balık muhaza amaçlı soğuk hava deposu

8/2/2019 balk muhaza amal souk hava deposu

1/31

BLM I

1.GREn basit ve eski soutma ekli , souk yrelerde tabiatn meydana getirdii buzlar

muhafaza edip bunlar scak veya ss alnmak istenen yerlere koyarak soutma salanmasdr.

Kn meydana gelen kar ve buzu muhafaza ederek scak mevsimlerde bunu soutma maksatlar

iin kullanma usulnn M. 1000 yllarndan beri uygulanmakta olduu bilinmektedir. Bu

uygulamann bugn dahi yurdumuzun baz yrelerinde geerli bir soutma ekli olduu

grlmektedir. Dier yandan , eski Msrllardan beri geceleri ak gkyzn grecek tarzda

yerletirilen seramik testilerde suyun soutulabilecei bilinmektedir.

Ticari maksatla ilk byk buz sat 1806 ylnda Frederic Tudor tarafndan ve Antil

Adalarna 130 tonluk bir buz hamulesinin Favorite adl tekneyle gtrlmesiyle balamtr.

nsanlk tarihi soutmay kefetmeden nce besi ihtiyac iin gda maddelerinin

bozulmadan ve rmeden pazarlanmas nakledilmesi ve gerektiinde tketime kadar

muhafazas iin gemiten bugne kadar baz tedbirlere bavurmu ve kendine has metotlar

gelitirmitir. nsanlar et , balk ve eitli meyve ve sebzelerin kurutularak muhafazasndasalamlar ve her trl gda maddelerinin serin maaralarda saklanmas yoluna gitmilerdir.

Mekanik soutmann temeli ilk defa 1755 senesinde Dr. William Cullen tarafndan

atlmtr. Dr. Cullen srd eter sonucu elinin serinlediini grerek almalara balam ve

vakum prensibine dayanan buz makinesini icat etmitir. Fakat bu makine ancak laboratuar

cihaz olarak kalm gelitirilememitir.

1834 ylnda Jacop Perkins adnda Amerikal bir mhendis ilk pratik buz makinesinin

patentini almtr. Bu arada 1858 senesinde Ferdinand Care absorbsiyon sistemini kefetmitir.

1918 senesinde Kelvinatr irketi ilk otomatik kontrol sistemine sahip buzdolabn piyasaya

srmtr. O gnden bu gne yaygn olarak kullanlan buzdolaplar insanln en bykbulularndan birisidir.

1


2/31

BLM II

2.SOUK DEPOLARIN KURULU ESASLARI

Souk depolar genellikle ticari amalara gre ok deiik tip mahal ve blgelerde

yaplabilirler. Btn bu hususlar tamamen ticari esaslara gre belirlenirler.

2.1 MUTFAK TP SOUK DEPOLAR

Genellikle byk mutfaklarda, fabrika, okul, yurt, hastane, askeri birlikler ve eitli

i yerlerinde buzdolaplar ihtiyac karlayamazlar. Bu gibi yerlerde satn alma imkan ve

artlarna gre boyut ve tipinin belirlenmesi iin souk depo veya depolara ihtiya olur. Buesaslara gre boyut ve tipi belirlenen souk depolara mutfak tipi souk depolar denir.

2.2 KOLTUK TP SOUK DEPOLAR

Toptan gda maddesi ticareti yapan firmalarla byk gda maddesi pazarlama

firmalar genellikle tehir ve yer imkanlar bakmndan snrldrlar. Bu gibi durumlarda bu cinsfirmalar, bir souk depodan srekli mal takviyesi yapmak durumundadrlar. Bu durum ar bir

klfet ve nakliye masraf gerektirir.

Bu durumun nne gemek iin genellikle toptan gda maddesi ticareti yapan firma

ticarethanelerinin uygun bir mahalline veya bodrum katlarna uygun boyut ve tipte souk

depolar tesis ederler. Bu tip souk depolara koltuk souk depolar denir.

2.3 TKETM BLGELER N SOUK DEPOLAR

Souk depoculuk lkemizde nce tketim blgelerinde balam olup, bugn de

genellikle tketim blgelerine kurulan souk depolar ounluktadr. Bu tip souk depolar

genellikle byk ve ok masrafl souk depolardr.

2


3/31

2.4 RETM BLGELER N SOUK DEPOLAR

Son zamanlarda souk depoculuk lkemizde retim blgelerine de dorudan

yaylmaktadr. retim blgelerinde tesis edilen souk depolar genellikle tama ve sevk iin

gda maddesi toplama mahiyetinde olup kk souk depolardr.

2.5 PAZARLAMA BLGELER N SOUK DEPOLAR

Byk lde pazarlama blgeleri genellikle hal olarak isimlendirilir. Gdamaddesinin bozulmadan ve rme temayl gstermeden tketime arz esas olduuna gre

gda maddesi ihtiyaca gre retim blgesinde tketim blgesine kadar souk muhafaza altnda

tutulmaldr, buna souk depoculukta soutma zinciri denir. Bu nedenle soutma zinciri

erevesinde pazarlanmak zere ehir hallerine getirilen gda maddeleri iin buralarda ihtiyacauygun olarak souk depo veya donmu depolar, soutma zincirinin kopmadan sirklasyonu iin

ok nemli bir ihtiyatr.

