အာဇာနည ေခါငးေဆာငႀကးမား၏ အတပၸတ အခ႕အာဇာနည ေခါငးေဆာငႀကးမား၏ အတပၸတ အခ႕အာဇာနည ေခါငးေဆာငႀကးမား၏ အတပၸတ အခ႕အာဇာနည ေခါငးေဆာငႀကးမား၏ အတပၸတ အခ႕

ဗလခပေအာငဆနး (၁၉၁၅-၁၉၄၇) ၁၉၁၅ ခ၊ ေဖေဖာ၀ါရလ ၁၃ ရကေန႔တြင မေကြးတငး၊ နတေမာကၿမ႕၌ အမန႔ေတာရ ေရ႕ေန ဥးဖာ၊ ေဒၚစတ႔မ ေနာငတေခါတတြင ဗလခပေအာငဆနး ဟ၍ ဗမာႏငငသမငး၌တြငေစမည သားရတနာက ဖြားျမငခသည။ ဇာတာအမညမာ ေမာငထနလငး ျဖစေသာလညး ငယစဥကပင ေမာငေအာငဆနးဟ တြငသည။ ငယစဥက နတေမာကၿမ႕ ဆရာေတာ ဥးေသာဘတ ေကာငး၌ ေနခသည။ ၁၉၂၈ ခႏစတြင ေရနေခာငး အမးသား အထကတနးေကာငးသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ပညာသငယခၿပး ယငးေကာငးမ ျမနမာ၊ ပါဠ (၂) ဘာသာ ဂဏထးျဖင (၁၀) တနးေအာငျမငခသည။ ပညာထးခၽြနသျဖစ၍ အထကတနး စေကာလားရစႏင ဥးေရႊခဆ ရရခဖးသည။ ထ႔ေနာက ရနကနတကသလသ႔ တကေရာကၿပး ဆကလက ပညာဆညးပးခသည။ ၁၉၃၅-၁၉၃၆ ပညာသငႏစမစ၍ ရနကနတကသလ ေကာငးသားသမဂၢ အမေဆာငအဖြ႔၀င ျဖစလာခၿပး သမဂၢ၏ အာေဘာ အးေ၀မဂၢဇငး အယဒတာလညး ျဖစလာခသည။ ကေအာငဆနး အယဒတာအျဖစ ေဆာငရြကေသာ အးေ၀မဂၢဇငးတြင ယမမငး အမညျဖင အးေ၀ညျမ ေရးသားေသာ "ငရေခြးႀကး လြတၿပး သရမးေနသည (The Hell Hound At Large)" ေခါငးစဥျဖင ေပးစာတစေစာင ေဖာျပခမႈသညလညး ၁၉၃၆ ဒတယ ေကာငးသားသပတ ျဖစပြားေစခေသာ အဓက အေၾကာငးရငးတခကျဖစသည။ ၁၉၃၆ ဒတယ ေကာငးသားသပတ၏ သပတေမာကေကာငစ အဖြ႕၀ငတစဥးလညး ျဖစခသည။ ကလား-ဗမာ အဓက႐ဏး ေပၚေပါကခသည။ သမဂၢသည အဓက႐ဏးေၾကာင ဒကၡေရာကသမားအား ကယဆယေရးလပငနးမားက ေဆာငရြကခသည။ ၁၉၃၆ ခ သပတအေရးေတာပတြင ဖြ႔စညးေပးခေသာ ဆာျမဘး ေကာမတ အစရငခစာထြကလာသည။ အစရငခစာက တကသမ ကန႔ကြကခသည။ ေဒါကတာဘေမာ အစးရ တကသလ အကဥပေဒၾကမး ျပလပရန

