Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 1

01. Quốc Định. NHÀ NÔNG CHIỀNG CỌ TAY HÁI MẬN, TAY THU TIỀN / Quốc Định // Nông thôn ngày nay.- Ngày 19/4/2018.- Số 94.- Tr.10-11.

Tháng 4 là thời điểm nông dân ở xã Chiềng Cọ và nhiều nơi khác trên địa bàn thành phố Sơn La (tỉnh Sơn La) vào mùa thu hoạch mận. Những trái mận tròn trịa, giòn tan đang được nhiều khách hàng ở các vùng miền ưa chuộng. Năm nay mận không chỉ được mùa mà còn được giá, vì thế bà con ai cũng phấn khởi.

TẤP NẬP KẺ BÁN, NGƯỜI MUA

Xã Chiềng Cọ nằm giáp bên Quốc lộ 6, cách thành phố Sơn La khoảng 10km. Những ngày này, nông dân ở Chiềng Cọ vào mùa thu hoạch mận chín sớm. Tại các nương vườn, từ người lớn đến trẻ nhỏ hễ rảnh là tay cầm thúng, vai đeo ếp lên vườn hái mận. Mùa mận cũng là mùa làm công, tranh thủ kiếm thêm tiền của nhiều bà con nông dân lúc rảnh rỗi.

Dừng tay hái mận, anh Quàng Văn Sơn (ở bản Hôm, xã Chiềng Cọ) phấn khởi chia sẻ với chúng tôi: “Hiện là mùa thu hoạch mận cơm và mận xanh, còn mận tam hoa đến tầm tháng 6 mới thu hoạch. Gần chục ngày nay, ngày nào tôi cũng chạy xe máy từ sáng đến chiều để chở mận đi bán. Sáng ra, nhà tôi cũng như các nhà dân trong bản đều thức dậy rất sớm để lo cơm sáng và chuẩn bị đồ nghề đi hái mận. Trên các nương mận, đâu đâu cũng có tiếng cười, tiếng nói, trêu đùa nhau í ới, vui như ngày hội...”.

Anh Sơn cũng nói thêm: Mùa này, muốn vào nhà nào thì phải đến trưa hoặc chiều mới gặp được chủ nhà. Tuy nương mận chỉ cách nhà vài phút đi đường nhưng bà con hầu như không để tâm gì ngoài việc hái mận. Công việc hái mận đều dùng tay nên tốn nhiều nhân công, vì thế nhà nào cũng phải thuê nhân công. Nhà có nhiều mận phải thuê đến cả chục người về hái mỗi ngày. Mỗi nhà còn phải cắt cử một người chuyên lái xe máy vận chuyển mận ra đổ tại các điểm thu mua.

Còn bà Lò Thị Tỏa (ở cùng bản với anh Sơn) thì bảo: Trận mưa đá xảy ra cách vài ngày ở Sơn La khiến bà con trồng mận ở nhiều nơi bị thiệt hại nặng, may là ở Chiềng Cọ không bị ảnh hưởng, vườn mận nhà ai cũng còn nguyên quả. Vụ mận năm nay được mùa, có những cây to, tán rộng cho thu tới hơn 1 tạ quả. Những ngày này, cánh thương lái ở các nơi đổ về mua mận rất đông.

Bà Tỏa cho biết, hiện quả mận tươi được các thương lái thu mua với 3 mức giá khác nhau: Loại 1 giá khoảng 30.000 đồng/kg, loại 2 từ 15.000 - 20.000 đồng/kg, loại 3 dưới 10.000 đồng/kg. Mận được giá nên nông dân địa phương có thêm nhiều động lực, cố gắng thu hoạch nhanh để bán cho thương lái.

Ông Nguyễn Văn Luôn - lái buôn đến thu mua mận để chuyển về Hà Nội - cho biết: “Mận Chiềng Cọ rất ngon và sạch nên khách ở dưới xuôi rất thích. Năm nay, giá mận ổn định nên người mua và người bán đều rất hài lòng, mận Chiềng Cọ không chỉ được chuyển về Hà Nội mà còn chuyển về rất nhiều tỉnh như Bắc Ninh, Hải Dương, Nghệ An, Thanh Hóa... Tranh thủ ngày mùa, cánh thương lái chúng tôi ngày nào cũng rong ruổi khắp nương vườn, vào tận nhà dân các bản để mua mận, sao cho đủ chuyến hàng càng sớm càng tốt”.

ĐỔI ĐỜI NHỜ TRỒNG MẬN

Những năm gần đây, người dân Chiềng Cọ đã chuyển đổi hầu hết diện tích cây trồng kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả lâu năm như mận, đào, nhãn, cam..., đồng thời tích cực ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất như: Cải tạo, cắt ghép... để nâng cao hiệu quả cây trồng. Cũng như các loại cây ăn quả khác, mận là cây trồng rất hợp với khí hậu, thổ nhưỡng xã Chiềng Cọ, đầu ra ổn định, nhờ vậy cuộc sống của nhiều hộ nông dân khấm khá lên từng ngày, có của ăn, của để, xây được nhà cửa khang trang, con cái được học hành chu đáo.

Anh Sơn cho biết: “Trước đây, trên diện tích 2ha đất, gia đình tôi chỉ biết trồng ngô, sắn, tuy không đến nỗi nghèo đói nhưng thu nhập rất thấp, cả năm làm vất vả mà không tích lũy được gì. Được chính quyền địa phương vận động trồng cây ăn quả thay thế cây ngô, cây

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 2

sắn, cả nhà tôi quyết định làm theo. Giờ trong bản, nhà ai ít cũng vài trăm cây mận, nhà nhiều thì trên cả nghìn cây”.

“Cũng nhờ trồng mận mà tôi đã làm được ngôi nhà sàn mới khang trang, cuộc sống ngày càng khá lên, không còn lo cái đói, cái nghèo như trước đây nữa. Riêng gia đình tôi có 2ha mận đang cho thu hoạch, giá bán ổn định như bây giờ, tôi tính nhẩm cũng lãi hơn 200 triệu đồng. Nếu so với cây trồng truyền thống ngô, sắn trước đây thì lãi gấp đôi, công sức bỏ ra ít hơn mà lãi cao hơn” - anh Sơn chia sẻ.

“Chiềng Cọ hiện có gần 800ha mận, chủ yếu là mận tam hoa, mận hậu và mận cơm, năng suất trung bình đạt 10 tấn/ha. Nhờ trồng mận mà cuộc sống nhiều gia đình đã thoát nghèo, đặc biệt xã Chiềng Cọ đã sớm trở thành xã đạt chuẩn nông thôn mới của tỉnh Sơn La”. Bà Tòng Thị Bó - Bí thư Đảng ủy xã.

02. Hoàng Thu. NÔNG TRƯỜNG MỘC CHÂU 60 NĂM CHUYỂN MÌNH: TỪ VÙNG ĐẤT HOANG SƠ ĐẾN THỊ TRẤN CAO NGUYÊN TRÙ PHÚ / Hoàng Thu // Thời báo Kinh tế Việt Nam.- Ngày 27/4 - 01/5/2018.- Số 101-104.- Tr.13.

Những ngày đầu tháng 4, trong chuyến đi Việt Nam lần đầu tiên, Janine Costa đến từ Thụy Sỹ đã quyết định chọn cao nguyên Mộc Châu là điểm dừng chân. “Tôi thực sự rất thích nơi này. Không khí trong lành và yên bình. Người dân thì vô cùng dễ mến, thân thiện”, Janine vừa nói, vừa thả bộ những bước chậm rãi giữa đồi chè rộng mênh mông, xanh ngút ngàn. Thế nhưng, những du khách như Janine có lẽ sẽ khó hình dung được, nơi cô đang đứng cách đây vài chục năm vẫn là vùng đất hoang sơ, đầy cỏ dại. 60 năm không quá dài, nhưng đủ làm vùng đất cao nguyên ấy đã hoàn toàn thay đổi.

Trải qua 60 năm, với bao sóng gió thăng trầm, từ bước chân đầu tiên của người lính Trung đoàn 280 đến các thế hệ kế tiếp sau này với tinh thần cần cù lao động đã từng bước làm cho mảnh đất cao nguyên Mộc Châu biến đổi không ngừng, trở thành một vùng thảo nguyên trù phú, giàu có và thơ mộng.

TỪ BƯỚC CHÂN ĐẦU TIÊN CỦA NGƯỜI LÍNH KHAI HOANG…

Sau khi hoàn thành nghĩa vụ quốc tế trên chiến trường Lào, đầu năm 1958, được lệnh của Quân ủy Trung ương, 1.700 cán bộ chiến sỹ Trung đoàn 280 Sư đoàn 335, Trung đoàn 83 Quân tình nguyện Việt Nam do Thiếu tá Phi Triệu Hàm chỉ huy, trên quân phục còn phảng phất mùi khói đạn đã về tập kết tại cao nguyên Mộc Châu. Ngày 8/4/1958, trung đoàn nhận được lệnh của cấp trên chuyển sang xây dựng nông trường quân đội với nhiệm vụ chính trị: “Xây dựng cao nguyên Mộc Châu thành vùng giàu về kinh tế, mạnh về chính trị, vững về quốc phòng”.

Theo ông Trịnh Ngọc Sơn, Huyện ủy viên, Bí thư Đảng ủy thị trấn Nông trường Mộc Châu, những người lính hầu hết chưa có kinh nghiệm sản xuất ở vùng núi cao nguyên, khí hậu thời tiết khắc nghiệt địa hình phức tạp, phương hướng phát triển kinh tế chưa được xác định rõ ràng. Thêm nữa, nhân dân địa phương lại ở xa nơi đóng quân, không có tiếng cười của phụ nữ, tiếng khóc của trẻ thơ và nỗi lòng canh cánh nhớ quê hương, nhớ người thân, nhưng với ý chí kiên định trung thành với Đảng, với Bác Hồ, tin vào sức mình và bằng bản lĩnh kiên cường của người lính Cụ Hồ, họ đã tiến công vào vùng đất hoang vu, khai khẩn đất hoang, bước đầu khai thác tiềm năng thế mạnh của vùng đất cao nguyên Mộc Châu.

Những người cao niên tại nông trường kể lại rằng, ngày 8/5/1959, Bác Hồ cùng đoàn cán bộ của Trung ương Đảng và Chính phủ đã đến thăm Đảng bộ và nhân dân các dân tộc huyện Mộc Châu. Tới thăm nông trường, Bác đã dành tình cảm đặc biệt và sự quan tâm sâu sắc cho cán bộ, chiến sỹ. Người đi thăm các đội sản xuất, nói chuyện, dặn dò cán bộ chiến sỹ, công nhân nông trường và ghi vào sổ truyền thống của nông trường 16 chữ vàng: “Luôn luôn cố gắng/ Khắc phục khó khăn/ Tiến lên thật hăng/ Làm tròn nhiệm vụ”.

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 3

Chưa ổn định được bao lâu thì đế quốc Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc. Từ năm 1965 đến năm 1972, đế quốc Mỹ đã ném xuống cao nguyên Mộc Châu hàng nghìn quả bom các loại cùng tên lửa, rốc két, đạn 20 ly. Bom đạn đã phá hủy nhiều nhà cửa, kho tàng, chuồng trại, trường học, nhà trẻ, đồi chè, đồng cỏ, nương ngô, bãi lạc.

Thực hiện lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Không có gì quý hơn độc lập tự do”, nông trường chấp hành nghiêm chỉnh lệnh sơ tán, nêu cao quyết tâm địch đến là đánh, địch đi lại sản xuất và sản xuất thật nhiều sản phẩm phục vụ cho tiền tuyến đánh Mỹ. Tháng 01/1973, đế quốc Mỹ ngừng ném bom, miền Bắc ký hiệp định Paris với Việt Nam. Cán bộ, công nhân nông trường đã tập trung xây dựng lại cơ sở vật chất, nơi ăn, chốn ở, trường học, bệnh viện, đưa các cơ sở chế biến từ nơi sơ tán về tập trung sản xuất theo quy hoạch.

