1ÝCòŠ Hó«îê‹

G©x |õk C»[øP. C»[øP B]¯õ PshzvØS E›¯x.

CuÚõÀ B]¯¨ ¤µ÷u\® öuõhº£õP •UQ¯zxÁ® Áõ´¢u

uPÁÀPøÍ Bµõ´Áx C¨£õhzvß ÷|õUP©õS®.

2 ÞôõêŠ ð£ìË™

B]¯õÂß ¦Â°¯À Aø©Âh®

\õº¦ Aø©Âh®

B]¯õU Psh® ¦Â°ß Áh AøµU

÷PõÍzvß QÇUS Aøµ¨ £Sv°À

Aø©¢xÒÍxhß, Ax ¦Â°¯À

Ai¨£øh°À I÷µõ¨£õ Pshzxhß

öuõhº¦£mkÒÍx. A÷u÷£õÀ B]¯õ

PshzxUS E›zuõÚ A÷|P©õÚ wÄ

PÎß £SvPÒ öuß AøµU÷PõÍzv¾®

£µÂ²ÒÍÚ. (E¸ 1.1)

* ÁhUQÀ BmiU \•zvµ•®

* QÇUQÀ £_¤U \•zvµ•®

* öuØQÀ C¢x \•zvµ•®

* ÷©ØQÀ I÷µõ¨£õU Psh•®

B]¯õÂß ¤µuõÚ GÀø»PÍõS®.

¦Â°¯À Ÿv¯õP I÷µõ¨£õÄ® B]¯õÄ® JßÓõPa ÷\º¢x J÷µ {»zvo

ÂÀ Aø©¢v¸¨£uÚõÀ Ax ³÷µ]¯õ GÚÄ® AøÇUP¨£kQÓx. ³µÀ

©ø»zöuõhº, ³µÀ |v, Pì¤¯ß PhÀ, öPõ÷P\ì ©ø»zöuõhº, P¸[ PhÀ,

©zv¯uøµUPhÀ, _¯ì PõÀÁõ´, ö\[PhÀ Gß£Ú B]¯õøÁ I÷µõ¨£õÂ

¼¸¢x® B¤›UPõ¼¸¢x® ÷ÁÖ£kzx® GÀø»PÍõP C¸UQßÓÚ.

B]¯õ PshzvØS E›zuõÚ wÄPÒ £» EÒÍÚ. ¯¨£õß wÄPÒ, C¢÷uõ

÷Ú]¯õ wÄPÒ, ¤¼¨ø£ßì wÄPÒ, C»[øPz wÄ ©ØÖ® uõ´Áõß GߣÚ

A¢u wÄPÐUS Euõµn[PÍõP ÂÍ[SQßÓÚ. AøÁ AÍÂÀ ö£›¯ÚÁõP

C¸UQßÓÚ. A¢u©õß, {U÷Põ£õº, ©õø»wÄ Gß£Ú AÍÂÀ ]Ô¯ wÄPÐUS

Euõµn[PÍõPU C¸UQßÓÚ.

uÛ Aø©Âh®

¦Â°ß HuõÁx J¸ ChzvÀ AÀ»x ¤µ÷u\zvß Aø©Âhzøu ¦Â°¯À

BmTÖPøͨ £¯ß£kzv Põmh C¯¾®. CuÚõÀ B]¯¨ ¤µ÷u\zvß uÛ

Ch Aø©ÂøÚ AP»U÷PõkPÒ ©ØÖ® ö|k[÷PõkPÎß Ai¨£øh°À

R÷Ç Põmh¨£kQßÓx.

E¸ 1.1 B]¯õ Pshzvß ¦Â°¯À

Aø©Âh®

B]¯õ Psh® öuß AP»U÷Põk 10� C¼¸¢x Áh AP»U÷Põk

80� Áøµ°¾®, ©ØÖ® QÇUS ö|k[÷Põk 25� C¼¸¢x 180�

Áøµ°¾® Aø©¢xÒÍx.

B]¯¨ ¤µ÷u\zvß ]Ó¨£®\[PÒ

ö£ÍvP ©ØÖ® ©õÛh Ai¨£øh°»õÚ ]Ó¨£®\[PÒ £»ÁØøÓ B]¯¨

¤µ÷u\zvÀ Põn •i²®.

* ªP¨ ö£›¯ Psh©õP C¸zuÀ.

* E»Qß AøÚzx Põ»{ø» ÁøPPЮ

Põn¨£kuÀ.

* £À÷ÁÖ ©Ûu CÚ[PÒ, CÚU SÊUPÒ, ö©õÈPÒ ©ØÖ®

P»õ\õµ¨ £ÀÁøPø© Põn¨£hÀ.

* ¤µuõÚ \©¯[PÒ £»ÁØÔß ¤Ó¨¤h©õP C¸zuÀ.

* E»Qß ö£›¯ ©ø»zöuõh¸® ªP E¯µ©õÚ ©ø»a

]Pµ•® Aø©¢v¸zuÀ.

* AvP \ÚzöuõøP Põn¨£kuÀ.

ö£ÍvP ©ØÖ®

©õÛh Ai¨£øh°»õÚ

]»

]Ó¨£®\[PÒ

B]¯õ Pshzvß £µ¨£ÍÄ HÓzuõÇ 44.6 ªÀ¼¯ß \xµ Q÷»õ«ØÓº BS®.

(44,579,000 km2) Ax ¦Â°ß {»¨£Sv°À HÓUSøÓ¯ 30% ²®, ¦Â°ß

ö©õzu ÷©Ø£µ¨¦ £Sv°À 8.7 % ²® öPõskÒÍx.

‰»® :- https://en.wikipedia.org/wiki/Asia 2017.02.05

E»Qß ªP¨ö£›¯ ©ø»zöuõhµõÚ C©¯©ø» Aø©¢v¸¨£x B]¯õU

Pshzv»õS®. 8848 «ØÓºPÒ E¯µ•øh¯ E»Qß Av E¯º¢u ©ø»a]

Pµ©õÚ GÁµìm AvÀ Aø©¢xÒÍx. A÷u÷£õÀ PhÀ ©mhzvøÚ Âh ªPz

uõÌÁõP Aø©¢xÒÍ \õUPhÀ B]¯õÂß {»¨£Sv°÷»÷¯ Aø©¢xÒÍx.

E»Q÷»÷¯ AvP©õÚ ©øÇÃÌa]ø¯¨ ö£ÖQßÓ C¢v¯õÂß ÷©Põ»¯õ

¤µ÷u\zvÀ Aø©¢xÒÍ ]µõ¨§g] £Sv²®, SøÓ¢u ©øÇÃÌa] ö£ÖQßÓ

¤µ÷u\©õP P¸u¨£k® ÷Põ¤ £õø»ÁÚ•® B]¯õU Pshzv÷»÷¯

Aø©¢xÒÍÚ.

3ÞôõêŠ ð£ìË™

4 ÞôõêŠ ð£ìË™

E»QÀ Põn¨£k® AøÚzx Põ»{ø» ÁøPPøͲ® C[S Põn •i²®.

AuÚõÀ E»P® •ÊÁx® PõnUTi¯ JÆöÁõ¸ ÁøP¯õÚ PõkPЮ

B]¯õÂÝÒ £µÂ²ÒÍÚ. Cuß Põµn©õP C¨£Sv°À uõÁµ[PÒ

»[QÚ[PÎß £ÀÁøPø© AuõÁx E°º¨£ÀÁøPø© E¯º©mhzvÀ

Põn¨£kQÓx.

\ÚzöuõøP°ß £¸©ÝU÷PØ£ E»Qß \ÚzöuõøP°À AøµÁõ]US®

÷©Ø£mh öuõøP°Úº AÀ»x HÓzuõÇ 60% vÚº B]¯õÂÀ ÁõÌQßÓÚº.

E»QÀ AvP \ÚzöuõøP EÒÍ Cµsk |õkPÍõÚ ^ÚõÄ®, C¢v¯õÄ®

B]¯õÂÀ Aø©¢v¸¨£x SÔ¨¤hzuUPuõS®. A÷u÷£õÀ E»Qß AvP

\ÚzöuõøP öPõsh |õkPÐUSÒ EÒÍh[SQßÓ C¢÷uõ÷Ú]¯õ,

£õQìuõß, Á[PõÍ÷u\®, ¯¨£õß BQ¯ÚÄ® B]¯¨ ¤µ÷u\zxUS E›zuõÚ

|õkPÍõS®. CuØPø©¯ E»Qß AvP \ÚzöuõøP öPõsh £zx |õkPÎÀ

ªPÄ® ¤µ]zv ö£ØÓ BÖ |õkPÒ B]¯õU PshzvÀ Aø©¢xÒÍÚ.

B]¯õÂß \µõ\› \ÚzöuõøP Ahºzv \xµ Q÷»õ«ØÓ¸US 87 BS®. GÛÝ®

\xµ Q÷»õ«ØÓ¸US 3000 ÷©Ø£mh Ahºzv öPõsh ¤µ÷u\[PЮ B]¯õÂÀ

EÒÍx. 54 Aµ_PÒ AÀ»x _u¢vµ |õkPÒ B]¯õÂÀ Aø©¢xÒÍÚ. (https://en.wikipedia.org/wiki/Asia 2017.02.05)

P»õ\õµ®, CÚ® ©ØÖ® £ÀÁøPø© B]¯¨ ¤µ÷u\ \ÚzöuõøP°ß

]Ó¨£®\©õS®. £À÷ÁÖ CÚUSÊUPÒ ÁõÌÁuÚõÀ £À÷ÁÖ ö©õÈPÒ

Põn¨£kuÀ \ÚzöuõøP°ß Â÷\h A®\[PÍõP C¸UQßÓÚ. ^ÚõÂÀ

©mk® ÁÇUQ¾ÒÍ ö©õÈPÒ HÓzuõÇ 297 Põn¨£kÁuõP E»QÀ ÁÇUQÀ

EÒÍ ö©õÈPÒ öuõhº£õÚ uPÁÀPøÍ öÁΰk® Gz÷Úõ÷»õU (Ethnologue)öÁαmhõͺPÒ SÔ¨¤kQßÓÚº. (https://en.wikipedia.org/wiki/Asia 2017.02.05)

E»Qß ¦µõuÚ |õP›P[PÍõÚ ö©\£z÷uª¯õ, SÁõ[÷Põ, ]¢xöÁÎ BQ¯

|õP›P[ PÒ E¸ÁõÚ ¤µ÷u\©õP EÒÍxhß ö£Ízu \©¯®, C¢x \©¯®,

Cì»õ® \©¯®, QÔìuÁ \©¯® BQ¯ E»Qß ¤µuõÚ \©¯[PÎß ¤Ó¨¤h©õP

C¸UQßÓÚ. uØ÷£õx ö£Ízu®, C¢x, QÔìuÁ®, Cì»õ® BQ¯ £À÷ÁÖ

\©¯[Pøͨ ¤ß£ØÖQßÓ ©UPÒ C¨¤µ÷u\zvÀ ÁõÌQßÓÚº.

1. B]¯õ Pshzvß \õº¦ Aø©Âhzøu ÂÍUPUTi¯ ¦Â°¯À

GÀø»PøÍU SÔ¨¤kP.

2. A¢u GÀø»PøÍ E»P¨ ¦ÓĸÁ¨£hzvÀ SÔzx B]¯õ PshzvøÚ

{ÇØÔU PõmkP.

3. B]¯õ ¤µ÷u\® E»Qß Â÷\h Á»¯©õP P¸u¨£kÁuØS® •UQ¯z

xÁ® ö£ÖÁuØS® HxÁõÚ PõµoPøͨ £mi¯Ø£kzxP.

4. B]¯õÂß Aµ]¯À ¤›ÄPøÍU öPõsh £hzvß Eu²hß B]¯õ

PshzxUS›¯ |õkPøÍ £mi¯Ø£kzxP.

ö\¯Ø£õkPÒ

B]¯õÂß ö£ÍvP {»z÷uõØÓ®

uøµz÷uõØÓ®

C©¯ ©ø»zöuõhº B]¯õ ¤µ÷u\zvß ªP Â÷\h©õÚ ChÂÍUP¯À

{ø»z ÷uõØÓ©õS®. C®©ø»zöuõhº HÓzuõÇ 2500 Q÷»õ «ØÓº }ÍzxUS

£µ¢x C¸¨£xhß 612 000 \xµ Q.« {»¨£µ¨¤¾® £µ¢xÒÍx. C¢u £µ¢u

©ø»z öuõhµõÀ C¢v¯õ B]¯õÂÀ C¸¢x ¤›¢x ÷uõØөΨ£uÚõÀ

AuøÚ C¢v¯ E£Psh® GÚ AøÇUQß÷Óõ®. GÁöµìm Em£h 7000 «ØÓº

E¯µzøu ÂhUTi¯ ÷©¾® £» ©ø»a ]Pµ[PÒ C©¯ ©ø»z öuõh›À

Aø©¢xÒÍÚ.

E¸ 1.2 GÁµìm ©ø»

5ÞôõêŠ ð£ìË™

6 ÞôõêŠ ð£ìË™

1.1 AmhÁøn C©¯©ø»zöuõh›À Aø©¢xÒÍ ªP E¯µ©õÚ ©ø»a]Pµ[PÒ.

©ø»a ]Pµ[PÒ E¯µ® («ØÓº)

G絓m (Everest) 8848

Pß\ß²[Põ (Kanchenjunga) 8586

©Põ¾ (Makalu) 8462

uÁ»Q› (Dhaulagiri) 8167

©Úì¾ (Manaslu) 8156

|ßPõ £õ£m (Nanga Parbat) 8126

AßÚ§ºnõ (Annapurna) 8091

|¢uõ ÷u (Nanda Devi) 7817

‰»® :- https://en.wikipedia.org/

AÀuõ´, Sß¿ß, PõµU÷Põµ®, v¯ßåß, Põmì, \õ÷Põì, ³µÀ GߣÚ

B]¯õÂÀ Aø©¢xÒÍ HøÚ¯ ö£›¯ ©ø»zöuõhºPÍõS®.

E»Qß ªP¨ö£›¯ ÷©mk{»[PÒ ]»Ä® B]¯õÂÀ Aø©¢xÒÍÚ. vö£z,

uUPn ÷©mk{»® £«º ÷©mk{»®, ©zv¯ ø\¥›¯ ÷©mk{»®, Dµõß

÷©mk{»® Gß£Ú AÁØÔÀ ]»ÁõS®. wö£z ÷©mk{»® E»Qß ªP

E¯µ©õÚ ÷©mk {»©õS®. Ax PhÀ ©mhzvÀ C¸¢x HÓUSøÓ¯ 5000 «ØÓº E¯µ©õP C¸¨£xhß C©¯©ø», PõµU÷Põµ®, £«º ©ø»zöuõhºPÍõÀ

`Ǩ£mk EÒÍx. E»Qß ªP E¯µzvÀ Aø©¢v¸¨£uõ¾® £µ¢u {»¨

£µ¨¤À C¸¨£uõ¾® wö£z ÷©mk{»® ""E»Qß •Pk'' GßÓ (Roof top of the World) ö£¯›ÚõÀ AøÇUP¨£kQÓx.

Áh B]¯õ ªPÄ® ö£›¯ \©öÁΨ ¤µ÷u\©õS®. Ax ÷©ØS ø\¥›¯õ

\©öÁÎ GÚÄ® AøÇUP¨£k®. ©g`›¯õ \©öÁÎ, ^Ú¨ ö£¸g\©öÁÎ

Gß£Ú B]¯õÂß £µ¢u \©öÁÎPÍõS®. C¢x |v, P[øP |v, SÁõ[÷Põ |v

BQ¯ |v¨ £ÒÍzuõUSPÐUS Asø©°À CÆÁ»¯zvß £µ¢u \©öÁΨ

¤µ÷u\[PÒ Aø©¢xÒÍÚ. (£h® 1.1)

ÁiPõ»ø©¨¦

B]¯¨ ¤µ÷u\® •ÊÁx® £õ›¯ÍÁõÚ BÖPÒ £µ¢x Aø©Ä ö£ØÖÒÍxhß

AøÁ ¤µuõÚ ÁiPõÀ £s¦PÍõPÄ® EÒÍÚ. C¢u |vPÒ E»Qß £À÷ÁÖ

\•zvµ[PÒ ©ØÖ® PhÀPøÍ ö\ßÓøhQßÓÚ.

* K¨, ö¯ß] ©ØÖ® ½Úõ BQ¯øÁ BmiU \•zvµzøu AøhQßÓÚ.

* A•º, SÁõ[÷Põ, ¯õ[] BQ¯ |vPÒ £_¤U \•zvµzøu AøhQßÓÚ.

* P[øP|v, C¢x, ¤µ®©¦zµõ, «öPõ[, IµõÁv, \ÀÃß BQ¯ |vPÒ C¢x

\•zvµzøu ö\ßÓøhQßÓÚ.

* ³¨µiì, øuQ›ì BQ¯ |vPÒ £õµ^PU ShõøÁ ö\ßÓøhQßÓÚ.

Em¦ÓU PhÀPøÍ ö\ßÓøhQßÓ BÖPÒ ]»Ä® EÒÍÚ.

* \º÷h›¯õ, A•÷h›¯õ Gß£Ú HµÀ Phø»²®

* ³µÀ |v Pì¤¯ß Phø»²® ö\ßÓøhQßÓÚ.

E¸ 1.4 P[øP |v & C¢v¯õE¸ 1.3 SÁõ[÷Põ |v (©g\Ò |v) ^Úõ

7ÞôõêŠ ð£ìË™

8 ÞôõêŠ ð£ìË™

£h

® 1

.1 B

]¯

õÂß

ö£

Ív

P {

»z

÷u

õØÓ

®

‰

»®

:& S

n÷

\Ú

¤¼

¨ì

E»

P ÷

u\¨

£h

¨¦

zu

P®

- 20

16

AmhÁøn 1.2 B]¯õÂß ¤µuõÚ |vPÒ

|vPÒ }Í® (Q÷»õ«ØÓ›À)

¯õ[] 6301

SÁõ[÷Põ (©g\Ò) 5464

«÷Põ[ 4909

½Úõ 4400

ö¯Û] 4088

K¨ 3650

C¢x 2900

¤µ®©¦zµõ 2897

P[øP 2510

B]¯õÂÀ ªP¨ö£›¯ H›PÒ £» Aø©Ä ö£ØÖÒÍÚ. ø£UPõÀ H›, ö£õÀPõì

H› Gß£Ú CÁØÖÒ •UQ¯©õÚøÁ¯õS®. ø£UPõÀ H› E»Qß ªP BÇ©õÚ

|ßܺ H›¯õPU P¸u¨£kQÓx.

1. B]¯õ PshzvÀ Aø©¢xÒÍ ¤µuõÚ ©ø»z öuõhºPÒ |õßQøÚU

SÔ¨¤kP.

2. C©¯ ©ø»zöuõh›À Aø©¢xÒÍ ªP E¯µ©õÚ ]Pµ[PÒ I¢vøÚ

AÁØÔß E¯µzxhß GÊxP.

3. B]¯õ PshzvÀ Aø©¢xÒÍ ªP¨ö£›¯ |vPøͲ®, AøÁ ö\ßÓøh

²® PhÀPÒ AÀ»x \•zvµ[PøͲ® GÊxP.

4. B]¯õ PshzvÀ Aø©¢xÒÍ ªP¨ ö£›¯ ÷©mk{»[PÒ Cµsi

Úx®, \©öÁÎ JßÔÚx®, H›PÒ CµsiÚx® ö£¯ºPøÍU SÔ¨¤kP.

ö\¯Ø£õkPÒ

B]¯õÂÀ EÒÍ BÖÎß }Ízøu

C»[øP°ß }Í, AP»[PÐhß

J¨¤mk¨ £õ¸[PÒ£h® 1.2

C»[øP°ß £µ¨£ÍÄ

£¸zvzxøÓ

432Km

\[P©ß P¢u

•øÚöPõÊ®¦

öu´÷Á¢vµ •øÚ

224Km

9ÞôõêŠ ð£ìË™

10 ÞôõêŠ ð£ìË™

åŠð¬ì

1. }[PÒ ÷©÷» SÔ¨¤mh AøÚzx ö£ÍvP A®\[PøͲ® B]¯õÂß

¦ÓĸÁ¨ £hzvÀ SÔzx¨ ö£¯›kP.

Põ»{ø»

©zv¯ ÷Põmi¼¸¢x Áh •øÚÄ ©ØÖ® öuß •øÚÄ Áøµ öÁ¨£{ø»¨

£µ®£¼À Põn¨£k® ÷ÁÖ£õkPÐU÷PØ£ ¦Â¯õÚx 3 ¤µuõÚ Põ»{ø»

Á»¯[PÍõP ¤›UP¨£kQßÓx.

* A¯Ú Á»¯® (`hõÚ Põ»{ø»)

* CøhöÁ¨£ Á»¯® (CÍg`hõÚ Põ»{ø»)

* Pk[Sκ Á»¯® (Sκ Põ»{ø»)

B]¯õ Psh® ©zv¯ ÷PõmiÀ C¸¢x Áh •øÚÄ Áøµ £µÂU Põn¨£k

QßÓx. CuÚõÀ Põ»{ø» Á»¯[PÒ ‰ßÔØS® E›zuõÚ GÀ»õ Põ»{ø»

ÁøPPøͲ® Põn•iQßÓx.

A¯Ú Á»¯® (`hõÚ Põ»{ø»)

Bsk •ÊÁx® ªP E¯ºÁõÚ öÁ¨£{ø» {»Ä®. \µõ\› öÁ¨£{ø»

18�C ø¯ Âh AvP©õS®. CuÚõÀ öÁ¨£©õÚ Põ»{ø»ø¯U PõnU

Ti¯uõP EÒÍx.

CøhöÁ¨£ Á»¯® (CÍg`hõÚ Põ»{ø»)

A¯Ú Á»¯zøuÂh \µõ\› öÁ¨£{ø» SøÓÁõS®. Bsk •ÊÁx®

Põ»zxUS Põ»® öÁ¨£® TiU SøÓuÀ Põµn©õP £¸ÁPõ» ©õÖ£õkPÒ

Ch®ö£Ö®. AuõÁx öuÎÁõÚ ÷Põøh Põ»zøu²®, Sκ Põ»zøu²®

CÆÁ»¯zvÀ Põn»õ®.

Pk[ Sκ Á»¯® (Sκ Põ»{ø»)

öÁ¨£{ø» ªPU SøÓ¢u ©mhzvÀ Põn¨£kÁuõÀ Á¸hzvß AvP©õÚ

Põ»® £Û ‰mh•® £Û ÃÌa]²® CÆÁ»¯zvÝÒ Põn¨£k®

A®\©õS®.

£h® 1.3 E»Qß ¤µuõÚ Põ»{ø» Á»¯[PÎß £µ®£À

66.5o

66.5o

23.5o

23.5o

0o

Á

Sκ Á»¯®

CøhöÁ¨ Á»¯®

CøhöÁ¨£ Á»¯®

©PµU ÷Põk

©zv¯ ÷Põk

PhPU ÷Põk

Sκ Á»¯®

A¯Ú Á»¯®

A¯Ú Á»¯®

BmiU Ámh®

A¢uõmiU Ámh®

CUPõ»{ø» Á»¯[PÒ ‰ßÔÝÒЮ ©øÇÃÌa]°À ©õØÓ[PÒ, £¸ÁU

PõØÔß ö\ÀÁõUS, \•zvµ ö\ÀÁõUS, Psh Aø©Âh®, ©ø»zöuõhºPÎß

Aø©Âh®, PhÀ ©mhzv¼¸¢uõÚ E¯µ® BQ¯ £À÷ÁÖ PõµoPÎß

ö\ÀÁõUS Põµn©õP JßÖUöPõßÖ ÷ÁÖ£mh A®\[PøÍU öPõsh E£

Põ»{ø» ÁøPPÒ £» Põn¨£kQßÓÚ.

R÷Ç uµ¨£mkÒÍ AmhÁøn AUPõ»{ø» ÁøPPøͲ® AøÁ £µ®¤²ÒÍ

¤µ÷u\[PøͲ® PõmkQßÓÚ.

B]¯U PshzvÀ PõnUTi¯ Põ»{ø» ÁøPPÒ

Põ»{ø» Á»¯® Põ»{ø» ÁøP £µÂ²ÒÍ |õkPÒ / £SvPÒ

A¯Ú Á»¯®

A¯Ú ©øÇU Põ»{ø» ¯õÁõ, _©zµõ wÄPÒ

A¯Ú¨ £¸ÁU PõØÖU

Põ»{ø»C¢v¯õ, C»[øP, ª¯ß©õº

A¯Ú \ÁßÚõ Põ»{ø»Áh QÇUS C¢v¯õ,

£[PÍõ÷uè

öÁ¨£ £õø»ÁÚU

Põ»{ø»

C¢v¯õ, uõº £õø»ÁÚ®

©zv¯ QÇUS |õkPÒ

11ÞôõêŠ ð£ìË™

12 ÞôõêŠ ð£ìË™

CøhöÁ¨£Á»¯®

CÍg`hõÚ CøhöÁ¨£U

Põ»{ø»

©zv¯ uøµUPhø»a `Ì¢u

£SvPÒ

CøhöÁ¨£ DµU Põ»{ø» QÇUS ^Úõ, ¯¨£õß wÄPÒ

Sκ Á»¯®

•øÚÄ ©ØÖ® x¢vµõU

Põ»{ø»

ø\¥›¯ ¤µ÷u\®, B]¯õÂß

ÁhUS £SvPÐÒ

©ø»U Põ»{ø»C©¯ ©ø»z öuõhøµa

\õº¢u £SvPÒ

B]¯õÂÀ ªPU Pkø©¯õÚ Põ»{ø» {ø»ø©PøÍU öPõsh Ch[PÒ

Aø©¢v¸¨£x Â÷\h©õÚ £s£õS®.

* B]¯õÂß ªPU SøÓ¢u öÁ¨£{ø» {»Ä® Áº÷Põ÷¯ßìU (Verkhoyansk) Gߣx µè¯õÂÀ Aø©¢xÒÍ ]Ô¯ |Pµ©õP ÂÍ[SÁxhß A[S

öÁ¨£{ø» ]» |õmPÎÀ HÓzuõÇ -500C Áøµ SøÓÁøh²® GÚÄ®

öu›ÂUP¨£kQÓx.

* B]¯õÂß AvP öÁ¨£{ø» {»ÄÁx £õQìuõÛß á÷Põ£õ£õz

(Jacobabad) |PµzvÀ Gߣxhß Ax HÓzuõÇ 550 C BS®.

C¯ØøPz uõÁµ[PЮ ÁÚ Â»[SPЮ

©øÇÃÌa], öÁ¨£{ø» ÷ÁÖ£õkPÐUS HØ£ C¯ØøPz uõÁµ[PЮ ¤µ÷u\

Ai¨£øh°À ÷ÁÖ£kQßÓÚ. CuØ÷PØ£ JÆöÁõ¸ Põ»{ø» ÁøPUS®

HØ£ C¯ØøPz uõÁµ[PЮ ÁÚ»[SPЮ Aø©¯¨ ö£ØÖÒÍÚ.

A¯Ú Á»¯® & A¯Ú ©øÇUPõkPÒ

AvP öÁ¨£{ø»ø¯²® Á¸h® •ÊÁx® AvP ©øÇ ÃÌa]ø¯²® ö£ÖQßÓ

£SvPÎÀ GßÖ® £_ø©¯õÚ A¯Ú ©øÇUPõkPøÍ Põn»õ®. CUPõkPÎÀ

©÷PõPÛ, H÷£õÛ, ÷µõìÄm, P¸[Põ¼, ‰[QÀ ÁøP, \¢uÚ®, H÷Pæ¯õ

÷£õßÓ E¯µ® Ti¯ £À÷ÁÖ ©µ ÁøPPøÍU Põn»õ®. uõÁµ[PÒ ]»

£øhPÍõ»õÚx. öPõi ÁøPPÒ, §skPÒ, £õ] ÁøPPÒ, Jmkso ÁøPPÒ

GߣÚÄ® AvP® Põn¨£kQßÓÚ. uõÁµ[PÒ ÷ÁP©õP Áͺa]¯øhQßÓÚ.

