avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qartuli literaturis...

195
ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti humanitarul mecnierebaTa fakulteti qarTuli literaturis instituti irma makaraZe ioane sinelis “saTnoebaTa kibis” Zveli qarTuli redaqciebi (literaturul-istoriuli sakiTxebi) filologiis doqtoris (Ph.D.) akademiuri xarisxis mosapoveblad warmodgenili d i s e r t a c i a samecniero xelmZRvaneli: filologiis mecnierebaTa doqtori, laura grigolaSvili Tbilisi 2016 avtoris stili daculia

Upload: others

Post on 13-Dec-2020

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti

humanitarul mecnierebaTa fakulteti

qarTuli literaturis instituti

irma makaraZe

ioane sinelis ldquosaTnoebaTa kibisrdquo Zveli qarTuli redaqciebi

(literaturul-istoriuli sakiTxebi)

filologiis doqtoris (PhD) akademiuri xarisxis mosapoveblad warmodgenili

d i s e r t a c i a

samecniero xelmZRvaneli filologiis mecnierebaTa doqtori

laura grigolaSvili

Tbilisi

2016

avtoris stili daculia

2

Sinaarsi

Sesavali ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------4

Tavi I

saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis qristianuli azrovnebis konteqstSi-----9

1 moralur-eTikuri principebi Sua saukuneebis azrovnebaSi -----------------------------14

2 saTnoebaTa kibis wyaroebis sakiTxi -------------------------------------------------------------------24

3 saTnoebaTa kibis gavlena momdevno epoqis literaturaze ------------------------------35

Tavi II

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis struqturuli da stiluri

Taviseburebani -------------------------------------------------------------------------------------------------51

1 saTnoebaTa kibis struqturuli Tavisebureba ---------------------------------------------------52

2 saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis stilis zogierTi sakiTxi----------------75

3 saTnoebaTa kibis poeturi redaqciebis versifikacia ---------------------------------------90

Tavi III

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis simbolika-------------------------------------96

1 saTnoebaTa kibis ZiriTadi simboloebi ------------------------------------------------------------99

2 saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis originaluri nawilis simbolika ------113

Tavi IV

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis filosofiur-

Teologiuri terminologia ------------------------------------------------------------------------120

1 logikuri terminologia (gamoCineba aRmosaCeni apodiqsis silogizmi

gamoxategravea gulisAtildemayofa gulissityua goneba gagonebaAacute mogonebaAacute

midmogoneba mimogoneba) -------------------------------------------------------------------------------------123

2 ontologiuri terminologia (metafizika xedva xilva skoposi iWAcirc

dasasruli - ὁ τέλος enteleqia arsebabuneba ndash ldquoΟὐσία) ----------------------------------136

Tavi V

saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqcia --------------------------------145

1 anton kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibis mimarTebebi adreul qarTul

redaqciebTan --------------------------------------------------------------------------------------------------------146

2 anton kaTalikosis mier saTnoebaTa kibeSi CarTuli strofebi---------------------166

3

Tavi VI

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis mniSvneloba bizantiuri da

qarTuli filologiisTvis -----------------------------------------------------------------------175

ZiriTadi daskvnebi -------------------------------------------------------------------------------------185

gamoyenebuli literatura -------------------------------------------------------------------------188

4

Sesavali

ioane sinelis saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis asketur-mistikuri

xasiaTis erT-erTi yvelaze srulyofili da popularuli zneobrivi

saxelmZRvaneloa masSi gamokveTilia yvela is fundamenturi eTikuri

principi romelic antikuri xanidan moyolebuli araerTi didi

moazrovnis yuradRebis centrSi moqceula xolo qristianobam axali

SinaarsiT ganmsWvala srulyo mTlian sistemad Camoayaliba rogorc

axali koncefcia da adamianuri qcevis normad gamoacxada

nawarmoebi Targmnilia qristianuli mwerlobis mqone TiTqmis

yvela enaze (bezaraSvili 1987 129) qarTulad ki teqstis eqvsi redaqcia

Camoyalibda romelTagan sruli saxiT SemorCenilia ori prozauli

Targmani ndash eqvTime aTonelisa da petre gelaTelis da ori poeturi

gadamuSaveba ndash ioane petriwisa da anton kaTalikosis

problemis aqtualoba Sua saukuneebis sulier kulturaSi

saTnoebaTa kibis did mniSvnelobasa da aqtualobaze metyvelebs

sxvadasxva enaze Sesrulebuli mravalricxovani Targmani da xelnawerTa

simravle Zveli avtorebi saTnoebaTa kibes imdenad maRal Sefasebas

aZlevdnen rom mas mose winaswarmetyvelis dekalogs adarebdnen da

masze aRmatebul teqstadac ki warmoaCendnen ldquoda gardamoAtildeda axali igi

RmTis-mxilveli Cuenda momarT gonebiTa mTiT siniT da gAcircCuenna Cuen

manca RmrTiv-werilni igi ficarnirdquo (sineli 1965 13) an kidev ldquoerTiTa

oden ara iqmna msgavs (ioane sineli) mosesa rameTu ara moiwia mis zeda

verSeslvaAacute zecisa mas ierusalAgravemsa viTar-igi mose queyanasa ierusalAgravemsa