စစဥသညကလညး လကမခခေပ။ ၁၉၃၆-၁၉၃၇ ပညာသငႏစတြင ရနကနတကသလ ေကာငးသားမား သမဂၢ၏ ဒတယဥက႒ ျဖစလာၿပး ၁၉၃၈-၁၉၃၉ တြင ဥက႒အျဖစ တာ၀နယခသည။ ၁၉၃၆ တကသလ သပတအၿပးတြင ေပၚေပါကလာေသာ ဗမာႏငငလးဆငရာ ေကာငးသားမား သမဂၢႀကးက ဥးစးတညေထာငသ တစဥးလညးျဖစၿပး ဗမာႏငငလးဆငရာ ေကာငးသားမားသမဂၢတြင ပထမဆး အတြငးေရးမး ျဖစေလသည။ ၁၉၃၇-၁၉၃၈ တြင ဗမာႏငငလးဆငရာ ေကာငးသားမား သမဂၢ ဥက႒အျဖစ တာ၀နယခသည။ ၁၉၃၇ ခႏစတြင ၀ဇၨာတနးက ေအာငၿပး၊ ဥပေဒ ၀ဇၨာတနးသ႔ ဆကတကခသည။ ၁၉၃၈-၁၉၃၉ တြင တကသ ဥက႒အျဖစ တာ၀နယခသည။ တကသလ အကဥပေဒျပငဆငေရး ေကာမတတြင အဖြ႕၀ငအျဖစလညး တာ၀နယခသည။ ၁၉၃၈ ခႏစတြင တကသလ အပခပေရး အဖြ႕ျဖစသည တကသလေကာငစတြင ပထမဆး ေကာငးသားကယစားလယအျဖစ တာ၀နေပးအပျခငး ခခရသည။ ဗလခပေအာငဆနးသည တကသ ဥက႒အျဖစ သကတမးကနသညအထ မေနခေပ။ ၁၉၃၈ ခႏစတြင တကသလမ ထြကၿပး သခငကယေတာမႈငး ႀကးမးေသာ တ႔ဗမာအစညးအ႐းသ႔ ၀ငေရာက၍ သခငေအာငဆနးအျဖစ ႏငငေရးနယပယသ႔ ေျခစပစ ၀ငခသည။ ၁၉၃၉ တြင တ႔ဗမာအစညးအ႐း၏ အတြငးေရးမးအျဖစ တငေျမႇာကျခငးခရသည။ သခငေအာငဆနးသည ဒတယကမၻာစစ ျဖစလာ၍ ဗမာလြတလပေရးအတြက စညးစညးလးလး ေဆာငရြကႏငရန ဖြ႔စညးခေသာ ဗမာထြကရပဂဏးတြင အတြငးေရးမးအျဖစလညး တာ၀နယခသည။ ဗမာလြတလပေရးအတြက လကနကကငေတာလနေရး ဆငႏႊရန ေပၚေပါကခေသာ ျပညသ႔အေရးေတာပပါတ (ေနာင ဆရယလစပါတ) ၏ ျပညပဆကသြယေရးေခါငးေဆာင တာ၀နကလညး ယခသည။ ၁၉၄၀ မတလအတြငး အႏၵယႏငင ရမးဂါးၿမ႕၌ ကငးပေသာ အႏၵယအမးသား ကြနဂရက ညလာခသ႔ တကေရာကခသည။ သခငေအာငဆနးအား အဂၤလပနယခ႕အစးရက ဆန႔ကငေဟာေျပာမႈျဖင ဖမးဆးရန ဟသၤာတခ႐င ရာဇ၀တ၀နက ဆေငြ ၅ ကပျဖင ဖမး၀ရမးထတခသည။ ၁၉၄၀ ၾသဂတလအတြငး ဗမာလြတလပေရးအတြက အဂၤလပနယခ႕အစးရအား ဗမာေျမေပၚမ လကနကအားျဖင ေမာငးထတႏငရနအတြက ႏငငျခားမ အကအညရယရန တ႐တႏငငသ႔ စြန႔စားထြကခြာခသည။ တ႐တျပည အမြင၌ ေသာငတငေနစဥ ဗမာႏငငမ ရေဘာမား၏ စစဥေဆာငရြကေပးမႈေၾကာင ဂပနအရာရ စဖကေကအခႏင အဆကအသြယရကာ ဂပနႏငငသ႔ ေရာကသြားသည။ ဂပနျပညတြင ဗမာလြတလပေရး စမကနး စာတမးတရပက ေရးဆြကာ ဂပနစစအာဏာပငမားႏင ညႇႏႈငးခသည။ ယငးစမကနးအရ ဗမာျပညအတြငးမ မးခစလငယမားက စစညးကာ အလလခြလက ဂပနျပညသ႔ ပ႔ေပးခသည။ ဤမးခစ လငယတစသညပငလင ေနာငေသာအခါတြင ဗလေတဇ (ခ) ဗလေအာငဆနး ေခါငးေဆာငသည ရေဘာသးကပ ျဖစလာခသည။ ဤမးခစလငယမားသည ဗမာလြတလပေရး တပမေတာ (ဘအငေအ) က ယးဒယား (ယခ ထငး) ႏငင ဘနေကာကတြင ဖြ႕စညးတညေထာငကာ ဗမာႏငငအတြငးသ႔ ဂပနမားႏငအတ ၀ငေရာက တကခကခသည။ ဂပန တပမေတာက ဗမာႏငငက သမးၿပးေသာအခါ အငအားႀကးထြားလာၿပး ပရမးပတာ ျဖစလာေသာ

