căn bệnh ‘cái tôi là quan trọng’ làm cho ‘mắt tâm’ bị mù...

Căn bệnh ‘cái Tôi là quan trọng’ làm cho ‘mắt tâm’ bị mù lòa, cho nên con người phải chịu khổ đau triền miên trong vô lượng vô biên kiếp.

‘CÁI TÔI’ MÙ LÒA BỆNH HOẠN

Tuy con mắt thịt có thể nhìn thấy những sự vật ở bên ngoài rất tỏ,

nhưng con mắt trí tuệ ở bên trong thì mù mờ. Nhận thức sai lầm làm phát sinh ra ‘Cái Tôi Mù Lòa Bệnh Hoạn’ là nguyên nhân chính gây ra biết bao sự sầu khổ ở thế gian. Nước mắt sẽ không bao giờ ngừng chảy cho đến ngày nào chúng ta chưa thật sự nhìn thấy rõ được ngọn nguồn phát sinh khổ đau và trừ diệt được tận gốc rễ của nó.

Có 3 mức độ lầm chấp về ‘cái Tôi’:

1- Tự đồng hóa mình với đồ vật sở hữu.

2- Tự đồng hóa mình với cái thân này.

3- Tự đồng hóa mình với những vọng tưởng trong nội tâm.

6 ‘Cái Tôi’ Mù Lòa Bệnh Hoạn

ĐỒNG HÓA VỚI SỰ VẬT

Tự đồng hóa mình với sự vật là mê lầm nặng nề của người không biết đạo. Chúng ta dành dụm mua được chiếc xe vừa ý, trong lòng rất vui thích, đi ra đi vô đều ngắm nghía lau chùi láng bóng,…Càng cảm thấy hãnh diện hơn khi chúng ta ngồi lái chiếc xe đó đi khắp nơi để khoe với mọi người. Lâu ngày khoảng cách giữa chúng ta và chiếc xe càng gắn bó như hình với bóng. Bấy giờ chiếc xe ấy đã là một phần thân thể của mình, cho nên khi chiếc xe bị trầy xước hay hư hỏng thì trong lòng cảm thấy rất khó chịu như chính bản thân bị tróc da chảy máu. Trầy xước một chút còn chịu không

Đồng Hóa Với Sự Vật 7

nổi, huống nữa chiếc xe bị va chạm hư hỏng nặng thì sẽ khổ đau vô cùng. Tuy nhiên nếu xét nghĩ lại sẽ thấy rằng, chiếc xe đó đâu phải là mình. Trước khi mua, chiếc xe đó chẳng phải của mình. Sau khi đã mua và bây giờ chiếc xe lỡ bị mất hoặc hư hỏng thì nó cũng thật chẳng phải của mình. Đến khi chúng ta chết đi thì nó càng không phải của mình. Chiếc xe là vật ở ngoài thân,

nhưng chúng ta đã vô tình gắn cho nó hai chữ ‘của mình’ để dính chặc vào nó. Như vậy là đã tự đồng hóa mình với chiếc xe đó.

Từ đó suy rộng ra sẽ thấy chúng ta còn bị đồng hóa với rất nhiều thứ khác nặng nề hơn như tiền của, sản nghiệp, vườn


ruộng...Có người giàu có, của cải dư dật phải lo cất giấu hoặc phải tính cách làm giàu thêm. Có người suốt cả cuộc đời lặn lội kiếm tìm khổ nhọc để mong có tiền, nhưng chẳng may làm ăn thua lỗ, hoặc bị giựt nợ hoặc bị cướp giật một số tiền lớn thì lòng buồn rầu, tức giận, mất ăn, mất ngủ, sinh ra bệnh hoạn và quẩn trí, thậm chí không còn muốn sống nữa. Vì quá xem trọng tiền bạc, của cải, cho nên chúng ta rất dễ tự đồng hóa mình với chúng. Chúng ta cần phải luôn bình tâm tỉnh thức trước vấn đề này và tự xét xem ý nghĩa và mục đích thật sự của đời người là gì?

