aydınlatma sözlüğü

AYDINLATMA SZL Prof. azi SREL

AYDINLATMA SZL

Prof. azi SREL

Yap Fizii Uzmanlk Uygulamalar San. ve Tic. A.. bnyesindeki Yap Fizii Uzmanlk Enstits tarafndan, karlksz yararlanlmas amac ile 1 Ocak 2012 gn YFU WEB sitesine konmutur.

url: http://www.yfu.com ; e-mail: [email protected]


NSZ

Aydnlatma konusunda ilk szlk, 1964 ylnda balayan almalarma, sonradan, o zamanki Trk Dil Kurumunun ilgi duymas ve desteklemesi sonucu, 1973 ylnda, Aydnlatma Terimleri Szl ad ile, yine Trk Dil Kurumu tarafndan yaymland. Bu szlkte 555 terim yer almt.

Daha ok, yksek retime ynelik olarak hazrladm Aydnlatma Terimleri adl szlk ise, imdiki ad Yldz Teknik niversitesi olan, stanbul Devlet Mhendislik ve Mimarlk Akademisince yaymland. Bu ikinci szln, 1984 ylnda yaymlanan nc basksnda 480 terim bulunmaktayd. retim iin nemli olmayan 75 terim bu szle alnmam, onun yerine daha ayrntl tanmlar ve formller verilmi, ve yedi blml olan bu szln blm balarnda, o blmde yer alm olan terimler ile ilgili genel aklamalar yaplmt.

Bu gn, bu iki szlk te tkenmi bulunmaktadr. Aradan geen zaman iinde ise, aydnlatma alannda ve teknolojisinde yeni kavramlar olumu, yeni terimler retilmitir.

Aydnlatma Szl ad ile yaymlanm olan bu nc szlk 835 terim iermektedir. Bunlardan 130 tanesi baka terimlere gnderme, geri kalan 705 tanesi de tanmlar verilmi terimlerdir.

Tanmlar verilmi bu 705 terimin 668 tanesi,Uluslararas Aydnlatma Szlnde yer alm 750 tanmdan 668 ine uyan terimlerdir. Uluslararas Szlkte bu terimlere uyan tanmlarn numaralar ve Franszca, ngilizce, Almanca terim karlklar da verilmitir.

Uluslararas Szlkte, tanmlar verilmi olan Franszca, ngilizce, Almanca ve Rusa terimler ile, tanmlar verilmemi spanyol, talyan, Hollanda, Polonya ve sve dillerindeki terimler, yani toplam dokuz dilden terimler yer almtr. Bunlar arasnda, bu gn iin, Trke bulunmamaktadr. CIE numaralar, yalnzca bu dokuz dilin terimleri iin referans oluturmakta, imdilik Trke terimlerle ilgisi bulunmamaktadr.

1964 ylndan bu yana srp gelen aydnlatma terimleri almalarm ve bunlarla ilgili 4 yayn, nerilmi olan Trke terimlerin, zaman iinde test edilmesini salamtr. Yirmi yl akn bu sre iinde, teknik dilimize yerleememi olan, kz, natm, ruhbilimsel ve benzeri kimi terimler, bu szlkte yer almam, bunlarn yerine, zaten teki dillerde de benzer olan ve Trkede de kullanlagelen, foton, projeksiyon, psikolojik gibi szckler kullanlmtr.

Bu nc szlk iin almaya balama kararmda beni cesaretlendiren Sayn meslektam Y. Mim. Doan Hasola ncelikle teekkr etmek isterim. Szln basma hazrlannda deerli almalarndan tr Sayn Sedat Acarla Sayn Cem Akdaa ve YEM alanlarna da teekkr ederim. Szlk almalarnda eim Y. Mim. Ayten Sirel ve olum elektronik Y. Mh. Dr. Osman Sirelin ok byk emekleri gemi olduunu ve bro elemanmz Nuray Koakn da ok deerli katklarda bulunmu olduunu burada belirtmem gerekir.

Bu szln, gerek retim, yayn ve her trl iletiimde salayacan umduum dil birlii, kesinlik ve kolaylk bakmndan, gerekse, daha ileri almalar iin belli bir dayanak oluturmas asndan, yararl olacan umut etmekteyim.

Prof. azi SREL Aydnlatma Trk Milli Komitesi Onur yesi stanbul, Ocak 1997


FOREWORD

The first Turkish dictionary on lighting was published in 1973 by the Turkish Language Society, under the title Vocabulary of Lighting Terms, following the work I had begun in 1964 by the interest and support of that same society. This dictionary contained 555 terms.

Another dictionary, entitled Lighting Terms, and aimed more at higher education, was published by the Yldz Technical University, then called the Istanbul State Engineering and Architecture Academy. This second dictionary contained 480 terms when it was printed for the third dime in 1984. 75 terms considered unnecessary from an educational point of view were omitted from this dictionary. Instead, there were more detailed definitions and formulae, and, at the beginning of each of its seven chapters, there was a general introduction to the terms contained in the latter.

Today, both these dictionaries are out of print. And in the meantime, new concepts have been created and new terms have appeared in the filed of lighting.

Published under the title of Lighting Vocabulary, this third work contains 835 terms. 130 of them refer to other terms and the remaining 705 terms have their own definition. 668 among these 705 terms with definition, correspond to the 668 definitions of total 750 definitions in the International Lighting Vocabulary (ILV). They are presented together with their definition, CIE numbering and French, English and German equivalents.

In the international dictionary, each term is given in nine languages. The French, English, German and Russian terms are accompanied by their definitions, while the Spanish, Italian, Dutch, Polish and Swedish ones stand alone. As Turkish language does not take place in ILV, the CIE numbers serve only as a reference to the terms in these nine languages and do not, for the moment, bind Turkish ones.

The work I have been doing since 1964 on lighting terms, as well as the 4 related publications, has afforded the opportunity to put the proposed Turkish terminology to the test of time. Term such as "kz", "natm", "ruhbilimsel" and other similar words, that have not taken root in our technical language within this 20 year period, will not be found in this present dictionary. Instead, terms like "foton", "projeksiyon", "psikolojik" have been used, which resemble their equivalents in other languages and are now commonly used in Turkish.

I would like to express my thanks especially to my colleague Architect Doan Hasol, who encouraged me to start working on this third dictionary. I also thank Mr. Sedat Acar, Mr. Cem Akda and the staff of YEM for their valuable help in preparing the dictionary for printing. Finally, I must mention here the important work done by my wife, Architect Ayten Sirel, and my son, Electronics Engineer Dr. Osman Sirel, as well as our office colleague, Nuray Koak in the preparation of the dictionary.

I hope this dictionary will be of some use, be it from the point of view of linguistic coherence, clarity and ease of use, or as a support for further more advanced works. Prof. azi SREL Honorary Member of the Turkish National Lighting Committee Istanbul, January 1997


NSZ (2012)

Aydnlatma Szlnun yaynland 1997 ylndan bu gne, geen 14 yl iinde Trke bir baka aydnlatma szl yaynlanmamtr. 1964 ylndan bu yana 33 yllk bir alma rn olan bu szlk, belli bilimsel evrelerin, yerli yabanc eviri brolarnn, kimi yazarlarn ve ok sayda eitli rencilerin yararland tek kaynak olmutur. Bu nedenle ve YEM Yaynca yaynlanan birinci basksnn tkenmi olmas nedeni ile, szlk, bir kez daha gzden geirilerek, Yap Fizii Uzmanlk Uygulamalar A.. internet sitesinde yer alm ve bylece ilgililerin karlksz yararlanmalar olana da salanmtr.

Ocak 2012 Prof. azi SREL Aydnlatma Trk Milli Komitesi Onur yesi stanbul, Ocak 1997

Not: Aydnlatma Szlnn YEM Yaynca Ocak 1997 de yaynlanan basksnda (ve burada) yer alan nszde AYDINLATMA TERMLER ders kitabndan sz edilmekte ve bir oranda bilgi verilmektedir. AYDINLATMA TERMLER kitab, YT Yap Fizii Yksek Lisans rencilerinin bilmesi gereken 480 terimi iermekte ve yedi blmden olumaktadr. Bu kitabn zellii bu yedi blmn banda, o blmde toplanm olan ve belli bir konu ile ilgili bulunan terimler konusunda genel aklamalar iermesidir.

Blmler yledir:

1- Ik retimi ve nm ile ilgili terimler 2- Iklmsel ve renklmsel byklkler ve birimler ile ilgili terimler 3- zdek ve yzeylerin, kla ilgili zellikleri ile ilgili terimler 4- Gz ve grme ile ilgili terimler 5- Lambalar, yapmsal bileenleri ve ek aygtlar ile ilgili terimler 6- Aydnlatmacln genel konular ve gn ile ilgili terimler 7- Iklklar ve yapmsal bileenleri ile ilgili terimler

Bu kitap bu yedi konudan yalnzca biri ya da birka ile ilgili olanlar iin ilgin olabilir. nk bu durumda rnilecek ya da ba vurulacak terimler sadece ilgili konunun terimleri olacaktr. Bu nedenle bibliyografya notisinden u bilgi buraya karlmtr:

SREL azi, 1974, AYDINLATMA TERMLER, Yldz niversitesi Yaynlar, Say 112

AYDINLATMA SZL 1 / 198 Prof. azi SREL

TER MLER

A

1 % X kaypl mr Bir mr denemesinde, belli koullarda alan lambalardan, belirli ltlere gre mrlerinin sonuna gelmi % X lamba iin sre.

CIE 845-07-63 Fr. dure de vie X % de dfaillances Ing. life to X % failures Alm. Lebensdauer bis zu einer Ausfallrate von X%

2 abajur Lambann dorudan grnmesini engellemek iin, yayc ya da k geirmez gereten yaplm nesne.

CIE 845-10-37 Fr. abat-jour Ing. shade Alm. Leuchtenschirm

3 Abney olay Ikll ve baskn dalga boyu deimez klnm bir renk uyartsnn, arlnn deimesi ile oluan renk tr deimesi.

CIE 845-02-38 Fr. phnomne dAbney Ing. Abney phenomenon Alm. Bezold-Abney-Phnomen

4 Abney yasas A ve B gibi iki renk uyartsnn parltlar birbirinin ayn olarak alglanyorsa ve C ve D gibi iki renk uyartsnn da parltlar ayn alglanyorsa, A ve C ile B ve D nin toplamsal karmlarnn parltlar da ayn olur.

Not: Abney yasasnn geerlilii gzlem koullarna byk oranda baldr. CIE 845-03-19 Fr. loi dAbney Ing. Abneys law Alm. Abneysches Gesetz


5 ak Renkte, deer boyutunun yksek olduunu belirten sfat.

CIE 845-02-32 Fr. clair Ing. light Alm. hell

6 ak gk bkz. standart ak CIE g

7 aklk (tek olarak alglanmayan bir renk iin) Bir yzeyin, ayn biimde aydnlanm olan ve beyaz gibi, ya da yksek geirme arpan varm gibi grnen bir yzeyin parltsna gre deerlendirilen parlts.

Not: Yalnzca, tek olarak alglanmayan nesne renkleri iin bir aklk tanmlanabilir. CIE 845-02-31 Fr. clart; leucie (dune couleur non isole) Ing. lightness (of a related colour) Alm. Helligkeit (einer bezogenen Farbe)

8 al kler Bir kaynan, bir kln, bir ortamn ya da bir yzeyin karakteristik ksal byklnn asal dalmn lmeye yarayan kler.

CIE 845-05-22 Fr. goniophotomtre Ing. goniophotometer Alm. Goniophotometer

9 al nmler Bir kaynan, bir kln, bir ortamn ya da bir yzeyin karakteristik nmsal byklnn asal dalmn lmeye yarayan nmler.

CIE 845-05-23 Fr. gonioradiomtre Ing. gonioradiometer Alm. Gonioradiometer

10 atabaka Koni ve ubuk denen alclar ve grme sinirine alc elementlerin uyarmalarn ileten sinir gzelerinin bulunduu, gzn a duyarl dip zar.

CIE - Fr. rtine Ing. retina Alm. Netzhaut


11 ak bkz. alt toplank ak orants; alt yar kresel ak; ayrtedici k aks; dolayl ak;

dolaysz ak; deli lambalarn yzeylik aks; foton aks; grlt edeer erke aks; ksal ak; kuaksal ak; toplam ak; toplank ak; st yar kresel ak;

12 ak kodu (bir kln, bir aygtn) Kullanma arpanlar hesaplarnda kullanlan, alt yar kresel ak orants, standart geriverim ve kla zg ak dalm verilerinden oluan, aknn l deerlerinin tamam.

CIE 845-09-42 Fr. code de flux Ing. flux code Alm. -

13 akkor elektrik lambas Ik yaymlamas, elektrik akmnn gemesi ile, slr duruma gelmi bir zdein k retimi sonucu olan lamba.

CIE 845-07-04 Fr. lampe (lectrique) incandescence Ing. incandescent (electric) lamp Alm. (elektrische) Glhlampe

14 akkor ma Issal ma yolu ile optik nm yaym

CIE 845-04-15 Fr. incandescence Ing. incandescence Alm. Glhen

15 akam grmesi Gndz grmesi ve gece grmesi arasndaki grme biimi.

