~

II OBLICZENIA[,

CHEMICZNE

Roztwór = jednorodna mieszanina dwóch lub więcej substancjiSkładniki roztworu: rozpuszczalnik i substancja rozpuszczanaRozpuszczalnik: substancja, która w układzie jest w przewadzeUwaga! W roztworach wodnych - rozpuszczalnikiem jest zawsze woda; w roztworach, które powstają w wyniku zmie-

szania substancji stałej z ciekłą lub gazowej z ciekłą - rozpuszczalnikiem jest ciecz

Podział roztworów:

1) według właściwości substancji rozpuszczaneja) roztwory nieelektrolitów - powstają w wyniku rozpuszczania substancji, których cząsteczki są niepolame. Do

roztworu przechodzą w formie cząsteczek. Powstałe roztwory nie przewodzą prądu elektrycznego.b) roztwory elektrolitów - powstają w wyniku rozpuszczenia związków jonowych w polarnych rozpuszczal-

nikach. Powstają roztwory zawierające ruchome, naładowane elektrycznie jony - przewodzą prąd elektryczny.2) według stanu skupienia

a) roztwory stałe (stopy metali)b) roztwory ciekłe (substancja stała rozpuszczona w cieczy, roztwór dwóch cieczy, gaz rozpuszczony w cieczy)c) roztwory gazowe (powietrze)

Roztwór nasycony - w danych warunkach nie ulega w nim rozpuszczeniu więcej substancji rozpuszczanej

Roztwór nienasycony - w danych warunkach rozpuszcza się w nim dalsza ilość substancji rozpuszczanej

RozpuszczalnoŚć substancji w danym rozpuszczalniku jest to masa (ilość) substancji, która w danych warunkach(temperatura, ciśnienie) rozpuszcza się w określonej wagowej lub objętościowej ilości rozpuszczalnika, przy jedno-czesnym powstaniu roztworu nasyconego.

(Sposób przedstawianiaskhldu roztworu J

1. Ułamek masowy (wagowy) WB substancji Bjestzdefrniowany jako iloraz masy mBsubstancji rozpuszczanej do masymr roztworu:

W wyniku przemnożenia ułamka masowego wB przez sto otrzymuje się procent masowy substancji B (stężenieprocentowe - wagowe).Procent masowy substancji B = wb ·100

i2.

I.,

,.iI

[

J3.

~~

Objętościowy ułamek substancji B, 'PB jest zdefIniowany jako iloraz objętości VB substancji rozpuszczonej Bw objętości roztworu Vr:

VB'PB = V Vr = VB + VR VR - objętość rozpuszczalnikar

W wyniku przemrlożeniaułalllka objętościowego substancji 'PB przez sto otrzymuje się procent objętościowy substancji BProcent objętościowy substancji B = <Ps ·100

Ułamek molowy x B substancji B jest zdefmiowany jako iloraz liczby moli nBsubstancji rozpuszczonej i liczby molisubstancji wszystkich składników roztworu:

nB Suma ułamków molowych wszystkich składników roztworu musi być równa jedności: L XB = 1xB = L nj W Wynikuprzemnożenia ułamka molowego xB przez sto uzyskamy procent molowy substancji B = xB. 100

---:Stężenie mulowe c B substancji B jest zdefinio\vane jako iloraz liczby moli n B substancji do objętości roztworu V:

nBc =-B V

Jednostką stężenia molowego jest molm-3

W cheroii używa się jednostki mol·dm-3, której symbolem jest lVI.1M = 10 mol·m-3 Dla stężenia wyrażonego w [mol x dm·3] użyvva się nazwy molovvość.

Stężenie masu'tve QB substancji:B jest zdefIniowane jako iloraz masy mB substancji rozpuszczonej B do objętości Vroztworu:

mBQB = V Jednostką stężenia masowego jest kg·m-3, częściej jednak stosuje się g·dm-3 lub mg·cm-

3

ykład 1/1: Oblicz ułamek masowy i procent maso'''"y siarczanu VI żelaza II w siarczanie VI żelaza II siedmiowodnym

mpeso,

o podstawę obliczeń przyjmuje się masę jednego mola FeS04 7 HzO, który zawiera l mol FeS04· Otrzymujemy:

Mpeso• lSI,90g'mol-1 O:so.' O wFeSO,= -----""----- wFeSO•= 0,55MFeSO,.7~O 278,0Ig'mol-1

MFeSO.7Hp = 278,01 g. mol -I

cent masowy = W FeSO•. 100

cent masowy = 0,55 ·100 = 55%

Ułamek masowy FeS04 w FeS04·7Hp wynosi 0,55.

