bh i evropske integracije

7/26/2019 Bh i Evropske Integracije

1/22

BH I EVROPSKE INTEGRACIJE

- Evropska unijaje regionalna organizacija evropskih drava, tvorevina( Sui Generis ), izrasla je iz Evropske zajednice na osnovama ugovora o EUiz Mastrichta !"#"$%%#g, koji je stupio na snagu $"$$"$%%&g"

-EU predstavlja nadnacionalnu zajednicu Evropskih drava, nastalu kaorezultat procesa, saradnje, integracije, po'eo o-tih godina #ost" s ciljemzajedni'kog promicanja mira i prosperiteta, ekonomske, politi'ke i kulturnei ukupne drutvene saradnje"

-Temejni !a"a#akjoj je ekonomska i socijalna integracija drava 'lanica,a njezine nadlenosti o*uhvataju ekonomiju, industriju, ljudska prava,zajedni'ke unutranje jedinstvenu vanjsku politiku"

- Primarni $ijevi su joj%

a) promicanje ekonomskog i socijalnog progresa

*) uravnoteen i odriv razvitak

c) snane ekonomske i socijalne kohezije

d) uspostavljanje ekonomske i monetarne unije ( stvaranje zajednickevalute )"

- +oslije talasa proirenja i prijema rvatske #$&g EU *roji # drava.

Aus#rija& Be'ija& Bu'arska& (e)ka& *anska& Es#onija& +inska&+ran$uska& Gr,ka& Hoan"ija& Hrva#ska& I#aija& Irska& e#onija&i#vanija& Kipar& u.em/ur'& 0a1arska& 0a#a& Njema,ka& Pojska&Por#u'a& Rumunija& Sova,ka& Sovenija& 2panija& 2ve"ska i V3B3

Ideje i inicijative o ujedinjenju Evrope

- Stare su &oo g" +rvi planovi o ujedinjenju Evrope zalagali su se zakon/ederalno ure0enje Evrope datiraju od $st" 1atim ideje o 2ederalnomure0enju, zastupao ju je Simon iz $%st" 3ada o ujedinjenju Evrope pada udrugi plan po'etkom 4 s"r do inicijative 5ekog gro/a za stvaranje pan-evropskog pokreta" Strahote 44 s"r daju znaan poticaj Evropskim zemljamada poduzmu dalje korake u pravcu ujedinjenja Evrope i stupio je 6inston5er'il s prijedlogom za neku vrstu Sjedinjenih Evropskih drava" +rvi

prakti'an korak *io je osnivanje Evropskog vije7a"


2/22

Vijee Evrope

- u 8en agu od -$$"maja $%9 g okupilo se izme0u i $ delegataiz cijele Evrope kao i posmatra'i iz S:8-a i ;anade na povijesni hakikongres za ujedinjenje Evrope, predsjedavao je 5er'il" U'esnici kongresa

su se zaloili za osnivanje Evropskog parlamenta i Evropskog pose*nogvije7a koji su pripremali politi'ku i ekonomsku integraciju Evropskihdrava" ;lju'ni uticaj na o*likovanje Evropskog pokreta (EuropeanMovement) imali su de*ate i poruke Evropljanima usvojene na akomkongresu" +redsjednik je 8uncan Siondonu" Sjedite jeu Straz*uru" 8akle, prva Evropska ustanova ireg o*uhvata je osnovanaposlije 44 s"r, i to je vije7e Evrope ( ?ouncil o/ Europa)" +rema prvo*itnoj

namjeni tre*alo je da *ude za'etak *udu7e Evropske /ederacije sapoveljom prava, sudom, zajedni'kim tritem i valutom i nizom sektorskihpolitika" 3eke od desetak zemalja utemeljiteljica pose*no =ritanija nisuhjtele takvu asocijaciju drava" Sve do $%% g i uruavanje komunisti'kog*loka vije7e Evrope je ostalo regionalna 1apadno-Evropska ustanova"8anas vije7e Evrope nije ustanova EECi Unije, mada su sve 'lanice unijeujedno i 'lanice vije7a, osim =jelorusije" +aralelno s vije7em Evropezapo'ela se stvarati EU, ali na sasvim druga'ijim osnovama i uvjerenjima"

Stvaranje drugih meunarodnih ustanova

- +rethodnicu Evropske zajednice predstavljaju i neki me0unarodnidoga0aji, i osnivanje me0unarodnih organizacija kao to su.

43 5niver!ana "ekara$ija 5N-a& po#pisaa u San +ran$is$u 4678

93 Osivanje me1unaro"no' mone#arno' :on"a ; 00+

3 Or'ani!a$ija !a Evropsku saranju i si'urnos# ; OEC*


3/22

@3 Or'ani!a$ija !a Evropsku ekonomsku sara"nju ; OEEC3 pos#upak uska1ivanja pravni? propisa

73 propisivanje pravia konkuren$ije

83 re'uisanje "ravne pomoi

3 uspos#avjane !aje"ni,ke #r'ovinske poi#ike

- +oslije @imskog ugovora potpisana je konvencija o odre0eniminstitucijama i uspostavljen $ SU8 4 $ +:@>:ME3F za sve & zajednice(E?S?, EE? 4 EU@ :FM)" +oslije ovih procesa & Evropske zajednice po'elesu dijelit 9 zajedni'ke institucije.

