TRNG I HC KHOA HC T NHIN TP H CH MINH KHOA: MI TRNG LP: 07 MT

TI: CU TO LP CA TRI T

QUYN MANTI

GVHD: Bi Th Lun NHM TH: MT&friends

H Ch Minh, thng 9 nm 2008

TRNG I HC KHOA HC T NHIN TP H CH MINH KHOA: MI TRNG LP: 07 MT

B mn Khoa Hc Tri t TI: CU TO LP CA TRI TDANH SCH NHM NGUYN MINH TUN TRNG VN TUN L TRNG VINH NGUYN HOI TRANG L TH PHNG L TH TM NGUYN TRN TRUNG TRN TH DIM LOAN HUNH TH NGC DUYN PHAN HOI CHNG NGUYN VN ANH TRN HN QUANG NG TH HNG QUNH NG TNG VI TRN NGC THANH

GVHD: Bi Th Lun Nhm: Mt&Friends

H Ch Minh, thng 9 nm 2008

2

Mc lcGii thiu nhm.............................................................................2 Mc lc ...3 c im Tri t.........................................................................4 Thnh phn....................................................................................6 Cu to...........................................................................................7 I.Cu to Tri t.........................................................................9 1.Lp v Tri t....................................................................9

1.1V lc a..............................................................10 1.2 V i dng.......................................................101.3 V chuyn tip...........................................................12 1.4 Lp v kiu rift sinh..................................................12 1.5Lp v kiu a mng................................................13 Thch quyn v quyn mm.................................................13 Manti thuc thch quyn.....................................................14 2.Lp Manti...........................................................................16 3.Nhn Tri t...................................................................17 II.Vt liu cu to v Tri t....................................................18 III.Qu trnh hnh thnh_Kin to mng...................................19 Ti liu tham kho ...24

3

Nhng c im chnh ca Tri t c im ca qu o (K nguyn J2000) Bn trc ln 149 597 887 km hay 1,00000011 AU. Chu vi 940 106 km hay 6,283 AU. lch tm 0,01671022 Cn im 147 098 074 km hay 0,9832899 AU. Vin im 152 097 701 km hay1,0167103 AU. Chu k 365,25696 ngy hay 1,0000191 nm. Vn tc qu o: - Trung bnh 29,783 km/s. - Ti a 30,287 km/s. - Ti thiu 29,291 km/s. nghing 0,00005 i vi mt phng hong o hay 7,25 i vi xch o mt tri. Kinh im mc 348,73936. Gc cn im 114,20783. Tng s v tinh 1 (Mt Trng) ng knh: - Ti xch o 12756,28 km. - Ti cc 12713,56 km. - Trung bnh 12742,02 km. dp 0,00335 Chu vi vng knh: - Ti qu o 40075 km. - Qua hai cc 40008 km. Din tch 510,067420 106 km. Th tch 1083,2 109 km. Khi lng 5973,6 1021 kg.4

T trng 5515 kg/m. Gia tc trng trng ti xch o 9,780 m/s hay 0,99732 Gee. Vn tc v tr cp 2 11,186 km/s. Chu k t quay 0,997258 ngy hay 23,934 gi. Vn tc t quay ti xch o 1674,38 km/h. nghing trc quay 23,439281. Xch kinh cc bc 0 (0 h 0 m 0 s) Thin cc bc 90 H s phn x 0,367 Nhit b mt: - Ti thiu 185 K - trung bnh 287 K - Ti a 331 K p sut kh quyn ti b mt :100 kPa

Thnh phn khng khm kh (N2) 77% Dng kh (O2) 21% Argon (Ar) 1% Thn kh (CO2) Hi nc (H2O) khng ng k

5

Thnh phnCc thnh phn ca lp v Tri t gn nh tt c l cc xt. Clo, lu hunh v flo l cc ngoi l quan trng duy nht i vi thnh phn ny v tng khi lng ca chng trong bt k loi no thng thng u nh hn 1%. F. W. Clarke tnh ton rng gn 47% khi lng lp v Tri t l xy. Nguyn t ny c mt trong cc xt, ch yu l ca silic, nhm, st, canxi, magi, kali v natri. Silica l thnh phn quan trng chnh ca lp v, c mt trong cc khong cht silicat, l khong cht ph bin nht trong cc loi la v bin cht. T tnh ton da trn 1.672 phn tch cc loi , Clarke a ra thnh phn phn trm trung bnh theo khi lng nh sau:

xt SiO2 Al2O3 CaO MgO Na2O FeO K2O Fe2O3 H2O TiO2 P2O5 Tng cng

Phn trm 59,71 15,41 4,90 4,36 3,55 3,52 2,80 2,63 1,52 0,60 0,22 99,22

Lp ct Tri t6

Phuong phap nghien cuu.swf

Cu to Tri t

Nghin cu s thay i ca sng lan truyn trong lng Tri t, ngi ta bit c Tri t c cu trc nhiu lp

