cevap arlari · 2018-10-22 · aşağıdaki soruları boş bırakılan yerlere cevaplayınız. a....

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

CEVAP ANAHTARLARI

1

1. ADIM1. Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların başına “D”, yanlış

olanlara “Y” getiriniz.

D/Y

Toplumsal yaşamdaki değişimler, edebiyat or-

tamına yansımaz.Y

Sanatçı, sosyal hayattaki değişimlerden

doğrudan veya dolaylı olarak etkilenir.D

Yazarlar ele aldıkları bireyleri sosyal

bir çevre içinde yansıtır.D

Kültürel değerler ve toplumsal zihniyet,

şairin dünya görüşünü etkilemez.Y

Edebiyatın malzemesi duygu ve

hayallerden ibarettir.Y

Edebî metinler, gerçekliği kurgulayarak

aktarır.D

Zihniyet, toplumu oluşturan insanların

duyuş ve düşünüş ortaklığıdır.D

Bilimsel ve teknolojik gelişmeler, sanatı

etkilemez.Y

Bir edebiyat eseri, ilk okunuşta tüm

anlamlarını gözler önüne serer.Y

Bir edebî eser, döneminin toplumsal

şartlarından etkilenebilir.D

Yazarlar, yetiştikleri toplumsal koşulları

eserlerine yansıtabilirler.D

Edebiyatın insanı ve toplumu konu

edinen bilimlerle ilişkisi vardır.D

Bütün edebiyatçılar, “sanat için sanat”

ilkesine bağlı olarak eser verirler.Y

Edebî metinler gerçek olaylardan

esinlenilerek oluşturulabilir.Y

Kurtuluş Savaşı’nın edebî eserlere konu

edilmesi, edebiyatın tarih ve toplumla

ilişkili olduğunu gösterir.

D

Toplumun ilgisini çekmeyi başarmış

pek çok edebî eser vardır.D

Topluma seslenmeyi düşünen bir yazar,ağır ve süslü bir dil kullanmalıdır Y

2. Aşağıdaki soruları boş bırakılan yerlere cevaplayınız.

a. Toplumsal yaşamdaki siyasi ve sosyal değişimlerin yazarlar üzerindeki etkisini açıklayınız.

Dönemin Zihniyeti, toplumun bir parçası olan yazarları da az ya da çok etkiler.

b. Edebiyat metninin toplumun zihniyeti ve kültürü ile olan iliş-kisini örneklendirerek açıklayınız.

Bir edebi eser, hem toplumdan etkilenir hem de toplumu et-kiler. Toplumsal zihniyet Halide Edip’in “Sinekli Bakkal” adlı romanın şekillenmesini sağlamıştır. Bazen de eserin kendisi, toplumu yönlendirebilir. Dönemin ses getiren romanı olan Çalıkuşu’nun etkisiyle birçok çocuğa “Feride” adı verilmesinin sebebi budur.

c. Edebiyat eserinin tarihle olan ilişkisi hakkında bilgiler veriniz.

Edebiyatın konularından biri de geçmiştir. Bu nedenle tarihle yakın bir ilişki içindedir. Tarihi roman türü, bu ilişkiden doğ-muştur. Ayrıca edebiyat eserinin tarihe kaynaklık etme duru-mu da söz konusudur.

d. Tezli romanlar hangi amaçla yazılır?

Bir düşünceyi okuyucuya aktarmak amacıyla oluşturulur.

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

2

CEVAP ANAHTARLARI

3. Edebî eser, aşağıdaki bilim dallarının hangisiyle diğerle-rinden daha çok ilgilidir?

A) Biyoloji

B) Fizik

C) Tıp

D) Sosyoloji

E) Astronomi

Cevap D

4. I. Bazı edebiyat eserlerinin öğreticilik yönü ağır basmaktadır.

II. Edebî eser, yazıldığı dönemin zihniyetini yansıtır.

III. Kimi edebiyat eserlerinde toplumsal sorunlara değinilir.

IV. Edebî eserlerin yoruma açık yönleri vardır.

V. Edebî metinler, bilimsel araştırmalarda en çok yararlanı-lan kaynaklardır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Cevap E

5. (I) Edebî eserlerde toplumsal sorunlara ilişkin kapsamlı ve mutlak çözümler sunulur. (II) Edebiyatçılar, eserlerini orta-ya koyarken içinden çıktıkları toplumdan izlere yer verir. (III) Yazarlar, yetiştikleri toplumsal çevrelerden etkilenirler. (IV) Bazı edebî eserler, “toplum için sanat” prensibiyle kaleme alınmıştır. (V) Bu tarz eserlerde topluma dönük bir bakış açısı belirgindir.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V

Cevap A

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) Natüralistlere göre roman yazmak, laboratuvarda de-ney yapmak gibidir.

B) Parnasizmde “sanat için sanat” prensibi benimsenmiştir.

C) Klasisizme göre sanatın akla uygun bir yönü olmalıdır.

D) Romantizm, realizmin gerçekçiliğine tepki olarak doğ-muştur.

E) Sembolizmde varlıklar, simgelerle anlatılır.

Cevap D

7. I. Chateaubriand

II. Alfred de Musset

III. Voltaire

IV. Lamartine

V. Flaubert

Yukarıdaki sanatçılardan hangisi farklı bir edebiyat akımı-nın temsilcisidir?


Cevap E

8. ……. akımında gerçekliğin anlatımı esastır. Gözleme ve ger-çekçi çevre tasvirlerine önem verilmiştir. Bu akım özellikle öykü ve roman türlerinde gelişmiştir. Akımın kurucusu Bal-zac’tır.

Bu parçanın başına aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Klasisizm

B) Romantizm

C) Realizm

D) Naturalizm

E) Sembolizm

Cevap C

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

3

CEVAP ANAHTARLARI

2. ADIM1. Aşağıdaki cümlelerden yazımı doğru olanların karşısın-

daki boşluğa “ “ atınız.

Kerem ile Aslı, en tanınmış halk hikâyelerindendir.

Mühendis Nuran hanım bu işlemi gerçekleştiriyor.

O, geçen yıl Samsun İline taşınmış.

Antep fıstığının baklavaya kattığı tat bir başkadır.

Kurban bayramında akrabalarımızı ziyaret ettik.

Murat dayım, şirketini 2001’de kurmuş.

Biz de Dolmahbahçe sarayını gezelim.

Onlar Demir sokakta oturuyorlar.

Mehmetler Zafer Mahallesi’ne taşınmışlar.

Prof. dr. Suut Kemal Yetkin’in Günlerin Götürdüğü adlı eserini okuyorum.

Arkadaşım Marmara Üniversitesini tamamladı.

Van Gölü bizim evimizden görülüyor.

Beşiktaş İlçesinde pek çok tarihî yapı vardır.

Şirket Toplantısı saat 14.00’te başladı.

Ege’nin Güneyinde bugün yağış bekleniyor.

Maçın bitiş düdüğüyle birlikte üst tura çıkmış olduk.

Konuşmama “değerli misafirler,” şeklinde başlamış-tım.

Halide Edip Adıvar’ın Ateşten Gömlek adlı yapıtını beğendim.

Gemi, Büyük okyanusta yol alıyordu

Hacettepe Üniversitesinde düzenlenen konferansa birçok bilim insanı katıldı

Amasya Elma'sı almak istedik.

Bu cumartesi, bir konferansa katılmak için Alman-ya’ya gidecek.

Halit Ziya Uşaklıgil, Servet-i Fünun yazarları ara-sındadır.

2. Aşağıdaki yazım yanlışlarını düzelterek cümleleri yeni-den yazınız.

a. Bu kararı Anıl bey de mantıklı buldu.

Bey

b. Emine Halam bize geldi.

halam

c. Yenibosna lisesini geçen yıl bitirdim.

Lisesini

d. İTÜ’ne 1978’de girmiş.

İTÜ'ye

e. Abant gölünün doğal güzelliği dillere destandır.

Gölü'nün

f. Meriç Nehri hangi ülkede doğuyor?

Nehri

g. TDK’nun sözlüğünü edinmeliydim.

TDK'nin

h. İ.E.T.T araçları oldukça konforluydu

İETT

ı. Babam kedimiz mırnavı veterinere götürdü.

Mırnav'ı

i. Atmaca bulvarında oldukça bekliyordum. Bulvarı'nda

j. Böyle bir çay hane pasajımıza lazım değil. çayhane

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, büyük harflerin kullanı-mı ile ilgili bir yazım (imla) yanlışı vardır?

A) Karayel kuzeybatıdan eser.

B) Doğu Anadolu’da kara iklimi etkilidir.

C) Türkiye’nin Güneyi genellikle yağışlıdır.

D) Amerika’nın kuzey komşusu Kanada’dır.

E) Arjantin bir Güney Amerika ülkesidir.

( 1983 – ÖSS )Cevap C

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

4

CEVAP ANAHTARLARI

4. “Gökbilim ve coğrafya ile ilgili konuların anlatımında, dünya ile öteki gezegen adları, güneş ve ay sözcükleri büyük harfle yazılır.”

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uyulmamıştır?

A) Ay, Dünya’nın çevresini yirmi dört saatte dolaşır.

B) Sabahleyin dünyayı dolaştım ama istediğimi bulamadım

C) Camlardan içeriye Güneş girdi.

D) Her zaman dünya bir yana, çocuğum bir yana derdi.

E) Yapılan deney, Güneş tutulması ile ilgiliydi.

( 1981 – ÖSS )Cevap C

5. Aşağıdaki ifadelerden hangisinin yazımı yanlıştır?

A) Çamlıca holding

B) Mehmet dede

C) Gülsüm Hanım

D) Kayseri mantısı

E) Ağrı Dağı

Cevap A

7. Aşağıdaki cümlelerin hangilerinde yazım yanlışı vardır? “” ile işaretleyiniz.

Öyle güzel bir tabloki kelimelerle bu güzelliği ifade edemem.

Kendime bilgisayar da almam gerekiyor.

Şıkmı şık bir takım elbise giymişti o gün.

Baktım ki bütün sokaklar tertemiz olmuş.

Aradan aşağı yukarı on beş sene geçmişti.

Belli ki düzenli ve sistemli çalışarak başarıya ulaşmışlar.

2.10.2005 salı günü doğmuştu.

15 Mart’ta yola çıkacaklarmış.

Dünya edebiyatının en tanınmış yazarlarından biri olduğunuz da bir gerçektir.

Kitapta bilgiyi edinmenin yaygın bir yoludur.

Bursa’da uzun bir süre tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlar.Şirketin yönetim kurulu toplantısı 12.V. 1995’e ertelenmiş.

İstanbul’a geldiğinde sıksık bize uğrardı.

Firmada ikiyüz işçi ve on mühendis çalışıyor-muş.

Su tesisatından az çok anlarım ben de.

Bu tablo 17’nci yüzyıla aitmiş.

Bu konu ile ilgili önemli hususlara uzunuzun değindik.

İllaki bize yardım edecek birileri vardır.

8. I. Eve vardınız mı yemekleri hazırlayın.

II. Resminizi yaparken bu kalemi de kullanabilirsiniz.

III. 12/12/1976’da, Ankara’da dünyaya gelmiş.

IV. Bu sorun ergeç çözüme kavuşturulacaktır.

V. Çok kitap okuyayım ki kelime dağarcığım gelişsin.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde altı çizili ifade yanlış yazılmıştır?


Cevap D

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) 12.09.1978’de bu mahalleye taşındılar .

B) Sempozyumda zaman zaman edebiyat ile tarih arasın-daki ilişkiye değinildi.

C) O kitap da daha önce okuduğum şiir kitaplarındandır.

D) Hiç dinlenmemiş gibi hissediyorum kendimi.

E) 20 mayısta yüzme kursuna başlıyorum.

Cevap E

10. Aşağıdaki tarihlerden hangisinin yazımı yanlıştır?

A) 30.05.2001

B) 30/05/2001

C) 30-05-2001

D) 30 Mayıs 2001

E) 30.V.2001

Cevap C

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

5

CEVAP ANAHTARLARI

3. ADIM1. Aşağıdaki cümlelerde virgülün hangi görevde kullanıldığı-

nı “” ile belirtiniz

a. Mutluluk, insanın kendisini huzur ve neşe içinde his-

setmesine denir.

a. Cümlede sıralanan eş görevli sözcükleri birbi-rinden ayırır.

b. Ara söz ve ara cümlelerin başında ve sonunda kullanılır.

c. Anlam karışıklığını gidermek için kullanılır.

d. Yüklemden uzak düşmüş özneyi belirtir.

e. Sıralı cümleleri ayırır.

f. Tırnak içine alınmamış alıntı cümlelerin sonuna konur.

b. Hava bugün epey sıcak, dedi.







c. Alışverişte ceket, pantolon, gömlek ve kemer aldı.

a. Cümlede sıralanan eş görevli sözcükleri birbirin-den ayırır.






d. Başarı, ona ulaşmak için yoğun bir çaba gösteril-

mesi şarttır, hayatta herkesin sahip olmak istediği

bir şeydir.


b. Ara söz ve ara cümlelerin başında ve sonun-da kullanılır.




f. Tırnak içine alınmamış alıntı cümlelerin sonu-na konur.

e. Kitabı açtı, dikkatli bir şekilde okumaya başladı.







f. Çocuk, odasını temizlemeye başladı.







30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

6

CEVAP ANAHTARLARI

2. Bir romanın adı ( ) dikkat çekici ( ) tanıtıcı ( ) albenili ve anlamlı olmalıdır.

Bu cümlede boş bırakılan yerlere hangi noktalama işaret-leri getirilmelidir?

A) ( , ) ( , ) ( , )

B) ( ; ) ( ; ) ( ; )

C) ( : ) ( , ) ( , )

D) ( ; ) ( , ) ( , )

E) ( , ) ( ; ) ( , )

Cevap D

3. Trenin pencerelerinde gülümseyen kadınlar, el sallayan ço-cuklar (I) Keskin bir tren düdüğü (II) Trenin birdenbire salı-verdiği yoğun bir buhar (III) Her şey bir su katmanının altında yok oluverdi yeniden (IV) Sonra, genzi yakan o bildik kömür kokusu (V)

Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine üç nok-ta (…) konulmasına gerek yoktur?