Người có nhà to lớn, sang trọng, đầy đủ tiện nghi, suốt ngày lau chùi quét dọn, ngắm nghía, chưng bày cảm thấy rất hài lòng. Tuy nhiên làm nhiều thì mệt mỏi và phát sanh phiền não, phàn nàn. Hoặc sai bảo con cháu làm thay, nếu không vừa ý thì trách mắng. Hoặc người trong nhà lỡ tay

Đồng Hóa Với Sự Vật 9

làm hư hỏng những vật kỷ niệm hay đồ dùng có giá trị thì trong lòng buồn phiền suốt mấy ngày. Mục đích chính yếu của nhà cửa là dùng để trú ngụ và che mưa nắng hoặc để nghỉ ngơi sau những giờ làm việc mệt nhọc, nhưng vì chúng ta đã đồng hóa mình với tất cả đồ vật cho đến nhà cửa cho nên bị chúng làm buồn phiền hay giận hờn mãi không nguôi. Tùy theo sự còn hoặc mất, tốt hoặc hư của chúng mà chúng ta có cảm giác vui sướng hay buồn khổ.

Thật ra, nếu bình tâm mà xét thì sẽ thấy rất rõ tất cả những vật dụng mà chúng ta đang sử dụng từ vật nhỏ như: đồng hồ, điện thoại, quần áo cho đến những vật lớn có giá trị như xe cộ, nhà cửa, tiền vàng,...chỉ là những sự vật vô tri không hơn không kém. Chúng ta là người chủ có khả năng tạo ra và sử dụng những thứ ấy, cho nên không thể xem chúng là mình và quan


trọng hơn bản thân. Thấy rõ được bản chất của đồ vật và ý nghĩa và mục đích thật sự của kiếp người, thì chúng ta sẽ nhẹ nhàng cởi mở được rất nhiều ràng buộc khổ đau ở trong cuộc sống này.

Đồng Hóa Với Thân Thể 11

ĐỒNG HÓA VỚI THÂN THỂ

Trong truyện thần thoại có một câu

chuyện nói về một ông già quăng lưới đánh cá và kéo chài được một cái chai nhỏ. Ông ta tò mò mở nắp, bỗng xuất hiện một làn khói lớn bay ra từ trong cái chai và hiện nguyên hình thành một người khổng lồ. Người này vốn là một vị thần đã bị nhốt trong cái chai nhỏ đó hơn ngàn năm. ‘Vị thần bị nhốt trong cái chai nhỏ bé’ kia chẳng phải ai xa lạ, môn Duy Thức học gọi đó là tâm thức hay tánh biết rộng lớn vô cùng vô tận của chúng ta. Đã từ rất lâu đời, nó bị nhốt kín trong cái cơ thể nhỏ bé và chật chội này.

Tánh biết của mình có thể nghe


tiếng máy bay hoặc một tiếng sấm nổ cách xa cả hàng chục cây số. Áng mây bay rất cao trên bầu trời, hoặc cả vũ trụ bao la hàng triệu tinh tú và thiên hà, tánh biết vẫn thấy được nó. Như vậy tánh biết của mình rộng lớn như bầu hư không, nhưng vì không nhận rõ, cho nên chúng ta vô tình đồng hóa với cái cơ thể nhỏ hẹp này. Dưới cái nhìn của thế gian, mọi người đều lầm tưởng thân thể này là cái thật của mình, mỗi khi nó gặp trục trặc thì thường nghĩ rằng: ‘tôi đau’, ‘tôi mệt’, ‘tôi đói’…Nhưng thật ra, chỉ có ‘cái thân đang đau’, ‘cái thân đang mệt’, ‘cái thân đang đói’…còn chúng ta là ông chủ đang sở hữu cái thân này thì vẫn yên ổn. ‘Tôi’ và ‘cái thân’ là hai đối tượng độc lập khác nhau, nhưng từ trước đến nay chúng ta vẫn lầm tưởng chỉ là một.

Tấm thân này do ăn mặc tắm gội, vay mượn đất, nước, gió, lửa và từng


hơi thở để tồn tại. Chỉ cần một trong những thứ đó bị gián đoạn thì tấm thân này bị hư hoại ngay lập tức. Cái thân mong manh tạm bợ chỉ tồn tại trong khoảnh khắc ấy là một sự vật độc lập, chẳng phải là mình. Mê lầm đồng hóa cái thân bằng thịt này là mình sẽ dẫn đến vô số sầu khổ phát sinh.

