-bw 2017industry.kerala.gov.in/images/ss.pdf · 1 hyh-kmb hmwnpy \bw 2017 1.0 bapjw 1.1 ign™...
TRANSCRIPT
tttttIcf hyh-km-b hmWnPy\-bw 2017Icf hyh-km-b hmWnPy\-bw 2017Icf hyh-km-b hmWnPy\-bw 2017Icf hyh-km-b hmWnPy\-bw 2017Icf hyh-km-b hmWnPy\-bw 2017(I-c-Sp-tc-J)
Pq¨ 2017
tIc-f- k¿°m¿
D≈-S°w
1. BapJw ................................................................................................................................................. 1
2. ho£Ww .............................................................................................................................................. 4
3. e£y-߃ ............................................................................................................................................ 4
4. X{¥hpw kao-]-\hpw ..................................................................................................................... 6
5. ASn-ÿm\ kuI-cy-hn-Ik\w ................................................................................................... 6
6. apJy -ta-J-e-Iƒ................................................................................................................................. 8
6.1 Im¿jnI ˛ `£y-kw-kv°cWw (Agrofood Processing) ..................................... 8
6.2 hkv{X-ßfpw XpWn-Ø-c-ßfpw ............................................................................................ 9
6.3 Ce-Ivt{Sm-WnIvkv ....................................................................................................................... 9
6.4 _tbm-sS-Ivt\m-f-Pnbpw \mt\m-sSIvt\mf-Pnbpw ........................................................ 10
6.5 hpUvt{]m-k- nwKv .................................................................................................................... 10
6.6 J\\w ........................................................................................................................................... 10
6.7 sIm®n-bnse s]t{Sm-s°-an-°¬ tImwπIvkv ................................................................ 11
6.8 Ib-‰p-aXn B[m-c-amb DXv]-∂-߃ ................................................................................ 11
7. kq£va, sNdp-In-S, CS-Øcw ÿm]-\-߃ ........................................................................ 12
7.1 kmº-ØnI t{]m’m-l-\-߃ .......................................................................................... -12
7.2 Km¿lnI \mt\m ÿm]-\-߃ ........................................................................................ 12
7.3 `t£ym-Xv]m-Z\ hyh-km-b-ßfpw Irjn kw_-‘n-bmb hyh-km-b-ßfpw .. 12
7.4 C -̨tIm-tagvkv t]m¿´¬ ......................................................................................................... 13
7.5 aqey Xmev]-cyX ....................................................................................................................... 13
7.6 sNdp-InS kwcw-̀ -߃°v ka-bm-[n-jvTnX [\-k-lmbw ........................................ 13
7.7 sh≠¿ cPn-kvt{S-j≥ ]≤-Xn-Iƒ..................................................................................... 13
7.8 `mcX k¿°m-cns‚ ]≤-Xn-I-fp-ambn _‘-s∏-Sp-ج ........................................... 13
7.9 tIcf C≥Ãn-‰yq´v Hm^v F‚¿{]W¿ Uh-e-]vsa‚ v (KEID) ...................... 14
8. hyh-kmb ¢Ã-dp-I-fpsS hnI-k\w ........................................................................................ 14
9. ]c-º-cm-KX hn`m-K-߃............................................................................................................... 14
9.1 ssIØdn ...................................................................................................................................... 14
9.2 JmZn {KmaoW hyh-kmbw ................................................................................................... 15
9.3 Ic-Iu-ie hkvXp-°ƒ.......................................................................................................... 16
9.4 apf .................................................................................................................................................. 16
10. s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-߃ ..................................................................................................... 16
11. kwcw-`I hnI-k-\-߃................................................................................................................ 17
11.1 Ãm¿´v˛ A∏p-Iƒ ...................................................................................................................... 17
11.2 h\nXm kwcw-`-߃............................................................................................................... 18
12. {]hm-kn-I-fmb tIc-fo-b¿ ........................................................................................................... 18
13. sshZKv[y hnI-k\w ..................................................................................................................... 18
14. \nt£] t{]m’m-l\w............................................................................................................... 19
15. hmWn-Pyhpw tkh-\hpw ............................................................................................................. 19-
16. kpK-a-amb hyh-kmb kwcw-̀ hpw GI-Pm-eI kwhn-[m-\hpw .................................. 20
17. Ib¿ ...................................................................................................................................................... -21
18. Iip-h≠n ............................................................................................................................................ 22
19 D]-kw-lm-cw. ...................................................................................................................................... 23
1
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
1.0 BapJw
1.1 Ign™ Zim-_vZ-°m-esØ hymh-km-bnI hf¿® 2007 tebpw 2015 tebpw hyh-
kmb \bsØ ASn -ÿm-\-am -°n -bm -bn -cp -∂p. C∂sØ kmlNcy-Øn¬
hyhkmb \b-Øn¬ ]pXnb kao-]\w kzoI-cn -t°≠Xp≈-Xn-\m¬ BWv
]pXnb hyh-kmb\bw cq]o-I-cn -°p-∂-Xv. P\-km-{μX IqSnbXpw F∂m¬
ÿe-Øns‚ e`yX a‰p kwÿm-\-ßsf At]-£n®v hfsc Ipd-hp-≈-Xp-amb
tIc-f-Øn¬ ]cn-ÿnXn kulr-Zhpw aen-\oI-cWw Ipd-™-Xp-amb hyh-km-b-
߃t° ap≥Xq°w \¬Im≥ km[n-°p-I-bp≈q F∂ ]cn-an-Xnbpw \ne-\n¬°p-∂p.
1.2 kwÿm-\Øv 1980-˛90 Ifn¬ henb hf¿® tcJ-s∏-Sp-Ønb hyhkmb taJe
]n∂oSv XI¿®-bpsS ]mX-bn-em-bn. sXmÆq-dp-IfpsS BZyw tI{μ-k¿°m¿
cmPyØv \S-∏n-em-°nb BtKm-f-h¬°-cW \bw henb BLm-X-am-Wv \ΩpsS
hyh-kmb cwK-Øp-≠m-°n-b-Xv. ]c-º-cm-KX taJ-ebpw Xf¿®-bn-te°v \oßn.
hn]-Wn-bn¬ a’-cn®p \n¬°m≥ Ign-bmsX sNdp-InS hyh-km-b-߃ {]Xn-k-
‘n-bn-em-bn. kzImcy taJ-e-bn¬ h≥tXm-Xn¬ \nt£-]-߃ BI¿jn-°m≥
Ign-bm-Xm-bXpw ]pXn-b-Xmbn Db¿∂p-h∂ taJ-e-I-fn¬ \nt£]w \S-°m-
ØXpw hyh-kmb hf¿®sb ]nt∂m-´-Sn-®p. XpS¿∂ph∂ BtKmf kmº-ØnI
{]Xn-k‘n Cu {]iv\-ßsf IqSp-X¬ k¶o¿-Æam-°n. tI{μ k¿°m¿ 2016
\hw-_¿ 8 \v ]pd-s∏-Sp-hn® hn⁄m-]-\-Øn-eqsS 500, 1000 cq]-bpsS t\m´p-
Iƒ°v \nba {]m_eyw C√m-Xm-bn. XnI®pw BI-kvan-I-amb Cu \bw
tIc-f-Ønse hyh-kmb taJ-esb {]tXy-In®v kq£va CS-Øcw sNdp-InS
hyh-kmbßsf XI¿°p-Ibpw \n¿ΩmW taJ-e-bn¬ Kpcp-X-c-amb {]Xn-k‘n
krjvSn-°p-Ibpw tIc-f-Ønse P\-ß-fpsS PohnXw Zp -l-am-°p-Ibpw sNbvXp.
Cu sh√p-hn-fn-IfpsS ]›m-Ø-e-Øn¬ \n∂p-sIm≠v hyh-kmb hnI-k\w Xzcn-
X -s∏-Sp -Øm-\p≈ ka-{Khpw {Inbm -fl-I-hp -amb Hcp kao -] -\ -amWv
kzoI-cn-°p-∂-Xv.
1.3 tIc-f-Øns‚ DXv]m-Z\ taJ-e-bnse 18 e£w sXmgn-em-fn-I-fn¬ 3.8 e£w
t]¿ ^mIvSdn/kwL-SnX DXv]m-Z\ taJ-e-I-fnepw 14.2 e£w t]¿ Akw-L-
SnX taJ-e-I-fn-ep-ambn hn\y-kn-®n-cn-°p-∂p.
1.4 Db¿∂ km£-cXm \ne-hm-chpw sXmgn¬ sshZKv[y ]cn-io-e\ ]cn-]m-Sn-Ifpw
am\-h-tijn hnX-c-W-Øn-eqsS IqSp-X¬ hymh-km-bnI ]cn-]m-Sn-Iƒ hnP-bn-∏n-
°p-∂-Xn\v klm-bn-®p. `mc-X-Ønse a‰p kwÿm-\-ß-fp-ambn Xmc-Xayw sNøp-
tºmƒ Db¿∂ D]-t`m-Khpw Btfm-lcn D]-t`mK sNehpw {Kma-ß-fn-te-Xn-t\-
2
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
°mƒ Cc-´nbpw \K-c-ß-tf-Xn-t\-°mƒ 1.3 aSßpw BIp-∂p. CXv kwÿm-
\sØ hymh-km-bnI {]h¿Ø-\-߃°v A\p-tbmPy hn]-W-\-tI-{μ-ambn amdm≥
klm-bn-®p. tIc-f-Øns‚ `qan-im-kv{X-]-c-amb ÿm\hpw Ing-°n\pw ]Sn-™m-
dn\pw at[y-bp≈ A¥¿tZ-iob kap-{Z-]m-X-bpsS kmao-]y-ap≈ h√m¿]m-Sw,
\n¿amW ]ptcm-K-Xn-bn-ep≈ hngn™w F∂o Xpd-ap-J-ßfpw Ib-‰p-aXn ASn-
ÿm-\-amb hyh-kmb kwcw-`-߃°v AXp-ey-amb Ah-k-c-߃ D≠m-°n.
aq∂v A¥¿tZ-iob hnam-\-Øm-h-f-ßfpw\n¿amW ]ptcm-K-Xn-bn-ep≈ IÆq¿
hnam-\-Øm-h-fhpw AXn-i-‡-amb hntZi ae-bm-fn-km∂n-≤yhpw Cu t\ -́߃°v ]¶m-
fn-I-fm-Wv. tIc-f-Ønse Db¿∂ P\-km-{μX hymh-km-bnI Bh-iy-߃°p≈
ÿe-e-`y-Xbv°v Hcp sh√p-hn-fn-bm-Wv. kwÿm\w apgp-h≥ P\-Po-hnXw hym]n-
®n-cn-°p-∂-Xn-\m¬ hyh-kmb FtÃ-‰p-Itfm taJ-e-Itfm tI{μo-I-cn-®p≈ hyh-
kmb ÿm]-\-߃ Hcm-h-iy-ambn amdn-bn-cn-°p-∂p. 25 h¿jw ssZ¿Ly-ap≈
Du¿P-e-`yXm [mcWm ]{X-Øn-te¿s∏-SpI hgn C∂sØ Du¿P-e-`y-X-bpsS 30
iX-am\w h¿[-\-hp-≠m-Ip-∂-Xn-\m¬ Du¿P-e-`y-Xbv°v XS-k-ap-≠m-hp-I-bn-√.
kwÿm-\sØ hymh-km-bnI Bh-iy-߃°p≈ Du¿P-\n-c-°m-Is´ sX°≥
`m-c -X-Ønse \nc°n-t\-°mƒ hfsc Ipdhpw `mc-X-Ønse Xs∂ Ipdhp
\nc-°p-I-fpap≈ Hcp kwÿm\w IqSn BIp-∂p.
1.5 2011 -˛12 ¬ tIc-f -Øn¬ samØw kwÿm-\ -Øns‚ B`y -¥c DXv]m -Z -\ -
Øn¬ \n¿ΩmW hyh-kmb taJ-e-bpsS kw`m-h\ 7.5 iX-am\w am{X-am-Wv.
CXv C¥y-bp-sSbpw (15.8 iX-am\w 2011˛12 ¬) ssN\-bp-sSbpw (31 iX-am\w
2012 ¬) \n¿ΩmW hyh-kmb taJ-ebv°v AXXv cmPy-ß-fnse samØw
B`y-¥c DXv]m-Z\ (GSP) Ønte-°p≈ kw`m-h-\-I-tf-°mfpw Ipd-hm-Wv.
tIc-f-Ønse samØw B`y-¥c DXv]m-Z-\-Øns‚ 7.5 iX-am-\ta \n¿ΩmW
hyh-kmb taJe kw`m-h\ sNøp-∂p-≈q-sh-¶nepw 2011˛12 ¬ kwÿm-\-Øns‚
samØw sXmgn¬ tk\-bpsS GI-tZiw 14 iX-am\w sXmgnepw \¬Ip-∂Xv
Cu taJ-e-bm-Wv. C¥y-bp-ambn CXv Xmc-X-ay-s∏-Sp-Øp-tºmƒ ImWp-∂-Xv,
PnUn-]n-bn¬ 16 iX-am-\w hnln-X-ap≈ \n¿ΩmW hyh-kmb taJe samØw
cmPy-Øns‚ sXmgn¬ tk\-bpsS 13 iX-am-\-amWv Dƒs°m-≈p-∂-Xv. CXv
tIc-f-Øns‚ \n¿ΩmW hyh-kmb taJ-e-bpsS LS-\-bnse sNdn-b-tXm-Xn-ep≈
Ak-¥p-en-Xm-h-ÿ-sb-bmWv kqNn-∏n-°p-∂-Xv.