7

Cc lp ca Tri t

I. Cu to Tri t8

6: Kh quyn Tri t 5: Lp t trn cng; 4: Lp v; 3: Lp ph nht; 2: Li lng; 1: Li rn trong cng;

1. Lp v Tri t V tri t gm mt phc h nm trn mt Mkhrvich. y l mt phn chia v tri t vi quyn manti mang tn nh khoa hc Nam T, ngi xut vo nm 1909 (gi tc l mt Mkh). V tri t chim khong 1% th tch v 0,5% khi lng ca tri t. V c b dy v cu to khng ging nhau: vng ng bng b dy: 35 - 40km vng ni gi ti: 50 - 60km, cn vng ni tr c th ti 80km. Cn di lng i dng, ch nng cao l ni b dy ca v vo khong 5 - 10km. V Tri t cu to ch yu bng nhng vt cht cng rn, dy dao ng t 5 km ( i dng) n 70 km ( lc a). V Tri t ch chim khong 15% v th tch v khong 1% v trng lng ca Tri t nhng c vai tr rt quan trng i vi thin nhin v i sng con ngi.9

Cn c vo s khc nhau v thnh phn cu to, dy v Tri t li chia thnh hai kiu chnh: v lc a v v i dng. Theo leochev th cn thm kiu Rift, lp chuyn tip v kiu a mng, mt phn cng gii thch c tnh khc bit min ni v min c mng su. V Tri t c cu to bi cc tng khc nhau. Trn cng l tng trm tch do cc vt liu vn, nh b nn cht to thnh. Tng ny khng lin tc v c ni mng ni dy. Tng granit gm cc loi nh to nn nh granit v cc loi c tnh cht tng t nh granit c hnh thnh do vt cht nng chy di su ca v Tri t ng c li. Lp v lc a c cu to ch yu bng granit. Tng badan gm cc loi nng hn nh badan v cc loi c tnh cht tng t nh badan c hnh thnh do vt cht nng chy phun tro ln mt t ri ng c li. Lp v i dng cu to ch yu bng badan.

L p tra m tch

a g n ra it

a Ba a dn

10

1.1V lc a Chiu dy trung bnh 35km, chng thay i cc vng khc nhau trong khong 10 n 60 km. C ni v lc a dy gp i s liu trung bnh, ni mt Moho chm xung kh su di nhng cng trnh to ni s, c chiu dy 70 80 km, v ranh gii c coi l chn ni Ngi li , cc vng rift lc a v chn lc a lp v lc a c chiu dy nh nht, V lc a khng nhng thay i chiu dy m cn thay i tc a chn i qua chng . Do , t nm 1923 nh a vt l Konrat chia v lc a ra lm hai lp granit v banzan. Gia chng l l mt konrat - ni thay i tc truyn sng P. 1.2.V i dng: Khc hn vi v lc a. di i dng v c chiu dy kh nh, trung bnh khong 7 km. Trn l nc bin c su khong 5 km. V thnh phn ha hc s khc nhau c bn l lng SiO2 . V lc a cha gn 60 % SiO2 , trong v i dng t hn 50%. Bi vy, v i dng cha thnh phn mafic nhiu hn v th trng ln hn V i dng chia lm ba lp : Lp 1: Gm cc trm tch b ri khng gn kt , c dy tng i nh. Phn ln trm tch i dng tp trung nhng vng gn ra lc a v mt lp rt mng ph trn ngoi lp v i dng thc th. sng ni i trung tm i dng chiu dy trm tch khng ng k, i khi vng mt hon ton.Chiu dy lp ph trm tch tng dn v pha cc bn trng su i dng. mt vi ni chiu dy lp ph t ti 2000 3000m , trung bnh khong 500m.Trm tch b bin dng dc theo t gy v sn mc a. cc ni khc ca y i dng chng hu nh khng b bin dng. l nhng cn c kh tin cy minh ha cho c ch kin to mng. Nt c trng l trm tch i dng kh tr, n nay i dng mi tm thy c tui c nht l Juca, c trm tch Trias ch thy vn ra lc a. Lp 2: Lp mng hay lp bazan c thnh phn ch yu l bazan. Trn b mt i dng lp bazan c nhiu ni l cc ni ngm ni cao. Bazan thuc loi dung nham phun n v dng chy. cc loi ny c chp nh di nc, nghin cu nh my chuyn dng v khoan bin11