ver Sevidardquo (sineli 1965 13) - wers ioane sinelze misi biografi daniel

raiTeli

ioane sinelis Txzuleba aranakleb popularulia Sua saukuneebis

qarTul sulier kulturaSi am teqstisadmi interesi ar cxreba

saukuneebis manZilze ndash preaTonuri periodidan vidre gvian Sua

saukuneebamde Txzulebis ukanaskneli anton kaTalikosiseuli poeturi

redaqcia XVIII saukuneSi Seiqmna aRsaniSnavia rom nawarmoebis Targmna-

gadamuSavebaze muSaobdnen epoqis yvelaze avtoritetuli qarTveli

5

moRvaweebi eqvTime aToneli ioane petriwi petre gelaTeli anton

kaTalikosi

saTnoebaTa kibis TargmanebiT Sua saukuneebis qarTveli

swavlulebi ecnobodnen ara marto sakuTriv am didmniSvnelovan teqsts

aramed im mravalferovan wyaroebsac romliTac ioane sineli

sargeblobs aRniSnuli wyaroebi romlebic organulad aris CarTuli

ioane sinelis teqstis mTlian qsovilSi (Sesabamisad mis qarTul

TargmanebSic) rig SemTxvevaSi wyaros avtorze miTiTebiTac ki axali

codniT avsebs da amdidrebs qarTul kulturul da saazrovno sivrces

amrigad sakvlevi problemis aqtualobas gansazRvravs Sesaswavli

teqstebis mniSvneloba kerZod is rom maT Rrma kvali datoves Sua

saukuneebis qarTul mxatvrul-filosofiur azrovnebaze

sakiTxis Seswavlis istoria saTnoebaTa kibis nusxebis simravlem

mravali filologiuri problema warmoSva TviT originalis kvlevis

procesSi da ar aris SemTxveviTi rom saTnoebaTa kibis didi

popularobis miuxedavad ar arsebobs teqstis kritikuli gamocema

berZnul enazec ki Ggamocemuli ar aris arc qarTuli prozauli

Targmanebis kritikuli teqstebi Tumca prof meri cincaZis

sadisertacio naSroms - ldquoioane sinelis klemaqsis eqvTimeseuli Targmani

da misi enardquo (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs eqvTime aTonelis

Targmanis kritikulad dadgenili teqsti romelic ramdenime ZiriTad

xelnawers emyareba mkvlevari gamosacemad amzadebs aseve petre

gelaTeliseuli Targmanis kritikul teqsts prof m cincaZes

sadisertacio naSromis farglebSi Seswavlili aqvs eqvTime aTonelis

Targmanis enasTan dakavSirebuli mniSvnelovani sakiTxebi orTografiul-

fonetikuri Taviseburebani berZnul-qarTuli fonetikuri Sesatyvisobani

morfologia sintaqsi agreTve Targmanis xelnawerebi urTierToba

nusxaTa Soris eqvTimes mTargmnelobiTi meTodis Taviseburebebi

naSromSi Sedarebulia klemaqsis qarTuli da berZnuli redaqciebi maTi

Sedgenilobis mixedviT m cincaZes aseve Seswavlili aqvs petre

gelaTeliseul Targmanis enobrivi mxare winamdebare naSromSi

citatebs vimowmebT petre gelaTeliseuli Targmanis mis mier dadgenili

6

teqstidan ioane sinelis saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli redaqcia

gamosca mkvlevarma ivane lolaSvilma teqsts Tan axlavs vrceli

winasityvaoba sadac mecnieri farTod mimoixilavs ioane petriwis

biografiasTan dakavSirebul sakiTxebs mis saliteraturo moRvaweobas

filosofiur-Teologiur msoflmxedvelobas da am WrilSi saTnoebaTa

kibis ioane petriwiseuli redaqciis ramdenime pasaJs iv lolaSvilis

azriT teqstis gelaTuri Targmanis avtoric ioane petriwia xolo

petre gelaTels ekuTvnis mxolod ori iambiko romelSic Seqebulia

ioane sineli da klemaqsis mTargmneli ioane petriwi (petriwi 1968 65) k

kekeliZes gelaTuri Targmanis avtorad petre gelaTeli miaCnda ioane

petriwis avtorobis sakiTxs ar iziarebs arc e WeliZe romelic

specialuri terminologiuri kvlevis Sedegad askvnis rom aRniSnuli

teqstis mTargmneli petre gelaTelia (WeliZe 1996 674) aRsaniSnavia

aseve i abulaZis Sroma ldquorusTavelis xanis qarTulidan naTargmni Zveli

somxuri mwerlobis Zeglebirdquo sadac Seswavlilia saTnoebaTa kibis

somxuri Targmani romelic mkvlevris azriT ori qarTuli prozauli

Targmanis (eqvTime aToneli petre gelaTeli) monacemebs emyareba da maTi

Sejerebis Sedegadaa somxurad naTargmni (abulaZe 1938 129-130)

ukanasknel wlebSi aRmoCnda grigol nazianzelis TxzulebebSi CarTuli

saTnoebaTa kibis kidev erTi gansxvavebuli redaqciis fragmentebi

romelic q bezaraSvilma gamoaqveyna manve Seiswavla teqstTan

dakavSirebuli sakiTxebi (bezaraSvili 1989 142-163) ioane sinelis anton

kaTalikosiseuli varianti gamosca da gamokvleva daurTo T kukavam

kvlevaSi avtori ZiriTadad mimoixilavs anton kaTalikosis

literaturul stilsa da msoflmxedvelobas (kukava 1996)

naSromis sagani mizani amocanebi sadisertacio naSromis sagania

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis literaturul-

istoriuli da Teoriuli sakiTxebi cxadia Cvens gamokvlevas

Targmanebis raodenobisa da saanalizo sakiTxTa moculobis

gaTvaliswinebiT yvela problemis amomwuravad gaSuqebis pretenzia ar

gaaCnia naSromSi SemovifargleT TargmanebTan dakavSirebuli ZiriTadi

sakiTxebis SeswavliT mniSvnelovani aqcentebis dasmiTa da samomavlod

Sesaswavli problematikis identifikaciiT Sesabamisad SevecadeT

7

gagveanalizebina is ZiriTadi sakiTxebi rac teqstis kvlevis am etapze

CavTvaleT aucileblad vimedovnebT winamdebare naSromi xels Seuwyobs

ioane sinelis teqstis qarTuli Targmanebis Seswavlis sxva axal etapze

gadasvlas da momavali ufro srulyofili kvlevebisTvis safuZvlis

momzadebas

sadisertacio naSromis wyaroebi kvlevis ZiriTadi wyaroebia

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli redaqciebi esenia eqvTime

