buoi 3
DESCRIPTION
Buoi 3TRANSCRIPT
-
TRNG I HC KINH T K THUT CNG NGHIP
Cng ngh ch to my
(Manufacturing Engineering and
Technology)
-
Kim tra bi c:
Cu 1: V nh hng ca nhm b mt ti tnh chng
mn ca CTM, quan nim no sau y khng ng :
A. nhm ban u ca cp chi tit i tip khc nhau th
tc mn ban u khc nhau.
B. Qu trnh mn ca cp chi tit tip xc tng khi nhm
b mt chi tit thp.
C. Chiu cao, hnh dng ca cc nhp nh t vi trn b mt
c cng chiu vi vt gia cng.
D. Qu trnh mn ban u, mn bnh thng, mn kch lit
ca cp chi tit tip xc ph thuc vo nhm b mt
2
-
Kim tra bi c:
Cu 2: Quan nim no sau y khng ng :
A. sng b mt l chu k khng bng phng ca b mt
chi tit my c quan st trong phm vi t 1 100 mm.
B. Tnh cht c l lp b mt chi tit l ch tiu quan trng
ca chnh xc gia cng.
C. ng sut d ca b mt chi tit my c quan st
trong phm vi t 0,01 1 mm.
D. nhm b mt l sai s ca b mt thc quan st
trong phm vi nh 1mm2.
3
-
Kim tra bi c:
Cu 3: nh hng ca cht lng lp b mt ti
chnh xc cc mi lp ghp nh sau:
A. chnh xc cc mi ghp c kh cng cao th chiu
cao cc nhp nh t vi cng ln
B. Chiu cao nhp nh t vi Rz tng th bn mi ghp c
di (lp ghp cht) gim.
C. nhm ca cc b mt lp ghp c nh hng ti
bn, n nh cc mi ghp c kh.
D. Cht lng lp b mt vt liu ph thuc vo chnh
xc mi ghp trong kt cu c kh
Chn sai
4
-
Kim tra bi c:
Cu 4: Kh nng t nhn bng b mt ca phng
php tin cn c vo tr s Rz (m), c cho nh sau:
A. Tin tinh vi dao hp kim cng : Rz = 2,5 10
B. Tin bn tinh : Rz =10 40
C. Tin bc v (tin ph) : Rz =1 2,5
D. Tin th: Rz = 40 100
Chn sai
5
-
2.2.1. Khi nim
6
2.2 chnh xc gia cng
CX GC l ch tiu kh t v gy tn km nht k c trong
QT xc lp cng nh trong QT ch to
L mc ging nhau gia chi tit l tng trn bn v
thit k v chi tit thc c gia cng
-
7Thc t, dng gi tr sai lch nh gi CX GC.
Sai lch GC
SLch 1 C/tit SLch1 lot CT
SL Kch thuc SL BM CTit Tng sai s
Kc
h thuc
V tr
t.quan
H.d
ng h
.hc
Sng b
m
t
Nhm
b m
t
T.c
c l lp B
M
SS
h thng
SS
ngu n
hi
n
-
8 Sai s h thng khng i:
- Sai s l thuyt ca PP ct.
- Sai s ch to ca my, g, dng c v.v
- Do s bin dng nhit ca chi tit
Sai s h thng thay i:
- Dng c ct b mn theo thi gian
- Bin dng nhit ca my, dao, g
Tnh cht ca sai s GC:
-
9 Sai s ngu nhin:
- Tnh cht ca VL GC khng u
- Lng d GC khng ng u
- V tr ca phi trong g thay i Sai s g t
- S thay i do ng sut d
- Do mi dao v g dao nhiu ln
- Do thay i nhiu my GC mt chi tit
- Do dao ng nhit ca ch ct
Tnh cht ca sai s GC:
-
12
3
4
5
2.2.2. Nguyn nhn gy sai s GC.
7
6
NN do chnh xc cua MCC
NN do dng c ct.
NN do BD n hi cua HTCN.
NN do g t chi tit.
NN do bin dang nhit v ng sut d.
NN do rung ng cua HTCN.
NN do dng c o v PP o.
10
-
1. NN do chnh xc cua MCC
chnh xc ch tao MCC.