Not: Akam grmesinde, koniler de sopacklar da etkilidir. CIE 845-02-11 Fr. vision msopique Ing. mesopic vision Alm. Dmmerungssehen; bergangssehen; mesopisches Sehen


16 aktiniksel 1- Aktinizm ieren bir nma uygulanm.

2- Aktinizm ile ilgili tm teki dzen ve kavramlara uygulanm.

CIE 845-06-03 Fr. actinique Ing. actinic Alm. aktinisch

17 aktiniksel deri kzarmas Gne ya da yapay optik bir nmn aktiniksel etkisi ile, alevlenmeli ya da alevlenmesiz deri kzarmas.

CIE 845-06-15 Fr. rythme (actinique) Ing. (actinic) erythema Alm. (aktinisches) Erythem

18 aktiniksel doz Dozun, buna karlk gelen dalga boyunun aktiniksel etkisine gre, tayfsal dengelenii ile elde edilen byklk.

CIE 845-06-23 Fr. dose actinique Ing. actinic dose Alm. aktinische Dosis

19 aktiniksel etkinlik tayf (belirli bir aktiniksel olay iin, belirli bir sistemde, optik nmlarn)

Bu olay, bu sistem iinde oluturmay salayacak tek trsel (monokromatik) nmlarn etkinlii.

CIE 845-06-14 Fr. spectre daction (actinique) Ing. (actinic) action spectrum Alm. (aktinische) Wirkungsfunktion

20 aktinizm Canl ya da cansz kimi nesneler zerinde kimyasal deiiklikler olumasna neden olan optik nm zellii.

CIE 845-06-02 Fr. actinisme Ing. actinism Alm. Aktinitt


21 alak basnl cva buharl lamba Yanma durumunda, iindeki ksmi buhar basncnn 100 paskaln altnda olduu ve i yzeyi lyan bir zdek ile kaplanm olan ya da olmayan cva buharl boalmal lamba.

CIE 845-07-22 Fr. lampe (vapeur de) mercure basse pression Ing. low pressure mercury (vapour) lamp Alm. Quecksilberdampf-Niederdrucklampe

22 alak basnl sodyum buharl lamba Yanma durumunda, iindeki ksmi buhar basncnn 0,1 ve 1,5 paskal arasnda bulunduu ve k retiminin sodyum buharnn mas ile elde edildii boalmal lamba.

CIE 845-07-24 Fr. lampe (vapeur de) sodium basse pression Ing. low pressure sodium (vapour) lamp Alm. Natriumdampf-Niederdrucklampe

23 alevli gvenlik lambas Maden oca havas iinde oksijen eksikliini ve grizu gaz varln saptamak iin kullanlan alevli lamba.

CIE 845-10-53 Fr. lampe de sret flamme Ing. mine safety lamp Alm. Benzinsicherheitslampe

24 alg Bellein katklar ve bir duyusal izlenimle ortaya kan, karmak, nesnel bilin ierii. zellikle grsel alglar, dmzdaki varln, eylerin, nesnelerin, biim ve durumlar konusundaki betimlemelerimizin yapsna girer.

CIE - Fr. perception Ing. perception Alm. Wahrnehmung

25 alg hz Bir nesnenin belirmesiyle o nesnenin biiminin alglanmas arasnda geen zamann tersi.

CIE - Fr. vitesse de perception Ing. speed of perception Alm. Wahrnehmungsgeschwindigkeit


26 alglanm k Grme sistemine zg tm duyu ve alglarn zel nitelii.

Not: Alglanm bir k, normal olarak, ama her zaman deil, bir k uyartsnn etkisi ile oluur.

CIE 845-02-17 Fr. lumire (perue) Ing. (perceived) light Alm. (wahrgenommenes) Licht

27 alglanm renk Trsel bir renk elementi ile trsz bir renk elementinin herhangi bir bileiminden oluan grsel alg zel nitelii. Bu zel nitelik, tr olan renkler iin, sar, turuncu, kahverengi, krmz, pembe, yeil, mavi, mor, ve benzeri adlandrmalar ile betimlenebilir, anlatlabilir, ya da trsz renkler iin, beyaz, gri, siyah gibi szckler ile belirtilebilir. Bu zel alg nitelii, anlam daha da glendiren, ak, koyu gibi sfatlar ile de deitirilebilir.

Not: 1- Alglanm renk, renksel uyartnn tayfsal dalm, boyutlar, biimi, yaps,uyart yzeyinin evresi, gzlemcinin grme sisteminin uyma durumu veiinde bulunduu gzlem koullar konusundaki deneyimi gibi etkenlerebaldr.

2- Alglanm renk deiik renk belirlemeleri biiminde ortaya kabilir. Bubelirleme biimleri ile ilgili anlatm trlerinin amac, renk alglama olaynnnitel ve geometrik farkllklarn belirtmektir. rnek olarak, nesne rengi,yzey rengi, aklk (delik) rengi verilebilir. Rengin, film rengi, oylum rengi, klayc rengi, zdek rengi vb. belirlemebiimleri de vardr.

CIE 845-02-18 Fr. couleur (perue) Ing. (perceived) colour Alm. Farbempfindung

28 alglanm trsel renk 1- Algsal anlamda: Bir tr olan alglanm renk. Gnlk konuma dilinde, renk

szc, beyaz, gri ve siyahn zdd olarak bu anlamda kullanlr. Renkli sfat genellikle, tr olan bir rengi anlatr.

2- Psikofizik anlamda: bkz. trsel renk uyarts. CIE 845-02-27 Fr. couleur (perue) chromatique Ing. chromatic (perceived) colour Alm. bunte Farbe


29 alc bkz. elektrik alc; kuantasal alc; piroelektrik alc; seer alc; semez alc

30 alclk (bir alcnn) [D] Grlt ile edeer erkesel aknn tersi.

CIE 845-05-65 Fr. dtectivit (dun rcepteur) Ing. detectivity (of a detector) Alm. Detektivitt (eines Empfngers)

31 aln kl Kaz ya da ykm alnlarn aydnlatmada kullanlan, tanmaz ya da tanabilir maden oca kl.

CIE 845-10-58 Fr. luminaire de front Ing. face luminaire Alm. Ortsleuchte

32 aline; alikne trsel bileenler uzaynda, kllklar sfr olan renk uyartlarnn geometrik yerini oluturan yzey.

Not: Bu yzey, uzayn balangc olan trsz noktadan geer ve trsellik diyagramn, ayn adla anlan bir doru boyunca keser. Bu doru, tayfsal renkler geometrik yeri ve purpuralar snr ile snrlanm trsellik blgesinin, btnyle dndadr.

CIE 845-03-43 Fr. alychne Ing. alychne Alm. Alychne

33 alt toplank ak orants (bir kat a iin, bir kaynan) Sz konusu kat a iine toplanm aknn, kln alt yar kresel aksna oran.

CIE 845-09-36 Fr. proportion de flux cumul infrieur Ing. cumulative downward flux proportion Alm. unterer kumulierter Zonenlichtstromanteil


34 alt (yar kresel) ak (bir kaynan) Kaynan, kaynaktan geen yatay dzlemin altnda 2 steradyanlk bir kat a iine toplanm aks.

CIE 845-09-34 Fr. flux (hmisphrique) infrieur Ing. downward flux Alm. unterer halbrumlicher Lichtstrom

35 alt (yar kresel) ak oran (bir kln, bir aygtn) Ikln, alt yar kresel aksnn, toplam aksna oran.

CIE 845-09-41 Fr. fraction de flux (hmisphrique) infrieur Ing. downward flux fraction Alm. unterer halbrumlicher Lichtstromanteil

36 ampul Ikl eleman ya da elemanlar iine alan ve gaz geirmeyen, saydam ya da yar saydam klf.

bkz. buzlu ampul; emaylanm ampul; opal ampul; opalletirilmi ampul; renkli ampul; saydam ampul; sert caml ampul

CIE 845-08-06 Fr. ampoule Ing. bulb Alm. Kolben

37 ana renk tr; temel renk tr Baka renk trleri aracl ile daha iyi tantlmas olanakl olmayan alglanm renk.

CIE 845-02-36 Fr. teinte lmentaire Ing. unitary hue; unique hue Alm. Urfarbe

38 anormal katotsal d Katotun tm etkin yzeyine yaylan, boalma akmna bal katotsal d.

CIE 845-07-15 Fr. chute cathodique anormale Ing. abnormal cathode fall Alm. anormaler Kathodenfall


39 anti-Stokes kllk Dalga boyu, uyarma nmnkinden daha ksa bir blgede bulunan yan retim nm lmas.

CIE 845-04-22 Fr. luminescence anti-Stokes Ing. anti-Stokes luminescence Alm. Anti-Stokes-Lumineszenz

40 apotilb bkz. kandela bl metrekare

41 ara renk tr; ikili renk tr ki ana renk trnn karm gibi aklanabilen alglanm renk. rnein turuncunun, krmzms sar ya da sarms krmz biiminde aklanmas gibi.

CIE 845-02-37 Fr. teinte binaire Ing. binary hue Alm. Zwischenton

42 aralama (bir aydnlatma deminde) Bir demde, yan yana olan klklarn k merkezlerinin ara uzakl.

CIE 845-09-66 Fr. espacement Ing. spacing Alm. Abstand

43 arama kl bkz. ldak

44 arlk (bir renk uyartsnn) Belirlenmi bir trsz renk uyarts ile trsel bir renk uyartsnn nicel oranlarnn ls. yle ki bu iki uyart bu oranda toplamsal olarak kartrldklarnda, ngrlm renk uyarts ile ayn olurlar.

Not: 1- Purpura uyartlar durumunda, tektrsel uyart, trsellii, purpuralar snrzerinde bulunan bir nokta ile gsterilen bir uyart ile deitirilir.

2- Bu oran deiik biimlerde llebilir. (Renklmsel arlk ve uyart arlterimlerine baknz).

CIE 845-03-46 Fr. puret Ing. purity Alm. -


45 ark tp bkz. boalma tp

46 asl klk Tavana, ya da duvarda bir taycya, kordon, zincir, boru gibi bir ask ile aslm klk.

CIE 845-10-10 Fr. luminaire suspendu; lustre Ing. pendant luminaire; suspended luminaire (USA) Alm. Hngeleuchte; Pendelleuchte (CH)

47 astronomik gnelenme sresi Verilmi bir dnem sresince gnein engelsiz ve dz bir ufkun stnde bulunduu srelerin toplam.

CIE 845-09-94 Fr. dure astronomique densoleillement Ing. astronomical sunshine duration Alm. astronomische Sonnenscheindauer

48 ateleyici Elektrotlarn n stmasn salamakszn, tek bana, ya da elektrik devresinin teki elemanlar ile birlikte boalmal bir lambann atelenmesine ynelik gerilimsel atmalara (impulslara) yol aan aygt .

CIE 845-08-33 Fr. amorceur Ing. ignitor Alm. Zndgert

49 atmosferin optik kalnl [()] ()= - ln( e/e) forml ile tanmlanan byklk. Bu formlde e, atmosferin st snrna dey ile as yaparak giren paralelimsi bir erke nm demetinin erkesel aksn, ve e de bu nm demetinin yeryzne iniinde, azalm olan erkesel aksn gstermektedir.

CIE 845-09-86 Fr. paisseur optique de latmosphre Ing. optical thickness of the atmosphere Alm. optische Dicke der Atmosphre


50 ayakl klk Yerde durmak zere yaplm yksek ayakl, yer deitirebilen klk.

CIE 845-10-20 Fr. lampadaire; lampe pied Ing. standard lamp; floor lamp (USA) Alm. Stehleuchte

51 ayarlanabilir klk Uygun bir mekanik dzen ile, esas paras ynlendirilebilen ya da yer deitirilebilen klk.

CIE 845-10-08 Fr. luminaire ajustable Ing. adjustable luminaire Alm. verstellbare Leuchte

52 aydnlatma Nesnelere, bunlarn evrelerine, ya da bir blgeye, bir kent blgesine, grlebilmeleri iin k uygulanmas.

bkz. boaltma aydnlatmas; blgelenmi aydnlatma; blgelik aydnlatma; dorultulu aydnlatma; dolayl aydnlatma; dolayl-dolaysz aydnlatma; dolaysz aydnlatma; genel aydnlatma; korni aydnlatmas; srekli tmler yapay aydnlatma; yaynk aydnlatma

CIE 845-09-01 Fr. clairage Ing. lighting; illumination Alm. Beleuchtung

53 aydnlatma as (bir geri yanstcnn) () Gelen n dorultusuna gre, bir geri yanstcnn asal durumunu niteleyen a.

Not: Dzlem bir geri yanstc iin, genellikle, aydnlatma as, gelen k as ile ayndr.

CIE 845-04-95 Fr. angle dclairage (dun rtrorflecteur) Ing. entrance angle (of a retroreflector) Alm. Lichteinfallswinkel (eines Retroreflektors)

54 aydnlatma aygt bkz. klk


55 aydnlatmaclk Aydnlatmann, deiik grlere gre dnlm uygulamalar.

CIE 845-09-02 Fr. clairagisme Ing. lighting technology; illuminating engineering Alm. Lichttechnik; Beleuchtungstechnik

56 aydnln eyaylmlk arpan (verilmi bir yzeyde) Bir yzeyde, en dk aydnlk dzeyinin, ortalama aydnlk dzeyine orann gsteren arpan.