Procent masowy FeS04 w FeS04·7HzO wynosi 55%.

:ykład 1/2: Oblicz masę 15% roztworu siarczanu VI potasowego, który powstał przez rozpuszczenie 20 g KzS04·

wISSO• 0,15fiK,SO.

fi =----" Or W

~SO.

W wyniku rozpuszczenia 20 g KzS04 uzyskuje się 133,33 g 15% roztworu.

20fi = a

r 0,15 b

:ykład 1/3: ile gramówNaOH należy użyć do przygotowania 350 g 10% roztworu wodnego NaOH?

WNaOH = 0,1mN•OH=? O firNaOH = 350g O mNaOH = wNaOH'firNaOH O fiNaOH = 0,1·3S0g0mNaQH

Do przygotowania 350 g 10% roztworu wodnego NaOH należy użyć 35 g NaOH ,

7kład 2/1: W temperaturze 25°C, pod ciśnieniem 101,5 kPa zostało zmieszane 10,0 dm3 Ne i 18,5 dm3

H2• Oblicz

ułamek objętościowy i procent objętościowy Hz i Ne w mieszaninie gazowej.

Vmiesz = VNe + VHo O Vrniesz.= (10,0 ~ 18,5)dm3 O Vmiesz = 28,5dm3

VNe O10dm 3 c> 0,35 35%CPNe CPNe lpNe -

V v28,5clm3

CPff:,=VH1

O lp~ = 18,5dm3O lp~ = 0,65 - 65%

Vmiesz. 28,5dm3

Ułamek objętościowy Ne w mieszaninie gazowej wynosi 0,35 - co stanowi 35% objętości, Ułamek objętościowyHz w mieszaninie gazowej wynosi 0,65 - co stanowi 65% objętości.

cykład 2/2: Napój alkoholowy zawiera 40%w 600 cm3 tego napoju.

cPć,anolu = 0,4

objętościow-ych etanolu. Oblicz objętość czystego etanolu i wody

lp = Ve'anoluetanolu V

r

Ve,aooiu= cPetanoluVr c> Ve,anoiu= 0,4 600 cm 3

VH,o = V. - Vo"",olu ~> VH.O = (600 - 240)cm3 c> VH,o

Napój zawiera 240 cm3czystego etanolu i 360 cm} H20.

Przykład 4/1: Jakie jest stężenie molowe roztworu, który zawiera 4,24 g Na2C03 w 200 cm3 roztworu?

ilNa,CO.C = -_~_-'

V

mNa,Co}nNa,co; = MNaro. = 105,99g-mo1,1- ~.•..... ~

0,2dm 3Roztwór ma stężenie molowe 0,2 mola/dm3

, )rzykład 4/2: Ile gramów dwuwodnego węglanu sodu należy użyć, aby przygotować 500 cm3 roztworu o stężeniuO,Smol'dm'3?

V NIb) Należy wypisać wielkości podane w treści zadania i obliczyć M:

MN CO?H o = 142,02g·mo1'll a2 :3 - 2

d) Obliczanie masy Na2C032Hp: m = n·M O m = 0,2Smol·142,02gmo1'1 O m = 35,5lg

W celu otrzymania 500 g roztworu N~C03 o stężeniu 0,5 mol· dm'>należy przygotować 35,51 g N~C03' 2~O.

rzykład 5/1: Roztwór w strzykawce o objętości 10,0 cm3 za1vierał 50,0 g substancji .aktywnej. Oblicz stężeniemasowe substancji akty-wnej w roztworze w mg·cm·3•

o = msubst.aktywnej O o = 22.m

o-,cm'3 O"slIbst.aktywnej V "subst.aktywnej 10 o ~?subst.aktywnej

Stężenie masowe substancji aktywnej w roztworze wynosi 5 mg·cm·3.

