bai giang ctb cố định 1
TRANSCRIPT
Ch¬ng 1. tæng quan vÒ c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh b»ng thÐp
1.1. Kh¸i niÖm vÒ c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh
a) C¸c c«ng tr×nh x©y dùng liªn quan ®Õn biÓn Ph©n ra hai nh¸nh chÝnh: - C«ng tr×nh ven biÓn (Coastal Structure, Onshore Structure): C«ng tr×nh C¶ng biÓn, C«ng tr×nh
§ª biÓn… Nh»m ®¸p øng yªu cÇu an ninh, quèc phßng, giao th«ng, khai kho¸ng, th¬ng m¹i vµ dÞch vô vïng ven biÓn.
H×nh 1.1. H×nh ¶nh vÒ mét sè c«ng tr×nh ven biÓn
- C«ng tr×nh ngoµi kh¬i (Offshore Structure): C¸c giµn khoan dÇu khÝ, bÓ chøa næi, hÖ thèng ®êng èng, c¸c giµn b¸n ch×m, giµn neo ®øng…
- C¸c c«ng tr×nh ngoµi kh¬i chñ yÕu phôc vô nhu cÇu khai th¸c, chÕ biÕn dÇu khÝ, khai th¸c n¨ng lîng tù nhiªn, ®¶m b¶o hµng h¶i, phôc vô an ninh quèc phßng, nghiªn cøu dù b¸o khÝ tîng thñy v¨n…
H×nh 1.2. H×nh ¶nh mét sè c«ng tr×nh biÓn
b) Ph©n lo¹i c«ng tr×nh BiÓn
- Kh¸i niÖm vÒ c«ng tr×nh biÓn ®Ò cËp trong m«n häc nµy ®îc hiÓu lµ c«ng tr×nh x©y dùng ngoµi kh¬i.
H×nh 1.3. Ph©n lo¹i c«ng tr×nh BiÓn
c) C«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh
- ThuËt ng÷ “Cè ®Þnh” ®îc hiÓu lµ c«ng tr×nh cã liªn kÕt cøng víi nÒn ®Êt (Fixed) vµ thêng cã ®é cøng lín.
- C¸c lo¹i c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh ®iÓn h×nh: + C«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh b»ng thÐp (Offshore Steel Structures); + C«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh b»ng bª t«ng cèt thÐp (Offshore Concrete Structures); + C¸c c«ng tr×nh d¹ng lai ghÐp (Hybird Structures); + Giµn tù n©ng (Jack up) trong tr¹ng th¸i khai th¸c;
H×nh 1.4. Mét sè h×nh ¶nh vÒ c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh
1.2. CÊu t¹o chung cña c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh b»ng thÐp
1.2.1. CÊu t¹o chung cña c«ng tr×nh
C«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh b»ng thÐp c¬ b¶n gåm 4 phÇn chÝnh nh sau: - Khèi thîng tÇng (Topside); - Khèi ch©n ®Õ (Support Structure - Lµm nhiÖm vô ®ì thîng tÇng); - Mãng (Foudation);
- HÖ thèng phô trî;
H×nh 1.5. CÊu t¹o chung mét c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh b»ng thÐp
1.2.2. CÊu t¹o thîng tÇng - Thîng tÇng lµ bé phËn thùc hiÖn chøc n¨ng theo yªu cÇu s¶n xuÊt (Khai th¸c, chøa ®ùng, chÕ
biÕn dÇu khÝ, khai th¸c søc giã, phôc vô ngêi ë, phôc vô quèc phßng an ninh…). Do ®ã cã cÊu t¹o kh¸c nhau tïy theo môc ®Ých sö dông.
- Thîng tÇng cã thÓ cÊu t¹o d¹ng truyÒn thèng (gåm nhiÒu m« ®un), d¹ng toµn khèi hoÆc b¸n toµn khèi, phô thuéc chñ yÕu vµo n¨ng lùc thi c«ng chÕ t¹o vµ l¾p ®Æt.
- Thîng tÇng cña mét giµn khoan khai th¸c ®iÓn h×nh gåm cã: + Th¸p khoan; + C¸c m« ®un thu gom, t¸ch läc, xö lý s¶n phÈm dÇu khÝ; + C¸c khu phô trî phôc vô khai th¸c: BÓ chøa dung dÞch phôc vô khoan, m« ®un b¬m níc
Ðp vØa hoÆc nÐn khÝ… + Khu nhµ ë; + HÖ thèng ®iÖn, níc… phôc vô sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt; + HÖ thèng phßng ch¸y ch÷a ch¸y; + CÇn ®uèc; + S©n bay; + HÖ thèng thiÕt bÞ giao th«ng vµ tho¸t hiÓm...
H×nh 1.6. Thîng tÇng giµn S Tö §en
1.2.3. CÊu t¹o khèi ch©n ®Õ - Khèi ch©n ®Õ lµ kÕt cÊu ®ì thîng tÇng vµ hÖ thèng phô trî phôc vô chøc n¨ng khai th¸c
cña giµn. Khèi ch©n ®Õ truyÒn t¶i träng cña thîng tÇng xuèng hÖ mãng, do ®ã lµ kÕt cÊu chÝnh cña c«ng tr×nh.
- KÕt cÊu khèi ch©n ®Õ t¬ng ®èi ®a d¹ng tïy thuéc qui m« vµ lo¹i h×nh thîng tÇng. Th«ng thêng ®èi víi mét c«ng tr×nh giµn khoan dÇu khÝ, khèi ch©n ®Õ ®îc cÊu t¹o d¹ng giµn kh«ng gian h×nh chãp côt, t¨ng cøng bëi c¸c v¸ch ngang.
H×nh 1.7. CÊu t¹o khèi ch©n ®Õ
1.2.4. KÕt cÊu mãng:
- Th«ng thêng ®èi víi c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh b»ng thÐp ®Æt ë ngoµi kh¬i, chÞu t¸c ®éng phøc t¹p bëi c¸c yÕu tè m«i trêng biÕn ®éng thêng xuyªn, viÖc kiÓm tra, duy tu, b¶o dìng... gÆp nhiÒu khã kh¨n, gi¸i ph¸p mãng cäc lµ phï hîp nhÊt vµ thêng ®îc sö dông. - Cã hai gi¶i ph¸p mãng cäc ®îc ¸p dông lµ cäc ®ãng lång trong èng chÝnh vµ ph¬ng ¸n cäc v¸y.
H×nh 1.8. C¸c ph¬ng ¸n mãng cäc cho c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh b»ng thÐp
a) Cäc ®ãng lång trong èng chÝnh b) Ph¬ng ¸n mãng cäc hçn hîp c) Ph¬ng ¸n cäc v¸y
1.3. Ph©n lo¹i c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh
1.4. Qu¸ tr×nh x©y dùng c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh b»ng thÐp
- Do cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng, qu¸ tr×nh x©y dùng c«ng tr×nh BiÓn b»ng thÐp lµ tæng hîp cña c¸c
giai ®o¹n sau:
+ Giai ®o¹n chÕ t¹o trªn bê (Fabrication);
+ Giai ®o¹n h¹ thñy (Load out);
+ Giai ®o¹n vËn chuyÓn trªn biÓn ®Õn vÞ trÝ x©y dùng (Transportation);
+ Giai ®o¹n ®¸nh ch×m, ®Þnh vÞ c«ng tr×nh (Launching, Up-ending);
+ Giai ®o¹n cè ®Þnh c«ng tr×nh t¹i vÞ trÝ x©y dùng (Installation);
+ Giai ®o¹n l¾p ®Æt thîng tÇng vµ hoµn thiÖn;
H×nh 1.9. Giai ®o¹n chÕ t¹o trªn bê, giai ®o¹n h¹ thñy
H×nh 1.10. Giai ®o¹n vËn chuyÓn, ®¸nh ch×m b»ng xµ lan mÆt boong
1.5. Yªu cÇu ®èi víi viÖc thiÕt kÕ, thi c«ng c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh b»ng thÐp
a) §Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh
C«ng tr×nh biÓn ®îc x©y dùng c¸ch xa bê, tån t¹i ®éc lËp víi ®Êt liÒn. §iÒu nµy ®ång nghÜa víi
víi nh÷ng khã kh¨n vÒ kü thuËt thi c«ng vµ thiÕt kÕ. TÝnh chÊt ®éc lËp cña c«ng tr×nh ®ßi hái c«ng
tr×nh ph¶i ®îc thiÕt kÕ víi ®é tin cËy cao.
* Thêng xuyªn chÞu t¸c ®éng kh¾c nghiÖt cña m«i trêng:
M«i trêng khÝ: Lµ m«i trêng cã ®é Èm vµ ®é mÆn cao v× vËy tÝnh ¨n mßn lín. Lµ m«i
trêng thêng xuyªn ph¶i chÞu c¸c ¶nh hëng cña giã b·o.
M«i trêng níc: Níc biÓn cã tÝnh x©m thùc lín, lµm gi¶m kh¶ n¨ng chÞu lùc cña kÕt cÊu
theo thêi gian.
Sù ph¸t triÓn cña sinh vËt biÓn lµm t¨ng kÝch thíc cña c«ng tr×nh vµ t¨ng tÝnh chÊt nh¸m cña
bÒ mÆt tiÕp xóc, dÉn ®Õn t¨ng khèi lîng cña c«ng tr×nh vµ t¨ng t¶i träng do sãng vµ dßng
ch¶y.
Sãng vµ dßng ch¶y lµ c¸c nguyªn nh©n g©y ra c¸c t¶i träng ngang rÊt lín cho c«ng tr×nh vµ lµ
c¸c t¶i träng thay ®æi cã chu kú lµ nh÷ng t¶i träng ngÉu nhiªn.
M«i trêng ®Êt: §iÒu kiÖn ®Þa chÊt díi ®¸y biÓn còng kh¸c nhiÒu so víi trªn ®Êt liÒn. §Êt
díi ®¸y biÓn lu«n ë tr¹ng th¸i no níc.
* C¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ thîng tÇng cã träng lîng lín vµ ph¶i tu©n theo chÕ ®é lµm viÖc
nghiªm ngÆt.
* S¬ ®å lµm viÖc cña kÕt cÊu: VÒ mÆt tæng thÓ kÕt cÊu lµm viÖc nh mét thanh trô ®øng chÞu
c¸c t¸c ®éng chñ yÕu theo ph¬ng ngang, lµ mét m« h×nh kh¸ bÊt lîi vÒ mÆt chÞu lùc.
* Yªu cÇu vÒ duy tu b¶o dìng: Díi t¸c ®éng cña m«i trêng, hiÖn tîng xãi lë, ¨n mßn, hµ
b¸m, mái, c¸c tai n¹n va ch¹m cña tµu, cña vËt r¬i...dÉn ®Õn nh÷ng h háng cña kÕt cÊu trong qu¸
tr×nh sö dông dÉn ®Õn c¸c yªu cÇu ph¶i kh¶o s¸t vµ duy tu b¶o dìng thêng xuyªn. Chi phÝ cho
viÖc kh¶o s¸t, duy tu b¶o dìng cã thÓ b»ng hoÆc lín h¬n chi phÝ ®Çu t ban ®Çu.
* HËu qu¶ cña sù cè nÕu x¶y ra:
+ ThiÖt h¹i vÒ nh©n m¹ng
+ ThiÖt hai vÒ tµi chÝnh
+ ThiÖt h¹i vÒ s¶n xuÊt
+ ThiÖt h¹i vÒ m«i trêng
b) §Æc ®iÓm thiÕt kÕ c«ng tr×nh biÓn
Qu¸ tr×nh lùa chän vµ thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh biÓn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè:
Phô thuéc vµo c«ng nghÖ khai th¸c
Phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn t¹i n¬i x©y dùng c«ng tr×nh
Phô thuéc vµo kh¶ n¨ng thi c«ng hiÖn cã
Phô thuéc vµo tiÕn ®é khai th¸c yªu cÇu cña dù ¸n
Mét vÊn ®Ò rÊt quan träng khi lùa chän gi¶i ph¸p kÕt cÊu cho c«ng tr×nh lµ ph¶i xem xÐt ®Õn
kh¶ n¨ng x¶y ra hiÖn tîng céng hëng víi t¸c ®éng cña sãng (xem s¬ ®å díi ®©y). Do sãng lµ t¸c
®éng thay ®æi cã chu kú gåm nhiÒu con sãng kh¸c nhau tõ nhá ®Õn lín, trong ®ã n¨ng lîng tËp
trung nhÊt vµo c¸c con sãng cã chu kú tõ 5s ®Õn 20s, nªn cÇn x©y dùng c«ng tr×nh cã chu kú dao
®éng ngang tr¸nh xa ph¹m vi nµy.
Cã thÓ chia c¸c c«ng tr×nh biÓn lµm hai nh¸nh chÝnh nh sau :
Nh¸nh 1: Sö dông c¸c kÕt cÊu cè ®Þnh ( Fixed Platform) cã chu kú dao ®éng nhá h¬n h¼n
vïng tËp trung n¨ng lîng sãng.
Nh¸nh 2: C¸c c«ng tr×nh biÓn mÒm ( Compliant Platform) ®îc thiÕt kÕ sao cho cã chu kú
dao ®éng vît h¼n ra ngoµi vïng tËp trung n¨ng lîng sãng, th«ng thêng chu kú lín h¬n
25s.
H×nh 1.11. Ph©n vïng n¨ng lîng sãng
1.6. T×nh h×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh b»ng thÐp trªn thÕ giíi vµ ë
ViÖt Nam
1.6.1. T×nh h×nh ph¸t triÓn c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh b»ng thÐp trªn thÕ giíi
a) Tæng quan c¸c lo¹i c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh trªn thÕ giíi
ViÖc khai th¸c dÇu khÝ ë ngoµi biÓn trªn thÕ giíi ®îc ®¸nh dÊu bëi c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh
®Çu tiªn x©y dùng ë ®é s©u níc 5m ®Ó khai th¸c mét má trªn ®Êt liÒn më réng ra vïng níc
n«ng ven bê ë Lousiana, Mü (thuéc VÞnh Mexico), cuèi thËp kû 40 thÕ kû 20. TiÕp theo ®ã,
trong nöa sau cña thÕ kû 20, lo¹i c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh (CTBC§) b»ng thÐp kiÓu jacket -
mãng cäc (vµ mét sè Ýt b»ng CTBC§ b»ng bª t«ng, mãng träng lùc) ®· ®îc ph¸t triÓn m¹nh ®Ó
khai th¸c c¸c má ë ®é s©u trong ph¹m vi tõ 300 - 400 m. CTBC§ ®· x©y dùng ë ®é s©u níc
lín nhÊt, 412m (1353 ft) lµ dµn Bullwinkle (VÞnh Mexico, Mü), n¨m 1991.