( 1994 – ÖYS )Cevap D

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ayraçla gösterilen yere iki nokta ( : ) konulmalıdır?

A) Öyle bir olay ki ( ) eksiklerimizi, yetersizliklerimizi açıkça gösteriyor.

B) İletişimde ölçüsüzlük dediğimiz şey ( ) sanat haberlerin-de olduğu gibi spor haberlerinde de kendini göstermiş-tir.

C) Yöneticilere düşen görevlerden biri de ( ) öğrenciler arasındaki üstün yetenekli öğrencileri bulup yönlendir-mektir

D) Son günlerde yaşananlar, yöneticilerimize çok şey öğ-retmiştir ( ) Bunlardan biri gerçekleşmemiş beklentileri-mizin üzüntüsüdür.

E) Bu tartışma onun şu iki yönünü açığa çıkarmıştır ( ) Eleş-tirilere karşı hoşgörüsüz olma ve duygularını denetle-yememe.

( 2004 – ÖSS)Cevap E

5. Aşağıdaki cümlelerin sonuna uygun noktalama işaretleri-ni getiriniz.

1. Kalemlerimi nereye koyduğumu hatırlamaya çalışıyorum (.)

2. Öyle güzel çiçekler, öyle güzel kuşlar ki (...)

3. Aa, bu hediyeler benim için demek (!)

4. Sokrates en tanınmış filozoflardan biridir (.)

5. Ne zaman oraya gidecekler (?)

6. Sıcak havalar, yerini soğuk havalara terk etti (.)

7. Birden sesin geldiği tarafa dönerek (...)

8. Kim bu soruyu tahtada çözmek ister (?)

9. Masanın üstünde rengârenk bir örtü vardı (.)

10. Vay be, işte gol dediğin böyle olur (!)

11. Ne istediğinizi bile bilmiyorsunuz (.)

12. Kitapta devrine göre sade bir dil kullanılmış (.)

13. Bu güzel ve etkileyici manzara tablosuna baktıkça (...)

14. Ah, kolum çok sancıyor (!)

15. Edebiyatımızda Anadolu’ya yönelme konulu sempozyum saat kaçta başlayacakmış (?)

16. Güneş ışınları suya vurunca benzersiz bir renk şöleni başlı-yordu sahilde (.)

17. Dolapta ne su ne de süt vardı (.)

18. O gün hava çok yağışlı olduğu hâlde (...)

19. Otobüs yolculuğunun en sevdiğim taraflarından biri de (...)

20. Başlangıçtan günümüze Türk edebiyatının en tanınmış şair ve yazarlarının yaşam öykülerinin olduğu bir kitaptır bu (.)

21. Bu şairimiz en çok hangi edebî akımın etkisinde kalmıştır (?)

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

7

CEVAP ANAHTARLARI

6. Aşağıdakilerin hangisinde “kısa çizgi” kullanılmaz?

A) Bir olayın başlangıç ve bitiş tarihlerinin arasında

B) Cümle içindeki ara sözlerin başında ve sonunda

C) Birbiriyle ilişkili iki ülkenin arasında

D) Dilbilgisi incelemelerinde, eklerin başında

E) Cümle içinde eş görevli sözcüklerin arasında

(1989 - ÖSS)Cevap E

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iki nokta ( : ) yerinde kul-lanılmıştır?

A) Nereye gideceğini bilmiyordu: Sığınacak bir kapısı yoktu.

B) Dört yanı ormandı: Kuşlar ötüyor, çiçekler kokuyordu.

C) Derler ki: Emirler Çeşmesi, Karaca’nın sazına uyup coş-muştu.

D) Karaca, yaşlı adamın yüzüne baktı: Ak saçlı, ak sakallıydı.

E) Yeni bir ad verdiler Hasan’a: Karaca.

(1985 – ÖSS)Cevap E

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme işareti yanlış kullanılmıştır?

A) 1985’ten beri burada çalışıyorum.

B) Onlar 4’üncü katta oturuyorlar.

C) Bu anket 2’milyon kişiye uygulanmış.

D) Film saat 16’da başlayacakmış.

E) Beş yaşındaki kardeşim 100’e kadar sayabiliyor.

(1992 – ÖYS)Cevap C

4. ADIM

D/Ya. Metinde işçi kesiminin problemlerine değinil-

miştir . Yb. Metinde tasvire yer verilmiştir.

D

c. Metinde öykülemeye başvurulmuştur.D

d. I. kişili anlatımdan yararlanılmıştır.D

e. Aşk konusu ele alınmıştır. Y

f. Benzetme örneği vardır. D

g. İkilemeden yararlanılmıştır.D

h. Dil göndergesel işlevdedir.Y

2. 1923 - 1940 arası hikâyeciliğimizde öne çıkan eğilimleri birer cümleyle açıklayarak yazınız.

a. Olay hikâyesinin öne çıktığı “gözleme dayalı gerekçilik” eğilimi, Milli edebiyatın devamı niteliğindedir.

b. Sıradan yaşamın ele alındığı “durum hikâyeciliği” 1923 - 1940 arası Türk edebiyatında öne çıkmıştır.

c. Genelde toplumsal problemlerin ele alındığı “toplumcu gerçekçi hikâyecilik” eğilimi, yalın ve anlaşılır bir üslubu, halk söyleişlerini kullanmıştır.

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

8

CEVAP ANAHTARLARI

3. Aşağıdaki cümlelerin hangilerinde bilgi yanlışı vardır? “” ile belirtiniz.

1. Sait Faik Abasıyanık, olay hikâyeleri ile tanınmış bir yazarı-mızdır.

2. Bekir Sıtkı Kunt, sade bir dille sıradan insanın hayatını ele almıştır. ( )

3. Sadri Ertem’in hikâyelerinde bireysel temalar ağır basar.

4. “Değirmen” ve “Kağnı” Nahit Sırrı Örik’in hikâye kitaplarından-dır.

5. 1923 – 1940 arası Cumhuriyet Dönemi hikâyesinde gözlemci gerçekçilik de ağır basmaktadır. ( )

6. Selahattin Enis, Cumhuriyet Döneminde korku türünde hikâ-ye örnekleri veren ilk hikâyecimizdir.

7. Sadri Ertem, işçi kesiminin sorunlarına eğildi. ( )

8. Sabahattin Ali’nin sağlam bir anlatım tekniği vardır. ( )

9. Sait Faik Abasıyanık, hikâyelerinde ada yaşamını, balıkçıları, çocukları, yoksulları anlatmıştır. ( )

10. Reşat Nuri Güntekin, durum öyküleriyle edebiyatımızda öne çıkan bir sanatçıdır.

11. Sadri Ertem’in süslü ve sanatlı bir dili vardır.

12. Reşat Nuri Güntekin, realist bir anlayışa sahiptir. ( )

4. Aşağıdaki hikâyelerin karşısına yazarlarını yazınız.

Bir Yudum Su Kenan Hulusi Koray

Leyla ile Mecnun Reşat Nuri Güntekin

Bacayı İndir, Bacayı Kaldır Sadri Ertem

Yataklı Vagon Yolcusu Bekir Sıtkı Kunt

Mahalle Kahvesi Sait Faik Abasıyanık

Ses Sabahattin Ali

Kırmızı ve Siyah Nahit Sırrı Örik

Silindir Şapka Giyen Köylü Sadri Ertem

Memleket Hikâyeleri Bekir Sıtkı Kunt

Bir Otelde Yedi Kişi Kenan Hulusi Koray

Bataklık Çiçeği Selahattin Enis

Sönmüş Yıldızlar Reşat Nuri Güntekin

Kız Ali Ercüment Ekrem Talu

5. ADIM1. Aşağıdaki bilgilerden yanlış olanların karşısındaki boşluk-

lara “” işareti getiriniz.

a. Fakir Baykurt, toplum sorunlarına hikâyelerinde yer vermiş bir yazarımızdır. ( )

b. Ahmet Hamdi Tanpınar, toplumcu gerçekçi hikâye yazarları-mızdandır.

c. Orhan Kemal, hikâyelerinde gözleme ve gerçekçiliğe yer ver-miş bir hikâyecidir. ( )

d. 1940 – 1960 arası Cumhuriyet Dönemi Türk hikâyesinde iki te-mel eğilim görülmektedir. ( )

e. Peyami Safa, bireyin iç dünyasını yansıtan yazarlarımızdandır. ( )

f. Cevat Şakir Kabaağaçlı, hikâyelerinde süslü ve sanatlı bir dil kullanmıştır.

g. Bireyin iç dünyasını esas alan eserlerde özellikle fiziki betim-lemeye başvurulur.

h. Toplum için sanat anlayışının benimsendiği hikâyelerde ağır bir dil kullanılmıştır.

ı. Cumhuriyet Dönemi hikâyecilerinden bazıları, işçi ve köylü so-runlarına eğilmiştir. ( )

i. Kemal Tahir ve Yaşar Kemal, toplumcu yazarlardır. ( )

j. Tarık Buğra toplumcu çizgide hikâyeler yazmış bir edebiyatçı-mızdır.

k. Ahmet Hamdi Tanpınar bireysel konuları işleyen bir Cumhuri-yet Dönemi hikâyecisidir. ( )

l. Toplumcu hikâyeler, bir tezi ortaya koymak amacıyla kaleme alınmıştır. ( )

m. İlhan Tarus, bireyin iç dünyasını duyuran bir hikâyecimizdir.

n. Toplumcu hikâye yazarları genelde Çehov tarzı hikâyeler ka-leme almıştır.

o. Bireyin iç dünyasını yansıtan eserlerde olay örgüsüne bağlı merak unsuru ikinci pland”adır. ( )

ö. 1950’li yılların hikâyesinde işçi, köylü, memur yaşamına; kasa-balardaki ve kentlerin kenar mahallelerindeki insanların sorun-larına değinilmiştir. ( )

p. Toplumcu gerçekçi yazarlar, özellikle romantizm ve klasisiz-min etkisiyle hikâyelerini oluşturmuşlardır.

r. Toplumcu hikâyelerde kişiler, bölgesel söyleyişlerle konuştu-rulmuştur. ( )

s. Bireyin iç dünyasını esas alan hikâyelerde bunalım, yaban-cılaşma, yalnızlık, sıkıntı, bireysel sorgulamalar, bilinçaltı gibi konular işlenmiştir. ( )

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

9

CEVAP ANAHTARLARI

2. (D) Dil sadedir.

(D) Sohbet havası söz konusudur.

(Y) Maupassant tarzı hikâyenin bir gereği olarak hareketli ve olayı öne çıkaran bir anlatım vardır.

(D) Sorularla konu genişletilmiştir.

(Y) Anlatımda nesnellik ağır basmaktadır.

(Y) Kişi betimlemesi yapılmıştır.

(D) Nitelik bildiren kelimelere yer verilmiştir.

(Y) Anlatım üçüncü kişi ağzından yapılmıştır.

6. ADIM1. Aşağıdaki cümleleri ögelerine ayırınız.

a. Akıllı insan bütün yumurtalarını bir sepete koymaz.Özne / Nesne / Dolaylı tümleç / Yüklem

b. İnsanların uğrunda öldükleri, uğrunda yaşadıklarıdır.Özne / Yüklem

c. Okumayı hiçbir hazineye değişmem.Nesne / Dolaylı tümleç / Yüklem

d. Çevrelerine uymak için kendilerini yontanlar tükenirler.Özne / Yüklem

e. Uzaktaki su acil susuzluğu gideremez.Özne / Nesne / Yüklem

f. Bazı yıkılışlar, parlak kalkınışların teşvikçisidir.Özne / Yüklem

g. Bilgi, sınırı olmayan bir denizdir.Özne / Yüklem

7. ADIM

1. I. Dönem Tanzimat şiiri ile ilgili aşağıdaki bilgileri düzelte-rek yeniden yazınız.

Şiirde “Sanat sanat içindir.” ilkesi egemendir.

Şiirde “Sanat toplum içindir.” ilkesi egemendir.

Şiirde biçim olarak halk şiiri geleneğine bağlı kalınmıştır.

Şiirde biçim olarak divan şiiri geleneğine bağlı kalınmıştır.

Nazım birimi dörtlüktür.

Nazım birimi beyittir.

Konu bütünlüğü yerine parça bütünlüğü esas alınmıştır.

Konu bütünlüğü önemsenmiştir.

Genelde yarım uyak ve cinaslı uyağa yer verilen şiirler yazıl-mıştır.

Genelde tam uyak ve zengin uyağa yer verilen şiirler yazıl-mıştır.

Parnasizm akımı etkili olmuştur.

Romantizm akımı etkili olmuştur.

Yaygın olarak serbest ölçü kullanılmıştır.

Yaygın olarak aruz ölçüsü kullanılmıştır.

Soyut bir şiir anlayışı belirginlik kazanmıştır.

Somut bir şiir anlayışı belirginlik kazanmıştır.

Genel olarak dörtlük nazım birimi kullanılmıştır.

Genel olarak beyit nazım birimi kullanılmıştır.

Bireysel konulara ağırlık verilmiştir.

Toplumsal konulara ağırlık verilmiştir.

Aruz ölçüsünün ulusal nazım ölçüsü olduğu görüşünde bir-leşilmiştir.

Hece ölçüsünün ulusal nazım ölçüsü olduğu görüşünde bir-leşilmiştir.

Aşk, tabiat, yalnızlık gibi konulara ağırlık verilmiştir.

Hak, eşitlik, özgürlük gibi konulara ağırlık verilmiştir.

Alman şiirinden etkilenilmiştir.

Fransız şiirinden etkilenilmiştir.

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

10

CEVAP ANAHTARLARI

2. Aşağıdaki şiir parçalarından I. Dönem Tanzimat şiirine uy-gun olanları “” atarak belirtiniz.

a. Ey hoş ki gam-ı aşka giriftâr degüldüm

Bimâr dügüldüm

Ol günleri biçare gönül şimdi anıpdur

Kendi kazanıpdur.

