bijlage financieel dagblad - future leaders event

fd.selections zaterdag 10 november 2012 | Het Financieele Dagblad

Met: Op de fiets van Alaska naar Antartica * Aards leiderschap gevraagd * De koffieboer bij u thuis

Nieuwe generatieVoor toekomstige leiders is milieu geen keuze, maar noodzaak

FutureleadersSpeciale bijlage

Oorlog om grondstoffen is niet denkbeeldig

© Het Financieele Dagblad

Aad de Wit Verhuizingen had de wereldprimeurmet de inzet van een elektrische verhuiswagen.Een belangrijke stap in een tijd waarin energiesteeds schaarser wordt. In 2008 waren ze alhet eerste verhuisbedrijf dat “CO2-neutraal”verhuizen aanbood. Naast de elektrischeverhuiswagen heeft het bedrijf een oplaad-punt voor elektrische auto’s én de ambitiedat op termijn het hele wagenpark op stroomzal rijden.

Jan Laan, directeur van Mondial Aad de Wit:“Belangrijk bij MVO is dat je het samen doet.Met je medewerkers, maar ook met anderenbinnen het netwerk van MVO Nederland, dat

ons veel nuttige kennis en contacten oplevert.MVO betekent voor ons bovenal ‘met plezierondernemen’ en dat merk je dagelijks. Onzemedewerkers rijden trots door de straten, zevertellen er graag over aan geïnteresseerdepassanten.”Elektrisch verhuizen is niet alleen beter voor hetmilieu, het zorgt ook voor extra omzet. “Veelklanten willen duurzaamheid uitstralen en mee-liften op ons succes, waardoor we niet alleen eenlage prijs hoeven te offreren.”, stelt Jan Laan.Met de overstap op elektrisch rijden speelt hetbedrijf bovendien in op de stijgende prijzen voorfossiele brandstof en de beoogde milieuzone inAmsterdam.

Volgens Jan Laan is de betrokkenheid van demedewerkers van essentieel belang, “anders ishet een lege huls.” Zo laat het bedrijf hetpersoneel meedelen in de winst bereikt doorbesparing en verbeteringen. “Zo spreken ze erelkaar op aan dat ze niet over een verhuisdoos

moeten lopen omdat die prima hergebruikt kanworden. ’t Is maar een kleinigheid, maar voorMVO tellen juist ook de kleine zaken.”

Bekijk de website van Aad de Wit Verhuizingen,www.aaddewit.nl/verhuisbedrijf

IN EEN WERELDVAN SCHAARSTE MAAKTKENNIS JE RIJK

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Aandacht voor MVO zet fors door

MVO lijkt crisisbestendig

MVO als kostenpostdefinitief verleden tijd

Sterke stijging vraag naar MVO inB2B-markt

Energiebesparing:topprioriteit bedrijven

People: verantwoordelijkheid terug opde werkvloer

Transparantie:van compliance naar innovatie

Consument wil duurzaam, maar issteeds kritischer

Internationaal ondernemen:MVO minder vrijblijvend

Innovatie: coalities voor duurzaamheid

10 GOEDE REDENEN OM PARTNERVAN MVO NEDERLAND TE WORDEN

PARTNERWORDEN

Investeren in duurzaamheid en maatschappelijkverantwoord ondernemen levert altijd winst op.Voor uw bedrijf, voor uw medewerkers, voor uwzakenpartners, voor de wereld.

Dat u ook kiest voor MVO is dus een must.Maar of u het alleen doet of samen, datbepaalt u. Kijk op de site voor de voordelen enmeldt u zich vandaag nog aan als partner.

Henk van Maanen is samen met Hans Baggermanondernemer van twee evenementenlocaties inRotterdam, de Van Nelle Ontwerpfabriek en hetDrijvend Paviljoen. Daarnaast geeft hij leidingaan Team van Maanen – Live Communicatie, eenbedrijf dat evenementen bedenkt en organiseert.

MVO IS MÉÉRDAN ZINVOL,HET IS OOK LEUK!

Vergroot je netwerk

Uw MVO-succes wordt in belangrijke mate

bepaald door uw netwerk. Daarom organiseert

MVO Nederland bijeenkomsten zoals het

jaarlijkse partnerevent, de Meet&Greet-sessies

en trainingen van de MVO Nederland

Academie. Zo bieden wij u de kans om in

contact te komen met andere duurzame

ondernemers.

Enkele tips om optimaal te profiteren van

ons netwerk met meer dan 2000 partners:

• Word partner en meld u aan voor de

eerst volgende Meet&Greet met MVO

Nederland en andere partners

• Neem contact op met andere partners,

veranderen doe je samen!

• Sluit u aan bij de LinkedIn-groep voor

discussies en ideeën

• Neem deel aan de trainingen

van de MVO Nederland Academie Bel 030 - 230 56 10of kijk op de site mvonederland.nl

NETWERKEN INSPIREREN BESPAREN INNOVEREN VERDIENEN

IEMAND METMINDER KANSENEEN JOB GEVEN

mvonederland.nl

INTERVIEW MET JAN LAAN,DIRECTEUR MONDIAL AAD DE WITVERHUIZINGEN B.V.

WORD OOK PARTNERVAN MVO NEDERLAND

Over duurzaamheid in de bedrijfsvoeringwordt veel gesproken, maar wat is nueigenlijk de essentie ervan?

• Al uw bedrijfsactiviteiten zijn gerichtop waardecreatie rond people, planeten performance.

• Samen met uw medewerkers zoektu daarin steeds naar een zorgvuldigebalans.

• Op een actieve en transparantemanier legt uw onderneming daaroverintern en extern verantwoording af.

• Samen met uw medewerkers voert ueen open dialoog met alle stakeholders.

MEER OPMVONEDERLAND.NL/10-REDENEN

”Medewerkersworden betrokkenbij onzeMVO-ambities en-activiteiten”

UW TICKET NAAR EENDUURZAME BEDRIJFSVOERING

Kortweg komt het neer op:

MVO is leukVan Maanen: “Relatiebeheer en het onderhoudenvan contacten met leveranciers is ons dagelijkswerk. MVO speelt daarbij een voorname rol.MVO doe je om wat het oplevert en wat hetverschil kan maken, maar óók omdat het leuk is.Je moet aan andere partijen niet communicerenhoe goed je het allemaal doet, maar wát je doeten dat het werkt.”

Door de samenwerking met MVO Nederlandis hij gaan inzien dat het belangrijk is om breedover MVO te communiceren en te denken inpartnerships. Binnen de bedrijven ziet hij MVO

als: “faciliteren van ontmoetingen tussen mensendie ertoe doen, mensen met ambities.”Met partnerships bedoelt Henk de samenwerkingmet alle partners, van elkaar leren, elkaarenthousiasmeren en inspireren.

“MVO en het partnership met MVO Nederlandis goed voor de wereld, die we in bruikleenhebben van onze kleinkinderen en de mensenom ons heen. Het heeft ons overigens ook meeromzet gebracht!”, aldus Henk van Maanen.

Kijk ook op de website voor Henk’sMVO-activiteiten: www.ontwerpfabriek.nl

IS OOK MVO

IS OOK MVO


3zaterdag 10 november 2012 | Het Financieele Dagblad inhoud

ColofonUitgever Eugenie van Wiechen Hoofdredacteur Jan Bonjer Coördinatie Rob de Lange, Roger Cohen Art director Antoine Hamers Vorm en beeld Ebrien Brinkman, Antoine Hamers Eindredactie Peer Bataille Aan dit nummer werkten mee Roger Cohen, Pieter Couwenbergh, Elfanie toe Laer Accountmanager Peter Muller (020-5928452)

4 Heel erg bezig met zelfrealisatiezelfbewust en oppervlakkig, maar ook begaan met de wereldproblemen. De loyaliteit van jong talent aan een bedrijf is niet vanzelfsprekend en zeker niet onvoorwaardelijk.

8 ‘Onze grondstoffen militair moeten veiligstellen is niet ondenkbaar’De topmanager van de toekomst moet rekening houden met conflicten om grondstoffen. Geopolitiek dringt de bestuurskamer binnen.

18 Schaarste te lijf met overdaad aan creatieve plannenDaag 150 jonge professionals uit oplossingen aan te dragen voor de grote maatschappelijke problemen. De uitkomsten zijn vaak verrassend.

25 Een realistische idealistJan van den Herik bedacht ooit het Future Leaders Event. In zijn ogen moeten werknemers zélf het debat over duurzaamheid in hun bedrijf aangaan.

29 Water als bloedstroom van de biosfeerOp de fiets van Alaska naar Antarctica. Met de passie en het doorzettingsvermogen die hiervoor nodig zijn, is zelfs het mondiale waterprobleem op te lossen.

Inleiding

People, planet, problems?

In zijn bestseller Collapse beschrijft de Amerikaane bioloog Jared Dia-mond hoe beschavingen opkomen en

vooral wat de reden is van hun uitein-delijke ondergang. zo kwam er aan de relatieve welvaart van de bewoners op Paaseiland na enkele honderden jaren een einde toen de laatste boom werd omgekapt. Niet handig, want de sterk gegroeide samenleving was volkomen afhankelijk van hout.

Door de hele geschiedenis heen vormen overbevolking en tekort aan natuurlijke hulpbronnen een dode-lijke combinatie, zo toont Diamond aan. Gaan wij op onze planeet de-zelfde kant op? Wordt schaarste hét thema van de komende generatie? Wat betekent dit voor het bedrijfsleven?

Over die vragen bogen zich afgelopen donderdag zo’n 150 jongeren, die door hun eigen werkgevers zijn bestempeld als toekomstig leider. Op dit Future Leaders Event 2012, voor het vijfde jaar op rij georganiseerd door MVO Nederland, nam de komende genera-tie vast even plaats op de stoel van de bestuurder. In het bijzijn van prinses Máxima werden aan het eind van de dag de meest in het oogspringende oplos-singen door een vakjury beoordeeld. In deze bijlage kunt u lezen hoe de ceo’s van de toekomst de grote maatschappe-lijke vraagstukken te lijf denken te gaan.

ROB DE LANGE

Poster

Voor aan de muur. Zie pagina 16.

12 Meer aards leiderschap gevraagdVolgens filosoof Ad Verbrugge is onze elementaire relatie met de aarde verstoord. Echte leiders hebben hier oog voor.

Invloedrijke boeken over

duurzaamheidZie de rubrieken op pagina 7, 15,

27 en 30


4 fd.selections zaterdag 10 november 2012 | Het Financieele Dagblad

Vooral bezig met zichzelfTe veel en te snel, maar wel bevlogen

Pieter Couwenbergh

De jongere van nu is een vat vol tegenstrijdigheden. Begaan met de wereldproblemen en op zoek naar zinvol werk. Maar alles moet wel snel en heftig gaan, en op zijn manier. Samenwerking tussen de generaties wordt de uitdaging voor het bedrijfsleven.

Zo’n zestienduizend jonge werknemers hebben de afgelopen jaren bij che-miereus Akzo Nobel deel-genomen aan zogeheten Leadership Journeys, onder de titel ‘Ignite the

Spirit’. Bijeenkomsten waarin vragen cen-traal staan als: wie ben je, wat heeft je ge-vormd en wat wil je maken van je leven? Zestienduizend! De grote belangstelling heeft ook initiatiefnemer en bestuurslid Tex Gunning van Akzo Nobel verbaasd. Bij zijn vorige werkgever Unilever was de be-langstelling voor een dergelijk initiatief zo’n tien jaar geleden aanzienlijk minder.

Akzo Nobel staat niet op zichzelf. Adviesorganisatie Deloitte heeft vorig jaar in de VS een leiderschapscentrum geopend voor zijn jonge talent. Of het nu Shell, Accenture of het Ministerie van Buitenlandse zaken is, elke zichzelf respecterende organisatie kent leider-schapsprogramma’s om jong talent te koesteren. ze moeten ook wel, want 25-

tot 35-jarigen verwachten niet minder. Het is een zelfbewuste generatie die in een vroeg stadium van de carrière al be-zig is met vragen over zelfrealisatie.

Het jonge talent is erg met zichzelf bezig. Misschien wel té veel, zo klinkt het soms in bestuurskamers. zichzelf zien binnen het grotere geheel van een organisatie is er nauwelijks bij. Hier en daar is zelfs de verzuchting te horen, dat er vooral wordt gevraagd wat het bedrijf voor hen kan doen, en minder wat zij voor het bedrijf kunnen betekenen. Vrij naar John F. Kennedy.

De loyaliteit is anders dan vroeger: meer aan zichzelf en zeker niet onvoor-waardelijk. Werk onder het eigen niveau wordt niet of niet lang geaccepteerd, ook niet in de beginjaren. Een beginnend accountant wil geen facturen controle-ren of bonnetjes nakijken op de aanwe-zigheid van een paraaf van de chef. Hij of zij wil vanaf het begin voortdurend worden uitgedaagd, meedoen met het grote werk en invloed hebben. zoals een

journalist eigenlijk direct in Den Haag aan het werk wil. En dan ook meteen als politiek verslaggever in plaats van op de binnenlandredactie.