Không chỉ riêng loài người chấp nhận thân này là mình, mà các loài súc sanh cũng rất yêu quý và bảo vệ thân thể của chúng. Trong kinh Pháp Hoa có nói về con trâu Mao rất yêu cái đuôi có lông dài, thật mịn và đẹp của nó. Lúc nào nó cũng bảo vệ, chăm sóc giữ gìn cái đuôi thật kỹ. Con kiến cũng tự hào về thân thể vừa đẹp vừa khỏe mạnh của nó. Trong xã hội của chúng cũng có con là Hoa hậu, tức là kiến Chúa. Loài chuột sống ở dưới cống rãnh, mà chúng ta xem là loài xấu xí dơ bẩn, nhưng chúng nó vẫn thấy thân thể là đẹp và xem cống rãnh


hôi hám là lâu đài có nhiều cao lương mỹ vị. So với những loài động vật khác, loài người có nhiều sự phân chia tỉ mỉ hơn. Phân biệt người đẹp hay xấu, người có duyên hay vô duyên, sang trọng quý phái hay hèn hạ thấp kém,...Từ so sánh phân biệt mà có sự thương ghét và tham chấp. Một khi đã mê lầm sai từ trong cội gốc thì trong suy nghĩ hoặc nhìn thấy tất cả những cái khác đều sai lệch. Luôn luôn bám chặc vào cái thân này là thật của mình chính là cội gốc mê lầm căn bản, sâu thẳm của tất cả chúng sanh, không chỉ riêng nhân loại.

Chính vì chấp nhận tấm thân này là mình, cho nên khi có một chút trục trặc thì liền đau khổ và lo sợ mất thân. Có những người lớn tuổi, mỗi khi cảm thấy cơ thể hơi khó chịu một chút là muốn đi vào bệnh viện. Thậm chí không có bệnh cũng vào nằm viện để được bác sĩ, y tá chăm sóc.


Kinh Duy Ma Cật nói rằng: “Thân này dù cho ăn mặc, tắm gội, nhưng cuối cùng cũng tiêu ma hoại diệt”. Nếu có dịp đi thăm viếng ở các viện dưỡng lão hay chùa Nghệ Sĩ, chúng ta sẽ chứng kiến được những tình cảnh rất thương tâm. Những người một thời oanh liệt dưới ánh đèn sân khấu, hàng ngàn người ngưỡng mộ, vô số người theo đuổi vì nhan sắc hay vì tài hoa, giờ đây khi trở về phải sống trong cô quạnh, lẻ loi, không còn ai quan tâm vì tuổi già, bệnh hoạn hoặc xấu xí tật nguyền. Một sự thật phủ phàng cho số phận con người.

Đẹp bậc nhất thế giới cũng chẳng thể giữ mãi. Dưới lớp da


mịn màng của nàng Hoa khôi kia là máu, thịt, gân, xương, bao tử, lá lách, ruột non, ruột già…và còn cả một hầm phẩn ở trong đó. Vì con mắt thịt không thể nhìn xuyên qua được lớp da để thấy rõ bản chất thật sự ở bên trong của tấm thân này, cho nên chúng ta mê lầm chạy đuổi theo cái nhan sắc giả tạm ở bên ngoài và chuốt lấy đau khổ. Thậm chí có khi dù đã biết con đường ấy đưa đến đau khổ sầu bi, hệ lụy trói buộc, nhưng vì không đủ sức mạnh ý chí cho nên chẳng thể dừng lại. Cứ như thế mà tất cả mọi người chạy đuổi tìm kiếm mãi, mà chẳng bao giờ cảm thấy thỏa mãn với dục vọng của mình.

Đồng hóa cái thân bằng thịt này là mình và dốc hết mọi nổ lực vật chất và tinh thần để phục dịch cho cái thân, hoặc cả đời tìm mọi cách khổ nhọc để chinh phục sắc đẹp của mỹ nhân thì đến phút cuối cùng cái thân ấy trở nên già xấu, đau bệnh nhất định bị đau khổ


ê chề.

Người mê lầm không biết rằng tấm thân này được cấu tạo bởi đất, nước, gió, lửa và phải vay mượn từng hơi thở để tồn tại. Nó chỉ là quán trọ tối tăm chật chội và chỉ là một đồ vật sử dụng tạm thời trong thời gian ngắn mấy mươi năm của tâm thức. Ngày nào chúng ta còn đồng hóa với cái thân bằng thịt này và quên mất vai trò ông chủ của mình, chỉ lo tôn thờ vẻ đẹp của thân thể và hết lòng lo lắng cho nó thì ngày đó sẽ còn đau khổ. Chỉ có tánh biết sáng suốt hay tâm thức ấy mới chính thật là ‘cái tôi chân thật’ muôn đời không biến đổi.