“Trải qua 60 năm, với bao sóng gió thăng trầm, từ bước chân đầu tiên của người lính Trung đoàn 280 đến các thế hệ kế tiếp sau này với tinh thần cần cù lao động, dũng cảm chiến đấu, sáng tạo không mệt mỏi, đã từng bước làm cho mảnh đất cao nguyên biến đổi không ngừng, trở thành một vùng thảo nguyên trù phú, giàu có, thơ mộng”, ông Sơn nhận định.

SỰ VƯƠN MÌNH MẠNH MẼ CỦA ĐẤT VÀ NGƯỜI CAO NGUYÊN

Mộc Châu ngày nay đã phát triển, vô cùng sầm uất với san sát nhà cao tầng, những con đường bê tông kiên cố, rộng thênh thang cùng resort, khách sạn hiện đại, tiện nghi. “Hơn 10 năm tôi mới về lại, thị trấn này đã khác nhiều quá. Gần như không thể nhận ra!”, một cán bộ lão thành từng công tác tại nông trường thời kỳ đầu, sau chuyển về Hà Nội làm việc tại Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chia sẻ cảm nghĩ trong ngày trở về, đúng dịp lễ kỷ niệm 60 năm Nông trường quốc doanh Mộc Châu.

Nằm ở độ cao 1.050m so với mặt nước biển, Mộc Châu có khí hậu mát mẻ quanh năm, đặc biệt thuận lợi cho phát triển ngành chăn nuôi bò sữa. “Mộc Châu là vùng đất tuyệt vời nhất tại Việt Nam để chăn nuôi bò sữa với điều kiện thời tiết lý tưởng, là thế mạnh của Mộc Châu Milk mà không nơi nào có được”, ông Trần Công Chiến, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Giống bò sữa Mộc Châu tự hào chia sẻ.

Theo ông Chiến, là cái nôi đầu tiên của ngành chăn nuôi bò sữa Việt Nam, sở hữu vùng nguyên liệu dồi dào, Mộc Châu Milk vẫn tiếp tục nhân rộng mô hình trại chăn nuôi bò sữa gắn chặt với hộ nông dân. Tại đây, người nông dân cũng được đào tạo kỹ năng và chuyển giao công nghệ chăn nuôi, tiếp cận với khoa học kỹ thuật để sản xuất, kết nối thị trường. Nhiều người nuôi bò sữa tại cao nguyên này đã không chỉ có cuộc sống hàng ngày sung túc mà còn trở thành các tỷ phú bền vững bằng chính đôi tay thô ráp của mình. Hiện Mộc Châu Milk có gần 600 trang trại chăn nuôi với trên 23.000 con bò, thu mua trung bình 250 tấn sữa tươi/ngày, đáp ứng nhu cầu sản xuất ngày càng tăng. Chiến lược đến năm 2020, Mộc Châu Milk sẽ tăng số lượng đàn bò lên tới 35.000 con và đến năm 2030 có thể đạt 70.000 - 100.000 con.

Ngoài nuôi bò sữa, điều kiện thổ nhưỡng tại Mộc Châu cũng thích hợp cho sự phát triển của cây chè. Trồng chè, từ lâu đã được xác định là một ngành mũi nhọn của vùng đất cao nguyên này. Ông La Mạnh Tiến, Tổng giám đốc Tổng công ty Chè Việt Nam (Vinatea) cho biết, sự hy sinh, chịu thương, chịu khó của các bà, các chị tại nông trường trong thời chiến đã từng được biết đến nhiều qua thơ văn. Ngày nay, “cuộc chiến trên mặt trận thương mại trong thời bình”, dù ít được nhắc đến nhưng cũng khắc nghiệt không kém và thậm chí “cũng phải đổi bằng xương máu”. Chia sẻ của vị giám đốc đương nhiệm gợi nhớ đến sự việc xảy ra năm 2003. Khi ấy, ông Nguyễn Kim Trọng, Tổng giám đốc Vinatea đã bị nạn và không qua khỏi trong một chuyến đi công tác tới Iraq để nối lại quan hệ thương mại vốn bị gián đoạn bởi cuộc chiến tại nước này...

Mảng chè nguyên liệu vẫn đem lại phần lớn doanh thu cho Vinatea, tương đương 93,7% tổng doanh thu với quan hệ thương mại rộng khắp toàn cầu thông qua hơn 120 công ty và tổ chức thương mại tại trên 50 quốc gia và vùng lãnh thổ. “Để giữ được các vùng chè

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 4

nguyên liệu sạch đòi hỏi nhiều nỗ lực và kỳ công. Chỉ cần một vài hộ dùng thuốc bảo vệ thực vật không đúng, sẽ gây thiệt hại vô cùng lớn”, ông Tiến nói và cho biết, trong năm 2018, Vinatea sẽ tiếp tục mở rộng thị trường xuất khẩu thông qua việc nâng tỷ trọng doanh thu từ các thị trường tiêu thụ chè lớn như Đài Loan, Trung Quốc, Nga, Trung Đông, đồng thời hướng tới các thị trường cao cấp như Mỹ, Anh quốc và EU.

Vừa chăm sóc những khoảnh chè đang trổ búp non, chị Hậu, một người quê gốc ở Hà Tây cũ theo chồng lên định cư tại Mộc Châu cách đây hơn 20 năm bày tỏ sự hài lòng khi lập nghiệp tại cao nguyên. “Ba năm trở lại đây, nhờ đưa máy móc vào nên thu hoạch chè đã nhàn đi rất nhiều. Chè sau khi hái sẽ được công ty đến thu mua”, chị Hậu nói. Trồng chè mang lại cho gia đình chị Hậu thu nhập khá ổn định, khoảng 8 - 9 triệu đồng/tháng. Ngoài ra, việc bán mơ, mận tại vườn cho du khách từ xa tới cũng mang lại cho chị “đồng ra, đồng vào”.

Những người hàng xóm gần nhà chị Hậu có con cái học tiếng Anh tốt còn tận dụng mở homestay cho khách du lịch nước ngoài. Cũng mát mẻ quanh năm, cũng thoai thoải những núi đồi phủ xanh non đồng cỏ, cao nguyên Mộc Châu từ lâu đã được nhiều người mệnh danh là Đà Lạt của vùng Tây Bắc. Có dịp đến với Mộc Châu một lần, dù khi sương mù trắng núi hay độ nắng trải vàng mơ trên rừng, du khách đều không khỏi ngẩn ngơ trước vẻ đẹp của vùng đất này.

Với Janine và những người bạn đồng hành, sống tại homestay của người dân bản địa và được tận mắt thấy những cô gái trong trang phục dân tộc nhiều màu sắc rực rỡ tham gia hái chè tại Hội trà Cao nguyên Mộc Châu là những trải nghiệm khó quên trong đời. “Tôi sẽ kể với những người bạn của tôi ở quê nhà về vùng đất tuyệt vời này. Chắc chắn, tôi sẽ quay trở lại đây trong một ngày không xa”, Janine nói. Nụ cười cô du khách trẻ rạng rỡ trong nắng và gió chiều cao nguyên vi vút.

03. PV. SƠN LA: PHÒNG NGỪA VI PHẠM PHÁP LUẬT TRONG HỌC SINH / PV // Giáo dục và thời đại.- Ngày 05/5/2018.- Số 108.- Tr.2.

Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La ban hành kế hoạch thực hiện công tác “Phòng ngừa tội phạm và phòng, chống vi phạm pháp luật trong học sinh” giai đoạn 2018 - 2020. Mục tiêu đặt ra 100% các đơn vị giáo dục tổ chức phổ biến, giáo dục pháp luật, đạo đức, kỹ năng sống và văn hóa ứng xử cho cán bộ, giáo viên, học sinh trong trường học. Giảm tối thiểu số vụ, số người phạm tội, vi phạm pháp luật trong học sinh sinh viên. Một trong những giải pháp là tích hợp nội dung phòng ngừa tội phạm và phòng, chống vi phạm pháp luật và chương trình giáo dục và các hoạt động giáo dục đối với học sinh. Nâng cao năng lực của cán bộ, giáo viên, học sinh trong tổ chức phòng ngừa tội phạm và phòng, chống vi phạm pháp luật. Phối hợp giữa trường học, gia đình và các cơ quan, tổ chức, đoàn thể tại địa phương trong công tác quản lý, phòng ngừa tội phạm và phòng, chống vi phạm pháp luật trong học sinh sinh viên...

04. Vân Khánh. SƠN LA: SẼ THỰC HIỆN CHUYÊN MỤC GIÁM ĐỐC SỞ VỚI CỬ TRI / Vân Khánh // Đại biểu nhân dân.- Ngày 07/5/2018.- Số 127.- Tr.4.

Tại phiên họp thứ 45, Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh đã nghe và cho ý kiến 21 nội dung; trong đó có 11 nội dung UBND tỉnh trình, như: Xin ý kiến về danh mục Dự án hỗ trợ kinh phí giải phóng mặt bằng thực hiện các dự án thu hút đầu tư; giải quyết vướng mắc trong bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng và tái định cư Dự án hệ thống thủy lợi Nà Sản; cho ý kiến về chuyển mục đích sử dụng, thu hồi đất thực hiện Dự án Thủy điện Hồng Ngài (Bắc Yên); phương án hỗ trợ các hộ gia đình là thành viên hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã nông nghiệp theo Nghị quyết số 76/2018 của Hội đồng nhân dân tỉnh… Đồng thời, xem xét

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 5

và cho ý kiến đối với kết quả giám sát của Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh về việc ban hành nghị quyết của Hội đồng nhân dân các huyện, thành phố tại kỳ họp cuối năm 2017; kết quả giám sát định kỳ việc triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng...

Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh Hoàng Văn Chất đề nghị Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh xây dựng kế hoạch tổ chức Hội nghị trao đổi với Hội đồng nhân dân cấp huyện về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, nhất trí trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy cho chủ trương về: Kế hoạch tổ chức Hội nghị trao đổi kinh nghiệm hoạt động Hội đồng nhân dân tỉnh trung du và miền núi phía Bắc tại Sơn La; kế hoạch thực hiện chuyên mục Giám đốc Sở với cử tri, để kịp thời giải quyết ý kiến kiến nghị cử tri... 05. Sỹ Mùi. HỘI CỰU CHIẾN BINH CÁC TỈNH THÁI NGUYÊN, SƠN LA VÀ THÀNH PHỐ CẦN

THƠ: TRAO NHÀ TÌNH NGHĨA / Sỹ Mùi, Công Minh, Xuân Trường // Cựu chiến binh Việt Nam.- Ngày 10/5/2018.- Số 1227.- Tr.10.

…Tại bản Pưa Ta, xã Suối Bàng, huyện Vân Hồ, Hội Cựu chiến binh và Công ty Điện lực Sơn La vừa trao nhà tình nghĩa cho cựu chiến binh Đinh Duy Na. Sau gần 3 tháng thi công, ngôi nhà sàn mái ngói có diện tích 50m2 hoàn thành, bảo đảm chất lượng với tổng trị giá hơn 93 triệu đồng, trong đó hội viên cựu chiến binh xã đóng góp ngày công lao động, vận chuyển vật liệu; Công ty Điện lực Sơn La hỗ trợ 25 triệu đồng, còn lại là gia đình, dòng họ, anh, em đóng góp.

06. Đức Thịnh. NGHỊCH LÝ THỊ TRƯỜNG: GIÁ TĂNG NHƯNG KHÔNG CÓ LỢN ĐỂ BÁN / Đức Thịnh, Bảo Phương // Nông thôn ngày nay.- Ngày 11/5/2018.- Số 113.- Tr.9.

