21 juni 2012

W O R K S H O P

21-6-12 DUURZAAM BOUWEN 2

Michel PantekoekVoorzitter Bouwend Nederland

Alblasserwaard en Vijfheerenlanden

Programma

Duurzaam bouwen: •opdrachtgever/architect/aannemer

Groepjes vormen en bespreken:•Wat is duurzaam bouwen?•Wat zijn beperkende factoren/partijen?•Hoe kan er meer duurzaam gebouwd worden?•Welke rol kan jij/kunnen jullie in dat proces spelen?•Hoe organiseer je een betere aanpak?

Programma

Per groepje:•Korte presentatie (5 minuten) van bevindingen en aanbevelingen

Plenair:•Afstemmen van bevindingen en aanbevelingen•Discussie •Conclusie/aanbeveling aanpak Duurzaam Bouwen•Napraten tijdens de borrel (17:30 uur)

Groepsindeling

Groep 1 Groep 2 Groep 3 Groep 4Peter Huizer Michel Pantekoek Wim Stam Ton van Houwelingen

Arie van Houwelingen Mathijs de Boon Ron Blom Chris van Wijk

Alexandra Dietzsch Nico de Gooijer Cees Bongers Ad Cardon

Sjoerd Veerman Chris Bruijnes Paul Letterie Gertjan Voskamp

Marijn de Ruijter Johan Rietveld Henk Klop Aart de Jong

Arie Barth Katrien Koppers Robert Glinski Jan van Hunnik

Gertjan Lagendijk

21-6-12 DUURZAAM BOUWEN 6

Paul LetterieWethouder Hardinxveld-Giessendam

Sinds 2010Directeur Woningcorporatie

1981-2005

G e m e e n t eH a r d i n x v e l d - G i e s s e n d a m

Op weg naar morgen

G e m e e n t eH a r d i n x v e l d - G i e s s e n d a m Op weg naar morgen

Duurzaam, heerlijk , helder, hartelijk aanbevolen!!!

Ethiek, goed of fout?

Thora; bewerken,

bewaren,

club van Rome,

Cor de Jong

G e m e e n t eH a r d i n x v e l d - G i e s s e n d a m Op weg naar morgen

De architect

De tekentafel,

De moralist?

De opdrachtgever ; de overheid

de

gemeente

de particulier

de belegger, corporatie

G e m e e n t eH a r d i n x v e l d - G i e s s e n d a m Op weg naar morgen

Wie ,wat, waar, wanneer en hoe!

De gegoedheid?

De kanteling in HvGd

De Blauwe zoom; duurzame

energievoorziening

electr. gedreven voertuig

windenergie, prestatieafspraken enz.

G e m e e n t eH a r d i n x v e l d - G i e s s e n d a m Op weg naar morgen

Jes !!!!!!!

Luctor et emergo!

21-6-12 DUURZAAM BOUWEN 12

Alexandra DietzschArchitect

Alexandra Dietzsch ArchitectuurSpijk

21-6-12 DUURZAAM BOUWEN 13

Peter HuizerDirecteur

Bouwmaatschappij Midden Nederland

Hardinxveld-Giessendam

Als er niets verandert aan de manier vanaanbesteden mag het een wonder heten wanneer er duurzaam wordt gebouwd…

Definitie Duurzaam Bouwen

Duurzaam bouwen is een breed begrip. Bij duurzaam bouwen en verbouwen gaat het er vooral om dat men rekening houdt met de effecten op het milieu. Dat moet dan zowel bij het ontwerp gebeuren als tijdens de bouw, verbouw, renovatie of sloop van gebouwen en andere bouwwerken. Bij duurzaam bouwen gaat het ook over het gebruik van het gebouw. Bijvoorbeeld over de emissie van CO2 door energieverbruik voor verwarming en koeling van een gebouw. Men bekijkt de milieueffecten dus over de hele levensduur van het gebouw of bouwwerk.

Bron: Rijksoverheid

ontwikkelaarcorporatie

architectaannemer B&U

E-installateurW-installateur

0

5

10

15

20

25

30

35

opdrachtg corp archi aann B&U E-install w-install klusbedr consument overheid

huurders ontwikkel geen anders weet niet

Bron: BouwKennis Duurzaamheid & Energie Monitor 2012

Wie zit duurzaamheid in de weg

Aantal interessante links

Opdrachtgever zit duurzaamheid in de weg: http://verklein.me/faDiscussie over energieambitieuze renovatie: http://verklein.me/fbNieuwbouw trendsetten, renovatie trendvolger: http://verklein.me/fc

Richting een fusie van belangen

BouwsymposiumDuurzaam bouwen:

kostenpost of investering?

Prof. dr. ir.

Anke van Hal

Hardinxveld-Giessendam

5 april 2012

19

Duurzaam bouwen

20

Duurzaam bouwen

Duurzaamheid

At Häagen-Dazs® ice cream, we use only all-natural ingredients in our recipes. Bee pollination is essential for ingredients in nearly 50 percent of our all-natural superpremium flavors. Our goal is to raise awareness of the honey bee issue so that our communities to work together to bring them back.

22

1.