ĐỒNG HÓA VỚI TƯ TƯỞNG

Những vọng tưởng trong nội tâm luôn kích thích làm xuất hiện những ảo giác về dục vọng. Dục vọng vốn là những tư tưởng tham muốn luôn khởi liên tục ở trong tâm. Vọng là không thật, nên chỉ có thể thỏa mãn tạm thời ngay lúc ấy, sau đó nó tiếp tục khởi lên nữa. Do mê lầm cho các vọng tưởng ấy là mình nên con người cố gắng tìm mọi cách để thỏa mãn, nhưng trên thực tế không thể nào thỏa mãn được dục vọng của mình. Vì vậy nếu còn dục vọng là còn khổ đau mãi mãi.

* Ảo giác về vật chất: Không bao giờ chúng ta chấp nhận và bằng lòng với những thứ mình đang có, mà luôn

Đồng Hóa Với Tư Tưởng 19

mong cầu, ước ao và hy vọng về một cái gì đó xa vời không thực tế. Đến khi những ảo tưởng ấy không giống như mình tưởng tượng thì đau khổ vô cùng. Tuy trong nhà đã có món đồ thật quý mà trên thế gian này không ai có, nhưng không phải vì thế mà mình thấy hạnh phúc mãi, bởi vì chúng ta sẽ muốn có món đồ khác. Khi chưa được thì mong cho được, nhưng khi được rồi thì muốn có thêm cái khác. Và khi đã có cái khác rồi thì tiếp tục muốn có cái khác nữa, không. Chúng ta chẳng thể bao giờ dừng lại và cũng không bao giờ thấy đủ. Dù tiền muôn bạc vạn, dù sắc đẹp nghiêng thành, dù địa vị cùng cực, dù phú quý vinh hoa,...nhưng cuối cùng những thứ đó cũng tan thành mây khói hoặc rã thành cát bụi. Từ xưa đến nay, con người vẫn mãi lang thang vô vọng để đi tìm cho mình một thứ hạnh phúc không có thật. Lúc nào cũng cảm thấy thiếu và càng mong muốn có nhiều thêm nữa.


Đồng hóa với ảo giác về vật chất là sự mê lầm căn bản trong nội tâm khiến con người luôn luôn đau khổ.

* Ảo giác về tình cảm: lần đầu tiên bước vào con đường tình cảm yêu đương thì thấy là một niềm vui mới, khiến cho hầu hết mọi người đều ngỡ đây là hạnh phúc bậc nhất của thế gian. Có cảm tưởng đó là người đẹp nhất trên đời, không thể sống nếu thiếu vắng người mà mình yêu thương,... Nhưng một thời gian sau đó, mọi chuyện đều

bị đổi thay. Người kia đã không còn yêu thương mình nữa, đau khổ cùng cực đến nỗi không còn muốn sống.

Thế nhưng, nỗi đau khổ ấy dần phôi pha và tìm gặp người thứ hai. Sau thời


gian tìm hiểu với nhiều phiền não và nhận ra rằng đó không phải là mẫu người mình yêu thích, nên cũng chia ly. Sau khi chia tay một thời gian, tình cờ gặp được người thứ ba, cũng cảm thấy hồn vía như đang lơ lững và cũng điệp khúc sẽ chết nếu không có người này,...nhưng sau đó thì những gì tốt đẹp đã tưởng tượng cũng không giống như trong cuộc sống hiện thực. Thật sự không bao giờ có người nào giống hệt như trong ảo tưởng của mình vẽ ra. Lúc chưa gặp thì mong chờ ngày đêm, đến khi đã ở gần nhau rồi thì ‘vỡ mộng’, cảm thấy chán nản, đầy ưu tư và phiền muộn.

Trong cuộc sống thực tế, cũng không có mấy người sau khi đã lập gia đình mà cảm thấy hài lòng tuyệt đối với người mà mình đã chọn chung sống suốt đời. Thỉnh thoảng cũng có sóng gió nổi lên và thậm chí cũng đã có nhiều gia đình phải tan rã. Đồng


hóa mình với những tư tưởng tham muốn về tình cảm và mãi mãi không bao giờ thấy thỏa mãn là nguyên nhân sinh ra những đau khổ đời muôn đời của nhân loại.