1.6 tI{μ k¿°m¿ kzIm-cy-h¬°-c-W-Øns‚ `mK-ambn em`-Øn¬ {]h¿Øn-°p∂
s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-ß-fpsS Hml-cn -Iƒ hn‰-gn -°p∂Xn\pw \jvS-Øn¬
{]h¿Øn-°p∂ ÿm]-\-ßsf kzIm-cy-h¬°-cn-°p-∂-Xn-\p-ap≈ \S-]-Sn -Iƒ
3
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
ssIs°m-≠p-h-cp-∂p. hn‰-gn-t°-≠Xpw kzIm-cy-h¬°-cn-t°-≠-Xp-amb s]mXp-
ta-Jem ÿm]-\-ß-fpsS ]´nI GsXm-s°-sb∂v \oXn BtbmKv Xøm-dm-°n-bn-
cn-°p-∂p. Imk-d-tKmUp≈ BHEL-EML, SAIL - SCL, TELK - NTPC F∂
kwbp‡ kwcw-`-ß-fn¬ \n∂pw tI{μ Kh¨sa‚ v ]n∑m-dm\pw Hmlcn hn‰-gn-
°m\pw Xocp-am-\n-®p-I-gn-™n-cn-°p-∂p. kwÿm\ k¿°m-cn\v FXn-cmb {]kvXpX
\ne-]mSv sXmgn-em-fn-Iƒ°v Xß-fpsS `mhn Ccp-´n-em-Iptam F∂ Bi-¶-bp-
W¬Øp-∂p. FACT kzIm-cy-h¬°-cn-°p-∂-Xn-\p≈ \S-]Sn ]ptcmK-an-°p-∂p.
C≥kv{Sp-sa-t‚-j≥ enan-‰Uv kzIm-cyh¬°-cn-°m≥ Xocp-am-\n-®-t∏mƒ kwÿm\
Xm¬]cyw ]cn-K-Wn®v ]me-°mSv bqWn‰vGs‰-SpØp \S-Øp-hm≥ kwÿm\
k¿°m¿ XXz-Øn¬ Xocp-am-\n®v \S-]-Sn-I-fp-ambn apt∂m-´p-t]m-Ip-∂p. c≠mw
]©-h-’c ]≤-Xn-bn¬ Z£n-W-ta-J-e-bv°mbn {]Jym-]n-®n-cp∂ sIm®n≥ jn∏v
bm¿Uns‚ 25% Hml-cn-Iƒ hn‰-gn-°m-\pw Bcw-`n-®p. lnμp-ÿm≥ Hm¿Km-\nIv
sIan-°¬kv F∂ tI{μ s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-Øns‚ sIm®n bqWn‰v AS-
®p-]q-́ ¬ ̀ oj-Wn-bn-em-Wv. _mw_p-tIm¿∏-td-j≥ AS-°-ap≈ hyh-kmb ÿm]-\-߃°v
^ot\mƒ F∂ Akw-kvIrX hkvXp- \¬Ip∂ HOCL AS®p ]q´n-bm¬ Kpcp-X-c-amb
{]Xn-k-‘n-bn-te°v X≈-s∏-Sp-Ibpw sNøpw. Cd-°p-aXn Np¶w \n¿Ø-em-°n-b-tXmsS
HIL, HNL F∂o ÿm]-\-ß-fpsS \ne-\n¬∏v Xs∂ A]-I-S-Øn-em-Wv. C¥y-bnse
tI{μ s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-ß-fn¬ \S-Ønb samØw \nt£-]-Øn¬ P\-kw-Jym-\p-
]m-Xn-I-ambn t\m°n-bm¬ tIc-f-Øn\pe`n-t°-≠n-bn-cp-∂Xv 3 iX-am-\-Øn¬ A[n-I-am-
sW-¶nepw \mfn-Xp-hsc B X-c-Øn-te°v Db¿∂n-́ n-√. 2011 ̨ 12 ¬ 2.06 iX-am\w Bbn-
cp-∂Xv 2014 ˛15 ¬ 1.98 iX-am-\-ambn Ipd-™p. tI{μ s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-ß-fpsS
AS-®p-]q-́ ¬ IqSn-bm-Ip-tºmƒ CXp-ho≠pw Ipd-bp∂ kml-N-cy-Øn-te°v t]mIp-∂p.
tI{μ s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-߃ {]Xn-k-‘n-bn-em-Ip-∂Xv \jvSw aqetam kacw aqew
sXmgn¬ Zn\-߃ \jvS-s∏-Sp-∂-Xp-sImt≠m A√ adn®v tI{μ\b-Øns‚ `mK-amb
kzImcyh¬°-cWw sIm≠p-am-{X-am-Wv. Cu ]›m-Ø-e-Øn¬ tI{μ s]mXp-ta-Jem ÿm]-
\-ßsf \ne-\n¿Øm\pw kwc-£n-°m\pw tIcf k¿°m¿ i‡-amb \S-]-Sn-I-fp-ambn
apt∂m-́ p-t]m-Ipw.
1.7 s]mXp-ta-J-esb kzIm-cy-h¬°-cn-°pI F∂XmWv BtKmf h¬°-cW \b-Øns‚
Imgv®-∏m-Sv. s]mXp-ta-J-esb kwc-£n-°m-\p≈ \ne-]m-SmWv tIc-f-Ønse CS-Xp-ap-∂Wn
k¿°m¿ kzoI-cn-°p-∂-Xv. CXns‚ ̂ e-ambn ap≥ k¿°m-cns‚ ̀ c-W-Im-eØv \jvS-Øn-
em-bn-cp∂ 13 s]mXp-ta-Jem hyh-kmb ÿm]-\-ßsf em -̀Øn-em-°m≥ Ign-™p. 2015˛16
h¿jw s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-ß-fpsS \jvSw 131.60 tImSn-bm-bn-cp-s∂-¶n¬ 2016˛17 ¬
AXv 71.34 tImSnbmbn Ipd-™p. am{X-a√ G‰hpw i‡-ambn \ne-\n¬°p∂ kq£va˛
CS-Ø-cw-̨ -hy-h-kmb kwcw-̀ -ßsf i‡n-s∏-Sp-Øp-∂-Xn\v Ah-k-chpw krjvSn-°p-I-bm-
4
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
Wv. hyh-kmb cwKØp ]pØ≥ {]Xo£ \¬Ip∂ C≥U-kv{Sn-b¬ tImdn-tUm-dn\pw
XpS-°-an-́ p-I-gn-™p. ]q´n-°n-S∂ 40 Iip-h≠n ̂ mIvS-dn-Iƒ k¿°m-cns‚ {ia-̂ -e-ambn
Xpd-∂p. hyh-km-bn-Iƒ°v tIc-f-Øn-te°v IS-∂p-h-cm≥ X° kml-N-cyhpw A\p-Iqe
kao-]-\hpw 2016-̨ 17 ¬ krjvSn°m≥ Ign-™p.
1.8 A`ykvX hnZy-cmb bph-X-eap-d-bpsS {]Xo-£-Iƒ°\p-k-cn-®p≈ sXmgn-e-h-kc
krjvSnbpw kwÿm-\-Øns‚ Xzcn-X-K-Xnbn-ep≈ kmº-ØnI hf¿®-bp-amWv e£yw
hbv°p-∂-Xv. \ne-hn-ep≈ hyh-kmbßsf ]cn-t]m-jn-∏n®pw s]mXp-̨ -kz-Im-cy-ta-J-e-I-
fn¬ B[p-\nI hyhkmb kwcw-̀ -߃ Bcw-̀ n®pw Cu e£yw ssIh-cn-°m-\m-hpw.
tIc-fsØ kºq¿Æ \nt£] kulrZ kwÿm-\-am°n am‰n-sb-Sp-°p-∂-Xn-\p≈ ̂ e-
{]-Zhpw {Inbm-fl-I-hp-amb \S-]-Sn-I-fmWv hyh-kmb hmWnPy\bw apt∂m v́ hbv°p-∂-
Xv. AtXmsSm∏w ]c-º-cm-KX hyh-km-b-ßsf ]q¿Æ-ambpw kwc-£n-°pw. ]cn-ÿnXn
kulr-Z-hpw {]IrXn hn`-h-ß-fpsS \ymb-amb D]-t`mKw Dd-∏p-h-cp-Øp-∂-Xp-amWv
Cu \bw.
tIc-fsØ ]cn-ÿnXn kulr-Z-co-Xn-bn¬ i‡-amb \nt£-]I kwÿm-\-am°n H∏w hmWn-
Py-cw-KØv Hcp IpXn-®p-Nm-́ hpw D≠m°n \ymb-amb thX\w e`n-°p∂ sXmgn-e-h-k-c-߃ h≥tXm-
Xn¬ krjvSn®v kmaqly {]Xn-_-≤-Xbv°v Du∂¬ \¬In-s°m≠v kpK-a-ambn hyh-kmbw \S-
Øp-Ibpw AXn-eqsS ka{K kmº-ØnI ]ptcm-KXn ssIh-cn-°p-Ibpw cmPysØ BZy ]Øv
kwÿm-\-ß-fn-sem-∂mbn kwÿm-\sØ Db¿Øp-Ibpw sNøpI F∂-XmWv \b-Øns‚ ho£-
Ww.
\b-ß-fpsS Dt±iw:
* hyh-kmb hf¿®-bn-eqsS P\-ßsf Du¿÷-kz-e-cm-°p-Ibpw sXmgn-e-h-k-c-߃ krjvSn°p-
Ibpw sNøp-I.
* kwcw-̀ -߃ XpS-ßp-∂-Xn-\p≈ sdKp-te-‰dn \S-]-Sn-{Ia߃ eLq-I-cn-°p-I; ka-b-_-‘n-X-
ambn AwKo-Im-chpw ¢nb-d≥kpw \¬Ip-I.
* \ne-hn-ep≈ hyh-km-b-ß-fpsS {]h¿Ø-\-ßsf IqSp-X¬ i‡hpw Imcy-£-ahpw B°pI.
* {]mtZ-inI hn -̀h-߃ {]tbm-P-\-s∏-SpØn sXmgn-e-h-k-c-߃ krjvSn®v {KmaoW taJ-e-
bn¬ kq£va-̨ -sN-dp-In-S˛ CS-Øcw kwcw-̀ -߃ kam-cw-̀ n-°p-I.
* hymh-km-bnI taJ-e-bn¬ IqSp-X¬ tZio-b˛ A¥¿tZ-iob \nt£-]-߃ Dd-∏m-°p-I.
3.0 e£y-߃
2.0 ho£Ww
5
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
* ]n.-F-kv.-bp, a‰v DXv]m-Z\ bqWn-‰p-Iƒ F∂n-hsb klm-bn-°pI hgn Ah-bpsS Dt±-i-e£yw
ssIh-cn-°p-I.
* {]mtZ-in-I-ambn e`y-X-bp≈ hn -̀h-߃°v Db¿∂ hne-\n-e-hmcw Dd-∏m-°p-I.
* kwÿm-\-Øp≈ hnZKv[ am\-h-tijn {]tbm-P-\-s∏-SpØn sXmgn-e-h-k-c-߃ krjvSn-°p-I.
* bph, h\n-Xm-kw-cw-̀ -I¿, {]hm-kn-Iƒ, hnap-‡-̀ -S-∑m¿ F∂n-hsc t{]m’m-ln-∏n-°p-I.
* s]mXp-hmbpw ]n]n]n tamUp-I-fn-ep-ambn hymh-km-bnI A\p-_‘ ASn-ÿm-\-ku-I-cy-
߃ sa®-s∏-Sp-Øp-I.
* `qan Gs‰-Sp-°¬, kam-l-c-Ww, kzImcy hyh-kmb ]m¿°p-Iƒ/FtÃ-‰p-Iƒ F∂nh
hgn Bh-iy-amb ̀ qan Dd-∏p-h-cp-Øp-I.
* kam-l-cn® hyh-kmb ̀ qan, kzIm-cy-hy-h-kmb ]m¿°p-Iƒ/ FtÃ-‰p-Iƒ F∂n-hbv°v
Bh-iy-amb {S¶v C≥{^m-kv{S-IvN¿ Hcp-°p-I.
* tZiob DXv]m-Z\ \bw, s]t{Sm-fn-bw-̨ -cm-k-̨ -s]-t{Sm-s°-an-°¬ \nt£] ÿm]-\-߃, Ce-
Ivt{Sm-Wn-Ivkv, kq£va sNdp-InS kwcw-̀ -߃, ¢Ã¿ hnI-k\-]-cn-]m-Sn-Iƒ F∂n-h-tbm-
sSmØv hyh-kmb ¢Ã-dp-I-fpsS cq]o-I-cWw/hnI-k\w Xzcn-X-s∏-Sp-Øp-I.
* tkh-\-߃, hmWnPy skIvS-dp-Iƒ F∂nh i‡n-s∏-Sp-Øp-I, kwÿm-\sØ hnZ-Kv[˛
A¿≤ hnZ-Kv[-cp-am-bp-≈-h¿°v tPmen krjvSn-°pI hgn k¿ho-kv, hmWnPy skIvS-dp-Iƒ
F∂nh i‡-am-°p-I.
* kwÿm-\Øv s]mXp-ÿm-]-\-ßsf ]p\-cp-≤-cn-°p-∂-Xn-te-bv°mbn sSIvt\m-f-Pn, Izmfn‰n
amt\-Pvsa‚ v Xe-ß-fn¬ A¥¿tZ-iob Xe-ß-fn-ep≈ Ãm≥tU¿Up-Iƒ \S-∏m-°p-I.
* kwcw-̀ -I-im-e-I-fn¬ ]cn-ÿnXn kulrZ ]≤-Xn-Iƒ°v t{]m’m-l\w \¬Ip-I.
* hyh-km-b-Ønepw C≥{^m-kv{S-IvN¿ \nt£-]-Ønepw Iq´p-]-¶m-fnØw kzoI-cn®v \S-∏m-°p-I.
* Db¿∂ \ne-hm-c-ap-≈-Xpw, \ymb-ambn hne-bp-≈-Xp-amb DXv]-∂-߃ IqSp-X¬ DXv]m-Zn-∏n-
°p-I; Ahbv°v tZio-b-̨ -A-¥¿t±-iob hn]-W-\-Øn\v ÿew Dd-∏p-h-cp-Øp-I.
