balak thakur

22
Ni£l l¡Ïœz ÏhnÄQl¡Ql Ïeâ¡jNÀz Ïaa¡®pl f¡®s ÝR¡Í HLM¡Ïe NË¡j-Lªo·eNlz f¡®nl NË¡jÏV ES¡eQlz c¤C®u ÏjÏm®u Ým¡®Ll j¤®M j¤®M q®u ÝN®R ES¡eQl-Lªo·eNlz l¡Ïœ fË¡u c¤C fËqlz ÝL¡b¡J ÝL¡®e¡ p¡s¡në ÝeCz j¡®T j¡®T öd¤ c§®ll ÝL¡®e¡ NË¡j Ýb®L Ýi®p Bp®R Ýnu¡m h¡ L¤L¤®ll ÏQvL¡lz e¡l¡uZN” Ýb®L Bp¡ Ýno Nue¡l Ýe±L¡®a Lªo·eN®ll O¡®V Ýe®j®Re ES¡eQl Lwpe¡l¡uZ q¡C ú¤®ml NÏZa ÏnrL Ïeh¡lZ h¡h¤z ú¤®ml h¡ÏoÑL fl£r¡ fË¡u Bpæ,fËnÀfœ R¡f¡®e¡l L¡®S a¡®L e¡l¡uZN” Ýk®a q®uÏR®m¡ fËd¡e ÏnrL j®q¾cË e¡b c¡®pl Ae¤®l¡®dz L¡S Ýp®l Ïg®l Bp®a k®bø Ýcl£ q®u ÝN®Rz HjÏe®aC NË¡j®c®n påÉ¡l p£j¡e¡ ÝfÏl®u l¡a M¤h a¡s¡a¡Ïs Ýe®j B®p,a¡l Efl HMe n£aL¡m-Q¡ÏlÏcL Ýke HLV¤ Ýhn£ j¡œ¡u ÏeÕQ¤fz HC Nq£e AåL¡®ll j®dÉ öd¤ HLV¤ B®m¡ ÝcM¡ k¡®μRz Ïaa¡®pl f¡®sl j¡WM¡Ïe ÝfÏl®u l§fh¡h¤®cl Ýk L¡R¡Ïl h¡Ïs,a¡lC HL f¡®n M¤hC ÝR¡Í HLM¡Ïe Ýhs¡l Olz ÝpC OlC I B®m¡l Evpz Ïeh¡lZQ®¾cËl ÝL±a§qm q®m¡-H®a¡ l¡®a p¡l¡ fªÏbh£ kMe O¤Ïj®u B®R aMe HC O®l ÝL ÝS®N? HC OlÏV ÏaÏe B®NJ Ýc®M®Rez a¡l hå¤ L¡R¡Ïll p¤®le Qœ²hšÑ£l Ýj®S¡ ÝR®m h£l¦ HC OlM¡Ïe ßal£ L®l ÏLR¤Ïce q®m¡ HM¡®eC b¡L®Rz Ïnöl hup p®h Ru hRlz mhh¡h¤l f¡Wn¡m¡ ÝR®s Ïnö Be¾c j¡ø¡®ll f¡Wn¡m¡u iÏšÑ q®uÏR®m¡,HMe Ïfa¡ p¤®l¾cËQ®¾cËl Ae¤®l¡®d Be¾c j¡ø¡l Ïnö®L h¡Ïs®a H®p fs¡®e¡l c¡ÏuaÄ Ïe®u®Rez ÏL¿º HC hu®pC Ïnöl AaÉ¡ÕQkÉÑ A®eL L£ÏšÑLm¡®fl Lb¡ Ïeh¡lZh¡h¤l L¡®e H®p®Rz AåL¡®l p¡hd¡®e f¡ Ýg®m B®m¡ mrÉ L®l Ïeh¡lZ Q¾cË HÏN®u Qm®me ÝpC O®ll Ïc®Lz ÏLR¤V¡ H®N¡®aC ÏL HLV¡ Lb¡ hm¡l BJu¡S a¡l L¡®e H®m¡-O®l L¡l¡ Ýke Lb¡ hm®R,ÏL¿º i¡o¡V¡ a¡l H®Lh¡®lC AS¡e¡z O®ll Ýhs¡l clS¡ Bd ÝM¡m¡ AhØb¡u-ÝpC g¡yL¡ S¡uN¡V¤L¤ Ïc®u ÏaÏe Ïia®l ÝcM®a Ýf®me AaÉ¡ÕQkÉÑ HL cªnÉ! O®ll j¡TM¡®e n§®ZÉ T¤m®R HLM¡Ïe Bpe-a¡®a h®p B®R p¤®le h¡h¤l Ýj®S¡ ÝR®m h£l¦z a¡y®L ÏO®l M¤hC c£OÑ¡LªÏa f¡yQSe hªÜ hÉÏš² q¡a®S¡s L®l

Upload: ther-sihamuni

Post on 14-Oct-2014

116 views

Category:

Documents


5 download

DESCRIPTION

This article was written by Beloved Babun on His way from Hrishikesh to Joshimath.Dr.Pritha Roychowdhury from University of Michigan sent it to us from her collection of Beloved Babun's writings.

TRANSCRIPT

Page 1: Balak Thakur

Ni£l l¡Ïœz ÏhnÄQl¡Ql Ïeâ¡jNÀz Ïaa¡®pl f¡®s ÝR¡Í HLM¡Ïe NË¡j-Lªo·eNlz f¡®nl NË¡jÏV ES¡eQlz c¤C®u ÏjÏm®u Ým¡®Ll j¤®M j¤®M q®u ÝN®R ES¡eQl-Lªo·eNlz l¡Ïœ fË¡u c¤C fËqlz ÝL¡b¡J ÝL¡®e¡ p¡s¡në ÝeCz j¡®T j¡®T öd¤ c§®ll ÝL¡®e¡ NË¡j Ýb®L Ýi®p Bp®R Ýnu¡m h¡ L¤L¤®ll ÏQvL¡lz e¡l¡uZN” Ýb®L Bp¡ Ýno Nue¡l Ýe±L¡®a Lªo·eN®ll O¡®V Ýe®j®Re ES¡eQl Lwpe¡l¡uZ q¡C ú¤®ml NÏZa ÏnrL Ïeh¡lZ h¡h¤z ú¤®ml h¡ÏoÑL fl£r¡ fË¡u Bpæ,fËnÀfœ R¡f¡®e¡l L¡®S a¡®L e¡l¡uZN” Ýk®a q®uÏR®m¡ fËd¡e ÏnrL j®q¾cË e¡b c¡®pl Ae¤®l¡®dz L¡S Ýp®l Ïg®l Bp®a k®bø Ýcl£ q®u ÝN®Rz HjÏe®aC NË¡j®c®n påÉ¡l p£j¡e¡ ÝfÏl®u l¡a M¤h a¡s¡a¡Ïs Ýe®j B®p,a¡l Efl HMe n£aL¡m-Q¡ÏlÏcL Ýke HLV¤ Ýhn£ j¡œ¡u ÏeÕQ¤fz HC Nq£e AåL¡®ll j®dÉ öd¤ HLV¤ B®m¡ ÝcM¡ k¡®μRz Ïaa¡®pl f¡®sl j¡WM¡Ïe ÝfÏl®u l§fh¡h¤®cl Ýk L¡R¡Ïl h¡Ïs,a¡lC HL f¡®n M¤hC ÝR¡Í HLM¡Ïe Ýhs¡l Olz ÝpC OlC I B®m¡l Evpz Ïeh¡lZQ®¾cËl ÝL±a§qm q®m¡-H®a¡ l¡®a p¡l¡ fªÏbh£ kMe O¤Ïj®u B®R aMe HC O®l ÝL ÝS®N? HC OlÏV ÏaÏe B®NJ Ýc®M®Rez a¡l hå¤ L¡R¡Ïll p¤®le Qœ²hšÑ£l Ýj®S¡ ÝR®m h£l¦ HC OlM¡Ïe ßal£ L®l ÏLR¤Ïce q®m¡ HM¡®eC b¡L®Rz Ïnöl hup p®h Ru hRlz mhh¡h¤l f¡Wn¡m¡ ÝR®s Ïnö Be¾c j¡ø¡®ll f¡Wn¡m¡u iÏšÑ q®uÏR®m¡,HMe Ïfa¡ p¤®l¾cËQ®¾cËl Ae¤®l¡®d Be¾c j¡ø¡l Ïnö®L h¡Ïs®a H®p fs¡®e¡l c¡ÏuaÄ Ïe®u®Rez ÏL¿º HC hu®pC Ïnöl AaÉ¡ÕQkÉÑ A®eL L£ÏšÑLm¡®fl Lb¡ Ïeh¡lZh¡h¤l L¡®e H®p®Rz AåL¡®l p¡hd¡®e f¡ Ýg®m B®m¡ mrÉ L®l Ïeh¡lZ Q¾cË HÏN®u Qm®me ÝpC O®ll Ïc®Lz ÏLR¤V¡ H®N¡®aC ÏL HLV¡ Lb¡ hm¡l BJu¡S a¡l L¡®e H®m¡-O®l L¡l¡ Ýke Lb¡ hm®R,ÏL¿º i¡o¡V¡ a¡l H®Lh¡®lC AS¡e¡z O®ll Ýhs¡l clS¡ Bd ÝM¡m¡ AhØb¡u-ÝpC g¡yL¡ S¡uN¡V¤L¤ Ïc®u ÏaÏe Ïia®l ÝcM®a Ýf®me AaÉ¡ÕQkÉÑ HL cªnÉ! O®ll j¡TM¡®e n§®ZÉ T¤m®R HLM¡Ïe Bpe-a¡®a h®p B®R p¤®le h¡h¤l Ýj®S¡ ÝR®m h£l¦z a¡y®L ÏO®l M¤hC c£OÑ¡LªÏa f¡yQSe hªÜ hÉÏš² q¡a®S¡s L®l

Page 2: Balak Thakur

c¡yÏs®u B®Rz fË®aÉ®LlC j¤M hs hs ÝN¡yg c¡Ïs®a t¡L¡z I f¡yQS®el HLV¤ Ef®l n§®ZÉ i¡p¡ BpeÏV®a h®p h£l¦ HL Aá§v i¡o¡u Lb¡ h®m Q®m®R-I f¡yQSe q¡a®S¡s L®l öe®R,a¡®cl c¤®Q¡M Ïc®u Ýe®j Bp®R An˦d¡l¡z HC ALÒfe£u cªnÉ Ýc®M Ïeh¡lZh¡h¤l j¤M Ïc®u Ïe®Sl AS¡®¿¹C HLM¡Ïe AØg§V BJu¡S ÝhÏl®u H®p®Rz p¡®b p¡®b ÏaÏe ÝcM®me h£l¦ J ÝpC f¡yQSe Ïeh¡lZh¡h¤l Ïc®L a¡ÏL®u®Rz B®Ù¹ B®Ù¹ ÝpC i¡pj¡e BpeÏV e£®Q Ýe®j H®p j¡ÏV ØfnÑ Ll®m¡,h£l¦ E®W Bp®el Efl c¡yÏs®u®Rz ÝpC f¡yQSe h£l¦®L fËZ¡j S¡Ïe®u B®Ù¹ B®Ù¹ Ýke L¤u¡n¡l j®a¡ Ahuh Ïe®a b¡L®m¡,a¡lfl d£®l d£®l h¡a¡®p ÏjÏm®u ÝN®m¡z Ïeh¡lZh¡h¤ aMeJ qah¡L-Ïe®Sl ÝQ¡M®LC Ýke ÏhnÄ¡p Ll®a f¡l®Re e¡z H ÏL ÝcM®me ÏaÏe! ÝL ÝpC f¡yQSe c£OÑ¡LªÏa hÉÏš²? ÝL¡b¡ q®a a¡®cl BNje? HC aõ¡®V H®a¡Ïce B®Re,HlLj c£OÑ¡L¡l j¡e¤o Ýa¡ Ïeh¡lZh¡h¤l ÝQ¡®M ÝL¡®e¡Ïce f®s Ïe! a¡R¡s¡,qW¡v a¡l¡ Lfѧ®ll j®a¡ ÏjÏm®uC h¡ ÝN®m¡ ÝL¡b¡u? qah¡L Ïeh¡lZ h¡h¤ Ïnö h£l¦l Ïc®L a¡L¡®me,Ýk BpeM¡Ïel Efl Ïnö c¡yÏs®u l®u®R ÝpV¡l Ef®lC Ýa¡ Ïnö H®a¡rZ n§®ZÉ i¡puj¡e Ýb®L I Aá§v cnÑe j¡e¤o®cl p¡®b ÏL HL AS¡e¡ i¡o¡u Lb¡ hmÏR®m¡! Ïeh¡lZh¡h¤l qW¡v Ýke phÏLR¤ ÏLlLj ¬Ïm®u Ýk®a m¡N®m¡,Ah¡L ÏhØj®u ÏaÏe Ïnö h£®l¾cËl Ïc®L a¡ÏL®u l®u®Rez HMe O®l öd¤ ÏaÏe Bl ÝR¡Í h£l¦,AeÉ ÝLE ÝL¡b¡J ÝeCz ÏL¿º ÏLR¤rZ B®NJ ÏaÏe Ïe®Sl QjÑQ®r ÝpC Aá§vcnÑe f¡yQSe®L Ýc®M®Re! L¡R¡Ïll p¤®leh¡h¤l p¡®b a¡l M¤hC hå¤aÄz p¤®leh¡h¤l HC Ýj®S¡ ÝR®m pð®å ÏaÏe A®eL Lb¡C ö®e®Rez ÏL¿º BS Ïe®Sl ÝQ¡®M k¡ ÝcM®me a¡l Ýa¡ ÝL¡®e¡ hÉ¡MÉ¡C Q®m e¡! h£l¦ a®a¡r®Z H®p j¡ø¡ljn¡C®ul q¡a d®l®Rz h£l¦l X¡®L Ïeh¡lZh¡h¤l pÏðv Ïgl®m¡z h£l¦ hm®R-“j¡ø¡ljn¡C! Q®me,h¡Ïs Q®me-BÏj Bfe¡®L HÏN®u Ïc®u BÏpz” Ïeh¡lZh¡h¤l j¤®M ÝL¡®e¡ Lb¡ g¤V®R e¡,k¿»Q¡Ïmahv ÏaÏe h£l¦l p¡®b a¡l h¡Ïsl E®Ÿ®nÉ Q®m®Rez Q¡ÏlÏcL AåL¡l-ÏL¿º a¡®cl l¡Ù¹¡ÏV H®a¡ B®m¡ÏLa ÝLe! i¡®m¡ L®l mrÉ