ဗမာလြတလပေရး တပမေတာက အငအားေလာခၿပး ဗမာကာကြယေရးတပမေတာ (ဘဒေအ) အျဖစ ျပနလညဖြ႔စညးသညအခါ ဗလခပေအာငဆနးသည စစေသနာပတ ျဖစလာသည။ ၁၉၄၂ ခ စကတငဘာလတြင သနာျပဆရာမ ေဒၚခငၾကညႏင လကထပသည။ ဗမာႏငငက ဂပနက ေရႊရညစမလြတလပေရး ေပးေသာအခါ ဗလခပေအာငဆနးသည စစ၀နႀကးႏင စစေသနာပတ ျဖစလာသည။ ဖကဆစဂပန စစအပခပေရးသမားမားသည ဗမာႏငငႏင ျပညသတ႔အား ဖကဆစႏငင၏ လကေအာကခႏငင တစႏငငသဖြယ သေဘာထား လာၾကသည။ ထ႔ေၾကာင ၁၉၄၄ ခႏစ၊ ၾသဂတလအတြငးတြင ဗလခပေအာငဆနးႏင သခငစးတ႔ ဥးေဆာငၿပး ဖကဆကတကဖကေရး ျပညသ႔လြတလပေရးအဖြ႔ခပ (ဖတပလ) [ဖကဆစဆန႔ကငေရး ျပညသ႔လြတလပေရးအဖြ႔ခပ (ဖဆပလ)] က ဖြ႔စညးတညေထာငက ၁၉၄၅ ခႏစ မတလ ၂၇ ရကေန႔တြင ဗမာကာကြယေရး တပမေတာသည ဗလခပေအာငဆနး၏ တက႐ကကြပက ၫႊနၾကားမႈျဖင ဖကဆစဂပနတ႔က အတအလငး စစေၾကညာက ဖကဆစေတာလနေရးက ဆငႏႊခသည။ ဒတယကမၻာစစႀကး ၿပးေနာကတြင ဗမာတပမေတာက ဂႏၵစာခပအရ ဆကလကဖြ႔စညး တညေထာငၿပးေနာက ဗလခပေအာငဆနးသည တပမေတာမ ႏႈတထြကကာ ႏငငေရးေခါငးေဆာင ဖဆပလ ဥက႒အျဖစ တငးျပညတာ၀နက ဆကလကထမးေဆာငခသည။ ဒတယကမၻာစစအၿပးတြင ဗမာႏငင ဘရငခ ဆာေဒၚမနစမစက ဗလခပေအာငဆနး အပါအ၀င ဖဆပလ ေခါငးေဆာငမားအား ဘရငခ၏ အမႈေဆာငေကာငစတြင ရာထးလကခရန စကားကမးလမးေသာလညး ဖဆပလမ ခမတထားေသာ စညးကမးခကမား အတငး မရ၍ ဗလခပေအာငဆနးတ႔က လကမခခဘ၊ ဘရငခ၏ စကျဖစမကနး တကဖကေရးကသာ ျပညသလထအား စညး႐းကာ အငတကအားတက ေဆာငရြကခသျဖင ပလပသပတအပါအ၀င အေထြေထြ အမႈထမးေပါငးစ သပတႀကး ေပၚေပါကလာၿပး၊ နယခ႕ အဂၤလပတ႔၏ အပခပေရး ရပတန႔သြားခရသည။ ၿဗတနအစးရလညး ဘရငခ ဆာေဒၚမနစမစက အဂၤလနသ႔ ျပနေခၚၿပး ဘရငခအသစအျဖစ ဆာဟးဘတရန႔စက ခန႔အပလကသည။ ဘရငခသစ ဆာဟးဘတရန႔စက ဗလခပတ႔ အလက အစးရဖြ႕စညးရန စကား ကမးလမးလာေတာသည။ ထကမးလမးခကမားက ဖဆပလႏင ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးၾကၿပးေနာက ဗလခပေအာငဆနးႏင ဖဆပလ ေခါငးေဆာငမားသည ဘရငခ၏ အမႈေဆာငေကာငစ၀င ရာထးမားက လကခယလကၾကသည။ ထ႔ေၾကာင ၁၉၄၆ ခႏစ၊ စကတငဘာလ ၂၈ ရကေန႔မ စ၍ ဗလခပေအာငဆနးသည ဘရငခ၏ အမႈေဆာငေကာငစ ဒတယဥက႒ ျဖစလာသည။ ထေနာက တစႏစအတြငး လး၀ လြတလပေရးရရေရး ေဆာငပဒအရ ဗမာလြတလပေရးကစၥ ေဆြးေႏြးရန ၿဗတသ ေလဘာအစးရ၏ ဖတၾကားခကအရ ဗမာကယစားလယအဖြ႕က ဗလခပေအာငဆနး ဥးေဆာငၿပး ၁၉၄၇ ခ၊ ဇနန၀ါရလတြင လနဒနသ႔ သြားေရာကခသည။ ထေဆြးေႏြးပြမ ဗမာႏငငအား တစႏစအတြငး လြတလပေရးေပးမည ေအာငဆနး-အကတလ စာခပ ခပဆႏငခသည။ သ႔ေသာ ဗမာႏငငက လြတလပေရးေပးရာတြင ၿဗတသတ႔က ေတာငတနးေဒသမားက ခနထားလေသာေၾကာင ဗလခပ ေအာငဆနးက ေတာငတနးေဒသကပါ တပါတညး လြတလပေရးေပးရန ေတာငးဆခၿပး ေတာငတနးေဒသႏင

ဗမာျပညမ ေပါငးစညးေရးအတြက အားသြန ႀကးပမးချပနသည။ ဗလခပေအာငဆနး၏ ႀကးစား႐းသားမႈေၾကာင ေတာငတနးေဒသ တငးရငးသားေခါငးေဆာငမား၏ ယၾကညကးစားမႈကပါ ရရခၿပး၊ ဗမာႏငငသမငးတြင အေရးပါေသာ တငးရငးသားေပါငးစ ေသြးစညးညၫြတေရး သေကၤတျဖစသည ပငလစာခပက ခပဆႏငခသည။ ထလပငနးမား ၿပးစး၍ လြတလပေရးရရန ေသခာေသာ အေျခအေနသ႔ ေရာကေသာအခါ လြတလပေသာ ဗမာႏငင၏ ဖြ႕စညးပအေျခခ ဥပေဒေရးဆြၾကမည တငးျပျပညျပလႊတေတာအတြက ေရြးေကာကပြႀကးက ၁၉၄၇ ခ၊ ဧၿပလတြင ေအာငျမငစြာ ကငးပႏငခသည။ ယငးသ႔ ဗမာလြတလပေရး ဗမၼာနႀကး ၿပးခါနးအခန လြတလပေသာ ဗမာႏငင တညေထာငေရး အားသြနႀကးပမးေနဆတြင နယခ႕လကပါးေစ ဥးေစာႏင အေပါငးအပါတ႔၏ ရကစကယတမာစြာ လပႀကသတျဖတမႈ ေၾကာင ၁၉၄၇ ခႏစ၊ ဇလငလ (၁၉) ရကေန႔တြင အျခားေသာ လပေဖာကငဖက တငးျပညေခါငးေဆာင အာဇာနညႀကးမားႏငအတ ကဆးခရေပသည။

