bai thu hoach thuc te - lich su - su thanh lap vuong trieu nha nguyen

Upload: nguyenhung

Post on 21-Feb-2018

220 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    1/149

    I HC THI NGUYNTRng i hc S phm

    Khoa: lch s

    ..............................

    bi thu hoch thc t

    Ch :

    S THNH LP VNG TRIU NH NGUYN

    Ging vin hng dn TS. Nguyn Th Qu Loan

    Th.s Trng Vn Hip

    Th.s u Sn Hng

    GV. Nguyn Vn Quyt

    GV. Nguyn Th HaNh!" #h$% hi&n Nh! "

    L' S( )# $"%

    Thi Nguyn, thng n!" #$%&

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    2/149

    &'NH S()H NH*+ " ,

    1. Nguyn Th !im Th"i

    #. T$%&ng Th H'

    (. )u"ch Th *+,n

    -. T$n Th )u/

    0. H+'ng Th uyn

    2. 3'+ Th Th4y

    5. * Th Gi,ng

    6. * Th Th7y

    8. Nguyn Th Nguy9:

    1;. Hu?n Tin

    1(. T$i9u Sinh C@nh

    1-. ABi Dnh N,m

    10. 3inh Th *%&ng

    12. ABi Th AEch NgFc

    15.Chu Th ung

    16. Nguyn Th T?m

    18. Nguyn Th Th,nh *+,n

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    3/149

    *+, L+,

    T-.ng

    I/ L0i "1 234...................................................................................................1

    II/ ,5% %h6. nh7 Ng489n................................................................................2

    1. Nguyn Hong (Cha Tin, 1558-1613).......................................................2

    2. Nguyn Phc Nguyn (Cha Si, 1613-1635)..............................................!

    3. Cha Nguyn Phc "an (cha Th#$ng, 1635-16!8)....................................6

    !. Nguyn Phc T%n (cha Hi&n, 16!8-168')...................................................8

    5. Nguyn Phc Thi (cha Ngha, 168'-16*1)................................................*

    6. Nguyn Phc Chu (cha +uc, 16*1-1'25).................................................*

    '. Nguyn Phc Th (Ninh #/ng, 1'25-1'38)............................................10

    8. Nguyn Phc ho ( #/ng, 1'38-1'65).............................................11

    *. Nguyn Phc Thu%n (4nh #/ng, 1'65-1''').........................................11

    III/ ,5% v4. nh7 Ng489n...............................................................................12

    1. Thi 7 9:c ;ua nh Nguyn...................................................................................182.1 ?@A "BN? HBN? 4D (1802-181*).....................................................18

    2.2 MINH MNH HONG (1820-1840)..............................................30

    2.3 THIU TR HONG (1841-1847)..................................................38

    2.4 T C HONG (1848-1883)......................................................40

    2.5 V! "#$ %$.........................................................................................50

    2.& V! H' H*!........................................................................................51

    2.7 V! +', /$.......................................................................................5&

    2.8. V! H N/'......................................................................................58

    2. V! +/6/..................................................................................&8

    2.10. ua Thnh Thi............................................................................6*

    2.11. ua Euy TFn................................................................................''

    2.12. ua hGi 4nh..............................................................................86

    2.13. ua Go 4Ii.................................................................................8*IV/ T:nh h:nh ;< h=i v7 %5% %4=% 2>4 #-.nh %?. nh@n d@n/.....................100

    1.Tnh hnh J h:i > 9i Kng cLa nhFn MFn................................................100

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    4/149

    2. Phong o 9Ou anh cLa nhFn MFn...........................................................103

    3. Tnh hnh >n hQa R na Kau h 7U V@@@- Na 9%u h 7U [email protected]*

    3.1 T '69 :;

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    5/149

    -. Li !/ 01u

    Nh7 Ng489n; i&u 9IiWuFn chLcui cXng cai iY NaZong ;ch

    K iY NaZ[ nZ 1802 9n 1*!5, 9#$c hnh ;

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    6/149

    J/ Ng489n HK7ng ,h6. TinM JOJQJ

    Nguyn iZ Wu R ?ia iu, Tng S/n, H Tung, Thanh HQa, ; con

    cLa T[ng Wuc c\ng Nguyn Hong E 9 [ng gi= >ua " T#/ng Ejc

    7hRi ]inh R Thanh HQa ;ua " Tang T\ng =hong ;

    Th#$ng =h Thi K# H#ng Wuc c\ng. NZ Canh Tf - 15!0 Nguyn iZ

    9lZ WuFn >& chiZ NghY An, nZ 15!2 chiZ 9#$c TFy 4\ - Thanh HQa.

    NZ O T - 15!5, Nguyn iZ ] hng #ng nh Ic ; E#/ng ChO= NhO9%u 9:c ch, h '5 u^i, Wuy&n hnh /i >o ay con ; Tnh iZ.

    hi Nguyn iZ chIy Kang Ai "ao h Nguyn Hong Zi 2 u^i, 9#$c

    Thi =hQ Nguyn v E ; c$. Nguyn t\ng, con #Rng cLa Nguyn iZ 9 ] hZ hIi.

    Nguyn Hong O ;o K$, Kai ng#i 9n y 7in TIng Tnh Nguyn Unh hiZ

    Jin Zch cho 7 an on, TIng Tnh 9 kng 7hwu cFu h/d xxHonh S/n nhO 9i,

    >In 9Ii Mung hFnxx (Z: My ni Honh S/n cQ h Mung hFn Zu\n 9i).

    Nguyn Hong ngh a, 9n nQi >i ch gi ; Ngc Go Jin >i anh

    ; Tnh iZ cho >o On hL Thuu nhi&u gi`c M.

    Tnh iZ 9zng f cho Nguyn Hong >o On hL Thui f 9z

    Z#$n ay gi`c gi lZ >$.

    NZ i >ua " Anh T\ng cho

    Nguyn Hong >o On hL Thuo NaZ, ]O chO= ZXa 9\ng gi , Nguyn Hong giong

    ]uzZ 9i ngay, nhng ng#i h hng R huyYn Tng S/n cXng WuFn ;mnh R 9O

    Thanh - NghY nhi&u ng#i 9lZ cG >$ con 9i hlo cQ 9n nghn ng#i. Cc

    Manh h%n cXng 9i cQ Nguyn v E, Tng Ph#c T, Ic CGnh Hung...

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    7/149

    o NaZ, 9on ng#i cLa Nguyn Hong 9^ ]: ;n cGng Ca iY,

    Mjng Minh hj R i T hu:c huyYn 4ng V#/ng, +uGng T.

    Nguyn Hong ; ng#i 7h\n ngoan, nhFn hua " R

    An T#ng, 9#$c >ua ", cha Tnh 7hln ng$i. NZ 15'0, Nguyn Hong

    9#$c giao On hL ;u\n 9O +uGng NaZ >i On T^ng On. \ng Mi 9\ >o ;ng

    T (kc C Einh) c{ng hu:c huyYn 4ng V#/ng.

    NZ 15'2, #ng "o

    9Qng R hai ;ng Hz V > "ang tyn (+uGng T) 9nh =h Kj nghiY= R

    Thuo 9O Thu chu ; Hec R ;Ii ;Z con in. ua " Kai Kk giG >o =hL M > >n

    9 Nguyn Hong On hL Thun hQa

    ChZ=a, cha Tin M MXng Ph

    JFy Mjng nhi&u ng\i chXa.

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    8/149

    4`c ]iY, nZ 1601 \ng cho JFy Mjng chXa Thin ; c\ng >iYc o

    ;n cQ gi nhO. Ng\i chXa ;ch K ny 9 cQ Wuan hY Zi Wu nh

    =h in 9O Thu i&u Nguyn R iY NaZ.

    Nguyn Hong Kinh ngy 2881525, ZO ngy 2151613 h 8* u^i,

    On hL Thu 2 con

    gi. Sau ny, i&u Nguyn uy \n \ng ; Thi ^ ?ia M Hong 9.

    / Ng489n Ph6% Ng48n ,h6. So M`n

    Mrd 4O Thuo

    >ing > uy `ng Nguyn Hong ; Cwn nghi c\ng, >n cho Nguyn Phc

    Nguyn ;Z On hL Thui hZ Thi ]Go, #c Thu| Wu#/ng > cho i cung =hL >& J Phc

    n, huyYn +uGng 4i&n, ngy 9Z ;o >iYc chmnh Kj, hu Mng nhFn i. +uan

    7hZ ;f T%n 4kc Ho in c 4o Euy T[ cho cha Nguyn, cha Z[ng

    ;eZ =hong cho 4o Euy T[ #c ":c 7 h%u, chkc Nha uf n:i n. 4o Euy

    T[ gi= cha Nguyn 9e= ;u} T#ng Ec ;u} Th%y 9 =hrng ngj, chng

    nhau >i WuFn Tnh, 4o Euy T[ crn ]y 7 Kch cho cha Nguyn G ;Ii

    Kec =hong cLa >ua ", 7h\ng chu n:= hu cng cho cha Tnh.

    ChuyYn 7 ng nZ 4inh o - 162', Tnh Tng Kai Kk Zang Kec

    >ua " M cha Si cho con >o ch%u > n:= 30 con >oi cXng 30 chic huy&n

    9 9#a cng nh inh. Nhua, cha Si h= i&u h%n hi Z#u

    7. 4o Euy T[ MFng 7, cho ng#i ;Z Z: ci ZFZ hai 9y, n Ke= 9%y

    KGn >

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    9/149

    Tnh, "Ii n hu\ng kng 9i 7h \i chGy. Cha h& NaZ. ThOy =hi 9on 9:

    ng: n >&, cha Tnh nghi ho`c, ]n cho ng#i 9 ZFZ Zi hOy

    Kec #c, > Z: ]i h/, Zpi cFu ]n ch nh# Kau.

    M /' $/

    M$/ /' A', :;$/

    J' KL$ : :

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    10/149

    Cha Nguyn Phc Nguyn, Kinh 1681563, ZO ngy 1*121635 h

    '3 u^i, R ng\i cha 22 nZ. Sau i&u Nguyn uy \n Hy \ng Hiu >n

    Hong 9. Cha Si cQ 15 ng#i con (11 con ai > ! con gi).

    / ,h6. Ng489n Ph6% L.n %h6. ThngM JQJQO

    Nguyn Phc Nguyn cQ 11 con ai. Nguyn Phc "an ; con ai hk

    hai 9#$c uy&n ng\i cha.

    NZ H$i (1635) cha Si ZO, Nguyn Phc "an ;n ng\i cha gi

    ; cha Th#$ng.

    Nghl in Phc "an ni nghiY=, hong hk 3 ; Nguyn Phc Anh

    9ang On gi +uGng NaZ FZ Z#u =hGn nghch, ;in 7 >i cha Tnh 9lZ

    WuFn >o 9nh Zi&n NaZ. Phc Anh Kai 9e= ;u} CFu ;Z 7 c hL. Phc

    "an 9nh ]e 9#$c, 7h\ng n gi ng#i u: h, nh#ng #ng K > \ng ch

    ; T#ng Wurng ngc ;in chFu O 9~=. Cha c%Z ;n ngi hOy ZXi h#/ng

    h/Z ng Jc 9:ng ;rng yu. Tng Th ;Ii >o K= ;Iy M#i h&Z, h#a nh

    >& nh cGnh go ]a hGZ hi, nhan Kec ;Ii cjc 7s MiZ ;Y. Cha Th#$ng

    n^i nh ing, Kau 9Q Zi nng >o n:i hO chung chn gi.

    T[ 9Q cha O Zjc KLng i Tng Th. Nng nh ]wZ >iYc g cha

    c{ng nghl hlo. Tng Th ;ja ;i 7ho ;o 9 cha >ui ;rng, ngh cch chiZ9oI cLa cGi cLa MFn 9 ;Z giu ing. Cc Wuan 9Ii h%n cZ gh Tng Th,

    Z cch can gin nh#ng cha 7h\ng nghl. Cho hay, nhan Kec, gi 9~= cQ

    Znh ;jc >\ ]in, ;Z ;ung ;Ic cG 9Ong WuFn >#/ng.

    "Z cha 9#$c * nZ, > cha 9a nh ny ;ang

    M:i. "%n 9%u in ong ;ch K, hub WuFn iY NaZ 9 9nh heng hLy WuFn

    u ChFu.

    Q

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    11/149

    Q ; nZ 16!3, H "an hlo yu c%u cLa cha Tnh 9 cho 3 chic

    u 9zng 7iu rn, ang ] nhi&u ng =ho in >o ca o (ThuiYc cho cha. Ng#i Oy j =h

    G ;id T%u H "an chU K$ Znh ;jc > WuFn 9:i cLa i h\i. Nghl >o 3 chic u cLa H "an.

    Hng Z chic huy&n iY NaZ J\ng hng >o cc chic u H

    "an, Z`c 9Ii ]c ]en a nh# Z#a. n Z` u H "an 9&u ] On c\ng. Nh

    huy&n nh c/ 9:ng, nhanh nh~n nn Z`c MX ] Z: K 9In, huy&n iY NaZ

    >n ]ao >Fy On c\ng >o u H "an Wuy ;iY. Chng >\ cXng 7inh hong,

    7h\ng ng hLy WuFn cha Nguyn ;Ii gan MI 9n h. Chic nh nhO >:i

    ;uzn ;ch chIy ho hFn. Chic hk hai hGng h 9FZ >o 9, cG 9on hub

    hL > u chZ nghUZ Jung ]in. Chic hk 3 ;n nhO chng cj ;Ii, cchub WuFn cha Nguyn ]Z K u ] ]nh ;i. : K nhGy ;n u, ch` gy

    c: ]uzZ. Mzn >o h uyY >ng, huy&n #Rng H "an cho n^ 7ho huc

    Kng. Th ; O cG hLy hL ] hoG hiu ch ;a ;iY n ]in. CQ ' n n u

    nhGy Jung ]in, c ]/i ho nh#ng 9&u ] QZ c^.

    Theng &, cha Th#$ng Mn ' n X ]inh 9n #c Z` ng#i

    H "an nQid

    - C%n chi Znh ;jc > WuFn 9:i cLa i Zi =h 9#$c. Chin huy&n

    cLa a c{ng 7h 9Oy chk.

    NZ 16!8, Tnh Tng cho cc 9Io WuFn hub ]: 9nh >o Zi&n NaZ. :

    ]inh 9Qng R 9O NaZ Chmnh, crn hub WuFn h 9nh >o ca Nh

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    12/149

    Hu E&. n =h TaZ ?iang h cha ZO, h 9n !8

    u^i, R ng\i cha 13 nZ. Sau i&u Nguyn uy \n ; Th%n \n Hin chiu

    Hong 9. Cha Th#$ng cQ ! ng#i con (3 con ai, 1 con gi).

    / Ng489n Ph6% T3n %h6. HiCnM JQOJQOW

    Nguyn Phc T%n Kinh nZ Canh Thn (1620). "c 9%u 9#$c =hong

    PhQ #ng E{ng ; h%u, 9 [ng 9nh gi`c R ca ]in, 9#$c cha Phc "an O

    7hln ng$i. NZ ui ch/i.

