Biologija algi i gljiva

Програм BiologНиво OSNOVNE AKADEMSKE STUDIJEСеместар 1Предмет Biologija algi i gljivaБрој ЕСПБ бодова 7

Број часова недељно

3+3

Nastavni program 1. Građa ćelije algi i osnovni tipovi morfološke organizacije algi2. Razdeo Cyanophyta i Pyrrophyta3. Razdeo Rhodophyta, Xanthophyta, 4. Razdeo Chrysophyta , Bacillariophyta, 5. Razdeo Phaeophyta, Euglenophyta 6. Razdeo Chlorophyta7. Razdeo Charophyta8. Praktična nastava: Na vežbama se studenti putem mikroskopskih

preparata i herbarskog meterijala upoznaju sa reprezentativnim rodovima pojedinih grupa algi i gljiva

Nastavni program 1. Opšte karakteristike carstva gljiva. Građa ćelije, razmnožavanje,

životni ciklusi gljiva, Myxomycota, 2. Mastigomycotina, 3. Zygomycotina,4. Ascomycotina5. Ascomycotina6. Basidiomycotina Praktična nastava:Na vežbama se studenti putem mikroskopskih preparata i

herbarskog materijala upoznaju sa reprezentativnim rodovima pojedinih grupa algi i gljiva

Исход учења Nakon završetka ovog predmeta student bi trebao da može da: Definiše, razume, koristi i primeni osnovne pojmove vezane za

anatomiju algi, gljiva i lišajevaOpiše i objasni životne cikluse pojedinih grupa algi i gljiva na

primerima njihovih reprezentativnih predstavnikaNauči da na mikroskopskim preparatima prepozna predstavanike

pojedinih rodova algi i gljiva koji se najčešće sreću u prirodi Оцењивање исхода учења

stalno vrednovanje u toku trajanja nastave (testovi) 3 testa, konačna ocena predstavlja rezultat rada studenta tokom nastavnog

procesa i završnog ispita odnosno zbir bodova tokom svih oblika ocenjivanja.

SISTEM OCENJIVANJA. Osnova za finalnu ocenu:Pohadjanje teorijske nastave – do 2 boda Položen praktični deo ispita – do 18 poena Testovi – do 60 poena (četiri testa: max 15/min 8.25 po testu ili

finalni: max 60/min 33)Usmeni ispit Samo 55% od ukupnog broja poena koje je moguće sakupiti (100)

biće dovoljno za 6 Ocena 6: > 55 – 64 poena; Ocena 7: > 65 – 74 poena; Ocena 8: > 75 – 84 poena; Ocena 9: > 85 – 94 poena; Ocena 10: > 95 – 100 poena

Услови полагања усменог испита

Položeni testovi zatvorenog tipa i praktični ispit sa minimalnim ocenama.

Наставу изводе

Dragan Radnović, vanr. Prof., PMF, Novi Sadasistent: Jelica Simeunović, Maja Karaman, Petar Knežević

Литература

1. Blaženčić Jelena: Sistematika algi. NNK Internacional. Beograd

1. Branislаv Ranković: Sistematika gljива. PMF Kragujevаc, 2003.

OpOpšte karakteristike algište karakteristike algiAlge -morska trava

Telo – talus – telo biljnih organizama koje nije diferencirano na koren, stablo i list - talofite

Morfologija

-Od nekoliko µm do nekoliko desetina metara

- Jednoćelijske, kolonijske, trihalne, sifonalne, parenhimatične

Način ishrane

- Fotoautotrofi (većina), miksotrofi, heterotrofi (sekundarna karakteristika)

- U životnom ciklusu dominira haploidna faza

Razmnožavanje

vegetativno

Bespolno - sporama i polno

Životna sredina

-prvobitna sredina -voda

- zemljište

- druge sredine – kora drveća, vlažne stene, građevinski materijal

Taksonomske kategorije

Klasifikacija

Carstvo (Regnum) VegetabiliaPodcarstvo (subregnum)