Als de ambitie niet binnen redelijke termijn kan worden gerealiseerd, is er geen remming om te vertrekken. De basisloyaliteit is minder onvoorwaarde-lijk dan bij voorgaande generaties. De behoefte aan vrijheid en zelfrealisatie is groot. Het zzp-schap is bijvoorbeeld een wenkend perspectief, vanuit eigen kracht en niet als resultante van een re-organisatie. Die wetenschap zorgt er bij-voorbeeld voor dat grote consultants- en accountantsorganisaties in hun scena-rio’s rekening houden met een organisa-tiemodel waarin ze gebruikmaken van een vast netwerk van zelfstandige advi-

Een beginnend accountant wil geen bonnetjes controleren, maar direct meedoen met het ‘grote werk’


5zaterdag 10 november 2012 | Het Financieele Dagblad analyse

Fotobewerking: FD Studio

seurs die niet bij hen in dienst zijn.Het zelfbewustzijn van jongeren kan

confronterend zijn. zo kreeg British Te-lecom-topman Ben Verwaaijen enkele jaren geleden bij een introductiedag voor jong talent de vraag voorgescho-teld, hoe oud hij was en of hij dacht te weten wat er bij de jonge generatie leeft. Het antwoord is niet bekend, maar ver-moedelijk heeft de extroverte Verwaaij-en de vragensteller uitgenodigd voor een kop koffie, om dat eens uit te leggen.

Dit fenomeen is wat in het bedrijfsle-ven tegenwoordig de reverse coach wordt genoemd: een 25-jarige die de directeur vertelt hoe hij denkt, werkt, gebruik maakt van sociale media, wat hot is en wat not. Opdat de baas weet wat jong ta-lent bezighoudt en motiveert en hoe zij

leren. En daarmee ook waar mogelijk zakelijke kansen liggen.

Jongeren willen direct feedback, niet hoeven wachten op het gebruikelijke halfjaargesprek. Dit past in een digitaal tijdperk waarin de wereld kleiner is ge-worden en mensen via e-mail, Facebook en Twitter contact maken, per direct re-acties verwachten én krijgen, hoe vluch-tig soms ook. Die levensstijl vertaalt zich ook op de werkvloer. Jongeren zijn prag-matisch; ze willen van hun leidingge-vende een praktisch recept hoe iets aan te pakken. Het conceptuele – het onder-liggende verhaal – interesseert ze niet of nauwelijks.

Door deze houding maken bestuur-ders als managing partner Frederieke Leeflang van advocatenkantoor Boekel

De voortdurende impulsen vanuit de sociale media leiden tot minder reflectie en meer oppervlakkigheid

‘Duurzaamheid is belangrijk, maar een achterhoedegevecht. Je moet denken in termen van schaarste en veiligheid.’Rob de Wijkdefensiedeskundige

‘Alle Europese deurbellen bij elkaar verbruiken jaarlijks tien miljard kWu; twee kolencentrales. Een zonnecelletje kan de oplossing zijn.’Ad vAn Wijkbuitengewoon hoogleraar future energy systems aan de TU delft

‘Het besef hoe de ver-schillende soorten schaarste op elkaar inwerken, stemt nog treuriger dan het dagelijks lezen van de krant.’joRis vooRhoevehoogleraar internatio-nale organisaties

verbatim

‘Continuering van onze productiemethodes betekent simpelweg economische zelfmoord.’bAnki- Moonsecretaris-generaal van de vn


HEALTHCARE

OUTSOURCE

DEFLATIONE

INNOVATION • DEMOGRAPHICS • BRIC ECONOMIES

GOVERNMENT DEBT • CONSUMER SPENDING

CORPORATE GOVERNANCE • G20 • RE

RADICAL TRANSPARENCY

COUNTERPARTY RISKTHE GLOBAL MARKET PLACE

SECURITYOF SUPPLY

COMPETITION INTENSIFYING

G•CHINA•INVESGYR

CAPITALISM 2.0

EMERGING MARKETS

FINANCIAL REFORM

INDIA•CSRDELEVERAGING • RESEARCH AND DEVELOPMENT

POLITICAL INSTABILITY • EUROZONE

TECHNOLOGY

INCREASING SCRUTINY

SHAREHOLDER ACTIVISM• IFRS

CURRENCY VOLATILITY

SUSTAINABLE ENERGY

SARBOX • US RECOVERY

THE COST BOOMERANG • INFLATION • ECONOMICS

OFFSHORE / ONSHORE • TAX RATES IN MOTION • DOUBLE DIP

SECURITY OF SUPPLY • AUSTERITY BUDGETS • CULTURAL

PENSION GAP • INFRASTRUCTURE • FRONTIER

STAKEHOLDER MANAGEMENT • HTML5 • ON/OFF BALANCE SHEET

DEBT OVERHANG • DOLLAR/YUAN • OIL PRICE • CREDIT RATING DOWNG

SOCIAL NETWORKS • REMUNERATION • HIGHSPEED RAIL • EMPLOYMENT LEGISL

DECENTRALIZATION • CONVERGENCE OF STANDARDS

FAIR VALUE • REVENUE RECOGNITION • GLOBAL TILT

FCPA • PUBLICvPRIVATE • INTELLECTUAL

©2012

KPMGStaffing

&Facility

Services

B.V.A

llrightsreserved.


7zaterdag 10 november 2012 | Het Financieele Dagblad analyse

Duurzaam @ the speed of passion!

Blijf niet hangen in praatjes

Volgens Leen zeven-bergen, ondernemer en schrijver van

verschillende management-boeken, missen bedrijven de P van Passie als het gaat om het verduurzamen van hun organisatie. Als het aan de schrijver van Duurzaam @ the speed of passion! ligt, is het geheim van het succes-vol verduurzamen van een onderneming dat medewer-kers en andere stakeholders verantwoordelijk worden

voor hun aandeel in het voortbestaan van wat toch ook hún organisatie is. Maar ja. Hoe doe je zoiets? Geen nood: lees dit manifest en de handreikingen vliegen u om de oren.

In veertien hoofdstukken krijgt u de meest uiteenlo-pende tips aangereikt om uw mooie ideeën in de praktijk te realiseren. En jawel, met de P’s van People, Planet, Passion en – niet onbelang-rijk – Profit.

Leen Zevenbergen: Duurzaam @ the speed of passion!. Business Contact, 2012

Al jong leider

Lingerie met durf

Wie kent ze niet: de beha met de bandjes over de buste die het decol-

leté van iedere vrouw omtovert tot een ongelooflijk sexy speelveld. Marlies Dekkers (1965) bedacht ze al voordat ze twintig was. In 1993 investeerde ze het geld dat ze twee jaar eerder won omdat ze de beste afgestudeerde student was van alle kunstacademies in Nederland, in het ontwikkelingsproces ervan. De beha werd haar doorbraak en het kenmerk voor al haar verdere werk. Het begin van een wereldwijd suc-cesverhaal.

Shakira draagt Marlies’ beha tijdens haar wereldtournee, Brit-ney Spears verschijnt ermee in een videoclip en zelfs skinny Victoria Beckham heeft een prachtig decol-leté dankzij de bandjes en showt dit op de cover van een glossy.

Dekkers, zakenvrouw van 2007, verkoopt haar collectie in zo’n twintig landen en stuurt meer dan honderd werknemers aan. ze pleit voor een vrouwelijke en intuïtieve manier van zakendoen. Werkgevers moeten hun vrouwelijke werkne-mers serieus nemen en talent her-kennen.

Ook haar lingerie probeert ze een vrijgevochten uitstraling te geven, die pleit voor emancipatie. ‘Mijn vrouwen zijn krachtig en zien er niet uit als een bevallige bonbon,’ zei de topondernemer een paar jaar gele-den in deze krant. Dekkers verwerkt haar levensvisie in al het ondergoed dat zij ontwerpt. ‘Dare to be,’ is de boodschap. Een motto dat ze in alles doorvoert en waarmee ze een inspiratiebron is voor andere ceo’s.

Marlies Dekkers Foto: MMP/ANP

De Nerée zich wel eens zorgen over het kennisniveau van de jonge aanwas. ‘Ik besef dat het ouderwets klinkt, maar het is voor toekomstige leiders wel van be-lang,’ zegt Leeflang, die naar eigen zeg-gen nog altijd profijt heeft van haar gym-nasiumopleiding. Het gaat haar om de achtergronden, het bredere perspectief, de context van een casus, de ethische component. Maar eerst en vooral om al-gemene ontwikkeling.

Het gaat hierbij om nuttige zaken die niet direct toepasbaar zijn. Juist daar-om zijn ze minder interessant voor een nieuwe generatie, die is groot geworden met computerspelletjes en doorlopend verbonden is met de buitenwereld. De voortdurende impulsen vanuit sociale media leiden mogelijk tot oppervlakkig-heid, tot het primaat van het delen van informatie in plaats van reflecteren op die informatie. Tegelijkertijd, zo erkent Leeflang, is het doelgerichte, het prak-tische ook een kracht die – mits goed gericht – van grote waarde kan zijn voor elke onderneming.

SpringerigheidEr wordt veel gesproken en geschreven over het engagement van jongeren met mondiale problemen als duurzaam-heid, klimaat, energie en de kloof tussen arm en rijk. zij willen daarom werken bij bedrijven met een zinvol doel, zinvol werk doen en zinvol leven. Het Engelse woord purpose ligt velen op de lippen be-storven. Tegelijkertijd willen ze een inte-ressante, liefst internationale baan die goed betaalt. Onderzoek naar de drijf-veren van de jeugd leerde adviesbureau Accenture dat inhoudelijke uitdaging en internationaal werk (‘het verbinden met de eigen generatie wereldwijd’) pri-oriteit heeft, naast snelle persoonlijke groei.

Materiële welvaart is en blijft belang-rijk. De meerderheid is niet van plan ‘uit het systeem te stappen’. Pragmatisme

Jongeren willen bijdragen aan een betere samenleving, maar wel onder hun voorwaarden en op hun manier

regeert. Forse donaties doen aan de mi-lieubeweging, zo min mogelijk e-mails en documenten printen en bomen plan-ten. Maar tegelijkertijd meer keren per jaar het vliegtuig nemen voor een welver-diende vakantie. Het zit in één persoon.

Jongeren willen bijdragen aan een be-tere samenleving, maar wel onder hun voorwaarden en op hun manier. Een langdurige verbinding met een goed doel, zoals een machtiging om langjarig geld te mogen afschrijven of een meer-jarige bestuursfunctie, past vaker niet dan wel in hoe zij willen leven. ze maken vaak liever de verbinding op basis van een concreet project of door een toeval-lig momentum (het goede moment, de goede toon, de vriend die je erop wijst). Het is als op Facebook, waar iemand net zo snel wordt ‘ontvriend’ als hij ‘geliked’ wordt. Het ‘springerige’ van de jeugd maakt de vraag relevant, hoe een organi-satie talenten kan blijven boeien.

De digitale revolutie, zo is de verwach-ting, is nog lang niet uitgewoed en zal de kloof tussen nieuwe en oude generaties alleen maar groter maken. Waarschijn-lijk spreken Nederlandse jongeren straks gemakkelijker met generatie-genoten uit Dubai, Brazilië en wellicht China dan met landgenoten van vijftig jaar of ouder. Ontstaan er daardoor ver-schillende werelden in één land, die el-kaar accepteren, maar weinig meer van elkaar begrijpen? En wat zijn de conse-quenties hiervan in een tijd waarin de

Europese verzorgingsstaat krimpt en het verdelingsvraagstuk met de rest van de wereld dwingend op tafel ligt?

VerkwistersIs er straks nog wel voldoende sociale cohesie en solidariteit tussen genera-ties? Of brengt de omvang van de we-reldproblemen generaties juist dichter bij elkaar? Voor bedrijven wordt het een uitdaging om de samenwerking tussen de generaties te bevorderen. De vraag naar cohesie schrijnt des te meer als we bedenken dat de oudere generaties niet de geschiedenisboeken ingaan als een waardevolle generatie, maar meer als verkwisters van de welvaart van toekom-stige generaties.

Hun digitale kennis maakt jongeren bij uitstek geëquipeerd voor het leider-schap. Het zou daarom best kunnen dat ze eerder aan de touwtjes trekken dan ze denken. Ten koste van de huidige vijfti-gers. Dit gebeurt nu al in Europa, maar naar verwachting straks ook in landen als China en Japan, waar je tot op heden pas meetelt vanaf je zestigste. Maar hun zwakte is een overmaat aan vertrouwen in technologie en een gebrek aan sociale vaardigheden. Dat laatste is beslist no-dig om bruggen te slaan tussen genera-ties en tussen verschillende culturen.

Terug naar het beeld van de leiders in de dop. Individualistischer. Onge-duldiger. Oppervlakkiger. Egocentri-scher. Met een groter bewustzijn van de wereldproblemen. Hechtend aan een materieel goed leven en zich misschien daardoor uiteindelijk wel conforme-rend aan de regels die gelden in het be-drijfsleven. ‘De valkuil voor de jongere garde? ze willen te veel, te snel en soms zonder echte inhoudelijke kennis,’ zegt managing partner Anja Montijn van Ac-centure. ‘Ik zeg ze altijd: leer een echt vak, zodat je wat kunt. Iedereen wil nog altijd manager worden, maar er is vooral behoefte aan ingenieurs’.

De adviezen komen niet al-leen van zevenbergen zelf, maar ook van mensen met grote namen uit de praktijk. Uiteindelijk is de boodschap van het boek duidelijk: blijf niet hangen in praatjes, maar ga aan de slag. Want, zoals telecomondernemer Luc van Brussel in hoofdstuk 13 zegt: duurzaamheid is voor altijd. En dan kun je er maar beter helemaal voor gaan. Niet te veel meer twijfe-len dus.