iii~~s'ifag,o:,~y.·-~ko·~t~d~afch:_:·:::prżYgQtJ)~~tii~;,i~j~il~skłąd~_i"~i~~_ią~!'~\r6ift~_(>,i6~{w mieszaninach substancji można bilansować liczbę cząstek, ich masę, itd. Bilans wagowy - zastosowanie prawazachowania masy w stosunku do układu zamkniętegow celu łatwiejszej orientacji w konkretnych problemach dotyczących omawianych zjawisk (rozpuszczanie, mieszanie)przygotowano następujące schematy:

rzykład: Rozcieńczanie stężonego H2S04 przedstawia następujący schemat:l

". I~. zlewka

lOSÓ b postępowania przy zastosowaniu schematu bilansowego:Należy narysować układ (zlewka)

1--'i

1 1

3. Po prawej stronie należy zapisać substancje, które otrzymuje się pozakończeniu całego procesu

r--l-----~)i :~---- i+ l

I 1

. 1

4. Należy oznaczyć masę substancji m1,m2, ... ,mr i dopasować do nichwartości, które wynikają z poprzedniego zadania lub wartości, któremożemy obliczyć

Po lewej stronie należy zapisać substancjeużyte do reakcji

miwl

2ITI ...

\'1.,-m,\Vj

Z prawa zachowania masy otrzymujemy:mi -;-m

2-;- ... -;-m

j= mi.;.l -;-mi02 -;- ... ~ n1

j

1111 W1 -;-1112 W2 -;- ... + 111iWi =111i.( Wio! -;-111j02 Wj02 ~ ... ~mj wj

To równanie można zapisać dla każdego układu.

l. Przygotowanie roztworu składającego się z bezwodnej substancji iwody

Schemat bilansu:

Przykład: lie gramów NaOH i ile gramów HzO należy użyć, aby otrzymać 500 g 20% roztworu NaOH?Rozwiązanie 1: Rozwiązanie 2:

li

I im, = 500 g

I Iw, =0,2

~

Należy oprzeć się na definicji ułamka masowego111N•OHwNaOH =

illrozt\voru

II1:J' w3

SOO·0,2g O fil = 100,Og

SOOg - 100g O l11z = 400g

Przykład: Jakie jest stężenie procentowe roztworu, który powstał podczas rozpuszczania 30 g NaOH w 150 g HzO?Rozwiązanie 1: Rozwiązanie 2:

fil =30 gwl= 1

I

IIm,=m,+m,Iw,=?

LJID,= 150 gw,=o

ffirozrworu

30glSOg + 30g0,167 - 16,7%

WN•OH

mi + m2 = fio O fio 30g + lSOg O mo 180gJ J J WN•OH

mI IDo WoJ J

mIO 30g O 0,167 - 16,7%Wo w, Wo

J

moJ 180g J

J

II. Przygotowanie roztworu z krystalicznego wodzianu i wody

Schemat bilansu: krystaliczny wodzian m, 'i(CuSO, . 5 HP) w. = NI CLIsa i; roztWór

, NI Cu sa, . 5 H,oi >-: m~; kr)'s[alicznegol : W3 wodzianuHp m~, _

w,=O , ,

P rzykiad; Ile gramów J'{a2C03 '10 E20 iUe gramów E20 należy wykorzystać do przy-gotOwania l dm310% roztworuwęglanu sodowego, którego gęstość Q = 1)24 g'cm-30?

ll1l;::: ?

Na, CO, . IOH,OW.= M 0'3, CO,)

M (Na, CO,' 10ąO)

ąO m,=?w,=O

m,=Q .y

i w =0 l; ). ,-

m! + m2 = m, (A)o

m3 Q'Y O m, 1,124 g cm -3 - 1000 cm 3 .-" m,'-'J

mlw1 = m,w, (B)o o

Należy wyliczyć wl:

MN' co = 10S,99g·mol-1l d2 3

105,99 g O

2S6,14g

Podstawiamydo(B) mi 0,3704 = 1124gO,1 -:> mi = 303,45g

.fIl"'2 = m3 - m -:> m, = 1124g - 303,45g O ffi2 = 820,55g

W celu przygotowania l dm3 10%) roZl\'Voru węg anu sodowego NazC03 należy wykorzystać 303,45 gNazC03 . 10Hp i 820,55 g Hp.