သခင ျမ (၁၈၉၇-၁၉၄၇) သခငျမသည ဗလခပေအာငဆနး ေခါငးေဆာငေသာ ၀နႀကးအဖြ႕တြင ျပညထေရး၀နႀကးအျဖစ တာ၀နထမးေဆာငခသည။ ကြယလြနသ အမးသား အာဇာနည ေခါငးေဆာငႀကး သခငျမသည ျပညၿမ႕နယ ထးဘရြာဇာတျဖစသည။ အဖ ဥးဘးခၽြနႏင အမ ေဒၚသကလယတ႔မ ၁၈၉၇ ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ (၇) ရကေန႔တြင ဖြားျမငသည။ ငယနာမည ေမာငဘေရႊျဖစသည။ ႏမ မျမေငြ တစဥးသာရ၍ ေနာငအခါ သလရင၀တသြားၿပး ေဒၚေခမာ၀တ ျဖစလာခသည။ သာယာ၀တ ေအဘအမေကာငးမ သတမတနး ေအာငၿပး ဆယတနးက ရနကနဘကပတစ အထကတနးေကာငးမ ေအာငျမငခသည။ ၁၉၁၈ ခႏစတြင ရနကနေကာလပႏင ကးလကတားတကသလတ႔မ အငအကစတနးက ဓာတေဗဒဂဏထးျဖင ေအာငျမငခသည။ ၁၉၂၀ ျပညႏစ တကသလ သပတေမာက ေကာငစတြင ဒတယဥက႒ ျဖစခသည။ ယငး သပတေနာက ေပၚလာေသာ အမးသားပညာေရး ေကာငစတြငလညး အဖြ႔၀ငတစဥး ျဖစ႐မက ၾကညျမငတင အမးသား အထကတနးေကာငးအပလညး လပခဖးသည။ ၁၉၂၄ ခႏစတြင ဘအကစစတနးက ဓာတေဗဒ ဂဏထးျဖင အမးသားေကာလပမပင ေအာငျမငခသည။ ၁၉၂၆ ခႏစတြင ေဒၚခငၫြန႔ႏင လကထပသည။ ၁၉၂၇ ခႏစတြင ဥပေဒ ၀ဇၹာဘြ႔ေအာငၿပးေသာအခါ သာယာ၀တသ႔ ျပန၍

ေရ႕ေနအလပျဖင အသကေမြးသည။ ၁၉၃၀ ျပညႏစ ေတာငသလယသမား အေရးေတာပတြင အေရးေတာပသားမားဘကမ ေရ႕ေနလကရာမ ထငရားလာသည။ ၁၉၃၆ ခႏစ ေရာကေသာ တ႔ဗမာအစညးအ႐း၀ငရာမ သခငျဖစလာၿပး သခငျမဟ ထငရားလာခသည။ ထ႔ေနာက တ႔ဗမာအစညးအ႐း၏ ကယပြားျဖစေသာ "ကယမငးကယခငးအဖြ႔" ၏ ဥက႒ျဖစလာသည။ ကယမငးကယခငးအဖြ႕၏ တာ၀နေပးခကအရ သာယာ၀တေတာငပငးမ အမတအျဖစ ၀ငေရာကယဥၿပငရာ အေရြးခရ၍ ၉၁ ဌာနေခတ ဥပေဒျပလႊြတေတာအမတ ျဖစလာသည။ ထ႔ေၾကာင ဥပေဒျပ လႊတေတာအတြက ပထမဆး အေရြးခရေသာ သခငအမတ သးဥးအနက တစဥးအပါအ၀င ျဖစခသည။ ထသ႔ အမတအျဖစ အေရြးခရ ေသာလညး အဂၤလပ နယခ႕အပစးမႈက ဆန႔ကငသညအေနျဖင အမတလစာမယသည သခငအမတတစဥးလညး ျဖစသည။ ျပညသ႔အေရးေတာပပါတ ဖြ႕ေသာအခါတြင ဗလခပေအာငဆနးက ျပညပဆကသြယေရး တာ၀နယၿပး သခငျမက ျပညတြငး ေခါငးေဆာင တာ၀နယခသည။ ၁၉၄၁ ခႏစတြငမ တ႔ဗမာအစညးအ႐း ဥက႒အျဖစ တငေျမႇာကခရသည။ ရေဘာသးကပ ဂပနႏငငသ႔ စစပညာသင သြားႏငေရးအတြက စစဥေဆာငရြကေပးခရသ တစဥးလညးျဖစသည။ ေဒါကတာ ဘေမာ ဥးေဆာငေသာ ဂပနေခတ လြတလပေရး အစးရအဖြ႔တြင ဒတယ၀နႀကးခပ ျဖစခသည။ ဖကဆစေတာလနေရးအတြက ဖတပလက ဖြ႔ေသာအခါ ျပညသ႔အေရးေတာပပါတက ကယစားျပ၍ သခငျမလညး ပါ၀ငခသည။ ၁၉၄၅ ခႏစတြင ျပညသ႔အေရးေတာပပါတက ျမနမာျပည ဆရယလစပါတဟ ျပငဆငဖြ႔စညးေသာအခါ သခငျမပင ဥက႒ ျဖစလာသည။ စစၿပးစ ဖဆပလ အဖြ႔၏ ဗဟအလပအမႈေဆာင တစဥးလညး ျဖစသည။ စစၿပးေခတ ဗလခပေအာငဆနး ဥးစးေသာ ၾကားျဖတအစးရအဖြ႔တြင ဘ႑ာေရးႏင အခြနေတာဌာန ၀နႀကး တာ၀နမား ယခရသလညး ျဖစသည။ ထ႔ေနာက ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒ ေရးဆြေရးေကာမတ ဥက႒ႏင တငးျပျပညျပလႊတေတာ ယာယသဘာပတ တာ၀နမား အေပးခရသည။ ေအာငဆနး-အကတလ စာခပခပဆရန ဗလခပေအာငဆနး ေခါငးေဆာငသည လနဒနသြား ဗမာကယစားလယအဖြ႔တြငလညး ပါ၀ငခသည။ လယသးစား ဥပေဒဋကာ ကလညး ေရးသားခေသးသည။ ဗလခပေအာငဆနးႏင အျခားေခါငးေဆာငႀကးမားႏငအတ မသမာသတ႔ လကခကျဖင ၁၉၄၇ ခႏစ၊ ဇလငလ (၁၉) ရက၊ စေနေန႔၊ နနက ၁၀ နာရ၊ ၃၇ မနစတြင အသကဆး႐ႈးခရရာသည။