2.6 TERMNAL, STASYON VE LMAN TP SOUK DEPOLAR

Tat arac cinsine gre nakliyatn balama ve bitim noktalar genellikle terminal,

liman ve istasyonlardr.

Bu amala terminal, istasyon ve limanlarda da souk depolar tesis edilir. Bu soukdepolar bilhassa byk nakliyat gemilerinin ykleme ve boaltma yapt limanlarda soutma

zinciri kopmadan ve geminin yeterli zamanda ykleme veya boaltlmasna imkan verecek

boyut ve tipte olmaldr.

3


4/31

BLM III

3.GENEL TERMODNAMK BLGLER VE SOUTMATEORK ESASI ARATIRMASI

3.1 ISI : Is enerjinin bir trdr ve bugn mevcut l cihazlaryla direkt olarak olarakllmesi mmkn deildir. Isnn l birimi olarak soutmaclkta Kilo Kalori Kcal

(+14.5 C deki 1Kg suyun scakl 1 C artrmak iin verilmesi gereken sdr.)

3.2 SICAKLIK : Scaklk bal bir deerdir ve maddenin s skln ( konsantrasyonunu )ifade eder. Genellikle bir referans noktaya gre , daha souk veya daha scak olarak ifade edilir.

3.3 AIRLIK : Bir cismin ,dnyann yer ekimi kuvvetinin ,etki seviyesi o cismin Arl olarak tarif edilir.

3.4 HACM : Bir cismin dolu bir kaptan tard sv miktar olarak tarif edilir ve birimi metrekp tr. Litre sk olarak kullanlan hacim birimi olup 1Litre =1dm3 =0.001 m3 olmaktadr .

3.5 ZGL HACM : Cismin birim hacminin arldr ve daha ok , gazlar,buharlar ve havaiin kullanlr. En sk rastlanan birimi m 3/kg dr .

3.6 ISINMA ISISI ( ZGL ISI ) : Birim arlktaki bir ktlenin scaklnn ,birim scaklkkadar artrmak iin , ilavesi gereken s miktar olup her deiik tr madde iin fakl olduu gibi

,ayn maddenin deiik konumlar (Kat ,Sv,Gaz ) iinde fakldr.

4


5/31

3.7 DUYULUR ISI : Maddenin scakln deitiren sya duyulur s ad verilir .Gizli s veDuyulur snn beraberce ilem grd hallerde Toplam s sz konusu olur.Bir sv

maddenin buharlama scakl , bulunduu kaptaki basncn seviyesine bal olarak deiir

.Keza buharlama ss da deiik buharlama scaklklarnda birbirinden fakldr.rnein

normal atmosfer artlarnda su 100 C de kaynar ve buharlama ss 538.9 Kcal /Kg

dr.Halbuki 50 C de 0.126 ata mutlak basnta (690 mm Hg vakum )buharlama ss 569 Kcal

/Kg dr .

3.8 MKEMMEL GAZ VE BUHAR KARIIMLARI : Bir gaz + buhar karmn oluturanbtn bileenler gaz halinde bulunuyorsa ,karm doymam haldedir .Doymam karmda ,

buharn ksm basnc Pb ,Pd doyma basncndan kktr . Eer bir gaz buhar karmndaki

buhar , doyma basncnda ve scaklnda ise , karma doymu karm ad verilir . Doymu

haldeki karm bir gaz faz ile youma sonucu elde edilen bir sv veya kat fazndan oluur .Sv veya kat faz gaz iinde dispers eklinde dalm halde buluna bilecei gibi ierisinde

bulunduu kabn tabannda da toplanabilir.Her iki halde de, gaz faz ile faz arasnda denge

mevcuttur. .Burada , sv veya kat faz ierisinde erimi halde gaz bulunmad ve denge

halinde buharn ksm basncnn , karmn scaklna uyan doyma basncna eit olduu

varsaylacaktr.

3.9 NOKTASI : 1 noktasnda , T1 scaklnda ve Pb basncnda bulunan Gaz + buhar

karm , doymu karm durumundadr . Doymu halde bulunan bu karmn sabit scaklktasktrlmas ile buharn basnc , karm scaklndaki doyma basncna eit olduunda , 4

noktasna gelindiinde karm doymu karm oluturur . Basn artrlmaya devam edilirse

youma meydana gelir . Eer , bir noktasndaki basn ve scakla sahip gaz buhar karm

(Pb=sbt ) sabit basnta soutulursa , karmn basnc sabit kaldndan karmlarn ksm

basnlar da sabit kalr . Karm 1-2 erisi boyunca sour ve 2 noktasnda karm doymu

hale gelir. Bu iki noktasna i noktas , buna karlk gelen scakla , i noktas scakl

denir . Gaz +buhar karm 1 durumundan itibaren sabit basn altnda deil de , sabit hacimde

altnda soutulursa , 1-5 erisi takip edilerek 5 noktasna gelinir ve bu noktada youma balar .

bu noktaya uyan scaklk , 1 halindeki karmn i noktas scaklndan dktr .

5


6/31

ekil 3.1: Scaklk-Entropi Diyagram

3.10 YA TERMOMETRE ( YT ) VE KURU TERMOMETRE ( KT )SICAKLIKLARI :

Havann greceli neminin veya nemlilik derecesinin , nemli hava ile ilgili diyagram ile

belirlenmesinde , psychrometre denilir, iki termometreden oluan bir cihaz kullanlr .Cihazntermometrelerinden birinin haznesi plak olup , nem miktar tespit edilmek istenen nemli

havann scaklnn llmesi iin kullanlr. Bu termometre ile llen scakla KT kuru

termometre scakl ismi verilir.