De context van de bouwsector is aan het veranderen.

Partijen binnen de sector moeten daarom hun houding en werkwijze veranderen, willen ze ook in de nieuwe situatie blijven passen en meespelen.

Richting een fusie van belangen

23

• Focusverschuiving • (van nieuwbouw naar bestaande bouw, van uitbreiding naar inbreiding, niet alleen groei maar ook

krimp,…)

• Dreigende schaarste• (van nieuwe grondstoffen naar hergebruik, van energieverbruikend naar energieproducerend,..)•• Oud naar nieuw opdrachtgeverschap • (duurzaam inkopen overheden, van een focus op investeringskosten naar een focus op kosten over de

hele levensduur, van product naar dienst,…)

• Grotere kwetsbaarheid• (van lokale problemen naar wereldproblemen , van oude media naar nieuwe media,,…)

• Nieuwe normen?• (van individueel belang naar collectief belang, van geslotenheid naar openheid, van ieder voor zich naar

ketensamenwerking,….)

• ………………………………………………

Veranderende context

24

1.

De context van de bouwsector is aan het veranderen.

Partijen binnen de sector moeten daarom hun houding en werkwijze veranderen, willen ze ook in de nieuwe situatie blijven passen en meespelen.

2.

Het streven naar duurzaamheid maakt deel uit van deze verandering.

Het is daarom structureel, en geen kortdurende en overwaaiende hype.

Richting een fusie van belangen

25

www.vno-ncw.nl

Geen hype

26

Persoonlijke fascinatie

Energieverbruik bestaande woningbouw

• 40% van de Nationale CO2-productie is afkomstig van de gebouwde omgeving

• 60% daarvan (dus 24% van het totaal) is afkomstig van de woningbouw

27

Persoonlijke fascinatie

Wat te doen met de bestaande wijken?

• Grootschalig slopen is geen optie (meer)

Rotterdam Crooswijk

28

Persoonlijke fascinatie

“Vijf voor twaalf” (Winsemius)

• Toenemend aantal mensen kan huur- en/of energiekosten niet meer betalen

Bron: prof. dr. Jan Rotmans

29

Persoonlijke fascinatie

22 September 2011 Cases of tuberculosis at Clichy sous BoiLa maladie est "liée à des conditions sociales et d'habitats dégradées, c'est un marqueur de pauvreté sociale"

11 October 2011Will there be heating thiswinter at the Chêne Pointu?

Parijs

30

"We can't solve problems by using the same kind of thinking we used when we created them."

Einstein

31

Drie stappen naar verandering

1. Inventariseren belangen van mensen hier en nu

2. Die behartigen op een manier die ook de belangen behartigt van mensen daar en later

3. Zoeken naar creatieve manieren om dit te financieren

De Fusie van Belangen

32

Een andere manier van denken en doen

33

Stap 1: behartigen belangen hier en nu

34

Stap 1: behartigen belangen hier en nu

34

Dit vereist naast technische en economische kennis ook kennis van gedragswetenschappen

35

Stap 2: door middel van…

Benodigd: Kennis van niet-milieuvoordelen van milieumaatregelen (en een ruime blik)

Reminder: schoenenkast

36

36

Vereiste:Creativiteit, verbeelding en samenwerking

Stap 3: Belangen behartigen op financieel aantrekkelijke wijze

37

living machineBaima Canal, South China – voor en na

Jonathan Todd

Voorbeeld

38

Voorbeeld

Datacenter onder Uspenski-katedraal in Helsinki

39

Voorbeeld

Wallisblok, Rotterdam

40

Voorbeeld

www.cirkelstad.nl

41

Voorbeeld

Lacaton & Vassal, Parijs(inspiratiebron Slim & Snel)

Kennis uitwisseling, gemeenschappelijk opdrachtgeverschap,

krachtenbundeling, klankbordgroep voor onderzoek

en praktijkpropgramma…..

Programma Slim & Snel

NetwerkOntwikkelaars

AanbiedersWoningcorporaties

ArchitectenAdviesbureaus

Universiteiten & hogescholen

.....

VerbouwshopTilburg

VDM; Passief huis renovatie Roosendaal

43

Voorbeeld

44

Voorbeeld

DO’s

Maak onderscheid in doelgroepen

Neem belangen en bestaande fascinaties als uitgangspunt

Bied zoveel mogelijk zekerheid

Streef naar eenvoud en handelingsperspectief

Zorg voor keuzemogelijkheden

DO’s

Stel duidelijke deadlines

Let erop dat betrokken partijen als betrouwbaar worden ervaren

Streef zoveel mogelijk naar ‘ervaren’

DON’Ts

Ga er niet vanuit dat mensen economisch-rationeel denken en doen

Geld is belangrijk, maar ga er niet vanuit dat geld altijd de doorslaggevende factor is

Zet het algemeen belang (milieu) niet dominant centraal

Kostenpost of investering?

.. Maar wie moet nu wat doen?

Paul Kengen, partner Local

Hiltrud Pötz, architect, mede-eigenaar opMAAT

Anke van Hal

13-04-2023 DUURZAAM BOUWEN 49