Foto

: Wie

be K

iest

ra


9zaterdag 10 november 2012 | Het Financieele Dagblad interview

Rob de Wijk‘Ik sluit niet uit dat we onze grondstoffen militair moeten veiligstellen’

Roger Cohen en Rob de Lange

De topman van de toekomst moet rekening houden met conflicten om grondstoffen, zegt buitenland- en terrorismedeskundige Rob de Wijk. Geopolitiek dringt de bestuurskamer binnen.

Er is een voorbeeld dat Rob de Wijk in bijna iedere lezing gebruikt: neody-mium. Slechts weinig mensen hebben van dit zilverkleurige metaal ge-hoord. Toch is deze stof

belangrijk voor onze toekomst. Neody-mium is essentieel voor de productie van de permanente magneten die worden ge-bruikt in windmolens op zee. Per molen zijn er honderden kilo’s van nodig.

Het toeval wil dat vrijwel de gehele wereldproductie van neodymium in China plaatsvindt. En dat geldt ook voor 95% van de andere zogeheten zeldzame aardes. De afgelopen jaren hebben de Chinezen de export van neodymium ge-leidelijk verminderd, ter bescherming van hun eigen magnetenindustrie. De prijs van neodymium is geëxplodeerd.

Dit is slecht nieuws voor het westen, dat minder afhankelijk wil worden van de slinkende voorraad fossiele brand-stoffen. De hoop is daarbij gevestigd op zonne- en windenergie. Maar dat wordt moeilijk als China de export van neody-mium blijft beperken.

Voor buitenland- en terrorismedes-kundige Rob de Wijk illustreert het voor-beeld van neodymium de problemen waar het in de geopolitiek in het vervolg

‘Als Europa zich militair en economisch niet versterkt, gaan Amerika en China de wereldorde regelen’

Curriculum

Rob de Wijk

1954 Geboren in dordrecht1978 Geschiedenis en internationale

betrekkingen, Groningen1985 docent internationale

betrekkingen, Universiteit Leiden

1989 Hoofd Conceptuele Zaken, Ministerie van defensie

1992 Lid Raad voor defensie onderzoek (Rdo) van TNo

1999 Hoogleraar internationale betrekkingen, kMA

2000 Hoogleraar internationale betrekkingen, Universiteit Leiden

2007 directeur The Hague Centre for Strategic Studies

2008 Voorzitter denktank Nationale Veiligheid

van deze eeuw om zal draaien: grond-stoffenschaarste, klimaatverandering en de groeiende assertiviteit van China.

Om te voorkomen dat we weerloos worden meegezogen door deze krach-ten, is een omslag in ons denken nodig, vindt De Wijk, in het dagelijks leven (on-der meer) hoogleraar internationale be-trekkingen aan de Universiteit van Lei-den en directeur van The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS).

We moeten een visie ontwikkelen op hoe we omgaan met de veranderingen in de wereld, zegt De Wijk. In april gaf hij een voorzet met de publicatie 5 over 12. Hoe Nederland toch sterker uit de crisis kan komen. In dit boek bepleit De Wijk meer investeringen in innovatie (ten minste drie procent van het bbp) en goed onderwijs. Dit laatste houdt volgens hem in dat de helft van de bevol-king hoogopgeleid moet zijn.

Ook moeten we accepteren dat ou-derwetse machtspolitiek, gebaseerd op economische en militaire kracht, weer allesbepalend wordt. De Wijk maakt zich zorgen over de terughoudendheid die hij vooral in Nederland en Europa bespeurt om deze waarheid onder ogen te zien. Dit uit zich in de aanhoudende bezuinigingen op defensie en ontwik-kelingssamenwerking in Europa. Het domste wat je kunt doen, vindt De Wijk. ‘De onveiligheid in de wereld is nog nooit zo groot geweest.’

De Wijk sluit niet uit dat Nederland in de toekomst oorlog zal moeten voeren om samen met andere landen de aan-voer van grondstoffen en energie veilig te stellen. ‘Als we onze economische en militaire macht niet snel versterken, dreigen we met lege handen achter te blijven, terwijl Amerika en China de we-reldorde zonder ons bepalen.’

Hoe afhankelijk is Nederland van kriti-sche materialen?‘Onze topsectoren staan of vallen ermee. Van de 35 kritieke materialen worden er twaalf door Nederlandse bedrijven gebruikt. Uit onderzoek is gebleken dat 80% van de Nederlandse bedrijven de afgelopen vijf jaar problemen heeft on-dervonden met de levering van grond-stoffen.’

Hoe moeten we hierop reageren?‘Deze ontwikkeling is een bedreiging, maar biedt ook mogelijkheden. We kun-nen economisch winnen als we in staat zijn een leidende rol te spelen in de ont-wikkeling van alternatieve grondstof-fen. Daarvoor moeten we onze kennis-industrie versterken. We moeten meer geld steken in onze universiteiten en on-derzoeksinstituten, zoals TNO.’

De Amerikanen zijn bezorgd over de rol van China. Terecht?‘Ja! We weten dat China grip wil krijgen op de wereldwijde grondstoffenstro-men. De London Metal Exchange is voor 180 keer de jaarwinst gekocht door de Hong Kong Exchanges en Clearings, dat in handen is van de Chinese staat. Waarom? Omdat China de grondstof-fen wil controleren. Dit raakt Nederland


Ruim 140% vaninleg RetouR dooRSnelle teRuggavevia FiScuS

PRognoSe:Ruim 80% dividend

nu vanaF €100.000,binnenkoRt ookvanaF €20.000

StRuctuuR dooRbelaStingdienStgoedgekeuRd

Let op: er zijn altijd risico’s verbonden aan inves-teringen. De aanvraag voor goedkeuring door deAFM loopt. Voor vragen hierover en andere zakennodigen wij u uit op een van onze informatie-bi-jeenkomsten, of kunt u ons bereiken via een vande volgende kanalen:

[email protected]

Mestpartners:DuurzaaM investeren, Direct profiteren

Deelname geschiedt in een Stille Maatschap die123 participaties uitgeeft van €5.000. Op dit eigenvermogen van €615.000 wordt €1.035.000 aanvreemd vermogen aangetrokken. MestPartnersBeheer gaat uit naam van de maatschap deovereenkomsten voor de koop, financiering enexploitatie van de mestverwerkingsinstallatie aan.

Doordat de installatie op de Milieulijst staat zijnde versnelde afschrijving (Vamil) op de geheleinstallatie en de Milieu Investeringsaftrek (MIA)van toepassing. De MIA en de VAMIL zijn door deoverheid geïntroduceerde belastingstructuren omduurzaam investeren te bevorderen.

De aftrekposten (2012-2013) bedragen hierdoor intotaal 2,98 keer uw inleg en behoren tot Box 1(inkomen uit werk en woning).

-100000

-50000

0

50000

100000

2012 2013 2021 2025

1

2 3 4

6

5

Kasstroom€

Tijd

MestPartners, een initiatief van AquaPurga enSustainable Growth Capital, is een manier voor uom te investeren in groene technologie.

Nederland kampt met een mestoverschot.Mestverwerking is eenmoderne, natuurvriendelijkemanier om overbemesting te voorkomen.AquaPurga is de producent van een zeerinnovatieve mestverwerkingsinstallatie en heeft deambitie een leidende rol te spelen bij de oplossingvan het mestprobleem in Nederland.

Door te investeren in MestPartners krijgt u dankzijhet fiscale voordeel binnen korte tijd meer danuw ingelegde vermogen terug. De winst op deexploitatie van de mestverwerkingsinstallatie zelfontvangt u tegen het einde van de looptijd.

1

1

2

2

3

3

4

4

4

6

5

5

Bij voldoende belastbaar inkomen kan deelnameleiden tot een fiscale teruggave van maximaal 143%.Na aftrek van de ontstane fiscale AB-claim blijft 114%over. Voor tijd gecorrigeerd is dit zelfs 129% omdatdeze pas na 12 jaar hoeft te worden afgerekend.

Al met al voor u een milieubewuste, winstgevendeinvestering!

1.4x

uwinleg

retour

van

fiscus!

Profiel kasstroom investeerders

investering

inleg in korte tijd retour

belastingteruggave 2012belastingteruggave maximaal - einde maatschaPsPeriodeexPloitatie mvi - aflossing schulden

vreemd vermogen afgelost

dividend uit oPeratie

theoretisch einde exPloitatiePeriode

netto vemogenstoename na voldoen ab-claim (toekomst)

+ – /

37%eigen vermogen

36%aftrek via mia

111%aftrekPost jaar i

63%vreemd vermogen

75%afschrijving vamil

37%eigen vermogen

2,98xoriginele inleg

111%aftrekPost jaar i

100%investering in mvi



1 Senkaku-eilandenBeide landen betwisten het eigendom over deze eilanden-

groep. Het gebied heeft rijke vis-gronden en er zouden grote gas- en olievelden liggen. Het conflict is zeer bedreigend voor de economi-sche stabiliteit in de regio.

2 Spratly eilandenVietnam, Maleisië, Taiwan, China, de Filippijnen en Bru-

nei betwisten elkaar de controle over de Spratly-eilandengroep. Het is een belangrijke plaats voor olie- en gaswinning, commerciële visserij en scheepvaart. Veel landen eisen de eilandengroep op, omdat dat een forse vergroting zou zijn van hun continentaal plat c.q. exclu-sieve economische zone.

3 olie en iranDoor een olieboycot moet de druk op Iran toenemen om

geen atoombom te ontwikkelen.Maar veel landen zijn voor een groot deel afhankelijk van de olie uit Iran. Boevendien kunnen buitenlandse oliebedrijven die zaken doen met de Iraanse Centrale Bank worden getroffen door een Amerikaans boycot.

‘Veiligheid heeft niet meer te maken met grenzen en wapens, maar met grondstoffen.’

rechtstreeks: de haven van Rotterdam is een van de grootste opslagplaatsen van de Londen Metal Exchange. Waar gaat die fysieke opslag uiteindelijk naar toe als China de boel overneemt?’

En militair?‘De Chinezen hebben hun vraag naar grondstoffen bepalend gemaakt voor hun buitenlandse en militaire beleid. Voor het eerst sinds de vijftiende eeuw varen Chinese marineschepen weer buiten de territoriale wateren, onder het mom van de bestrijding van piraterij. China vormt zijn leger om in een expe-ditionaire krijgsmacht. ze hebben een vliegdekschip gekocht en bouwen we-reldwijd militaire bases, van Pakistan, zimbabwe en Madagascar tot de eilan-den voor de kust van Birma en Thailand.’

Wat kan het westen hiertegen doen?‘De Amerikanen zijn hun militaire macht aan het concentreren. ze hebben geconcludeerd dat Azië de belangrijkste regio is. Barack Obama noemt zichzelf de ‘first Pacific president’. Hillary Clin-ton spreekt van de ‘Asian century’. De Amerikanen hebben besloten: we gaan investeren in schaliegas, zodat we po-litiek minder afhankelijk zijn van het Midden-Oosten. Dan kunnen we ons volledig richten op Azië.’

Niet alleen grondstoffenschaarste, ook klimaatverandering krijgt steeds meer aandacht van militaire strategen. Deze onderwerpen waren ooit het domein van de milieubeweging, maar nu beste-den krijgsmachten wereldwijd steeds meer aandacht aan deze dossiers.

Bij zijn aantreden in 2008 maakte president Obama klimaatverandering tot onderdeel van zijn defensiebeleid. Militaire planners kregen de instructie om in hun toekomstscenario’s rekening te houden met de mogelijke gevolgen van globale opwarming en op de hoogte te blijven van de nieuwste wetenschap-pelijke ontwikkelingen op het gebied van klimaat.

De Amerikanen houden er rekening mee dat klimaatverandering kan leiden tot grote geopolitieke veranderingen. Vooral in kwetsbare regio’s als het Mid-den-Oosten, zuid-Azië en Afrika wordt verwacht dat klimaatverandering leidt tot meer voedseltekorten, waterschaars-te en overstromingen. En dus tot meer oorlog. De Wijk deelt die visie. ‘Voedsel is voor sommige landen inmiddels een veiligheidsissue en daardoor geopoli-tiek geworden,’ schreef hij onlangs. ‘Honger is de wegbereider van oorlog.’

Wat heeft honger te maken met oorlog?‘Kijk naar de Arabische opstand van vo-rig jaar. Het wordt een Arabische Lente genoemd. Wat een onzin. Het heeft niets te maken met een streven naar de-mocratie en vrijheid. De opstand was het gevolg van stijgende voedsel-, energie- en grondstoffenprijzen, gedreven door extreme weersomstandigheden waar-door graanoogsten waren mislukt. Door hun disfunctionele politieke systeem

waren de leiders in de Arabische landen niet in staat deze problemen onder con-trole te krijgen.’

Wat moeten we in Nederland doen?‘Wij moeten gaan erkennen dat de we-reld aan het veranderen is. Dat klinkt stom, maar dat moeten we echt een keer accepteren. Grote veranderingen be-dreigen onze welvaart en veiligheid. Als we onze mindset niet veranderen, is dit het begin van het verval.’