Mét sè h×nh ¶nh vÒ sù ph¸t triÓn c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh theo ®é s©u níc
H×nh 1.12. Sù ph¸t triÓn c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh theo ®é s©u níc
b) Mét sè c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh b»ng thÐp kiÓu Jacket t¹i c¸c má ®iÓn h×nh trªn thÕ giíi
C¸c Dµn kiÓu Jacket ë ®é s©u nhÊt thÕ giíi (thuéc vïng níc s©u)
STT Tªn Dµn N¨m §é s©u níc
Vïng biÓn §iÒu hµnh
1 Cognac 1978 312 m GOM Shell
2 Amberjack 1991 314 m GOM BP
3 Heritage 1992 326 m South. Cali. Exxon Mobil
4 Virgo 1999 344 m GOM Total-Fina-Elf
5 Harmony 1992 366 m South.Cali. ExxonMobil
6 Pompano 1994 393 m GOM BP
7 Bullvinkle 1991 412 m GOM Shell
H×nh 1.13. H×nh ¶nh c¸c c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh b»ng thÐp s©u nhÊt thÕ giíi
1.6.2. T×nh h×nh ph¸t triÓn c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh b»ng thÐp ë ViÖt Nam
a) TiÒm n¨ng ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp dÇu khÝ
(Xem thªm tµi liÖu m«n häc C«ng nghiÖp dÇu khÝ)
Giai ®o¹n 1981 – 1988: B¾t ®Çu khai th¸c t¹i má B¹ch Hæ vµo n¨m 1984
Giai ®o¹n 1988 ®Õn nay:
§· ph¸t hiÖn, th¨m dß vµ tiÕn tíi khai th¸c c¸c bÓ dÇu khÝ sau: - BÓ Cöu Long: gåm Má B¹ch Hæ, má Rång vµ má R¹ng §«ng. Riªng má R¹ng §«ng ®· b¾t
®Çu khai th¸c n¨m 1988 - BÓ M· Lai: Gåm cã má Ruby, hiÖn t¹i c«ng ty Malaysia Petronas ®ang khai th¸c - BÓ Nam C«n S¬n:
+ Má §¹i Hïng, khai th¸c víi s¶n lîng 15000 thïng/ngµy;
+ Má khÝ Lan T©y vµ Lan §á ; - Ngoµi ra cßn cã mét sè bÓ kh¸c : BÓ Phó Kh¸nh (KV1), BÓ T ChÝnh – Vòng M©y& T©y
Nam Q§ Trêng Sa (KV2).
Hiên tai Trữ lượng dầu khí VN: thứ 3 trong các nước Đông Nam Châu Á.
b) Thèng kª mét sè c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh b»ng thÐp t¹i ViÖt Nam
- N¨m 1984, thêi kú x©y dùng c«ng tr×nh BiÓn ®Çu tiªn, phôc vô khai th¸c dÇu khÝ trªn thÒm
lôc ®Þa ViÖt Nam t¹i má B¹ch Hæ víi c¸c thÕ hÖ giµn khoan c«ng tr×nh biÓn b»ng thÐp d¹ng
MSP vµ BK.
- HiÖn t¹i c¸c c«ng tr×nh BiÓn cè ®Þnh t¹i ViÖt Nam ®Òu lµ c«ng tr×nh biÓn b»ng thÐp. HÇu hÕt
c¸c khèi ch©n ®Õ vÉn lµ d¹ng Jacket, hiÖn t¹i ®· cã mét sè giµn cã kÕt cÊu míi nh d¹ng Mono-
pol, d¹ng kÕt cÊu tèi thiÓu, vµ víi nhiÒu giµn x©y dùng ë vÞ trÝ cã ®é s©u níc >100m ®· ¸p
dông ph¬ng ¸n cäc v¸y: Nh giµn Chim S¸o B¾c, Chim S¸o Nam, giµn §¹i Hïng II…
- §Õn nay t¹i khu vùc má B¹ch Hæ vµ má Rång gåm cã:
+ 12 giµn MSP 16 ®Çu giÕng;
+ 11 giµn ®Çu giÕng WHP 9 ®Õn 12 ®Çu giÕng;
+ 2 giµn c«ng nghÖ trung t©m s¬ chÕ 15000 T dÇu/ngµy;
+ 2 giµn b¬m níc Ðp vØa;
+ 2 giµn nÐn khÝ trung t©m;
+ 2 giµn ngêi ë, mçi giµn cã søc chøa 140 ngêi;
CHƯƠNG 2. TAI TRONG TÁC ĐÔNG LÊN CÔNG TRINH BIÊN CÔ ĐINH
2.1 Tải trọng tác động lên phần thượng tầng
2.2 Tải trọng bản thân công trình
2.3 Tải trọng do Gió
2.3.1 Tác động của gió lên vật cản
ChuyÓn ®éng cña giã lµ chuyÓn ®éng rèi mang tÝnh chÊt ngÉu nhiªn cña 1 líp h¹n chÕ gÇn mÆt
®Êt hay mÆt biÓn. TÝnh chÊt cña giã ®îc ®Æc trng qua c¸c ®¹i lîng c¬ b¶n lµ vËn tèc giã, thêi gian
giã thæi vµ híng giã (Xem thªm [4]).
C¬ chÕ t¸c ®éng cña giã lªn vËt c¶n chñ yÕu tu©n theo nguyªn lý chuyÓn hãa ®éng n¨ng. Lùc
giã t¸c ®éng lªn vËt c¶n tû lÖ víi b×nh ph¬ng vËn tèc giã.
Tæng qu¸t, t¸c ®éng cña giã lªn vËt c¶n mang tÝnh ngÉu nhiªn, t¬ng øng víi thµnh phÇn vËn
tèc trung b×nh vµ vËn tèc m¹ch ®éng sÏ g©y ra hiÖu øng tÜnh vµ hiÖu øng ®éng.
Tõ vËn tèc giã tÝnh to¸n tÝnh ®îc ¸p lùc giã tÝnh to¸n theo c«ng thøc
22
16
1
2
1zzz VVq ( kG/m2)
Trong ®ã:
qz: lµ ¸p lùc giã tÝnh to¸n ë ®é cao z (kG/m2)
Vz: Lµ vËn tèc giã ë ®é cao z so víi mùc níc tÜnh (m/sec)
: Lµ khèi lîng riªng cña kh«ng khÝ ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn = 1,255 kg/m3
Thay tt vVV vµo ta cã 22
2
1
2
1ttzz vvVVq , bá qua thµnh phÇn v« cïng bÐ bËc cao
cña thµnh phÇn m¹ch ®éng ta cã:
dttzz qqvVVq 2
2
1
qt : Lµ thµnh phÇn ¸p lùc tÜnh cña giã, qd lµ thµnh phÇn ¸p lùc ®éng
2.3.2 TÝnh to¸n t¶i träng giã theo qui ph¹m ViÖt Nam
(Tham kh¶o tiªu chuÈn TCVN 2737:1995)
2.3.3 Tính tải trọng gió theo quy phạm API (Tham kh¶o API RP2A trang 18 ®Õn trang 20)
a) C«ng thøc tÝnh to¸n lùc giã
ACVACF ss
22 0473.02/ (N)
Trong ®ã:
V: VËn tèc giã; (km/h)
A: Lµ diÖn tÝch ch¾n giã; ( m2)
Cs: Lµ hÖ sè h×nh d¹ng vËt ch¾n:
Cs = 1.5 cho kÕt cÊu d¹ng dÇm; Cs = 1.5 cho kÕt cÊu nhµ têng ®Æc.
Cs = 0.5 cho kÕt cÊu trô trßn ; Cs = 1.0 cho kÕt cÊu sµn c«ng t¸c.
b) TÝnh to¸n vËn tèc giã cã kÓ ®Õn ¶nh hëng cña m¹ch ®éng
Trong ®iÒu kiÖn cùc h¹n, vËn tèc giã thiÕt kÕ u(z, t) t¹i ®é cao z (ft) trªn mùc níc biÓn víi thêi
gian giã giËt trung b×nh t(s) (t to = 3600) ®îc cho bëi c«ng thøc:
u
o
tu(z, t) U(z).[1 0.41.I (z).ln ]
t
Trong ®ã:
o
zU(z) U 1 C.ln( )
32.8
-2 1/2C = 5,73.10 .(1 + 0,0457.Uo)
-0.22u
zI (z) = 0,06.[1 + 0.0131.Uo].( )
32,8 lµ cêng ®é m¹ch ®éng cña giã
Uo (ft/s) lµ vËn tèc giã trung b×nh 1 giê ®o ë ®é cao 32,8 ft (10m) trªn mùc níc biÓn
c) TÝnh to¸n giã theo quan ®iÓm ngÉu nhiªn
Sö dông phæ n¨ng lîng vËn tèc giã:
2 0,45
o
n 5/3n
U z320.
32,8 32,8S
(1 f )
Trong ®ã:
2/3 0,75
oUzf 172.f .
32,8 32,8
f lµ gi¶i tÇn sè dao ®éng cña giã
n = 0,468
S(f) lµ mËt ®é phæ n¨ng lîng t¹i ®iÓm tÇn sè f
z lµ ®é cao trªn mùc níc biÓn (ft)
2.4. Tải trọng Sóng
2.4.1. Lùa chän lý thuyÕt sãng tÝnh to¸n
a) Mét sè lý thuyÕt sãng ®iÓn h×nh
Lý thuyÕt sãng Airy: Lµ lý thuyÕt sãng ®iÒu hoµ h×nh sin. Dïng ®Ó tÝnh to¸n s¬ bé t¶i träng
sãng, th«ng thêng chØ ¸p dông ®îc trong vïng níc s©u. §Æc trng bëi c¸c yÕu tè sau:
+ Ph¬ng tr×nh ®êng mÆt sãng
+ VËn tèc vµ gia tèc sãng
+ C¸c quan hÖ gi÷a chu kú, sè sãng, chiÒu dµi sãng, tÇn sè, tÇn sè vßng
Lý thuyÕt sãng Stokes bËc 5: Lý thuyÕt sãng bËc cao, thÝch hîp cho viÖc m« t¶ sãng trong c¸c
vïng níc s©u vµ võa. §Æc trng bëi c¸c yÕu tè sau:
+ Ph¬ng tr×nh ®êng mÆt sãng
+ VËn tèc vµ gia tèc sãng
+ C¸c quan hÖ gi÷a chu kú, sè sãng, chiÒu dµi sãng, tÇn sè, tÇn sè vßng
Lý thuyÕt sãng níc n«ng Cnoidal: Lý thuyÕt sãng bËc cao, thÝch hîp cho viÖc m« t¶ sãng
trong vïng níc n«ng.
Lý thuyÕt hµm dßng
b) MiÒn ¸p dông cña lý thuyÕt sãng (Theo API) :
2.4.2. TÝnh to¸n t¶i träng sãng lªn vËt c¶n kÝch thíc nhá b»ng c«ng thøc Morison
a) Ph©n chia chÕ ®é chuyÓn ®éng cña sãng qua vËt c¶n
Trong c¸c c¸ch m« t¶ sãng kÓ trªn ta cha nãi ®Õn ¶nh hëng cña kÝch thíc vËt c¶n ®Õn chÕ ®é
chuyÓn ®éng cña sãng. NÕu nh kÝch thíc cña vËt c¶n lµ t¬ng ®èi nhá th× ¶nh hëng cña vËt c¶n ®Õn
chÕ ®é chuyÓn ®éng cña sãng cã thÓ bá qua, ngîc l¹i khi kÝch thíc cña vËt c¶n lµ ®¸ng kÓ th× nã sÏ
¶nh hëng ®Õn chÕ ®é chuyÓn ®éng cña sãng tíi. Víi D lµ kÝch thíc ®Æc trng cña vËt c¶n vµ L lµ
chiÒu dµi cña sãng tíi, cã thÓ ®¸nh gi¸ ¶nh hëng ®Õn chÕ ®é chuyÓn ®éng cña sãng tíi nh sau:
NÕu D/L > 1: VËt c¶n ®îc coi lµ cã kÝch thíc rÊt lín vµ toµn bé sãng tíi ®Òu bÞ déi l¹i, øng víi
trêng hîp tÝnh to¸n cña c¸c c«ng tr×nh ch¾n sãng.
NÕu 2.0/1 LD : KÝch thíc cña c«ng tr×nh lµ ®¸ng kÓ, mét phÇn cña sãng tíi sÏ bÞ ph¶n x¹ l¹i
g©y ra hiÖn tîng nhiÔu x¹. C¸ch x¸c ®Þnh t¶i träng sãng trong trêng hîp nµy dùa trªn lý thuyÕt
sãng nhiÔu x¹.
NÕu D/L < 0.2: KÝch thíc cña c«ng tr×nh kh«ng ¶nh hëng ®Õn chÕ ®é chuyÓn ®éng cña sãng tíi,
viÖc tÝnh t¶i träng sãng cã thÓ dïng c«ng thøc Morison.
b) C«ng thøc Morison d¹ng chuÈn t¾c cho thanh trô th¼ng ®øng
Theo Morison t¶i träng sãng g©y lªn vËt c¶n gåm 2 thµnh phÇn
ID qqq
qD: Lµ thµnh phÇn lùc c¶n do vËn tèc
qI: Lµ thµnh phÇn lùc lùc qu¸n tÝnh
vvDCq dD 5.0
aACaACaACaAq ImmI .....).1(.....
: Lµ khèi lîng riªng cña níc biÓn = 1025 kg/m3
D, A: Lµ kÝch thíc, diÖn tÝch mÆt c¾t bao cña phÈn tö
Cd : HÖ sè c¶n vËn tèc ®éng cña chÊt láng.
Cm: HÖ sè nuíc kÌm
CI: HÖ sè c¶n gia tèc
Víi CD, Cm, CI lµ c¸c hÖ sè phô thuéc vµo h×nh d¹ng, bÒ mÆt cña vËt c¶n vµ chuyÓn ®éng cña
chÊt láng, phô thuéc vµo sè Reynold (Re) vµ Kenlegan-Carpenter (Nk)
Theo API ®èi víi tiÕt diÖn trßn : Cd = 0.65-1.05, CI = 1.2-1.6
v, a: Lµ vËn tèc vµ gia tèc cña phÇn tö níc tÝnh t¹i ®iÓm ®ang xÐt.
c) T¶i träng sãng lªn thanh xiªn kh«ng gian
Trong kÕt cÊu c«ng tr×nh ®a sè c¸c phÇn tö thanh n»m xiªn trong kh«ng gian, v× vËy cÇn ph¶i
x¸c ®Þnh t¶i träng lªn c¸c thanh xiªn kh«ng gian.
Ph©n tÝch c¸c thµnh phÇn vËn tèc vµ gia tèc theo ph¬ng vu«ng gãc vµ song song víi trôc thanh.
ChØ cã thµnh phÇn vu«ng gãc víi trôc thanh míi g©y ra t¶i träng. T¶i träng tÝnh theo Morison sÏ lµ c¸c
t¶i träng cã ph¬ng vu«ng gãc víi trôc thanh, nhng ®Ó thuËn tiÖn cho c¸c tÝnh to¸n ta ph©n tÝch chóng
theo c¸c thµnh phÇn theo ph¬ng ngang vµ ph¬ng däc.