11
MCC thng c nhng sai s:
o hng knh ca trc
chnh.
o ca l cn trc chnh.
o mt u ca trc
chnh.
Cc sai s ca cc b phn
khc nh sng trt, bn
my
-
nS
n
S
a b
12
chnh xc ch tao MCC.
a) Tm trc chnh khng song2 sng trt trong m.p ngang
b) Tm trc chnh khng song2 sng trt trong m.p ng
-
nn
a b
S S
A
A A A
13
chnh xc ch tao MCC.
a) M.p GC khng song2 m.p y chi tit
b) Trc chnh khng vung gc vi bn my theo phng dc
-
mon cua MCC.
o Khng ln vi may co
tc mon chm (tr
bng may, ban trt..).
o Sng trt thng
mon nhanh hn vi chu
lc ln hn, do o lam
dao b h.
14
-
2.Nguyn nhn do dng c ct.
Do ch tao.
C nh hng ln n CX GC, c bit l dng c
nh hnh v nh kch thc.
15
-
Do mon.
u
D
Dt
16
-
III
III
U (m)
a
L(Km)Lb 2LHL
HU
U2
17
Do mon.
o Giai on ban u I:
dao mn nhanh
o Giai on hai II: dao
mn bnh thng
o Giai on III: dao
mn kich litQuan h mon dao U v chiu di ct L
-
Do g t dao.
Vic g t dao trn
my khng chnh xc
cung gy ra sai s GC
18
-
3. NN do BD n hi cua HTCN.
Bin dang n hi cua HTCN.
19
-
3. NN do BD n hi cua HTCN.
V d: Tin trc
R
R+z
y
R
zyx
Trong :
X - lng chuyn v ca dao theo
phng chy dao x.
Y - lng chuyn v ca dao theo
phng php tuyn vi b mt
GC
Z - lng chuyn v ca dao theo
phng tip tuyn vi b mt GC
R y
y
PJ
y (KG/mm)
J
PyR
y
20
-
3. NN do BD n hi cua HTCN.
Gi =1/J l mm deo ca HTCN, i mm
deo ca chi tit chu lc th i trong h thng. Ta c:
= 1+ 2 +... + n
yPyR .
21
Trong thc t, cng vng ca HTCN c xc
nh theo CT:
CTDM JJJJ
1111
-
3. NN do BD n hi cua HTCN.
CTDM
Hoc mm deo c xc nh theo CT:
Trong : JM, JD, JCT, M, D, CT l cng vng;
mm deo ca my, dao v chi tit GC.
22
yy
l
l/2
Pyy
us
d
ut
yus= Py /2Jus.
yut= Py /2Jut.
yct = Py /Jct.
yd = Py /Jd
-
Anh hng cua BDDH n chnh xc GC.
3. NN do BD n hi cua HTCN.
)(2
1usutdct
yyyyy
)
11(
4
111.
usutdct
yJJJJ
PRy
23
A
A1
No
S chuyn v ca mykhi tng v gim lc
-
3. NN do BD n hi cua HTCN.
Sai s in dp.
Do phi c sai s HDHH nn sau mi ln ct se gy sai
s cng loi trn c/tit GC, tuy nhin tr s se gim i
nhiu ln. Hin tng sai s v HDHH ca phi gy nn
sai s cng loi trn chi tit GC gi l sai s in dp.
ph
ct
idK
Trong :
ct: sai s ca chi tit sau mi ln ct.
24
ph: sai s ca phi.
-
Nu qu trnh GC gm n ln ct th sai s in dp
tng cng xc nh theo CT:
n
i
idiidKK
1
n
i
idiphoiidphoictKK
1
Nhn xet:
Nh vy, sai s GC sau n ln ct c xc nh
theo CT:
Trong :
n - s ln ct hoc s bc GC.
25
Kidi - h s in dp ln ct th i.
-
Gia cng chi tit nh hnh ve
Nguyn nhn gy ra sai s in dp.
D
D
D
y
y
ph
min
ctmin
min
min
t
ct
ma x
ph
max
max
maxt
D
26
-
V tr s:
4. NN do g t chi tit.
G t chi tit l nguyn nhn gy sai s GC.