Phyconbionta

Razdeo (Divisio) ChlorophytaKlasa (Classis) VolvocophyceaeRed (Ordo) VolvocalesFamilija (Familia) VolvocaceaeRod (Genus) VolvoxVrsta (Species) Volvox globator

Taksonomske kategorije

Sistematika algiKriterijumi:

Građa jedra

Diferenciranje višećelijskih struktura

Građa bičeva (flagele)

Način razmnožavanja

Pigmenti

Rezervne materije

Morfološko-citološki kriterijumi

Fiziološki, biohemijski, genetski kriterijumi

Sistematika algiPokretljivost, heterotrofija – sličnost sa Mastogophora tj. životinjskom carstvu

Paralelelna morfološka evolucija

Fotoautotrofija – presudan karakter – biljni organizmi

Sekundarna heterotrofija (Euglena, Astasia)

Sistematika algiRazdeli algi (divisio) :1. Cyanophyta (Cyanobacteria)- modrozelene alge2. Euglenophyta - euglene3. Pyrrophyta - vatrene alge4. Xanthophyta – zlatno zelene alge5. Chrysophyta – zlatnožute alge6. Bacillariophyta – silikatne alge, dijatomeje7. Chlorophyta – zelene alge8. Charophyta - hare9. Phaeophyta – mrke alge10. Rhodophyta – crvene alge

Ishrana algi

• Fiksacija ugljenika – transformacija rastvorenog ugljenika (CO2, bikarbonatni jon) u organski ugljenik

• Prisustvo hlorofila kod svih fotosintetskih algi –značajan ali ne i jedini kriterijum svojstven algama

• Većina algalnih grupa ima heterotrofne predstavnike – fagotrofija i osmotrofija

• Mnoge algalne vrste sa pigmentima – dodatak ishrani usvajanjem šećera, acetata ili drugih org. jedinjenja – korišćenje membranskih transportnih proteina kao bakterije i protozoe

• Primer - osmotrofije zelena alga Chlamydomonas

Chlamydomonas reinhardtii

Ishrana algi

• Brojne alge pokazuju mešoviti način ishrane - fotosinteza + fagotrofija = miksotrofija

• Miksotrofija je sposobnost algi sa hlorofilom da koriste i neorganski i organski ugljenik

• fagotrofija + osmotrofija • Osmotrofija postoji kod zelenih, crvenih i braon

algi • -Primer – dinoflagelata Amphidinium

cryophilum – ispod snega i leda • Zelena alga Caulerpa – usvaja rastvorene

aminokiseline • Mehanizam nije potpuno poznat

CaulerpaDinoflagelata

Opšte osobine algi• Alge su heterogena grupa organizama koje

imaju nekoliko zajedničkih ekofizioloških atributa:

• (1) većina je fotosintetskih producenata organskih jedinjenja

• (2) Većina su vodeni organizmi koji nastanjuju okeane, jezera, bare, močvare, reke i potoke

• (3) Većina algi su manje i jednostavnije građe od kopnenih biljaka

• Izuzeci od prve dve osobine su: da ima heterotrofnih i miksotrofnih algi i da one mogu da egzistiraju i van vodenih staništa

Definicija algi• Alge su (sa brojnim izuzecima) vodeni organizmi,

koji (sa brojnim izuzecima) predtsavljaju fotosintetske, oksigene autotrofe, koji su uglavnom manji i po strukturi jednostavnije građe od kopnenih biljaka.

• Ova def. uključuje cijanobakterije koje iako su prokarioti sa algama pokazuju dosta sličnosti u pogledu građe i funkcije u okviru ekosistema. One za razliku od bakterija poseduju oksigeni fotosintetski aparat .

