behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/gastro... · behandeling van gestoorde...
TRANSCRIPT
![Page 1: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/1.jpg)
Behandeling van gestoorde levertesten.
Prof.Dr.H.Van Vlierberghe
Dienst Maag-, Darm- en Leverziekten
UZ Gent
![Page 2: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/2.jpg)
Behandeling van gestoorde levertesten
• = steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten.
• Medicatie die de bloedresultaten ‘fatsoeneert’ zonder de oorzaak te behandelen is zinloos en kan zelfs gevaarlijk zijn.
– Bv. Hepatitis B en hepatitis C met cortisone!!
![Page 3: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/3.jpg)
Oorzaken
• Alcohol
• Overgewicht/obesitas
• Hepatitis C
• Hepatitis B
• Auto immuun aandoeningen: – Auto immuun hepatitis
– Primaire biliaire cholangitis
– Primair scleroserende cholangitis
• …
![Page 4: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/4.jpg)
Alcohol.
• Gestoorde levertesten zonder cirrose of ernstige leverontsteking: – STOP alcohol (6 weken vooraleer je een duidelijk effect ziet op
de levertesten)
• Gestoorde levertesten met cirrose: – STOP alcohol – Tekenen van ernstige levercirrose (verwardheid,
vochtopstapeling in de buik) kunnen reversiebel zijn (niet steeds), doch dit duurt meestal > 6 maanden
• Alcoholische hepatitis (grote kans op overlijden): – STOP alcohol – Ernstige vormen: cortisone – Voeding stimuleren!!
![Page 5: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/5.jpg)
Oorzaken
• Alcohol
• Overgewicht/obesitas
• Hepatitis C
• Hepatitis B
• Auto immuun aandoeningen: – Auto immuun hepatitis
– Primaire biliaire cholangitis
– Primair scleroserende cholangitis
• …
![Page 6: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/6.jpg)
Overgewicht en obesitas
• Vaak samen met
– (aanzet tot ) suikerziekte (zogenaamde insuline resistentie)
– Hoge bloeddruk
– Bloedresultaten met teveel aan ijzer
![Page 7: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/8.jpg)
Medicatie?
• Vit E
• Metformine?
• PPARgamma?
• Ursodeocycholzuur? (Ursofalk®, Ursochol®)
![Page 9: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/9.jpg)
Oorzaken
• Alcohol
• Overgewicht/obesitas
• Hepatitis C
• Hepatitis B
• Auto immuun aandoeningen: – Auto immuun hepatitis
– Primaire biliaire cholangitis
– Primair scleroserende cholangitis
• …
![Page 10: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/10.jpg)
6%
38%
52%
100% ?
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
1990 1998 2004 2010 2014 Future
Pat
ien
ts w
ith
su
stai
ne
d v
iro
logi
c re
spo
nse
INFalpha-2b, 24 weeks, GT1
INFalpha-2b + RBV, 48 weeks, GT1
PEG-INFalpha-2a + RBV, 48 weeks, GT1
1st Gen DAA + PEG-INFalpha-2a + RBV,48 weeks, treatment experienced, GT1
2nd Gen DAA ± RBV (IFN-free), 8-24weeks
4-8weeks? No AEs? No RBV?Pangenotypic? No resistance?
The Changing HCV treatment landscape
54-74%
95- 100%
Fried MW et al. N Engl J Med. 2002; 347: 975–982. Hadziyannis SJ et al. Annals of Internal Medicine. 2004; 140: 346–355
Hézode C et al. Gastroenterology. 2014; 147: 132–142 Kwodley K. et al, N Engl J Med. 2014; 370(20): 1879-88
McHutchinson JG et al. N Engl J Med. 1998; 339: 1485-1492
Poordad F et al. N Engl J Med. 2014; 370: 1973-1982
IFN: interferon RBV: ribavirin GT: genotype PEG: Polyethylene glycol AE: adverse event
DAA: direct acting antiviral Gen: generation ChP: child Pugh
![Page 11: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/11.jpg)
Hepatitis C pipeline
![Page 12: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/12.jpg)
![Page 13: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/13.jpg)
Treatment (12-24W) Genotype indicated by SPC Cirrhosis SVR12
Sovaldi1 + Ribavirin
2 Yes 60-100%
No 75-97%
1, 3, 4, 5, 6 Yes 19-88%
No 37-100%
Sovaldi + Olysio2 ± Ribavirin 1, 4 Yes 67-100%**
No 83-100%**
Sovaldi + Daklinza3 ± Ribavirin
1,4 Yes 76-100%
No 85-100%
3 Yes 58-100%
No 89-100%
Viekirax4 ± Exviera5 ± Ribavirin
1 Yes 96-100%
No 90-100%
4 Yes Study ongoing
No 91-100%
Harvoni6 ± Ribavirin
1, 4 Yes 0***-100%
No 92-100%
3 Yes 25****-100%
No 71-100%
(*) SVR12 by genotype, cirrhosis status, based on studies in SPC incl. important studies not in SPC (**) SVR12 largely based on phase 2 COSMOS study (***) SOLAR-1 (group: cirrhosis ChP B, post-transplant): 24 weeks + 600 mg RBV SVR12 = 0% (0/1) (****) ELECTRON-2 (group: naïve, cirrhosis ChP A): 12 weeks – weight based RBV SVR12 = 25% (1/4)
