1

Гурав

Соѐлын ялгаанууд

Part T

wo

Co

un

try D

iffere

nces

2

1.Соѐл гэж юу вэ?

2. Олон улсын бизнес дэхь соѐлын үүрэг

3.Соѐлын нөлөөнүүд

4. Үндэсний соѐлын Hofstede-ийн загвар

Зорилго

Соѐлын хувьд ялгаатай байдлууд

3

1. СОЁЛ?

Үнэ цэнэ болон норм нь хэсэг хүмүүсийн дунд

дамжин, өвлөгддөг.

“нэг хэсэг хүмүүсийг нөгөө хэсэг хүмүүсээс

ялгаж буй сэтгэлгээний програмчлал” (Hofstede, 1980)

өдөр тутмын шийдвэр гаргалтын хөтөч.

даалгавартай холбоотой үнэ цэнэ, зан төлөв,

ажилчдын үнэ цэнэ, хандлага.

4

СОЁЛ

Соѐлыг сурдаг, өөрөө бий болдоггүй

Зан төлвийн хэв шинж нь нийгмийн гишүүдэд ижил

байдаг.

Соѐлын хүчин зүйлс нь харилцан хамааралтай байдаг.

итгэл үнэмшил, дүрэм, техник, институтүүд зэрэг хүн

амыг тодорхойлдог.

Бусад соѐлуудтай зэрэгцэн орших нь өөр хоорондоо ялгаатай олон соѐл байдаг гэдгийг хүлээн

зөвшөөрөх.

Тэдгээр соѐлуудын онцлог шинжүүдийг судлах.

Spend a lifetime in a country.

бусад соѐлын талаар ухамсартайгаар суралцахад цаг зав гаргах

5

Норм болон үнэ цэнэ

Үнэ цэнэ:

Тодорхой бүлэг хүмүүсийн зөв, сайн, болно гэсэн

итгэл үнэмшлийн хийсвэр санаа гэж ойлгож болно.

Норм:

Янз бүрийн нөхцөлд нийгэмд зөвшөөрөгдсөн,

хүмүүсийн зан үйлийн хэм хэмжээ.

• Ёс заншил

• Ёс журам

Соѐл, Нийгэм, Улс үндэстэн

• Нийгэм гэдэг нь нэгэн үнэ цэнэ, нормыг

хүлээн зөвшөөрсөн хэсэг бүлэг хүмүүс

гэж тодорхойлсон билээ. Гэвч нийгэм

болон улсын хувьд заавал нэг байх

албагүй юм.

• Канад – Англо, Франц соѐлоос бүрдэнэ

• Араб – Шийтүүд, Суннис, курд

6

Individual & Group

• АНУ дахь индивидуализм

• Япон дахь групп

7

Нийгмийн давхрага• Кастийн систем

– 4 үндсэн каст, олон мянган дэд кастууд

• Класс систем

– Английн ангийн систем

• Давхрагын нөлөө, үр дүн

– Ажилчин анги, удирдлагын хоорондох үл

ойлголцол – Их британи

– АНУ, Японд байдал арай өөр

8

9

2. О.У-ын бизнес дэх соѐл

О.У-ын бизнесийн стратеги дэх хэрэглээ:Marketing: Үнэ цэнэ. Хандлагын олон төрлөөс шалтгаалан Ко-уудын зах

зээл дээрхи Маркетингийн хольц өөр өөр байх шаардлагатай.

ХНУ : Улс орны соѐл нь менежерүүдийг үнэлэхэд чухал фактор болдог.

In the U.S., results are generally the criteria for the selection and

promotion of executives.

Өөр соѐлын гишүүдээс бүрдсэн ажлын баг, манлайллын стил

Өөрчлөлтийг хүлээн аьах хандлага нь шинэ маягаар ажиллахад

нөлөөлнө.

Managerial problems: International M&A

THE DETERMINANTS OF CULTURE

10

Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved.

3. Соѐлын бүрдэлүүд

Нийгмийн болон институтүүдийн систем

Шашин

Боловсрол

Хэл : үгэн/биеийн хэлэмж

Зан заншил, түүх, э.з-ийн хөгжил

11

Constitute an individual’s “cognitive

schema or knowledge structure”

12

WORLD’S RELIGIONS

Christianity

Islam

Nonreligious

Hinduism

Other

Buddhism

Confucianism

Jewish

Шашин, ѐс зүйн систем

• Шашин гэдэг нь ямар нэг ариун зүйл, Бурханы

талаархи системтэй итгэл үнэмшил, заншил юм

• Ёс зүйн систем гэдэг нь зан үйлийг тодорхойлж

байдаг моралны зарчимууд, үнэ цэнийн багц юм.

• Гэхдээ ѐс зүйн систем нь шашнаас үүдэлтэй гэж

бүрэн дүүрэн хэлж болохгүй юм. Жишээ нь Ази дахь

Конфусизмын ѐс зүй нь Азийн ард түмний зан

төлөвт ихээр нөлөөлсөн бөгөөд, үүнийг шашин гэж

болохгүй юм.