• Iako se alge jasno mogu razlikovati u odnosu na biljke, životinje i gljive one se u celini ne mogu jasno odvojiti od protista

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije

Jednoćelijske, Kolonijske, Sifonalne, Višećelijske

Jednoćelijske- zastupljene u svim razdelima izuzev Charophyta i Phaeophyta

Rizopodijalne - Chrysophyta i Pyrrophyta

Chrysamoeba (Chrysophyta)

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije

Jednoćelijske

Monadne – ćelijski zid ili periplast, jedro, citoplazma, plastidi, pulzativna vakuola, stigma, flagele 1 ili više

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije

Jednoćelijske

kokoidne – razvijen ćelijski zid, jedro, citoplazma, plastidi, i druge organele (bez flagela)

Synechococcus

Chlorococcum

Chodatella

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije

Hemimonadni tip organizacije talusa – prelazni tip između monadnog i kokoidnog tipa, poznat još pod nazivom “kapsalni”, “palmeloidni”, “tetrasporalni”, i “transgresivni”

- Jednoćelijske i kolonijalne

- Sesilne ili slobodnoživuće

- U vegetativnom stadijumu razvića su nepokretne, ćelije su gimnoplasti u dobro razvijenoj galerti, organele nalik na flagele

- predstavnici su pripadnici razdela Xanthophyta, Chrysophyta i Chlorophyta

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije

Hemimonadni tip organizacije talusa

Hydrurus

Osnovni stupnjevi morfološke organizacijeKolonije

Posle deobe ćelije ostaju u labavoj vezi i grade agregacije sa varijabilnim ili stalnim brojem ćelija tokom života kolonije

Kolonije otvorenog tipa

Microcystis

Melosira

Fragillaria

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije

Kolonije zatvorenog tipa (cenobije)- pokretne cenobije

Pandorina

Melosira

Volvox

Eudorina Gonium

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije

Kolonije zatvorenog tipa (cenobije)- nepokretne cenobije

Coelastrum

Scenedesmus

Gonium

Pediastrum

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije

Monomorfne kolonije

Merismopedia

Gonium

Polimorfne kolonijePediastrum

Volvox

Osnovni stupnjevi morfološke organizacijeTrihalni stepen morfološke organizacije – končaste alge

Oscillatoria

Spirogyra

Negranati konac

Cladophora

Granati konac

Osnovni stupnjevi morfološke organizacijeTrihalni stepen morfološke organizacije – končaste alge

Ulothrix

Plivajući obliciPričvršćeni konci

Oscillatoria

Plivajuć

i konci

Osnovni stupnjevi morfološke organizacijeSifonalni tip organizacije – sifonalne algeCeo talus je jedna ćelija sa više jedara bez poprečnih septi

BotrydiumMehurastKončasto granat

Bryopsis

Kormoidan

Vaucheria

Osnovni stupnjevi morfološke organizacijeParenhimatičan talus

Deobe ćelija u dve do tri ravni pri čemu rast može biti difuzan, ili meristemskim ćelijama koje mogu biti apikalne ili interkalarne.

Na talusu se razlikuju delovi: Rizoid – korenoliki deoKauloid – stabloliki deoFiloid – listoliki deo

- Uglavnom je to grupa makroskopskih algi kod kojih se u talusu pojavljuju grupe ćelija koje vrše određene fiziološke funkcije: epidermoid, mehanička, provodna i funkcija magacioniranja rezervnih sustanci

Osnovni stupnjevi morfološke organizacijeParenhimatičan talus

Dictyota

Padina

vršne meristemske ćelije

Osnovni stupnjevi morfološke organizacijeParenhimatičan talus

Nereocystis Poprecni presek

kauloida filoida

Osnovni stupnjevi morfološke organizacijeHeterotrihalan tip organizacije

Kod nekih vrsta postoji deo talusa koji je razgranat i pričvršćen za podlogu od kojeg polaze uspravni delovi talusa. Često kod makroskopskih algi čiji talus je prirastao za podlogu. Oni su sačinjeni još i od kratkih filamenata koji služe da talus pričvrste lateralno i za podlogu.

Ralphsia Deo heterotrihalnog talusa

Leathesia

Osnovni stupnjevi morfološke organizacijePseudoparenhimski tip organizacije talusa

Nastaju samo preplitanjem niti (konaca) koje su objedinjene galertnom masom - crvene alge

Jednoosovinski ili centrotrihalni

Osnovni stupnjevi morfološke organizacije

Leathesia

Višeosovinski