    Phc T%n ]i #$ K\ng ?ianh in a 9O

    4ng Ngoi. NZ 1656, Kau hai nZ On c\ng a ec, WuFn Nguyn 9 chiZ

    9#$c ' huyYn cLa NghY An. Tj hFn Nguyn Phc T%n 9 9lZ WuFn a 9n

    NghY An 9Qng Ii J Fn C, WuFn Nguyn cQ h in KFu hZ na, nh#ng

    nghl in Tnh Tng ZO, con ; Tnh TIc ;n ng\i cha 9ang chu ang, cha

    Nguyn cho ng#i Kang 9iu zi WuFn >&, ;#u cc #ng 9Qng 9zn [ K\ng

    "aZ R >& NaZ, 9e= ;u} [ ni 9n ca ]in 9 =hrng ngj. Sau 9$ On c\ng

    9Q, WuFn Nguyn crn chiZ 9O NghY An hZ 5 ;%n na, nZ 1660 cha

    Tnh Zi 7h\i =hc ;Ii 9#$c. T[ 9Q Tnh - Nguyn c%Z cj nhau Ku ZOy

    chc nZ 7h\ng =hFn heng ]Ii.

    NZ b Xi - 16'*, cha Nguyn cho =h= E#/ng NgIn 4ch, Z:#ng c{ cLa i&u inh cXng >i T%n Th#$ng Vuyn 9lZ gia hu:c h/n

    3000 ng#i > h/n 50 chin huy&n 9n 7hai =h >Xng 9O ?ia 4nh - }

    Tho. T[ 9Q =h J, ch$ ]a Zc ;n K%Z uO, huy&n ]u\n cLa cc n#c

    Thanh, Nh cc n#c =h#/ng TFy a >o O= n

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    13/149

    Cha cng chZ ;o chmnh Kj, 7h\ng JFy 9&n 9i, 7h\ng g%n gi 9~=, ] ;ao

    Mch hu 7ho, nhFn MFn 9&u 7hln ng$i hi hi ]nh hnh .

    NZ 4inh o - 168', cha Hi&n ZO, h 65 u^i, R ng\i cha 3*

    nZ. Ti&u Nguyn uy \n \ng ; Thi \ng hi&n i hong 9. Cha Hi&ncQ * ng#i con (6 con ai, 3 con gi).

    / Ng489n Ph6% Th5i %h6. NghX.M JQOWJQJ

    Nguyn Phc T%n cQ 6 ng#i con ai, Nguyn Phc Thi ; con hk 2

    cLa ] >$ hk hai ng#i h Tng, nh#ng ;n u^i > hi&n 9kc. hi Nguyn

    Phc T%n ZO, Thi 9 3* u^i.

    Nguyn Phc Thi n^i ing ; ng#i :ng i, hnh =hI > =h hu 9nh~, Z h ai c{ng >ui Z[ng. +uan ;Ii c{ cLa i&u #c 9&u 9#$c ng 9i.

    Ng#i 9i Kau nhec 9n cha Ngha Nguyn Phc Thi ; nh cha 9

    Mi =hL [ iZ "ong >& Ph VuFn 9a h ]ng =hng, 9~= 9, i= ni nhi&u

    9i chn ;Z 7inh 9\.

    Cha 7h\ng h 9#$c ;Fu. Sau ! nZ R ng\i cha, nZ TFn Xi - 16*1,

    Nguyn Phc Thi ZO, h !3 u^i. Ti&u Nguyn uy \n \ng ; Anh \ng

    hiu ngha hong 9. Cha Ngha cQ 10 ng#i con (5 con ai, 5 con gi).

    Q/ Ng489n Ph6% ,h4 %h6. Z4B%M JQJJW

    Nguyn Phc Chu ; con cG Nguyn Phc Thi, Kinh nZ O o -

    16'5, 9#$c n hc 7h cwn h h >n hay ch , 9L i ;#$c >n >. hi

    ni ng\i Cha Zi 1' u^i.

    Cha Nguyn Phc Chu Z: 9Io Ph Ho4a ]e 9%u 9` =hL ?ia 4nh, chia 9O 4\ng Ph ;Oy Jk 4zng Nai ;Z huyYn

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    14/149

    Phc "ong Mjng Minh TOn in (kc in Ho) ;Oy Jk Si ?rn ;Z huyYn

    TFn nh Mjng Minh Phin TOn ; 9i hZ =h H:i An. NhFnhOy c%u Mo ng#i Nh

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    15/149

    O/ Ng489n Ph6% hK5# V] VDngM JWOJWQ

    Nguyn Phc ho, Kinh nZ ?i= Ng (1'1!), ; con #Rng cLa

    Ninh #/ng 9#$c ;n ng\i cha ngy '61'38, ;Oy hiYu ; T[ T 4Io nhFn.

    NZ ?i= Tf (1'!!), Nguyn Phc ho ;n ng\i >#/ng J#ng ; #/ngcho 9c On +uc #/ng. Vung chiu ] co hin hI, ;Oy Ph VuFn ;Z

    7inh 9\.

    T[ nZ ?i= TuO (1'5!), 9 Jkng 9ng >i 7inh 9\ cLa Nguyn

    #/ng, Ph VuFn 9#$c JFy Mjng hZ hng ;oI cung 9iYn hlo Wuy Z\ 9

    >#/ng. 4`c ]iY chic o Mi iY NaZ ha h# Jinh 9~= nh# hiYn nay, =hGi

    Gi Wua Z: Wu nh =h in, nQ 9#$c hnh hnh [ 9i #/ng

    Nguyn Phc ho.

    NZ 1'5', #/ng 9` Ich ?i ;Z 9Io in ?iang, C au ;Z

    9Io "ong Vuyn.

    Ngy '61'65, #/ng Nguyn Phc ho ZO, h 52 u^i, ni

    ng\i 9#$c 2' nZ.

    Ti&u Nguyn uy \n \ng ;Th \ng Hiu >{ Hong 9. #/ng cQ

    30 ng#i con (18 con ai, 12 con gi).

    / Ng489n Ph6% Th43n ^_nh VDngM JWQJWWW

    Nguyn Phc Thu%n Kinh ngy 31121'53, ; con hk 16 cLa Nguyn

    Phc ho.

    #/ng ;c 9%u ;

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    16/149

    Nguyn Phc Thu%n crn nh u^i, Zi Wuy&n hnh 9&u Mo T#/ng Phc

    "oan Ke= 9`. "oan j =hong ; +uc =hQ. "oan hFu QZ on ]: [ chmnh Kj

    9n 7inh . Cc nguzn ;$i chL yu cLa >#/ng Wuc 4ng Tong 9&u /i >o

    ay T#/ng Phc "oan > h hng cLa hen.Ngy neng, "oan cho 9lZ =h/i cLa cGi Wuf ]u ;Z Kng jc cG Z:

    gQc i. CQ i&n, cQ Wuy&n, "oan Z`c Kkc honh hnh ngang ng#$c, ng#i

    ng#i ai nOy 9&u on gio 9Q, hng 5 nZ ?i=

    Ng (1''!) Cha Tnh ;Ii cho 9Ii WuFn >o 9nh Nguyn. CG ngha WuFn

    TFy S/n ;n WuFn Tnh 9&u nu 7hwu hiYu d T[ 7h Wuy&n h%n T#/ng

    Phc "oan > \n =hr Hong \n E#/ng. Chin anh ;oIn ;Ic ;Ii n^ a, 9O

    Thui WuFn Tnh 9 yn Z` ec

    > Gnh ay 9nh Nguyn R =hma NaZ.

    4Ii WuFn TFy S/n cG hub ;n ]: 9nh >o ?ia 4nh. Cha Nguyn

    Phc Thu%n chIy >& 4nh T#ng zi ;Ii chIy Kang "ong Vuyn. Thng * nZ

    4inh E

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    17/149

    *i`4 hi&4 Th[8 hi&4 Tn Na"Ninhi&4

    Lang

    Th T^ Cao Hong 4 Nguyn Phc nh JO\-JO\

    Gi. LKngThin Thb Lang

    Thnh T^ NhFn Hong 4 Nguyn Phc 4GZ JO\-JOJ

    *inh *cng Hi`4 Lang

    Hin T^ Ch#/ng Hong 4 Nguyn Phc in T\ng JOJ-JOW

    Thi&4 T-_Dng Lang

    Ejc T\ng Anh Hong 4 Nguyn Phc Hzng Nh

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    18/149

    CGnh T\ng Thu%n Hong 4 Nguyn Phc vng b JOO-JOO

    ^ng h5nhT Lang

    Nguyn Phc u "Fn JOO-J\W

    Th7nh Th5iFn Lang

    Nguyn Phc nh San J\W-JJQ f48 T@n

    Fn Lang

    Hong T\ng Tuyn Hong 4 Nguyn Phc u 4Go JJQ-J

    hi _nhng Lang

    Nguyn Phc nh Thy JQ-J

    )K ^ci

    J

    http://vi.wikipedia.org/wiki/1885http://vi.wikipedia.org/wiki/1889http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%93ng_Kh%C3%A1nhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%C6%B0_L%C4%83nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/1889http://vi.wikipedia.org/wiki/1907http://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A0nh_Th%C3%A1ihttp://vi.wikipedia.org/wiki/An_L%C4%83nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/1907http://vi.wikipedia.org/wiki/1916http://vi.wikipedia.org/wiki/Duy_T%C3%A2nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/An_L%C4%83nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/1916http://vi.wikipedia.org/wiki/1925http://vi.wikipedia.org/wiki/Kh%E1%BA%A3i_%C4%90%E1%BB%8Bnhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/%E1%BB%A8ng_L%C4%83nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/1926http://vi.wikipedia.org/wiki/1945http://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%A3o_%C4%90%E1%BA%A1ihttp://vi.wikipedia.org/wiki/1885http://vi.wikipedia.org/wiki/1889http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%93ng_Kh%C3%A1nhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%C6%B0_L%C4%83nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/1889http://vi.wikipedia.org/wiki/1907http://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A0nh_Th%C3%A1ihttp://vi.wikipedia.org/wiki/An_L%C4%83nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/1907http://vi.wikipedia.org/wiki/1916http://vi.wikipedia.org/wiki/Duy_T%C3%A2nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/An_L%C4%83nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/1916http://vi.wikipedia.org/wiki/1925http://vi.wikipedia.org/wiki/Kh%E1%BA%A3i_%C4%90%E1%BB%8Bnhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/%E1%BB%A8ng_L%C4%83nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/1926http://vi.wikipedia.org/wiki/1945http://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%A3o_%C4%90%E1%BA%A1i
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    19/149

    J/ Th0i j: 2=% kl'

    Th2nh 34p

    NZ 1''8, Nguyn nh Wuay ;Ii > 9n nZ 1'80, \ng J#ng >#/ng. Tong ZXa h nZ 1'81, WuFn 9:i

    cLa Nguyn nh ;n 9n 7hoGng 3 >In ng#i >i 80 chin huy&n 9i ]in, 3

    huy&n ;n > 2 u z 4o NhaMo giZ Zc 4a ":c gi= Nguyn nh

    Zi 9#$c. ng ^ chkc On c\ng TFy S/n 9nh i g`= ]: ]inh O ZInh cLa TFy S/n. Tkc gi n 7Z

    nh#ng 7h\ng hu 9#$c 7 WuG, Wuan ;Ii ?ia 4nh 9 cho Z: ng#i =h >iYc

    cLa 4a ":c; cai c/ anul; ; c#= u cLa h.Thng 3 nZ 1'82,Nguyn HuYcXng >ua Thi 4kcZang WuFn hub

    ]: NaZ in. TFy S/n 9ng i

    WuFn Nguyn Mo chmnh Nguyn nh chU huy. EX ;jc ;#$ng huy&n cLa TFy

    S/n yu h/n, nh#ng nh ;rng can 9GZ cLa Znh, h 9 =h an WuFn Nguyn,

    ]u:c anul; j K, uy >& a ?izng, zi cQ 7hi n Kang & chiZ ;Ii ?ia 4nh nh#ng 9ng Nguyn

    HuY Mn ]inh Wuay ;#ng a K\ng 9nh ]Ii 7hin Nguyn nh =hGi chIy

    >& H

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    20/149

    Sau 7hi chin heng WuFn Thanh, >ua +uang Tung9ang chuwn ] =hi

    h$= >i >ua anh 9lZ WuFn >o NaZ 9nh ?ia 4nh h 9: ng: Wua 9i

    (1'*2), con ;Nguyn +uang ToGncrn nh u^i ;n ni ng\i, hiYu ; CGnh

    Thnh. "oIn ;Ic ;i&n n^ a R ec H, K =hu ung hnh >i nh " n^i ;n

    \n " Euy CiYc ny gQ= =h%n ;Z cho nh TFy S/n nhanh chQng Kuy yu.

    N:i ]: TFy S/n JGy a anh chO=, Wuy&n hnh /i >o ay ngoIi hmch Xi 4ec

    Tuyn. T[ 9Q, Nguyn nh a Kkc ZR cc 9$ On c\ng a +uy Nh/n hlo

    nguyn ec 9 9nh #c 9Qd G :/? :/ :',9 W :/ X9 A/' /6: :/

    Y K;/ Z :9 X :/ :E ! [. Ngoi a, Nguyn nh crn 9nhcho Kk 9i ngoIi giao >i Tung +uc, ;$i Mng ZFu hun > hX hn cLa Wuc

    gia ny >i TFy S/n, > cG Kj cQ Z` cLa " Chiu Thng]n 9Q 9 7hin

    Tung +uc gi= Znh nh#ng >iYc 7h\ng hnh Mo 7hi Kk cLa Nguyn nh

    ;Ng\ Nh/n Tnh> PhIZ Th

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    21/149

    nhin n:i ]: TFy S/n ;Ii ZFu hun, cc #ng anh Wuy&n. { n

    E{ng gi Xi 4ec Tuyn >Ng\ n SR, +uang ToGn 7h\ng ;Z g

    9#$c. T%n +uang EiYu9ang 9i 9nh Nguyn nh, nghl in 9nh WuFn >&,

    Kuf giao anh >i { n E{ng Zay nh cQ +uang ToGn Kai Wuan a 7huyngiGi T%n +uang EiYu Zi 9zng f hra. Nh#ng Kau 9Q +uang ToGn ;Ii nghl ;i

    giZ =ha #c ZO ]inh Wuy&n cLa T%n +uang EiYu, TFy S/n [ 9Q ck ;c

    9c Zi, cc Wuan nghi 7 gi hIi ;n nhau Io 9i&u 7iYn hu

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    22/149

    TFy S/n ] c%Z chFn ;n h/n Z: nZ. NZ 1801, Nguyn nh nhi TFy S/n R ca T# Eung zi 9ng +uang ToGnR ca o, +uang ToGn hua 9n ngy 3 hng 5

    Nguyn nh ginh 9#$c Ph VuFn.CXng hi gian nghl in Ph VuFn ] On c\ng, T%n +uang EiYu 9ang >Fy

    +uy Nh/n Kai ]inh >& cku nh#ng ] WuFn Nguyn ch`n 9nh nn WuFn 7h\ng >&

    9#$c, \ng chU crn cch c geng 9c ]inh chiZ hnh. 4%u nZ 1802, TFy S/n

    Zi chiZ ;Ii hnh +uy Nh/n, Tnh j >n 9 Jin ha ZIng cho ]inh K.

    T%n +uang EiYu ha cho ]inh Nguyn, an ng Tnh > hu:c #ngzi ]

    hnh +uy Nh/n cXng { n E{ngZang WuFn cku >iYn a NghY An, ] WuFn

    Nguyn ch`n 9#ng, =hGi >rng Wua 9#ng In T#$ng("o). "c i NghY An

    h hOy hnh 9 ZO, WuFn K ] chIy g%n h, >$ chzng T%n +uang EiYu

    > Xi Th VuFn] ]e, { n E{ng 7h\ng K =h

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    23/149

    " +uang 4nh 9#$c c ;Z chnh Kk Kang nh Thanh Jin =hong

    >#/ng > 9^i n n#c ; NaZ iY. Nh Thanh n n#c ; NaZ iY K ;n

    n n#c cLa TiYu 4 (gzZ cG 4\ng iY, TFy iY) nn 9^i ; iY NaZ.