43 komisiju Evropski? !aje"ni$a

93 vijee Evropski? !aje"ni$a

>3 Evropski paramen#

73 Su" prav"e Evropski? !aje"ni$a

PRO-IRE!JE EE"

. prvo proirenje uslijedilo je relativno kasno, dijelom zahvaljuju7i =ritaniji,a dijelom zahvaljuju7i 2rancuskom protivljenju" =ritanija je od*ila da sepridrui drugim 'lanicama EE? i /ormirala +andan tome sa zemljama kojenisu *ile 'lanice" 3akon mnogo pokuavanja zajedno sa 8anskom i 4rskomkona'no je postala 'lanica $"$" $%!& i ovo predstavlja prvi talas proirenjaEE?" 8rugi i tre7i proirenje nazivaju Mediteranskim" 8rugim je Gr'kapostala 'lanica, a tre7im +ortugal i Bpanija" EE? od $%%# preimenovana jeu EU" Ugovor o EU potpisana je !"#"$%%# u olandskom graduMaastrichtu, te z*og toga 'esto ozna'ava i kao Maastrichti ugovor" Stupioje na snagu $"$$"$%%& g i njime je EE? preimenovan u EU"

Jedinstveni Evrops*i a*t

- predstavlja prvu veliku izmjenu ugovora u istoriji E1" $%D je potpisanAedinstveni Evropski akt ( SE:) i uveo je vanih izmjena.

$" razvoj unutranjih trita

#" institucionalna re/orma

&" proirenje nadlenosti u o*lasti zdravstva, socijalne kohezije


5/22

9" ja'anje ekonomske i monetarne integracije

" /ormaliziranje saradnje u o*lasti vanjske politike

SE: nije deCnirao slo*odno kretanje ro*e, ljudi, usluga i kapitala"

Bengenskim sporazumom $% te Bengenskom konvencijom $%%precizirano je postepeno ukidanje unutarnjih grani'nih kontrola i uvo0enjeslo*odnog kretanja za Czi'ke oso*e dravljane zemalja potpisnicasporazuma, drugih zemalja 'lanica EU ili tre7ih zemalja"

#$OVOR O E#

- +redstavlja komplentiranje jedinstvenog trzista, uvo0enje zajedni'kevalute i izvravanje pripreme za veliko proirenje na 4stok" +ovijesnidoga0aj krajem -tih i po'etkom %-tih, vezan je za pad =erlinskog zida,uticali su na dalji razvoj Evropske integracijske strukture" Ugovor o EU izMastrichta je rezultat vanjskih ( ;olaps komunizma u 4sto'noj Evropi) iunutarnji ( drave 'lanice eljele su podrati napredak u'injen SE:doga0ajem)" +o mnogima ugovor iz Mastrichta predstavlja sutinski pomaku razvoju Evropskih integracija i dao joj je i politi'ki aspekt.

/0 osnivanje E#

10 Stvaranje e*onoms*e i monetarne unije

20 stvaranje dr3av4janstva E#

50 integriranje novih podru6ja saradnje

- Ugovor je predvidio isklju'ivu nadlenost zajednice u o*lastima.

$" vize za dravljane tre7ih zemalja

#" o*razovanje

&" kultura

9" javno zdravlje

" zastita potrosaca """

- 3a primjeru stvaranja EU utemeljena su & stupa.

$" E1

#" zajednicke vanjske i unutarnje politike

&" saradnja u pravosudju i unutarnjim poslovanjem


6/22

#$OVOR IZ A'S7ERA'A /889 I #$OVOR IZ !I"E 1::/

- Ugvoro iz Mastrichta je mijenjan i dopunjavan #H" Ugovorom iz

:msterdama u /unkciji njegove pripreme prethodno je odranakon/erencija u Furinu, da *i #"okto*ra $%%! *io kona'no potpisan, a stupioje na snagu $"maja $%%%" Glavne izmjene ugovora ticale su se prenosanadlenosti nad politikom azila imigracija i viza, te saradnje u pravosu0u ugra0anskim stvarima iz & stu*a u $ stu* EU" Ugovor iz :mst imao je za ciljstvaranje politi'kih i institucionalnih preduslova za uo'avanje EU sanadolaze'im izazovima glo*alizacije ekonomije" Fako0er su se desilezna'ajne promjene u o*lasti slo*odnog kretanja ljudi" Ugovor iz 3icepotpisan je #D"#" #$, a stupio na snagu $"#"#$&" +redstavlja 9

Evropski ugovor u $& godina i njime je izmijenjen po #H ugovor izMastrichta" Fi'e se i pojedinih odred*i ugovora iz Mastrichta" ;lju'ni uzrokizmjena *ila je institucionalno prilago0avanje EU za novi talasproirenja, koji je nastupio u maju #9 kada je EU do*ila $o novih drava'lanica" 3ajvanije izmjene koje sadre ugovori iz 3ice ti'u se proirenjaprocedure suodlu'ivanja i donoenja odluka kvaliCkacionom veli'inompodjele glasova u vije7u"

EVROPSKI #S7AV

- ;onvencija o *udu7nosti Evrope za posljedicu tre*alo *i da ima izradunacrta *udu7ih institucionalnih rijeenja proirene EU" 8eklaracija nosisnaan pe'at 3jema'kog ustavno modela sa jasno podjeljenimnadlenostima izme0u savezne drave i /ederalnih jedinica" 3acrtEvropskog ustava proao je sve /aze redovne procedure" Evropsko vije7ega je usvojilo #$"juna u Solunu, s ocjenom da se radi o do*roj osnovi zadalju razradu teksta na me0uvladinoj kon/erenciji 'lanica i potencijalnih'lanica EU" Ugovor o uspostavljanju ustava u Evropu potpisali supredstavnici zemalja 'lanica poslije 'ega je uslijedio proces ratiCkacije uzemljama 'lanicama" 3S4 3:14I EI@+S;4 USF:I" 3jime je predvi0enouspostavljanje pravnog su*jektiviteta EU , a ustav EU *i zamjenio sveosniva'ke ugovore potpisane tokom o godina, jer *i ih sve sjedinio ujedan teHt izuzev ugovora o EU@ :FM" U uvodu Evropskog ustava govorise o povijesti i *atini Evrope i njezinoj nakani da se prevazi0u sve podjele,dok je ustav struktuiran kroz 9 poglavlja.

$" sadrzi principe ciljeve i institucionalne okvire ustrojstva EU

#" povelje o ljudskim pravima o ! naslova

&" pravila po kojima se provode odluke i razlicite politike EU


7/22

9" pravila o njegovom stupanju"

3adlenosti EU u Evropskom ustavu jasno su propisane i kvaliCcirane u &grupe.