aTonelisa da petre gelaTelis prozauli Targmanebi da ioane

petriwiseuli da anton kaTalikosiseuli poeturi gadamuSavebani aseve

meTiu raderisa da paraklitis monastris mier momzadebuli berZnuli

teqstebi saTnoebaTa kibis slavuri da inglisuri Targmanebi garda

amisa Targmanebis kvlevis procesSi naSromis ama Tu im nawilis

mizandasaxulobidan gamomdinarე wyarod gamoyenebulia antikuri

filosofiis Zeglebi da Sua saukuneebis saRvTismetyvelo literatura

naSromis Teoriuli baza naSromis Teoriul bazas warmoadgens

Tanamedrove medievistikasa da Targmanis TeoriaSi farTod

aprobirebuli da damkvidrebuli Teoriuli principebi qarTul

literaturaTmcodneobaSi Camoyalibebuli Zveli qarTuli originaluri

Tu naTargmni teqstebis kvlevis mdidari gamocdileba agreTve ioane

sinelis saTnoebaTa kibis aRiarebuli ucxoeli Tu qarTveli

mkvlevrebis kalistos uearis tatiana popovas Aandrei kordoCkinis

ivane lolaSvilis meri cincaZis qeTevan bezaraSvilisa da sxvaTa

naSromebi

meTodologia naSromSi sakvlevi obieqtis sirTulisa da

specifikis gaTvaliswinebiT gamoyenebulia kompleqsuri midgoma

tradiciul da Tanamedrove literaturaTmcodneobaSi aprobirebuli

kvlevis xerxebisa da meTodebis erToblioba kerZod aRweriTi meTodi -

kompetenturi da konteqsturi analizis gamoyenebiT komparativistuli ndash

genetikuri da tipologiuri midgomebiT struqturul-semiotikuri

sinqronuli da diaqronuli aspeqtis gaTvaliswinebiT agreTve

hermenevtikuli meTodi calkeul sakiTxTa analizisTvis mivmarTavT

interdisciplinuri kvlevis meTods

8

mecnieruli siaxle dRemde saTnoebaTa kibis qarTul TargmanebTan

dakavSirebuli problematika Seswavlilia romelime erTi redaqciis

gaTvaliswinebiT winamdebare naSromi warmoadgens ioane sinelis

saTnoebaTa kibis oTxi sruli redaqciis kompleqsuri literaturul-

istoriuli da Teoriuli analizis mcdelobas kerZod masSi

ganxilulia saTnoebaTa kibis wyaroebis problema interteqsturi

mimarTebebi qarTuli redaqciebis struqturuli da stiluri analizi da

maTi mimarTeba berZnul teqstebTan poeturi teqstebis versifikaciuli

Tavisebureba qarTuli Targmanebis simbolika da poeturi teqstebis

originalur CanarTebSi gamoyenebul simboloTa analizi teqstebis

ZiriTadi filosofiuri terminologia antoniseuli gadamuSavebis

mimarTeba manamde arsebul redaqciebTan CamoTvlil sakiTxTagan nawili

aqamde sruliad Seuswavleli iyo xolo zogierTi maTgani ki rogorc

ukve aRvniSneT Seswavlili iyo romelime erT redaqciaze dayrdnobiT

naSromis mecnieruli da praqtikuli Rirebuleba masalis analizi

kvlevis Sedegebi da daskvnebi SeiZleba gamoyenebul iqnas ioane sinelis

teqstis misi qarTuli Targmanebis Semdgomi Seswavlis dros Zveli

qarTuli literaturis saleqcio kursebisa da speckursebis swavlebaSi

9

Tavi I

saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis qristianuli azrovnebis

konteqstSi

sadisertacio naSromis winamdebare TavSi mimovixilav ioane

sinelis saTnoebaTa kibesTan dakavSirebul im zogad sakiTxebs romelTa

gaTvaliswinebis gareSe SeuZlebelia Sua saukuneebis kulturaSi teqstis

rolisa da adgilis gansazRvra

saTnoebaTa kibis avtorze informacias gvawvdis misi Tanamedrove

raiTis monastris beri danieli romlis mier dawerili ioane sinelis

cxovreba win uZRvis teqsts (Βίος ἐν ἐπιτομῇ τοῦ ἀββᾶ Ἰωάννου τοῦ ἡγουμένου τοῦ

ἁγίου ὅρους Σινᾶ τοῦ ἐπίκλην σχολαστικοῦ τοῦ ἐν ἁγίοις ὡς ἀληθῶς Συγγραφεὶς παρἀ Δανιὴλ

μοναχοῦ lsquoΡαιθηνοῦ ἀνδρὸς τιμίου καὶ ἐναρέτου PG Vol 88 596A) Teqvsmeti wlis

yofila ioane roca Sesula sinas monasterSi aqedan igi wasula

gandegilad sinelma berebma ioane gamoiwvies gandegilobidan da airCies

TavianT winamZRvrad sinas monasterSi moRvaweobis gamomxatvelia ioanes

wodeba ldquosinelirdquo misi ganaTlebisa da swavlulebis aRmniSvnelia

zedwodeba ldquosqolastikosirdquo xolo nawarmoebis mixedviT romlis

saTauric berZnulad JRers rogorc Κλίμαξ τοῦ παραδείσου (laT Scala Paradisi

ndash samoTxis kibe) igi xSirad iwodeba ldquoklemaqsadacrdquo (cincaZe 1965 1-2)

ioane sinelis biografia ar Seicavs konkretul TariRebs amitom dRemde

gaurkvevelia misi moRvaweobis zusti periodi amis Sesaxeb mecnierTa

Soris azrTa sxvadasxvaobaa erTni fiqroben rom igi daaxloebiT 579-649

wlebSi moRvaweobda (nau 1902 35-37) meoreni misi moRvaweobis TariRs

kidev ufro ukan sweven da daaxloebiT 525-600 wlebiT SemosazRvraven

(sakosi 1964 180) sxvebi kidev Tvlian rom igi VII saukunis 70-80-ian

wlebSia gardacvlili (beki 1959 451)