* bph-P-\-ß-fpsS sXmgn-e-h-k-c-߃ h¿≤n-∏n-°m≥ klm-bn-°p-∂-X-c-Øn¬ Ah-cpsS kmt¶-
Xn-I-ssh-Z-Kv≤y-Øn\v aqey-h¿≤\ D≠m-°p-I.
* ]c-º-cm-KX coXn-bn-ep≈ DXv]m-Z-\-Øn¬ \n¬°p-∂-h¿°v k¿°m¿ am\y-amb Iqen, sXmgn¬
hcp-am\w F∂nh Dd-∏m-°pI.
6
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
4.1 hnZym-̀ ym-khpw sXmgn¬ sshZ-Kv[yhpw t\Snb tIc-f-Ønse I¿a-i-‡n°v B[p-\nI
DXv]m-Z\ sshZKv[yw thK-Øn¬ a\- n-em-°p-∂-Xn\pw {]mh¿Øn-I-am-°p-∂-Xn-\p-ap≈
tijn AXn-hn-]p-e-am-Wv. AXn-\m¬ kmaq-lyhpw ]mcn-ÿn-Xn-I-hp-amb kulrZw \ne-
\n¿Øp∂ Xc-Øn-ep≈ kmº-ØnI \S-]Sn {Ia-ß-fn-eq-sS-bp≈ Hcp Ct°m˛ knÃ-amWv
hn`m-h\w sNøp-∂-Xv. _me-th-ebpw a‰v sXmgn¬ NqjW coXn-Ifpw Hgn-hm°n
aqey-h¿[nX coXn-I-fn-eqsS ]cn-ÿnXn kulrZw \ne-\n¿Øn-bp≈ IpXn-®p-I-b-‰-
amWv th≠-Xv.
4.2 _‘s∏´ hIp-∏p-I-fp-tSbpw GP≥kn-I-fp-tSbpw {]h¿Ø\w \nco-£n-°p-∂-Xn\pw Bh-
iy-amb t`Z-K-Xn-Iƒ \n¿t±-in-°p-∂-Xn\pw th≠p∂ Ah-k-c-ß-fn¬ CS-s]-S-ep-Iƒ \S-
Øp-∂-Xn\pw Bh-iy-amb A[n-Im-c-ß-tfm-Sp-Iq-Snb Hcp Fw]-th¿Uv IΩn-‰n°v (D-∂X
DtZym-K-ÿ-cpw kmt¶-XnI hnZKv≤cpw AS-ßp-∂-Xv) cq]w \¬Ipw. Agn-a-Xnbpw sISp-Im-
cy-ÿ-Xbpw XpS-®p-\o°n kpXm-cy-X-bp-tSbpw Imcy-£-a-X-bp-tSbpw ASn-ÿm-\-in-e-I-fn-ep-
d-∏n®p apt∂m-́ p-t]m-Ip-∂-Xmhpw tIcf hyh-kmb hmWnPy \bw. Hm¨sse≥ kwhn-[m-
\-Øn-eqsS kwcw-̀ -I¿°pw hIp∏v ta[m-hn-Iƒ°pw ssek≥knwKpw a‰p Ãm‰yq-́ dn k¿´n-
^n-t°-j≥ Imcy-ßfpw tamWn-‰¿ sNøp-∂-Xn\v Ah-k-c-ap-≠m-°pw.
Hcp kwÿm-\-Øns‚ samØ-Øn-ep≈ kmaq-ly-̨ -km-º-ØnI hnI-k-\-Øns‚ Xmt°m¬
Hcp {]_-e-amb ASn-ÿm\ kuI-cy-ß-fpsS ASn-Ø-d-bm-Wv. CXv IqSp-X¬ \nt£-]-Isc kwÿm-
\-Øn-te°v BI¿jn-°p∂ Hcp Nme-I-am-I-bm¬ a‰p kwÿm-\-ß-fn-ep-ambn am’-cy-Øn-\p≈
Ah-kcw e`n-°p-∂p. aXn-bm-bXpw Imcy-£-a-am-b-Xp-amb ASn-ÿm-\-ku-I-cy-ß-fpsS e`yX hyh-
km-b-h-XvI-c-WsØ Xzcn-X-s∏-Sp-Øp-∂-Xn-t\m-sSm∏w P\-ß-fpsS Pohn-X-\n-e-hmcw sa®-s∏-Sp-Øp-
∂-Xn\pw klm-bn-°p-∂p. AXn-te°v NphsS tN¿Øn-cn-°p∂ \b-߃ ka¿∏n-°p-∂p.
5.1 kwÿm-\sØ 14 Pn√-I-fnepw k¿°m¿ Xe-Øn¬ hyh-kmb taf-Iƒ kwLSn-∏n-
°pw. {]mtZ-inI hn -̀h-߃°v Hmtcm hn`m-K-Øn\pw {]tXyI taf-Iƒ hgn aqey-h¿[\
e`y-am-°pw. h\nXm kwcw-̀ -I¿°v Cu taf-I-fn¬ {]tXyI ÿew A\p-h-Zn-°p-∂-
Xn\v ap≥K-W\ \¬Ipw.
5.2 Xt±i kzbw`cW ÿm]-\-ß-fp-ambn tbmPn-®v, hyh-kmb ASn-ÿm\ kuIcyw h¿≤n-
∏n-°p-∂-Xn-te°v Ah-cpsS A[o-\-X-bn-ep≈ `qan Is≠Øn {]mY-anI Xe-Øn¬
hyh-kmb kwcw-̀ -߃°mbn Ah {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øpw.
5.3 hyh-kmb Bh-iy-߃°mbn A\p-h-Zn-®n-́ p≈ ̀ qan-I-fn¬ \ne-hn-ep≈ ssIh-i-°m-
cpsS Ah-Im-i-߃ AtX-]Sn \ne-\n¿Øpw. F∂m¬ ]pXnb \b-]-cn-]m-Sn-bpsS hn⁄m-
5.0 ASn-ÿm\ kuI-cy-hn-I-k\w
4.0 X{¥hpw kao-]-\hpw
7
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
]-\-Øn\ptijw hyh-kmb tπm´p-Iƒ, sjUv apX-em-bh Atem´p sNøp-∂-Xn¬
D≠m-Im-hp∂ hnth-N\w Ah-km-\n-∏n-°m≥ kpXm-cy-amb \S-]-Sn-Iƒhgn A\p-aXn
\¬Ipw. C≥U-kv{Sn-b¬ FtÃ-‰p-I-fnse \nt£-]-I¿°v ÿm]-\-߃ \n¿Øn-t]m-
Ip-∂-Xn\v A\p-aXn \¬Ip-∂-Xm-Wv. hyh-kmb hnI-k\ {]tZ-itØm tπm´p-I-fntem
\ne-hn-ep≈ DS-a-ÿ¿°v hn´p-t]m-Ip-tºmƒ ̀ qan Xncn-t®¬]n-t°-≠Xpw Cu ̀ qan a‰p
kwcw-̀ -I¿°v A\p-h-Zn®p \¬Im-hp-∂-Xp-am-Wv.
5.4 kzImcy hyh-kmb FtÃ-‰p-Isf k¿°m¿ t{]m’m-ln-∏n-°p-∂-Xm-Wv. F∂m¬ Ah¿
AIz-b¿ sNbvX ̀ qan hymh-km-bn-tI-Xc Bh-iy-߃°mbn D]-tbm-Kn-°m≥ ]mSn-√.
5.5 \ne-hn-ep≈ hymh-km-bnI {]tZ-i-Ønt\m FtÃ-‰p-Iƒt°m Ah-cpsS ASn-ÿm\
kuI-cy-ß-fpsS hnI-k-\-Øn-\mbn L´w-L-́ -ambn _UvP-‰n¬ klm-b-XpI Dƒs∏-Sp-
Øp-∂-Xm-Wv.
5.6 hyh-km-b-im-e-I-fn¬ D¬∏m-Z\ {]h¿Ø-\-߃°pw a‰pw Bh-iyamb Pew t{kmX-
p-I-fn¬ \n∂p-Xs∂ e`y-am-°p-∂-Xn\pw apS°w IqSmsX hnX-cWw sNøp-∂-Xn\pw
Bh-iy-amb {Iao-I-c-W-߃ G¿s∏-Sp-Øpw. F√m hyh-kmb ime-I-fnepw ag-sh≈
kw -̀c-Wn-Iƒ \n¿_-‘-am-°p-∂-tXm-sSm∏w Pew doNm¿÷v sNøp-∂-Xn-\p≈ kwhn-
[m-\hpw t{]m’m-ln-∏n-°pw.
5.7 hymh-km-bnI ]m¿°p-Iƒ
]n.-]n.-]n. tamUn¬ Dƒs∏-SpØn hnhn[ hyh-km-b-߃°mbn k¿°m¿ Xe-Øntem
kzIm-cy-ÿm-]-\-߃°mtbm hymh-kmb ]m¿°p-Iƒ \n¿an-°p-∂-Xm-Wv. AØcw
]m¿°p-I-fn¬ ASn-b-¥n-c-ambn th≠n-h-cp∂ ASn-ÿm-\-ku-I-cy-߃ Ch-bm-Wv.
5.7.1 ÿm]-\-߃°v ap≥K-W-\m-{I-a-Øn¬ Du¿÷-hn-X-cWw
5.7.2 DXv]m-Z\ Bh-iy-Øn-te-°p≈ Pe-e-̀ yX Pe-t{km-X- p-I-fn¬ \n∂pw XS- -an-
√msX e`yam°p-I.
5.7.3 hyh-kmb ]m¿°p-I-fnse ÿm]-\-߃°p-th≠n A\p-tbm-Py-amb coXn-bn¬
At{]m®v tdmUp-I-fpw, F≥.-F-®v, kwÿm\ tdmUp-Iƒ, sdbn¬th tÃj-\p-
Iƒ, hnam-\-Øm-h-f-߃ apX-em-b-h-bn-te°v A\p-_‘ tdmUp-Ifpw \n¿an-°pw.
5.7.4 A\p-tbm-Py-amb s]mXp-am-en-\y-kw-kvI-cW πm‚p-Iƒ ÿm]n-°pw.
5.7.5 s]mXp s^kn-en-‰n˛ bq´n-en‰n tI{μ-߃ \n¿an°pw
5.7.6 ]m¿°p-Iƒ°v A\p-tbm-Py-amb hn[w sXmgn¬ sshZKv[y hnI-k\ tI{μ-߃
A\p-_-‘-ambn \n¿an-°pw.
8
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
5.8 hyh-kmb CS-\m-gn-Iƒ
{]tXyI kmº-ØnI taJ-e-Iƒ Dƒs°m-≈p∂ hyh-kmb CS-\m-gn-Iƒ, hn -̀h-ß-fp-
sSbpw Ah-k-c-ß-fp-sSbpw e`y-X-bv°-\p-kr-X-ambn {][m\ kwÿm-\-/tZiob ]mX-tbm-
c-ß-fn¬ \n¿an°pw.
5.9 hnhn-t[m-t±i hymh-kmbnI taJ-e-Iƒ
sNdpXpw hep-Xp-ambn Hcp Iq´w C≥U-kv{Sn-b¬ ]m¿°p-Iƒ kwÿm-\-Øns‚ {]m¥-
{]-tZ-i-ß-fnepw tZiob ]mX-tbm-c-ß-fnepw \n¿an®v hnhn-t[m-t±i hyh-kmb taJ-e-Iƒ
krjvSn-°p-∂-Xm-Wv.
5.10 AwKo-IrX C≥U-kv{Sn-b¬ ]m¿°p-I-fpsS/ taJ-e-I-fpsS Iogn¬ hcp∂ ÿm]-\-
߃°v Xmsg ]d-bp∂ coXn-bn¬ t{]m’m-l-\-߃ \¬Ip-∂-Xm-Wv.
5.10.1 A\p-h-Zn-°p∂ Hmtcm ÿm]-\-߃°pw Ãmw]v Uyq´n/ cPn-kvt{S-j≥ ̂ okv
F∂n-h-bn¬ 100% Cfhv A\p-h-Zn-°p-∂-Xm-Wv.
5.10.2]cn-ÿnXn kwc-£W C≥{^m-kv{SIvN¿ k_vknUn: CSn]n amen-\y-kw-kvI-
cW πm‚p-Iƒ/ hnj-ab amen\y kwkvI-cW kwcw-̀ -ßfpw \n¿Ωm¿÷\ kuI-
cy-ßfpw (Hazardous Waste Treatment Storage and Disposal facility) F∂nh hy‡n-
KX/kzImcy DXv]m-ZI ÿm]-\-߃ \n¿Ωn-®m¬ Ah¿°v ]cn-ÿnXn
C≥{^mkv{SIvN¿ k_vkn-Un°v tbmKy-cm-Ipw.
5.10.3A[nI sXmgn-e-h-k-c-߃ krjvSn-°p-∂-h¿°p≈ t{]m’m-l\w: 31˛3˛2016 \v
D≠m-bn-cp-∂-Xn-t\-°mƒ A[nI Poh-\-°m¿°v Ãm‰yq-́ dn Fwtπm-b¿ tIm¨{Sn-
_yq-js‚ Hcp-̀ mKw ASpØ aq∂p-h¿j-tØ°v k¿°m¿ A\p-h-Zn°p∂-Xm-Wv.
6.1 Im¿jnI ̨ ̀ £y-kw-kv°cWw (Agrofood Processing) :]c-º-cm-K-X-ambn hyh-km-b-Øn\v aqeyw Is≠-Øp∂ kpK-‘-{Z-hy-߃, a¬kyw, a‰v
Im¿jnI hn -̀h-߃ F∂n-h-bpsS Ie-h-d-bmWv tIc-fw.