Haznesi slak sarg bezi ile sarl dier termometrenin bulunduu blmden doymam

nemli hava , slak beze temas ederek geerken , bu esnada havadan ve termometreden , suya ,

sl denge salanacak ekilde s geii olur . bunun sonucunda , bu termometreden YT ya

termometre scakl ad verilen ve kuru termometre scaklndan daha dk bir scaklkbelirlenir . Ya termometre scakl iin , Ti . nok . < YT < KT ifadesi geerlidir . Yan bu

scaklk , daima i noktas scaklkl ile kuru termometre arasndadr . doymam nemli

havann , termometrelerin bulunduu ortamdan yaklak 2 ila 2.5 m/s hz ile geirilmesi

gerektii belirtilmitir .

6

T1

Pd=sbt

v=sbtP=sbt

Gaz+buhar karm

ile ilgili blge

T

1

3

4

52

K

i

noktas

S

Pd


7/31

BLM IV

4.SOUTMANIN TANIMI

Bir maddenin veya ortamn scakln onu evreleyen hacim scaklnn altna indirmek veorada muhafaza etmek zere snn alnmas ilemine soutma diyebiliriz.Genel olarak soutmaevre scaklnn altna inilmesidir.

4.1 TANIMLAR

4.1.1 Souk Depo

Gda maddelerinin normal atmosferde saklanabilir srelerinden daha uzun sresaklanabilmeleri iin ihtiyaca uygun koullarda soutulan ve nem durumu kontrol edilen, datmosferden s ve nem kazancna kar yaltlm kapal hacimlerdir.

4.1.2 Soutma Rejimi

Gda maddelerinin belirli bir sre saklanabilmesi iin gerekli souk depo havasnn

scaklk, nem durumu ve nem dolam koullardr.

4.1.3 Soutma Yk

Souk deponun, soutma rejiminde tutulabilmesi iin souk depodan karlmas veya

darya atlmas iin gerekli s miktardr.

7


8/31

4.1.4 Soutma Devresi

Soutma rejimini temin eden ve zerinde esas olarak soutucu, emme borusu, kompresr,basma borusu, kondansr, sv tank, sv borusu ve genleme valfi vb. makine ve tesisat

bulunan kapal bir devredir.

4.1.5 Soutucu Akkan

Soutma devresinde dolatrlan ve buharlama ile youturma arasnda durum

deitirerek soutma rejimine uygun scaklkta buharlaan akkandr.

4.1.6 Emme Borusu

Soutucuda buharlaan dk basnl soutucu akkan buharnn kompresr emme

giriine tanmasn salayan borudur.

4.1.7 Kompresr

Soutucuda buharlaan dk basnl soutucu akkan buharn emerek daha yksek bir

basn ve scaklk altnda kondansere basan bir i makinasdr.

4.1.8 Basma Borusu

Kompresrn bast yksek basn ve scaklk altndaki soutucu akkan buharnn

kondansere tanmasn salayan borudur.

8


9/31

4.1.9 Kondanser

Soutma kompresr tarafndan yksek basn ve scaklk altnda baslan soutucuakkan buharnn younlamasn ve s geiini salayan belirli s yayma yzeyine sahip bir

tesisat elemandr.

4.1.10 Sv Tank

Soutma tesisatnda sv soutucu akkann toplad ve genellikle silindir biimli

tanktr.

4.1.11 Sv Borusu

Sv tanknda biriken sv soutucu akkann genleme valfine kadar tanmasn

salayan bir borudur.

4.1.12 Genleme Valfi

Sv soutucu akkann bir termodinamik ksma altnda genletii bir valf veya dar

boazdr.

Sv soutucu akkann sabit s tutumu altnda durum deitirerek genlemesi sonucu

basn ve scaklk dmesine urad ve bu arada ksmen buhar ve ksmen sv durumuna

dnt bir valf veya dar boazdr.

4.1.13 Yksek Basn Taraf

Bir soutucu devresinde kompresrn basma tarafndan basma borusu, kondanser, sv

borusu ve genleme valfine kadar olan tesisat elamanlarnn tmdr.

9


10/31

4.1.14 Alak Basn Taraf

Bir soutma devresinde genleme valfinden balayarak soutucu, emme borusu vekompresrn emiine kadar olan tesisat elamanlarnn tmdr.

4.1.15 Youma Basnc

Bir soutma devresinde youma basncnn maksimum deeri st basn olarak 15 105

pascaldr.

4.1.16 Youma Scakl

Su ile soutmal kondansrlerde youma scakl +25 C ile +60 C arasnda seilmeli

ve ancak st basn olarak maksimum 15 105 pascal youma basnc esas da soutucu

akkan tr belirlenmelidir.

4.1.17 Buharlama Basnc

Buharlama basnc alt basn veya mutlak basn olarak 0.75 105 pascaln altndaki

vakum deerine inmemelidir.

4.1.18 Buharlama Scakl

Buharlama scakl souk depo rejim scaklnn en ok 10 15 C altnda olmaldr.

4.1.19 Sistem Kapasitesi

Sistem kapasitesi bir soutma devresinin soumakta olan souk depolardan emdii s

miktardr.