XÐt mét thanh bÊt kú n¨m trong kh«ng gian nh h×nh vÏ. Gi¶ sö híng truyÒn sãng trïng víi
híng x. C¸c thµnh phÇn vËn tèc vµ gia tèc cña phÇn tö níc.
zx
zx
aaa
vvv
Ph©n tÝch c¸c thµnh phÇn vËn tèc vµ gia tèc theo hÖ to¹ ®é ®Þa ph¬ng cña trôc thanh
aaa
vvv
Tõ ®ã ta cã thÓ tÝnh vËn tèc, gia tèc theo ph¬ng trôc thanh nh sau:
2/1
222
2/1222
).(
).(
zzxxzx
zzxxzx
acacaaa
vcvcvvv
Sau ®ã ph©n tÝch c¸c thµnh phÇn vËn tèc vµ gia tèc ph¸p tuyÕn theo ph¬ng x,y,z theo c«ng thøc
sau:
)...(
)..(
)...(
zzxxzznz
zzxxyny
zzxxxxnx
vcvccvv
vcvccv
vcvccvv
)...(
)..(
)...(
zzxxzznz
zzxxyny
zzxxxxnx
acaccaa
acacca
acaccaa
Trong ®ã cx,cy,cz lµ c¸c cosin chØ ph¬ng cña ph¸p tuyÕn n, tÝnh nh sau:
L
Lz
L
zzc
L
Ly
L
yyc
L
Lx
L
xxc
z
y
x
12
12
12
cos
cos.sin
sin.sin
Thay vµo c«ng thøc Morison ta cã ®îc c¸c thµnh phÇn t¶i träng lªn thanh xiªn.
nzInzndz
nyInyndy
nxInxndx
aACvvDCq
aACvvDCq
aACvvDCq
.......5.0
.......5.0
.......5.0
C¸c thµnh phÇn nµy ph©n bè kh«ng ®Òu trªn chiÒu dµi phÇn tö, khi tÝnh to¸n ph¶n øng cña kÕt
cÊu ngêi ta ph¶i tÝnh gÇn ®óng t¶i träng ph©n bè trªn phÇn tö hoÆc tËp trung t¹i nót kÕt cÊu.
d) C«ng thøc Morrison më réng
Trong c¸c c«ng thøc trªn ta coi vËt c¶n kh«ng chuyÓn ®éng. Nhng thùc tÕ khi chÞu t¸c ®éng
cña ngo¹i lùc, c«ng tr×nh cã chuyÓn ®«ng. gi¶ thiÕt chuyÓn ®éng lµ u. VËn tèc, gia tèc lµ :
2
2
,t
uu
t
uu
.
Khi ®ã c«ng thøc Morison d¹ng më réng ®îc viÕt nh sau:
).(..)(....5.0 uaACuvuvDCq Idx
§èi víi c¸c kÕt cÊu cã chuyÓn vÞ ngang kh«ng lín th× kh«ng cÇn thiÕt ph¶i sö dông c«ng thøc Morison
më réng.
e) TuyÕn tÝnh ho¸ c«ng thøc Morrison më réng d¹ng tiÒn ®Þnh
C«ng thøc tÝnh t¶i träng theo Morison lµ c¸c c«ng thøc phi tuyÕn (b×nh ph¬ng vËn tèc). V× vËy
®Ó cã thÓ ¸p dông ®îc c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh kÕt cÊu theo quan ®iÓm x¸c suÊt th× ph¶i tuyÕn tÝnh ho¸.
Dạng tuyến tính của phương trình Morison, với mô hình sóng tiền định, được xây dựng bằng
cách thay v bởi giá trị trung bình tương ứng, không phụ thuộc vào thời gian v , khi đó biểu thức của
tải trọng sóng có dạng mới:
uA)1C(uvDCvACv.vDC5,0FMMMDi
Nểu sử dụng lý thuyết sóng Airy, ta có:
E849,0E3
8ˆ
v
Trong đó:
)kd(sh
)ky(ch.
2
H.E
(Tham kh¶o thªm [3])
2.3.4 Tính tải trọng sóng lên công trình theo quy phạm API
(§äc API RP-2A tõ trang 12 ®Õn trang 17)
Qui tr×nh c¬ b¶n tÝnh to¸n t¶i träng sãng tiÒn ®Þnh theo API nh sau:
X¸c ®Þnh chu kú biÓu kiÕn Tapp (apperant) ®Ó tÝnh to¸n hiÖu øng Doppler cña sãng vµ dßng ch¶y;
X¸c ®Þnh lý thuyÕt sãng tÝnh to¸n;
Lùa chän hÖ sè ®éng lùc cña sãng (0,85 – 1) ®Ó gi¶m gi¸ trÞ vËn tèc vµ gia tèc sãng do kÓ ®Õn sù
ph©n bè sãng theo híng;
Lùa chän hÖ sè gi¶m vËn tèc dßng ch¶y (0,7 – 1) khi ®i qua nhãm vËt c¶n;
Tæng hîp gi¸ trÞ vËn tèc vµ gia tèc cña phÇn tö níc;
T¨ng kÝch thíc vËt c¶n khi kÓ ®Õn ¶nh hëng cña hµ b¸m;
X¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña hÖ sè thñy ®éng (c¶n vËn tèc vµ hÖ sè qu¸n tÝnh);
TÝnh to¸n t¶i träng sãng lªn tõng phÇn tö theo Morison vµ tæng hîp gi¸ trÞ lùc;
BiÓu diÔn theo s¬ ®å khèi:
2.4 Dòng chảy và tải trọng do dòng chảy
2.4.1 Sự phân bố của dòng chảy khi có sóng
2.4.2 Tải trọng do Sóng+Dòng chảy tác động lên vật cản kích thước nhỏ
a) Ph©n bè vËn tèc dßng ch¶y khi cã sãng
Dßng ch¶y ®îc g©y lªn do hai nguyªn nh©n chÝnh: Dßng ch¶y do giã, dßng ch¶y do triÒu.
Dßng ch¶y cña c¸c phÇn tö níc biÕn ®æi theo ®é s©u níc. Sù ph©n bè vËn tèc dßng ch¶y theo ®é s©u
cã thÓ theo luËt ph©n phèi tuyÕn tÝnh hoÆc theo luËt phi tuyÕn. Khi cã sãng th× mÆt níc bÞ d©ng lªn
mét ®é cao kh¸c víi níc lÆng. Khi ®ã sù ph©n bè vËn tèc dßng ch¶y sÏ thay ®æi.
b) T¶i träng sãng vµ dßng ch¶y
C«ng thøc Morison tÝnh t¶i träng sãng lµ phi tuyÕn theo thµnh phÇn vËn tèc, v× vËy kh«ng thÓ tÝnh riªng
t¶i träng sãng vµ dßng ch¶y mµ ph¶i céng vËn tèc cña phÇn tö chÊt láng g©y ra do dßng ch¶y vµ g©y ra
cho sãng thµnh vËn tèc tæng céng råi míi ¸p dông c«ng thøc Morison ®Ó tÝnh t¶i träng.
Dßng ch¶y chØ cã thµnh phÇn vËn tèc theo ph¬ng ngang, kh«ng cã thµnh phÇn vËn tèc theo ph¬ng
®øng, mÆt kh¸c dßng ch¶y cña chÊt láng ®îc coi lµ dßng ch¶y ®Òu, v× vËy kh«ng xÐt ®Õn thµnh phÇn
gia tèc cña chuyÓn ®éng chÊt láng do dßng ch¶y g©y ra. C«ng thøc Morison trong trêng hîp nµy cã
thÓ viÕt nh sau:
D¹ng chuÈn t¾c:
- T¶i träng dßng ch¶y: )(....5.0 dcdcdx vvDCq
- T¶i träng sãng vµ dßng ch¶y : aACvvvvDCq Idcdcdx ...(....5.0 )
2.5 Tải trọng sóng ngẫu nhiên
2.5.1 Mô tả ngẫu nhiên chuyển động sóng
Thùc chÊt bÒ mÆt níc biÓn vËn ®éng mét c¸ch ngÉu nhiªn nhng cã thÓ ®îc coi lµ mét tËp
hîp v« h¹n cña c¸c sãng ®iÒu hoµ cã chiÒu cao Hi, chu kú Ti kh¸c nhau, nh trong h×nh vÏ:
Cã thÓ coi dao ®éng bÒ mÆt níc biÓn lµ mét trêng c¸c qu¸ tr×nh ngÉu nhiªn ®éc lËp víi c¸c
pha ban ®Çu kh¸c nhau. V× vËy cã thÓ ¸p dông ®Þnh lý giíi h¹n trung t©m vµ kÕt luËn bÒ mÆt sãng biÓn
lµ mét qu¸ tr×nh ngÉu nhiªn cã ph©n phèi chuÈn. Do c¸c sãng ®iÒu hoµ dao ®éng xung quanh mùc
níc tÜnh v× vËy cã thÓ coi qu¸ tr×nh ngÉu nhiªn trªn cã gÝa trÞ trung b×nh b»ng kh«ng. TÇn sè cña sãng
còng giíi h¹n trong kho¶ng hÑp 11 s5.2s3.0 nªn cã thÓ m« t¶ sãng biÓn nh lµ qu¸ tr×nh
ngÉu nhiªn d¶i hÑp. V× vËy, biªn ®é vµ chiÒu cao bÒ mÆt níc biÓn ®îc m« t¶ theo ph©n phèi
Rayleigh.
Theo luËt ph©n phèi chuÈn, hµm mËt ®é ph©n phèi x¸c suÊt cña bÒ mÆt sãng viÕt theo c«ng thøc
sau : ).2
exp(.2
12
2
)(
p
Trong ®ã: )()(0
2 dS
lµ ph¬ng sai cña ®êng mÆt sãng
lµ ®é lÖch qu©n ph¬ng
S lµ hµm mËt ®é cña qu¸ tr×nh ngÉu nhiªn
Khi xem chuyÓn ®éng bÒ mÆt sãng lµ mét qu¸ tr×nh ngÉu nhiªn dõng, ph¬ng ph¸p ®îc xem lµ
hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó m« t¶ sù ngÉu nhiªn cña sãng biÓn lµ sö dông phæ n¨ng lîng sãng, gäi t¾t lµ phæ
sãng.
Khi cã ®îc phæ n¨ng lîng cña sãng th× hoµn toµn cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc c¸c t¸c ®éng cña m«i
trêng vµo c«ng tr×nh vµ x¸c ®Þnh ®îc c¸c ®Æc trng ph¶n øng cña kÕt cÊu. Cã nhiÒu lo¹i phæ kh¸c
nhau ®· ®îc x©y dùng, nh:
* Phæ P-M :
4
0
5
2
exp)(
B
AgS ,
U
g0
U lµ vËn tèc giã t¹i ®é cao 19.5m so víi mùc níc tÜnh, A = 0.0081, B = 0.74 lµ c¸c h»ng sè cña
phæ
221012.2 UxH s
(m)
g
UTs
281.0
* Phæ P-M c¶i biªn :
45
2
3/12
2
1exp
28
zzz TTTHS
* Phæ JONSWAP:
m
m
m f
ff
f
f
f
agfS
2
24
54
2
2exp
4
5exp
2)(
102
22.0
046.0U
Xa
, 38.0
10
04.16
XUfm
X lµ ®µ giã, U10 lµ vËn tèc giã t¹i ®é cao 10m so víi mùc níc tÜnh. 08.0,30.3 lµ c¸c
h»ng sè.
Hµm mËt ®é phæ cña vËn tèc, gia tèc phÇn tö chÊt láng theo lý thuyÕt sãng Airy
Gi¶ sö hai ®¹i lîng ngÉu nhiªn cã quan hÖ: Y=A.X th× ta cã, Syy = A2.Sxx. Theo c¸c c«ng thøc
tÝnh vËn tèc vµ gia tèc c¶u lý thuyÕt sãng Airry ta nhËn ®îc c¸c phæ vËn tèc vµ phæ gia tèc cña phÈn tö
chÊt láng nh sau :
Svxvx = A2x.S
Svzvz = A2z.S
Saxax = B2x.S
Sazaz = B2zx.S
2.5.2 Tuyến tính hóa công thức Morison
Dạng tuyến tính của phương trình Morison, với mô hình sóng ngẫu nhiên, được xây dựng bằng
cách thực hiện tuyến tính hoá thành phần lực cản vận tốc, có dạng:
F(t) vACvAv.8DC2
1mvD
Trong đó: v là độ lệch chuẩn của vận tốc, được xác định dựa trên phổ vận tốc của phần tử
nước do sóng ngẫu nhiên gây ra.
(Tham kh¶o thªm [3])
2.5.3 Phổ sóng và Phổ tải trọng sóng
2.6 Tải trọng do động đất
2.6.1. Sơ lươc vê cơ chế tác động
Tải trọng do động đât bản chât là lực quán tính của kết câu, phát sinh do dịch chuyển có gia tốc
của nền đât trong quá trình kiến tạo. Do đó khi nền ngưng dịch chuyển, các bộ phận bên trên tiếp tục
dịch chuyển theo quán tính. Cơ chế tác động có thể biểu diên theo hình minh họa sau đây:
Theo đó, lực động đât tác động trên tât cả nhưng thành phần có khối lượng của công trình biển,
do vậy khi tính toán kết câu khối chân đế nhưng thành phần phi kết câu được mô tả như một khối
lượng đăt vào kết câu.
Lực động đât tác động lên công trình đăc trưng bởi thông số gia tốc chuyển động của nền (gia tốc
nền) có thể mô tả là một quá trình ngẫu nhiên dưng, do đó để phân tích tác động của nó lên công trình
biển có thể áp dụng phương pháp đánh giá theo ly thuyết độ tin cậy hoăc theo phương pháp kiểm tra
theo giá trị cực đại của gia tốc nền.
Để tính toán lực động đât theo giá trị cực đại của gia tốc nền, đầu tiên cần xác định lực trượt măt
đât lớn nhât tại chân công trình (gọi là lực căt đáy). Với nguyên ly tác động tương đương, lực căt đáy
được phân phối về các khối lượng nằm trên kết câu với các bậc tự do tương ứng (Trong công trình
biển, đơn giản nhât là qui về các nut nằm trên các diafragm). Phương pháp này được gọi là phương
pháp tải trọng ngang thay thế (hay phương pháp tinh học tương đương).
2.6.2. Tính toán theo phương pháp tinh học tương đương
Phương trình động lực học tổng quát:
1 ( )oM x C x K x M x t
Trong đó:
x
: Ma trận cột chuyển vị
x
: Ma trận cột gia tốc
x
: Ma trận cột vận tốc
C
: Ma trận độ nhớt
xo(t): gia tốc của đât nền
Xác định giá trị phản ứng cực đại:
- Nghiệm của hệ phương trình có dạng:
( ) *
0
0
1( ) ( ) sin ( )i i
t
t
ki ki i
i
x t x e t d
- Giá trị cực đại của nó sẽ bằng:
( )
0max
0 max
1( ) ( ) sin ( )i i
t
t
ki ki ki i
i
x t x x e t d
Trong đó:
xki(t): chuyển vị tương đối của khối lượng mk trong dao động chính thứ i
i : tần số vòng của dạng dao động thứ i
ki : hệ số hình dáng, biến thiên tỷ lệ với toạ độ dạng dao động thứ i, xác định theo công thức:
1
2
1
n
k ki
kki kin
k ki
k
m X
X
m X
(Xem thêm các tài liệu tham khảo)
2.7 Các tải trọng khác
2.7.1 Tải trọng do quá trình thi công
2.7.2 Tải trọng do sự cố
2.7.3 Tải trọng cục bộ của sóng
2.7.4 Áp lực thủy tinh
- ¸p lùc thuû tÜnh p = .z ( F/m2)
- Lùc ®Èy næi: P= .V
CHƯƠNG 3. TINH TOÁN KÊT CÂU KHÔI CHÂN ĐÊ CÔNG TRINH
BIÊN
3.1 Phương pháp tính và mô hình tính
3.1.1 Phương pháp tính toán kết cấu
Ph¬ng ph¸p PTHH lµ mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p ®· ®îc ph¸t triÓn vµ øng dông réng r·i
trong lÜnh vùc tÝnh to¸n kÕt cÊu c«ng tr×nh. Cïng víi sù ph¸t triÓn ngµy cµng hiÖn ®¹i cña m¸y
tÝnh ®iÖn tö th× c¸c u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p PTHH ngµy cµng ®îc ph¸t huy cho phÐp gi¶i
quyÕt ®îc c¸c bµi to¸n kÕt cÊu phøc t¹p, cã sè lîng Èn sè lín vµ cho ®é chÝnh x¸c cao.