Wat is de rol van de overheid?‘Wij denken nog steeds dat de markt al-les regelt. Maar er is een veel sterkere rol nodig van de staat. Als er geen goede banden bestaan tussen overheden, kun-nen bedrijven ook geen zaken met el-kaar doen.’

Hoe gaat dat dan?‘Kijk naar onze relatie met China. Het enige lid van het vorige kabinet dat China heeft bezocht, is staatssecretaris Ben Knapen. Premier Rutte is er niet geweest. De Duitsers doen dat anders. Bondskanselier Merkel heeft bepaald dat de export naar China cruciaal is. zij bezoekt Beijing, samen met de top van het Duitse bedrijfsleven.’

En meer geld naar defensie?‘We moeten stoppen met bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking en defen-sie. Deze terreinen bepalen de Neder-landse positie in het buitenland. Schaf-fen we die activiteiten af, dan isoleren we ons en kunnen we onze belangen niet meer adequaat beschermen. Dit kost welvaart en veiligheid. Uit Wikileaks bleek dat we door onze weigering om troepen te leveren aan de NAVO-opera-tie in Uruzgan onze zetel bij de G20 zijn kwijtgeraakt. Dat is uitermate schade-lijk. We zijn zo naar binnen gericht als de pieten.’

De meeste conflicten zijn toch ver weg?‘Dat idee berust op een totaal verou-derde opvatting van veiligheid. De vei-ligheid van onze grenzen is allang het probleem niet meer. Onveiligheid wordt nu gedefinieerd in termen van econo-mische veiligheid. Kunnen we nog nog welvaart garanderen voor onze burgers?

Daar ligt een directe relatie met grond-stoffenschaarste. Veiligheid heeft niet meer te maken met wapens maar met grondstoffen.’

Daar hebben we een leger voor nodig?‘Ik sluit niet uit dat we ons leger nog nodig zullen hebben ter verdediging van onze grondstoffen en andere be-langen. Sterker nog, die kans is vrij groot. Voor de Somalische kust be-schermt de Nederlandse marine onze handelsroutes al. Stadstaat Singapore heeft inmiddels een grotere marine dan Nederland. Dat doet het onder meer om haar handelsbelangen en haven, een van de grootste ter wereld, te verdedigen.’

In Europa merk je hier weinig van?‘Bij Europeanen is het pure decaden-tie. De mentaliteit van: ‘Het gaat toch goed. We hebben nu een dipje, maar het zal wel meevallen.’ Er is niet genoeg bereidheid om de tering naar de nering te zetten. zeker bij de jongere generatie ontbreekt elk besef. Ik merk dat bij mijn studenten. Daar is totaal geen besef dat de wereld verandert.’

U heeft geen vertrouwen in de toekom-stige generatie?‘Er is een kleine groep van zeer inter-nationaal georiënteerde studenten die het heel goed doet. Maar het grootste deel van de jongeren moet nog heel wat leren. ze missen die brede visie op de wereld, het naar buiten kijken. Ik houd mijn hart vast.’

Wat adviseert u jonge managers?‘Ga kijken hoe de wereld verandert. Neem aan dat niets hetzelfde blijft. Voor jonge managers is het absoluut een fas-cinerende tijd. En zorg ervoor dat er een politieke risicomanager in elke raad van bestuur komt.’

Deden ze dat in het verleden dan niet?‘Dit is echt anders. We zien nu echt een aantal systeemveranderingen tegelijk. Vanaf de middeleeuwen, toen China zich isoleerde, heeft het westen de macht gehad. Eerst Europa, daarna de VS. Nu komt de macht weer terug naar China. Tel daar nog klimaatverandering en grondstoffenschaarste bij op. Dat hebben we de afgelopen vijfhonderd jaar niet meegemaakt.’

Wat betekent dit voor ons?‘De machtigsten bepalen de spelregels. Het internationale recht, handelsver-dragen, een organisatie als de VN zijn op westerse leest geschoeid. Nu het westen macht verliest, moeten we ook andere landen toelaten aan de onderhande-lingstafel. Dat zie je nu ook veranderen: er is geen G8 meer, maar een G20.’

U bent somber over de toekomst?‘Ja. Wat hier in Nederland gebeurt, is zorgwekkend. Al deze veranderingen in de wereld zijn door deskundigen voorspeld. Alleen de mate waarin en de snelheid waarmee is veel groter dan ver-wacht. Dat is het beangstigende.’

Conflicten

Top drie van Rob de Wijk



Alles wat hol is, zal instorten Meer aards leiderschap

Ad Verbrugge

Leiderschap vraagt om voeling met de tijd en het vermogen daarop in te spelen. Onze elementaire verhouding met de aarde is verstoord. Moderne leiders moeten ons weer met beide benen op de grond zetten – letterlijk en figuurlijk.

De roep om leiderschap klinkt de laatste jaren steeds luider. Of het nu gaat om de Eu-ropese of landelijke politiek, de politie, de bankensector of het

onderwijs, steeds vaker wordt de kwaliteit van leiderschap aan de orde gesteld. Of er daadwerkelijk een gebrek aan leiderschap is, doet er eigenlijk niet eens toe. Het op-spelen van het thema in de media zorgt voor een eigen dynamiek. Immers: the me-dium is the message. Juist in een postmo-derne mediademocratie wordt de maat-schappelijke werkelijkheid fundamenteel bepaald door beeldvorming en virtuele dynamiek. SP-leider Emile Roemer heeft het geweten. Wat hem eerder omhoog

stuwde, trok hem ook weer neer. Tijd voor een volgende ronde met nieuwe winnaars en verliezers. Het kritische publiek wacht in spanning.

De huidige discussie over leiderschap houdt direct verband met deze gevirtu-aliseerde werkelijkheid en de algehele crisis rond instituties en institutionele representatie die zich vanaf de culturele revolutie in de jaren zestig heeft ontwik-keld. Het geëmancipeerde individu is losgeweekt van vaste sociale verbanden en ideologische oriëntaties. Het heeft bovendien geleerd kritisch te zijn en heeft moeite zijn lot toe te vertrouwen aan instituties en gezagsdragers. Bo-vendien is het assertief en heeft het over vanalles ‘een eigen mening’ – ook al heeft het niet echt verstand van zaken en

praat het vooral media na. Via oude en nieuwe media reageren we onmiddellijk op wat er voorvalt, voortgedreven door collectieve stemmingen en slogans.

Hierdoor is dus niet langer een gron-dige (ideologische of levensbeschou-welijke) doordenking van de complexe werkelijkheid beslissend voor politiek succes, maar vooral de indruk die het publiek daarvan krijgt. Leiders en poli-tici moeten daarom op beslissende mo-menten de juiste indruk maken op het tv-scherm en hun boodschap pakkend verkopen, via Twitter of Facebook, in verkiezingsshows of als gasten in praat-programma’s. Omdat deze ‘indrukken’ kunnen maken en breken, zijn marke-ting en public relations beslissend voor het politieke bedrijf. In de finale geeft

Goed leiderschap is mede afhankelijk van het gedrag van de groep mensen die geleid wordt


13zaterdag 10 november 2012 | Het Financieele Dagblad essay

Foto: Getty Images

het publiek zijn stem aan degene die zijn boodschap het best weet te verkopen en de meeste indruk maakt.

Het is tegenwoordig dus lastig om een leider te zijn. Goed leiderschap is om te beginnen mede afhankelijk van het gedrag van de groep mensen die ge-leid wordt. zij dienen niet alleen geleefd te worden door wisselende indrukken, maar ook een gedeeld besef te hebben van een gemeenschappelijk goed en zich daarop te richten. Bovendien die-nen zij erop te vertrouwen dat de leider in staat is dit gemeenschappelijke goed vorm te geven. Dit wil zeggen: zo dat zij zich hierin herkennen en erkend weten. De leider belichaamt zelf de toewijding hieraan en kan zijn beslissingen met het oog daarop tactvol aan de groep over-

brengen. Het is de afgelopen weken duidelijk

geworden dat de totstandkoming van het kabinet Rutte-II gepaard is gegaan met een pijnlijk gebrek aan politieke tact. Alsof Rutte en Samson zo blij wa-ren over het succes waarmee ze hun boodschap in de campagne hadden ‘ver-kocht’, dat ze beiden het daarin besloten liggende probleem van sterke maat-schappelijke en politieke polarisatie uit het oog verloren. De al snel tussen hen opbloeiende liefde kreeg de overhand, zodat zij vergaten wie zij representeren en wat zij voor hun kiezers belichamen. Bij beiden werd de onderlinge sfeer en goede indruk dominant, waardoor het persoonlijke het politieke ging overheer-sen. De verkiezingswinst was binnen, de

De messiaanse adoratie voor Pim Fortuyn en de heldenstatus van Steve Jobs zijn tekenen van de tijd

sfeer was goed, nu zo snel mogelijk rege-ren. Daartoe moeten we alleen nog wat punten uitruilen!

Het gesloten akkoord heeft dan ook veel weg van een snel compromis tussen een kleine groep mensen, die daartoe snel en in goede harmonie hebben be-sloten. Hierdoor ontbreekt voeling met de achterbannen én een doorwrochte integrale visie op Nederland. Bovendien is het een slordig akkoord geworden: zo leken de opstellers zich niet eens bewust te zijn van de enorme financiële gevol-gen die de inkomensafhankelijke zorg-verzekering heeft voor de middenklasse. Terwijl de (quasi-liberale) marktwerking doorgaat, herverdeelt de overheid op een ‘socialistische’ manier de kosten daarvan die door de burger moeten wor-den betaald. Waardoor ze die marktwer-king weer ondermijnt.

Dit alles doet het publieke vertrou-wen in de deugdelijkheid van het ak-koord geen goed en versterkt de ont-goocheling over de politiek. Als over een onderwerp dat zulke ingrijpende gevolgen heeft zo vluchtig is nagedacht, wat zegt dit dan over de kwaliteit van het akkoord als geheel? Vertrouwen komt te voet en vertrekt te paard. VVD-kiezers voelen zich ‘bekocht’ en niet serieus ge-nomen. De twijfel over de kwaliteit en zelfs de integriteit van Mark Rutte per-soonlijk grijpt om zich heen. Intussen viert de PvdA feest, omdat die partij het toch maar mooi voor elkaar heeft ge-kregen dat er wordt genivelleerd. Dat ze daar op andere punten ideologisch wel degelijk een flinke prijs voor moet beta-len, wordt op dit moment even vergeten.

De gang van zaken rond de kabinets-formatie roept vanzelf de vraag op, hoe leiders tactvol kunnen omgaan met een situatie waarin er tegenstrijdige opvat-tingen bestaan over het gemeenschap-pelijke goed. Simpelweg zeggen dat verdeeldheid een kenmerk is van demo-cratie en we dus compromissen moe-ten sluiten, is geen afdoende antwoord. Uitruilen en verrekenen van winst- en verliespunten kan leiden tot slecht be-leid en garandeert geenszins dat de achterban tevreden is over het resultaat. zoals in dit geval: van de middenklasse een fors financieel offer vragen zonder dit offer zin te geven in een groter ver-haal waarin mensen zich herkennen, getuigt van een gebrek aan politieke tact. De verkiezingsuitslag had dus ook alleen maar geloofwaardig tot een VVD-PvdA-kabinet kunnen leiden, als men de moeite had genomen een gedeeld ver-haal te formuleren, waarin men de grote problemen had onderkend en tegelijk een overstijgende visie had neergelegd waarin de gepolariseerde posities zou-den zijn opgeheven. Dat hieraan grote behoefte bestaat, leidt geen twijfel. Men moet de tekens lezen.

zo getuigt de steeds luider wordende roep om leiderschap ook van de groei-ende behoefte aan scheppende politici en bestuurders. De messiaanse adoratie voor Pim Fortuyn, maar ook de helden-status die Steve Jobs heeft gekregen, zijn tekenen van de tijd. De ‘verweesde


N Y E N R O D E . A R E W A R D F O R L I F E

Leiders in ontwikkeling sinds 1946Leiding geven gaat veel verder dan alleenhet geven van instructies. Goed leiderschap

heeft alles te maken met het inspireren van mensen, waarbij leiders moe-ten kunnen vertrouwen op hun innerlijke kompas. Intuïtie, persoonlijkeontwikkeling, motivatie en creativiteit bepalen het vermogen om nieuweinzichten te creëren.Om die reden is inspirerend leiderschap dan ook één van de speerpuntenvan Nyenrode Executive Education. Onze programma’s zijn bedoeld omprofessionals in persoonlijke en zakelijke doelstellingen te ondersteunenen hen als leider verder te brengen. Op elk moment in hun carrière.

Met kennis die inspireert en rijke ervaring uit de business, wordenprofessionals persoonlijk en hele organisaties gevoed.Dat doen we al sinds 1946, waarmee we diep zijn verankerd in hetnationale en internationale bedrijfsleven. Vanuit onze waarden ‘leader-ship’, ‘entrepreneurship’ en ‘stewardship’ ontwikkelen we de nieuweleiders en entrepreneurs met oog voor resultaat, maar ook voor businessmoraal en duurzaamheid.

Toe aan de volgende stap? Kijk dan opwww.executiveeducation.nl of bel 0346 291 202.