`mcX k¿°m-cns‚ CXp-ambn _‘-s∏´ t_m¿Up-I-fpsS {]h¿Ø-\-ß-tfmSv tbmPn-®p-
sIm≠v kap-t{Zm-Xv]-∂-߃, t{]mk vUv ^pUv, Ib¿, \mfn-tI-cw, I∏, kpK-‘-
hy-RvP-\-߃ apX-emb aqey-h¿≤nX DXv]-∂-ß-fpsS DXv]m-Z-\sØ Xzcn-X-s∏-Sp-Øpw.
kwÿm-\-Øns‚ hnhn[ `mK-ß-fn¬ A\p-_‘ hyh-kmb ]m¿°p-Iƒ \n¿Ωn®v
Ch-bv°p-th≠n {]tXyI ASn-ÿm\ kuI-cy-߃ Hcp-°p-∂-Xm-Wv.
6.0 apJy -ta-J-e-Iƒ
9
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
6.2 hkv{X-ßfpw XpWn-Ø-c-ßfpw (Garments and Textiles) :
k¿°m¿ A[o-\-X-bn¬ IÆq-cnepw Xncp-h-\-¥-]p-cØpw XpWn-̨ -hkv{X hyh-kmbw tI{μo-
I-cn-®p≈ sSIvssì ]m¿°p-Iƒ \n¿an®v ssUbnw-Kv, ssh≥UnwKv πm‚p-Iƒ, amen-\y-
kw-kvI-cW πm‚p-Iƒ F∂nh AS-ßnb ]q¿Æ kwhn-[m-\-߃ Hcp-°pw. ]≠vImew
apX¬°p-Xs∂ tIc-f-Øn¬ hym]-I-ambn {]h¿Øn-®p-t]m-cp∂ Hcp hyh-kmb taJ-e-
bm-Wn-Xv. ]c-º-cm-KX coXnbpw ssIsØm-gnepw ASn-ÿm-\-am°nbp≈ bqWn-‰p-Iƒ
apX¬ AXym-[p-\nI b{¥-km-a-{Kn-Ifpw kmt¶-XnI hnZ-Kv[cpw Dƒs∏-Sp∂ hyh-kmb
kwcw-̀ -߃ hsc hym]n-®p-In-S-°p∂ sSIvssì taJe, \q¬ Dev]m-Z\w, XpWn
Dev]m-Z\w, aqey-h¿≤nX Dev]m-Z\w F∂nhbpsS hmeyp sNbn≥ ASn-ÿm-\-am°n
hnI-kn-∏n-°pw. tIc-f-Øn¬ \q¬ Dev]m-Z\ taJe ]n. \μ-Ip-am¿ IΩ‰n dnt∏m¿´ns‚
ASn-ÿm-\-Øn¬ ]cn-jvI-cn-°p-Ibpw ka-{K-am-°p-Ibpw sNøpw.
6.3 Ce-Ivt{Sm-WnIvkv :
Ce-Ivt{Sm-WnIvkv DXv]m-Z\ cwKsØ AXn-thK hf¿®sb e£y-an´v k¿°m¿ Xmsg
]d-bp∂ ASn-ÿm\ kuI-cy-߃ Hcp-°p-∂-Xm-Wv.
6.3.1 Fd-Wm-Ip-fØv Bº-√q-cn¬ Ce-Ivt{Sm-WnIv lm¿Uv shb¿ ]m¿°v
6.3.2 sIm®n C≥t^m ]m¿°n¬ AXn-\q-X\ kmt¶-XnI hnZy-I-tfmSp IqSnb Ce-Ivt{Sm-
WnIv C≥Ip-t_-‰¿.
6.3.3 ]me-°mSv {]Xn-tcm[ Bh-iy-߃°p≈ LS-I-߃, Gtdm-kvt]kv/Ce-Ivt{Sm-
WnIvkv F∂nh e£y-an-́ p≈ Un^≥kv ]m¿°v
6.3.4 Im°-\m-́ n¬ Ce-Ivt{Sm-WnIvkv DXv]m-Z\ ¢Ã¿
6.3.5 sI¬t{Sm-Wns‚ hnI-k\w i‡n-s∏-Sp-Øp-∂-Xn-t\m-sSm∏w {]Xn-tcm[ taJ-e-bn-
te°v Du∂¬ \¬In-bp≈ D¬]m-Z\w e£y-an-Spw.
Hmt´m Ce-Ivt{Sm-Wn-Ivkv, {]n‚Uv Ce-Ivt{Sm-WnIvkv apX-emb {]tXyI taJ-e-I-
fpsS hf¿®bv°v {]mtZ-inI Unssk≥ Ign-hp-Iƒ {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øm≥
{ian-°pw.
6.4 _tbm-sS-Ivt\m-f-Pnbpw \mt\m sSIvt\m-f-Pnbpw :
6.4.1 sIF-kv-sF-Unkn Xncp-h-\-¥-]p-cØv sse v̂ kb≥kv ASn-ÿm-\-s∏-Sp-Øn-bp≈
Hcp hyh-km-b-Øn\v cq]w sImSpØv temtIm-Øc kuI-cy-ß-tfmSp IqSnb Hcp
sse v̂ kb≥kv ]m¿°v ÿm]n-°pw. Cu ]m¿°n¬ henb _tbm-̨ -sFSn kwtbm-
PnX Iº-\n-Iƒ ÿm]n-°p-∂-Xn-\pap≈ tπm´p-Iƒ Xøm-dm-°pw. AXn¬ sdUn-̨ -
10
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
Sp-̨ -bqkv tamUp-e¿ kuI-cy-߃, sh‰v, ss{U em_v kuI-cy-߃ F∂nh Hcp°n
hepXpw sNdp-Xp-amb Ãm¿´v˛ A]v Iº-\n-Iƒ°v tbmPn® kwhn-[m\w
G¿s∏-Sp-Øpw.
6.4.2 Cu ]m¿°n¬ e`y-am-bn-́ p≈ kuI-cy-߃ ̂ e-{]-Z-ambn D]-tbm-Kn®v cGMP bv°v
A\pkr-X-ambn B[p\nI Bib-ßsf DXv]∂ßfm°n hmWnPy-hXvIcn°m≥
{ian°pw. B[p\nI imkv{XØns‚ _‘s∏´ taJeIfn¬ KthjWØns‚bpw
sshZKv[y-hnIk\Øns‚bpw tI{μ _nμphmbn {]kvXpX ]m¿°v {]h¿Øn°pw.
6.5. hpUv t{]mk- nwKv :
hpUv t{]mk- nwKv hyh-km-bsØ i‡n-s∏-Sp-Øp-∂-Xns‚ `mK-ambn k¿°m¿ A[o-
\X-bn¬ A¥¿tZ-iob ^¿Wn-®¿ l_v ÿm]n-°pw. hnhn[ hpUv t{]mk- nwKv
hyh-km-b-߃°v B`y-¥-chpw A¥¿tZ-io-b-hp-amb hn]-Wn-I-fn¬ Ah-cpsS
DXv]-∂-߃ hn‰-gn-°m-\p≈ kuIcyw D≠m-°pw.
kwÿm-\sØ Akw-L-Sn-X-amb ̂ ¿Wn-®¿ DXv]m-Z-Isc Hcp-an®p sIm≠p-h-cp-∂-Xn\v
IqSp-X¬ ̂ ¿Wn-®¿ ¢Ã-dp-Iƒ cq]o-I-cn-°m-\p≈ t{]m’m-l\w \evIpw. hnZKv[ sXmgn-
em-fn-I-fpsS A`mhw \nI-Øm≥ ]q¿Æ-ambpw b{¥-h-XvI-cW k{º-Zmbw t{]m’m-
ln-∏n-°pw.
6.6. J\\w :
6.6.1 [mXp-a-W¬ J\\w s]mXp-ta-J-e-bn¬ am{X-ambn ]cn-an-X-s∏-Sp-Øpw. Nh-d˛
tXm´∏≈n s_¬‰n-ep≈ [mXp-k-º-Øns‚ J\\w ka{K ho£-W-tØm-Sp-IqSn
]cn-ÿnXn kulr-Z-ambn {_l-Ømb amÿ πm\ns‚ ASn-ÿm-\-Øn¬ GtIm-
]n-∏n-°pw. aqey h¿≤nX ssS‰m-\nbw ]ns‹‚n¬ HXp-°msX ssS‰m-\nbw sa‰-en-
te°v \oßp-∂-Xn-\m-h-iy-amb h≥InS πm‚ v ÿm]n-°pw. CXn--\m-hiy-amb kmt¶-
XnI hnZy Cu cwKsØ {]ap-J-cp-am-bn-́ p≈ Iq´p-kw-cw-̀ -ß-fn-eqsS Is≠-Øpw.
6.6.2 hnh-c-˛-km-t¶-XnI hnZy D]-tbm-Kn®v J\-\˛ `qhn⁄m-\ob hIp-∏ns\
B[p-\o-I-cn-°pw.
6.6.3 k¿°m¿ CS-s]-S-en-eqsS s]mXp-P-\-߃°v klmb hnebv°pw h≥InS \n¿Ωm-
W-Øn\v am¿°‰v hne°pw aW¬, I√v XpS-ßnb Ahiy hkvXp-°ƒ \oXn-]q¿Δw
e`y-am-°m≥ \mNz-d¬ dntkmgvkv tIm¿∏-td-js\ k÷-am-°pw.
6.6.4 \n¿ΩmW cwKw t\cn-́ p-sIm-≠n-cn-°p∂ {]Xn-k‘n ]cn-l-cn-°m≥ dnk¿tΔm-b-
dnse aW¬ hmc¬, ]cn-ÿnXn am\-Z-WvU߃ ]men-®p-sIm≠p≈ Izmdn-I-fpsS
{]h¿Ø\w, _Z¬ kma-{Kn-I-fpsS D¬∏m-Z\w XpS-ßnb \S-]-Sn-Iƒ kzoI-cn-°p-
11
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
∂-tXm-sSm∏w Du¿÷ D]-t`mKw ]c-am-h[n Ipd-bv°p∂ {Ko≥ \n¿ΩmW kmt¶-
XnI hnZy-Iƒ°v t{]m’m-l\w \¬Ipw.
6.6.5 kna‚ v, Iºn, s]bn‚p-Iƒ XpS-ßn-b-h-bpsS hne-Iƒ GI-]-£o-b-ambn Db¿Øp∂
IpØI \b-߃s°-Xnsc i‡-amb \ne-]mSv kzoI-cn-°pw.
6.6.6 Ifn-a¨ hyh-kmbØn\m-h-iy-amb sNfn Umap-I-fn¬\n∂pw a‰pw e`y-am-°p-∂-
Xn\v \S-]Sn kzoI-cn-°pw. ta¬aÆv \jvS-s∏-SmØ coXn-bnepw hb-ep-I-fn¬ sh≈-
s°´v Hgn-hm-°nbpw ]cn-ÿnXn kulr-Z-ambn J\\w sNbvXv sNfn e`y-am-°pw.
2008 \v ap≥]v \nI-Ø-s∏´ ÿe-ß-fn¬ e`y-am-bn-́ p≈ sNfn hnZqc kwth-Z\w
AS-°-ap≈ kmt¶-XnI hnZy-Iƒ D]-tbm-K-s∏-SpØn k¿tΔ sNbvXv Is≠-Øp-
Ibpw ]cn-ÿnXn kulr-Z-ambn tiJ-cn®v Ifn-a¨ hyh-km-b-Øn\v {]tbm--P-\-s∏-
Sp-Øp-∂-Xn-\p≈ \S-]Sn kzoI-cn-°pw.
6.7 sIm®n-bnse s]t{Sm-s°-an-°¬ tImwπIvkv :
πmÃnIv, s]bn‚ v, tIm´nw-Kvkv, ]i-Iƒ, ajn-Iƒ, XpWn-Ø-c-߃ F∂n-h-bpsS \n¿Ωm-
W-Øn-\p-]-I-cn-°p∂ A{In-enIv Bkn-Uv, A{In-te‰vkv F∂o t{]m]n-en≥ sUdn-th-‰o-
hp-Iƒ DXv]m-Zn-∏n-°p∂ Hcp s]t{Sm-s°-an-°¬ tImwπIvkv sIm®n-bn¬ ÿm]n-°pw.
^mIvSn¬ \n∂pw 600 G°¿ ÿew Gs‰-SpØv \n¿Ωn-°p∂ Cu tImwπ-Ivkn-\m-h-iy-
ap≈ A©p-e£w S¨ s{]m]n-en≥ sIm®n≥ dnss -̂\-dn-bpsS hnI-k-\-]-≤-Xn-bn-eqsS
e`y-am-°pw.
6.8. Ib-‰p-aXn B[m-c-amb DXv]-∂-߃ :
kwÿm-\sØ Xpd-ap-J-ß-sfbpw hnam-\-Øm-h-f-ß-sfbpw _‘-s∏-SpØn A¥¿tZ-iob
hn]-Wnsb e£y-an-́ p≈ DXv]m-Z-\-Øn\v hgn-sbm-cp-°pw. {]tXyI kmº-ØnI taJ-
e-Iƒ, Ib-‰p-aXn B[m-c-amb bqWn-‰p-Iƒ, Un.-Pn.-F-̂ v.-Sn. (Director General of ForeignTrade) ]≤-Xn-Iƒ D]-tbmK-s∏-Sp-Øp∂ bqWn‰p-Iƒ F∂n-hsb k¿°m-cns‚
t{]m’m-l\ ]≤-Xn-I-fpambn _‘-s∏-Sp-Øpw.
7.1. kmº-ØnI t{]m’m-l-\-߃ :
7.1.1 ]oUnX hyh-kmb bqWn-‰p-Isf ]p\-cp-≤-cn-°p∂Xnte-bv°mbn k¿°m¿ Hcp
{]tXyI kt∏m¿´v sa°m-\nkw \S-∏m-°p-∂-Xm-Wv. πmÃnIv thÃv dossk-¢nw-Kv,
_tbm Unt{K-U-_nƒ πmÃn-Iv, Fw.-F-kv.-Fw.-C. ASn-ÿm-\-amb dn\yq-h-_nƒ
F\¿Pn F∂n-h-bv°p-th≠n kwcw-̀ -I kt∏m¿ v́ kvIow \S∏m-°p-∂-Xm-Wv.