E¯º¢uÍÁõÚ E°º¨ £ÀÁøPø© C[S Põn¨£kQßÓx.

Sµ[SPÒ, FºÁÚ, £õ®¦PÒ, «ß CÚ[PÒ, Knõß CÚ[PÒ ö£¸©ÍÂÀ

EÒÍÚ. ¦¼, ]Özøu, Pµi, £ßÔ, |›, ©õß, ©øµ BQ¯ »[SPЮ C¨

£Sv°À ö£¸©ÍÂÀ Põn¨£kQßÓÚ.

E¸ 1.5 A¯Ú ©øÇUPõkPЮ ÁÚ Â»[SPЮ

CøhöÁ¨£ Á»¯® & CøhöÁ¨£ Cø»²vº PõkPÒ

Á¸h Ÿv¯õP öÁ¨£©õÚ ÷Põøh Põ»•® Sκ Põ»•® Põn¨£kÁvÚõÀ

AU Põ»{ø»US HØÓuõP CøhöÁ¨£ Á»¯zvÀ Cø»²vº PõkPÒ Áͺa]

ö£ØÖÒÍÚ. Á¸h® ÷uõÖ® Cø»PÒ EvºuÀ CUPõkPÎß Â÷\h £s£õS®.

JU, ©Àö£›, ö\ìÚm, ø£ß, ²öP¼¨hì, hU»ì£º BQ¯Ú CUPõkPÎß

Â÷\h uõÁµ ÁøPPÍõS®. G¸ø©, K|õ´, ©øµ, ©õß, Gßiö»õ¨ BQ¯ ÁÚ

»[SPøͲ® C[S Põn»õ®.

13ÞôõêŠ ð£ìË™

14 ÞôõêŠ ð£ìË™

E¸ 1.6 CøhöÁ¨£ Á»¯U PõkPЮ ÁÚ Â»[SPЮ

Pk[Sκ Á»¯® & F]°ø»U PõkPÒ

øuUPõ ©ØÖ® y¢vµõU Põ»{ø»²hß Ti¯ CÆÁ»¯zvÀ }sh Sκ

Põ»® Põn¨£kuÀ Â÷\h £s£õS®. F]°ø»UPõkPÒ C¨ ¤µ÷u\zvÀ

Aø©¢xÒÍÚ. £ÛUS uõUS¨ ¤iUPUTi¯ ÂuzvÀ Aø©¢xÒÍ uõÁµ[PÒ

•U÷Põn ÁiÂÀ Põn¨£k®. Cø»PÒ F] •øÚ ÷£õßÓ Tº ÁiÁ

•øh¯øÁ. ø£ß ÁøP, 즹ì, JU, »õa, BQ¯ uõÁµ CÚ[PøÍ Â÷\h

©õPU Põn»õ®.

£ÛU Pµi, £Û©õß, £Û |›PÒ, £Û |õ´, ^£À, ªßU BQ¯ »[QÚ[PÒ

C[S ÁõÌQßÓÚ.

E¸ 1.7 Pk[Sκ Á»¯U PõkPЮ »[QÚ[PЮ

1. B]¯õ PshzvÀ PõnUTi¯ ¤µuõÚ Põ»{ø» Á»¯[PÒ ‰ßÔøÚ²®

AÆ JÆöÁõ¸ Põ»{ø» Á»¯zv¾® PõnUTi¯ Põ»{ø» ÁøP

PøͲ® AmhÁøn¨£kzxP.

2. A¢u JÆöÁõ¸ Põ»{ø» Á»¯zv¾® £µÂ²ÒÍ C¯ØøPz uõÁµzvß

ÁøPPÒ ¯õøÁ GÚU SÔ¨¤kP.

3. }[PÒ ÷©÷» SÔ¨¤mh JÆöÁõ¸ C¯ØøPz uõÁµ¨ ¤µ÷u\zvÝÒЮ

Á͸® uõÁµ[PÒ ©ØÖ® »[QÚ[Pøͨ ö£¯›kP.

ö\¯Ø£õkPÒ

15ÞôõêŠ ð£ìË™

16 ÞôõêŠ ð£ìË™

B]¯ ¤µ÷u\zvß ©õÛh {»z÷uõØÓ®

¦µõuÚ ©õÛh |õP›P[PÒ

©Ûu Áµ»õÖ öuõhº£õP CßÖÁøµ Psk ¤iUP¨£mkÒÍ uPÁÀPÎß

Ai¨£øh°À E»Qß |vUPøµPøÍ Asi÷¯ ¦µõuÚ |õP›P[PÒ £»

E¸ÁõQ²ÒÍÚ. ³¨¤µiì øuQÕì £ÒÍzuõUS, C¢x |v £ÒÍzuõUS,

SÁõ[÷Põ £ÒÍzuõUS, ø|À |v¨ £ÒÍzuõUS Gß£Ú •UQ¯©õÚøÁ¯õS®.

CÁØÖÒ ø|À |vø¯z uµ HøÚ¯ |v¨ £ÒÍzuõUSPÒ ‰ßÖ® B]¯õÂÀ

Aø©¢v¸¨£x ]Ó¨£®\©õS®.

C¢x |v uØPõ»zvÀ £õQìuõß ©ØÖ® C¢v¯õÄUS E›zuõÚ ¤µ÷u

\[PÒ FhõP¨ £õ´¢x Pµõa] |P¸US Asø©°À Aµ¤U Phø» Á¢uøhQÓx.

C¢|v¨£ÒÍzuõUøP Asi ö©õíg\uõ÷µõ, íµ¨£õ BQ¯ ¦µõuÚ |Pµ[PÒ

CµsiøÚ²® Ai¨£øh¯õPUöPõsk Áͺa] Aøh¢u |õP›P® JßÖ

E¸ÁõQ¯x.

^ÚõÂß FhõP¨ £õ´QßÓ ©g\Ò |v GÝ® SÁõ[÷Põ |v¨£ÒÍzuõUQÀ

A߯õß |Pøµ Ai¨£øh¯õPU öPõsk Áͺa] Aøh¢u |õP›P® JßÖ

E¸ÁõQ¯x.

B]¯õ PshzvÀ Aø©Ä ö£ØÖÒÍ CßÝö©õ¸ |v¨£ÒÍzuõUS |õP›P

©õP ÂÍ[SÁx ö©õ\£z÷uª¯õ |õP›P©õS®. uØ÷£õx DµõUQß FhõP¨

£õ´QßÓ ³¨µiì, øuQ›ì BQ¯ C¸ |vPÐUQøh°À Aø©¢u £Sv°À

C¢|õP›P® Áͺa] Aøh¢uø©US \õßÖPÒ EÒÍÚ.

•øÓ¯õÚ |Pµ {º©õn®, Pmih®, ]Ø£ E¸ÁõUP®, ÂÁ\õ¯®, øPzöuõÈÀ,

Pø»¨ö£õ¸mPÎß EØ£zv BQ¯Ú C¢|õP›P[PÎÀ Áͺa] Aøh¢v¸¢

uø© Â÷\h A®\©õS®.

©Ûu CÚ[PÒ

£À÷ÁÖ Põ»{ø» {ø»ø©PÐUS HØ£ uÛzxÁ©õÚ £» CÚ[PÒ B]¯õ

¤µ÷u\zvÀ ÁõÌÁøuU Põn»õ®. ¤µuõÚ©õP B]¯ Á»¯zvÀ ÁõÊ® ©Ûu

CÚ[PÒ CµsiøÚU PõnU Ti¯uõ°¸¨£xhß AÁºPÒ ÁõÊ® |õkPÒ

R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ.

ö©õ[P÷»õ´m öPõP÷\õ°m

^Úõ C¢v¯õ

¯¨£õß B¨PõÛìuõß

©÷»]¯õ £õQìuõß

öPõ›¯õ C»[øP

][P¨§º Aµõ¤¯ |õkPÒ

\ÚzöuõøP £µ®£À

B]¯õÂß ö©õzu \ÚzöuõøP 4.46 ¤À¼¯ß (4460 ªÀ¼¯ß) BS®. (world

populationreview.com/continents/asia-population -2017/02/01) CvÀ 2.68 ¤À¼¯ß AuõÁx

AøµÁõ]ø¯ Âh AvP©õÚ \ÚzöuõøP ^Úõ, C¢v¯õ BQ¯ C¸ |õkPξ®

Põn¨£kQßÓx.

Ca\ÚzöuõøP ¤µ÷u\zxUS¨ ¤µ÷u\® ÷ÁÖ£kÁxhß |õkPÐUQøh°¾®

\©ÚØÖ¨ £µ®¤²ÒÍx. \ÚzöuõøP°ß Ca \©ÚØÓ £µ®£À «x ö£ÍvPU

PõµoPÒ ö\ÀÁõUS ö\¾zv²ÒÍÚ. uøµz÷uõØÓ®, Põ»{ø», ÁiPõ»

ø©¨¦, ©s ÷£õßÓøÁ AÆÁõÓõÚ ö£ÍvPU PõµoPÎÀ ]»ÁõS®.

B]¯õÂß \ÚzöuõøP¨ £µ®£ø» ÷|õUS®÷£õx öußÚõ]¯õ, öußQÇUS

B]¯õ, QÇUS B]¯õÂß BØÖ¨ £ÒÍzuõUøP Asi¯ £SvPÎÀ AvP

\ÚzöuõøP Ahºzv°øÚU Põn •i²®. (J¸ \xµU Q÷»õ «ØÓ¸US 500 US® ÷©À)

* Áh C¢v¯õÂÀ C¢x P[øPa \©öÁÎ

* ª¯ß©õ›À IµõÁv BØÖ¨ £ÒÍzuõUS

* ^ÚõÂß SÁõ[÷Põ BØÖ¨ £ÒÍzuõUS

©zv¯ B]¯õ, ö©õ[÷Põ¼¯õ, ÁhUS \©öÁÎ {»[PÒ, ÷Põ¤ ©ØÖ®

uõº BQ¯ £õø»ÁÚ¨ £SvPÒ Gß£Ú B]¯õÂß \ÚzöuõøP SøÓ¢u

£SvPÍõS®. (£h® 1.4)

17ÞôõêŠ ð£ìË™

18 ÞôõêŠ ð£ìË™

2017 CÀ B]¯õÂÀ AvP \Úz

öuõøPa ö\ÔÄ öPõsh 10 |õkPÒ

* ^Úõ 1370 ªÀ¼¯ß

* C¢v¯õ 1299 ªÀ¼¯ß

* C¢÷uõ÷Ú]¯õ 255 ªÀ¼¯ß

* £õQìuõß 192 ªÀ¼¯ß

* £[PÍõ÷uè 159 ªÀ¼¯ß

* ¯¨£õß 127 ªÀ¼¯ß

* ¤¼¨ø£ßì 103 ªÀ¼¯ß

* ¯m|õ® 92 ªÀ¼¯ß

* Dµõß 79 ªÀ¼¯ß

* x¸UQ 78 ªÀ¼¯ß

* ©õø»wÄPÒ 345 000

* ¦¹øn 421 000

* ö©Põ÷Áõ 641 000

* §mhõß 760 000

* v÷©õº 1.24 ªÀ¼¯ß

* £í÷µß 1.78 ªÀ¼¯ß

* Pmhõº 2.11 ªÀ¼¯ß

* Bº÷©Û¯õ 3 ªÀ¼¯ß

* ö©õ[÷Põ¼¯õ 3.02 ªÀ¼¯ß

* ÷áõºâ¯õ 3.73 ªÀ¼¯ß

* ©õø»wÄPÒ 345 000

2017 CÀ SøÓ¢u \ÚzöuõøP²ÒÍ

10 |õkPÒ

‰»® :--- worldpopulationreview.com/continents/asia-population - 2017.02.01

\ÚzöuõøP¨

£µ®£À

¤â[

•®ø£

C¢x \•zvµ®

£õ[öPõU

÷hõUQ÷¯õ

£_¤U \•zvµ®

500US AvP®

100 - 500

25 - 100

10 - 25

1 - 10

1US SøÓÄ

£h® 1.4 B]¯õÂß \ÚzöuõøP £µ®£À

1. B]¯õ PshzvÀ \ÚzöuõøP Ti¯ Á»¯[PÒ ‰ßÔøÚ²®

\ÚzöuõøP SøÓ¢u Á»¯[PÒ |õßQøÚ²® SÔ¨¤kP.

2. B]¯õÂß \©ÚØÓ \ÚzöuõøP¨ £µ®£¼À ö\ÀÁõUS ö\¾zx®

PõµoPÒ |õßQøÚU SÔ¨¤kP.

3. B]¯õÂß \ÚzöuõøP Ti¯ |õkPÒ I¢vøÚ²® ªPU SøÓ¢u |õkPÒ

I¢vøÚ²® AvP \ÚzöuõøP²ÒÍ |Pµ[PÒ I¢vøÚ²® SÔ¨¤kP.

4. }[PÒ ÷©÷» SÔ¨¤mh B]¯õÂß |õkPøͲ® |Pµ[PøͲ® E»P¨

£hzvÀ SÔzx¨ ö£¯›kP.

ö\¯Ø£õkPÒ

ö£õ¸Íõuõµ |hÁiUøPPÒ

B]¯ ¤µ÷u\zvÀ Aø©Äö£ØÖÒÍ |õkPÎÀ £À÷ÁÖ ö£õ¸Íõuõµ |hÁiU

øPPÒ Põn¨£kQßÓÚ. C¢u¨ ¤µ÷u\zvÀ ö£õ¸Íõuõµ©õÚx ÂÁ\õ¯®,

øPzöuõÈÀ, ÷\øÁ BQ¯ÁØÔß Ai¨£øh°À Aø©¢xÒÍx. JÆöÁõ¸

¤›Â¾® •UQ¯® ö£ÖQßÓ ‰ßÖ |õkPÒ öuõhº£õP C[S PÁÚzvØ

öPõÒͨ£kQßÓx.

* ÂÁ\õ¯® & £õQìuõß

* øPzöuõÈÀPÒ & ¯¨£õß

* ÷\øÁ |hÁiUøPPÒ & k£õ´

B]¯õÂß ÂÁ\õ¯ |õhõP £õQìuõß

ÂÁ\õ¯® £õQìuõÛß ¤µuõÚ ö£õ¸Íõuõµ |hÁiUøP¯õS®. £õQìuõÛß

ö©õzu EÒ|õmk EØ£zv°À 25.9% AÍÄ ÂÁ\õ¯z xøÓ°ÚõÀ ÁÇ[P¨

£kQÓx. A¢|õmiß ö©õzu FȯºPÎß GsoUøP°À 43% B÷Úõº

ÂÁ\õ¯ |hÁiUøPPÎÀ Dk£kQßÓÚº. |õmiß ö©õzu {»¨£µ¨¤À 25% AÍÄ ÂÁ\õ¯ |hÁiUøPPÐUPõP £¯ß£kzu¨£kQÓx.

£u¨£kzuõu £¸zvø¯ E»P \¢øuUS (Raw cotton) ÁÇ[S® ¤µuõÚ|õhõP

£õQìuõß •UQ¯zxÁ® ö£ÖQßÓx. A¢|õmiß HøÚ¯ ÂÁ\õ¯ EØ£z

vPÎÀ ÷Põxø©, ö|À, P¸®¦, £Ç[PÒ, Põ´PÔPÒ, £õÀ ©ØÖ® £õÀ öuõhº

£õÚ EØ£zvPÒ ©õmiøÓa], BmiøÓa], •møh GߣøÁ ¤µuõÚ©õÚøÁ

BS®.

19ÞôõêŠ ð£ìË™

20 ÞôõêŠ ð£ìË™

£õQìuõß E»QÀ £µ¢u }º£õ\Úz öuõSvø¯ Eøh¯ |õhõPÄ® •UQ¯zxÁ®

ö£ÖQÓx. C¢x |v¨£ÒÍzuõUS }º¨£õ\Úz öuõSv°ß FhõP A¢|õmiß

16 ªÀ¼¯ß öíUh¯º ÂÁ\õ¯ {»zxUS }º Â{÷¯õQUP¨£kQÓx.

E¸ 1.8 £õQìuõÛß ÂÁ\õ¯U øPzöuõÈÀ |hÁiøPPÒ

£õQìuõÛß ¤µuõÚ ÂÁ\õ¯ £¸Á[PÒ CµshõS®. AƵsk £¸Á[PЮ

Põ›¨ (Khariff), µõ¤ (Rabi) GÚ AøÇUP¨£kQßÓÚ.

E»P EnÄ ÂÁ\õ¯ {ÖÁÚzvß uµ¨£kzu¾US HØ£ EnÄ EØ£zvPøÍ

E»P \¢øuUS ÁÇ[SÁvÀ £õQìuõß ¤ßÁ¸® Ch[Pøͨ ö£ØÖÒÍx.

AmhÁøn 1.3 £õQ ìuõÛ ß ¤µuõÚ Cµsk £¸Á[PÒ, Põ» ®

©ØÖ® £°›h¨£k® £°ºPÒ.

£°›k® £¸Á® Põ»¨ £Sv £°›h¨£k® £°ºPÒ

Põ›¨ (Khariff) H¨µÀ öuõhUP®

JU÷hõ£º Áøµ

£¸zv, ö|À, vøÚ,

÷\õÍ®, P¸®¦

µõ¤ (Rabi) |Á®£º öuõhUP® ©õºa

Áøµ

÷\õÍ®, £õº¼, Jmì

AmhÁøn 1.4 ÂÁ\õ¯ EØ£zvPøÍ E»Pa \¢øuUS ÁÇ[SÁvÀ £õQìuõÝUS E›¯ Ch®

EØ£zv ÁøPPÒE»P \¢øu°À

ö£ÖQßÓ Ch®EØ£zv ÁøP

E»P \¢øu°À

ö£ÖQßÓ Ch®

(Chick pea) Phø»ÁøP 3 £õÀ EØ£zvPÒ 5

A¨›Pm 6 ÷£Ÿ¢x (Date Palm) 5

£¸zv 4 öÁ[Põ¯® (Onion) 7

P¸®¦ 5 ÷Põxø© 7

ö|À 4 ÷uõh®£Ç ÁøPPÒ 6

©õ®£Ç® 4

‰»® :- https://en.wikipedia.org/wiki/Agriculture_in_Pakistan#Rankings 21/2/2017

CuØ÷PØ£ E»Qß ¤µuõÚ ÂÁ\õ¯ EØ£zvPÎß HØÖ©v |õhõP¨ £õQìuõß

•UQ¯ Chzøu¨ ö£ØÖÒÍx.

øPzöuõÈÀ |õhõP ¯¨£õß

¯¨£õß B]¯õ¾® A÷u÷£õßÖ E»Q¾® ¤µuõÚ øPzöuõÈÀ |õhõS®.

u»õ ö©õzu ÷u]¯ EØ£zv°ß Ai¨£øh°À E»QÀ ‰ßÓõÁx £õ›¯

ö£õ¸ÍõuõµzøuU öPõsh |õk ¯¨£õß GÚU P¸u¨£kQßÓx. ¯¨£õÛß

ö©õzu ÷u]¯ EØ£zv°À 27.5% øPzöuõÈÀ xøÓ ‰»® ö£Ó¨£kQÓx.

A¢|õmk Fȯ¨£øh°À 25.2% B÷Úõº øPzöuõÈÀ xøÓ°À Dk£mkÒÍ

Úº. •Êø©¯õP ‰»¨ ö£õ¸mPÒ, PÛ¯ ÁÍ[PÎß CÓUS©vPÒ BQ¯

ÁØÔß Ai¨£øh°À øPzöuõÈÀPÒ ÷©ØöPõÒͨ£kÁx ¯¨£õÛß

]Ó¨£®\©õS®.

A¢|õmk EØ£zvU øPzöuõÈÀPÎÀ ÷©õmhõº ÁõPÚ[PÒ, ªßÛ¯À

E£Pµn[PÒ, C¯¢vµ \õuÚ[PÒ, C¸®¦ ©ØÖ® E¸US, P¨£À, Cµ\õ¯Ú¨

ö£õ¸mPÒ, ¤høÁPÒ, PoÛ²® PoÛ Ev›¨£õP[PЮ, ÷µõ÷£õ öuõÈÀ

~m£®, ©¸¢x, ©ØÖ® u¯õ›zu EnÄ EØ£zvPÒ Gß£Ú •UQ¯zxÁ®

ö£ÖQßÓÚ.

÷©õmhõº ÁõPÚz u¯õ›¨¦UPÒ ¯¨£õÛß ¤µuõÚ øPzöuõÈÀ xøÓ¯õS®.

E»Qß £õ›¯ ÷©õmhõº ÁõPÚ EØ£zv¯õͺPÒ £zx ÷£›À ¯¨£õß 6 BÁx

Chzøu¨ ö£ØÖÒÍx. E¯º uµ®, }izu £õÁøÚ, ÂøÚzvÓÚõÚ G›ö£õ¸Ò

£õÁøÚ, Avö\õS_zußø©, Av |ÃÚ Ev›¨ £õP[PÎøÚ öPõsi¸zuÀ

BQ¯ £s¦PÐUS HØ£ ̄ ¨£õÛß ÷©õmhõº ÁõPÚ[PÒ E»QÀ •ßÚo°À

21ÞôõêŠ ð£ìË™

22 ÞôõêŠ ð£ìË™

ÂÍ[SQßÓÚ. ¯¨£õÛÀ ¤µuõÚ ÷©õmhõº ÁõPÚ EØ£zv {ÖÁÚ[PÒ £»

EÒÍxhß AÁØÖÒ ¤µuõÚ©õÚøÁ ]» R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ.

* öµõ÷¯õmhõ * C__

* ªØ_¤] * ö©ìhõ

* {\õß * _£õÖ

* öíõshõ * hõ´ím_

* __Q * ï÷Úõ

E¸ 1.9 ¯¨£õÛß øPzöuõÈÀ |hÁiUøPPÒ

öíõshõ, ¯©íõ, __Q ©ØÖ® PÁ\õQ ÷£õßÓ ¯¨£õÛ¯ {ÖÁÚ[PÒ

E»Qß ¤µuõÚ ÷©õmhõº ø\UQÒ EØ£zv {ÖÁÚ[PÍõPÄ® •ßÚo°À

vPÌQßÓÚ.

¯¨£õß £À÷ÁÖ C»zvµÛ¯À ªßÛ¯À EØ£zvPξ® ÷ÁP©õP Áͺa]

ö£ØÖÒÍ |õhõS®. A¢u EØ£zvPÐUPõP ÷\õÛ, ªm_¤], C»Um›U,

ö£Ú÷\õÛU, öPÚß, ¦âh_, {÷Põß, ¯©íõ, åõ¨, ö|U, îhõ öP]÷¯õ

÷£õßÓ {ÖÁÚ[PÒ •UQ¯® ö£ÖQßÓÚ. ¯¨£õÛß ö£Ø÷ÓõÀ

Cµ\õ¯Ú øPzöuõÈ»õP ¤ÍõìiU, ö£õ¼ìÕß, ö£õ¼¨¤÷Óõ£¼ß EØ£z-

vPÒ •UQ¯©õÚøÁ. PoÛ ©ØÖ® PoÛ Ev›¨£õP[PÎß EØ£zvU

øPzöuõȾ® ¯¨£õÛÀ •ßÚo°À vPÌQßÓ EØ£zv øPzöuõÈÀ xøÓ

BS®. CÆÄv›¨£õP[PøÍ EØ£zvö\´²® {ÖÁÚ[PÎÀ ö|U, ¦âm_,

]÷Põ G¨\ß, I.¤.G®, ᨣõß BQ¯ {ÖÁÚ[PÒ •UQ¯zxÁ® ö£ÖQßÓÚ.

©µ£qz öuõÈÝm£ |hÁiUøPPξ® ¯¨£õß A¤Â¸zv ö£ØÖÒÍx.

ÂÁ\õ¯®, »[S Áͺ¨¦, ©¸¢x EØ£zv, Cµ\õ¯Ú¨ö£õ¸Ò øPzöuõÈÀ,

EnÄ £uÛhÀ BQ¯ xøÓPξ® ©µ£qz öuõÈÝm£® £¯ß£kzu¨£k

QßÓx.

E»QÀ Aq ªß \Uvø¯ AvPÍÂÀ £¯ß£kzxQßÓ |õkPÐÒ ¯¨£õß

•ßÚo°À vPÌQßÓx.

÷\øÁ {ø»¯©õP k£õ´

IUQ¯ Aµ¦ Gª÷µm HÊ ©õ{»[PøÍU öPõsh J¸ Tmhø©¨£õS®.

AÁØÖÒ k£õ´ J¸ ]Ô¯ Gª÷µm Aµ\õS®.

3885 \xµ Q÷»õ «ØÓ¸øh¯ ]Ô¯ Cµõa]¯©õÚ k£õ°ß ö©õzu \ÚzöuõøP

2502715 BS®. \ÚzöuõøP Ahºzv J¸ \xµU Q÷»õ«ØÓ¸US 644.2 BS®.

Auߣi k£õ´ AvP \ÚzöuõøP²ÒÍ J¸ |õhõS®. §÷PõÍ |Pµ©õPU

P¸u¨£k® k£õ´, \ºÁ÷u\ ©ØÖ® ©zv¯ QÇUQß Â¯õ£õµ ©ØÖ® ÁºzuP

ø©¯©õP •UQ¯® ö£ÖQÓx.

k£õ´ ö£õ¸Íõuõµzvß Ai¨£øh¯õP Aø©Áx PÛ¯ö|´ EØ£zv BS®.

AuÞhõP Dmh¨£k® ö£¸¢öuõøP¯õÚ ö\ÀÁ® A¢|õmiß HøÚ¯

xøÓPÎÀ •u½k ö\´¯¨£mkÒÍx. ö£ÍvPa ̀ Ç»õÚx, ÂÁ\õ¯ |hÁiUøP-

PÐUS ö£õ¸zu©ØÓuõPU Põn¨£kÁvÚõÀ ÷\øÁ ø©¯©õP ¸zv ö\´¯¨

£mkÒÍx.

k£õ°ß ö£¸Íõuõµzvß •UQ¯ xøÓPÎÀ AvPÍÁõÚ ö£Ö©vø¯

ö£ØÖUöPõÒÁx ÷\øÁzxøÓ¯õS®. k£õ°ß ö©õzu EÒ|õmk EØ£zv°À

÷\øÁzxøÓ°ß £[PΨ¦ 37.2% ©mk÷©¯õS®. ö©õzu öuõÈÍõͺPÎß

33.0% B÷Úõº ÷\øÁz xøÓ²hß öuõhº¦£mh öuõÈÀPÎÀ Dk£mkÒÍÚº.

(Emirates N.D.B Research_ Dubai's service sector overview - 18 March 2015)

23ÞôõêŠ ð£ìË™

24 ÞôõêŠ ð£ìË™

÷\øÁ ø©¯©õP ÂÍ[S® k£õ´ £À÷ÁÖ ÷\øÁU øPzöuõÈÀPøÍ

•ßöÚkzxa ö\ÀQßÓx.

* E»QÀ QÇUøP²® ÷©ØøP²® CønUS® |ÃÚ SÖUS¨ £õøuPÎß

©õÚ ÷\øÁ ø©¯©õP ÂÍ[SQßÓx. E»QÀ ªP •UQ¯©õÚ Cøh{ø»

u›¨¦ {ø»¯©õP ÂÍ[SQßÓx.

* _u¢vµ ÁºzuPz xøÓ•P©õPÄ®, ©zv¯ QÇUQß ªP •UQ¯©õÚ HØÖ©v

ø©¯©õPÄ® A¢|õmk ÷á¤À A¼ (Port Jebil Ali) xøÓ•P® •UQ¯zxÁ®

ö£ÖQÓx.

* _ØÖ»õU PÁºa] ©ØÖ® _ØÖ»õa ÷\øÁPÒ £»ÁØøÓ ÁÇ[S® ø©¯©õP

ÂÍ[SQßÓx.