Nguyªn lý lµm viÖc cña ph¬ng ph¸p PTHH lµ rêi r¹c ho¸ mét kÕt cÊu liªn tôc thµnh mét sè
h÷u h¹n c¸c phÇn tö, c¸c phÇn tö ®îc liªn kÕt víi nhau t¹i c¸c ®iÓm nót. Sau ®ã thiÕt lËp hÖ
ph¬ng tr×nh c©n b»ng cña hÖ, gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh c©n b»ng ta t×m ®îc chuyÓn vÞ cña c¸c
nót vµ tõ chuyÓn vÞ t¹i c¸c nót ta x¸c ®Þnh ®îc néi lùc, tr¹ng th¸i øng suÊt trong c¸c phÇn tö cña
hÖ kÕt cÊu. Khi biÕn ®æi tõ hÖ kÕt cÊu liªn tôc thµnh c¸c phÇn tö rêi r¹c liªn kÕt víi nhau t¹i c¸c
nót th× kÕt qu¶ nhËn ®îc sau khi gi¶i ph¬ng tr×nh c©n b»ng lµ kÕt qu¶ gÇn ®óng. §é chÝnh
x¸c cña kÕt qu¶ phô thuéc nhiÒu vµo c¸ch rêi r¹c ho¸ kÕt cÊu vµ kinh nghiÖm cña ngêi tÝnh
to¸n.
Quy tr×nh tÝnh to¸n mét kÕt cÊu b»ng ph¬ng ph¸p PTHH ®îc tiÕn hµnh theo c¸c bíc sau:
- Rêi r¹c ho¸ kÕt cÊu thµnh c¸c phÇn tö ®îc liªn kÕt víi nhau t¹i c¸c nót theo s¬ ®å tÝnh.
- ThiÕt lËp hÖ ph¬ng tr×nh c©n b»ng theo ph¬ng ph¸p PTHH.
- X¸c ®Þnh c¸c ma trËn hÖ sè trong ph¬ng tr×nh c©n b»ng.
- Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh c©n b»ng ®Ó t×m chuyÓn vÞ cña hÖ t¹i c¸c nót.
- Tõ chuyÓn vÞ nót x¸c ®Þnh ®îc néi lùc, tr¹ng th¸i øng suÊt - biÕn d¹ng trong c¸c phÇn tö
cña kÕt cÊu.
3.1.2 Mô hình tính kết cấu
Áp dụng phương pháp phần tử hưu hạn (PTHH), kết câu KCĐ Jacket thuộc loại kết khung
không gian, gồm các phần tử thanh (thép ống) nối với nhau bằng các nút.
Trong tính toán kiểm tra bền, phải kể đến độ lệch tâm của sơ đồ các phần tử thanh quy vê
nút (gây mômen phụ tại nut), do yêu cầu của công nghệ hàn các nut ống không thể đảm bảo các
trục thanh đều hội tụ tại 1 điểm nut như sơ đồ tính của phương pháp PTHH.
Trong tính toán kiểm tra mỏi, phải kể đến hiện tương ứng suất tập trung tại nút, làm cho ứng
suât thực tế tại nut lớn hơn so với kết quả tính theo phương pháp PTHH.
3.1.3 Mô hình tính liên kết cọc – nên – chân đế
a) M« h×nh ngµm: Thêng sö dông trong thiÕt kÕ s¬ bé
§é s©u ngµm tÝnh to¸n phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau:
o §iÒu kiÖn ®Þa chÊt cña c¸c líp ®Êt trªn cïng
o KÝch thíc cña cäc
o Tr¹ng th¸i chÞu lùc cña c«ng tr×nh
§é s©u ngµm tÝnh to¸n 0 lµ kho¶ng c¸ch tõ mÆt ®Êt (®¸y biÓn) tíi vÞ trÝ ngµm tÝnh to¸n Xem
h×nh vÏ díi ®©y:
§èi víi ®Êt sÐt: 0 = ( 3,5 - 4,5 ) Dc
§èi víi ®Êt mÒm d¹ng phï sa: o = ( 7,0 - 8,5 ) Dc
Trêng hîp kh«ng cã sè liÖu ®Þa chÊt c«ng tr×nh: 0 = 6,0 Dc
Dc - ®êng kÝnh ngoµi cña èng thÐp lµm cäc
* Theo quy ph¹m Liªn x« cò:
0 = 2/l
Víi: 5
IE
BK p
l
Trong ®ã:
K: HÖ sè tØ lÖ phô thuéc vµo tõng lo¹i nÒn, (T/m4);
Bp: §êng kÝnh quy íc cña cäc, (m) ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
Khi D 0.8m : Bp = D + 1
Khi D < 0.8m : Bp = 1,5D + 0,5
E: M«®un ®µn håi cña vËt liÖu cäc, (T/m2)
I: M« men qu¸n tÝnh tiÕt diÖn ngang cña cäc, (m4)
b) M« h×nh kÕt cÊu ch©n ®Õ - cäc – nÒn ®Êt lµm viÖc ®ång thêi
Khi tÝnh to¸n theo m« h×nh nµy, quan niÖm ®Êt nÒn lµm viÖc theo m« h×nh nÒn
Winkler, t¬ng t¸c gi÷a cäc vµ nÒn ®Êt ®îc thay bëi c¸c lß xo
Cäc ®îc chia thµnh nhiÒu ®o¹n (th«ng thêng ®Ó tr¸nh sai sè, mçi ®o¹n cäc cã chiÒu dµi
2m). Mçi ®o¹n cäc ®îc ®Æc trng bëi m« ®un ®µn håi cña cäc vµ tiÕt diÖn cäc. T¬ng t¸c
gi÷a nÒn ®Êt vµ ®o¹n cäc thø i ®îc thay thÕ bëi hai lß xo theo ph¬ng ngang vµ mét lß xo theo
ph¬ng th¼ng ®øng t¹i ®iÓm gi÷a cña ®o¹n cäc. Riªng ®o¹n cäc gÇn mòi cäc th× cã thªm mét
lß xo chèng ®Æt t¹i ®Çu ®o¹n cäc.
§é cøng lß xo ph¬ng ngang, ®øng vµ mòi cäc (Kxi Kyi, Kzi vµ Kmz) x¸c ®Þnh theo biÓu thøc
sau:
xiixi clD
K 2
.
yiiyi clD
K 2
.
ziizi clD
K 2
.
mzimz clD
K 2
.
Trong ®ã:
li: ChiÒu dµi ®o¹n cäc thø i
cxi, cyi,czi: HÖ sè nÒn theo ph¬ng ngang vµ ph¬ng ®øng, phô thuéc vµo tÝnh chÊt c¬ lý
cña nÒn ®Êt cña c¸c líp ®Êt mµ cäc xuyªn qua
cmz: HÖ sè nÒn theo ph¬ng ®øng t¹i mòi cäc, phô thuéc vµo tÝnh chÊt c¬ lý cña nÒn ®Êt
t¹i mòi cäc.
a) Cọc chịu tải trọng ngang b) Cọc chịu tải trọng đứng
3.2 Giải bài toán dao động riêng của công trình
3.2.1 Mô hình tính bài toán dao động
3.2.2 Các loại khối lương và cách mô tả
a) Các loại khối lương
- Khèi lîng thîng tÇng : Khèi lîng thîng tÇng bao gåm khèi lîng cña toµn bé kÕt cÊu,
m¸y mãc thiÕt bÞ, vËt t, vËt liÖu vµ con ngêi chøa trªn thîng tÇng. Khèi lîng thîng tÇng
®îc quy vÒ møc sµn chÞu lùc;
- Khèi lîng kÕt cÊu : Khèi lîng c¸c phÇn tö kÕt cÊu ®îc tÝnh vµ quy vÒ nót;
- Khèi lîng níc trong èng: Níc trong lßng cäc vµ trong èng ®îc cho vµo trong qu¸ tr×nh
thi c«ng ®îc quy vÒ c¸c nót gÇn nhÊt cã liªn quan;
- Khèi lîng níc kÌm: Phô thuéc hÖ sè níc kÌm;
- Khèi lîng c¸c kÕt cÊu phô: Còng gièng nh t¶i träng, khèi lîng cña c¸c thµnh phÇn phô
còng ®îc tÝnh to¸n vµ ®îc ®Æt t¹i c¸c nót cã liªn quan.
b) Qui đôi khối lương
Qui ®æi theo ph¬ng ph¸p “thu gom khèi lîng” (Lumped mass), theo ®ã khèi lîng ®îc qui
vÒ c¸c nót theo tû lÖ ph©n bè.
S¬ ®å tÝnh dao ®éng riªng ®îc m« t¶ nh sau:
3.2.3 Xử lý kết quả tính
3.3 Tính toán tựa tĩnh kết cấu chân đế
3.3.1 Điêu kiện tính tựa tinh
Theo quy định trong các Tiêu chuẩn thiết kế kết câu khối chân đế (KCĐ) Jacket của công
trình biển cố định bằng thép, thì chỉ có tải trọng sóng đươc xem là tải trọng động. Tuy nhiên, nếu
chu kỳ dao động riêng cơ bản (có giá trị lớn nhât trong dãy các chu kỳ dao động riêng) của kết câu
KCĐ có giá trị nhỏ đáng kể so với dải chu kỳ dao động của sóng (Tmax << Tsóng), thì hiệu ứng
động là không đáng kể, được xem như tựa tinh (quasi-statics), và cho phép tính như đối với tải
trọng tinh.
a) Khi tính toán với điêu kiện biển cực đại:
Theo quy định trong các Tiêu chuẩn thiết kế, nếu
Tmax 3 sec
có thể xem tải trọng sóng tác dụng lên kết cấu KCĐ như là tựa tinh.
Điều này có thể giải thích rằng năng lượng sóng trong trạng thái biển cực đại (Extreme
Seastate) thường tập trung trong phạm vi chu kỳ sóng tư
Tsóng = 10 16 sec
Nên nếu chu kỳ cơ bản của KCĐ có giá trị như điều kiện 3 sec, thì có nghia là tính chât tựa
tinh của tải trọng sóng được hoàn toàn thoả mãn.
Điêu kiện của bài toán tựa tinh thường đươc thoả mãn với trường hơp dàn nước nông,
khoảng dưới 100 m; Tuy nhiên, ngay cả với trường hợp nước nông, nếu khối lượng thượng tầng
quá lớn, điều kiện tính tựa tinh ở trên vẫn có thể không thoả mãn.
b) Khi tính toán với điêu kiện biển bình thường:
Khi xét bài toán mỏi của kết cấu KCĐ, chu kỳ sóng gây ra mỏi lại có phạm vi rộng hơn, đó
là
Tsóng = 1 12 sec
Do đó, trong trường hợp này, hiệu ứng động lại phải kể đến.
Trên hình biểu diên phổ sóng thông thường có năng lượng rải trong phạm vi chu kỳ tư 3 đến 20 sec,
và chu kỳ dao động cơ bản của kết câu kiểu Jacket ở phía bên trái phổ sóng, và các CTB mềm ở phía bên
phải phổ sóng.
(Chu kỳ cơ bản của các kết cấu Jacket ở bên trái phổ sóng
Chu kỳ cơ bản của các kết cấu CTB mềm ở bên phải phổ sóng)
3.3.2 Tải trọng tinh
Tải trọng được tính toán và tổ hợp theo như đã trình bày trong chương 2.
Tuy theo ảnh hưởng động đáng kể hay không đáng kể, tải trọng tác dụng lên kết câu có thể
coi là tải trọng động hay tải trọng tinh.
Khi gây ra hiệu ứng động không đáng kể, tải trọng sóng được tính tại nhiều thời điểm theo
chu kỳ sóng, ứng với môi thời điểm nó được coi là tải trọng tinh (không thay đổi về chiều và trị
số).
Trong bài toán bền, tải trọng sóng thường được tính toán với chiều cao sóng cực hạn theo các
hướng và cho nhiều thời điểm ứng với khoảng chia nhât định của chu kỳ sóng.
3.3.3 Điêu chỉnh kết quả tính
Về nguyên tăc trong bài toán tựa tinh, tải trọng sóng sau khi được tính toán sẽ được hiệu
chinh bởi hệ số động.
2
11
2
2
1
)()2()(1
1
dk
Trong ®ã:
: TÇn sè dao ®éng riªng cña sãng.
1 : TÇn sè dao ®éng riªng øng víi d¹ng dao ®éng riªng thø nhÊt cña kÕt cÊu, 1 x¸c
®Þnh theo biÓu thøc: 1
2
T
Chu kú dao ®éng riªng øng víi d¹ng dao ®éng riªng thø nhÊt.
Ö sè c¶n cña m«i trêng.
Nếu hệ phương trình tinh học là tuyến tính, việc hiệu chinh tải trọng sóng bằng hệ số kđ cung
tương đương với hiệu chinh nội lực do tải trọng sóng gây ra bằng hệ số kđ.
3.4 Tính toán động tiên định kết cấu chân đế
3.4.1. Phương trình tông quát của bài toán dao động nhiêu bậc tự do
Phương trình tổng quát của bài toán dao động tuyến tính nhiều bậc tự do viết theo phương
pháp phần tử hưu hạn, có dạng:
M x + C x + K x = F(t)
Trong đó:
+ M - ma trận khối lượng của hệ, tập trung tại nut kết câu, dạng ma trận chéo;
+ C - Ma trận hệ số cản tuyến tính của hệ, có câu truc tương tự M;
+ K - Ma trận độ cứng của kết câu, ma trận vuông;
+ x - Vectơ chuyển vị nut của kết câu;
+ F(t) - vectơ tải trọng sóng được quy về nút của kết câu.
Tải trọng sóng được xác định theo phương trình Morison đã được tuyến tính hoá theo mô
hình sóng tiên định và có kế đến chuyển vị của kết cấu, như đã nêu tại công thức ở chương 2,
gồm 2 nhóm sô hạng (nhóm 1 chi chứa các số hạng vận tốc và gia tốc nước; nhóm 2 chứa các số
hạng vận tốc và gia tốc kết câu) .
Trong phương trình trên, các đại lượng được hiểu như sau:
+ F(t) - vectơ tải trọng sóng tác dụng lên kết câu KCĐ (đã quy về nút kết câu) với giả thiết
kết câu là tuyệt đối cứng (không có chuyển vị);
+ M - Ma trận khối lượng kết câu (đã quy về nút kết câu), có kể đến khối lượng nước kèm
(added mass);
+ C - Ma trận hệ số cản của kết câu, có kể tới hệ số cản thuỷ động của môi trường nước
(hydrodynamic damping).