( )

b. Memleket bitti yine bitmedi hâlâ sen ben

Bize bu hâl ile bizden büyük olmaz düşman

Dest-i dâdayız Allah için ey ehl-i vatan

Yetişir terk edelim gayri heva vü hevesi

()

c. Hep sen mi ağladın hep sen mi yandın

Ben de gülemedim yalan dünyada

Sen beni gönlünce mutlu mu sandın

Ömrümü boş yere çalan dünyada

Ah yalan dünyada yalan dünyada

Yalandan yüzüme gülen dünyada

( )

d. Sütun-i istikamettir imâd-i râye-yi devlet

Tutar ol hâl ile mülkü sen a ser saye-yi devlet

Bulunmazsa adalet milletin efrad-ı beyninde

Geçer bir gün zemine arsa çıkssa pâye-yi devlet

()

3. I. Dönem Tanzimat şiiri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez?

A) Şiirde bazı toplumsal kavramlar ilk defa yer bulmuştur.

B) Aruz vezni yaygın olarak kullanılmıştır.

C) İkilik nazım birimi sıkça kullanılmıştır.

D) Şiir dili sadeleştirilmek istense de bunda başarılı oluna-mamıştır.

E) Ferdi temalar yoğun olarak ele alınmıştır.

Cevap E

4. I. Dönem Tanzimat şiirinde, özellikle aşağıdaki Batı ede-biyatı akımlarından hangisi etkili olmuştur?

A) Dadaizm

B) Empresyonizm

C) Parnasizm

D) Sembolizm

E) Romantizm

Cevap E

5. I. Hak

II. Medeniyet

III. Hürriyet

IV. Karamsarlık

V. Vatan

Yukarıdakilerden hangisi, I. Dönem Tanzimat edebiyatın-da işlenen temalardan biri değildir?


Cevap D

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

11

CEVAP ANAHTARLARI

6. Aşağıdaki bilgilerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” getiriniz.

D/Y

1Eş’ar-ı Ziya, Ziya Paşa’nın şiir türünde bir ese-ridir. D

2Namık Kemalin gazel nazım biçiminde yazılmış şiirleri vardır. D

3Namık Kemal, şiirlerinde bazı toplumsal tema-lara değinmiştir. D

4Şinasi, şiirlerinde sembolizm ve parnasizm etki-sinde kalmıştır. Y

5“Tercüme-i Manzume”, Namık Kemal’in bir şiir kitabıdır. Y

6 “İntibah” şiir türünde bir eserdir. Y

7Ziya Paşa'nın şiir türünde eseri bulunmamakta-dır. Y

8Namık Kemal, ilk şiirlerinde divan şairlerinden etkilenmiştir. D

9“Vaveylâ” ve “Hürriyet Kasidesi” Ziya Paşa’nın tanınmış şiirlerindendir. Y

10Ziya Paşa, büyük oranda divan şiiri geleneğini benimsemiştir. D

11 Şinasi, şiir çevirileri yapmış bir edebiyatçıdır. D

12 Ziya Paşa, hece veznini denemiştir. D

13Namık Kemal, Şinasi ile tanıştıktan sonra şiirle-rinde bireysel konulara ağırlık vermiştir. Y

14Ziya Paşa, terkibibent ve terciibent nazım biçim-lerinin tanınmış bir temsilcisidir. D

15I. Dönem Tanzimat edebiyatçıları daha çok âşık şiiri nazım şekillerini kullanmıştır. Y

16Şinasi, Fransız şiirinin bizde tanınmasında öncü rol oynamıştır. D

17Namık Kemal, şiirimize bazı yeni kavramları ta-şımıştır. D

7. Namık Kemal

Şinasi

Ziya Paşa

d e i j→

→

→

a c f g

b h ı k

8. Ziya Paşa ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Racine ve Lamartine’den çeviriler yapmıştır.

B) Şiir dilinin halkın dili olması gerektiğini belirtmiştir.

C) Divan şiirinin uyak düzenlerine bağlı kalmıştır.

D) Hece ölçüsünü denemiştir.

E) Şiirlerinin öğretici ve düşünsel yönü ağır basmaktadır.

Cevap B

9. Aşağıdakilerin hangisinde I. Dönem Tanzimat edebiyatı şairleri bir arada verilmiştir?

A) Namık Kemal – Ziya Paşa – Recaizade Mahmut Ekrem

B) Şinasi – Namık Kemal – Recaizade Mahmut Ekrem

C) Şinasi – Namık Kemal – Ziya Paşa

D) Namık Kemal – Şinasi – Abdülhak Hamit Tarhan

E) Şinasi – Ziya Paşa – Abdülhak Hamit Tarhan

Cevap C

10. I. Aruz ölçüsünden çok hece ölçüsünü kullanmışlardır.

II. Şiirin toplumsal yönüne ağırlık vermişlerdir.

III. Batı edebiyatından alınan nazım biçimlerini kullanmışlar-dır.

IV. Bireysel temaları yoğun olarak işlemişlerdir.

V. Parça güzelliğine önem vermişlerdir.

“I. Dönem Tanzimat şairleri” ile ilgili yukarıdaki genelleme-lerden hangisi doğrudur?


Cevap B

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

12

CEVAP ANAHTARLARI

8. ADIM

1. D/Y

1 Nazım birimi beyittir. D

2 Açık ve anlaşılır bir dille yazılmıştır.. Y

3 Ölümden duyulan üzüntü dile getirilmiştir. D

4 Serbest ölçüyle kaleme alınmıştır. Y

5 Lirik bir şiirdir. D

6 Dize hâlinde redif kullanılmıştır. Y

7 Zengin uyak kullanılmıştır. D

8 Sözcük hâlinde redif vardır. D

9 Duygu bildiren sözcüklere yer verilmiştir. D

10 Aruz vezniyle yazılmıştır. D

2. Aşağıdaki şiirlerin Tanzimat’ın hangi dönemine ait oldu-ğunu altına yazınız.

a. Şafak bir nehr-i hüzn eyler reh-i ümididi hûnundan

Münevver mehtâbın fikr-i nûr nil-gûnundan

Düşen bin şi’r-i muzlim ol ziyanın her sütunundan

Mükedder hüsnü yârin manzar-i sevda nümûnundan

Çemendir, bahrdır, kuh-sârdır, subh-ı rebiidir

Bu yerlerde doğan bir şair olmak pek tabidir

(Şafak kızıllığı ile ümit yolunu bir hüzünlü nehir kılar; parlak mehtabın nurlu düşüncesinden, o aydınlığın sütunundan, sev-gilinin tekrarlanan güzelliği ile sevda oluşturan manzarasın-dan binlerce hüzünlü şiir doğar. Çemendir, denizdir, dağdır, ilkbahar sabahıdır. bu yerlerde doğanların şair olması çok doğaldır)

II. Dönem Tanzimat Şiiri

b. Kıyâm mülk ümidin eyleme bi-dâd lazımsa Mühakkardır zeval-i devlet istidat lazımsa

Sakın ikbâl için eşhasa olma alet-i ağraz Sana lazım mı olmak âleme cellad lazımsa

(Zülüm olursa ülkenin ayağa kalkmasını bekleme Baskı olursa devletin yok olması kaçınılmazdır

Gelecek için sakın insanların emeline alet olma Âleme cellat lazımsa senin mi olman lazım)

I. Dönem Tanzimat Şiiri

3. Ey neşve ne geldin bana meyhane miyim ben

Ey aşk ne sevdin beni divâne miyim ben

Misbâh-ı bekâ pertev- i işret ki aşkım

Yanmakla tükenmem per pervane miyim ben

Lutf-ı güherim zahir iken çerh galat-ı beyin

Fark etmedi gencinemi virâne miyim ben

II. Dönem Tanzimat edebiyatı şairlerinden Muallim Na-ci’ye ait olan yukarıdaki dizeler ile ilgili aşağıdaki yargı-lardan hangisi söylenemez?

A) Kelime hâlinde redif kullanılmıştır.

B) Yabancı sözcüklere yer verilmiştir.

C) Nazım birimi dörtlüktür.

D) Lirik özellikler taşımaktadır.

E) Seslenme bildiren kelime vardır.

Cevap C

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

13

CEVAP ANAHTARLARI

4. Aşağıdaki şiir parçalarından hangisinin II. Dönem Tanzi-mat şiirinin genel dil anlayışı ile uyuşmadığı söylenebilir?

A) Ben de bir başka cûy-ı cûşânım

Gidemez hep bir istikamete

Her dönüş arz eder cihân-ı diğer

Her cihân başka bir letâfette

B) Çıkın şu savma’adan zâhidân

Cihânı görün

Nasıl güzel geçiyor âlemin

Zamanı görün

C) Tepeden nasıl iniyor bakın

Bu kızın nişanlısı şanlıdır

Yaradan nazardan esirgesin

Koca dağ gibi delikanlıdır

D) Bâb-ı ihsânın girilmez bir celâlet

Bâbıdır

Halka-yı zülfün çıkılmaz bir belâ

Girdabıdır

E) Gözlerim Nâci nasıl bigâne-yı yihâb olmasın

Gözlerinden gördüğüm yârin tegâfülhâbıdır

Cevap C

5. II. Dönem Tanzimat şiiri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Serbest vezin yaygın olarak kullanılmıştır.

B) “Halk için sanat” ilkesi gözetilmiştir.

C) Sanatlı söyleyişlerden uzak durulmuştur.

D) Yalın bir dil kullanılmıştır.

E) Bireysel temalar ağır basmaktadır

Cevap E

6. Aşağıda karışık olarak verilen eserlerin karşılarına şairle-rini yazınız.

Zemzeme Recaizade Mahmut Ekrem

Füruzan Muallim Naci

Makber Abdülhalk Hamit Tarhan

Sünbüle Muallim Naci

Sahra Abdülhak Hamit Tarhan

Nağme-i Seher Recaizade Mahmut Ekrem

Ateşpâre Muallim Naci

İlham-ı Vatan Abdülhak Hamit Tarhan

Bâlâdan Bir Ses Abdülhak Hamit Tarhan

Nijad Ekrem Recaizade Mahmut Ekrem

Divaneliklerim Abdülhak Hamit Tarhan

Nefrin Recaizade Mahmut Ekrem

Yadigar-ı Nâci Muallim Naci

Terkibibent Ziya Paşa

Validem Abdülhak Hamit Tarhan

Hacle Abdülhak Hamit Tarhan

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

14

CEVAP ANAHTARLARI

7. Aşağıdaki cümlelerin hangilerinde bilgi yanlışı vardır? “” ile belirtiniz.

1Muallim Naci, Türk şiirinin Arap ve Fars edebiyat-larından faydalanması gerektiğini savunmuştur.

2Recaizade Mahmut Ekrem, halk şiiri geleneğini sı-radan bulmuştur.

3Abdülhak Hamit Tarhan şiirinde ölüm temasının önemli bir yeri vardır.

4 Muallim Naci hicve sıcak bakmamıştır.

5Recaizade Mahmut Ekrem, güzel olan her şeyin şiire konu olabileceğini belirtmiştir.

6 Muallim Naci, divan şiiri geleneğine karşı çıkmıştır.

7Abdülhak Hamit Tarhan, Türk şiirine önemli yeni-likler getirmiştir.

8Recaizade Mahmut Ekrem, Muallim Naci ile “Zem-zeme – Demdeme” tartışmasına girmiştir.

9 Muallim Naci, şiirde hayale önem vermiştir..

10Demdeme, Recaizade Mahmut Ekrem’in şiir kitap-larındandır.

11Recaizade Mahmut Ekrem, “sanat için sanat” prensibine bağlı kalmıştır.

12Abdülhak Hamit Tarhan hem hece hem de aruz veznini kullanmıştır.

13Recaizade Mahmut Ekrem şiirdeki güzelliğin ger-çeğe uygun olması gerektiğini ifade etmiştir.

14Muallim Naci, “Şair-i Âzam” ve “Dahi-i Âzam” ola-rak tanınmıştır.

15Abdülhak Hamit Tarhan “Tezatlar Şairi” olarak bi-linir.

8. Aşağıdaki eserlerden hangisi Recaizade Mahmut Ek-rem’e ait değildir?

A) Nağme-i Seher B) Zemzeme

C) Pejmürde D) Bunlar Odur

E) Nijad Ekrem

Cevap D

9. Abdülhak Hamit Tarhan ile ilgili aşağıdaki değerlendirme-lerden hangisi yanlıştır?

A) Lirik, epik ve felsefi tarzda şiirler yazmıştır.

B) Doğa, aşk ve ölüm temalarına şiirlerinde yer vermiştir.

C) Şiirlerinde sembolizm akımından etkilenmiştir

D) Gerek Doğu’ya gerekse de Batı’ya ait nazım biçimlerini ustaca kullanmıştır.

E) Arapça, Farsça sözcük ve tamlamaları bolca kullanmıştır.

Cevap C

10. I. Sahra – Validem - Ölü

II. Ateşpâre – Füruzan - Sünbüle

III. Hacle - Bunlar Odur - Divaneliklerim

IV. Yadigâr-ı Harp - Bâlâdan Bir Ses - İlham-ı Vatan

V. Nağme-i Seher – Nefrin - Pejmürde

Yukarıda verilen eserlerden hangileri Muallim Naci’ye aittir?


Cevap B

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

15

CEVAP ANAHTARLARI

9. ADIM

12

3

4

5

6

7

8

9

1. Servet-i Fünun şiirinin en güçlü isimidir.

2. Servet-i Fünun şairlerinin Batı’dan aldığı nazım biçimlerinden biridir.

3. Namık Kemal’in oğlu Ali Ekrem adlı şairin soyadıdır.

4. Cenap Şahabettin’in şiirlerini topladığı eserdir.

5. Düz yazı biçimde oluşturulmuş şiire verilen addır.

6. “Elhan-ı Şita” adlı şiiriyle öne çıkan şairdir.