* \ºÁ÷u\ öuõhº£õhÀ ÷\øÁPøÍ ÁÇ[S® ø©¯©õPU Põn¨£kQßÓx.

Euõµn® :- 'CNN, Al Jazeera'

* \ºÁ÷u\ ©mhzvÀ Q›UPm, öhßÛì BQ¯ ÂøͯõmkPÐUS CµÄ,

£PÀ GÚ ø©uõÚ Á\vPøÍ ÁÇ[S® {ø»¯©õPU Põn¨£kQßÓx.

* ''Dubai Mall" GÚ AøÇUP¨£k® E»Qß ªP¨ ö£›¯ ÁºzuP

ø©¯® ìuõ¤UP¨£mkÒÍx.

1. B]¯õÂß ¤µuõÚ ÂÁ\õ¯ |õhõP £õQìuõß •UQ¯® ö£ÖÁuØPõÚ

Põµn[PÒ |õßQøÚU SÔ¨¤kP.

2. £õQìuõÛß ¤µuõÚ ÂÁ\õ¯ £¸Á[PÒ CµsiøÚ²® SÔ¨¤mk

A¢u JÆöÁõ¸ £¸Ázv¾® £°›h¨£k® £°ºPÒ ¯õøÁ GÚ GÊxP.

3. £õQìuõÛß •UQ¯©õÚ ÂÁ\õ¯ HØÖ©v¨ £°º ÁøPPÒ |õßQøÚU

SÔ¨¤kP.

4. B]¯õÂß ¤µuõÚ øPzöuõÈÀ |õhõP ¯¨£õß •UQ¯zxÁ®

ö£ÖÁuØPõÚ Põµn[PÒ |õßQøÚU SÔ¨¤kP.

5. ¯¨£õÛß ¤µuõÚ øPzöuõÈÀ EØ£zvPÒ ¯õøÁ GÚ GÊxP.

6. B]¯õÂß ÷\øÁ {ø»¯©õP k£õ´ •UQ¯zxÁ® ö£ÖÁuØPõÚ

Põµn[PøÍ GÊxP.

ö\¯Ø£õkPÒ

E\õzxøn

- PÀ öÁαmkz vønUPÍ® (1996) Áµ»õÖ uµ® 6.

- C»[øP ¦Â°¯À \[P® (öuõSv 6, 1996 áÚÁ›) ¦Â°¯À uPÁÀ

\g]øP.

- PÀ öÁαmkz vønUPÍ® (2011) ¦Â°¯À ÂgbõÚ® uµ® 10.

- PÀ öÁαmkz vønUPÍ® (2015), ö£ÍvP¨ ¦Â°¯À ÂgbõÚ®

P.ö£õ.u (E/u)

- G®. j. Sn÷\Ú |ÃÚ ¤¼¨ì E»P ÷u\¨£h¨¦zuP® - 2006

- https://en.wikipedia.org/wiki/Asia#

- http://www.worldatlas.com

- http://www.worldpopulationreview

25ÞôõêŠ ð£ìË™

26 ÞôõêŠ ð£ìË™

è¬ô„ ªê£Ÿèœ

\õº¦ Aø©Âh® - Relative location - idfmalaI msysàu

uÛ Aø©Âh® - Specific location - ksrfmalaI msysàu

¦Â°¯À BmTÖ - Geographical coordinate - N+f.da,Sh LKavdxl

E°º¨£ÀÁøPø© - Bio diversity - ffcj úúO;ajh

-\ÚzöuõøP Ahºzv - Population density - ck >k;ajh

-A¯ÚÁ»¯® - Tropical zone - ksj¾;k l,dmh

-CøhöÁ¨£ Á»¯® - Temperate zone - fi!uH l,dmh

-•øÚÄ Á»¯® - Polar zone - O%ej l,dmh

-A¯Ú ©øÇU Põ»{ø» - Tropical rainy climate - ksj¾;k j¾Id foaY.=Kh

-A¯Ú £¸ÁUPõØÖ

Põ»{ø» - Tropical monsoon climate - ksj¾;k fudaiï foaY.=Kh

A¯Ú \ÁßÚõU

Põ»{ø» - Tropical savanna climate - ksj¾;k iejkd foaY.=Kh

öÁ¨£¨ £õø»ÁÚU

Põ»{ø» - Hot desert climate - WIaK ldka;dr

CÍg`hõÚ Cøh

öÁ¨£U Põ»{ø» - Warm temperate climate - WKqiqï fi!uH foaY.=Kh

-CøhöÁ¨£ DµU

Põ»{ø» - Wet temperate climate - f;;a fi!uH= foaY.=Kh

-•øÚÄ ©ØÖ®

x¢vµõU Põ»{ø» - Polar and thundra climate - O%ej yd ;=kaød foaY.=Kh

E¯º{»U Põ»{ø» - Highland climate - Wiaìï foaY.=Kh

A¯Ú ©øÇU PõkPÒ - Tropical rain forests - ksj¾;k j¾Id jkdka;r

Cø»²vº PõkPÒ - Deciduous forests - m;kYS, jkdka;r

F]°ø»U PõkPÒ - Coniferous forests - fla;=Or jkdka;r

ö£Ø÷Óõ Cµ\õ¯ÚU

øPzöuõÈÀ - Petro chemical industry - fmfg%d ridhk l¾udka;

ö©õzu EÒ|õmk

EØ£zv - Gross Domestic Product - o< foaYSh ksIamdÈ;h

_ØÖ»õU PÁºa]PÒ - Tourist attractions - ixpdrl wdl¾IK

27ÞôõêŠ ð£ìË™

28 ÞôõêŠ ð£ìË™

2Þôƒ¬èJ¡ Gôˆ«î£Ÿø‹

ö£ÍvP {»z÷uõØÓzvß ¤µuõÚ TÖPÍõP uøµz÷uõØÓ®, ÁiPõ»ø©¨¦,

Põ»{ø» ©ØÖ® C¯ØøPz uõÁµ[PÒ Gß£Ú •UQ¯® ö£ÖQßÓÚ. C¨

ö£ÍvP¨ ¤ßÚo°ß Ai¨£øh°À ©ÛuÛß ö\¯Ø£õkPÒ ‰»® ©õÛh

{»z÷uõØÓ® E¸ÁõUP¨£mhx. C»[øP°ß ö£ÍvP ©ØÖ®, ©õÛh

{»z÷uõØÓ[PÐUS Cøh°À Põn¨£k® Cøhzöuõhº¦ £ØÔ PØÖU

öPõÒÁ÷u C¢u Azv¯õ¯zvß ¤µuõÚ ÷|õUP©õS®.

29ÞôõêŠ ð£ìË™

ö£ÍvP {»z÷uõØÓ®

C»[øP C¢x \•zvµzvÀ Aø©¢xÒÍ AÇQ¯ {»z÷uõØÓzvøÚU öPõsh

J¸ wÁõS®. ©ø»zöuõhºPÒ, \©öÁÎPÒ, BÖPÒ, }º ÃÌa]PÒ, PhØ PøµPÒ

©ØÖ® £À÷ÁÖ ÁøP¯õÚ uõÁµ[PÒ BQ¯ÁØÖhß C¢u¨ ö£ÍvPa `ǼÀ

©ÛuÚõÀ E¸ÁõUP¨£mh Pmhh[PÒ, ÃvPÒ, SÍ[PÒ, øPzöuõÈÀPÒ

©ØÖ® £°º {»[PÒ ÷£õßÓøÁ²® EÒÍh[Q²ÒÍÚ.

uøµz÷uõØÓ®

¦Â Áµ»õØÔÀ }sh Põ»©õP Ch®ö£ØÓ ¦Âa ö\¯Ø£õkPÎß ÂøÍÁõP

C»[øP°ß {»Áø©¨£õÚx ]UP»õÚ ö£ÍvP A®\[PøÍU öPõsk

Põn¨£kQÓx. CÁØÖÒ ªP •øÚ¨£õÚ A®\©õP |õmiß ©zv¯ £Sv°À

Aø©¢xÒÍ ©zv¯ ©ø»|õmøh²® A[Q¸¢x Pøµ÷¯õµ® Áøµ £µ¢xÒÍ

\©öÁÎø¯²® SÔ¨¤h»õ®. uøµz ÷uõØÓzøu Ai¨£øh¯õPU öPõsk

C»[øPø¯ ‰ßÖ Á»¯[PÍõP¨ ¤›UP»õ®. £h® 2.1 CøÚ AÁuõÛzx

AuøÚ CÚ[Psk öPõÒÐ[PÒ.

Pøµ÷¯õµa \©öÁÎ

(PhÀ ©mhzv¼¸¢x 30

«ØÓº Áøµ)

1

Cøh{ø»a \©öÁÎ

(30 «ØÓ›¼¸¢x 300

«ØÓº Áøµ)

2

©zv¯ ©ø»|õk

(300 «ØÓ¸US ÷©À)

3

£¸zvzxøÓ

¯ǫ̃£õn®

©ßÚõº

Cøh{ø»a \©öÁÎ

©zv¯ ©ø» |õk

Aݵõu¦µ®

ªî¢uø»

ÔmiP»

¯õ¨£TÁ

|UQÒì

¥xÖuõ»Põ»|•ÝS»

PvºPõ©®

öÁ¼©øh ÷©mk {»®

íØÓß ÷©mk

{»®

Q›PÀ ö£õzu]ÁöÚõΣõu

©ø»

QÛPz÷íÚöPõÊ®¦

÷u÷Á¢vµ •øÚ

P»öuuµ

Psi

֩mk {Ȩ

v®¦»õP»©mhUPͨ¦

v¸÷Põn©ø»

Pø

µ÷¯

õµa \

©ö

ÁÎ

1

2

3

Á

£h® 2.1 C»[øP°ß uøµz÷uõØÓ®

30 ÞôõêŠ ð£ìË™

Pøµ÷¯õµa \©öÁÎ

PhÀ ©mhzv¸¢x 30 «ØÓº \©Ä¯µU ÷Põk Áøµ £µ¢xÒÍ ¤µ÷u\® Pøµ÷¯õµa

\©öÁίõS®. Cx ÁhUQÀ 32 Q÷»õ «ØÓº Áøµ AP»©õPÄ® öuß £Sv°À

]» Ch[PÎÀ 3 Q÷»õ «ØÓº Áøµ AP»©õÚ Pøµ÷¯õµa \©öÁÎø¯²®

öPõsk Põn¨£kQßÓx. BØÖ¨ £ÒÍzuõUSPÎß uõÌ{»¨ £Sv, BØÖU

PÈ•P¨ £SvPÒ Gß£Ú CÆÁ»¯zxUS E›¯ÚÁõS®. \©öÁÎ {»[PÒ,

•øÚPÒ, PhÜ÷µ›PÒ ©nØ SßÖPÒ ÷£õßÓ A®\[PøͲ® ¤ßÛ¯

BÖPÒ, \x¨¦ {»[PÒ PÈ•P[PÒ BQ¯ A®\[PøͲ® öPõskÒÍÚ.

E¸ 2.1 Pøµ÷¯õµ Á»¯®

\x¨¦{»®

BÖPÎÚõÀ öPõskÁµ¨£k® Aøh¯ÀPÒ ©nÀ ÷©kPÍõP¨ £i¯

Âh¨£kÁuÚõÀ BØÖU PÈ•P[PÒ uøh¨£kÁvÚõÀ \x¨¦ {»[PÒ

E¸ÁõQßÓÚ. •zxµõáÁ», ¦¢u», P»ö©mi¯õ, ÷\õ©õÁv, BøÚ ÂÊ¢uõß

QµÀ»P» Gß£Ú CuØS Euõµn[PÍõS®.

31ÞôõêŠ ð£ìË™

ShõUPÒ

Phø» ÷|õUQ ›Áøh¢x Põn¨

£k® £Sv, EÁº }º {øÓ¢u {»¨

£Sv ShõUPÒ GÚ¨£k®. CÆÁõÓõÚ

ShõUPÒ £» C»[øP°ß Pøµ÷¯õµ®

ö|kQ¾® Aø©¢x Põn¨£kQßÓÚ.

öPõmi¯õµU Shõ, BÖP® Shõ,

öÁ¼P© Shõ Gß£Ú CÁØÖÒ ]»

ÁõS®.

PhÜ÷µ›PÒ

Á¸hzvß SÔ¨¤mh J¸ Põ»¨

£Sv°À ö£¸®£õ¾® ©nØ vm-

kUPÐhß öuõhº¦£mhuõP Ph¾hß

öuõhº¦£mhuõP EÁº }›ÚõÀ {Ö

Á¨£mh }sh öuõhºa]¯õÚ J¸

{»¨£Sv÷¯ PhÜ÷µ› GÚ¨£k®.

}ºöPõÊ®¦, ¯ǫ̃£õn® ¦zuÍ®,

]»õ£®, ©mhUPͨ¦ Gß£Ú CuØS

]» Euõµn[PÍõS®.

•øÚPÒ AÀ»x uø» {»[PÒ

PhÀ £Svø¯ ÷|õUQ }si¸US® Áßø©¯õÚ PØPøÍU öPõsh {»¨£Sv

•øÚ GÚ¨£k®. ÷u÷Á¢vµ •øÚ, £ÄÀ •øÚ, \[P©ß P¢u, £¸zvzxøÓ

Gß£Ú ]» Euõµn[PÍõS®.

wÄPÒ

•Êø©¯õP }›ÚõÀ `Ǩ£mh ]Ö {»¨£µ¨¦PÒ wÄPÒ GÚ¨£k®. ©ßÚõº,

FºPõÁØÖøÓ, |°ÚõwÄ, ö|k¢wÄ GߣøÁ CuØS Euõµn[PÍõS®.

Pøµ÷¯õµ J[PÀPÒ

PhØPøµø¯ Asi A›¨¦USm£hõu £õøÓPøÍU öPõsh Szxa \›ÄÒÍ

£SvPÒ J[PÀPÒ GÚ¨£k®. v¸÷Põn©ø», Q›¢u, ¹©ìÁ» Gß£Ú ]»

Euõµn[PÍõS®.

PÈ•P[PÒ

BÖPÎÚõÀ öPõsk Áµ¨£k® Aøh¯ÀPÒ PÈ•P¨ ¤µ÷u\[PÎÀ £iÄ

ö\´¯¨£kÁuÚõÀ E¸ÁõS® Â]Ô Ái»õÚ {»¨£Sv (öhÀµõ) PÈ•P®

GÚ¨£k®. ©PõÁ¼ P[øP, « K¯õ, P»õ K¯õ ÷£õßÓ BÖPÎß •PzxÁõµ¨

£SvPÐUS Asø©¯õP CÁØøÓU Põn»õ®.

E¸ 2.2 Fx xøÍ

32 ÞôõêŠ ð£ìË™

Pøµ÷¯õµ¨ £SvPÐUS ªP Asø©°À PsPÁ¸® £» Ch[PЮ EÒÍÚ.

Fx xøÍ AzuøP¯öuõßÓõS®. PhÀ SøPö¯õßÔÞhõP }µõÚx ÷©À÷|õUQ

]uÖÁuß Põµn©õP J¼°øÚ HØ£kzxÁuÚõÀ C¨ö£¯º ö£ØÓx GÚ»õ®.

Cøh{ø»a \©öÁÎ

Cøh¨£mh \©öÁίõÚx 30 «ØÓ›¼¸¢x 300 «ØÓº Áøµ E¯µ©õÚ

£SvPøÍU öPõshx. £h® 2.1 CÀ SÔ¨¤h¨£mkÒÍÁõÖ, Cøh{ø»a

\©öÁίõÚx ÁhUQÀ APßÖ Põn¨£kÁxhß öuØ÷P SÖQ²®

Põn¨£kQÓx. \©õ¢vµ©õÚ ]Ô¯©ø»z öuõhºPÒ, Ga\U SßÖPÒ, öÁÒÍa

\©öÁÎPÒ BQ¯ A®\[PøÍ C[S ö£¸©ÍÂÀ Põn»õ®.

\©õ¢vµ©õÚ

©ø»z öuõhºPÒ

Ga\U SßÖPÒ

Áh÷©ØS öußQÇUSz vø\÷|õUQ¨ £µ¢xÒÍ

CÓUSÁõøÚ ©ø»PЮ ¦Ðz÷uõmøhU SßÖPЮ

A›¨¦USm£mk Gg]²ÒÍ Áßø©¯õÚ ©ø»zöuõhºPÒ

Ga\U SßÖPÒ GÚ¨£k®. PvºPõ©®, ªQ¢uø», ^Q›¯õ,

›vP», ÷Põ¢u öí» Gß£Ú Euõµn[PÍõS®.

Cøh{ø»a \©öÁÎPÎÞhõP¨ £» BÖPÒ £õ´¢x ö\ÀQßÓÚ

CÁØÔØQøh°À Aø©¢xÒÍ \©öÁÎPÒ, öÁÒÍa \©öÁÎPÒ, öuõhµø»

{»[PÒ Gß£Ú Â÷\h A®\[PÍõS®.

©zv¯ ©ø»U SßÖPÒ

Psi

֩mk {Ȩ

ímhß

֩mk {Ȩ

÷íõmhß \©öÁÎ

©PõÁ»zußÚ

öÁ¼©h

֩mk {Ȩ

öPõ컢uõ

öuõ»ì£õ÷P

Q›Põ»¨ö£õzøu

öuõmhö£õ»

»qP»|•qP»

µõP»

|UQÒ

ì

¥x

Öu

õ»P

õ»

2237

2388

2351

2524 2035]ÁöÚõÎ

£õu©ø»

4

3

1

2

£h® 2.2 ©zv¯ ©ø»U SßÖPÒ

33ÞôõêŠ ð£ìË™

300 «ØÓ¸US ÷©Ø£mh £SvPÒ CÆÁ»¯zxUS E›¯ÚÁõS®. CuøÚ

£h® 1.1 SÔ¨¤mkU PõmkQÓx. HøÚ¯ Cµsk uøµz÷uõØÓ Á»¯[

Pξ® £õºUP ]UP»õÚ £s¦PøÍ CÆ Á»¯® öPõskÒÍx. ©zv¯ SßÖ¨

£SvPÎÀ E¯º ]Pµ[PøͲøh¯ •UQ¯©õÚ |õßS ©ø»zöuõhºPÒ

Põn¨£kQßÓÚ.

1. \©Ú» ©ø»z öuõhº (Buõªß ]Pµ®)

2. |•ÝS» ©ø»zöuõhº

3. ¥xÖuõ»Põ» Q›PÀ ö£õzøu ©ø»z öuõhº

4. |UQÒì ©ø»zöuõhº (£h® 2.2)

¥h§ªPÒ - E¯º {»zvÀ Aø©¢xÒÍ umøh¯õÚ {»¨£Sv ¥h §ª GÚ¨£k®.

CÆÁõÓõÚ I¢x ¥h §ªPøÍ ©zv¯ ©ø»U SßÖPÎÀ Põn»õ®.

1. Psi¨ ¥h§ª 2. ímhß ¥h§ª

3. öÁ¼©øh¨ ¥h§ª 4. ©íÁ»zußÚ ¥h§ª

5. öPõ컢u ¥h§ª

PnÁõ´PÒ

Cµsk ©ø»PÐUS Cøh°À Aø©¢xÒÍ uõÌ{»® PnÁõ´ GÚ¨£k®.

A¨¦zuøÍ, £»Ú, P»öPuµ, QÛPz÷uøÚ Gß£Ú Euõµn[PÍõS®.

}ºÃÌa]PÒ

©zv¯ ©ø»|õmiÀ £À÷ÁÖ E¯µ[PÎÀ EÒÍ ¥h §ªPÎÀ ö\[SzuõÚ

\õ´ÄPÒ AÀ»x £õøÓa \›ÄPÎÞhõP BÖPÒ £õ²® ÷£õx }ºÃÌa]PÒ

E¸ÁõQßÓÚ. £®£µP¢u, xßQ¢u, »Uå£õÚ, v¯¾©, µ®ö£õøh GߣÚ

Euõµn[PÍõS®.

ÁiPõ»ø©¨¦

}º ÁÍ® ªUP C»[øP°ß •UQ¯©õÚ BÖPÒ 103 BS®. AÁØÔÝÒ 34 BÖPÒ ©zv¯ ©ø»|õmi¼¸¢x Bµ®¤zx £À÷ÁÖ vø\°¾® Bøµ

ÁiÁzvÀ £õ´¢x ö\ÀQßÓÚ. CøÁ Á¸hzvß GÀ»õU Põ»[Pξ®

}º ÁÍ® {øÓ¢u {ø»¯õÚ BÖPÒ GÚ¨ ö£¯º ö£ÖQßÓÚ. Áµsh Á»¯zvß

öuõhµø» {»¨ £SvPÎÀ EØ£zv¯õQßÓ ]» BÖPÒ ©øÇU Põ»[PÎÀ

}¸ÒÍÚÁõPÄ®, Áµsh Põ»[PÎÀ Áµsk ÂkÁÚÁõPÄ® EÒÍÚ. AøÁ

£¸ÁPõ» BÖPÒ GÚ¨ ö£¯º ö£ÖQßÓÚ.

34 ÞôõêŠ ð£ìË™

C»[øP°ß ¤µuõÚ BÖPÎß uPÁÀPÒ £h® 2.3 C¾® AmhÁøn 2.1 C¾® Põmh¨£mkÒÍÚ.

£õ¼ BÖ

PÚ

Pµõ¯

ß B

Ö

£Ó[Q

BÖ

©õK¯õ

{À

ÁÍ

P[

ø

P

Á

Íø

Á P

[ø

P

EhÁÍøÁ

}ºz÷uUP®ö

£

¸¢÷uõmh BÖ

P»õK¯õ

©Põ K¯õ

öuxÖ K

¯õ

« K¯õ

÷£¯

õÖ

¯õß

K¯õ

P¢uÍõ´ B

Ö

P¢uÍõ´

SÍ®

©PõÁ

¼ P

[ø

P

©xÖ K¯õ

©xÖ K¯õ

}ºz÷uUP®

|õ¯õÖ

A¸Â

¯õÖ

©xÖP© BÖ

~Áµ SÍ®P»õ K¯õ

öPõz©ø»

}ºz÷uUP®

µßöuÛ¯

}ºz÷uUP®

ÂU÷hõ›¯

}ºz÷uUP®

÷\Ú|õ¯UPõ

}ºz÷uUP®

•¢

öuÛ

¯õ

BÖ

PÀ K¯õ

P»õ SÍ®

Q›¢u K¯õ

öPh K¯õ

ÂÀ K¯õ

S®¦UPß K¯õ

©õo

UP P[øP

Q›

¢v K¯õ

âß

P

[ø

P

PÍÛ BÖ

Á

£h® 2.3- C»[øP°ß ¤µuõÚ BÖPÒ

35ÞôõêŠ ð£ìË™

AmhÁøn 2.1 C»[øP°À ]» ¤µuõÚ BÖPÎß ÂÁµ[PÒ

BÖPÒ }Í® (Q÷»õ «ØÓº) }÷µ¢x £Sv (\xµU Q÷»õ «ØÓº)

1. ©PõÁ¼ P[øP

2. ©ÀÁzx K¯õ

3. P»õ K¯õ

4. PÍÛ P[øP

5. ¯õß K¯õ

6. öuxÖ K¯õ

7. ÁÍÁ P[øP

8. PÐ P[øP

335

164

148

145

142

142

138

129

10,327

3246

2772

2278

1520

2616

2442

2688

C»[øP°¾ÒÍ BÖPÎÀ 80% Áµsh Á»¯zvÞhõP¨ £õ´¢x

ö\ÀQßÓÚ. ªP }Í©õÚ BÓõP ÂÍ[S® ©PõÁ¼ P[øP, ªP¨ ö£›¯ BØÖ¨

£ÒÍzuõUøP²® öPõskÒÍx. C»[øP°ß ö©õzu {»¨ £Sv°À 1/6 £Sv

CuØS›¯uõS®.

C»[øP°ß ö©õzu ÁiPõÀ £õ[S® Bøµ ÁiÂÚuõP EÒÍx. GÛÝ®

¤µuõÚ BÖPÎÀ QøͯõÖPÒ Á¢x ÷\¸®ö£õÊx £À÷ÁÖ ÁiPõÀ

£õ[SPÒ E¸ÁõQÓx. AÁØÔÀ ©µ{Pº ÁiPõÀ, Aίøh¨¦ ÁiPõ»ø©¨¦

Gß£Ú •UQ¯©õÚøÁ¯õS®.

©PõÁ¼ P[øP²hß J¨¤k®÷£õx PÐP[øP, PÍÛ P[øP, âß P[øP

÷£õßÓÁØÔß £õ´¢x ö\À¾® yµ® SÖQ¯uõ°¸¨£xhß AÁØÔß }÷µ¢x

¤µ÷u\[PЮ SÖQ¯uõP EÒÍx. ©øÇU Põ»[PÎÀ C¢u BÖPÎøÚ

Asªzu £SvPÎÀ öÁÒͨ ö£¸USPÒ ö£¸©ÍÂÀ Ch®ö£ÖQßÓÚ.

ö\¯Ø£õkPÒ

1. uøµ²¯ºÄUS® {»z÷uõØÓzxUS® Cøh°»õÚ ÷ÁÖ£õkPøÍU

SÔ¨¤kP.

I. C»[øP°À ¤µuõÚ uøµ²¯ºÄ Á»¯[PÎß Euõµn[PÒ ©ØÖ®

£s¦PÐhß öuõhº¦øh¯uõ´ ¤ßÁ¸® AmhÁønø¯¨ §µn¨

£kzxP.

36 ÞôõêŠ ð£ìË™

Pøµ÷¯õµa \©öÁÎ Cøh{ø»a \©öÁÎ ©zv¯ ©ø»z öuõhº

1.

2.

3.

4.

1.

2.

3.

4.

1.

2.

3.

4.

II. C»[øP°ß ©õv›¨ £hö©õßÔÀ ¤ßÁ¸ÁÚÁØøÓU SÔUSP.

♦ ¯ǫ̃£õnU PhÜ÷µ› ♦ |UQÒì ©ø»zöuõhº ♦ ©PõÁ¼ BÖ

♦ ›zvP» ♦ ]Q›¯õ ♦ PÍÛ BÖ

♦ £¸zvzxøÓ ♦ PvºPõ© ©ø»zöuõhº ♦ ©ÀÁzx K¯õ

♦ ©ßÚõº wÄPÒ ♦ ÷PõÂØuöí» ♦ ÁÍøÁ BÖ

♦ ö|k¢wÄ ♦ ©mhUPͨ¦ ♦ ö©ÛU BÖ

♦ öu÷Á¢vµõ•øÚ ♦ ¦zuÍ® PhÜ÷µ› ♦ ¥xÖu»õP»

Põ»{ø»

Põ»{ø» Gߣx

SÔ¨¤mh Kº Chzvß

}shPõ» ÁõÛø» {ø»ø©PÒ

£ØÔ¯ \µõ\›°ß ‰»®

wº©õÛUP¨£kÁuõS®.

ÁõÛø» Gߣx

SÔ¨¤mh Kº ChzvÀ, SÖQ¯

Põ»¨£Sv°À AÆÂhzvÀ {»Ä®

ÁΩsh» {ø»ø©PÍõS®.

C»[øP ©zv¯ ÷PõmkUS Asø©°À Aø©¢xÒÍ J¸ wÁõS®. Á¸h®

•ÊÁx® £µ®¤U Põn¨£k® AvP öÁ¨£®, ©øÇÃÌa] Gß£Ú C»[øPU

Põ»{ø»°ß Â÷\h©õÚ £s£õPU Põn¨£kQßÓx.

öÁ¨£{ø»

C»[øP°ß Á¸hõ¢ua \µõ\› öÁ¨£{ø» 270C BS®. CÆöÁ¨£{ø»

¤µ÷u\zxUS¨ ¤µ÷u\® ÷ÁÖ£k®. CuøÚ £h® 2.4 CÀ öuÎÁõPU Pn»õ®.