7.0 kq£va eLp CSØcw ÿm]-\-߃
12
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
7.1.2 sNdp-InS hyh-km-b-߃°p≈ hmbv]-Iƒ klmb ]en-ibv°v e`y-am-°p-∂-Xn-
te-°mbn tIcf ̂ n\m≥jy¬ tIm¿∏-td-js\ D]-tbm-Kn-°pw.
7.2. Km¿lnI \mt\m ÿm]-\-߃ :
IpSpw_ Bÿm-\Øp h®p \S-Øm≥ km[n-°p∂ Hcp hntI-{μo-IrX DXv]m-Z\ ]cn-]m-
Sn-bmWv k¿°m¿ \S-∏n-em-°m≥ Dt±-in-°p-∂-Xv. CXns‚ ̂ e-ambn P\-߃°v hoSp-I-
fn¬h®v kuI-cy-amb ka-b-ß-fn¬ IpSpw-_mw-K-ßsf Ah-K-Wn-°msX tPmen sNøp-
∂-Xn-\p≈ Ah-kcw e`yamIpw. {Kmkv dq´v Xe-Øn¬ kwÿm-\-ØmsI Hcp hyh-km-
bnI A¥-co£w \ne-\n¿Øp-∂-Xn\v CXp-aqew km[n-°pw. ]mcn-ÿn-XnI {]iv\-߃
Hcp-]-cn-[n-hsc Cu kwhn-[m-\-Øn-ep-≠m-Ip-∂n-s√-∂-XmWv as‰mcp {]tXy-I-X. Hcp tI{μ
bqWn-‰n¬ \n∂pw Akw-kvIrX ]Zm¿∞-ß-ƒ/LS-I-߃ hnX-cWw sNøm\pw Hcp
{_m≥Un¬ DXv]m-Z\w hn‰-gn-°m\pw Ignbpw. 5 F®v.]n. hsc Du¿÷-Øn\v Km¿lnI
Xmcn^v am{X-am-bn-cn°pw CuSm-°p-I. CØcw ]cn-ÿnXn tZmj-an-√mØ Km¿lnI
bqWn-‰p-Isf Xt±i kzbw`cW ÿm]-\ßfpsS ssek≥kn¬ \n∂pw Hgn-hm-°p-∂-
Xm-Wv. CØcw bqWn-‰p-I-fpsS irwJ-e-Isf \nIpXn he-bn¬ \n∂pw {]tXyI-ambn
Hgn-hm°pw.
7.3. `t£ym-Xv]m-Z\ hyh-km-b-ßfpw Irjn kw_-‘n-bmb hyh-km-b-ßfpw :
Irjn ASn-ÿm-\-s∏-Sp-Øn-bp≈ DXv]-∂-ß-fpsS Xmc-X-tay\ hen-sbmcp Itºmfw
tIc-f-Øn¬ \ne-\n¬°p-∂p-≠v. {KmaoW tIc-f-Øns‚ icm-icn {]Xn-io¿j D]-t`mK
[\-hn-\n-tbmKw {KmaoW C¥y-bpsS [\-hn-\n-tbm-K-Øn-t\-°mƒ GI-tZiw Cc-́ n-bmWv
(2010 ̨ 12 ¬, \mj-W¬ kmºnƒ k¿sΔ IW°p {]Im-cw). CXp-hsc hen-sbm-c-f-hn¬
tIc-f-Ønse D]-t`m-K-h-kvXp-°-fpsS tNmZ\w a‰p ]e-bn-S-Øp-\n-∂p-ap≈ Cd-°p-a-Xn-bn-
eq-sS-bmWv Xr]vXn-s∏-SpØn t]m∂n-́ p-≈-Xv. tIc-f-Ønse hyh-km-b-߃, {]tXy-In®v
`£y ˛ Irjn ASn-ÿm-\-s∏-Sp-Øn-bp≈ hyh-km-b-߃°v, tIc-f-Ønse Cu
Itºm-fsØ apX-se-Sp-°m≥ Ign-bp∂ Xc-Øn¬ ]≤-Xn-Iƒ hn`m-h\w sNøpw. tIc-f-
Ønse ]c-º-cm-KX `£y˛Irjn ASn-ÿm-\-s∏-Sp-Øn-bp≈ hyh-km-b-ß-fp-sSbpw
hnt\m-Z-k-©m-c-Øn-s‚bpw hf¿® tXmtfm-Sp-tXmƒ tN¿∂m-I-Ww. X∑q-ew, kwÿm-\sØ
Cu taJ-e-Isf temI-hym-]-I-ambn AwKo-I-cn-°p∂ ÿm\-tØ°v FØn-°m≥
km[n-°p∂X-c-Øn¬ Xmbvem‚ v, atejy, hnb‰v\mw XpS-ßnb cmPy-ß-fn¬ \n∂v
Irjnbpw Irjn ASn-ÿm\ hyh-km-b-ßfpw hnt\m-Z-k-©m-chpw Hcp-an-®p-≠m-°nb
hnP-b-I-c-amb ]mT-߃ {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øpw.
7.4. C˛ tImtagvkv t]m¿´¬ :
Ic-Iu-ie hkvXp-°-fp-sSbpw a‰p tIcf X\n-a-bm¿∂ DXv]-∂-ß-fp-sSbpw hn]-W-\-
13
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
Øn-\mbn sh¿Nz¬ tjmdqw C -̨tIm-tagvkv t]m¿´¬ hgn \S∏n-em-°pw. tZiob A¥¿
tZ-iob t{SUv s^b-dnepw "_n -̨Sp-̨ _n' ao‰p-I-fnepw ]s¶-Sp-°p-∂-Xn\v Fw.-F-kv.-Fw.-C.
˛Iƒ°v k_vkn-Unbpw a‰v B\p-Iq-ey-ßfpw \¬Ip-∂-Xm-Wv. Ic-Iuie DXv]-∂-߃°v
{]tXyI {_m≥Uv t]cp-Iƒ \evIn hn]-W-\-Øn-\mbn \S-]Sn ssIs°m-≈pw.
7.5. aqey Xmev]-cyX :
k¿°m¿ hIp-∏p-I-fnepw ]n.-FkvbpI-fn-ep-ap≈ hmß-ep-I-fn¬ (Purchase)-kw-ÿm-\-
Ønse kq£va˛ sNdp-InS ÿm]-\-ß-fn¬ \n¿Ωn-°p∂ DXv]-∂-߃°v 15% hne-bn¬
ap≥K-W\ A\p-h-Zn-°p-∂-Xm-Wv.
7.6. sNdp-InS kwcw-̀ -߃°v ka-bm-[n-jvTnX [\-k-lmbw :
Fw.-Fkv.Fw.-C.- I-fn-eqsS k¿°m¿ hIp-∏p-I-fnepw ]n.-F-kv.-bp-I-fnepw DXv]-∂-߃ hmßp-
tºmgpw Ah-cpsS tkh\w e`y-am-Ip-tºmgpw Ah Xr]vXn-I-c-ambn e`n®v 45 Znh-k-Øn-
\p-≈n¬ t]sa‚ v \S-tØ-≠-Xm-Wv. CXn-te-bv°mbn hyh-kmb hmWnPy hIp∏v
Ub-d-IvS-dpsS Iogn-ep≈ kwhn-[m\w i‡n-s∏-Sp-Øp-∂-Xm-Wv.
7.7. sh≠¿ cPn-kvt{S-j≥ ]≤-Xn-Iƒ :
F≥.-F-kv.-sF.-kn-bn¬ cPn-ÿ sNbvXn-´p≈ kq£va-˛-sN-dp-InS ÿm]-\-߃°v
_nkn-\kv \S-Øp-tºmƒ CS-]m-Sp-sN-e-hp-Iƒ Ipd-bv°p-∂-Xntebv°v kuP-\y-ambn
Z¿Lmkv t^map-Iƒ \¬Ip-∂Xpw k¿°m¿ hIp-∏p-I-fnepw s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-ß-
fnepw ]¿t®kv \S-Øp-∂-Xn\v \nc-X-{Z-hy-Øn¬ \n∂pw Hgn-hm-°p-∂-Xp-am-Wv.
7.8. `mcX k¿°m-cns‚ hnhn[ ]≤-Xn-I-fp-ambn _‘-s∏-Sp-ج :
s{IUn‰v Kmc≠n ̂ ≠v {SÃv kvIow, s{IUn‰v en¶vUv Im∏n-‰¬ k_vknUn kvIow t^m¿
sSIvt\m-fPn A]vt{K-tU-j≥, \mj-\¬ am\p-̂ mIvN-dnwKv tImº-t‰-‰o-hvs\kv t{]m{Kmw,
am¿°-‰nwKv Akn-Ã≥kv kvIow, eo≥ am\p-̂ m-IvN-dnwKv kvIow XpSßn Fw.-F-kv.-Fw.-C.
a{¥m-e-b-Øns‚bpw a‰v a{¥m-e-b-ßfpsSbpw Iogn¬ hcp∂ t{]m’m-l\ ]≤-Xn-Isf
Fw.-F-kv.-Fw.-C-bpsS B\p-Iq-ey-Øn-\mbn kuI-cy-{]-Z-amw-hn[w _‘n-∏n-°pw. CØcw
]≤-Xn-I-fpsS t_m[-h-XvI-c-W-Øn\pw ̀ mcX k¿°m¿ kvIoap-I-fp-sSbpw t{]m{Km-ap-I-
fp-sSbpw \S-Øn∏v \nco-£n-°p-∂-Xn-\p-ambn hyh-kmb hmWnPy hIp∏v Ub-d-IvS¿
sNb¿am-\mbn Hcp {]tXyI sk¬ cq]o-I-cn-°p-∂-Xm-Wv.
7.9. tIcf C≥Ãn-‰yq v́ Hm v̂ F‚¿{]W¿ Uh-e-]vsa‚ v (KEID)
tIc-f-Ønse hyh-kmb taJ-e°v Bh-iy-amb hn[-Øn¬ B[p-\nI ]cn-io-e\w
\S-Øp-∂-Xn\pw Kth-jWw \S-Øp-∂-Xn\pw a‰p-ap≈ ÿm]-\-ambn tIcf C≥Ãn-‰yq v́
Hm v̂ F‚¿{]-W¿ Uh-e-]vsa‚ v ÿm]-\sØ am‰n-sb-Sp-°pw.
14
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
8.1 kq£va-̨ -sN-dp-In-S-̨ -C-S-Øcw kwcw-̀ -ß-fpsS \nt£-]-aqeyw Ipd-bv°p-∂-Xn\pw sa®-s∏´
{_m≥Up-Iƒ DXv]m-Zn-∏n®v hn]-W-\-cw-KØv a’-cn-°p-∂-Xn\pw hymh-km-bnI ¢ÃdpI-
fpsS cq]o-I-cWw aqew km[n-°p-∂p.
8.2 BsI ]≤Xn XpI-bpsS 20% hsc Fw.-F-kv.-C˛ kn.-Un.-]n. kvIoan¬ Dƒs∏-SpØn s]mXp
^kn-en‰n tI{μ-߃ XpS-ßp-∂-Xn-tebv°v am®nwKv kw`m-h\bmbn \o°n-h-bv°p-∂-
Xm-Wv.
]c-º-cm-KX hyh-kmb߃ D¬]m-Zn-∏n-°p∂ sshhn-≤y-ta-dnb ]pXnb DXv]-∂-߃ hn‰-gn-
°p-∂-Xn\v ̂ e-{]-Z-amb I®-hS hnX-cW X{¥-߃ Bhn-jvI-cn-°p-∂-Xn-te-°mbn ]≤-Xn-Iƒ
\S-∏m-°pw. sXmgn-em-fn-Isf ]ncn-®p-hn-Sm-sX-bpw hyh-km-b-Øns‚ samØ-Øn-ep≈ hn]p-eo-I-
c-WØnte°pw Hmtcm sXmgn-em-fn-I-fp-sSbpw aqey-h¿≤nX DXv]-\m-Z-\-Øn-te°pw (Value Addition
Per Worker) \bn-°p∂ Xc-Øn¬ B[p-\nI hXvI-cWw ]c-º-cm-KX taJ-e-bn¬ sIm≠p-h-cpw.
9.1. ssIØdn :
ssIØdn taJ-e-bnse sXmgn-em-fn-Iƒ°v iº-f-Øn\v ]pdta Bh-iy-amb kmº-ØnI
klm-bhpw kmaq-lnI kpc-£n-X-Xzhpw Dd-∏p-h-cp-Øp-∂-Xm-Wv. ssIØdn hn]-Wn
hn]p-e-s∏-Sp-Øpw. ssI-Ødn DXv]-∂-ß-fpsS D]-tbmKw h¿≤n-∏n-°p∂ Xc-Øn-ep≈
]cn-]m-Sn-Iƒ \S-∏m-°pw. 8˛mw ¢m p-h-sc-bp≈ kvIqƒ Ip´n-Iƒ°v bqWnt^mw \n¿Ωn-
°p-∂-Xn\v ssIØdn XpWn-Iƒ \evIn Cu taJ-ebv°v Bizmkw Is≠-Øpw.
ssIØdn kl-I-cW kwL-߃ ]p\x-kw-L-Sn-∏n-°p-Ibpw _e-s∏-Sp-Øp-Ibpw sNbvXv
s\bvØp-Im-cpsS \ne `{Z-am-°pw. ssIØdn DXv]-∂-߃ {_m≥Up-sNbvXv hn]-W\
km≤yX h¿≤n-∏n°pw. Akw-kvIr-X-h-kvXp-°ƒ kuP-\y-\n-c-°n¬ kl-I-c-W-kw-L-
߃°v hnX-cWw sNøm-\p≈ bXv\-߃ Bcw-̀ n-°pw. lm≥hohns‚bpw lm‚-Ivkn-
s‚bpw DXv]m-Z-\-tijn h¿≤n-∏n-°pw.
hym]-\˛ kº¿° ]cn-]m-Sn-I-fn-eqsS sXmgn¬ sshZ-Kv[yw, Adn-hv, kmt¶-Xn-IX F∂nh
sa®-s∏-Sp-Øp-∂-Xn\pw DXv]-∂-ß-fpsS KpW-\n-e-hmcw Db¿Øp-I, Ignhv h¿≤n-∏n-
°p-I, DXv]m-Z\ h¿≤-\hv F∂nh \S-∏m-°p-∂-Xn\pw km[n-°pw.
tZiob A¥¿tZ-iob hn]-W\ tI{μ-ß-fn¬ a’-cn-°p-∂-Xn\pw BtKm-f-X-e-Øn¬
{]ikvXn t\S-Ø° DXv]-∂-߃ \n¿Ωn-°p-∂-Xn\pw s\bvØp-Imsc t{]m’m-ln-∏n-
°p-∂-Xn-\pw, ssIØdn hyh-km-b-ta-J-e-I-fn¬ s\bvØp-Im¿ IqSp-X¬ A[n-h-kn-°p∂
kwtbm-PnX taJ-e-I-fn¬ "C‚-t{K-‰Uv ssIØdn {Kmaw' F∂ Bibw \S-∏n-em-°pw.