ဥးဘခ (၁၈၉၃-၁၉၄၇)

ဒးဒတ ဥးဘခမာ ေျမာငးျမဇာတ ျဖစသည။ အဖ ဗမာ ေဆးဆရာႀကး ဥးဘးစာႏင အမ ေဒၚျမစတ႔မ ၁၈၉၃ ခ၊ ဧၿပလ ၂၄ ရကေန႔တြင ဖြားျမငသည။ အသက ၁၄ ႏစတြင ေျမာငးျမၿမ႕ ဆရာ ဥးေမာငေမာင ေကာငးမ သတမတနးက အထးေအာင၍ စေကာလားရစ ပညာသငဆ ရရခသည။ ထေနာက ရနကနၿမ႕ရ စနေပါေကာငးတြင ဆကလကပညာသငယရာ ၁၀ တနးက အထးေအာငေသာေၾကာင ပညာသငဆ ထပရသည။ ရနကနတကသလတြင ဘေအအထကတနးေကာငး တကေနဆ မကစေရာဂါေၾကာင တကသလမ ထြကခရသည။ ေပါငးတညႏင ဟသၤာတၿမ႕မားတြင အစးရ ေကာငးဆရာအျဖစ အမႈထမးခသည။ ပညာအပလညး လပခဖးသည။ ၁၉၂၀ တြင ေဒၚလေမႏင လကထပသည။ အမးသားေကာငးမား ဖြငလာေသာအခါ အစးရ၀နထမးမ ထြကၿပး အမးသားေကာလပတြင ျမနမာစာဆရာ ၀ငလပသည။ အစးရအေထာကအပ မယေသာ အမးသားေကာငးဆရာလညး လပခဖးသည။ တစပတ တစႀကမ ထတ "ျမနမာ ရဗးဂာနယ" က အယဒတာခပအျဖစ ဥးစးထတေ၀ခသည။ ထေနာက "ဒးဒတဂာနယ" က ၁၉၂၅ ခႏစတြင ဥးစးထတေ၀ရာတြင ဒးဒတဥးဘခဟ ထငရားလာသည။ ဆရာႀကးသည အဂၤလပ-ျမနမာႏင ပါဠစာေပမားတြင ႏ႔စပၿပး ေဆးကမး၊ ေဗဒင၊ နကၡတႏင အဂၢရတပညာမားကလညး လကစားခသည။ ဗမာသခငးႀကးကလညး စညးစနစကစြာ တတေျမာကသတစဥး ျဖစသည။ တရယာ၊ ကဗာ၊ ဂတာက ျမတႏးၿပး ေစာငးေကာကကလညး ပငႏငစြာ တးတတသည။ ဗမာ သခငးႀကး၊ သခငးခန႔မားက မမနအတငး ျဖစေစရန "ဂတ၀ေသာ ဓန" ကမးကလညး တညးျဖတခသည။ ၁၉၃၈ ခႏစအတြငး ဒးဒတ ေန႔စဥသတငးစာက ထတေ၀ခသည။ ဆရာႀကးသည သတငးစာဆရာ၊ အယဒတာ၊ စာေရးဆရာ စသည စာေပသမားတစဥး အေနျဖင ျပညသလထ ႏငငေရး အသတရား ႏးၾကားေစသည စာေပမားကလညး ေရးသားခသည။ အဂၤလပတ႔ေပးေသာ ဒငအာခအပခပေရးႏင ၉၁ ဌာန အပခပေရးတ႔က ဆန႔ကငခသည။ ေဖဘယန (Fabian) ပါတကလညး တညေထာငခၿပး ဥက႒အျဖစ တာ၀နယခသည။ ဗမာႏငင စာေရးဆရာအသငး ဥက႒လညး ျဖစခေသးသည။ ၁၉၃၆ ခႏစ၊ တကသလ သပတေမာက ေကာငးသားမား ေစာငေရာကေရးအဖြ႕၀င တစဥးအျဖစလညး တာ၀နယခသည။ ဂပနေခတ အဓပတ ေဒါကတာဘေမာ အစးရလကထကတြင အတငပငခ လႊတေတာအမတအျဖစ ထမးေဆာငခသည။ စာေရးဆရာအသငး နာယကလညး ျဖစသည။ ဗမာႏငင လး၀လြတလပေရး ရရ ႀကးပမးရနအတြက ဖဆပလ အဖြ႔ခပ ဖြ႔စညးေသာအခါ ၀ငေရာက ေဆာငရြကသည။ ဗလခပေအာငဆနး ေခါငးေဆာငေသာ ဖဆပလ ၾကားျဖတအစးရအဖြ႔တြင ျပနၾကားေရး၀နႀကးအျဖစ တာ၀နယခသည။ တငးျပျပညျပ လႊတေတာတြင ဗမာႏငင ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒ ေရးဆြေရး ေကာမတအဖြ႔၀ငအျဖစ ဗလခပေအာငဆနး၊ သခငျမတ႔ႏငအတ အထးအပငပနးခ၍ ေဆာငရြကခသည။ ခငးျပညနယ ထးလငးၿမ႕တြင ကငးပေသာ ခငး-ဗမာ