Not: 1- En dk aydnlk dzeyinin, en yksek aydnlk dzeyine oran ve 2- Bu iki orann tersi de kullanlr.

CIE 845-09-58 Fr. facteur duniformit de lclairement Ing. uniformity ratio of illuminance Alm. Gleichmssigkeitsgrad der Beleuchtungsstrke; Gleichmssigkeit der

Beleuchtungsstrke

57 aydnlk (bir yzeyin bir noktasnda) Bir yzeyin, bir noktasn evreleyen sonsuz kk bir paracnn ald aknn, bu yzey paracnn alanna blm.

Not: 1- Aydnlk, nicel anlamda kullanldnda aydnlk dzeyi denmelidir. 2- Ne tr bir aydnlk olduu belirtilmemi ise, bu terim ksal aydnlk

anlamna da gelir.

CIE - Fr. clairement ; clairement lumineux Ing. illumination ; illuminance Alm. Beleuchtungsstrke

58 aydnlk dzeyi bkz. aydnlk ile ilgili Not

59 aydnlk vektr (bir noktada) Belirlenmi noktada, bir yzey elementinin karlkl yzleri zerindeki aydnlk dzeyleri arasndaki en yksek ayrma eit vektrsel byklk. Bu vektr, bu yzey elemanna dik ve daha ok aydnlanm yzden uzaklaan dorultudadr.

CIE 845-09-23 Fr. vecteur dclairement (en un point) Ing. illuminance vector (at a point) Alm. Lichtvektor (in einem Punkt)


60 aydnlkler; lksmetre Iksal aydnlklar lmeye yarayan aygt.

CIE 845-05-16 Fr. luxmtre Ing. illuminance meter Alm. Beleuchtungsstrkemesser; Beleuchtungsmesser (CH); Luxmeter (CH)

61 ayrdedici g (bir lamba trnn) Belirlenmi koullarda alr durumda olan, verilmi bir lamba tr iin, reticisi ya da sorumlu satcsnca bildirilmi g deeri.

Not: 1- Ayrdedici g ounlukla lamba zerinde yazldr. 2- Eskiden buna anma gc (nominal g) deniyordu.

CIE 845-07-60 Fr. puissance assigne Ing. rated power Alm. Bemessungswert der elektrischen Leistung

62 ayrdedici k aks (bir lamba trnn) Belirlenmi koullarda alr durumda olan, verilmi bir lamba tr iin, reticisi ya da sorumlu satcsnca bildirilmi balang k aks deeri.

Not: 1- Balang k aks ksa bir sre alma sonundaki akdr. Bu sre, bunazg belirlemelerle tanmlanmtr.

2- Ayrdedici k aks kimi lambalarn zerinde yazldr. 3- Eskiden buna, anma k aks (nominal k aks) deniyordu.

CIE 845-07-59 Fr. flux lumineux assign Ing. rated luminous flux Alm. Bemessungswert des Lichtstromes

63 ayrdedici veriler (bir lambann) Bir lambay belirlemeye ve nitelemeye yarayan ayrdedici deerler ve alma (yanma) koullarnn tm.

CIE 845-07-58 Fr. charactristiques assignes Ing. rating Alm. Bemessungsdaten


64 aynal projektr; yanstcl projektr Ik aks demetinin asal genilii lamba ve yanstcnn (aynann) oynatlmas ile ayarlanabilen basit yanstcl projektr.

CIE 845-10-43 Fr. projecteur-rflecteur Ing. reflector spotlight Alm. Spiegel-Scheinwerfer

65 ayr alglanm renk teki tm renklerden ayr grlebilecek bir yzeye tanm olan alglanm renk.

CIE 845-02-25 Fr. couleur (perue) isole Ing. unrelated (perceived) colour Alm. unbezogene Farbe

66 ayrmsal duyarllk bkz. kartlk duyarll

B

67 bal doymuluk Bir yzeyin, parltsna gre deerlendirilmi trsel doymuluu.

Not: Gndz grmesine karlk gelen bir kllk dzeyi ve gzlem koullar ile ilgili veriler toplam iin verilmi bir trsel doymuluu olan renk uyarts, ok yksek kllklar dnda, tm kllk dzeyleri iin, yaklak olarak ayn bal doymuluktadr.

CIE 845-02-41 Fr. saturation Ing. saturation Alm. Sttigung


68 bal duyarllk (bir alcnn) [s] Bir alcnn, belli bir nmla nmlanmas durumundaki duyarllnn, ayn alcnn, bir referans nm ile nmlanmas durumundaki duyarllna oran.

CIE 845-05-55 Fr. sensibilit relative (dun rcepteur) Ing. relative responsivity; relative sensitivity (of a detector) Alm. relative Empfindlichkeit (eines Empfngers)

69 bal gnelenme sresi Gnelenme sresinin, ayn zaman aral iinde olanakl olan gnelenme sresine oran.

CIE 845-09-96 Fr. dure relative densoleillement Ing. relative sunshine duration Alm. relative Sonnenscheindauer

70 bal ksal verim (bir nmn) (V) Tayfsal bal k etkinliine gre dengelenmi olan erke aksnn, ona karlk gelen erke aksna oran.

CIE 845-01-57 Fr. efficacit lumineuse relative Ing. luminous efficiency Alm. visueller Nutzeffekt

71 bal optik hava ktlesi [m] Atmosferin eik optik kalnlnn, dik optik kalnla oran.

CIE 845-09-88 Fr. masse dair optique relative Ing. relative optical air mass Alm. relative optische Luftmasse

72 bal renk uyart fonksiyonu; renk uyarts bal tayf erisi (()) Bir renk uyartsnn tayf erisinin, bal tayfsal erke dal.

CIE 845-03-04 Fr. courbe (spectrale) relative dun stimulus de couleur Ing. relative colour stimulus function Alm. relative Farbreizfunktion


73 bal tayfsal dalm (ksal ya da kzsel (fotonsal) bir erkesel bykln) (X()) (S())

Bir tayfsal bykln tayfsal dalmnn, bu dalmn ortalama, en yksek, ya da rasgele seilmi olan bir referans byklne oran.

CIE 845-01-18 Fr. rpartition spectrale relative Ing. relative spectral distribution Alm. relative spektrale Verteilung; Strahlungsfunktion

74 bal tayfsal duyarllk (bir alcnn) [s()] Alcnn belli bir dalga boyundaki tayfsal duyarll ile, verilmi bir referans deeri arasndaki oran.

Not: Verilmi referans deer, ortalama bir deer, en yksek deer, ya da rasgele seilmi bir deer olabilir.

CIE 845-05-57 Fr. sensibilit spectrale relative (dun rcepteur) Ing. relative spectral responsivity; relative spectral sensitivity (of a detector) Alm. relative spektrale Empfindlichkeit (eines Empfngers)

75 bal trsellik Bir yzeyin, ayn koullar altnda aydnlatlm ve beyaz gibi, ya da yksek geiricilii varm gibi grnen bir yzeyin parltsna gre deerlendirilmi trsel doymuluu.

CIE 845-02-42 Fr. chroma Ing. chroma Alm. Buntheit

76 bakml klk Ik yeinlii dalm bakml (simetrik) olan klk.

CIE 845-10-02 Fr. luminaire symtrique Ing. symmetrical luminaire Alm. symmetrische Leuchte

77 bakmsz klk Ik yeinlii dalm bakmsz (asimetrik) olan klk.

CIE 845-10-03 Fr. luminaire asymtrique Ing. asymmetrical luminaire Alm. asymmetrische Leuchte


78 bakma alan Ba kmldamadan, gzleri oynatarak grlebilen noktalarn toplam. Bakma alan tek gzl ya da ift gzl olabilir.

CIE - Fr. champ du regard Ing. field of view Alm. Blickfeld

79 bakteri krc nm Bakterileri etkisiz klabilen optik nm.

CIE 845-06-19 Fr. rayonnement bactricide Ing. bactericidal radiation Alm. bakterienttende Strahlung

80 balast bkz. durultucu

81 baskn dalga boyu (bir renk uyartsnn) (d) Uygun oranlarda toplamsal olarak, belirlenmi trsz renk uyartsna kartrldnda, dnlen renk uyartsn eitleyen tek trsel uyartnn dalga boyu.

Not: Purpura uyartlar durumunda, baskn dalga boyunun yerini tmler dalga boyu alr.

CIE 845-03-44 Fr. longueur donde dominante Ing. dominant wavelength Alm. bunttongleiche Wellenlnge

82 ba elektrot; ana elektrot (boalmal bir lambann) Durulmadan sonra boalma akmnn getii elektrot.

CIE 845-08-26 Fr. lectrode principale (dune lampe dcharge) Ing. main electrode (of a discharge lamp) Alm. Hauptelektrode (einer Entladungslampe)

83 balama gerilimi (boalmal bir lambann) Lambada, boalmay balatmak iin, elektrotlar arasna uygulanmas gereken elektrik geriliminin deeri.

CIE 845-07-67 Fr. tension damorage (dune lampe dcharge) Ing. starting voltage (of a discharge lamp) Alm. Zndspannung (einer Entladungslampe)


84 balama sresi (yay boalmal bir lambann) Belirlenmi koullarda alan yay boalmal bir lambann, altrlmaya balamasndan, yay boalmasnn elektriksel olarak durulmasna kadar geen sre.

CIE 845-07-69 Fr. temps damorage (dune lampe dcharge en arc) Ing. starting time (of an arc discharge lamp) Alm. Zndzeit (einer Entladungslampe)

85 balatc; starter Daha ok, florl lambalarda kullanlmak zere hazrlanm olan ve elektrotlarn, gerekli olan n snmasn salayarak durultucunun empedans ile birlikte, lambada anlk bir yksek gerilim oluturan balatma dzeni.

CIE 845-08-32 Fr. starter Ing. starter Alm. Starter

86 balatcl florl lamba Elektrotlarn n snmas iin bir balatc gerektiren devre ile alan florl lamba.

CIE 845-07-31 Fr. lampe fluorescente allumage par starter Ing. switch-start fluorescent lamp Alm. Leuchtstofflampe fr Starterbetrieb

87 balatcsz florl lamba Bir balatc gerektirmeksizin, abuk yanmay salayan bir dzen ile alan, scak ya da souk balamal florl lamba.

CIE 845-07-32 Fr. lampe fluorescente allumage sans starter Ing. starterless fluorescent lamp Alm. Leuchtstofflampe fr starterlosen Betrieb

88 balatma dzeni Tek bana, ya da devrenin teki elementleri ile birlikte, boalmann balamas iin gerekli elektriksel koullar oluturan aygt.

CIE 845-08-31 Fr. dispositif damorage Ing. starting device Alm. Startvorrichtung


89 balatma elektrotu (boalmal bir lambann) Bir lambada, boalmann balamasna yarayan (katkda bulunan) yardmc elektrot.

CIE 845-08-27 Fr. lectrode damorage (dune lampe dcharge) Ing. starting electrode (of a discharge lamp) Alm. Zndelektrode (einer Entladungslampe)

90 balatma eridi Boru biiminde, boalmal bir lambann i ya da d yzeyine lamba boyunca uygulanm olan ve balamay kolaylatran ince iletken erit.

Not: Bu erit, dip gmleklerinden birine ya da ikisine, kimi zaman elektrotlardan birine balanabilir.

CIE 845-08-30 Fr. bande damorage Ing. starting strip; starting stripe (USA) Alm. Zndstrich

91 benzer renk scakl (Tcp) Belirlenmi gzlem koullarnda, verilmi bir uyartnnkine en ok benzeyen ve ayn parltda bir alglanm rengi olan Planck ycsnn scakl.

Not: CIE nin 15 numaral yaynna baknz. CIE 845-03-50 Fr. temprature de couleur proximale Ing. correlated colour temperature Alm. hnlichste Farbtemperatur

92 Bezold-Brcke olay Trsellii deimez tutulan bir renk uyartsnn, gndz grmesi koullarnda, kllk dzeyine bal olarak renk trnn deimesi.

Not: Verilmi bir uyma koulu iin ve belli tektrsel uyartlar iin, geni bir kllk alannda, renk tr deimez. Bu zellii olan dalga boylar iin, kimi zaman, deimez dalga boylar deyimi kullanlr.

CIE 845-02-39 Fr. phnomne de Bezold-Brcke Ing. Bezold-Brcke phenomenon Alm. Bezold-Brcke Phnomen


93 biim arpan (S1 ve S2 yzeyleri arasnda) [] S1 (ya da S2) yzeyinden gelen ve S2 (ya da S1) yzeyine den yzeylik ortalama erke ya da k aksnn, S1 (ya da S2) yzeyinin erkesel ya da ksal uyarclna orann gsteren arpan.

CIE 845-09-73 Fr. facteur de forme (entre deux surfaces S1 et S2) Ing. form factor (between two surfaces S1 and S2) Alm. ..... (zwischen zwei Flchen S1 und S2)

94 biimleni arpan (S1 ve S2 yzeyleri arasnda) [c] S2 (ya da S1) yzeyinin bir noktasnda, S1 (ya da S2) yzeyinden gelen ak ile oluan erkesel ya da ksal aydnln, S1 (ya da S2) yzeyinin erkesel ya da ksal uyarclna orann gsteren arpan.