Lp 3: Thng c gi l lp i dng c nghin cu t hn v bn cht ca chng c nhiu vn ang bn ci. Qu trnh phn d magma mnh lit dn n khng ch nng chy bazan m cn to nn loi c thnh phn giu Mafic tham gia to lp th ba. Hin nay theo ti liu nghin cu c khong 60% mt t c kiu v i dng v s phn b ca chng trng vi nhng vng tri t m hin nay i dng ang bao ph. cc i va chm cc mng( ra lc a tch cc i un np) v i dng b nn p kin to , c th xy ra trng hp cc khi v ny b nn p tri ln cc tng trn v i vo v lc a. Thc vy nhiu nh a cht hin nay gii thch s xut hin cc lp ph ophiolit trong cc un np.Trong cc trng hp ny ophiolit l bng chng v s tn ti i dng c nm v tr i un np hin nay v b mt i trong qu trnh ht chm.

Phc tho lp v Tri t1.3.Lp v kiu chuyn tip cc i ra lc a mt Moho nm su hn i dng. y , ni ra tip ni cc cu trc khc nhau v tri t mang c tnh pha trn gia hai loi12

v nu rn mt d cha ai bit c qu trnh chuyn tip xy ra nh th no. i ra lc a, nht l ra lc a th ng , cc lp trm tch dy hng chc km nn kh lng khoan xuyn qua n. Do cc nh a cht v a vt l nu ln m hnh l thuyt v ny nh sau: Tc truyn sng P qua cc Mng ni chung dao ng trong khong 6,5-6,8km/s. iu ny chng t s ging nhau ca cc thuc i ny vi cc thuc lp di ca v lc a( lp bazan). Vi cch so snh nh vy cho php gi thuyt rng c s nhn chm v lc a v s ph hy lp granit do kt qu hot ng rift. V vy c th xem v kiu chuyn tip nh mt loi v lc a , ch khc l s nhn chm su v b bin cht cao. Qu trnh hnh thnh ra lc a th ng xy ra trong iu kin tch gin thch quyn. Do ngoi vic nhn chm lp v v kt qu to nn cc h t gy thun cn c hot ng xm nhp ca magma v phun tro c ngun gc manti. Trng hp ny v chuyn tip l phn v lc a b bm nt v b xuyn ct bi cc xm nhp magma mafic. 1.4.Lp v kiu rift sinh sng ni trung tm i Ty Dng lp v cu to t trn xung gm: - Lp trm tch b ri mng nm gia cc sng ni - Lp th hai: p = 4,5- 4,8 km/s v chiu dy thay di t vi trm mt n 3 km - Lp th ba: c tc truyn sng cao ; P = 7,2- 7,8 km/s cao hn lp bazan thp hn ranh gii Moho. sng ni trung tm , nh cuc i dng ly c mu bazan v c gabro b secpentin ho. ra cc sng ni hay hai cnh ca rift i dng lp v ny chuyn sang lp v i dng. Khoan sng ni i Ty Dng lp c mt ct sau: Lp 1 l lp trm tch dy 250m.Lp 2 gm cc toleit xen k trm tch bin cht.Di cng l hn hp dm tng peidosit b secpentin ho, gabro olivin v dm kt ca chng. 1.5.Lp v kiu a mng Theo O.K.Lenchep (1883) thc ra lp v kiu a mng ch l lp v chuyn tip pht trin i ht chm , l cc i a mng hin i nm st cc cung o( Mng Nht, Mng Curin..) y chiu dy lp bazan rt ln13