2. roztwór _m~o _w,

3. roztwór _m~, _\.V:; VI + Y2 ~ Y3 = V~

Vicj + YZc2 - V3c3 = Y~C4

Przykład: Jakie będzie stężenie procentowe roztworu, który powstał w wyniku zmieszania 250 cm310% rozhvoru(Q = 1,09 g'cm'3), 200 g 20% roztworu i 300 cm3 30% roztworu o gęstości Q = 1,30 g·cm'3•

l. roztwór m, = 1,09 ·250w,=O,1 m4 = mi "' ~ - m3

m4 272,5 g ~ 200 g "' 390 g '::/ m4

m,= 1,30·300w,= 0,3

.0_m~,____ otrzymany roztwór

Iw'j

. IL--J

m! w! + illzW2 ~ m,W3 = m4wJ.

272,Sg-0,l ~ 2.00g0,2 + 390g·0,3

W4 = 0,2136 - 21,36%

. m.= 2002. roztwor w:! = 0,2

Przykład: Zostały zmieszane dwa roztwory, z których każdy zawierał j edllocześnie KCL i NaCI. Masa 1. roztworuvvynosiła 80 g, zawierała 15% NaCI i 8% KCl. Masa 2. roztworu wynosiła 120 g, zawierała 20% NaCIi 10% KCl. Należy obliczyć ostateczny skład roztworu.

KCl w" = 0,08~aCI w",=0,15

m1w1' ~ illzWz' = rn,w3'

80g'0,OS d20g0,l =200g' w3' 0 w3' =0,092 - 9,2%w',=? (KCl)

, w",= ry (NaCI)

KCl~aCI

w',= 0,1w",=O,2

80g0,15 ~ 120g0,2 = 200gw3" :> w3"=0,18-18%

Otrzymany roztwór zal,viera 9,2% KCl i 18% NaC1.

I lod, Jakie jest stężeni e m olowe 98% roztwo m H,S O" którego gęsto ść wyn osi Q ~ 1,8361 g·cm·' ~ 1836,1 g-dm·'·'

I l) Należy zapisać wzory: 2) Podstawiamy:C = n mr = Vo g (objętość 98% roztworu P-'1S04 o objętości Vo) o

mH2S04

n MH,_so.. m~_so, WHO_SOl·mrwP__.so.·g·Vo "':H_SO.·QC=-=---- •

V V MH,so,'V MH2S04'y MR,so.· y ME2S01

mH2S01

MHSO2 :l

WH2S0;g 098 1836 lPo podstawieniu: - " , mol/dm 3 =18 36 IDol-dm -3

MR,S04 98 '

98% roztwór H2S04 ma stężenie molowe 18,36 mol·dm·}

ład: Jakie jest stężenie procentowe H2S04, którego stężenie molowe wynosi c = 18,36 mol-dm'3, a gęstość

molowa Q = 1,8361 g-cm'} = 1836,1 g-dm-3?

Vo - objętość x% roztworu H?SO"V - objętość roztworu ~S04-0 stężeniu molowym c = 18,36 g·cm·}Przyjmuje się, że: Vo = V = l dm}

n·MH 502 4

g'Yo

c· Y ·MH2S04

o·Y~ o

C·MHoSO 1836·98Podstawiamy: w = - 4 =' = 0,98 - 98%g 1836,1

Roztwór o stężeniu molowym c = 18,36 mol·dm·} jest roztworem 18%.

ład: Ile cm3 8% roztworu octu (CH3COOH) Q = 1,0097 g'cm-3 jest potrzebne do przygotowania 100 cm3

CH3COOH o stężeniu molowym c = 0,1 mol-dm·3?

iązanie 1:

JOR1(> n=0,lmol·dm'3·0,ldm3 (> n=0,OlmoICH3COOH

Rozwiązanie 2:

Skrócony sposób obliczenia, opierający się na wzorach:V ... objętość 0,1 M CH3COOH

VI'" objętość 8% roztworu CH3COOH

nc =-y

J,OI mol CH3COOH ma wartość

MCHJCOOH(> m =O,01mo1· 60gmol -l (> m =0,6g CH3COOHIDCH}COOH

n = ----MCH}cOOH

mr = g,V1

IDCH}COOHW = ----

IDCH}COOH---- (> IDr

W

0,6g (>

0,08

11 O Y = 7,5 gg 1,0097g'cm-3

l. Jakie jest stężenie procentowe roztworu, który powstał w wyniku rozpuszczenia 525 g soli w 2,5 kg rozpuszczalnika?[17,36%J