Những ngày qua, giá lợn hơi liên tục tăng chóng mặt, đạt kỷ lục với mức 46.000 đồng/kg, nhưng không nhiều người được hưởng lợi vì sau một năm dài ế ẩm, rớt giá, nhiều trang trại đành phải treo chuồng, giờ không còn lợn để xuất bán.

NGƯỜI NUÔI LÃI 10.000 ĐỒNG/KG

Trao đổi với phóng viên Nông thôn ngày nay/Dân Việt, ông Nguyễn Công Bắc - chủ trang trại ở thành phố Sơn La (tỉnh Sơn La) cho biết, giá lợn hơi mới nhất đã lên 46.000 đồng/kg, tăng 1.000 đồng so với vài ngày trước. “Sáng nay, tôi xuất bán 30 con lợn với giá 46.000 đồng/kg. Hiện lượng lợn hơi ở Sơn La không còn nhiều nên thương lái đổ xô thu mua” - ông Bắc nói…

Theo ông Nguyễn Công Bắc, với mức giá 46.000 đồng/kg, trung bình người nuôi lợn thu lời khoảng 10.000 - 11.000 đồng/kg, lãi từ 1 - 1,1 triệu đồng mỗi con lợn…

“Việc giảm đàn nái thông thường phải 1 năm mới thấy được hiệu quả. Đến thời điểm này, chúng ta đã thấy tác động theo mặt tích cực là giá lợn cả nước đã tăng mạnh, giúp người chăn nuôi có lãi” - Ông Nguyễn Xuân Dương.

07. Thanh Loan. HƠN 200 NGƯỜI Ở HUYỆN SÔNG MÃ, SƠN LA NGỘ ĐỘC THỰC PHẨM: NGUYÊN NHÂN DO ĐÂU / Thanh Loan, Trường Sơn // Sức khỏe và đời sống.- Ngày 11/5/2018.- Số 75.- Tr.6.

Tính đến sáng 10/5/2018, đã có hơn 253 người bị ngộ độc sau khi ăn cỗ cưới ở xã Nậm Ty, huyện Sông Mã - Sơn La. Theo bác sỹ Lò Văn Tiến - Trưởng khoa Khám bệnh - Bệnh viện Đa khoa huyện Sông Mã, tình hình sức khỏe của các bệnh nhân đang theo dõi tại bệnh viện đã ổn định, tuy nhiên một số trẻ nhỏ còn sốt cao.

NGƯỜI TRONG BẢN ĐỀU BỊ NGỘ ĐỘC

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 6

Ngày 9/5, Chi cục An toàn thực phẩm tỉnh Sơn La đã có báo cáo về vụ ngộ độc thực phẩm xảy ra sau khi các nạn nhân ăn cỗ cưới trưa ngày 6/5/2018 tại gia đình ông Lường Văn Ỏ 52 tuổi, bản Nà Mện, xã Nậm Ty, huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La. Theo báo cáo, có 250 người ăn cỗ cưới. Cỗ gồm có: Thịt lợn luộc, thịt lợn nướng, thịt bò luộc, thịt bò xào, lá nhội nộm với thịt lợn và nước luộc thịt lợn, nước canh bò, rượu trắng, cơm nếp.

Sau khi ăn cỗ cưới, các nạn nhân xuất hiện triệu chứng ngộ độc với biểu hiện: Sốt cao, buồn nôn, đau bụng... Ngày 7/5, sau khi ăn cỗ cưới 1 ngày, có 2 người đến trạm y tế xã và 54 người đến Bệnh viện Đa khoa huyện Sông Mã khám với biểu hiện đau quặn bụng, đi ngoài nhiều lần, buồn nôn, nôn và có sốt. Tuy nhiên, chỉ sau 1 ngày, số người bị ngộ độc lại tiếp tục tăng. Hiện tại là 253 nạn nhân nhập viện tại Bệnh viện Đa khoa huyện Sông Mã với các triệu chứng tương tự. Tất cả đều là đồng bào dân tộc Thái.

Trước tình hình này, Trung tâm Y tế huyện Sông Mã đã báo cáo tình hình vụ ngộ độc thực phẩm tới Chi cục An toàn thực phẩm tỉnh Sơn La. Nhận được báo cáo, Sở Y tế Sơn La đã chỉ đạo Bệnh viện Đa khoa huyện Sông Mã phối hợp với trung tâm y tế tổ chức điều trị cho các nạn nhân đồng thời hướng dẫn người dân tổng vệ sinh môi trường, triển khai phun tiêu độc khử trùng môi trường tại địa bàn xảy ra ngộ độc.

Tiếp xúc với các nạn nhân bị ngộ độc đang điều trị tại Bệnh viện Đa khoa huyện Sông Mã, chị Đường Thị Thu cho biết: Bản chị có hơn 130 hộ thì tất cả mọi người đều bị ngộ độc, đến ngày 9/5, chị thấy đau đầu chóng mặt. Chị Cầm Thị Khiêm cho biết: Người không ăn cỗ cưới được người đi mang về nhà ăn cũng đều bị đau bụng, nôn ói. Chị Khiêm bị ngộ độc nhẹ còn con chị đang bú mẹ lại bị ngộ độc nặng, sốt, nôn, tiêu chảy.

Xác định đây là vụ ngộ độc tập thể nghiêm trọng nhất từ trước đến nay trên địa bàn, Bệnh viện Đa khoa huyện Sông Mã đã huy động tất cả đội ngũ y, bác sỹ cùng các loại thuốc men để cứu chữa các bệnh nhân. Hiện 1 nhóm y bác sỹ đã được cử đến xã Nậm Ty để trực tiếp xử lý các ca bệnh phát sinh tại xã cũng như làm công tác tiêu độc, khử trùng.

Theo bác sỹ Lò Văn Tiến - Trưởng khoa Khám bệnh - Bệnh viện Đa khoa huyện Sông Mã: Hiện tại, tình hình sức khỏe của bệnh nhân đang theo dõi tại Bệnh viện Đa khoa huyện Sông Mã đã ổn định, một số trẻ nhỏ còn sốt cao.

Lãnh đạo huyện Sông Mã cùng các cơ quan chức năng thuộc trung tâm y tế huyện cũng tổ chức lực lượng túc trực 24/24h tại bệnh viện để xử lý các tình huống khẩn cấp. Tới nay, nguyên nhân ban đầu dẫn tới vụ ngộ độc tập thể vẫn chưa được xác định. Công an huyện Sông Mã đã tiến hành lấy mẫu bệnh phẩm, mẫu nước để phân tích, làm rõ nguyên nhân của vụ ngộ độc tập thể nghiêm trọng này.

Như vậy, chỉ trong vòng chưa đầy 1 tháng, Sơn La liên tiếp xảy ra 2 vụ ngộ độc tập thể nghiêm trọng.

NHIỀU Ý KIẾN VỀ NGUYÊN NHÂN VỤ NGỘ ĐỘC TẬP THỂ

Theo bà Nguyễn Thị Kim An - Phó giám đốc Sở Y tế tỉnh Sơn La: Tới thời điểm này, dù chưa có kết quả chính xác, nhưng nguyên nhân ban đầu có thể là do cỗ có các món thịt nên thức ăn có khả năng bị ôi thiu trong quá trình chế biến.

Còn ông Nguyễn Đình Ngưu - Phó chủ tịch UBND huyện Sông Mã, Sơn La: Đây là vụ ngộ độc lớn, từ trước đến nay chưa từng xảy ra. Trong vụ việc này các đồ ăn đều đã được nấu chín nên rất khó để xác định nguyên nhân ngộ độc.

Theo ông Ngưu: Qua điều tra, cỗ cưới không có thức ăn sống nhưng người ăn vẫn bị ngộ độc, nguyên nhân vì sao đến giờ huyện vẫn đang trông chờ kết quả của Sở Y tế.

08. Thanh Vân. BẮT 1 ĐỐI TƯỢNG, THU GIỮ 5 BÁNH HEROIN VÀ 140 VIÊN MA TÚY TỔNG HỢP / Thanh Vân // Công an nhân dân.- Ngày 11/5/2018.- Số 4671.- Tr.5.

Ngày 10/5, Công an huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La cho biết đã phối hợp với Đồn Biên phòng Nậm Lạnh bắt quả tang đối tượng Vừ A Páo, sinh năm 1963, trú tại cụm Nà Nong,

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 7

bản Phồng, xã Nậm Lạnh, huyện Sốp Cộp về hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy. Tang vật thu giữ gồm 4 bánh heroin, 1 xe máy và một số vật chứng liên quan khác. Thực hiện lệnh khám xét chỗ ở của đối tượng Vừ A Páo, các đơn vị chức năng phát hiện, thu giữ 1 bánh heroin, 140 viên ma túy tổng hợp và 150 triệu đồng.

Chủ tịch UBND huyện Sốp Cộp Lê Tiến Lợi đã chúc mừng và thưởng nóng 10 triệu đồng cho tập thể lãnh đạo, cán bộ chiến sỹ Công an huyện Sốp Cộp, Đồn Biên phòng Nậm Lạnh vì đã có thành tích xuất sắc trong đấu tranh phá thành công chuyên án ma túy.

09. Đức Tuấn. NÂNG CAO SỨC CHIẾN ĐẤU CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG Ở SƠN LA / Đức Tuấn // Nhân dân.- Ngày 12/5/2018.- Tr.3.

Thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn đảng, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sơn La đã triển khai nhiều giải pháp nhằm nâng cao sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và đảng viên. Với cách làm quyết liệt, bám sát cơ sở, rõ người, rõ việc, các cấp ủy cơ sở đã tạo được sự chuyển biến mới, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy Sơn La Nguyễn Văn Vị cho biết, thời gian qua, Tỉnh ủy Sơn La đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp cụ thể để nâng cao sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và đảng viên như: Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ; đẩy mạnh công tác phát triển Đảng ở nơi chưa có tổ chức đảng và đảng viên; thực hiện Đề án “Bố trí chức danh cán bộ Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La tăng cường cho các xã biên giới” và Đề án Cải cách hành chính trong Đảng giai đoạn 2017 - 2020...

Khi triển khai các giải pháp nêu trên, Tỉnh ủy Sơn La đề ra những yêu cầu, tiêu chí cụ thể đối với từng loại hình tổ chức cơ sở đảng, từ đó chỉ ra được những nơi làm tốt và cả những nơi lâu nay còn trì trệ, yếu kém. Kết hợp nắm bắt từ các kênh thông tin báo chí với lắng nghe ý kiến của nhân dân và dư luận xã hội đã giúp cho cấp ủy cấp trên đánh giá sát tình hình cấp ủy cấp dưới, từ đó chỉ đạo nội dung cần báo cáo, giải trình và yêu cầu thời gian sửa chữa, khắc phục. Năm 2017, có tám đồng chí thuộc diện Ban Thường vụ Tỉnh ủy quản lý là giám đốc sở, chủ tịch UBND các huyện phải báo cáo giải trình. Trong kiểm điểm đánh giá kết quả công tác cuối năm 2017, 85 cá nhân được gợi ý kiểm điểm, trong đó 64 cá nhân thuộc diện Ban Thường vụ huyện ủy quản lý.

Công tác đánh giá, phân loại tổ chức đảng và đảng viên của Tỉnh ủy đã bám sát hướng dẫn của Ban Tổ chức Trung ương, theo một quy trình chặt chẽ, có tiêu chí cụ thể. Đã gắn việc đánh giá phân loại với kết quả thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Kết quả đánh giá, một số chỉ tiêu và tỷ lệ tổ chức cơ sở đảng đạt trong sạch, vững mạnh năm 2017 có giảm so với năm 2016. Theo đồng chí Nguyễn Văn Vị, điều đó không có gì đáng lo ngại, bởi đó là thực chất. Trong khen thưởng, Ban Thường vụ Tỉnh ủy khi xem xét các tổ chức đảng và đảng viên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ 5 năm liền đã loại bốn trường hợp do chưa đủ tiêu chuẩn theo quy định.