* Ảo giác về tri thức và tài năng: Khi nhìn thấy người khác thông minh, học rộng hiểu nhiều hơn mình thì trong lòng mặc cảm và buồn tủi. Ngày đêm ôm ấp tâm niệm mong muốn được ngang bằng với người. Đến khi phấn đấu ngang bằng với họ rồi thì chúng ta tiếp tục muốn phải tài giỏi nhiều hơn nữa. Dục vọng nằm sâu thẳm trong nội tâm bao giờ cũng khiến cho chúng ta không bằng lòng với những gì đang có trong hiện tại và nó luôn thúc giục phải đi tìm những cái mới mẻ và nổi trội hơn.

Nói như vậy không phải chúng ta chủ trương theo hướng tiêu cực, không muốn phát triển kỹ năng và trình độ học vấn. Ở góc độ nào đó nó cũng có


mặt tích cực giúp chúng ta tiến bộ và thăng hoa trong cuộc sống. Lòng ham muốn đỗ đạt sẽ khiến một học sinh cố gắng thức khuya dậy sớm học hành chăm chỉ.

Một nhà khoa học với lòng ham muốn phát minh mới lạ nên ngày đêm nghiên cứu để cống hiến cho đời những loại phương tiện: xe hơi, máy bay, tàu thủy, truyền hình, điện thoại, thuốc men… Người xuất gia sau khi xả bỏ tham ái và ham muốn buộc ràng của thế gian, cũng cần phải có lòng ham muốn học tập kinh điển, thực hành chánh pháp mới có thể tiến bộ trên bước đường tu. Những sự ham muốn được chọn lọc bởi trí huệ của sẽ dẫn con người đến chỗ thành tựu tốt đẹp. Trong lúc tu hành, chúng ta rất cần có trí huệ chiếu soi để phân biệt rõ loại ham muốn nào làm mình đắm chìm và ham muốn nào có thể giúp mình tiến bộ.


Kinh Pháp Hoa nói: “Nguyên nhân của các khổ, tham dục là cội gốc. Nếu dứt được tham dục, khổ không chỗ nương đỗ”. Chúng ta chắc chắn sẽ đau khổ mãi mãi, không bao giờ có được niềm an vui nếu cứ mãi ôm ấp ý tưởng tham cầu. Quá khứ không thỏa mãn, hiện tại cũng không bằng lòng, tương lai không bao giờ cảm thấy đầy đủ. Ở nhà của mình không chấp nhận, đến nhà người khác cũng không toại ý. Thậm chí leo lên núi để ẩn tu mà cũng chưa thấy vừa lòng. Người không hiểu Phật pháp bị khổ sầu là việc đương nhiên. Người Phật tử đã học Đạo nhiều năm mà vẫn còn đau khổ, thậm chí người đã cạo tóc xuất gia rồi mà vẫn bị phiền não, sầu bi. Tất cả đau khổ đều bắt


nguồn từ ‘cái Tôi mù lòa bệnh hoạn’. Phương pháp duy nhất và hiệu quả nhất để chấm dứt tham muốn là phải nhìn thấy rõ lẽ thật của thân tâm và nên ít muốn biết đủ. Khi tu hành đến chỗ phá vỡ hết ba sự đồng hóa với đồ vật, thân thể và tư tưởng trong tâm của mình, lúc đó ‘con người chân thật’ tự nhiên hiển bày.


TỈNH LẶNG VUI BẬC NHẤT

Trời đất nấu nung vạn tượng thành,Xưa nay không mối cũng không manh,

Bởi say hữu niệm, quên vô niệmLầm nhận không sanh trái có sanh.

(Vua Trần Thái Tông)

Tâm vốn không có ý niệm, tịch lặng sáng suốt, nhưng do chúng ta lầm nhận những vọng niệm sanh khởi là thật và đồng hóa chúng là mình. Từ đó dẫn đến hành động, nói năng sai lầm và tạo nghiệp để chịu khổ. Trên thực tế, tất cả những ý niệm kia đều là ảo giác giả dối chẳng có thật, nhưng vì bất giác mê lầm chạy theo hữu niệm

Tỉnh Lặng Vui Bậc Nhất 27

mà ‘quên vô niệm’. Càng bám chấp vào ‘cái tôi mù lòa bệnh hoạn’ này thì chỉ càng đau khổ thêm nhiều. Đó là một căn bệnh trầm kha khó trị. Trong tất cả thứ bệnh thì căn bệnh chấp ngã, xem ‘cái Tôi’ quan trọng là nặng nhất. Chính nó đã làm cho mình và mọi người khổ đau triền miên, quay cuồng bất tận trong vòng sống chết vô lượng vô biên kiếp.