Sai s do g t chi tit c xc nh theo CT:
dgkcgd
222
dgkcgd
27
-
5. NN do b.dang nhit v SD.
a. Bin dng nhit ca my v g.
b. Bin dng nhit ca dao.
c. Bin dng nhit ca chi tit GC.
d. nh hng ca ng sut d.
28
-
6. NN do rung ng cua HTCN.
gim nh hng ca rung ng n CX GC, c
th s dng cc bin php:
S dng my v cc kt cu my c cng vng cao.
Chn s g t hp l nng cao cng vng
ca HTCN.
Trnh GC cc b mt khng lin tc.
Gim cc rung ng t bn ngoi ti...
29
-
7. NN do dng c o v phng php o.
30
-
2.2.3. PP am bao c/xc GC trn my cng c.
2.2.3.1. Phng php o do ct th.
1
2
3
n
S
31
-
u im:
C th t CX GC mt cch ch ng:
+ Khi mun t CX cao: s dng thit b o c
CX v th c tay ngh cao.
+ Nu CX GC khng yu cu cao: s dng cc
thit b o thng thng v th c tay ngh thp.
C th loi tr nh hng sai s do mn dao
n CX GC.
Khng cn g phc tp.
32
-
Nhc im:
CX GC ph thuc tay ngh CN v b gii hn
bi chiu dy lp ct b nht.
Do tp trung cao nn th chng mt mi do
d gy ph phm.
NS rt thp, gi thnh cao.
33
-
2.2.3.2. Phng php chinh sn dao.
CX c m bo
nh DCC c v tr tng
quan c/xc so vi c/tit
GC hay c/tit GC c mt
v tr tng quan c/xc
so vi DCC
V tr ny c m bo nh nh v ca g.
QT c thc hin cho c lot chi tit GC.
34
w
s
w
n
L
-
2.2.3.3. PP khao st CX GC.
1. PP thng k kinh nghim.
L CX t c mt cch kinh t nht trong iu
kin SX bnh thng.
a. Khi nim v CX bnh qun kinh t.
/kin SX bnh thng c nhng c im:
o Thit b GC hon chnh.
o Trang b cng ngh t yu cu v cht lng.
35
o S dng bc th trung bnh.
o Ch ct, nh mc k thut theo tiu chun.
-
u im:
CX GC t c n nh, ko ph thuc tay ngh CNv ko ph thuc vo chiu dy ct b nht.
Ch ct mt ln l t k/thc nn NS cao.
36
i hi g phc tp do ch hiu qu khi snlng GC ln.
Phi cn m bo mt c/xc nht nh.
mn ca dao se nh hng rt ln ti CX GC
Nhc im:
Pham vi s dng:
Thng c s dng trong SX lot ln hng khi.
-
C s ca PP l CX bnh qun kinh t. T thc t
SX c rt thnh kinh nghim, cc s liu c
thng k v c a vo cc bng trong s tay CN
CTM.
b. Phng php thng k kinh nghim.
37
u im: S dng n gin, nhanh chng.
Nhc im: khng st vi thc t, ngi cn b
phi c trnh nht nh th mi tra cu v x l cc
kt qu trong bng mt cch hp l.
-
2. Phng php thng k xc sut.
GC th lot 60 100 c/tit, kho st v tm quy
lut xut hin sai s GC. Coi quy lut chnh l quy
lut xut hin sai s trn lot i tr vi /kin mi
yu t CN c gi nguyn nh khi th.
38
u im: kt qu st vi hin trng.
Nhc im: tn km cc chi ph trong vic GC
th. Mun tin cy cao th s c/tit th phi nhiu
do cng tn km.
-
a. Kho st CX GC bng ng cong phn b l lun.
Ni dung PP:
39
Thc t thng s dng PP thng k x/sut sau:
Gia cng th lot 60 100 chi tit.
XD ng cong phn b thc ca lot th.
Nhn dng ng cong v tin hnh XD ng
cong phn b l lun.
-
T ng cong phn b thc, tin hnh nhn
dng ng cong. Nu t CX GC bng chnh
sn dao th sai s GC thng phn b theo quy
lut chun. Nu dng ca ng cong phn b
thc ging vi dng ng cong ca quy lut
chun th ta s dng cc phng trnh ca quy
lut chun XD ng cong phn b l lun.