Second generation direct acting antivirals (DAAs)
(1) SPC Sovaldi (16/03/2015), (2) SPC Olysio (07/04/2015), (3) SPC Daklinza (10/11/2014), (4) SPC Viekirax (09/03/2015), (5) SPC Exviera (12/02/2015) & (6) SPC Harvoni (24/04/2015)
![Page 14: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/14.jpg)
IFN free regimens in genotype 1
treatment-naïve patients
65
94 100
85 97-99 99-98 96 94 95
0
20
40
60
80
100
120
SIM + DCV ±RBV
12/24 wks
Cross comparison of studies cannot be carried out
1. Sofosbuvir EU SmPC 2. Lawitz E, et al. EASL 2014. O165;
3. Sulkowski M, et al. NEJM 2014;370:211‒21;
4. Zeuzem S et al. CROI 2014. Oral presentation 28LB
5. Afdhal N, et al. N Engl J Med. 2014; 370: 1889–98 6. Feld JJ, et al. N Engl J Med 2014; 370:1594-1603
7. Poordad F, et al. N Engl J Med 2014; 370:1973–82
16/
17
104/
159
QUANTUM &
NIAID Study
11-I-02581
COSMOS2
SVR
(%
)
SOF/RBV
41/
41
SOF + DCV
12 wks
A14440403
SOF + LDV
±RBV
12 wks
SOF + LDV
±RBV
24 wks
ION-15
3D
+ RBV
12 wks
SAPPHIRE-16
455/ 473
SOF/SMV*
±RBV
12 wks
LEAGUE4
43/53 422/ 431
427/ 434
~ 20% cirrhotics No
cirrhotics
30%
cirrhotics
15%
cirrhotics
100%
cirrhotics
~ 7%
cirrhotics
81/ 86
70/ 74
TURQUOISE-II7
3D
+ RBV
12 wks
3D
+ RBV
24 wks
100% cirrhotics
![Page 15: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/15.jpg)
Neveneffecten?
• ?
• Drug drug interaction
![Page 16: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/16.jpg)
Concominant hiv medication: Simeprevir
Dieterich et al, presented at CROI 2014, abstract 24 (available on www.croi2014.org)
HAART Recommendation
Maraviroc No dose adjustments needed
Raltegravir No dose adjustments needed
Rilpivirine No dose adjustments needed
Tenofovir disoproxil fumaraat No dose adjustments needed
Other NRTI’s (ABC, DDI, 3TC, FTC, STV, ZDV) No dose adjustments needed
Other NNRTI’s (delavirdine, etravirine, nevirapine)
Not recommended
Efavirenz Not recommended
Darunavir/ritonavir Not recommended
Ritonavir Not recommended
Ritonavir boosted hiv-PI’s (bijv. ATZ, (fos)AMP, LPV, IND, NEL ,SAQ, TIP)
Not recommended
Drugs containing cobistat Not recommended
HAART; Highly Active Antiretroviral Therapy. ABC abacavir; DDI didanosine; 3TC lamivudine, FTC emtricitabine; STV stavudine; ZDV zidovudine; ATZ atazanavir; AMP amprenavir; LPV lopinavir; IND indinavir; NEL nelfinavir; SAQ saquinavir; TIP tipranavir. (N)NRTI (non-)nucleoside reverse transcriptase inhibitor. This list of interactions is non-exhaustive. Please consult simeprevir SmPC for further information & recommandations.
![Page 17: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/17.jpg)
Belgische terugbetaling
• Enkel voor F3F4 patiënten
• Behandeld door gastroenterologen met een universitaire affiliatie
• Tot 6/2016: dan herbekeken.
Staf Interne 8 oktober 2015
![Page 18: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/18.jpg)
Oorzaken
• Alcohol
• Overgewicht/obesitas
• Hepatitis C
• Hepatitis B
• Auto immuun aandoeningen: – Auto immuun hepatitis
– Primaire biliaire cholangitis
– Primair scleroserende cholangitis
• …
![Page 19: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/19.jpg)
Hepatitis B
• Peginterferon
• Tenofovir (Viread®)
• Entecavir (Baraclude®)
– Wanneer kan ik de behandeling beëindigen?
![Page 20: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/20.jpg)
Oorzaken
• Alcohol • Overgewicht/obesitas • Hepatitis C • Hepatitis B • Auto immuun aandoeningen:
– Auto immuun hepatitis Cortisone (Medrol, Budesonide)
– Primaire biliaire cholangitis Ursochol/Ursofalk, nieuwere behandelingen
– Primair scleroserende cholangitis Ursochol/Ursofalk, nieuwere behandelingen
• …
![Page 21: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/21.jpg)
2 afsluiters.
• Bestaat er een leverdieet?
• Wat als alles faalt?
![Page 22: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/22.jpg)
Bestaat er een leverdieet?
![Page 23: Behandeling van gestoorde levertesten. zorgaanbod/Gastro... · Behandeling van gestoorde levertesten •= steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde levertesten. •Medicatie](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022021811/5c9ef80e88c993402d8c911d/html5/thumbnails/23.jpg)
2 afsluiters.
• Bestaat er een leverdieet?
• Wat als alles faalt?
– Optie tot levertransplantatie?