10


11/31

BLM V

5.SOUTMA EVRMLER VE SOUTUCU AKIKANLAR

5.1 SOUTMA EVRMLER

Bilinen balca soutma evrimleri unlardr:

Buhar sktrmal mekanik soutma evrimi Absorbsiyonlu soutma sistemi Adsorbsiyonlu soutma sistemi Hava soutma sistemi Buhar-Jet soutma sistemi Termoelektrik soutma sistemi Vortex tp Paramagnetik soutma Sterling soutma sistemi

5.1.1Buhar Sktrmal Soutma evrimi

En sk uygulanmakta olan rastlanan bu tip soutma evriminde ; sv halden buhar halegelen gemekte olan soutucu akkan iinde bulunduran Evaparatr , evaparatr de

buharlaan soutucu akkan alak basn tarafndan emerek yksek basn tarafndaki

kondensere basan bir Kompresr , soutucu akkandaki sy alp onu svlatran bir

Kondenser ile svlaan soutucu akkann toplanabilecei bir sv deposu ve soutucu

akkann evaparatre yani alak basn tarafna ll ve gereken miktarlarda verilmesinisalayabilen bir Genileme valfi bulunmaktadr. Saylan bu elemanlarn hepsine birden buhar

sktrmal soutma evrimi denir. Yaplan bu projede de buhar sktrmal mekanik soutma

evrimi kullanlacaktr.

11


12/31

ekil 5.1: Buhar sktrmal mekanik soutma evrimi

5.2SOUTUCU AKIKANLAR

Bir soutma evriminde snn bir ortamdan alnp baka bir ortama

nakledilmesinde ara madde olarak yararlanlan soutucu akkanlar s al veriini

genellikle sv halden buhar haline (Soutucu Evaporatr devresinde) ve buhar halden

sv haline (Youturucu Kondenser devresi) dnerek salarlar. Bu durum bilhassabuhar sktrma evrimlerinde geerlidir.

Soutucu akkanlarn, yukarda tarif edilen grevleri ekonomik ve gvenilir bir

ekilde yerine getirebilmesi iin baz kimyasal ve fiziksel zelliklere sahip olmalar

gerekir. Bu zellikler, uygulama ve alma artlarnn durumuna gre deiecei gibi

her zaman bu zelliklerin hepsini yerine getirmek mmkn olmayabilir. Genel kaide

olarak bir soutucu akkanda aranmas gereken zellikler unlardr :

Az bir enerji (g) sarf ile daha ok soutma elde edilebilmelidir.

Soutucu akkann buharlama ss yksek olmaldr. Evaporatrde basn mmkn olduu kadar yksek olmaldr. Youma (Kondenser) basnc dk olmaldr. Viskozitesi dk ve yzey gerilimi (klcall) az olmaldr. (Bu zellik, yksek

s geiini salayan, damlaarak youmay zorlatrmaktadr ve kondenserde buistenmez)

Emniyetli ve gvenilir olmaldr. Yalama ya ile ve soutma devresindeki elemanlar ile zararl sonu verebilecek

reaksiyonlara girmemelidir. Soutma devresinde bulunmas gereken rutubet (su) ile bulunmas halinde bile

ok zararl reaksiyonlar meydana getirmelidir.

12


13/31

Sistemden kamas halinde, bilhassa yiyecek maddeleri zerinde zararl etkiyapmamaldr.

Sistemden kaarak havaya karmas halinde civardaki insanlara (ve diercanllara) zarar vermemelidir.

Havaya kartnda yanc ve patlayc bir ortam meydana getirmemelidir. alma artlarndaki basn ve scaklklarn en u snrlarnda dahi ayrp

zlmemeli, btn zelliklerine muhafaza etmelidir. Elektriksel zellikleri (bilhassa Hermetik tip kompresrler iin) uygun olmaldr.

Bu zelliklerin hepsini birden her art altnda yerine getirebilen niversal bir

refrijeran madde (soutucu akkan) mevcut deildir.

Bilhassa emniyet ve gvenirlik ynnden iyi olan, ayrca iyi bir sl zellie de

sahip olan refrijeran madde iin 1920 lerde aratrmalar fluokarbon refrijeranlarn (florideedilmi hidrokarbonlarn) bulunmasn salamtr. halokarbon (halojene edilmi

hidrokarbonlar) ailesinden olan fluokarbonlar, metan (CH4) veya etan (C2H6) ierisindekihidrojen atomlarndan bir veya birkann yerine sentez yerine klor, flor veya brom

(halojen) yerletirmek suretiyle elde edilmektedir. Fluokarbonlardan en sk rastlanlanlar ;

metandaki 4 hidrojen atomu yerine 2 klor ile 2 flor ikame edilen dichloro-difluoro-

methane / CCl2F2 (freon-12 veya R12) ve yine metandaki 4 hidrojen yerine 1 klor ile 2

flor atomu yerletirilen chlorodifluoromethane (freon-22 veya R-22) soutucu

akkanlardr.