Cch xy dng ng cong phn b l lun:
40
-
ng cong phn b thc:
KThuoc
m
n
1
23
4
5
6
7
8
9
1011
L
L
min
max
L
41
-
Xc nh trung tm phn b theo CT:
Xc dnh chiu rng khong phn tn 6 vi
c xc nh theo CT:
n
L
L
n
i
i
tb
1
21
2)(
n
LLn
i
tbi
42
Cch xy dng ng cong phn b thc :
-
u im: Qu trnh tnh ton n gin.
Nhc im:
Do khng quan tm ti sai s h thng bin i nn khi
c thnh phn sai s dng ng cong se khc i
Do khng quan tm n th t GC nn khng th xc
nh thi im xut hin ph phm v thi im iu
chnh li dao.
43
Pham vi s dng: Khi GC tinh, my tt, cng vng
ca HTCN cao, dao t mn. Sai s GC ch yu l sai s
ngu nhin nn s dng PP ny cho tin cy cao.
-
Tm im un v im cc i ca ng cong.
Ve th
6
L LLmin tb max
44
Coi quy lut xut
hin sai s trn lot
th cung l quy lut
trn lot i tr. Mun
x/nh sai s ch cn
t trng dung sai
vo trng phn tn.
-
b. Kho st CX gia cng bng biu im.
Ni dung PP:
GC th lot chi tit 60 100. GC c c/tit no tin
hnh o ngay k/thc c/tit . Kt qu c biu
din bng mt im trn biu . T biu se x/nh
c chiu rng ca phn b v trung tm phn b.
45
Mun xc nh sai s GC ch vic t trng dung
sai vo trng phn b.
-
V d: Sai lch GC l , thi im xut hin sai s
GC l nk, v thi im iu chnh dao l nk.
1
2
3
4
n
n-1
Th t gia cng
Kch th-c
nk
46
-
u im:
Bit c thi im no xut hin ph phm v
n thi im no phi iu chnh li dao.
Qu trnh kho st tng i n gin v khng
cn quan tm n tnh cht xut hin sai s GC
47
Nhc im:
QT thc hin phi cn thn trnh ghi nhm ln.
Pham vi s dng:
PP GC m sai s h thng chim tnh tri (ch yu
l do mn dao) th PP ny cho tin cy rt cao.
-
3. Phng php tnh ton phn tch.
Cn c vo iu kin c th ca tng NC xc
nh cc nguyn nhn gy sai s GC, quy lut xut
hin cc loi sai s GC, tr s ca cc sai s , sau
tin hnh tng hp c sai s tng cng.
Sai s chia 3 loi:
+ Sai s h thng c nh.
+ Sai s h thng bin i.
+ Sai s ngu nhin.
48
-
Sai s h thng c nh v bin i c tng
hp theo PP i s. Sai s ngu nhin c tng
hp theo PP xc sut.
Tng cc sai s h thng c nh l mt sai s h
thng c nh v c xc nh theo CT:
p
i
iAA1
Trong : Ai - Sai s h thng c nh th i.
49
-
Tng cc sai s h thng bin i l mt sai s
h thng bin i v c xc nh theo CT:
BJ(t) - Sai s h thng bin i th j.
q
j
j tBtB1
)()(
Tng cc sai s ngu nhin l mt sai s ngu
nhin v phng sai ca n c xc nh theo CT:
n
z
z
1
2
50
-
Nu gi 1, 2... n l cc sai s ngu nhin. K1,
K2...Kn l cc h s th sai s tng cng c xc
nh theo CT:
Nu phn b chun th K = 1.
n
z
zzKK1
2)(
51
-
Tng hp ba loi sai s trn bng PP th ta se
nhn c sai s tng cng
Thi giant t t
A
A
A
B
B
B
C
C
C
A
B
3
0 1 k
(t1)
0
0
0
1
1
1
k
k
k
L0
Kch th-c
52
-
Nh vy trong khong thi gian t t0 tk th
trung tm phn b se di chuyn trn ng
A0A1Ak v kch thc ca lot chi tit se nm
trong vng gii hn B0B1Bk C0C1Ck v sai s
tng cng se l ng cong y rng nh
bng c chiu rng khong phn tn:
= B(t) + 6
Vi phng sai c xc nh theo CT:
22 b
53
-
Trong : b - phng sai ca B(t) v c xc
nh theo CT:
kt
tok
b BdtBtt
0
222 1
Vi l gi tr trung bnh ca B(t) v c xc
nh theo CT:
B
kt
tok
dtBtt
B
0
.1
54
-
u im: Qu trnh tnh ton c c s khoa hc.
