâi tröôøng, kieán nghò vôùi UBND caáp xaõ vaø caùc cô quan coù thaåm quyeàn xöû lyù

124

- Tuyeân truyeàn, höôùng daãn thöïc hieän phaùp luaät veà baûo veä taøi nguyeân vaø moâi tröôøng; toå chöùc caùc hoaït ñoäng baûo veä moâi tröôøng treân ñòa baøn

- Quaûn lyù caùc tieâu moác, ñieåm moác ño ñaïc vaø tieâu moác ñòa giôùi naèm trong ranh giôùi vaø thuoäc quyeàn quaûn lyù cuûa xaõ, phöôøng, thò traán

- Baùo caùo ñònh kyø vaø ñoät xuaát tình hình thöïc hieän nhieäm vuï veà caùc lónh vöïc coâng taùc ñöôïc giao cho UBND caáp huyeän vaø cô quan chuyeân moân giuùp UBND caáp huyeän quaûn lyù nhaø nöôùc veà taøi nguyeân vaø moâi tröôøng5. Văn phòng đăng ký đất

Văn phòng đăng ký đất là đơn vị sự nghiệp công do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thành lập trực thuộc Sở Tài nguyên và môi trường trên cơ sở hợp nhất nguyên trạng Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất trực thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường và các Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất trực thuộc Phòng Tài nguyên và Môi trường hiện có ở địa phương. Văn phòng đăng ký đất có các chi nhánh tại các quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; có chức năng thực hiện đăng ký đất đai và tài sản khác gắn liền với đất; xây dựng, quản lý, cập nhật, chỉnh lý thống nhất hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai và cung cấp thông tin đất đai cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu.

Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất thực hiện chức năng nhiệm vụ của Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất trong việc đăng ký đất đai và tài sản khác gắn liền với đất; cập nhật, chỉnh lý thống nhất hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai; cung cấp thông tin đất đai cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu trong phạm vi địa bàn được giao quản lý.6. Tổ chức Phát triển quỹ đất

- Tổ chức phát triển quỹ đất là đơn vị sự nghiệp công do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thành lập, trực thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường và có chi nhánh tại các quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh có chức năng thực hiện việc bồi thường, giải phóng mặt bằng và tạo quỹ đất.

- Tổ chức phát triển quỹ đất thực hiện chức năng tạo quỹ đất theo quy định sau:

a) Tạo quỹ đất để đấu giá quyền sử dụng đất;

b) Tạo quỹ đất để phục vụ phát triển kinh tế, xã hội;

c) Tạo quỹ đất để phục vụ sự nghiệp giáo dục - đào tạo, dạy nghề, y tế, văn hóa, thể dục thể thao, môi trường và các nhu cầu khác của địa phương;

125

d) Quản lý quỹ đất đã được giải phóng mặt bằng nhưng chưa có dự án đầu tư hoặc chưa đấu giá quyền sử dụng đất; đất thu hồi theo quy định tại khoản 1 Điều 65 và khoản 1 Điều 66 của Luật đất đai;

đ) Chuẩn bị các điều kiện để tổ chức phiên đấu giá quyền sử dụng đất và hồ sơ trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận kết quả trúng đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật;

e) Chủ trì hoặc phối hợp với các tổ chức khác làm nhiệm vụ bồi thường giải phóng mặt bằng tổ chức thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng;

g) Dịch vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng;

h) Cung cấp thông tin về quỹ đất đang quản lý cho các tổ chức, cá nhân theo yêu cầu;

i) Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

- Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính hướng dẫn về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ chế tài chính của tổ chức phát triển quỹ đất.