8.0 hymh-kmbnI ¢Ã-dp-I-fpsS hnI-k\w
9.0 ]c-º-cm-KX hn`m-K-߃
15
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
ssIØdn dnt_‰v tIc-f-Øn¬\n∂pw D¬]m-Zn-∏n-°p∂ ssIØdn XpWn-Iƒ°v am{X-
ambn ]cn-an-X-s∏-SpØn bYm-k-abw Xs∂ dnt_‰v XpI ÿm]-\-߃°v A\p-h-Zn-°p-
Ibpw sNøpw.
]c-º-cm-KX ssIØdn sSIvssì taJ-e-bpsS hf¿®bv°v ]cym-]vX-am-Ip∂ hn[-Øn¬
C¥y≥ C≥Ãn-‰yq v́ Hm v̂ lm‚ veqw sSIvt\m-fPn (sF.-sF.-F-®v.-Sn.) sb D∂X \ne-hm-
c-Øn-tebv°v Db¿Øpw.
9.2 JmZn {KmaoW hyh-kmbw :
9.2.1 {]ikvX Unssk-\¿am-cp-sStbm AØcw ÿm]-\-Øn-s‚tbm klm-b-Øm¬ JmZn-
-̨{Kma hy-h-km-b-Øns‚ Iogn¬ Ae-¶m-c-h-kvXp-°ƒ D≠m-°p-∂-Xn\v (Niche
Products) \qX\ ]cn-]m-Sn-Iƒ Bhn-jvI-cn-°pw.
9.2.2 tIcfm JmZn {Kma hyh-kmb taJ-e-bpsS \ne-\n¬]pw t{]m’m-l-\hpw ]cn-t]m-
j-Whpw e`y-am°n JmZn-bpsS XXz-Øn-eq-∂n, BIm-hp∂ taJ-e-I-fn¬ skan
Hmt´m-ta-j≥ G¿s∏-SpØn sXmgn¬ A\m-bm-k-I-c-am-°p-Ibpw Dev]m-Z\w h¿≤n-
∏n-°p-Ipbpw sNøpw. CXp-hgn sXmgn-em-fn-Iƒ°v an\naw Iqen h¿≤n-∏n°pw. JmZn
D¬∏-∂-߃°v KpW-\n-e-hmcw Dd-∏m°n {]tXyI {_m‚nwKv G¿s∏-Sp-Øpw. Xt±i
kzbw ̀ cW ÿm]-\-ß-fp-ambn _‘-s∏-SpØn ]≤-Xn-Iƒ°v cq]w \¬Ipw. JmZn
taJ-e-bn¬ dnt_‰v XpI tIc-f-Ønse JmZn Dev]-∂-߃°v {]m[m\yw \¬In
bYmkabw A\p-h-Zn-°pw.
9.3. Ic-Iu-ie taJe :
9.3.1 Ic-Iuie hn`m-K-ßsf irwJe cq]-Øn¬ _‘-s∏-SpØn i‡n-s∏-Sp-Øpw. Sqdnkw
hIp-∏p-ambn _‘-s∏´v tkmh-\o¿ {]kn-≤o-I-cn-°p-∂-Xn-\p≈ \S-]-Sn-Iƒ i‡n-
s∏-Sp-ØpIbpw hnt\m-Z-k-©mc hnI-k-\-hp-ambn _‘-s∏ v́ B\p-Iq-ey-ßfpw Cf-
hp-Ifpw t\Sp∂ sldn-t‰Pv tlm -́ep-I-fnepw ]c-º-cm-KX hyh-kmb D¬∏-∂-߃
Ip-d™ tXmXn-se-¶nepw \n¿_-‘-am-°pw.
9.3.2 Ic-Iu-ie hnZ-Kv[sc DXv]m-Z-I-cm°n am‰m-\p≈ "Bjm' (ASHA) ]≤Xn \S-∏m-
°pw. Cu ]≤-Xn-bn-eqsS h¿°vsj-Uv, D]-I-c-W-߃ F∂nh \ho-I-cn-°p-∂-Xn\pw
]pXnb sSIvt\m-fPn/Unssk-\n¬ aXn-bmb ]cn-⁄m\w e`y-am-°p-∂-Xn\pw
IqSmsX Ch-bv°mbn kmº-ØnI klm-b-ßfpw e`y-am-°pw. Ic-Iu-ie taJ-e-
bn¬ C‚-t{K-‰Uv lm‚n-{Im v̂‰v Uh-e-]vsa‚ v ]≤-Xn-bn¬s∏SpØn kwL-SnX˛A-
kw-L-SnX taJ-e-bnse Ic-Iu-ie sXmgn-em-fn-Iƒ°v Bh-iy-amb t{]m’m-l\w
\¬Ipw. PÃnkv i¶-c≥ IΩn‰n dnt∏m¿´n≥ta¬ Bh-iy-amb Xocp-am\-߃
FSp-°pw. IcIu-ie taJ-e-bnse ÿm]-\-ßsf i‡n-s∏-Sp-Øpw.
16
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
9.4 apf :
Akw-kvIrX apf-bn¬ \n∂pw Cu‰-bn¬ \n∂pw hnhn[ DXv]-∂-߃ hymh-km-bn-Im-Sn-
ÿm-\-Øn¬ \n¿Ωn-°p-∂-Xn\p t{]m’m-l\w \¬Ipw. aqey-h¿≤nX DXv]-∂-ßfpsS
\n¿Ωm-W-Øn\v B[p-\nI kmt¶-XnI klmbw \evIpw. tIcf tÉv _mw_q anj≥
apf, Cud, Nqc¬ F∂n-hsb ASn-ÿm-\-am-°n-bp≈ hyh-km-bsØ ]cn-t]m-jn-∏n-°pw.
hoSp-\n¿Ωn-Xn°pw ̂ ¿Wn®¿ D≠m-°p-∂-Xn-\pw a‰v D¬∏-∂-߃°p-ap≈ apf-bpsS D]-
tbmKw h¿≤n-∏n-°pw. ac-Øn\p]-Icw apf F∂ kao-]-\sØ t{]m’m-ln-∏n-°p-∂-
tXm-sSm∏w sXmgn-ep-d∏v ]≤-Xn-bn¬ Dƒs∏-SpØn hy]-I-ambn apf h®p]n-Sn-∏n-°pw.
s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-߃ em -̀ap-≠m-°p∂ kwcw-̀ -߃ am{X-ambn Npcp-ßmsX kzImcy
taJ-e-bnse Db¿∂ kmt¶-Xn-I-hn-Zy-bp≈ hyh-kmbßsf klm-bn-°p∂ Xc-Øn-ep≈ Npa-X-e-
Ifƒ Gs‰-Sp-°m≥ Ign-bp∂ coXn-bn¬ s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-ßsf am‰n-sb-Sp-t°-≠-Xp-≠v.
kwÿm-\-Øns‚ kºZv hyh-ÿ-bp-ambn s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-߃°p≈ _‘-Øns‚ Xo{hX
h¿≤n-∏n-t°-≠-Xp-≠v. AXn-\m-bn, tIcfØn¬ \n∂p-Xs∂ Akw-kvIrX hkvXp-°ƒ tiJ-cn-
°p-Ibpw Xmsg-X-́ n¬ hyh-km-b-߃ cq]o-I-cn-°p-∂-Xn\v klm-bn-°p-Ibpw sNøp∂ coXn-bn-
ep≈ ]≤-Xn-Iƒ°v Bcw`w Ipdn-°pw.
10.1 k¿°m-cns‚ Hcp {][m\ {i≤m-tI-{μ-amWv s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-ß-fpsS hnI-k-\hpw
]p\-cp-÷o-hn-∏n-°-epw. s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-ß-fpsS s]mXp-hmb {]h¿Ø-\-ßsf
\nco-£n-°p-∂-Xn-tebv°v s{]m -̂j-\¬ amt\-P¿amsc \nb-an-°pw. Hcp ÿnc-amb s]mXpta-
Jem ÿm]-\-ß-fpsS ske-£≥ t_m¿Uv cq]o-I-cn®v kpXm-cy-co-Xn-bn¬ Db¿∂
amt\-Pvsa‚ v ÿm\-ß-fn-ep-≈-hsc sXc-s™-Sp-°pw. Htc Xc-Øn-ep≈ DXv]-∂-߃
\n¿Ωn-°p∂ s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-ß-sf kwtbm-Pn-∏n®v Ah-bpsS {]h¿Ø\w
sa®-s∏-Sp-Øpw.
10.2 apgp-h≥ s]mXp-ta-J-ebpw em -̀Øn-em-°p-∂-Xn-\p≈ \S-]-Sn-Iƒ XpS-ßpw.
10.3 kz¥w em`w D]-tbm-Kn®v Hmtcm s]mXp-ta-J-em-ÿm-]-\hpw hn]p-eo-I-cWw \S-Øpw.
ae-_m¿ kna‚ vkv D¬∏m-Z\w Cc-́ n-bm°pw {Smh≥Iq¿ kna‚ vkn¬ t{Kkn-a‚ v Dev]m-
Z\w XpS-ßpw. {Smh≥Iq¿ ˛ sIm®n≥ sIan-°¬kns‚ Dev]m-Z\w Cc-´n-bm-°pw.
Hm∏¨ ̨ BIvkkv apJm-¥ncw sshZypXn \¬Ip-∂-Xn-\p≈ \S-]Sn ssIs°m-≈pw.
10.4 Akw-kvIrX hkvXp-°-fp-tSbpw hn]-Wn-bp-tSbpw e`y-X-°-\p-k-cn®v s]mXp-ta-Jem hyh-
km-b-߃ CXc kwÿm-\-ß-fn-tebv°pw hntZ-i-cm-Py-ß-fn-tebv°pw hym]n-∏n-°pw.
10.5 Akw-kvIrX hkvXp-°-fpsS hmß-en\pw D¬∏-∂-ß-fpsS hn¬∏-\bv°pw s]mXp-am-\-Z-
WvU-߃ G¿s∏-Sp-Øpw.
10.0 s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-߃
17
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
10.6 t_m¿Up-I-fn¬ kmt¶-XnI hnZ-Kv[¿°pw sXmgn-em-fn-Iƒ°pw ]¶m-fnØw \¬Ipw.
10.7 Poh-\-°m¿°v ]¶m-fnØ s]≥j≥ k{º-Zmbw ÿm]-\-Øns‚ em`w IqSn ]cn-K-Wn®v
\S-∏n-em-°pw.
10.8 hnhn[ hIp-∏p-Iƒ°v Bh-iy-amb DXv]-∂-߃ s]mXp-ta-Jem hyh-kmb ÿm]-\-ß-
fn-eqsS \n¿Ωn-®p-\¬Ip-hm≥ \S-]Sn kzoI-cn-°pw.
10.9 tI{μ s]mXp-ta-Je : kwÿm-\Øv {]h¿Øn-°p∂ tI{μ- s]m-XptaJem hyh-km-b-
ß-fpsS \ho-I-c-W-Øn\pw hnI-k-\-Øn\pw tI{μ k¿°m-dn¬ kΩ¿±w sNep-Øp-Ibpw
tI{μ s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-ßfpw kwÿm\ s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-ßfpw
XΩn-ep≈ kl-I-cWw h¿≤n-∏n-°p-Ibpw sNøpw.
11.1 Ãm¿ v́ ̨ A-∏p-Iƒ :
tIcf tÉv C≥Ukv{Sn-b¬ sUh-e-]vsa‚ v tIm¿∏-td-js\ Hcp Aw{_e ÿm]-\-am-
°n-am‰n F√m taJ-e-bn-sebpw D]t`m‡r kwcw-̀ -IXz hnI-k-\-Øn\v klm-b-I-c-am-
°pw. AXv sFSn CXc taJ-ebv°v Hcp t{]c-I-i-‡n-bmbn amdpw. hnZym-̀ ym-k-ÿm-]-\-
ß-fp-ambn kl-I-cn®v Ãm¿´v-̨ -A-∏p-Iƒ°v klm-b-I-amb coXn-bn¬ t\mf-UvPv˛ l_v-̨ -
C≥Ip-t_-‰¿ cq]o-I-cn-°pw. \ho\ Bi-b-߃/Ãm¿ v́-̨ -A-∏p-Iƒ Ah-X-cn-∏n-°p∂ bph-
sXm-gn¬ kwcw-̀ -I¿°v koUv ^≠v klm-b-߃ sI.-F-kv.-sF.-Un.-kn. \¬Ipw. Hcp
]≤-Xn°v 25 e£w As√-¶n¬ t{]mPIvSv XpS-ßm≥ Bh-iy-ap-≈-Xns‚ 90 iX-am\w,
GXmtWm Ipdhv Bbn-cn°pw \¬Ip-I. Ah¿°mbn {]tXyI ]cn-]m-Sn-Iƒ kwL-Sn-∏n-
°pw. IqSmsX Ãm¿ v́ A∏v C¥y-bpsS ]cn-[n-bn¬ hcp∂ ÿm]-\-߃°v tI{μ-k¿°m¿
\¬Inb Cf-hn\p ]pdsa kwÿm-\Øv Hcp h¿jw IqSn Cfhv \¬Ipw.