Page 3: Balak Thakur

L®l Ïeh¡lZh¡h¤ ÝcM®me Ýk h£l¦l N¡ Ýb®L Aá§v HL ÝSÉ¡Ïa ÏWL®l ÏWL®l Ýhl q®μR-a¡®aC Q¡lf¡n ÏL p¤¾cl B®m¡ÏLa q®u B®R! ÏhØju¡Ïhø Ïeh¡lZh¡h¤ LMe Ýk h¡Ïs®a Ýf±y®R®Re Ïe®SC S¡®ee e¡z h£l¦ j¡ø¡ljn¡C®L Ýf±y®R Ïc®u Ïhc¡u S¡Ïe®u Q®m ÏN®u®R A®eLrZ B®N,ÏL¿º Ïeh¡lZh¡h¤ aMeJ Ýke HL ÝO¡®ll j®dÉ Ïhl¡S Ll®Rez ÏaÏe ‘¡e£,fÏ™a Ým¡Lz HC NË¡®jlC ES¡eQl Lwpe¡l¡uZ q¡C ú¤®ml ÏaÏe HLSe ÏhÏnø ÏnrLz Q¡lf¡®nl c§l c§l NË¡®jl j¡e¤®ol¡J a¡®L flj nËÜ¡l ÝQ¡®M Ýc®Mz ÏL¿º a¡l H®a¡Ïc®el ‘¡e,f¡Ï™aÉ,k¤Ïš²®h¡d®L HLÏV Ru hR®ll Ïnö Ýke HL mqj¡u e¡Ïs®u Ïc®u Q®m ÝN®m¡z ÝL HC Ïnö? Af¡l ÏhØj®u ÏaÏe Ýi®h Q®m®Re-ÏL¿º ÝL¡®e¡ L¤m ÏLe¡l¡C f¡®μRe e¡z ÝL HC Ïnö? L¤u¡n¡Øe¡a Ïq®jm l¡®a Ïeh¡lZh¡h¤l q©cu Ýb®L Evp¡Ïla ÝpC fËnÀ Ýke Ýcn J L¡®ml p£j¡ AÏaœ²j L®l e¡ ÝcM¡ p¤c§l e£q¡ÏlL¡l Ah¡Ù¹ha¡®L R¤y®u R¤y®u O¤l®R HC jq¡n§®ZÉl h¤®Lz HC ÏS‘¡p¡ Ae¿¹ Ýcn J L¡®ml,HC fËnÀ BS Bl NÏZa Ïnr®Ll HL¡l ÝL¡®e¡ ÏhÏμRæ fËnÀ euz p¡l¡l¡a fË¡u Ïeâ¡q£e Ïeh¡lZh¡h¤ pL¡m®hm¡C H®p Ýf±y®R®Re p¤®leh¡h¤l h¡Ïs®az H®p öe®me Ïnö aMe fËÏa®hn£ e¡®uh ßœ®m¡LÉ Ýp¡®jl h¡Ïs®a ÝN®Rez ßœ®m¡LÉ Ýp¡®jl Øœ£ ÏnÏnlL¤j¡l£ Ïnö W¡L¤l®L M¤hC ÝØeq L®le,j¡®T j¡®TC j¡ Q¡l¦n£m¡®L h®m Ïnö®L Ïe®Sl L¡®R Ïe®u B®pez ÏnÏnlL¤j¡l£l Ýj®u AÏZj¡ Bl Ïnö W¡L¤l fË¡u pjhup£z HLC p®Â c¤Se®L ÏaÏe Øe¡e LÏl®u Ýce,M¡C®u Ýcez k¿»Q¡Ïmahv Ïeh¡lZh¡h¤ e¡®u®hl h¡Ïs®a H®p EfÏØba q®mez Ýc®Me M¡®Vl Efl ÏnöW¡L¤l h®p B®R,f¡®n h®p ÝMm®R AÏZj¡z M¡®Vl HL Ïc®L c¡yÏs®u l®u®R ßœ®m¡LÉ Ýp¡®jl ÝR®m ÏhSuz ÏhSu ES¡eQl Lwpe¡l¡uZ ú¤®ml R¡œ,ÝpC p¤h¡®c Ïeh¡lZh¡h¤®L ÝcM®a Ýf®uC ÏhSu BfÉ¡ue L®l Ïia®l Ïe®u H®p hp¡®m¡z Ïeh¡lZh¡h¤l ÏL¿º ÝL¡®e¡Ïc®LC 燐rf ÝeC,AfmL ÝQ¡®M ÏaÏe Ïnö W¡L¤®ll Ïc®L ÝQ®u l®u®Rez Ïnö W¡L¤l j¤QÏL Ýq®p Ïeh¡lZh¡h¤®L ÏS‘¡p¡ Ll®me,“j¡ø¡ljn¡C,BfÏe ÏL L¡m l¡Ïœl

Page 4: Balak Thakur

OVe¡V¡ Ïe®u i¡h®Re? H®a i¡hh¡l ÏL B®R! BfÏe Ýkje BS Bj¡l p¡®b ÝcM¡ Ll®a H®p®Re,ÏWL ÝplLj Je¡l¡J hý c§l Ýb®L Bj¡l p¡®b ÝcM¡ Ll®a H®pÏR®m¡z” Be¾c j¡ø¡®ll L¡®RJ Hl B®N Ïeh¡lZ h¡h¤ HlLj OVe¡ ö®eÏR®mez ÏL¿º A®eÉl L¡®R Ýn¡e¡ Bl Ïe®Sl QjÑQ®r ÝcM¡ Ýa¡ HL ÏSÏeo eu! ÏaÏe Ïnö W¡L¤®ll L¡®R S¡e®a Q¡C®me H®cl pð®åz Ïnö W¡L¤l hm®me,“j¡ø¡ljn¡C, He¡l¡ AeÉ SN®al Ým¡Lz AeÉ j¡œ¡l SNv Ýb®L HM¡®e H®pÏR®m¡ Bj¡l p¡®b ÝcM¡ Ll®az BfÏe Ýk SNvV¡ ÝcM®a f¡®μRe,HlLj BlJ hý SNv HC jq¡n§®ZÉ l®u®R-H®LLV¡ SNv H®LLlLj j¡œ¡u NÏZ®al R¾c ÏjÏm®u Ïhl¡S Ll®Rz ÏhnÄSNv hm®a BfÏe k®a¡M¡Ïe h¤T®Re a¡l h¡C®lJ ÏhnÄ B®R,a¡l Mhl HM¡eL¡l ÝLE S¡®e e¡z HlLj Ae¿¹ j¡œ¡l SNv l®u®Rz Ýk ÝpC Ae®¿¹l ü¡c Ýf®u Ae¿¹ j¡œ¡u Ïhl¡ÏSa Ýb®L Ïhl¡S Ll®a f¡®l Ýp Bh¡l Ïe®SC HC jq¡n§®ZÉl j®a¡ q®u f®sz BÏj Ae¿¹ j¡œ¡l phLuV¡®aC HLp¡®b b¡L®a f¡Ïl Hhw HLC p®Â pLm j¡œ¡l Efl qÙ¹®rf Ll®a f¡Ïl,Bj¡®L L¡l¦l L¡®R Sh¡hÏcÏq Ll®a qu e¡z a¡C ph j¡œ¡l SNv Ýb®LC Bj¡l p¡®b ph¡C BL¤m hÉ¡L¤m i¡®h ÝcM¡ Ll®a Q¡uz” nË£nË£W¡L¤l kMe HC Lb¡ B®m¡Qe¡ Ll®Re,ÝpV¡ 1926 p¡mz Multi-dimensional Ïh®nÄl AÏÙ¹aÄ aMeJ ßh‘¡ÏeL B®m¡Qe¡u B®pÏe,Quantum Mechanics aMeJ a¡l f§ZÑ jÏqj¡u ÏhLÏna q®u J®WÏe, Copenhagen Interpretation aMeJ M¡ÏeLV¡ c§®ll ÏhouhÙ¹¤,aMeJ Edwin Hubble a¡l expanding universe-Hl ašÄ Ïc®u J®WeÏe-Steady State,Big Bang h¡ Multiverse-Hl j®a¡ AeÉ¡eÉ ašÄ Ýa¡ p¤c§l iÏhoÉ®al N®iÑz 1926 p¡®m Ïeh¡lZh¡h¤l ÝcM¡ ÝpC l¡Ïœl OVe¡ÏV ßh‘¡ÏeLi¡®h qu®a¡ hÉ¡MÉ¡ Ll¡ Ýk®a¡ e¡,ÏL¿º Bd¤ÏeL Ïh‘¡®el cªÏø®L¡Z Ýb®L nË£nË£W¡L¤®ll ÝpC Ru hRl hu®p hm¡ Lb¡ LuÏV Ïe®u i¡h®a ÏN®u Bj¡®cl ÏhØj®ul p£j¡ fÏlp£j¡ b¡®L e¡z Bd¤ÏeL ßh‘¡ÏeL SN®a Parallel Universe ašÄ HLÏV fÏlÏQa