ခစၾကညေရး ေကာကတငဖြငပြ အခမးအနားသ႔ ဗလခပေအာငဆနး ကယစားအျဖစ လညးေကာငး၊ ျပနၾကားေရး၀နႀကး အေနျဖင လညးေကာငး တကေရာကခသည။ ၁၉၄၇ ခ ဇလငလ ၁၉ ရက၊ နနက ၁၀ နာရ၊ ၃၇ မနစတြင အျခား ေခါငးေဆာငႀကးမားႏငအတ လပၾကခရၿပး မြနးလြ ၁ နာရ ၄၅ မနစ အခနတြင ကြယလြနသည။

ဥးရာဇတ (၁၈၉၈-၁၉၄၇) အမးသား အာဇာနည ေခါငးေဆာငႀကး ဥးရာဇတသည အၿငမးစား တကပင အငစပကေတာ မစၥတာ ေအရာမနႏင ေဒၚညမးလ တ႔၏ သားျဖစသည။ ဆရာႀကးက မတလာ၌ ၁၈၉၈ ခႏစ ဇနန၀ါရ ၁၉ ရကေန႔တြင ဖြားျမငသည။ မႏေလး စကစလ ေယာကားကေလးေကာငးမ ဆယတနးက ပါဠ၊ အဂၤလပစာ ဂဏထးတ႔ျဖင ေအာငျမငခသည။ တကသလတြင ပညာသငေနစဥ ၁၉၂၀ ျပညႏစ တကသလ သပတတြင ပါ၀ငခသည။ ၁၉၂၁ ခတြင မႏေလး ဗဟ အမးသား အထကတနး ေကာငးႀကက ဥးစးဖြငလစခၿပး ထေကာငး၌ အထကတနးျပဆရာ လပသည။ ၁၉၂၂ ခတြင အမးသား ပညာေရးအဖြ႔ႀကး၏ ဘေအစာေမးပြႀကးက ေအာငျမငခ၍ ေအရာဇတ ဘေအ (နယရငနယ) အမညခခသည။ ၁၉၂၂ ခႏစမ ၁၉၄၁ ခႏစတင ဗဟအမးသား အထကတနးေကာငးတြင ေကာငးအပဆရာႀကးအျဖစ ထမးရြကခသည။ ဗဟ အမးသား အထကတနးေကာငးအပအျဖစ ေဆာငရြကစဥ ရၫြန႔တပဖြ႔စညးၿပး ေကာငးသားလငယမားက စစပညာသငေပး႐မက မးခစစတလညး သြငးေပးသည။ ၁၉၃၈ ခတြင ေရႊဘသ ေဒၚခငခငႏင လကထပသည။ ၁၉၄၅ တြင စစအတြငးက ပတထားခရေသာ အမးသားေကာငးႀကးက ျပနလညဖြငလစေသာအခါ အမးသားေကာငးတြင ဆရာျပနလပသည။ အထကဗမာႏငငလးဆငရာ ဖဆပလ အဖြ႔ ဥက႒လညး ျဖစလာသည။ ဗမာ-မြတစလင အသငးဥက႒လညး ျဖစခသည။ ဗမာႏငင ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒ ေရးဆြေရး ေကာမတ၀ငတစဥးလညး ျဖစသည။ ဗလခပေအာငဆနး ဥးေဆာငေသာ ၾကားျဖတအစးရအဖြ႔တြင ပညာေရးႏင အမးသားစမကနးဌာန ၀နႀကးအျဖစ တာ၀နယေနစဥ အျခားေခါငးေဆာငႀကးမားႏငအတ မသမာသတ႔၏ လကခကျဖင ၁၉၄၇ ခ၊ ဇလငလ ၁၉ ရက၊ စေနေန႔၊ နနက ၁၀ နာရ၊ ၃၇ မနစတြင လပၾကခရၿပး အသကဆး႐ႈးခသည။