Đồng chí Lường Văn Nính, Phó bí thư Thường trực Đảng ủy xã Chiềng Ly (huyện Thuận Châu) cho biết, năm 2017, Đảng bộ xã thành lập mới hai chi bộ ở hai bản Bôm Pao và Bằng Mặn. Trước đây, hai chi bộ này sinh hoạt ghép, lại ở cách xa trung tâm xã cho nên việc lãnh đạo, chỉ đạo các hoạt động của bản rất khó khăn. Sau khi Đảng ủy xã khảo sát, nắm tình hình đã xây dựng kế hoạch tạo nguồn, bồi dưỡng phát triển đảng viên. Cấp ủy cử đồng chí Bí thư Đoàn xã tới sinh hoạt ở bản Bôm Pao và đồng chí Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã sinh hoạt ở bản Bằng Mặn để củng cố cơ sở. Từ khi tách và thành lập mới hai chi bộ, các nghị quyết chỉ đạo, điều hành hoạt động ở hai bản đã sát thực tế, hiệu quả hơn. Trên đây chỉ là hai trong nhiều tổ chức cơ sở đảng ở tỉnh Sơn La được quan tâm củng cố, góp phần nâng

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 8

cao sức chiến đấu. Năm 2017, Đảng bộ tỉnh Sơn La đã kết nạp 3.518 đảng viên mới, thành lập mới 41 chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở, trong đó có 25 chi bộ bản, chín chi bộ trường học. Nỗ lực củng cố tổ chức cơ sở đảng và phát triển đảng viên kết hợp thực hiện nhiều đề án, giải pháp khác đã giúp Đảng bộ tỉnh Sơn La nâng cao năng lực, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng lên một bước mới.

Từ khi Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sơn La ra Quyết định số 319-QĐ/TU ngày 01/12/2016 về ban hành quy định trách nhiệm và xem xét trách nhiệm đối với người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, có 295 cán bộ thuộc diện Tỉnh ủy quản lý thực hiện ký cam kết phấn đấu, khắc phục yếu kém. Bằng việc chấn chỉnh kỷ cương kỷ luật, tăng cường nhắc nhở trong sinh hoạt, phong cách làm việc, tiếp xúc với nhân dân, nhiều đồng chí có những tiến bộ rõ rệt.

Chuyển biến về tác phong của người đứng đầu đã thúc đẩy việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị. Thí dụ, năm 2014 chỉ số cạnh tranh CPI của Sơn La đứng ở vị trí thấp nhất trong các tỉnh, thành phố, thu hút đầu tư gặp khó khăn. Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã đề ra một chương trình cụ thể, nhằm tìm giải pháp khắc phục yếu kém. Với cách làm quyết liệt, trong vòng chưa đầy một năm, Sơn La đã thành lập được Trung tâm Hành chính công cấp tỉnh và 12 huyện, thành phố đều có Trung tâm Hành chính công. Sau hơn một tháng đi vào hoạt động, các trung tâm này đã tiếp nhận 2.177 hồ sơ, kết quả giải quyết hồ sơ trước thời hạn đạt 80,84%, mang lại sự hài lòng cho doanh nghiệp và người dân. Bằng việc đột phá vào lĩnh vực cải cách hành chính, kết quả năm 2017 chỉ số cạnh tranh CPI của tỉnh Sơn La từ chỗ “đội sổ” đã tiến lên vị trí trung bình khá, góp phần đẩy nhanh tiến độ nhiều chương trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Từ thực tế nêu trên, có thể thấy, việc nâng cao sức chiến đấu của tổ chức đảng và đảng viên ở Sơn La không phải là cách làm hình thức, chỉ dừng ở con số báo cáo mà đã đi vào thực chất. Thí dụ, thời gian qua, tỉnh Sơn La chỉ đạo tập trung phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, chương trình phát triển cây ăn quả trên đất dốc, cải tạo vườn tạp,... Triển khai nhiệm vụ đó, tổ chức đảng ở lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn thực hiện tham mưu giúp Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành chính sách hỗ trợ giống, phát triển cây ăn quả. Đảng bộ Sở Công thương xây dựng kế hoạch giúp nông dân xuất khẩu, đăng ký xây dựng thương hiệu; Đảng bộ Sở Xây dựng, các ban quản lý đầu tư xây dựng thì gắn trách nhiệm liên quan đến quy hoạch, phát triển đô thị, giải phóng mặt bằng. Để triển khai những chương trình kinh tế lớn của tỉnh, tổ chức cơ sở đảng cùng với hệ thống chính trị phải vào cuộc, xác định trách nhiệm phấn đấu đạt những con số, chỉ tiêu cụ thể, mang lại hiệu quả xã hội. Với những cách làm đó, năm 2017 tỉnh Sơn La đã có chín loại sản phẩm quả đặc sản đăng ký chỉ dẫn địa lý và xây dựng thương hiệu thành công. Lần đầu tiên sản phẩm xoài, nhãn, chanh leo của Sơn La đã xuất khẩu vào những thị trường khó tính như Mỹ, Ô-xtrây-li a, châu Âu, mở ra hướng làm ăn mới hiệu quả bền vững.

Đồng chí Hoàng Văn Chất, Bí thư Tỉnh ủy Sơn La khẳng định, hướng tới kỷ niệm 128 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, năm nay, tỉnh Sơn La tiếp tục chọn việc biểu dương các hợp tác xã, hộ nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi, đạt doanh thu từ 300 triệu đồng trở lên. Đây là lần thứ ba tỉnh Sơn La tổ chức Hội nghị biểu dương các điển hình tiên tiến trong lĩnh vực nông nghiệp vào ngày sinh của Bác.

10. Tiểu Phương. CUNG ĐƯỜNG TÂY BẮC / Tiểu Phương // Nhân dân.- Ngày 13/5/2018.- Tr.1, 4.

Trải nghiệm những cung đường Tây Bắc luôn là hành trình hấp dẫn người đam mê du lịch khám phá, bởi độ hiểm trở nhưng lãng mạn qua điệp trùng xanh thẫm của đại ngàn, trong tiếng rì rào của suối thác. Danh thắng quốc gia ruộng bậc thang như

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 9

bức tranh của tạo hóa với sự chuyển biến phong phú các gam mầu chỉ có bởi tự nhiên. Dù là ai, dù tới từ đâu, khi đặt chân lên vùng đất này đều không khỏi sững sờ trước vẻ đẹp hoang sơ, mà hùng vỹ, đầy cuốn hút.

“SĂN” MÂY TRÊN ĐỈNH TÀ XÙA

Tây Bắc nổi tiếng với những cung đường như dải lụa uốn lượn giữa núi cao, vực sâu. Qua Phú Thọ lên Bắc Yên, ngang Mường La (Sơn La), sang Mù Cang Chải (Yên Bái), độ hiểm trở tăng dần theo độ cao.

Điểm dừng đầu tiên được chọn là đỉnh núi Tà Xùa, huyện Bắc Yên (Sơn La), nơi được ví như thiên đường mây vùng Tây Bắc. Trung tâm xã Tà Xùa cách thị trấn Bắc Yên chỉ hơn chục cây số, nhưng chỉ vừa rời phố thị chưa được bao xa, cảm giác đã lạc vào nơi hoàn toàn khác biệt, khi di chuyển trên đường núi trong biển mây mù. Hơn 10 giờ sáng, lớp mây dày đặc bao quanh khiến tầm quan sát không xa hơn đầu xe là mấy. Đứng trên đỉnh Tà Xùa, với độ cao gần 2.000m so với mực nước biển, thu vào tầm mắt là bao la hùng vỹ của núi rừng. Nếu may mắn gặp ngày thời tiết thuận, mây kéo về bao quanh sườn núi, xếp tầng, xếp lớp tạo khung cảnh như chốn thiên đường. Ngắm bình minh lên trên đỉnh Tà Xùa là cảm giác khó quên. Thời tiết trên núi rất thất thường, thoắt nắng, thoắt mưa, nên không phải lúc nào cũng đón được những khoảnh khắc tuyệt diệu ấy của thiên nhiên. Kinh nghiệm “săn mây” được nhiều “phượt thủ” chia sẻ, cần theo dõi kỹ thời tiết để dự đoán thời gian cho khả năng có mây đẹp nhất. Theo đó, thời tiết lý tưởng nhất là mới mưa phùn, nền nhiệt độ chênh lệch giữa ban đêm và ban ngày, độ ẩm phù hợp, và tốt nhất vẫn cần có nắng thì mây mới thật sự lung linh. Và điều quan trọng, muốn chiêm ngưỡng bình minh Tà Xùa thì không thể tới đây sau 5 giờ sáng. Dù đã tính toán thời gian, nghe ngóng tiết trời, sẵn sàng mang vác các thiết bị tác nghiệp, nhưng chúng tôi vẫn vuột mất cơ hội, vì một cơn mưa lớn đến không đúng lúc. Anh Mùa A Vừ, đầu bếp tại homestay Trà Mây động viên: Chuyện bình thường thôi, bởi không biết bao nhiêu tay máy chuyên nghiệp và nghiệp dư đã ăn chực, nằm chờ ở đây bao ngày, lên đây bao chuyến chỉ để “chộp” được những khoảnh khắc đôi khi chỉ tính bằng giây…

Từ Tà Xùa đi Hang Chú, qua Làng Chếu, Xím Vàng là cung đường không kém phần hấp dẫn với những điểm quan sát lý tưởng. Thời gian này ruộng bậc thang vào mùa đổ nước. Những thửa ruộng xếp hình, xếp khối được đổ nước từ bậc cao xuống bậc thấp, dưới ánh mặt trời như được tráng một lớp gương soi. Một trong những điểm đến mà ai lên Tà Xùa cũng muốn chinh phục đó là “sống lưng khủng long” ở phía Háng Đồng. Con đường gồ ghề, nhỏ hẹp và lầy lội sau mưa đã kéo tốc độ xe về dưới 15 km/giờ, nhưng cũng không thể vượt qua được gần 20m đường vì sụt lún tới phần nửa bánh xe. Và chúng tôi lại trễ hẹn với “sống lưng khủng long” một lần nữa. BỨC TRANH CỦA TẠO HÓA…

Cung đường Tây Bắc còn thường xuyên đem tới những cung bậc cảm xúc. Nếu thiên nhiên hùng vỹ dọc theo tuyến đường cho cảm nhận mộng mơ, phiêu lưu, kỳ thú, thì cũng có những điểm khiến niềm vui, sự sảng khoái như chùng lại. Thời gian dịch trôi nhưng khó có thể mà tránh khỏi cảm giác băn khoăn, day dứt khi ngang những vùng lũ đã quét qua. Đến với Mường La, Mù Cang Chải là đến với tâm điểm của trận lũ quét kinh hoàng hồi cuối năm 2017. Dư chấn về sức mạnh của thiên nhiên vẫn để lại trên vùng đất tan hoang và in rõ trong hồi ức của người dân bản. Con suối Nậm Păm bao năm hiền hòa uốn quanh các bản làng của thị trấn Ít Ong, xã Nậm Păm, huyện Mường La, nay chỉ còn là một bãi trống khổng lồ lốc nhốc đá tảng. Nhớ lại cái đêm lũ bất ngờ ập tới, cuốn phăng tất cả những gì trên đường đi của nó, chị Quàng Thị Phanh, bản Hốc, xã Nậm Păm chưa thôi xót xa. Chị mất hai người họ hàng và người hàng xóm. Đang đêm nghe âm thanh từ thượng nguồn đổ về ầm ầm như núi lở, bừng dậy thì chỉ thấy đất đá và nước cuộn đục ngầu… Bản Hốc đã mất hơn 50 ngôi nhà, bằng hơn nửa số ngôi nhà trong bản. Xã Nậm Păm có 11 bản, bản nào cũng ảnh hưởng,

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 10

nhưng bản Hốc thiệt hại nặng nhất. Tỉnh lộ 109 đoạn qua Nậm Păm bị xóa sổ hoàn toàn. Khó khăn chung của người dân trong bản hiện nay là thiếu đất sản xuất, thiếu việc làm. Hơn hai giờ vượt qua gần chục cây số đường, vừa đi vừa chờ xe ủi san lấp cũng chưa thể thấy hết vất vả, mất mát của người dân nơi đây…

Cuộc sống của người dân sau hơn nửa năm lũ quét qua giờ đang ổn định. Bản người dân tộc La Ha ở xã Nậm Păm đã được di chuyển lên nơi ở mới an toàn hơn. Với sự hỗ trợ kịp thời và hiệu quả của các cấp, ngành từ Trung ương tới địa phương, người dân Tây Bắc thời gian qua đã nỗ lực làm đường giao thông, quy hoạch dân cư, kè bờ chống sạt lở; hỗ trợ xây dựng phòng học, phòng ở bán trú, nhà ăn, góp phần bảo đảm điều kiện cho trẻ em đến trường học tập. Con suối Nậm Păm sẽ được khơi dòng tránh khu vực dân cư… Tây Bắc dường như càng đẹp và quyến rũ hơn, bởi không chỉ những cung đường quanh co bất tận, quang cảnh thiên nhiên, núi rừng hùng vỹ... lưu vào tâm trí. Đó còn là sự hấp dẫn bình yên của cuộc sống hằng ngày ở Tây Bắc đơn sơ nhưng chan chứa tình người, hay từ nụ cười hồn hậu của bà con đồng bào dân tộc dù cuộc sống còn nghèo khó, nhưng vẫn nỗ lực bám đất, bám rừng, giữ từng cột mốc biên cương của Tổ quốc...