2. Oblicz:a) w ilu g 6% roztworu NaCI znajduje się 12 g NaCI? [200gJb) w ilu cm' 6% roztworu NaCI znajduje się 12 g NaCI, jeżeli gęstość Q= 1,04 g·cm-'? [19:4,31cm3J

3. Oblicz stężenie procentowe roztworu, który powstał w wyniku rozpuszczenia 25 g fenolu w 100 cm' metanolu, któregogęstość wynosi Q = 0,792 g·cm-3 [24%J

4 Ile g kwasu siarkowego zawiera l mI 44% roztworu tego kwasu, gdy Q = 1,3384 g·cm-'? [0,5889g]5. W wodzie rozpuszczono taką ilość amoniaku, która odpowiada dwunastokrotnej wartości jego masy molowej. Otrzymano

1250 g roztworu. Oblicz stężenie tego roztworu w procentach. [16,35%]6. Jakie jest stężenie procentowe roztworu, który zawiera:

a) 30 g NaCI w 120 g wody? [20%]b) 70 g KN03 w 130 g wody? [35%Jc) 20 g KCl w 80 g wody? [20%Jd) 154 g KJ."T03w 2646 g wody? [5,5%]

7. Ile g NaOH należy użyć w celu przygotowania 3 litrów 10% roztworu, o gęstości Q= 1,115 g·cm-'? [334,5g]8. Ile g N~CO" ·lOH?O i ile cm' wody zostanie wykorzystane do przygotowania 0,5112% roztworu węglanu sodowego

o gęstoś~i QJ= 1,12-44g·cm-'? [182,lgNazC03 -10HzO; 380,1 cm 3HzO]9. Ile g cukru należy rozpuścić w 4,5 l wody, aby uzyskać 15% roztwór? [794,1gJ

10. W 1000 g wody w temperaturze 20°C rozpuszcza się 621 g FeS04· 7HzO. Oblicz stężenie procentowe FeS04 w tymroztworze. [20,93 %]

11. Ile cm3 wody należy dodać do 180 cm' 35% roztworu KEr o gęstości Q= 1,315g·cm-3, aby otrzymać 20% roztwóro Q=1,1579 g·cm-3? Jaka będzie objętość powstałego roztworu? [177,5cm JH20; 357,7cm J]

12. Jakie będzie stężenie procentowe roztworu, który powstał w wyniku zmieszania l dm3 10%roztworu (Q= 1,09 g·cm-3),

2 kg 20% roztworu i 2 litrów 30% roztworu o gęstości Q= 1,3 g·cm-3. [22,65%J13. Ile g BaClz· 2H20 należy dodać do 800 g 10% roztworu BaClz' aby powstał 30% roztwór? [289,6gJ14. 180 g 23,5% roztworu NaBr zostało w ·wyniku odparowania wody stężone do roztworu 40%. Oblicz masę powstałego

roztworu i objętość wody, która wyparowała z pierwotnego roztworu. [105,75 g; 74,25 cm 3]15. Ile mI 96% HZS04 (Q= 1,8355 g·cm-3) i ile mi wody potrzebne jest do przygotowania l litra 20% roztworu HzS04

(Q= 1,1394 g·cm-3)? [129,3ml96% H2S04; 902mlH20J16. 160 g 40% roztworu HN03 (Q=1,2463 g·cm-3) zostało w wyniku dodania 5% roztworu HN03 (Q=1,0256 g·cm-3

)

rozcieńczone do 15%roztworu HN03. Oblicz,ile cm35%roztworu HN03 byłowykorzystane dorozcieńczenia? [390cm J]17. Ile wody należy dodać do 200 mi 68% roztworu HN03 (Q= 1,4 g·cm-3), aby powstał roztwór 10%? [1624g]18. Jakie będzie stężenie procentowe roztworu, który powstał w wyniku dodania 50 mi wody do 100 mi 96% HZS04