$" pro*lematika u kojoj EU zadrzava iskljucivu nadleznost#" pro*lematika u kojoj EU i drave 'lanice imaju podjeljenu nadleznost

&" pro*lematika u kojoj EU dopunjava ili podrava aktivnosti drava'lanica"

2rancuski holandski *ira'i re/erendumom su glasali protiv ustava, nijestupio na snagu, i time je Evropu zadesila najdu*lja kriza upedesetogodinjem djelovanju njenog postojanja"

RE;OR'SKI #$OVOR IZ %ISAisa*ona stupio je na snagu

$"$#"#%" Ugovorom iz >isa*ona izvreno je mnotvo izmjena i dopunaugovora iz Mastrichta predvi0eno je da se naziv ugovora o osnivanju E1zamijeni nazivom EU, vije7e EU do*ija naziv vije7e" Sud pravde E1 do*ijanaziv sud pravde EU" Ministar vanjskih poslova postaje visoki komesar EU"Ugovor o EU sadri D naslova.

$" zajedni'ke odred*e, prihvataju inovacije precizira vrijednosti i ciljeveunije, odnose izme0u unije i zemalja 'lanica, te suspenzija prava drava'lanica

#" odred*e o demokratskim principima, izjedna'ava & dem"o*lika.

a) reprezentativnu i participativnu demokratiju, te inicijativu gra0ana

&" odred*e o institucijama, *ave se cjelinom institucionalnog sistema unijei promjenama koje se vre izmjene njezinog postoje7eg poretka"

9" odred*e o *lizoj saradnji omogu7avaju zemljama 'lanicama koje to eleda uspostave me0uso*no *lie o*like saradnje na podru'jima koja nisuisklju'ivo rezervirana za uniju


8/22

" odred*e o vanjskoj aktivnosti unije i vanjskoj politici zajednickojsigurnosti , ticu se nacela i ciljeva vanjske aktivnosti unijei ulogeevropskog vijeca u deCniranju tih ciljeva

D"Cnalne odred*e imaju standardnu /ormu pose*no zna'ajna ona kojom se

deCnira J unija ima svojstvo pravnog licaK"

- Ugovor iz >isa*ona do*a novi naziv Ugovor o /unkcioniranju EU" 2inalniakt u :neksu sadri $9 protokola i D deklaracija"

&4anstvo u E#

- podrazumijeva # komponente.

a" prva se odnosi na u'e7e 'lanica u razli'itim komponentama Evropskihintegracijskih procesa koji se odigravaju u okviru EU

*" ti'e se razli'itih prava koji se priznaju dravljanima EU"

- EU ima # punopravnih 'lanica i ve7ina njih u'estvuje na svimpodru'jima politika, i svim programima EU"

- SpeciC'nost prava EU dolazi do izraaja i u njegovim nejednakimprimjenama na odre0enim podru'jima drava 'lanica ( npr" 3eke drave usvom sastavu imaju tzv" +ose*ne teritorije)

- SpeciC'ni teritorij drava 'lanica EU svrstavaju se u & grupe.a" udaljene regije

*" primorske zemlje i teritorije

c" regije sa kojima EU ima specijalne odnose

R=AV%JA!S7VO E#

. +itanje dravljanstva EU spada u najvanija statusna prava dravljana

'lanica EU" 8ravljanstvo je institucionalizirano ugovorom iz Mastrichta"8ravljanstvo EU ugovorom iz :msterdama priznaje svakom licu koje imadravljanstvo neke od drava 'lanica i ono ne zamjenjuje ve7 slui kaonadopuna dravljanstvo nacionalne drave" 8ravljanstvo EU sadrinekoliko temljenih prava.

a" slo*oda kretanja i *oravka na teritoriju drava 'lanica

*" pravo glasa i kandidiranja na iz*orima poslanika u Evropskomparalmentu

c" pravo na diplomatsku konzularnu zastitu


9/22

d" pravo na prituz*u i odgovr na nju

- @e/ormski ugovor iz >isa*ona J svaki dravljanin drave 'lanice,dravljanin je unije, dravljanstvo unije *i7e dodano u nacionalnomdravljanstvuK"

EVROPSKI PASO-

- +o'elo se primjenjivati $% u cilju poticanja slo*ode kretanja i stvaranjazajedni'ke vizne politike u Bengnenu i >uHem*urgu je postignut sporazumkojima se o*avezuje potpuno ukidanje unutarnjih zajedni'kih, grani'nihkontrol, na kopnu, moru i aerodromima, te uvo0enje slo*ode kretanja zadravljane drava potpisnica" EI unije u :neksu $sa'inilo listu odred*i'ijim je dravljanima neophodna viza za ulazak u EU" U :neksu # imamodrave koje ne podlijeu viznom reimu, 'iji dravljani mogu *oraviti u EU

*ez vize, ali ne due od & mjeseca"

#s4ovi +a pristupanje i procedure pristupanja E#

- Ugovorim iz Mastrichta te izmjenama i dopunama iz :mst i 3ice, svakaEvropska drava mogla je zatraiti 'lanstvo u EU" 8etaljni kriterijkandidatkinje moraju ispotovati kao preduslov za punopravno 'lanstvo uEU" Fi kriterij su poznati kao kriterij iz ;openhagena i Madrida" ;riterij iz;openhagena iz $%%& klasiCciraju se u & grupe.