3.4.2. Phương pháp chồng mode
(Đọc thêm bài giảng môn học Động lực học công trình biển)
Phương trình tổng quát:
M x + C x + K x = F(t)
Thực hiện phép đổi biến:
x = Z tức là Z = T x
Trong đó:
+ là ma trận các dạng dao động riêng (vectơ riêng), săp xếp theo cột;
+ T là chuyển trí của ma trận ;
+ Z được xem là ánh xạ của vectơ x trong hệ toạ độ các vectơ riêng, cho phép biểu diên
1 toạ độ bât kỳ xi có dạng như sau
xi = ai1 Z1 + ai2 Z1 + ..........+ aij Z1 + ........... ain Z1
với aij là thành phần thứ i của dạng dao động riêng j (jth mode shape), tức là vectơ riêng J
Ta có phương trình dao động viết trong hệ toạ độ suy rộng:
)t(FZ.KZ.CZ.M
Trong đó phương trình tổng quát thứ j có dạng:
Mj jZ + Cj Zj + Kj Zj = )t(F
j (j = i, 2,....k,....n)
Ta nhận thây các phương trình trên có dạng của phương trình dao động của hệ 1 bậc tự do
không cản và có cản.
Sử dụng nghiệm của bài toán dao động hệ 1 bậc tự do, ta tìm được nghiêm Zj của phương
trình suy rộng, tư đó ta xác định được nghiệm của bài toán n bậc tự do, có dạng sau:
xi =
n
1j
jijZa (j = i, 2,....k,....n)
Nhận xét: Phương pháp chồng mode cho phép đưa bài toán dao động của hệ n bậc tự do
tuyến tính về n bài toán 1 bậc tự do là bài toán đã có sẵn nghiệm. Phương pháp chồng mode cũng
được sử dụng rất tiện lợi để giải bài toán dao động ngẫu nhiên.
3.5 Tính toán động ngẫu nhiên kết cấu chân đế
3.5.1. Phương pháp giải trong miên tần số bằng ma trận hàm truyên
a) Xác định ma trận hàm truyền của hệ n bậc tự do
Tư phương trình động lực học tổng quát với véc tơ ngoại lực mô tả dạng hàm điều hòa phức,
thì ma trận hàm truyền được cho bởi công thức:
12 KCiMiH
Ma trận H(i) có y nghia vật ly đăc biệt: Phần tử iHiH jk tính được theo
kdotubacvoiungluc
jdotubactheovichuyen
F
uiH
k
j
jk
b) Xác định hàm mật độ phổ của chuyển vị ngẫu nhiên
Phản ứng chuyển vị tại j (tức là theo bậc tự do j) của hệ có hàm mật độ phổ dưới dạng :
srjj FFjs
n
r
n
s
jruu SiHiHS
1 1
*
Trong đó: H*jr (iω) – là hàm liên hợp phức của Hjr (iω).
Thường bỏ qua các yếu tố tương quan giưa hai lực Fr và Fs (r s ), tức là coi SFr Fs(ω) = 0 ( r
s). Vậy có dạng đơn giản hơn (biểu thị tác động cộng tác dụng của các lực ngẫu nhiên):
n
r
n
s
FFjruu rrjjSiHS
1 1
2
Nhận xét:
Việc tìm phổ phản ứng của hệ n BTD bằng phương pháp ma trận hàm truyền thường chỉ sử
dụng với hệ có ít bậc tự do, vì tính chất cồng kềnh khi số bậc tự do tăng lớn.
Thực tế tính toán thiết kế các KCĐ Jacket, thường gặp các bài toán có số bậc tự do rất lớn
(hàng trăm đến hàng nghìn BTD), phương pháp ma trận hàm truyền tỏ ra không thích hợp.
3.5.2. Phương pháp giải trong miên tần số bằng thuật toán chồng mode
Thuật toán tương tự như phương pháp chồng mode đã trình bày tại bài toán dao động tiền
định của hệ nhiều bậc tự do.
a) Hệ phương trình một bậc tự do độc lập:
'
tjj
'
jjj
'
jj
'
jFYKYCYM
Trong đó:
n,1j;tF....tFtFtFnjn22j11j
'
j
Với Fk (k = 1,n) là phần tử thứ k của vectơ tải trọng ngẫu nhiên cho ban đầu.
b) Xác định các hàm mật độ phổ của tải trọng suy rộng tF '
j:
n,1k;n,1j;SSn
1r
n
1s
FFksjrFF sr'k
'j
c) Xác định hàm truyền trong hệ toạ độ suy rộng:
Hàm truyền phức của toạ độ suy rộng thứ j (j = 1, n) cho phương trình với hệ 1 bậc tự do:
j
2
jjj
jCiMK
1iH
Suy ra bình phương của hàm truyền có dạng:
2222
j
2
j
2
j
2
1
M
1H
d) Xác định hàm mật độ phổ của chuyển vị suy rộng:
Tương tự bài toán hệ 1 bậc tự do, ta có thể xác định hàm mật độ phổ của chuyển vị suy rộng
dưới dạng:
''
*
kjkj FFkjYY SiHiHS i = (1,n); k = (1,n)
Trong đó:
+ iH*
j - Liên hiệp phức của hàm iH
j (59);
+ 'k
'j FF
S - mật độ phổ tương hô giưa hai tải trong suy rộng
e) Xác định hàm mật độ phản ứng của hệ n BTD
n,1j;SSn
1r
n
1s
YYjsjruu srjj
Trong thực tế tính toán, thiết kế với độ chính xác châp nhận được, thường bỏ qua các số hạng
phổ tương quan giưa các toạ độ suy rộng và có kết quả dạng rut gọn:
n
1rYYjr
2
uu rrjjSS
3.5.3. Phương pháp giải trong miên tần số bằng hàm truyên RAO
a) Khái niệm vê hàm truyên (Transfer Function): còn gọi là “toán tử biên độ phản ứng” (gọi
tăt là “RAO”- Response-Amplitude Operator).
Đối với các hệ tuyến tính: RAO là hàm phản ứng chuẩn hoá (normalized response function)
được xây dựng trong một phạm vi nào đó của các tần số sóng tác dụng lên kết câu. Do RAO có
tích chât không thay đổi đối với hệ tuyến tính, nên nó là hàm duy nhât đối với một kết câu cho
trước.
Nếu tải trọng sóng phụ thuộc tuyến tính vào chiều cao sóng, ta có phản ứng của hệ được xác
định bởi hệ thức:
Resp (t) = (RAO) (t)
Trong đó:
+ RAO là phản ứng của hệ với một đơn vị biên độ sóng bề măt;
+ (t) hàm sóng bề măt thay đổi theo thời gian t.
b) Xác định phô phản ứng
Trường hơp sóng bê mặt là hàm ngẫu nhiên đối với t: sóng được mô tả bởi phổ mật độ
năng lượng của sóng ( wave-energy density spectrum), đối với hệ tuyến tính, ta có thể xác
định được phổ phản ứng theo phổ của sóng bởi biểu thức:
SResp = [RAO ()] 2 S()
3.5.4. Phương pháp giải trong miên thời gian bằng thuật toán chồng mode
a) Phương pháp giải trong miền thời gian cho hệ một bậc tự do chịu tải trọng ngẫu nhiên
Nội dung chính của phương pháp này như sau:
Bước 1: Dựa trên hàm phổ sóng dã cho S() được xác định trong pham vi giá trị của tần số
m M
Ta chia đoạn [m , M] thành N đoạn đều nhau (xem hình vẽ).
= N
mM
Bước 2: Thay thế 1 trạng thái biển với sóng ngẫu nhiên S() có tần số biển thiên liên tục.
thành tập hợp N sóng điều hoà Airy với N tần số khác nhau, i ( i = 1,N):
(t) =
N
1i
ia cos (i + i)
Trong đó: ai2 = 2 S(i)
Bước 3: Lần lượt giải N bài toán động tiền định với sóng điều hoà ta sẽ xác định được N phản
ứng của kết câu.
Bước 4: Xử lý thống kế N phản ứng, ta sẽ có được các đăc trưng xác suât của phản ứng do
sóng ngẫu nhiên ban đầu gây ra.
b) Kết hợp phương pháp chồng mode với phương pháp giải theo miền thời gian
Sử dụng thuật toán chồng mode với đầu vào là hàm mật độ phổ của bề măt sóng S(), sau
khi đưa bài toán xuât phát về dạng n bài toán 1 bậc tự do, ta sẽ sử dụng phương pháp giải theo
miền thời gian như đã trình bày trong bài toán 1 bậc tự do ở trên để chuyển sang dạng các bài
toán 1 bậc tự do tiên định.
CHƯƠNG 4. THIÊT KÊ KHÔI CHÂN ĐÊ CÔNG TRINH BIÊN
CĐ BĂNG THEP
4.1 Lựa chọn các số liêu đầu vào phục vụ thiết kế
4.1.1 Yêu cầu vê công nghệ
a) Công nghệ khoan xiên
b) Ky thuật giàn đầu giếng
- Loại kết câu truyền thống của giàn BK;
- Loại kết câu giàn tối thiểu (MOSS);
c) Công nghệ đầu giếng ngầm
Kết hợp với các Công trình biển nhằm:
- Giảm số lượng giàn;
- Tăng hiệu quả kinh tế;
d) Công nghệ thương tầng toàn khối
4.1.2 Số liệu vê môi trường, địa chất
4.1.3 Điêu kiện thi công (Thi công tự nổi, đánh chìm bằng kéo trượt lên xà lan...). Đọc
thêm tài liệu thi công Công trình Biển cố định bằng thép.
4.2 Tính toán xác định các kích thước tổng thể của công trình
4.2.1. Các căn cứ và ràng buộc lựa chọn giải pháp kết cấu khối chân đế CTB cố định bằng
thep
a) Các căn cứ
- Nhiệm vụ của dàn: Liên quan đến quy mô thượng tầng;
- Vị trí của dàn: Xác định điều kiện môi trường để tính toán kết câu;
- Độ sâu nước: Liên quan đến rât nhiều chi tiêu thiết kế;
- Các đặc tính nên đáy biển: Liên quan đến lựa chọn giải pháp móng ;
- Số lương giếng khoan: Liên quan đến quy mô công nghệ thượng tầng và kết câu
KCĐ đỡ thượng tầng;
- Các thiết bị phục vụ khai thác
b) Các ràng buộc
- Khả năng của tàu/sà lan vận chuyển, dựng lăp và đóng cọc
- Trọng lượng Jacket
- Chiều dài cọc và kích thước của bua đóng cọc có sẵn
- Điều kiện và cơ sở hạ tầng để chế tạo dựng lăp KCĐ Jacket trên bờ:
+ Khả năng của bãi lăp ráp;
+ Khả năng của thiết bị dựng lăp;
+ Giá thành và tiến độ chế tạo trên bãi lăp ráp
4.2.2. Xác định các kích thước tông thể của khối chân đế
a) Mặt đỉnh Jacket: Có kích thước được xác định dựa trên các yếu tố sau:
Phải đủ lớn để đỡ sàn chịu lực và khối thượng tầng;
Phải đủ rộng để bố trí được các giếng (có kể tương lai);
Phụ thuộc vào phương án thi công vận chuyển Jacket trên biển;
Chiều rộng của măt đinh Jacket phụ thuộc vào loại thiết bị khoan đăt trên thượng tầng.
b) Chiêu cao của KCĐ Jacket: Có kích thước đủ lớn để đảm bảo với điều kiện sóng lớn nhât
theo thiết kế (ví dụ bão 100 năm) cung với triều cường, nước dâng do bão.
Hkcđ = do + d1 + d2 + H +
Trong đó:
+ do là độ sâu nước ứng với cốt không hải đồ;
+ d1 là biến động triều;
+ d2 là mực nước dâng do bão;
H là độ dâng măt sóng so với đường măt nước, phụ thuộc vào ly thuyết sóng tính toán;
+ : Độ tinh không, phụ thuộc vào tiêu chuẩn thiết kế;
c) Mặt đáy Jacket ( Jacket Bottom): Có kích thước phụ thuộc
Kích thước măt đinh Jacket;
Độ nghiêng hợp ly của 4 măt bên KCĐ Jacket (Batter of Jacket Legs): Chọn độ
nghiêng hợp ly:
(1) Hiệu quả của phân phối tải trọng lên các cọc;
(2) Lực ngang tác dụng lên đầu cọc;
(3) Tải trọng sóng lên kết câu Jacket;
(4) Trọng lượng của KCĐ ( chịu ảnh hưởng của chiều dài các PT) ;
(5) Hiệu ứng đóng cọc xiên;
(6) Độ cứng của kết câu.
Nhận xet chung:
- Ở vùng nước càng sâu, độ dốc của mặt bên Jacket càng tăng (để tăng độ cứng tổng
thể của KCĐ chịu tải trọng ngang);
- Độ dốc thường được sử dụng:
1 : 10 hay 1 : 12 đối với bề rộng Jacket
1 : 7 hay 1 : 8 đối với chiều dài của Jacket
4.3 Lựa chọn giải pháp măt đứng, măt ngang
a) Giải pháp mặt đứng
Phụ thuộc:
- Độ cứng tổng thể kết câu;
- Đường truyền lực;
- Phân khoang măt ngang;
- Trạng thái chịu lực thuận lợi nhât của nut;
Thông thường có các dạng măt đứng sau hay được sử dụng:
- Câu tạo các thanh đơn: /, \
- Câu tạo các thanh chứ V: Chéo lên \/, Chéo xuống /\
- Câu tạo các thanh chư X
b) Xác định kích thước khu vực bố trí giếng
H.a) Các phương án bố trí khu vực các giếng
H.b) Kích thước khu vực 18 giếng của dàn đa chức năng
c) Cấu tạo các mặt ngang
- Tuy thuộc công nghệ bố trí giếng hoăc các công năng thượng tầng khác;
- Đảm bảo điều kiện bât biến hình của kết câu;
- Điều kiện thi công hàn thanh và câu tạo nut;
d) Số lương các khung ngang
Số lượng các khung ngang liên quan đến khoảng cách giưa các khung ngang dọc
theo chiều cao của KCĐ, thông thường tư 12 m đến 18 m hoăc lớn hơn;
e) Số ống chính
Thông thường một KCĐ Jacket được chuẩn hoá gồm các loại 3, 4, 6, hoăc 8 thanh
đứng (Legs);
4.4 Lựa chọn sơ bộ kích thước tiết diên các kết cấu chính
C¸c thanh ®îc thiÕt kÕ sao cho ®ñ ®é bÒn vµ æn ®Þnh khi chÞu t¶i träng cùc ®¹i. §èi
víi kÕt cÊu thÐp th× yªu cÇu vÒ ®é æn ®Þnh thêng lµ yªu cÇu cao h¬n yªu cÇu ®é bÒn.
V× vËy khi lùa chän s¬ bé tiÕt diÖn thanh ngoµi dùa theo kinh nghiÖm cña c¸c c«ng
tr×nh t¬ng tù ngêi ta thêng lùa chän theo ®é m¶nh cña thanh.