    NZ ?ia= Tm (180!) n K +uGng TFy T& z SFZ 9#$c >ua Thanh =hi Kang

    =hong >#/ng chi ?ia "ong > n#c a cQ n ; iY NaZ. NZ mnh

    E%n(1806), ?ia "ong chmnh hkc ;Z ; J#ng 9 R 9iYn Thi Hra > [ 9Fy

    Wui 9nh hng hng ck ngy Z > Zzng Z: h hi 9Ii i&u cc ngy 5,

    10, 20, 15, h hi iu i&u.

    " >ua Kng nghiY= cLa i&u Nguyn cLa Z: Wuc gia hng nhO, ?ia

    "ong =hGi giGi Wuy O nhi&u >iYc 9` n&n ZQng cho >#/ng i&u cQ Z: 9a]n hng :ng ;n [ ec 9n NaZ. 4 nh ;:ng Wuy&n, ngay [ 9%u nh

    >ua ]i ] chkc > T #ng. i&u 9nh chU 9` a 6 ]:d "Ii, H:, ", inh,

    Hnh, C\ng, Mo cc Th#$ng h# 9kng 9%u > TG hu haZ i,TG hu h ;ang

    gi= >iYc.

    +uGn ;f cLa Z: 9O n#c hng nhO 7o Mi [ "Ing S/n 9n H Tin

    9i >i ?ia "ong ;c 9Q hon on ; Zi Z. ?ia "ong cho ^ chkc ;Ii cc9/n > hnh chmnh [ ung #/ng Jung. CG n#c chia ;Z 23 On,, ! Moanh.

    T[ Ninh nh R a gi ; ec Thnh gzZ 11 On (5 n:i On > 6 ngoIi

    On) [ nh Thuo gi ; ?ia 4nh hnh gzZ 5 On R Wung gia

    ; cc On 9:c ; f ;c. TOn chia a =hL, huyYn,

    chau, cQ Ti =hL, Ti huyYn, Ti chFu 9kng 9%u. 4Fy ; ;%n 9%u in Z: ;nh

    h^ hng nhO, cc ^ chkc hnh chmnh 9#$c Ke= 9` chmnh Wuy nh# > hu 7hQa = Mng hlo Zu hnh hi

    " K/ nh#ng 9#$c hjc hiYn n Wuy Z\ ;n h/n, cQ Wuy cL h/n. 4ng ch f

    ; >iYc ;Z K^ u:ng (9a ]I) M#i hi ?ia "ong 9#$c in hnh nhO ;oI, c

    J

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    24/149

    Wuy Z\ on Wuc. Cc ;ng J =hGi ; m, c\ng, # ch= hnh 3 ]Gn n:= ;in ]: H:. : 9Qng MOu

    7i&Z, ;#u 1 Wuyn, Unh gi 1, J gi 1. NZ nZ ;Z ;Ii 9a ]I Z: ;%n. 4n

    nay crn ;#u giu 7h 9L on ]: 9a ]I ?ia "ong cLa cac On, Moanh cG n#c.

    CG n#c gzZ ! 9a hnh K\ng ni, c%u Wun, ch$ ]a, =hong c, h^ KGn

    nZ mnh E%n (1806), >ua ?ia "ong Kai ]in KoIn > ]an hnh ]: nhO

    hng 9a M# chm gzZ 10 Wuyn.NZ H$i (1815) ]: +uc i&u hnh

    ;ui 2*8 9i&u ;uXng 9zng ]ng K\ng Cu "ong 9#$c i= c. Nh n#c 9 ] i&n

    9o 7nh Thy H > K\ng nh T Io huiYc 7hwn hoang. Nhng

    c\ng nh ;n nh# K\ng ChFn "iYc

    hLy >Xng 9zng ]ng ec : c{ng 9#$c ?ia "ong ch f ;Z ; h =hong cLa

    nh Thanh, ?ia "ong c{ng nu >On 9& 9e= 9 9 K =hu ec H ]n ;uua >n Wuy 9nh 9e= 9. Thi ?ia "ong 7hi ;#$ng

    9, 7, cng 9#$c 9e= nhi&u nhO Ko >i cc i&u #c. Z4@n 2=i

    : ong nhng hnh WuG ?ia "ong 9I 9#$c Kau nhi&u nZ n:i chin

    >i TFy S/n ; WuFn 9:i #/ng 9i ZInh >i ang ] > ^ chkc 7iu =h#/ng

    TFy. Sau 7hi WuGn ;Z chL on ]: Wuc gia, nh Nguyn JFy Mjng WuFn 9:i

    hon hiYn h/n, chmnh Wuy h/n. 4 Kung ]inh ngIch Zi, >ua ?ia "ong cho

    hjc hiYn =h= giGn ]inh, hlo h: ch us n/i Z 9nh, ;Oy 3, 5 hay ' KuO

    9inh uyn 1 ng#i ;mnh.+uFn chmnh Wuy 9Qng Ii 7inh hnh > nhng n/i

    Jung yu cc 9a =h#/ng 9&u cQ ;jc ;#$ng >{ ang Ii chp ;Z nhiYZ >

    an. +uFn chmnh Wuy cQ 1! >In ng#i, ngoi a crn cQ WuFn [ ]. +uFn 9:i

    crn 9#$c ^ chkc hnh ! ]inh chLngd]: ]inh, #$ng ]inh, hLy ]inh>=ho

    ]inh, ong 9Q ]: ]inh > hub ]inh 9#$c ch ng JFy Mjng 9 c chin 9:c

    ;{ 7hm c^ uy&n, WuFn chmnh

    Wuy 9#$c ang ] hoG 7hm Zua cLa =h#/ng TFy nh# 9Ii ]c, Kng #ng,

    \

    http://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BB%99_binhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Voi_chi%E1%BA%BFnhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Th%E1%BB%A7y_binh&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A1o_binhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A1o_binhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A1ohttp://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BB%99_binhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Voi_chi%E1%BA%BFnhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Th%E1%BB%A7y_binh&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A1o_binhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A1o_binhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A1o
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    25/149

    huy&n Zy, huc n^...Cc ;oIi Kng h%n c\ng, 9Ii ]c 9#$c 9c >i 7mch

    h#c, ng ;#$ng hng nhO hnh ;u}, 9zn o nh c{ng 9#$c Wuy 9nh cho

    [ng cO= >i K ;#$ng WuFn nhO 9nh.

    Th4` jh!. v7 k.K d_%hiYc Kinh hoI Wuc gia 9ri hi =hGi cQ 9L i chmnh 9 Muy ]: Zy

    i&u 9nh nn Kau 7hi ;n ng\i, >ua Gi. LKng9 ^ chkc ;Ii >On 9& 9ng ch,

    ]e ]u:c Zpi ;ng J =hGi ghi >o K^ 9inh ong k7ngK 27n ong[ 18-60 u^i.

    Cc 9inh ]: 7h\ng ]ao gi 7 7hai h O cG K 9n \ng ong ;ng > ngoi MFn

    9inh crn cQ Z: K ng#i ; MFn ngoIi ch, MFn ; K#u Mch, 7h\ng c%n ]i ;ng K =hFn chia ch nhiYZ gia cc MFn

    ;ng a Kao. pi ;ng h#Rng Wuy&n j O ;n, j h cai hlo nhng c

    ;Y ing ghi ong hDng %cLa ;ng. H=i 2ng p "[%\ng coi O cG

    c\ng KGn (i KGn c\ng) > hu 7hQa, 9 9i&u, an. h c{ng =hGi ;o =hFn

    =hi %ong 2iCn(u:ng c\ng) gia cc MFn 9inh Zpi 7s WuFn cO= > chU 9nh

    hanh nin 9i kqnh.

    & hu nhFn 9inh > hu u:ng, Nh Nguyn Jo ] O cG ch 9:

    hu 7ho c{ cLa TFy S/n 9 9` ;Ii hu 7ho Zi n`ng h/n hi #c. ua

    ?ia "ong cho Ka ;Ii h: ch > 9i&n ch 9 h# hng Wua hi n:i chin. H:

    ch =hFn a * hIng, us [ng hIng Z n:= hu on ]: hay 9#$c Zin giGZ

    Z: na ho`c Zin [ cG K#u hu ;n Kai Mch. Thu 9inh nh Nguyn 9`c

    ]iY 9nh n`ng ;n MFn Th.nhNgh&> )r% H7. EFn c\ng nghY h n:= hu

    KGn >jc 9

    9nh hu. Thu 9i&n h MFn Thanh NghY > )r% H7c{ng ] n`ng h/n R cc

    Zi&n 7hc. Thlo hng 7 cLa ]: H: h K 9inh nZ 9%u 9i ?ia "ong ;

    **2.55* ng#i, cui 9i ThiYu T ; 1.02!.380 ng#i. & 9i&n h^ h 9%u

    9i Tj 4kc cQ 3.3*8.58! Zu u:ng > 502.6'2 Zu 9O.

    J

    http://vi.wikipedia.org/wiki/Thu%E1%BB%91c_n%E1%BB%95http://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_Longhttp://vi.wikipedia.org/wiki/L%C3%A0nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Nam_gi%E1%BB%9Bihttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=V%C3%B4_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=V%C3%B4_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Thu%E1%BA%BFhttp://vi.wikipedia.org/wiki/X%C3%A3http://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C3%B4nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Thu%E1%BA%BFhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=H%C6%B0%C6%A1ng_%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=H%E1%BB%99i_%C4%91%E1%BB%93ng_K%E1%BB%B3_m%E1%BB%A5c&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=C%C3%B4ng_%C4%91i%E1%BB%81n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_l%C3%ADnhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Thanh_H%C3%B3ahttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ngh%E1%BB%87_Anhttp://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%AFc_H%C3%A0http://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%AFc_H%C3%A0http://vi.wikipedia.org/wiki/Thu%E1%BB%91c_n%E1%BB%95http://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_Longhttp://vi.wikipedia.org/wiki/L%C3%A0nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Nam_gi%E1%BB%9Bihttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=V%C3%B4_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=V%C3%B4_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Thu%E1%BA%BFhttp://vi.wikipedia.org/wiki/X%C3%A3http://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C3%B4nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Thu%E1%BA%BFhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=H%C6%B0%C6%A1ng_%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=H%E1%BB%99i_%C4%91%E1%BB%93ng_K%E1%BB%B3_m%E1%BB%A5c&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=C%C3%B4ng_%C4%91i%E1%BB%81n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_l%C3%ADnhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Thanh_H%C3%B3ahttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ngh%E1%BB%87_Anhttp://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%AFc_H%C3%A0http://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%AFc_H%C3%A0
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    26/149

    pi ng#i MFn 9inh =hGi chu 60 ngy ;ao Mch cho i&u 9nh. "ao Mch

    h#ng ; 9 ;Z cc Zc 9mch, JFy Ka hY hng 9 9i&u, 7nh Ich, K\ng

    ngri JFy 9e= cc hnh ;{y JFy Mjng cc cung 9iYn cho hong gia. Tn hjc

    , ng#i MFn =hGi ;ao Mch 7h n`ng ong hi gian >#/ng i&u Nguyn JFy

    Mjng cc cung 9iYn, ;ng wZ, Minh hj,... m M nZ 180', ngay 7hi 7inh

    hnh Hu >[a 9#$c JFy Jong, >ua ?ia "ong ;Ii huy 9:ng hng nghn MFn

    9inh > ]inh ;mnh i= c Ka cha > u ]^ hZ ong Z: hi gian Mi. ua

    inh Ing c{ng i= c c\ng >iYc JFy Mjng 7inh 9\. ua ThiYu T h

    7h\ng ua. Thlo nh ;:ng hnh ;Z ng#i a n

    Ji h/n cG hi TFy S/nd hu 7hQa > ;ao Mch 9 ng ;n gO= ]a. Tong

    MFn gian 9 JuO hiYn cc ]i >, ]i ca Ziu G Kj n`ng n& cLa ch 9: ;ao

    Mch, >m M ]i T 7huO 7hc cLa MFn SDn N." HccQ cFud

    \'/ :' /!' '$ W ]9L' $* KP$ >$/ :/^ $ D! '.

    M[: _ D! D? $ :/9

    H`' a @: S: > :/ D',: D!...

    ^Bi ngKci vi %5% n% k@n s.ng/C{ng nh# cc i&u 9Ii #c, n#c 9%u in Z ?ia "ong in hnh

    ngoIi giao ; Tung +uc. Thng 5 nZ 1802, Kau 7hi ;n ng\i >ua, ?ia "ongcho Z: 9on Kk giG 9lZ 9z cng Kang +uGng 4\ng c%u =hong i&u 9nh

    Tung Wuc. En 9%u 9on Kk giG ; Tnh Hoi 4kcchnh Kk, Ng\ NhFn

    Tnh > Hong Ngc twn; =hQ Kk. 4on Kk giG Kang +uGng TFy,Wuan ;Ii

    nh Thanh R 9Fy nhua ?ia "ong i= c c

    http://vi.wikipedia.org/wiki/S%C6%A1n_Nam_(%C4%91%E1%BB%8Ba_danh_c%C5%A9_Vi%E1%BB%87t_Nam)http://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_Ho%C3%A0i_%C4%90%E1%BB%A9chttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ho%C3%A0ng_Ng%E1%BB%8Dc_U%E1%BA%A9nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_T%C3%A2yhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_T%C3%A2yhttp://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%AFc_Kinhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/S%C6%A1n_Nam_(%C4%91%E1%BB%8Ba_danh_c%C5%A9_Vi%E1%BB%87t_Nam)http://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_Ho%C3%A0i_%C4%90%E1%BB%A9chttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ho%C3%A0ng_Ng%E1%BB%8Dc_U%E1%BA%A9nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_T%C3%A2yhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_T%C3%A2yhttp://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%AFc_Kinh
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    27/149

    inh ]: Th#$ng h# ; " +uang 4nhKang c%u =hong >ua ?ia hnhnh

    Thanh 9^i Wuc hiYu ;N! V':. Sau nhng anh ;u& n gi > nh

    Thanh ngIi nh%Z ;n >i n#cNaZ iYJ#a nZ R "#ng +uGng > cXng

    9zng f 9Go ng#$c ;Ii hnh iY NaZ, >ua Thanh cho T^ng 9c+uGng TFy;

    T& VFZ Kang ;Z ; On =hong cho ?ia "ong ; V': N! Yb$ ck ]n nZ Z: ;%n iY NaZ K

    =hi Kk ]: Kang ;Z ; i&u 7mnh.

    NgK7i T-4ng Z4B%M nh7 Ng489n %n t4. kci vi i" L./ fu %!