11. Đức Tuấn. BÁO ĐỘNG TÌNH TRẠNG TẢO HÔN Ở QUỲNH NHAI / Đức Tuấn // Nhân dân.- Ngày 13/5/2018.- Tr.5.

Huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La là huyện đặc biệt khó khăn, có tỷ lệ tảo hôn cao và diễn biến phức tạp từ nhiều năm nay. Gần đây, xuất hiện thêm hiện tượng tảo hôn ở học sinh tuổi vị thành niên, nguyên nhân là do công tác quản lý, giáo dục chưa tốt...

Gần mười năm trước, truyền thông đã phản ánh tình trạng tảo hôn trong đồng bào Mông ở khu vực Lả Giôn, xã Mường Giôn, huyện Quỳnh Nhai. Các cấp, ngành của huyện Quỳnh Nhai và tỉnh Sơn La sau đó đã vào cuộc, nhưng mọi chuyện đến nay vẫn không thay đổi. Trao đổi ý kiến với Giám đốc Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình huyện Quỳnh Nhai Hồ Kiên Cường thì được biết, tình trạng tảo hôn ở đây ngày càng diễn biến phức tạp. Năm 2017, huyện Quỳnh Nhai có hơn 100 trường hợp tảo hôn, trong đó không ít trường hợp là học sinh trung học cơ sở, trung học phổ thông; thường mọi việc chỉ được phát hiện khi thấy các cháu bỏ học. Trên thực tế, tình trạng học sinh tảo hôn có thể còn cao hơn, vì khi xảy ra sự việc, gia đình học sinh thường giấu giếm, chính quyền địa phương không biết. Về thực trạng này, được thầy giáo Nguyễn Thái Hà, Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông huyện Quỳnh Nhai cho biết thêm: Năm học 2015 - 2016, có tám trường hợp học sinh bỏ học do có thai ngoài ý muốn. Nhà trường đã quan tâm vấn đề giáo dục giới tính, phối hợp gia đình nhắc nhở thường xuyên. Vào năm học mới, các học sinh, nhất là học sinh cuối cấp luôn được giám sát, nhắc nhở. Tuy nhiên, những trường hợp học sinh mang thai thường rơi vào các em xa nhà, ở trọ bên ngoài, nhà trường và gia đình khó có điều kiện giám sát. Cùng trong cấp học trung học phổ thông thì Trường Trung học phổ thông Dân tộc nội trú huyện nhiều năm nay không xảy ra trường hợp nào. Điều đó cho thấy, nguyên nhân chính của tình trạng mang thai sớm, ngoài ý muốn trong học sinh độ tuổi vị thành niên ở huyện Quỳnh Nhai là do công tác quản lý, giám sát, giáo dục chưa tốt.

Theo số liệu báo cáo, trên địa bàn huyện Quỳnh Nhai có nhiều nơi làm tốt công tác quản lý, giáo dục, không để xảy ra trường hợp tảo hôn như các xã Mường Sại, Mường Chiên. Trong khi đó, nhiều nơi chưa coi trọng công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình đã để xảy ra tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản chưa tốt. Tình trạng tảo hôn xảy ra nhiều tại các xã Chiềng Khoang, Chiềng Bằng, Chiềng Ơn, Cà Nàng, Mường Giôn… và xảy ra chủ yếu ở đồng bào dân tộc Thái Đen. Ba bản Mông Trắng ở xã Chiềng Khoang làm tốt công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình, còn năm bản Mông Hoa ở khu vực Lả Giôn, xã Mường Giôn lại xảy ra tình trạng tảo hôn. Qua tìm hiểu,

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 11

chúng tôi được biết sở dĩ xã Mường Sại không xảy ra tình trạng tảo hôn là do cấp ủy, chính quyền xã, bản và cộng đồng các dòng họ ở đây làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục giới tính, cam kết giữ nếp sống lành mạnh, nêu cao truyền thống gia đình. Các cháu trong độ tuổi vị thành niên được quan tâm giáo dục, có sự giám sát, uốn nắn, nhắc nhở.

Chúng tôi đến xã Chiềng Khoang, một địa bàn nổi cộm vấn đề tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Chị Lò Thị Liên, cán bộ dân số - kế hoạch hóa gia đình của xã cho biết: Xã Chiềng Khoang có 19 bản, 1.633 hộ, gồm ba dân tộc Thái, Mông, Kinh chung sống, trong đó hơn 80% số dân là đồng bào dân tộc Thái. Tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống chủ yếu xảy ra trong cộng đồng đồng bào dân tộc Thái. Năm 2017, xã Chiềng Khoang có tám cặp tảo hôn, chủ yếu là học sinh trong độ tuổi từ 13 đến 17. Cán bộ tư pháp xã cho biết, tháng 2 vừa qua, UBND xã đã làm thủ tục kết hôn cho anh Lò Văn Thắng, 18 tuổi và chị Bạc Thị Tuyết, 20 tuổi ở bản Hán B khi hai người đã có hai con. Trường hợp vợ chồng Lò Văn Thắm và Ngần Thị Đổng, ở bản Nà Hoi thì vừa tảo hôn, vừa sinh nhiều con. Cặp đôi này năm nay chưa đến 25 tuổi mà đã có 5 con gái, khi cán bộ xã đến vận động kế hoạch hóa gia đình, họ bảo khi nào có con trai mới thôi! Trước đây, nguyên nhân tảo hôn chủ yếu là do hủ tục muốn con có gia đình sớm, muốn có con trai, tăng nhân lực lao động… Gần đây, công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình được đẩy mạnh, tình trạng cho con lấy chồng, lấy vợ sớm đã giảm, nhưng lại xảy ra tình trạng các cháu học sinh trong xã trọ học ở huyện quan hệ tình dục sớm, có thai ngoài ý muốn. Có nhiều trường hợp các cháu bỏ học về nhà sinh con, một thời gian sau chính quyền xã, bản mới biết. Khi sự việc xảy ra, hai bên gia đình mang chai rượu, con gà sang làm lý, lấy con trai về ở rể; nếu bị phát hiện thì chỉ bị bản phạt thóc hoặc ít tiền là xong! Chờ khi đủ tuổi, họ mới ra UBND xã đăng ký kết hôn.

Tình trạng tảo hôn ở huyện Quỳnh Nhai không chỉ là chuyện xảy ra trong phạm vi gia đình mà còn tác động xấu đến xã hội. Các cháu học sinh là người gánh chịu hậu quả khi phải bỏ học, sức khỏe và giống nòi bị ảnh hưởng. Thêm nữa, còn ảnh hưởng đến tương lai của các cháu. Do đó, để ngăn chặn, ngoài trách nhiệm chính của gia đình, rất cần sự phối hợp chung tay của nhà trường, đoàn thể xã hội nhằm giáo dục, quản lý chặt chẽ, kiên quyết. Bên cạnh đó, cần nâng cao trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền địa phương. Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết chưa có trường hợp cán bộ, đảng viên nào bị xem xét, xử lý trách nhiệm khi để xảy ra tình trạng tảo hôn.

12. Viết Hà. “PHƯƠNG THUỐC” GIẢM NGHÈO CHO BÀ CON LÓNG SẬP / Viết Hà // An ninh biên giới.- Ngày 13/5/2018.- Số 19.- Tr.11.

Những dải đất lượn sóng trùng điệp bạt ngàn ở xã Lóng Sập, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La trước đây người dân chỉ trồng được cây ngô. Nhưng bây giờ, đất bạc màu, cây ngô cho năng suất thấp, giá cả lại không ổn định nên cuộc sống bà con vẫn quanh quẩn với cái nghèo. Năm 2017, Đồn Biên phòng Cửa khẩu Lóng Sập, Bộ đội Biên phòng Sơn La mạnh dạn xây dựng đề án đưa cây chanh leo vào trồng thí điểm mang lại niềm hy vọng thoát nghèo bền vững cho đồng bào. Khi đề án được các cơ quan chức năng thông qua, UBND huyện Mộc Châu đã đặt niềm tin vào bộ đội biên phòng, quyết định hỗ trợ một phần vốn, phân bón và Công ty Cổ phần Thực phẩm Nafoods Tây Bắc hỗ trợ kỹ thuật, cam kết thu mua toàn bộ sản phẩm cho bà con với giá ổn định.

Đồng bào các dân tộc Mông, Thái sinh sống bao đời trên địa bàn xã biên giới Lóng Sập luôn đoàn kết, thương yêu nhau, chăm chỉ lao động, sản xuất. Thế nhưng, ở dải đất biên cương, do điều kiện địa hình đồi núi hiểm trở, cơ sở hạ tầng phát triển chậm, người dân vẫn canh tác lạc hậu, chưa tìm được cây chủ lực, có hiệu quả kinh tế cao... nên tình hình phát triển sản xuất của địa phương gặp rất nhiều khó khăn, cuộc sống của người dân vẫn nghèo đói quanh năm. Không ít đồng bào vì túng quẫn đã bị lôi kéo tham gia buôn bán, vận chuyển

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 12

trái phép chất ma túy, rồi vướng vào vòng lao lý hoặc nghiện ngập, làm cho tình hình an ninh chính trị, trật tự xã hội trên địa bàn biên giới phức tạp.

Tìm hướng đi phát triển kinh tế bền vững, lâu dài cho người dân là việc làm hết sức cần thiết. Vì thế, Đồn Biên phòng Cửa khẩu Lóng Sập những năm qua đã chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động bà con chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ ngô sang trồng cam, bưởi, mận, đào... có giá trị kinh tế cao. Xét thấy quỹ đất của bà con còn nhiều, đầu năm 2017, đơn vị đã xây dựng đề án đưa cây chanh leo vào trồng thí điểm, phối hợp với chính quyền địa phương lựa chọn 3 hộ làm thí điểm mô hình. Để thực hiện thành công đề án, Đảng ủy, chỉ huy Đồn Biên phòng Cửa khẩu Lóng Sập tìm hiểu về loại cây này rất kỹ lưỡng, phối hợp với địa phương, doanh nghiệp đưa ra bàn thảo nhiều lần từ việc hỗ trợ vốn, chuyển giao kỹ thuật trồng trọt, chăm sóc, đặc biệt giải quyết “bài toán” đầu ra ổn định trước khi áp dụng.