CIE 845-09-72 Fr. facteur de configuration (entre deux surfaces S1 et S2) Ing. configuration factor (between two surfaces S1 and S2) Alm. ..... (zwischen zwei Flchen S1 und S2)

95 biolojik ritim Canl bir organizmay, ya da yaam ile ilgili bir sreci etkileyen karakteristik dnemsel deiiklik.

Not: Biyolojik ritimler, optik nmdan etkilenebilir. CIE 845-06-26 Fr. rythme biologique Ing. biological rhythm Alm. biologischer Rhythmus

96 bir k demetinin yar yeinlikte asal genilii (bir projektrn belirli bir planda)

Belirlenmi dzlemde, k yeinlii kutupsal (polar) erisi vektrlerinden, en uzununun yarsndan daha uzun olanlarn ieren ann genilii.

CIE 845-09-30 Fr. largeur angulaire de faisceau mi-intensit Ing. half-peak divergence; one-half-peak spread Alm. Halbstreuwinkel


97 birinci grmezlik Krmz rengi grmeme ile ralanan iftrenkillik.

bkz. ikinci grmezlik; nc grmezlik CIE - Fr. protanopie Ing. protanopia Alm. Protanopie

98 birinci sapaklk Krmz renge duyarln azl ile ralanan sapak renkillik.

bkz. ikinci sapaklk; nc sapaklk CIE - Fr. protanomalie Ing. protanomalous vision Alm. Protanomalie

99 birincil k kayna Erke dnm ile retilmi k yaymlayan yzey ya da nesne.

CIE 845-07-01 Fr. source primaire de lumire Ing. primary light source Alm. Selbstleuchter; Primrlichtquelle

100 birincil renk uyartlar bkz. referans renk uyartlar

101 birlikte alglanm renk Bir yzeyde, baka renklerle birlikte grlen, alglanm renk.

CIE 845-02-24 Fr. couleur (perue) non isole Ing. related (perceived) colour Alm. bezogene Farbe

102 biyolojik lma Yaayan organizmalarda oluan kimyasal lma.

CIE 845-04-28 Fr. bioluminescence Ing. bioluminescence Alm. Biolumineszenz


103 bolometre Inm sourarak snan parasnn elektriksel direncinde deiiklik oluan, optik nm ssal alc.

CIE 845-05-48 Fr. bolomtre Ing. bolometer Alm. Bolometer

104 boalma tp Bir boalmal lambada, k yaynn iinde bulunduu klf.

CIE 845-08-28 Fr. tube dcharge Ing. arc tube Alm. Entladungsrohr; Brenner

105 boalmal lamba In, dolayl ya da dolaysz bir biimde, bir gazn, bir metal buharnn ya da bir ok gaz ve buhar karmnn iinde elektriksel boalma ile retildii lamba.

CIE 845-07-17 Fr. lampe dcharge Ing. discharge lamp Alm. Entladungslampe

106 boaltma aydnlatmas Gvenlik aydnlatmasnn, klar bulma ve kullanma iin ngrlm blm.

CIE 845-09-11 Fr. clairage dvacuation Ing. escape lighting Alm. Sicherheitsbeleuchtung fr Rettungswege; Notbeleuchtung fr Fluchtwege

107 boluklu (akkor) lamba Ik kayna, havas boaltlm bir ampul iinde bulunan akkor lamba.

CIE 845-07-08 Fr. lampe ( incandescence) vide Ing. vacuum (incandescent) lamp Alm. Vakuumlampe


108 bozucu kamama Ho olmayan bir duyulanma yaratmayabilen, fakat nesnelerin grlmesini bozan kamama.

CIE 845-02-57 Fr. blouissement perturbateur Ing. disability glare Alm. physiologische Blendung

109 blgelenmi aydnlatma Kimi zel yerlerde, rnein alma yaplan yerlerde, daha yksek aydnlk dzeyleri oluturacak biimde dnlm bir alana uygulanan aydnlatma.

CIE 845-09-08 Fr. clairage localis Ing. localised lighting Alm. arbeitsplatzorientierte Allgemeinbeleuchtung

110 blgelik aydnlatma Genel aydnlatmaya ek olarak, zellikle bir grsel ie ynelik, ve ayrca kullanlabilen, aydnlatma.

CIE 845-09-07 Fr. clairage local Ing. local lighting Alm. Platzbeleuchtung; Arbeitsplatzbeleuchtung

111 bronzlama Optik nmlarn etkisi altnda derinin esmerlemesi.

CIE 845-06-18 Fr. bronzage Ing. suntan Alm. Sonnenbrunung

112 bulanklk arpan bkz. toplam bulanklk arpan

113 bulutluluk bkz. kapallk


114 buzlu ampul ya da d yzeyi przlendirilerek yayc duruma getirilmi ampul.

CIE 845-08-08 Fr. ampoule dpolie Ing. frosted bulb Alm. mattierter Kolben

C

115 cep kl Genellikle, bir kuru pil ile ya da akmlatr ile, kimi zaman da bir el jeneratr ile alan tanabilir klk.

CIE 845-10-23 Fr. lampe de poche Ing. torch; flashlight (USA) Alm. Taschenleuchte

116 CIE 1931 renklmsel referans dizgesi (X Y Z) CIE tarafndan 1931 de kabul edilmi olan CIE )(),(),( zyx renklmsel fonksiyonu ve [X], [Y], [Z] referans renk uyartlarn birlikte kullanarak, herhangi bir tayfsal erke dalmnn trsel bileenlerini deerlendirmeyi salayan dizge.

Not: 1- )(y ile V() idantiktir (ayndr) ve bundan tr trsel Y bileenlerikllklar ile orantldr.

2- Bu renklmsel referans dizgesi, merkezsel grn 1~4 lik alar ilesnrlanm gzlem alan iin geerlidir.

bkz. 1- CIE nin 152 numaral yayn 2- nver, Rengin (Prof. Dr.); Gemiten Gnmze Renk Dizgeleri;

DMMA, 1981; YT Mim. Fak., Yayn No: MF_MM 90.008, 1990

CIE 845-03-28 Fr. systme de rfrence colorimtrique CIE 1931 Ing. CIE 1931 standard colorimetric system Alm. CIE-Normvalenzsystem 1931


117 CIE 1931 renklmsel referans gzlemcisi CIE tarafndan 1931 de kabul edilmi olan )(),(),( zyx fonksiyonlarna uygun renklmsel zellikleri olan dncel gzlemci.

CIE 845-03-31 Fr. observateur de rfrence colorimtrique CIE 1931 Ing. CIE 1931 standard colorimetric observer Alm. farbmesstechnischer Normalbeobachter CIE 1931

118 CIE 1964 renklmsel referans ek dizgesi (X10, Y10, Z10) CIE tarafndan 1964 te kabul edilmi olan CIE )(),(),( 101010 zyx renklmsel fonksiyonu ve [X10] [Y10] [Z10] referans renk uyartlarn birlikte kullanarak, herhangi bir tayfsal erke dalmnn trsel bileenlerini deerlendirmeyi salayan dizge (bkz. CIE nin 15 numaral yayn).

Not: 1- Bu renklmsel referans dizgesi, merkezsel grn yaklak 4 den bykolan gzlem alanna uygulanr.

2- Bu dizge uygulandnda renklmsel tm byklkleri gsteren simgeler10 indisi almaldr.

3- Y10 deerleri kllklar ile orantl deildir.

CIE 845-03-29 Fr. systme de rfrence colorimtrique supplmentaire CIE 1964 Ing. CIE 1964 supplementary standard colorimetric system Alm. 10-CIE-Normvalenzsystem 1964; CIE-Grossfeld-Normvalenzsystem 1964

119 CIE 1964 renklmsel referans ek gzlemcisi CIE tarafndan 1964 te kabul edilmi olan )(),(),( 101010 zyx fonksiyonlarna uygun renklmsel zellikleri olan dncel gzlemci.

CIE 845-03-32 Fr. observateur de rfrence colorimtrique supplmentaire CIE 1964 Ing. CIE 1964 supplementary standard colorimetric observer Alm. farbmesstechnischer 10- oder Grossfeld-Normalbeobachter CIE 1964

120 CIE 1974 genel renksel geriverim indisi [Ra] Belirlenmi sekiz renk testi rnei btn iin, CIE 1974 renk geriverimlerinin zel indislerinin ortalamas.

CIE 845-02-63 Fr. indice gnral de rendu des couleurs CIE 1974 Ing. CIE 1974 general colour rendering index Alm. allgemeiner Farbwiedergabe-Index CIE 1974


121 CIE 1974 renk geriverimlerinin zel indisi [Ri] CIE nin, deneyde kullanlan klayc ile aydnlatlm bir renk testi rneinin psikofizik rengi ile, gzn trsel uymas gerei gibi dikkate alnmak koulu ile, ayn rnein referans klayc ile aydnlatlmas sonucu elde edilen rengi arasndaki uyum derecesinin nicel deeri.

CIE 845-02-62 Fr. indice particulier de rendu des couleurs CIE 1974 Ing. CIE 1974 special colour rendering index Alm. spezieller Farbwiedergabe-Index CIE 1974

122 CIE 1976 L* a* b* renk ayrm; CIELAB renk ayrm ( *abE )

L* a* b* uzayndaki noktalar arasnda bulunan klid uzakl ile tanmlanm iki renk uyarts arasndaki ayrm.

CIE 845-03-57 Fr. diffrence de couleur L* a* b* CIE 1976; diffrence de couleur CIELAB Ing. CIE 1976 L* a* b* colour difference; CIELAB colour difference Alm. L* a* b* Farbabstand CIE 1976; CIELAB-Farbabstand

123 CIE 1976 L* a* b* renk uzay; CIELAB renk uzay Aadaki eitlikler ile tanmlanm olan L* a* b* byklklerini, dikdrtgensel koordinatlara tayarak elde edilmi olan ve yaklak olarak tekdze (niform) olan boyutlu renk uzay.

Burda, X, Y, Z sz konusu renk uyartlarn ve Xn, Yn, Zn de beyaz renkli, belirli, trsz bir uyarty gstermektedir.

[ ][ ]

856008,0

/)/()/(200

/)/()/(500

/16)/(116

3131*

3131*

31*

>

=

=

=

nnn

nnn

nn

ZZZZYYb

XXYYXXa

YYYYL

bkz. CIE nin 152 numaral yayn CIE 845-03-56 Fr. espace chromatique L* a* b* CIE 1976; espace chromatique CIELAB Ing. CIE 1976 L* a* b* colour space; CIELAB colour space Alm. L* a* b* Farbenraum CIE 1976; CIELAB-Farbenraum

124 CIE 1976 L* u* v* renk ayrm; CIELUV renk ayrm [ *uvE ]

L* u* v* uzayndaki noktalar arasnda bulunan klid uzakl ile tanmlanm iki renk uyarts arasndaki ayrm.

CIE 845-03-55 Fr. diffrence de couleur L* u* v* CIE 1976; diffrence de couleur CIELUV Ing. CIE 1976 L* u* v* colour difference; CIELUV colour difference Alm. L* u* v* Farbabstand CIE 1976; CIELUV-Farbabstand


125 CIE 1976 L* u* v* renk uzay; CIELUV renk uzay Aadaki eitlikler ile tanmlanm olan L* u* v* byklklerini, dikdrtgensel koordinatlara tayarak elde edilmi olan ve yaklak olarak tekdze (niform) olan boyutlu renk uzay. Burada Y, u, v sz konusu renk uyartlarn ve Yn, un, vn de beyaz renkli, belirli, trsz bir uyarty gstermektedir.

=

=

>=

)(13

)(13

856008,0/16)/(116

**

**

31*

n

n

nn

vvLv

uuLu

YYYYL

bkz. 1- CIE nin 152 numaral yayn 2- nver, Rengin (Prof. Dr.); Gemiten Gnmze Renk Dizgeleri;

DMMA, 1981; YT Mim. Fak., Yayn No: MF_MM 90.008, 1990

CIE 845-03-54 Fr. espace chromatique L* u* v* CIE 1976; espace chromatique CIELUV Ing. CIE 1976 L* u* v* colour space; CIELUV colour space Alm. L* u* v*-Farbenraum CIE 1976, CIELUV-Farbenraum

126 CIE 1976 tekdze trsellik diyagram Aadaki eitlikler ile tanmlanm olan u ve v byklklerini, dikdrtgensel koordinatlara tayarak elde edilmi olan tekdze trsellik diyagram.

Burada, X, Y, Z, CIE 1931 ya da 1964 renklmsel referans dizgesindeki trsel bileenler, ve x, y, de sz konusu renk uyartsnn, buna karlk gelen trsel koordinatlardr.

++=

++=

++=

++=

31229

3159

31224

3154

yxy

ZYXYv

yxx

ZYXXu

CIE 845-03-53 Fr. diagramme de chromaticit uniforme CIE 1976 Ing. CIE 1976 uniform-chromaticity-scale diagram; CIE 1976 UCS diagram Alm. Alm. empfindungsgemss gleichabstndige Farbtafel CIE 1976; UCS-

Farbtafel CIE 1976

127 CIE renklmsel fonksiyonlar CIE nin 1931 renklmsel referans dizgesindeki )(),(),( zyx , ya da CIE 1964 renklmsel referans dizgesindeki )(),(),( 101010 zyx fonksiyonlar.

bkz. CIE nin 15 numaral yayn CIE 845-03-30 Fr. fonctions colorimtriques CIE Ing. CIE colour-matching functions Alm. CIE-Normspektralwertfunktionen


128 CIE standart klayclar

Bal tayfsal erke dalmlar CIE tarafndan tanmlanm olan A, B, C, D65 ve teki D klayclar.