    ;4ng 2=# # #h0i jp #-% 2! 2`n jhi Gi. LKng nr" t48CnM vi&% gi.K

    #hi&' giw. #-iC4 Gi. LKng v7 i" L. vn giw 2% A$ h. hK/ T na"JO\ #-1 2i h.i sn vn %! A$ Ae s= t4. kci #-.K 2xi #h@n #hi&n v7 #yng

    'hz"/ Tci Fi L.KM Vi v7 i" %ung 2y# nh h1ngM Z4B% vDng Fi L.K

    ;in #h3n 'h[% % Vi kn i"/ f@n vung ,." L=M d@n 1 %5% vung %.K

    ng48n h.i #{nh Th.nh Ngh&M ng0i Thng #e% ng0i Rh.d| 1 %5%

    n% Th?8 5 v7 H}. 5 %~ng %! %Bng 'hz" 2`n 2 #} kng #4@n #hK

    %hqnh t48Cn %?. #-iC4 Ng489n/ Th0i v4. *inh *cngM nhiC4 ;e 1 Fi L.K;in #h4=% t48Cn sK h= %?. Vi N."/ ,5% vung n.8 k7 S3" Ne.M T->n

    NinhM ,." *on v7 S.v.nn.jh# gi5' vi %5% #{nhTh.nh H!.M Ngh& FnM

    Z4ng T-_M 2C4 ;in k7" n=i #h4=% v7 #-1 #h7nh %5% %h@4M 'h? %?. Vi

    N."/ ,n vi ,h@n Lc'M jhi v4. Gi. LKng kn ngoiM n% ,.K *in #48

    "># Th?8 ,h@n Lc' %hK ng0i Vi nhng vn 'hi %h_4 #h3n 'h[%/ Th0i

    *inh *cngM A.4 jhi 'h5 2% t4@n i"M Tng T-Dng *inh Gingv7 #h." #5n L ^ci ,Dng kl' 2n 2!ng t4@n 1 g3n N." V.ng 2 sK h=

    ,h@n Lc'/

    Vi 'hDng T@8NZ 1803, Anh +ucKai Kk ; o]l Kang Jin cho ZR ca hng ]u\n

    ]n R T S/n, hu:c +uGng NaZ. ua ?ia "ong 7h\ng nh c{ng

    7h\ng cho ZR ca hng. Sau ng#i Anh crn 9#a h# Kang hai ]a ;%n na,

    nh#ng >n ] [ chi. 4i >i n#c Ph=, >ua ?ia "ong cQ hiYn cGZ h/n Mo

    http://vi.wikipedia.org/wiki/L%C3%AA_Quang_%C4%90%E1%BB%8Bnhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_Kh%C3%A1nhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Nam_Vi%E1%BB%87thttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%95ng_%C4%91%E1%BB%91chttp://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_T%C3%A2yhttp://vi.wikipedia.org/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Li%C3%AAn_hi%E1%BB%87p_Anh_v%C3%A0_B%E1%BA%AFc_Irelandhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tr%C3%A0_S%C6%A1n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_Namhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A1phttp://vi.wikipedia.org/wiki/L%C3%AA_Quang_%C4%90%E1%BB%8Bnhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_Kh%C3%A1nhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Nam_Vi%E1%BB%87thttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%95ng_%C4%91%E1%BB%91chttp://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_T%C3%A2yhttp://vi.wikipedia.org/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Li%C3%AAn_hi%E1%BB%87p_Anh_v%C3%A0_B%E1%BA%AFc_Irelandhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tr%C3%A0_S%C6%A1n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_Namhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A1p
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    28/149

    7hi \ng crn gian uFn cQ nh \ng 4a ":cgi= 9. hi chin anh 7

    hc, cc \ng Chaignlau, annil > ElK=iau ;Z Wuan Ii i&u, ?ia "ong cho

    Zpi ng#i 50 ;mnh h%u > 7hi ch%u h 7h\ng c%n ;Iy Hong 9. NZ 181',

    chmnh =hL Ph= =hi i iY NaZ chic u Cy];l 9 hZ Mr ]ang giao.

    Thuy&n #Rng ; Achi;;l El lgaiounQi ng >ua "ouiK V@@@Kai Kang Jin

    hi hnh nhng 9i&u #c Mo 4a ":c 7f nZ 1'8' >& >iYc nh#ng ca 4

    Nqng > 9Go C\n "\n. ua ?ia "ong Kai Wuan a G ;i ng nhng 9i&u #c

    Oy n#c Ph= #c 9 7h\ng hi hnh h nay ], 7h\ng nQi 9n na.Tuy nhin, Kj ]nh #ng cLa ChFu uR 4\ng NaZ 7hin ?ia

    "ong l ngIi, nhO ; Kau 7hi n#c Anh chiZ 9#$c Singa=ol. Nh >ua hOy

    ng c%n =hGi giao hGo >i ng#i TFy =h#/ng nh#ng 7h\ng h ]iY 9i

    Z: Wuc gia 9`c ]iY no. NZ 181*, ohn hil, Z: h#/ng gia Hoa

    si ?ia 4nh> 9#$c hka h~n K Mnh cho Zi Kj M Mng 7hi ]u\n ]n R

    iY NaZ. ua inh Ing 7h\ng cQ cGZ nh >i ng#i Ph=nh# hi 9:

    chung cLa ng#i 4\ng ;c 9Q, coi ng#i u ChFu ; ]n Zan Mi, ; WuFn

    JFZ ;#$c. Ngoi a \ng c{ng 7h\ng hmch cGC\ng giocLa ChFu u. Tong

    hi 7s inh Ing neZ Wuy&n, mn 9z C\ng gio ] 9n = Wuy ;iY >

    cc gio Kn#c ngoi 9 Ko Knh \ng >i hong 9NlocLa 4 Wuc "a

    - Z: hong 9 [ng n K hng ;oI gio MFn C\ng gio. i nhng

    ng#i Ph= 9 [ng gi= >ua ?ia "ong, inh Ing hi 9: ;Inh nhI nn

    7hi Chaignlau R ;Ii iY NaZ 7h\ng 9#$c ng Mng na. inh Ing cho

    Chaignlau hay ng 7h\ng c%n =hGi 7f h#/ng #cgia hai chmnh =hL, ng#i

    iY NaZ >n 9i J 9~= >i ng#i Ph= ; 9L, \ng chU ha hui ng#i Ph= nh#ng 7h\ng chO= nhi n#c Ph=, Wuc h# cLa Ph= Jin cho \ng Chaignlau

    ;Z "nh Kj Ph= R iY NaZ7h\ng 9#$c nh >ua 9Z JUa 9n. C{ng hlo

    9#ng ;i cLa hai i&u inh Ing> ThiYu T, >ua Tj 4kc7h#c [ Zi

    >iYc giao hiY= >i cc n#c ngoi, M%u >iYc giao hiY= chU nhZ =hc >

    http://vi.wikipedia.org/wiki/Pigneau_de_Behainehttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Achille_De_Kergariou&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Louis_XVIII_c%E1%BB%A7a_Ph%C3%A1phttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%82uhttp://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81http://vi.wikipedia.org/wiki/Singaporehttp://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BB%91c_giahttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=John_White&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Hoa_K%E1%BB%B3http://vi.wikipedia.org/wiki/Hoa_K%E1%BB%B3http://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_%C4%90%E1%BB%8Bnhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Ph%C3%A1phttp://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4ng_gi%C3%A1ohttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Gi%C3%A1o_s%C4%A9&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Nerohttp://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_La_M%C3%A3http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_La_M%C3%A3http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Th%C6%B0%C6%A1ng_%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=L%C3%A3nh_s%E1%BB%B1_Ph%C3%A1p_%E1%BB%9F_Vi%E1%BB%87t_Nam&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Minh_M%E1%BA%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Thi%E1%BB%87u_Tr%E1%BB%8Bhttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%B1_%C4%90%E1%BB%A9chttp://vi.wikipedia.org/wiki/Pigneau_de_Behainehttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Achille_De_Kergariou&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Louis_XVIII_c%E1%BB%A7a_Ph%C3%A1phttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%82uhttp://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81http://vi.wikipedia.org/wiki/Singaporehttp://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BB%91c_giahttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=John_White&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Hoa_K%E1%BB%B3http://vi.wikipedia.org/wiki/Hoa_K%E1%BB%B3http://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_%C4%90%E1%BB%8Bnhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Ph%C3%A1phttp://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4ng_gi%C3%A1ohttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Gi%C3%A1o_s%C4%A9&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Nerohttp://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_La_M%C3%A3http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_La_M%C3%A3http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Th%C6%B0%C6%A1ng_%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=L%C3%A3nh_s%E1%BB%B1_Ph%C3%A1p_%E1%BB%9F_Vi%E1%BB%87t_Nam&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Minh_M%E1%BA%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Thi%E1%BB%87u_Tr%E1%BB%8Bhttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%B1_%C4%90%E1%BB%A9c
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    29/149

    h#/ng ZIi. NZ 1850 cQ u cLa n#c }>o ca HncQ Wuc h#Jin

    h\ng h#/ng nh#ng 7h\ng 9#$c i= nho

    ca Hn, ca Th NIi> +uGng nJin h\ng h#/ng c{ng 7h\ng 9#$c. Sau7hi ?ia 4nh ] ng#i Ph= chiZ, >iYc ngoIi giao gia i&u 9nh >i cc

    n#c=h#/ng TFy7hQ 7hn, Tj 4kc Zi hay 9^i chmnh Kch, 9` a nh

    Chuwn Ty9 ;o ]u\n ]n > Th#$ng Ic iYn9 giao Mch >i ng#i n#c

    ngoi nh#ng 7h\ng cQ 7 WuG > nhng ng#i 9#$c Ly hc >o cc >iYc ny

    7h\ng 9#$c hc g >& ngoIi giao.

    Van h!.gi5K d[%

    ua Gi. LKngO 9& cao NhK hb%, cho ; ; cc K , ZR 7hoa #hi HDng;Oy nhng ng#i cQ

    hc, cQ hInh a ;Z Wuan. C{ng ong nZ ny, ?ia "ong c{ng cho ]an hnh

    hai 9Io M >& >iYc ZR cc #ng R cc Unh, On 9nh nhFn >in gio gii >

    ch#/ng nh hb% %h`9zng hi i ;

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    30/149

    nhi&u.EX >iYc hc o Kj hc cho nh

    nhng Kch Te Th, Ng~ inhcXng nhng ;i h ch cLa i&n nho ong

    nhng Kch Oy > hc hZ ZOy ]: K n#c Tu. Crn Kj ;uyYn n Z J i hjc Mng, 9lZ Kj

    hoa Z} ;Z Zjc h#c 9o i 7inh ;uFn. Ri > 7iu cng, cho hin hI nh# /Z c, coi

    Znh nh# h%n hnh.

    Sj hc cLa Znh 9 h# hng nh# h, nhng h? #[%;Ii n KFu >o m

    no, hnh a Z: hk c

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    31/149

    H:nh / ng t48nM Bng s6#M nghin "$%M h" A5%h nhwng 2 nghC

    %?. "=# AX #(#h0i Ng489n

    : ong nh#ng ai ing > g%n nh# ; cn ]Ynh cLa Zi >ua, cha

    Kng nghiY= gian nan > ;Fu Mi ; K hIi c\ng h%n. Nhng ng#i cQ c\ng

    nh# Nguyn n Thnh, 4`ng T%n Th#ng 9&u ] gi hIi gia ;c ?ia "ong

    9ang >.Nguyn n Thnh nguyn ; ng#i Th[a Thin >o ?ia 4nh 9

    hai ]a 9i, hlo Nguyn nh [ nhng ngy 9%u >o chu Zu\n ;pi gian uFn

    cung chL #ng.Nguyn n Thnh cQ i ;o ch%u na. " n

    EuyY 9lZ Thuyn a a 7hGo, ]e =hGi nh ] hIch :i ;Z Kec =hong cho Hong Ng{ Phc ;Z Phc

    h% ] n giGo. u 9Fy ; Z: hk ;ui nhng ng#i 7h\ng ]i M[ng

    chFn #c ]G c\ng Manh.Thng Z: nZ 1818 >ua 7h\ng 9#$c 7hl,, Hoang

    hi > co h%u, >ua hI chiu cho Hong Thi Wuy 9on >iYc

    n#c, Fu ;n >ua Kau.Thng #i hai, ]Ynh nguy 7ch, >ua gi Hoang Thi

    W

    http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Nghi%C3%AAn_m%E1%BB%B1c&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=S%C4%A9_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Nghi%C3%AAn_m%E1%BB%B1c&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=S%C4%A9_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    32/149

    > cc hong > 9a h%n " n EuyY, PhIZ n H#ng >o h%u. ua

    cho ]y On, ngc, c, g#/Z n n >ng #c g#ng ngj zi M Hong Thi

    ngd 4Oy ; c/ nghiY= gian nan cLa Z, nay giao cho con, con nn cwn

    hua geng g#$ng

    huc hang, an FZ nh M#ng, ch nn ;o ;eng g nhi&u ua nQid 4i&u ny

    ]n ng#/i 7h\ng ]i 9Fu =h%n uy&n ng\i ; >iYc ;n J#a nay, h\Z nay nQi

    9#$c Z 7h\ng nQi, ngy 7hc ch h nQi Kao 7=, ua ;i&n gi hi 9n

    #c gi#$ng M ngd Nay >iYc ;n cLa hin hI 9 9nh zi. Ta c{ng Ke= ch,

    7h\ng nQi g, chU cQ >iYc ; ngy Kau =hGi cwn hua Kai Hong Thi ;Oy giOy ] ch= ;Ii ;i 9Q. Thi ngua ;in cZ ] =h >o. Ngy 4inh Xi hng

    #i hai >ua ]ng R 9iYn. Tung Hra h 5* u^i. ?ia "ong i= c ng\i

    cha ong 25 nZ, ;Z >ua cG n#c 18 nZ ^ng c:ng !3 nZ. ?ia "ong cQ

    2 >$ chmnhd hk nhO ; Th ^ Th[a Thin Cao hong h$ nZ 18 u^i, ng#i cung 7mnh, cwn hanh,=h= ec, ; 9:. Kinh 9#$c 2 hong , con cG ; Chiu ch KZ con hk ;

    Hong CGnh [ng hlo 4a ":c ;Z con in Kang c%u >iYn Ph= zi >&

    n#c ;

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    33/149

    H:nh / *=# jhz4 2ci s5% %?. t4@n 2=i nh7 Ng489n

    1 #h7nh Gi. ^_nh ;.

    H:nh / )inh kqnh ng0i Vi #h0i Ng489n

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    34/149

    5.5 +-NH +6NH H78NG 9: ;#ua, 9` Wuc hiYu

    ; 4Ii NaZ. nin hiYu ; inh

    Ynh, 7hi Oy 30 u^i.H:nh / V4. *inh *cng JO\JO\

    inh Ynh cQ # chO h\ng Zinh, hiu hc, nng 9:ng > Wuy 9on.