7. Tevfik Fikreti’in çocuklar için yzdığı şiir kitabıdır.

8. Gizli Figanlar” adlı eserin sahibidir.

9. Servet-i Fünun şairlerinin parnasizmle beraber etkilendiği edebi akımdır.

T E V F İ K F İ K R E T

R

İ

Y

B O L A Y I R

L

TC E

N

S

U

R

Ş E R M İ N

S Ü L E

M

B

O

L

İ

Z

M

S

Y M A N N A Z İ F

İ

İ

R

M

N A P AŞ H A B E T

A

M

T

İ N

2. Aşağıdaki bilgilere doğru / yanlış biçiminde değerlendir-mesi

D/Y

1Servet-i Fünun şiirinde ağırlıklı olarak aruz ölçüsü kullanılmıştır.

D

2Servet-i Fünun şiirinde sade ve anlaşılır bir dil kul-lanılmıştır.

Y

3Servet-i Fünuncular Fransız şiirinden sone ve ter-zarimayı almıştır.

D

4Serbest müstezat, Servet-i Fünun şiirinde yaygın olarak kullanılmıştır.

D

5Servet-i Fünun şiirinde göz için uyak anlayışı be-nimsenmiştir.

Y

6Servet-i Fünun şairleri bütün güzelliğini öne çıkar-mıştır.

D

7Servet-i Fünun şiirinde anjambman tekniği uygu-lanmıştır.

D

8 Servet-i Fünuncular şiirin konusunu genişletmiştir. D

9Hayal-hakikat çatışması, Servet-i Fünun şiirinde sıkça işlenen temalardandır.

D

10Servet-i Fünun şiirine toplumcu şiir anlayışı ege-mendir.

Y

11Servet-i Fünun şiirinde dadaizm ve sürrealizm et-kisi yoğun olarak sezilir.

Y

12Servet-i Fünun şiirinde Arapça ve Farsça tamla-malara bolca yer verilmiştir.

D

13Servet-i Fünun şiirinde sanatkârane bir üslup be-nimsenmiştir.

D

14Servet-i Fünun şiirinde edebî sanatlar geri plana atılmıştır.

Y

15Servet-i Fünuncular nazım biçimlerinde hiçbir de-ğişiklik yapmamıştır.

Y

16Mensur şiirin ilk örnekleri Servet-i Fünun döne-minde görülür.

D

17 Servet-i Fünuncular nazmı nesre yaklaştırmıştır. D

18Servet-i Fünuncular şiirde musikiyi geri plana at-mıştır.

Y

19Servet-i Fünuncular konu ile ölçü arasında ahenk ilgisi gözetmiştir.

D

20Servet-i Fünun şiirinde mutluluk ve yaşama sevin-ci ağır basar.

Y

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

16

CEVAP ANAHTARLARI

3. Aşağıdaki bilgilerden doğru olanları atarak belirtiniz

1Fecr-i Âti şairleri, genelde hece veznini kullanmış-tır.

2Fecr-i Âti şiirinde toplumsal temalar ağır basmak-tadır.

3Ahmet Haşim Fecr-i Âti şiirinin en tanınmış tem-sicisidir.

4Fecr-i Âti şiiri, Servet-i Fünun şiirinin devamı ol-maktan kurtulamamıştır.

5Fecr-i Âti şiirinde “Sanat toplum içindir.” anlayışı belirgindir.

6Fercr-i Âti şairleri sanatın şahsi ve muhterem ol-duğu görüşünü taşımaktadır.

7 Fecr-i Âti şiirinde doğa tasvirleri gerçekten uzaktır.

8Fecr-i Âti şiirinin dili ile Millî Edebiyat şiirinin dili benzeşmektedir.

9Fecr-i Âti şiirinde özellikle aşk ve tabiat ele alın-mıştır.

10 Fecr-i Âticiler serbest müstezatı geliştirmişlerdir.

11 Fecr-i Âti şiirinde yalın bir dil göze çarpar.

12 Fecr-i Âti şiirinde klasisizmin etkisi söz konusudur.

13Fecr-i Âti, Servet-i Fünun ile Millî Edebiyat arasın-da bir köprü görevi görmüştür.

14 Fecr-i Âti şairleri sembolizmden etkilenmiştir.

15 Fecr-i Âti şairleri Rus edebiyatını örnek almışlardır

16 Fecr-i Âti şiirinde imgelere yer verilmiştir.

17Fecr-i Âti şiirinde sanatlı söyleyişlere başvurul-muştur.

18Fecr-i Âti şiirinde Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalar kullanılmıştır.

19Fecr-i Âti şiirinde edebî sanatlardan bolca yarar-lanılmıştır.

20 Fecr-i Âti şiirinde bireysel temalar ağırlıktadır.

10. ADIM

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? “x” ile belirtiniz.

1Millî Edebiyat Dönemi’nde şiirde yalınlaşma göze çarpar.

2Millî Edebiyat şiirinde şiirin konusundan ziyade es-tetik yönü önemsenmiştir.

3Millî Edebiyat şiirinde doğa güzelliklerinin yanı sıra kahramanlık ve vatanseverlik konuları ele alınmış-tır.

4Millî Edebiyat şiirinde yurt güzellikleri basmakalıp söyleyişlerle dile getirilmiştir.

5Millî Edebiyat şiirinde özellikle klasisizm akımı et-kili olmuştur.

6Millî Edebiyat şairleri lirik, epik ve didaktik tarzda şiirler kaleme almıştır.

7Milliyetçilik anlayışı Mehmet Emin’le birlikte şiirde etkili olmaya başlamıştır.

8Ahmet Haşim, manzum hikâyeleriyle tanınmış bir Millî Edebiyat temsilcisidir.

9Ziya Gökalp Millî Edebiyat Dönemi’nde şiir yazdığı hâlde bu harekete katılmamaıştır.

10 Ziya Gökalp şiirinin öğretici yönü ağır basar.

11Millî Edebiyat şiirinin dil anlayışı “Yeni Lisan” hare-ketiyle oluşmuştur.

12Yahya Kemal Beyatlı, Millî Edebiyat Dönemi’nde eser verdiği hâlde Millî Edebiyat çizgisinden farklı olarak divan şiiri geleneğine bağlı kalmıştır.

13Millî Edebiyat akımına bağlı şairler özellikle Fran-sız sembolizminden etkilenmiştir.

14Mehmet Akif Ersoy, halkın yaşayışını anlatan man-zumeler yazmıştır.

15Millî Edebiyat şiirinde yerli unsurlara ağırlık veril-miştir.

16Millî Edebiyat’ın temsilcileri genellikle gazel, kasi-de gibi nazım şekillerini kullanmışlardır.

17Millî Edebiyat şairleri sade ve açık bir üslupla şiir-lerini oluşturmuşlardır.

18Millî Edebiyat şiirinde halka ve ulusal kaynaklara açılma söz konusudur.

19Millî Edebiyat şairleri beyit nazım birimini tercih etmişlerdir.

20 Anadolu, Millî Edebiyat şiirinde yer bulmuştur.

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

17

CEVAP ANAHTARLARI

2. Aşağıdaki şiirle ilgili soruları cevaplayınız.

Lisan

Güzel dil Türkçe bize, Başka dil gece bize. İstanbul konuşması En saf, en ince bize.

Lisanda sayılır öz Herkesin bildiği söz; Manası anlaşılan Lugate atmadan göz.

Uydurma söz yapmayız, Yapma yola sapmayız, Türkçeleşmiş Türkçedir; Eski köke tapmayız. … Yap yaşayan Türkçeden, Kimseyi incitmeden. İstanbul’un Türkçesi Zevkini olsun yeden. … Türklüğün vicdanı bir, Dini bir, vatanı bir; Fakat hepsi ayrılır Olmazsa lisanı bir.

Ziya Gökalp

a. Şiirin teması nedir?

Türkçe sevgisi

b. Şiirde nasıl bir dil kullanılmıştır.?

Oldukça yalın ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır.

c. Şiirin nazım birimi nedir?

Dörtlük

d. Şiirde hangi ölçü kullanılmıştır?

7’li hece ölçüsü

e. Şiirin uyak şeması nedir?

“aaba” düz uyak (mani tipi) kullanılmıştır.

f. Şiirin yapı özellikleri hangi şiir geleneğinden yararlanıldı-ğını göstermektedir?

Halk şiiri geleneğinden yararlanılmıştır.

3. Bırak beni haykırayım, susarsam sen matem et Unutma ki şairleri haykırmayan bir millet Sevenleri toprak olmuş öksüz çocuk gibidir

İçerik ve dil yönü göz önünde bulundurularak yukarıdaki dizelerin aşağıdaki şairlerden hangisine ait olduğu söyle-nebilir?

A) Mehmet Emin Yurdakul

B) Ahmet Haşim

C) Tevfik Fikret

D) Cenap Şahabettin

E) Namık Kemal

Cevap A

4. Milli Edebiyat şiirinde yalın dil, hece ölçüsü, dörtlük nazım I II III IV birimi kullanılmış ve sanatçılar genelde Ahmet Haşim’in V öncülüğünde eser vermişlerdir.

Bu cümledeki numaralanmış bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.Cevap E

5. Aşağıdakilerden hangisi Millî Edebiyat şiirinin dil anlayışı ile bağdaşmaz?

A) Sadelik

B) Açıklık

C) Anlaşılırlık

D) Yalınlık

E) Süslülük

Cevap E

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

18

CEVAP ANAHTARLARI

6. Aşağıdaki eserlerin karşısına şairlerini yazınız.

1 Turana Doğru Mehmet Emin Yurdakul

2 Çoban Çeşmesi Faruk Nafiz Çamlıbel

3 Varidat-ı Süleyman Enis Behiç Koryürek

4 Rüya Halit Fahri Ozansoy

5 Cenk Duyguları Halit Fahri Ozansoy

6 Yıldızlar ve Gölgeler Şükufe Nihal Başar

7 Âşıklar Yolu Yusuf Ziya Ortaç

8 Suda Halkalar Faruk Nafiz Çamlıbel

9 Hazan Rüzgârları Şükufe Nihal Çamlıbel

10 Türk’ün Şehnamesinden Mithat Cemal Kuntay

11 Geçtiğim Yol Ali Canip Yöntem

12 Yeni Hayat Ziya Gökalp

13 Altın Işık Ziya Gökalp

14 Akından Akına Yusuf Ziya Ortaç

15 Ordunun Destanı Mehmet Emin Yurdakul

16 Gayya Şükufe Nihal Başar

17 Bir Ömür Böyle Geçti Faruk Nafiz Çamlıbel

18 Fırtına ve Kar Orhan Seyfi Orhon

19 Bir Selvi Gölgesi Yusuf Ziya Ortaç

11. ADIM

1. a. Metnin nazım birimi nedir?

Bent

b. Metinde hangi ölçü kullanılmıştır?

Aruz ölçüsü

c. Metnin konusuna göre türü nedir?

Didaktik

d. Ninen baban, iki miskin, biz artık ölmeliyiz

Çocuk düşündü şikayetli bir nazarla: - Ya biz

Manzum hikâyeden alınan yukarıdaki dizelerde görülen ka fiye türü nedir?

Tam kafiye

e. “Kayık çocuk gibidir” ifadesinde hangi söz sanatı vardır?

Teşbih (benzetme)

2. Aşağıdaki şiirlerin dil ve içerik özelliklerini inceleyerek ait olduğu sanatçıları “√” ile belirtiniz.

a. Bir yaz gününün bu eşref saatinde Yeşil çamlar Yalçın kayalar Baş döndürücü uçurumlar Kaleler Şatolar Saraylar Kıvrımlı asfalt yollar Ağaçlar Pınarlar Serin Sular Akıp gitmede rüyalarımdan Şarkılarını dinliyorum cüce beşparmak Şarkılarını dinliyorum binlerce kilometre uzakta

( ) Abdülhamit Süleymanoğlu Çolpan

() Osman Türkay

( ) Bahtiyar Vahapzade

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

19

CEVAP ANAHTARLARI

b. Heyder Baba, ıldırımlar şakanda Seller sular şakkıldayıb akanda Kızlar ona saf bağlayub bakanda Selam olsun şövketüze elüze Menüm de bir adum gelsün dilüze

Heyder Baba, gehliklerin uçanda Kol dibinden davşan kalkub kaçanda Bahçaların çiçeklenüb açanda Bizden de bir mümkün olsa yad ele Açılmayan ürekleri şad ele

Bayram yeli çardakları yıkanda Nevruz gülü, kar çiçeği çıkanda Ağ bulutlar köyneklerin sıkanda Bizden de bir yad eyleyen sağ olsun Derdlerimiz koy dikelsin dağ olsun

() Şehriyar

( ) Ata Atacanoğlu

( ) Bahtiyar Vahapzade

3. Aşağıdaki bilgilerle sanatçıları eşleştiriniz.

a. Özbek edebiyatının en önemli şairleri arasındadır.

b. “Guşgı Galası” adlı eserin sahibidir.

c. Nobel’e aday gösterilen şair, Kıbrıs edebiyatının önemli isimlerindendir.

d. “Heyder Baba’ya Selam” şiiriyle ünlenmiştir.

e. “Mehmetçik Kıbrıs’ta, Atatürk’e Saygı Duruşu” adlı eser-leriyle öne çıkmıştır.

f. Azerbaycan şiirinin en önemli isimlerinden birir olan sa-natçının “Kökler ve Buğdaylar” adlı eseri vardır.

Şehriyar Osman Türkay

(d) (c)

Ata Atacanoğlu Bahtiyar Vahapzade

(b) (f)

A. Süleymanoğlu Çolpan Özker Yaşın

(a) (e)

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

20

CEVAP ANAHTARLARI

4. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi Türkmen edebiyatı şair-lerindendir?

A) Özker Yaşın

B) Bahtiyar Vahapzade

C) Ata Atacanoğlu

D) Abdülhamit Süleymanoğlu Çolpan

E) Osman Türkay

Cevap D

5. Uyanış

Tan Sırları

Yukarıdaki şiir kitapları, aşağıdaki Türk dünyası şairlerin-den hangisine aittir?