Bu klayclarn ne anlama geldikleri aada verilmitir: A 2856 K scaklndaki Planck ycsnn nm. B dolaysz gne nm (artk kullanlmyor) C ortalama gn . D65 mortesi nmlar da ieren gn.

bkz. CIE nin 15 numaral yayn. CIE 845-03-12 Fr. illuminants normaliss CIE Ing. CIE standard illuminants Alm. CIE-Normlichtarten

129 CIE standart klmsel gzlemcisi Ik aks tanmnn ierdii toplama yasasna uyan ve bal tayfsal duyarllk erisi gndz grmesi iin V() fonksiyonuna, gece grmesi iin V() uyan dncel gzlemci.

CIE 845-01-23 Fr. observateur de rfrence photomtrique CIE Ing. CIE standard photometric observer Alm. photometrischer Normalbeobachter CIE

130 CIE standart kaynaklar Inmlar, CIE standart klayclar A, B ve C ninkilere yakn olan ve CIE tarafndan belirlenmi olan yapay kaynaklar.

bkz. CIE nin 15 numaral yayn CIE 845-03-13 Fr. sources normalises CIE Ing. CIE standard sources Alm. CIE-Normlichtquellen


131 akar lamba bkz. fla lambas

132 alma dzlemi bkz. yararl dzlem

133 anak Lambann altnda yer almak zere oluturulmu, i bkey yayndrc, krc ya da yanstc.

CIE 845-10-35 Fr. vasque; coupe Ing. bowl Alm. Leuchtenschale

134 arpan bkz. aydnln eyaylmlk arpan; biim arpan; biimleni arpan; oklu

yanstma arpan; deer dme arpan; durultucu k aks arpan; dzgn geirme arpan; dzgn yanstma arpan; glendirme arpan; toplam bulanklk arpan; erkesel kllk arpan; geme arpan, gne arpan; gn arpan; k aks kalclk arpan; ksal kllk arpan; kartlk geri verim arpan; kstl kullanma arpan; kullanma arpan; sourma arpan; tayfsal i geme arpan; tayfsal i sourma arpan; toplam bulanklk arpan; yanstma arpan; yaynk geme arpan; yaynk yansma arpan; yaynma arpan.

135 at penceresi; yatay pencere Bir yapnn atsnda, ya da yatay bir yzeyinde, ieri gn girmesini salayan aklk.

CIE 845-09-104 Fr. lucarne Ing. rooflight; skylight Alm. Oberlicht

136 evre alan (bir ltrme-karlatrma alannn) Parlts, grme organ zerinde dolayl bir etki dnda grsel klmsel ltrmeye girmeyen, ve ltrlecek parltlar alann snrlayan ve evreleyen alan.

CIE - Fr. champ priphrique (dun champ de comparaison) Ing. surround of a comparison field Alm. Umfeld; photometrisches (farbmesstechnisches) Umfeld


137 l diod Birincil elektrik akmnn, bitimedeki (junction) sal k sonucu bymeye uramasna bal, kutuplama elektromotor gc ile alan diod.

CIE 845-05-40 Fr. photodiode avalanche Ing. avalanche photodiode Alm. Avalanche-Photodiode; Lawinen-Photodiode

138 k bykl; yant (bir optik nm alcsnn) Bir alcnn, optik bir uyarma etkisi altnda oluturduu fiziksel byklk.

Not: Bu byklk genellikle elektrikseldir; bir akm, bir gerilim, ya da bir diren deimesi olabilir. Yant kimyasal, aktiniksel ya da mekanik te olabilir.

CIE 845-05-51 Fr. rponse; grandeur de sortie Ing. output Alm. Ausgangsgrsse

139 ift kvrml tel Daha byk bir kvrm oluturan kvrml tel.

CIE 845-08-05 Fr. filament double boudinage; filament bispiral Ing. coiled-coil filament Alm. Doppelwendel

140 iftrenkillik Krmz, yeil, mavi renklere duyarl tr koniden bir trn almamas sonucu bu renkten birini grmeme ile ralanan renk grme eksiklii.

bkz. birinci grmezlik; ikinci grmezlik; nc grmezlik CIE - Fr. dichromatisme Ing. dichromatism Alm. Dichromasie

141 oklu yansma; i yansma Bir nmn, bir ok yanstc yzey arasndaki yansmalarnn tm.

CIE 845-09-70 Fr. rflexions mutuelles; interrflexions Ing. interreflection; interflection Alm. Mehrfachreflexion; Interflexion


142 oklu yanstma arpan; i yansma arpan Bir ortamn, bu ortam snrlayan yzeylerinden birine, oklu yansma sonucu dolayl olarak gelen erke ya da k aksnn, bu ortamn baka bir i yzeyine dolaysz olarak gelen erke ya da k aksna orann gsteren arpan.

CIE 845-09-75 Fr. fateur de rflexions mutuelles; facteur dinterrflexions Ing. interreflection ratio Alm. Interflexionswirkungsgrad

D

143 dalm 1- Bir ortamda, tektrsel nmlarn yaylma hznn, bu nmlarn frekans

fonksiyonunda deimesine bal olay.

2- Bu olaya yol aan bir ortamn zellii. 3- Bir nmn tektrsel bileenlerine ayrlmasn salayan optik bir dzenin zellii. CIE 845-04-104 Fr. dispersion Ing. dispersion Alm. Dispersion

144 dal scakl (TD) lgilenilen tayf blgesine zg nmnki ile, bal tayfsal dalm ayn olan, ya da yaklak olarak ayn olan, Planck ycsnn (kara cismin) scakl.

CIE 845-04-14 Fr. temprature de rpartition Ing. distribution temperature Alm. Verteilungstemperatur


145 dalga boyu () Devirsel bir dalgann, yaylma dorultusunda, ayn fazda olan ve birbirini izleyen iki noktas arasndaki uzaklk.

Not: Bir ortamda dalga boyu, boluktaki dalga boyunun, o ortamn krlma indisine blnmesi ile elde edilir. Grnr nmlar iin normal havann krlma indisi 1,00027 ile 1,00029 arasnda deiir.

CIE 845-01-14 Fr. longueur donde Ing. wavelength Alm. Wellenlnge

146 dalga says () Dalga boyunun tersi.

CIE 845-01-15 Fr. nombre dondes (linique) Ing. wave number Alm. Wellenzahl

147 dara lambas ncelenen kaynak ve ln kaynak arasnda ltrmeye yarayan, k yeinlii, k aks, ya da kll deimeyen fakat bilinmesi de gerekmiyen k kayna.

CIE 845-05-04 Fr. lampe tare Ing. comparison lamp Alm. Vergleichslampe

148 deer dme arpan Bir aydnlatma deminin, belli bir kullanma sresi sonunda yararl dzlem zerinde oluturduu ortalama aydnlk dzeyinin, bu aydnlatma demi yeni iken ayn koullarda ayn yararl dzlem zerinde oluturmu olduu aydnlk dzeyine orann gsteren arpan.

Not: Deer dme arpan terimi, eskiden, yukarda tanmlanan orann tersi olarak kullanlyordu.

CIE 845-09-59 Fr. facteur de dprciation; facteur de maintenance (dconseill) Ing. light loss factor; maintenance factor (absolute) Alm. Verminderungsfaktor


149 deiken askl klk Makara, arlk vb. paralar ile ask boyu deitirilebilen asl klk.

CIE 845-10-11 Fr. luminaire suspension rglable; lustre suspension rglable Ing. rise and fall pendant Alm. Zugleuchte

150 dekor projektr Uygun objektiflerle klielerin iyice ayrntl grntlerini elde etmeyi salayan, dzgn yaylm bir aydnlk elde etmek iin tasarlanm bir optik dzeni olan projeksiyon aygt.

Not: Klieler devingen ya da duraan etkili olabilir. CIE 845-10-47 Fr. appareil effets; projecteur de dcor Ing. effects projector Alm. Effekt-Scheinwerfer; Bhnenbildprojektor

151 delik rengi Bir delie bakldnda algland gibi, derinlemesine bir belirlemede bulunulamayan (uzakl ve yeri belirlenemeyen) alglanm renk.

CIE 845-02-21 Fr. couleur-ouverture Ing. aperture colour Alm. freie Farbe

152 deney uzakl (klmsel lmeler iin) Ik kayna merkezi ile alc yzeyi arasndaki uzaklk.

CIE 845-09-65 Fr. distance dessai Ing. test distance Alm. Messabstand

153 dimmer bkz. karartc


154 dip Lambann, bir duy ya da bir balayc aracl ile elektrik devresine balanmasna ve ounlukla da, lambay duy iinde mekanik olarak tutmaya yarayan blm.

Not: Dip ve ona uygun duy genellikle harfler ile ve ou kez lsn yaklak olarak veren say ile belirlenmitir. Bununla ilgili standartlam kural iin CIE nin 61 numaral yaynna baknz.

CIE 845-08-15 Fr. culot Ing. cap; base (USA) Alm. Sockel

155 dip tepesi Lambann, elektrik balantsn salayan kutuplarndan birini oluturan, dip gmleinden yaltlm metal para.

CIE 845-08-22 Fr. plot Ing. contact plate; eyelet (USA) Alm. Bodenkontakt; Kontaktplttchen

156 dip trna zellikle sng diplerde, dip gmleinde, duydaki girintilere girerek lambay sabitletirmeye yarayan kntlar.

CIE 845-08-21 Fr. ergot Ing. bayonet pin Alm. Bajonettstift

157 doal aktiniksel etki Doal nm ile oluan kimyasal deiim.

CIE 845-06-06 Fr. effet actinique naturel Ing. natural actinic effect Alm. natrlicher aktinischer Effekt

158 dorudan kamama bkz. dolaysz kamama


159 dorultulu aydnlatma Yararl dzlemi, ya da bir nesneyi aydnlatan zel bir dorultudan getirerek gerekletirilmi aydnlatma.

CIE 845-09-19 Fr. clairage dirig Ing. directional lighting Alm. gerichtete Beleuchtung

160 dorultusal yaymlayclk (ssal bir ycnn bir dorultuda) (; (,)) Verilmi dorultuda, ycnn erkesel kllnn, ayn scaklkta bir Planck ycsnn kllna oran.

CIE 845-04-08 Fr. missivit directionnelle Ing. directional emissivity Alm. gerichteter Emissionsgrad

161 dorusal etki bkz. Stiles-Crawford etkisi

162 dolayl ak (bir yzeyde) Baka yzeylerden yansdktan sonra yzeye den aydnlatma demi aks.

CIE 845-09-45 Fr. flux indirect Ing. indirect flux Alm. indirekter Lichtstrom

163 dolayl aktiniksel etki Iyan erkenin sourulduu blgenin dnda oluan aktiniksel etki.

CIE 845-06-05 Fr. effet actinique indirect Ing. indirect actinic effect Alm. indirekter aktninischer Effekt

164 dolayl aydnlatma Ik yeinlii dalm, yaymlanan k aksnn % 0~10 oran, snrsz varsaylan yararl dzleme decek biimde olan klklar ile yaplan aydnlatma.

CIE 845-09-18 Fr. clairage indirect Ing. indirect lighting Alm. indirekte Beleuchtung


165 dolayl-dolaysz aydnlatma Ik yeinlii dalm, yaymlanan k aksnn %40~60 oran, snrsz varsaylan yararl dzleme decek biimde olan klklar ile yaplan aydnlatma.

CIE 845-09-16 Fr. clairage direct-indirect Ing. general diffused lighting Alm. gleichfrmige Beleuchtung

166 dolaysz ak (bir yzeyde) Dorudan (baka yzeylerden yansmadan) yzeye den aydnlatma demi aks.

CIE 845-09-44 Fr. flux direct Ing. direct flux Alm. direkter Lichtstrom

167 dolaysz aktiniksel etki Iyan erkenin sourulduu blgede oluan aktiniksel etki.

CIE 845-06-04 Fr. effet actinique direct Ing. direct actinic effect Alm. direkter aktninischer Effekt

168 dolaysz aydnlatma Ik yeinlii dalm, yaymlanan k aksnn % 90~100 oran, snrsz varsaylan yararl dzleme decek biimde olan klklar ile yaplan aydnlatma.

CIE 845-09-14 Fr. clairage direct Ing. direct lighting Alm. direkte Beleuchtung

169 dolaysz gne nm Dnya dndan gelen gne nmnn, atmosferdeki seici azalmadan sonra paralel nlar biiminde yeryzne inen blm.

CIE 845-09-79 Fr. rayonnement solaire direct Ing. direct solar radiation Alm. direkte Sonnenstrahlung


170 dolaysz kamama; dorudan kamama Grme alan iinde ve zellikle bakma eksenine yakn bulunan, kendiliinden kl nesnelerce oluturulan kamama.

CIE 845-02-53 Fr. blouissement direct Ing. direct glare Alm. Infeldblendung; direkte Blendung

171 dolaysz oran (bir i aydnlatma deminde) Aydnlatma deminin, yararl dzlem zerine dolaysz olarak den aksnn, alt kresel akya oran.