    T[ 7hi ;n ng\i, \ng a coi ch%u O KZ, JlZ J Zi >iYc ong i&u > j

    ay chFu =h zi Zi cho hi hnh- Thu nng ;jc, nn 7hi Zi

    ;n ng\i 9 9` a ;Y Z >& Kau 7h\ng ai hjc hiYn n^i. Tx %he% h7nh %hqnh

    4 nhO h hQa cc 9/n > hnh chmnh ong cG n#c, nZ 1831-1832

    nh >ua hjc hiYn Z: cu:c cGi cch hnh chmnh ;n, hlo 9Q ] cc ^ng On,

    9^i cc Minh, On On hnh Unh. 4Fy ; ;%n 9%u in 9/n > hnh chmnh Unh

    JuO hiYn R iY NaZ. NZ 1831, inh Ing 9^i cc On [ +uGng T R a

    hnh 18 Unh, > >Xng crn ;Ii R =hma NaZ 9#$c chia ;Z 12 Unh. Th[a Thin,n/i oI ;Ic cLa 7inh 9\ Ph VuFn, ; =hL jc hu:c Tung #/ng. CG n#c

    9#$c chia ;Z 30 Unh > =hL Th[a Thin4kng 9%u Unh ; T^ng 9c(Zpi ng#i =h ch 2-3 Unh > chuyn

    ch 1 Unh) > Tu%n =hL(M#i T^ng 9c, =h ch chU 1 Unh). ?i= >iYc cQ

    chnh Kk i ;o >& hu 7hQa, h: 7hwu, hnh chmnh n K Kk i ;o >& an

    ninh, ;u& WuFn Kj cQ chkc ;nh ]inh. Cc Wuan chkc 9kng

    9%u Unh 9&u Mo chmnh Wuy&n ung #/ng jc i= ]^ nhiYZ, > h#ng ; >

    \

    http://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%89nhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%89nhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BB%ABa_Thi%C3%AAn_-_Hu%E1%BA%BFhttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%95ng_%C4%91%E1%BB%91chttp://vi.wikipedia.org/wiki/Tu%E1%BA%A7n_ph%E1%BB%A7http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=L%C3%A3nh_binh&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%89nhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%89nhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BB%ABa_Thi%C3%AAn_-_Hu%E1%BA%BFhttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%95ng_%C4%91%E1%BB%91chttp://vi.wikipedia.org/wiki/Tu%E1%BA%A7n_ph%E1%BB%A7http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=L%C3%A3nh_binh&action=edit&redlink=1
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    35/149

    Wuan cao cO=, >& Kau Zi ]^ Mng hZ cc Wuan >n. HY hng chmnh Wuy&n

    9#$c =hFn ]iY Y gia Tung #/ng > 9a =h#/ng, > ong hY hng ny

    nh >ua, ng#i 9kng 9%u 9O n#c, neZ nhi&u Wuy&n ;jc h/n hn Ko >i cc

    hi 7s #c.E#i Unh ; =hL, huyYn, chFu, ^ng > J. +uan chkc cLa i&u 9nh chU

    =hFn a i =hL huyYn, [ ^ng R Jung Mo ng#i MFn j ;ja chn c a WuGn

    . T^ng gzZ cQ >i ;ng hay J, cQ Z: cai ^ng > Z: =hQ ^ng Mo H:i

    9zng s Mch cLa cc ;ng c a WuGn ;f hu 7hQa, 9 9i&u > an ong

    ^ng. Nhn chung, c/ cOu hnh chmnh cLa cc ^ng, J 9#$c ^ chkc 7h ch`

    ch 9 i&u 9nh M Mng WuGn ;f > =hGn kng Zau ;~ 7hi cQ Kj ]in JGy a.4i >i >Xng h#$ng Mu > >i cc 7hu >jc Kinh Kng cLa cc MFn :c

    hiu K, inh Ing hjc hiYn nhO h hQa >& Z` hnh chmnh cXng >i cc

    >Xng Zi&n Ju\i. NZ 182* \ng ]i ] ch 9: h Xng ny h/n >

    in hnh hu hu nh# R Zi&n Ju\i. Tuy nhin, Mo =hGn kng cLa ng#i MFn

    9a =h#/ng, >ua Tj 4kcKau 9Q 9 ]i ] ch 9: ;#u Wuan.Tmnh 9n cui h 7b 1*, iY NaZ cQ *8=hL]ao gzZ 3!2 huyYn> chFu.4i >i nhng hai Wu%n 9GoHong Sa> T#ng Sa>ua ?ia "ong[

    nZ 1816 9 chmnh hkc a ;Ynh i= hu Hong Sa, ceZ c n 9Go > 9o

    hub nh. Sang i&u inh Ing, nh Nguyn cho JFy 9&n, 9` ]ia 9, 9Qng

    cc, > zng cFy. 4:i Hong Sa > 4:i ec HGi 9#$c ao nhi&u nhiYZ >

    h/nd 7hai hc, u%n iu, hu hu MFn n 9Go > nhiYZ > ]in =hrng ]Go

    >Y hai Wu%n 9Go. Hai 9:i ny i= c hoI 9:ng cho 9n 7hi ng#i Ph=

    >o 4\ng E#/ng. T[ h Zi 9n nZ 1*38 Zi cQ ;jc ;#$ng chmnh hkc chiZ 9Qng Wu%n 9Go

    ny. EX >o nhng nZ

    J

    http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Vi%E1%BB%87thttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%B1_%C4%90%E1%BB%A9chttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%E1%BB%A7_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_h%C6%B0%E1%BB%9Bng)http://vi.wikipedia.org/wiki/Huy%E1%BB%87nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%A2uhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A3ohttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ho%C3%A0ng_Sahttp://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Sahttp://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_Longhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Minh_M%E1%BA%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/B%C3%A1n_%C4%91%E1%BA%A3o_%C4%90%C3%B4ng_D%C6%B0%C6%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Li%C3%AAn_bang_%C4%90%C3%B4ng_D%C6%B0%C6%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BA%A3i_%C4%91%C4%83nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ho%C3%A0ng_Sahttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Vi%E1%BB%87thttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%B1_%C4%90%E1%BB%A9chttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%E1%BB%A7_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_h%C6%B0%E1%BB%9Bng)http://vi.wikipedia.org/wiki/Huy%E1%BB%87nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%A2uhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A3ohttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ho%C3%A0ng_Sahttp://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Sahttp://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_Longhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Minh_M%E1%BA%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/B%C3%A1n_%C4%91%E1%BA%A3o_%C4%90%C3%B4ng_D%C6%B0%C6%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Li%C3%AAn_bang_%C4%90%C3%B4ng_D%C6%B0%C6%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BA%A3i_%C4%91%C4%83nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ho%C3%A0ng_Sa
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    36/149

    9%u h 7b 20 h : NgoIi giao Ph= 9 cQ c\ng >n =hGn 9i. Cu:c anh

    chO= ny 7o Mi cho 9n 7hi ng#i Ph= ZO chL Wuy&n R 4\ng E#/ng>

    >n ch#a 7 hc.

    +uan ;Ii R Thnh, Einh, TOn, >n [ HiY= On, Cai ]I, f ;c, ThaZ

    hiY= > [ hng WuGn c/ 9n PhQ >Y y, ai 9#$c hng 9iYu, ]^ nhiYZ

    9&u cho 9n 7inh g`= >ua #c 7hi nhua hi han c\ng >iYc,

    7iZ a nng ;jc > 7huyn ]Go inh Ynh ; ng#i haZ hiu ]i,

    h#ng 7hi an ch%u, nh >ua cho 9ri Z: >i 9Ii h%n i ]n cc >iYc 7inh

    ;f, hi Kj mch 9i J#a, Manh nhFn > =hong c cc n#c Ja ;I. Nhi&u 9Z

    >ua he= 9n JlZ ch#/ng, K 9n canh hai, canh ]a Zi nghU. ua h#ng nQi>i i&u h%nd "rng ng#i ai chG Zun yn, hay g Kinh Kj 9 hay 9^i ;u\n,

    nhng ;c 7hl Z 7h\ng ]i Ka Kang Zi >iYc, 9n ;c gi yu Zi Zi

    ZY Zong ;Z g 9#$c na. Ri h Z 7h\ng MZ ;#i ]ing ]O 7 ;c no.

    ; ng#i inh hFZ nho hc, KXng 9Io h^ng Inh,inh Ynh O Wuan FZ

    9n hc hnh 7hoa c, uyn chn nhFn i. Ejng +uc T ?iZ, 9` chkc T

    Tu > T# nghiY= nZ TFn T (1821), ZR ;Ii Zpi nZ Z: 7hoa hi nay Jung 3 nZd cc nZ Tf, Ng, o, EiYc hc n

    mnh ung ngha nh#ng m hc, Mo 9Q hay kc 7hm >i nhau. Nu 9#$c ]ua O in

    MXng, cho ;Z HiY= 9iYn 4Ii hc K, ;Z Th#$ng h# ]: ;Ii 7iZ Th#$ng h#

    ]: ]inh. inh Ynh 9`c ]iY ch ng 9n hc hkc. NZ NhFZ Ng

    (1822), " n "iZ 9#$c Thj i&n WuFn T%n n Nng in c ;Z Ti =hL

    Ninh ?iang, ]: "Ii 9#a >o ]Y 7in, >ua J hi, "iZ 9= ; m hc, ua nQid

    Ti =hL gi chmnh ;Ynh ong Z: =hL, 7h\ng hc h 7h\ng ;u

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    37/149

    ; "iZ 7h\ng 9#$c ]^ Mng. Nh >ua 9 cQ ;%n c\ng ] huO MXng ng#i O

    chm ;fd Nay MXng ng#i 7h\ng ngoi hai 9#ng ; 7hoa Zc > in c, ng#i

    gii 7hoa Zc 7h\ng chec 9 gii chmnh Kj. Nh#ng c{ng ch#a ai h nu\i con

    zi Kau Zi ;Oy chzng. Chmnh Kj c nu\i MFn, Zun yn MFn h 9[ng =hi&n

    nhiu MFn ;Z Wuan =hL huyYn 7h\ng haZ 7h\ng nhiu h chmnh Kj cQ 7hQ

    g 9Fu nu 7h\ng h h >n hc Mu nhi&u h MXng ;Z g.

    Ch 9: i&n, ;#/ng cho Wuan ;Ii c{ng 9#$c Wuy 9nh 7h chi i,, [

    Chnh NhO =hwZ 9n rng Cu =hwZ cch nhau ch[ng 18 ] 7hc nhau, nh >ua nghiZ ]n Wuan ;Ii haZ nh{ng. CQ >in

    Wuan 7h\ng MXng h#c 9 gI hng 9ong hQc hu, h#ng MXng ay 9 M

    ]& ;IZ Mng, ]i chuyYn nh >ua ;i&n Kai ch` ay ;Ii 9Q. inh Ynh O

    Wuan FZ 9n > ], 9`c ]iY ; hLy WuFn. Ngay nhng nZ 9%u ;n ng\i, >ua

    9 Kai ng#i Z hiu cch 9Qng %u cLa chFu u > Wuy FZ ;Z cho ng#i

    iY j 9Qng 9#$c u hlo 7iu TFy u > ]i ;i u >#$ 9Ii M#/ng, ccWuy ch ;uyYn m ] ]in, hGi cGng c{ng 9#$c ch

    f. Hng nZ nh >ua h#ng =hi nhi&u u ]in >#$ Kang cc n#c > cc

    cGng ;n >Xng ]in 4\ng nh# a7aa, Singa=ol, a;ayKia 9 ]n hng,

    Zua hng, ;uyYn JlZ J nh hnh cc n#c. inh Ynh 9

    cho hon chUnh hY hng 9 9i&u ec :, 9` Wuan 7huyn n\ng, 7hai hoang

    >ln ]in ec :, ; Ti&n HGi. C\ng cu:c 7haihoang > hLy ;$i R NaZ : c{ng 9#$c 9wy ZInh. inh Ynh 9 h nghiYZ

    giGi =h ] 9 =hi naZ H N:i, 9o K\ng ho ;{ Cu An (H#ng n).

    Tn c/ KR 9 cQ [ hi ?ia "ong, Nay inh Ynh cLng c > hon

    hiYn h/n ]: Zy WuGn ;f 9O n#c, 9` n:i cc ong cung 9iYn 9 7hi c%n,

    >ua hi han > ;Z giOy d ]iu Kec, ch co nZ 7b Su (182*) 9` c/ ZiYn nZ ?i= Ng (183!) MXng ! 9Ii h%n, 9lo 7iZ ]i 9 =hFn ]iY chkc >.C/ ZiYn cXng >ua ]n ]Ic > Wuy 9nh nhng >iYc Wuan ng nhO.

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    38/149

    Z4@n 2=i

    inh Ing ;Oy =h#/ng TFy ;Z 7iu Zu cho >iYc ^ chkc WuFn 9:i,

    h#ng 9n >iYc WuFn c%n inh nhuY, 7h\ng c%n nhi&u, ] ] K ;#$ng ng#i

    c%Z c [ !0 ng#i Jung 2 ng#i ong 9:i ng{ 9/n > 1 >Y (500

    ng#i). Ph#/ng hkc c chin 9#$c cc hc giG n Thanh ghi nhjc 4\ng A, >#$ Ja cc n#c ;ng gi&ng nh#

    Tung Hoa, Thi "an, CaZ=uchia.Sang hi Tj 4kc, c\ng c Wuc =hrng cLa nh Nguyn cQ Kj #/ng

    =hGn Y >i cc i&u #c. : ong cc ;f Mo 7hin nh hnh WuFn 9:i

    Kuy K ; >On 9& i chmnh. { 7hm > ang hi ] ;Z Zi g%n nh# 7h\ng

    cQ. Tang ] ]: ]inh O ;Ic hR

    =h#/ng TFy na Z Wuay R ;Ii >i inh h# yu ;#$ccLa T%n H#ng 4Io.

    4i Kng WuFn ;mnh 7h\ng 9#$c Wuan FZ hoG 9ng, ;#/ng hjc ;Ii ] n ].

    Eo 9Q inh h%n chin 9Ou cLa WuFn K 7h\ng cao. +uan 9iZ 7hoa hc WuFn

    Kj cLa >ua Wuan nh Nguyn 7h\ng h& >#$ Wu 7hu\n 7h^ cLa 7hoa hc

    WuFn Kj =hong 7in. iYc 7h\ng ]e 7= >i hnh ju Zi cLa 7hoa hc

    =h#/ng TFy hi Tj 4kc 7hin WuFn Kj iY NaZ ] ;Ic ho JFZ ;#$c iY NaZ (1858), 7hoGng cch >& ang hi ]

    gia WuFn 9:i nh Nguyn> WuFn Ph= 9 7h Ja.

    Van hb%

    Thi >ua*inh *cng, \ng Zun canh Fn >iYc hc hnh hi c nh#ng

    ;Ii 7h\ng ]i in hnh a Kao ]Ri i&u h%n cLa \ng =h%n nhi&u chU ;

    http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=T%C3%A0u_h%C6%A1i_n%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=T%C3%A0u_h%C6%A1i_n%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Binh_th%C6%B0_y%E1%BA%BFu_l%C6%B0%E1%BB%A3chttp://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%E1%BA%A7n_H%C6%B0ng_%C4%90%E1%BA%A1ohttp://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BB%99i_nh%C3%A0_Nguy%E1%BB%85nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Minh_M%E1%BA%A1nghttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=T%C3%A0u_h%C6%A1i_n%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=T%C3%A0u_h%C6%A1i_n%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Binh_th%C6%B0_y%E1%BA%BFu_l%C6%B0%E1%BB%A3chttp://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%E1%BA%A7n_H%C6%B0ng_%C4%90%E1%BA%A1ohttp://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BB%99i_nh%C3%A0_Nguy%E1%BB%85nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Minh_M%E1%BA%A1ng
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    39/149

    nhngh? nhK;Ic hua Z: 7 hoIch no cho

    Wuc =h MFn c#ng, \ng nQi ngd

    c !d $6' /@$ A/! $e K $/ :P h. +/! : Kd /!d D` $n > :P h. H@$ /< :/, :/

    :6$/ / :' $/o l' d [: Ap '. q :? :#$ _ YF '9

    A/h ^' !d f >f ^' KL'

    NZ TFn o (1831), inh Ynh cho in hnh cGi cch hnh chmnh

    n Wuy Z\ ;n, chia cG n#c a ;Z 31 Unh. T[ 9Fy, Unh ; 9/n > hnh

    chmnh hng nhO ong cG n#c cQ c#/ng >jc > 9a hnh 7h h$= ;f. pi Unh

    cQ T^ng 9c, Tu%n =hL, chmnh, An K 9 \ng coi c\ng >iYc. Cc chFu

    Zi&n ni Mja hlo 9/n > hnh chmnh hng nhO >i Zi&n Ju\i.Tuy >i nhi&u ;oIi 7hc nhau.