37ÞôõêŠ ð£ìË™

27.5US AvP®

25.0 - 27.5

22.5 - 25.0

20.0 - 22.5

17.5 - 20.0

15.0 -17.5

<15.0

Põ[÷P\ßxøÓ

ÁÄÛ¯õ©ßÚõº

Aݵõu¦µ®

¦zuÍ®

S¸nõPÀ

Psi

öPõÊ®¦

Põ¼

©mhUPͨ¦

A®£õ¢÷uõmøh

v¸÷Põn©ø»

~Áöµ¼¯õ

CµzvÚ¦›

öÁ¨£{ø» (oC)Á

£h® 2.4- C»[øP°ß öÁ¨£{ø»

C»[øP°ß öÁ¨£{ø» ©õÖ£õmiÀ £À÷ÁÖ PõµoPÒ ö\ÀÁõUS

ö\¾zxQßÓÚ.

* C¢v¯ {»zvoÄUS Asø©°À Aø©¢v¸zuÀ

* uøµ²¯ºa] ({»Ä¯µ®)

* Ph¼¼¸¢x yµ®

* ©õÖ£k® PõØÖ¨ £õ[S

38 ÞôõêŠ ð£ìË™

£h® 2.4 CØPø©¯, C»[øP°ß ÁhUS¨ £Sv°À öÁ¨£{ø» AvP©õ

PÄ® QÇUS, öuØS, öuß ÷©ØSz uõÌ {»[PÎÀ öÁ¨£{ø» SøÓÁõPÄ®

Põn¨£kQÓx. C»[øP°ß Áh £Sv°À öÁ¨£{ø» AvP›z v¸¨£uØPõÚ

Põµn® C¢v¯ {»zvoÄUS Asø©°À Aø©¢v¸¨ £vÚõ»õS®.

C»[øP°ß ©ßÚõº, ¯ǫ̃£õn®, Aݵõu¦µ® ÷£õßÓ £SvPЮ Cuß

ö\ÀÁõUSUS Em£kQßÓÚ.

}[PÒ Psi, ~Áöµ¼¯õ AÀ»x ]ÁöÚõΣõu©ø»USa ö\À¾® ÷£õx

A¨¤µ÷u\[PÎß öÁ¨£{ø» ªPU SøÓÁõP C¸¨£øu EnºÃºPÒ.

AuØPõÚ Põµn® uøµ°ß E¯µzxU÷PØ£ öÁ¨£{ø» ÃÌa]¯øh¢x

ö\ÀÁuõS®. AmhÁøn 2.2 CøÚ¨ £õºUP.

AmhÁøn 2.2- uøµ²¯ºa]U÷PØ£ öÁ¨£{ø» SøÓÁøhuÀ

Psi

~Áöµ¼¯õ

E¯µ® («ØÓº)

447

1882

24.40C

15.40C

11.50C2524¥x¸uõ»Põø»

öÁ¨£{ø»

uøµ²¯µzxU÷PØ£ öÁ¨£{ø» SøÓÁøhuÀ öÁ¨£{ø» |ÊÄ Ãu®

GÚ¨£k®. C»[øP ©zv¯ ÷PõmkUS Asø©°À Aø©¢u |õhõP C¸¨£uß

Põµn©õP öÁ¨£{ø» AvPÍÂÀ C¸¨¤Ý® |õmøha `Ì¢x £µ¢u PhÀ

Põn¨£kÁuõÀ öÁ¨£{ø» SøÓÁøhQÓx. GÛÝ® |õmiß Cøh¨£mh

\©öÁΨ ¤µ÷u\[PÐUS Ph¼ß ö\ÀÁõUSU SøÓÁõP C¸¨£uõÀ E¯º

öÁ¨£{ø» {»ÄQÓx. £¸ÁU PõØÖUPЮ C»[øP°ß öÁ¨£{ø»

SøÓÁøhu¼À ö\ÀÁõUSa ö\¾zxQßÓÚ. £¸Á[PÐUS HØ£ Ã_® £¸ÁU

PõØÖPÒ, `ÓÁõÁÎU PõØÖPÒ GߣÁØÔß ö\ÀÁõUSU Põµn©õPÄ®

öÁ¨£{ø» ©mk¨£kzu¨£kQÓx.

©øÇÃÌa]

SÔ¨¤mh J¸ Põ»¨£Sv°À, Kº Ch® ö£Ö® ö©õzu ©øÇ°ß AÍÄ

©øÇÃÌa] GÚ¨£k®.

39ÞôõêŠ ð£ìË™

£h® 2.5 C»[øP°ß Á¸hõ¢u ©øÇÃÌa]

5000 - 60004000 - 50003000 - 40002500 - 30002000 - 25001500 - 20001000 - 1500750 - 1000

©õzuøÓPõ¼

A®£õ¢÷uõmøh

ö©õÚµõPø»

A®£õøÓ

©mhUPͨ¦

v¸÷Põn©ø»

QÎö|õa]

©ßÚõº

ÁÄÛ¯õ

Aݵõu¦µ®

¦zuÍ®

S¸|õPÀ

©õzuøÍ

Psi

÷PPõø»

P®£íõ

öPõÊ®¦

CµzvÚ¦›

~Áöµ¼¯õ

£xøÍ

¯ǫ̃£õn®

•Àø»z wÄ

ÁC»[øP°ß Á¸hõ¢u ©øÇ

ÃÌa] £h® 2.5 CÀ Põmh¨

£mkÒÍx. C¨ £hzvÀ

Põmh¨£k® öuÎÁõÚ

A®\® GßÚöÁÛÀ ©øÇ

ÃÌa]¨ £µ®£À ¤µ÷u\[PÐU

Qøh°À ÷ÁÖ£mi¸¨£uõ

S®. C»[øP°ß ÁhUS,

QÇUS, öuß QÇUS¨ ¤µ÷u

\[PÒ SøÓÁõÚ ©øÇÃÌa]

ø¯²®, ©zv¯ ©ø»|õmk¨

£SvPÒ AvP ©øÇÃÌa]ø¯

²® ö£ÖÁøu AÁuõÛUP

•i²®. C»[øP ‰ßÖ

•øÓPÒ ‰»® ©øÇÃÌa]

ø¯¨ ö£ÖQßÓx.

1. ÷©ØPõÄøP ©øÇ

2. £¸ÁUPõØÖ ©øÇ

3. `ÓõÁÎ ©øÇ

÷©ØPõÄøP ©øÇ

©zv¯ ÷PõmkUS Asø©°À C»[øP Aø©¢x C¸¨£uõÀ Á¸h® •ÊÁx®

÷©ØPõÄøP ö\¯ß•øÓ Ch®ö£ÖQßÓx. C¸¨¤Ý® £¸ÁUPõØÖ,

`ÓõÁÎ ÷£õßÓÁØÔß ö\¯ß•øÓ Põµn©õP ÷©ØPõÄøPa ö\¯ß •øÓ°ß

ö\ÀÁõUS ]» \¢uº¨£[PÎÀ SøÓÁøh¢x Põn¨£kQßÓx. £¸ÁU PõØÖ,

`ÓõÁÎ GߣÁØÔß ö\ÀÁõUS •iÁøh²®÷£õx ÷©ØPõÄøP «sk®

÷uõØÓ® ö£ÖQßÓx. CuØPø©¯ C»[øP°À ÷©ØPõÄøPa ö\¯ß•øÓ

¤µuõÚ©õP Cµsk £¸Á[PÎÀ Põn¨£kQßÓx.

1. ©õºa ©ØÖ® H¨µÀ ©õu[PÎÀ ö\¯Ø£k® •u»õÁx Cøh¨ £¸ÁUPõØÖU

Põ»®

2. JU÷µõ£º ©ØÖ® |Á®£º ©õu[PÎÀ ö\¯Ø£k® CµshõÁx Cøh¨

£¸ÁU PõØÖ Põ»®

40 ÞôõêŠ ð£ìË™

©zv¯ ÷PõmkUS Asø©°À C»[øP Aø©¢v¸¨£uõÀ Á¸h® •ÊÁx®

AvP `›¯ öÁ¨£zøu¨ ö£ÖQßÓx. H¨µÀ, ö\¨öµ®£º ©õu[PÎÀ

C»[øPUS ÷|µõP `›¯ß Ea\® öPõk¨£uõÀ ¦Â°ß ÷©Ø£µ¨¤ØS

Asø©°À ÁÎ öÁ¨£©øh¢x ÷©ö»ÊQÓx. AøÁ ÷©ØPõÄøP ÁÎ

Kmh[PÒ GÚ¨£k®. ÷©ö»Ê¢u ÁÎ SκÁøh¢x Av¾ÒÍ }µõ Jk[S

u¼ÚõÀ •QÀPÒ E¸ÁõQ ©øǯõQÓx. C¢u ©øÇ ©õø» ÷|µ[PÎÀ

ö£´Áx Â÷\h A®\©õS®. £PÀ ÷|µ[PÎÀ öuÎÁõÚ ÁõÚ•® `›¯

öÁÎa\•® Põn¨£kÁxhß ¤Ø£PÀ ÁõÚ® •QÀPÍõÀ ‰h¨ £mk ©õø»

÷|µ[PÎÀ ©øÇ ö£´uÀ {PÊ®. Cx ÷©ØPõÄøP ©øÇ, CiªßÚÀ ©øÇ

AÀ»x ©õø» ©øÇ GÚ AøÇUP¨£k®.

£¸ÁUPõØÖ ©øÇ

Á¸hzvß J¸ SÔ¨¤mh Põ»¨£Sv°À {ø»¯õP Ã_® Â÷\h ÁøP¯õÚ

PõØÖUPÒ £¸ÁUPõØÖ AÀ»x ö©õß`ß PõØÖ GÚ¨£k®. C»[øP £¸ÁU

PõØÔøÚ Cµsk £¸Á Põ»zvÀ ö£ØÖU öPõÒQßÓx.

(1) öuß ÷©À £¸ÁU PõØÖ (÷© öuõhUP® ö\¨öµ®£º Áøµ)

(2) Áh R̨ £¸ÁU PõØÖ (i\®£º öuõhUP® ö£¨µÁ› Áøµ)

öuß÷©À £¸ÁU PõØÖ ©øÇ

C»[øP°ß öuß÷©ØSz vø\°¼¸¢x C¢x \•zvµzvÞhõP Ã_® CU

PõØÔÀ Ah[Q²ÒÍ }µõ AvP AÍÂÚuõPU Põn¨£kQßÓx. }µõ²hÚõÚ

PõØÖ ©zv¯ ©ø»¨ £SvPÎÀ ÷©õv ÷©ö»Ê¢x C»[øP°ß ÷©ØS ©ØÖ®

öuß ÷©ØS¨ £SvPÐUS AvP ©øÇø¯U öPõkUQÓx. ©zv¯ ©ø»¨

£Sv°À PõØöÓõxUS¨ ¦ÓzvÀ Aø©¢xÒÍ QÇUS, ÁhUS¨ £SvPÐUS

Cuß ‰»® ©øÇ Qøh¨£vÀø». C¨ ¤µ÷u\[PÎÀ Áµsh PõØÓõP Cx

Ã_QÓx. CÆÁµsh PõØÖ ©mhUPͨ¦ £SvPÎÀ ""Pa\õß PõØÖ'' GÚÄ®

AøÇUP¨£kQßÓx.

41ÞôõêŠ ð£ìË™

öuß ÷©À £¸ÁU PõØÖ

(÷© & ö\¨öµ®£º)

©øÇÃÌa] (ªÀ¼«ØÓº)

US SøÓÄ

Á

£h® 2.6 öuß÷©À £¸ÁUPõØÖ ©øÇÃÌa]

ÁhRÌ £¸ÁUPõØÖ ©øÇ ÃÌa]

C»[øP°ß ÁhRÌ vø\°¼¸¢x Ã_ÁuÚõÀ Cx ÁhRÌ £¸ÁUPõØÖ

GÚ¨ ö£¯º ö£ÖQÓx. C¢v¯õ¼¸¢x Á[PõÍ Â›Shõ ÷£õßÓ ]Ô¯

}º¨£µ¨¤ÞhõP Ã_® PõØÓõP C¸¨£uõÀ Av»h[Q²ÒÍ }µõ塧 AÍÄ®

SøÓÁõS®. AuÚõÀ öuß÷©À £¸ÁUPõØÔøÚ¨ ÷£õ» AvP ©øÇ ö£Ó

•i¯õx. C»[øP°ß ÁhUS, QÇUS ¤µ÷u\[PÒ Cu߉»® AvP ©øÇ

ÃÌa]ø¯¨ ö£ÖQßÓÚ.

42 ÞôõêŠ ð£ìË™

ÁhRÌ £¸ÁU PõØÖ

(i\®£º & ö£¨µÁ›)

©øÇÃÌa] (ªÀ¼«ØÓº)

US SøÓÄ

Á

£h® 2.7 ÁhRÌ £¸ÁUPõØÖ ©øÇ ÃÌa]

`ÓõÁÎPÒ

C»[øP°À uõUP® ö\¾zx® `ÓõÁÎ AvPÍÂÀ Á[PõÍ Â›Shõ¨ ¤µ÷u

\zv÷»÷¯ HØ£kQÓx. ̀ ÓõÁÎ ö£¸©ÍÂÀ |Á®£º, i\®£º ©õu[PÎ÷»÷¯

HØ£kQÓx. `ÓõÁΰÚõÀ AvP ©øÇø¯ C»[øP°ß ÁhUS QÇUS¨

¤µ÷u\[PÒ ö£ÖQßÓÚ. C»[øP°ß QÇUS Pøµ÷¯õµzv¼¸¢x wÂØSÒ

Á¸® Ca `ÓÁÎPÒ Áh ÷©ØSU Pøµ°ÞhõP öÁÎ÷¯ÖQÓx. `ÓõÁÎ

HØ£k® GÀ»õa \¢uº¨£[Pξ® C»[øP •ÊÁx® £µ¢u ¤µ÷u\[PÐUS

©øÇ QøhUQßÓx. £¸ÁU PõØÖ ö\¯Ø£k® Põ»[Pξ® ̀ ÓõÁ롧 uõUP®

ö\¯Ø£h»õ®. AzuøP¯ \¢uº¨£[PÎÀ AvP ©øÇÃÌa] Qøh¨£xhß

öÁÒͨ ö£¸US® HØ£kÁxsk. CU PõØÖPÎß wµz ußø©U ÷PØ£

_ÇÀ PõØÖ, A•UP CÓUP[PÒ AÀ»x ¦¯ÀPÒ GÝ® ö£¯ºPÍõÀ

SÔ¨¤h¨£k®.

43ÞôõêŠ ð£ìË™

ö\¯Ø£õkPÒ

1. ÁõÛø», Põ»{ø» GßÓõÀ GßÚ GߣuØS ÁøµÂ»UPn® u¸P.

2. C»[øP°ß öÁ¨£{ø»¨ £µ®£¼À ö\ÀÁõUSa ö\¾zx® ‰ßÖ

PõµoPøÍU SÔ¨¤kP.

3. C»[øP°ß ©øÇÃa]ø¯ Buõµ©õPU öPõsk ¤ßÁ¸® Amh

Áønø¯¨ §µn¨£kzxP.

©øÇÃÌa] •øÓ Põ»® ©øÇ ö£Ö® £SvPÒ

J¨£øh

1. C»[øP°À ©øÇÃÌa]²hß öuõhº£õÚ AÚºzu[PÒ öuõhº£õÚ

£ØÔ¯ £h[PÒ ©ØÖ® Áøµ£h[PÒ GߣÁØøÓ EÒÍhUQa _Áº¨

£zv›øPUS Pmkøµ JßÔøÚz u¯õ›USP.

C»[øP°ß Põ»{ø» Á»¯[PÒ

J÷µ ÁøP¯õÚ Põ»{ø» A®\[PÒ Põn¨£k® £Svø¯ J¸ Põ»{ø»

Á»¯©õP CÚ[Põn»õ®. öÁ¨£{ø», ©øÇÃÌa] BQ¯ PõµoPÐU÷PØ£

C»[øPø¯ I¢x Põ»{ø» Á»¯[PÍõP¨ ¤›UP»õ®.

1. uõÌ{» Dµ Á»¯®

2. uõÌ{» E»º Á»¯®

3. ©ø» |õmk Dµ Á»¯®

4. ©ø» |õmk E»º Á»¯®

5. Aøµ ÁÓÒ Á»¯®

44 ÞôõêŠ ð£ìË™

1

5

2

3 4

4

5

Á

£h® 2.8 C»[øP°ß Põ»{ø» Á»¯[PÒ

uõÌ{» Dµ Á»¯®

* C»[øP°ß öuß ÷©ØS \©öÁΨ £SvPÒ CÆÁ»¯zxUS E›¯uõS®.

* CÆÁ»¯zvÀ Á¸hõ¢ua \µõ\› ©øÇÃÌa] 2000 ªÀ¼ «ØÓ¸US

AvP©õS®.

* Á¸hõ¢ua \µõ\› öÁ¨£{ø» 270C BS®.

* Á¸h® •ÊÁx® ©øÇÃÌa]ø¯¨ ö£Ö® £Sv¯õP C¸¨¤Ý® ÷©

öuõhUP® ö\¨öµ®£º Áøµ¯õÚ öuß ÷©ØS¨ £¸ÁUPõØÖ Põ»® ¤µuõÚ

©øǨ £¸Á©õPU Põn¨£kQßÓx.

45ÞôõêŠ ð£ìË™

* Áµsh £¸Á® CÀø» GÚ»õ®.

* GÛÝ®, ö£¨µÁ›, ©õºa BQ¯ ©õu[PÒ KµÍÄ Áµsh Põ»©õPU

Põn¨£k®.

uõÌ{» E»º Á»¯®

* C»[øP°ß ÁhUS, QÇUS¨ £SvPξÒÍ \©öÁΨ ¤µ÷u\[PÒ

CÆÁ»¯zxUS E›¯ÚÁõS®.

* \µõ\› ©øÇÃÌa] BskUS 1250 mm - 2000 mm

* Dµ¼¨£õÚ ©ØÖ® Áµsh Põ»[PÒ Põn¨£kQßÓÚ.

* i\®£º öuõh[Q ö£¨µÁ› Áøµ¯õÚ Põ»¨ £Sv°À ÁhR̨ £¸ÁU

PõØÖ ©øÇ QøhUQÓx. CUPõ»¨£Sv°À `ÓõÁÎ ‰»•® ©øÇ ö£Ó¨

£kQÓx.

* ]» Põ»[PÎÀ ©øÇ {a\¯©ØÓx. AvP öÁ¨£{ø»²® Ch® ö£Ö®

©ø»|õmk Dµ Á»¯®

* ©zv¯ ©ø»|õmiÀ ©õzuøÍ, Psi, ~Áöµ¼¯õ, A¨¦zuøÍ BQ¯

|Pµ[PøÍ CønUS® ÷Põmiß ÷©ØS¨ £Sv CÆ Á»¯zxUS E›¯uõS®.

* Á¸h® •ÊÁx® ©øÇ Põn¨£k®.

* Á¸ha \µõ\› ©øÇ ÃÌa] 3000 mm BS®

* C»[øP°ß AvP ©øÇ ÃÌa]ø¯¨ ö£Ö® ©õ¼ö£õh, ÁmhÁøÍ

öPÛÀ Áºz BQ¯ Ch[PÒ CÆÁ»¯zv÷»÷¯ Aø©¢xÒÍÚ.

* i\®£›¼¸¢x ö£¨µÁ› Áøµ Áµsh PõØÖ Ã_®

©ø»|õmk Áµsh Á»¯®

* ©ø»|õmk DµÁ»¯¨ ¤µ÷u\zvß QÇUS Aøµ¨£Sv CuØS E›¯uõS®.

* Á¸ha \µõ\› ©øÇÃÌa] 1750 mm - 2000 mm

* ÁhQÇUS¨ £¸ÁU PõØÔÚõÀ AvP ©øÇø¯¨ ö£ÖÁxhß PõØöÓõ

xUS¨ ¦ÓzvÀ Aø©¢v¸¨£uõÀ öuß ÷©ØS¨ £¸ÁUPõØÔÚõÀ

C¨£SvUS ©øÇ Qøh¨£vÀø».

* Á¸hzvÀ AvP Põ»¨£Sv°À Áµsh PõØÖ Ã_®.

46 ÞôõêŠ ð£ìË™464646 ÞôõêŠ ð£ìË™

Aøµ ÁÓÒ Á»¯®

* C»[øP°ß Áh÷©ØS¨ £Sv°À Aø©¢xÒÍ ©ßÚõº ©ØÖ® Aøua

`Ì¢u ¤µ÷u\[PЮ öuß QÇUS¨ £Sv°À Aø©¢xÒÍ A®£¢÷uõmøh¨

¤µ÷u\•® CÆÁ»¯zxUS E›¯ÚÁõS®.

* Á¸ha \µõ\› ©øÇÃÌa] 650 mm - 1250 mm Cøh¨£mhuõS®.

* ©øÇÃÌa] SøÓÁõS®. Ax 3 - 4 ©õu[PÐUS ©mk¨£kzu¨£mkÒÍx.

* ÷©ØPõÄøP ©øÇ ö£Ó¨£kQÓx.

* B¯õUP® E¯ºÁõPU Põn¨£k®

C»[øP°ß C¯ØøPz uõÁµ®

©ÛuÛß uø»±k CÀ»õ©À uõ©õP÷Á Á͸® ©µ[PÒ, uõÁµ[PÒ ©ØÖ®

£hº öPõiPÒ Gß£Ú C¯ØøPz uõÁµ[PÒ GÚ¨£k®. C¯ØøPz uõÁµ[PÎß

Áͺa]°À öÁ¨£{ø», ©øÇÃÌa], ©s BQ¯ PõµoPÒ ö\ÀÁõUS

ö\¾zxQßÓÚ. C»[øP°ß C¯ØøPz uõÁµ©õÚx ¤µuõÚ©õP öÁ¨£{ø»,

©øÇÃÌa] BQ¯ PõµoPÎß Ai¨£øh°À ÁøP¨£kzu¨£mkÒÍÚ.

CuØPø©¯ HÊ uõÁµ Á»¯[PÒ C»[øP°À CÚ® Põn¨£mkÒÍÚ.

1. A¯Ú DµU PõkPÒ

2. ©ø»|õmk DµÁ»¯U PõkPÒ

3. uõÌ{» GßÖ® £_ø©¯õÚ E»º P»¨¦U PõkPÒ

4. ©ø»|õmk E»º Á»¯U PõkPÒ (£zuÚõ)

5. GßÖ® £_ø©¯õÚ CøhÁ»¯U PõkPÒ

6. •m ¦uº ©ØÖ® £ØøÓU PõkPÒ

7. PshÀ uõÁµ[PÒ

47ÞôõêŠ ð£ìË™

£¸zvzxøÓ

BøÚ°ÓÄ

•Àø»z wÄ

©ßÚõº

ÁÄÛ¯õ

©uÁõa]

Aݵõu¦µ®

¦zuÍ®

]»õ£®

P®£íõ

P[öÁÀ»

öPõÊ®¦

PÐzxøÓ CµzvÚ¦›

ímhß

Põ¼

©õzuøÓ

A®£õ¢÷uõmøh

ö©õÚµõPø»

£xøÍ

u®¦ÒøÍ

©õzuøÍ

S¸|õPÀ

ö£õ»ß|ÖøÁ

©mhUPͨ¦

QÎö|õa]

¯ǫ̃£õn®

v¸÷Põn©ø»

Á

A®£õøÓPsi

ÁmhÁøÍ ~Áöµ¼¯õ

A¯Ú DµUPõkPÒ

©ø»|õmk DµÁ»¯U PõkPÒ

uõÌ{» Áµsh P»¨¦U PõkPÒ

©ø»|õmk E»ºÁ»¯U PõkPÒ

GßÖ® £_ø©¯õÚ CøhÁ»¯U PõkPÒ

•m ¦uº ©ØÖ® £ØøÓU PõkPÒ

PshÀ uõÁµ[PÒ

£h® 2.9 C»[øP°ß C¯ØøP uõÁµ Á»¯[PÒ

48 ÞôõêŠ ð£ìË™

£µ¢xÒÍ ¤µ÷u\[PÒ •UQ¯ uõÁµ[PÒ

C»[øP°ß ÷©ØS, öuß÷©ØS¨ ¤µ÷u\[PÒ

■ ][Pµõáõ

■ öíõÓ

■ ö©õÓ ¤mi¯

■ ªÀ»

■ QzxÒ

■ PßöÚ¼¯

■ RÚ

■ £®£µ öPõmkÁ

■ «öuÀ»

■ |xß

■ öuv¯ P»

■ |õ

■ |õQ¯ öuÛ¯

■ öPõh£Ó

uõÁµ[PÎß £s¦PÒ

■ 30 - 40 «ØÓº Áøµ E¯µ©õÚ ©µ[PÒ

■ Á¸h® •ÊÁx® ©µ[PÒ Áͺa]¯øh²®

■ ©µ[PÒ Pk® £aø\ {Ó©õÚøÁ

■ ©µ[PÎß Ea] Jß÷ÓõöhõßÖ Cøn¢v¸¨£uõÀ PõmiÝÒ C¸Ò Põn¨£k®

■ uõÁµ[PÒ Ahºzv¯õP Á͸®

■ RÌ ÁÍ›PÒ AvP®. AÁØÖÒ £õ], JºQm ÷£õßÓøÁ AvPÍÂÀ EÒÍÚ.

■ E°º¨ £ÀÁøPø© AvP®.

■ £» £øhPøÍU öPõshøÁ

A¯Ú DµU PõkPÒ (GßÖ® £_ø©¯õÚ DµUPõkPÒ/ A¯Ú ©øÇU PõkPÒ)

■ ¯õ»

E¸ 2.3 A¯Ú DµU PõkPÒ

49ÞôõêŠ ð£ìË™

£µ¢xÒÍ ¤µ÷u\[PÒ •UQ¯ uõÁµ[PÒ

uõÌ{» Áµsh Á»¯® •ÊÁx® £µÂU

Põn¨£kQÓx.

■ ÷\õ©õÁv¯

■ \ØÔßÅm

■ ÁìöPõ•Á

■ ÷uUS

■ ªÀ»

■ ÂÀ£zx

■ PÐÁµ

■ ©PõÁ¼ BØÔß öÁÒÍa

\©öÁÎPÒ

■ `›¯ ©õÓ

■ £Ð, `›¯

■ ©xÖ K¯õ

■ ÷Á®¦

■ EhÁÍøÁ

■ õ

uõÁµ[PÎß £s¦PÒ

■ ©µ[PÎß E¯µ® 20m - 30m AÍÂÚuõS®

■ ©øÇU Põ»[PÎÀ ©µ[PÒ Á͸QßÓÚ. Áµsh Põ»[PÎÀ ©µ[PÎß

Áͺa] Ãu® SøÓÁõPU Põn¨£k®.

■ 2m - 3m E¯µ©õÚ ¦uºPÒ Põn¨£k®.

■ Ahºzv¯õÚ PõhõP CÀ»õv¸¨£xhß Cøh°øh÷¯ E¯µ©õÚ ©µ[PøͲ®

Põn»õ®.

■ Põk CÍ® £aø\ {Ó©õÚx & øÁµ©õÚ ©µ[PøͲ® Põn»õ®.

GßÖ® £_ø©¯õÚ E»º P»¨¦U PõkPÒ

E¸ 2.4 GßÖ® £_ø©¯õÚ E»º P»¨¦U PõkPÒ

50 ÞôõêŠ ð£ìË™

£µ¢xÒÍ ¤µ÷u\[PÒ •UQ¯ uõÁµ[PÒ

CUPõkPÒ Cøh©õÖ Á»¯zvÀ

Põn¨£kQßÓx. DµÁ»¯® ©ØÖ® Áµsh

Á»¯zvøÚ ÷ÁÖ£kzxQßÓx.

■ S¸nõPÀ

■ £»õ

■ \¨¦ ■ £xøÍ

■ ¤î®¤¯õ

■ ©õzuøÍ

■ ¾qªiÀ»õ

■ u[Põø»

■ ©÷PõPÛ

uõÁµ[PÎß £s¦PÒ

■ Dµ Á»¯zv¼¸¢x E»º Á»¯zxUS ©õÖQßÓ £Sv¯õPU Põn¨£kuÀ.