Bệnh về thân có thể chữa trị dễ và nhanh chóng, nhưng ‘cái Tôi mù lòa bệnh hoạn’ kia thật khó trị và rất lâu hết. Một khi trị hết được căn bệnh ấy, con mắt trí huệ sẽ hết mù, sáng tỏ thấy được sự thật của vạn vật. Lúc ấy nhìn đến đâu cũng thấy mọi sự đều tốt đẹp, nơi nào cũng là danh lam thắng cảnh, người nào cũng đáng thương yêu, đáng quý kính. Tuy nhiên, vừa mới nghe hiểu thì chúng ta chẳng thể nào đi thẳng vào chỗ vô niệm, mà cẩn phải mượn ý niệm tương ưng với cái giác


để trở về. Sự thực hành quán chiếu về vô thường, khổ đau hoặc quán xét về đạo lý nhân duyên sinh khởi chính là mượn hữu niệm để đi về chỗ vô niệm. Chỗ đó là pháp ấn thứ ba ‘Tỉnh lặng vui bậc nhất’ và cũng là cảnh giới Niết bàn bất tử.

Muôn vật luôn biến đổi, Vạn vật nương nhau thành,

Tỉnh lặng vui bậc nhất.

Nương vào vào hai Pháp ấn thứ nhất và thứ hai để đi vào cái thứ ba là chỗ tịch lặng của vô niệm. Đến được chỗ tịch lặng của nội tâm, không còn khuấy động của niệm tưởng, chúng ta sẽ khám phá ra ‘Cái Tôi Chân Thật’, bất động, không sinh diệt. Đó chính là cái bản thể chân như cùng tột của tất cả muôn loài chúng sanh. Sống được với ‘tánh biết’ bất động, sáng suốt chưa từng đổi thay, chưa hề sinh diệt, biến động sẽ thấy rõ tất cả những gì


mà chúng ta đã từng đồng hóa trước kia đều là giả dối, hư ảo. Đồ vật đổi thay hư hoại; Cơ thể già suy, bệnh tật, chết chóc; Ý niệm sanh diệt vô thường liên tục, nhưng ‘cái tôi chân thật’ vẫn còn mãi.

Chỉ khi đã thật sự thấu suốt chân tướng của vạn vật, mới có thể đạt được tới chỗ kỳ diệu của Phật pháp, đi thẳng vào ba cnh cửa Giải thoát: Không, Vô Tướng và Vô Niệm.

* Không: là vì thấy toàn thể sự vật, thân thể cho đến những tư tưởng đều không có thật, chỉ do nhân duyên hỗ tương mà sinh: “Cái này có nên cái kia có; Cái này không nên cái kia không”.

Bồ tát Long Thọ nói: “Chưa từng có một vật không từ nhân duyên


sinh. Thế nên, tất cả sự vật thảy đều là không cả!”. Hễ bất cứ sự vật gì do duyên sinh thì đều không có thật. Không có sự vật nào tự nó có thể hình thành mà không nhờ vay mượn kết hợp. Chỉ khi tự nó hình thành, thì mới thật chắc, còn như phải vay mượn cái khác để hợp lại tạo thành thì đều là giả tạm. Chính vì lẽ này nên gọi là Không.

* Vô Tướng: Thấy tất cả hình tướng đều là rỗng không, chính là thấy được vô tướng, không có cái tướng thật. Đã không thấy có tướng thật, thì đâu còn có việc dính mắc với tất cả hình tướng.

“Duyên tụ thì sinh, duyên tan thì diệt. Tất cả đều là duyên, chẳng có chủ thật sự quyết định sự sinh diệt”.Thật không có hình tướng đẹp, chỉ tạm gọi là đẹp; Không có gì thật xấu, chỉ tạm gọi là xấu. Cái tướng hình thành đó thật ra không có hình thành, mà chỉ tạm gọi là hình thành. Tướng


hoại diệt kia thật ra không có hoại diệt, chỉ tạm gọi là hoại diệt. Tướng đang sinh ấy thật ra không có sinh, chỉ tạm gọi là sinh. Cái tướng chết thật ra không có chết, chỉ tạm gọi là chết. Nhìn thấy rõ bản chất cấu tạo của vạn vật đều từ nhân duyên, chúng ta có thể tự tại đứng ngoài tất cả sự sinh diệt và không còn bị chúng chi phối. Đó chính là thấy được Vô tướng.