Lựa chọn tiết diện thanh theo độ mảnh
§é m¶nh cña thanh ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
r
kl
Trong ®ã:
Lµ ®é m¶nh cña thanh
k: Lµ hÖ sè chiÒu dµi tÝnh to¸n cña thanh phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn liªn kÕt t¹i hai ®Çu
thanh:
§èi víi èng chÝnh k=1.0
Víi èng chÐo k=0.8
Víi c¸c èng ngang phô, k = 0.7
A
Jr : Lµ b¸n kÝnh qu¸n tÝnh cña tiÕt diÖn.
J: Momen qu¸n tÝnh cña tiÕt diÖn èng.
A: DiÖn tÝch mÆt c¾t ngang cña èng
* Theo kinh nghiÖm thÕ giíi
- VÞnh Mexico [] = 85
- BiÓn B¾c [] = 75
- Trung §«ng [] = 110
- Vïng §«ng Nam ¸ [] = 100
4.5 Phương pháp thiết kế
Theo các Tiêu chuẩn thiết kế công trình biển cố định hiện hành, việc thiết kế kết câu khối
chân đế Jacket có thể được thực hiện theo các phương pháp sau đây:
4.5.1. Phương pháp thiết kế theo ứng suất cho phep
Phương pháp thiết kế theo ứng suât cho phép (hay ứng suât làm việc - Working Stress
Design) được đưa ra trong bộ Tiêu chuẩn của Viện Dầu mỏ Mỹ API RP2A - WSD, xuât bản
lần thứ 21, năm 2000, trong bộ Tiêu chuẩn của DNV (Na-Uy) năm 1982, 1993,...
4.5.2. Phương pháp thiết kế theo các trạng thái giới hạn:
Phương pháp thiết kế theo các trạng thái giới hạn là 4 trạng thái giới hạn - TTGH (TTGH
cực đại - ULS, TTGH mỏi - FLS, TTGH về tiên nghi khai thác khi KCĐ bị rung động - SLS,
và TTGH về các phá huỷ tích luỹ do sự cố bât thường - PLS), đã được đưa ra trong bộ Tiêu
chuẩn của Viện Dầu mỏ Mỹ API RP2A - WSD, xuât bản lần thứ 21, năm 2000, trong bộ
Tiêu chuẩn của DNV (Na-Uy) năm 1982, 1993,.. ; còn được gọi là “phương pháp bán xác
suất” và trong đó có sử dụng các hệ số đã được xử ly theo ly thuyết độ tin cậy;
4.5.3. Phương pháp thiết kế theo lý thuyết độ tin cậy:
Phương pháp thiết kế theo ly thuyết độ tin cậy là phương pháp hiên nay đang có xu
hướng sử dụng nhiều, cho phép đánh giá an toàn của kết câu công trình biển sát với tính chât
biến động phức tạp của môi trường biển cung như các yếu tố tác động khác; API lần đầu tiên
đưa ra Tiêu chuẩn thiết kế theo hướng này vào năm 1993 API RP2A - LRFD bên cạnh bộ
Tiêu chuẩn API RP2A - WSD cung đã có nhưng bổ sung theo hướng mới.
Bộ Tiêu chuẩn của DNV đã đưa vào “phương pháp thiết kế theo mô hình xác suât ” lần
xuât bản đầu tiên năm 1977, và Phần mềm SESAM của DNV đã sử dụng các thuật toán của
mô hình xác suât để đánh giá độ tin cậy về bền và mỏi của kết câu công trình biển.
Ngày nay, đối với các công trình biển cố định ở vùng nước sâu, việc sử dụng phương
pháp thiết kế theo lý thuyết độ tin cậy đươc xem như bắt buộc, cho phép nâng cao độ chính
xác của việc đánh giá an toàn và tuổi thọ công trình trong quá trình khai thác, chịu nhiều yếu
tố bât định (ngẫu nhiên) của môi trường tự nhiên cung như do con người gây ra.
4.6 Kiểm tra điều kiên bền của kết cấu
(Xem thêm API – RP 2A – WSD)
4.6.1 Trạng thái chịu lực của các thanh trong kết cấu khối chân đế
KÕt qu¶ ph©n tÝch kÕt cÊu ch©n ®Õ cho thÊy tr¹ng th¸i chÞu lùc cña c¸c phÇn tö thanh
lµ tr¹ng th¸i chÞu lùc phøc t¹p, bao gåm :
- C¸c thanh chÞu nÐn + Uèn ®ång thêi
- C¸c thanh chÞu kÐo + Uèn ®ång thêi
- C¸c thanh chÞu nÐn + Uèn + ¸p lùc thuû tÜnh côc bé
- C¸c thanh chÞu kÐo + Uèn + ¸p lùc thuû tÜnh côc bé
KÕt cÊu lµm viÖc theo s¬ ®å kh«ng gian, ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc kiÓm tra, momen uèn
trong thanh ®îc ph©n tÝch thµnh hai thµnh phÇn: M«men uèn trong mÆt ph¼ng (in plane
bending – IPB) vµ m«men uèn ngoµi mÆt ph¼ng (out plane bending – OPB). Th«ng
thêng mÆt ph¼ng uèn lµ mÆt ph¼ng t¹o bëi thanh ®ang xÐt vµ thanh chñ, hoÆc lµ mÆt
ph¼ng Panel, mÆt ngang chøa thanh ®ã.
4.6.2. KiÓm tra theo tiªu chuÈn API
a) øng suÊt cho phÐp cña thanh èng trßn
* øng suÊt kÐo cho phÐp cña thanh chÞu kÐo thuÇn tuý
yt FF 6.0
Trong ®ã:
Ft, lµ øng suÊt kÐo cho phÐp trong thanh.
Fy, lµ øng suÊt ch¶y cña vËt liÖu.
* øng suÊt trong thanh chÞu nÐn
øng suÊt cho phÐp æn ®Þnh tæng thÓ cña thanh
NÕu tû sè: 60/ tD , th× øng suÊt cho phÐp ®îc tÝnh nh sau:
cc
y
a
C
rKl
C
rKl
FC
rKl
F
3
3
2
2
8
/
8
/33/5
2
/1
, víi cCrKl /
2
2
/23
12
rKl
EFa
, víi cCrKl /
Trong ®ã:
2/1212
yF
ECc
E: modun ®µn håi cña vËt liÖu (N/m2)
l: ChiÒu dµi tÝnh to¸n cña thanh, m.
r: B¸n kÝnh qu¸n tÝnh cña tiÕn diÖn thanh.
K: HÖ sè liªn kÕt hai ®Çu nót cña thanh.
®Þnh cña thanh
§Æc trng mÊt æn
(®êng ------)
0.5 0.7 1.0 1.0 2.0 2.0Gi¸ trÞ lý thuyÕt K
LO¹I S¥ §å
III III IV V VI VII
D¹ng mÊt æn ®Þnh
NÕu tû sè: 60/ tD , th× kh¶ n¨ng mÊt æn ®Þnh côc bé lín h¬n mÊt æn ®Þnh tæng thÓ,
khi ®ã trong c«ng thøc trªn Fy sÏ ®îc thay thÕ b»ng min(Fxe, ,Fxe) lµ c¸c øng suÊt cho
phÐp mÊt æn ®Þnh côc bé trong vµ ngoµi miÒn ®µn håi ®îc tÝnh ngay trong phÇn sau.
øng suÊt cho phÐp æn ®Þnh côc bé
Nh trªn ®· nãi ®èi víi nh÷ng thanh cã tû sè: 60/ tD , th× kh¶ n¨ng mÊt æn ®Þnh côc
bé lín h¬n mÊt æn ®Þnh tæng thÓ.
o MÊt æn ®Þnh côc bé trong miÒn ®µn håi
DtCEFxe /2
Trong ®ã:
C=0.6 lµ hÖ sè mÊt æn ®Þnh trong miÒn ®µn håi.
D, t lµ ®êng kÝnh ngoµi vµ chiÒu dÇy cña èng (m)
o MÊt æn ®Þnh côc bé ngoµi miÒn ®µn håi
4/1/23.064.1' tDFF yxe
* øng suÊt cho phÐp trong thanh chÞu uèn
+ NÕu yF
tD1500
. th× yb FF 75.0
+ NÕu yy Ft
D
F
30001500 th× y
y
b FEt
DFF
74.184.0
+ NÕu 3003000
t
D
Fy
th× y
y
b FEt
DFF
58.072.0
Víi Fy lµ giíi h¹n ch¶y cña vËt liÖu thø nguyªn lÊy lµ MPa
* øng suÊt cho phÐp trong thanh chÞu c¾t
yv FF 4.0
* øng suÊt cho phÐp trong thanh chÞu momen xo¾n
yv FF 4.0
* øng suÊt cho phÐp trong thanh chÞu ¸p lùc thuû tÜnh
Trong miÒn ®µn håi:
hehc FF nÕu yhe FF 55.0
Ngoµi miÒn ®µn håi:
heyhc FFF 18.045.0 , nÕu yhey FFF 6.155.0
)/(15.1
31.1
hey
y
hcFF
FF
, nÕu yhey FFF 2.66.1
yhc FF , nÕu yhe FF 2.16
øng suÊt mÊt æn ®Þnh theo ph¬ng vßng Fhe
øng suÊt mÊt æn ®Þnh côc bé theo ph¬ng vßng trong miÒn ®µn håi ®îc x¸c ®Þnh theo
c¸c ®iÒu kiÖn.
D
tECF hhe ..2
Trong ®ã hÖ sè øng suÊt vßng g©y mÊt æn ®Þnh tíi h¹n Ch bao gåm cã kÓ ®Õn sù sai sè
h×nh häc ban ®Çu cïng víi sai sè giíi h¹n cña tiªu chuÈn API Spec 2B ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
D
tCh 44.0 NÕu
t
DM 6.1
4
3/21.0
44.0M
tD
D
tCh NÕu
t
DM
t
D6.1825.0
636.0
736.0
MCh NÕu
t
DM 825.05.3
559.0
755.0
MCh NÕu 5.35.1 M
8.0hC NÕu 5.1M
Th«ng sè h×nh häc M ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: 2/1
2
t
D
D
LM
b) KiÓm tra thanh èng chÞu lùc phøc t¹p
* Thanh chÞu nÐn uèn
- Ph¶i tho¶ m·n c¶ hai ®iÒu kiÖn sau:
0.1
1'
22
b
e
a
bybxm
a
a
FF
f
ffxC
F
f
0.16.0
22
b
bybx
a
a
F
ff
F
f
Trong ®ã:
2
2
/23
12'
rKl
EFe
- NÕu 15.0Fa
fa th× cã thÓ ¸p dông c«ng thøc kiÓm tra sau:
0.1
22
b
bybx
a
a
F
ff
F
f
- HÖ sè Cm ®îc lÊy nh sau:
+ 0.85
+
2
14.06.0
M
M, nhng kh«ng nhá h¬n 0.4, kh«ng lín h¬n 0.85
+
eF
fa
'4.01 , hoÆc 0.85 lÊy gi¸ trÞ nhá.
§èi víi phÇn tö cäc th× kiÓm tra theo c«ng thøc sau:
0.16.0
22
b
bybx
xc
a
F
ff
F
f
xeyxeFtDFF
4/1/23.064.1'
* Thanh chÞu kÐo uèn ®ång thêi:
Víi c¸c thanh chÞu kÐo uèn ®ång thêi th× ph¶i tho¶ m·n ph¬ng tr×nh sau:
0.16.0
22
b
bybx
a
a
F
ff
F
f
* Thanh chÞu kÐo + ¸p lùc thuû tÜnh:
Víi c¸c thanh chÞu øng suÊt kÐo däc trôc + vµ øng suÊt nÐn ph¬ng vßng do ¸p lùc
thuû tÜnh, kiÓm tra theo biÓu thøc t¬ng t¸c sau:
0.1222 BABA
Víi:
x
y
hba SFf
fffA
5.0
h
hc
h SFF
fB
Trong ®ã:
: HÖ sè Poatxong, = 0.3.
Fy : Cêng ®é ®µn håi cña vËt liÖu, N/m2.
fa : Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña øng suÊt däc trôc, N/m2.
fh : Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña øng suÊt nÐn vßng, N/m2.
Fhc : øng suÊt vßng tíi h¹n, N/m2.
SFx : HÖ sè an toµn kÐo däc trôc.
SFh : HÖ sè an toµn do øng suÊt nÐn vßng.
(Lu ý: SFx, SFh ®îc lÊy theo môc 3.35 API RP 2A trang 44)
* Thanh chÞu nÐn + ¸p lùc thuû tÜnh
- Khi thanh chÞu nÐn däc trôc kÕt hîp víi øng suÊt nÐn do ¸p lùc thuû tÜnh th× ph¶i tho¶
m·n:
0.1)(
0.1)()()5.0(
h
a
a
h
b
b
x
xe
ha
SFF
f
SFF
fSF
F
ff
- Khi fx > 0.5 Fha ta ph¶i kiÓm tra theo c«ng thøc sau:
0.15.0
5.02
ha
h
haaa
hax
F
f
FF
Ff
h
hc
ha
x
xe
aa
SF
FF
SF
FF
hbax ffff 5.0 : §îc tÝnh víi tæ hîp øng suÊt nÐn lín nhÊt.
NÕu hab hff 5.0 th× c¶ hai ph¬ng tr×nh ®Òu ph¶i tho¶ m·n.
4.6.2 Kiểm tra chọc thủng của nút
4.6.2.1. C¸c kiÓu liªn kÕt nót trong ch©n ®Õ
C¸c nót lµ c¸c liªn kÕt hµn gi÷a c¸c thanh èng trong ch©n ®Õ, lµ ®iÓm truyÒn lùc gi÷a
c¸c thanh nh¸nh víi c¸c thanh nh¸nh, gi÷a c¸c thanh nh¸nh vµo thanh chñ.
Mèi hµn gi÷a c¸c thanh ®îc thiÕt kÕ vµ thi c«ng sao cho kh¶ n¨ng chÞu lùc cña mèi
hµn lín h¬n kh¶ n¨ng chÞu chäc thñng cña èng chÝnh vµ lín h¬n kh¶ n¨ng chÞu lùc vÒ bÒn vµ
æn ®Þnh cña èng nh¸nh. Mèi hµn gi÷a c¸c thanh ®îc thùc hiÖn chÆt chÏ theo c¸c quy tr×nh
hµn, vµ kiÓm tra theo c¸c quy tr×nh kiÓm tra b¾t buéc ®Ó ®¶m b¶o chÊt lîng chÞu lùc, Ýt nhÊt
lµ t¬ng ®¬ng víi thÐp chñ.
VÒ nguyªn t¾c liªn kÕt t¹i ®Çu thanh ph¶i cã kh¶ n¨ng ®ñ chÞu lùc t¹i nót, nhng ®ång
thêi còng kh«ng ®îc nhá h¬n 50% kh¶ n¨ng chÞu lùc thùc cña thanh, nguyªn t¾c nµy ph¶i
tho¶ m·n biÓu thøc sau:
0.1
/5.111
sin
yc
yb
F
F
Trong ®ã:
Fyc lµ cêng ®é ch¶y cña thÐp thanh chñ.
Fyb lµ cêng ®é ch¶y cña thÐp thanh nh¸nh.