rac Seexeba uSualod teqsts saTnoebaTa kibeSi Tavmoyrilia

ZiriTadi qristianuli eTikuri principebi teqsti Sedgeba 30 Tavisgan

(simbolurad ganasaxierebs qristes cxovrebis wlebs naTlisRebamde)

bibliuri iakobis xilvis miwasa da samoTxes Soris aRmarTuli kibis

analogiiT ioane sineli safexureobriv struqturas iyenebs raTa

10

aCvenos sulieri aRmasvlis etapebi ldquosaTnoebani wmidani msgavs arian

kibesa mas romeli ixila iakob rameTu SemdgomiTi Semdgomad SeslviTa

maT Sina aRamaRleben kacsa cadmderdquo (sineli 1965 202) TiToeuli

safexuris gadalaxva romelic gulisxmobs calkeuli vnebis daZlevasa

da saTnoebis mopovebas an piriqiT dakavSirebulia individis nebisyofasa

da gaunelebel brZolisunarianobasTan

saTnoebaTa kibis berZnuli teqstis samecniero kritikulad

dadgenili gamocema dRemde ar arsebobs met-naklebad ukeTesad miiCneva

meTiu raderis (Matthew Rader) mier 1633 wels parizSi dabeWdili teqsti

romelic 1860 wels minem Seitana patrologia grekas (Patrologiae Cursus

Completus Series Graeca) 88-e tomSi (PG Vol 88 596-1209) saTnoebaTa kibis

meTiu raderiseulisgan gansxvavebuli redaqcia 1883 wels

konstantinepolSi aTonis mTis ramdenime xelnawerze dayrdnobiT

gamosca berma sofroniusma (kordoCkini 2003 14) yvelaze Zveli

axalberZnuli teqsti episkoposma maqsimem 1590 wels gamosca veneciaSi

xolo 1774 wels kvlav venciaSi arqimandritma ieremiam gamosca

saTnoebaTa kibe sqolioebiT aRsaniSnavia aseve parakletis monasterSi

arqimandrit egnates mier gamocemuli saTnoebaTa kibis axalberZnuli

teqsti romelSic gamomcemeli ukve arsebul gamocemebTan erTad

iTvaliswinebs kidev erT XIV saukunis aTonis mTis xelnawersac

(marTlmadidebluri 2010)

rogorc aRiniSna saTnoebaTa kibe Targmnilia qristianuli

mwerlobis mqone TiTqmis yvela enaze laTinur siriul arabul

eTiopur qarTul somxur slavur (bezaraSvili 1987 129) berZnuli

xelnawerebis mixedviT irkveva rom yvelaze metad bizantiaSi klemaqsi

gavrcelebuli iyo XI saukuneSi XII-XIII saukuneebSi am Zeglis mimarT

interesi SedarebiT Sesustda xolo XIV saukunidan isixasturi kamaTis

dros isev gaizarda (bezaraSvili 1989 145) slavur xelnawerebze

dakvirvebis SemTxvevaSic aseTive suraTi gvaqvs XI saukuneSi Zalze

gavrcelebulia pirveli slavuri Targmanebi (bulgareTSi Sesrulebuli

X-XI saukuneebSi) axali slavuri Targmani (ufro zusti) Sesrulda

serbeTSi XIV saukuneSi XIV-XV saukuneebSi kidev ufro gaizarda

11

interesi ruseTSi klemaqsisadmi XV saukunidan es interesi isev ecema

(bezaraSvili 1989 145) q bezaraSvilis azriT saTnoebaTa kibis qarTul

redaqciebze dakvirvebac msgavs suraTs aCvenebs (bezaraSvili 1989 145)

rogorc aRvniSneT qarTulad Camoyalibda klemaqsis eqvsi

redaqcia

1) X saukunemdeli Semoklebuli (gamokrebili) prozauli versia (mag Sin

14 (gariti 1956) romelic arabulidanaa Targmnili (utie 1973 45)

2) eqvTime aTonelis prozauli versia (X-XI ss) romelic yvelaze meti ndash

27-mde xelnaweriT aris Cvenamde moRweuli (cincaZe 1965 6)1 igi

gamocemulia XX saukunis dasawyisSi (sineli 1902) xolo mogvianebiT

ramdenjerme gamoica axalqarTulad eqvTime aTonelis samecniero

kritikulad dadgenili teqsti ki danarTis saxiT erTvis m cincaZis

disertacias (cincaZe 1965)

3) petre gelaTelis prozauli versia (gamosacemad mzaddeba m cincaZis

mier) romelsac ori Zveli xelnaweriT mouRwevia Cvenamde A-39 (XIV s) da

ufro adrindeli daviT garejSi nikras mier gadawerili nusxa (H-1669)2

romelic cnobili iyo eqvTime aToneliseuli Targmanis Semcvelad da

XII-XIII saukuneebiT aTariRebdnen (metreveli 1950 96-97) rogorc m

cincaZe arkvevs nusxis dasawyisi da bolo nawilebi marTlac

eqvTimeseul teqsts Seicaven ZiriTadi Sua nawili ki aris petre

gelaTelis Targmani (cincaZe 1965 17) A-39 da H-1669 nusxebs mkvlevris

dakvirvebiT aqvs erTi saerTo wyaro romelmac sxvadasxva gadamweris

xelSi sxvadasxva cvlileba ganicada (cincaZe 1995 42) xelisa da

orTografiuli niSnebis mixedviT H-1669 xelnawers m cincaZe XI-XII

saukuneebiT aTariRebs da svams mTargmnelis petre gelaTelis

moRvaweobis periodis sakiTxs (cincaZe 1965 17) romelic XIII saukunis

moRvawed iyo miCneuli (kekeliZe 1980 331-334) q bezaraSvilis azriT es

faqti ufro gamodgeba saimisod rom aRniSnuli Targmanis avtorad ioane

petriwi miviCnioT (bezaraSvili 1987 130) ioane petriws miiCnevs avtorad

iv lolaSvilic (petriwi 1968 65-68 89) e WeliZe ar iziarebs iv

1 xelnawerebTan dakavSirebiT ix kekeliZe 1927 155 kekeliZe 1957 65

2 sxva xelnawerebi gviandelia S-344 (XVIII s) H-2346 (XVIII s) H-2188 (XIX s) (cincaZe 1995 37)