$" politicki kriterij, podrazumijeva sta*ilnost institucija, kao osnovedemokratkog poretka, vladavine prava

#" ekonomski, podrazumijeva postojanje eCkasne trzisne ekonomije,

& " pravni, odnosi se na o*avezu preuizmanja pravne ekonomske ste'evineEU"

- EI u Madridu $%% zaklju'ilo je da je neophodno o*ez*ijediti iodgovaraju7u administrativnu strukturu, poznato kao administativnikriterij"

PO!O-E!JE ZA>7JEVA ZA &%A!S7VO # E#

- +ismena /orma zahtjeva se upu7uje vije7u EU i zapo'inje postupakocjenjivanja drave podnositeljice zahtjeva" Miljenje o zahtjevu sadriprikaz odnosa drave podnositeljice zahtjeva i EU, analizu stanja u pogleduEU, u pogledu ispunjavanja politi'ki uslova, ispunjavanje ekonomskihuslova, spos*nost preuzimanjaa o*aveza koje proizilaze iz 'lanstva, op7uocjenu stanja i mogu7nosti u pogledu ispunjavanja stanja uslova"

S7A7#S KA!IA7A SA &%A!S7VO' # E#


10/22

- U koliko miljenje o zahtjevu sa 'lanstvom je pozitivno EI zakazuje*ilateralnu me0uvladinu kon/erenciju izme0u EU i drave podnositeljicezahtjeva i na taj na'in se do*iva status kandidata

O7VARA!JE PRE$OVORA O PRIS7#PA!J# E#

- Slu*enim do*ijanjem statusa kandidata, drava kandidatkinja zapo'injesa otvaranjem pristupnih pregovora, koji preciziraju uslove priklju'ivanja"+rva /aza je analiti'ki pregled i ocjena uskla0enosti zakonodavstva dravekandidatkinje u odnosu na propise EU" Evropska komisija kontinuiranoo*avjetava vije7e EU i E+ o napretku"

PREPRIS7#P!A S7RA7E$IJA E#

- $%%! u >ULEM=U@GU EU pokrenula je proces petog proirenja i pored

toga odredila je pred pristupnu strategiju koja uklju'uje.$" pose*ne sporazume o pridruivanju koji se zaklju'uju sa dravamakandidatkinjama tzv EI@+S;4 S+@:1UM

#" a) pristpuno partnerstvo , *) nacionalni program za usvajanje pravneste'evine EU

&" predpristupna pomoc o*uhvata pruzanje Cnansijske pomoci

SPORAZ#'I O PRIS7#PA!J# R=AVA KA!IA7KI!JA

- +rva generacija sporazumi o pridruzivanju, predstavlja zanimljivuilustrativnu sliku hronologije uspostavljanja ugovornih odnosa sa EUpodnoenje zahtjeva za 'lanstvo, sticanje statusa kandidata, sticanjeugovora te poziva u 'lanstvo"

8ruga generacija- Evropski sporazum, podru'je politi'ke saradnje koja seti'e *ilateralnih i multilateralnih konsultacija o svim pitanjima ozajedni'kim interesima, podru'je trgovinskih pitanja, otvaranje zoveslo*odne trgovine, podru'je ekonomske, kulturne saradnje i uskla0ivanje

zakonodavstva"

- Fre7a generacija sporazuma o sta*ilizaciji i pridruivanju, namijenjeni sudravama u procesu sta*ilizacije i pridruivanju, me0u koje spada i =4"Evolutivne klauzule i odred*e o ekonomskoj saradnji"

#$OVOR O PRIS7#PA!J# E#

- +rije upucivanja svakoj drzavi clanici EU na ratiCkaciju koja se o*avlja uskladu sa njihovim vlastitim zakonodavstvom, mora do*iti pozitivno

misljenje Evropske komisije Evropskog parlamenta"


11/22

PRAV!I SIS7E' E#

- EU ima svoju samostalnu vlast sa suverenim pravima i neovisnimpravnim sistemima" +ravni sistem Eu je u njezinoj nadleznosti i o*avezanje za drzave clanice i gradjane EU, ide u smjeru snaenja nadnacionalne

vlasti" U irem smislu pravo zajednice 'ine sva pravila pravnog sistema EUuklju'uju7i op7a pravna na'ela, presude suda pravde Evropske zajednice,pravne akte koji se odnose na djelovanje Eu u vanjskim relacijama,konvencije i druge sporazume"

PRI'AR!I PRAV!I IZVORI

- :) snovni ugovori o osnivanju zajedno sa pripadajucim aneksima iprotokolima i amandmanima

snivacki ugovori koji cine primarno zakonodavstvo EU su.$" ugovor o osnivanju zajednice za ugalj i 'elik iz $%%$ g

#" Ugovor o osnivanju E;3MS;E 1:AE834?E $%! g

&" Ugovor o osnivanju Evropske zajednice za atomsku energiju iz $%! g

9" jedinstveni evropski akt potpisan u >uHem*urgu $%!

" ugovor iz Mastrichta $%%#

D" ugovor iz :msterdama $%%!

!" ugovor iz 3ice #$

" Ugovor iz >isa*ona #!

- +rimarni izvori prava zajednice uz osnovne ugovore o osnivanju sapripadajucim aneksima.

$" sa 8anskom, 4rskom i I"= $%!&

#" sa Gr'kom $%$

&" +ortugal i Bpanija $%D

9" :ustrija, 2inska i Bvedska $%%

" sa deset zemalja #9 =ugarska i @umunija #! g"

*) ugovor o pristupanju novih drava 'lanica.

D" rvatska #$ g

SEK#!AR!I PRAV!I IZVORI


12/22

- Spadaju.

a) osnovni pravni akti koje donose E+ i IEU

*) proved*ene mjere koje donosi E; koji sluzi kao nadopuna osnovnim

aktima donesenim od strane parlamenta i vije7a- +ravni akti iz o*lasti sekundarnog zakonodavstva su.

$" ured*e

#" direktive

&"odluke

9" preporuke i misljenja koje donosi E+ zajedno sa Iije7em, vije7e i

komisija#RE


13/22

'e*o pravo

- +ravni akti koji su propisani ugovorom EU ili su razvijeni u praksi kao sto

su rezolucije, deklaracija organa EU ili drzava clanica, akcioni programikojima se predvidjaju mjere za naredni period"

OS7A%I IZVORI PRAVA ZAJE!I"E?E#

- 3eke odred*e ugovora upucuju npr na mjere podsticanja, mjere opceorijentacije ili opcnito ovlascuju institucije da usvoje odred*e mjere pravilaili aranzmane"

'E@#!ARO!I SPORAZ#'I

- Su medunarodni ugovori koje zakljucuju su*jekti medjunarodnog prava upisanom o*liku i koje uredjuje medjunarodno pravo, *ilo da su sadrzani ujednom ili vise medjuso*no povezanih instrumenata, *ez o*zira na njihovpose*an naziv" @adi se o dvostranim ili visestranim pravnim aktimapomocu koje drzave medjunarodne organizacije saglasnost o svojoj voljireguliraju odnose, dijele se u vise kategorija.