R22 (HCFC-22) ve R12 endstriyel soutma, iklimlendirme ve s pompassistemlerinde yllardan beri yaygn olarak kullanlmaktadr. Fakat, ozon tabakasnn

korunmasna ynelik Montreal Protokolnn F-Gaz Ynetmeliine gre bu gazlarnkullanm yasaklanmtr.F-Gaz Ynetmeliine gre , tm HCFClerle birlikte HCFC-22 de

devre d kalacaktr. Bundan dolay, HCFC-22 kullanan mevcut soutma sistemlerinin farkl

soutucu akkanlara dnm konusunda almalarn yaplmas gndeme gelmitir. R-22

alternatifi soutucu akkanlar olan 407C ve 410A ya dnmler gndeme gelmitir

Trkiyedeki yasal dzenlemeler kapsamnda; evre ve Orman Bakanl, Ozon

Tabakasn ncelten Maddelerin Azaltlmasna likin Ynetmelik hazrlamtr. Bu Ynetmelik,

lkemizin taraf olduu Ozon Tabakasn ncelten Maddelere Dair Montreal Protokol vedeiiklikleri ile kontrol altna alnan maddelerin kullanlmasna ve bazlarnn tketiminin bir

takvim erevesinde azaltlarak kullanmdan kaldrlmasna ilikin usul ve esaslar belirtir. Bu

ynetmelik, kontrol altna alnan maddelerin d ticaretini, kullanmn, bu maddelerin ve bu

maddeleri ieren rnlerin piyasaya sunulmasn, 2006 yl ve sonras ithalat ve kullanmlar ile

kamuoyunun bilgilendirilmesini kapsar.

Ynetmelik 20.06.1990 tarihli Ozon Tabakasnn dair Viyana Szlemesi hkmleri ile

19.12.1991 tarihli Ozon Tabaksn ncelten Maddelere dair Montreal Protokol hkmlerine

paralel hazrlanmtr.

Montreal Protokol ve deiiklikleri uyarnca retim, tketimi ve ticareti kontrol altna

alnan maddelerden, kloroflorkarbonlar, triklorflormetan (CFC-11), diklordiflormetan (CFC-

13


14/31

12), triklorflormetan (CFC-113), diklortetrafloretan (CFC-114), klorpentafloretan (CFC-115)

servis amal ithalat 1.1.2006 tarihinden itibaren tamamen yasaktr.

Ynetmelikle, Ozon Tabaksn incelten maddeleri ithal eden kurum, kurulu ve ithalat

firmalar, evre Korunmas Ynnden Kontrol Altnda Tutulan Kimyasallara ilikin D TicaretMstearlnca dzenli olarak Resmi Gazetede yaymlanan D Ticaret Standardizasyon

Teblii erevesinde Bakanlktan kontrol belgesi almak zorundadr.

.

ekil 5.2: R22 Gaz Yasa

R410A: R32 ve R125'den oluan (arlka %50 / 50 orannda) ve R22 iin alternatif kabul

edilen yakn azeotropik bir karmdr. Teorik termodinamik zellikleri R22 kadar iyi deildir.Ancak s transfer zellii olduka iyidir. R22 R410A dnmnde sistemin yeniden dizayn

edilmesi gerekmektedir. Bu deiim yapld taktirde sistem verimi R22'ye gre %5 daha iyi

olmaktadr. Sera etkisinin yksek olmas en byk dezavantajdr. Bu soutucu ALLIEDSIGNAL tarafndan GENETRON AZ20 adyla piyasaya sunulmutur.

R407C :407C, R32, R125 ve R134adan oluan (arlka srasyla %20 / 40 /40, %10 / 70 / 20ve % 23 / 25 / 52 oranlarnda) ve R502 iin alternatif kabul edilen zeotropik bir karmlardr.

R-717 (AMONYAK) : Bugn, fluo-karbon ailesinin dnda geni lde kullanlmaya

devam eden tek soutucu akkan amonyaktr. Zehirleyici ve bir lde yanc-patlaycolmasna ramen mkemmel sl zelliklere sahip olmas sebebiyle, iyi eitilmi iletme

personeli ile ve zehirleyici etkisinin fazla nem tamad hallerde, byk souk

depoculukta, buz retiminde, buz pateni sahalarnda ve donmu paketleme

uygulamalarnda baaryla kullanlmaktadr. Buharlama ssnn yksek oluu ve buhar

zgl hacminin de olduka dk olmas sistemde dolatrlmas gereken akkanmiktarnn dk seviyede olmasn salar. R-22 de olduu gibi k scaklklar yksek

seviyeli olup kompresr kafa ve silindirlerinin su soutma gmlekli olmas tercih edilir..

Amonyak ya ile karmaz, fakat karterdeki alkant ve silindirdeki yksek hzlar

yan sisteme srklenmesine sebep olur. Bu nedenle, gerek kompresr kna ya

14


15/31

ayrc koymak suretiyle, gerekse evaporatrden kompresre yan dnnkolaylatracak tarzda boru tertibiyle yan kompresr karterine birikmesi salanmaldr.

Biz bu evrimimizde soutucu akkan olarak R-717 yani Amonyakkullanacaz.Souk hava deposunda tketim mal saklamamza ve Amonyak gaznnkaak halinde zehirleyici zelliinin bilinmesine ramen zellikle gnmz ekonomikkoullarn gz nne alarak, ayrca iyi eitilmi iletme personeli ile alld kabuledilerek sistemimizde kullanabiliriz.Ayrca mkemmel sl zelliklere sahip olmas,buharlama ssnn yksek olmas ve ya ile karmamas gibi zelliklere sahip olmas daAmonyak gazn sememde dier etkenler olmulardr.