A) Abdülhamit Süleymanoğlu Çolpan

B) Özker Yaşın

C) Ata Atacanoğlu

D) Osman Türkay

E) Bahtiyar Vahapzade

Cevap A

6. Aşağıdakilerden hangisi Özker Yaşın’a ait bir eserdir?

A) Guşgı Galası

B) Evrenin Düşünde Gezgin

C) Kıbrıs’tan Atatürk’e

D) Men Size Baryan

E) Menim Dostlarım

Cevap C

12. ADIM

1. Aşağıdaki edebi makaleyle ilgili değerlendirmelerden doğru olanları “” atarak belirtiniz.

Cumhuriyet Dönemi Türk şiiri, birçok farklı yönelimin görüldüğü bir şiirdir. Söz konusu yönelimlerden biri de öz şiir anlayışıdır.

Biçim yönüyle olgun ve içerik yönüyle bireysel bir şiir anlayışına sahip olan şiir yönelimine öz şiir yönelimi denir. Öz şiir anlayışı, saf şiir anlayışı olarak da bilinir. Kaynağını Fransız sembolistle-rinden ve özellikle de Ahmet Haşim ve Yahya Kemal Beyatlı’nın poetikasından alır.

Öz şiir anlayışında temel prensip “sanat için sanat” anlayışıdır. Buna göre şiirin kendisinden başka bir gayesi yoktur. Şiir, soylu bir edebiyat türüdür. Nadide bir sanat eseri olan şiirde ferdi konular dile getirilir. İdeolojik konulara yer verilmez.

Öz şiir anlayışında dilin doğru ve güzel kullanımı önemlidir. Kelimelerin ve kelime gruplarının mecazi kullanımlarına ağırlık verilir. Dil, gündelik kullanımını aşan bir çeşitliliğe ve imgeselliğe sahiptir.

Öz şiir anlayışında şair, şiirin şekil özelliklerini önceler. Dolayı-sıyla kafiye, redif, ölçü, aliterasyon, asonans gibi ahenk ögelerini ustalıkla kullanmaya çalışır.

Öz şiirin temsilcileri edebî sanatların kullanımına önem ver-mişlerdir. Dilin olanaklarını geliştirerek kullanmışlar, mecaz ve imgelerle örülü bir dile başvurmuşlardır.

Açıklayıcı ve öğretici anlatıma başvurulmuştur.

Dil, kanalı kontrol işlevinde kullanılmıştır.

Cümleler genelde kurallıdır.

Konu, sohbet havasında işlenmiştir.

Karşılaştırmalardan yararlanılmıştır.

Okura bir konu ile ilgili bilgi vermek amaçlanmıştır.

Sayısal verilerden ve deney sonuçlarından faydala-nılmıştır.

Güncel bir mesele yüzeysel olarak ele alınmıştır.

Tanım yapılarak anlatım güçlendirilmiştir.

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

21

CEVAP ANAHTARLARI

2. “Makale” ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangileri yanlıştır? “” ile belirtiniz.

Sayısal verilere başvurulabilir.

İleri sürülen görüşlerin kanıtlanması amaçlanır.

Kişisel yaşamı konu alan bir metin örneğidir.

Tanım ve karşılaştırmalardan yararlanılabilir.

Yazarının konusunda uzman olması lazımdır.

Terim anlamlı kelimelere yer verilmez.

Açık ve duru bir anlatımı vardır.

Edebî sanatlardan bolca yararlanılır.

Amaç, bilgi vermek ve öğretmektir.

Dil, heyecan bildirme işlevinde kullanılır.

Konu, karşılıklı konuşma havasında ele alınır.

Bilimsel ve edebî makale olmak üzere ikiye ayrılır.

Öznelliği ağır basan ve yoruma açık bir metin türüdür.

Genelde devrik cümlelere ve şairane söyleyişlere yer verilir

Bilim, sanat, spor, felsefe gibi alanlarda kaleme alınabilir.

3. I. Makale yazarı, ele aldığı konu ile ilgili kesin bir sonuca ulaşır.

II. Makalelerde düşünceler resmi ve ciddi bir anlatımla dile getirilir.

III. Makalenin ana ögesi yorumdur.

IV. Makalede öne sürülen düşünce ve öneriler, gerekçe ve kanıtlarla birlikte ortaya konur.

V. Makalelerde cümleler genelde kurallıdır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde “makale” türü ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?


Cevap C

4. Brokoli, organik bileşikler bakımından zengin bir bitkidir. Bu bitkide önemli miktarda A, C, K ve B6 vitaminleri, folat, potas-yum, lif, selenyum, manganez, fosfat, triptofan bulunur. Bro-koli; fito, phytonutrient glukozinolat, flavonoid ve antioksidan bileşikler bakımından zengindir. Brokoli, kan şekeri düzeyini dengeler. Göz hastalıklarının oluşumunu engeller. İltihapla-rı önler. Alerji belirtilerini hafifletir. Bağırsaklardaki kalıntıları temizler. Ciltteki yaşlanma belirtilerini geciktirir. Toksinlerin vücuttan atılmasını sağlar.

Yukarıdaki metnin türü hangi seçenekte verilmiştir?

A) Eleştiri

B) Söyleşi

C) Deneme

D) Makale

E) Fıkra

Cevap D

5. RAM hafıza bilgisayarın ana belleğidir. Bir bilgisayarda işle-necek tüm veriler RAM belleğe konur. Bilgisayar sadece ana bellekteki verileri işler. Bir bilgisayardaki ana belleğin boyutu önemlidir. Çünkü ne kadar programın aynı anda çalışabilece-ğini, ne kadar verinin hazır bir biçimde erişilmeyi bekleyece-ğini bu belleğin büyüklüğü belirler.

Bir makaleden alınan bu metnin anlatımı ile ilgili aşağıda-kilerden hangisi söylenemez?

A) Dil, göndericilik işlevindedir.

B) Neden bildiren yargıya yer verilmiştir.

C) Terimlere yer verilmiştir.

D) Okura bilgi aktarılmıştır.

E) İçten ve duygusal bir anlatım benimsenmiştir.

Cevap E

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

22

CEVAP ANAHTARLARI

6. Aşağıdaki bilimsel makaleyle ilgili değerlendirmeleri “” atarak belirtiniz.

Spektroskopi

Spektroskopi, maddelerin niteliklerini ışın ve parçacık kullanarak inceleme tekniğidir.

Bu teknikte moleküllerin, iyonların ve çekirdeklerin kuantumlan-mış enerji düzeyleri belirlenir. Spektrumsal analizler, kimyasal temelli değildir. Bu analizler; fonotik, fizik ve optik temellidir. Deneysel bakımdan salt frekans ölçümlerini kapsar. Uygun özellikleri taşıyan her madde ve ortamda kullanılabilir.

Spektroskopi; tıp, astrofizik, elektrokimya, nükleer kimya, nükle-er fizik, moleküler biyoloji gibi pek çok alanda kullanılabilir.

Spektroskopinin en basit tanımı, analiz yapabilmek için bir numune ile enerjinin incelenmesidir. Maddelerin niteliklerinin belirlenmesi, madde ile ışık arasındaki etkileşimin incelenmesi, maddelerin ışık vasıtasıyla tanımlanmaları gibi uygulamalarda ışık, ses ya da parçacıklar kullanılarak birtakım veriler elde edilmesi metodudur.

Spektroskopi, elektromanyetik ışımanın ve birtakım parçacıkların bir nesne ya da numune kullanılarak saçılması, soğurulması, yansıtılması ve salınmasını araştıran bilim dalıdır.

Spektroskopide herhangi bir madde veya nesne üzerine bir par-çacık veya tanecik yollanır. Devamında elektron, nötron, proton, atom, molekül gibi yapıtaşlarının bu parçacık veya taneciğe yönelik tepkisi ölçülür. Deneysel frekanslardan faydalanılarak atomlar, moleküller ya da çekirdekler arasındaki kuvvetlerin etkileşimleri incelenir.

Dil, yoruma ve çağrışımlara açıktır.

Amaç, okurda estetik hazlar uyandırmaktır.

Bilimsel terimlere yer verilmiştir.

Tanım yapılmıştır.

Metin, kişiden kişiye farklı anlamlandırılabilir.

Tanık göstermeye başvurulmuştur.

Dil, göndergesel işlevdedir.

Metni tam olarak anlamak, uzmanlık gerektirmek-tedir.

7. Aşağıdaki sanatçılardan makale türünde öne çıkanları “” ile belirtiniz.

a. Orhan Veli Kanık ( )

b. Nabizade Nazım ( )

c. Hüseyin Cahit Yalçın ()

d. Mehmet Fuat Köprülü ()

e. Ziya Gökalp ()

f. Tevfik Fikret ( )

g. Abdülhak Hamit Tarhan ( )

h. Ahmet Kabaklı ()

ı. Yahya Kemal Beyatlı ()

i. Peyami Safa ()

8. Aşağıdaki eserlerden makale türünde öne çıkanları “” ile belirtiniz.

a. Aziz İstanbul ()

b. Kültür ve Dil ()

c. Sergüzeşt ( )

d. Tercüman-ı Ahvâl Mukaddimesi ()

e. Safahat ( )

f. Yeni Lisan ()

g. Günlerin Getirdiği ( )

h. Eğil Dağlar ()

ı. Letaif-i Rivâyât ( )

i. Şiir ve İnşa ()

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

23

CEVAP ANAHTARLARI

9. … uzun ömürlü bir yazı türüdür. Bu yazı türünde nesnellik ön plandadır. Dil açık ve sadedir. Ele alınan konu derinlemesine işlenir. İleri sürülen tezi kanıtlama amacı belirgindir. Bilimsel niteliği ağır basan bir yazı türü olup ciddi bir üsluba sahiptir. Bilimsel çalışmalar katkı sunar. İnsanı ve toplumu ilgilendiren bilimsel, sanatsal, felsefi, ekonomik vb. her mesele bu yazı türüne konu olabilir.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Makale B) Fıkra

C) Deneme D) Sohbet

E) Eleştiri

Cevap A

10. Makale yazarı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Fikirlerini savunurken sağlam ve mantıklı deliller sun-malıdr.

B) Dili doğru kullanarak bilgi ve deneyimlerini aktarmalıdır.

C) Ele aldığı konu ile ilgili araştırma ve inceleme yapmış olmalıdır.

D) Gündelik olayları yüzeysel olarak işlemelidir.

E) Düşünce planına uygun şekilde yazmalıdır.

Cevap D

11. Aşağıdakilerden hangisi makale türündeki yazılarıyla ta-nınmış bir sanatçıdır?

A) Sait Faik Abasıyanık

B) Ziya Osman Saba

C) Mehmet Emin Yurdakul

D) Cahit Sıtkı Tarancı

E) Mehmet Fuat Köprülü

Cevap E

13. ADIM1. Aşağıdaki sohbet metnini okuyunuz. Metinden hareketle

ulaşılabilecek yargıların başına “D”, ulaşılamayacaklara “Y” getiriniz.

ÜMİT DÜNYASI’ndan

İnsan hayatta birçok şey kaybedebilir. Mesela bütün ömrü boyunca biriktirdiği parasını daha fazla kazanmak ümidiyle bir işe koyar ve orada onun hepsini birden kaybeder. Bunun önemi yoktur. Kaybedilen para tekrar kazanılabilir. Dünya, kaybedilip de tekrar kazanılmış paraların hikâyeleriyle doludur. İnsanlar vardır, değil beş on kuruş, milyonlarını kaybederek bir anda sıfıra inmişler, sonra yeniden o milyonları daha fazlasıyla ka-zanmışlardır.İnsan, hayatının bir devresinde mevkisini kaybedebilir. O mevki ki birçok hazırlığın sonunda elde dilmiş derecelerin aşılması ile kazanılmıştır. Talih ve tesadüfler aksi gider, o mevki kaybe-dilebilir. İnsan mühim bir adamken hiç ehemmiyet verilmeyen bir adam hâline gelebilir. Pek büyük işlerin başında değil de hiç kimsenin değer vermediği ufak işlerle meşgul olmak mecburi-yetinde kalabilir. O mevkide bulunduğu sırada kendisine saygı ile selam duranlar artık görmezlikten gelebilirler. Mevki kaybet-mek de mühim bir şey değildir. İnsan eğer bir mevkiye zorla, iltimasla, kayırma yoluyla oturmamış da liyakatiyle oturmuşsa hiçbir şey onu tekrar yükselmekten alıkoyamaz.

D/Y

a.Ağır ve anlaşılmaz bir dille kalemealınmıştır.

Y

b. Devrik cümlelere yer verilmiştir. Y

c. Nitelik bildiren kelimeler kullanılmıştır. D

d. Karşılaştırma yapılmıştır. D

e.İçten bir anlatım dikkati çekmektedir. D

f.Teknik terimlerle yüklü bir anlatımbenimsenmiştir.

Y

g.Kanıtlanabilir ve deneysel yargılarayer verilmiştir.

Y

h. Dil, kanalı kontrol işlevindedir Y

ı Güncel bir haberi içermektedir. Y

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

24

CEVAP ANAHTARLARI

2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun sözcük-lerle tamamlayınız.

• Sohbet gazete etrafında gelişen metin türlerindendir.

• Sohbet türündeki metinlerde ağırlıklı olarak açıklayıcı an-latıma yer verilir.

• Sohbette dil, göndergesel ve heyacana bağlı işlevlerde kullanılır.

• Sohbet metinlerinde nükteli bir anlatım kendisini gösterir

• Sohbet metinlerinde yüklemler genelde I. tekil kişi kişi ile çekimlenir.

• Sohbet türünde yazar, anlatıklarını kanıtlama yoluna git-mez.

• Sohbet türü söyleşi olarak da bilinmektedir.

• Sohbet türünde en önemli isimler Şevket Rado ve Ahmet Rasim kabul edilir.