$" ugovor kojima su utemeljena E1 4 EU

#" Ugovori drzava clanica sa drugim drzavama

&" ugovori E1 sa drzavama ne clanicama

9" drugi ugovori koje su zakljucile drzave clanice

OPA PRAV!A !A&E%A

- +@:;F453 SI4 @:1I4AE34 +@:I34 S4SFEM4 3:?43:>34 4>4ME8AU3:@834 +13:AU 8@ENE3E 3:A+OE34F4AE 3@ME ;AE3:8+U3AUAU +4S:3 +@:I U 34M =>:SF4M: ;AE SU 3A4M:3E8I>A3 +;@4IE3E"

PRAV!A S7E&EVI!A ( AB,

- +ravnu tecevinu zajednice cini skup prava i o*aveza koje su o*avezni zasve drzave clanice povezujucih unutar EU" na se razlikuje od pravazajednice u strogom smislu" 8io pravne stecevine razvijen je krozdjelovanje suda pravde E1 a koji uredjuju nadleznosti i /unkcije sudskogsistema zajednice" +ored prava zajednice u strogom smislu pravnastecevina o*uhvata i sve akte koji su doneseni u skladu sa drugim i trecimstu*om EU" ;ao i zajednicke ciljeve sadrzane u osnivackim ugovorima"

PI7A!JE I!S7I7#"IO!A%!E S7R#K7#RE E#


14/22

- Evropska integracija je politicka konstrukcija kakva nije postojala udosadasnjoj historiji, ta'an otpis EU mogao *i *iti da je ona zajednicadrzava zasnovana na elementima razlicitih modela" EU nije unitarnadrava ni /ederacija, ni kon/edera cija, ali ima zajednicko trziste, carinsku

uniju i niz zajednickih politika" EU nema ustav, nego vise me0udravnihugovora, koji se tokom vremena mijenjao u njegovoj @imskoj, Mastrichtoj,>isa*onskoj i :msterdamskoj verziji"

2aktori koji uticu na ove ustanove suP

a) regulatorni model EU

*) sistem upravljanja na vise nivoa

c) politicka kordinacija

d) intezivna medjuvladina saradnja

- va 9 principa ticu se razlicitih razina, ustanova i pravila" Glavna tijela EUu o*lasti izvrsne vlasti su .

$" evropsko vije7e sastavljeno od e/ova, drava i vlada

#" vije7e EU, ranije vije7e ministara 'ine ga resorni ministri

&" Evropska komisija tako0er organizirana resorski

- Femeljna ustanova u sudskoj o*lasti je Evropski sud pravde" E+ jo uvijekima nedovoljnu ulogu u zakonodavnoj o*lasti nadleznost dijeli s vije7em ikomisijom" Evropsko vije7e je odgovorno za klju'ne postupke integracije,zaa strateske pregovore i odluke, te za glo*alno o*likovanje paketa ipolitika"

RAZI!E I!S7I7#"IO!A%!E S7R#K7#RE E#

- +ored nadnacionalnih institucija koje predstavljaju najvisi nivo njezinanacionalnog okvira EU o*uhvata jo nacionalni, su*nacionalni i #institucionalna nivao niih stupnjeva" Sva tri nivoa me0uso*no suisprepletena i zajedno 'ine sistem EU" Evropski ekonomski socijalni odo*r (EES?) i od*or regija ( ?@) u*rajaju se u savjetodavna tijela, a ne me0uinstitucije EU u uem smislu" 4stitucionalnu organizaciju EU premaodred*ama ugovora 'ini institucija.

$" E+

#" vije7e

&" komisija


15/22

9" sud pravde

" revizijski sud

EVROPSKI PAR%A'E!7

- +rethodno je E+ *io konstituiran kao Evropska narodna skupstina, a svojedanasnje ime je do*io $%D# godine" U po'etnim /azama postojanaj E+ nije*io parlament vec /orum za slo*odnu diskusiju" E+ ima skromnezakonodavne nadleznosti i nikakve u oporezivanju" 3jegovo zasijedanjeodvija se u =riselu i Stras*uru" +redjsdnik parlamenta rukovodi njegovimradom i uz njega su tu jos *iro i kon/erencija predsjedavajuci" +redsjednikai odredjeni *roj potpredjsenika na dvoipogodisnji period *ira parlament izsvojih redova" =iro E+ 'ine +redjsednik , $9 podpredsjenika i D savjetnika"3adlenost E+ je da raspravlja o *ilo kojem pitanju u vezi sa zajednicom"

n isto tako ima pravo da predlozi jedinstven potupak iz*ora svojih'lanova kao i rjeenje u skladu sa principima zajedni'kim dravama'lanicama"

VIJEE EVROPE( "E#,

- zna'ava se kao vije7e, vije7e ministara, vije7e EU i jeste vrhovnozakonodavno tijelo EU koje donosi odluke kao jedinstvena institucija, te jejedna od centralnih institucija EU" Iije7e je tijelo koje se *avi kreiranjem

zajednickih solucija i zastupanjem zajednickih interesa, a speciCno je potome sto je istodo*no izvrson i legislativno tijelo, nacionalno i unijsko, tijeloopce i sektorske nadleznosti, te instansa odlucivanja ali i pregovaranja"Iije7e ministara je sastavljeno od predstavnika svake drzave clanice EU naministarskom nivou" drava se u % razlicitih sastava, ovisno o o*lasti kojaje predmet razmatranja" 3ajvanije je vije7e za op7a pitanja i vanjskeodnose ( gaerc) odlucuje o pitanjima vanjske i sugirnosne politike,pitanjima opceg znajaca kao i pitanjima koji su izvan resurskih ema"+@E8SAE8:I:AU?4 SE @F4@: SI:; D MAESE?4" Iije7e odlucuje .