Trung tá Đào Mạnh Tưởng, Chính trị viên Đồn Biên phòng Cửa khẩu Lóng Sập cho biết, “Mộc Châu được xem là “Đà Lạt” của Tây Bắc, lúc nghe lãnh đạo địa phương gợi ý, chúng tôi sẵn sàng dốc sức giúp nhân dân áp dụng thành công mô hình trồng cây chanh leo. Qua tìm hiểu tài liệu khoa học, chúng tôi thấy, cây chanh leo rất thích hợp với khí hậu, thổ nhưỡng ở Lóng Sập. Thời gian từ khi trồng cho đến lúc thu hoạch chỉ mất khoảng 5 - 6 tháng. Vật liệu làm giàn rất sẵn, có thể tận dụng được, nếu chăm sóc tốt, cây có thể cho thu hoạch 4 - 5 năm sau mới phải trồng lại. Năm đầu tiên cho 30 - 40 tấn/ha, năm thứ hai đạt 70 - 80 tấn/ha/năm, với giá trung bình 7.000 đồng/kg (đạt 12 - 13 quả/kg), người trồng chanh trừ chi phí có thể đạt lãi suất hơn 500 triệu đồng/ha/năm”. Trung tá Đào Mạnh Tưởng còn cho biết thêm: “Để tìm hiểu về năng lực của doanh nghiệp, tôi đã liên hệ với các đồng nghiệp, hải quan ở các cửa khẩu, cảng biển để biết thêm thông tin lượng hàng xuất khẩu của Nafoods Tây Bắc. Khi đã có đầy đủ thông tin, cùng với việc doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà máy chế biến trên địa bàn, chúng tôi đã yên tâm và cử cán bộ Đội Vận động quần chúng, phối hợp chặt chẽ với các kỹ sư hướng dẫn về kỹ thuật, cách sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, lịch phun thuốc, bón phân, thu hái để cây phát triển tốt, cho năng suất ngày một tăng, đáp ứng yêu cầu xuất khẩu...”.

Chỉ một thời gian ngắn hoàn thành việc tập huấn kỹ thuật, doanh nghiệp bàn giao gần 1.500 cây giống, hỗ trợ giúp 3 hộ dân trồng thí điểm. Để hỗ trợ Đồn Biên phòng Cửa khẩu Lóng Sập triển khai mô hình trồng cây chanh leo, Nafoods Tây Bắc đã cử kỹ sư hướng dẫn nhân dân cách chăm sóc loại cây mới, đơn vị tập trung lực lượng tối đa giúp bà con làm giàn, đào hố và trồng cây. Đất không phụ lòng người, như cái duyên, cây chanh leo ở Lóng Sập đã phát triển nhanh, sinh trưởng tốt, cho quả sai và chất lượng tốt. “Mới thu hoạch vụ đầu tiên, nhưng các hộ dân trồng thí điểm đã hoàn vốn đầu tư và có lãi gần 80 triệu đồng. Với đà này, cây chanh leo thực sự mở ra niềm hy vọng giúp bà con thoát nghèo nhanh, bền vững” - Trung tá Đào Mạnh Tưởng tâm sự.

Chúng tôi đến bản Phiêng Cài, xã Lóng Sập thăm vườn chanh leo xanh mướt của ông Tráng Lão Tú. Vừa tỉa cành, ông Tú vừa tâm sự: “Cây chanh đang vào vụ tỉa cành, để đâm chồi nảy lộc chuẩn bị cho vụ mới. Nhà tôi được Đồn Biên phòng Cửa khẩu Lóng Sập hỗ trợ trồng 500 cây giống trên 1ha đất dốc, ban đầu, UBND huyện hỗ trợ 1,2 tấn phân bón, 660kg dây thép, các chiến sỹ biên phòng giúp ngày công, thường xuyên lui tới nhắc nhở chăm sóc cây đúng kỹ thuật, bón phân đúng thời điểm. Năm đầu tiên thu hoạch được 10 tấn, thu nhập 120 triệu đồng và đã hoàn lại vốn đầu tư ban đầu. Năm 2018, hứa hẹn sẽ cho năng suất gấp 3 đến 4 lần, thu nhập hơn 200 triệu đồng. Thực sự đây là cây thoát nghèo bền vững cho người dân chúng tôi. Tôi đang tính tiếp tục mở rộng diện tích, tạo công ăn việc làm cho các con”.

Sau khi mô hình trồng chanh leo thu được kết quả tốt, đông đảo nhân dân ở các bản làng gần biên giới đã chủ động đăng ký trồng. Điều khiến cho người dân ở đây tỏ ra hết sức

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 13

hào hứng với loại cây xóa đói nghèo này, đến thời điểm thu hoạch, Công ty Cổ phần Thực phẩm Nafoods Tây Bắc thu mua toàn bộ sản phẩm nên họ không phải lo đầu ra và bị ép giá.

“Nếu so sánh với trồng ngô, lợi nhuận chanh leo mang lại gấp nhiều lần. Hiện nay, trồng ngô chỉ đủ ăn là may lắm rồi, do đất đã cằn cỗi, năng suất thấp, đầu ra bấp bênh, luôn bị tư thương ép giá, nhiều năm mất mùa, thu không đủ chi, nhiều gia đình phải chịu cảnh nợ nần chồng chất, nên có chịu khó bao nhiêu cũng không thoát được đói nghèo” - Ông Tráng Lão Tú chia sẻ.

Với quyết tâm “biến” cây chanh leo thành loại cây xóa nghèo bền vững, những năm tới, Đồn Biên phòng Cửa khẩu Lóng Sập tiếp tục phối hợp với doanh nghiệp tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật cho bà con, ký cam kết bao tiêu sản phẩm. Đồn còn bảo lãnh với ngân hàng để người dân vay vốn phát triển chanh leo nguyên liệu trên diện tích đất dốc của toàn xã.

“Khi triển khai nhân rộng đề án, Lóng Sập sẽ trở thành vùng nguyên liệu chanh leo, tạo công ăn việc làm ổn định, giúp bà con phát triển kinh tế, tạo niềm tin cho nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, gắn bó mật thiết với bộ đội biên phòng. Qua đó, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, góp phần giải quyết những vấn đề “nóng” của địa bàn như di cư tự do, chặt phá rừng, vận chuyển, mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy...” - Trung tá Đào Mạnh Tưởng cho biết thêm.

13. Lê Đồng. BẮT 2 VỤ VẬN CHUYỂN MA TÚY SỐ LƯỢNG LỚN / Lê Đồng, Xuân Thủy // An ninh biên giới.- Ngày 13/5/2018.- Số 19.- Tr.4.

Lúc 23 giờ, ngày 7/5, tại bản Hua Mường, xã Sốp Cộp, huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La, Đồn Biên phòng Nậm Lạnh, Bộ đội Biên phòng Sơn La phối hợp với Công an huyện Sốp Cộp bắt quả tang 2 đối tượng: Vừ A Páo (tên thường gọi Khoa Páo), sinh năm 1963, trú tại Nà Noong, xã Nậm Lạnh, huyện Sốp Cộp và Vừ Bả Vạ, sinh năm 1959, trú tại bản Khua Họ, xã Huổi Một, huyện Sông Mã khi đang vận chuyển 4 bánh heroin.

Mở rộng điều tra, vào lúc 6 giờ, ngày 8/5, lực lượng chức năng đã tiến hành khám xét khẩn cấp nơi ở của đối tượng Vừ A Páo, thu thêm 1 bánh heroin, 140 viên ma túy tổng hợp, 1 bộ khuôn ép ma túy, 150 triệu đồng, 1 xe ô tô…

Hiện, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Sơn La và Thanh Hóa đang hoàn chỉnh hồ sơ khởi tố vụ án hình sự, bàn giao người, tang vật cho công an theo quy định của pháp luật.

14. Dũng Tuấn. PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VÙNG DỰ ÁN DI DÂN TÁI ĐỊNH CƯ THỦY ĐIỆN SƠN LA / Dũng Tuấn, Lan Tuấn // Nhân dân.- Ngày 14 - 15/5/2018.- Tr.1, 4, 5.

Sau hơn 15 năm tổ chức thực hiện Dự án Di dân tái định cư Thủy điện Sơn La, đời sống, sản xuất của người dân trong vùng dự án đã có những chuyển biến tích cực. Nhiều khu, điểm tái định cư nơi ở mới tốt hơn nơi ở cũ. Tuy vậy, vẫn còn tình trạng không ít đồng bào vùng dự án vẫn đang gặp nhiều khó khăn. Việc đánh giá, rút kinh nghiệm, sớm có những giải pháp mới phù hợp nhằm tiếp tục hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống người dân thuộc Dự án tái định cư Thủy điện Sơn La là hết sức cần thiết.

BÀI 1: BÀI HỌC THUẬN LÒNG DÂN

Dự án Di dân tái định cư Thủy điện Sơn La được Ðảng, Quốc hội, Chính phủ thông qua năm 2001 và xác định có tầm quan trọng ngang với việc xây dựng Nhà máy Thủy điện Sơn La. Rút kinh nghiệm từ Dự án Di dân Thủy điện Hòa Bình, Chính phủ đã xây dựng một dự án riêng, nhằm giải quyết thấu đáo những vấn đề liên quan chính

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 14

sách đền bù, đời sống, sản xuất của người dân, coi đây là cơ hội để sắp xếp, ổn định lại dân cư, đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội cho cả vùng Tây Bắc.

VÌ DÒNG ĐIỆN CỦA TỔ QUỐC

Sau hơn 15 năm thực hiện Dự án Di dân tái định cư Thủy điện Sơn La, bước đầu các khu vực tái định cư đã dần hoàn thiện, tạo nên sức sống mới tại vùng Tây Bắc Tổ quốc. Quá trình triển khai Dự án Thủy điện Sơn La phải di chuyển 20.340 hộ dân, với 93.201 người dân ở 248 tổ, bản, 31 xã, tám huyện, thị trấn thuộc ba tỉnh Sơn La, Ðiện Biên, Lai Châu ra khỏi vùng ngập. Trong đó, tỉnh Sơn La có số hộ phải di chuyển lớn nhất, chiếm gần hai phần ba số hộ dân phải di chuyển. Ðáng chú ý, huyện Quỳnh Nhai của tỉnh Sơn La gần như nằm trọn giữa vùng ngập, phải di chuyển toàn bộ huyện lỵ cũ, với 8.435 hộ dân, lớn hơn tổng số hộ dân phải di chuyển của hai tỉnh Ðiện Biên và Lai Châu. Ngoài ra, còn hàng chục nghìn hộ dân sinh sống ở các vùng đón dân bị ảnh hưởng do phải nhường đất, san sẻ lợi ích.

Ðể triển khai tốt dự án, Chính phủ đã ban hành các cơ chế, chính sách khá đồng bộ, bám sát được tình hình thực tế. Bắt đầu từ mô hình thí điểm khu tái định cư Tân Lập (Sơn La) bố trí 396 hộ dân và khu tái định cư Si Pha Phìn (Ðiện Biên) bố trí 200 hộ dân. Tuy nhiên, cách làm này có suất đầu tư lớn, thời gian kéo dài, kết cấu nhà ở làm bằng xi măng mô hình giống nhau, chưa phù hợp tâm lý, tập quán của đồng bào. Ðồng thời, chưa bảo đảm công bằng giữa hộ ít người và hộ nhiều người, việc cấp đất nơi ở mới thay thế đất nơi ở cũ còn bất cập, chưa tạo sự đồng thuận. Kết quả, một số hộ dân đã bỏ về nơi ở cũ.