Nhc im:
Vn cha lng ht cc yu t ngu nhin c th
xy ra nn kt qu tnh cha st vi thc t
Khi lng tnh ton ln nn trong SX t dng.
55
-
2.2.4. iu chinh my.
2.2.4.1. Khi nim.
L cng vic cn thit ca tng NC nhm m bo
CX gia cng.
Trong sn xut n chic, lot nh CX t c
bng PP o d ct th.
G t g, DCC vo v tr c li nht cho iu
kin ct gt.
Trong SX lot ln hng khi, t CX GC bng
chnh sn dao, th iu chnh my c nhim v:
56
-
Xc nh ch lm vic ca my.
m bo v tr tng quan c/xc gia DCC v
chi tit GC. y l vn phc tp nht v n
quyt nh n CX GC.
Thc t thng s dng cc PP sau:
iu chinh tinh.
iu chinh ng: iu chnh ng c 2 pp.
o iu chnh theo c/tit ct th bng Kalp lm vic.
o iu chnh theo c/tit ct th bng dng c o.
57
-
2.2.4.2. iu chinh tinh.
Ban cht: c th hin ro ch l QT tnh ton
kch thc Lttc c coi nh l c lc ct tc ng
vo h thng nhng lc ct trng thi tinh.
o Tnh ton kch thc iu chnh tnh ton Lttc .
Ni dung:
o G t DCC theo ng Lttc a c xc nh.
58
-
Xc nh Lttc
o Kch thc Lttc c xc nh theo CT:
Lctc k/thc iu chnh c/tit c tnh theo
k/thc cng ngh cn t c ca NC.
Lttc = Lct
c bs
Trong :
bs - lng b sung.
Du - khi GC mt ngoi, du + khi GC mt trong.
59
-
Xc nh Lctc
o Vic xc nh Lctc phi cn c vo cc /kin cng
ngh c th nh: PP t CX GC, iu chnh...
o V d:
s
n
L
K
mdctt
bs
n
K
n
60
-
Nu t CX GC bng PP o d ct th th
k/thc Lctc c tnh theo k/thc cng ngh K.
Nu t CX GC bng chnh sn dao th Lctc c
tnh ton theo kch thc cng ngh m. m c xc
nh khi gii chui kch thc m = n + K. Nu:
C iu chnh theo k/thc gii hn ln
nht th: Lctc = mmax
61
C iu chnh theo k/thc gii hn nh
nht th: Lctc = mmin
-
Nu mun iu chnh trung tm phn b trng trung
tm dung sai th:
2
minmax mmLctdc
Nu mun iu chnh trung tm phn b nm trn v
tr c li nht trn trng dung sai th:
Lctc = . mtb
Trong : - h s k n lch gia trung tm
phn b v trung tm dung sai.
62
-
Xc nh bs
bs = 1 + 2 + 3 + . . .
Trong :
- 1: lng b sung do BDH ca HTCN.
J
1
yP
y
- 2: lng b sung do nhp nh t vi b mt.
2 = Rz
63
-
V d: my tin trng thi hon chnh th 3 =
(0.02 - 0.04 )mm
- 3: lng b sung do khe h hng knh cc
c trc, c bit l c trc chnh. Tu theo cc loi
my cng c th m 3 c tra trong cc s tay
Cng ngh CTM.
64
-
u im: Vic tnh ton kch thc iu chnh Lttc
l c c s khoa hc.
Nhc im: Sai s GC ln v sai s ca lng b
sung bs ln v c bit l khng lng trc ht
cc yu t ngu nhin xy ra trong qu trnh ct. V
vy khng nn dng PP ny l PP iu chnh duy
nht m nn kt hp vi cc PP iu chnh khc
trong iu chnh tinh l bc iu chnh ban u.