song ranh gii gia lp granit v bazan khng r rng . Di cc cung o c lp v lc a, cn di mng su l v i dng. Hin nay ngi ta thy cc qu trnh magma i chuyn tip cng nh cc sng ni i dng, c ngun gc lin quan ti cc qu trnh lun chuyn vt liu ti i su ca Manti. Thch quyn v quyn mm Thch quyn l lp v ngoi cng ca v tri t bao gm v tri t v phn trn ca manti.Vt liu to nn thch quyn c c tnh va rn chc va mm do.Ni ng hn cc to nn thch quyn c kh nng chiu p lc ti v trm bar v khng b chy do chiu dy thch quyn t ti 100 km chng nm di quyn nc v quyn kh v nm trn quyn mm. Quyn mm: c to bi cc vt cht tng i do v kh nng bin dng khi chu tc dng ca mt lc . y l lp v mm cho php cc mng ca thch quyn di chuyn theo b mt ca n hoc chm su xung v trm km vo quyn mm. Cc nghin cu gn y cho thy quyn mmh khng lin tc, chng ch xut hin di cc vng un np tr , rift cn vng mt di cc nn v lc a c.S tri dt v nhn chm vo quyn mm xy ra khng dn gin nh cc nh a cht vo nhng nm 60-70 th k 20 gi thit: Cc khi nim Thch quyn v quyn mm 1.Nu nh trn mt t c mt khi lng vt cht lin tc lp y vng sp ln( vt liu ni la..) th chng bin thnh dng phm vi khu vc.S ln chm u n t t tc ng ln mt min rng ln hn nhiu so vi vng c thm lc nn. Ngoi i ny s ln chm c cn bng bi s xut hin cc i nng dng sng . Nh vy thit lp c mt cn bng trng lc chung, nhng ni no c lc nng mnh th s thy kh r s th hin d thng trng lc dng. Hin tng ny ch c th gii thch nh m hnh hai lp : lp trn l t ca thch quyn v di n l quyn mm c kh nng chy do. S ti phn b vt cht dn n s cn bng thy tnh 2.Tc sng a chn truyn qua sng dc p cng nh sng ngang s cc su khc nhau khng ging nhau. Tc sng tng i cao lp gn b mt v b gim rt nhanh trong mt mi go l lp h tc nm su 100-300km. S thay14

i tc chng t s thay i tnh cht vt l cc manti trn v c coi l ranh gii gia thch quyn v quyn mm 3. thch quyn vt cht tng i rn nn s trao i nhit xy ra di tc ng ca qu trnh cm ng.Cng xung cc phn di lp v ny gradient a nhit kh ln. Trong vt cht do ca quyn mm c ch trao i nhit kh nhanh, v vy nhit trn ton lp tng i n nh Ti khong su 100 km, nhit t ti khong 13000C , mt s t b nng chy tng phn chim khong 1% th tch. Song nh vy cng lm cho thay i c tnh vt l. Chiu dy thch quyn thay i v tng dn t cc sng ni gia i dng v pha lc a , ng thi tui ca cng tng dn Manti thuc thch quyn Nm di mt Moho t ti su 100 km l Manti thuc thch quyn, c th trng 3,3 v tc sng dc P=8,1km/s c trng cho peridotit Manti ca thch quyn c thnh phn khng ng nht. Nh vy Ty u thy rt r cc phn v, di mt Moho c lp dy 10 km vi P= 8,1 km/s su hn l lp h tc vi P= 7,8- 7,9 km/s dy 10 km v lp cui cng ca thch quyn tr li tc P= 8,2 km/s Lp h tc khc vi quyn mm v c l gii nh mt i nng chy cc b, c th lin quan n qu trnh thy ha peridotit. iu kin p sut v nhit nh vy, khi su 40-50 km s xy ra secpentin ha peridotit mt cch kh d dng, thm ch trong iu kin c t nc (1%) Trong thch quyn tn ti mt lp h tc l mt bng chng v ranh gii a cht rt c o. Nu nh lp dy 10 km ca perodotit b secpentin ha to thnh phn lp nm ngang trong thch quyn, th khi c lc nn p kin to ngay ch xy ra s gin on gia phn trn v phn di ca thch quyn. Hin tng ny c th gii thch s tn ti cc bin cht cao ca y v lc a v cc lp perodotit trong phm vi cc min un np c, cng nh s c mt ca perodotit v cc khc ca v i dng trong thnh phn cc cht ph ophiolit v cc khc v i dng. Lp secpentin ha c a ln mt t l do kt qu tc ng ca cc qu trnh kin to v xm thc.15