11.2. h\n-Xm-kw-cw-̀ -߃ :
“hna≥ F‚¿{]Wym¿jn∏v anj≥” (WE Mission) kwÿm-\sØ h\n-X-I-fpsS sXmgn¬
kwcw-̀ I ]cn-]m-Sn-Iƒ°v Du¿÷w \¬Ip-Ibpw IqSp-X¬ t]sc Cu taJ-e-bn-te°v
sIm≠p-h-cp-∂-Xn\pw \ne-hn-ep-≈-h¿°v th≠ {]tNm-Z\w \¬Ip-∂-Xn\pw klm-bn-
°pIbpw sNøpw. Ah-cpsS kwcw-̀ -ßfpsS {]h¿Ø-\-ß-fn¬ XpS¿®-bmb \nco-£-Ww,
hnP-b-I-c-ambn {]h¿Øn-°p∂ bqWn-‰p-I-fn¬ a‰p-≈-h¿°p≈ kμ¿i\w, XpS-°-°m¿°v
[\-k-lmbw e`y-am-Ip-∂-Xn\pw kwcw-̀ -ß-fpsS Bkq-{X-W-Øn¬ klmbw IqSmsX
tZio-b˛ A¥¿tZ-iob t{SUv s^b-dp-I-fn¬ ]s¶-Sp-°p-∂-Xn\pw hn]-Wn-bmbn
_‘-s∏-Sp-∂-Xn\pw Cu anj≥ am¿§-\n¿t±iw \¬Ip-w. hyh-kmb ]m¿°p-I-fn¬ \n›nX
iX-am\w kwh-cWw kv{XoIƒ°v Dd-∏m-°pw.
11.0 kwcw-`I hnI-k-\-߃
18
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
12.1 F≥.-B¿.-sF-Iƒ (NRIs) hntZ-i-Øp-\n∂pw hcp-tºmƒ Ah¿°v sXmgn¬ kwcw-̀ -߃
XpS-ßp-∂-Xn\pw AhcpsS ]p\-c-[n-hmkw ]cn-io-e\w F∂n-h-bv°pw -th≠ F√m klm-
b-ßfpw \¬Ip-∂-Xm-Wv. C≥Ukv{Sn-b¬ FtÃ-‰p-I-fn¬ 5% Ch¿°mbn kwh-cWw
sNbvXn-́ p-≠v.
13.1 bph kwcw-̀ -I¿s°√mw k¿°m¿ taJ-e-bn¬ Ah-k-c-߃ Hcp-°m≥ km[ya-√-t√m.
AXn-\m¬ kzIm-cy-ta-J-e-bnepw th≠ A¥-co£w krjvSn-t°-≠n-bn-cn-°p-∂p. hyh-
kmb \b-Øns‚ {][m\ e£yw-Xs∂ sXmgn-e-h-k-c-߃ krjvSn-°pI F∂-Xm-Wv.
kvIn¬ Uh-e-]vsa‚ v, Icn-b¿ ssKU≥kv, F∂nh hgn 10 e£w ]pXnb sXmgn-e-h-k-
c-߃ \¬Ip-∂-Xn-\p≈ kwhn-[m\w D≠m-°pw.
13.2 hnZym-̀ ym-k-ÿm-]-\-ß-fn¬ D]-t`m‡r kwcw-̀ -IXz ¢∫p-Iƒ (C.-Un. ¢∫p-Iƒ) Bcw-
`n-°pI hgn bphm-°sf Pn√m hyh-kmb tI{μ-ß-fn-ep≈ C≥Ip-t_-‰¿ tI{μ-ßfpw
Ãm¿ -́∏p-Ifpw {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øp-∂-Xn\v {]m]vX-cm-°pw.
hymh-km-bnI ÿm]-\-ßfpw hnZym-̀ ym-k-ÿm-]-\-ßfpw HØp-tN¿∂v hnZym-̀ ym-khpw
Kth-j-Whpw hyh-km-b-hp-ambn tI{μo-I-cn®v \S-tØ-≠n-bn-cn-°p-∂p. hnZym-̀ ymk ÿm]-
\-ß-fnse et_m-d-́ -dn-Iƒ F≥.-F.-_n.-F¬. A{I-Un-t‰-j≥ t\Sn-bm¬ ]c-kv]cw D]-
tbm-Kn-°m-\p≈ kuIcyw D≠m-Ipw. kmt¶-XnI ÿm]-\-ß-fnse A≤ym-]-I¿°v hyh-
km-bnI I¨kƒ´nwKv Gs‰-Sp-°p-I-hgn Ah-cpsS kmt¶-XnI sshZKv[yw {]tbm-P-\-
s∏-Sp-Øp-∂-Xn\pw Ah-cpsS ¢mkp-Iƒ C≥Ukv{Sn ASn-ÿm-\-s∏-Sp-Ønbpw Bbn-Øo-
cpw. CXv hnZym¿∞n-Iƒ°v hyh-km-b-sØ-∏‰n IqSp-X¬ Adnhv kºm-Zn-°p-∂-Xn-\p≈
Ah-k-c-am-Ipw.
14.1 \ne-hn-ep≈ hyh-kmb \nt£-]-I-cn¬ \n∂v s_Ãv Aw_mknU¿amsc AwKo-I-
cn-°pI hgn a‰p-≈-h-cpsS tkh-\-߃°v Kh¨sa‚ v ap≥Xq°w \¬Ipw.
14.2 \nt£-]-I-cpsS kwc-£-W-Øn-\mbn sk{I-´-dn-am¿ AS-ßnb Hcp IΩn‰n No^v
sk{I-́ -dn-bpsS Iogn¬ cq]o-I-cn-°p-∂-Xm-Wv. Cu IΩn‰n \nt£-]-I-cpsS ]cmXn \n›nX
ka-b-Øn-\p-≈n¬ ]cn-K-Wn-°p-∂-Xm-Wv. CXp-hgn Ah-cpsS at\m-ss[cyw h¿≤n-°p-∂-
Xn\v hgn-sbm-cp-°pw.
hmWn-Pyhpw tkh-\hpw tN¿∂-Xns\ {XÃv skIvS¿ C≥U-kv{Sn-bmbn ]cn-K-Wn-°p-∂p.
sNdp-InS hym]mcw (dos´bn¬) taJ-e-sbbpw i‡n-s∏-Sp-tØ-≠-Xp-≠v. hym]mcn kulrZ kao-
15.0 hmWn-Pyhpw tkh-\hpw
14.0 \nt£] t{]m’m-l\w
13.0 sshZKv[y hnI-k\w
12.0 {]hm-kn-I-fmb tIc-fo-b¿
19
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
]\w kzoI-cn-°p-∂-tXm-sSm∏w ss{S_yq-W¬ tIkp-Iƒ°v Xzcn-X-K-Xn-bn¬ Xo¿∏p≠m-°pw. tIcf
C≥-Ãn-‰yq´v Hm^v dos -́bn¬ amt\Pvsa‚ v ÿm]n-°p-∂ -Imcyw ]cn-K-Wn-°pw.
"hmWnPyanj≥' cq]o-I-cn-°pw. AXns‚ {][m\ Dt±-i-߃ NphsS tN¿°p-∂p.
15.1 kwÿm-\sØ sNdp-InS hy]m-c-ta-J-esb t{]m’m-ln-∏n-°p-Ibpw hf¿Øp-Ibpw
sNøp-I. Sqdnkw hIp-∏p-ambn tN¿∂v taf-Iƒ kwL-Sn-∏n-°p-I.
15.2 `mcX-Ønepw hntZ-i-ß-fn-ep-ambn \S-°p∂ taP¿ sSIv s^bdp-I-fn¬ kwÿm-\-Øp-
\n∂pw kwcw-̀ I {]Xn-\n-[n-Isf ]s¶-Sp-∏n-°p-∂-Xn\v hnhn[ coXn-bn¬ klm-bn-°pI.
15.3. tIc-f-Ønse \nt£-]-I¿/kwcw-̀ -I¿°v tZiob A¥¿tZ-iob hn]-Wn-I-sf-∏‰n Ah-
t_m[w \evIp-I. sUen-tK-‰p-Isf CØcw taf-I-fnepw ktΩ-f-\-ß-fnepw ]s¶-Sp-∏n-°p-
∂-Xn-\p≈ Ah-kcw \¬In _nkn-\kv _‘w ÿm]n-°p-I.
15.4 tZiob ̨ A-¥¿tZ-iob Xe-ß-fn¬ tIc-f-Ønse hnhn[ DXv]-∂-ßsf Bh-iy-°m¿°v
t\cn´v hn]-W\w \S-Øp-I.
15.5. `£y kwkv°-cWw, ssIØ-dn, hkv{Xw, Ic-Iu-ie km[-\-߃, XSn ̂ ¿Wn-®¿, _m_q
DXv]-∂-߃, tIcf tkm]vkv F∂n-h-bpsS hn]-W\w {]tam´v sNøp-∂-Xn\v Hmtcm
hn`m-K-Øn\pw kwÿm-\-X-e-Øn¬ taf-Ifpw {]Z¿i-\-ßfpw kwL-Sn-∏n-°p-I.
15.6. t{]mPIvSv I¨kƒ´≥kn XpS-ßpI
15.7. hntZi \nt£-]-I¿°v s^en-kn-t‰-j≥ tkh-\-߃ \S-Øp-I.
16.1. ssh‰pw {Ko\pw hn`m-K-߃ Xcw-Xn-cn-°p-∂-Xn\v kzbw km£y-s∏-Sp-Øp∂ hyhÿ
G¿s∏-Sp-Øp-∂Xn-s\-∏‰n Btem-Nn-°pw.
16.2. tXUv ]m¿´n k¿´n-^n-t°-j≥ kwÿm-\-Øn¬ Hcp kwcw`w XpS-ßp-∂-Xn\v
]cn-K-Wn-°pw.
16.3. ¢nb-d≥kn\v G‰hpw IqSp-X¬ 30 Znhkw F∂ Bibw \S-∏m-°p-∂Xv ]cn-K-Wn-°pw.
16.4. \nt£-]-I-cpsS At]-£-bn-t∑¬ \S-tØ≠ \S-]-Sn-{I-a-߃ ap≥Iq´n {]kn-≤
-s∏-Sp-Ø-pw
16.5. Bcw-̀ -Øn¬ A\p-h-Zn-°p∂ ssek≥kv Imem-h[n F√m hIp-∏p-Iƒ°pw 5 h¿jw
F∂v \nP-s∏-Sp-Øp∂-Xn-te-°mbn \S-]Sn ssIs°m-≈pw.
16.6. Hmtcm hIp-∏p-I-fn¬ \n∂pw e`y-am-Ip∂ ssek≥kp-Iƒ "ssd‰v-̨ Sp -̨k¿ho-kkv BIvSn'\p
hnt[-b-am-bn-cn-°-Ww.
16.7. k¿´n-̂ n-°‰v hmen-tU-j≥ A{]q-h¬ XpS-ßnb F√m hnh-c-ßfpw sh_v t]m¿ -́en¬
\¬Ipw.
16.0 kpK-a-amb hyh-kmb kwcw-̀ hpw GI PmeI kwhn-[m-\hpw
20
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
16.8. tIcf tÉv kn¶n-ƒ hn≥tUm ¢nb-d≥kv B≥Uv C≥U-kv{Sn-b¬ Su¨jn∏v BIv‰v
1999 hn]q-en-I-cn®v Hm¨sse≥ ¢nb-d≥kv sa°m-\nkw XpS-ß-pw.
16.9. GI-Pm-eI ¢nb-d≥kv kwhn-[m-\-Øns‚ anI® {]h¿Ø-\-Øn\v hnhn[ hIp-∏p-I-fpsS
{]Xn-\n-[n-Isf Dƒs∏-Sp-Øn-s°m≠v sI.-F-kv.-sF.-Un-.kn sb t\mU¬ GP≥knbmbn
\ntbm-Kn-°pw. IqSmsX C≥sh-Ãvsa‚ v s{]mtam-j≥ B‚ vUv s^kn-en-t‰-j≥ sk‚¿,
s{]mPIvSv amt\-Pvsa‚ v bqWn‰v F∂nh cq]o-I-cn-°p-∂-Xn\pw hn`m-h\ sNbvXn-́ p-≠v.
16.10. Cu kwhn-[m\w Pn√m-X-e-Øn¬ {]mtbm-Kn-I-am-°p-∂-Xn-\mbn Pn√m-I-f-IvS¿ Xe-h-\mbn
hnhn[ hIp-∏p-I-fnse {]Xn-\n[n DtZym-K-ÿ≥am¿ Dƒs∏´ Hcp Pn√m kanXn
cq]o-I-cn-°pw.
16.11. ¢nb-d≥kn-\mbn _‘-s∏´ F√m {]h¿Ø-\-߃°pw Hcp s]mXp sh_v t]m¿´¬ XpS-
ßn _‘-s∏´ a‰p hIp-∏p-I-fp-ambn _‘s∏-Sp-Ø-pw.
16.12. s]mXp sh_v t]m¿´-en¬ F√m At]-£-Ifpw Hcp kn¶nƒ t]mbn‚ v hgn
kzoI-cn-°pw.
16.13. k¿°m¿ {Sj-dn, tZikm¬IrX _m¶v F∂n-hn-S-ß-fnse {]h¿Ø-\w-t]mse sh_v
t]m¿´¬ hgn "Hm¨ sse≥ t]sa‚ v knÃw' Bcw-̀ n-°p∂-Xn\v \S-]SnsbSp-°pw.