    N\ng MFn ngho n^i ;n chng Wuan ;Ii nh{ng nhiu, h 7hec nh# Phan

    nh R >Xng 9rng ]ng ec :. Cju h%n nh " nh# " Euy "#/ng n^i ;nchng ;Ii i&u 9nh, cc X #Rng ng#i hiu K nh# N\ng n Fn, h

    +uach R Hra nh, Thanh HQa inh Ynh =hGi c T#/ng inh ?iGng,

    TI +uang Cj, " n 4kc, Nguyn C\ng Tk c%Z WuFn 9i M~= ;oIn. `c MX

    cQ Mi chiu cLa >ua chad =hGi cwn h K cLa

    h#$ng h# ]: inh Nguyn T#ng Fn ong Mi ]iu #c 7hi \ng ch

    hng Chmn nZ Canh Thn(1820) ngd 9n nh# n#c "a ViZ, nu cQ ;pinh c{ng c%n ] Wua 9 cXng nhau ;Z 9Io ;n, h 7h\ng nhng ; ]o ngha

    in 9 M[ng chFn R 9Oy ZOy nZ, Z crn nh 7hi Zi ;o Z 9i cLa nZ

    7 ]& \i ;n ngoi ]in inh Ynh >n 9#a WuFn a gi= ]in gii. NZ

    +y T| (1833), " n h\i 7hRi ]inh R ?ia 4nh chng ;Ii i&u 9nh. h\i

    Kai ng#i Kang c%u cku, ng#i ViZ 9lZ WuFn hLy ]: Kang gi= "" n

    h\i 9nh ;Ii WuFn nguyn. T#/ng inh ?iGng, Nguyn VuFn 9Ii =h 9#$cWuFn ViZ, 9u^i a 7hi ] ci. h\ng M[ng ;Ii R 9Q, nZ Xi (1835) nh

    http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=H%E1%BB%A7_nho&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=H%E1%BB%A7_nho&action=edit&redlink=1
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    40/149

    Nguyn crn in WuFn Kang ua ChFn "I= ;

    N`c ng ChFu 9^i ChFn "I= hnh TOn TFy 9 cai WuGn. Nh Nguyn chiZ

    ChFn "I= 7hoGng 5 nZ, 7hi inh Ynh ZO Wuan WuFn 9 ] TOn TFy

    Thnh >& An ?iang.

    & 9i ngoIi, inh Ynh 9`c ]iY ch f h%n =hc nh Thanh. " h

    =hong cLa nh >ua R hnh Thng "ong 9#$c ^ chkc ng h. Ngy 10

    hng 10 nZ TFn T (1821), nh >ua Mn 9%u 1 9on Xy Xng cQ 1.'82 ng#i

    gzZ hong hFn, ] Wuan >n > > 5.150 ;mnh (^ng c:ng 6.*32 ng#i) i

    Ph VuFn a Thng "ong 9 nhi :c =hG nh Nguynd con chu Nguyn Hong >oNaZh ch= hlo h T\n hO Nguyn Phc con chu cLa Nguyn Hong R

    Thanh HQa h hu:c >& c\ng mnh h Nguyn Hju. NZ +i Xi (1823),

    inh Ynh 9 ngh 9n chuyYn nh anh chO= ong n:i ]: hong gia, 9GZ

    ]Go 9 nghiY= ;Fu Mi cho Znh > con chu. ua Z a =h= 9` n 9\i 7h

    ch` ch > nh M chO= nhi cc hong u: h. ua 9 hGo a

    11 ]i h/ ong 9Q cQ ]i 4 hY hi > 10 ]i =hin hY hi. pi ]i 20ch, ch cQ ngha > uyn ]c MXng ;Z i&n [ cho 20 9i ni i= Kau 7

    [ inh Ynh. 4 hY hi cQ 20 ch nh# Kaud

    in, H#ng, vng, u, inh

    Go, +y, 4nh, "ong, T#ng

    Hi&n, Nng, haZ, , Thu

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    41/149

    Thlo =h= ny O cG con ai cLa inh Ynh 9&u =hGi cQ i&n [

    in, hZ Kau Mo n gia 9nh 9` 9n ;#$ Znh Zi con ai cLa h hY

    in 9&u =hGi cQ n ]e 9%u ]ng H#ng ;Ii ;Oy i&n [ vng hZ Kau

    n Mo gia 9nh j 9`ck h 9n h 20 ch cLa ]i h/ 9 hY. 10 ]i

    =hin hY c{ng hlo nguyn ec n. c 9mch cLa >iYc ny nhZ [ 9Fy

    chia cc hong >ua ?ia "ong a ;Z hai hYd 9 hY > =hin hY. 4 hY 9#$c

    7 h[a 9 nghiY=, =hin hY ; ] o ]ao Wuanh ]Go >Y 9 hY, hi ]an ]

    cch 9` n ny, inh Ynh nQi ngd TZ 7h\ng MZ Ko Knh >i nh Chu

    R Tung Nguyn ]Qi nZ 9#$c '00 nZ, ]Qi 9i 9#$c 30 9i. Nh cc in 9

    a mch nhFn 9kc, chmnh Kj Fn huY h Nguyn Phc 9#$c c:i KFu gc ]&n,nghiY= ;n hnh. TZ chU gi/ ay ;n n c%u i cho [ nay >& Kau con

    chu a nhua inh Ynh hGy 9#$c 9^i n ;Oy in 9kng 9%ud in T\ng, in

    4nh, in nghi, in Hong, in AnT[ 9Q R 9i h Kinh hZ hong

    9%y 100 ngy ; =hGi ;Z ; Go in(qZ 9n a Ze >ua) chiu hlo 9 hYhi Z cho n. CQ n Zi chOZ Mk MXng n c{. Ti&u Nguyn 9 hj hiYn

    ] 9 hY hi 9n ch hk 5-nh h ] cu:c cch ZIng hng 8 nZ 1*!5

    ;$, K chmnh Jc h ch#a hOy cQ i ;iYu no

    nQi 9n, nh#ng cn ck >o cFu h/ cLa inh Ynhd NhO MI ng{ giao,aZ

    hu Mi 5 ] >$ h 3 ] cQ hai) > hlo K Kch nhFn cQ

    nZ i hIn hn nh >ua cho ng hFZ cung cQ Wu nhi&u cung n 7hm uO

    ec Z nn, nh >ua ]&n cho hG 100 ng#i. i Kinh hoI nh# > Z: ;c

    MZ hG 100 ng#i h ng K cung n h#ng Juyn m nhO c{ng gO= ]n

    9n nZ ;%n. S ;iu chmnh Jc >& con K cLa inh Ynh ;% '8 hong naZ, 6!

    hong n, ^ng c:ng 1!2 ng#i. T > 21 nZ, inh Ynh ;o oan c\ng >iYc

    h#ng nh# Z: ngy, Kkc ;Z >iYc =hGi nQi 9ng ngIc nhin, Z:i =h ]Go, M

    chU, ch co 9&u j ay >ua >i a >i K ;#$ng 7h\ng nh. h\ng nhng h

    7hi pi i >ua crn >i >n. ua crn 9 ;Ii 5 2 n. Thng

    W

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    42/149

    #i hai nZ Canh Tm (18!0), Z n`ng, >au cho hong , cc hFn c\ng >

    c/ ZiYn 9Ii h%n T#/ng 4ng +u >o h%u. ua M T#/ng +u ngd

    Hong T#ng hnh C\ng, ;Oy >& ng\i hk ; hng #Rng, ;Oy >& 9kc, >&

    u^i, nn ni ng\i ;n. Ng#i nn h ;rng h Kkc gi= iYc g ch#a

    h$= ;Y, ng#i nn Mn ;i nQi cLa a Z can gin. Vong nQi >i hong

    #Rngd T#/ng 4ng +u h a 9n nay 9 21 nZ, n 9Io ;Z \i, Z:

    ;rng ung c\ng, ]y Z#u M#i #ng, a Kkc gi= >iYc ngoi ]in, hjc ;

    Z: c\ng h%n 7s cju cLa i&u 9nh, ng#/i nn 9i ng: Z: cch ng hua ZO, h 50 u^i.

    iu hiYu ; Thnh ^.5.@ TH-6A TBC H78NG 9: ;$ cLa inh Ynh, cQ ] >$ cG h Hz, con gi ;n cLa

    c\ng h%n Hz n \i, Wu huyYn nh An, Unh in Hra. Hz n \i 9 cQ

    c\ng hlo gi= >ua ?ia "ong [ ]u^i 9%u. ?ia "ong > ] nh =hi 9 chn 7}

    > c#i c\ gi h Hz >& ;Z >$ hong 4RZ. " ng#i ang 7mnh, chmn

    chen, h

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    43/149

    Z: K hFn ; ;:i, ThiYu T ZInh MIn

    = Mng giGi =h= (9o K\ng hay 9). ua cho =h ] 9 9i&u >Xng {ng R

    =hma NaZ H N:i, 7h/i 9o K\ng ho ;{ >ung HGi E#/ng, H#ng n nh#ng

    >\ hiYu. Thlo f nguyYn h%n MFn 9a =h#/ng, ThiYu T ;Ii cho 9e= 9, 9On 9& ChFn "I=. Cui 9i inh Ynh,

    hnh TOn TFy ; Zi ;o c%n giGi Wuy. T#/ng inh ?iang, Nguyn Tin

    "FZ, " n 4kc, Nguyn C\ng Tk 9lZ WuFn 9nh M~= Zi 7h\ng yn.

    h ngay nZ 9%u ;n ng\i, i&u Wuan nh# TI +uang Cj Fu Jin ] 9OJung ChFn "I=, chFn >& gi An ?iang, >ua nghl hlo Jung chiu ]i

    ]inh. T#/ng inh ?iGng >& 9n An ?iang h ZO. Thng Su nZ O T|

    (18!5), ChFn "I= ] ViZ chiZ 9Qng, 9= ;i c%u >iYn cLa ChFn "I=, i&u

    9nh ;Ii c ]inh Kang ]u:c #ng ViZ ; ChO Ti 7f hra #c zi hai n#c

    cXng ]i ]inh. Nguyn Ti Ph#/ng, Eon tn WuFn >& 9Qng R On TFy.

    NZ mnh Ng (18!6), N`c ng 4/n Kai Kk Kang MFng ]iu > cng =hwZ.Thng Hai nZ 4inh Xi(18!') i&u Nguyn =hong N`c ng 4/n ; Cao

    in Wuc >#/ng > } ;FZ Wuua

    > =hi TFy NaZ ]e 9%u yn ^n. On 9& hk 3 ; Wuan hY >i =h#/ng TFy 7hi

    ThiYu T ;n c%Z Wuy&n h >iYc cOZ 9Io cQ ngu\i 9i m nhi&u. : K gio K

    ] ]e giaZ [ #c Ii Hu, ] 7 Gn hnh nay 9#$c j Mo nh Kj can hiY=

    cLa hGi WuFn Ph=. NZ 4inh Xi(18!') Ph= Kai Z: 9Ii , Z: ung

    9lZ hai chin huy&n >o 4 Nqng Jin ] chU M cOZ 9Io > cho j Mo mn

    ng#ng. 4ang n ]n h#/ng ;#$ng h Ph= MXng 9Ii ]c ]en 9eZ u

    huy&n cLa iY NaZ nlo 9p ]n cInh zi chIy a ]in. T#c Kj 7iYn 9Q,

    ThiYu T >\ cXng kc gi :i ng#i ong n#c 9i 9Io. Sau 9Q hng Chmn nZ 4inh Xi (18!'),

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    44/149

    ThiYu T ] ]Ynh zi ZO, R ng\i 9#$c ' nZ, h !1 u^i, Ziu hiYu ; Hin

    T^ ch#/ng hong 9, cQ 5! ng#i con (2* hong ,25 hong n).

    5." TE 9F) H78NG 9: ; Kkc 7hl 7Z nn 7hi ;n ng\i, Kk h%n Kang nh Thanh =hGi ]iYn ;u< 7hQ

    7hn 9 ]u:c Kk nh Thanh =hGi >o Ph VuFn ;Z ; =hong >#/ng cho Tj

    4kc. CQ nhng ;%n 9mch hFn >ua =hGi 9kng ;Z chL nh#ng ZY ;Ii =hGi

    Kang VuFn ng c\ng in 4nh ho`c An =hong c\ng Hzng Go ;Z hay.

    C{ng chmnh > ;f Mo n Z >ua m K MFn nh, ngy cng R ;n Wuan ;iu

    \

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    45/149

    ZYnh ;Ynh. X ;Ii Kj yu 7Z Kkc 7hl, Tj 4kc ;Ii O h\ng Zinh > cQ i

    >n hc. ua hmch nghi&n ngZ 7inh 9in nho gio, JlZ Kch 9n 7huya. CQ

    h nQi Tj 4kc ; Z: ong nhng ng#i uyn ]c nhO hi 9Q > ; Z\n 9z

    mch cjc cLa h^ng hc." M hiu Tj 4kc ; ng#i con O cQ hiu. C{ng

    Zi ;n ni ng\i, Tj 4kc 9 ;Z ang >ua cha cjc 7s cwn hiYc ;n, Mu h$= cG i

    ;jc cLa ]n ] nZ chFu c{ng ch#a MZ cho ; Ja JU. ua c{ng O cQ hiu

    >i Z~ ; T[ E. ua j Wuy 9nh ngy ; h hi i&u, ngy chqn >o ch%u

    hZ Z~. Nh# >ua ngj i&u 15 ;%n, hZ Z~ 15 ;%n. hi 9n

    >i Z~ h Ka Znh, nn h/i, Wus Jung hi hZ Kkc 7hl, zi cXng Z~ ]n;u Kj mch J#a nay, nhO ; chmnh Kj. T[ E ; ng#i hu:c

    nhi&u K Kch, ]i nhi&u chuyYn

    c^ 7iZ. H Z~ nQi g ; >ua ghi ngay >o K^ nh gi ; [ huOn ;c.

    TGi 36 nZ R ng\i, >ua Muy 9&u 9`n n& n= Oy, chU [ ;c 9au yu.

    ChuyYn 7 ng Tj 4kc 7h\ng hmch g h/n ; 9i Kn 9 giGi m ngoi >iYc

    chmnh Kj. : h\Z Gnh >iYc, >ua 9i Kn Ii >#n Thu& gi^ ThiYu T, T[ E nQng u: Kai ng#i 9i 9Qn. Thuy&n ngj >&

    9n ]n, i Z#a o Z nh >ua j ngzi 7iYu %n 9i hng >o ong cung ;Iy

    Jin chu :i. T[ E ngzi Joay Z` >o ong 7h\ng hZ nQi na ;i. Tj 4kc

    ;Oy oi ZFy nng ;n 7b zi j nZ Jung Jin chu 9rn, T[ E ha cho

    Zi 9kng M Z: nho K, 7h\ng cao 7h\ng nh, Ic ng#i ]ng, chm 7hn >ng > 9i giy >ng, 7h\ng #a ang Kkc

    > c{ng 7h\ng Zun cung n 9lo 9z n ang, chU ;Oy Kj KIch K ;Z 9~=.

    Nh >ua King nng >iYc chmnh Kj, Kng 5 gi 9 Unh giOc, 6 gi 9 a i&u.

    h nhng ]u^i hi i&u, cc Wuan c{ng =hGi Mo i&u cho 7=. ua h#ng ngj i&u Ii 9iYn n inh, ]n G 9iYn C%n

    J

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    46/149

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    47/149

    CGng Fn >n hOy ]n 9n >iYc On h#ng 9O n#c =hGi h\ng h#/ng >

    chng ;Ii ]Go hL, 9c Kng, 9Qng u, c ng#i hc ing n#c ngoi, nh >ua

    Zun cho hi hnh, ]Go >iYn Z

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    48/149

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    49/149

    coi cc ngnh hL c\ng, nh# i Vn A/b $/, :LWuGn ;f nhi&u ngnh hL c\ng

    7hc nhau, gzZ 5' ccd ;Z 9O, 9c, ;Z 9z >ng ]Ic, > anh, ;Z ng!i,

    ;Z 9z 'h. k, 7hec ch, 9c Kng, ;Z c Jl, ;uyYn 9zng,... Ti T/dXchu

    ch nhiYZ >& cc ;oIi huy&n c\ng > huy&n chin, gzZ 235 KR n onWuc. Ngoi a crn cQ cc i"!/ A',, i T :L, i T/iYc 9 cung cO= 9z MXng cho i&u 9nh. 4i >i ngh& 9Qng

    u, nZ 1820 K Wuan ng#i }, ohn hil 9 nh cQ chO ;#$ng

    >o hi 9Q, >m M cc Zy c#a J gp, Zy #i u:ng... > cG "58 hDi n%.