12

lolaSvilis mosazrebas da specialuri terminologiuri kvlevis

Sedegad askvnis rom mTargmneli petre gelaTelia ldquoaRniSnul TargmanSi

vlindeba sakuTriv gelaTuri (arapetriwiseuli) petriwiseuli da

sruliad axali sakuTriv petre gelaTeliseuli

terminTSesatyvisobanicrdquo (WeliZe 1996 674)

prozauli redaqciebis garda arsebobs saTnoebaTa kibis poeturi

gadamuSavebebic

1) erT aseTs eqvTimeseul Targmanze dayrdnobiT SemuSavebul

leqsiT redaqcias romelic gamosca iv lolaSvilma (petriwi 1968)

tradicia ioane petriws miawers ldquosaxeli iovane aRniSnulia 302-e

strofis kidurwerilobaSic ldquomeox meqmen mamao iovane me ndash iovanes

mosavsa Sensardquo es ioane aris petriwi amas adasturebs literaturuli

tradicia (xelnawerze darTuli anderZebi da XVIII saukunis mweralTa

cnobebi)rdquo (petriwi 1968 94) amdenad radganac teqstis avtoris

dadgenisTvis aucilebeli kvlevebi ar aris Catarebuli da amjerad arc

Cveni kvlevis interesSi Semodis aRniSnul teqsts pirobiTad ioane

petriwiseulad movixseniebT

2) sxva anonimi avtoris mier damuSavebuli grigol nazianzelis

TxzulebebSi CarTuli poeturi redaqciis fragmentebi qeTevan

bezaraSvilma aRmoaCina teqsti gamocemulia Jurnal macneSi da imave

Jurnalis or nomerSi dabeWdilia vrceli gamokvleva teqstis Sesaxeb

(bezaraSvili 1987 129-154 bezaraSvili 1989 142-162) klemaqsis axal

qarTul versias safuZvlad udevs petre gelaTelis Targmani anonimi

frazeologiuri sizustiT misdevs Tavis wyaros mkvlevris azriT es

teqsti romelic moRweulia XVIII-XIX ss xelnawerebiT unda

momdinareobdes adreuli nakluli dednidan romelic Tavis mxriv

xelnaweris prosodiis niSnebis mixedviT petriwuli saliteraturo

skolidan unda iyos gamosuli amasve miuTiTebs teqstis stilic

(bezaraSvili 1987 132-148)

bolo ori leqsiTi redaqcia XVIII saukuneze adrindeli

xelnawerebiT ar aris cnobili isini antonis saliteraturo skolis

interesebma Semogvinaxa (bezaraSvili 1989 143-144) ufro metic

13

3) saTnoebaTa kibis ukanaskneli (XVIII s) da erTgvarad Semajamebeli

redaqcia Tavad anton kaTalikoss ekuTvnis teqsti erTi S-3731

xelnaweris mixedviT gamosca da gamokvleva daurTo T kukavam (kukava

1996)

saTnoebaTa kibe rogorc SesavalSi aRiniSna XIII saukuneSi

uTargmniaT qarTulidan somxurad somxurad am Targmanis ori nusxa

arsebobs erTi XIII saukunis xolo meore mogviano periodis orive

nusxaSi meoce Tavis bolos Senaxulia cnoba am Zeglis somxurad

Targmnis Sesaxeb ldquonaTargmnia aqamomdis wrfelis mowesis minas mesvetis

mier qalaq trapizons xolo aqedan simeon xuces-monazonisagan qarTuli

eniTrdquo simeon xuces-monazons klemaqsis garda qarTulidan somxurad

uTargmnia ioane damaskelis wyaroAacute-codnisaAacute da prokle diadoxosis

kavSirni RvTismetyvelebiTni ioane petriwis sqolioebiTurT saTnoebaTa

kibis somxur Targmanze dakvirvebis Sedegad i abulaZem gaarkvia rom

sakuTriv teqsti da traqtati mwyemsisa mimarT naTargmnia petre

gelaTelis qarTuli Targmanidan xolo ganmartebebi da daniel

raiTelis mier dawerili ioane sinelis cxovreba misdevs eqvTime

aTonelis Targmans mkvlevris azriT Zeglebi romlebic simeons

uTargmnia somxurad SemTxveviT xelT Cavardnili ar Cans isini

sagangebodaa SerCeuli rogorc metad mimzidveli Txzulebebi saSualo

saukuneebSi (abulaZe 1938 128-133)