DµÁ»¯®, E»º Á»¯® BQ¯ CµsiØS•›¯ uõÁµ[PøÍU öPõskÒÍx.

■ DµÁ»¯®, E»º Á»¯® Cµsi¾® Á͸® uõÁµ[PÎß P»¨ø£U Põn»õ®.

■ ©µ[PÒ 10 m - 25 m E¯µ® Eøh¯øÁ

GßÖ® £_ø©¯õÚ Cøh Á»¯U PõkPÒ

E¸ 2.5 Cøh Á»¯U GßÖ® £_ø©¯õÚ PõkPÒ

51ÞôõêŠ ð£ìË™

£µ¢xÒÍ ¤µ÷u\[PÒ •UQ¯ uõÁµ[PÒ

©zv¯ ©ø»|õmiÀ 1200 «ØÓ¸US

÷©Ø£mh E¯µ•ÒÍ ÷©ØS¨ £SvPÎÀ

Põn¨£kQßÓx.

■ \©Ú»P¢u

■ ÁÀ\¨¦

■ ö£µ¼¯

■ T»ßRU

■ ¥xÖuõ»Põ»

■ RÚõ

■ ö©õÓ■ |UQÒì

■ ªî›¯

■ ÷íõmhß \©öÁÎ

■ uÁmh

uõÁµ[PÎß £s¦PÒ

■ ©µ[PÎß \µõ\› E¯µ® 8m - 10m AÍÁõS®.

■ uøµ²¯µ® AvP›US®÷£õx uõÁµ[PÎß E¯µ•® £i¨£i¯õPU SøÓÁøh²®.

■ ©µ[PÒ ÂuõÚ® ÷£õ» £hº¢x Á͸®, £»Áºn[PÎÀ uõÁµ Cø»PÒ Põn¨

£k®.

■ JmksoPЮ RÌ ÁÍ›PЮ AvPÍÂÀ Põn¨£k®.

©ø»|õmk DµÁ»¯U PõkPÒ

E¸ 2.6 ©ø»|õmk Dµ Á»¯U PõkPÒ

52 ÞôõêŠ ð£ìË™

£µ¢xÒÍ ¤µ÷u\[PÒ •UQ¯ uõÁµ[PÒ

©zv¯ ©ø»|õmiß QÇUS £Sv°À 1400

«ØÓ¸US ÷©Ø£mh £SvPÎÀ Põn¨£kQßÓx.

■ ÷ímhß \©öÁÎ

■ ©íµz©À

■ öuõ®£

■ \¢uöußÚ

■ AµÐ

■ Píh

■ ]uõ G¼¯

■ ¦Ð

■ A®÷£öÁ»

■ ö|À¼

uõÁµ[PÎß £s¦PÒ

■ £ÀÁøP¨£mh £zuøÚ¨ ¦»{»[PÒ £µ¢x Põn¨£kQßÓÚ. (£miÚõ,

u»õøÁ, u©Ú, ÂÀ¾)

■ ©µ[PÒ PõØÖUSz uõUS¨ ¤iUS® ÁøP°À Á͸QßÓÚ.

■ ©µ[PÒ Smøh¯õPÄ® Pk® SθUS® PõØÖUS® uõUS¨ ¤iUS® ußø©

Eøh¯ÚÁõPÄ® Põn¨£k®

■ CUPõkPÒ •QÀ PõkPÒ GÚÄ® ö£¯º ö£ÖQßÓÚ. CuØPõÚ Põµn®

÷©¼¸¢x £õºUS®÷£õx ©µ[PÎß ÷©À ÂuõÚ® •QÀPøͨ ÷£õßÖ

Põm]¯Î¨£vÚõ»õS®.

■ Cø»PÒ ]Ô¯øÁ, _¸sh ußø© Eøh¯øÁ. Cøh Cøh÷¯ ©µ[PÒ

Põn¨£k®.

■ ö©À¼¯ ©s £øh Põµn©õP ©µ[PÒ ö\Ȩ£õP Á͵©õmhõx.

©ø»|õmk E»ºÁ»¯U PõkPÒ

■ P¢u ö£õ»

E¸ 2.7 ©ø»|õmk E»º Á»U PõkPÒ

53ÞôõêŠ ð£ìË™

£µ¢xÒÍ ¤µ÷u\[PÒ •UQ¯ uõÁµ[PÒ

C»[øP°ß Áh÷©ØS, öuß QÇUS¨

£SvPÎÀ £µ¢xÒÍx.

■ A®£¢÷uõmøh ©õÁmhzvß

£SvPÒ

■ HµªÛ¯õ

■ ©ßÚõº ©õÁmhzvß £SvPÒ

■ PÒÎ

■ £¾

uõÁµ[PÎß £s¦PÒ

■ ©µ[PÎß Cø»PÒ ui¨£õÚøÁ. ]Ô¯øÁ, •mPøÍU öPõsi¸US®.

■ Cø»PÒ ]Ô¯øÁ. Áµsh Põ»{ø»US HØÓÂuzvÀ CÆÁõÖ Aø©¢xÒÍÚ.

■ }shPõ» Áµm]ø¯z uõ[PUTi¯ uõÁµ[P÷Í EÒÍÚ.

•m¦uºPЮ £ØøÓU PõkPЮ

E¸ 2.8 •m¦uºPЮ £ØøÓU PõkPЮ

54 ÞôõêŠ ð£ìË™

£µ¢xÒÍ ¤µ÷u\[PÒ •UQ¯ uõÁµ[PÒ

Pøµ÷¯õµ¨ £SvPÎÀ BØÔß •PzxÁõµ¨

£SvPξ® PhÜ÷µ›PøÍa `Ì¢x®

PshÀ uõÁµ[PÒ Põn¨£kQßÓx.

■ P»ö©mi¯õÁõ

■ QÓ»

■ Q[ö£õÀ, Áõµõ

■ •Ò CQ¼

uõÁµ[PÎß £s¦PÒ

■ uõÁµ[PÎß ÷ÁºPÒ AvPÍÁõPU Põn¨£k®.

■ }›ß ÷©À ÷Áº £µ¢v¸US®.

■ EÁº }¸US HØÓuõÚ uõÁµ[PÒ.

PshÀ uõÁµ[PÒ

■ P÷hõÀ

■ v¯P¢xÖ

■ ÁÀ A÷Úõuõ

■ ¦¢u»

■ •zxµõáöÁ»

■ \xøÚÂÊ¢uõß

■ v¸÷Põn©ø»

E¸ 2.9 PshÀ uõÁµ[PÒ

÷©÷» uµ¨£mkÒÍ Âh¯[PÐU÷PØ£, C»[øP°À ö£ÍvP Ÿv¯õÚ

£ÀÁøPø© Põn¨£kÁx öuÎÁõP¨ ¦»ÚõQßÓx. ]Ô¯ {»¨£Sv¯õP

C¸¢uõ¾® uøµz÷uõØÓ®, Põ»{ø», C¯ØøPz uõÁµ®, ÁiPõ»ø©¨¦

GߣÁØÔÀ £ÀÁøPø©ø¯U PõnU Ti¯uõPÄÒÍx. CÆÁõÔ¸¨£uØPõÚ

Põµn® C»[øP ]Ô¯ wÁõP C¸¨£uõS®. Põ»{ø»ø¯ Gkzx ÷|õUQÚõÀ

Áµsh Põ»{ø» öuõhUP® Sκ Põ»{ø» Áøµ ÷ÁÖ£õhõÚ {ø»ø©PÒ

C»[øP°À Põn¨£kQßÓx. A®£õ¢÷uõmøh°¼¸¢x ~Áöµ¼¯õ Áøµ

£¯n® ö\´²® J¸Áº CzuøP¯ AÇQ¯ Põm]ø¯ AÝ£ÂUP •i²®. C¨

ö£ÍvP¨ £ÀÁøPø©¯õÚx `ÇÀ ©ØÖ® {ø»zv¸¨¦US® ©ÛuÛß

öuõhºa]¯õÚ {ø»zv¸¨¦US¨ £[PÎUQßÓx. C»[øP°ß ö£ÍvP

£ÀÁøPø©¯õÚx EÒ|õmk öÁÎ|õmk ©UPÎß _ØÖ»õU PÁºa]US®

Põµn©õQ²ÒÍx.

55ÞôõêŠ ð£ìË™

J¨£øh

1. C»[øP°ß uøµz÷uõØÓ®, Põ»{ø», uõÁµ® GߣÁØøÓ CÚ[

Põs£uØPõÚ _ØÖ»õ JßøÓz vmhªkP. A[S Põn¨£k®

uøµz÷uõØÓ®, Põ»{ø», ©ØÖ® uõÁµ[PÎß £s¦PÒ Gß£Ú £ØÔ¯

uPÁÀ ÷PõøÁö¯õßÔøÚ ©õnÁºPøÍz u¯õ›US®£i ö\´P.

©õÛh {»z÷uõØÓ®

©õÛh {»z÷uõØÓzvøÚ E¸ÁõUSÁvÀ

\ÚzöuõøP²®, ©õÛh ö\¯Ø£õkPЮ

ö£¸©ÍÄ ö\ÀÁõUS ö\¾zxQßÓÚ.

C»[øP°ß \ÚzöuõøP 20.2 ªÀ¼¯ß

BS®. Ax JÆöÁõ¸ Á¸h•® AvP›zx

ö\ÀQßÓx. \ÚzöuõøP £ØÔ¯ uPÁÀPÒ

\ÚzöuõøP ©v¨¥k ©ØÖ® ¦ÒΠ£µ

¯À vønUPÍzvÚõÀ ÷©ØöPõÒͨ

£k® SizöuõøP ©v¨¥k ‰»® ö£Ó¨

£kQÓx. 10 Á¸h[PÐUS J¸ •øÓ C®

©v¨¥k ÷©Ø öPõÒͨ£kQßÓx.

C»[øP°ß \ÚzöuõøP¨ £µ®£À

C»[øP°ß \ÚzöuõøP¨ £µ®£À \©ÚØ

ÓuõP¨ £µÂ²ÒÍx. \ÚzöuõøP°À ö£¸®

£õßø©÷¯õº Dµ Á»¯zv÷» Á]UQßÓÚº.

AuÝhß J¨¤kªhzx, Áµsh Á»¯zvÀ

SøÓ¢u \ÚzöuõøP°Ú÷µ Á]UQßÓÚº. (£h® 2.10) \ÚzöuõøP°À 1/4 £[QÚº

÷©À ©õPõnzv÷»÷¯ ö\Ô¢x ÁõÌQßÓÚº. SøÓ¢uÍÄ £µ®£ø» Áh ©õPõnz-

vÀ Põn»õ®. öPõÊ®ø£ Asi¯ ¤µ÷u\[PÎÀ \ÚzöuõøP AvP›¨¦UPõÚ

Põµn® {ºÁõP®. ÁºzuP® GߣÁØÔß uø»|PµõP C¸¨£x® C®©õPõnz-

vÝÒ øPz öuõÈÀPÒ, ÷£õUSÁµzx, PÀÂ, _Põuõµ® ÷£õßÓ ÷\øÁ Á\vPЮ

ö£¸©ÍÂÀ Põn¨£kÁuõS®. ö©õÚµõPø», ÁÄÛ¯õ, ©ßÚõº, •Àø»zwÄ

©õÁmh[PÒ SøÓ¢u \ÚzöuõøP¨ £µ®£ø»U PõmkQßÓÚ. C¨¤µ÷u

\[PÎÀ ö£ÍvP, ©õÛhU PõµoPÍõÚ EmPmhø©¨¦ Á\vPÒ SøÓÁõPÄ®

ö£õ¸Íõuõµ \¢uº¨£[PÒ SøÓÁõPU Põn¨£kÁx® Põµn[PÍõS®. \Úz

öuõøP¨ £µ®£¼À Põn¨£k® CzuøP¯ ©õØÓ[PøÍ Ahºzv ‰»® AÍÄ

\õº •øÓ°À Gkzx Põmh •i²®.

Á

£h® 2.10 C»[øP°ß \ÚzöuõøP¨ £µ®£À

56 ÞôõêŠ ð£ìË™

\©ÚØÓ £µ®£ø» ©õPõn, ©õÁmh

Ÿv¯õP ÂÍUP •i²®. \ÚzöuõøP

Ahºzv°ß ‰»® CzuøP¯ AÍÄ

\õº ©õØÓ[PøÍU Põmh•i²®. 2012 \ÚzöuõøP ©v¨¥miߣi C»[øP

°À J¸ \xµU Q÷»õ «ØÓ¸UPõÚ

\ÚzöuõøP Ahºzv 323 BS®.

GÀ»õ¨ ¤µ÷u\[Pξ® \ÚzöuõøP

CÆÁõÖ \©ÚõP¨ £µ®¤²ÒÍx

Gߣx Cuß P¸zx AßÖ. CuøÚ

£h® 2.11 öuÎÁõP GkzxU Põmk

QßÓx. öu›Ä ö\´¯¨£mh ]»

©õÁmh[PÎß \ÚzöuõøP¨ £µ®

£¼ß ¤µ÷u\ Ÿv¯õÚ ©õØÓ[PøÍ

\ÚzöuõøP Ahºzv°ß ‰»® CÚ[

Põn •i²®.

\ÚzöuõøPa ÷\ºUøP

C»[øP°À \ÚzöuõøP°ß ÷\ºU

øPø¯ £õÀ, Á¯x, CÚ®. \©¯®

GߣÁØÔß £µ®£¾U÷PØ£ £À÷ÁÖ

ÁÈPÎÀ GkzxUPõmh •i²®.

Bs, ö£s £µ®£À

2012 Si\Ú ©v¨¥miß £i ö©õzu \Úz

öuõøP°À 51.5 Ãu® B÷Úõº ö£sPÍõPÄ®,

48.5 Ãu©õ÷Úõº BsPÍõPÄ® EÒÍÚº. Bs

PÎß \uÃu® £i¨£i¯õP SøÓÁøh¢x

ö\ÀQßÓx. CuøÚ £õÀ ÂQu® ‰»® ªPz

öuÎÁõP Gkzx Põmh»õ®. £õÀ ÂQu®

Gߣuß P¸zx \ÚzöuõøP°À 100 ö£s

PÐUS C¸US® BsPÎß GsoUøP

BS®. 1981, 2012 öuõøP ©v¨¥mk AÔUøP-

PÎß £i £õÀ ÂQu® GÆÁõÖ ©õØÓ©øh¢

xÒÍöuߣøu ¤ßÁ¸® AmhÁøn Gkz

xU PõmkQßÓx.

©õÁmh GÀø»

\ÚzöuõøP

¯ǫ̃£õn®

QÎö|õa]

•Àø»z wÄ

©ßÚõº ÁÄÛ¯õ

Aݵõu¦µ®

¦zuÍ®

v¸÷Põn©ø»

ö£õ»ß|ÖøÁ

©mhUPͨ¦

£xøÍ

Psi

÷PPõø»

~Áöµ¼¯õ

ö©õÚµõPø»

A®£õ¢÷uõmøh

©õzuøÓ

Põ¼

PÐzxøÓ CµzvÚ¦›

öPõÊ®¦

P®£íõ

S¸|õPÀ ©õzuøÍ

A®£õøÓ

Á

£h® 2.11 C»[øP°À ©õÁmhŸv¯õP \ÚzöuõøP

Ahºzv

©õÁmh®

\ÚzöuõøP

Ahºzv

(Km2)

öPõÊ®¦ 3305

P®£íõ 1541

Psi 664

A®£õ¢÷uõmøh 210

ö©ÚµõPø» 72

AmhÁøn 2.3 C»[øP°ß ]»

©õÁmh[PÎß \ÚzöuõøP Ahºzv

57ÞôõêŠ ð£ìË™

AmhÁøn 2.4 C»[øP°ß £õÀ ÂQu®

Bsk £õÀ ÂQu®

1981

2012

104'0

94'3

‰»®: öuõøP ©v¨¥k ¦ÒΣµÂ¯À vønUPÍ AÔUøP¨£i u¯õ›UP¨£mhx.

Á¯xU Pmhø©¨¦

CuØ÷PØ£ \ÚzöuõøP°À 1981 CøÚÂh 2012 CÀ 60 Á¯xUS ÷©Ø£m÷hõ›ß

GsoUøP AvP›zxÒÍx. ¤ßÁ¸® AmhÁøn 2.5 ‰»® CuøÚ ÂÍ[QU

öPõÒÍ •i²®.

AmhÁøn 2.5

Á¯x 1981 ©v¨¥k 2012

14 USU RÌ

15 - 59 US Cøh°À

60 US ÷©À

35.4

58.2

6.6

25.8

62.0

- 12.2

‰»® :& öuõøP ©v¨¥mk ¦ÒΣµ AÔUøPPÒ

CÚ[PÎß ÷\ºUøP

AmhÁøn 2.6 & CÚ Ai¨£øh°»õÚ

\ÚzöuõøPU Pmhø©¨¦

Áøµ¦ 2.1 CÚ Ai¨£øh°»õÚ \ÚzöuõøPU

Pmhø©¨¦

CÚ® 2012

][PÍÁº 74.9

C»[øP uªÇº 11.2

C»[øP •ìê® 9.2

C¢v¯ uªÇº 4.3

HøÚ÷¯õº 0.5

][PÍÁº

C»[øP uªÇº

C»[øP •ìê®

C¢v¯ uªÇº

÷ÁÖ

74.9

11.2

4.29.2

0.5

\©¯ Ai¨£øh°À \ÚzöuõøPU Pmhø©¨¦

AmhÁøn 2.6 CÀ \©¯[PÐU÷PØ£ C»[øP°À \ÚzöuõøPU Pmhø©¨¦

Põmh¨£mkÒÍx.

58 ÞôõêŠ ð£ìË™

ö£Ízu®

C¢x

Cì»õ®

E÷µõ©ß Pz÷uõ¼UP®

QÔìuÁ®

¤Ó70.2

12.6

9.7

6.1

1.30.1

AmhÁøn 2.7 2.2 Áøµ¦

\©¯® ÂQu® 2012

ö£Ízu® 70.2C¢x 12.6Cì»õ® 9.7E÷µõ©ß Pz÷uõ¼UP® 6.1QÔìuÁ® 1.3¤Ó 0.1

\ÚzöuõøP Áͺa]

|õöhõßÔß £¸®£i¯õÚ ¤Ó¨¦ Ãu® ©ØÖ® CÓ¨¦ Ãu®

BQ¯ÁØÖUQøh°»õÚ ÷ÁÖ£õ÷h \ÚzöuõøP°ß C¯ØøP¯õÚ Áͺa]

GÚU TÓ¨£k®. Czxhß ÷uÔ¯ Ch¨ö£¯ºøÁa ÷\ºUS®÷£õx (|õmiß

EÒ ©ØÖ®, öÁÎ Ch¨ö£¯ºÂÀ ÷ÁÖ£õk) ö©õzua \ÚzöuõøP Áͺa

]ø¯¨ ö£Ó•i²®. 1871 öuõhUP® 2012 Áøµ C»[øP°ß \ÚzöuõøP

GÆÁõÖ Áͺa]¯øh¢x ö\ßÖÒÍx Gߣøu Áøµ£h® 2.4 ‰»®

Põmh¨£mkÒÍx.

Áøµ£h® 2.1 \ÚzöuõøP Áͺa] 1871 - 2012

\ÚzöuõøP(ªÀ¼¯ß)

\ÚzöuõøP

Si°¸¨¦PÒ

C¯ØøP {PÌÄPμ¸¢x® Põmk »[SPμ¸¢x® £øPÁºPÎhª¸¢x®

£õxPõ¨£õP C¸¨£uØS® TmhõP ÁõÌÁuØS® ©UPm ¤›ÂÚµõÀ ìuõ¤UP¨

£mhøÁ÷¯ Si°¸¨¦UPÒ GÚ¨£k®.

59ÞôõêŠ ð£ìË™

Si°¸¨¦PøÍ ÁõÈh[PÍõP ©mk® P¸u •i¯õx. Si°¸¨¦UPÒ ©Ûuº

PÎß £À÷ÁÖ ö£õ¸Íõuõµ, \‰P, P»õ\õµ |hÁiUøPPøͲ® öPõsi¸¨

£xhß ÁÈ£õmih[PÒ, Pmhh[PÒ, Ãmkz ÷uõmh[PÒ. ÂÁ\õ¯ {»[PÒ

Ax÷£õßÖ EmPmhø©¨¦ Á\vPÒ GߣÁØøÓ²® öPõsi¸UQßÓÚ.

Si°¸¨¦PÒ ¤µuõÚ©õP ‰ßÖ ¤›ÄPÍõP ÁøP¨£kzu¨£k®.

* |PµU Si°¸¨¦PÒ

* Qµõ© |PµU Si°¸¨¦UPÒ

* Qµõª¯U Si°¸¨¦PÒ

Qµõ©U Si°¸¨¦UPÒ

ÁÍ[Pøͨ £¯ß£kzxÁvÀ •uÛø»¨ ö£õ¸Íõuõµa ö\¯Ø£õkPÎÀ

AvP PÁÚ® ö\¾zxQßÓ ÂÁ\õ¯®, «ß¤i GߣÁØÔøÚ Ai¨£øh¯õPU

öPõsh Si°¸¨¦UPÒ Qµõ©U Si°¸¨¦PÍõS®. Áµsh Á»¯zvÀ

SÍ[PÐUS Asø©°À Aø©Ä ö£ØÖÒÍ Qµõ©[PÒ, ©ØÖ® «ß¤iU

Qµõ©[PÒ Gß£Ú CuØS Euõµn[PÍõS®.

E¸ 2.10 £À÷ÁÖ Qµõª¯U Si°¸¨¦UPÒ

|PµU Si°¸¨¦UPÒ

ÂÁ\õ¯® \õµõu ö\¯Ø£õkPøÍ ø©¯

©õPU öPõsk Áøµ¯øÓUSm£mh

{»¨ £Sv°À AvP Ahºzvø¯U

öPõskÒÍ £SvPÒ |PµU Si°¸¨

¦PÒ GÚ¨£k®. öPõÊ®¦, P®£íõ,

Psi, ¯ǫ̃£õn®, ©õzuøÓ BQ¯

øÁ CuØS Euõµn[PÍõS®. E¸ 2.11 |PµU Si°¸¨¦UPÒ

60 ÞôõêŠ ð£ìË™

Qµõ© |PºU Si°¸¨¦UPÒ

Qµõ©, |Pµ A®\[PøÍU öPõskÒÍ

Si°¸¨¦UPÒ Qµõ© |PµU Si°¸¨

¦PÒ GÚ¨£k®. C¨ £SvPÎÀ

Qµõª¯¨ £s¦PÒ A¸Qa ö\ÀÁxhß

|Pµ¨ £SvPÎÀ Põn¨£k® A®\[

PÒ GÊa] ö£ÖÁøu²® Põn»õ®.

ö£õ¸Íõuõµ ö\¯Ø£õkPÒ

C»[øP°ß ö£õ¸Íõuõµa ö\¯Ø£õkPøÍ •UQ¯©õP 3 ¤›ÄPÍõP¨ ¤›U

P»õ®.

* ÂÁ\õ¯z xøÓ * øPzöuõÈÀ xøÓ * ÷\øÁz xøÓ

ÂÁ\õ¯z xøÓ

C»[øP°À £À÷ÁÖ ÂÁ\õ¯ |hÁiUøPPÒ Ch® ö£ÖQßÓÚ. Áµsh

Á»¯zvÀ ö|Øö\´øP, Ãmkz ÷uõmh®, ÷\øÚ¨ £°ºa ö\´øP GߣÚÄ®

Dµ Á»¯zvÀ ÷u°ø», öußøÚ, ö|À, CÓ¨£º, ©µUPÔa ö\´øP GߣÚÄ®

©ø»¨ ¤µ÷u\zvÀ ÷u°ø»a ö\´øP²® Ch® ö£ÖQßÓÚ. «ß¤iz

öuõÈÀ, »[S Áͺ¨¦ GߣÚÄ® ÂÁ\õ¯zxøÓø¯a ÷\º¢uøÁ¯õS®.

Euõµn©õP, Pøµ÷¯õµzv¾®, EÒѺ }ºz ÷uUP[Pξ® «ß¤iz öuõÈÀ

Ch®ö£ÖQÓx. A®÷£öÁ», £mi¨ö£õ», ö£õ»ßÚÖøÁ, A®£õ¢÷uõmøh

BQ¯ ¤µ÷u\[PÎÀ »[S ÷ÁÍõsø© |øhö£ÖQßÓx.

øPzöuõÈÀ xøÓ

C»[øP°À ö£¸®£õ»õÚ øPzöuõÈÀPÒ ÷©À ©õPõnzv÷»÷¯ Aø©¢x-

ÒÍÚ. £À÷ÁÖ ÁøP¯õÚ øPzöuõÈÀPÒ Põn¨£kQßÓÚ. CÁØøÓz uµ

Aµ\õ[PzvÚõÀ øPzöuõÈÀ ÷£møhPÒ Aø©UP¨£mkÒÍÚ. CÁØÔÀ

ö£õ¸zx® øPzöuõÈÀPÒ ¤ÍõzvUS, µ¯º, BøhPÒ, CÛ¨¦¨ £sh[PÒ,

øPÂøÚ¨ ö£õ¸mPÒ Gß£Ú •UQ¯©õÚ øPzöuõÈÀPÍõS®. CÁØÖUS

÷©»õP Aµ\õ[P® ¤¯P©, Pmk|õ¯UPõ, öPõUP» BQ¯ _u¢vµ ÁºzuP

{ø»¯[PøͲ® ^uõÁõUøP, ö£õ»ÚÖøÁ, Cµz©»õøÚ, ªÝÁõ[öPõh

BQ¯ øPzöuõÈÀ |Pµ[PøͲ® E¸ÁõUQ²ÒÍx.

E¸ 2.12 Qµõª¯ |PµU Si°¸¨¦UPÒ

61ÞôõêŠ ð£ìË™

÷\øÁzxøÓ

|õmk ©UPÎß ÁõÌUøPz uµzøu

÷©®£kzxÁvÀ ÷\øÁzxøÓ •UQ¯

Ch® ö£ÖQÓx. PÀÂ, _Põuõµ®,

÷£õUSÁµzx, ªß\Uv, }º ÁÇ[PÀ,

£õxPõ¨¦, |»ß, öuõhº£õhÀ ÷£õßÓ

£À÷ÁÖ ÷\øÁPÒ Ah[SQßÓÚ.

C»[øP°À ÷Áø»Áõ´¨¤øÚU

P¸zvÀ öPõÒЮ÷£õx ÷\øÁz

xøÓ°ß £[PΨ¦ AvP›zxa

ö\ÀQÓx. ÷\øÁ Á\vPÒ AvPÍÂÀ

|Pµ¨ £SvPÎ÷»÷¯ £µ¢x Põn¨

£kQÓx.

EmPmhø©¨¦ Á\vPÒ

Asø©U Põ»[PÎÀ C»[øP

©UPÎß ÁõÌUøP {ø»ø©ø¯

÷©®£kz xÁuØS EmPmhø©¨¦

Á\vPÒ öuõhº¤À Â÷\h PÁÚ®

ö\¾zu¨£mk Á¸QÓx. ÃvPøÍ

Aø©zuÀ, ªß\õµ® ÁÇ[PÀ, }º

BQ¯øÁ EmPmhø©¨¦ Á\vPÎÀ

•UQ¯ Chzøu¨ ö£ÖQßÓÚ.

EmPmhø©¨¦ Á\vPøÍ Â¸zv ö\´²® ÷£õx Ãv A¤Â¸zv ©ØÖ®

÷£õUSÁµzx ªP •UQ¯ Chzøu¨ ö£ÖQÓx. C»[øP°À CzxøÓ¯õÚx

BskUS 5% - 6% ÷ÁPzvÀ Áͺa] AøhQÓx. C»[øP Ãv •øÓø©ø¯¨

£õºUS® ÷£õx GÀ»õ¨ ¤µ÷u\[PÐUS® ÷£õx©õÚ AÍÄ Ãv •øÓø©PÒ

EÒÍÚ. |õöÍõßÔÀ ¸®¤¯ ChzxUSa ö\À»U Ti¯ Á\vPÒ EÒÍÚ.

|Pµ¨ ¤µ÷u\[PÎÀ ÃvÁø»¯ø©¨¦¨ £µ¢v¸¨¤Ý® Ãv ö|›\À CßÚ•®

Põn¨£kQÓx. Ãv¨ ÷£õUSÁµzxz xøÓ°ß Â¸zvUPõP Asø©UPõ»

Aµ_PÎÚõÀ £À÷ÁÖ |hÁiUøPPÒ GkUP¨£mkÒÍÚ.