3. Aşağıdaki eserlerin karşısına yazarlarını yazınız.

• Ümit Dünyası → Şevket Rado

• Ramazan Sohbetleri → Ahmet Rasim

• Sözden Söze → Nurullah Ataç

• Dilimiz Üstüne Konuşmalar → Melih Cevdet Anday

• Eşref Saat → Şevket Rado

• Edebiyat Söyleşileri → Suut Kemal Yetkin

• Aile Sohbetleri → Şevket Rado

• Okuruma Mektuplar → Nurullah Ataç

• Karalama Defterleri → Nurullah Ataç

4. “Sohbet” türü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) İçten bir üslupla kaleme alınır.

B) Anlatılanların kanıtlanması esastır.

C) Anlatmaya bağlı bir metin türüdür.

D) Yazar kendisiyle konuşur gibidir.

E) Genelde bilimsel ve teknolojik konularda yazılır.

Cevap A

5. I. Şevket Rado

II. Ahmet Rasim

III. Oğuz Atay

IV. Yakup Kadri Karaosmanoğlu

V. Mehmet Fuat Köprülü

“Sohbet” türünün tanınmış temsilcileri yukarıdakilerin hangisinde verilmiştir?

A) I. ve II. B) II. ve III. C) III. ve IV.

D) IV. ve V. E) III. ve V.

Cevap A

6. Bilirsiniz güzel ve güneşli havaları. Böyle havalarda insanın içini bir mutluluk kaplar. Kişi, mutsuz ve bitkin olsa da ken-dinde bir güç hisseder. Güneşin gülümseyen yüzünü görün-ce gevşeyiverirsiniz dostlarım. Hele tatlı tatlı esen bir rüzgâr size envai çeşit çiçeğin eşsiz kokularını ulaştırdı mı değmeyin keyfinize.

Bu metnin anlatımında aşağıdakilerden hangisine ait özellikler ağır basmaktadır?

A) Mektup

B) Deneme

C) Makale

D) Sohbet

E) Fıkra

Cevap D

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

25

CEVAP ANAHTARLARI

7. a. Metinden sebep bildiren yargıya bir örnek veriniz.

Bayıldım, bunun için de tekrarlandığım bir anekdot vardır.

b. Metinden öznel yargıya bir örnek veriniz.

Fakat gerek diye bir şey yoktur ki!

c. Metinde “Küçük Prens” ve “Cyrano de Bergerac” isimlerine yer verilmesi hangi düşünceyi geliştirme yöntemi ile ilgilidir?

Örneklendirme

8. Makale

1, 5, 8, 11

Sohbet

2, 4, 9, 12

Fıkra

3, 6, 7, 10

9. I. Aktüalite

II. Öznellik

III. Kanıtlayıcılık

IV. Akıcılık

Yukarıdakilerden hangileri, fıkraların anlatımında öne çı-kan unsurlardan değildir?

A) Yalnız I. B) Yalnız II.

C) Yalnız III. D) II. ve III.

E) II. ve IV

Cevap C

10. • Güncel meseleleri ele alır.

• Gazetelerdeki köşe yazılarıdır.

• Yazarının düşüncelerini yansıtır.

Yukarıdaki özellikler hangi metin türüne aittir?

A) Günlük B) Mektup

C) Makale D) Sohbet

E) Fıkra

Cevap E

11. Aşağıdaki yazarlardan hangisi fıkra türünde metinleriyle öne çıkmamıştır?

A) Mehmet Emin Yurdakul

B) Peyami Safa

C) Refik Halit Karay

D) Falif Rıfkı Atay

E) Hüseyin Cahit Yalçın

Cevap A

14. ADIM

1. Aşağıdaki metinleri okuyarak metinlerde hangi roman eğiliminin ( Millî Edebiyat zevk ve anlayışını yansıtan ro-man, toplumcu gerçekçi roman, bireyin iç dünyasını yan-sıtan roman ) ağır bastığını ilgili boşluklara yazınız.

a. İşçiler, evlerinin yolunu birer ikişer tuttular. Yorgun yüzlerin-den güzel bir gelecek umudu akıyordu her birinin. Samimi bir şekilde emek verdiklerine inanan, öz güveni yüksek ve başa-rılı insanlara has bir gurur hepsinin gözlerinden okunuyordu. Hele içlerinde biri vardı ki sormayın gitsin. Uzun Ali. Boşuna ona “Uzun” lakabını yakıştırmamışlardı. İki metreye varan bo-yuyla Ali, servi gibi delikanlıydı. Genç yaşına rağmen, henüz yirmi altısındaydı, fabrikanın beş ustabaşısından biri olmuştu. Becerikli ve girişkendi doğrusu. Genciyle yaşlısıyla fabrika-daki her çalışan onu sever ve sayardı. İşçilik Ali’ye babadan mirastı.

Toplumcu gerçekçi roman

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

26

CEVAP ANAHTARLARI

b. Koltuğuna iyice gömüldü. Fincanından bir yudum daha aldı. Bir ara yüzünü ekşitti. Kahvenin acılığından mı yoksa işlediği hatanın pişmanlığından mı acaba? Belki de her ikisi. “Bu söz-leri ona söylememeliydim.” diye düşündü. Pişmanlıkla karışık ve endişeye yakın bir düşünüş…

Bireyin iç dünyasını ele alan roman

c. Çok geçmez, hayır, hayır, ya iki ya üç gün sonra buralarda tekrar Türk askerinin çarık sesleri duyulacaktır. Bunlardan bir kısmının yolu, mutlaka buraya uğrayacaktır ve bu zavallı viraneyi gezip görmeden geçip gitmeyecektir. İşte, tam bu gezintilerden birinde, tıpkı Mehmet Ali’ye benzeyen yağız bir nefer, bu defteri bularak subayına koşacaktır. Otuz iki dişini birden gösteren bir tebessümle sırıtarak:

_ Efendi, efendi; şuna bakıversene, acep nedir ki? diyecektir.

Milli edebiyat zevk ve anlayışını ele alan roman

2. Aşağıdaki bilgileri, ilgili oldukları roman eğilimlerinin ku-tusuna yazınız.

a. Bu dönemde eser veren yazarlar, psikoloji ve psikiyatri-den yararlanmıştır.

b. Eserlerde köylü ağızlarına oldukça fazla yer verilmiştir.

c. Atatürk ilke ve inkalıplarına uygun bir bakışla eser oluştu-rulmuştur.

d. Doğu - Batı çatışması ele alınmıştır.

e. Büyük şehirlere göçün doğurduğu sosyal problemler iş-lenmiştir.

f. Bilinç altı akışı, iç monolog gibi tekniklere yer verilmiştir.

g. Ruhsal çözümlemelerin öne çıktığı roman eğilimidir.

h. İdeolojik eserler oluşturma gayreti vardır.

ı. I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı sıkça konu edilmiştir.

i. Halide Edip ve Reşat Nuri bu roman eğilimiyle eser ver-miştir.

j. Halkı aydınlatma amacı söz konusudur.

k. Olay örgüsü yerine, kişinin iç çatışmaları üzerinde durul-muştur.

Milli Edebiyat Zevki

c, d, ı, i

Toplumcu Gerçekçi

b, e, h, j

Bireyin İç Dünyası

a, f, g, k

3. I. Yakup Kadri Karaosmanoğlu

II. Reşat Nuri Güntekin

III. Mithat Cemal Kuntay

IV. Sadri Ertem

V. Refik Halit Karay

Yukarıdakilerden hangisi, Millî Edebiyat zevk ve anlayışını yansıtan romancılardan biri değildir?


Cevap D

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Millî Edebiyat zevk ve anlayışını yansıtan romanlarda gerçekçilik ağır basmaktadır.

B) Bireyin iç dünyasını yansıtan romanlarda psikolojik ana-lizlere yer verilmiştir.

C) Toplumcu romanlarda ideolojik yaklaşımlardan izler vardır.

D) Doğu – Batı ikilemi, Millî Edebiyat zevk ve anlayışını yansıtan romanlarda işlenen konulardandır.

E) Toplumcu romanlarda kapalı ve sanatsal bir anlatım benimsenmiştir.

Cevap E

5. Aşağıdakilerin hangisinde bireyin iç âlemini aktaran ro-mancılar bir arada verilmiştir?

A) Samiha Ayverdi – Samim Kocagöz – Sabahattin Ali

B) Mithat Cemal Kuntay – Aka Gündüz – Halide Edip Adıvar

C) Yakup Kadri Karaosmanoğlu – Reşat Nuri Güntekin – Refik Halit Karay

D) Samim Kocagöz - Kemal Bilbaşar - Halikarnas Balıkçısı

E) Peyami Safa - A. Hamdi Tanpınar - Abdülhak Şinasi Hisar

Cevap E

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

27

CEVAP ANAHTARLARI

6. Aşağıdaki metinlerde boş bırakılan yerleri tamamlayınız.

a. Halide Edip Adıvar ilk romanlarında genellikle kadını, kadın ruhunun açmazlarını ele aldı. Kurtuluş Savaşı yıllarında millî konulara ve gerçekçiliğe yöneldi. Bir romancı olarak dili ve anlatımı daima yetersiz kaldı.

b. Reşat Nuri Güntekin başarılı gözlemlerle örülmüş bir gerçek-çilik anlayışına sahiptir. Romanlarında kişilerin ve toplumun birtakım gülünç taraflarına da sıkça temas etmiştir. Yaprak Dökümü adlı romanında bir ailenin çözülüşünü ele almıştır.

c. Peyami Safa romanlarında insan ruhunun çeşitli problem-lerini işledi. Bu bakımdan onun romanları baştan sona tahlil niteliği taşır. İnsan ruhunu olanca derinliğiyle işlemiş bir ya-zarımızdır

d. Aka Gündüz Romanlarında düşle gerçeği bir potada eritmiş-tir. Duru bir dille yazmıştır. Sürükleyici bir anlatımı vardır. Dik-men Yıldızı en tanınmış eserleri arasındadır.

e. Ahmet Hamdi Tanpınar romanlarında olay ve hareketten zi-yade bireyin iç âlemine yönelmiştir. Onun romanlarında derin bir duygusal anlatım söz konusudur. Huzur ve Mahur Beste, yazarın eserlerinden birkaçıdır.

f. Sabahattin Ali köyü ve köylünün acı gerçeklerini yansıttı. Büyük şehirlerdeki yoksulluğu ele aldı. Başarılı bir anlatıma sahip olan yazarın Kuyucaklı Yusuf adlı romanı en tanınmış eserlerindendir.

g. Abdülhak Şinasi Hisar titiz ve sabırlı bir üsluba sahiptir. Ro-manlarında İstanbul’un belli yerlerini ve zamanlarını anlat-maktan zevk almıştır. Fahim Bey ve Biz, Çamlıca’daki Enişte-miz yazarın tanınmış eserlerindendir.

15. ADIM

1. Aşağıdaki metinleri okuyunuz. Metinlerde belirgin olan roman eğilimlerini altlarındaki boşluklara yazınız.

a. Yerden tüfeğini aldı. Cebinden mendilini çıkardı. Bayrak gibi ucuna astı.

Iraz’a döndü. Iraz, büyük, sarkan bir kayanın altına oturmuş, için için ağlıyordu. Kurumuş kalmıştı.

“Iraz teyze,” dedi.

Iraz başını kaldırdı. Memed’e baktı:

“Hatçe!” dedi. Hatçe kendinde değildi.

“Beni dinleyin. Bunlar beni sağ komazlar. Oğlumun adını Me-med koyun.”

Dışarı çıktı. Tüfeğini havaya kaldırdı:

“Teslim.” diye bağırdı. “Teslim oldum Asım Çavuş!”

Asım Çavuş; iri yarı, pala bıyıklı, büyük gözlü, babacan tavırlı, kalın dudaklı, yakışıklı bir adamdı.

Memed’in teslim deyişine şaştı, inanmadı.

“Teslim mi İnce Memed?” diye bağırdı.

Öteki ölü sesle:

“Teslim, teslim çavuş.” dedi. “Muradına erdin.”

Çavuş candarmalara döndü:

“Siperlerinizden çıkmayın. Ben gideyim. Belki yalandır.”

Az sonra çavuş mağaranın kapısındaydı.

Vardı, Memed’i elinden tuttu. Gülerek:

“Geçmiş olsun İnce Memed!” dedi.

İnce Memed:

“Sağol.”

Iraz köşede büzülmüş küçülmüştü.

“Hâlâ inanamıyorum senin teslim oluşuna İnce Memed.”

Memed sustu. Kelepçeye ellerini uzattı.

Toplumcu gerekçi roman

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

28

CEVAP ANAHTARLARI

b. (...) baba ben artık bu evde yaşamak istemiyorum yıllardır ruhumuzu öldürdün bu evde hayatında bir roman okumadın bir sinemaya gidip heyecanlanmadın beni ve annemi bu çir-kin eşyanın içine hapsettin yemekten ve uyumaktan başka bir şey düşünmedin bende bütün duygular senin bu inatçı duygusuzluğuna karşı gelişti kuru mantığınla içimizi kurut-tun sana benzeyen taraflarımdan ellerimden ayaklarımdan utanıyorum ihtiyarlayınca sana benzemekten korkuyorum kötülük edemeyecek kadar kısır kafanda yalnız bizim için yaptıklarının defterini tuttun bana aldığın ilk elbiseden verdi-ğin son harçlığa kadar hastalığımda uykusuz kaldığın gece-lerin hesabına kadar kaydettin bu ağır havalı evin içini güzel bir kitapla süslememe izin vermedin nasılsa eve giren bütün güzelliklerin birer birer yok oluşunu kayıtsız bir sabırla sey-rettin kanaryam öldüğü zaman bir yenisini almadın çiçekler solunca boş saksıları balkona taşıdın hiç duydun mu hediye diye bir sözün olduğunu insanların birbirlerine aldıkları ve genellikle çocukları sevindiren hediye elinde bir gün elinde bir balonla eve döndün mü yaptığım resimler için ağzından çaktığın çizilere dikkat et duvarları berbat ediyorsun sözün-den başka bir söz çıktı mı bu evde senden başka varlıkların yaşadığını düşündün mü ben bir kitap okurken ne okuyorsun diye bir soru sordun mu beni elimden tutup bir gün parka götürdün mü sadece o soğuk mantığınla tenkit ettin elektriği açık bırakmışsınız pencereleri kapamamışsınız radyoyu ka-patın başım ağrıyor roman okuyup gözlerinizi yormayın

( … )

Bireyin iç dünyasını ele alan roman

2. Aşağıdaki sanatçılardan toplumcu roman eğiliminde olanları işaretleyiniz.

• Vüs’at O. Bener ( )

• Yaşar Kemal ()

• Fakir Baykurt ()

• Talip Apaydın ()

• Füruzan ( )

• Adalet Ağaoğlu ( )

• Rıfat Ilgaz ()

3. Aşağıdakilerden hangisi toplumcu gerçekçi romancılar arasında yer almaz?

A) Abbas Sayar

B) Yaşar Kemal

C) Necati Cumalı

D) Ferit Edgü

E) Aziz Nesin

Cevap D

4. I. Sosyal problemlere temas edilmiştir.

II. Sade bir dil kullanılmıştır.

III. Realizmin etkisi görülmektedir.

IV. Romanın estetik yönüne ağırlık verilmiştir.

V. İdeolojik tezler ele alınmıştır.

Toplumcu roman ile ilgili kaç numaralı yargı yanlıştır?