,,, lµ c¸c th«ng sè h×nh häc xem h×nh vÏ.
a) Nót liªn kÕt ®¬n gi¶n
Nót ®¬n gi¶n lµ c¸c nót mµ lùc tõ c¸c thanh nh¸nh ®îc truyÒn qua nhau th«ng qua
èng chÝnh. VÒ mÆt h×nh häc th× trong c¸c nót ®¬n gi¶n c¸c thanh t¸ch rêi nhau.
b) Nót liªn kÕt chång:
Nót liªn kÕt chång lµ c¸c nót mµ mét phËn néi lùc sÏ ®îc truyÒn trùc tiÕp tõ thanh
nh¸nh nµy qua thanh nh¸nh kia. VÒ mÆt h×nh häc th× c¸c thanh nh¸nh sÏ cã mét ®o¹n chång
lªn nhau.
4.6.2.2. TÝnh to¸n nót ®¬n gi¶n
a) S¬ ®å truyÒn lùc cña nót ®¬n gi¶n
Trong ®ã:
- øng suÊt do lùc däc trong thanh nh¸nh lµ:
A
Nfa
- øng suÊt do momen trong mÆt ph¼ng uèn, vµ ngoµi mÆt ph¼ng uèn cña thanh nh¸nh:
W
Mfb IPB
IPB
W
Mfb oPB
OPB
- C¸c thµnh phÇn øng suÊt nµy g©y ra øng suÊt c¾t trong thµnh thanh chñ:
sinfVp
Vp ®îc tÝnh riªng rÏ theo mçi thµnh phÇn lùc: Lùc däc, momen trong mÆt ph¼ng,
momen ngoµi mÆt ph¼ng.
f: Lµ øng suÊt trong thanh nh¸nh do lùc däc, momen trong mÆt ph¼ng, momen ngoµi
mÆt ph¼ng g©y ra.
Do t¸c dông cña lùc däc trôc vµ momen uèn, c¸c thanh nh¸nh cã thÓ lµm mãp mÐo vµ
c¾t thñng thµnh èng chñ.
Kh¶ n¨ng lµm viÖc cña nót cã thÓ ®îc kiÓm tra theo 1 trong 2 c¸ch sau:
- KiÓm tra theo øng suÊt chäc thñng;
- KiÓm tra theo lùc danh nghÜa trong thanh nh¸nh;
b) KiÓm tra nót theo øng suÊt chäc thñng
Trong c¸c liªn kÕt nót, th× t¬ng t¸c gi÷a c¸c thanh nh¸nh víi nhau trong cïng mét nót
cã ¶nh hëng nhiÒu ®Õn kh¶ n¨ng lµm viÖc cña nót ®ã. Do ®ã sè c¸c thanh nh¸nh quy tô t¹i
nót, gãc t¹o bëi c¸c thanh nh¸nh vµ èng chÝnh, vµ néi lùc trong c¸c thanh nh¸nh, trong èng
chÝnh ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng chÞu lùc cña nót.
Ngêi ta ph©n c¸c nót thµnh nót K, nót T&Y, nót X, viÖc ph©n lo¹i theo c¸c nguyªn
t¾c trong phÇn sau.
øng suÊt cho phÐp chèng chäc thñng :
6.0
yc
fqpa
FQQv
vpa ph¶i x¸c ®Þnh riªng rÏ cho c¸c thµnh phÇn lùc ( Lùc däc, momen uèn).
Qq : HÖ sè kÓ ®Õn ¶nh hëng cña cÊu t¹o h×nh häc vµ cña lùc t¸c dông ®îc tÝnh theo
b¶ng sau :
6.0::)833.01(
3.0
khiQ 20::/1.08.1 khiTgQg
6.0::0.1 khiQ 20::/48.1 khiDgQg , Qg >=1
Lo¹i nót vµ
d¹ng h×nh häc
Lo¹i t¶i träng trong èng nh¸nh
KÐo däc trôc NÐn däc trôc Trong mÆt
ph¼ng uèn
Ngoµi mÆt
ph¼ng uèn
K Chång 1.8
(3.72+0.67/) (1.37+0.67/)Q
Kho¶ng c¸ch (1.10+0.20/)Qg
T & Y (1.10 + 0.20/)
MÆt c¾t
Kh«ng cã mÆt
ngang (1.10 +0.20/) (0.75 +0.20/)Q
Víi mÆt
ngang 1.10 + 0.20/
Qf : HÖ sè kÓ ®Õn ¶nh hëng cña øng suÊt ph¸p trong thanh chñ:
20.1 AQ f
Trong ®ã :
= 0.03 ®èi víi øng suÊt däc trôc trong èng nh¸nh.
= 0.045 ®èi víi øng suÊt uèn trong mÆt ph¼ng èng nh¸nh.
= 0.021 ®èi víi øng suÊt ngoµi mÆt ph¼ng èng nh¸nh.
yc
OPBIPBAX
F
fffA
6.0
222
Trong ®ã : OPBIPBAx fff ,, lµ øng suÊt däc trôc, uèn trong mÆt ph¼ng, uèn ngoµi mÆt
ph¼ng cña èng chñ. Khi thanh chñ chÞu kÐo th× Qf = 1.0
Nót ph¶i tho¶ m·n c¸c ph¬ng tr×nh sau :
0.1
22
OPBpa
p
IPBpa
p
v
v
v
v
0.1arcsin2
22
OPBpa
p
IPBpa
p
axpa
p
v
v
v
v
v
v
c) Ph©n lo¹i nót tÝnh to¸n
Ngêi ta ph©n c¸c nót thµnh nót K, nót T&Y, nót X, cã thÓ h×nh dung ®¬n gi¶n nh
sau:
- Nót ch÷ K : Lµ c¸c nót mµ lùc däc trong thanh nh¸nh nµy ®îc ®èi träng bëi lùc däc
trong mét thanh nh¸nh ®èi diÖn.
- Nót T&Y : Lµ c¸c nót mµ lùc däc trong èng nh¸nh ®îc ®èi träng bëi lùc c¾t trong
èng chñ .
- Nót X : Lµ c¸c nót mµ lùc däc trong thanh nh¸n nµy truyÒn trùc tiÕp qua thanh nh¸nh
®èi diÖn th«ng qua èng chÝnh.
Tuy nhiªn c¸ch ph©n lo¹i nµy chØ ®óng víi kÕt cÊu ph¼ng, trong khi kÕt cÊu ch©n ®Õ lµ
kÕt cÊu hÖ thanh kh«ng gian v× vËy c¸ch ph©n lo¹i nµy cha kÕt ®Õn hÕt ®îc tÊt c¶ c¸c thanh
quy tô t¹i nót. §Ó ph©n lo¹i nót mét c¸ch tæng thÓ ngêi ta dïng ®Õn hÖ sè . ®îc tÝnh nh
sau :
thanhtinhP
zP
hanhtoanboongn
sin
6.0exp2cossin
0.1
NÕu 0.1 , th× liªn kÕt thanh nh¸nh ®ã coi nh d¹ng ch÷ K, nÕu 7.1 th× coi nh
liªn kÕt T hoÆc Y. nÕu 4.2 th× coi nh liªn kÕt d¹ng X. Trong trêng hîp a nhËn c¸c gi¸
trÞ trung gian th× hÖ sè Qf cÇn ®îc tÝnh theo phÐp néi suy.
d) Yªu cÇu cÊu t¹o gia cêng nót
Trong trêng hîp nót kh«ng ®ñ chÞu chäc thñng th× cã biÖn ph¸p gia cêng côc bé nót
tÝnh to¸n. Cã hai c¸ch gia cêng nh sau: Gia cêng b»ng t¨ng chiÒu dÇy èng chñ vµ èng
nh¸nh, gia cêng b»ng c¸ch dïng thÐp cêng ®é cao h¬n.
4.7 Kiểm tra tuổi thọ mỏi của kết cấu
4.7.1 Khái niệm vê hiện tương mỏi
4.7.1.1 C¸c yÕu tè g©y ra hiÖn tîng mái
- HiÖn tîng mái ®îc ph¸t sinh khi cã ®ñ hai ®iÒu kiÖn cÇn nh sau:
+ T¶i träng cã tÝnh chÊt ®éng víi biªn ®é ®ñ lín. Chu kú cña t¶i träng cã thÓ ®Òu hoÆc
kh«ng ®Òu.
+ VËt lµm kÕt cÊu kh«ng ®ång nhÊt.
§iÒu kiÖn ®ñ : Sè chu tr×nh lÆp l¹i cña møc øng suÊt nµo ®ã ®ñ lín ®Ó g©y mái. NÕu øng suÊt
lín th× cÇn Ýt chu tr×nh ®· g©y ra mái, nÕu øng suÊt nhá th× cÇn nhiÒu chu tr×nh h¬n.
- §èi víi khèi ch©n ®Õ c«ng tr×nh biÓn b»ng thÐp :
+ T¶i träng sãng t¸c dông lªn c«ng tr×nh lµ t¶i träng thay ®æi cã chu kú vµ gi¸ trÞ thay
®æi trong ph¹m vi kh¸ lín: T¶i träng nhá cã chu tr×nh lín, t¶i träng lín cã chu tr×nh nhá.
+ VËt liÖu thÐp èng chÕ t¹o t¹i nhµ m¸y nhng ®îc thi c«ng hµn t¹i c«ng trêng v×
vËy cã thÓ cã khuyÕt tËt.
ChÝnh v× vËy, hiÖn tîng mái trong kÕt cÊu ch©n ®Õ lµ vÊn ®Ò rÊt cÇn ®îc quan
t©m.
4.7.1.2 Qu¸ tr×nh ph¸ huû mái
Qu¸ tr×nh ph¸ huû mái chia lµm 3 giai ®o¹n nh sau :
- Giai ®o¹n 1 : Víi sè chu tr×nh N1 ®ñ lín th× kÕt cÊu b¾t ®Çu xuÊt hiÖn c¸c vÕt
r¹n nhá t¹i c¸c vÞ trÝ xung yÕu nhÊt.
- Giai ®o¹n 2 : Qu¸ tr×nh vÕt nøt ®îc lan truyÒn chËm sang c¸c vÞ trÝ l©n cËn
N2>N1, thêi gian lan truyÒn vÕt nøt lµ (N2 - N1)Tm. Trong ®ã Tm lµ chu kú trung b×nh cña ¦S.
- Giai ®o¹n 3 : VÕt nøt lan truyÒn rÊt nhanh vµ dÉn ®Õn cÊu kiÖn bÞ mÊt bÒn vµ
ph¸ huû t¹i mÆt c¾t ®ã do sù thu hÑp tiÕt diÖn chÞu lùc.
4.7.2 Tính toán tôn thất mỏi tiên định theo P-M
4.7.2.1. C¸c ph¬ng ph¸p c¬ b¶n tÝnh to¸n ph¸ huû mái
C¸c d¹ng ph¸ huû mái:
- Ph¸ huû mái víi sè chu tr×nh Ýt- øng suÊt lín.
- Ph¸ huû mái víi nhiÒu chu tr×nh-øng suÊt nhá.
- Ph¸ huû mái víi chu kú thay ®æi theo tõng giai ®o¹n øng suÊt.
C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh mái:
HiÖn nay cã 2 ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n mái cho c«ng tr×nh nh sau :
- Ph¬ng ph¸p P-M ( Palmgren-Miner ) Lµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu sù ph¸ huû mái
trong giai ®o¹n 1.
- Ph¬ng ph¸p tÝnh mái theo c¬ häc ph¸ huû: Ph¬ng ph¸p nµy chñ yÕu dïng ®Ó
nghiªn cøu qu¸ tr×nh ph¸ huû mái trong giai ®o¹n 2, giai ®o¹n lan truyÒn vÕt nøt.
4.7.2.2 C¸c kh¸i niÖm dïng trong tÝnh mái
- Sè gia øng suÊt :
minmax S
- øng suÊt danh nghÜa:
Khi tÝnh to¸n kÕt cÊu ta ®· m« h×nh ho¸ c¸c phÇn tö thÐp èng thµnh c¸c thanh nèi víi
nhau t¹i mét ®iÓm, v× vËy ®Ó t×m øng suÊt trong c¸c thanh ta sö dông c¸c c«ng thøc cña søc
bÒn vËt liÖu ®Ó tÝnh to¸n gi¸ trÞ øng suÊt tõ c¸c thµnh phÇn néi lùc phÇn tö trong c¸c thanh.
øng suÊt ®ã gäi lµ øng suÊt danh nghÜa.
- øng suÊt hiÖu dông :
Lµ øng suÊt thùc tÕ t¹i c¸c ®iÓm cÇn tÝnh to¸n. T¹i c¸c nót liªn kÕt cã sù thay ®æi lín
vÒ h×nh häc, v× vËy øng suÊt trong thanh kh«ng ph©n bè ®Òu, mµ cã sù tËp trung øng suÊt .
øng suÊt thùc t¹i c¸c ®iÓm nµy ®îc tÝnh tõ øng su©t danh nghÜa nh©n víi hÖ sè tËp chung øng
suÊt SCF.
(H×nh vÏ)
- §êng cong mái S-N cña vËt liÖu :
Lµ ®êng cong ®îc x©y dùng b»ng thùc nghiÖm, thÓ hiÖn quan hÖ gi÷a øng suÊt vµ sè
chu tr×nh g©y mái ®èi víi mçi gi¸ trÞ øng suÊt. Th«ng thêng còng ®îc cho s½n trong tiªu
chuÈn, qui ph¹m.
5.3.2.1. Thuật toán tông quát tính mỏi tiên định
Việc tính toán mỏi tiền định được thực hiện theo sơ đồ thuật toán như trên hình 75, trong
đó nội dung các khối như sau:
a) Phân tích và lựa chọn số liêu đầu vào: số liệu sóng của các TTB ngăn hạn với các
thông số (HZ, TZ, );
Tư bộ số liệu đầu vào, lựa chọn xác định các sô liệu cho tung sóng riêng lẻ sóng theo
mô hình tiền định phục vụ tính mỏi;
b) Xác định đường cong mỏi S-N
c) Xác định ứng suất để tính mỏi tai các điểm nóng
d) Xác định tổn thất mỏi
Trường hợp tổng quát, kết câu KCĐ jacket chịu tác dụng của nhiều nhóm tải trọng
sóng, trong đó môi nhóm là 1 tải trọng điều hoà, gây ra ứng suât tại 1 điểm nóng khảo sát
cung có nhiều nhóm ứng suât tương ứng.
Ta có thể tính được tỷ số tổn thât mỏi tích luỹ trong 1 TTB ngăn hạn thứ i,gồm Mi
nhóm ứng suât:
Di =
iM
1j j
j
N
n
Trong đó:
+ nj = số chu trình ứng suât trong nhóm thứ j, có số gia ứng suât SJ (j = 1, Mi);
+ NJ = số chu trình ứng suât gây phá huỷ mỏi ưng với SJ (tra đường cong mỏi S-N).
Tổn thât mỏi tích luỹ trong 1 đơn vị thờigian (ví dụ 1 năm),gồm M TTB ngăn hạn:
D (1 năm) =
M
1i
iD =
M
1i
M
1j ji
jiij
N
n
Điều kiên kiểm tra không bị phá huỷ mỏi: Tỷ số tổn thât mỏi tích luỹ tại thời điểm khai
thác bât kỳ cần kiểm tra mỏi:
D () = τ
iD [D]
Trong đó [D] là tỷ số tổn thât mỏi gây phá huỷ, thông thường theo quy tăc P-M, có giá
trị [D] = 1.