15zaterdag 10 november 2012 | Het Financieele Dagblad essay

Windhandel

De donkere kanten van groen

‘Groen’ klinkt zo aardig en positief. Maar helaas. Net

als bij het ooit zo onschul-dige internet steken ook in de ‘groene’ sector met de re-gelmaat van de klok boeven de kop op. FD-journalisten Siem Eikelenboom en Jorin-de Schrijver duiken in Win-handel in de donkergroene wereld van Econcern, het ooit veelbelovende bedrijf van Ad van Wijk, tegenwoor-dig bijzonder hoogleraar

future energy systems aan de TU Delft. Duurzame energie voor iedereen, was zijn no-bele missie. Maar de manier waarop Econcern vol bra-voure de markt bestormde, ging – achteraf bezien – alle perken te buiten.

Ruim drie jaar geleden ging Econcern failliet. Van Wijk bleek een bedrijf te lei-den waar opgeklopte cijfers en geldvretende projecten aan de orde van de dag waren en uiteindelijk de neergang

Al jong leider

In alleseenmaagd

Je kunt hem niet verwijten dat hij altijd maar op één paard heeft gewed. Richard Branson,

die met zijn Virgin Group miljar-dair werd en leiding geeft aan zo’n 35.000 mensen, ziet brood in veel zaken: luchtvaart, wijn, frisdrank, hotels, muziek, uitgeverijen, enzo-voort. De Brit (1950) begon al in zijn tienerjaren – nadat hij op zijn zeven-tiende van school werd geschopt – met ondernemen. Hij werd echt succesvol toen hij in de jaren tachtig een platenmaatschappij oprichtte: Virgin Records. Een opvallende man – wie kent niet het markante en vrolijke hoofd van de man die altijd weer de aandacht op zich weet te vestigen met zijn vaak, ehm, origi-nele ideeën.

Bransons wil is wet. Of het nu gaat om een gastrol in de tv-serie Friends of om commerciële ruim-tevaart: hij gaat ervoor. IJdel is de topondernemer ook. Wie bij zijn luchtvaartmaatschappij Virgin At-lantic een vlucht boekt in de upper class, ziet in zijn gekoelde drankje ijsblokjes drijven in de vorm van het hoofd van Sir Richard himself, zo gaat het verhaal.

Maar Branson is meer dan dat. Open als hij is, vertelt hij op zijn weblog trouw wat hij denkt, doet en vindt. Tussen alle dagelijkse beslommeringen door geeft hij – hij kan het niet laten – hier en daar een wijze levensles: ‘Dream big by set-ting yourself seemingly impossible challenges. You will then have to catch up with them.’ Want dat je die dromen achterna gaat, is niet meer dan een vanzelfsprekendheid voor Richard Branson. — EtF

Richard Branson Foto: Bloomberg

Door globalisering en virtualisering zijn we het aard-gebonden karakter van het leven uit het oog verloren

samenleving’ kent geen sterke levens-beschouwelijke of ideologische samen-hang. Maar het publiek zoekt wel dege-lijk naar leiders die in staat zijn vanuit een persoonlijk en doorleefde visie men-sen voor te gaan en een nieuwe weg in te slaan. Hoe hoger de nood, hoe meer lei-derschap er gevraagd wordt.

Het publiek zit daarbij helemaal niet te wachten op een makkelijke bood-schap die gelikt aan de man wordt ge-bracht. Mensen beginnen zelf ook door te krijgen dat ze er veel tegenstrijdige idealen en verlangens op na houden.

Sinds 2008 is de tijd van grenzeloze groei, schaamteloze zelfverrijking en ongebreideld consumentisme voorbij. We hebben ons hoofd gestoten en ont-waken langzaam uit de roes van meer en verder. De tijd van begrenzing en een nieuw nuchter realisme is aangebroken. Ook het pijnloos idealisme dat zo ken-merkend was voor het begin van dit mil-lennium heeft zijn langste tijd gehad. Je kunt niet én het klimaat redden én jaarlijks vrolijk de aardbol rondvliegen. Je kunt Griekenland niet redden zonder dat het geld kost. Alles heeft zijn prijs.

Toch is nog niet duidelijk waar we precies naar toe moeten en welke keu-zes we moeten maken. Deze verwar-ring hangt samen met de overgangstijd waarin we leven en het tekortschieten van ons begrip ervan. De idealen van gisteren sluiten niet aan op de realiteit van vandaag, maar we zijn nog niet goed in staat deze realiteit onder ogen te ko-men. Daardoor wordt ook de ernst van de huidige situatie – vooral in economi-sche en sociale zin – nog steeds zwaar onderschat. Wat we nodig hebben is een nieuwe visie op de vormgeving van onze samenleving, op technologische ont-wikkeling, op omgang met de natuur en met de mensen en landen in de wereld om ons heen. Precies zo’n visie wordt nu van onze leiders gevraagd.

In 2008 kwam het proces van globa-lisering zoals we dat tot dan toe hadden

begrepen en ingericht ten einde. Nati-onale staten moesten ingrijpen in de financieel-economische wereld, op een manier die zijn weerga in de geschiede-nis niet kende. Deze crisis was letter-lijk het gevolg van ontaard kapitalisme, waarin dagelijks biljoenen de wereldbol rondflitsen en de binding met en zorg voor de plaats waar waarde wordt gecre-eerd verstoord is geraakt. De virtualise-ring van het financiële verkeer, ofwel het ontlijfde contact op afstand – waarin hy-potheekpakketjes zonder persoonlijke binding en betrokkenheid de wereld rondgaan in een abstracte rekenruimte – kwam in een diepe crisis terecht.

Deze crisis brengt opnieuw het nati-onale, culturele, politieke en daarmee plaatsgebonden karakter van onze eco-nomieën aan het licht. Maar niet alleen daar: de verschillende crises waarin wij momenteel verkeren – de financieel-economische crisis, de eurocrisis, de milieu- en klimaatcrisis, de grondstof-fen- en energiecrisis – zijn mede te-

weeggebracht doordat we in het proces van globalisering en virtualisering het aardgebonden en lijfelijke karakter van het menselijk leven onvoldoende recht hebben gedaan. Terwijl economie oor-spronkelijk ‘het op orde houden van je huis’ betekent, hebben wij de aarde als huiselijk element bij uitstek verwaar-loosd. Daardoor is globalisering een proces van ontheemding en dislocatie geworden in relatie tot onze naaste om-geving, de natuur, de medemens, onze traditie en onze waardecreatie.

Panta rhei (alles stroomt) – zo vatte men reeds in de Griekse oudheid de kern van de filosofie van Heraclitus sa-men. De wereld waarin wij leven is onop-houdelijk in beweging. Niets is blijvend, behalve de stroom van verandering en de kosmos die zich ontvouwt in tegende-len. Noch de eeuwig gewaande idealen van gisteren noch de logica van tijdloze wetten vormen de hoogste waarheid. Daarom getuigen alleen voeling met de tijd en in staat zijn daarop in te spelen van echte wijsheid.

We leven in een tijd waarin alle maat-schappelijke vormen en instituties ge-toetst worden op hun deugdelijkheid. Alles wat innerlijk niet sterk genoeg is, alles wat hol is, zal in elkaar storten. Met geweld – zoals bij de Arabische lente – of zonder. De elementaire behoefte aan ‘het menselijk aarden in de wereld’ dringt zich aan ons op, stelt nieuwe ei-sen en schept nieuwe mogelijkheden.

Dat is de eigenlijke betekenis van de steeds vaker uitgesproken gedachte dat globalisering in de kern een proces is van glocalisering. Het is onze elementai-re verhouding tot de aarde die opspeelt, maar die nog steeds wacht op een po-litieke vertaling. Het einde van de hui-dige wereldorde kondigt zich aan. Hoe langer politiek en samenleving als ge-heel wachten om deze elementaire ver-andering serieus te nemen, hoe sterker de negatieve effecten rondom en in ons voelbaar zullen zijn.

Siem Eikelenboom en Jorin-de Schrijver: Windhandel. Miljoenenfraude met groene energie. Business Contact, 2012

van de organisatie beteken-den. Wrang: in 2008 was hij nog tot Manager van het Jaar gekozen. Hoe kon dit gebeuren en waarom greep niemand in? Windhandel vertelt een razendspannend verhaal.

Helemaal gescheiden van zijn energievrienden is Van Wijk niet: zijn leerstoel aan de TU Delft wordt betaald door Eneco. Het bedrijf dat ooit onderdelen van Econ-cern overnam. — EtF



De nieuwe lichting© Het Financieele Dagblad

17zaterdag 10 november 2012 | Het Financieele Dagblad poster

De bijna honderdvijftig deelnemers aan het Future Leaders Event 2012. Allen zijn werkzaam bij bedrijven die zijn aangesloten bij MVO Nederland. Veel deelnemers houden ook na het evenement contact met elkaar. U kunt de jongeren volgen via Twitter: www.twitter.com/FutureLeadersNL.

Foto

: Pet

er S

trel

itsk

i



Jong en ongeduldig

Roger Cohen en Rob de Lange

Afgelopen donderdag bogen bijna 150 jonge professionals zich over vraagstukken die te maken hadden met schaarste. In groepjes bedachten ze oplossingen voor realistische problemen uit het bedrijfsleven. Rijpe en groene voorstellen kwamen aan de jury voorbij.

‘Veel van de ideeën zijn nog niet helemaal uitgedacht,’ zei Joris Voorhoeve fijn-tjes. De voormalige minis-ter, VVD-fractievoorzitter en huidige hoogleraar in-ternationale organisaties

was voorzitter van de jury. Voorhoeve c.s. moesten de presentaties beoordelen die de jonge professionals voor de volle zaal hielden. Met op de voorste rij hoog be-zoek. Prinses Máxima had de moeite geno-men naar Amstelveen af te reizen. Ze nam na afloop ruim de tijd om van gedachten te wisselen met de winnaars.

Deze ‘wedstrijd’ was een van de onder-delen van het Future Leaders Event (FLE), voor het vijfde jaar op rij georgani-seerd door MVO Nederland. Het FLE wil aankomende managers laten nadenken over hoe zij straks grote thema’s te lijf gaan.

Jurylid Ad van Wijk, ondernemer en hoogleraar future energy systems aan de TU Delft, hield de jonge professionals voor vooral oog te houden voor kleine veranderingen met grote gevolgen. Een deurbel verbruikt 50 kWu per jaar. Euro-pa telt 200 miljoen deurbellen. Jaarlijks is hiervoor 10 miljard kWu nodig: het

vermogen van twee kolencentrales. ‘Ter-wijl het probleem met een zonnecelletje is opgelost,’ aldus Van Wijk.

De jury liet weten bij de beoordeling van de plannen vooral te hebben gelet op ‘de grootste potentie en of ze snel in de praktijk zijn te brengen.’ Winnaar werd de Voda-switch. Het idee: Vodafone moet een speciaal platform op internet bouwen waarop gebruikte telefoons worden aangeboden.

Niet alle plannen getuigden van grootse inzichten. Toch werkte ook dit jaar het geloof in maakbaarheid bij deze groep jongeren aanstekelijk.

Schaarste te lijf met overdaad aan creatieve plannen


19fd.selectionszaterdag 10 november 2012 | Het Financieele Dagblad

ThemaWater Hoe kan zuivelbedrijf FrieslandCampina haar waterverbruik met twintig procent verminderen en

het ‘restproduct’ nuttig inzetten?

case

1

Onze oplossing heet Water voor later. Met dit program-

ma willen we de water-doelstellingen omzetten in een gedragsverandering van alle betrokkenen in de keten. Het gaat dus om bewustwording, betrok-kenheid en beweging. Hoe gaan we dit doen? Een aantal voorbeelden. De boer meet zijn waterverbruik en wordt door middel van workshops van FrieslandCampina gestimuleerd om het waterverbruik op de boerderij te reduceren. De boer bespaart water en dus geld en FrieslandCampina creëert een duurzame keten.

Een ander aspect is dat de inkopers van FrieslandCampina meer gestuurd moeten worden op het waterverbruik van de machines op alle productieloca-

ties, wereldwijd. Hierdoor krijgen leveranciers een prikkel om waterefficiënte machines te ontwikkelen en werken leveranciers nu al aan een oplossing voor de vraag naar waterzui-nige machines in de toe-komst. FrieslandCampina

bespaart op termijn productiekosten door deze wateren energiezuinigere machines.

Tot slot kan FrieslandCampina wereldwijd samenwerken met tech-nische universiteiten door het opzet-ten van een jaarlijkse competitie. zo worden deze gestimuleerd om tech-nische oplossingen te bedenken voor het restwaterprobleem. Hiermee laat FrieslandCampina zien dat techniek en water spannend zijn. Het winnende studententeam wint een stageplek op een van de internationale productielo-caties van FrieslandCampina.

FrieslandCampina ziet waterschaarste als bedreiding; wij

zien het als een kans voor het zuivelbedrijf. En wel onder de noemer Water-4All.

Melk bevat 88% water. In het pro-ductieproces van kaas en poeders wordt op dit moment veel water ont-trokken aan de melk. Dit water wordt weggegooid. Dit is een lineair proces. Wij zeggen: doe dit circulair.

FrieslandCampina moet afvalwater gaan hergebruiken. Hierdoor wordt af-valwater een grondstof. Hiervoor heb-ben we twee lijnen: aan de ene kant le-vert FrieslandCampina verschillende types water aan de industrie. Aan de andere kant zet FrieslandCampina wa-ter als product in de markt: upcycling

van water onder de naam Premium Water. Dit water is rijk aan voedingsstoffen en goed voor de gezond-heid. De consument be-taalt hier iets meer voor, maar dit komt ten goede aan moeder aarde.