Cevap D

5. Aşağıdakilerden hangisi postmodern romanın özellikle-rinden biridir?

A) Romanın dil ve kurgu yönü ihmal edilmiştir.

B) Ağa-köylü, işçi-patron ikilemleri ele alınmıştır.

C) Büyük şehir insanının açmazlarına yer verilmiştir.

D) Geleneksel anlatı kalıplarının içinde kalınmıştır.

E) Toplumsal ve ekonomik problemlere çözümler aran-mıştır.

Cevap C

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

29

CEVAP ANAHTARLARI

6. Aşağıdaki roman parçalarının hangi roman eğilimlerini yansıttığını “” ile belirtiniz.

a. Pek çok genç, hayatlarının bir döneminde işittikleri bir sözün, bir hikâyenin, birlikte okudukları bir kitabın etkisiyle âşık olu-yorlar, aynı heyecanla sevgilileriyle evleniyorlar ve hayatla-rının geri kalanını da aşklarının arkasında yatan bu yanılsa-mayı hiçbir zaman anlamadan mutlulukla yaşıyorlardı.

( … )

Kendi kendimle konuşuyordum tabii, ama bu tür konuşmalar kendi içimize gömdüğümüz ikinci, sonra üçüncü kişiyle fısıl-daşarak ahbaplık etmekten başka nedir ki?

( … )

Dünya dediğimiz rüyalar âlemi, bir uykuda gezerin şaşkınlığı içinde kapısından giriverdiğimiz bir evse eğer, edebiyatçılar da alışmak istediğiniz bu evin odalarına asılmış duvar saatle-rine benzerler.

• Toplumcu Gerçekçi Roman ( ) • Postmodern roman ()

b. Yattı yatağa yeniden beklemeye başladı. “Uyur kalırsam!?” diye korkmadı. “Gece yarıyı geçer geçmez uyanır, inerim; ya-parım yapacağımı! dedi. Ama uyanmadı. Bin tepede, milyon derede geziyor aklı. Ufacık bir umut arıyor. “Gitmez de cayar mı? Cayarsa bağışlar mıyım? Bayram’ı asla bağışlamam! Kara Bayram’ını asla! Haçça Gelin’i iki üç gün sıkar, ondan sonra bağışlarım.

• Toplumcu Gerçekçi Roman () • Postmodern roman ( )

c. Artık sanki yaşamıyorum, yaşayan birini seyrediyorum; daha önce bildiğim romanı okur gibiyim. Bir roman, kendini okuma-ya başlasaydı herhalde bu kadar sıkıcı bulurdu kendini.

( … )

İnsanlık öldü. Belki de benim insanlığım diye bir şey yoktu. Ben hücremde yanlış hayallere sürüklenmiştim. Korkaklığımı insanlık sanmıştım.

( … )

• Toplumcu Gerçekçi Roman ( ) • Postmodern roman ()

16. ADIM1. Aşağıdaki cümlelerde görülen anlatım bozukluklarını gi-

dererek cümlelerin doğru hâllerini altlarına yazınız.

a. Beş arkadaş bir çay bahçesinde oturmuşlar, görüş alışveri-şinde bulunuyorlardı.

Beş arkadaş bir çay bahçesinde oturmuşlar, görüş alışveri-şinde bulunuyordu.

b. Önce kitabı okudu, ardından eleştiri yazısı kaleme alındı.

Önce kitabı okudu, ardından eleştiri yazısı kaleme aldı

c. İstanbul’da hava karlı ama soğuk değildi.

İstanbul’da hava karlıydı ama soğuk değildi.

d. Herkes ondan saygı bekliyor, onun bu davranışını doğru bul-muyordu.

Herkes ondan saygı bekliyor, kimse onun bu davranışını doğ-ru bulmuyordu.

e. Öykücülüğümüzün gelişmesini istiyorsanız yeni öykücülere olanak tanımalı ve desteklemelisiniz.

Öykücülüğümüzün gelişmesini istiyorsanız yeni öykücülere olanak tanımalı ve onları desteklemelisiniz.

f. Babam, Mithat ve sen sinemaya gideceksin.

Babam, Mithat ve sen sinemaya gideceksiniz.

g. Şiirleri sen, açılış konuşmasını ben okuyayım.

Şiirleri sen oku, açılış konuşmasını ben okuyayım.

h. Çözmem gereken birkaç önemli meselelerim vardı.

Çözmem gereken birkaç önemli meselem vardı.

ı. İpek elbisesini giydi.

İpek, elbisesini giydi

i. Eldeki sonuçlar iyice incelenmesi gerekmekte.

Eldeki sonuçların iyice incelenmesi gerekmekte.

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

30

CEVAP ANAHTARLARI

2. Aşağıdaki cümlelerde anlatım bozukluğu olup olmadığını “” atarak belirtiniz.

Seninle gelecekte yaşayacağımız güzel günleri özlemle anıyoruz.

Var Yok

Sevinçli haberi alınca ağzı kulaklarına varmıştı.

Var Yok

Bu oyunu da yenersek şampiyonluk bizim olacak.

Var Yok

Yahya Kemal, eğitimini tamamlayınca yurda geri döndü.

Var Yok

Hava kapalı ama soğuk değildi.

Var Yok

Kitabı inceledi ve onunla ilgili bir rapor yazdı.

Var Yok

Yemyeşil bahçenin ortasında küçük bir havuz vardı.

Var Yok

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlam belirsizliği görül-mektedir?

A) Küçük konuşmacının sözlerini ilgiyle dinledi.

B) Beklenen sağanak yağış az önce başladı.

C) Oyuncular sahneye çıkar çıkmaz bir alkış koptu.

D) Törende şiirler ve öyküler okundu.

E) Romanlarımda bilinç akışı tekniğini kullanırım.

Cevap A

4. I. Bundan sonra derslerine daha sıkı çalışırsın artık.

II. Geçmişteki anılarımı yazıp kitaplaştırmak istiyorum.

III. O, İngilizce ve Almanca dillerinden pek çok tercüme yap-mış.

IV. Yolun sonunda bir benzin istasyonu varmış.

V. Öğretmenine soru sorarken çekimser davranıyor.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu yoktur?


Cevap D

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinden altı çizili sözcüğün atıl-ması anlamda bir daralmaya yol açmaz?

A) Kitaptaki her konuyu iyice anlamış.

B) Ben de o konuda uzmanlaşmak istiyorum.

C) Usta ve bilinçli olan sürücü, trafik güvenliğini önemser.

D) Çok çalıştıkça yanlışlarım azalıyor.

E) Sınıfın en çalışkanı Süleyman’dı

Cevap C

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

31

CEVAP ANAHTARLARI

17. ADIM1. Aşağıdaki oyunla ilgili verilen bilgileri doğru (D) ve yanlış

(Y) olarak değerlendiriniz.

Köşebaşı’ndan

( … )Hoppa Genç Kız:

_ Dedeciğim, baba siyans itibariyle çok kuvvetlidir. Onda eksik olan…

Beybaba:

_ E?

Hoppa Genç Kız:

_ Müzik, pentür, arşitektür, literatür!

Beybaba:

_ Onda eksik olan akıl!

Hoppa Genç Kız:

_ Yani Bo – zar…

Beybaba:

_ Bozar ya elbet!

Bayağabey:

_ Siz Paris’te ne tahsil edeceksiniz?

Hoppa Genç Kız:

_ Pentür.

Beyağabey:

_ Efem?

Hoppa Genç Kız:

Yani resim.

( … )

1. Verilen parça, Ahmet Kutsi Tecer’e ait bir eserden alınmıştır. (D)

2. Metinde söyleşmeye dayalı anlatım vardır. (D)

3. Metinde terimlere yer verilmemiştir. (Y)

4. Metinde konuşanların duygu ve davranışları yay ayraç içinde verilmiştir. (Y)

2. Aşağıdaki gelişmelerin numaralarını gerçekleştiği döne-min kutusuna yazınız.

İlk tiyatro eseri olan “Şair Evlenmesi” Şinasi tarafından ya-zılmıştır.

Bu dönemde 1914 yılında “Darülbedayi” kurulmuştur.

İlk oyunlarda Atatürk ilke ve İnkılapları konu edilmiş, za-manla konu sınırı genişletilmiştir.

Devlet Tiyatroları sayesinde tiyatro yurt geneline yayılma imkanı bulmuştur.

Sahnelenen ilk tiyatro eseri olan “Vatan yahut Silistre” bu dönemde oluşturulmuştur.

Bu dönemin oyunlarında - savaş yılları olduğu için - Türk-çülük akımı oldukça etkilidir.

Musahipzâde Celâl ve İbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci, dö-nemin önemli tiyatro yazarlarıdır.

Tiyatro, bu dönemde halka ulaşmak ve onları eğitmek için bir araç olarak görülmüştür.

Bu dönemde “Darülbedayi”nin adı “İstanbul Şehir Tiyatro-ları” olarak değiştirilmiştir.

Tanzimat

1,5,8

Milli Edebiyat

2,6,7

Cumhuriyet

3,4,9

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

32

CEVAP ANAHTARLARI

3. • Satılık Ev

• Bir Pazar Günü

Yukarıda verilen eserler aşağıdaki yazarlardan hangisine aittir?

A) Ahmet Kutsi Tecer

B) Ahmet Muhip Dıranas

C) Necip Fazıl Kısakürek

D) Behçet Kemal Çağlar

E) Faruk Nafiz Çamlıbel

Cevap A

4. 1923 – 1950 arası süreçte yazılan kimi tiyatro eserlerinde Türklük şuuru, Türk milletini ve vatanını sevme ülküsü işlen-miştir.

Aşağıdakilerden hangisi bu kapsamda değerlendirilebile-cek eserlerden biri değildir?

A) Mete B) Atilla

C) Çoban D) Gölgeler

E) Akın

Cevap D

5. …maddi olanakların gücünden ve bireyler üzerindeki etkisin-den bahsetmiştir. Taşra ilçelerini ve büyük şehirleri arka plan olarak kullanmıştır. Meslek erbabı olan ve idealist kişilerle çıkarcı ve cahil kişileri karşılaştırmıştır. “Büyük Şehir, Küçük Şehir, Paydos" yazarın oyunlarından birkaçıdır.

Bu parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Faruk Nafiz Çamlıbel

B) Behçet Kemal Çağlar

C) Necip Fazıl Kısakürek

D) Ahmet Kutsi Tecer

E) Cevat Fehmi Başkut

Cevap E

6. Aşağıdaki eserlerin ait olduğu sanatçıları karşılarındaki boşluklara yazınız.

Köşebaşı Ahmet Kutsi Tecer

Koca Bebek Cevat Fehmi Başkut

Çıkmaz Ahmet Muhip Dıranas

Para Necip Fazıl Kısakürek

Oğuz Ata Selahattin Batu

Tohum Necip Fazıl Kısakürek

Kerem ile Aslı Selahattin Batu

Satılık Ev Ahmet Kutsi Tecer

Sana Rey Veriyorum Cevat Fehmi Başkut

Parmaksız Salih Necip Fazıl Kısakürek

Yayla Kartalı Faruk Nafiz Çamlıbel

Çoban Behçet Kemal Çağlar

İnkılap Çocukları Yaşar Nabi Nayır

Ayarsızlar Cevat Fehmi Başkut

Beş Devir Yaşar Nabi Nayır

O Böyle İstemezdi Ahmet Muhip Dıranas

Güzel Helena Selahattin Batu

Mete Yaşar Nabi Nayır

Paydos Cevat Fehmi Başkut

Koçyiğit Köroğlu Ahmet Kutsi Tecer

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

33

CEVAP ANAHTARLARI

7. ... oyunlarının konularını Türk tarihinin uzak çağlarından al-mıştır. “Çoban” adlı manzum oyununda Türklük şuurunu işle-miştir.

Parçanın başındaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi geti-rilmelidir?

A) Necip Fazıl Kısakürek

B) Ahmet Muhip Dıranas

C) Ahmet Kutsi Tecer

D) Behçet Kemal Çağlar

E) Cevat Fehmi Başkut

Cevap D

8. Sanatçının oyun türünde birçok eseri vardır. Ruhçu ve me-tafizik yanı güçlü oyunlar yazmıştır. Sanatçı, tiyatronun sanat şekilleri içinde en büyük keşif olduğunu ifade et-miştir..Tiyatroyu en önemli sanat dalı olarak görmüştür. “Tohum"da İstiklal Harbi’nde kazanılan zaferi ve Kahraman-maraş savunmasını işlemiştir.

Bu paragrafta sözü edilen sanatçımız aşağıdakilerden hangisidir?