5.3SOUTMA SSTEMLERNE ARJ EDLECEK SOUTUCU AKIKANMKTARININ BELRLENMES

Soutma ve iklimlendirme sistemlerinin fonksiyonlarn tam olarak yerine

getirebilmeleri iin, bu sistemlerde uygun miktarlarda soutucu akkann bulunmas

gerekir.Soutucu akkann gerekenden az olmas durumunda sistem iinde yeterli debide

akkan sirklasyonu salayamad iin kompresr emi basnc azalr ve sistemin soutma

kapasitesi der.

Soutucu akkann gerekenden fazla olmas durumunda ise kondenserde ar

miktarda sv akkan bulunur ve kompresr basma basnc gereken deerinden fazla bir deere

kar.Yksek soutucu akkan debisi iin yetersiz kalan evaporatrden kan akkan kzgn

buhar halinde olmayp, doymu sv doymu buhar karmndan oluur.Akmlatrnde

yetersiz kalmas sebebi ile kompresre sv akkan girmesi sebebi ile kompresr valflerinin

zarar grmesi nlenemez bir durum arz edecektir.Ayrca bu durum kompresr yann sv

akkan tarafndan dar srklenmesine yol aacaktr.

Byk kapasitede alan kompresre gerekli olan sv reficrean sv tayini ok

nemli olmaz iken dk kapasitelerde alan sistemler iin bu durum nem arz etmektedir.Bu

arj miktar kritik arj miktar olarak da adlandrlr.Kritik arjn deeri ise sistemin soutma

kapasitesine, boru hatlarnn uzunluuna, soutucu akkann tr ve alma scaklna balolarak deiir.

BLM VI

15


16/31

6.SOUK DEPO PROJES

6.1 PROJE KONUSU

Projede 100 ton baln souk muhafaza edilmesi, 60 ton baln oklama metoduyladondurulmas iin souk hava deposu tasarm yaplacaktr. Souk hava deposu

Poyrazky,stanbula inaa edilecektir.Donma usul olarak yava hava akmnda , 12 ile 16

saatte donma ilemi uygulamas tercih edilmitir.

6.1.1 Proje Hesaplar Yaplrken Kullanlacak Veriler

Tablo 6.1 : ehirlerin Yazn D Hava Scaklklar

ehir Ad Kuru Term. (oC) Ya Term. (oC)Adana 38 26Ankara 35 21stanbul 33 24

Tablo 6.2 : Komu Hacim ve Deme Scaklklar

Komu Hacmin Tarifi Scakl(oC)

D Sc. le KomuHac. Sc. Fark

Toprak deme scakl-ok souk iklimler +7 -Toprak deme scakl-Souk iklimler +15 -

Toprak deme scakl-Serin iklimler +20 -Toprak deme scakl-Scak iklimler +25 -Klimatize edilen veya soutulan s.oda hacimleri Oda dizayn scaklToprak seviyesinin altnda kalan klimasz , soutulmam

hacimler ile toprakla temastaki duvar- -10

Klimatize edilmeyen normal kullanma maksatl hacimler - -5Cebri ekilde havalandrlmayan hacimler;depo;atlye - 0Kompresr makine dairesi (sulu kondanser) - 0Kompresr makine dairesi (haval kondanser) - +5Mutfak,amarhane,kazan dairesi ,s santrali ,vs - +10ok ar scak hacimler ,ar s nereden yerler - +15

Tablo 6.3 : Gne Inlar Etkisinin Fark Edeerleri

16

Yzey Cinsi Duvarn Ce hesi Dz at

Dou Gney BatKoyu renkli yzeyler 5 3 5 11Orta renkli ze ler 4 3 4 9Ak renkli yzeyler 3 2 3 5


17/31

-Soguk hava deposunun yaplaca yer : STANBUL

-D hava scakl : +33oC (Tablo 6.1 den alnmtr)

-Ya termometre scakl : +24oC (Tablo 6.1 den alnmtr)

-D hava bal nemi : % 47

-Souk odalar i nemi : % 90 (Tablo 6.4 den alnmtr)

-Souk oda deme scakl(Toprak) : +25oC (Tablo 6.2 den alnmtr)

-Souk oda tavan scakl : +33+11=44oC

-Kompresr odas scakl : +33+5=38oC

-Balk muhafaza odas scakl : -1oC (Tablo 6.4 den alnmtr)

-Balk n soutma odas scakl : 0 oC

-Balk oklama odas scakl : -30 oC

-oklanm balk bekletme odas

scakl : -25oC (Tablo 6.4 den alnmtr)

-Balklarn depoya giri scaklklar : +24oC

-Koridor scaklklar : +33-5=+28oC alnmtr.

-at koyu renkli yzey olarak dnlmtr.

-Tesisin d duvarlar ak renkte boyanacaktr.

6.2GIDA MADDELER N UZUN SREL SOUK ODA MUHAFAZADONELER

Tablo 6.4: Gda maddeleri iin uzun sreli souk oda muhafaza doneleri

17


18/31

6.3SOUK HAVA DEPOSU ODALARININ ALANLARININ HESAPLANMASI

Tablo 6.5:Souk Depolar in Mal Younluklar

Maln Cinsi Brt(kg/m3) Net(kg/m3) Maln Cinsi Brt(kg/m3) Net(kg/m3)Armut 735 665 Patates - 420ilek 625 575 Portakal 535 490Domates 580 530 Sr Eti - 355Donmu Balk - 675 eftali 655 620Elma 435 380 Tavuk - 420Greyfurt 590 560 zm 515 485

Limon 640 595

100 TON BALIK (SOUTULACAK)

Not: Tablo 6.5 referans alnmtr.