Naast deze korteter-mijnoplossing hebben we een voorstel voor de lange termijn. FrieslandCam-pina moet zich inzetten voor de drink-watervoorziening in haar afzetgebie-den. Dit zijn vaak ontwikkelingslanden waar het drinkwater vervuild is.

FrieslandCampina gaat met Ne-derlandse en lokale waterbedrijven schoon drinkwater leveren. Bijvoor-beeld door het slaan van putten op de juiste plek en de installatie van meters waardoor mensen de kwaliteit van water thuis kunnen meten Hierdoor vergroot FrieslandCampina haar afzet-markt en verbetert ze haar imago .

Tijmen VoetNS Hispeed

Hester DuursemaRebelGroup

‘Melk bevat 88% water. In het productieproces van kaas en poeders wordt op dit moment veel water onttrokken aan de melk’


0% BIJTELLING

0% WEGENBELASTING

0% BPM

100% elektrischDrive the future today

Nissan LEAF

Nissan. Innovation that excites.

• 1 Gratis oplaadpunt thuis• 1 Gratis oplaadpunt bij het bedrijf

*Vanaf leaseprijs voor Nissan LEAF, 48 maanden/15.000 km per jaar Full Operational Lease via Nissan Business Finance. Incl. verzekering, excl. BTW, brandstofen vervangend vervoer. Actietarief is geldig voor leaseorders in de periode van 01/10/2012 t/m 31/12/2012. Vraag uw Nissan dealer naar een offerte op maat.Prijs en drukfouten onder voorbehoud.

Overeenkomstig 715/2007.EG. Gecombineerd verbruik Nissan LEAF gamma: 13.7 KWh/100km, CO2 uitstoot: 0 gr/km. Alle wijzigingen en drukfoutenvoorbehouden aan Nissan Nederland.

Ga voor meer informatie naar: www.nissan-acties.nl

lease vanaf

€ 565,-/mnd*

100% elektrisch

0% uitstoot

Online CarwingsNavigatiesysteem

NISSAN

LEAF



ThemaGrondstoffenHoe kan Vodafone de mobieltjeskringloop sluiten, zodat waardevolle en schaarse mineralen en

metalen een nieuw leven krijgen?

case

2

Van de 32 miljoen telefoons die wij in Nederland

bezitten, wordt slechts een kwart doorverkocht. Door een tweedehands platform op te richten binnen een be-staande webwinkel (à la Bol.com) kan Vodafone gemakkelijk consumenten die een tweedehands toestel willen ver-kopen of kopen aan elkaar koppelen. Op deze manier wordt een telefoon langer gebruikt.

Wanneer Vodafone ervoor kiest de gehele levenscyclus van een mobieltje af te dekken, hoort de fase van de e-was-te daar ook bij. Het gaat dan om mo-bieltjes die niet meer voor de oorspron-kelijke doeleinden kunnen worden gebruikt. De meeste oude mobieltjes liggen in de la van de consument. Van-

wege de schaarse grond-stoffen die erin zitten, heb-ben deze toestellen echter nog waarde. Vodafone kan partnerships aangaan met afvalverwerkers en helpen met het opzetten van sor-tering voor e-waste. Hier-door kunnen voorheen

waardeloze mobieltjes worden ver-kocht aan recyclingbedrijven

Voor consumenten die per se een nieuw toestel willen hebben, hebben we EcoLease bedacht. Deze groep mag gedurende vijf jaar drie keer de nieuw-ste smartphone kiezen, die hij least. Na de relatief korte gebruiksperiode neemt Vodafone de telefoon terug, om hem te verkopen aan de grote groep ge-bruikers die genoegen neemt met een iets ouder toestel. Dit is commercieel interessant, want de relatief nieuwe modellen hebben nog altijd een hoge waarde.

Vodafone moet de urgentie van dit probleem inzien

om de continuïteit van haar business te waar-borgen. Oude telefoons moeten zo snel mogelijk ingezameld worden, telefoons uit het heden moeten langer gebruikt worden. In de toekomst moet Vodafone een leidende rol nemen bij het ontwikkelen van een recyclebare telefoon.

Wij pleiten voor een Grote Clubactie 2.0, om gebruikte telefoons op te ha-len. Sportclubs , scholen en andere ver-enigingen moeten bij buren en familie langs om telefoons in te zamelen.

Daarnaast moet Vodafone de in-stroom van nieuwe telefoons beperken door een recyclepuntensysteem. De

consument moet beloond worden als hij de levens-duur van zijn abonnement verlengt. Dit kan met het puntensysteem. Punten sparen kan door je tele-foon langer te gebruiken. Is je telefoon uiteindelijk toch aan het einde van zijn

levensduur? Dan krijg je extra bonus-punten als je de oude telefoon inlevert. Punten uitgeven kan in de Vodafone-winkel. Of je schenkt ze aan een goed doel.

De grootste winst is te behalen door de recyclebare telefoon. Wij willen dat Vodafone het initiatief neemt voor een platform dat de circulaire economie bevordert. Hieraan moeten alle leve-ranciers uit de keten, overheden en universiteiten deelnemen. Het uitein-delijke streven is om recyclen en upcy-clen van telefoons in de gehele keten te stimuleren.

Huck ChuahRandstad Nederland

Thomas van DitzhuijsenKPMG Meijburg & Co

’Wij pleiten voor een Grote Clubactie 2.0, om gebruikte telefoons op te halen. Sportclubs, scholen en andere verenigingen moeten telefoons inzamelen’



ThemaEnergie ThemaVoedselHoe kan Alliander haar positie als netbeheerder inzetten om door middel van een systeem-

verandering de CO2-uitstoot binnen de energiesector te reduceren?

Douwe Egberts wil dat duurzaam geproduceerde koffie de norm wordt. Hoe kan het bedrijf de levering

en de kwaliteit van dit soort koffie garanderen?

case

3case

4

De energiesector bestaat op dit mo-ment uit drie eilan-

den: de energieproducent, de netwerkbeheerder en de consument. Hierdoor verloopt de overgang naar decentrale opwekking van energie te langzaam en worden bijvoorbeeld de CO2-doelstel-lingen niet gehaald.

Onze oplossing zit in het verbinden van de keten. Wij stellen voor dat Al-liander hierin een rol gaat spelen. Het bedrijf kan op basis van de kennis die het in huis heeft de consument advise-ren over zijn energiegebruik.

Daarnast stellen wij voor dat Allian-der leasepakketten gaat aanbieden. Op basis van de gegevens van de consu-ment stelt Alliander een pakket samen dat bestaat uit decentrale opwekking,

installatie hiervan en on-derhoud. De consument betaalt een vast bedrag per maand en heeft hierdoor minder zorgen. Dit neemt de drempel weg die er mo-menteel nog is om een gro-te investering te doen voor decentrale opwekking met

bijvoorbeeld zonnecellen. Dit haakt in op het financiële aspect.

Door mensen een prestatiebeloning te geven voor het duurzaam gebruik van energie (bijvoorbeeld de wasmachine aanzetten op het moment dat dit het efficiëntst is wat betreft het energiege-bruik), kunnen ze hun vaste maandbe-drag verlagen.

Voor de helderheid: netbeheerder Alliander is hierbij niet financieel ver-antwoordelijk voor het gehele pakket, maar werkt samen met verschillende partijen die het leasepakket gezamen-lijk aanbieden.

Er is te weinig koffie voor het groeiende aantal consumen-

ten. Als het zo doorgaat, wordt koffie heel duur of niet meer beschikbaar.

We zien de consument echter nog niet kiezen voor duurzame kof-fie. Daarom moet Douwe Egberts als marktleider het voorbeeld geven door in de toekomst alleen maar duurzame koffie aan te bieden. In 2018 zou DE al-leen nog maar duurzame koffie in de schappen moeten hebben. Onder de voorwaarde dat er genoeg duurzaam geproduceerde koffie beschikbaar is. Samen met de consument zorgt de kof-fiebrander er dan voor dat we ook in de toekomst nog een bakkie koffie kun-nen blijven drinken.

De consument kun je be-wustmaken door middel van een soort shockcam-pagne. Douwe Egberts zou één dag lang alle koffie uit de schappen van de super-markten kunnen halen. Hierdoor laat het de con-sument ervaren hoe het

is als er geen koffie meer zou zijn. Aan het einde van de dag kan het bedrijf op tv uitleggen waarom het tot deze actie is overgegaan. Dan bestaat de kans dat de consument begrijpt dat er echt iets anders moet.

We hebben de proef op de som ge-nomen tijdens het Future Leaders Event. We hadden geregeld dat er ’s ochtends bij het binnenkomen geen koffie was. Om de deelnemers te la-ten voelen hoe het is als de koffie op is. Onze actie – die we de Arabica Lente hadden gedoopt – leverde veel verbaas-de gezichten op.

Alliander is verant-woordelijk voor het elektriciteitsnet-

werk. Het bedrijf wil graag een bijdrage leveren aan de energietransitie: van grijze energieopwekking in centrales naar decentrale groene-energieopwek-king door kleine bedrijven en parti-culieren. De Nederlandse overheid is traag met de ontwikkeling van weten regelgeving om deze transitie te bege-leiden en te versnellen. Wel zien we een groeiende groep particulieren die wil investeren in groene energie.

Wij adviseren Alliander om lokale initiatieven te helpen met opstarten, door het inzichtelijk maken van de kennis die beschikbaar is bij de relaties van Alliander. Door fysiek lokaal aan-wezig te zijn, wordt de informatievoor-

ziening laagdrempelig en kan er gewerkt worden aan de koppeling van lokale producenten aan lokale energiegrootverbruikers.Kleine ondernemers, boe-ren en woningbouwcorpo-raties hebben de potentie en de motivatie om groene

stroom op te wekken, maar hebben vaak niet direct de technische kennis, rekenmodellen, kennis van weten re-gelgeving en contracten.

Wij adviseren Alliander om een plat-form op te zetten met fysieke meeting points, plus een website. De meeting points worden gebruikt om lokale initi-atieven op het gebied van groene ener-gie te voorzien van technische, juridi-sche en organisatorische informatie. De website bevat informatie voor speci-fieke doelgroepen: consumenten, on-dernemers, woningbouwcorporaties, investeerders en vastgoedeigenaren.

Wij vinden dat Douwe Egberts de maatschap-

pelijke verantwoordelijk-heid heeft om koffie duur-zaam in te kopen en dus zo snel mogelijk uitsluitend koffiebonen moet inkopen die voldoen aan het UTz-keurmerk. Dit houdt in dat de kof-fie op verantwoorde is geproduceerd. Maar UTz is slechts een label dat als bewijslast dient voor duurzaamheid.

DE moet de koffieboeren een ge-zicht geven en de consument betrek-ken bij het duurzaam inkopen. Hier-voor hebben we twee personages bedacht: Douwe en Diego. zij symboli-seren respectievelijk de Nederlandse consument en de boeren op de kof-fieplantages op het zuidelijk halfrond. Hoewel Douwe en Diego duizenden

kilometers bij elkaar van-daan wonen, hebben ze verrassend veel overeen-komsten met elkaar. Voor allebei is een goed leven voor henzelf en hun fami-lie belangrijk.

Om de consument nog meer bij de duurzame

productie en het leven en werken op een koffieplantage te betrekken, be-noemen we tien koffieplantages als ambassadeur, een per koffieland (bij-voorbeeld Brazilië Guatemala, Kenia, Vietnam). Op een website vertelt DE het verhaal van de plantages en de fa-milies die de plantages exploiteren. De consument kan via een webcam een kijkje nemen op de plantage. Voor de echt geïnteresseerden worden reizen naar de tien plantages georganiseerd, zodat consumenten de plantages kun-nen bezoeken en de families in levende lijve ontmoeten.

Erik HooijschuurBallast Nedam

Sietse VisVodafone

Mark HartmansAlbron

Remco van de RietING



ThemaArbeidWat kan USG People bijdragen aan de oplossing van de structurele onbalans

tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt?

case

5

Van schaarste op de arbeidsmarkt is geen sprake. Er

is vooral weinig inzicht in de beschikbaarheid van arbeidskrachten en arbeidsplaatsen. In combinatie met te weinig wil om te investeren in arbeids-krachten.

Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (hoog en laag opgeleid) missen het netwerk dat werkenden hebben, waardoor het vinden van een baan (nog) lastiger is. Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kunnen geen werkervaring opdoen, waardoor ze door de steeds langere duur van hun werkloosheid steeds onaantrek-kelijker worden voor werkgevers – met name in branches waar ontwikkelin-gen elkaar snel opvolgen. Wij hebben

daarom gewerkt aan een concept voor een website: U & I. Deze website moet voor ieder profiel van een werkzoekende aange-ven welke voordelen het binnen de keten heeft wanneer deze door een specifieke werkgever aan-

genomen wordt. Daarnaast koppelen we een buddy-

systeem aan de website, om de kans op een succesvolle arbeidsovereenkomst te vergroten. De werkzoekende wordt aan een werkgever gekoppeld door een stageovereenkomst met uitzicht op werk. Intern wordt de werkzoekende gekoppeld aan een werknemer die functioneert als buddy. Deze buddy begeleidt de werkzoekende, zodat deze snel en volledig kan integreren in het arbeidsproces. Bijkomend voordeel hiervan is dat de buddy hierdoor zijn coachingsvaardigheden ontwikkelt.