Page 5: Balak Thakur

e¡j k¡ BS Multiverse ašÄ e¡®jJ p¤ÏhMÉ¡az HC ašÄ Ae¤k¡u£ Bd¤ÏeL Ïh‘¡e Bj¡®cl ÝcM¡ HC fÏlcªnÉj¡e SN®al p¡®b p¡®b pj¡¿¹l¡mi¡®h Ïhl¡Sj¡e AeÉ¡eÉ SN®al AÏÙ¹aÄ®LJ ü£L¡l L®l Ýeuz Multiverse theory j§max Q¡lÏV Ù¹®l h¡ level-H ÏheÉÙ¹z Level-1 Ae¤k¡u£ Bfe¡l j®a¡C ýhý B®lLSe hÉÏš² qu®a¡ HC Ïh®nÄl ÝL¡b¡J h®p B®Rz Bfe¡l L¡®R MhlV¡ qu®a¡ k®bø Ah¡L Ll¡l j®a¡,ÏL¿º ßh‘¡ÏeL a®šÄl h¡Ù¹h pñ¡he¡ Bfe¡l Ah¡L qJu¡V¡®L M¤h ÝS¡l Ïc®u pjbÑe Ll®a f¡l®R e¡z phÑ¡ÏdL plm cosmological model Ae¤k¡u£ Bfe¡l Ýb®L (1010)29 ÏjV¡l c§l®aÄl ÝL¡®e¡ erœf¤®” Bfe¡l ýhý Ae¤l§f HLSe hÉÏš²l AÏÙ¹®aÄl k®bø pñ¡he¡ l®u®Rz HC ašÄ®L Concordance model of Cosmology hm¡ quz HLV¤ h¤ÏT®u hm¡ k¡Lz Ýk ÏhnÄhËþ¡®™l Bjl¡ A¿¹NÑa a¡ fË¡u 14 ÏhÏmue hRl B®N S¾j Ïe®u®Rz A®a¡L¡m B®N Bj¡®cl HC Ïh®nÄl S¾j®L Bd¤ÏeL Ïh‘¡e Big Bang h®m b¡®Lz HC pj®ul j®dÉ B®m¡ k®a¡c§l Ýf±yR¡®a Ýf®l®R AbÑ¡v 14 ÏhÏmue B®m¡L-hoÑ q®m¡ Bj¡®cl BS®Ll Ïh®nÄl S¡e¡ c§laj fË¡¿¹z HC c§laÄ®L hÉ¡p¡ÜÑ d®l Bjl¡ kÏc HLV¡ ÝN¡mL LÒfe¡ LÏl a¡q®m ÝpC ÝN¡mLC q®m¡ Bj¡®cl observable universe k¡®L Hubble Volume h¡ Horizon Volume hm¡ q®u b¡®Lz Ïh‘¡e£ Edwin Hubble a¡l expanding universe-Hl ašÄ Ïc®u fËj¡Z L®l®Re Ýk,Ýk®qa¤ Bj¡®cl ÏhnÄ œ²j¡Na pÇfËp¡Ïla q®u Q®m®R a¡C a¡l p¡®b p¡®b Ïh®nÄl HC c§laj fË¡¿¹ fËÏa hRlC HL B®m¡L-hoÑ L®l Ýh®s k¡®μR,AbÑ¡v fËÏa hRlC HL B®m¡L-hoÑ Ýhn£ c§l®aÄl space-Hl e¡N¡m Bjl¡ f¡ÏμRz HMe Space hm®a Bjl¡ k¡ h¤®T b¡ÏL,a¡ Ae¿¹ qJu¡ N¡ÏZÏaL i¡®h pñhz Ýp®r®œ Bjl¡ kÏc k®bø pju d®l A®fr¡ LÏl a¡q®m BS k¡ Bj¡®cl ÝN¡Q®l Bp®R e¡,qu®a¡ HLÏce a¡ Bj¡®cl ÝN¡Q®l Bp®hz Three-dimensional galaxy distribution-Hl jÉ¡f fkÉÑ®hrZ Ll®m ÝcM¡ k¡u Ýk Ïh®nÄl fË¡u

Page 6: Balak Thakur

phÑœ mass distribution BÕQkÉÑlLj i¡®h uniform Hhw HC uniformity Ïh®nÄl fË¡¿¹ fkÉÑ¿¹ ÏhcÉj¡ez fc¡bÑÏhcÉ¡ kMe Ïh®nÄl hZÑe¡ L®l aMe j§max c¤®V¡ i¡N Bjl¡ ÝcM®a f¡Cz fËbjax fË¡bÏjL AhØb¡ h¡ naÑ¡hm£ Hhw Ïàa£uax fc¡bÑÏhcÉ¡l Ïeuj¬Ïm ÏLi¡®h HC fË¡bÏjL AhØb¡l ÏhhšÑe OV¡uz N¡ÏZÏaL i¡®h pñ¡hÉ Ae¿¹ space-Hl Ýr®œ Bj¡®cl ÏhnÄ Ýk space Ïc®u NÏWa a¡l h¡C®lJ AeÉ Ïh®nÄl b¡L¡l pñ¡he¡®L Multiverse theory-l Level-1 ašÄ hm¡ q®u b¡®Lz HC ašÄ Ae¤k¡u£ Level-1 Parallel Universe-Hl Ýr®œ Bjl¡ Hje HL Ïh®nÄl e¡N¡m Ýf®a f¡Ïl ÝkM¡®e fc¡bÑÏhcÉ¡l Ïeuj¬Ïm qu®a¡ Bj¡®cl j®a¡ HLC,ÏL¿º ÝpC Ïh®nÄl fË¡bÏjL naÑ¡hm£ Bj¡®cl Ýb®L Ïiæ-k¡l g®m a¡®cl fc¡®bÑl djѬÏmJ Bj¡®cl Ýb®L Ïiæ fËL¡®llz Multiverse theory-l Level-2 ašÄ Ae¤k¡u£ Bjl¡ AeÉ HL Parallel Universe-Hl Lb¡ S¡e®a f¡Ïl k¡®L Chaotic theory of Inflation Abh¡ Other Post Inflation Bubbles ašÄJ hm¡ q®u b¡®Lz HC ašÄ Ae¤k¡u£ Bj¡®cl Ïh®nÄl h¡C®l qu®a¡ HC Ïh®nÄl j®a¡ Ae¤l§f AeÉ HL Ïh®nÄl S¾j q®μR Ýk Ïh®nÄl fundamental constants-Ýkje gravitational constant,planck’s constant,speed of light CaÉ¡Ïcl j¡e Bm¡c¡ qJu¡l SeÉ physical laws-¬®m¡ Ïiæ j¡œ¡ Ýf®u®Rz Bd¤ÏeL fc¡bÑÏhcÉ¡l a¡ÏšÄL ÏheÉ¡®pl fÏl®fËÏr®a Level-2 Ïh®nÄl space Bl Bj¡®cl Ïh®nÄl space-Hl j®dÉ intersect qJu¡l pñ¡he¡ M¤hC r£Zz Multiverse theory-l Level-3 ašÄ Ae¤k¡u£ Bjl¡ AeÉ HL Parallel Universe-Hl Lb¡ S¡e®a f¡Ïl k¡®L The Many Worlds of Quantum Mechanics hm¡ q®u b¡®Lz Quantum Mechanics c¡Ïh L®l ÝL¡®e¡ random event-Hl outcome-Hl Ýr®œ Ae¿¹ pñ¡he¡ b¡L®a f¡®l Hhw HC pñ¡he¡¬®m¡ many worlds-H ÏheÉÙ¹z Hl h¡C®l Bjl¡ f¡ÏμR Multiverse theory-l Level-4 ašÄ k¡l e¡j Other

Page 7: Balak Thakur

Mathematical Structures. HC ašÄ Ae¤k¡u£ Bjl¡ Hje HL ÏhnÄ f¡ÏμR ÝkM¡eL¡l fundamental physical laws-¬®m¡C Bj¡®cl Ýb®L H®Lh¡®l Ïiæz ÝpÏce Ni£l l¡®a Ïnö W¡L¤®ll L¡®R Ïeh¡lZh¡h¤ k¡®cl®L Ýc®MÏR®me,ÝpC f¡yQSe Ýp±jÉL¡Ï¿¹ hªÜ ÏL Bj¡®cl Ïh®nÄl L¡®R AS¡e¡ Hje ÝL¡®e¡ NNe®m¡L Ýb®L Ïnö W¡L¤®ll cnÑe AÏim¡®o a¡yl L¡®R H®pÏR®me! ÝpC SN®al physical laws h¡ physical laws ÏeÜÑ¡lL fundamental constants-¬Ïml j¡e Bj¡®cl Ýb®L Ïiæ q®m a¡®cl BQlZ Bj¡®cl L¡®R ÏhØjuLl ÝWL®aC f¡®l! Ïnö W¡L¤l ÝpÏce Ïeh¡lZh¡h¤®L ßœ®m¡LÉ Ýp¡®jl h¡Ïs®a h®p Ýk Ni£l ašÄLb¡ öÏe®uÏR®me,ÝpM¡®e Ïiæ j¡œ¡l SN®al Lb¡ E®õÏMa q®u®Rz BS®Ll ßh‘¡ÏeL cªÏø®L¡®Zl fÏl®fËÏr®a a¡l fË¡pÏÂLa¡ AfÏlp£jz nË£nË£W¡L¤l ÝpÏce Lb¡fËp®Â h®mÏR®me,“Ýk ÝpC Ae®¿¹l ü¡c Ýf®u Ae¿¹ j¡œ¡u Ïhl¡ÏSa Ýb®L Ïhl¡S Ll®a f¡®l Ýp Bh¡l Ïe®SC HC jq¡n§®ZÉl j®a¡ q®u f®sz” j¡œ Ru hRl hu®p hm¡ Ïnö W¡L¤®ll ÝpÏceL¡l ÝpC Aj§mÉ Lb¡ N¡ÏZÏaL cªÏøi£ Ýb®L ÝcM¡ k¡Lz Euclidean Space-H n-dimensional HLÏV ÝN¡mL LÒfe¡ Ll¡ k¡L k¡l radius R. HM¡®e ÝN¡mLÏVl Buae Vn(R)=CnRn ÝkM¡®e constant of proportionality-l j¡e Cn=πn/2/Γ(n/2 +1) Hhw Γ q®μR gamma function. HMe n ÝS¡s pwMÉ¡ q®m Bjl¡ f¡C Cn=πn/2/(n/2)! Hhw n Ïh®S¡s pwMÉ¡ q®m Bjl¡ f¡C Cn=2(n+1)/2 πn-1/2/n!! HC ÝN¡mLÏVl Ýr®œ surface area at the boundary q®m¡ Sn-1= dVn/dR=nVn/R= 2πn/2 Rn-1 /Γ(n/2)=nCn Rn-1

HMe surface area Hhw volume-Hl Ýr®œ HC pÇfLѬÏm paÉ- Vn/Sn-1=R/n Hhw Sn+1/Vn=2πR k¡l Ýb®L Bjl¡ f¡C Vn=2πR2/n Vn-2 Hhw Sn=2πR2/n-1 Sn-2 . Conventional fÜÏa®a integrate L®lJ Bjl¡ Ýf®a f¡Ïl Vn=!-R

R Vn-1(√R2-x2 )dx. Ec¡qlZül§f ÝcM¡ k¡L hÙ¹¤ÏVl Ýr®œ Vn c¡ys¡®μR--

Page 8: Balak Thakur

V0(point)=1 V1(line segment)=2R V2(disc)=πR2 =3.14159…… R2

V3(ball)=4/3 πR3 =4.18879……..R3

V4 =π2/2 R4 =4.93480……..R4

V5 = 8π2/15R5 =5.26379……..R5

V6 = π3/6 R6 =5.16771……..R6

V7 = 16π3/105R7 =4.72477……..R7

V8 = π4/24 R8 = 4.05871…….R8 limn→∞Vn/Rn =0 AbÑ¡v Ae¿¹ j¡ÏœL ÝN¡m®Ll Ýr®œ ÝcM¡ k¡®μR n§ZÉC p£j¡e¡z j®e fs®R nË£nË£W¡L¤®ll hm¡ ÝpC Lb¡ÏV,“Ýk ÝpC Ae®¿¹l ü¡c Ýf®u Ae¿¹ j¡œ¡u Ïhl¡ÏSa Ýb®L Ïhl¡S Ll®a f¡®l Ýp Bh¡l Ïe®SC HC jq¡n§®ZÉl j®a¡ q®u f®sz” Ïnö W¡L¤®ll L¡®R ÝpC jq¡f¤l¦o®cl Bp¡ k¡Ju¡®L HLV¤ AeÉ cªÏø®L¡Z Ýb®LJ fkÉÑ¡®m¡Qe¡ Ll¡ Ýk®a f¡®lz Ïnö hup Ýb®LC nË£nË£W¡L¤®ll L¡®R Ïh®cq£ BaÈ¡®cl Be¡®N¡e¡ ÏR®m¡z nË£nË£W¡L¤®ll L¡®R jªa ÏfËuSe®L Ýc®M®Re,HlLj OVe¡ fËaÉr L®l®Re A®e®LCz nË£nË£W¡L¤®ll ÝR¡®V¡ j¡p£j¡ plm¡®ch£ QÍNË¡®j b¡L®aez Ýj®p¡jn¡C Lªo·fËpæ pça£bÑ ÏR®me jq¡fÏ™a Hhw aMeL¡l Ïc®el HLSe ÏhMÉ¡a LÏhl¡Sz Lªo·fËpæl ÏQÏLvp¡l MÉ¡Ïa H®a¡V¡C ÏR®m¡ Ýk p¤c§l h¡jÑ¡®cn Ýb®LJ Ýl¡N£l¡ a¡l L¡®R Bp®a¡z j¡p£j¡ J Ýj®p¡jn¡C nË£nË£W¡L¤l®L M¤hC ÝØe®ql ÝQ¡®M ÝcM®aez qW¡v L®lC HC fÏlh¡l HL c¤xpj®ul pÇj¤M£e q®u®Rz pça£bÑ fÏlh¡®ll AÏa ÏfËu p¿¹¡e Ae j¡œ 17 hRl hu®p AL¡®m V¡Cg®u®X Bœ²¡¿¹ q®u j¡l¡ ÝN®Rz Hl B®NJ Al¦Z e¡®j a¡l HLÏV p¿¹¡®el jªaɤ q®u®R,ÏL¿º Ae®Âl jªaɤ Lªo·fËpæ J a¡l Øœ£ plm¡l p¤®Ml pwp¡l®L HLfËL¡l R¡lM¡l L®l Ïc®u ÝN®Rz Ae ÏR®m¡ M¤hC Ýjd¡h£-fs¡®n¡e¡u Ýp pÏh®no EæÏa Ll®h HC Bn¡ pL®mlC ÏR®m¡z Ae a¡l h£l¦c¡®LJ M¤h i¡®m¡h¡p®a¡z ÝpV¡ 1938