65
-
2.4.3. iu chinh c/tit ct th bng Kalp lm vic.
Sau khi iu chnh my t yu cu, tin hnh ct
th mt vi chi tit. Nu DS chi tit ct th nm trong
phm vi DS cho php (c kim tra bng Kalp lm
vic) th vic iu chnh coi nh xong.
Ni dung:
u im: Qu trnh iu chnh n gin.
66
-
Nhc im: tin cy thp (vi khng bit c
s chi tit ct th nm v tri no trn trng phn
b, v cng khng bit trng phn b nm v tri
no trn trng dung sai)
6 6
Ph phm
Ph phm
67
-
2.4.4. iu chinh theo c/tit ct th bng dng c
o van nng.
G t dng c ct theo kch thc Lc sau ct
th m chi tit. Nu kch thc trung bnh cng m chi
tit th nm trong phm vi dung sai iu chnh c th
qu trnh iu chnh coi nh hon thnh.
Ni dung:
Vn l cn xc nh Lc v c.
68
-
Xc nh Lc v c
(Xt trng hp khi khng k n sai s h thng
bin i)a/ Quan h gia trng phn b v trng dung
sai u iu kin xc nh c ( > 12).
dc
M N
69
-
b/ Quan h gia trng phn b v trng dung
sai khng u iu kin xc nh c ( < 12).
- C s l da trn nh l: Nu c mt lot c/tit m
k/thc ca n phn b theo lut chun vi phng sai
l v nu phn lot c/tit thnh nhiu nhm mi
nhm c m chi tit thi kt/ thc trung binh ca cc
nhm a phn cng phn b theo quy lut chun vi
phng sai l:
m
1
70
-
- Gi s cc chi tit ct th nm trn v tr xu nht ca
trng phn tn v trng phn tn li nm trn v tr
xu nht ca trng dung sai, khi gia cng xong vn
khng c ph phm. iu chng t rng nu dung
sai ca chi tit th nm trong khong MN th khi gia
cng xong se khng c ph phm. MN chnh l khong
dung sai iu chnh:
c = MN = - 12
71
-
M1
- p dng nh l xc sut vo vic x/nh dung sai iu
chnh nh sau: chia lot c/tit GC thnh n nhm, mi
nhm c m c/tit th kch thc trung bnh ca cc nhm
se phn b theo quy lut chun vi phng sai l:
72
-
- T hnh ve ta thy khong MN c chn lm c .
m
1
11
M N
dc
73
-
mMNc
11666 1
Hay :
mc
11
11
Trong : = /6 l h s an ton.
74
-
Ta thy c ph thuc vo dung sai ch to c/tit ,
vo h s an ton , vo s chi tit th m. Nu m
tng, c se tng do d iu chnh nhng se lm
tng thi gian v chi ph ct th. V vy thng s chi
tit ct th m xc nh theo cng thc:
2
6
6
m
Thng m = 2 8 chi tit.
75
-
m bo khng c ph phm th trung tm
phn b phi trng vi trung tm dung sai > 12.
- Nu tnh c dung sai iu chnh th iu kin khng
c ph phm l:
c
m
116
V trung tm phn b trng vi trung tm dung sai nn
k/ thc iu chnh c xc nh theo CT:
76
2
minmaxLL
Ldc
-
. iu chinh t ng.
C th m bo
CX GC bng s
dng b iu chnh
c lin h ngc.
Cho php gim s
ph phm n mc
bng 0, ko di chu
k iu chnh li.
77
-
2.2. chnh xc gia cng
2.2.1. Khi nim
2.2.2. NN gy ra sai lch gia cng
2.2.3. PP am bao CX GC trn my cng c
2.2.4. iu chnh my
Tng kt bi
78
-
Nhim v nh:
Tm tt bng s ND chng 1 v cc phn
chng 2 sau:
A. n tp:
79
2.1 Cht lng b mt GC
2.2 chnh xc GC
-
Nhim v nh:
2.3. Chun
2.3.1. nh nghia v phn loi chun
2.3.2. Qu trnh g t chi tit
2.3.3. Nguyn tc nh v 6 im
2.3.4. Tnh sai s g t
2.3.5. Nguyn tc chn chun
B. Xem trc ti liu:
80