Tuy nhiên, các Tiêu chuẩn thiết kế kết cấu CTB cố định bằng thep (Jacket), đã đưa
ra các giá trị khác nhau:
* Như DNV đã quy định [D] = có giá trị 0,3 ở vung dao động nước và dưới nước,
vung trên đó cho bằng 1.
* API quy định chung với hệ số an toàn bằng 2, tức là [D] = 1/2 = 0,5.
e) Đánh giá tuổi thọ mỏi
Gọi tuổi thọ mỏi ( Fatigue Life - FL) tại điểm nóng khảo sát là FL , tư công thức trên
ta tính được tổn thât mỏi ở cuối đời tuổi thọ mỏi:
D (FL) = FL
M
1i
M
1j jiji
jiij
NT
p
Trong đó: pji %= tỷ lệ % phần thời gian của nhóm ứng suât Sj trong TTB thứ i;
+ Tji = chu kỳ của nhóm ứng suât Sj trong TTB thứ i;
+ Nji = số chu trình của nhóm ứng suât Sj gây phá huỷ mỏi (theo đường cong mỏi S-N)
Điều kiện xác định tuổi thọ mỏi:
D (FL) = FL
M
1i
M
1j jiji
jii
NT
p = [D]
Ta xác định được tuôi thọ mỏi thiết kế tại điểm nóng khảo sát:
FL = [D] {
M
1i
M
1j jiji
jiij
NT
p} -1 (sec)
Trong đó:
M
1i
M
1j jiji
jiij
NT
p = tổn thât mỏi trong 1 đơn vị thời gian (1 sec), tính theo thống kê
trung bình 1 năm.
CHƯƠNG 5. THIÊT KÊ MÓNG KHÔI CHÂN ĐÊ
CÔNG TRINH BIÊN CÔ ĐINH BĂNG THEP
5.1 Móng cọc trong công trình biển
5.1.1 Các loại móng cọc
Có 3 phương án bố trí cọc đối với một kết câu Jacket :
a) Jacket chi có cọc chính (lồng trong thanh đứng của KCĐ);
b) Jacket vưa có cọc chính và cọc phụ (cọc váy);
c) Jacket chi có cọc phụ;
5.1.2 Chế tạo và thi công cọc
a) Chế tạo cọc:
b) Thi công cọc:
5.1.3 Liên kết cọc vào chân đế
5.2 Tính toán cọc chịu tải trọng dọc trục
5.2.1 Sơ đồ làm việc của cọc trong đất
a) Sơ đồ làm việc tông quát:
a) Cọc chịu tải trọng ngang b) Cọc chịu tải trọng đứng
b) Cọc chịu tải trọng dọc trục:
21
Z0
L f 0
qpqp qp
5.2.2 Sức chịu tải của cọc chịu nen
Søc chÞu t¶i cña cäc trong ®Êt lµ tæng søc kh¸ng ma s¸t thµnh cäc vµ søc kh¸ng
t¹i mòi cäc
',inf 211 WQQQQ pp
Trong ®ã :
Q lµ søc chÞu t¶i cña cäc chÞu nÐn, kN.
L
zz
oUfQ0
1 , Tæng søc kh¸ng ma s¸t thµnh ngoµi cña cäc.
fo : Lµ ma s¸t ®¬n vÞ thµnh ngoµi cña cäc vµ ®Êt, kN/m2.
L: Lµ chiÒu dµi cäc trong ®Êt, m.
U: Lµ diÖn tÝch mÆt ngoµi cña cäc tiÕp xóc víi nÒn ®Êt, m2.
ppp AqQ 1 Søc kh¸ng mòi cña cäc víi gi¶ thiÕt ®Çu cäc ®îc bÞt kÝn
Trong ®ã :
qp: Lµ søc kh¸ng mòi ®¬n vÞ
spwpp AAA , Tæng diÖn tÝch ®Çu cäc
Awp DiÖn tÝch mÆt c¾t thµnh cäc, 22 .24
cccwp tDDA
Asp DiÖn tÝch phÇn lâi ®Êt trong cäc, 2.24
ccsp tDA
L
Loz
iiwppp UfAqQ 2 Søc kh¸ng mòi cäc víi gi¶ thiÕt lµ cäc kh«ng bÞt
®Çu.
LAWL
z
pwp 0
'
NÕu Qp1 < Qp2 cäc ®îc xem lµ bÞt ®Çu.
NÕu Qp1 > Qp2 cäc ®îc xem lµ kh«ng bÞt ®Çu.
5.2.3 Sức chịu tải của cọc chịu nhô
Víi cäc chÞu kÐo søc chÞu t¶i cña cäc ®îc tÝnh nh sau:
"1 WQQ
Trong ®ã:
L
zz
oUfQ0
1 Søc kh¸ng biªn ngoµi cña cäc
LAAWL
zz
swpw 0
'"
5.2.4 Thiết kế cọc theo tiêu chuẩn API
5.2.4.1 Tæ hîp t¶i träng vµ hÖ sè an toµn
Cäc ®îc thiÕt kÕ v¬i c¸c cÆp néi lùc ®îc lÊy ra tõ c¸c tæ hîp nguy hiÓm nhÊt
nh ®Ò cËp trong phÇn ®Çu cña m«n häc
No Tæ hîp SF
1 Tæ hîp m«i trêng cùc ®¹i 1.5
2 Tæ hîp khi khoan vµ m«i trêng cùc ®¹i cho phÐp 2
3 TT m«i trêng cùc ®¹i vµ t¶i träng thîng tÇng nhá nhÊt 1.5
5.2.4.2 X¸c ®Þnh søc kh¸ng bªn trong ®Êt dÝnh
uCf
HÖ sè lùc dÝnh
Cu : Cêng ®é c¾t kh«ng tho¸t níc cña ®Êt
HÖ sè lùc dÝnh ®îc tÝnh nh sau :
1,0 nÕu 5.05.0 khi < 1
1,0 u nÕ 25.05.0 khi < 1
ë ®©y '/ vuC tÝnh t¹i ®iÓm ®ang xÐt.
'v lµ ¸p lùc ®Êt hiÖu qu¶ cña c¸c líp ®Êt bªn trªn líp ®ang xÐt, kN/m2.
i
n
i
iv h
1
'
i : Träng lîng riªng trong níc cña líp ®Êt thø i, kN/m3.
hi : ChiÒu dµy cña líp ®Êt thø i, m.
5.2.4.3 X¸c ®Þnh søc kh¸ng mòi trong ®Êt dÝnh
ucp CNq
Nc : HÖ sè cêng ®é kh¸ng mòi, víi ®Êt dÝnh Nc = 9
5.2.4.4 X¸c ®Þnh søc kh¸ng bªn trong ®Êt rêi
tan'vKf
Trong ®ã :
lµ gãc ma s¸t gi÷a cäc vµ ®Êt.
K lµ hÖ sè ¸p lùc ngang cña ®Êt, K = 0.8 ®èi víi cäc ®ãng kh«ng bÞt ®¸y, K = 1.0
®èi víi cäc ®ãng cã bÞt ®¸y.
'v lµ ¸p lùc ®Êt hiÖu qu¶.
Gãc ma s¸t gi÷a cäc vµ ®Êt thay ®æi tõ 15o ®Õn 30o phô thuéc vµo ®é chÆt cña c¸t.
Cã thÓ tÝnh s¬ bé tõ gãc néi ma s¸t cña c¸t o5 .
5.2.4.5 X¸c ®Þnh søc kh¸ng mòi trong ®Êt rêi
qp Nvq '
Nq: Lµ hÖ sè kh«ng thø nguyªn ®îc cho trong b¶ng sau :
Gãc ma s¸t gi÷a
cäc vµ ®Êt nÒn, ®é
Gi¸ trÞ lín nhÊt cña lùc
ma s¸t bÒ mÆt, Kpa
Gi¸ trÞ
Np
Gi¸ trÞ lín nhÊt cña lùc
kh¸ng mòi cäc, Kpa
15 47.8 8 1.9
20 67 12 2.9
25 81.3 20 4.8
30 95.7 40 9.6
35 114.8 50 12
5.3 Tính toán cọc chịu tải trọng ngang
5.3.1 Sự làm việc của cọc trong đất khi chịu tải trọng ngang
5.3.2 Các phương pháp tính toán cọc chịu tải trọng ngang
§å thÞ quan hÖ ®îc thiÕt lËp víi gi¶ thiÕt ®Êt lµm viÖc nh m«i trêng ®µn håi vµ dÎo lý
tëng.
O
A B
p
k.D
D
u
u*/D
* §o¹n OA : Quan hÖ bËc nhÊt D
u
Dk
p
.
Suy ra ukp . víi tgk
§iÓm A lµ ®iÓm giíi h¹n gi÷a vïng lµm viÖc ®µn håi vµ dÎo lý tëng.
Dk
p
D
u
.
**
Ký hiÖu : ./* NDp ta cã biÓu thøc x¸c ®Þnh ¸p lùc tíi h¹n: DNp *
* §o¹n AB : Quan hÖ bËc nhÊt Dk
p
Dk
p
..
*
Suy ra: DNpp *
BiÓu diÔn quan hÖ gi÷a ¸p lùc ®Êt p vµ chuyÓn vÞ ngang u theo ®å thÞ cã thø nguyªn nh
sau :
mudline
PoMo
z
o y
p M Mp
ph¶n lùc cña ®Êt vµ moment
trong cäc ®Êt sÐt
ph¶n lùc cña ®Êt vµ moment
trong cäc ®Êt c¸t
A
O
p*
u*u
p
B
Trong ®ã N : lµ h»ng sè, k lµ modun ®µn håi cña líp ®Êt, s lµ cêng ®é chÞu lùc
ph¬ng ngang cña ®Êt.
D
u
k
N *
u* : Lµ chuyÓn vÞ t¹i vÞ trÝ giao gi÷a vïng ch¶y dÎo vµ vïng ®µn håi.
* X¸c ®Þnh
Víi ®Êt sÐt kh¶ n¨ng chÞu lùc cña ®Êt theo ®é s©u nh sau :
byaC
Trong ®ã a, b lµ c¸c h»ng sè phô thuéc vµo l¹i ®Êt, y lµ ®é s©u cña ®iÓm x¸c ®Þnh
. Thay vµo ph¬ng tr×nh tÝnh p ta cã :
)( byaNDp , khi D
u
kup , khi D
u
D
u
k
byaN *)(
Víi ®Êt c¸t : yK sp
Trong ®ã :
Kp
sin1
sin1
Kp
yNDKp sp , khi D
u
kup , khi D
u
D
u
k
yNK sp *
3.2. X¸c ®Þnh ph¶n øng cña cäc khi chÞu lùc ngang
Cäc lµm viÖc nh dÇm chÞu lùc ph©n bè p, Ta cã ph¬ng tr×nh ®êng ®µn håi cña
cäc nh sau :
ypdy
udEI
4
4
E, I lµ modul ®µn håi cña vËt liÖu vµ moment qu¸n tÝnh cña mÆt c¾t cäc.
ChuyÓn vÞ ngang u(y) t¾t dÇn theo chiÒu s©u.
NÕu u(y) > u* : §Êt lµm viÖc trong miÒn ch¶y dÎo. Trêng hîp nµy thêng x¶y ra ë
vïng ®Çu cäc. §Ó ®¬n gi¶n vµ thiªn vÒ an toµn ta coi p = p* ë vïng ®Çu cäc L1
NÕu u(y) < u* : §Êt lµm viÖc trong miÒn ®µn håi, trong vïng nµy p = k.u.
p
PoMo
L1
L2
= p* =
const
p = k.u*
Vï
ng
lµ
m v
iÖc ®
µn
håi
Vï
ng
lµ
m v
iÖc d
Îo
L
Ta coi ®o¹n cäc trªn cïng v¬i chiÒu dµi L1 cña cäc bÞ ch¶y dÎo khi chÞu lùc. Khi ®ã
ph¬ng tr×nh ®êng ®µn håi viÕt thµnh :
yPPNDdy
udEI 214
4
NÕu ®Êt sÐt : NDbPNDaP 21 ,
NÕu ®Êt c¸t : spNDKPP 21 ,0
T¹i y = 0 ta cã :
Mody
udEI
2
2
, Pody
udEI
2
2
Trong ®ã M0, P0 lµ lùc t¸c dông t¹i ®Çu cäc
TÝch ph©n ph¬ng tr×nh ®µn håi trong ®o¹n nµy ta cã :
21
235
2
4
1
2612024CyC
yMyPyPyPEIu oo
C1, C2 lµ c¸c h»ng sè tÝch ph©n.
§o¹n cäc L2 bªn díi cã ph¬ng tr×nh ®µn håi nh sau :
04
4
4
4
kudy
udEIku
dy
udEI
Ta cã thÓ viÕt :
)'sin'cos(. 43
' yCyCeuEI y
y
Trong ®ã :y’= y-L1,
4/1
EI
k
CÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®îc 5 h»ng sè tÝch ph©n C1, C2, C3, C4, L1. C¸c h»ng sè nµy cã
thÓ x¸c ®Þnh ®îc tõ c¸c ®iÒu kiÖn biªn t¹i y =0 vµ y = L1 cña ph¬ng tr×nh vi ph©n vïng
ch¶y dÎo vµ t¹i y’=0 cña ph¬ng tr×nh vi ph©n ®êng ®µn håi.
5.4 Tính toán đóng cọc, kiểm tra sức chịu tải trọng của cọc ngoài hiện trường
Tham khảo thêm một số tài liệu sau:
- Piles and Pile-Driving Equipment;
- Pile Driving Resistant;
Cấu tạo búa:
Một số loại búa:
Hammer Rated Striking Energy
Expected Net Energy (ft-lb
x 1000)
Type Blows per
Minute
Weight including Offshore
Cage, if any (metric tons)
(ft-lb x
1000)
KNm On Anvil
On Pile
Vulcan 3250 Single-acting steam 60 300 750 1040 673 600
HBM 3000 Hydraulic underwater
50-60 175 1034 1430 542 542
HBM 3000 A Hydraulic underwater
40-70 190 1100 1520 796 796
HBM 3000 P Slender hydraulic underwater
40-70 170 1120 1550 800 800
Menck MHU 900
Slender hydraulic underwater
48-65 135 - - 651 618
Menck MRBS 8000
Single-acting steam 38 280 868 1200 715 629
Vulcan 4250 Single-acting steam 53 337 1000 1380 901 800
HBM 4000 Hydraulic underwater
40-70 222 1700 2350 1157 1157
Vulcan 6300 Single-acting steam 37 380 1800 2490 1697 1440
Menck MRBS 12500
Single-acting steam 38 385 1582 2190 1384 1147
Menck MHU 1700
Slender hydraulic underwater
32-65 235 - - 1230 1169
IHC S-300 Slender hydraulic underwater
40 30 220 300 - -
IHC S-800 Slender hydraulic underwater
40 80 580 800 - -
IHC S-1600 Slender hydraulic underwater
30 160 1160 1600 - -
IHC S-2000 Slender hydraulic underwater
- 260 1449 2000 - -
IHC S-2300 Slender hydraulic underwater
- - 1566 2300 - -