zemoT warmodgenili mcire istoriul-literaturuli eqskursis

Semdeg SevexebiT saTnoebaTa kibesTan dakavSirebul im zogad istoriul

da literaturul sakiTxebs romelTa gaTvaliswinebis gareSe rogorc

aRvniSneT SeuZlebelia Sua saukuneebis kulturaSi teqstis rolisa da

adgilis gansazRvra

14

amp 1 moralur-eTikuri principebi Sua saukuneebis azrovnebaSi

cnobilia rom qristianuli eTikis wyaro pirvel rigSi bibliaa

Sesabamisad asketuri praqtika swored bibliis eTikis gansakuTrebuli

simkacriT dacvas gulisxmobsAasketizmi qristianuli kulturis erT-

erTi fundamentia am kulturis nebismieri sferos srulyofilad

Seswavla askezis eTikuri principebis gauTvaliswineblad SeuZlebelia

Tu adre mecniereba asketizms ganixilavda rogorc mxolod uaryofiT

movlenas masSi eZebda sociumTan damokidebulebaSi oden destruqciul

midgomebs individis SemboWav da madeformirebel kategoriebs dRes

aSkarad gamoikveTa araerTi aspeqti misi rogorc dadebiTi movlenisa

Sesabamisad monoliTur dasavlur kulturaSi TiTqos xelaxlა

aRmoაCines asketizmi rogorc kulturuli movlena DdabejiTebiT

miuTiTeben rom asketizmi gvTavazobs eTikis safuZveldamdeb

motivaciebs rom asketuri Rvawlis gavlena ar Semoifargleba oden

religiuri sivrciT aramed is zemoqmedebs kulturis xelovnebis

mwerlobis ama Tu im mimarTulebis formirebaze xolo eTikuri

diskursis fonic da intenciac asketizmSia saZiebeli (xoruJi 1998 24)

raki ioane sinelis teqsti zneobrivi saxelmZRvaneloa pirvel

rigSi saWiroa gairkves eTikis roli antikur da Sua saukuneebis

kulturaSi

cnobilia rom qristianulma kulturam Tavis wiaRSi antikuri

msoflmxedvelobis erTgvari integracia moaxdina ufro metic Sua

saukuneebSi qristianuli filologiis ganviTarebis process aRweren

rogorc antikuri meTodologiisa da praqtikis rdquoqristianizaciisrdquo

process (doborjginiZe 2012 43) igive SeiZleba iTqvas Sua saukuneebis

msoflmxedvelobaze bunebrivia rom antikur-berZnul kulturaze

amozrdilma da am kulturiT nasazrdoebma qristianulma

msoflmxedvelobam memkvidreobad antikuri kulturisa da filosofiis

didi gamocdileba miiRo aqve aRvniSnavT rom platonis

filosofiasTan (saerTod klasikuri periodis eTikasTan ndash im)

qristianuli eTikisa da asketuri principebis gansakuTrebuli

siaxlovidan gamomdinare mkvlevari rv livingstoni wignSi ndash berZeni

15

geniosi da misi mniSvneloba CvenTvis (The Greek Genius and its Meaning to us)

ndash svams udavod saintereso SekiTxvas iyo Tu ara platoni asketi

(livingstoni 1912) es siaxlove samecniero literaturaSi araerTgzis

aris aRniSnuli jilian evansis marTebuli azriT filosofiur

sistemebs hqonda ara mxolod inteleqtualuri aramed praqtikul-

moraluri xasiaTic maTi mizani iyo bednierebis miRweva saTnoebebis

meSveobiT (evansi 2014 10) Sua sakuneebis qristianobis moralis

filosofia moicavs qristianuli da antikuri moralis sinTezis

mcdelobas rac qristiani moazrovnisaTvis ar unda yofiliyo rTuli

saqme ldquoTuki filosofosebi acxadebdnen rom netari cxovreba miiRweva

im adamianebis mier romlebic sakuTar dacemul bunebaze rac SeiZleba

maRla dadgomas cdiloben da yvelaferSi RmerTs baZaven mSvidi

uSfoTveli cxovrebiT rac amqveyniuri siameebisadmi da vnebebisadmi

zurgis Seqcevas niSnavs gana SeiZleboda qristians rame

sawinaaRmdego hqonoda amgvari TvalTaxedvisadmi qristianebi mxolod

am ideebis gaRrmaveba-ganviTarebas moisurvebdnen da filosofiur

sistemaSic imave gzas dasaxavdnen im filosofosebisTvis romlebic

sulis ukvdavebas aRiarebdnen bednieri cxovreba ar Semoifargleboda

mxolod amqveyniuri arsebobiT misi realizeba am cxovrebis Semdgomac

iyo SesaZlebeli ase rom qristianebi da filosofosebi ar

saubrobdnen sxvadasxva enaze garkveuli azriT qristianoba Tavad

warmoadgenda filosofiasrdquo (evansi 2014 11) miuxedavad imisa rom

antikuri filosofiisa da qristianuli kulturisTvis niSandoblivi

eTikuri principebis formaluri gamoxatuleba xSirad Tanxvdeba

gavrcelebuli azriT eTikisTvis axali epoqa iwyeba qristianobis

gariJraJze radganac antikur paganizms ar hqonia RvTisa da samyaros

urTierTobis kacobriobis erTianobisa da moraluri kanonis bunebis

Sesaxeb naTlad da zustad Camoyalibebuli koncefcia Sesabamisad am

da msgavs sakiTxebs pirvelad qristianobam mohfina naTeli

qristianobam moitana axali ideali ndash eTikuri swavlebis centrSi

daayena da upirveles cnebad aqcia siyvaruli da dasaxa axali mizani ndash

moraluri srulyofa adamianis RmerTTan mimsgavsebisTvis ldquoda

Seiyuaro ufali RmerTi Seni yovliTa guliTa SeniTa da yovliTa

16

suliTa SeniTa da yovliTa gonebiTa SeniTa da yovliTa ZaliTa

SeniTa ese ars pirveli mcnebaAacute Seiyuaro moyuasi Seni viTarca Tavi

Tacircsirdquo (mark 12 30-31) ufro metic ldquogiyuarded mterni Tquenni da

akurTxevdiT mwyevarTa TquenTa da keTilsa uyofdiT moZuleTa

TquenTa da ulocevdiT maT romelni gmZlavrobden Tquen da gdevniden

Tquenrdquo (mT 544) radganac Tavad RmerTia siyvaruli ldquoromelsa ara

uyuardes man ara icis RmerTi rameTu RmerTi siyuarulisaAacute arsrdquo (1 in

48) Tumca rogorc pavle mociquli gvaswavlis RmerTma moraluri

kanoni dawera im adamianTa gulebSic ki romlebic qristianuli

gamocxadebis farglebSi ar Tavsdebodnen ldquoromelni gamoaCineben

saqmesa Sjulisasa dawerilsa gulTa Sina maTTa Tana-mowamebiTa

maTda gonebisa maTisaAacuteTa da Soris urTierTas gulis sityuani

Seasmenden anu sityuas ugebdenrdquo (rom 215)