မနးဘခင (၁၉၀၃-၁၉၄၇) ကရငအမးသား အာဇာနည ေခါငးေဆာငႀကး မနးဘခငသည ဟသၤာတၿမ႕နယ ယနတလငးရြာဇာတျဖစသည။ အဖ ယနတလငး ရြာသႀကး မနးေပကနးႏင အမေဒၚပျဖစသည။ ေမြးသကရာဇမာ ၁၉၀၃ ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ ၂၆ ရက ျဖစသည။ ဟသၤာတၿမ႕၊ ေအဘအမေကာငးတြင ပညာသငယခရာ ၁၉၂၀ ျပညႏစတြင သတမတနးေအာငသည။ ကရငဘာသာသင ေကာငးတစေကာငးက ဥးစးဖြငလစခသ တစဥးျဖစသည။ ၁၉၃၇ ခတြင ပသမေျမာကပငးမ အမတအျဖစ အေရြးခရသည။ ၁၉၃၈ ခတြင ပခးသ ေဒၚခငနႏင လကထပသည။ ၁၉၄၁ ခတြင တရားေရးဌာန အတြငး၀နျဖစခသည။ ဖကဆစေတာလနေရးတြငလညး ပါ၀ငခ႐မက ကရင-ဗမာ ခစၾကညေရးက အထးေဆာငရြကခသ တစဥးလညးျဖစသည။ စစၿပးေခတတြင ဖဆပလ ဗဟအလပအမႈေဆာင လႀကးတစဥး ျဖစလာသည။ ကရငလငယမား အစညးအ႐း ဥက႒အျဖစ တငေျမႇာကျခငးခရသည။ ဗလခပေအာငဆနးဥးေဆာငေသာ ၾကားျဖတအစးရ အဖြ႔တြင စကမႈလကမႈႏင အလပသမား၀နႀကးဌာန ၀နႀကးလညး ျဖစသည။ ဗလခပေအာငဆနးႏငအတ လပၾကခရ၍ ၁၉၄၇ ခ၊ ဇလငလ ၁၉ ရကတြင ကြယလြနခသည။

မငးပြနေစာဘြားႀကး စ၀စထြနး (၁၉၀၇-၁၉၄၇) မငးပြနေစာဘြားႀကး စ၀ခြနထးႏင ေျမာကနနးေဆာင မဟာေဒ၀ နနးစနဥတ႔၏ သား စ၀စထြနးသည ၁၉၀၇ ေမလ ၃၁ ရကေန႔ဖြား ျဖစသည။ ေတာငႀကးၿမ႕ ရမးေစာဘြား သားမား အထကတနးေကာငးမ ဆယတနးေအာငသည။ မႏေလး ပလပအတတသငေကာငး လညး တကခဖးသည။ ထ႔ေနာက ပလပအရာရအျဖစ ေခတ အမႈထမးခသည။ ၁၉၂၈ ခတြင

ေစာဘြားအျဖစ ခယလက၍ မငးပြန ေစာဘြားႀကး ျဖစလာသည။ ၁၉၃၂ ခတြင မးမတ ေစာဘြားႀကး၏ သမး စ၀ခငေသာငးႏင လကထပသည။ ရမးျပညနယတြင သပၸနညးက စကပးေရးလပငနးမား ထြနးကားလာေစရန ႀကးပမးခသတစဥးလညး ျဖစသည။ အဂၤလနႏငငမ စကပးေရးဆငရာ ေခတမစာအပမား၊ ကရယာ တနဆာပလာမားႏင သးႏမးေစမားကပင မာယခဖးသည။ ဒတယကမၻာစစႀကး ၿပး၍ အဂၤလပမား ဗမာႏငငသ႔ ျပန၀ငလာေသာ ယငးႏငအတ ပါလာေသာ စကျဖအပခပေရးက ဆန႔ကငခသျဖစသည။ ေတာငတနးႏင ေျမျပန႔ ေသြးခြ၍ အပခပသညက မလလား၍ ေျမျပန႔ႏင ေတာငတနး စညးလးညၫြတေရးအတြက လးပမးခသ ျဖစသည။ ထ႔ေၾကာငလညး ပငလစာခပက လကမတေရးထးခသည ေစာဘြားလညးျဖစသည။ ဗလခပေအာငဆနး ဥးေဆာငေသာ ၾကားျဖတအစးရ အဖြ႕တြင အတငပငခ ေတာငတနးေဒသေရးရာ ၀နႀကးျဖစလာသည။ ထ႔ျပင တငးျပျပညျပလႊတေတာ၏ ျပညေထာငစႏင ျပညနယဆငရာ ဆပေကာမတ၊ လနညးစဆငရာ ဆပေကာမတ၏ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒ ေရးဆြေရးေကာမတမားတြင အဖြ႕၀ငလညး ျဖစခသည။ ၁၉၄၇ ခႏစ၊ ဇလငလ (၁၉) ရကေန႔တြင ဗလခပေအာငဆနးတ႔ႏငအတ လပၾကခရၿပး ဇလငလ (၂၀) ရက၊ မြနးတည ၁၂ နာရတြင ကြယလြနခသည။