    Tong ngnh 7hai Z, 9n na 9%u h 7b 1*, i&u 9nh 9 WuGn ;f 13* Z,

    > nZ 1833 cQ 3.122 nhFn c\ng ong cc Z Nh n#c, uy nhin, =h#/ng

    hkc 7hai Z hi ]Oy gi >n 7Z =h in Ko >i h gii hK. hb% j #h4l#

    H:nh O/ Ph4 Van L@4M nDi ni" 8`# nhwng %h{ d[ t4.n #-bng

    hKy% j`# t4 %5% jp #hi dK #-iC4 2:nh #x %he%

    S( hb%

    http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C3%B3ihttp://vi.wikipedia.org/wiki/Pha_l%C3%AAhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Kh%E1%BA%A3m_x%C3%A0_c%E1%BB%ABhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Kim_ho%C3%A0n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Th%C3%AAu_th%C3%B9a&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Th%C3%AAu_th%C3%B9a&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_c%C6%A1_h%C6%A1i_n%C6%B0%E1%BB%9Bchttp://vi.wikipedia.org/wiki/Phu_V%C4%83n_L%C3%A2uhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C3%B3ihttp://vi.wikipedia.org/wiki/Pha_l%C3%AAhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Kh%E1%BA%A3m_x%C3%A0_c%E1%BB%ABhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Kim_ho%C3%A0n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Th%C3%AAu_th%C3%B9a&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Th%C3%AAu_th%C3%B9a&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_c%C6%A1_h%C6%A1i_n%C6%B0%E1%BB%9Bchttp://vi.wikipedia.org/wiki/Phu_V%C4%83n_L%C3%A2u
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    50/149

    Ngay [ cui #h` j VIII, S( hb%; Z: ong nhng ngnh 7hoa

    hc O =h in. Sang 9%u #h` j I, M#i hi nh Nguyn, ngnh ny ;Ii

    cng =h in h/n, cQ h nQi 9Q ; ngnh =h in nhO hi >#/ng i&u

    Nguyn. 4`c ]iY 7hi c/ Wuan =h ch K hc ; Z4B% A( t45na 9i nZ

    1820 M#i hi >ua *inh *cng>i nhiYZ > hu h

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    51/149

    ]Gn ]Ri ngoi ;f Mo chin anh, Z\i #ng... crn ]Ri cc i&u #c 7h\ng 9`

    cc chkc Wuan, c/ Wuan \ng coi c\ng c k4 #-w, hiu f hkc ]Go zn di

    AnWu 7hk. T[ i&u >ua inh Ing, c\ng c ;#u Zi 9#$c Wuan FZ.

    C{ng nZ 1*!2, K ;#$ng 2_. scR T7ng #h k@4gi 9#$c cQ i 12.000 Wuyn. ^_. k v7 ^_. k L_%h A(

    Thi Nguyn c{ng ; hi cQ nhi&u c =hwZ 9a ;f hc ;n nh#

    ]: HK7ng Vi Nh># #hBng d 2_. %hqMo Thng #hL Z4.ng ^_nhKoIn

    hlo ;i cLa >ua Gi. LKng. Sau 9Q c/ Wuan Z4B% A( t45n #-iC4

    Ng489nc{ng KoIn i= nhi&u c\ng nh 7hc 7hc gzZ ^ci N." nh># #hBng

    #K7n 2, ^ci N." nh># #hBng %hq. Ngoi a, crn cQ nhi&u c =hwZ cQ gi cao 7hc ngoi +uc K Wun nh#\$ T// ! >< $/;> HK7ng Vi d

    2ic %hqcLa Ph.n H48 ,h6 PhDng ^:nh d 2_. %hqcLa Ng489n Van

    Si4L' V': $^ A' >ds $6$/ ! $/; A/E> Gi. ^_nh #h7nh #hong

    %hqcLa T-_nh HK7i ^e%N! H :' K#$cLa +uc K Wun,... Ngoi a hi

    inh Ing c{ng JuO hiYn O nhi&u ]Gn 9z >& cc 9a =h#/ng cLa n#c ^ci

    N."hi 7s 9Q.

    Nhn chung, hlo nh Kkc n#c, Zy J gp chIy ]ng

    Kkc Fu. C h ;, nZ 183!,Ng489n Vi`# T4M#i Kj 9zng f cLa >ua inh

    W

    http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=L%C6%B0u_tr%E1%BB%AF&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Di_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Di_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Ba_b%E1%BA%A1&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%A0ng_th%C6%B0_l%C3%A2uhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ho%C3%A0ng_Vi%E1%BB%87t_Nh%E1%BA%A5t_th%E1%BB%91ng_d%C6%B0_%C4%91%E1%BB%8Ba_ch%C3%AD&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%A3ng_th%C6%B0http://vi.wikipedia.org/wiki/L%C3%AA_Quang_%C4%90%E1%BB%8Bnhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_Longhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BB%91c_s%E1%BB%AD_qu%C3%A1n_(tri%E1%BB%81u_Nguy%E1%BB%85n)http://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BB%91c_s%E1%BB%AD_qu%C3%A1n_(tri%E1%BB%81u_Nguy%E1%BB%85n)http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Nam_nh%E1%BA%A5t_th%E1%BB%91ng_to%C3%A0n_%C4%91%E1%BB%93http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Nam_nh%E1%BA%A5t_th%E1%BB%91ng_to%C3%A0n_%C4%91%E1%BB%93http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Nam_nh%E1%BA%A5t_th%E1%BB%91ng_ch%C3%ADhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ho%C3%A0ng_Vi%E1%BB%87t_d%C6%B0_%C4%91i%E1%BA%A1_ch%C3%AD&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ho%C3%A0ng_Vi%E1%BB%87t_d%C6%B0_%C4%91i%E1%BA%A1_ch%C3%AD&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Phan_Huy_Ch%C3%BAhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ph%C6%B0%C6%A1ng_%C4%90%C3%ACnh_d%C6%B0_%C4%91%E1%BB%8Ba_ch%C3%AD&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Nguy%E1%BB%85n_V%C4%83n_Si%C3%AAuhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Nguy%E1%BB%85n_V%C4%83n_Si%C3%AAuhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_%C4%90%E1%BB%8Bnh_th%C3%A0nh_th%C3%B4ng_ch%C3%ADhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_%C4%90%E1%BB%8Bnh_th%C3%A0nh_th%C3%B4ng_ch%C3%ADhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_Ho%C3%A0i_%C4%90%E1%BB%A9chttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%AAn_g%E1%BB%8Di_Vi%E1%BB%87t_Nam#.C4.90.E1.BA.A1i_Namhttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%AAn_g%E1%BB%8Di_Vi%E1%BB%87t_Nam#.C4.90.E1.BA.A1i_Namhttp://vi.wikipedia.org/wiki/D%C6%B0%C6%A1ng_Qu%E1%BA%A3ng_H%C3%A0mhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A0nh_B%C3%A1t_Qu%C3%A1ihttp://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A0nh_B%C3%A1t_Qu%C3%A1ihttp://vi.wikipedia.org/wiki/Kinh_th%C3%A0nh_Hu%E1%BA%BFhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ho%C3%A0ng_th%C3%A0nh_Th%C4%83ng_Longhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Minh_M%E1%BA%A1nghttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Nguy%E1%BB%85n_Vi%E1%BA%BFt_Tu%C3%BD&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=L%C6%B0u_tr%E1%BB%AF&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Di_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Di_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Ba_b%E1%BA%A1&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%A0ng_th%C6%B0_l%C3%A2uhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ho%C3%A0ng_Vi%E1%BB%87t_Nh%E1%BA%A5t_th%E1%BB%91ng_d%C6%B0_%C4%91%E1%BB%8Ba_ch%C3%AD&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%A3ng_th%C6%B0http://vi.wikipedia.org/wiki/L%C3%AA_Quang_%C4%90%E1%BB%8Bnhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_Longhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BB%91c_s%E1%BB%AD_qu%C3%A1n_(tri%E1%BB%81u_Nguy%E1%BB%85n)http://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BB%91c_s%E1%BB%AD_qu%C3%A1n_(tri%E1%BB%81u_Nguy%E1%BB%85n)http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Nam_nh%E1%BA%A5t_th%E1%BB%91ng_to%C3%A0n_%C4%91%E1%BB%93http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Nam_nh%E1%BA%A5t_th%E1%BB%91ng_to%C3%A0n_%C4%91%E1%BB%93http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Nam_nh%E1%BA%A5t_th%E1%BB%91ng_ch%C3%ADhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ho%C3%A0ng_Vi%E1%BB%87t_d%C6%B0_%C4%91i%E1%BA%A1_ch%C3%AD&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ho%C3%A0ng_Vi%E1%BB%87t_d%C6%B0_%C4%91i%E1%BA%A1_ch%C3%AD&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Phan_Huy_Ch%C3%BAhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ph%C6%B0%C6%A1ng_%C4%90%C3%ACnh_d%C6%B0_%C4%91%E1%BB%8Ba_ch%C3%AD&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Nguy%E1%BB%85n_V%C4%83n_Si%C3%AAuhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Nguy%E1%BB%85n_V%C4%83n_Si%C3%AAuhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_%C4%90%E1%BB%8Bnh_th%C3%A0nh_th%C3%B4ng_ch%C3%ADhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_%C4%90%E1%BB%8Bnh_th%C3%A0nh_th%C3%B4ng_ch%C3%ADhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_Ho%C3%A0i_%C4%90%E1%BB%A9chttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%AAn_g%E1%BB%8Di_Vi%E1%BB%87t_Nam#.C4.90.E1.BA.A1i_Namhttp://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%AAn_g%E1%BB%8Di_Vi%E1%BB%87t_Nam#.C4.90.E1.BA.A1i_Namhttp://vi.wikipedia.org/wiki/D%C6%B0%C6%A1ng_Qu%E1%BA%A3ng_H%C3%A0mhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A0nh_B%C3%A1t_Qu%C3%A1ihttp://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A0nh_B%C3%A1t_Qu%C3%A1ihttp://vi.wikipedia.org/wiki/Kinh_th%C3%A0nh_Hu%E1%BA%BFhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ho%C3%A0ng_th%C3%A0nh_Th%C4%83ng_Longhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Minh_M%E1%BA%A1nghttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Nguy%E1%BB%85n_Vi%E1%BA%BFt_Tu%C3%BD&action=edit&redlink=1
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    52/149

    Ing 9 ch Io a chic Zy nghi&n huc Kng ]ng Kkc n#c Zang

    n T/y /E A; :,. Sau 9Q nhng nZ 183'-38, hlo Zu cLa =h#/ng TFy,

    h$ hL c\ng Nh n#c 9 ch Io 9#$c Zy c#a >n gp, J gp ]ng Kkc

    n#c, Zy h n#c #i u:ng,... > crn cQ cG Jl cku hoG. 4`c ]iY ; nZ183*, Mja hlo cc 7iu =h#/ng TFy, cc 9c c\ng HK7ng Van L_%h, V~

    H48 T-_nhcXng cc h$ cLa \ng 9 9Qng hnh c\ng chic u Zy h/i n#c

    9%u in, 9#$c >ua inh Ing h Kkc 7hln ng$i. NZ Kau, inh Ing ;Ii

    chU 9Io cho h 9Qng Z: chic 7iu Zi Fn in h/n > Ka cha Z: chic ]

    hng. 4iu 9ng ic ; Kau 9Q Zi >iYc M#ng nh# ] 9nh ;Ii. Thi T$ ^e%,

    nhi&u Kch 7} huo Wu nh =h in cLa J h:i

    iY NaZ. 4n gia h 7b V@V, iY NaZ >n ; Z: Wuc gia >i n&n KGn

    JuO n\ng nghiY= chi h gii =h#/ng TFy.

    i`n #-6%

    H:nh / SD 2 Th7nh )5# Z45i S7i Gn dK T-Dng VXnh vM

    Ng489n ^:nh ^34 k% d_%h v7 %h6 gii

    Nh Nguyn ; i&u 9Ii cQ nhi&u 9Qng gQ= ong ;ch K iY NaZ, 9`c

    ]iY ; Z: 7ho ng 7in c 9z K:, Z iu ]iu ; Wu%n h 7inh hnh Hu> nhi&u c\ng nh WuFn Kj 7hc

    O

    http://vi.wikipedia.org/wiki/Ho%C3%A0ng_V%C4%83n_L%E1%BB%8Bchhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=V%C5%A9_Huy_Tr%E1%BB%8Bnh&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=V%C5%A9_Huy_Tr%E1%BB%8Bnh&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%B1_%C4%90%E1%BB%A9chttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ho%C3%A0ng_V%C4%83n_L%E1%BB%8Bchhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=V%C5%A9_Huy_Tr%E1%BB%8Bnh&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=V%C5%A9_Huy_Tr%E1%BB%8Bnh&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%B1_%C4%90%E1%BB%A9c
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    53/149

    inh hnh Hu nZ R ] ec Aong HDng>i ^ng MiYn mch h/n 500 ha

    > 3 >rng hnh ]Go >Y. inh hnh Mo >ua ?ia "ong ]e 9%u cho JFy Mjng nZ

    1805 > 9#$c *inh *cngi= c hon hnh nZ 1832 hlo 7in c

    cLa 'hDng T@87 h$= 7in c hnh Wuch 'hDng ^ong. TGi Wua g%n 200nZ 7hu 7inh hnh hiYn nay crn h%u nh# nguyn >~n >i g%n 1!0 c\ng nh JFy

    Mjng ;n nh. in c cung 9nh Hu 9 i= hu > 7 h[a 7in c uy&n

    hng hi "f, T%n, " 9zng hi i= hu inh hoa cLa * #h4l# T-4ng

    HK.nh#ng 9 9#$c Vi N." h!.. Hu c{ng 9 9#$c hiYn 9Ii hQa ]Ri

    nhng %ong #-:nh Ang#i Ph= =hc > M#i hi >ua ?ia "ong. hi JFy Mjng

    hY hng hnh Wuch > %4ng 2i&n, cc nh 7in c M#i Kj chU 9Io cLa nh >ua

    9 ] m c chmnh cLa c\ng nh hlo h#ng T@8 )r%- ^ong N.". u Ng{

    hnh Wuan ng ong ] cc Z` ]ng cLa 7in c cung hnh #/ng kng >i

    ng{ =h#/ng.Thnh ?ia 4nh ; Z: c\ng nh ; Z: czn nh =hrng hL WuFn

    Kj, 9#$c Ng489n Ph6% nha ;Ynh JFy Mjng Ii ;ng TFn hai, huyYn ):nh

    fDng, 9O ?ia 4nh, Kau ny ; S7i Gn, 7 [ ngy #h5ng nZ JW\hlo

    7in c hpn h$= 4\ng-TFy, Mja n Z: ]Gn hi 7 cLa Z: ng#i Ph=

    ; kivi- d P48".nk(iY Manh ; ng Tmn). Thnh 9#$c JFy cQ 8 cInh nngi ; +ui. Thnh crn cQ n 7hc ; Thnh +uy. Thnh cQ 8 ca, =hma

    naZ ; ca Cn Nguyn > ca "i inh, =hma ]ec ; ca h\n H ca hGZ

    Hi&n, =hma 9\ng ; ca ChOn Hanh > ca COZ Chm, =hma Fy ; ca Tn Thu

    ca 4oi EuyY. Thi *inh *cng9^i n cc cad =hma naZ ; ca ?ia 4nh >

    ca Phin An, =hma ]ec ; ca CLng Th%n > ca ng Thuy, =hma 9\ng ; ca

    Phc in > ca Hoi "ai, =hma Fy ; ca Tnh in > ca Tuyn HQa. Ngy JO

    #h5ng nZ JO, WuFn Ph= 9 chy 7ho ng, =h hLy hnh Si ?rn > a9 nh WuFn i&u 9nh nh Nguyn On c\ng 9nh chiZ ;Ii hnh. EOu mch Muy

    nhO ngy nay crn ;Ii ; ]kc anh > Gnh hjc MFn Ph= On c\ng hnh > nhng

    n mch Mc 9#ng 4inh Tin Hong >& =hma g%n J#Rng a Son.