Page 9: Balak Thakur

p¡m,Ae®Âl L¡®R Mhl Bp®m¡ Ýc¡N¡ÏRl j¡j¡h¡Ïs®a h£l¦c¡l S¾jÏce f¡Ïma q®hz h£l¦c¡®L h¡C®ll Ým¡®Ll¡ A®e®L M¤h pÇj¡e Ll®mJ j¡j¡h¡Ïsl ph¡C h£l¦c¡®L ph pju nËÜ¡l ÝQ¡®M ÝcM®a¡ e¡z j¡j¡l¡ S¡NÏaL Ïnr¡u k®bø fÏ™a,ÝpC Ïnr¡l ÏeÏl®M a¡l¡ h£l¦®L ÏhQ¡l Ll®a Q¡C®a¡z ÏL¿º h¡mL W¡L¤l ÏR®me phÑ pwú¡lj¤š²,a¡yl ašÄ cnÑe phC ÏR®m¡ M¤h AÏiehz h¡mL W¡L¤®ll a®šÄl p¡®b HM¡eL¡l ab¡LÏba fËQÏma n¡®Øœl A®eL f¡bÑLÉ ÏR®m¡-g®m HM¡eL¡l n¡Øœ f®s k¡l¡ hs q®u®R,HM¡eL¡l n¡Øœ Ïe®uC k¡®cl pjNË S£he ÝL®V®R,HM¡eL¡l n¡®Øœl ÏeÏl®M k¡l¡ phÏLR¤ ÏhQ¡l Ll®a AiÉÙ¹-a¡®cl f®r HM¡eL¡l pwú¡®ll cªÏø Ïc®u nË£nË£W¡L¤®ll j¤MÏexpªa jq¡Ïh®nÄl jq¡L¡®nl fljašÄ®L EfmÏÜ Ll¡ LÏWe q®u fs®a¡z a¡R¡s¡ h¡mL W¡L¤l ÏnöL¡m Ýb®LC d®jÑl p¤®k¡N Ïe®u AbÑ Ýl¡SN¡®ll i£oZ Ïhl¦®Üz HC Ïe®uJ BaÈ£uüSe®cl p¡®b a¡yl j¡®T j¡®T j®e¡j¡ÏmeÉ q®a¡ L¡lZ j¡j¡h¡Ïsl A®e®LC d®jÑl p¤®k¡N Ïe®u V¡L¡ fup¡ Ýl¡SN¡l Ll®a¡z Hlj®dÉC fËQ¤l j¡e¤o h£l¦ ÝN¡yp¡C®ul L¡®R c£r¡NËqZ L®l®R,ÏL¿º h£l¦ ÝN¡yp¡C c£r¡ Ïc®u L¡l¦l Ýb®LC HL fup¡J NËqZ L®lÏez j¡j¡l¡,Ïh®noax Ýj®S¡j¡j¡ Ýqlðe¡b aLÑa£bÑ A®eL fÏlh¡®ll L¤m¬l¦ qJu¡l L¡l®Z c£r¡ Ýce,ÏL¿º c£r¡ Ïc®u a¡l¡ c¡e NËqZ L®lez HlLj AhØb¡u h£l¦ Ýk j¡j¡®cl L¡®R AÏa ÏfËu q®h e¡,HV¡C ü¡i¡ÏhLz j¡j¡h¡Ïs®a M¤h OV¡ L®l c¤NÑ¡ f§S¡ q®a¡z Aøj£ f§S¡l Ïce f¡yW¡ hÏml hÉhØb¡ ÏR®m¡z nË£nË£W¡L¤l f§S¡l e¡j L®l fö hÏml ÝO¡lal Ïh®l¡d£z n¡®Øœ hÏml Ïhd¡e B®R,hý hRl d®lC f§S¡u hÏml fËb¡ Q®m Bp®R-ÏL¿º W¡L¤®ll L¡®R n¡®Øœl Ïhd¡e R¡Ïf®u A®eL hs q®u ÝcM¡ Ýcu A®h¡d,Ïel£q HLÏV fË¡Z£l Lø-a¡l jªaɤL¡m£e BaÑÏQvL¡lz Ýk Ïhd¡®e Ïhe¡ Ýc¡®o HLÏV Ïel£q fË¡Z£l fË¡Z ÝeJu¡ qu,ÝpC Ïhd¡e®L ÏaÏe j¡e®a Aü£L¡l L®lez c¤NÑ¡f§S¡l pju ÏaÏe ph¡C®L hm®me-“Bfe¡l¡ Hh¡l hÏm Ïc®a f¡l®he e¡z” hÏml pju OV®m¡ HL BÕQkÉÑ OVe¡z hÏm ÝcJu¡l L¡SV¡ HC h¡Ïs®a B®N

Page 10: Balak Thakur

Ýj®p¡jn¡C Lªo·fËpæ L®l b¡L®mJ Na L®uL hRl Ýb®L ÝR¡®V¡j¡j¡ q®l¾cËl Ef®lC Apq¡u f¡yW¡h®dl j®a¡ AÏa fÏhœ J h£laÄhÉ”L c¡ÏuaÄ pÇf¡c®el ¬l¦i¡l pjÏfÑa q®u®Rz q®le j¡j¡ M¡ys¡ Ïe®u Ýe®s®Q®s ÝcM®Re,j¡®T j¡®T ÏN®u Ýc®M Bp®Re q¡ÏsL¡®Wl S¡uN¡V¡z q¡ÏsL¡®W f¡yW¡V¡®L Ýt¡L¡®e¡ q®u®R-Q¡ÏlÏc®L t¡L Ýt¡®ml BJu¡Sz q®le j¡j¡ hÏml SeÉ ÝL¡f Ïc®me-ÏLR¤C q®m¡ e¡z Hl B®NJ ÏaÏe hýh¡l hÏm Ïc®u®Rez ÏL¿º HlLj Ýa¡ LMeJ quÏe! Bh¡l ÏaÏe M¡ys¡ Q¡m¡®me-ÏL¿º HLC OVe¡, Ïhn¡m M¡ys¡ f¡yW¡l Nm¡l L¡R¡L¡ÏR Bp®mC Bl ÏaÏe e¡j¡®a f¡l®Re e¡z HlLj Ýhn L®uLh¡l HLC OVe¡ OVh¡l fl ph¡C h¡mL h£l¦l Ïc®L a¡L¡®μRz h£l¦ j¤QÏL Ýq®p q®le j¡j¡l Ïc®L a¡ÏL®u hm®m¡-“j¡j¡! BfÏe p¡l¡ l¡a d®l ÝQø¡ Ll®mJ hÏm Ïc®a f¡l®he e¡z” HC h®m B®Ù¹ B®Ù¹ h£l¦ q¡ÏsL¡®Wl Ïc®L HÏN®u ÏN®u f¡yW¡V¡®L ÝL¡®m a¤®m Ïe®m¡z f¡yW¡V¡J Ýke ehS£he Ýf®u M¤Ïn®a X¡L R¡s®Rz j¡j¡h¡Ïsl fÏ™®al¡ h®p fs®me B®m¡Qe¡u-Ých£l f§S¡ ÏL a¡q®m ApÇf§ZÑC l®u k¡®h! hs j¡j¡ nn£i§o®Zl Ïhd¡e Ae¤k¡u£ aMe Q¡mL¤j®s¡ Be¡ q®m¡ Hhw ÝpC Q¡mL¤j®s¡ hÏm Ïc®u ÝpÏceL¡l j®a¡ f§®S¡l L¡S pj¡d¡ Ll¡ q®m¡z Hlfl Ýb®L j¡j¡h¡Ïs®a Bl f¡yW¡hÏm quÏez H®qe h£l¦®L j¡j¡h¡Ïs®a f¡Nm¡ h£l¡ h®mC X¡L¡ quz h£l¦l ÏcÏcj¡ l¡SmrÈ£ Ých£ ÏL¿º h£l¦®L M¤hC i¡®m¡h¡®pz B¯nnh Ýp a¡l HC Ap¡j¡eÉ e¡ÏaÏVl j®dÉ A®eL BÕQkÉÑ Ýk¡NÏhi§Ïal fËL¡n mrÉ L®l®Rz h£l¦l B®lL j¡p£j¡ Ljm¡ h¡mÉÏhdh¡z Ïexp¿¹¡e HC j¡p£j¡ Ýc¡N¡ÏRl h¡Ïs®aC b¡®L Hhw h£l¦®L Ýp Ïe®Sl p¿¹¡e‘¡®eC Ýc®Mz Ýc¡N¡ÏR J L¡R¡L¡ÏR L®uLÏV NË¡®jl iš² p¿¹¡e®cl CμR¡ q®u®R, a¡l¡ Hh¡l a¡®cl ÝN¡yp¡C®ul S®¾j¡vph Ýc¡N¡ÏRl j¡j¡h¡Ïs®aC Ll®hz Ýqlðe¡b t¡L¡u,hsj¡j¡ nn£i§oZ gÏlcf¤®l-q®le j¡j¡J L¡®kÉÑ¡fm®rÉ lwf¤®lz a¡C nË£nË£W¡L¤®ll c¡c¤ AÏðL¡e¡b ÏhcÉ¡i§o®Zl L¡®R i®š²l¡ Bhc¡l L®l hp®m¡ Ýc¡N¡ÏRl h¡Ïs®aC S®¾j¡vph Ll¡lz nË£nË£W¡L¤l Ïqj¡m®ul Ïc®L ÝN®Re Ýhn ÏLR¤Ïce q®m¡,ÏL¿º k¡h¡l B®N Lb¡ Ïc®u