$" o*icnom prostom vecinom, najrije0e zastupljena

#" jednoglasno, gdje svaka drzava clanica ima veto na svaki propis o komese donosi odluka

&" kvaliCkaciona veina, najcesci o*lik glasanja, jedno od nacela je *rojnoststanovnistva, pa tako 2rancuska ,4talija, 3jemacka imaju najvise glasova"

$E!ERA%!I SEKRE7ARIJA7

- 4ako je *ilo predvidjeno da vijece EU nece imati sopstveni administrativniaparat, ipak je uspostavljeno mreza administrativnih i savjetodavnih


16/22

organa" Generalni sekr" Ae u *iti administrativna sluz*a vijeca, 'ini ga !generalnih direktora i pravna sluz*a , predvo0en je generalnim sekretaromkoji je istodo*no i visoki predstavnik za vanjsku politiku i sigurnost" 1ada7asekretarijata je ogrganizovanje i priprema rada vije7a ?@E+@:"

"OREPER

- je od*or stalnih predstavnika drava 'lanica" ?oreper tijelo koje se *avipripremama rada vije7a i realizacijom njegovih zadataka" Smatra senajznacajnijom sponom u slozenom lancu veza drava clanica i unije"dvija se na dva nivoa i zato ima # od*ora" ?oreper $ se *avi primarnotehnickim aspektima pitanja, cine ga zamjenici stalnih predstavnika,nadlezan je za pitanja zivotne sredine, socijalne itd" ?oreper # sastoji se odstalnih predstavnika na am*asadorskom nivou, okuplja am*asadore

drzava clanica i pitanja i analizira i sire politicke perspektive, nadlezan jeza osjetljiva pitanja vanjskih poslova ekonomske i Cnansijske meterije"dvija se na & razine" 3a prvoj razini strucnjaci razmatraju odre0enapitanja, na drugoj stavovi strcnih tijela dostavljaju se samom ?oreperu, itreca razina je dostavljane ovakvog materijala vije7u"

EVROPSKA KO'ISIJA

- Ae kljucna institucija EU, cije clanove imenuju vlade drava clanica, alione djeluju neovisno od njih, zastupajuci neinterese drzava clanica, vec

unije" 1nacenje komisije, podrazumijeva instituciju od #! clanova-komesara ali i mnogoljudni administrativni aparat sa sjedistem u =risel";omisija je tijelo koje u se*i o*jedinjuje elemente zakonodavne, izvrsne inadzorne vlasti" ;omisija inicira prijedloge i odluke vijeca EU s tim da upojedinim o*lastima suradjuje sa pravosudjem kao nadnacionalno tijelo,koje zastupa interese EU i prvenstveno i zaduzeno za iniciranje politike,komisija to cini na vise nacina, a ogleda se u njezinim ovlastima da inicirapodnosenje prijedloga E+ i vijecu u svim o*lastima" :dministrativne sluz*ekao kljucni dio E; organizirane su u tzv generalne direktorate kojepokrivaju odredjene o*lasti" Generalni sekretarijat ima zadatak pripremesjednica komisije i potre*nih administrativnih poslova, a pravna sluz*adaje savjete komisiji i njenim sluz*enicima"

EVROPSKO VIJEE

- 4nstitucija koja nije predvidjena osnivackim ugovorom EI vremenom svepostaje vaznije tijelo koje daje opce smjernice za razvitak EU, kao prijesvega celni /aktor Evropske politicke saradnje" Evropsko vije7e jeinstitucionalizirana praksa povremenog okupljanja e/ova drava i vladeEvropske zajednice kroz skupove, sastaje se najmanje #H godisnje"Femeljni zadatak mu je da /ormulise generalni pravac razvoja unije, a


17/22

pose*no vazna mu je uloga utvrdjivanje principa i opcih smjernica u o*lastizajednicke, vanjske sigurnosne politike"

S# PRAVE E#

- +ravosudna tijela EU sud pravde i prvostepeni sud ili sud prve instance sciljem da se u tumacenju i primjeni naavedenog ugovora postuje pravo,medjutim praksom je doslo do pravnog sistema EU koga 'ine 9komponente.

$" evropski sud pravde

#" prvostepeni sud

&" sluz*enicki tri*unal

9" nacionalni sudovi ili tri*unali drava 'lanica

- ;arakter evropskog suda ogleda se u tome sto /akticki djeluje kao ustavniupravni i apelacioni sud" 4 ponekad me0unarodni" ?jelina institucijeEvropskog suda artikulira se kroz njegovo odlucivanje na & nivoa suda" +okriteriju grupiranja, sud djeluje u 9 vrste sporova.

a) sporovi izmedju komunitarnih institucija

*) sporovi izmedju zajednice i drzava clanica

c) sporovi izmedju drzava clanica

d) zastita privtanih su*jekata u Czickih lica

- 3aziv suda E1 mijenja se nazivom SU8 +@:I8E EU i 543E G:.