ဥးဘ၀ငး (၁၉၀၁-၁၉၄၇) နတေမာကၿမ႕ ေရ႕ေန ဥးဖာ၊ ေဒၚစတ႔၏ သားသမး ၉ ေယာကအနက ဥးဘ၀ငးသည အႀကးဆးသားျဖစသည။ ဗလခပေအာငဆနး၏ အကအႀကးဆးျဖစၿပး ၁၉၀၁ ခ၊ ဇြနလ ၁၁ ရကေန႔တြင ဖြားျမငသည။ ၁၉၁၄ ခတြင နတေမာက အလယတနးေကာငးမ သတမတနး ေအာငသည။ ဗမာ ကးတနး ေအာငၿပးေနာက အလယတနးဆရာျဖစ စာေမးပြ ေအာငေသာအခါ နတေမာက၌ပင ေကာငးအပ ေခတ လပသည။ ထ႔ေနာက ေရနေခာငး၌ ေကာငးဆရာ၊ ဘအစ စာေရးဘ၀ျဖင ကငလညရငး အဂၤလပစာ အလြတပညာသငေကာငး တကသည။ ၁၉၂၄ ခတြင ေရနေခာငး အမးသား အထကတနးေကာငးမ ဆယတနးက သးဘာသာ ဂဏထးျဖင ေအာင႐မက ပထမလညး ရသည။ ၁၉၂၉ ခတြင ရနကနတကသလမ သခ ၤာဂဏထးတနး ေအာင၍ ဘအကစစ ဘြ႕ရသည။ ပထမဆး တကသလ ဘြ႕ရ နတေမာကသားလညးျဖစသည။ ဘြ႕ရၿပးေနာက ေရနေခာငး အမးသားအထကတနးေကာငးတြင အထကတနးျပဆရာအျဖစ လညးေကာငး၊ ျဖးၿမ႕

အမးသားအထကတနးေကာငးတြင အထကတနးေကာငးအပအျဖစ လညးေကာငး ေဆာငရြကခသည။ ၁၉၃၅ ခတြင ေတာငတြငးႀကးၿမ႕မ ဥးစ၊ ေဒၚေရႊေမတ႔၏ သမး ေဒၚခငေစာႏင လကထပသည။ စစၿပးေခတတြင ေရနေခာငးၿမ႕နယ ဖဆပလ ဥက႒ျဖစလာသည။ ၁၉၄၇ ခႏစတြင ေထာကပေရးႏင ကးသနးေရာငး၀ယေရး၀နႀကးအျဖစ တာ၀နထမးေဆာငသည။ တငးျပျပညျပ လႊတေတာ၊ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒ ေရးဆြေရး ေကာမတတြငလညး ပါ၀ငခသည။ ၁၉၄၇ ခ၊ ဇလငလ ၁၉ ရက၊ စေနေန႔၊ နနက ၁၀ နာရ၊ ၃၇ မနစ အခနတြင လပၾကခရၿပး ကြယလြနသည။

ဥးအနးေမာင (၁၉၁၃-၁၉၄၇) ဥးအနးေမာငသည မငးဘးၿမ႕၊ မစၥတာ အပခဒဗလတရပ(တ)၀နး၊ ေဒၚေရႊျမငတ႔၏ ဒတယသားျဖစသည။ ေမြးသကရာဇမာ ၁၉၁၃ ခ၊ ေဖေဖာ၀ါရလ ၂ ရက ျဖစသည။ တကသလေကာငးသားဘ၀က ရနကနတကသလ တပရငးတြင တပခြ တပေထာက အျဖစ ေဆာငရြကခသည။ ၁၉၃၄ ခႏစတြင ၀ဇၹာတနး ေအာငသည။ ၁၉၃၇ ခတြင အငစအက(စ) စာေမးပြေျဖသ ၃ ဥးအနက ပထမရသည။ ၁၉၃၉ ခတြင မႏေလးၿမ႕၊ အေရ႕နယပင ၀နေထာကအျဖစ ေဆာငရြကခသည။ ၁၉၄၇ ခႏစတြင ျမစႀကးနား အေရးပငအျဖစ ခန႔အပျခငး ခရသည။ ထ႔ေနာက လမးပနးဆကသြယေရး အတြငး၀နအျဖစ ခန႔အပျခငးခရသည။ ၁၉၄၇ ခ၊ ဇလငလ ၁၉ ရကေန႔၊ စေနေန႔၊ နနက ၁၀ နာရ၊ ၃၇ မနစတြင လပၾကခရသည။

ရေဘာ ကေထြး (၁၉၂၉-၁၉၄၇)

မႏေလးၿမ႕ ေတာငျပင သပၸရပ ပငစငစား လယယာစကပးေရး ၀နေထာက ဥးကကေလး၊ ေဒၚမငးရတ႔၏ ဆ႒မေျမာက သားျဖစသည။ န၀မတနးအထ ပညာသငၾကားခသည။ အသက ၁၈ ႏစ အရြယတြင ပညာေရး၀နႀကး ဥးရာဇတ၏ သကေတာေစာငအျဖစ ခန႔အပျခငး ခရသည။ ၁၉၄၇ ခ၊ ဇလငလ ၁၉ ရက၊ စေနေန႔၊ နနက ၁၀ နာရ ၄၅ မနစတြင အာဇာနည ေခါငးေဆာငႀကးမားက လပၾကေသာ မသမာသတ႔၏ လကခကျဖင ကဆးခရသည။ *** http://s0wha1.blogspot.com/2007/07/blog-post_18.html မကးယတငျပပါသညခငမာ။ မတခက။ ။ www.myanmarisp.com မ ကးယ ေဖာျပသည။