Page 11: Balak Thakur

ÝN®Re Ýk S®¾j¡vp®hl B®NC Ïg®l Bp®hez a¡C iš²l¡ AÏðL¡e¡®bl Ae¤®j¡ce Ýf®u Evp®hl hÉhØb¡u Ým®N ÝN®m¡z Hl B®N hý S¡uN¡u a¡l Evph f¡Ïma q®mJ Ïe®Sl j¡j¡h¡Ïs®a HC fËbjz ÏcÏcj¡ l¡SmrÈ£ Ých£ J Ljm¡ j¡p£j¡J Evp®hl B®u¡S®e pq®k¡ÏNa¡l q¡a h¡Ïs®u Ïc®m¡z HC Mhl QÍNË¡®jJ Lªo·fËp®æl h¡Ïs®a H®p Ýf±yR¡®m¡z h£l¦c¡l fËÏa Ae®Âl HL Ni£l nËÜ¡ J i¡®m¡h¡p¡z pc¡ BaÈØb,Bfe ÝMu¡®m ÏhQlZn£m a¡l Ýb®L j¡œ Q¡l hR®ll hs HC c¡c¡ÏV®L ÝLE BO¡a Ïc®u ÏLR¤ hm®m Ae®Âl fË¡Z ÝLy®c J®Wz h£l¦c¡l plm üμR ÝQ¡®Ml Ïc®L a¡L¡®m Ae®Âl A¿¹l¡aÈ¡ ÝL¡e HL Ni£l AS¡e¡ Ýc®nl h¡aÑ¡ öe®a f¡uz ÝpC h£l¦c¡l S®¾j¡vph q®μR a¡l j¡j¡h¡Ïs®a,a¡C Ae hÉÙ¹ q®u QÍNË¡j Ýb®L Ýc¡N¡ÏRl E®Ÿ®nÉ lJe¡ Ýcuz j¡j¡h¡Ïs®a Ýf±y®R ÝcM®a Ýf®m¡ h£l¦c¡ a¡l ÏLR¤rZ B®NC c£OÑÏc®el Ïqj¡mu ïjZ p¡Â L®l Ýc¡N¡ÏR®a H®p Ýf±y®R®Rz H®a¡Ïce f®l h£l¦c¡®L Ýc®M Ae®Âl BaÈq¡l¡ AhØb¡z Ae®Âl j¡ AbÑ¡v nË£nË£W¡L¤®ll plm¡ j¡p£j¡ h¡mL W¡L¤l®L a¡l Ïe®Sl p¿¹¡e®cl j®a¡C i¡®m¡h¡®p,p¡®b p¡®b l®u®R h¡mL ÝN¡yp¡C®ul fËÏa a¡l Ap£j nËÜ¡z j¡j¡h¡Ïsl ph¡C ÝkM¡®e h£l¦®L e¡j d®lC X¡®L ÝpM¡®e plm¡ j¡p£j¡ a¡®L W¡L¤l h®mC p®ð¡de L®l b¡®Lz Ae®Âl q¡a Ïc®u plm¡ j¡p£j¡ W¡L¤®ll SeÉ L®uLV¡ ÏfW¡ ßal£ L®l f¡ÏW®u®Rz påÉ¡®hm¡ Evph Qm®R,fËQ¤l Ým¡L pj¡Nj q®u®Rz Q¡ÏlÏc®L qÉ¡S¡L ÝcJu¡ q®u®R,j¡TM¡®e j™®f L£šÑe¡Ïc Qm®Rz Ae H®a¡rZ h£l¦c¡l p¡®b p¡®bC ÏR®m¡z qW¡v h£l¦c¡®L L¡R¡L¡ÏR e¡ ÝcM®a Ýf®u Ýp M¤yS®a M¤yS®a ÝcM®m¡ HLV¤ c§®l h£l¦c¡ qÉ¡S¡®Ll p¡j®e Ýb®L ÏLph L¤Ïs®u g¤y Ïc®μRz h£l¦c¡l L¡®R ÏN®u Ýp fËaÉr Ll®m¡ AaÉ¡ÕQkÉÑ HL cªnÉ! L¡ÏšÑL j¡®p NË¡j®c®n nÉ¡j¡ Ýf¡L¡l Efâh quz T¡y®L T¡y®L nÉ¡j¡®f¡L¡ qÉ¡S¡®Ll N¡®u h¡Ïs ÝM®u j®l f®s B®R-ÝL¡®e¡V¡l X¡e¡ ÏRy®s ÝN®R,ÝL¡®e¡V¡l f¡ ÏRy®s f®s B®R-h£l¦c¡ B®Ù¹ B®Ù¹ L¤Ïs®u Ïe®u X¡e¡l S¡uN¡u X¡e¡,f¡®ul S¡uN¡u f¡ HCi¡®h p¡ÏS®u jl¡ fa¬®m¡®L kMe g¤y Ïc®μR aMe ÝpC j®l k¡Ju¡ Ýf¡L¡¬®m¡ fË¡Z Ýf®u

Page 12: Balak Thakur

Bh¡l E®s k¡®μRz h£l¦ W¡L¤l Bfe j®eC HC L¡S L®l Q®m®R,ÝL¡®e¡Ïc®LC a¡l ÝL¡®e¡ 燐rf ÝeCz HC OVe¡u Ae qah¡L q®u ÝN®m¡z Ýp ÏLR¤ hm®m¡ e¡,ÝLhm Ah¡L ÏhØj®u a¡l h£l¦c¡®L Ýp Ýc®M Ýk®a m¡N®m¡z a¡l h£l¦c¡ Ýk p¡d¡lZ j¡e¤®ol j®a¡ e¡ HC Mhl Ýp a¡l h¡h¡ J j¡®ul L¡®R B®NJ ö®e®Rz ÏL¿º BS k¡ fËaÉr Ll®m¡ a¡l ÝL¡®e¡ Bf¡a k¤Ïš²pÂa hÉ¡MÉ¡ ÝcJu¡C pñh euz Evph Ýno q®u ÝN®R A®eLrZz ph¡C ÏhnË¡®j laz AeÂJ a¡l h£l¦c¡l p¡®bC ö®uÏR®m¡z ÏL¿º a¡l O¤j Bp®R e¡,j¡b¡u ÝLhmC O¤l®R påÉ¡u ÝcM¡ cªnÉ¡hm£z jªa®L Ýk Bfe Øf®nÑ fË¡Zh¿¹ L®l Ýa¡®m,Ýp ÝL? qW¡v Ýp ÝMu¡m Ll®m¡ h£l¦c¡ B®Ù¹ B®Ù¹ a¡l f¡n Ýb®L E®W c¡ys¡®m¡z M¡V Ýb®L Ýe®j HLV¤ c§®l Ýj®T®a Bpe L®l hp®m¡z L®uL j¤q§aÑ f®lC mrÉ Ll®m¡ HL Af¡ÏbÑh B®m¡u p¡l¡ Ol Ýke Øe¡e Ll®R-h£l¦c¡l Ïc®L a¡ÏL®u ÝcM®m¡ Ýke lš²j¡w®pl ßal£ eu, f¡o¡Zj§ÏšÑ HL Ni£l pj¡Ïd®a ÏejNÀz h£l¦c¡l pjNË ÝcqC I üNÑ£u B®m¡l Evpz ÏLR¤rZ f®l Ae Ïe®S M¡V Ýb®L Ýe®j h£l¦c¡l f¡®n ÏN®u hp®m¡z h£l¦c¡®L a¡l ØfnÑ Ll®a CμR¡ Ll®R,Bh¡l iuJ q®μR-L¡lZ HC h£l¦c¡ Ýke a¡l ÝQe¡ h£l¦c¡ eu-ÏL HL Aá§v Nñ£l fËn¡Ï¿¹ J BÕQkÉÑ Ni£l je®e h£l¦c¡l j¤M Eá¡Ïpaz h£l¦c¡l Ql®Z q¡a ÝWL¡®aC Ae Ýke Ïhcɤ®al Øf®nÑ Qj®L E®W ÏRV®L HLV¤ c§®l ÏN®u ÏLR¤ h¡p®el Efl fs®m¡z Evph Ýn®o ÏLR¤rZ B®N h¡pe¬Ïm d¤®u HM¡®e l¡M¡ q®u®Rz f¡®nl O®lC ÏcÏcj¡ l¡SmrÈ£ Ých£ ö®uÏR®mez ÏLR¤Ïce B®NC HC h¡Ïs®a ÝQ¡l H®pÏR®m¡z ÝQ¡®ll n®ë ph¡C ÝS®N k¡Ju¡®a ÝQ¡l ÏLR¤ Ïe®a e¡ f¡l®mJ a¡lfl Ýb®L l¡SmrÈ£ Ých£ M¤hC paLÑ b¡®Lez p¡j¡eÉ n®ëC a¡l O¤j Ýi®Â k¡uz LeÉ¡ Q¡l¦n£m¡l nÄöl¡mu ÝjÏce£j™®ml h¡Ïs®a ÏLR¤ pwú¡®ll L¡S Qm®R,k®a¡Ïce e¡ Ýjl¡jÏal L¡S p¤pÇfæ qu a®a¡Ïce h¡Ïs®a Nue¡ J Amˆ¡l l¡M¡ Ïel¡fc eu j®e L®l Q¡l¦n£m¡ a¡l pjÙ¹ Nue¡ J Amˆ¡l Ýc¡N¡ÏR®a j¡®ul Ýqg¡S®aC Ýl®M ÝN®Rez ÝpC Nue¡l h¡„ l¡SmrÈ£ Ých£ Ýa¡ f¡®nl O®lC M¡®Vl

Page 13: Balak Thakur

e£®Q Ým¡q¡l VÌ¡®ˆ Ýl®M®Rez a¡C h¡p®el n®ë ÏaÏeJ R¤®V H®p®Re HC O®lz H®p Ýc®Me aÏsa¡q®al j®a¡ c§®l ÏØbl i¡®h Ae c¡yÏs®u B®Rz CÏaj®dÉ nË£nË£W¡L¤lJ d£®l d£®l ÝQ¡M Ýj®m a¡ÏL®u®Rez ü¡i¡ÏhL AhØb¡u Ïg®l Bp®a Ýke a¡yl ÏLR¤rZ m¡N®m¡z ÏcÏcj¡J a¡l HC e¡ÏaÏVl Ïc®L Ah¡L ÏhØj®u a¡ÏL®u B®Rz Ae aMe påÉ¡ Ýb®L O®V k¡Ju¡ phÏLR¤ H®Ll fl HL ÏcÏcj¡®L hm®m¡z nË£nË£W¡L¤l M¡®V H®p h®p®Rez ÏcÏcj¡ J Ae påÉ¡l OVe¡ Ïe®u h¡®l h¡®l ÏLR¤ S¡e®a Q¡C®Rz A®eLrZ Q¤f L®l b¡L¡l fl nË£nË£W¡L¤l öd¤ HCV¤L¤ hm®me-“HC ÏhnÄhËþ¡®™l r¤â Ýb®L r¤âaj Hhw hªqv Ýb®L hªqšj phÑœ phÑ S¡uN¡u BÏj qÙ¹®rf Ll®a f¡Ïl,Bj¡l L¡l¦l L¡®R Sh¡hÏcÏq Ll®a qu e¡z Ýf¡L¡ h¡yÏQ®u Ýa¡m¡ Ýa¡ M¤hC p¡j¡eÉ L¡S!” Lb¡V¤L¤ Ýno q®u k¡Ju¡l fl nË£nË£W¡L¤l Bh¡l ÝLje S¡Ïe AeÉjeú q®u fs®Rez qW¡vC ÝpC pju Ae nË£nË£W¡L¤®ll f¡ d®l hm®m¡-Lb¡ c¡J,Bj¡l jªaɤl pju a¤Ïj Bj¡l f¡®n b¡L®hz nË£nË£W¡L¤l ÝpC AeÉjeúa¡l j¡®TC O¡s Ýe®s qÉ¡y hm®mez ÏLR¤rZ fl d£®l d£®l Bh¡l ÏaÏe ü¡i¡ÏhL q®u®Rez Ae aMe ÏLR¤rZ B®Nl ÝpC Lb¡ j®e LÏl®u ÝcJu¡®a nË£nË£W¡L¤l HLV¤ ÏhoZÀa¡l p¤®l hm®me-“a¤C Bj¡l Ýb®L hu®p ÝR¡®V¡, a¤C ÝLe hmÏm Ýa¡l jªaɤl pju BÏj Ýke f¡®n b¡ÏL!” HC Lb¡ Ýno e¡ q®aC ÏcÏcj¡ a¡l HC ÏfËu e¡Ïa®L h®m hp®m¡-BÏj Ýke N¡l f¡®s jÏl,a¤C Lb¡ Ýcz nË£nË£W¡L¤l ÏcÏcj¡l p¡®b M¤h W¡Í¡ Ll®aez ÏaÏe jS¡ L®l hm®me-“ÝLe Ýl h¤Ïs,AÏðL¡e¡b ÝkM¡®e jl®h ÝpM¡®eC Ýa¡ Ýa¡l k¡Ju¡l Lb¡!” HCi¡®h Lb¡u Lb¡u A®eL l¡a q®u ÝN®m¡,Ýk k¡l j®a¡ ö®a Q®m ÝN®m¡z Ae QÍNË¡®j Ïg®l H®p®R Ýhn ÏLR¤Ïce q®m¡z Hlj®dÉ ÝVØV fl£r¡ q®u ÝN®R,Ae®Âl gm M¤hC i¡®m¡ q®u®Rz Ýc¡N¡ÏRl ÝpC påÉ¡l OVe¡ Ýp ÏLR¤®aC i¤m®a f¡l®R e¡z h¡h¡,j¡ J c¡c¡®cl ÝpC påÉ¡l OVe¡ Ýp pÏhÙ¹¡®l h®m®Rz a¡l hå¤ AÏju®LJ h®m®R ÝpC Aá§v L¡Ïqe£z AÏju h£l¦c¡l p¡®b ÝcM¡ Ll®a M¤hC BNËq£z n£a fË¡u Ýn®ol