$" sud pravde

#" op7i sud

&" specijalizirani sudovi

E'OKRA7SKI E;I"I7 I!S7I7#"IJA E#

-jedna od najzanimljivijih je kritika anomalije koji je na racun EU uputioEnzes =erger" n konstatira 'injenicu da su zemlje koje su se udruzile u EUsve do jedne demokratske i 'injenice da su pritom izgu*ile demokratskestandarde postignute u nacionalnim dravama, navodi da se o razvijenojdemokratiji moze govoriti samo tamo gdje postoji podjela vlasti, a u EU jeprakticno dokinuta"


18/22

+oentira da demokratski politicki gledano trojstvo koje cine parlamentvije7e i komisija, stvara crnu rupu u kojoj nestaje ono to se do sadsmatralo demokratijom

ZAPA!O EVROPSKE ZE'%JE

- 3aziv E1 osnivaci su dali nadnacionalnoj zajednici Evropskih drzava i visegovori o aspiraciji osnivaca nego o stvarnim cinjenicama, jer D zemalja uSrednjem dijelu zapadne evrope koje su prvo*itno cinile ovu zajednicu, makoliko vazne *ile nisu se mogle nazvati Evropom, inace prosirenje je *iloglavno o*iljezje evropske integracije, od samog pocetka Evropskeekonomske zajednice" Birenje EU je izrast temeljne politike i uspijeva daostavi dojam da je otvoreno za nove 'lanove koje ispunjavaju potre*neuvjete"Motivi kandidata su 'esto razliciti, ali vecina zeli ekonomsku korist i

politicki uticaj, motiv za Grcku , +ortugal i Bpaniju je konsolidacijademokratije, dok je princip sirenja na istocnu evropu prihvacen sarazlicitim nivoom entuzijazma" Gr'ka je postala 'lanica $%$" 1a 'laniceE2F: sa sjevera put u 'lanstvo se odvija na drugaciji nacin, dok :ustriju*lokira njezin poslijeratni mirovni ugovor" Evropski ekonomski prostor EE:je za vecinu clanica E2F: , +S>U14 kao cekaonica za pristupanje EU, alisu ipak podnijele mol*e za 'lanstvo E1 jer nisu *ile zadovoljne 'lanstvom uEE:" @azlozi su *ili trostruki.

$" vidjeli su vece izglede za ekonomsko napredovanje

#" jedini nacin da ucestvuju u donosenju odluka

&" *ojale su se ne ucestvovanja u novom projektu EU

- $%%9 :ustrija, 2inska i 3jemacka su se uclanile, 3orveska je glasala protiv, a u Svicarskoj je tijesno vecinom od*ijeno 'lanstvo" U ekonomskompogledu poroirenje je u EU uvelo tri *ogate drave 'lanice, a u politi'komosnailo demokraciju tradicije i donijelo jo jedan talas evroskepticizma"$%% poslije pada =erlinskog zida ujedinjenjem 3jemacke zajednica je

izvrsila sve potre*no da 3jemacka nastavi svoje clanstvo *ez ikakvihzastoja"

EU 4 1EM>AE ?E3F@:>3E 4SF53E EI@+E

- $%% g, pose*no znacajno je to Evropska zajednica u okviru +:@Eprograma pruza Cnansijsku tehnicku pomoc +oljskoj i Ma0arskoj, na Samitu! najrazvijenijih zemalja svijeta je uspostavljen ovaj program i proiren nadruge drave ?entralne i 4sto'ne Evrope" +rvo*itna reakcija E1 *ila jeimprovizana i :d hoc karaktera" E1 se nala u nezavidnoj situaciji, jer je i

sama &o g osu0ivala podjelu Evrope i traila panevropsku integraciju, nijeimala drugi iz*or nego da usvoji zahtjev zemalja centralne i istocne evrope


19/22

za clanstvo, temelj za odnose pridruzivanja uspostavljene izmedju EU izemalja ?4E jeste druga generacija sporazuma" $%% E; je predlozila da E1zakljuci sporazume druge generacije sa ?ehoslovackom, Madjarskom i+oljskom, cime *i prosirila i produ*ila domet sporazuma prve generacije o

trgovini" 1a gradjene drzave ?4E najvaznije je *ilo priznanje da je njihovkrajni cilj pristupanje E1" Sporazumi o pridruzivanju zakljucivani su nasljedeci nacin

a) sporazumi zakljuceni sa Madjarskom i +oljskom $%%$

*) sa =ugarskom $%%&

c) sa @umunijom $%%&

d) sa ?eskom i Slovackom $%%&

e) sa Estonijom, >etonijom i >itvanijom $%%

Stupanjem na snagu ovih sporazuma o pridruzivanju prestali sa vazanjemranije zaklju'eni sporazumi o trgovini i saradnji" ?ilj sporazuma je daomogu7e da se prije stupanja na snagu sporazuma o pridruzivanjuzapocne sa sporvodjenjem samo onih odreda*a koje se odnose natrgovinu" Sporazumima o pridruzivanju uspostavlja se pridruzivanjeizmedju EU i njenih clanova"

VIJEE PRI*R5IVANJA

vaj organ nadgleda primjenu sporazuma o pridruzivanju i donosi odluke uonim podrucijima na koji se odnosi sporazum o pridruzivanju te predstavljamjesto za de*atu izmedju ugovornica" +ose*no vana uloga je rijesavanjesporova koji mogu nastati u proved*i ili tumacenju sporazuma" vlast muje i da /ormira od*or pridruzivanja ili *ilo koji drugi specijalni od*or ili tijelokoje *i mu pomagalo u realizaciji njegovih zaduzenja"

O*BOR PRI*R5IVANJA

+omaze Iijecu pridruzivanja u pripremi njegovih zasjedanja i vri o*avezekoje na njega prenese vije7e pridruivanja" 5ine ga 'lanovi vije7a i komisjaEU s jedne strane i 'lanovi vlade pridruenih zemalja s druge strane"d*or je politi'ko tijelo a sastaje se na diplomatskoj razini ili razini starijihdravnih slu*enika"

PARA0ENTARNI O*BOR PRI*R5IVANJA

Ae savjetodavno tijelo sa ovlastima da *ude in/ormiran o svim odlukamavije7a pridruzivanja i da daje prijedloge glavnom organu pridruzivanja"

?ine ga clanovi Europskog parlamenta i parlamentarna drava pridruenih


20/22

zemalja a predvidjeno je da *ude /orum, tri*ina njihova sastajanja irazmjenjivanja njihovih ideja"