CIE 845-09-46 Fr. rapport direct Ing. direct ratio Alm. Direktanteil

172 donukluk edeer kll (bir bozucu kamama ya da donuk yansmalar iin) Gzn uyduu arka plan kllna ve nesne kllna, st ste gelerek eklendiinde, alglama eiini ya da alglama ayrmsal eiini, u iki durumda eitleyen kllk.

1- Ek kllk olmakszn kamama varsa.

2- Kamamasz ek kllk varsa.

CIE 845-02-58 Fr. luminance quivalente de voile Ing. equivalent veiling luminance Alm. quivalente Schleierleuchtdichte

173 doymuluk bkz. bal doymuluk; bal trsellik; trsel doymuluk

174 doz (belirli tayfsal dalml bir optik nmn) Inmlanma ile ilgili biyolojik, kimyasal ve otamaya (tedaviye) ilikin olarak, nmlanma niceliini belirtmek zere kullanlan terim.

CIE 845-06-21 Fr. dose (dun rayonnement optique de rpartition spectrale spcifie) Ing. dose (of optical radiation of specified spectral distribution) Alm. Dosis (optischer Strahlung mit vorgegebener spektraler Verteilung)


175 doz debisi Ibiyolojiye, kimyaya ve otamaya ilikin olarak kullanlan ve nmsal gc belirten terim.

CIE 845-06-25 Fr. dbit de dose Ing. dose rate Alm. Dosisrate

176 deli lambalarn yzeylik aks (i aydnlatmada) Bir aydnlatma deminin lambalarnn tek tek k aklarnn toplamnn, deme alanna blnmesi ile elde edilen byklk.

CIE 845-09-47 Fr. flux surfacique des lampes installes Ing. installed lamp flux density Alm. flchenbezogener Lichtstrom der installierten Lampen

177 dem indisi bkz. yer indisi

178 durultucu; balast Elektrik akmn gerekli deerde snrlamaya yarayan ve boalmal lamba ya da lambalar ile, onlar besleyen elektrik devresi arasna koyulan aygt.

Not: Durultucu, bir transformatr (gerilim deitirici) ya da g arpan dzelticisi gibi baka paralar da ierebilir ve yalnz bana ya da bir balatc starter ile birlikte lambann balamas iin gerekli koullar da salar.

CIE 845-08-34 Fr. ballast Ing. ballast Alm. Vorschaltgert

179 durultucu k aks arpan Belirli bir ticari balast (piyasa balast) ile alan bir referans lambasnn yaymlad k aksnn, ayn referans lambasnn kendi referans balast ile almas durumunda yaymlad k aksna orann gsteren arpan.

CIE 845-09-63 Fr. facteur de flux (lumineux) dun ballast Ing. ballast lumen factor Alm. Vorschaltgert-Lichtstromfaktor


180 duvar uzakl (bir i aydnlatma deminde) Duvara en yakn klk dizisindeki, k kayna merkezlerinin duvara uzakl.

CIE 845-09-67 Fr. proximit (dans une installation dclairage intrieur) Ing. proximity (in an installation in an interior) Alm. Wandabstand (in einer Innenraum-Beleuchtungsanlage)

181 duy Lambay mekanik olarak tutmaya yarayan nesne. Genellikle lambann dibi duya takldndan, duy ayn zamanda elektrik balantsn da salayabilir.

CIE 845-08-24 Fr. douille Ing. lampholder Alm. Fassung

182 duyarllk (bir alcnn) [s] Yantn, uyarmaya blnmesi ile elde edilen deer.

CIE 845-05-54 Fr. sensibilit (dun rcepteur) Ing. responsivity; sensitivity (of a detector) Alm. Empfindlichkeit (eines Empfngers)

183 duyulanma Duyusal bir izlenimin zihinsel ieriinden soyutlanan ve zmleyici olarak indirgenemeyen kavram.

CIE - Fr. sensation Ing. sensation Alm. Empfindung

184 duyulanma hz Bir uyartnn balamasyla (bir nesnenin belirmesiyle) o uyartnn dourduu duyulanmann balamas (o nesnenin biiminin algs) arasnda geen zamann tersi.

Fr. vitesse de sensation Ing. speed of sensation of light Alm. Empfindungsgeschwindigkeit


185 dnya d gne nm Dnya atmosferi st snrna gelen gne nm.

CIE 845-09-77 Fr. rayonnement solaire extraterrestre Ing. extraterrestrial solar radiation Alm. extraterrestrische Sonnenstrahlung

186 drtl yaym Uyarlm bir erkesel dzeyden, daha dk bir erkesel dzeye kuantasal gei ile nm yaymlama sreci (prosesi). Bu sre sz konusu kuantasal geiin frekans ile eit frekansl gelen bir nm ile tetiklenir (balatlr).

CIE 845-04-38 Fr. mission stimule Ing. stimulated emission Alm. stimulierte Emission

187 dz tel Bklmsz dz, ya da dz blmlerden olumu tel.

CIE 845-08-03 Fr. filament droit Ing. straight filament Alm. gestreckter (geradliniger) Leuchtdraht

188 dzgn geirme arpan (r) Geen toplam aknn, dzgn geme yapan blmnn gelen akya orann gsteren arpan.

CIE 845-04-61 Fr. facteur de transmission rgulire Ing. regular transmittance Alm. Grad der gerichteten Transmission

189 dzgn geme Yaynmasz geme. Optik geometrik kurallara uygun geme.

bkz. geme ile ilgili Not CIE 845-04-46 Fr. transmission rgulire Ing. regular transmission; direct transmission Alm. gerichtete Transmission


190 dzgn yansma; aynasal yansma Yaynmasz yansma, Optik geometrik kurallara uygun yansma.

CIE 845-04-45 Fr. rflexion rgulire; rflexion spculaire Ing. regular reflection; specular reflection Alm. gerichtete Reflexion

191 dzgn yanstma arpan (r) Yansyan toplam aknn, dzgn yansma yapan blmnn, gelen akya orann gsteren arpan.

CIE 845-04-60 Fr. facteur de rflexion rgulire Ing. regular reflectance Alm. Grad der gerichteten Reflexion

E

192 el kl; el lambas Tutulacak bir yeri ve yumuak, bklgen bir besleme kablosu olan, tanabilir klk.

CIE 845-10-22 Fr. (lampe) baladeuse Ing. hand-lamp; trouble lamp (USA) Alm. Handleuchte

193 elektriksel boalma (gazda) Ortamda var olan elektriksel alan tarafndan oluturulan ve srklenen yk tayclar aracl ile, gazlardan ve buharlardan elektrik akm gemesi.

Not: Bu olay, aydnlatma uygulamalarnda esasl bir rol oynayan elektromanyetik bir nm retir.

CIE 845-07-11 Fr. dcharge lectrique (dans un gaz) Ing. electric discharge (in a gas) Alm. Gasentladung


194 elektro-lma Bir gazda ya da kat bir zdekte, bir elektrik alannn etkisi ile oluan lma.

CIE 845-04-24 Fr. lectroluminescence Ing. electroluminescence Alm. Elektrolumineszenz

195 elektro-lyc kaynak In elektro-lma yolu ile retildii k kayna.

CIE 845-07-48 Fr. source lectroluminescente Ing. electroluminescent source Alm. Elektrolumineszenz-Lichtquelle

196 elektro-lyc lamba In elektro-lma yolu ile retildii lamba.

CIE 845-07-49 Fr. lampe lectroluminescente Ing. electroluminescent lamp Alm. Elektrolumineszenz-Lampe

197 elektro-lyc levha In elektro-lma yolu ile retildii kl levha.

CIE 845-07-50 Fr. plaque lectroluminescente Ing. electroluminescent panel Alm. Elektrolumineszenz-Leuchtplatte

198 elektromanyetik ma Foton eliinde, elektromanyetik dalgalar biiminde erke yaym ya da tanmas.

CIE 845-01-01 Fr. rayonnement (lectromagntique); radiation (lectromagntique) Ing. (electromagnetic) radiation Alm. (elektromagnetische) Strahlung

199 elektromanyetik nm Foton eliinde, elektromanyetik dalgalar biiminde yaymlanan ya da tanan nm.

CIE 845-01-01 Fr. rayonnement lectromagntique; radiation lectromagntique Ing. electromagnetic radiation Alm. elektromagnetische Strahlung


200 elektronik balast bkz. yariletken durultucu

201 elektronik fla lambas Elektronik bir dzenle alan, ok ksa sreli ve yinelenebilen ok yein bir k veren boalmal lamba.

Not: Bu tip lamba, fotoraflkta, stroboskopik gzlemde ya da sinyalizasyonda kullanlmaktadr.

CIE 845-07-44 Fr. lampe clats Ing. flash tube; electronic-flash lamp Alm. Blitzrhre

202 emaylanm ampul Yar geirgen bir emay katman ile kaplanm ampul.

CIE 845-08-12 Fr. ampoule maille Ing. enamelled bulb Alm. emaillierter Kolben

203 en yksek renk uyartlar bkz. optimal renk uyartlar

204 endksiyon beslemeli klk Ikln gvdesi ile btnlemi bir transformatrn, manyetik ak devresi yardmyla ebekeden beslenen maden oca lambas.

CIE 845-10-59 Fr. luminaire alimentation par induction Ing. induction luminaire Alm. Induktionsleuchte

205 engel Bir yapnn dnda, gn, dorudan grlmesini engelleyen, (gn dolaysz grnn kapatan) nesne.

CIE 845-09-101 Fr. obstruction Ing. obstruction Alm. Verbauung


206 erime frekans (verilmi koullarda) Uyart deikenlik frekansnn erime snr. Bu frekansn zerinde k titremeleri alglanamaz.

CIE 845-02-50 Fr. frquence de fusion; frquence critique de papillotement Ing. fusion frequency; critical flicker frequency Alm. Verschmelzungsfrequenz

207 erkesel ak; yan g (e; ; P) Inm biiminde yaymlanan, tanan ya da alnan g.

CIE 845-01-24 Fr. flux nergtiques; puissance rayonnante Ing. radiant flux; radiant power Alm. Strahlungsleistung; Strahlungsfluss

208 erkesel akclk debisi bkz. erkesel kresel aydnlk

209 erkesel aydnlk (bir yzeyin bir noktasnda) (Ee; E) Noktay ieren bir yzey elementine den erkesel aknn, bu yzeyin alanna blnmesi ile elde edilen byklk.

CIE 845-01-37 Fr. clairement nergtique Ing. irradiance Alm. Bestrahlungsstrke

210 erkesel dzey Bir atomun, bir molekln, ya da bir iyonun, ayrk kuantasal erke durumu.

CIE 845-04-16 Fr. niveau nergtique; niveau dnergie Ing. energy level Alm. Energieniveau


211 erkesel kllk; nmllk (gerek ya da sanal bir yzeyin verilmi bir noktasnda, verilmi bir dorultuda) (Le; L)

dL = d cos dA e

e forml ile tanmlanm byklk. Bu formlde de, verilmi noktadan geen, ve verilmi dorultuyu ieren d kat as iine yaymlanan elementsel demet ile iletilen erkesel ak; dA, verilmi noktada bu demetin bir kesitinin alan; , bu kesitin normali ile demet dorultusu arasndaki adr.

CIE 845-01-34 Fr. luminance nergtique; radiance Ing. radiance Alm. Strahldichte

212 erkesel kllk arpan (kendiliinden mayan bir ortamn bir yzey parasnda, verilmi bir dorultu ve verilmi bir nmlama iin) (e; )

Verilmi dorultuda, yzey elementinin erkesel kllnn, ayn koullarda nmlanan, geme ya da yansma ile tam yaynma yapan bir yayndrcnnkine orann gsteren arpan.

bkz. geme ile ilgili Not; yansma ile ilgili 3. Not CIE 845-04-68 Fr. facteur de luminance nergtique Ing. radiance factor Alm. Strahldichtefaktor

213 erkesel kllk katsays (bir ortamn bir yzey parasnda verilmi bir dorultuda ve verilmi nmlama koullar iin) (qe; q)

Verilmi dorultuda, yzey elementinin erkesel kllnn, ortamn erkesel aydnlna blnmesi ile elde edilen katsay.

CIE 845-04-70 Fr. coefficient de luminance nergtique Ing. radiance coefficient Alm. Strahldichtekoeffizient


214 erkesel kresel aydnlk; erkesel akclk debisi (bir noktada) (Ee,o; Eo) Merkezi verilmi noktada bulunan sonsuz kk bir krenin d yzeyine den tm nmlarn erkesel aksnn, bu krenin bir byk dairesinin alanna blnmesi ile elde edilen byklk.

Not: Iksal kresel aydnlk ve fotonsal kresel aydnlk byklkleri de ayn biimde ve erkesel ak yerine k aks, ya da fotonsal ak koyularak tanmlanr.

CIE 845-01-40 Fr. clairement sphrique nergtique; dbit de fluence nergtique Ing. spherical irradiance; radiant fluence rate Alm. Raumbestrahlungsstrke; Energieflussdichte

215 erkesel silindirsel aydnlk (bir noktada, bir dorultu iin) (Ee,z; Ez) Ekseni verilmi dorultuda olan ve verilmi noktay ieren sonsuz kk bir silindirin eri d yzeyine den tm nmlarn erkesel aksnn, bu silindirin ekseninden geen bir dzlemdeki kesitinin alannn says ile arpmna blnmesinden elde edilen byklk.