(Q= 1,815 g·cm-3)? [70,56%]19. Ile g 5,5% HCI należy dodać do 250 g 36% HCI, aby powstał roztwór 25%? [141gJ20. Ile wody należy dodać do roztworu, który zawiera 250 g 65% roztworu HN03 i 90 g 15% HN03, aby powstał roztwór

25%? [364g]21. Do jakiej objętości należy rozcieńczyć 500 mi 20% roztworu NaCI (Q = 1,152 g·cm-3), aby powstał roztwór 4,5%

(Q= 1,03 g·cm-3)? [2485,44mIJ22. W jakiej objętości 50% HN03 (Q= 1,31 g·cm-3) znajduje się taka ilość HN03, która spowoduje neutralizację 100 cm3

20% roztworu NaOH, którego gęstość wynosi Q= 1,219 g·cm-3? [58,67ml]23. Do jakiej objętości musi być rozcieńczone 5 mi 6% roztworu K2S04 (Q = 1,0477 g·cm-3

), aby l mi powstałego rozt\voruzawierał 5,0 mg potasu? [28,21mI]

24. 200 g 14% roztworu NaCI otrzymano podczas zobojętnienia roztworu NaOH gazowym HCI. Oblicz stężenieprocentowe roztworu NaOH przed neutralizacją i ilość HCl w litrach, którą wykorzystano do procesu.[10,5%; 10,74IHCI]

25. Jakie jest stężenie molowe (molowość) roZtworu, który zawiera:a) 120 g NaOH w 1000 mI? [3mol-dm -3] f) 10 g NaOH w 250 mi? [lmoI-dm -3Jb) 21 g KOH .v 500 mi? [0,75mol-dm -3J g) 10 mg Ca(OH)2 w 100 mI? [O,00135moI-dm -3]

c) 71 g NCLzSO"w 10 litrach? [0,05mol-dm -3] h) 2,12 g N~CO" w 100 mI? [0,2mol-dm-3]

d) 2,34 g NaCI w 200 mI? [0,2mol- dm -3J i) 8,165 ~ H~PO~w 250 mI? [0,33mol- dm -3Je) 126 ~ HNO_ w 500 j]1J') [4mol-dm -3] - .) ~~ -'

26. Ile gramów BaCl2 potrzeba do przygotowania:a) l litra 0,25 M roztworu BaC12 ') [52,06 g] b) 0,5 litra l M roztworu BaCI2? [104,125 g]

27. Określ stężenie molo\ve roztworu, który zawiera 16,021 g CH}OH w 200 mI roztworu. [2,5 mol, dm -3]28. W jakiej objętości 0,365:LvI roztworu FeC13 znajduje się l g Fe? [49,07ml]29 Ile g CH3COOH za\viera 10 mI 10,633 M roztworu CH}COOH? [6,378 g]30 Oblicz molovvość roztvioru, który powstał w wyniku zmieszania l litra l M roztworu z 2 litrami 2 NI roztworu

i z 4litran1j 0,15 M roztworu tego samego związku. [0,8mol'dm -3]31. Ilemll,5 M roztworu należy dodać do 2 litrów 0,1 M roztworu tej samej substancji, aby otrzymać roztwór 0,2 M? [153,8 mI]32. Oblicz stężenie molowe roztworu, którego 100 g zawiera 10 g NaCI, a jego gęstość wyńosi Q = 1,0707 g·cm'>'

[1,83 mol, dm -3]33. Ile littów gazowego amoniaku wydzieli się po zagotowaniu 0,25 litra 2 M wodnego roztworu amoniaku? [11,207 litra]34. Ile ml 0,125 M roztworu KOH można otrzymać z 3,5 g KOH? [499,2ml]35. Uzupełnij współczynniki w poniższym równaniu i oblicz, ile gramów As203 zawierał roztwór, na którego zmiareczko-

wanie zużyto 15,8 mI 0,01 M roztworu KBrO}. As203 + KBr03 + HCI = Asps + HBr + KCl [0,0469 g]36. 200 mI 2 M roztworu kwasu zostało rozcieńczone wodą do objętości 0,8 litra. Oblicz stężenie molowe powstałego

roztworu. [0,5 mol, dm -3]37. Ileml 0,125 M roztworu H2S04 można przygotować w wyniku rozcieńczania 25 rnl4 M roztworu tego kwasu? [800 mI]38. Ile ml 0,25 M roztworu H2S04 należy dodać do 10 rnl1 M roztworu BaClz, aby cały Ba wytrącił sięjako BaS04? [40 mI]39. Oblicz stężenie molowe 12% roztworu H3P04 (Q = 1,0647 g·cm'3). [1,304mol' dm -3]