Souk Muhafaza Odas (-1 oC )

1m3 ye 675 kg NOT:Balklar plastik kasalar iinde saklanacaktr

x 100000 kg

_______________

x = 100000 = 148 m3 Souk hava deposunun ykseklii 4m , 1 m evaporatr ve

675

0,5 m hava sirklasyonu iin ayrlrsa h=4m-1m-0,5m = 2,5 m

148 m3 / 2,5 m = 59,2 m2

18


19/31

% 25 oda kullanma faktr eklenirse:

Asm= 59,2 m2 *1,25 75 m2 oda alan bulunur.

60 TON BALIK (DONDURULUCAK)1) Balk n soutma odas alan (0oC)

Souk depolamada Tablo6.5 ten 1m3 e 675 kg depoalndn okumutuk. Gnde toplamkapasitenin % 20 i kadar mal geldii kabul edildi.Balk n soutma odasnda 24 saat bekletilir.60 ton x 0,2 = 12 ton /gn


x 12000kg

_______________ x= 17,78 m3

Balk n Soutma Odas ykseklii 3 m dir. 1 m evaporatr , 0,5 m hava sirklasyonu iin

ayrrsak h=3m-1m-0,5m =1,5 m

As= 17,78 m3/ 1,5 m =11,85m 2

% 25 hareket alan eklenirse:

As= 11,85 x 1,25 15 m2

2) Balk oklama odas alan (-30 oC)

Balk oklama odasnda 24 saat bekletilir.

Gnde toplam kapasitenin % 20i kadar mal geldii kabul edildi.

60 ton x 0,2 = 12 ton / gn


x 12000kg

_______________ x= 17,78 m3

Balk oklama Odas ykseklii 3 m dir. 1 m evaporatr , 0,5 m hava sirklasyonu iin

ayrrsak h=3m-1m-0,5m =1,5 m

Aok= 17,78 m3/ 1,5 m =11,85m 2


19


20/31

Aok= 11,85 x 1,25 15 m2

3) Dondurulmu balk muhafaza odas alan(-25oC)


x 60000kg

_______________ x= 88,89 m3

Dondurulmu balk muhafaza odas ykseklii 4 m dir. 1 m evaporatr , 0,5 m hava

sirklasyonu iin ayrrsak h=4m-1m-0,5m =2,5 m

Adbmo= 88,89 m3/ 2,5 m =35,56 m 2


Adbmo= 35,56 x 1,25 45 m2

Toplam alan: 75+15+15+45=150 m2

20


21/31

6.4 TOPLAM ISI GE KATSAYILARININ HESABI

Tablo6.2: Yap Elemanlarnn () Is letim Katsaylar (kcal/mh oC)

Ytong tula (hafif) 0,45 kcal/ mh oC

imento sva 1,2 kcal/ mh oC

Kireli sva 0,6 kcal/ mh oC

Blokaj 1,3 kcal/ mh oC

Zemin mozaii 1,5 kcal/ mh oC

Grobeton 1,1 kcal/ mh oC

Demirli beton 1,3 kcal/ mh oC

21


22/31

Strofor 0,035 kcal/ mh oC

Ruberoit (buhar kesici) 0,12 kcal/ mho

C

D duvarlarda:

Souk hava depomuzda balk saklayacamz iin i yzey demesi fayans seilmitir. katsays iin ; Bina i yzeyleri : 7 kcal / h oC m2

Bina d yzeyleri : 20 kcal / h oC m2 (12 km/h rzgar)

Deme ve tavan (Is yukardan aaya geiyor) : 5 kcal / h oC m2

Deme ve tavan (Is aadan yukarya geiyor) : 8 kcal / h oC m2

Souk odalar iin tavsiye edilen minimum tecrit kalnlklar tablosundan ortalama scaklk

olarak -18/-9 oC ve serin/kuzey blgeler kabul yaparsak strofor kalnln 150 mm alabiliriz.

Tablo6.3:D Duvar Yap Elemanlarnn () Is letim Katsaylar (kcal/mh oC)

22


23/31

ekil 6.1: D Duvar Yap Malzemesi Bileenleri

1/K=1/(i) + L/ +1/ (d)

d = 20 kcal /m2h oC i = 7 kcal /m2h oC

23

Yap elemanlar L (m)

(kcal/ mh oC)

imento(d) sva 0,03 1,20

Biriket 0,20 0,48

Buhar kesici 0,02 0,12

Strofor 0,15 0,035

Tula duvar 0,11 0,68

imento (i) Sva 0,03 1,20

Fayans 0,01 0,90


24/31

1/KDD = 1/7 + 0,03/01,20 + 0,20/0,48 + 0,02/0,12 + 0,15/0,035 + 0,11/0,68 + 0,03/1,20+

0,01/0,90 + 1/20

KDD= 0,189 kcal /m2h oC

duvarlarda:

Tablo6.4: Duvar Yap Elemanlarnn () Is letim Katsaylar (kcal/mh oC)