Onze oplossing is het second career traineeship. Dit is

een programma waarin de Sociale Dienst en USG People samenwerken om langdurig werkzoekenden weer toe te laten treden tot de arbeidsmarkt.

Er is namelijk een aantal schaarse functies waar organisaties en ook de uitzendbureaus van USG People geen geschikt personeel voor kunnen vin-den. Voor deze functies moet men kandidaten speciaal opleiden. Wij stellen voor hier een langdurig werk-zoekende voor in te zetten. Langdu-rig werkzoekenden komen dan een halfjaar in opleiding bij een bedrijf, waar zij on the job een vak leren. In dit eerste halfjaar werken de werkzoeken-den met behoud van hun uitkering en

krijgen zij intensieve be-geleiding van USG People. Dit is noodzakelijk, omdat deze werkzoekenden weer moeten ‘leren werken’. En zo ontlast je het bedrijf. Het bedrijf is op deze wijze sneller geneigd een werk-loze in te zetten. In ruil

daarvoor betaalt het bedrijf slechts een stagevergoeding aan USG People.

Na dit halfjaar heeft de werkloze re-cente werkervaring, waardoor hij of zij sneller een baan zal vinden. De Sociale Dienst heeft zo een hoger plaatsings-percentage van werklozen en daardoor minder kosten.

We hebben ons idee getoetst bij een Sociale Dienst van een middelgrote plaats in Nederland. Deze dienst heeft bijzonder veel interesse in onze op-lossing. Ook bij enkele bedrijven met schaarse functies bleek er veel interes-se voor te bestaan.

Ruth VennekensStrukton Rail

‘Van schaarste op de arbeidsmarkt is geen sprake. Er is vooral weinig inzicht in de beschikbaarheid van arbeidskrachten en arbeidsplaatsen’

Liesbeth GriffioenStart People


In moeilijke tijden moet je soms flexibel zijn en inspelen op nieuwe situaties.Maar je wilt als leider ook koers houden. Je langetermijnvisie realiseren.Bij Van Harte & Lingsma geloven we dat dat alleen lukt als je je eigenvermogen ontwikkelt. Dat van jezelf, van je team en de organisatie.Want alleen dan weet je je doelen in effectieve resultaten om te zetten.Zo maak je jouw koers echt leading.www.h-l.nl/leadingwithlove

Tegen de wind inkoers houden.Dat is leading.

China Economic Summit 2012Een doordachte risicomanagementstrategie voor China is een must voor elke Nederlandse onderneming die met China temaken heeft. Uw sales en sourcing in China worden direct geraakt door de transformatie van China’s economie en samenleving.Bovendien speelt China een rol in de eurocrisis, als beïnvloedde én beïnvloedende partij, en uw bedrijf zal dat zeker ook merken.

Zal China’s vastgoed zeepbel barsten of leeglopen? Zijn uw Chinese partners, kanalen, leveranciers bestand tegen China’skredietkrapte?Welke risico’s en kansen schuilen er in China’s verstedelijking, vergrijzing en duurzaamheid – megatrends enmegamarkten ter grootte van triljoenen euro’s per jaar?

Ontmoet Professor MaoYushi, het economisch geweten van ChinaTemidden van deze complexiteit, hechten strategische business leaders zoals u waarde aan inzichten van bewezen deskundigenmet een solide staat van dienst binnen de overheid en het bedrijfsleven. De kern van hun kennis, gevoelige opvattingen ofvoorspellingen, is alleen te horen door het bijwonen van seminars en in hun speeches.

Het zal u daarom interesseren dat het Nederlands Centrum voor Handelsbevordering (NCH), professor Mao Yushi, het economischgeweten van de China, bereid heeft gevonden zijn kijk op economische trends, zakelijke risico’s en kansen in China te komen delenop de China Economic Summit 2012.

Ontmoet Chinese CEO’s van provincie Hei Long Jiang, China14 Chinese top entrepreneurs zullen de China Economic Summit 2012 bijwonen, ze wensen kennis te maken met Nederlandseondernemers bij deze gelegenheid. De Chinese entrepreneurs komen uit volgende industrieën: landbouw, duurzame energie,automobiel, engineering & machinebouw.

Professor MaoYushi: Vader van de Chinese moderne economie. Van huis uit ingenieur en econoom, heeft professor Maoposities bekleed aan Harvard University, de Chinese Academie van SocialeWetenschappen en het Beijing Institute of Economics.Hij is oprichter-directeur van het Fuping Development Institute (micro-kredieten) en het Unirule Institute of Economics (denktank),en is adviseur van Chinese regeringsleiders en de Asian Development Bank. Vanwege zijn invloed op het gedachtengoed en beleidrond China’s economische, sociale en duurzaamheidsvraagstukken, kende het Cato Institute hem dit jaar de Milton Friedman Prizefor Advancing Liberty toe.

Datum en locatie:Datum: donderdag 29 november a.s. vanaf 13:00 uurLocatie: Prinses Margrietplantsoen 25, 2595 AM Den Haag

Wilt u deelnemen aan dit exclusief evenement,meld u zich dan aan via www.handelsbevordering.nl Agenda 29 Nov.

Deelnamekosten zijn:Gratis voor journalisten.€ 125,00 (excl. BTW) p.p. voor leden van de China Kamer NCH en klanten van ABN AMRO Bank.€ 175,00 (excl. BTW) voor overige deelnemers.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de China Kamer van het NCH via Eileen Zhang, telefoon: 070 – 344 1556of via e-mail [email protected] hopen u op deze bijeenkomst te mogen verwelkomen!

Nederlands Centrum voor HandelsbevorderingPrinses Beatrixlaan 712 Tel 070 - 344 15562595 BN Den Haag Fax 070 – 385 3531Postbus 10 [email protected] CA Den Haag www.handelsbevordering.nl



Het was de eerste keer dat Van den He-rik in praktische zin nadacht over duur-zaamheid. zijn rondreis had hem tot nadenken aangezet. Toen hij later bij KPMG in dienst trad, bleef hij bezig met het thema duurzaamheid. Bijna tien jaar later werd hij directeur Maatschappelijk verantwoord ondernemen bij KPMG. Hier werkt hij aan thema’s als duur-zaam inkopen, de klimaatagenda en de maatschappelijke betrokkenheid van KPMG. Tegelijkertijd was hij directeur

Jan van den Herik: ‘Meer mensen moeten het lef hebben in hun bedrijf duurzaamheid te agenderen.’ Foto: Peter Strelitski

Een realistische idealistRoger Cohen

Het Future Leaders Event beleeft zijn eerste lustrum. Initiator Jan van den Herik blikt terug op de eerdere edities, maar kijkt ook vooruit. ‘Als iedereen steeds het laatste model mobieltje wil hebben, vrees ik het ergste.’

Jan van den Herik had als jonge dertiger net een jaar door Zuid-Amerika gereisd toen oliebe-drijf Shell halverwege de jaren negentig in het nieuws kwam vanwege de geplande afzinking van het Brent Spar-platform.

Hij werkte als personeelsmanager bij re-paratiewerf Verolme in Rotterdam. Van den Herik wilde dat zijn werf het platform zou slopen, maar de Brent Spar paste niet door de Nieuwe Waterweg.

‘Bedrijfsethiek is helaas nog steeds niet geïntegreerd in onze universitaire opleidingen’


Elke dag sterven19.000 kinderendoor oorzaken diete voorkomen zijn.

Jörgen gaat voornul. En jij?Kijk op unicef.nlwat jij kunt doen.



De duurzame voedingsketen

Verantwoord eten is geen spelletje

Met een soort ganzen-bord op het omslag is de boodschap van

het boek De duurzame voe-dingsketen meteen duidelijk: het pad van duurzaamheid leidt uiteindelijk naar de zo gewenste finish. Maar een echt spelletje is het natuur-lijk niet.

Het boek is geschreven naar aanleiding van de twintigste verjaardag van de Stichting Duurzame Voedingsmiddelenketen

(DuVo). Wat is er in die tijd bereikt? Welke veranderin-gen zijn doorgevoerd?

Auteur Chris Dutilh ver-telt het verhaal van de Stich-ting DuVo en de organisaties die zich sinds de oprichting bij haar hebben aangesloten. Hoe is de zoektocht naar een duurzame voedingsketen verlopen bij bedrijven als DSM, Heineken en Albert Heijn? Wat zijn de effecten van de schaalvergroting?

Chris Dutilh is scheikun-

Al jong leider

Je eigen pad gaan

Als iemand, dan zij: in 2010 werd hier en daar gefluisterd dat Neelie Kroes de eerste

vrouwelijke premier van Nederland zou worden. Het had waarschijnlijk niemand verbaasd. Neelie Kroes (1941) is een van de most powerful women ter wereld, als we de Forbes-lijst moeten geloven.

Haar daadkracht manifesteerde zich al vroeg. Na haar studie econo-mie werd zij eind jaren zestig het eerste vrouwelijke bestuurslid van de Kamer van Koophandel, waarna politiek Den Haag al gauw lonkte. Van 1971 tot 1989 was de VVD-politica niet weg te denken van het Binnenhof: als kamerlid, staatsse-cretaris en minister van Verkeer en Waterstaat.

Niet verrassend dat Nederland te klein werd: sinds 2004 zetelt Kroes in Brussel. Eerst als eurocommissa-ris met de portefeuille Mededinging en sinds 2009 met de portefeuille ICT en Telecom. Daarnaast be-kleedt ze een reeks aan commis-sariaten.

Voor vrouwen is Neelie Kroes een boegbeeld en ook die rol vervult ze met verve. In interviews benadrukt zij steeds weer hoe belangrijk het is om je eigen pad te volgen. Via de Volkskrant sprak zij haar seksegeno-ten ooit wel erg streng toe: ‘Nooit al je pionnen op je relatie zetten, nooit financieel afhankelijk worden. (...) Altijd proberen om buitenshuis te blijven werken, jezelf te laten zien en keihard te zwoegen.’

Keihard zwoegen, tja ... Is dat nog wel leuk? Het doet er niet toe: als Neelie Kroes het zegt, krijg je er van-zelf zin in. — EtL

Neelie Kroes Foto: Peter Boer

van de Stichting Samenleving en Bedrijf, de voorloper van het grote bedrijvennet-werk MVO Nederland.

Ook richtte hij Erbij op, de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid. En Jan van den Herik bedacht het Future Leaders Event (FLE), een jaarlijkse bijeenkomst met als doel veelbelovende jonge lei-dinggevenden uit het bedrijfsleven be-wust te maken van duurzaamheid.

Dit is de vijfde editie van FLE. Hoe kijkt u terug op de eerdere edities?‘Ik ben er trots op dat het evenement nog steeds bestaat. Inmiddels hebben zo’n 1.200 future leaders meegedaan.’

Aan het eerste event deden 400 jongeren mee, dit jaar bijna 150. Teleurstellend?‘Ja. Ik denk dat het komt door de toege-nomen aandacht voor duurzaamheid. Bij steeds meer bedrijven wordt al gepro-beerd om vanuit strategisch perspectief te investeren in duurzaamheid. Mee-doen aan een apart programma ligt dan minder voor de hand.’

Hoe heeft het FLE-programma zich ont-wikkeld in die vijf jaar?‘Vroeger was de plenaire bijeenkomst het belangrijkste deel van het evene-ment. Nu ligt de nadruk meer op samen-werking tussen de deelnemers, die in groepen over een thema nadenken. Het is de mix van mensen van verschillende bedrijven die het zo interessant maakt. Door die samenwerking krijg je het ge-voel van een gezamenlijke agenda, een gevoel dat er echt wat moet gebeuren.’

Is de huidige lichting jongeren anders dan die van vijf jaar geleden? ‘Ik mag hopen van wel. Ik neem aan dat ze verder zijn in hun denken over duur-zaamheid. Ik hoop dat een high potential die net van de universiteit komt, heeft nagedacht over een onderwerp als kli-maatverandering en over wat grondstof-fenschaarste betekent.’

dan van je wordt verwacht in je profes-sionele rol. Te weinig mensen hebben het lef om binnen hun bedrijf het debat aan te gaan en zaken om te gooien. Maar diep van binnen voelt iedere manager zich ongemakkelijk, of hij nou twintig, dertig, veertig of vijftig is.’

Wat moet er dan gebeuren?‘Je moet niet wachten tot de hiërarchi-sche laag boven je, de middenmanager, in actie komt. Je moet zelf in beweging komen, medestanders vinden. Dat is niet makkelijk. Het staat niet in een boek hoe je dat moet doen.’

Bent u optimistisch over de toekomst?‘Mijn ultieme hoop is dat de mens zo slim en inventief is dat we de problemen kunnen oplossen. Volgens deskundigen kunnen we theoretisch bijvoorbeeld ne-gen miljard mensen voeden. Dat valt te organiseren. Maar als je kijkt wat we met zijn allen verbruiken, blijft het voor mij de vraag of onze planeet echt leefbaar te houden is.’

Wat betekent dat voor de consument?‘Op individueel niveau moeten we be-reid zijn andere keuzes te maken. De consument wil steeds nieuwere en snel-lere producten. Ik word bij KPMG soms gek aangekeken als ik mijn oude Black-Berry uit mijn binnenzak trek. Als dat soort gedrag niet wordt gecorrigeerd, ben ik erg bevreesd. We moeten de cir-culaire economie, waarin alles wordt ge-recycled, op gang brengen.’