    / V4. f[% ^e%

    http://vi.wikipedia.org/wiki/S%C3%B4ng_H%C6%B0%C6%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Minh_M%E1%BA%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C6%B0%C6%A1ng_T%C3%A2yhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C6%B0%C6%A1ng_%C4%90%C3%B4nghttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=M%E1%BB%B9_thu%E1%BA%ADt_Trung_Hoa&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=M%E1%BB%B9_thu%E1%BA%ADt_Trung_Hoa&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Vi%E1%BB%87t_Nam_h%C3%B3a&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=C%C3%B4ng_tr%C3%ACnh_s%C6%B0&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Cung_%C4%91i%E1%BB%87nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/H%C6%B0%E1%BB%9Bng_T%C3%A2y_B%E1%BA%AFchttp://vi.wikipedia.org/wiki/H%C6%B0%E1%BB%9Bng_%C4%90%C3%B4ng_Namhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_Longhttp://vi.wikipedia.org/wiki/B%C3%ACnh_D%C6%B0%C6%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/B%C3%ACnh_D%C6%B0%C6%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_H%E1%BB%93_Ch%C3%AD_Minhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/4_th%C3%A1ng_2http://vi.wikipedia.org/wiki/1790http://vi.wikipedia.org/wiki/Olivier_de_Puymanelhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Minh_M%E1%BA%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/18_th%C3%A1ng_3http://vi.wikipedia.org/wiki/18_th%C3%A1ng_3http://vi.wikipedia.org/wiki/1859http://vi.wikipedia.org/wiki/S%C3%B4ng_H%C6%B0%C6%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Minh_M%E1%BA%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C6%B0%C6%A1ng_T%C3%A2yhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C6%B0%C6%A1ng_%C4%90%C3%B4nghttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=M%E1%BB%B9_thu%E1%BA%ADt_Trung_Hoa&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=M%E1%BB%B9_thu%E1%BA%ADt_Trung_Hoa&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Vi%E1%BB%87t_Nam_h%C3%B3a&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=C%C3%B4ng_tr%C3%ACnh_s%C6%B0&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Cung_%C4%91i%E1%BB%87nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/H%C6%B0%E1%BB%9Bng_T%C3%A2y_B%E1%BA%AFchttp://vi.wikipedia.org/wiki/H%C6%B0%E1%BB%9Bng_%C4%90%C3%B4ng_Namhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_Longhttp://vi.wikipedia.org/wiki/B%C3%ACnh_D%C6%B0%C6%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/B%C3%ACnh_D%C6%B0%C6%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_H%E1%BB%93_Ch%C3%AD_Minhhttp://vi.wikipedia.org/wiki/4_th%C3%A1ng_2http://vi.wikipedia.org/wiki/1790http://vi.wikipedia.org/wiki/Olivier_de_Puymanelhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Minh_M%E1%BA%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/18_th%C3%A1ng_3http://vi.wikipedia.org/wiki/18_th%C3%A1ng_3http://vi.wikipedia.org/wiki/1859
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    54/149

    f[% ^e%n hy ; Ng489n Ph6% ng i, ; > >ua hk nZ cLa nh

    Nguynong ;ch K iY NaZ. ng ;n ng\i >ua ngy 20 hng 'nZ 1883,

    nh#ng Ii > chU 9#$c ZOy ngy.

    Ng489n Ph6% ng i Kinh ngy 23 hng 2 nZ 1852 Ii Hu. CQnguzn ghi \ng Kinh ! hng 1nZ +uf Su(kc 11 hng 2nZ 1853). Ngi

    ; con hk 2 cLa ThoIi Thi >#/ng Nguyn Phc Hzng > ] T%n Th Nga.NZ 186*, 1' u^i, ngi 9#$c >ua Tj 4kcchn ;Z con nu\i (> ;c

    nh ]]Ynh 9ua Tj 4kc 7h\ng cQ con)> 9^i n ; Ng489n

    Ph6% ng ,h@n9zng hi cho JFy Ec 4kc 4#ng 9 R > giao cho Hong

    Wuf =hi { Th Euyn(>$ >ua Tj 4kc, Kau ny ; "Y Thin Anh Hong hid ... N/ $n K 'X $/o :b: $/

    i i ;iYu h 9Q ; ngy 1' hng '). "c ;Z ; ;n

    ng\i, vng ChFn 9 cho 9c ;# 9oIn ny. Hai Ph chmnh 4Ii h%n ; T\n

    ThO Thuy>Nguyn n T#ng]n MFng ;n Hong Thi hua Tj 4kc) hIch :i ]u:c cho >ua Ec 4kc ]n :i ;nd

    *4Bn A(. di %hi`4 %?. v4. %h./

    ,! 2ci #.ng "7 "y% 5K "74/

    T$ #i&n 2. "=# gi5K AX v7K HK7ng #h7nh/

    Thong d@" vi nhiC4 %4ng nw %?. v4. %h./

    Sau 7hi nh

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    55/149

    4kc 4#ng, zi Thi iYn, > cui cXng ; ngc Th[a Thin. 9Fy, nh

    >ua ] ] 9Qi cho 9n ch.ua Ec 4kc ZO ngy 6 hng 10nZ 1883. : K i ;iYu ghi \ng

    ZO ngy 6 hng *nZ ?i= ThFn, kc 2! hng 10nZ 188!. chU ;Z >ua 9#$c ZOy ngy ch#a 7= 9` nin hiYu (Ec 4kc chU ;

    n gi n/i R Ec 4kc 4#ng). NZ 18*2, >ua Thnh Thi(con >ua Ec

    4kc) 9 uy \n cha Znh ; Cung T\n HuY Hong 4. "ng cLa >ua Ec

    4kc ; An "ng, Ii ;ng An Cju, huyYn H#/ng Thub, Unh Th[a Thin.

    /Q V4. Hi&' H.

    Hi&' H. J #h5ng JJM JOW #h5ng JJM JOO k7 v_ v4. #he A54

    %?. vDng #-iC4 nh7 Ng489n#-Kng k_%h A( Vi N."/

    Th@n #h`Hi&' H.Kinh 1 hng 11nZ 18!'Ii Hu, n h ; con cLa

    >ua ThiYu T> ] 4oan T%n T#/ng Th Thuua Tj 4kc ZO, hlo Mi chiu, Hong #Rng (con nu\i)

    Ec 4kc;n ni ng\i. Nh#ng \ng ny chU ;Z >ua 9#$c 3 ngy ch#a 7= 9`

    nin hiYu (Ec 4kc chU ; n gi n/i Rd Ec 4kc 4#ng), h ] hai Ph

    chmnh 4Ii h%n ; T\n ThO Thuy> Nguyn n T#ng, hi :i 9 =h ]

    > ] ] 9Qi cho 9n ch (6 hng 10nZ 1883).4zng hi >i >iYc uO =h Ec 4kc, hai Ph chmnh n 9& ngh ;n

    Hong hi hua Tj 4kc), 9#a "ng +uc c\ng Hzng Eua.

    Nh Hzng E

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    56/149

    )_ 'h` #-4># v7 t4. 20iSch iY NaZ K ;#$cch=d

    T H4`:/ ! H' H*! $n b /? $/;/ S6$/ DE /[ {

    $/ ds ' !9 /|

    A, :} D` '9 D~ ^' Ndv V_ T

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    57/149

    h\ng Zay cho >ua HiY= Hra, >iYc ny ] T\n ThO Thuy =h hiYn nn

    T\n ThO Thuy a ay #c.

    Thong #in #h" vi&% s_ se% #(

    iYc ] ]kc , hlo iY K Fn ]in(+uyn 5, T \ng Thuy cQ ;i Z: ]kc h# giao cho Hzng SFZ, >[a ; m h# >[a

    ; anh lZ hc ] cLa Znh, 9 Zang Wua ra hFZ 9 nh ay Ph= hI hai

    Wuan Ph chmnh n.

    iYc ;n ; ny, ] N:i giZ 4I ]i 9#$c, Zch >i \ng T#ng. \ng

    T#ng ]e 9#$c ; h# nZ ong chic h:= K/n, cQ 9Qng MOu cLa nh >ua.

    Ngay #a h\Z Oy (2* #h5ng JJnZ JOO), Kau 7hi uy&n 9Qng h O

    cG cc ca Hong hnh ;Ii, i&u h%n nhQZ h= ]O h#ng hIch :i >ua HiY=

    Hra. Nh >ua ] ]u:c ]a :id

    -ThFZ ;IZ c\ng nhu.

    -h\ng chu nghl ;i 7huyn co cLa cc Wuan =h chmnh.

    -T# h\ng >i 9Ii MiYn cLa Ph=.

    ua HiY= Hra 7h\ng ci 9#$c, i&u 9nh ]u:c \ng =hGi hoi >...

    Sau 7hi 7f n > 9Qng MOu Kon >o uyn ng\n, >ua HiY= Hra 7h\ng

    9#$c nQi Z: ;i no na. Tong 7hi \ng R >& N:i cung h ]Gn n hnh \ng

    9 9#$c Wuy 9nh. Ch[ng Z: gi Kau, > #ng ng %h hi"9#$c c a

    hi hnh ]Gn n...ng >ua >[a ] =h Mo Mj Z: ; zi chn chn 9:c M#$c. o

    7hoGng ! gi, ng#i a 7hin \ng >& 9n # hO zi h/i n >o 7hoGng Z`

    i ;`n. Sng h\Z Kau, hong hFn Hzng SFZ c{ng ] J chZ ch, > :i 9zng

    ;a >i HiY= Hra 9 ]n n#c. ng T-3n Ti9n Th7nh, ]Oy ;Fu 7h\ng 9zng

    chmnh 7in >i \ng Thuy, > c{ng > 7h\ng chu 7f n >o =h uO >ua

    HiY= Hra, c{ng ] \ng Thuy cho ;mnh ThFn ngha 9n $ con chIy a ca Th4ln Fnn#/ng nh PicaM

    ElKl;an, chU huy u i=l, nh#ng zi c{ng ] ]e 9y >oZ4ng Ng

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    58/149

    Cu:c 7hLng hoGng chmnh ny 9 ;Z cho =hl hFn Ph=, =hl chL hra

    ZO inh h%n. "n 7h\ng 7hm 7hLng ] ]ao XZ 7he= 7inh hnh Th4ln H!..

    ;Ii ci ch hGZ cLa nh >ua, ong Kch 4Ii NaZ hjc ;ccQ 9oInd

    ...t(H' H*!) $* $/f $/ A/ b9 ng %h hi" D~ Kd

  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    59/149

    Ninh...9&u 7h\ng uFn ;Ynh > 9&u R ;Ii 9 cXng nhFn MFn i= c 7hng Ph=,

    nh#ng >iYc ;Z 9Q cLa nh >ua 9 7hin nhi&u ng#i hZ =hn n:. c{ng hlo Kch n, ngoi >iYc ;oIi ] uy Wuy&n cLa hai Wuan =h

    chmnh, nh# V': N! Se Kua HiY= Hra crn cQ nhng hnh 9:ng7hc na, nh#d c Tuy "f #/ng;Z 9Ii MiYn 9 giao hiY= hng >i Tra

    hFZ Kk, j iYn i= El ChaZ=lauJ Ii 9iYn n Zinh, nghl ;i Fu cLa hai

    hong hFn ; Hzng SFZ > Hzng Ph9nh ;oIi [ \ng T#ng, \ng Thuy...Chmnh > > cho

    ]kc nh >ua, 9 zi 7hi hFZ Kk El ChaZ=lauJ cho ng >iYc in Phc

    ;n ni ng\i ; i >i Hra #c +uf Xi h \ng Thuy uyn ] ng,

    hra #c 9Q hon on 7h\ng cQ gi g, ]Ri ng#i 9kng 9%u a nQ ; HiY=

    Hra 9 7h\ng crn na

    H:nh J\/ V4. Hi&' H.

    /W V4. i`n Ph6%

    in Phc (hay Phc, (JOQ _ JOO), n hy ; Nguyn Phc vng

    4ng, h#ng 9#$c gi ; E#ng ThiYn ; > >ua hk ]Gy cLa >#/ng i&u

    nh7 Ng489n, ;n ng\i ngy #h5ng JnZ JOO, Ii > 9#$c 8 hng h Wua

    9i.

    http://vi.wikipedia.org/wiki/Tuy_L%C3%BD_V%C6%B0%C6%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ki%E1%BA%BFn_Ph%C3%BAchttp://vi.wikipedia.org/wiki/1869http://vi.wikipedia.org/wiki/1884http://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%E1%BB%85nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/2_th%C3%A1ng_12http://vi.wikipedia.org/wiki/1883http://vi.wikipedia.org/wiki/Tuy_L%C3%BD_V%C6%B0%C6%A1nghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Ki%E1%BA%BFn_Ph%C3%BAchttp://vi.wikipedia.org/wiki/1869http://vi.wikipedia.org/wiki/1884http://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%E1%BB%85nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/2_th%C3%A1ng_12http://vi.wikipedia.org/wiki/1883
  • 7/24/2019 Bai Thu Hoach Thuc Te - Lich Su - Su Thanh Lap Vuong Trieu Nha Nguyen

    60/149

    Ti4 A(ua i`n Ph6%Kinh >o ngy 2 hng ?ingnZ b T|(12 hng 2

    nZ 186*) Ii Hu, ; con hk ]a cLa in Thi >#/ng Nguyn Phc Hzng

    Cai > ] Xi Th Thanh. 7h\ng cQ con, nn >ua Tj 4kc9 nh& Kau ; >ua Ec 4kc), Hong

    Nguyn Phc vng b (>& Kau ; >ua 4zng hnh) > Hong Nguyn

    Phc vng 4ng ; ng#i con nu\i hk ]a. Thlo xb$ :'X Se :6: d, h

    vng 4ng 9#$c >ua Tj 4kc uy&n 9lZ >o cung, giao cho ] Hc Phi (>$

    >ua Tj 4kc) nu\i MIy [ ;c Zi 2 u^i .

    Sau 7hi >ua Ec 4kc> HiY= Ho9&u ZO, Hong vng 4ng 9#$chai Wuan Ph chmnh ;Nguyn n T#ng> T\n ThO Thuy9#a ;n ng\i

    ngy ZXng 3 hng 11 (FZ ;ch) nZ +uf Xi (1883), > ;Oy nin hiYu ;

    +', /$. hi Oy, \ng Zi 15 u^i, > Zi >iYc ong i&u 9&