* Vô Nguyện: Là không hy vọng, không mong cầu, không đợi chờ cũng không ước ao gì nữa. Đến đó chính là Niết Bàn. Nếu ngồi yên xét thật kỹ trong nội tâm thì ngay hiện tại chúng ta chẳng có thiếu thốn bất cứ thứ gì. Những tâm niệm tham muốn, mong

cầu kia đều là những bóng dáng huyễn ảo. Dù cho tất cả những đối tượng tham vọng được thỏa mãn như ý,


vẫn không thể thoát được khổ. Không có một đối tượng bên ngoài nào có thể đem đến cho mình sự an lạc tịch tịnh của nội tâm. Mở được ba cánh cửa giải thoát: Không, Vô tướng, Vô nguyện là đạt đến ngôi nhà Niết Bàn.

Chư Tổ đã nhắc nhở rất rõ ràng: “Các ông đi tìm Niết bàn, tìm Phật, nhưng các ông có biết người đang đi tìm là ai chăng? Chính cái tâm đang đi tìm đó là Niết bàn, là vác Phật tìm Phật, cỡi trâu đi tìm trâu”.

Không sinh tâm tham muốn là niết bàn.

Không khởi sự hi vọng là niết bàn.

Không phát khởi sự mong đợi là

niết bàn.

Chỉ cần thấy rõ bản chất của vạn vật không có thật, ngay nơi tâm sáng suốt lặng lẽ sáng soi hiện giờ có đầy đủ tất


cả. Niết Bàn an lạc ở ngay chỗ tịch lặng sáng tỏ, không còn mong muốn, chẳng phải là đối tượng tìm kiếm ở bên ngoài. Không còn mong cầu, ước muốn chính là Vô nguyện.


VÔ NGÃ VÀ ĐẠI BI

Có người vì bận rộn hay không có thời gian đã lo sợ chẳng thể tu hành đến chỗ niết bàn. Chỉ cần làm tròn trách nhiệm, bổn phận của mình đối với gia đình và xã hội, nhưng khéo léo giữ gìn tâm ý, dừng tất cả ý niệm hy vọng, ước ao hay lo lắng huyễn giả, không thật, chính là đang tiến dần đến cảnh giới niết bàn. Đến khi nào những tâm niệm lăng xăng ấy hoàn toàn được dừng lại là đã ‘về đến nhà’.

Gã cùng tử ở trong kinh Pháp Hoa vốn là một tỷ phú, được người cha trao cho một kho tàng vĩ đại mà không biết. Anh ta cứ mãi mơ mộng, ao ước những việc xa vời, cho nên cứ lang thang khắp nơi đi tìm hạnh phúc. Để duy trì mạng sống, anh ta phải đi làm thuê, vác mướn, lau nhà vệ sinh, v.v…

Vô Ngã Và Đại Bi 35

và chỉ được trả công mấy đồng bạc cắc. Cho đến khi gã cùng tử ấy chịu trở về yên lặng, không mong cầu thì tự nhiên được sở hữu một gia tài đồ sộ không thể ngờ.

Tất cả chúng ta chính là ‘gã cùng tử’ ấy. Ví dụ ấy là muốn chỉ một điều

rằng, nếu tu theo phương pháp ‘mé cành, cắt lá, tỉa ngọn’…thì chỉ được vài hôm ‘cành lá’ của tham, giận lại tiếp tục mọc ra. Chỉ khi tìm thấy được ‘cội gốc’ phiền não và nhắm thẳng vào ‘cái Tôi mù lòa bệnh hoạn’ đó mà đào mãi, bứng hết rễ lên, đốt ra tro và đợi gió lớn thổi bay hết tro bụi, lúc đó cái pháp thân vĩ đại tự nhiên hiển bày.