Yap elemanlar L (m)(kcal/ mh oC)

imento sva 0,02 1,2

Strofor 0,15 0,035

Dolu tula 0,23 0,45

imento sva 0,02 1,2

ekil 6.2: Duvar Yap Malzemesi Bileenleri

1/K=1/(i) + L/ +1/ (d)

i = d = 7 kcal /m2h oC

24


25/31

1/KD= 1/7 + 0,02/1,2 + 0,15/0,035 + 0,23/0,45 + 0,02/1,2 + 1/7 =5,116

KD = 0,195 kcal /m2h oC

Demede:

Tablo6.5: Deme Yap Elemanlarnn () Is letim Katsaylar (kcal/mh oC)

Yap elemanlar L (m)

(kcal/ mh oC)

Blokaj 0,1 1,3

Grobeton 0,1 1,1


Strofor 0,10 0,035


Demirli beton 0,1 1,3

Karo mozaik 0,03 0,9

25


26/31

ekil 6.3: Deme Yap Malzemesi Bileenleri

1/K=1/(i) + L/ +1/ (d)

i = 7 kcal / m2

ho

C

d =

1/KD =1/7 + 0,1/1,3 + 0,1/1,1 + 0,02/0,12 + 0,1/0,035 + 0,02/0,12 + 0,1/1,3 + 0,03/0,9 +1/

KD =0,277 kcal / m2h oC

Tavanda:

Tablo6.6:Tavan Yap Elemanlarnn () Is letim Katsaylar (kcal/mh oC)

Yap elemanlar L (m)(kcal/ mh oC)

Asfalt yaltm 0,02 0,15

26


27/31

Demirli beton 0,1 1,3

Tavan svas 0,04 0,78


Strofor 0,10 0,035

Tavan svas 0,04 0,78

ekil 6.4: Tavan Yap Malzemesi Bileenleri

1/K=1/(i) + L/ +1/ (d)

i = 5 kcal / m2h oC

d = 20 kcal / m2h oC

1/KTA= 1/5 + 0,02/0,15 + 0,1/1,3 + 0,04/0,78 + 0,04/0,12 + 0,1/0,035 +0,04/0,78 + 1/20

KTA=0,266 kcal / m2h oC

Soutma odalarnn kaplar iin:

27


28/31

Tablo6.7: Kaplarn Yap Elemanlarnn () Is letim Katsaylar (kcal/mh oC)

Yap elemanlar L (m)

(kcal/ mh oC)

nce sa levha 0,003 50

Cam yn 0,15 0,04

nce sa levha 0,003 50

1/K=1/(i) + L/ +1/ (d)

i = 7 kcal / m2h oC d = 20 kcal / m2h oC

1/KKap= 1/7 + 0,003/50 + 0,15/0,04 + 0,003/50 + 1/20

KKap= 0,253 kcal / m2h oC

6.4 SOUTMA YKLERNN HESABI

Soutma yk hesab s kaynaklarna gre yaplmtr.

1) Duvar,kap,deme ve tavandan geen s2) Radyasyonla teras,at ve gnee bakan kap ve duvarlardan geen gne ss

3) icab faaliyet gsteren souk depo personeli tarafndan neredilen s

4) Iklar,motorlar veya mevcut olabilecek s retim cihazlarnn yayd s

5) Dardan sznt ile souk depoya giren veya vantilasyon iin kullanlan taze havay

souk depo rejimine getirmek iin alnmas gereken s

28


29/31

SONULAR VE NERLER

29


30/31

Projede balk muhafaza amal souk hava deposu tesisat hesaplamalarn ieren

alma yrtmekteyim.Projenin ilk ksm olan bu dkmanda souk hava deposunun kullanm

alanlar , termodinamik bilgileri, soutma teorisi , soutma evrimleri, soutucu akkanlar vezellikleri anlatlm olup projenin esasna dayanan rnek tasarma giri yaplmtr.

Tasarmda ncelikle souk deponun kurulaca stanbul un termodinamiksel

zellikleri verilmi olup , bu zellikler erevesinde almaya balanmtr. Souk depoda

saklayacamz rnn cinsine ve miktarna gre mimari yapnn zellikleri belirlenmitir.

Projemin Bahar Dnemi ksmnda tasarladm souk deponun gerekli kriterlere gre

s kayb , s kazanc hesaplamalar yaplarak soutma yk belirlenecektir.Belirlenen soutma

ykne gre gerekli hesaplamalar yaplarak bulunan deerlere uygun kataloglardan gerekli

cihaz seimi yaplacak.Isl yke bal boru ap hesab yaplacaktr.Soutma Tesisat Autocadortamnda izilerek ematize edilecektir.Son olarak maliyet hesab da yapldktan sonra projehazr hale gelmi olacak.

30


31/31

KAYNAKLAR

1) Uygulamal Soutma Teknii , NUR ZKOL

( M.M.O Yayn No : 115,1997)

2) Soutma Teknii ve Uygulamalar , Prof. Dr. Recep YAMANKARADENZ ,

Do. Dr. lhami HORUZ , Yrd. Do. Dr. Salih COKUN

DORA YAYINCILIK(2002)

3) Souk Depoculuk , Sabri SAVA

(MMO YaynNo :82 , 1974)

4) Binalarda Is Yaltm Proje Hazrlama Esaslar

(MMO Yayn No : 247,2000)

balık muhaza amaçlı soğuk hava deposu

Documents