Cc lp trn v Tri t 2.Lp Manti Lp Manti di v Tri t cho ti su 2.900 km (cn c gi l bao Manti),chim 83% th tch, 67% khi lng tri t .Lp ny gm hai tng chnh. Cng vo su, nhit v p sut cng ln nn trng thi vt cht ca bao Manti c s thay i, qunh do tng trn v rn tng di. V Tri t v phn trn cng ca lp Manti (n su khong 100 km) vt cht trng thi cng, ngi ta thng gp vo v gi chung l thch quyn. Thch quyn di chuyn trn mt lp mm, qunh do - quyn mm ca bao Manti, nh cc mng ni trn mt nc. Quyn mm ca bao Manti c ngha ln i vi v Tri t. y l ni tch t v tiu hao ngun nng lng bn trong, sinh ra cc hot ng kin to lm thay i cu trc b mt Tri t nh hnh thnh nhng dng a hnh khc nhau, cc hin tng ng t, ni la Manti trn c su t ranh gii Moho dn su khong 950 km Bao gm ba lp +lp 1 :Mi Manti (manti thuc thch quyn) +lp 2: Quyn mm ( 100-400 km)- lp h tc + lp 3: lp tng tc sng dc, nm gia quyn mm v manti di ( 400 950 km) Manti di c su t 950 2900 km. Thnh phn ha hc ca manti c xc nh gin tip qua ti liu a vt l, thnh phn ca thin thch v thnh phn cc th t ( xenotit) v bao th trong siu mafic. V vy , cc thnh phn ha hc ca manti tng t vi thnh phn ha hc ca thin thch. Cc th t trong siu mafic sng ni gia i dng. 3.Nhn Tri t

16

Nhn tri t chim 17% th tch v gn 34% khi lng tri t, l lp trong cng, dy khong 3470 km. y, nhit v p sut ln hn so vi cc lp khc. T 2900 km n 5100 km l nhn ngoi, nhit vo khong 50000C, p sut t 1,3 triu n 3,1 triu atm, vt cht tn ti trong trng thi lng.

NHN TRI TT 5100 km n 6370 km l nhn trong, p sut t 3 triu n 3,5 triu atm, vt cht trng thi rn. Thnh phn vt cht ch yu ca nhn Tri t l nhng kim loi nng nh niken (Ni), st (Fe) nn nhn Tri t cn c gi l nhn Nife. V th nn t trng Tri t cao hn cc hnh tinh khc.

II - VT LIU CU TO V TRI T Khong vt v l nhng vt liu cu to nn v Tri t 1. Khong vt Khong vt l nhng n cht hoc hp cht ho hc trong thin nhin, xut hin do kt qu hot ng ca nhng qu trnh l ho khc nhau xy ra trong v Tri t hoc trn b mt Tri t. Trong thin nhin, a s khong vt trng thi rn v c c tnh l ho ring bit (thnh phn cu to, mu sc, cng, t trng). Cc khong17

vt l cc n cht nh vng, bc, kim cng hoc cc hp cht nh canxit, thch anh, mica

Vn a g

Bc a

2. l tp hp c quy lut ca mt hay nhiu loi khong vt, chim phn ch yu trong cu to ca v Tri t. V ngun gc hnh thnh, cc loi thuc ba nhm: - macma c hnh thnh do kt qu ngui lnh ca khi vt cht nng chy, l hn hp ca nhiu cht trong lng Tri t. macma l loi rt cng, gm nhiu loi nh granit, badan nc ta c nhiu khi ni macma ln nh Tam o, Hong Lin Sn, Bch M - trm tch c hnh thnh trong cc min trng, do s lng t v nn cht cc vt liu vn nh nh st, ct, si, cui v xc sinh vt. c im ca ny l c cha ho thch v c s phn lp trm tch gm vi, st, phin, ct kt, cc loi than - bin cht c thnh to t macma hoc trm tch b bin i tnh cht (thnh phn ho hc, cu trc) do tc ng ca nhit, p sut bin cht gm gnai, hoa, phin mic

18

C c lo i a a a

III. Qu trnh hnh thnh_Kin to mng Tri t gi n 4 t nm, sinh ra trong nhng iu kin thin nhin rt khc vi ngy nay, ngha l gi bi m mt. Sut mt khong thi gian rt di, vi nhiu phun tro t lng tri t, vi ma ri ma ri, bo mn, xi l ... Ri Tri t b ngui li dn V lch s a cht xa nh vy, nn trong ngnh a cht hc, ngi ta phi chia ra nhiu thi k khc nhau d tho lun (nguyn i C sinh Paleozoi, nguyn i Trung sinh Mesozoi, nguyn i Tn sinh Cenozoi ) , nhng cc nh a cht cng ch bit lch s tri t t vi trm triu nm tr li y m thi, do nghin cu cc ho thch v cc phng php dng ng v phng x o tui. Nh cc k thut c t hc (palomagntisme), ta c bit xa tht l xa, nh my cho va, hnh hi tri t ta khng phi c dng nh by gi. Nh bc hc c Wegener nhn xt cu to a cht b bin pha ng x Bresil Nam M cng tng t nh b bin pha Ty Phi chu v nu trn bn , ta rp li hai b bin ca hai vng th hai b bin dnh lin c. Nhiu thc vt c xa c mt cng Nam Phi, n , Nam M .19

T cc nhn xt , Wegener ln tm ra nhiu lun chng v a cht, a hnh, thc vt chng t xa kia cc lc a ngy nay ring r nhng cch y 220 triu nm, Nam M cn dnh vi Phi Chu, Bc M cn dnh vi u chu, n ngy nay th lc cn tn di Nam Phi Chu, tt c to thnh mt siu i lc c tn l Pangea.