Càng nhìn thấy chỗ mê lầm của bản thân cũng như của người khác, chúng


ta không nên ghét bỏ, hờn giận hoặc khinh thường họ, mà nên khởi tâm từ bi rộng lớn, thương xót để dung nạp cảm hóa và tha thứ tất cả. Chỉ vì bị ‘mù lòa’ nên mới bị rơi vào những hoàn cảnh như vậy, cho nên chúng ta phải thương xót giúp cho họ trị hết căn bệnh mà ngày xưa chính mình cũng mắc phải.

Từ vô ngã tiến đến đại bi là một bước thăng hoa vĩ đại của sự tu hành. Thấu được ‘cái tôi’ không có thật, tâm từ bi của Bồ tát Thường Đề (hay khóc) tự nhiên rộng lớn mênh mông. Bồ tát quên cả thân mạng đi về phương nam để cầu pháp Bát nhã. Trên đường đi, ngài đã bán thân để làm nô lệ để học hỏi đạo lý và đã chẻ xương làm bút, lấy máu làm mực, lột da làm giấy để ghi lại sự thật cho mười phương pháp giới chúng sinh cùng biết đạo lý giải thoát vi diệu của chư Phật.

Ngoài ra trong các truyện Bổn sanh

Vô Ngã Và Đại Bi 37

Bổn sự, nói về các đời quá khứ của đức Phật cũng như chư vị Bồ tát Quán Thế Âm, Văn Thù, Phổ Hiền, và các bậc cao Tăng đạt đạo khác đều có ca ngợi về hùng tâm đại bi rộng lớn của các ngài. Càng hiểu được đạo lý vô ngã chừng nào, tâm thể tình thương của mình càng rộng lớn chừng đó. Hòa mình trong vạn vật, không còn thấy có ‘cái Tôi’ riêng lẻ nữa. Lúc đó, chúng ta lấy nỗi khổ của muôn loài làm nỗi khổ của mình, xem sự khó nhọc của người khác giống như là sự khó nhọc của chính mình. Vì lúc nào cũng nghĩ đến người khác, luôn đặt mình vào vị trí của đối phương cho nên mới có thể thông cảm được sự đau khổ của họ. Đó là phương cách để tu tập về tình thương chân thật rộng lớn. Nếu không như vậy, thì dù tu học nhiều năm mà ‘cái Tôi mù lòa bệnh hoạn’ vẫn còn nguyên và làm sao có thể quên mình vì đại pháp? Nếu chúng ta vẫn còn mê lầm tăm tối, thì không thể xoay chuyển


‘bánh xe sự thật’ đến cho tất cả chúng sinh đang bị mù lòa bệnh hoạn.

Nhận thấy được ý nghĩa và giá trị cao quý của Phật pháp, chúng ta càng biết ơn Phật, Tổ vì các ngài đã phát khởi tâm thương xót rộng lớn đối với chúng sinh. Hiện tại còn rất nhiều người đau khổ, sầu bi rất cần ánh sáng sự thật. Vì vậy, tâm nguyện thiết tha của những người xuất gia là phải cố gắng tu học xứng đáng với lời Phật dạy và đem hết tâm tư của mình vào chí nguyện hoằng pháp lợi sinh để mong gánh vác sự nghiệp đại pháp của chư Phật, Tổ./.

MỤC LỤC

***** 000 *****

01- ĐỒNG HÓA VỚI SỰ VẬT........................ 06

02- ĐỒNG HÓA VỚI THÂN THỂ.................. 11

03- ĐỒNG HÓA VỚI TƯ TƯỞNG................. 18

04- TỈNH LẶNG VUI BẬC NHẤT.................. 26

05- VÔ NGÃ VÀ ĐẠI BI.....................................34

Tu hành phá vỡ được ba sự đồng hóa mình với đồ vật, thân thể và tư tưởng, thì ‘mắt tuệ’ tỏ sáng, con người chân thật tự nhiên hiển bày

Phật pháp là thuốc quý chữa lành

tất cả bệnh khổ và là con thuyền

đưa mọi người đến bến bờ giải

thoát an lạc vĩnh viễn. Cho nên

cần giữ gìn và truyền bá rộng rãi.

Xin tán thán công đức phổ biến bài

pháp này dưới mọi hình thức và

không cần phải xin phép bản quyền.

Nam Mô Bổn Sư Thích Ca

Mâu Ni Phật.

Ban Văn Hóa Pháp Ấn

tháng 07 năm 2012

căn bệnh ‘cái tôi là quan trọng’ làm cho ‘mắt tâm’ bị mù...

Documents