13

Христийн шашин – 20%• Roman Catholic – Southern EU, Latin Americ,

• Orthodox- Greece, Russia

• Protestant (16 century)

• Э.з-ийн агуулга: Протестант-эд баялаг бол нөр их

хөдөлмөрөөр бий болдог, баялагаа системтэйгээр

хадгалдаг, энэхүү баялагаа хэрэглэхээс илүү, капиталыг

бий болгох байгууллагад хөрөнгө оруулах хэрэгтэй гэжээ.

• Католикууд дараагийн ертөнц дэх авралыг илүүд үздэг

• Протестант- Нийгмийн анги даврхагын ялгаагүйгээр

бурхантай өөрийн гэсэн харилцааг бий болгох боломж

олгосон нь цаашид индивидуализмын философийг авах

үндэс болсон. 14

Лалын шашин – 1 тэрбум

• Мохаммед – Африк, Хятад, Дундад Ази,

Хятад, Малайз

• Judaism, Christianity – с үүдэлтэй.

• Islamic Fundamentalist

• Э.З- Коран сударт зааснаар бизнесийн байгууллага

чөлөөтэй ажиллаж худалдаа арилжаагаар ашиг

олохыг хууль ѐсны ашиг олохыг зөвшөөрдөг.

Хэдийгээр бүх баялаг Аллаагийх боловч хувийн

өмчийн эрхийн хамгаалалт ч заагдсан байдаг

15

Хинду – 750 сая

• Хэн нэгэн хүнтэй холбоогүй

• Карма- Хүн энэ амьдралдаа оюун санааны

амьдралаа хөгжүүлж чадах юм бол дараагийн

амьдралдаа илүү дээр кастад төрнө.

• Нирвана

16

Буддизм- 350 сая

• Сиддхарта Гаутама

• Кастийн системийг дэмждэггү

• Confucianism– Кунфү-зу

– Үнэнч байдал, харилцан хариуцлага

– Бусадтай харьцахдаа шударга бай

– Өнөө үед ажилчин удирдлагын хоорондох найрсаг

байдал нь энэхүү зарчмаас үүдэлтэй бөгөөд эдгээр

нийгмүүдэд тэдний хооронд маш мэдрэмжтэй

харилцаа явагдаж байдаг.

17

Хэл

• Дэлхий дээр хамгийн их яригддаг хэл нь

Англи, Франц, Испани, хятад хэл байдаг

байна.

• Дэлхийн хүн амын 20% хятад, 6%

Англи, 5% Хинди, 4% Орос, 3% Испани.

18

4. HOFSTEDE’S CULTURAL

DIMENSIONS

Соѐлын 5 ялгаа

Hofstede (1980)судалгаа 1967-1973: IBM компаний 53

улсын 116000 хүнээс судалгаа авсан.

Зарим улс орны соѐл нь их өвөрмөц бөгөөд өөрчлөгдөхөд

хэцүү

53 соѐлыг 4 төрөлд ялгав

Power distance – эрх мэдлийн зай

Individualism/collectivism

Uncertainty avoidance – тодорхойгүй байдлыг х. авах

Masculinity/Femininity – эрэгтэй, эмэгтэй нийгэм

19

20

Individualism vs. Collectivism

бие хүний бүлэгт оролцох түвшин .

Individualist:

Бүлгийн холбоо сул, өөрийнхөө төлөө санаа тавих, аливаа

бүлгийн ажилаас тусгаар байх хүсэлтэй.

Collectivist:

Бүлгийн тоглолттой, үнэнч.

Power distance – эрх мэдлийн зай

эрх мэдэл тэгш бус хувиарлагдахыг хүлээн зөвшөөрөх,

хүлээлтийн түвшин .

эрх мэдлийн зай хол улс- Power distant culture:

Албан харилцаа сул, хяналтын систем хүчиэй, өөрчлөлтийг

хүлээн авах хүсэлгүй (conservative).

21

Тодорхойгүй байдлыг хүлээн авах Uncertainty avoidance

Тодорхойгүй, з.б-гүй нөхцөлд тухтай байх түвшин.

З.Б гүй орчинд тухтай эсвэл тухгүй байх.

Тодорхойгүй байдлаас зугтдаг соѐл: дүрэм журам, хяналт ихтэй

Тодорхойгүй байдлыг хүлээн зөвшөөрдөг соѐл:

• өөрийхөөсөө өөр үзэл бодолд хүлээцтэй ханддаг.

• эрсдэл хүлээн авахад бэлэн байдал, өөрчлөлтөд эмоци багатай хандах

Masculinity vs. Femininity

Хүйсийн хооронд дүрийн түгээлт.

Эр : шургуу, шийдэмгий, илэрхийлэлтэй.

Эм : харилцаанд ач холбогдол өгдөг

Соѐл өөрчлөгдөх нь

Соѐл бол тогтмол биш, байнга хөгжиж байдаг.

1960 ад онд эмэгтэйчүүдийн эрх, үүрэгт өөрчлөлт

орсон .

Өнөөдөр, японы ажлын байранд дахь соѐл

индивидуализм руу шилжиж байна.

22

23

Соѐл өөрчлөлтийн хөтөч

Даяарчлал

Худалдааны өссөлт

Тээвэр холбооны хөгжил

Э.З-ийн хөгжил, дээд түвшин