* ÃvPøÍ AP»©õUSuÀ * Qµõª¯¨ £SvPÎÀ ÃvPøÍ Aø©zuÀ

* ÷©®£õ»[PÒ Aø©zuÀ * Av÷ÁP ö|kg\õø»PøÍ Aø©zuÀ

E¸ 2.13 ö£õ¸Íõuõµa ö\¯Ø£õkPÒ

62 ÞôõêŠ ð£ìË™

E¸ 2.14 C»[øP°ß Ãv •øÓø©PÒ

ªß\õµ®

C»[øP°ß AøÚzx¨ ¤µ÷u\[PÐUS® ªß\õµ Á\v ÁÇ[P¨£mkÒÍx.

©PõÁ¼, PÍÛ, PÐ, ÁÍøÁ BQ¯ •UQ¯ BÖPøÍ Ai¨£øh¯õPU öPõsk

Aø©UP¨£mh }º ªß \Uv vmh[PÎÚõÀ ªß \Uv EØ£zv¯õUP¨£kQÓx.

C»[øPUS ªß\õµ® ÁÇ[S® •øÓPÎÀ }º ªß \Uv, öÁ¨£ ªß \Uv

Gß£Ú •UQ¯©õÚøÁ¯õS®. CÁØøÓÂh `›¯ \Uv ÷£õßÓ Á¾a\Uv

‰»õuõµ[PЮ ¸zv¯øh¢x Á¸QßÓÚ.

}º

C»[øP }ºÁÍ® {øÓ¢u |õhõS®. ©UPÐUSz ÷uøÁ¯õÚ }øµ ÁÇ[S

ÁuØS BÖPÒ SÍ[PÒ, QnÖPÒ, uhõP[PÒ, SÇõ´ }º •u¼¯ ‰»õuõµ[PÒ

£¯ß£kzu¨£kQßÓÚ. Cuß ‰»® ö£Ó¨£k® }º EnÄ \ø©zuÀ, £õÚ©õP

£¸SuÀ, _Põuõµ |hÁiUøPPÒ ÷£õßÖ GÎø©¯õÚ ÷uøÁPμ¸¢x

ÂÁ\õ¯®, øPzöuõÈÀ Áøµ¯õÚ ]UP»õÚ ©ØÖ® ªß ¤Ó¨£õUPz ÷uøÁPÒ

Áøµ £¯ß£kzu¨£kQÓx. AøÚÁµx® E°º ÁõÌUøPø¯¨ ÷£õ»÷Á

ö£õ¸Íõuõµ |hÁiUøPPÎß {ø»zv¸¨¦® }›ß «÷u u[Q²ÒÍx.

CzuøP¯ ÷uøÁPøͨ §ºzv ö\´¯¨ £¯ß£kzu¨£k® }º ‰»õuõµ[PÒ

uØ÷£õx ©õ\øh¢xÒÍÚ. Si¨£uØPõÚ }›ß ÷uøÁUS |Pµ¨ £SvPÎÀ

SÇõ´ }º •UQ¯zxÁ® ö£ÖÁxhß Qµõ©¨ £SvPÎÀ QnÖPÒ, H›PÒ,

SÍ[PÒ •u¼¯Ú •UQ¯zxÁ® ö£ÖQßÓÚ. AÆÁ¨¤µ÷u\[PÐU÷PØ£ }º

‰»õuõµ[PÎß •UQ¯zxÁ® wº©õÛUP¨£kQÓx.

63ÞôõêŠ ð£ìË™

}¸® ªß\õµ•® G[PÐUS ©mk©À»õx E»Qß £» |õkPÐUS®

Áøµ¯ÖUP¨£mh ÁÍ[PÍõS®. CÆÁÍ[PøÍ ÃnõUPõx Ea\ AÍÄ

£¯øÚ¨ ö£ÖÁuØS® GvºPõ»¨ £µ®£øµ°Ú¸UPõP AÁØøÓ¨ £õxPõ¨£x®

G[PÒ Phø©²® ö£õÖ¨¦©õS®.

C»[øP°ß ö£ÍvP {»z÷uõØÓ® ©õÛh ö\¯Ø£õkPÎÀ HØ£kzx®

ö\ÀÁõUS

C»[øP°ß ö£ÍvP {»z÷uõØÓ® ©õÛh ö\¯Ø£õkPÎÀ ö£¸©ÍÄ

ö\ÀÁõUSa ö\¾zxQÓx. C¢{»z÷uõØÓ® ¤µ÷u\ Ÿv°À ÷ÁÖ£kÁxhß

AuØ÷PØ£ ©õÛh {»z÷uõØÓ•® ¤µ÷u\ Ÿv¯õÚ ÷ÁÖ£õmøhU

öPõskÒÍx.

Pøµ÷¯õµa \©öÁÎ

E¸ 2.15 Pøµ÷¯õµ {»z÷uõØÓ®

E¸ 2.15 Pøµ÷¯õµa \©öÁΰÀ PõnUTi¯ ©õÛha ö\¯Ø£õkPÒ ]»ÁØøÓU

PõmkQßÓx. C[S «ß¤iU øPzöuõÈÀ, x®¦U øPzöuõÈÀ, _snUPÀ

APÌuÀ, E¨¦U øPzöuõÈÀ, _ØÖ»õU øPzöuõÈÀ Gß£Ú ö£ÍvPa

`Çø»¨ £¯ß£kzv ÷©ØöPõÒͨ£kÁøu AÁuõÛUP»õ®.

64 ÞôõêŠ ð£ìË™

ö\¯Ø£õkPÒ

1. ÷©÷» uµ¨£mkÒÍ E¸ÂÀ Põmh¨£mkÒÍ Pøµ÷¯õµa \©öÁΰÀ

SÔ¨¤h¨£k® ö£õxÁõÚ ©Ûu ö\¯Ø£õkPÒ ¯õøÁ?

2. C¢u E¸ÂÀ SÔ¨¤h¨£hõu Pøµ÷¯õµa \©öÁΰ¾ÒÍ ÷ÁÖ ©Ûu

ö\¯Ø£õkPÒ ¯õøÁ?

3. }[PÒ SÔ¨¤mh ©Ûu ö\¯Ø£õkPÐUPõP Pøµ÷¯õµ Á»¯zv¾ÒÍ

ö£ÍvP Á\vPÒ ¯õøÁ GÚU SÔ¨¤kP.

Dµ Á»¯®

<Dµ Á»¯®

E¸ 2.16 Dµ Á»¯ {»z÷uõØÓ®

CÆÁ»¯zvß {»z÷uõØÓ©õÚx £À÷ÁÖ ©Ûu ö\¯Ø£õkPÐUS EP¢u

ö£ÍvPa `Çø»U öPõskÒÍx GÚ»õ®. £À÷ÁÖ ÁøP¯õÚ £°ºa

ö\´øPPÒ, AvP \ÚzöuõøP¨ £µ®£À, ¸zv¯øh¢u Ãv¯ø©¨¦PÒ

GߣÁØøÓ C[S Põn»õ®. 2.16 E¸ÂÀ Dµ Á»¯zvÀ ÷©ØöPõÒͨ£k®

©Ûu |hÁiUøPPÒ ]» Põmh¨£mkÒÍÚ.

65ÞôõêŠ ð£ìË™

ö\¯Ø£õkPÒ

1. C¨£hzvÀ Põmh¨£k® ©Ûu ö\¯Ø£õkPÒ ¯õøÁ? £mi¯Ø£kzvU

PõmkP.

2. C¨£Sv°À Á͸® £À÷ÁÖ £°ºPøÍU SÔ¨¤kP.

3. C¨ £°ºaö\´øPPÎÀ ö\ÀÁõUSa ö\¾zx® ö£ÍvPU PõµoPøÍU

SÔ¨¤kP.

4. C¨¤µ÷u\zvÀ ö£¸©ÍÂÀ PõnUTi¯ ÷\øÁPÒ ©ØÖ® öuõÈÀPÒ

BQ¯ÁØøÓU SÔ¨¤kP.

5. C¨¤µ÷u\zvÀ ©UPÒ Ahºzv¯õP C¸¨£uØPõÚ Põµn[PÒ CµsøhU

SÔ¨¤kP.

Áµsh Á»¯®

Áµsh Á»¯®

E¸ 2.17 Áµsh Á»¯ {»z÷uõØÓ®

CÆÁ»¯zvß {»z÷uõØÓzvÀ •øÚ¨£õPU Põn¨£k® ¤›ÁõPU SÍz

öuõSvø¯ SÔ¨¤h»õ®. uøµ²¯ºa] ÷ÁÖ£õmkU÷PØ£ Aø©UP¨£mkÒÍ

SÍz öuõSv²® AÁØÖhß öuõhº¦øh¯ }º¨£õ\Úz öuõSv²® CÆ

Á»¯zvß ]Ó¨£®\[PÍõS®. ö|Ø £°ºa ö\´øP, ÷\øÚ¨ £°ºaö\´øP

SÍ[PøÍa `Ì¢x Põn¨£k® Qµõ©[PÒ, ¦µõuÚ |Pµ[PÒ, £À÷ÁÖ

66 ÞôõêŠ ð£ìË™

ÁøP¯õÚ £°ºaö\´øPPÒ GߣÁØøÓ Áµsh Á»¯ {ø»z÷uõØÓzvÀ

Põn•iQßÓx.

ö\¯Ø£õkPÒ

1. ÷©÷» uµ¨£mkÒÍ E¸ÂÀ SÔ¨¤h¨£mkÒÍ Áµsh Á»¯zvÀ

PõnUTi¯ ©Ûu ö\¯Ø£õkPÒ ¯õøÁ?

2. CÆÁ»¯zvÀ ö|Ø£°ºaö\´øP°ß ¸zv°À ö\ÀÁõUSa ö\¾zx®

•UQ¯ ö£ÍvPU PõµoPÒ ¯õøÁ?

©ø»|õmk {»z÷uõØÓ®

Psi

֩mk {Ȩ

ímhß

֩mk {Ȩ

÷íõmhß \©öÁÎ

©PõÁ»zußÚ

öÁ¼©h

֩mk {Ȩ

Q›Põ»¨ö£õzøu

öuõmhö£õ»

|•qP»µõP

»

|UQÒ

ì

¥x

Öu

õ»P

õ»

2237

2388

2351

25242035

4

3

1

2

»qP»

öPõ컢uõ

]ÁöÚõÎ

£õu©ø»

öuõ»ì£õ÷P

E¸ 2.18 ©ø»|õmk {»z÷uõØÓ®

©ø»|õmk {»z÷uõØÓzvÀ Â÷\h A®\[PÍõP uøµ²¯ºa] ÷ÁÖ£õk® Põ»

{ø»ø©²® Põn¨£kÁxhß ©Ûu ö\¯Ø£õkPЮ AuØ÷PØÓ ÂuzvÀ

Aø©¢x Põn¨£kÁøu E¸ 2.18 CÀ öuÎÁõPU Põn»õ®.

67ÞôõêŠ ð£ìË™

ö\¯Ø£õkPÒ

1. ©ø»|õmk {»z÷uõØÓzvÀ öuÎÁõP öÁΨ£k® ©Ûu |hÁiU

øPPÒ ¯õøÁ?

2. CÆÁ»¯zvß ªP •UQ¯©õÚ £°ºaö\´øPPøÍU SÔ¨¤kP.

3. C¨£°ºaö\´øP JÆöÁõßÔ¾® ö\ÀÁõUS® ö\¾zx® ö£ÍvPU

PõµoPÒ ¯õøÁ?

4. C¢u ©ø»¨¤µ÷u\zvÀ ÃvPÒ ÁøÍÄPøÍU öPõshøÁ. CuØPõÚ

Põµn[PÒ ¯õøÁ?

5. ©ø»¨¤µ÷u\zvÀ ÃkPÎß E¯µ® SøÓÁõP C¸¨£uØS® TøµÐUS

£aø\{Ó® §\¨£kÁuØS® Põµn[PÒ ¯õøÁ?

6. ©ø»|õmk Á»¯zvÀ _ØÖ»õU PÁºa]°À ö\ÀÁõUSa ö\¾zx®

PõµoPÒ ¯õøÁ?

7. CÆÁ»¯zvÀ ©ÛuºPÒ SÎøµz uõ[S® BøhPøÍ Hß £¯ß£kzx

QßÓÚº?

¯ǫ̃£õnU Shõ|õk

E¸ 2.19 ¯ǫ̃£õnU Shõ|õk

C»[øP°ß Áh £Sv°À ¯ǫ̃£õnU Shõ|õmøha _ØÔU Põn¨£k®

]Ó¨£õÚ {»z÷uõØÓzøuU öPõsh £Sv¯õS®. C¨¤µ÷u\zvÀ _snõ®¦U

68 ÞôõêŠ ð£ìË™

PÀ ö£¸©ÍÂÀ C¸¨£÷uõk Áµsh Põ»{ø»²® {»ÄQÓx. C[S uøµURÌ

}º, ö\®©s BQ¯ÁØøÓ¨ £¯ß£kzv ÂÁ\õ¯® ¸zv¯øh¢xÒÍx.

{»z÷uõØÓzvß •øÚ¨£õÚ A®\[PÒ £» E¸ 2.18 CÀ Põn¨£kQßÓÚ.

ö\¯Ø£õkPÒ

1. E¸ 2.18 CÀ Põmh¨£mkÒÍuß £i ¯ǫ̃£õnU Shõ|õmiß

SÔ¨¤hzuUP ©Ûu ö\¯Ø£õkPÒ ¯õøÁ?

2. C¨¤µ÷u\zvÀ uøµURÌ}øµ¨ ö£ÖÁuØS¨ £¯ß£kzx® •øÓ ¯õx?

3. C¨¤µ÷u\zvß ªP •UQ¯©õÚ £°ºaö\´øPPЮ øPzöuõÈÀPЮ

GøÁ?

4. ¯ǫ̃£õnU Shõ|õmøh Asªzx wÄPÒ £» Põn¨£kQßÓÚ. A[S

÷uõßÔ²ÒÍ ©Ûu |hÁiUøPPÒ ¯õøÁ?

5. £øÚ ©µz÷uõk öuõhº£õÚ EØ£zvPÒ ¯õøÁ?

C»[øP°À ©Ûu |hÁiUøPPÒ ö£ÍvP {»z÷uõØÓzvÀ HØ£kz

v²ÒÍ ö\ÀÁõUS

£À÷ÁÖ `ǾU÷PØ£ ©Ûu |hÁiUøPPÒ wº©õÛUP¨£kQßÓÚ Gߣøu

C¨£õhzvÚõÀ AÔ¢x öPõskÒ÷Íõ®. \ÚzöuõøP AvP›¨¦hß ö£ÍvPa

`ǼÀ ÁÍ[PÎß £¯ß£õk® AvP›UQßÓÚ. CuØ÷PØ£ ö£ÍvPa ̀ ǾUS

HØ£kzx® uõUP•® AvP›UQßÓx. C»[øP°À ©Ûu |hÁiUøPPÒ,

ö£ÍvP {»z ÷uõØÓzvÀ HØ£kzx® uõUPzvøÚ Bµõ´¢x £õº¨÷£õ®.

E¸ 2.20 C»[øP°ß ö£ÍvP {»z÷uõØÓzvß «x ©õÛh |hÁiUøPPÎß ö\ÀÁõUS

69ÞôõêŠ ð£ìË™

1. Áµsh Á»¯¨ ¤µ÷u\[PÎÀ ö£ÍvPa `ǾUS ©Ûuß HØ£kzx®

uõUP[PÒ ]»ÁØøÓU SÔ¨¤kP.

2. ÁÚ Â»[SPÎß ÁõÈh® CÀ»õ©À ÷£õÁvÚõÀ ©ÛuÝUS HØ£k®

uõUP[PÒ ¯õøÁ?

3. C¨¤µ÷u\[PÎÀ ö£ÍvP `Çø» AÈUQßÓ ©Ûu ö\¯Ø£õkPøͨ

£mi¯Ø£kzxP.

ö\¯Ø£õkPÒ

J¨£øh

1. £À÷ÁÖ {»z÷uõØÓ[PÎÀ CÚ[ PõnUTi¯ ©Ûu ö\¯Ø£õkPøÍU

Põmk® £h[PÎß ÷PõøÁö¯õßøÓz u¯õ›USP.

2. E[PÒ ¤µ÷u\zvÀ PõnUTi¯ `ÇÀ ¤µa]øÚö¯õßøÓU SÔ¨¤mk

AuØS ©Ûu ö\¯Ø£õkPÒ GÆÁõÖ Põµn©õQÚ Gߣøu ÂÍUSP.

è¬ô„ ªê£Ÿèœ

{»z÷uõØÓ® - Landscape - N+ o¾Ykh

uøµ²¯µ® - Relief - N+ úIu;dj

¤ßÛ¯ - Braided - yevm¨ .x.dj

\x¨¦ - Marsh - j.=re ìu

•øÚ - Point - ;=vqj

Shõ - Bay - fndlal

PhÜ÷µ› - Lagoon - l,mqj

PnÁõ´ - Gap - lfmd,a,

BøµÁiPõÀ £õ[S - Radial drainage pattern - wÍh c,jyk rgdj

70 ÞôõêŠ ð£ìË™

©µ{Pº ÁiPõÀ £õ[S - Dendritic drainage pattern - YdÇh c,jyk rgdj

Aȯøh¨¦ ÁiPõÀ £õ[S - Trellised drainage pattern - cd,dldr c,jyk rgdj

uøµ E¯ºa] - Elevation - Wkak;dxYh

|ÊÄ Ãu® - Lapse rate - m;k YS>%;dj

÷©ØPõÄøP ©øÇ - Convectional rain - ixjyk j¾Idj

£¸ÁUPõØÖ ©øÇ - Monsoon rain - fudaiï j¾Idj

`ÓõÁÎ ©øÇ - Cyclone rain - jdiq,s j¾Idj

Jk[PÀ - Condensation - >kSNjkh

GßÖ® £_ø©¯õÚ Põk - Evergreen forest - iodyß; jkdka;r

PshÀ - Mangrove - lfvd,dk

\ÚzöuõøP - Population - ck jHdma;sh

\ÚzöuõøP ÷\ºUøP - Population composition - ck ixhq;sh

£õÀ Ãu® - Sex ratio - mqñ;sß wkqmd;h

¤Ó¨¦ Ãu® - Birth rate - o< Wm;a wkqmd;h

CÓ¨¦ Ãu® - Death rate - o< urK wkqmd;h

Qµõª¯U Si°¸¨¦ - Rural setllement - .%dóh ckdjdi

|PµU Si°¸¨¦ - Urban setllement - kd.ßl ckdjdi

Qµõ© |Pº Si°¸¨¦ - Rural urban Setllement - .eñ kd.ßl ckdjdi

EmPmhø©¨¦ Á\vPÒ - Infrastructure facilities - há;, myiqlï

}º ‰»õuõµ® - Water source - c, uQ,dY%

`ÇÀ ©õ\øhuÀ - Environmental Polution - mßir ¥IKh

71ÞôõêŠ ð£ìË™

3Þôƒ¬èJ™ ÜHM¼ˆFJ¡

Þì‹ê£˜ ñ£Ÿøƒèœ

A¤Â¸zv Gߣx öuõhºa]¯õÚ ö\¯ß•øÓ¯õS®. Ax |õmkUS

|õk, ¤µ÷u\zxUS¨ ¤µ÷u\® ÷ÁÖ£k®. A¤Â¸zvø¯ AÍÂk

ÁuØS £» _miPÒ £¯ß£kzu¨£kQßÓÚ. AzuøP¯ _miPøÍ

Ai¨£øh¯õPU öPõsk C»[øP°ß A¤Â¸zv°À Põn¨£k®

Ch®\õº¢u ©õØÓ[Pøͨ £›^¼¨£x®, _miPøÍ CÚ[Põs£x® CÆ

Azv¯õ¯zvß ¤µuõÚ ÷|õUP©õS®.

72 ÞôõêŠ ð£ìË™

A¤Â¸zv

A¤Â¸zv Gߣx ö£õ¸Íõuõµ, \‰P, P»õ\õµ A®\[Pøͨ ö£õÖzx

©UPÎß ÁõÌUøPz uµzvÀ HØ£k® ÷©®£õmiøÚU SÔUS®. A¤Â¸zv

£ØÔ¨ £À÷ÁÖ ÁøµÂ»UPn[PÒ EÒÍÚ. A¤Â¸zv £ØÔ¯ ²öÚì÷Põ

¤µPhÚ® ¤ßÁ¸©õÖ.

1978 - ²öÚì÷Põ ¤µPhÚ®

J¸ |õmiÀ ö£õ¸Íõuõµ A¤Â¸zv Ch®ö£Ö® ö£õÊ÷u \‰P A¤Â¸z

v²® HØ£h ÷Ásk®. \‰P A¤Â¸zv Gߣx EnÄ, ÷£õ\õUS,

_Põuõµ®, PÀÂ, Ãk, \‰P¨ £õxPõ¨¦, Bøh¯oPÒ, ö£õÊx÷£õUS

©õÛh _u¢vµ® BQ¯ÁØÔøÚa `Ì¢xÒÍ xøÓPÎ÷»÷¯ HØ£h

÷Ásk®.

CÆ ÁøµÂ»UPnzvߣi A¤Â¸zv Gߣx ö£õ¸Íõuõµ, \‰P, P»õ

\õµ {¯©[PÎß ÷©®£õmiøÚU öPõsh |õöhõßÔß ©UPÐUS, ªPa

]Ó¢u ÁõÌUøPz uµzvøÚ ÁÇ[SÁ÷u A¤Â¸zv GÚU P¸u¨£kQßÓx.

A¤Â¸zv°ß Áøµ¯øÓ¯õÚx Põ»zxUSU Põ»® ©õØÓ©øhQÓx. A¤Â¸z

v¯õÚx ¤µ÷u\zxUS ¤µ÷u\•®, |õmkUS |õk® ÷ÁÖ£k®. C»[øP°¾®

CzuøP¯ ©õØÓ[PøÍU Põn •i²®. C®©õØÓ[PøÍ GkzxUPõmkÁuØS¨

£À÷ÁÖ SÔPõmiPÒ £¯ß£kzu¨£mkÁ¸QßÓÚ.

A¤Â¸zvø¯ AÍÂkÁuØS¨ £¯ß£kzu¨£k® SÔPõmiPÒ

A¤Â¸zvø¯ AÍÂkÁuØS¨ £À÷ÁÖ |õkPÒ £À÷ÁÖ SÔPõmiPøͨ

£¯ß£kzxQßÓÚ.

GÊzuÔĤӨ¤À B²Ò

Gvº£õº¨¦]_©µn Ãu®

1 2 3 4

u»õ

Á¸©õÚ®

CU SÔUPõmiPÒ ‰»® |õmk ©UPÎß ÁõÌUøP •øÓø¯²®, AøÁ

GÆÁõÖ ¤µ÷u\zvØS¨ ¤µ÷u\® ÷ÁÖ£kQßÓx Gߣøu²® öuÎÁõPU

Põmh»õ®. CzuøP¯ ¤µ÷u\ Ÿv¯õÚ ©õØÓ[PøÍ, Ch®\õº ©õØÓ[PÒ GÚ

CÚ[Põn•i²®.

73ÞôõêŠ ð£ìË™

u»õ Á¸©õÚ®

SÔ¨¤mh J¸ |õmiÀ, SÔ¨¤mh J¸ Põ»¨ £Sv°À Á¸©õÚ©õP¨ ö£ØÖU

öPõsh uÛ |£º J¸Á¸UPõÚ £nzvß AÍÁõS®.

Cx ¤ßÁ¸©õÖ Po¨¤h¨£kQÓx.

|õmiß ö©õzu Á¸©õÚ®

|k Bska \ÚzöuõøPu»õ Á¸©õÚ® =

CU SÔPõmi°ÚõÀ |õmiÀ EÒÍ \ÚzöuõøP°ß Á¸©õÚzøua Po¨¤h

•i²®. |õöhõßÔß u»õ Á¸©õÚ® E¯ºÁõPU Põn¨£mhõÀ ©UPÒ ªPa

]Ó¨£õÚ ÁõÌUøPz uµ {ø»ø©PÎß ‰»® |ßø©PøÍ Aøh¢x öPõÒÁº.

]_ ©µn Ãu®

SÔ¨¤mh BsöhõßÔÀ 1000 E°º ¤Ó¨¦UPÐUS, Á¯x JßÖ §µn©øh¯

•ßÚº CÓUS® SÇ¢øuPÎß GsoUøP ]_ ©µn Ãu® GÚ¨£k®.

|õöhõßÔß ]_ ©µn Ãu©õÚx, A¢|õmiß _Põuõµ ©ØÖ® ©¸zxÁ

Á\vPÒ, ÷£õ\õUS ©mh[PÒ BQ¯ÁØÔøÚ¨ ¤µv£¼¨£uõP Aø©²®.

¤Ó¨¤ß ÷£õx B²Ò Gvº£õº¨¦

B²Ò Gvº£õº¨¦ Gߣx ¦vuõP¨ ¤Ó¢u J¸Áº E°ºÁõÌÁuØS Gvº£õºUP¨

£k® \µõ\› Põ»©õS®. CU SÔPõmi°ß ‰»® |õöhõßÔß _Põuõµ Á\v

PÎß {ø»ø© ©ØÖ® AÁØÔß £µ®£À, EnÄ ©ØÖ® ÷£õ\õUS ©mh®,

]Ó¢u _Põuõµ |øh•øÓPÒ, Âøͯõmk ©ØÖ® K´ÂØPõÚ Á\vPÎß

£µ®£À BQ¯ÁØÔß CÚ[Põn»õ®.

GÊzuÔÄ

SÔ¨¤mh J¸ |õmiß \ÚzöuõøP°À 15 Á¸h Á¯xUS ÷©Ø£mh uÛ

|£ºPÎß Áõ]¨£uØS® GÊxÁuØS©õÚ BØÓÀ GÊzuÔÄ GÚ¨£k®. Cx

15 Á¯xUS ÷©Ø£mh ö©õzu \ÚzöuõøP°ß \uÃu©õP Po¨¤h¨£kQÓx.

GÊuÄ®, Áõ]UPÄ©õÚ vÓø©ø¯U öPõsh

15 Á¯xUS ÷©Ø£mh ©UPÎß GsoUøP

15 Á¯xUS ÷©Ø£mh ö©õzu \ÚzöuõøP x 100 GÊzuÔÄ =

74 ÞôõêŠ ð£ìË™

GÊzuÔÁõÚx £õh\õø» Á\vPÎß £µ®£À, PÀÂ, ÁÖø© ÷£õßÓøÁ £ØÔ

GkzxUPõmkQßÓx.

C»[øP°ß A¤Â¸zv°À Ch® \õº ÷ÁÖ£õkPÒ

C»[øP A¤Â¸zv Aøh¢x Á¸® J¸ |õhõS®. ¤µ÷u\ Ÿv°»õÚ ÷ÁÖ

£õkPøÍ CzwÂÀ Põn•iQßÓx. AÆ÷ÁÖ£õkPøÍ SÔPõmiPÎß

Ai¨£øh°À PshÔ¢x öPõÒ÷Áõ®.

C»[øP°À ©UPÎß \©ÚØÓ Á¸©õÚ¨ £µ®£ø» ÂÍ[QU öPõÒÁuØS u»õ

Á¸©õÚzøu¨ £¯ß£kzu •i²®. 2009 B® BsiÀ C»[øP°À Sk®£®

JßÔß ©õuõ¢u Á¸©õÚ® ¹. 36,451 BS®. GÛÝ®, C¢{ø» C»[øP°ÝÒ

¤µ÷u\Ÿv¯õP ÷ÁÖ£kQßÓø© AmhÁøn ‰»® öuÎÁõQÓx.