Trước tình hình đó, tỉnh Sơn La đã thử nghiệm hình thức tái định cư trên cơ sở lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của người dân. Tinh thần chính là tập trung tuyên truyền vận động, mời đại diện các trưởng bản, trưởng dòng họ đi xem điểm quy hoạch tái định cư, xem quỹ đất, nguồn nước bảo đảm, mới ký cam kết và tiến hành xây dựng. Từ đó mô hình điểm tái định cư Nà Nhụng, thuộc xã Mường Chùm, huyện Mường La ra đời và nhận được sự đồng tình, ủng hộ của người dân. Cách làm này không xây dựng nhà ở như mô hình Tân Lập, mà tập trung vào san nền nhà, xây những công trình thiết yếu: Nhà văn hóa, trường học, điện, nước, đường vào điểm tái định cư, đường nội bộ theo quy mô phù hợp, đồng thời, khuyến khích người dân tháo dỡ, di chuyển ngôi nhà sàn cũ về nơi ở mới. Các ban quản lý dự án cấp huyện tập trung thực hiện chính sách thống kê, bồi thường, giúp dân di chuyển. Ðây cũng chính là cơ sở quan trọng để Thủ tướng Chính phủ xem xét cho ra đời Quyết định số 02/2007/QÐ-TTg ngày 9/1/2007 về việc ban hành quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Dự án Thủy điện Sơn La, mở ra giai đoạn di dân số lượng lớn từ năm 2006 đến 2010, với hàng trăm nghìn người ra khỏi vùng ngập. Kết quả đó góp phần hoàn thành công tác di dân tái định cư về đích sớm hơn so với nghị quyết của Quốc hội ba năm và Nhà máy Thủy điện Sơn La phát điện sớm hai năm, làm lợi cho Nhà nước một tỷ USD.

Có thể nói, dù lần đầu di dân với số lượng lớn, khó khăn chồng chất, tính chất phức tạp chưa có tiền lệ, nhưng kết quả thực hiện về cơ bản đã thành công hơn sự mong đợi. Kết quả đó phản ánh quyết tâm chính trị rất lớn của các cấp ủy đảng, chính quyền ở ba tỉnh Sơn La, Ðiện Biên, Lai Châu. Ðồng thời, thể hiện sự chung sức, tấm lòng hy sinh lớn lao của đồng bào các dân tộc Tây Bắc vì dòng điện của Tổ quốc.

CUỘC SỐNG MỚI VÙNG TÁI ĐỊNH CƯ

Dẫn chúng tôi đến thăm khu đô thị mới Phiêng Lanh của huyện Quỳnh Nhai (Sơn La) và thị xã Mường Lay (Ðiện Biên), địa bàn trọng điểm bị ảnh hưởng nhiều nhất thuộc Dự án Di dân tái định cư Thủy điện Sơn La, Bí thư Huyện ủy Quỳnh Nhai Bùi Minh Tân cho biết: Sang năm 2019, huyện Quỳnh Nhai sẽ tổ chức kỷ niệm 10 năm di chuyển trung tâm hành chính huyện ra khỏi vùng ngập. Trung tâm huyện Quỳnh Nhai ngày nay tại Phiêng Lanh trước kia chỉ là vùng đất ven sông Ðà, vắng bóng người. Nhưng nhờ có Thủy điện Sơn La nơi đây đã có sự thay đổi kỳ diệu. Một khu đô thị mới trẻ trung, hiện đại, sơn thủy hữu tình vào bậc nhất ở khu vực Tây Bắc mọc lên ven hồ sông Ðà. Tại đây, cây cầu Pá Uôn có trụ

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 15

cầu cao nhất Việt Nam đang trở thành điểm du lịch lòng hồ hấp dẫn. Một câu chuyện mà người dân ở đây thường kể: Khi di dời khỏi vùng ngập, Ban Thường vụ Huyện ủy Quỳnh Nhai đã quyết định di chuyển miếu thờ Nàng Han, thuộc bản Mường Chiên cũ về địa điểm mới. Hiện nay, đền thờ Nàng Han - nơi lưu giữ linh hồn nữ anh hùng dân tộc Thái Trắng được trang trọng đặt trên một quả đồi cao, mặt hướng ra lòng hồ. Huyện luôn coi trọng gìn giữ truyền thống, tâm linh, đáp ứng được tâm tư nguyện vọng của đồng bào các dân tộc. Ðiều đó đã tạo sự đồng thuận, niềm tin, động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, làm cho lòng người cắm rễ vào vùng quê mới. Với lợi thế lòng hồ rộng 10.500ha mặt nước, huyện Quỳnh Nhai đang đẩy mạnh phát triển du lịch và nuôi trồng đánh bắt thủy sản. Năm 2010, huyện nuôi thử chưa đầy 100 lồng cá, đến nay đã phát triển lên hơn 7.000 lồng cá, với 45 hợp tác xã, 670 thành viên tham gia, sản lượng hằng năm ước tính 450 tấn cá, tôm, thu nhập hàng chục tỷ đồng. Trong đó, có hàng trăm hộ nông dân ở xã Chiềng Bằng, Chiềng Ơn, Mường Sại nuôi cá lồng thu nhập từ vài trăm triệu đồng đến hơn một tỷ đồng…

Theo đánh giá về công tác di dân của Ban Chỉ đạo Nhà nước Dự án Thủy điện Sơn La, dự án tái định cư đã thành công trên nhiều phương diện, cơ bản đạt được những mục tiêu lớn đề ra. Phần lớn các khu, điểm tái định cư đến nay đều đã ổn định dân cư, đời sống sản xuất của đồng bào có bước phát triển, hình thành những mô hình sản xuất mới, nhiều nơi cuộc sống của đồng bào tốt hơn nơi ở cũ, cơ sở hạ tầng nông thôn đều được bảo đảm, điều kiện sản xuất, môi trường sống và sự hài lòng của người dân được hơn 50% so với yêu cầu. Nói như vậy, không có nghĩa các vùng Dự án Di dân tái định cư Thủy điện Sơn La đã hết khó khăn. Thực tế, hàng chục nghìn hộ dân vùng lòng hồ thủy điện vẫn đang tiếp tục phải nỗ lực hết sức mình để tạo dựng cuộc sống mới. Do đó rất cần thêm sự hỗ trợ từ Trung ương đến địa phương nhằm sớm đưa Tây Bắc phát triển ổn định, tiến kịp miền xuôi.

BÀI 2: HỖ TRỢ HIỆU QUẢ CÔNG CUỘC TÁI ĐỊNH CƯ HẬU THỦY ĐIỆN

Để giải quyết các vấn đề liên quan hậu Thủy điện Sơn La, ba tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu đã phối hợp các bộ, ngành Trung ương trình Chính phủ Đề án “Ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội vùng Dự án tái định cư Thủy điện Sơn La”. Trong khi chờ đợi đề án được phê duyệt, ba năm qua, người dân vùng dự án sinh hoạt, sản xuất khá khó khăn và rất mong muốn Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương tiếp tục quan tâm, hỗ trợ kịp thời, hợp lý.

BỨC TRANH CÒN NHIỀU GAM XÁM

Nhìn tổng thể bức tranh kinh tế - xã hội vùng tái định cư Thủy điện Sơn La sau hơn 15 năm thực hiện dự án, đời sống, sản xuất của đồng bào các dân tộc đã ổn định. Một số nơi xuất hiện những mô hình sản xuất mới, đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào đã bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ. Tuy vậy, quá trình thực hiện chính sách Dự án Di dân tái định cư Thủy điện Sơn La mới tập trung giải quyết được mục tiêu di chuyển dân ra khỏi vùng ngập, chưa giải quyết được vấn đề đời sống, sản xuất, chưa có phương án hỗ trợ sản xuất giúp người dân ổn định lâu dài. Hiện nay, phần lớn các hộ dân vẫn theo tập quán sản xuất cũ, năng suất thấp, thu nhập chưa cao. Nhiều điểm tái định cư do thiếu đất sản xuất, hạ tầng cơ sở xuống cấp, chưa được duy tu, bảo dưỡng, hư hỏng đã ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của người dân.

Chúng tôi đến thăm các điểm tái định cư trên địa bàn tỉnh Sơn La được cho là những mô hình tốt, như: Mô Cổng, Phỏng Lái (Thuận Châu), Noong Lay, Bó Hạc (Mai Sơn), Yên Sơn (Yên Châu), Tân Lập (Mộc Châu),... Đây đều là những điểm tái định cư được quy hoạch tốt, đất đai màu mỡ, diện tích đất sản xuất giao cho người dân bảo đảm theo quy định, vì vậy đời sống của người dân đều khấm khá. Tuy nhiên, trong số 276 điểm tái định cư của tỉnh Sơn La thì những nơi người dân có cuộc sống ổn định và phát triển như thế không nhiều. Phần lớn các điểm tái định cư còn lại đều ở mức tạm ổn định, đang từng bước vượt khó vươn lên. Bên cạnh đó, còn khá nhiều điểm tái định cư do những nguyên nhân khác nhau, như:

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 16

Không đủ đất sản xuất, đất dốc, đất xấu, điều kiện khó khăn cho nên đời sống còn chật vật. Đề cập vấn đề này, Chủ tịch UBND xã Chiềng Bằng (huyện Quỳnh Nhai, Sơn La) Ngần Văn Đưa cho biết: Theo quy hoạch ban đầu, xã Chiềng Bằng chỉ bố trí 320 hộ dân tái định cư ở lại xã. Nhưng thực tế tại xã hiện có gần 1.000 hộ dân sinh sống, trong đó, có 420 hộ dân của tám bản không chịu di chuyển theo quy hoạch, đã làm cho việc bố trí diện tích đất sản xuất nông nghiệp mỗi hộ chỉ còn vài nghìn mét vuông. Thí dụ như ở các bản Hậu, Xe, Púa, một nhân khẩu được chia chưa đầy 500m2 đất sản xuất, trong đó phần lớn là đất dốc, đất ven hồ bạc màu. Đất ở đây chỉ có thể trồng cây cao su cho nên khi di dân, huyện Quỳnh Nhai vận động nhân dân góp đất trồng hơn 950ha cây cao su. Sau gần 10 năm kiên trì với cây cao su, khi chia lợi tức ở xã Chiềng Bằng vừa qua, hộ nhiều nhất được nhận 700 nghìn đồng, hộ ít chỉ nhận có 35 nghìn đồng. Với một gia đình góp đất trồng cao su, số tiền này không thấm vào đâu.

Chúng tôi đến thăm 11 hộ dân di chuyển hình thức xen ghép ở bản Củ Pe, xã Mường Bon, huyện Mai Sơn (Sơn La). Cách đây 10 năm, 11 hộ dân ở bản Giang Lò, xã Cà Nàng (huyện Quỳnh Nhai) làm cam kết di chuyển về sinh sống chung cùng với người dân bản Củ Pe. Khi đó, cả 11 hộ dân góp toàn bộ diện tích đất sản xuất được giao để trồng cây cao su. Những năm đầu khi cây cao su chưa khép tán thì trồng xen được ít cây màu, nhưng sáu đến bảy năm nay, 11 hộ dân không có đất sản xuất. Phần lớn người dân phải đi lao động làm thuê để kiếm sống qua ngày. Câu chuyện thiếu đất sản xuất không chỉ xảy ra ở tỉnh Sơn La mà ngay tại thị xã Mường Lay (Điện Biên) với hơn 1.000 hộ dân nông nghiệp, chỉ quen sản xuất nương rẫy nay bỗng nhiên được bố trí sinh sống ở giữa phố, bươn chải kiếm sống, dở khóc, dở cười…

Ngoài vấn đề đất sản xuất, cơ sở hạ tầng thiết yếu ở các khu, điểm tái định cư sau nhiều năm không được duy tu bảo dưỡng nay xuống cấp, hư hỏng là điều dễ nhận thấy. Trong đó, công trình nước sinh hoạt của phần lớn điểm tái định cư đều không còn sử dụng được, người dân phải tự kéo nước hoặc phải hứng nước mưa để dùng. Tại huyện Quỳnh Nhai (Sơn La) quy hoạch bố trí đầu tư 72 công trình nước, với số vốn 181,8 tỷ đồng, thì đến nay 90% đã hư hỏng như công trình nước sinh hoạt ở các điểm tái định cư Pháo phòng không, Co Líu, Lọng Mấc, Phiêng Mựt, Pom Sinh 1, 2,...