Page 14: Balak Thakur

j¤®Mz ÏLR¤Ïce f®lC Ïnhl¡Ïœz QÍNË¡®jl Q¾cËe¡b f¡q¡®s Ïnhl¡Ïœ Efm®rÉ hs Ýjm¡ h®pz Ae ÏWL L®l®R AÏju®L Ïe®u HLÏce Ýjm¡u k¡®hz ÏL¿º Ae®Âl nl£lV¡ ÏLR¤Ïce q®m¡ i¡®m¡ k¡®μR e¡z j¡®T j¡®TC SÄl Bp®Rz Lªo·fËpæ Ïe®S M¤h hs ÏQÏLvpLz hý c§l c§l Ýb®L a¡l L¡®R Ýl¡N£l¡ B®pz p¤c§l h¡jÑ¡®aJ a¡l ÏQÏLvp¡l MÉ¡Ïa RÏs®u f®s®Rz ÏL¿º f¤œ Al¦®Zl jªaɤl fl Ýb®L a¡l j®el Hje HL AhØb¡ q®uÏR®m¡ Ýk ÏaÏe fÏlh¡®ll Ým¡®L®cl ÏQÏLvp¡ Ll®a Q¡C®ae e¡z ÝpCSeÉ Ae®Âl SeÉJ AeÉ X¡š²¡l ÝX®L Be¡ q®m¡z ÏLR¤Ïc®el j®dÉ Ae A®eLV¡ i¡®m¡ q®u EW®mJ Ïnhl¡Ïœl B®Nl Ïce Ïh®Lm Ýhm¡ Ýb®L a¡l AhØb¡l d£®l d£®l AheÏa q®a öl¦ Ll®m¡z qW¡vC HC pju nË£nË£W¡L¤l QÍNË¡®j H®p EfÏØba q®mez ÝpÏceC påÉ¡l fl Ýb®L Ae Ïe®Ù¹S q®u fs®a öl¦ Ll®m¡z j¡®T j¡®T ‘¡e Ïg®l B®p Bl Ae a¡l h£l¦c¡®L M¤yS®a b¡®Lz nË£nË£W¡L¤l f¡®nl HL O®l ÏN®u clS¡ hå L®l Ïc®mez ÏLR¤rZ fl O®ll Ïial Ýb®L A®eL m¡ÏWl BJu¡S öe®a f¡Ju¡ ÝN®m¡,p¡®b p¡®b W¡L¤®ll Nm¡l BJu¡SJ öe®a f¡Ju¡ k¡®μRz ö®e j®e q®μR nË£nË£W¡L¤l Ýke L¡E®L hL®Re Bl m¡ÏW Ïc®u fËq¡l Ll®Rez HÏc®L AÏi‘ ÏQÏLvpL Lªo·fËpæ Øfø h¤T®a f¡l®Re Ae®Âl AhØb¡ œ²jnx AheÏal Ïc®L k¡®μRz a¡l Afl HL f¤œ AÏS®al Ýc®qJ SÄ®ll fË¡c¤iÑ¡h ÝcM¡ Ïc®u®Rz Ýk X¡š²¡®ll Ad£®e H®a¡Ïce AeÂl ÏQÏLvp¡ QmÏR®m¡ a¡®L Mhl Ïc®a ÏN®u S¡e¡ ÝN®m¡ Ýp QÍNË¡®jl h¡C®lz AeÉ X¡š²¡lJ Bl f¡Ju¡ k¡®μR e¡z HClLj kMe fÏlÏØbÏa aMe ÝpC n£®al påÉ¡u ÝcM¡ ÝN®m¡ nË£nË£W¡L¤l NmcOjÑ q®u m¡ÏW q¡®a ÝpC Ol Ýb®L ÝhÏl®u Bp®Rez j¡p£j¡l Ïc®L a¡ÏL®u hm®me-“j¡p£j¡,Ae®L l¡M®a f¡lm¡j e¡z” Ae h£l¦c¡®L ÝcM®a f¡®μR a¡l j¡b¡l L¡®R c¡ys¡®e¡z h£l¦c¡ a¡l j¡b¡u q¡a Ýl®M®R,AØg§®V Ae h®m Q®m®R h£l¦c¡,h£l¦c¡z nË£nË£W¡L¤l AeÂl j¡b¡u q¡a Ýh¡m¡®μRez ÏLR¤r®Zl j®dÉC Ae ÏØbl q®u ÝN®m¡z nË£nË£W¡L¤l h®m EW®me-Ae Q®m ÝN®m¡z AÏi‘ ÏQÏLvpL Lªo·fËpæ Apq¡u i£®a

Page 15: Balak Thakur

a¡l ÏfËu f¤®œl Ïebl ÏeØf¾c jªa®c®ql Ïc®L a¡ÏL®u lC®mez plm¡ j¡p£j¡ BaÑe¡c L®l ÝR®ml fË¡Zq£e nl£®ll Efl BR®s fs®mez nË£nË£W¡L¤l f¡®n H®p c¡ys¡®aC Ae®L ÝR®s j¡p£j¡ W¡L¤l®L SÏs®u d®l L¡yc®a öl¦ Ll®mez Ae®L ÝcJu¡ Lb¡ nË£nË£W¡L¤l Ar®l Ar®l l¡M®me,AeÂl jªaɤ q®m¡ a¡l AÏa ÏfËu h£l¦c¡l p¡j®eCz ÝpV¡ 1939 p¡m,Ïnh Qa¤cÑn£l B®Nl påÉ¡z Ae Q®m ÝN®R fË¡u p¡aÏce q®m¡z CÏaj®dÉ AÏS®al p¡®b p¡®b Lªo·fËp®æl hs ÝR®m AÏemJ V¡Cg®u®X Bœ²¡¿¹ q®u®Rz HC fÏlÏØbÏa®a h¡Ïsl fÏlQ¡lL ÝLnhJ Q®m Ýk®a Q¡C®Rz nË£nË£W¡L¤l HLfËL¡l ÝS¡l L®lC a¡®L BV®L Ýl®M®Rz ÝN¡yp¡C®ul L¡®R ÝLn®hlJ Lªa‘a¡l Ýno ÝeCz L®uL hRl B®N L®ml¡u Bœ²¡¿¹ q®u ÝLnh kMe jªaɤ®m¡®Ll f®b fË¡u k¡œ¡ L®l®R,aMe HC h£l¦ ÝN¡yp¡C®ul Bn£hÑ¡®cC Ýp ehS£he Ýf®uÏR®m¡,a¡C ÝN¡yp¡C®ul Lb¡ Ýp Ýgm®a f¡®l e¡z j¡p£j¡ J Ýj®p¡jn¡C®ul ÝQ¡®Ml Sm ÏLR¤®aC h¡yd j¡e®R e¡z pwp¡®ll ÝL¡®e¡ L¡®SC a¡®cl je ÝeCz pwp¡®ll ph c¡ÏuaÄ HjeÏL l¡æ¡l L¡SJ nË£nË£W¡L¤l Ïe®Sl L¡y®d a¤®m Ïe®me,ÝLnh a¡®L p¡q¡kÉ L®lz h¡Ïsl p¡j®el h¡N¡®e HL Ïhn¡m L¡yW¡m N¡R,ÝpC L¡yW¡m N¡®Rl am¡®aC Lªo·fËpæ J plm¡®ch£ Ïc®el Ýhn£li¡N pju h®p b¡®Lez O®l t¤L®mC AeÂl Lb¡ j®e f®s k¡u,a¡l¡ ÏØbl b¡L®a f¡®le e¡z a¡C E®W¡®el L¡yW¡m N¡®Rl am¡C a¡®cl HMe BnËuØbmz l¡æ¡ q®u ÝN®m nË£nË£W¡L¤l HLfËL¡l ÝS¡l L®lC j¡p£j¡ J Ýj®p¡jn¡C®L M¡Ju¡l O®l Ïe®u H®p M¡C®u Ýcez I L®øl j®dÉJ j¡p£j¡ W¡L¤®ll Ïe®Sl q¡®a l¡æ¡ Ll¡ X¡m J f¡mw n¡®Ll alL¡Ïl ÝM®u j¤‡ q®u fËnwp¡ L®lez W¡L¤l L¡R¡L¡ÏR b¡L®m a¡l j®e ÝS¡l B®p,ÏaÏe Ae®L A®eLV¡ i¤®m b¡L®a f¡®lez nË£nË£W¡L¤l ÝM®a X¡Lh¡l pju jS¡ L®l j¡p£j¡ J Ýj®p¡jn¡C®L h®me-“Bfe¡l¡ X¡e q¡®al L¡SV¡ Ýp®l a¡lfl Bh¡l ÏN®u L¡yW¡m N¡®Rl am¡u h®p L¡yc®hez e¡ ÝM®m L¡yc¡l nÏš² f¡®he ÝL¡b¡ Ýb®L?” BS fË¡u p¡aÏce HCi¡®hC Q®m®R Lªo·fËpæ pça£®bÑl

Page 16: Balak Thakur

pwp¡lz AÏem Bl AÏS®al AhØb¡J B®Nl ÝQ®u ÏLR¤V¡ EæÏal Ïc®Lz CÏaj®dÉ jªaɤl Mhl Ýf®u BaÈ£u üSel¡J Bp¡ k¡Ju¡ Ll®Rz Ae ÏR®m¡ ph¡lC M¤h ÏfËuz BaÈ£u®cl ÝcM¡ Ýn¡e¡l L¡SV¡J nË£nË£W¡L¤lC Ll®Rez AeÂl jªaɤl Mhl Ýf®u Ïce¡Sf¤l Ýb®L nÉ¡j¡QlZ pj¡Ÿ¡l jn¡C H®p®Rez jq¡fÏ™a HC j¡e¤oÏV nË£nË£W¡L¤®ll j¡j¡®a¡ iNÀ£fÏaz nË£nË£W¡L¤®ll hs j¡j¡ nn£i§oZ p¡wMÉa£®bÑl hs Ýj®u p¤lh¡m¡l p¡®b nÉ¡j¡Ql®Zl Ïh®u q®u®Rz flj Ïeù¡h¡e HC hË¡þZ nË£nË£W¡L¤l®L ÏL¿º M¤hC nËÜ¡l ÝQ¡®M Ýc®Mez nË£nË£W¡L¤l a¡l p¿¹¡®el hup£-p¤®leh¡h¤ J a¡l Ïh®u HLC Ïc®e HLC m®NÀ q®u®Rz nË£nË£W¡L¤l®L HC h¡Ïs®a ÝcM®a Ýf®u pj¡Ÿ¡l jn¡C HC c¤x®Ml j®dÉJ ÝL¡b¡J HLV¤ Be®¾cl ü¡c Ýf®mez jdÉ¡®q²l Bq¡lfhÑ pj¡ç q®u®Rz Lªo·fËpæ J nÉ¡j¡QlZ AeÂl ØjªÏaQ¡lZ Ll®Rz f¡®nl O®l j¡p£j¡l p¡®b nË£nË£W¡L¤l h®p B®Rez HC LuÏc®e j¡p£j¡l ü¡®ØbÉl M¤hC AheÏa q®u®R,ÝQ¡®Ml c¤®L¡®m L¡Ïm-L¡yc®a L¡yc®a c¤C ÝQ¡M lš²Sh¡l j®a¡ m¡mz BLÏØjL nË£nË£W¡L¤®ll c¤C q¡a d®l j¡p£j¡ T¡yL¡®a T¡yL¡®a h®m hp®me-a¤Ïj Ýa¡ phC f¡®l¡z Ae®L HLh¡l BÏj ÝcM®a Q¡Cz j¡p£j¡l ÏQvL¡®l f¡®nl Ol Ýb®L Lªo·fËpæ J nÉ¡j¡QlZJ R¤®V H®p®Rez nË£nË£W¡L¤l a¡l HC ÏfËu j¡p£j¡l ph Lb¡C BS fkÉÑ¿¹ Ýl®M®Rez j¡p£j¡l Ïc®L ÏØbl cªÏø®a a¡ÏL®u nË£nË£W¡L¤l hm®me-“BfÏe Ae®L ÝcM®a Q¡e?” j¡p£j¡ hm®me-qÉ¡y,h¡h¡z HLh¡®ll SeÉ Q¡Cz nË£nË£W¡L¤l aMe B®Ù¹ B®Ù¹ hm®me-“BÏj Ae®L H®e Bfe¡®L ÝcM¡®a f¡Ïl,ÏL¿º a¡l B®N Bfe¡®L HLV¡ Lb¡ Ïc®a q®hz” j¡p£j¡ BL¤m i¡®h h®m EW®me-ÏL Lb¡ h¡h¡? nË£nË£W¡L¤l Nñ£li¡®h hm®me-“BfÏe kÏc Lb¡ Ïc®a f¡®le Ae Bp®m BfÏe c¤x®M L¡yc®he e¡,a¡q®m BÏj ÝQø¡ Ll®a f¡Ïlz ÝQ¡®M Sm Bp®a f¡®l ÝpV¡ AeÉ Lb¡,ÝQe¡ L¡E®L A®eL Ïce fl ÝcM®m BfÏeC ÝQ¡®M Sm B®p-ÝplLj L¡yc¡ ÝL¡®e¡ Ýc¡®ol eu ÏL¿º kÏc BfÏe AeÂl Ai¡®h L¡y®ce,c¤x®M L¡y®ce,p¿¹¡e®L Bh¡l L¡®R l¡M¡l L¡je¡ Ïe®u c¤x®M ÝLy®c J®We a¡q®m ÏWL q®h e¡z”