CHÖÔNG 6TRÌNH TỰ, THUÛ TUÏC HAØNH CHÍNH VỀ QUAÛN LYÙ VAØ SÖÛ DUÏNG ÑAÁT ĐAI

(Chương 12 Luật Đất Đai ; Chương 7 Nghị Định 43)6.1. Moät soá quy ñònh chung 1. Nộp hồ sơ và trả kết quả thực hiện thủ tục hành chính về đất đai (Đ 60 NĐ 43)2. Thời gian thực hiện thủ tục hành chính về đất đai (Đ 61 NĐ 43)3. Việc xác định nghĩa vụ tài chính của người sử dụng đất trong thực hiện thủ tục hành chính về quản lý và sử dụng đất đai (Đ 63 NĐ 43)4. Hợp đồng, văn bản giao dịch về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất (Đ 64 NĐ 43)6.2. Trình töï thuû tuïc trong quaûn lyù ñaát ñai1. Trình töï, thuû tuïc thu hồi đất, trưng dụng đất, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất (Mục 2 Chương 7 NĐ 43)a. Trình tự, thủ tục thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người (Đ 65 NĐ 43)

b. Trình tự. thủ tục thu hồi đất do vi phạm pháp luật (Đ 66 NĐ 43)

c. Trình tự, thủ tục trưng dụng đất (Đ 67 NĐ 43)

d. Trình tự, thủ tục giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng vào mục đích khác (Đ 68 NĐ 43)

126

e. Trình tự, thủ tục cho phép chuyển mục đích sử dụng đất (Đ 69 NĐ 43)2. Trình tự, thủ tục đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và các tài sản khác gắn liền với đất (Mục 3 Chương 7 NĐ 43)a. Trình tự thủ tục đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp giấy chứng nhận lần đầu và đăng ký bổ sung đối với tài sản gắn liền với đất (Đ 70 NĐ 43)b. Trình tự thủ tục đăng ký đất đai đối với trường hợp được Nhà nước giao đất để quản lý (Đ 71 NĐ 43)c. Trình tự, thủ tục đăng ký cấp giấy chứng nhận cho người nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua nhà ở trong các dự án phát triển nhà ở (Đ 72 NĐ 43)d. Trình tự, thủ tục tách thửa hoặc hợp thửa đất (Đ 75 NĐ 43)e. Trình tự, thủ tục cấp đổi giấy chứng nhận (Đ 76)f. Trình tự, thủ tục cấp lại giấy chứng nhận (Đ 77)g. Thủ tục đính chính giấy chứng nhận (Đ 86)h. Thủ tục thu hồi giấy chứng nhận đã cấp (Đ 87)

i. Thủ tục đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đối với trường hợp đã chuyển quyền sử dụng đất nhưng chưa thực hiện thủ tục chuyển quyền theo quy định (Đ 82)6.3. Trình töï, thuû tuïc haønh chính trong vieäc thöïc hieän caùc quyeàn cuûa ngöôøi söû duïng ñaáta. Trình tự, thủ tục chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân để thực hiện dồn điền đổi thửa (Đ 78)

b. Trình tự, thủ tục chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất của vợ hoặc chồng thành của chung vợ và chồng (Đ 79)

c. Trình tự, thủ tục xóa đăng ký cho thuê, cho thuê lại, góp vốn quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất (Đ 80)

d. Trình tự, thủ tục đăng ký, xóa đăng ký thế chấp bằng quyền sử dụng đất và xử lý quyền sử dụng đất đã thế chấp, để thu hồi nợ (Đ 81)Löu yù:1/ Người sử dụng đất2/ Các quyền của người sử dụng đất (Đ 166, Đ 167 LĐĐ3/ Điều kiện cần và đủ thực hiện các quyền (Đ 188 LĐĐ)4/ Thời điểm thực hiện các quyền của người sử dụng đất (Đ 168 LĐĐ)5/ Điều kiện nhận chuyển nhượng, nhận góp vốn quyền sử dụng đất nông nghiệp để thực hiện dự án đầu tư sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp (Đ 193 LĐĐ)

127

6/ Điều kiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong thực hiện dự án đầu tư xây dựng kinh doanh nhà ở, dự án đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng để chuyển nhượng hoặc cho thuê (Đ 194 LĐĐ)7/ Trường hợp không được nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất (Đ 191 LĐĐ)8/ Trường hợp hộ gia đình, cá nhân chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất có điều kiện (Đ 192 LĐĐ)9/ Nhận quyền sử dụng đất (Đ 169 LĐĐ)

128

129