Not: Iksal silindirsel aydnlk ve fotonsal silindirsel aydnlk byklkleri de ayn biimde ve erkesel ak yerine k aks, ya da fotonsal ak koyularak tanmlanr.

CIE 845-01-41 Fr. clairement cylindrique nergtique Ing. cylindrical irradiance Alm. zylindrische Bestrahlungsstrke

216 erkesel uyarclk (bir yzeyin bir noktasnda) (Me; M) Noktay ieren yzeyin bir elementinden kan erkesel aknn, bu elementin alanna blnmesi ile elde edilen byklk.

CIE 845-01-47 Fr. exitance nergtique Ing. radiant exitance Alm. spezifische Ausstrahlung

217 erkesel verim (bir nm kaynann) (e; ) Yaymlanm erkesel nm aksnn, kaynak tarafndan harcanm olan gce oran.

Not: Kaynak tarafndan harcanan gcn, durultucu ve benzeri ek birimlerin harcamalarn da ierip iermedii belirtilmelidir.

CIE 845-01-54 Fr. rendement nergtique Ing. radiant efficiency Alm. Strahlungsausbeute


218 erkesel yeinlik (bir kaynan, verilmi bir dorultuda) (Ie; I) Kayna terkeden ve verilmi dorultuyu ieren kat a elementi iine yaymlanan erkesel aknn, bu kat a elementine blnmesi ile elde edilen byklk.

CIE 845-01-30 Fr. intensit nergtique Ing. radiant intensity Alm. Strahlstrke

219 e yeinlik diyagram (bir kaynan); izokandela diyagram (eski terim) Eyeinlik erileri demeti.

CIE 845-09-29 Fr. diagramme isointensit; diagramme isocandela Ing. iso-intensity diagram; isocandela diagram Alm. Diagramm gleicher Lichtstrke; Isocandela-Diagramm

220 e yeinlik erisi (bir kaynan); izokandela erisi (eski terim) Merkezi, kaynan k merkezinde bulunan bir kre zerine izilmi olan ve k yeinlii ayn olan dorultular gsteren noktalar birletiren eri, ya da bu erinin dzlem izdm.

CIE 845-09-28 Fr. courbe isointensit; courbe isocandela Ing. iso-intensity curve; iso-intensity line ; isocandela curve or line Alm. Kurve gleicher Lichtstrke; Isocandela-Kurve

221 eaydnlk erisi; izolks erisi (eski terim) Bir yzey zerinde, aydnlk dzeylerinin ayn olduu noktalarn geometrik yeri.

CIE 845-09-57 Fr. courbe isoclairement; courbe isolux Ing. iso-illuminance curve; iso-illuminance line ; isolux curve or line Alm. Isolux-Linie; Kurve gleicher Beleuchtungsstrke

222 edeer kllk (herhangi bir bal tayfsal dal olan bir nm iin, biimi ve boyutlar verilmi bir alann) (Leq)

Belirlenmi klmsel lme koullarnda, sz konusu alan ile ayn parltda olan ve platinin donma scaklndaki Planck ycs ile ayn bal tayfsal dalm olan bir ltrme alannn kll; ltrme alannn belli boyutlar ve belirlenmi bir biimi olmaldr. Fakat bu boyutlar ve biim, sz konusu alannkiler ile ayn olmayabilir.

Not: Eer ayn lme koullarnda edeer kll biliniyorsa, nmnn bal tayfsal dalm, platinin donma scaklnda (T = 2041,4 K) bulunan Planck ycsnn bal tayfsal dalm ile ayn olmayan bir ltrme alan da kullanlabilir.


CIE 845-01-58 Fr. luminance quivalente Ing. equivalent luminance Alm. quivalente Leuchtdichte

223 edeer kartlk (bir grsel iin, bir uran) Sz konusu iinki ile ayn kllk dzeyi iin, ayn grnrl olan referans bir iin (uran) kllk kartl.

CIE 845-09-05 Fr. contraste quivalent (dune tche) Ing. equivalent contrast (of a task) Alm. quivalenter Kontrast (einer Sehaufgabe)

224 eerke tayf bkz. eit erke tayf

225 ekllk erisi Gzlemcinin ve kaynan, ya da kaynaklarn bir yzeye gre belirlenmi bir konumu iin, o yzeyde, kllklar ayn olan noktalarn geometrik yeri.

CIE 845-09-56 Fr. courbe isoluminance Ing. isoluminance curve Alm. Kurve gleicher Leuchtdichte

226 eit erke tayf; eerke tayf Erkesel byklnn tayfsal younluu, tayfn grnr blmnde, tm eit dalga boyu aralklarnda ayn olan bir nmn tayf.

CIE 845-03-14 Fr. spectre dgale nergie; spectre equinergtique Ing. equi-energy spectrum; equal energy spectrum (USA) Alm. energiegleiches Spektrum

227 etkin doz Sz konusu aktinik etkiyi oluturmak iin gerekten etkili olan doz blm.

CIE 845-06-22 Fr. dose effective Ing. effective dose Alm. wirksame Dosis


F

228 filaman bkz. tel

229 filtre bkz. szge

230 fiziksel klme lme iin, fiziksel alclarn kullanld klme.

CIE 845-05-13 Fr. photomtrie physique Ing. physical photometry Alm. physikalische Photometrie

231 fiziksel renklme lme iin fiziksel alclarn kullanld renklme.

CIE 845-05-14 Fr. colorimtrie physique Ing. physical colorimetry Alm. physikalische Farbmessung

232 fla lambas Fotoraf ekilecek nesneleri aydnlatmak iin, bir ampul iinde yanma ile, tek bir kez, olduka ksa sreli ok yein bir k veren lamba.

CIE 845-07-43 Fr. lampe clair ( combustion) Ing. photoflash lamp Alm. Blitzlampe

233 florl lamba; floresan lamba Yaymlanan n byk blmnn, boalmann mortesi nmlaryla uyarlan bir ya da bir ka katman lr zdek tarafndan yaymland, alak basnl cva buharl lamba.

CIE 845-07-26 Fr. lampe fluorescente; lampe fluorescence Ing. fluorescent lamp Alm. Leuchtstofflampe; Fluoreszenzlampe (CH)


234 florma Yaymlanan optik nmn, erkesel uyarlmlk dzeyinden daha dk bir dzeye, dorudan geii ile oluan lma. Bu geiler genellikle uyarlmay izleyen 10 nanosaniye iinde (saniyenin 100 milyonda biri iinde) olur.

CIE 845-04-20 Fr. fluorescence Ing. fluorescence Alm. Fluoreszenz

235 florofor bkz. lr

236 fosfor bkz. lr

237 fosforma Bir ara erke dzeyinde erkesel birikim ile geciken lma.

Not: Bu terim, kimi zaman, teki tr lmalar da anlatmak zere daha geni anlamda da kullanlr.

CIE 845-04-23 Fr. phosphorescence Ing. phosphorescence Alm. Phosphoreszenz

238 fot bkz. lks; lmen bl metrekare

239 fotoraf lambas Fotoraf ekilecek nesneleri aydnlatmak iin kullanlan, genellikle yanstcl ve renk scakl zellikle ykseltilmi akkor lamba.

CIE 845-07-42 Fr. lampe pour photographie Ing. photoflood lamp Alm. Photo-Aufnahme-Lampe

240 foton aks (p; ) Bir zaman paras iinde yaymlanm, tanm, ya da alnm foton saysnn, bu zaman parasna blnmesi ile elde edilen deer.

CIE 845-01-26 Fr. flux photonique Ing. photon flux Alm. Photonenstrom


241 foton sayc Ikatottan yaymlanan elektronlarn saymn, bir elektrik alc ve bir elektronik dzen ile yapabilen aygt.

CIE 845-05-43 Fr. compteur de photons Ing. photon counter Alm. Photonenzhler

242 foton says (Np; Qp; Q) Verilmi bir sre iindeki fotonsal aknn, zamana gre entegrali.

CIE 845-01-29 Fr. nombre de photons Ing. number of photons; photon number Alm. Photonenanzahl

243 fotonlanma (verilmi bir sre boyunca, bir yzeyin bir noktasnda) (Hp; H) Noktay ieren bir yzey paracna verilmi sre iinde den foton saysnn, bu yzey paracnn alanna blnmesi ile elde edilen deer.

Edeer Tanm: Verilmi noktada fotonsal aydnln, verilmi sreye yaylm olarak, zamana gre entegrali.

CIE 845-01-44 Fr. exposition photonique Ing. photon exposure Alm. Photonenbestrahlung

244 fotonsal aydnlk (bir yzeyin bir noktasnda) (Ep; E) Noktay ieren bir yzey paracna den fotonsal aknn bu yzey paracnn alanna blnmesi ile elde edilen deer.

CIE 845-01-39 Fr. clairement photonique Ing. photon irradiance Alm. Photonenbestrahlungsstrke

245 fotonsal kllk (sanal ya da gerek bir yzeyin verilmi bir noktasnda, verilmi bir dorultuda) (Lp; L)

dcosdd p

p =

A

L

forml ile tanmlanm byklk. Bu formlde, dp, verilmi noktadan geen, ve verilmi dorultuyu ieren d kat as iine yaymlanan elementsel demet ile iletilen fotonsal ak; dA, verilmi noktada bu demetin bir kesitinin alan; , bu kesitin normali ile, demet dorultusu arasndaki adr.


CIE 845-01-36 Fr. luminance photonique Ing. photon radiance Alm. Photonenstrahldichte

246 fotonsal kresel aydnlk bkz. erkesel kresel aydnlk ve ilgili Not

247 fotonsal silindirsel aydnlk bkz. erkesel silindirsel aydnlk ve ilgili Not

248 fotonsal uyarclk (bir yzeyin bir noktasnda) (Mp; M) Noktay ieren yzeyin bir elementinden kan fotonsal aknn, bu elementin alanna blnmesi ile elde edilen byklk.

CIE 845-01-49 Fr. exitance photonique Ing. photon exitance Alm. spezifische Photonenausstrahlung

249 fotonsal yeinlik (bir kaynan, verilmi bir dorultuda) (Ip; I) Kayna terkeden, ve verilmi dorultuyu ieren kat a elementi iine yaymlanan fotonsal aknn, bu kat a elementine blnmesi ile elde edilen byklk.

CIE 845-01-32 Fr. intensit photonique Ing. photon intensity Alm. Photonenstrahlstrke

250 fotosel bkz. yc gzck

251 fototransistr bkz. transistr

252 fotovoltaik gzck bkz. pil


253 fovea; merkezsel fovea Atabakann (retinann) hemen hemen yalnzca konilerden oluan ve en net gr salayan ince ve kk (ukur) merkez blm.

Not: Foveann gr alannn as yaklak bir buuk derecedir. CIE 845-02-05 Fr. fovea; fovea centralis Ing. fovea; fovea centralis Alm. Netzhautgrube; Fovea centralis

254 foveola Foveann, konilerden baka alc iermeyen merkez blgesi.

Not: Foveolann gr alannn as yaklak bir derecedir. CIE 845-02-06 Fr. foveola Ing. foveola Alm. Foveola

255 Fresnel mercekli projektr Fresnel mercei kullanan mercekli projektr.

CIE 845-10-45 Fr. projecteur lentille de Fresnel Ing. Fresnel spotlight Alm. Stufenlinsen-Scheinwerfer; Fresnellinsen-Scheinwerfer

G

256 galeri kl ebeke tarafndan beslenen ve maden ocaklarnda yer alt galerilerini aydnlatmaya yarayan maden oca kl.

CIE 845-10-57 Fr. luminaire de galerie Ing. haulageway luminaire Alm. Streckenleuchte


257 gaz dolu (akkor) lamba Ik kayna gazla dolu bir ampul iinde olan akkor lamba.

CIE 845-07-09 Fr. lampe ( incandescence) atmosphre gazeuse Ing. gas-filled (incandescent) lamp Alm. gasgefllte Lampe

258 gece grmesi Normal bir gzn, yzde birka kandela bl metrekareden daha dk kllk dzeylerine uymu olmas durumundaki grme.

Not: Gece grmesinde, alan balca alclar sopacklardr. CIE 845-02-10 Fr. vision scotopique Ing. scotopic vision Alm. Nachtsehen; skotopisches Sehen

259 gece krl Gece grmesinin byk oranda azalmas, ya da tmyle yok olmas demek olan grme sapakl.

CIE 845-02-12 Fr. hmralopie; ccit scotopique Ing. hemeralopia; night-blindness Alm. Nachtblindheit; Hemeralopie

260 ge lma Uyarma kesildikten sonra yava yava azalan ve sresi 100 milisaniyeden dakikalara kadar deiebilen lma.

CIE 845-04-21 Fr. postluminescence Ing. afterglow Alm. Nachleuchten

261 geiricilik younluu bkz. neperien tayfsal i geiricilik younluu; optik geiricilik younluu; tayfsal i

geiricilik younluu

262 geirimsiz ortam Sz konusu tayfsal blgede nm geirmeyen ortam.

CIE 845-04-110 Fr. milieu opaque Ing. opaque medium Alm. lichtundurchlssiges Medium


263 geirme bkz. geme ile ilgili Not

264 geirme arpan (geometrik dal, kutuplan ve tayfsal bileimi verilmi, gelen bir nm iin) ()

Verilmi koullarda, gemi olan nm ya da k aksnn, gelen akya orann gsteren arpan.