CẦN THÊM NHỮNG CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ NGƯỜI DÂN

Vấn đề hậu tái định cư Thủy điện Sơn La đã được Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương và các tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu đặt ra ngay từ khi hình thành dự án, thực hiện công tác di dân, nhằm sớm ổn định dân cư phát triển kinh tế - xã hội. Cách đây hai năm khi hoàn thành dự án, Trung ương đã tổng kết đánh giá toàn bộ kết quả công tác di dân tái định cư Thủy điện Sơn La. Đó là dấu mốc quan trọng khép lại giai đoạn 1 chuyển dân ra khỏi vùng ngập để bước vào giai đoạn 2 thời kỳ hậu Thủy điện Sơn La. Chính phủ đã yêu cầu các tỉnh trong vùng dự án phối hợp Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng Đề án “Ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư Thủy điện Sơn La”. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, qua ba lần rà soát trình thẩm định, phê duyệt, đến nay đề án vẫn chưa được phê duyệt.

Làm việc với các đồng chí lãnh đạo ba tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu, chúng tôi được biết, thực tế nhu cầu vốn để có thể thiết kế và thực hiện đề án là rất lớn. Kết quả rà soát, đề xuất ban đầu theo hướng tính đúng, tính đủ của cả ba tỉnh lên tới hơn 13 nghìn tỷ đồng. Sau đó, theo yêu cầu, đã rút xuống còn hơn 9.000 tỷ đồng và hiện nay điều chỉnh lại đề án còn một nửa con số ban đầu. Đề án “Ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư Thủy điện Sơn La” đã phải cắt gọt nhiều hạng mục quan trọng. Chủ yếu tập trung giải quyết hai tiểu dự án sửa chữa cơ sở hạ tầng đã bị hư hỏng và tiểu dự án hỗ trợ những hộ dân tái định cư nghèo, hoàn cảnh khó khăn. Do khó khăn về nguồn vốn, hình hài của đề án

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 17

đến nay đã không còn bám sát được mục tiêu ban đầu đặt ra là giải quyết thấu đáo, toàn diện, phát triển bền vững kinh tế - xã hội vùng tái định cư Thủy điện Sơn La.

Thực tế, khi xây dựng đề án, công tác rà soát, đánh giá thực trạng có thể chưa sát thực tế, đề án chưa tính toán tới việc có gần 380 hộ đã phải di chuyển lần 2 và sẽ còn biến động, nhất là 11 hộ tái định cư bản Củ Pe đề nghị xin di chuyển lần 2 suốt gần 10 năm qua chưa được giải quyết. Phương án hỗ trợ sản xuất trong quá trình hình thành đề án chưa được quan tâm nghiên cứu kỹ, còn khá chung chung với việc hỗ trợ cây, con, tập huấn kỹ thuật cho người dân... Trong điều kiện kinh tế đất nước còn khó khăn, so đo cắt gọt đề án hoặc dễ dãi trong sử dụng nguồn vốn đều không phù hợp. Việc xây dựng Đề án “Ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư Thủy điện Sơn La” không chỉ đơn giản là những con số, mà cần sự nhìn nhận thấu đáo, chia sẻ sâu sắc, có nghĩa, có tình. Do vậy, cần một thái độ nghiêm túc, cẩn trọng và trách nhiệm nhằm hỗ trợ hiệu quả sản xuất cũng như chăm lo thật sự đời sống của người dân vùng Dự án tái định cư Thủy điện Sơn La.

15. Nguyễn Huệ. GẦN 400 NGƯỜI NGỘ ĐỘC SAU ĂN CƯỚI: TÌM THẤY KHUẨN THƯƠNG HÀN VÀ THUỐC TRỪ SÂU / Nguyễn Huệ // Đời sống và pháp luật.- Ngày 14/5/2018.- Số 58.- Tr.3.

Theo Sở Y tế Sơn La, qua kết quả nuôi cấy, xét nghiệm 17 mẫu phẩm lấy của các bệnh nhân trong vụ ngộ độc tập thể ở Sơn La, có trực khuẩn thương hàn (Salmonella).

Trong báo cáo lần thứ 5 của Sở Y tế tỉnh Sơn La về kết quả giám sát, khắc phục hậu quả vụ ngộ độc thực phẩm tại xã Nậm Ty, huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La, Sở Y tế Sơn La xác định nguyên nhân gây ra vụ ngộ độc tập thể này.

Theo đó, qua kết quả nuôi cấy, xét nghiệm 17 mẫu phẩm lấy của các bệnh nhân, có trực khuẩn thương hàn (Salmonella). Kết quả xét nghiệm 4 mẫu nước lấy tại bản Nà Mền, xã Nậm Ty cho thấy âm tính với Paraquat (thuốc bảo vệ thực vật diệt cỏ).

Ông Nguyễn Trung Khải - Giám đốc Sở Y tế tỉnh Sơn La cho biết, tính đến 16h00 ngày 11/5/2018, tổng số bệnh nhân lũy tích có biểu hiện ngộ độc đến khám là 368 bệnh nhân (trong đó khám tại Bệnh viện Đa khoa Sông Mã là 258 bệnh nhân, tại Trạm Y tế xã Nậm Ty là 110 bệnh nhân).

“Chúng tôi tiếp tục chỉ đạo Bệnh viện Đa khoa huyện Sông Mã, Trung tâm Y tế huyện Sông Mã phối hợp, huy động cán bộ, nhân lực cùng trang thiết bị, thuốc, dịch truyền để tập trung việc đảm bảo tiếp nhận, khám, chẩn đoán và điều trị cho các bệnh nhân đảm bảo hiệu quả tốt nhất. Xem xét, đánh giá các trường hợp bệnh nhân ổn định cho ra viện. Đảm bảo việc điều trị theo phác đồ bệnh do Salmonella theo quy định của Bộ Y tế.

Chỉ đạo Bệnh viện Đa khoa huyện Sông Mã, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh phối hợp với Trung tâm Y tế huyện Sông Mã tiến hành phun khử khuẩn, tẩy uế môi trường bệnh viện, bản Nà Mền thực hiện xử lý chất thải của người bệnh theo quy định. Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tiếp tục thực hiện công tác giám sát vệ sinh thực phẩm”, ông Khải cho biết.

Đến thời điểm này, các bệnh nhân đang tiếp tục được theo dõi và điều trị tích cực tại Bệnh viện Đa khoa Sông Mã, tình trạng của các bệnh nhân cơ bản ổn định, trong khả năng chuyên môn của Bệnh viện Đa khoa huyện Sông Mã. Các bệnh nhân ổn định đang được xem xét để cho ra viện và tiếp tục kê đơn điều trị ngoại trú.

16. Thái Bình. NAM THANH NIÊN NGUY KỊCH DO TỰ CHỮA THỦY ĐẬU / Thái Bình // Sức khỏe và đời sống.- Ngày 14/5/2018.- Số 77.- Tr.1, 4.

Thông tin từ Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương ngày 13/5 cho biết, bệnh viện đang điều trị tích cực cho một nam bệnh nhân đến từ Sơn La với chẩn đoán biến chứng

Sơn La qua những trang báo, tạp chí Trung ương.- Số 09 năm 2018 18

thủy đậu nặng do tự ý dùng thuốc, trong đó có loại chứa corticoid dẫn đến suy đa tạng, rối loạn đông máu...

Thông tin từ gia đình bệnh nhân cho biết, nam thanh niên Nguyễn T. M. (28 tuổi) có tiền sử khỏe mạnh, cách đây 1 tháng bị đau họng, sốt nhẹ, đi khám chẩn đoán viêm phế quản phổi. Bệnh nhân đã điều trị một đợt về nhà có đỡ, 5 ngày nay sốt lại, đau họng, đau người, xuất hiện mụn nước, tự đi mua thuốc điều trị trong đó có thuốc kháng sinh, kháng viêm.

Sau đó tình trạng của bệnh nhân sốt cao tăng dần. Cơ thể bệnh nhân xuất hiện các đám bầm máu tự nhiên dưới da. Bệnh nhân sau đó đã đến bệnh viện địa phương thăm khám và được chẩn đoán thủy đậu biến chứng nặng và chuyển về Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương.

Bác sỹ Vũ Minh Điền - Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương cho biết, bệnh nhân vào viện ngày 11/5 trong tình trạng có các ban phỏng nước dạng thủy đậu toàn thân, nốt phỏng to, sốc nhiễm độc khuẩn, người mệt... Bệnh nhân đã vào Khoa Ký sinh trùng điều trị nửa ngày, nhưng do tình trạng nặng nên được chuyển ngay sang điều trị hồi sức, dù vậy hiện tình trạng của bệnh nhân rất nặng, rối loạn đông máu nặng, suy đa phủ tạng, tiên lượng rất xấu.

Riêng đối với trường hợp bệnh nhân này các bác sỹ chỉ rõ, trong các thuốc mà bệnh nhân sử dụng có thuốc Medrol 16mg - một loại thuốc corticoid, chống viêm giảm phù nề rất mạnh nhưng tác dụng phụ ức chế miễn dịch khiến virut bùng phát mạnh mẽ hơn. Có những bệnh nhân sau dùng corticoid thì diễn biến rất nặng, nên thường không được khuyến cáo dùng khi bị thủy đậu.

Trước bệnh nhân này, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương cũng đã tiếp nhận điều trị cho hai bệnh nhân thủy đậu, điều đáng nói là dù được điều trị tích cực nhưng hai bệnh nhân này đều tử vong. Các bác sỹ cho biết, các trường hợp bị thủy đậu tử vong đáng tiếc này đều liên quan đến việc tự mua thuốc điều trị thủy đậu nhưng có thành phần corticoid.

Theo các bác sỹ, năm nay thủy đậu có rất nhiều ca nặng, nhiều ca diễn biến không bình thường. Do đó, các bác sỹ khuyến cáo người dân nếu thấy sốt, xuất hiện bỏng nước trên da nên đi khám, không nên tự ý đi mua thuốc điều trị, đặc biệt các thuốc có thành phần corticoid để sử dụng khi bệnh đang diễn biến cấp tính.

Bệnh thường xuất hiện ở những người chưa được tiêm phòng, cơ địa giảm miễn dịch, mụn nước rải rác từ trên đầu xuống chân, mụn rất nhỏ. Nếu mụn nước mọc nhanh, to hơn bình thường, người bệnh mệt hơn thì nên đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Thủy đậu là bệnh nhiễm trùng cấp tính toàn thân do virut Varicella zoster. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, thường xảy ra với người có hệ miễn dịch yếu hoặc chưa hoàn thiện, nhất là trẻ nhỏ, người già và thai phụ. Ở phụ nữ mang thai, đặc biệt thai kỳ khoảng 13 - 20 tuần, do hệ miễn dịch suy giảm nên nếu mắc thủy đậu có thể dẫn đến sảy thai hoặc để lại dị tật cho thai nhi (dị dạng ở sọ, đa dị tật ở tim, trẻ sơ sinh mắc chứng đầu nhỏ...). Trẻ sơ sinh bị thủy đậu lây truyền từ mẹ diễn biến cũng rất nghiêm trọng, tỷ lệ tử vong lên đến 30%. ..

Cũng xem: 17. Hà My. COI CHỪNG MẤT MẠNG VÌ TỰ Ý DÙNG THUỐC CHỮA THỦY ĐẬU / Hà My // Gia đình và xã hội.- Ngày 15/5/2018.- Số 58.- Tr.11.