ra aris morali ratom unda iyos adamiani moraluri am kiTxvebze

sistemuri pasuxis gacemas kacobriobis istoriis yvela etapze cdiloben

platonisTvis tradiciuli saTnoebebis (moTmineba simamace

samarTlianoba RvTismosaoba) sargeblianoba damokidebulia imaze Tu

rogor exmarebian isini adamians bednierebis mopovebaSi misi azriT

bedniereba mdgomareobs sulis harmoniaSi saTnoebebi ki am procesSi

SeiZleba ganvixiloT rogorc amgvari fsiqikuri harmoniis aucilebeli

aspeqti

Aaristotele im varaudis sapirispirod rom moraluri principebi

aris Tandayolili fiqrobs rom moraluri saTnoeba arc Tandayolilia

da arc Teoriuli gansjiTa da swavliT miiRweva is xSiri sistematuri

praqtikiT gamomuSavdeba da gamouyeneblobiT ikargeba (buaZe 2014)

rdquosaTnoebani ar arian warmoSobilni arc bunebrivad da arc bunebis

sawinaaRmdego gziT Cven mas movipovebT da srulvyofT miCveviTrdquo (arist

nikom eTik 1103a)

epikures moZRvrebaSi eTika dafuZnebulia hedonizmze radganac aq

kargi gaigivebulia sasiamovnosTan magram WeSmariti hedonizmi

epikurelebisTvis gonebrivi simSvidea romelic gulisxmobs

crurwmenebis RmerTebis da imqveyniuri cxovrebis SiSis daZlevas

17

stoikosebisTvis eTika kargi cxovrebaa rac miiRweva bunebasTan da mis

kanonebTan harmoniaSi yofniT maTTvis Tavad saTnoebebia adamianuri

cxovrebis erTaderTi mizani maT miaCniaT rom adamians saTno cxovrebis

miRweva yvelanair pirobebSi SeuZlia amitom amqveyniur ldquosikeTeTardquo

mimarT filosofiur gulgrilobas qadageben (peri 2014)

amrigad antikur filosofiaSi adamianis telosi bednierebaa

xolo bedniereba Tavis mxriv ukavSirdeba zneobis moralis Sesabamisad

cxovrebas sainteresoa ras Tvlian moralurad berZeni filosofosebi

da ra aqvs saerTo qristianul morals antikur filosofiaSi

Camoyalibebul eTikur principebTan

amjerad Cvens mizanს ar warmoadgens qristianuli eTikis rogorc

Camoyalibebuli sistemis antikur eTikur sistemasTan zogadi mimarTebis

kvleva SemovifarglebiT ufro konkretuli amocaniT ndash calkeuli

moraluri konceptis (am SemTxvevaSi vercxlismoyvareoba sixarbe

angareba da mflangveloba nayrovaneba gemoTmoyvareoba da

TavSeukavebuloba) antikuri da qristianuli gaazrebisa da maT Soris

msgavsebisa da gansxvavebis warmoCeniT

Kklasikuri periodis udidesi warmomadgenlis platonis Teza

rom suli unda idges sxeulsa da maSasadame yovelive materialurze

maRla gadavida qristianobaSi da Tavi iCina qristian moRvaweTa

naazrevSic (kahani 2009 34) platonis idealuri saxelmwifos mcvels ar

aqvs qoneba ldquomcvelebs arc sakuTari saxl-kari unda hqondeT arc miwa-

wyali da arc sxva ram avladideba isini mosaxleobisgan iReben sursaT-

sanovages TavianTi samsaxuris sanacvlod da erTad moixmaren mas Tuki

surT WeSmariti mcvelebi erqvaTrdquo (plat saxelmw 1913) amdenad SuRli

da dava adamianis mesakuTruli bunebis gamo warsuls bardeba da

materialuri Rirebulebebis tyveobisgan Tavisufali suli mzadaa

Sesamecneblad

rac Seexeba aristoteles misi filosofia deskrifciulia igi

Tanadrouli sazogadoebisTvis tipur eTikur principebs aRwers

bdquosaTnoeba aris Tviseba SeZenili SerCevis safuZvelze igi CvenTvis

3 citatebs platonis saxelmwifodan vuTiTebT baCana bregvaZis Targmanidan

18

Sualedur mdgomareobas warmoadgens Sualedi ki or borotebas Soris

ndash siWarbesa da naklebobas Sorisaaldquo (arist nikom eTik 1107a) amitom

aristoteles eTikis mixedviT idealuria Sualeduri mdgomareoba

siZunwesa da mflangvelobas Soris amgvar adamians bdquoaxasiaTebs gacema

imaze viszec saWiroa miReba imisgan visganac saWiroa da armiReba

imisgan visganac araa saWiroldquo (arist nikom eTik 1120a)

naklebad radikaluri damokidebuleba aqvT materialur

RirebulebebTan mimarTebaSi romael filosofosebs seneka amtkicebs

rom simdidre TavisTavSi ar moicavs borotebas Tumca is SeiZleba iyos

amis mizezic igi ar gamoricxavs saTnoebis mopovebis SesaZleblobas

qonebis daxmarebiTac (De Vita Beata) ciceronis azriTac simdidre

SeiZleba iyos saTnoebis winapiroba Tumca ara aucilebeli (grifini

1976 296)