Page 17: Balak Thakur

CÏaj®dÉ f¡®n c¡yÏs®u Lªo·fËpæ Hhw nÉ¡j¡QlZJ h¡mL ÝN¡yp¡C®ul HCph Lb¡ j¿»j¤®‡l j®a¡ öe®Rz j¡p£j¡ W¡L¤l®L Lb¡ ÝcJu¡l fl nË£nË£W¡L¤l h¡C®l ÝhÏl®u l¡æ¡O®ll ÏfR®e Q®m ÝN®mez HC S¡uN¡V¡ HjÏe®aC ÏeÏlÏhÏm-f¡®nC m¡mc£ÏOz Ql¡Ql jdÉ¡q²L¡m£e ÏhnË¡®j la-nË£nË£W¡L¤l l¡æ¡O®ll ÏfRe Ýb®L ÝhÏl®u H®p j¡p£j¡l E®Ÿ®nÉ hm®me-“j¡p£j¡,AeÂl N¡®u ÏLR¤ ÝeC-J m‹¡ f¡®μR,BfÏe HLV¡ L¡fs Ïcez” j¡p£j¡ Ýc±®s ÏN®u O®ll Ïial Ýb®L HLM¡Ïe d¤Ïa h¡l L®l H®e W¡L¤®ll q¡®a Ïc®m¡z nË£nË£W¡L¤l d¤ÏaM¡Ïe Ïe®u l¡æ¡O®ll ÝfR®e Q®m ÝN®mez ÏLR¤r®Zl j®dÉC W¡L¤®ll Nm¡u j¡p£j¡ X¡L ö®e plm¡®ch£ R¤®V l¡æ¡O®ll ÝfR®e Q®m Bp®m¡,p¡®b Lªo·fËpæ J nÉ¡jQ¡lZz ÝpM¡®e aMe HL Aá§v cªnÉ! Ae L¡fs f®l c¡ys¡®e¡-ÏL¿º ÏØbl i¡®h c¡ys¡®a a¡l Ýke ÝL¡b¡u Ap¤Ïhd¡ q®μRz Nlj ÏV®el Q¡®m Ýkje f¡ l¡M®a Ap¤Ïhd¡ qu,HLV¡ f¡ Ýg®mC p¡®b p¡®b a¤®m Ïe®a qu-c¤®V¡ f¡ HLp¡®b f§ZÑ üÏÙ¹®a l¡M¡ k¡u e¡ ÝplLj AhØb¡z ph¡l ÝQ¡M ÏhØg¡Ïlaz Ae ÏL¿º L¡l¦l Ïc®LC a¡L¡®μR e¡,HLcª®ø Ýp a¡l h£l¦c¡l nË£Ql®Zl Ïc®L a¡ÏL®u l®u®Rz nË£nË£W¡L¤l j¡p£j¡®L hm®me-“Bfe¡l kÏc ÝL¡®e¡ ÏLR¤ M¡Ju¡®a CμR¡ L®l a®h BfÏe J®L M¡Ju¡®aJ f¡®lez” j¡p£j¡ Ýc±®s ÏN®u HLV¤ ÏjÏø J Sm Ïe®u H®p Ae®L Ïc®m¡z Ae ÏjÏø J SmV¤L¤ ÝM®u Ïe®m¡z nË£nË£W¡L¤l HCh¡l j¡p£j¡l Ïc®L a¡ÏL®u hm®me-“j¡p£j¡,J®cl HM¡®e Bp®a Lø quz kÏc h®me Ýa¡ Ae®L Hh¡l Q®m Ýk®a hÏmz” j¡p£j¡ Ah¡L ÏhØj®u a¡ÏL®u l®u®Re-ÏaÏe Ýke Ïe®Sl j®dÉC ÝeCz nË£nË£W¡L¤®ll Lb¡u pÏðv Ïg®l Ýf®u öd¤ j¡b¡ Ýe®s qÉ¡y Ll®mez nË£nË£W¡L¤l Ae®L Q®m Ýk®a hm®me-AeÂl c¤®Q¡®M Sm-Ýp L¡E®LC Ýke ÝcM®R e¡,ÝLhm HL cªÏø®a nË£nË£W¡L¤®ll f¡®e ÝQ®u l®u®Rz nË£nË£W¡L¤®ll B®c®nl p¡®b p¡®b L¤u¡n¡ Ýki¡®h h¡a¡®p ÏjÏm®u k¡u ÏWL ÝplLji¡®h Ae d£®l d£®l h¡a¡®p Ïj®n ÝN®m¡-a¡l fl®Zl L¡fsM¡Ïe l¡æ¡O®ll f¡®n L¡yV¡ ÝT¡®fl Efl f®s lC®m¡z j¡p£j¡ Ýc±®s ÝpC L¡fsM¡Ïe Ïe®a ÝN®m

Page 18: Balak Thakur

nË£nË£W¡L¤l j¡p£j¡l q¡a d®l hm®me-“JV¡ BfÏe ÝR¡y®he e¡,JV¡ Bj¡®L Ïcez” ÏQœ¡ÏfÑ®al j®a¡ H®a¡rZ f¡n Ýb®L Lªo·fËpæ J nÉ¡j¡QlZ phÏLR¤ ÝcMÏR®m¡z nË£nË£W¡L¤l AeÂl d¤ÏaM¡Ïe Ïe®u B®Ù¹ B®Ù¹ f¤L¤®ll Ïc®L Q®m ÝN®mez a¡l¡J B®Ù¹ B®Ù¹ O®l Ïg®l Bp®m¡z ÏLR¤rZ fl kMe nË£nË£W¡L¤l Ïg®l H®p®Re aMe nÉ¡j¡QlZ pj¡Ÿ¡l jn¡C AeÂl I AÏØbl AhØb¡l Lb¡ S¡e®a Q¡C®m nË£nË£W¡L¤l hm®me-“pj¡Ÿ¡l jn¡C! Ae HMe Ýk AhØb¡u B®R ÝpM¡®e A®eLÏLR¤ S¡e¡ k¡uz J HMe h¤T®a f¡l®R ÝLe S£®hl S¾j qu,ÝLe HC pªÏøz pªÏøl lqpÉ k®a¡V¡ J HMe h¤T®a f¡l®R a¡®a Jl L¡®R HMe BÏj R¡s¡ ÝL¡®e¡ ÏLR¤lC j§mÉ ÝeCz J a¡C Bfe¡®cl L¡l¦l Ïc®LC a¡L¡ÏμR®m¡ e¡,öd¤ Bj¡l f¡®eC a¡ÏL®uÏR®m¡z Bj¡l c¡j h¤T®a Ýf®l J HMe phÑ pju öd¤ Bj¡l p¡®b b¡L®a Q¡C®Rz BÏj HV¡ S¡Ïe h®mC Jl c¡ys¡h¡l S¡uN¡V¡u A®eL Ýi¡®ÒVl Ïhcɤ®al j®a¡ hÉhØb¡ L®lÏR k¡®a I Ïhcɤ®al fËi¡®h J jexpw®k¡N Ll®a e¡ f¡®lz j¤lÏN h¡ q¡yp kMe ÏXj Ýcu aMe ÏL¿º nš² b¡®L e¡,eljC b¡®Lz nš² AhØb¡®aC Ýhl q®m j¤lÏN h¡ q¡y®pl f®r ÏXj ÝcJu¡ L®a¡ L®øl q®a¡ hm¤e Ýa¡! a¡C Ýhl qh¡l pju elj AhØb¡®aC Ýhl qu-a¡lfl HC fÏl®h®nl fËi¡®h j¡ÏVl pwØf®nÑ h¡a¡®pl ÝR¡yJu¡ Ým®N B®Ù¹ B®Ù¹ ÝM¡mpV¡ nš² q®u k¡uz ÝM¡mpV¡ nš² q®u k¡u h®mC ph ÏXj lr¡ f¡u,e¡q®m ÝM¡mpV¡ elj AhØb¡®aC b¡L®m HLV¡ ÏXj®LJ lr¡ Ll®a f¡l®ae? ÏWL ÝplLj BÏj Ae®L ÏX®jl ÝpC elj AhØb¡l j®a¡ Ýl®M Bfe¡®cl p¡®b ÝcM¡ LÏl®u Ïcm¡jz J ÏL¿º Q¡C®R nš² q®a,L¡lZ J HMe phÑrZ Bj¡l L¡®R b¡L®a Q¡C®Rz HLh¡l HM¡®e nš² q®u ÝN®m J Bl Ýk®a Q¡C®h e¡,aMe p¡j¡ÏSL i¡®h Bfe¡l¡ Hhw Ae c¤frC Ap¤Ïhd¡u f®s k¡®hez BÏj HV¡ S¡Ïe h®mC J k¡®a jexpw®k¡N L®l nš² q®a e¡ f¡®l a¡l SeÉ Jl f¡®ul am¡u Hje hÉhØb¡ L®l Ýl®MÏRm¡jz” nË£nË£W¡L¤®ll Lb¡ Ýno q®aC pj¡Ÿ¡l jn¡C J Ýj®p¡jn¡C®ul j¤M Ýb®L HLp¡®bC ÝhÏl®u Bp®m¡-h£l¦! pÏaÉ h®m¡ Ýa¡ a¤Ïj ÝL? nË£nË£W¡L¤l

Page 19: Balak Thakur

ÝL-HC fË®nÀ Bf¡aax e¡ ÏN®u jªaɤl p¡aÏce f®l AeÂl f¤el¡Nje Ïe®u HLV¤ B®m¡Qe¡ Ll¡ k¡Lz Bjl¡ Ýk Ïh®nÄ h¡p LÏl a¡ spatially three-dimensional. Relativity ašÄ ÏaeV¡ space dimension J HLV¡ time dimension-ÝL HL®œ Ïe®u ÏhnÄSN®al hÉ¡MÉ¡ L®l®Rz HMe Spatial dimension Ïe®u B®m¡Qe¡ fËp®Â Bjl¡ ÝcM®a f¡C higher dimension Ýb®L ÝL¡®e¡ OVe¡l Ýki¡®h hÉ¡MÉ¡ Ll¡ pñh,ÝpC HLC OVe¡l lower dimension Ýb®L Ïiæl§f hÉ¡MÉ¡ quz Ïœj¡ÏœL Ïh®nÄ Bj¡®cl Ïae i¡®h Nje¡Nje pñhz Ýkje Efl-e£Q,h¡y ÏcL-X¡e ÏcL Hhw p¡j®e-ÝfR®ez ÝL¡®e¡ Ïh¾c¤®L dl¡ qu n§ZÉj¡ÏœLz ÝajÏe HLÏV plm®lM¡ q®m¡ HLj¡ÏœLz plm®lM¡l Efl Ýk ÝL¡®e¡ Ïh¾c¤®L ÏeÏcÑø Ll®a Bj¡®cl HLÏV co-ordinate(x)-Hl clL¡l f®sz ÝajÏe HLÏV Ïàj¡ÏœL Ýr®œ ÝL¡®e¡ HLV¡ Ïh¾c¤®L ÏeÏcÑø Ll®a c¤®V¡ co-ordinates(x,y)-Hl clL¡l f®sz ÏWL ÝplLj Ïœj¡ÏœL Ýr®œ ÏaeÏV co-ordinates(x,y,z)-Hl fË®u¡Se quz dl¡ k¡L e£®Ql OeLÏVl Ýk amÏV i§ÏjpwmNÀ ÝpC a®m ÝL¡®e¡ Ïàj¡ÏœL fË¡Z£