CIE 845-04-59 Fr. facteur de transmission Ing. transmittance Alm. Transmissionsgrad

265 geme Bir nmn, tektrsel bileenlerinin frekanslar deimeksizin, bir ortamdan geii.

Not: Tanmda verildii gibi, olay bildiren terim gemedir. Bu olayn sz konusu olduu ortamn yapt i ise, geirmedir. Bu neden ile yerine gre geme ve geirme terimleri kullanlr. rnein, nmdan sz ederken geme arpan, ortamdan sz ederken geirme arpan terimlerinin kullanlmas gerekir.

CIE 845-04-43 Fr. transmission Ing. transmission Alm. Transmission

266 geme ile tam yayndrc Geme arpan 1 olan dncel izotrop yayndrc.

CIE 845-04-55 Fr. diffuseur parfait par transmission Ing. perfect transmitting diffuser Alm. vollkommen mattweisses Medium bei Transmission

267 gelime sresi (bir alcnn) Bir alcnn yantnn, duraan bir uyart birden bire uygulandnda, en yksek deerin tanmlanm dk bir yzdesinden, tanmlanm daha yksek bir yzdesine ulamas iin gerekli olan sre.

Not: Genellikle, zayf yzde iin en yksek deerin %10 u ve yksek yzde iin en yksek deerin %90 alnr.

CIE 845-05-60 Fr. temps de monte; temps de croissance (dun rcepteur) Ing. rise time (of a detector) Alm. Anstiegszeit (eines Empfngers)


268 genel aydnlatma Belli yerlerde zel gereksinimler dikkate alnmadan bir alann btnyle aydnlatlmas.

CIE 845-09-06 Fr. clairage gnral Ing. general lighting Alm. Allgemeinbeleuchtung

269 geni al klk Ik demeti tepe as geni olan klk.

Not: Geni al kln aksi olan dar al klk sz konusu olabilirdi, ancak buna projektr denmektedir.

CIE 845-10-04 Fr. luminaire extensif; luminaire rpartition extensive Ing. wide angle luminaire Alm. Weitwinkel-Leuchte; Breitstrahler

270 geometrik yaygnlk (bir n demetinin) [G] Aada edeer formller ile tanmlanm olan dG elementsel byklnn, tm demete yaylm entegrali.

dcosdcosdcosdd 2 =

= Al

AAG

Bu formlde, dA ve dA, bir demet elementinin, birbirinden l uzaklnda bulunan iki kesitinin alanlar; ve, bu elementsel demet dorultusu ile dA ve dA yzeylerinin normalleri arasndaki alar

2

cosddl

A

=

ise, dA nn bir noktasndan dA alann gren kat adr.

Not: Ard ardna yayndrc olmayan ortamlarda yaylan bir demet iin, Gn2, deimez bir byklktr. Burda n krlma indisidir. Bu deimez bykle optik yaygnlk denir.

CIE 845-01-33 Fr. tendue gomtrique (dune faiseau de rayons) Ing. geometric extent (of a beam of rays) Alm. geometrischer Leitwert; geometrischer Fluss (eines Strahlenbndels)


271 geri yansma Gelen nmn, geli dorultusuna yakn dorultuda fakat ters ynde yansmas. Bu zellik gelen nmn nemli dorultu deiiklikleri iin de geerlidir.

CIE 845-04-92 Fr. rtrorflexion Ing. retroreflection Alm. Retroreflexion; Rckstrahlung (CH)

272 geri yansma katsays (geri yanstc dzlem bir yzeyin) [R] Geri yanstc dzlem bir yzeyin k yeinlii katsaysnn, o yzeyin alanna blnmesi ile elde edilen katsay.

Not: Bu byklk, zellikle yaprak (ince katman) biimindeki gerelerde nem kazanr.

CIE 845-04-97 Fr. coefficient de rtrorflexion Ing. coefficient of retroreflection Alm. spezifischer Rckstrahlwert

273 geri yansm kllk katsays (geri yanstc dzlem bir yzeyin) [RL] Geri yanstc yzeyin, gzlem dorultusundaki kllnn, bu geri yanstcdan geen ve gelen k dorultusuna dik olan bir dzlem zerindeki aydnla blnmesi ile elde edilen katsay.

Not: Bu byklk zellikle yaprak (ince katman) biimindeki gerelerde nem kazanr.

CIE 845-04-98 Fr. coefficient de luminance rtrorflchie Ing. coefficient of retroreflected luminance Alm. Leuchtdichtekoeffizient bei Retroreflexion

274 geri yanstc Yansyan n byk blmnn geri yansma yapt dzen, ya da dzlem.

CIE 845-04-93 Fr. rtrorflecteur; catadioptre Ing. retroreflector Alm. Retroreflektor; Rckstrahler


275 giri bykl (bir optik nm alcsnn) Bir nm alcs kullanlarak alnan ya da llen klmsel ya da nmlmsel byklk.

CIE 845-05-50 Fr. excitation, grandeur dentre Ing. input Alm. Eingangsgrsse

276 giriim Inm titreimlerinin genliinde, blgesel bir glenme ya da zayflama oluturabilen koheran dalgalarn st ste binmesi.

CIE 845-01-12 Fr. interfrence Ing. interference Alm. Interferenz

277 glob bkz. karpuz

278 gk Yaynk gk nmnn grnen blm.

Not: Optik nmlarn aktinik etkileri sz konusu olduunda, tayfn grnr nm blgesi dna taan nmlar iin de bu terim kullanlr (bkz. optik nm).

CIE 845-09-83 Fr. lumire du ciel Ing. skylight Alm. Himmelslicht

279 gml klk Tayc bir yzeye tmyle ya da bir blm ile gmlm klk.

CIE 845-10-12 Fr. luminaire encastr Ing. recessed luminaire Alm. Einbauleuchte

280 gml tavan kl Kubbesel, dzlemsel ya da bir baka biimli, tavana gml klk.

CIE 845-10-14 Fr. plafonnier encastr Ing. coffer Alm. Deckeneinbauleuchte


281 gml uzun klk Alt tavan yzeyinde bulunan gml uzun tavan kl.

CIE 845-10-13 Fr. chemin lunineux encastr Ing. troffer Alm. Muldenleuchte

282 grme Gze giren n dourduu duyumsal izlerle d evredeki ayrntlarn alglanmas.

bkz. akam grmesi; birinci grmezlik; birinci sapaklk; gece grmesi; gndz grmesi; ikinci grmezlik; ikinci sapaklk; renk grme sapakl; nc grmezlik; nc sapaklk

CIE - Fr. vision Ing. vision Alm. Sehen

283 grme keskinlii 1- Nitel olarak: ok kk asal bir ayrm olan, ok ince ayrntlar alglayabilme

yetenei.

2- Nicel olarak: Gzlemcinin ayr olarak ancak ayrdedebildii, biri birine yakn iki nokta, iki doru, ya da zel baka bir uyarty ayran, yay derecesi cinsinden a deerinin tersi gibi, birok uzaysal ayrdetme llerinden biri.

CIE 845-02-43 Fr. acuit visuelle Ing. visual acuity; visual resolution Alm. Sehschrfe

284 grsel klme Ik uyartlar arasndaki nicel karlatrma iin insan gznn kullanld klme.

CIE 845-05-11 Fr. photomtrie visuelle Ing. visual photometry Alm. visuelle Photometrie

285 grsel performans Grme sisteminin etkinlik derecesi. rnein, grsel bir iin hangi hz ve hangi duyarllkta sona erdirilmi olduunun llmesinde olduu gibi.

CIE 845-09-04 Fr. performance visuelle Ing. visual performance Alm. Sehleistung


286 grsel renklme Renk uyartlar arasndaki nicel karlatrma iin insan gznn kullanld renklme.

CIE 845-05-12 Fr. colorimtrie visuelle Ing. visual colorimetry Alm. visuelle Farbmessung

287 grnen byklk (bir nesnenin) Sz konusu nesnenin, merkezi gz olan ve yar ap gz ile nesne arasndaki uzakla eit olan ve nesneden geen krenin, yzeyi zerindeki merkezsel izdm.

CIE - Fr. - Ing. - Alm. -

288 grnt geiren ortam bkz. saydam ortam

289 grnr byklk (bir gk nesnesinin) [m] Aadaki forml ile verilen ve bir yldzn az ya da ok kl grn ile ilgili byklk.

)/(log5,2 o10o EEmm =

Bu formlde E baklan yldzn grnen parlts, Eo ve mo belli referans yldzlarn deerlerinden elde edilmi deimezlerdir.

CIE 845-01-60 Fr. magnitude apparente (dun objet astronomique) Ing. apparent magnitude (of an astronomical object) Alm. scheinbare Grsse (eines astronomischen Objekts)

290 grnr nm Dorudan doruya, bir grsel duyulanma oluturabilen optik nm.

Not: Tayf alannda grnr nmlarn kesin bir snr yoktur. Bu snr atabakaya (retinaya) ulaan akya ve gzlemcinin duyarllna baldr. Alt snr olarak genellikle 360~400 nm ve st snr olarak 760~830 nm dalga boylar alnr.

CIE 845-01-03 Fr. rayonnement visible Ing. visible radiation Alm. sichtbare Strahlung


291 gzlem as (bir geri yanstcnn) () Geri yanstcy grme dorultusu ile (geri yanstc ve onu gren ve gz birletiren doru ile), geri yanstcya gelen n dorultusu arasndaki a.

CIE 845-04-94 Fr. angle de divergence (dun rtrorflecteur) Ing. observation angle (of a retroreflector) Alm. Beobachtungswinkel (eines Retroreflektors)

292 Grassmann yasalar Renk uyartlarnn toplamsal karmlarnn elenmesini anlatan ampirik yasa:

1- Bir renk elemeyi belirleyebilmek iin birbirinden bamsz deiken gerekli ve yeterlidir.

2- Toplamsal bir renk uyarts karmnda, tayfsal zellikler deil, yalnzca trsel bileenler nemlidir.

3- Toplamsal bir renk uyarts karmnda, eer bu karmn bir ya da bir ka bileeni aamal olarak deiirse, elde edilen trsel bileenler de aamal olarak deiir.

Not: Grassman yasalar her gzlem koulunda uygulanamaz. CIE 845-03-17 Fr. lois de Grassmann Ing. Grassmanns laws Alm. Grassmannsche Gesetze

293 gri cisim Yaymlaycl 1 den aa olan ve seici olmayan slr.

CIE 845-04-12 Fr. corps gris Ing. grey body; gray body (USA) Alm. grauer Strahler; grauer Krper

294 gri kama Yzeyi zerindeki bir doru ya da eri boyunca, geirme arpan srekli bir biimde deien semez szge.

CIE 845-04-106 Fr. coin photomtrique Ing. neutral wedge Alm. Graukeil


295 grizu gvenli klk Havasna kmr tozu, ya da grizu gaz karm olabilen blgelerin aydnlatlmas iin oluturulmu ve denenmi maden oca kl.

CIE 845-10-60 Fr. luminaire antigrisouteux Ing. permissible luminaire Alm. schlagwettergeschtzte Grubenleuchte

296 glendirme arpan (bir kln, bir aygtn) Genellikle bir projektrn, ya da herhangi bir kln en byk k yeinliinin, lambann ortalama kresel yeinliine orann gsteren arpan.

CIE 845-09-43 Fr. facteur de multiplication Ing. magnification ratio Alm. Verstrkungszahl; Verstrkungsfaktor

297 gndz grmesi Normal bir gzn, en az birok kandela bl metrekare kllk dzeyine uymu olmas durumundaki grme.

Not: Gndz grmesinde alan balca alclar konilerdir. CIE 845-02-09 Fr. vision photopique Ing. photopic vision Alm. Tagessehen; photopisches Sehen

298 gne arpan; toplam (erkesel) geirme arpan (bir camn) [g] Bir camdan ieri giren toplam s niceliinin, bu cama den yan erke niceliine orann gsteren arpan.

Not: Bu oran iki bykln toplamdr. 1- Camn erkesel geirme arpan. 2- Camdan, nm ve tanm yolu ile ieri giren erke niceliinin, cama den

yan gne erkesi niceliine oran.

CIE 845-09-106 Fr. facteur solaire; facteur de transmission total (en nergie) (dun vitrage) Ing. solar factor; total (energy) transmittance (of glazing material) Alm. Sonnenfaktor; Gesamt(energie)durchlassgrad (von Verglasungen)


299 gne deimezi (Ee,o) Gnee uzakl, dnya ile gne arasndaki uzakln yars kadar olan bir noktada, gne nlarna dik bir yzey zerinde gne nm ile olumu erkesel aydnlk dzeyi.

Not: Bu deimezin deeri (1367 7) W/m2 dir. CIE 845-09-78 Fr. constante solaire Ing. solar constant Alm. Solarkonstante

300 gne Dolaysz gne nmnn grnr blm.

Not: Optik nmlarn aktinik etkileri sz konusu olduunda, tayfn grnr nm blgesi dna taan nmlar iin de bu terim kullanlr (bkz. optik nm).

CIE 845-09-82 Fr. lumire solaire Ing. sunlight Alm. Sonnenlicht

301 gne tedavisi bkz. heliootama

302 gne nm Gneten gelen elektromanyetik nm.

CIE 845-09-76 Fr. rayonneme

aydınlatma sözlüğü

Documents