AmhÁøn 3.1 C»[øP°ß ©õÁmh Ÿv°À u»õ Á¸©õÚ® - 2009

©õÁmh®©õuõ¢u u»õ

Á¸©õÚ® (¹£õ)©õÁmh®

©õu¢u u»õ

Á¸©õÚ® (¹£õ)

öPõÊ®¦ 51.070 QÎö|õa] CÀø»

P®£íõ 48.870 ©mhUPͨ¦ 22.844

PÐzxøÓ 35.780 A®£õøÓ 24.721

Psi 33.063 v¸÷Põn©ø» 24.291

©õzuøÍ 30"013 S¸ÚõPÀ 36.922

~Áöµ¼¯õ 31.029 ¦zuÍ® 32.918

Põ¼ 31.376 A~µõu¦µ® 37.586

©õzuøÓ 30.980 ö£õ»ÚÖøÁ 31.526

A®£õ¢÷uõmøh 36.879 £xøÍ 32.313

¯ǫ̃£õn® 18.917 ö©õÚÓõPø» 22.161

©ßÚõº CÀø» CµzvÚ¦› 41.312

ÁÄÛ¯õ 39.640 ÷PPõø» 29.342

•Àø»zwÄ CÀø» 36.451

‰»® :- Sri Lanka Human Development Report 2012

©õÁmh[PÎß Ai¨£øh°À uõ» Á¸©õÚ® ©õÁmh[PÐUS HØ£ ÷ÁÖ

£k® •øÓ CuÞhõP öuÎÁõQÓx.

75ÞôõêŠ ð£ìË™

E»P Á[Q AÔUøP°ß £i 2015 B® BsiÀ C»[øP°À ]_ ©µn Ãu®

8.4 % BS®. C¸¨¤Ý® ]_©µn ÃuzvÀ ¤µ÷u\ Ÿv¯õÚ ÷ÁÖ£õkPøÍU

PõnUTi¯uõP EÒÍx. 2007 B® Bsk ©õÁmh Ÿv¯õP C»[øP°À ]_

©µn Ãuzvß £µ®£À £õ[S AmhÁøn 3.2 ‰»® Põmh¨£kQÓx.

AmhÁøn 3.2 C»[øP°À ©õÁmh Ÿv¯õÚ ]_ ©µn Ãu® - 2010

©õÁmh®]_ ©µn Ãu®

2010©õÁmh®

]_ ©µn Ãu®

2010

öPõÊ®¦ 14.1 •Àø»zwÄ CÀø»

P®£íõ 02.7 ©mhUPͨ¦ 25.1

PÐzxøÓ 03.3 A®£õøÓ 04.5

Psi 11.1 v¸÷Põn©ø» 02.5

©õzuøÍ 07.2 S¸ÚõPø» 09.7

~Áöµ¼¯õ 14.8 ¦zuÍ® 07.0

Põ¼ 09.9 A~µõu¦µ® 10.3

©õzuøÓ 09.4 ö£õ»ÚÖøÁ 04.6

A®£õ¢÷uõmøh 04.3 £xøÍ 06.2

¯ǫ̃£õn® 03.0 ö©õÚÓõP» 03.6

QÎö|õa] 00.9 CµzvÚ¦› 05.7

©ßÚõº 03.5 ÷PPõø» 05.7

ÁÄÛ¯õ 08.6

‰»® :- Sri Lanka Human Development Report 2012

B²Ò Gvº£õº¨¤¾® ¤µ÷u\ Ÿv¯õÚ ÷ÁÖ£õkPÒ Põn¨£kQßÓÚ.

C»[øP°À ö©õzu \ÚzöuõøP°ß B²Ò Gvº£õº¨¦ 74.2% BS®. Cx ö£s

Bs GÝ® Ÿv°À ÷ÁÖ£k®. ö£sPÎß B²Ò Gvº£õº¨¦ Ãu® 78.6 BPÄ®,

BsPÎß B²Ò Gvº£õº¨¦ 72 BPÄ® EÒÍx. JÆöÁõ¸ ©õÁmhzøu²®

÷|õUS®÷£õx CÆ÷ÁÖ£õkPÒ öuÎÁõP ÂÍ[SQßÓÚ.

76 ÞôõêŠ ð£ìË™

AmhÁøn 3.3 C»[øP°À ¤Ó¨¤ß ÷£õuõÚ B²Ò Gvº£õº¨¦ ©õÁmh Ai¨£øh°À - 2002

©õÁmh® Bs ö£s ©õÁmh® Bs ö£s

öPõÊ®¦ 61.9 71.9 £xøÍ 68.9 75.4

P®£íõ 71.5 80.4 ÷PPõø» 72.5 80

PÐzxøÓ 72.7 80.2 QÎö|õa] CÀø» CÀø»

Psi 67.3 75 ©mhUPͨ¦ 66.8 73.8

©õzuøÍ 70.7 77.5 A®£õøÓ 70.3 75.9

~Áöµ¼¯õ 70.8 74.7 v¸÷Põn©ø» 68.5 74.2

Põ¼ 70.5 78.4 S¸nõPÀ 68.9 78

©õzuøÓ 73.5 80.4 ¦zuÍ® 69.1 78.9

í®£õ¢÷uõmøh 76.9 82.3 A~µõu¦µ® 66.5 76.1

¯ǫ̃£õn® CÀø» CÀø» ö£õ»ÚÖøÁ 68.9 77.6

©ßÚõº CÀø» CÀø» ö©õÚÓõPø» 75.2 80.5

ÁÄÛ¯õ CÀø» CÀø» CµzvÚ¦› 72 78.4

•Àø»zwÄ CÀø» CÀø»

‰»® :- Sri Lanka Human Development Report 2012

C»[øP°À GÊzuÔÄ _miU÷PØ£¤µ÷u\ ÷ÁÖ£õkPÒ {»ÄÁøu

öuÎÁõPU Põn»õ®. C»[øP öußÚõ]¯ |õkPÐUQøh°À E¯º¢u

GÊzuÔÄ ÃuzvøÚ öPõsi¸¨¤Ý® ©õÁmh[PÐU÷PØ£ (Áøµ¦ 3.1)

CvÀ ÷ÁÖ£õkPÒ Põn¨£kQßÓÚ.

C»[øP

öPõÊ®¦

P®£íõ

PÐzxøÓ

Psi

©õzuøÍ

~Áöµ¼¯õ

©õzuøÓ

A®£õ¢÷uõmøh

¯ǫ̃£õn®

©ßÚõº

ÁÄÛ¯õ

•Àø»zwÄ

QÎö|õa]

©mhUPͨ¦

A®£õøÓ

v¸÷Põn©ø»

S¸nõPÀ

¦zuÍ®

A~µõu¦µ®

ö£õ»ÚÖøÁ

£xøÍ

ö©õÚÓõPø»

CµzvÚ¦›

÷PPõø»

Põ¼

E¸ 3.1 ©õÁmh Ai¨£øh°À GÊzuÔÄ Ãu® 2012

77ÞôõêŠ ð£ìË™

C»[øP°ß |Pµ®, Qµõ©®, ö£¸¢÷uõmh® GÝ® ¤›ÄPÎß Ai¨£øh°¾®

GÊzuÔÂÀ ÷ÁÖ£õkPÒ Põn¨£kQßÓÚ.

|Pµ® 94.6%

Qµõ©® 91.8%

ö£¸¢÷uõmh® 74.3%

Cuß ‰»® AvP Á\vPÐÒÍ |Pµ¨£SvPÎÀ GÊzuÔÄ Ãu® E¯ºÁõP

EÒÍx öuÎÁõQÓx.

1. A¤Â¸zv GßÓõÀ GßÚ Gߣøua _¸UP©õP ÂÍUSP.

2. A¤Â¸zv ©mh[PøÍU PõmkÁuØPõP¨ £¯ß£kzu¨£k® SÔPõmi

PÒ |õßQøÚU SÔ¨¤kP.

3. u»õ Á¸©õÚ®, ]_ ©µn Ãu®, GÊzuÔÄ Ãu® Gß£Ú |õmiß

A¤Â¸zv {ø»ø©ø¯ GkzxU PõmkQßÓx Gߣøua _¸UP©õP

ÂÍUSP.

ö\¯Ø£õkPÒ

è¬ô„ ªê£Ÿèœ

A¤Â¸zvU SÔPõmiPÒ - Development indicators - ixj¾Ok o¾Yl

u»õ Á¸©õÚ® - Per capita income - tAl YS¾I wdodhu

]_©µn Ãu® - Infant mortality rate - <ore urK wkqmd;h

¤Ó¨¤À B²Ò Gvº£õº¨¦ - Life expectancy at birth - Wmf;a § wdhq wmalaIdj

GÊzuÔÄ - Literacy - idlaIr;dj

A¤Â¸zv°À Ch®\õº

©õØÓ® - Spatial Change in development - ixj¾Okfha wjldYSh fjkialï

4ÅöLò™ êñG¬ô

`Ǽ¯À \©{ø»ø¯¨ ÷£qÁuß •UQ¯zxÁ®, ̀ Ǽ¯À \©ªßø©

Põµn©õP HØ£kQßÓ £õuP©õÚ ÂøÍÄPÒ, `Ǽ¯À JÊUP

ö|ÔPÒ GÆÁõÖ ÷£suS A¤Â¸zvUPõÚ £õøuUS ÁÈÁSUS®

Gß£Ú öuõhº£õP PØ£÷u CÆÁ»Qß ÷|õUP©õS®.

`Ǽ¯À \©{ø»

E°¸ÒÍx® E°µØÓx©õÚ TÖPÎÚõÀ E¸ÁõÚ _ØÓõh÷» `Ç»õS®. Ca

`ǼÀ uõÁµ[PЮ »[SPЮ E°¸ÒÍ £SvUS®, `›¯ \Uv, ÁÎ,

}º, ©s, {»Ä¸Á[PÒ ©ØÖ® £õøÓPÒ Gß£Ú E°µØÓ £SvUS® E›¯Ú

ÁõS®. Cuߣi, •Ê¨§ªø¯²® J¸ `ÇÀ öuõSv¯õP AÔ•P® ö\´¯

»õ®. `ÇÀ öuõSv°÷» C¢u E°¸ÒÍ TÖPЮ E°µØÓ TÖPЮ £µì£µz

öuõhº¦Pøͨ ÷£qQßÓÚ. `ÇÀ \©{ø»¯õÚx Czöuõhº ¤÷»÷¯

u[Q²ÒÍx.

`Ǽ¯À \©{ø»ø¯¨ ÷£qÁuß •UQ¯zxÁ®

¦Â°À EÒÍ AøÚzx uõÁµ[PЮ »[SPЮ E°ºa \‰P® GÚ¨£k®.

C¢u E°ºa \‰P® ÁõÊ® `ǼÀ, C¯ØøP¯õP HØ£kQßÓ ©õØÓ[PÐUS

GvºzuõUP® ¦›¢x `Ǽ¯À £s¦Pøͨ £õxPõzx¨ ÷£qÁ÷u `Ǽ¯À

\©{ø» GÚ¨£k®.

uõÁµ[PÐUS® »[SPÐUS® Cøh°À Cøhzöuõhº¦PÒ HØ£kQßÓÚ.

A÷u÷£õ» E°º ÁõÌÁÚ ö£ÍvPa `ǾhÝ® öuõhº¦Pøͨ ÷£oU

öPõÒQßÓÚ. ©ÛuÝ® `Ç¼ß Azv¯õÁ]¯©õÚ J¸ ¤›Ä GÚ `Ǽ¯

»õͺPÒ P¸xQßÓÚº. E°›PÎß ö\¯Ø£õkPÒ «x `Ǽ¯À PõµoPÒ

ö\ÀÁõUS ö\¾zxÁxhß E°›PÎß ö\¯Ø£õkPЮ `Ç¼ß «x uõUP[

PøÍ HØ£kzxQßÓx. C¢u £µì£µuõUP[PøÍ \©{ø»°À ÷£quÀ

E°›PÎß {ø»zv¸¨¦US ªP •UQ¯©õÚuõS®.

`Ǽ¯À \©{ø»°ß {ø»Sø»ÂÀ ö\ÀÁõUSa ö\¾zx® PõµoPÒ

©Ûuß Em£h AøÚzx E°ºPЮ (uõÁµ[PЮ »[SPЮ) u©x

Ai¨£øhz ÷uøÁPøͨ ö£ÍvPa `ǼÀ C¸¢÷u {øÓ÷ÁØÔU öPõÒ

QßÓÚ. JßÖhöÚõßÖ öuõhº¤øÚU öPõsh TÖPÎÚõÀ `ÇÀ

E¸ÁõQ²ÒÍx. J¸ TÔÀ HØ£k® ©õØÓ©õÚx •Ê `Ǿ® ©õØÓ©øh

ÁuØSU Põµn©õQÓx. ©Ûuß ö£ÍvP ̀ Çø»¨ £À÷ÁÖ ÁÈPÎÀ ¤ßÁ¸®

÷uøÁPøͨ §ºzv ö\´x öPõÒÁuØS¨ £¯ß£kzxQßÓõß.

* EnÄ, Bøh¯oPÒ, Ãk BQ¯ Ai¨£øhz ÷uøÁPøͨ §ºzv ö\´x

öPõÒÁuØS®

* ÷£õUSÁµzxUS® uPÁÀ öuõhº£õh¾US®

* ÁºzuPzvØS®

79ÞôõêŠ ð£ìË™

\ÚzöuõøP AvP›US®÷£õx ÷uøÁPЮ AvP›¨£xhß Auß ]UPÀ

ußø©²® AvP›UQßÓx. AuÚõÀ |ÃÚ öuõÈÝm£¨ £¯ß£õk, EØ£zv

C¯»ÍøÁ AvP›zuÀ BQ¯ ö\¯Ø£õkPÎÚõÀ ̀ Çø» ªg]¯ Av÷ÁP©õÚ

£¯nzøu ÷©ØöPõÒÍ ÷Ási¯ {ø» ©ÛuÝUS HØ£mkÒÍx.

©µ¦Ÿv¯õÚ ÂÁ\õ¯® ©ÛuÛß ¤µuõÚ ö£õ¸Íõuõµ |hÁiUøP¯õP Aø©¢u

Põ»zvÀ `ǾUS HØ£mh £õv¨¦ ªPU SøÓÁõP C¸¢ux. øPzöuõÈÀ

¦µm]°ß ¤ßÚµõÚ Põ»¨£Sv°À `Ç¼ß «uõÚ ©ÛuÛß ö\ÀÁõUS

AvP›zux. |ÃÚ öuõÈÝm£zxhß ªP ÷ÁP©õP HØ£mh ÂÁ\õ¯® ©ØÖ®

øPzöuõÈÀPÎß Â›ÁõUPzvÚõÀ HØ£mh ö|¸UPi°ß Põµn©õP ̀ Ǽ¯À

\©{ø»US £õv¨¦ HØ£mhx. `Ç¼ß Ai¨£øhU TÖPÎß «uõÚ £õv¨¦,

`ǾUSÒ AÍÄUPvP©õÚ PÈĨ ö£õ¸ÒPøÍU öPõsk Á¢x ÷\ºzuÀ

BQ¯ÁØÔÚõÀ `Ç¼ß \©{ø» ^ºSø»¯ Bµ®¤zux. CÆÁõÖ `Ǽ¯À

\©{ø»°À HØ£mh ^ºSø»uÀ, `Ǽ¯À \© {ø»°ßø© GÚ AÔ•P®

ö\´¯¨£mhx.

`Ǽ¯À \©{ø»°ßø©ø¯ E¸ÁõUS® PõµoPÒ

* ÁÍ[PÎß ªøP¯õÚ £¯ß£õk * PõhȨ¦

* •øÓ¯ØÓ A¤Â¸zva ö\¯ß•øÓ PÒ * uõÌ {»[PøÍ {µ¨¦uÀ

* AvPÍÁõÚ _Ámk G›ö£õ¸Ò £õÁøÚ * •øÓ¯ØÓ {»¨£¯ß£õk

* ÂÁ\õ¯ Cµ\õ¯Ú[PÎß £¯ß£õk * ö£õ¸zu©ØÓ öuõÈÝm£ £¯ß£õk

80 ÞôõêŠ ð£ìË™

E¸ 5.1 `Ǽ¯À \©{ø»°ßø©°À ö\ÀÁõUS ö\¾zx® PõµoPÒ

J¸ |õmiß A¤Â¸zvø¯ ÷|õUP©õPU öPõsk ÷©ØöPõÒͨ£kQßÓ Cx

÷£õßÓ ö\¯Ø£õkPÎÚõÀ `ÇÀ \©{ø»US¨ £õv¨¦PÒ HØ£mkÒÍø©

öuÎÁõQÓx. A¤Â¸zv Gߣx ªP •UQ¯©õÚx GÛÝ® Ax `ǾUS

HØ£k® ÷\u[PøÍU SøÓzx, `ÇÀ \©{ø»ø¯¨ £õxPõUS® ÁøP°À

÷©ØöPõÒͨ£h ÷Ásk®.

1. `Ǽ¯À \©{ø»°ßø©ø¯ E¸ÁõUS® ©õÛh |hÁiUøPPÒ

‰ßÔøÚ SÔ¨¤kP.

2. ©õÁmhzvß/ ©õPõnzvß J¸ £Sv°À Cx ÷£õßÓ ©õÛh

ö\¯Ø£õkPÎÚõÀ HØ£mkÒÍ ¤µa]øÚPÒ ‰ßÔøÚ •ßøÁUSP.

ö\¯Ø£õkPÒ

81ÞôõêŠ ð£ìË™

`Ǽ¯À \©{ø» ^µÈÁuÚõÀ HØ£k® £õuP©õÚ ÂøÍÄPÒ

`Ǽ¯À \©{ø»°ß £õv¨¤ÚõÀ HØ£k® £õuP©õÚ ÂøÍÄPÒ ¦Âz

öuõSv •ÊÁøu²® £õvUS®. ©Ûu Áµ»õØÔÀ •ßÚº Ch®ö£Óõu ÁøP°À

¦Âa `ÇÀ uØPõ»zvÀ ªP÷©õ\©õÚ ö|¸UPi°øÚ GvºöPõskÒÍx.

uØ÷£õøu¯ `Ǽ¯À ÷\u[PÒ öuõhº¢x {»Ä©õÚõÀ, HÓzuõÇ CßÝ®

200 Bsk Põ»¨£Sv°À ¦Â¯õÚx ©Ûuß ©ØÖ® HøÚ¯ E°›Ú[PÒ

ÁõÌÁuØS¨ ö£õ¸zu©ØÓ {ø»ø©US ©õÔÂk® GÚ ÂgbõÛPЮ

`Ǽ¯»õͺPЮ Ga\›UøP ÂkzxÒÍÚº.

E¸ 4.2 `Ǽ¯À \©{ø»°ßø©°ß ^µÈÂÚõÀ HØ£k® £õuP©õÚ ÂøÍÄPÒ

CzuøP¯ ö£¸®£õ»õÚ `Ǽ¯À ¤µa]øÚPÐUS ©Ûu |hÁiUøPP÷Í

Põµn©õP EÒÍÚ. E»Qß AøÚzx |õkPЮ Cøn¢x C¨ ¤µa]

øÚPÐUPõÚ wºÂøÚU Põn÷Ásk®.

`Çø»¨ £õvUS® ©Ûu |hÁiUøPPÒ

1. PõkPøÍ AÈzuÀ

& uõÁµ[PЮ »[SPЮ AÈÁøhuÀ

& }º ‰»õuõµ[PÒ AÈÁøhuÀ

82 ÞôõêŠ ð£ìË™

& ÂÁ\õ¯ & Cµ\õ¯Ú[PÎß £¯ß£õk

& ©s ©ØÖ® }ºÁõÌ E°›Ú[PÒ AÈÁøhuÀ

& }º |a_zußø© öPõshuõP ©õÖuÀ

2. \Uv Á¾ÄUPõÚ _Ámk G›ö£õ¸Ò £¯ß£õk

& ÁÎ ©õ\øhuÀ

& `Ǽ¯À öÁ¨£{ø»°ß AvP›¨¦

3. ö£õÖzu©ØÓ |Pµ ©¯©õUP®

& `ǼÀ PÈĨ ö£õ¸mPøÍa ÷\ºzuÀ

& }º ÁȨ £õøuPøÍz uøhö\´uÀ

4. S¨ø£ TÇ[PøÍ •øÓ¯ØÓ ÁøP°À APØÓÀ

& `Ǽ¯À _Põuõµ ChºPÎß ÷uõØÓ®

& C¯ØøP AÇS AÈÁøhuÀ

5. ÷£õº B²u[Pøͨ £Ÿm]zx¨ £õºzuÀ

& ÁÎU÷PõÍ® ©õ\øhuÀ

& \•zvµ[PÎÀ }º ©õ\øhuÀ

J¨£øh

1. E»P ̀ Ǽ¯À \©{ø»ø¯¨ £õvUS® Asø©UPõ» \®£Á[PøÍ Buõµ

©õPU öPõsk ¤ßÁ¸® uø»¨¦PÎÀ AÔUøP JßÔøÚz u¯õ›USP.

{PÌÄ |õk

vPv uõUP®

`Ǽ¯À JÊUP ö|ÔPÎß AÁ]¯®

`Çø»a ]Ó¨£õP¨ ÷£qÁuØSz ÷uøÁ¯õÚ £¯ÝÒÍ |Ø£ÇUP[P÷Í

`Ǽ¯À JÊUPö|ÔPÒ GÚ¨£k®.

83ÞôõêŠ ð£ìË™

JÊUPö|ÔPÒ uÛ¯õÒ |hzøu²hß öuõhº¦øh¯x. AøÁ AÁºPÒ ÁõÊ®

\‰PzvÝÒ ©UPÎÚõÀ Pøh¨¤iUP¨£k® {¯©a \mh[PÒ ©ØÖ® JÊ[S

ÂvPÒ, £ÇUP ÁÇUP[PÒ, ©µ¦PÐUS Cø\ÁõUP® ö£ØÓøÁ¯õS®. ©Ûuß

`Ǿhß öuõhº¦PøÍ ÷©ØöPõÒÍ Bµ®¤zu Põ»zvÀ C¸¢÷u AÁß

AuøÚz x¸Â Bµõ¯ •Ø£mhõß. ÁõÌÁuØS¨ ö£õ¸zu©õÚ {ø»ø©PøÍ

Aø©zxU öPõkzxÒÍ C¯ØøPa `Çø»²®, C¯ØøP¨ ö£õ¸ÒPøͲ®

AÁß ©v¨¦hÝ® öP͵ÁzxhÝ® P¸zvØ öPõÒÍz öuõh[QÚõß.

AUPõ»zvÀ ÁõÌ¢u ©Ûuß uÚx |®¤UøPPÒ, \©¯[PÒ GߣÁØÔß

Ai¨£øh°À `ÇÀ £ØÔ¯ AÔøÁ¨ ö£ØÖU öPõshõß. ©µ[PøͲ®

ö\iöPõiPøͲ® AÁß öP͵ÂUP C¢u |®¤UøPPÒ Põµn©õ°Ú.

£µõ©›zuÀ £õxPõzuÀ §ø\PÒ, PõkPξÒÍ PõÁÀ öu´Á[PøÍ

ÁÈ£ku¾® ÷|ºzvU PhßPøÍa ö\¾zxÁx® CÆÁõÓõÚ \©¯, \‰P

ÁõÌÄhß öuõhº¦£mhøÁ¯õS®.

BvPõ»® öuõhUP® ©Ûuß uõß ÁõÌÁuØS `ÇÀ AÁ]¯©õÚx GÚU

P¸v¯ø©¯õÀ AuøÚ ÁÈ£hÄ® £õxPõUPÄ® •Ø£mhõß. `Ǽ¯À

£õxPõ¨¦z öuõhº£õÚ E£õ¯[Pøͨ ö£õÖzuÁøµ°À `Ǽ¯À JÊUP

ö|ÔPÎß •UQ¯zxÁzøu CÚ[Põs£x ÷£suS A¤Â¸zvø¯ ÷|õUQ¯

£¯nzvß •UQ¯ ÷uøÁ¯õ°ØÖ. `Ǽ¯À \©{ø»ø¯¨ ÷£qÁx AÁ]¯

©õ°ß `Ǽ¯À JÊUPö|ÔPÎÀ SÔ¨¤h¨£mkÒÍ E£õ¯[PÐU÷PØ£

G®ø©a ^µõUQU öPõÒÐuÀ ÷Ásk®. JÆöÁõ¸ \©¯•® `ÇÀ £õxPõ¨¤ß

•UQ¯zxÁzøu Á¼²zvU TÖQßÓx.

÷£suS A¤Â¸zv

uØ÷£õøu¯ ÷uøÁPøͨ §ºzv ö\´x öPõÒÁxhß GvºPõ» \¢uv°Ú¸®

u©x ÷uøÁPøͨ §ºzv ö\´x öPõÒÁuØS EÒÍ E›ø©ø¯ EÖv¨£kzx®

ÁøP°»õÚ `Çø»U Pmiö¯Ê¨£U Ti¯ ÁøP°À Ch®ö£Ö® A¤Â¸z

v÷¯ ÷£suS A¤Â¸zv GÚ AøÇUP¨£k®.

A¤Â¸zvz vmh[PøÍz u¯õ›US®÷£õx ÷£suS A¤Â¸zv AqS

•øÓø¯U öPõsi¸¨£x AÁ]¯® Gߣx AvPÍÂÀ •UQ¯® ö£ØÖ

Á¸QßÓx. CzuøP¯ AqS•øÓ°À `Ǽ¯À JÊUPö|ÔPÒ «x AvP

PÁÚ® ö\¾zu¨£h ÷Ásk®. ÷£suS A¤Â¸zv°ß÷£õx `Ǿ®

A¤Â¸zv²® Jß÷ÓõöhõßÖ öuõhº¦£mh ÁøP°À ]Ó¢u JzxøǨø£¨

£µõ©›UP ÷Áskö©ß£øu uØPõ» A¤Â¸zv¨ ¤µa]øÚPÒ ‰»®

EÖv¯õQ²ÒÍx. Auß÷£õx GvºPõ» \¢uv°Úº u©x ÷uøÁPøͨ

§ºzv ö\´x öPõÒÁuØSÒÍ C¯¾ø© öuõhº£õPÄ® PÁÚ® ö\¾zu¨£h

÷Ási²ÒÍx.

84 ÞôõêŠ ð£ìË™

GÛÝ® uØPõ»zvÀ £õ›¯ AÍ»õÚ A¤Â¸zv ö\¯ØÔmh[PÎÀ `ÇÀ

«x ÷£õx©õÚ PÁÚ® ö\¾zu¨£hõø© Põµn©õP `Ǽ¯À AÈÄUPõÚ J¸

Aa_Özu¾US •P[öPõkUP ÷Ási²ÒÍx.

`Ǽ¯À \©{ø»ø¯¨ £õxPõ¨£uØS ÷u]¯ ©ØÖ® \ºÁ÷u\ ©mhzv»õÚ

£À÷ÁÖ |hÁiUøPPÒ ÷©ØöPõÒͨ£mkÒÍÚ. ÷u]¯ ÷£o¨£õxPõzuÀ

vmhzvß RÌ ¤ßÁ¸® ö\¯À•øÓPÒ ÷©ØöPõÒͨ£mkÒÍÚ.