A) Cevat Fehmi Başkut

B) Yaşar Nabi Nayır

C) Selahattin Batu

D) Ahmet Kutsi Tecer

E) Necip Fazıl Kısakürek

Cevap E

9. Aşağıdakilerden hangisi 1923 – 1950 arası süreçte sıkça değinilen oyun konularından biri değildir?

A) Türklük Şuuru

B) Aile yaşamı

C) Emek sorunları

D) Vatan sevgisi

E) Kahramanlık

Cevap C

18. ADIM1. a. Metinden yerel söyleyişlere iki örnek kelime bulup yazı-

nız.

• Bir kerem

• kadınlan

b. Metinde kahramanların tavır, davranış ve ruh hâllerini yansıtan ifadeler hangi noktalama işareti kullanılarak gösterilmiştir?

Yay ayraç (Parantez)

c. Metinde hangi anlatım türü kullanılmıştır?

Söyleşmeye Bağlı

d. Aşağıdaki yargıları doğru ( D ) ve yanlış ( Y ) olarak de-ğerlendiriniz.

Metnin alındığı oyun, epik bir dram örneğidir D

Oyundaki kişiler canlı ve gerçekçidir D

Oyunda didaktik söyleyiş belirgindir Y

Oyunda diyalog anlatımı kullanılmıştır D

Oyunda kapalı ve anlaşılmaz bir dil kullanıl-mıştır

Y

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

34

CEVAP ANAHTARLARI

2. Aşağıdakilerden hangisi özellikle köy sorununa eğilen bir oyun yazarıdır?

A) Necati Cumalı

B) Melih Cevdet Anday

C) Oktay Rıfat Horozcu

D) Haldun Taner

E) Orhan Asena

Cevap A

3. Cumhuriyet Dönemi’nde kimi oyun yazarları olay ve durum-lardan yola çıkarak toplumsal sorunları, çalışanların prob-lemlerini irdelemiştir. … bu yazarlardan biridir.

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi geti-rilmelidir?

A) Turgut Özakman

B) Ahmet Turan Oflazoğlu

C) Orhan Asena

D) Güngör Dilmen

E) Orhan Kemal

Cevap E

4. I. Rıfat Ilgaz

II. Güngör Dilmen

III. Refik Erduran

IV Recep Bilginer

V. Haldun Taner

Yukarıdakilerden hangisi efsane ve mitoloji ile ilgili konu-ları işleyen ve absürt tiyatro örneği veren oyun yazarı-mızdır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V

Cevap B

5. Aşağıdaki eserlerin karşısına yazarlarını yazınız.

Canlı Maymun Lokantası Güngör Dilmen

Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım

Haldun Taner

Deli Dumrul Güngör Dilmen

Kösem Sultan Ahmet Turan Oflazoğlu

Kral Üşümesi Sabahattin Kudret Aksal

Midas’ın Kulakları Güngör Dilmen

72. Koğuş Orhan Kemal

Karayar Köprüsü Refik Erduran

Sarıpınar 1914 Turgut Özakman

Ben Devletim Recep Bilginer

Cengiz Han’ın Bisikleti Refik Erduran

Gazeteciden Dost Recep Bilginer

Çil Horoz Oktay Rıfat Horozcu

Fazilet Eczanesi Haldun Taner

IV. Murat Ahmet Turan Oflazoğlu

Atçalı Kel Mehmet Orhan Asena

Yağmur Sıkıntısı Oktay Rıfat Horozcu

Kaneviçe Turgut Özakman

Lütfen Dokunmayın Haldun Taner

Susuz Yaz Necati Cumalı

Genç Osman Ahmet Turan Oflazoğlu

Bir Kilo Namus Refik Erduran

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

35

CEVAP ANAHTARLARI

19. ADIM1. Aşağıdaki metinleri okuyunuz. Eleştiri niteliği taşıyanları

“√” ile belirtiniz.

a. Onun hikâyeleri ruhsal analizler, betimlemeyle ilerleyen edebî dil ve durum tahlilinden ziyade olay üzerinde yoğunla-şır. Böylece amaç, tümüyle tespit ve mesaja odaklanır. Top-lumsal yapıdaki bir aksaklık, çelişki ve açmaz öne çıkar. Ferdi durumlar belirleyici değildir. Öne çıkarılmaya çalışılan şey, toplumsal çarkın işleyiş şeklidir. Abartılı ve keskin sonlara yer vermesi, hikâyelerini kimi kez şematik bir hâle sokar. Yazar ve anlatıcı neredeyse iç içe geçer.

()

b. Yaşadığınız her an, hayattan eksilmiş, harcanmış bir andır. Ömrünüzün her günkü işi, ölüm binasını kurmaktır. Hayatın içinde iken ölümün de içindesiniz, çünkü hayattan çıkınca ölümden de çıkmış oluyorsunuz. Yahut şöyle diyelim isterse-niz; hayattan sonra ölümdesiniz ama hayatta iken ölmektesi-niz. Ölümün ölmekte olana ettiği ise ölmüş olana ettiğinden daha acı, daha derin, daha can yakıcıdır.

( )

c. Alman tarihçilerinin dilinde kültür lafı, daha önce mevcut olan medeniyete çok yakın bir anlam kazanır. Bununla beraber birtakım ayrılıklar önerilir. Kültür, insanoğlunun fiziki dünyaya, fiziki çevreye söz geçirmek için sahip olduğu kolektif araçlar bütünüdür. Başka bir deyişle ilim, teknik ve uygulamalarıdır.

( )

d. Serinkanlı anlatım, olaylara ve insanlara iyimser bakış şairin bu şiirinde de dikkatlerden kaçmıyor. Şair, duru bir anlatımla hayatı olduğu gibi aktarıyor. Çizdiği atmosferle gerçeğe yakın olayları ve insanî durumları şiirselliği elden yitirmeden dile getirebiliyor. Böylece insan psikolojisinin gizemlerini açığa çıkarabiliyor.

()

2. Aşağıdaki metinlerin hangi eleştiri çeşitlerimi örneklendir-diğini boşluklara “izlenimsel - nesnel” yazarak belirtiniz

a. Eserde denizcilerin yaşamı anlatılmıştır. Yazar, öykülerini genelde Akdeniz ve Karadeniz bölgelerdeki olaylardan yola çıkarak oluşturmuş. Hatta bu konuda şunu söyleyebilirim ki eserde bulunan 28 öykünün 12 tanesi Rize ve Trabzon’da, 14’ü ise Antalya ve Burdur’da geçmektedir?

Nesnel

b. “İstiklâl Marşı”, belki de bugüne kadar okduğum en güzel ve en anlamlı şiirlerin başında geliyor. Onu bu kadar anlamlı kılan ise zanımca dönemin getirdiği şartlardır. Mehmet Âkif Ersoy gibi bir üstadın kaleminden ve yüreğinden çıktığı için de başka bir anlam taşıyor.

İzlenimsel

c. Doğrusu John Steinbeck’in romanlarını pek nitelikli bulmuyo-rum. ama bir eseri var ki ondan söz etmesem olmaz. Eserin adı: Kahvaltı. Bu öyküyü nedense dönüp dönüp okumaktan kendimi alamıyorum. Ondaki hüzün beni kendisine çekiyor.

İzlenimsel

d. Sanatçının son şiiri diğerlerinden biraz farklıydı. Önceki şiir-leri bireysel temları işlerken bu şiirde adalet temasına yani toplumsal bir izleğe yer vermiş . Yine söz sanatlarını daha az kullanması da şiirin farklı bir yönünü oluşturmuştur.

Nesnel

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

36

CEVAP ANAHTARLARI

3. Eleştiri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?

A) Edebî eserin her yönüyle değerlendirilerek anlaşılması-nı amaçlayan yazı türüdür.

B) Yazarın okuruyla konuşuyormuşçasına düşüncelerini dile getirdiği metin türüdür.

C) Bir bilim dalı ile ilgili deney ve araştırma sonuçlarını açıklayan yazı türüdür.

D) Güncel bir meseleyi yüzeysel bir bakış açısıyla dile ge-tiren metin türüdür.

E) Gezilip görülen yerlerin çeşitli özellikleriyle tanıtıldığı yazı türüdür.

Cevap A

4. Tahsin Yücel’in öykülerini anlamamızı kolaylaştıracak temel kavram karakterdir. Bu, onun hikâyelerindeki hem şekilsel hem de içeriksel yaklaşımını özetler. Çünkü Tahsin Yücel, du-rum öyküsünden çok karakter öyküsü yazar. O, her öyküsün-de bir karakter oluşturur ve öyküyü bunun üzerinden anlatır. Anlatıcı tümüyle karakterin duygu, düşünce ve davranışlarına yoğunlaşmıştır. Bu bağlamda Tahsin Yücel öykücülüğü ile portre öykücülüğü arasında bir bağlantı kurmak mümkündür. Yazar, anlatmaktan çok olaylar ve durumlar etrafında kişileri öyküleştirmektedir.

I. Yazarın öykücülüğünün portre öykücülüğü ile olan ilişkisi-ne yer verilmiştir.

II. Yazarın öykücülüğüne etki eden toplumsal koşullara de-ğinilmiştir.

III. Yazarın dili nasıl kullandığı üzerinde durulmuştur.

IV. Yazarın öykülerinde karakterin yerinden söz edilmiştir.

Yukarıdaki eleştiri metninin anlatımı ile ilgili numaralan-mış yargılardan hangileri yanlıştır?

A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.

D) II. ve IV. E) III. ve IV.

Cevap C

5. Aşağıdakilerden hangisi “eleştiri”nin diğer adıdır?

A) Seyahatname

B) Tenkit

C) Monografi

D) Sunum

E) Söyleşi

Cevap B

6. () Metinde bir edebî eserin incelemesi yapılmıştır.

( ) Metin, okuru olay akışında yaşatmak için kaleme alınmış-tır.

() Metnin eleştirel yönü belirgindir.

( ) Metinde sözde soru cümleleri sıkça kullanılmıştır.

( ) Metinde güncel bir gelişme, yüzeysel olarak ele alınmıştır.

() Metinde yer yer sohbet havası sezilmektedir.

7. Aşağıdaki eserlerin sanatçılarını karşısına yazınız.

Takdir-i Elhan → Recaizade Mahmut Ekrem

Demdeme → Muallim Naci

Takip → Namık Kemal

Zemzeme → Recaizade Mahmut Ekrem

Destursuz Bağa Girenler → Orhan Şaik Gökay

Kavgalarım → Hüseyin Cahit Yalçın

Tahrib-i Harabat → Namık Kemal

Belagat-i Osmaniye → Ahmet Cevdet Paşa

Cenap Bey ile Münakaşalarım → Ali Canip Yöntem

Şiir ve İnşa → Ziya Paşa

8. Eleştiri türünde öne çıkan sanatçıları “” işaretiyle belirti-niz

• Namık Kemal ()

• Nabizade Nazım ( )

• Muallim Naci ()

• Tevfik Fikret ( )

• Faruk Nafiz Çamlıbel ( )

• Recaizde Mahmut Ekrem ()

• Ahmet Şuayb ()

• Berna Moran ()

• Enis Behiç Koryürek ( )

• Emin Bülent Serdaroğlu ( )

• Mehmet Kaplan ()

30 A

dım

da

Türk

Dili

ve

Edeb

iyat

ı Kita

p v

e D

efte

r

37

CEVAP ANAHTARLARI

20. ADIM

1. a. Verilen metnin türü nedir?

Mülakat

b. Metinde soru – cevap tekniğinin kullanılması özellikle hangi anlatım tekniğini örneklendirmektedir?

Diyalog

c. Metinle ilgili aşağıdaki yargılardan doğru olanları “√” ile belirtiniz.

() Ruşen Eşref, yorum yapmaktan kaçınmıştır.

() Metinde edebî konulardan söz edilmiştir.

( ) Metinde ağır ve anlaşılmaz bir dil kullanılmıştır.

() Metin, okurları Halide Edip hakkında bilgilendirmektedir.

d. Metnin konusu nedir?

Halide Edip Adıvar'ın sanat özellikleri ve görüşleri

2. Mülakat ve ropörtajın farklarından üç tanesini yazınız.

a. Röpartajda konu, mülakatta şahıs öne çıkarılır.

b. Mülakatta sadece soru ve cevaplar bulunurken röpartaj-da yoruma yer verilir

c. Röpartajda sanatlı üsluba yer verilirken mülakatta açık ve yalın bir dil vardır.

3. “Mülakat” ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğru-dur?

A) Toplumun tamamını ilgilendiren bir konu hakkında ol-mak zorundadır.

B) Sadece bir gazeteci tarafından gerçekleştirilir.

C) Mülakatı gerçekleştirecek kişi bir ön hazırlık yapmalıdır.

D) Mülakatta kapalı ve sanatlı bir dil kullanılmalıdır.

E) Dil genel olarak şiirsel işlevde kullanılır.

Cevap C

4. Aşağıdakilerden hangisi, mülakat türüyle ilgili kavramlar-dan biri değildir?

A) Görüşme B) Nesnellik

C) Diyalog D) Nezaket

E) Yorum

Cevap E

5. (I) Genelde gazete ve dergilerde çıkar. (II) İlgi çekici ve önemli bir konu hakkında hazırlanır. (III) Görüşülecek kişiye, görüşme yeri ve zamanı hakkında ön bilgiler verilir. (IV) Nazik ve saygılı bir üslup benimsenir. (V) Görüşme süresi yarım saati aşma-malıdır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde mülakatla ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) I B) II. C) III. D) IV. E) V

Cevap E

6. D/Y

Soru – cevap metodu kullanılmıştır. D

Bilimsel bir konu ele alınmıştır. Y

Mülakatı gerçekleştiren kişi, kendi yorum ve izlenimlerine yer vermiştir. Y

Eksiltili cümleye yer verilmiştir. D

Çağrışımsal, anlaşılması güç ve ağdalı bir dil kullanılmıştır. Y

Özellikle edebiyat meraklılarına hitap eden bir mülakattır. D

Kanıtlanabilir ve deneysel yargılarayer verilmiştir. YYazarın roman türüne bakışı hakkında bilgiler vermektedir. D

Mülakatın gerçekleştirildiği yer belli değildir. Y

cevap arlari · 2018-10-22 · aşağıdaki soruları boş bırakılan yerlere cevaplayınız. a....

Documents