plm®lM¡ Bua®rœ OeL

Page 20: Balak Thakur

h¡p L®lz Ïàj¡ÏœL HC fË¡Z£ÏVl f®r ÏL¿º Ïœj¡ÏœL fË¡Z£ÏVl ÝM¡yS f¡Ju¡ pñh eu,Ýk®qa¤ a¡l pLm informations-Hl Bc¡efËc¡e c¤ÏV co-ordinates(x,y)-Hl j®dÉC p£j¡hÜz Ïae eðl co-ordinate(z) e¡ b¡L¡l SeÉ a¡l L¡®R a¡l ÏeSü am AbÑ¡v hNÑ®rœÏVl h¡C®l AeÉ ÝL¡®e¡ a®ml AÏÙ¹aÄC Ah¡Ù¹hz ÏL¿º Ïœj¡ÏœL fË¡Z£ÏV Ýk®qa¤ B®lLÏV AÏaÏlš² dimension-Hl AÏdL¡l£ Ýp ÏL¿º Ïàj¡ÏœL fË¡Z£ÏV®L i¡®m¡i¡®hC ÝcM®a f¡®μRz Bjl¡ k¡®cl Ïh®cq£ BaÈ¡ h®m b¡ÏL,jªaɤl p¡®b p¡®b a¡l¡J qu®a¡ AÏaÏlš² ÝL¡®e¡ j¡œ¡l fËi¡®h Bj¡®cl phÏLR¤C ÝcM®a f¡u,ÏL¿º Bj¡®cl L¡®R a¡l¡ pÇf§ZÑ A‘¡az HM¡®e Ïh®cq£ BaÈ¡ fËp®Â nË£nË£W¡L¤®ll hm¡ L®uLÏV Lb¡l E®õM LlÏR-“Ýa¡jl¡ k¡®L BaÈ¡ h®m¡,ÝpV¡ A®eLV¡ R¡u¡l j®a¡z R¡u¡l Ýkje ÏeÏcÑø ÝL¡®e¡ BL¡l b¡®L e¡,hs ÝR¡®V¡ Ýk ÝL¡®e¡lLj BL¡l Ýeu-ÏWL ÝplLj Ïh®cq£ BaÈ¡®clJ Ïe®S®cl Efl Ïeu¿»Z b¡®L e¡ h®m ÏhÏiæ BL¡l Ïe®u b¡®Lz” ÝL¡®e¡ Ïàj¡ÏœL fË¡Z£l f®r ÝL¡®e¡ Ïœj¡ÏœL fË¡Z£l e¡N¡m f¡Ju¡ e¡ ÝN®mJ ÝpC Ïœj¡ÏœL fË¡Z£l R¡u¡ Ïàj¡ÏœL fË¡Z£ÏVl two-dimensional surface-H fs®a ÝL¡®e¡ h¡d¡ ÝeCz AbÑ¡v Ïh®cq£ BaÈ¡l ül§f hm®a Bjl¡ k¡ h¤®T b¡ÏL a¡ q®m¡ Bj¡®cl three-dimensional space-H ÝL¡®e¡ higher dimensional fË¡ZhÙ¹¤l projection h¡ shadow. R¡u¡®L Ýkje öd¤ ÝcM¡C k¡u,ÏL¿º Bj¡®cl Ïœj¡ÏœL Ïh®nÄ AeÉ¡eÉ hÙ¹¤®L Ýkje f¡Ïl Ýpi¡®h Bj¡®cl CμR¡j®a¡ fËi¡Ïha Ll®a f¡Ïl e¡, ÏWL ÝplLj Bj¡®cl HC Ïœj¡ÏœL Ïh®nÄ Ïh®cq£®cl projection-Hl Efl Bj¡®cl ÝL¡®e¡ fËi¡h M¡®V e¡z Ae®Âl OVe¡ÏVl Ýr®œ ÏL¿º ÏhouV¡ HLV¤ AeÉlLjz HM¡®e hÉ¡f¡lV¡ ÏeRLC öd¤ R¡u¡l SNv eu,HM¡®e OVe¡V¡l HLV¡ Ïœj¡ÏœL a®m Ïœj¡ÏœL hÉ”e¡ l®u®Rz Bd¤ÏeL fc¡bÑÏhcÉ¡u Dimension-jump e¡®j HLÏV a®šÄl B®m¡Qe¡ öe®a f¡Cz Multi-dimensional ÝL¡®e¡ event-Hl Ýr®œ HL j¡œ¡ Ýb®L AeÉ j¡œ¡u k¡a¡u¡a HC a®šÄl B®m¡QÉ Ïhouz B®m¡Qe¡l öl¦®a

Page 21: Balak Thakur

Ïeh¡lZh¡h¤l ÝcM¡ Ýk OVe¡l hZÑe¡ ÝcJu¡ q®u®R,ÝpM¡®e Lb¡fËp®Â nË£nË£W¡L¤l HL S¡uN¡u hm®Re-“BÏj Ae¿¹ j¡œ¡l phLuV¡®aC HLp¡®b b¡L®a f¡Ïl Hhw HLC p®Â pLm j¡œ¡l Efl qÙ¹®rf Ll®a f¡Ïl,Bj¡®L L¡l¦l L¡®R Sh¡hÏcÏq Ll®a qu e¡z a¡C ph j¡œ¡l SNv Ýb®LC Bj¡l p¡®b ph¡C BL¤m hÉ¡L¤m i¡®h ÝcM¡ Ll®a Q¡uz” nË£nË£W¡L¤l Hje HL rja¡l AÏdL¡l£ k¡l p¡q¡®kÉ HLj¡œ ÏaÏeC HLC pj®u pLm dimension-H Ïhl¡S Ll®a f¡®lez öd¤ a¡C eu,pLm dimension-Hl Efl Ýk ÝL¡®e¡ lLj qÙ¹®rfJ HLj¡œ a¡yl f®rC pñhz a¡C Ïiæ dimension-H AhÏØba AeÂl j®a¡ ÝL¡®e¡ Ïh®cq£ BaÈ¡®L ÏaÏe j¤q§®aÑl j®dÉ Bj¡®cl spatially three-dimensional Ïh®nÄ Ïe®u Bp®a f¡®lez Lower dimension ÏhÏnø qJu¡u k¡ Bj¡®cl ÝN¡Q®l Bp®R e¡,Ïh®cq£ BaÈ¡l¡ a¡®cl higher dimension-Hl SeÉ j¤q§®aÑC nË£nË£W¡L¤l®L EfmÏÜ Ll®a f¡l®Rz a¡C Ae a¡l jªaɤl p¡aÏce f®l kMe ph¡l p¡j®e H®p c¡yÏs®u®R aMe nË£nË£W¡L¤l R¡s¡ Bl L¡l¦l Ïc®L a¡L¡®e¡lC fË®u¡Se Ýh¡d L®lÏez Ïh®cq£ BaÈ¡l HC Ýh¡Ïd®a e¡ Ýf±yR¡®e¡ fkÉÑ¿¹ Bjl¡J qu®a¡ Bj¡®cl fË¡®Zl W¡L¤l®L pÏWLi¡®h ÏQ®e EW®a prj q®h¡ e¡z qu®a¡ ÝpC SN®a ÏN®uJ EμQal ÝL¡®e¡ dimension-Hl fÏl®fËÏr®a Bjl¡ Bh¡l ea¤e L®l Bj¡®cl fË¡®Zl W¡L¤l®L S¡e®a f¡l®h¡z HC k¡œ¡ qu®a¡ Ae¿¹ Ýcn,Ae¿¹ L¡m R¡Ïs®u ÏQlL¡m£e Ae®¿¹l f®b Bj¡®cl Ïe®u Qm®a b¡L®hz erœ®SÉ¡vØe¡u i¡p®a b¡L¡ Af§hÑ S£he-Eõ¡®pl ÝpË¡®a S¾j Ýb®L S¾j¡¿¹®l Bjl¡ Ýi®p Qm®h¡ ÝpC fljÏfa¡l CÏ®az ÝL¡b¡u Ýke ÏaÏe jq¡p¤Ïç®a jNÀ,a¡yl Af§hÑ p¤¾cl j¤MM¡Ïe,p¤¾cl ÝQ¡M c¤ÏV pj¡Ïd®a BμRæz CμR¡ L®l QlZ h¾ce¡ Ll®az ÏL¿º L¡®L Ef¡pe¡? a¡yl Ql®Zl hÉ¡Ïç Ýk Ae¿¹z Ae¿¹ nkÉ¡u,Ae¿¹ pj¡Ïd®a jNÀ EÏez HL HL ÏexnÄ¡®p a¡yl k¤Nk¤N¡¿¹ ÝL®V k¡uz Ïh®nÄl BÏc L¡lZ Ýk EÏe-r£®l¡cnuen¡u£ jq¡®cha¡ HC ÏhnÄhËþ¡®™lz Bj¡®cl SeÉ a¡yl BL¤Ïal Ýk Ýno ÝeCz HC Ýk fªÏbh£l pjÙ¹ lw,HC

Page 22: Balak Thakur

B®m¡ Hhw R¡u¡,HC BL¡nhÉ¡f£ Ïexnë pj¡®l¡q,HC cɤ®m¡L i§®m¡®Ll j¡TM¡®e pjÙ¹ n§ZÉ fÏlf§ZÑ Ll¡ n¡Ï¿¹ Hhw Ýp±¾ckÉÑ,Hl SeÉ ÏL Lj B®u¡Se Q®m®R? H®a¡ hs BÕQkÉÑ L¡™V¡ fËÏaÏce Bj¡®cl h¡C®l q®u k¡®μR,Bl Bj¡®cl Ïia®l i¡®m¡ L®l a¡l p¡s¡C M¤y®S f¡Ju¡ k¡u e¡z SNv Ýb®L Bjl¡ ÏL H®a¡V¡C ag¡®a h¡p LlÏR? p¤c§l e£q¡ÏlL¡l Jf¡l Ýb®L mr mr hvpl d®l Ae¿¹ AåL¡®ll f®b k¡œ¡ L®l HLÏV a¡l¡l B®m¡ Ýk h¡aÑ¡ Ïe®u Bj¡®cl fªÏbh£®a H®p Ýf±yR¡u,ÝpC h¡aÑ¡ Ae¿¹ fb fÏlœ²j¡ Ll®mJ Bj¡®cl A¿¹®ll p¡j¡eÉaj c§laÄ AÏaœ²j Ll®a f¡®l e¡z ÝkÏce ÝpC h¡aÑ¡ Bj¡®cl j®jÑl a¿»£®a a¿»£®a a¡l l¡Nl¡ÏNZ£l i¡™¡l ES¡l L®l Ýc®h ÝpÏce qu®a¡ Bjl¡ HC p¤Ïhn¡m jq¡L¡®nl j¡®T HLÏV p¤Ni£l ÏeÙ¹ì A¿¹l i¡®m¡h¡p¡ M¤y®S f¡®h¡ Hhw Ae¿¹ n¡Ï¿¹lpf§ZÑ p¡¿¹Äe¡ AaÉ¿¹ fËaÉri¡®h phÑ¡®Â Hhw phÑj®e Ae¤ih Ll®h¡z Bjl¡ S¡e®a f¡l®h¡ pjÙ¹ ÏhnÄQl¡Q®ll p®Â Bjl¡ HLC Øf¾c®e ØfϾcaz k¡®L Bjl¡ AeÉ¡uf§hÑL Ss h®m b¡ÏL,ÝpC SN®al p®Â Bj¡®cl ÝQae¡l HLV¡ Ýk¡N¡®k¡®Nl ÝN¡fe fb B®R; e¡ q®m LM®e¡C ÏeSÑ£®hl fËÏa S£h®el,S®sl fËÏa j®el,h¡C®ll fËÏa A¿¹®ll Hje HLV¡ AÏeh¡kÉÑ i¡®m¡h¡p¡l håe b¡L®a¡ e¡z Bj¡l p®Â HC Ïh®nÄl r¤âaj flj¡Z¤l h¡Ù¹ÏhL ÝL¡®e¡ S¡Ïa®ic ÝeC,ÝpC SeÉC HC SN®a Bjl¡ HL®œ Øb¡e Ýf®uÏR-eC®m Bj¡®cl Ei®ul SeÉ c¤C Ïiæ SNv pªÏSa q®u EW®a¡z HC jq¡L¡®nl fËn¡¿¹Nñ£l fÏlf§ZÑ fËp¡la¡ a¡l Af¡l ÏeÙ¹ìa¡l j®dÉ p®aÉl pjÙ¹ c§l¡Na dÄÏe¬Ïm®L HL ÝL¡jm Ll¦Z¡u AaÉ¿¹ Øfø L®l Bj¡l L¡®e L¡®e h®m Q®m®Rz HC BL¡®nl i¡™¡l,HC B®m¡,HC n¡Ï¿¹ LMeJ g¤®l¡®h e¡z Bj¡®cl p®Â hl¡hl kÏc I p¤e£m ÏejÑm ÝSÉ¡ÏajÑu Ap£ja¡l HClLj fËaÉr Ýk¡N b¡®L a¡q®m Bj¡®cl S£he ÝpC f§ZÑ p¡bÑLa¡u Efe£a q®u Ae¿¹ pªÏøl E®ŸnÉ®L pgm L®l a¤m®hz