÷u]¯ £õxPõ¨¦ vmhzvß RÌ

* {»¨ £¯ß£õmøhz vmhªkuÀ

* ÁÚ»[SPÒ ©ØÖ® PõkPøͨ ÷£o¨ £õxPõzuÀ

* PõkPÒ, }º, ©s GߣÁØÔØS £õv¨¦ HØ£hõu ÁøP°À ÂÁ\õ¯zvøÚ

÷©®£kzuÀ

* Pøµ÷¯õµzvøÚ¨ ÷£o¨£õxPõzuÀ

* `ÇÀ £ØÔ¯ PÀ {PÌa]z vmh[PøÍ •ßöÚkzuÀ

* ©zv¯ `ÇÀ AvPõµ \ø£ø¯ E¸ÁõUSuÀ

* `ÇÀ Aø©a_ JßÔøÚ E¸ÁõUSuÀ

C»[øP°À ̀ Ǽ¯À \©{ø»ø¯¨ £õxPõ¨£uØS {øÓ÷ÁØÓ¨£mhCµsk

\mh[PÒ :

1. Ph÷»õµ¨ £õxPõ¨¦a \mh®

2. ÷u]¯ ©µ¦›ø© PõkPÒ {»a \mh®

\ºÁ÷u\ ©mhzvÀ ÷©ØöPõÒͨ£mh ö\¯Ø£õk •øÓPÒ

* Dµ{»[PÎß £õxPõ¨¦ £ØÔ¯ µõ®\õº \©Áõ¯®

* K÷\õß £øh°ß £õxPõ¨¤øÚ ÷|õUP©õPU öPõsh ö©õßÔ¯À \©Áõ¯®

C¢{ø»ø©PÎß RÌ, G¢uU PõµoPÎß Ai¨£øh°ß RÌ ÁÍ[PÒ

£¯ß£kzu¨£h ÷Ásk® Gߣx öuõhº£õÚ ÁÈPõmhÀ ÷£suS

A¤Â¸zv GsnUP¸ÂÚõÀ öuÎÁõP ÂÍUP¨£kQÓx. CuØPø©¯,

uØPõ» \¢uv°Ú›ß ÷uøÁPøͨ §ºzv ö\´x öPõÒЮ A÷u÷ÁøÍ

GvºPõ» \¢uv°Ú›ß ÷uøÁPøͲ® `Ç»õÚx EÖvö\´¯ ÷Ásk®.

85ÞôõêŠ ð£ìË™

ö\¯Ø£õkPÒ

1. £À÷ÁÖ \©¯[Pξ® Põn¨£k® £À÷ÁÖ ̀ Ǽ¯À JÊUPö|ÔPøÍU

SÔ¨¤kP.

1. £õh\õø» ©õnÁß/ ©õn GÝ® ÁøP°À `Ǽ¯À \©{ø»

£õv¨£øhÁuÚõÀ HØ£k® £õuP©õÚ ÂøÍÄPøÍ CÈÁÍÁõUSÁuØS

}[PÒ ö\¯Ø£hUTi¯ ÂuzvøÚ ÂÍUSP.

J¨£øh

è¬ô„ ªê£Ÿèœ

`Ǽ¯À \©{ø»

`Ǽ¯À öuõSv

TÖ

E°ºz öuõSv

|ÃÚ öuõÈÝm£®

EØ£zv C¯»ÍÄ

`Ǽ¯À \©{ø»°ßø©

_Ámk G›ö£õ¸Ò

`Ǽ¯À JÊUPö|ÔPÒ

÷£suS A¤Â¸zv

|PµõUP®

©zv¯ `ÇÀ AvPõµ \ø£

Pøµ÷¯õµ¨ £õxPõ¨¦a \mh®

÷u]¯ ©µ¦›ø©PÒ

- Environmental balance

- Environmental system

- Component

- Bio system

- Modern technology

- Production capacity

- Environmental imbalance

- Fossil fuels

- Environmental ethics

- Sustainable development

- Urbanization

- Central environmental authority

- Coast conservation act

- National heritages

- mdßißl ;=,s;;dj

- mßir moaO;sh

- ixrpl

- ffcj moaO;sh

- kj ;dlaIKh

- ksIamdok Odß;dj

- mdßißl wix;=,kh

- fmdis, bkaOk

- mßir wdpdr O¾u

- ;srir ixj¾Okh

- kd.ÍlrKh

- uOHu mßir wêldßh

- fjr< ixrlaIK mk;

- cd;sl Wreu

86 ÞôõêŠ ð£ìË™

87ÞôõêŠ ð£ìË™

5Þôƒ¬èJ¡ 1:50,000

ÞìM÷‚èMò™ ðìƒè¬÷ õ£Cˆî™

{»z÷uõØÓzvÀ Põn¨£k® ö£ÍvP A®\[PøͲ® ©õÛh AÀ»x

£s£õmk A®\[PøͲ® £h[PÒ ‰»® •ßøÁUP •i²®. C»[øP°ß

ChÂÍUP¯À £h[PÎÀ Põmh¨£k® ö£ÍvP, £s£õmk A®\[PøÍU

PØ£÷u CÆÁ»Qß ‰»® Gvº£õºUP¨£kQÓx.

88 ÞôõêŠ ð£ìË™

C»[øP°ß ChÂÍUP¯À £h[PÒ

ChÂÍUP¯À £hzvß AÍÄzvmh®, £µ¨£ÍÄ GߣÁØÖhß öu›Ä

ö\´¯¨£mh ö£ÍvP ©ØÖ® £s£õmk A®\[PÒ ]» öuõhº£õP }[PÒ uµ®

8 CÀ PØÖÒϺPÒ. C»[øP°ß uøµz÷uõØÓ A®\[PøÍU PõmkÁuØPõP

1 : 50 000 AÍÄzvmhzvÀ 92 £hzuõÒPÒ u¯õ›UP¨£mkÒÍÚ.

ChÂÍUP¯À £h[PÎÀ EÒÍh[Q²ÒÍ ö£ÍvP £s£õmk A®\[PøÍU

PØ£uØS ÁÇUPU SÔ±kPÒ ©ØÖ® Aøh¯õÍ[PÒ BQ¯ÁØøÓU öPõsh

SÔ±mk ÂÍUPzøu¨ £¯ß£kzu •i²®. CøÁ £hzuõÎß öÁÎ GÀø»°À

RÌ £Sv°À Põmh¨£mkÒÍx. £õh\õø»°À EÒÍ 1 : 50 000 ChÂÍUP¨

£hzvøÚ¨ £¯ß£kzv öÁÎ GÀø»°ß RÌ £Sv°À SÔ¨¤h¨£mkÒÍ

©µ¦Ÿv¯õÚ Aøh¯õÍ[PÒ ©ØÖ® SÔ±kPøÍ CÚ[PõsP.

1 : 50 000 ChÂÍUP¯À £hzvÀ uøµz÷uõØÓ A®\[PøÍ CxÁøµ }[PÒ

PØÖÒϺPÒ. \©Ä¯µU÷PõkPÎß £µ®£ø» ÂÍ[QU öPõÒÁuß ‰»®

ChÂÍUP¯À A®\[PøÍ C»SÂÀ Aøh¯õÍ[ Põn •i²®.

©ÛuÛß uø»±miÚõÀ ö£ÍvP `Ç¼ß «x Pmiö¯Ê¨£¨£mkÒÍ

AøÚzx® £s£õmk A®\[PÒ GÚ¨£k®.

89ÞôõêŠ ð£ìË™

20

1

2

3

4

5

19 18 1716

15

14

13

12

11

10

6 7 8 9

£h® 5.1 1:50 000 ChÂÍUP¯À £hzvß J¸ £Sv

1. |v 8. ö£Ízu ÷PõÂÀ 15. £õh\õø»

2. ©õÁmh GÀø» 9. öußøÚ 16. ¤Ó £°º

3. Aίøh¨¦ 10. CÓ¨£º 17. \©Ä¯µU÷Põk

4. ]Ö Ãv 11. ¤µuõÚ Ãv 18. Si°¸¨¦

5. øÁzv¯\õø» 12. Av÷ÁP¨ £õøu 19. ÁsiØ£õøu

6. ÷uÁõ»¯® 13. ã¨Ási¨£õøu 20. ÷\ØÖ{»®

7. £ÒÎÁõ\À 14. ]ÖÃv

90 ÞôõêŠ ð£ìË™

©õP

õn

®

©õÁ

mh

®

¤µ÷

u\ ö

\¯

»õÍ

º ¤

݀

/ E

uÂ

Aµ\õ[

P A

v£

º ¤

݀

Qµõ©

÷\Á

Pº ¤

݀

|P

µ\ø

£ G

Àø

»

\µn

õ»

¯[

PÒ

/ P

õm

k

Jx

UQ

h[

PÒ

GÀ

ø»

_Ø

Ö»

õ u

PÁ

ÀP

Ò Áõi

Ãk

/ ÷

íõm

hÀ

Áµ»

õØ

Ö C

h[

PÒ

Hø

Ú¯

A®

\[

PÒ A

ø©

UP

¨£

mh

¤µ÷

u\®

Pm

ih

[P

Ò

Â÷

\h

Pm

ih

[P

Ò

u£

õ»

P®

/ E

£ u

£õ»

P®

ö£

õ¼

ì/ }

v©

ßÓ

®

ö£

Íz

u/ C

¢x

÷P

õ°

ÀP

Ò

÷u

Áõ»

¯®

/ £

ÒÎ

Áõ\À

öÁ

Îa\ Ã

k

_Ø

Ö»

õ Â

kv

£õh

\õø

»/ ø

Áz

v¯

\õø

»

¤µu

õÚ

Ãv

(A

)¤

µu

õÚ

Ãv

(B

)

Pm

k©

õÚ

¨ £

o°

ß R

Ì ¤

µu

õÚ

Ãv

Hø

Ú¯

Ãv

PÒ

]Ö

Ãv

PÒ

(ã

¨ Á

si

¨£

õø

u)

Ãv

PÒ

¦ø

P°

µu

¨ £

õø

uP

Ò

AP

ßÓ

uÛ

¨£

õø

u

JØ

øÓ

¯i

¨£

õø

u/ |

øh

£õø

u

_µ[

P Á

Ȩ

£õø

u

Kh

zx

øÓ

£õ»

®/ ©

uS

|ø

h £

õø

u¨

£õ»

®/ J

Øø

Ó¯

i¨

£õø

u £

õ»

®

AP

ßÓ

C

µm

øh

¨£

õø

u

Jk

[Q

¯ £

õø

u

_µ[

P¨

£õø

u

£õ»

®

¦ø

P°

µu

£õø

uU

S S

ÖU

÷P

£õx

Põ¨

£õÚ

Ãv

¦ø

P°

µu

£õø

uU

S S

ÖU

÷P

£õx

Põ¨

£Ø

Ó Ã

v

絨

¦

¦ø

P°

µu

{ø

»¯

®/ ¦

øP

°µu

u›

¨¤

h®

£õ»

zv

ØS

֩

À£

õø

u/ £

õ»

zv

ØS

RÌ

£õø

u

öÁ

mk

•P

®

uõÁ

µ¨

÷£

õºø

Á

ö|

À

÷u

°ø

»

CÓ

¨£

º

öu

ßø

Ú

¤Ó

£°

ºP

Ò/ Ã

mk

z÷

uõm

h®

\x

¨¦

{»

®/ P

sh

À u

õÁ

µ®

£Ø

øÓ

UP

õk

/ P

õk

¦À

{»

®/ ÷

\ø

Úaö

\´

øP

Ái

PõÀ

SÍ

®/ £

õÇ

øh

¢u

SÍ

®

uø

µz

÷u

õØ

Ó®

}º£

õ\Ú

U P

õÀ

Áõ´

}ºz

÷u

UP

® x

øÍ

/ A

øn

UP

mk

\©

į

µU

÷P

õm

ka _

mi

Cø

h \

©Ä

¯µU

÷P

õk

PÒ

֩

»v

P \

©Ä

¯µU

÷P

õk

PÒ

\©

BÇ

U ÷

Põk

PÒ

v›

÷P

õn

Po

u {

ø»

¯®

/

Ch

į

µ®

PØ

SÈ

/ £

õø

Ó

©n

À÷

©k

/ P

hØ

Pø

µ

E¸

5.1

1:50

,000

C

hÂ

ÍU

P¨

£h

[P

Îß

ÁÇ

UP

U S

Ô±

kP

Ò

HØ

ÖU

öP

õÒ

ͨ

£m

h ©

µ¦

U S

Ô±

kP

Ò (

ÂÍ

UP

U S

Ô±

k)

C»

[ø

P°

ß {

» A

Íø

Áz

vø

nU

PÍ

®

91ÞôõêŠ ð£ìË™

C»[øP°ß 1:50,000 ChÂÍUP¨ £hz uõÎß £Sv°øÚU PØ£uß ‰»®

ChÂÍUP¨ £hzvÀ Põmh¨£mkÒÍ ö£ÍvP ©ØÖ® £s£õmk A®\[PøÍ

CÚ[Põn •i²®.

1. E¸ 5.1 CÀ Põmh¨£mkÒÍ SÔ±mk ÂÍUPzvøÚ |ßS AÁuõÛUSP.

2. £h® 5.1 CøÚ |ßS AÁuõÛzx, £hzvÀ 1 - 20 Áøµ¯õÚ C»UP[PÎÀ

Põmh¨£mkÒÍ ö£ÍvP ©ØÖ® £s£õmk A®\[PøÍ öÁÆ÷ÁÓõP

C»UP[PÐU÷PØ£ JÊ[S•øÓ°À ö£¯›kP.

3. A¢u A®\[PøÍ ÁÇUPU SÔ±kPÒ, {Ó[PÒ ‰»® Áøµ¢x PõmkP.

ö\¯Ø£õkPÒ

ö£ÍvP A®\[PÒ

1 : 50 000 ChÂÍUP¨ £h[PÎÀ Põn¨£k® öu›Ä ö\´¯¨£mh £» ö£ÍvP

A®\[PÒ ]» R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ.

* \©öÁÎ * BØÖ¨ £ÒÍzuõUS

* E¯º {»® * wÄ

* ¤µuõÚ BÖ * •øÚ

* QøͯõÖ * Shõ

\©öÁÎ

\©öÁÎ Gߣx {»zvÀ Aø©¢xÒÍ umøh¯õÚ £Sv¯õS®. ChÂÍU

P¨£hö©õßÔÀ \©Ä¯µU ÷PõkPÐUQøh°À Põn¨£k® APßÓ Cøh

öÁ롧 ‰»® \©öÁ롧 uøµ¯ø©¨ø£ CÚ[Põn •i²®. \©öÁΨ

£Sv°ß Cøh°øh÷¯ ]Ö E¯º {»[PÒ C¸¢uõ¾® Aøh¯õÍ® Põn

•i²®. CÆÁõÓõÚ Ch[PøÍ E¯µzvß ‰»® CÚ[Põn•i²®. (E¸ 5.2)

92 ÞôõêŠ ð£ìË™

E¯º{»®

ªPÄ® E¯µzvÀ Aø©¢xÒÍ ¤µ÷u\[PÒ E¯º {»[PÒ GÚ¨£k®. ChÂÍU

P¨£hzvÀ \©Ä¯µU÷PõkPÒ JßÖöPõßÖ A¸QÀ £µÂU Põn¨£kÁuõÀ

E¯º {»zøu CÚ[Põn•i²®.

£h® 5.3 \©öÁÎ ©ØÖ® E¯º {»®E¸ 5.2 \©öÁÎ

BØÖ£ÒÍzuõUS

E¯º{»[PÐUS Cøh°À Aø©¢xÒÍ }sh Ái»õÚ uõÌ{»[PÒ

£ÒÍzuõUSPÒ GÚ¨£k®. ¤µuõÚ BÖPÒ, QøͯõÖPÒ Gß£Ú £ÒÍzuõUQß

FhõP¨ £õ´¢x ö\À¾®.

¤µuõÚ BÖ

¦Â÷©Ø£µ¨¤À E¯º {»zvÀ C¸¢u ¯õuõ°Ý® J¸ ¤µ÷u\zvØThõP

\•zvµzøu AÀ»x H›ø¯ ö\ßÓøh²® £µ¢u }º £µ¨¦ ¤µuõÚ BÖ

GÚ¨£k®.

QøͯõÖ

¤µuõÚ |vUS }øµ ÁÇ[S® ]Ô¯ }º¨ £µ¨¦ QøͯõÖ GÚ¨£k®.

93ÞôõêŠ ð£ìË™

£h® 5.3 BØÖ¨ £ÒÍzuõUSE¸ 5.3 BØÖ¨ £ÒÍzuõUS

Pøµ÷¯õµ¨ £SvPξ® £À÷ÁÖ ChÂÍUP¯À A®\[PøÍU Põn•i²®.

wÄPÒ, •øÚ, Shõ ÷£õßÓÚ AÆÁõÓõÚ {»Ä¸Á[PÎÀ ]»ÁõS®.

wÄ :& Ph»õÀ `Ǩ£mh ]Ö {»¨£Sv wÄ GÚ¨£k®. Áh÷©ØS PhØ

Pøµ°À ¯ǫ̃£õnU Shõ |õmiØS Asø©°À wÄPÒ AvPÍÂÀ

Aø©¢xÒÍÚ.

•øÚ :& Phø» ÷|õUQ }shø©¢xÒÍ Jk[Q¯ {»¨£SvPøÍ Pøµ÷¯õµz-

vÀ Põn•i²®. AøÁ •øÚPÒ GÚ¨£k®.

Shõ :& {»zøu ÷|õUQ EÒÁøÍ¢u APßÓ PhÀ £Sv Shõ GÚ¨£k®.

öPõmi¯õµU Shõ÷u÷Á¢vµ •øÚ

£ÓøÁz wÄ

E¸ 5.4 wÄ, •øÚ, Shõ

94 ÞôõêŠ ð£ìË™

£h® 5.4 wÄ, •øÚ, ©ØÖ® Shõ

£s£õmk A®\[PÒ

1:50,000 ChÂÍUP¯À £hzvÀ C¸¢x

öu›Ä ö\´¯¨£mh £» £s£õmk

A®\[PÒ PØ£uØS uµ¨£mkÒÍÚ.

& ©õÁmh GÀø»

& Av÷ÁP ö|kg\õø»PÒ

& ö£¸¢öu¸UPÒ (A, B uµ®)

& HøÚ¯ ÃvPÒ (]ÖÃvPÒ / |øh

£õøuPÒ)

& ¦øP°µu¨ £õøuPÒ

& ö|À, öußøÚ, CÓ¨£º, Ãmkz

÷uõmh®

& ÁÈ£õmih[PÒ

& £õh\õø»,øÁzv¯\õø», ö£õ¼ì

{ø»¯®, u£õÀ {ø»¯®

©õÁmh GÀø»

Av÷ÁP¨ £õøu

A uµ¨ ö£¸¢öu¸

B uµ¨ ö£¸¢öu¸

]ÖÃv

ã¨Ási¨ £õøu

APßÓ JØøÓ ¦øP°µu¨ £õøu

u£õ»P®/ E£ u£õ»P®

ö£õ¼ì/ }v©ßÓ®

ö£Ízu/ C¢x ÷PõÂÀPÒ

÷uÁõ»¯®/ £ÒÎÁõ\À

£õh\õø»/ øÁzv¯\õø»

ö|À

÷u°ø»

öußøÚ

Ãmkz÷uõmh®/ ¤Ó£°º

E¸ 5.5 £À÷ÁÖ £s£õmk A®\[PÒ

95ÞôõêŠ ð£ìË™

C¢u £s£õmk A®\[PÒ £À÷ÁÖ SÔ±kPÒ ©ØÖ® {Ó[PÒ FhõP ChÂÍU

P¯À £h[PÎÀ Põmh¨£mkÒÍÚ.

C»[øP {» AÍøÁz vønUPÍ® ‰»® ÁÇUPU SÔ±kPÒ ©ØÖ®

{Ó[PÒ v¸zu¨£mk ¦v¯ £hzuõÒPÎÀ Aa]h¨£mkÒÍÚ. uØ÷£õx

Áøµ §ºzv ö\´¯¨£mkÒÍ C» 2 £¸zvzxøÓ ChÂÍUP¨ £hzuõÎÀ

C¸¢x ö£Ó¨£mh £hzvß J¸ £Sv E¸ 5.5CÀ Põmh¨£mkÒÍx.

£h® 5.5 £¸zvzxøÓ ¦v¯ £h® 2017

ö£ÍvP ©ØÖ® £s£õmk A®\[PÐUS Cøh÷¯²ÒÍ öuõhº¦PÒ

C»[øP°ß 1:50,000 ChÂÍUP¯À £hzvøÚU PØS®÷£õx, ö£ÍvP

©ØÖ® £s£õmk A®\[PÐUS Cøh÷¯ öuõhº¦ Põn¨£kÁøu }[PÒ

öuÎÁõP AÔ¢x öPõÒÍ»õ®. J¸ ¤µ÷u\zvÀ Põn¨£k® uøµz÷uõØÓ®,

ÁiPõÀ, }º¨£õ\Ú •øÓø©, ÃvÁø»¨ ¤ßÚÀ BQ¯ÁØÖUS® AUSÔ¨

¤mh £Sv°ß Si°¸¨¦PÒ, {» E›ø©, Ãhø©¨¦ BQ¯ £s£õmh®

\[PÐUS® Cøh°À ö|¸[Q¯ öuõhº¦ Põn¨£kQÓx. {ºÁõP GÀø»PøÍ

wº©õÛUS®÷£õx ö£ÍvP A®\[PÒ ö£¸®£õ¾® £¯ß£kzu¨£mkÒÍÚ.

* \©öÁΨ £SvPÎÀ Si°¸¨¦PÒ AvPÍÂÀ £µÂ²ÒÍÚ. ©ø»¨

£õ[PõÚ ¤µ÷u\[PÎÀ EÒÍ Si°¸¨¦PÒ ©ø»z öuõhºPÒ ©ØÖ®

£ÒÍzuõUSPÎøh÷¯ Aø©¢xÒÍ uõÌ{»¨ £SvPÎÀ £µ®¤U

Põn¨£kQßÓx.

96 ÞôõêŠ ð£ìË™

* ChÂÍUP¯À £h[PÎÀ, uøµz÷uõØÓ®, ÁiPõÀ BQ¯ÁØÖUS HØ£÷Á

ÂÁ\õ¯ {»¨ £¯ß£õk® £µ®¤U Põn¨£kÁx öuÎÁõQßÓx.

* \©öÁΨ £SvPÎÀ EÒÍ |v¨ £ÒÍzuõUSPÎÀ AvPÍÄ £µ¢xÒÍ

ö|À {»[PøͲ®, ©ø»¨ ¤µ÷u\ BØÖ¨ £ÒÍzuõUSPÒ ö|kQ¾®

EÒÍ JkUP©õÚ Á»¯[PÎÀ ö|À Á¯ÀPøͲ® PõnUTi¯uõP EÒÍx.

* ©ø»¨£õ[PõÚ ¤µ÷u\[PÎÀ ÷u°ø»a ö\´øP²®, |kzuµ E¯µzxhß

Ti¯ ©ø»a \õ´ÄPÎÀ CÓ¨£º ö\´øP²®, Pøµ÷¯õµ ©ØÖ® AuøÚ

Asi¯ £SvPÎÀ öu[Sa ö\´øP²® £µÂU Põn¨£kQÓx.

* SÍ® ©ØÖ® PõÀÁõ´ öuõSvPøÍ Aø©US®÷£õx uøµz÷uõØÓ®

ö\ÀÁõUS ö\¾zv²ÒÍø© öuÎÁõQÓx.

* ©ø»zöuõhºPÎß Cøh÷¯ Aø©¢xÒÍ PnÁõ´ FhõP¨ £õ´QßÓ

|vPøÍ ©Ôzx AønPøÍU PmkÁuß ‰»® SÍ[PÒ E¸ÁõUP¨

£mkÒÍÚ. {»zvß \õ´ÂØS HØ£ Aø©UP¨£mh PõÀÁõ´PÎÞhõP }º

Â{÷¯õP® ö\´¯¨£kQÓx.

* ö£¸¢öu¸UPøÍ Aø©US®÷£õx® ö£ÍvP A®\[PÒ ö\ÀÁõUS

ö\¾zv²ÒÍÚ. \©öÁΨ £SvPÎÀ Ãv Áø»¨ ¤ßÚÀ ÷|µõPU

Põn¨£mhõ¾® ©ø»¨ £SvPÎÀ uøµz÷uõØÓ ÷ÁÖ£õmkUS HØ£ Ãv

Áø»¨ ¤ßÚÀ Aø©¢xÒÍuõP Põn•i²®. C[S ö£¸¢öu¸UPøÍ

Aø©¨£uØS |v¨ £ÒÍzuõUSPÒ ©ØÖ® BØÖ CøhöÁÎPÒ GߣÚ

ö£¸©ÍÂÀ £¯ß£kzu¨£mkÒÍ.

* {ºÁõP GÀø»PøÍ AÁuõÛUS®÷£õx AøÁ BÖPÒ, ©ø»zöuõhºPÒ

÷£õßÓ ö£ÍvP A®\[PÎß Ai¨£øh°÷»÷¯ E¸ÁõUP¨£mkÒÍøuU

Põn»õ®.

ö£ÍvP ©ØÖ® £s£õmk A®\[PÐUS Cøh÷¯²ÒÍ öuõhº¤øÚ,

uµ¨£mkÒÍ C¸ ChÂÍUP¯À £h[PÎß £SvPøÍ AÁuõÛzx ÂÍ[QU

öPõÒÐ[PÒ.

97ÞôõêŠ ð£ìË™

£h® 5.7 ö£ÍvP & £s£õmk A®\[PÐUQøh°»õÚ öuõhº¦PÒ

£h® 5.8 CøÚ Buõµ©õPU öPõsk ¤ßÁ¸® ÂÚõUPÐUS Âøh GÊxP.

1. £hzvÀ Põmh¨£mkÒÍ ö£ÍvP A®\[PÒ ‰ßøÓ¨ ö£¯›kP

2. £h©õUP¨£mkÒÍ £Sv°¾ÒÍ ÃvPÎß ÁøPPøͨ ö£¯›kP.

3. C¨¤µ÷u\zvÀ PõnUTi¯ £°ºö\´øPPøͨ ö£¯›kP.

4. |v°ÚõÀ ¤›zxU Põmh¨£mkÒÍ {ºÁõP GÀø» ¯õx?

5. ¤µ÷u\zvß £°ºaö\´øPUS® uøµz÷uõØÓzvØS® Cøh°»õÚ öuõhº

¦PÒ £ØÔ I¢x Á\Ú® GÊxP.

£°Ø] 1

98 ÞôõêŠ ð£ìË™

£h® 5.7 ChÂÍUP¯À £hzvß £Sv

99ÞôõêŠ ð£ìË™

ö\¯Ø£õk

§µn¨£kzxP.

Chª¸¢x Á»®

1. CuÞhõP E¯º {»zv¼¸¢x BÖPÒ £õ´¢x Á¸®.

2. BØÖUS SÖUPõP Aø©UP¨£kÁx.

3. |Pµ[PøÍ Asªzx Põn¨£k® •UQ¯ ÷\øÁ {ø»¯®.

4. E¯º{»zv¼¸¢x £õ´¢x Á¢x ¤µuõÚ BØÖhß P»¨£x.

÷©¼¸¢x RÌ

1. {»¨£¯ß£õmk •øÓPÐÒ JßÓõS®.

2. Si°¸¨¦PøÍ Asi Põn¨£k® £s£õmk A®\[PÐÒ JßÖ.

5. E¯µ® SøÓ¢u {»¨£Sv.

6. }º ÁÈPøÍ ©ÔzxU Pmh¨£kÁx.

£ uõ S

£õ

ö£õ

Q

1

3

4

2

5 6

100 ÞôõêŠ ð£ìË™

è¬ô„ ªê£Ÿèœ

ö£ÍvP A®\[PÒ - Physical features - fN!;sl ,laIK

£s£õmk A®\[PÒ - Cultural features - ixialD;sl ,laIK

\©öÁÎ - Plain - ;eks;,d

E¯º{»® - Highland - Wiaìu

¤µuõÚ BÖ - Main river - m%Odk .x.dj

QøͯõÖ - Branch river - w;= .x.dj

BØÖ¨ £ÒÍzuõUS - River valley - .x ksïkh

wÄ - Island - ¥m;

©õÁmh GÀø» - District boundary - Èia;%slal udhsu

Av÷ÁP ö|kg\õø»PÒ - Expressways - wêfõ.S ud¾.

ö£¸¢öu¸UPÒ - Highways - uydud¾.