16.14. hymh-km-bnI Bh-iy-Øn\v kwÿm-\-Øn\v e`y-amb ÿe-hn-h-c-߃ sh_v
t]m¿ -́en¬ e`y-am-°p∂ \S-]Sn Bcw-̀ n-°pw.
16.17. hnhn[ hIp-∏p-I-fn¬ At]£ ka¿∏n-°p-∂-Xn-\mbn s]mXp-hmb kn.-F.-F-^v.
\S-∏m-°pw. (tIm-w-]-kn‰v Bπn-t°-j≥ t^mw ̨ CAF ) \S-∏m-°pw.
17.1 Hcp ImeØv tIcfØns‚ IpØIbmbncp∂ Ib¿ hyhkmbw C∂v a‰p
kwÿm\ßfnte°v KWyamb tXmXn¬ amdnt∏mbn´p≠v. c≠p ImcWßfmWv
{][m\ambpw D≈Xv. NIncn D¬∏mZ\Ønepw Ib¿ D¬∏mZ\Ønepw henb tXmXn¬
b{¥h¬°cWw G¿s∏SpØnbtXmSpIqSn D¬∏mZ\£aX KWyambn h¿≤n°pIbpw
hne XmgpIbpw sNbvXp. NIncnbpsS Dt]m¬∏∂amb NIncnt®mdv Hcp amen\yw
F∂Xn¬ \n∂pw amdn Hcp hmWnPy D¬∏∂ambn Xo¿∂p. F∂m¬ tIcfØnse
Agp°p sXm≠n¬ \n∂p≈ NIncnt®mdv D∏pckw Ie¿∂XmbXn\m¬ Irjn°v Hcp
am[yaambn D]tbmKn°m≥ IgnbmØ ÿnXnh∂p. am{Xa√, \ΩpsS NIncnt®mdn\v
Cu¿∏w hfsc IqSpXemWp Xm\pw. CsX√mw Ab¬kwÿm\ßsf At]£n®v \ΩpsS
a’c£aXsb tZmjIcambn _m[n® LSIßfmWv. AtXkabw Hcpe£Øne[nIw
t]¿ C∂pw ]WnsbSp°p∂ G‰hpw henb ]cºcmKX taJebmWv Ib¿. ÿncambn
]Wnbpw am\yamb Iqenbpw Dd∏phcpØnbm¬ A[nIw BfpIƒ Cu taJebn¬
]WnsbSp°psa∂Xv Dd∏mWv. \mw A\p`hn°p∂ ta¬Zu¿_ey߃ ]cnlcn®v
hyhkmbsØ IqSpX¬ i‡ns∏SpØpI F∂XmWv Zo¿LIme e£yw.
17.0 Ib¿
21
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
17.2 CXn\mbn Hcp ZznapJ X{¥w BhnjvIcn®v \S∏m°pIbmWv. kºq¿Æ
B[p\oIcWamWv CXnsem∂v. b{¥h¬°cWØnte°pw a‰pw kPohambn
\oßptºmƒ Db¿∂phcp∂ Hcp {]iv\ap≠v. ]cºcmKXambn ]WnsbSp°p∂hcpsS
sXmgn¬ e`yXbmWXv. ]cºcmKX taJebn¬ ]WnsbSp°p∂ sXmgnemfnIfpsS
D¬∏∂߃ Ib¿s^Upw Ib¿ tIm¿∏tdj\pw an\naw Iqen Dd∏phcpØn Ch
kw`cn°pI F∂XmWv CXn\v ]cnlmcambn kzoIcn®ncn°p∂ am¿§w. Ib¿ kw`cWw
2015˛16 ¬ 65,000 S¨ Bbncp∂qsh¶n¬ 2016˛17 ¬ Hcp e£w S¨ IS∂p. hcpw h¿jw
c≠p e£w S¨ Ib¿ kw`cn°p∂Xn\mWv e£y-an-Sp-∂Xv. Ib¿ D¬∏∂ßfmhs´
Ib¿ tIm¿∏tdj\mWv kw`cn°p∂Xv. 70˛80 tImSn cq]bpsS kw`cWw \S∂ncp∂
ÿm\Øv 200 tImSn cq]bpsS kw`cWamWv e£yw.
17.3 Ib¿ D¬∏∂߃°v ]pXnb D]tbmK km[yXIƒ Is≠Øp∂Xn\p≈ {iaßfpw
B`y¥c am¿°‰v h¿≤n∏n°p∂Xn\p≈ ]cn{iaßfpw Bcw`n®n´p≠v. aÆv,
Pekwc£WØneq∂n Ib¿ `qhkv{XbpsS D]tbmKw KWyambn Db¿Øm\mWv
{ian°p∂Xv. almflmKm‘n sXmgnepd∏p ]≤Xnbn¬s∏SpØn Ib¿ `qhkv{XØn\v
KWyamb tXmXn¬ B`y¥c am¿°‰v krjvSn°p∂XmWv. CXv hnPb{]Zambm¬
Ib¿s^Uv kw`cn°p∂ apgph≥ Ibdpw he∏mbIfm°n am‰n aÆv, Pekwc£W
{]h¿Ø\Øn\v D]tbmKn°m\mhpw. sXmgnepd∏n¬s∏SpØn lcnXtIcfØns‚
e£y߃ \ndthdm\pamIpw. Ib¿ hnIk\ hIp∏ns‚ Hm^okpIfpsS [¿Ωw
CXn\\pkrXambn ]p\¿\n¿ΔNn®psIm≠ncn°pIbmWv.
17.4 NIncn £maw ]cnlcn°p∂Xn\v 2017˛18 kmºØnIh¿jØn¬ 100 NIncn an√pIƒ
ÿm]n°p∂Xn\v e£yanSp∂p. CXn\v Bhiyamb b{¥ßƒ Ib¿ b{¥\n¿ΩmW
^mIvSdnbmbncn°pw \n¿Ωn°pI. Ib¿ saØbpsSbpw Ib¿ tImtºmkn‰v
t_m¿Uns‚bpw ]pXnb ^mIvSdnIfpw 2017˛18 ¬ {]h¿Ø\w Bcw`n°pw.
Ib¿sØmgnemfnIƒ°v 200 ZnhksØ sXmgn¬ \¬Ip∂Xn\p≈ {iaßfmWv
\SØp∂Xv.
18.1 aq∂v e£-Øn-e-[nIw kv{XoIƒ sXmgn¬ sNøp∂ tIc-f-Ønse FÆq-dn-e-[nIw hcp∂
Iip-h≠n ̂ mIvS-dn-I-fpsS {]h¿Ø-\-Øn\v Hcp h¿jw GI-tZiw 8 e£w sa{SnIv S¨
tXm´≠n Bh-iy-ap-≠v. F∂m¬ tIc-f-Øn¬ BsI DXv∏m-Zn-∏n-°p-∂Xv 80,000 sa{SnIv
S¨ am{X-am-Wv. tXm -́≠n-bpsS Zu¿e-̀ y-amWv Cu hyh-kmbw C∂v t\cn-Sp∂ G‰hpw
{][m-\-s∏´ {]Xn-k-‘n-I-fn¬ H∂v. CXn\v ]cn-lm-c-ambn tIc-f-Øn¬ tXm -́≠n-bpsS
DXv∏m-Z\w ]c-am-h[n h¿≤n-∏n-°m-\mbn Iip-amhv Irjn hn-]p-e-am-°m\pw tXm´≠n Cd-
°p-aXn sNøp-tºm-gp-≠m-Ip∂ {]iv\-߃ ]cn-l-cn-°p-∂-Xn\v CS-\n-e-°msc Hgn-hm°n
18.0 Iip-h≠n
22
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
t\cn v́ Cd-°p-aXn sNøm\pw k¿°m¿ Dt±-in-°p-I-bm-Wv. CXn-\mbn Xmsg∏d-bp∂ \S-
]-Sn-Iƒ Du¿÷n-X-s∏-Sp-Øm\pw Imcy-£-a-am-°m\pw e£y-an-Sp-∂p.
18.2 tIc-f-Øn¬ e`y-amb ÿe-ß-fn¬ Iip-amhv Irjn πmt‚-j≥ ASn-ÿm-\-Øn¬ hym]n-
∏n-°m≥ k¿°m¿ Dt±-in-°p-∂p. A\p-tbm-Py-amb ÿe-ß-fn¬ Ultra high density C\-
Øn¬s∏´ G‰hpw B[p-\n-Ihpw AXyp-ev∏m-Z-\-ti-jn-bp-≈-Xp-amb Iip-am-hn-\-߃ Irjn
sNøm-\mWv Btem-Nn-°p-∂-Xv.
18.3 hyh-km-b-Øn\pth≠ tXm´≠n Ct∏mƒ Cd-°p-a-Xn-bn-eqsSbmWv kwL-Sn-∏n-°p-∂-Xv.
Iip-h≠n hym]m-cn-Iƒ CS-\n-e-°m-cmbn tXm´≠n Cd-°p-aXn sNøp-∂-Xn-\m¬ hyh-km-
b-Øn\p tZmjw sNøp∂ Xc-Øn¬ InS-a-’cw h¿≤n-°p-I-bm-Wv. CXn\v ]cn-lmcw
Is≠-Øm\pw aq∂v e£-Øn-e-[nIw kv{XoIƒ°v sXmgn¬ Dd-∏m-°p-∂-Xn-\mbn hntZi
cmPy-ß-fn¬ \n∂v tXm´≠n t\cn v́ Cd-°p-aXn sNøp-∂-Xn\v tIcf Imjyp t_m¿Uv
F∂ t]cn¬ Hcp kvs]jy¬ ]¿∏kv shln-°nƒ cq]o-I-cn-°m\pw k¿°m¿ Xocp-am-\n-
®n-́ p-≠v. s]mXp-ta-Jem ÿm]-\-ß-fmb Imjyp tIm¿∏-td-j-\pw, Im∏-Ivkn\pw Bh-
iy-amb tXm´≠n e`y-am-°p-∂Xv IqSmsX kzImcy Iip-h≠n hyh-km-bn-Iƒ°pw KpW-
ta∑ Dd-∏m°n \ymb-amb hne-bn¬ XpS¿®-bmbn tXm´≠n e`y-am-°epw DXv∏m-Zn-∏n-°p∂
Iip-h≠n ]cn∏v hn]-W\w sNø-ep-amWv Imjyp t_m¿Uv cq]o-I-c-W-Øns‚ {][m\
Dt±-i-e-£yw.
18.4 Cu taJ-e-bn¬ tPmen sNøp∂ sXmgn-em-fn-Iƒ°v sXmgn¬ \jvS-s∏-SmsX Xc-Øn¬
Iip-h≠n ̂ mIvS-dn-Iƒ ̀ mKo-I-ambn B[p-\n-I-h-XvI-cn-°m\pw k¿°m¿ Dt±-in-°p-∂p.
19.0 tIc-f-Øns‚ hf¿®m-\n-c°v ̨ G‰hpw ASp-Ø-Im-e-Øp≈ IW-°p-Iƒ {]Imcw 2015˛16
¬ 8 iX-am-\-am-Wv. hf¿®m \nc°v Ipd™ kwÿm\ kºZv LS\ A\-̀ n-e-j-Wo-
bhpw kpÿn-cXbn√m-Ø-Xp-am-Wv. Bb-Xn-\m¬ Cu Ime-L-́ -Ønse {][m\ Bh-iy-
IX sXmgn-e-h-k-c-ßfpw DXv]m-Z-\hpw h¿≤n-∏n-°pI (D-Xv]m-Z\ kml-N-cy-ß-fn¬ am‰w
hcp-Øp-I) F∂-Xm-Wv. c≠v h¿j-Øn-\p-≈n¬ 10 iX-am\w hf¿®m \nc°v ssIh-cn-°-
W-sa-¶n¬ hnhn[ taJ-e-I-fn¬ {]tXy-In®v hyh-kmb taJe-bn¬ KWy-amb am‰w krjvSn-
°-s∏-tS-≠-Xp-≠v.
19.1 ]cn-ÿnXn kulrZ kmº-ØnI hf¿®bpw Db¿∂ \ne-bn-ep≈ ssh-ZKv[y ̨ hnI-k-
\hpw A¥- p≈ tPmenbpw Dd-∏p-h-cp-ØpI F∂XmWv apJy-e-£yw. Irjn-bnepw hyh-
km-b-Øn-ep-ap≈ imkv{X-Øn-s‚bpw kmt¶-XnI hnZy-bp-sS {]tbm-KsØbpw ASn-ÿm-
\-s∏-SpØn tIcf kºZv LS-\-bnse DXv]m-ZI i‡nIfpsS hf¿®bneq-sS -am-{Xta
Cu e£yw ssIh-cn-°m-\m-Iq.
19.0 D]-kw-lmcw
23
hyh-kmb hmWnPy \bw 2017
19.2 kwÿm-\sØ bph-P-\-߃°v sXmgn-e-h-k-c-߃ krjvSn-°pI F∂-XmWv
k¿°m-¿ t\cn-Sp∂ Hcp {][m\ sh√p-hn-fn. c≠p-e-£-Øn¬]cw- t]¿ kmt¶-
XnI ]T\w ]q¿Øn-bm°n hnhn[ kmt¶-XnI hnZym-̀ ymk ÿm]-\-ß-fn¬\n∂pw Hmtcm
h¿jhpw ]pd-Øp-h-cp-∂p. Ch¿°v tPmen sImSp-°pI F∂-Xn-s\-°mƒ {]m[m\yw tPmen
\¬Ip-∂-hsc krjvSn°pI F∂-Xm-Wv k¿°m-cns‚ e£yw. Cu \b-tcJ ta¬
Bh-iy-߃ \nd-th-‰p-∂-Xn-\p-≈ Hcp ªq{]n‚m-Ipsa∂p hniz-kn-°p-∂p.