40. Wylicz stężenie molowe 36% roztworu HCI (Q = 1,1789 g·cm'3). [1l,64mol' dm -3]

41. Jakie jest stężenie molowe 20% HCI (Q = 1,2 g·cm'3)? [6,58mol'dm -3]

42. Jaka jest molowość:a) 5% roztworu HCI (Q = 1,18 gcm·3)? [1,62mol'dm -3] c) 20% HZS04 (12= 1,14g·cm'3)? [2,326mol'dm -3]

b) 36,5%roztworuHCI(Q=1,18g·cm·3)? [11,8mol'dm-3}

43. Ile mI 96% roztworu HZS04 (Q = 1,8355 g·cm'3) jest potrzebne do przygotowania l litra 0,5 M roztworu tego kwasu?[27,82ml]

44. Ile mI 50% roztworu NaOH (Q = 1,5253 g·cm'3) jest potrzebne do przygotowania 0,5 litra 0,5 M roztworu NaOH? [13,11 mI]45. Ile mI 2% HCI (g = 1,00 g·cm·3) jest potrzebne do przygotowania 250 mI 0,5 M roztworu? [227ml]46. obhcz procentowe stężenie 1,33 M roztworu K2C03 o gęstości Q = 1,1490 g·cm·3. [16 %]47. 10 g 34,89% roztworu ZnCIz zostało rozcieńczone wodą do objętości 200 mI. Oblicz stężenie molowe powstałego

roztworu. [0,128 mol, dm -3]48. Określ stężenie molowe H2S04, przygotowanego w wyniku rozcieńczenia 12,963 g 96% HZS04 w 70 mI wody.

(Należy skorzystać z tabeli gęstości i stężeń roztworów HzS04)' [1,685mol' dm -3]49. Jalde jest stężenie procentowe i stężenie molowe roztworu, który powstał w wyniku dodania 400 g wody do 100 mI 96% HzS°4

(Q = 1,84 g·cm'3), a jego gęstość wynosi Q = 1,225 g·cm·3? [30,25 %; 3,78mol' dm -3]

50. 10,0 g NaOH zobojętniono 5,15% roztworem HCl. Oblicz stężenie molowe powstałego roztworu NaCI, jeżeli gęstośćroztworu wynosi Q = 1,055 g·cm'>' [1,41mol'dm -3]

51. Ile ml 0,05 M roztworu kwasu szczawiowego (COOH)2 (kwas dwuzasadowy) zneutralizuje 10 ml1 % roztworu KOH(Q = 1,0074 g·cm'3)? [17,96 mI]

52. Ile mI l, l M roztworu HCI należy wykorzystać do neutralizacji 50 mI roztworu, który zawiera w 100 mI 5,0 g NaOH?[5ó,82ml]

53. Do zobojętnienia 0,2251 g kwasu zużyto 40,0 mI 0,125 M roztworu KOH. Oblicz masę molową kwasu, jeżeli wiadomo,że kwas jest dwuzasadowy. [90,04 g 'mol -l]

54. W 0,250 litraroztworuznajdl~e się 5,023 g HCI04. W jakim stosunk.u należy zmieszać ten roztwór z IO%roztworem KOH

(Q = 1,0904 g·cm'3), aby powstał roztwór obojętny? [9,72: 1]55. Ile ml10% HzS04 (g = 1,07 g·cm·3) potrzebne jest do neutralizacji (zobojętnienia) roztworu, który zawiera 16 g NaOH?

[183,18ml]

Podstawą tego rodzaju obliczeńj est poprawnie napisane równanie chemiczne, określające stosunki wagowe lub molowesubstancji, vI' których substancje wzajemnie l:eagują.Jeżeli w reakcji biorą udział gazy, z rÓVvTIaniawypikają również stosunki obj ętościowe (l mol jakiegokolwiek gazu maw warllil.kach normalnych objętość 22,414 dm")