=E0JE CIE O* PRI*R5IVANJA KA (ANSTV5

Aako potencirana od strane drava" @asprava o 'lanstvu u EU nije otvarando zavretka post re/erendumske krize nakon usvajanja ugovora o EU izMaastrichta" 4nace ne mali *roj pripadnika Evropske politi'ke elite smatralisu da ja pridruivanje pomo7 koju se drava ?4E do*ile od Unije" +rotivnicprijema ovih drava su smatrali da su ove drave i potencijalni pro*lem*udu7i da imaju znatan *roj manjinskih zajednica, drugi su se pri*ojavalimigracije a tre7i navodili da je skupo primiti 4E drave prije nego se njihoveekonomske institucije osposo*e za konkurenciju na unutarnje trite EU";riterij iz ;openhagena prvi put u histroiji prosirenja zajednice i unije

precizno deCniraju koja pitanja uvijeti moraju *iti zadovoljeni da *i dravamogla da postane clanica unije" Fri su osnovna kriterija. ekonomski,politi'ki, pravni" 3a samitu u Madridu navednim uvijetima pridruzen je i ato je da drzava kandidatkinja mora imati takav administrativni aparat kojice moci odgovoriti na sve o*aveze proistekle iz clanstva"

BIJEA KNJIGA I AGEN*A 9

EI je deCniralo strategiju EU za proirenje koja se *azirala na tri elementa"

$" primjena evropskih sporazuma sa pojedinim zemljama kandidatkinjama

#" razvoj o*imne Cnansijske i tehnicke pomoci

&" strukturalni dijalog izmedju zemalja clanica i zemalja kandidatkinja

+redvidjeno je da se strategija EU za proirenje provodi preko sljede7ihinstrumenata

$" Europski sporazum

#" partenerstva za pristupanje i nacionalni programi za usvajanje :?QU4S:

&" pomo7 prije pristupanja koja uklju'uje.

a) program +:@E

*) podrku za ulaganje i zatitu sredine (4S+: program)

c) podrku poljoprivredi (S:+:@8 program)

d) suCnansiranje sa medjunarodnim Cnansijskim ustanovama (424)

9) otvaranje programa i agencije E1) pisanje redovnih izvjestaja


21/22

E; je upu'en zahtjev da sa'ini =ijelu ;njigu o pripremama zemalja ?4E zau'e7e u jedinstvenom tritu kao vanu u podru'ju javne politike EU"*javljena je $%% sa detaljnim upustvima kako zemlje da zauzmu svojemjesto na putu ka u7e7u u jedinstvenom tritu za svaki pojedina'ni

sektor" =ijela knjiga je posluila i kao sredstvo upravljanja Cnansijiskom,pravnom i tehni'kom pomo7i navedenim zemljama ?4E" =ijelom knjigom idrugim dokumentima ove su zemlje zapo'ele sa savladavanjem sloenihekonomskih i pravnih prepreka za 'lanstvo u EU" 3a osnovu svega ovogakomisija je dala preporuku EU da otvori pregovore o pristupanju u narednojgodini sa kandidata iz ?4E" ?eska, Madjarska, +oljska, Slovenija i ;ipar"Umjesto multilateralnog strukturalnog dijaloga uspostavljena su*ilateralna pristupna partnerstva sa svih zemalja" 2ormalno podnoenjezahtjeva za clanstvo oznacava pocetak postupaka prijema neke zemlje uEU" +regovori o pristupanju uniji su sljedeci navazniji dio a odvijaju se umodalitetu medjuvladinih kon/erencija izmedju svakih od zemalja"

PREGOVORI 5 PRIST5PANJ5

dvijali su se prema &$ poglavlju poziciju Eu predlaze komisija" Stvarnih/ormalnih pregovora ima veoma malo *udu7i da se uglavnom razmjenjujupapiri. organi unije alju ta tre*a da se uradi dok zemlje kandidatkinjeizvjestavaju o trenutnom stanju i poduzetim mjerama njegovaunapredjenja" Usvajanje o*i'no traje oko dvije godine, svaka zemljapregovara pojedina'no" Fempo napretka pregovora ovisi o sposo*nostimazemalja da ispune zadate uvjete" +rvu /azu pregovora cinili su analiti'kipregled pravnih tekovina preostalih drzava ?4E koje nisu zapocelepregovore suprotno nekim drugacijim ocekivanjima u*rzale su svojeekonomski i u slucaju Slovacke politicke re/rome" 3astojeci nadoknaditizaostajanje za prethodnih zemalja" ;asnije je startovala pdruga skupinakandidata i u*rzo su stigla prvu skupinu" ## okto*ar, komisija jeuglavnom izvjestaju o prosirenju preporucila pristupanje kandidata, osim=ugarske i @umunije i postale su clanice EU" #9 povisvsi *roj clanica na#

KONTRAVER=E PETOG PRO2IRENJA

4li isto'no proirenje kome se EU priklju'ilo $# zemalja sa $ milionastanovnika to jedna od najvecih prosirenja do sada i najvaznijih politickihodluka u EU" Franzicijske zemlje vodila je nada da ce ulaskom u UnijuproCtirati ekonomski i svaki drugi pogled, vec za vrijeme provodjena raznih/aza prosirenja culi su se prigovori da ih EU i njezini organi ne tretirajuravnopravno" Sasvim je jasno da sve zemlje koje su usle u sastav unijenisu u istoj mjeri ralizirale propisane uvijete evidentna su miljenja da

vecina kriterija nije ostala slucajno neodredjena komisija EU je u godisnjimredovnim izvjestajima re/erirala da nove clanice EU konstantno napreduju i


22/22

da su ispunile trazene uvijete" =ez sumnje peto prosirenje ce imatiposljedice i za stare i nove clanice" +rema izvjestaju komisije peto i najveceprosirenje cini EU jacom i kulturno *ogatijom i korak je ka ujedinjenjuEurope" Unatoc ovim parametrima Jzamor od prosirenja ostaje glavne

prepreka sustinskoj raspravi o daljim prosirenjima tice se regije zapadnog*alkana kao preostale evropske regije koja svoju *uducnost dovodi u vezasa perspektivom daljeg evropskog prosirenja"

bh i evropske integracije

Documents