Hoe wordt uw betoog ontvangen door uw collega’s?‘Gelukkig zijn er steeds meer mensen die in dezelfde lijn denken. Maar er zijn er ook genoeg die hun kop in het zand steken. ze denken dat het zo’n vaart niet zal lopen. “Jan, je bent een doemden-ker,” krijg ik soms te horen. Maar ik be-schouw mezelf meer als een realistische idealist.’

‘’s Avonds ben je een betrokken burger, maar de volgende dag ben je gewoon weer werknemer’

Chris Dutilh: De duurzame voedingsketen. Twintig jaar ervaring bijeengebracht. Academic Service, 2012

dige en werkte jarenlang voor Unilever, onder andere als manager Milieu en Veilig-heid. In die hoedanigheid richtte hij de Stichting DuVo op. Een stichting die tot doel heeft kennis te ontwikkelen, een dialoog met stakehol-ders op gang te brengen en bedrijven bij elkaar te brengen om een succesvol duurzaamheidsbeleid te ontwikkelen. De duurzame voedingsketen kan daar wel-licht bij helpen. — EtL

Er wordt soms geklaagd over een gebrek aan ontwikkeling bij jongeren. Terecht? ‘Het vertrouwen in het bedrijfsleven kan alleen groeien als we de nieuwe leiders een goede set normen meegeven. Daar-voor vind ik het aanbod op universiteiten en hogescholen nog te beperkt. Neem bedrijfsethiek: dat is een keuzevak. Het vak is nog steeds niet geïntegreerd in op-leidingen als bedrijfseconomie.’

Waarom wordt er wel veel gepraat over duurzaamheid, maar is actie onderne-men zo moeilijk?‘Er bestaat een groot verschil tussen de burger en de consument. De burger ziet ’s avonds op televisie een programma over klimaatverandering en vervuiling, en huilt tranen met tuiten. Maar als hij de volgende dag consument is, kiest hij in de winkel zonder problemen voor een product dat niet duurzaam is.’

Dit geldt ook voor het bedrijfsleven?‘Ja, in die zin wel. Ik denk dat hetzelfde dilemma geldt voor de burger die ook professional is. ’s Avonds ben je een be-trokken burger, maar de volgende dag trek je weer je strakke pak aan en ben je de banking specialist. Het blijkt lastig om het unheimische gevoel dat veel burgers hebben over de richting die onze aarde ingaat op hun werk te vertalen in con-crete actie.’

Als werknemer durft niemand meer?‘Het voelt niet senang om verder te gaan


www.ontwikkelingshulp.nu

GELDVERDIENEN

AANAFRIKA.


29zaterdag 10 november 2012 | Het Financieele Dagblad reportage

Ontmoeting met andere fietsers op grote hoogte: de Salar de Uyuni in Bolivia (3.650 meter).

Ook op ’s werelds grootste zoutvlakte (10.582 m2) kun je vrienden maken. Foto: Michiel Roodenburg

Bloedstroom van biosfeer

Joost Notenboom en Michiel Roodenburg

Ieder mens creëert zijn eigen pad. Of het nu op de fiets tussen Alaska en Antarctica is, of binnen een groot bedrijf als KPMG. Met een duidelijk doel voor ogen, veel passie en inzet kun je veel bereiken.

Op 6 maart 2012, om 12.00 uur lokale tijd, kwamen we aan op Antarctica. Het eind-punt van een feno-menale fietstocht en van een avontuur dat

twintig maanden eerder was begonnen in Deadhorse, Alaska.

Ruim zeshonderd dagen onderweg op fietsen gemaakt van bamboe. Van de boven- naar de onderkant van onze planeet. Bijna 30.000 kilometer zon, wind, regen, hagel, hitte, sneeuw, mod-der, lachen, huilen, genieten en afzien. Bruine en zwarte beren in het noorden, kuitenbijtende honden in het zuiden. Langzaam de hoge, besneeuwde bergen op kruipen en keihard met de wind in de haren aan de andere kant weer naar beneden. Slapen in een tent, een school, naast een benzinepomp, op een politie-bureau, tussen de koeien en in bossen. Veel fietservaring hadden we niet, maar een heldere droom en veel passie com-

De watervoorraad moeten we delen met alles en iedereen die dorst of honger heeft

penseerden dit ruimschoots. Daarom stapten we, met steun van belangrijke partners als KPMG en IN10, op 4 juli 2010 op de fiets in Deadhorse; het noor-delijkste dorpje in Alaska met een weg naar het zuiden. Ik had nog nooit een fietsband geplakt, reisgenoot Michiel had nog nooit iets écht afgemaakt.

Ons doel was niet om de eerste of de snelste te zijn. Ons doel was om aan-dacht te vragen voor het wereldwijde wa-terprobleem. Want een miljard mensen op deze wereld hebben nog steeds geen toegang tot schoon en veilig drinkwater. Een probleem waar we ons beiden tij-dens onze studietijd in het Midden-Oos-ten bewust van waren geworden.

Als actie bedachten we daarom Cycle for Water, en de watercyclus wilden we symboliseren door water van boven de noordpoolcirkel per fiets naar de zuid-poolcirkel te brengen, en in de tussen-tijd op zoek te gaan naar gemakkelijke oplossingen voor de ongemakkelijke waarheid die een miljard mensen dage-

lijks hindert in hun ontwikkeling.Het thema en het avontuur zijn geluk-

kig niet onopgemerkt gebleven. Naast onze vrienden en familie, die langzaam-aan overtuigd raakten van ons doel, werden we op een gegeven moment ook door CNN opgepikt om regelmatig ons verhaal te doen en onze ervaringen te delen. We spraken onderweg op scho-len, universiteiten en bij bedrijven. De afsluiting van de tocht met een TEDx-op-treden op Antarctica, tussen de pingu-ins, was ook bijzonder. Bijzonder koud vooral, zo op het ijs, in onze inmiddels versleten fietsbroekjes.



Onderweg hebben we veel vrienden gemaakt. Mensen langs de weg, rijk en arm, maar ook andere avonturiers. Met het Wereld Natuur Fonds en de Werel-bank hebben we partnerships opgezet. We bezochten verschillende waterpro-jecten van deze organisaties, maar ook van kleine en lokale organisaties in Mid-den- en zuid-Amerika. Om te leren wat de échte problemen zijn en hoe deze op-gelost kunnen worden.

BevrorenAan het eind van onze route stond onze inspirator, de Engelse poolreiziger Ro-bert Swan. Hij nam ons mee naar het derde continent van onze reis: Antarc-tica. De plaats waar het overgrote deel van onze watervoorraad bevroren ligt. Roberts boodschap is duidelijk: ‘Met een YouTube-video, e-mail of Facebook-bericht verander je de wereld niet. Om

Zonder water staat alles stil: geen business voor bedrijven en geen producten voor consumenten

Al jong leider

Hyving Chief

Kun je nagaan: het is pas acht jaar geleden dat Raymond Spanjar (1977) samen met

Floris Rost van Tonningen en Koen Kam de vriendensite Hyves opricht-te. Toen hij tijdens het paragliden in Argentinië een nekblessure opliep en maandenlang stil moest liggen, bedacht de student economie en psychologie het plan voor wat later zijn weg naar eeuwige roem, macht en geld zou worden. De rest is ge-schiedenis.

De jonge, charismatische ‘Chief Hyving Officer’ werd door vriend en vijand gewaardeerd om de persoon-lijke en relaxte manier waarop hij – bijvoorbeeld – Hyvers benaderde. Kon iedereen plotseling zien wie wie had begluurd? Berichtje van Raymond: sorry jongens, dat was niet de bedoeling, we draaien het terug.

Deze Mark zuckerberg van de lage landen, die ook nog eens een stuk sympathieker overkwam, is een inspiratiebron voor veel jonge ondernemers. Niet alleen omdat hij een mooi product op de markt zette, maar ook omdat hij een doorzetter bleek en een duidelijke focus had.

In 2010 nam de Telegraaf Media Groep de socialenetwerksite over. De uit de kluiten gewassen brain-wave van Spanjar telde toen tien miljoen leden, inclusief politici als Wouter Bos en Jan Peter Balke-nende.

Na de overname had Spanjar eindelijk tijd om af te maken waar hij zeven jaar daarvoor mee moest stoppen: zijn wereldreis. Op Twitter is te lezen dat het hem goed bevalt. Wie weet wat we na thuiskomst nog van hem kunnen verwachten. — EtL

Raymond Spanjar

Foto: HH

Duurzaam ondernemen waarmaken

Vergroenen is echt niet makkelijk!

Niks lollige interview-tjes of 1-2-3-checklists om te kijken of u een

beetje op uw groene schema ligt. In Duurzaam onderne-men waarmaken – een pil van een kleine vierhonderd pa-gina’s – kunt u precies lezen hoe bedrijven als Konink-lijke BAM, Van Gansewinkel en KLM worstelen met het duurzaamheidsvraagstuk. Eenvoudig is ‘vergroenen’ namelijk allerminst. De veranderingen volgen elkaar

in razend tempo op, consu-menten worden mondiger en de vraag hoe duurzaam-heid écht kan beklijven, blijft meestal onbeantwoord.

Wie weet helpt dit boek. Aan de kwaliteit van de schrijvers zal het in ieder geval niet liggen. Rob van Tilburg en Mara Francken zijn adviseur Duurzaam on-dernemen bij Royal Haskon-mingDHV, Rob van Tulder is hoogleraar international business aan de Erasmus

Drie zusjes in Xepatán, Guatemala halen water voor het huishouden. Omdat ze dit dagelijks moeten doen, kunnen ze niet naar school. Foto: Michiel Roodenburg

van een bevlogen team dat grote bedrij-ven, ngo’s en overheden helpt met hun duurzaamheidsvraagstukken, ook op het gebied van water.

zowel Michiel als ik heeft een diepe waardering ontwikkeld voor de rol van water in de wereld. Die rol gaat verder dan de vloeistof die uit de kraan komt: water is voedsel, energie, educatie, en politiek. Water zit in alles wat wij ver-bouwen, produceren en over de wereld verschepen. Water wordt ook wel de bloedstroom van de biosfeer genoemd. De gelimiteerde voorraad die ervan is, zullen we moeten delen met alles en ie-dereen die dorst of honger heeft.

Er is nog een lange weg te gaan, maar het is zoals we tegen elkaar zeiden toen we in Alaska stonden: ‘Stapje voor stap-je, kilometer voor kilometer, dan komen we er wel. Gezamenlijk, als een team.’ En dat geldt nu ook. Natuurlijk is het wennen om na zo’n fietstocht weer een pak aan te trekken, je iedere dag te sche-ren en op kantoor te zitten. Maar als je zonder fietservaring bijna 30.000 kilo-meter weg kunt trappen, lukt het ook om dit nieuwe avontuur tot een succes te maken. Met passie en doorzettings-vermogen kom je ver, en er is nog veel te bereiken. Het bedrijfsleven speelt een belangrijke rol in de oplossing van het mondiale waterprobleem, want daar zit-ten het kapitaal, de kennis en de kunde. Plus de motivatie om dit op te pakken. Want uiteindelijk zijn er zonder water geen producten en is er geen business.

Het einde van onze fietstocht bete-kent overigens niet het einde van Cycle for Water. We hebben onlangs een pilot project succesvol afgerond: vierhonderd leerlingen van een basisschool in Enge-land organiseerden een dag over water. Gesponsord door ouders, familie en vrienden zamelden de kinderen geld in voor een waterproject in Thailand, door te fietsen rondom hun school. Ons doel is om in 2015 op meer dan duizend scho-len wereldwijd actief te zijn.

Rob van Tilburg et al., Duurzaam ondernemen waar-maken. Van Gorcum, 2012

Universiteit en Andrea da Rosa is als onderzoeker betrokken bij de Rotterdam School of Management van diezelfde universiteit.

Duurzaam ondernemen waarmaken richt zich op bestuurders en managers in grote bedrijven. De auteurs ontwikkelden een fasemodel voor verduurzaming dat grote ondernemingen moet helpen om de problemen van deze tijd – recessie, klimaatveran-dering – te pareren. — EtL

echt dingen te veranderen, en echt iets te bereiken, heb je actie nodig. Actie en doorzettingsvermogen!’ Dit was voor ons een zetje in de rug en had ons twintig maanden eerder de fiets op gejaagd.

Twintig maanden zaten we samen op de fiets. Inmiddels zijn we weer in Ne-derland en werken beiden voor KPMG Sustainability. Daar maken we deel uit


PLASTIC AFVAL KUN JE BETER SCHEIDEN

WWW.PLASTIC-HEROES.NL

NEDERLANDIS GOED BEZIGU TOCH OOK?


...brengt ideeën tot leven

Het optimumin energie

www.deerns.nl

Bijdragen aan een optimaal duurzame en comfortabele leef- en werkomgevingis de kern van onze missie. Dat doen we door de ontwikkeling van innovatieve enenergiezuinige gebouwconcepten.

In Nederland is Deerns het grootste onafhankelijk adviesbureau op het gebiedvan bouwfysica, energie en installatietechniek. Met projecten over de hele werelden vestigingen in Europa, Dubai en de Verenigde Staten is Deerns bovendien eentoonaangevend internationaal bureau.


bijlage financieel dagblad - future leaders event

Documents