Siu lc a Pangea

Dn d sau , c cch nay 240 triu nm, Pangea nt ra thnh tng mng, u tin ra hai mng ln, hai lc a c l Gondwana v Laurasia. Gondwana gm cc chu Phi, chu c, n , Nam M, Nam cc ngy nay cn Laurasia gm Bc M v lc a u- . Sau , qung cch nay 135 triu nm, cc lc a trn li tip tc phn ri, nhng ch cho cc i dng: chu Phi v Nam M tch ra, to nn Nam i Ty Dng, cn Laurasia cng tch ra, to thnh bc i Ty Dng.

20

Laurasia Tethys Gondwana

Mng n bc tin trong m di ca lch s a cht v ch ng phi vi mng Trung Hoa cch y ch vi chc triu nm, v s ng chm gia hai mng ny to ra giy ni Himalaya v s hnh thnh cc rng ni Min in, rng ni Trng Sn Vit Nam, rng ni Vn Nam. Lc , c mt bin c m cc nh a cht gi tn l Tethys ko di t u chu n chu, phn chia Phi chu vi u , chim ci ngy nay gi l n Dng. Bin c Tethys xa kia rt ln, ngy nay cn li a Trung Hi, bin Caspian, Hng Hi, Hc Hi m thi. Lun thuyt ny gy nhiu tranh ci cho n mi thp nin 70, hc thuyt mng kin to (plate tectonics) ra i, gii thch c nhiu hin tng nh s thnh lp cc giy ni, cc ng t, cc ni la cng nh s hin din cc o san h v t min lnh, cc du vt bng h sa mc Sahara.

IV Thuyt kin to mng21

Theo thuyt kin to mng, nguyn nhn ca cc hin tng kin to, ng t, ni la l do hot ng chuyn dch mt s mng kin to ln ca v Tri t. Thuyt kin to mng cho rng v Tri t trong qu trnh hnh thnh b gy v, tch ra thnh nhng mng cng, gi l cc mng kin to. Thch quyn c cu to bi mt s mng kin to nm k nhau. Cc mng ny nh, ni trn lp vt cht qunh do ca bao Manti v di chuyn mt cch chm chp. a s cc nh khoa hc cho rng, thch quyn c cu to bi 7 mng ln v mt s mng nh. Mi mng kin to ny thng gm c phn lc a v phn y i dng, nhng c mng ch c phn i dng nh mng Thi Bnh Dng.

Trong khi di chuyn, cc mng kin to c th x vo nhau hoc tch xa nhau Khi hai mng lc a chuyn dch x vo nhau, ch tip xc ca chng (ven b cc mng) s b nn p, dn li v nh ln, hnh thnh cc dy ni cao, sinh ra ng t, ni la V d: Dy ni Hi-ma-lay-a c hnh thnh do mng n - -xtry-li-a x vo mng u .

22

Qa n i la u n ao u Hw i a a Hi m n k n t o x a n a a a ie a o v o h u g

Khi hai mng tch xa nhau, cc vt nt tch dn, macma s tro ln, to ra cc dy ni ngm, km theo hin tng ng t hoc ni la nh trng hp sng ni ngm gia i Ty DngSng ni ngm i dng

Hai mang kien taoNhn chung, vng tip xc ca cc mng kin to l nhng vng bt n, thng c cc hot ng kin to xy ra, km theo n l cc hin tng nh ng t, ni la23

tach xa nhau

Mt s hnh nh v ni la

Nui la24

Sau trn ng t

Hnh 1

25

Hnh 2

Hnh 3

26

Ti liu tham kho1. 2.

Khoa hc tri t, Lu c Hi, Trn Nghi, NXB HQG H Ni Tri t , kin thc ph thng, Ho Nguyn Nguyn Ha, NXB a cht i cng, Nguyn Hu Phc, NXB HQG TP.HCM Mt s ti liu trn mng.

Thanh Nin3. 4.

27