materialuri Rirebulebebisadmi ebraelTa damokidebuleba Cans

Zveli aRTqmis wignebSi k perotas azriT Raribi daculia RvTisagan

imdenad ramdenadac damqiravebelma droulad da samarTlianad unda

gadauxados gasamrjelo daqiravebuls rac ara marto Raribs icavs

usamarTlobisgan aramed damqiravebelsac zedmeti simdidris

dagrovebisgan (perota 2004 44) Zveli aRTqmis mixedviT materialur

simdidres aqvs maRali faseuloba bibliuri abraami isaaki iakobi

solomoni agroveben qonebas romelic aris RvTiuri nebis niSani Tumca

amavdroulad Zveli aRTqma moiTxovs mdidrisgan Raribis daxmarebas

rac Seexeba axal aRTqmas aq simdidre gaazrebulia

erTmniSvnelovnad negatiur konteqstSi rogorc damabrkolebeli

faqtori RvTis mcnebebis aRsrulebis gzaze ldquoda zrunvani amis

soflisani da sacTuri simdidrisaAacute SeuAtildedis da SeaSTvian sityuaAacute igi

da unayofo iqmnisrdquo (mark 419) ieso gamoricxavs RmerTisa da mamonas

samsaxurs erTdroulad radgan ldquomdidari Zniad Sevides sasufevelsa

caTasa da merme getyAcirc Tquen uadviles ars aqlemi ganslvad Atildeurelsa

nemisisa vidre mdidari Seslvad sasufevelsa caTasardquo (mT 19 23ndash24)

amitom igi kategoriulad mouwodebs morwmuneebs bdquoganyideniT monagebni

19

Tquenni da mieciT qvelis-saqme da yavT Tavisa Tquenisa safase romeli

ara daZueldesldquo (lk 12 33ndash34)

axali aRTqmis es xazi qristianobaSi mogvianebiT patristikuli

literaturiTa da asketuri moRvaweobiT gagrZelda radganac asketuri

moRvaweobis sabasizo saTnoebas axloblebTan ganSorebasTan erTad

yovelgvari materialuris uaryofa warmoadgenda amgvarma tendenciam

moitana samonastro sazogadoebebis Camoyalibeba metic gamoikveTa am

tendenciis kidev ufro mkveTri forma ndash sociumisgan (samonastro

sazogadoebisganac ki) gamdgari martodmyofoba da bunebrivia rom mis

erT-erT fundamentur principad iqca upovareba

Aasketuri moqmedeba iTxovs koncentracias sakuTar Sinagan

samyaroze maqsime aRmsarebeli ambobs bdquonetari goneba ukan moitovebs ra

yovelive (materialurs) dausruleblad tkbeba saRvTo mSvenierebis

(xilviT)ldquo (PG Vol 90 964D) amitomac eklesiis mamebi uaryofdnen kerZo

sakuTrebas da sxvebsac amisken mouwodebdnen netari avgustines azriT

simdidris dagroveba ar aris Rirebuli mizani qristianisTvis imave

azrs imeorebs klimenti aleqsandrieli (granti 2004 49) ioane

sinelisUsaTnoebaTa kibeSi romelic ajamebs ZiriTad qristianul

saTnoebebs calke Tavi eZRvneba vercxlismoyvareobas teqstis avtori

Teologiur sakiTxebSi Rrma gawafulobis garda amJRavnebs adamianis

fsiqologiis safuZvlian codnas amitomac axerxebs Caswvdes ama Tu im

vnebis warmomSobi adamianuri bunebis yvelaze dafarul da Rrma Sreebs

ldquovecxlis-moyvarebaAacute Tayvanis-cemaAacute ars kerpTaAacuterdquo (sineli 1965 277)

ldquodasawyisi vercxlis-moyvarebisaAacute arn gulis-sityuaAacute mowyalebisaAacute xolo

aRsasruli misi arn siZulili glaxakTaAacuterdquo (sineli 1965 278)

vercxlismoyvareoba gamoricxavs sulze zrunvas ldquoxolo romeli

ityodis Tu orive maqundeso igi Tavsa TAcircssa acTunebsrdquo (sineli 1965

277)

qristianuli eTikis kidev erTi centraluri principi nayrovanebis

vnebasTan brZolaa saqme isaa rom mankiereba ar aris TviTkmari

radganac yovel vnebas sxva vneba udevs safuZvlad da Tavadac sxva

vnebis Semoqmedia amgvar Sexedulebas adamianis qcevaze xangrZlivi

20

dakvirveba udevs safuZvlad asea gagebuli codvis raoba antikur

filosofiaSic da qristianul saazrovno sivrceSic Pplatoniს azriT

mravalferovani sakvebi aRviraxsnilobis mizezia rac xels uSlis da

azarmacebs mcvels brZolis velze (plat saxelmw 112) amasTanave

mankierebis sxvadasxva gamovlineba miuTiTebs adamianis xasiaTis ama Tu

im sisusteze magaliTad aristotelesTvis nayrovaneba TavSeukaveblobaa

da gasakicxia ndash ldquobunebriv miswrafebaTagan cotaa iseTi romelic

gvacTunebs da isic erT SemTxvevaSi gadaWarbebis dros radgan Wama an

sma imisa rac mogxvdeba sanam mucels ar amoiyorav niSnavs bunebrivi

zomis gadaWarbebas magram Sevseba imisa rac aklia adamians aris

bunebrivi moTxovnileba isini romlebic saWiroze metad iyoraven

mucels Rormucelebi arian aseTebi monuri bunebisa arianldquo (arist

nikom eTik 1118b) igi am sakiTxSic zomierebis momxrea Tvlis ra rom

bdquojanmrTelobas Rupavs zedmeti an naklebi saWmeli da sasmelildquo (arist

nikom eTik 1104a) amgvarad platonic da aristotelec gadaWarbebuli

saWmlis miRebisgan Tavis mozRudvas ormagi funqciiT tvirTaven ndash

zrunva fizikur janmrTelobaze da nayrovanebisgan warmoSobili

mankierebebisgan (rogoricaa siZva mrisxaneba ulmobeloba da aS) Tavis

arideba rac adamianis sulis misi xasiaTis sworad formirebis

winapirobaa

Zveli aRTqmis mixedviT egviptelTa tyveobidan Tavdaxsnil

ebraelebs bdquogulman uTqua gulisTqmaAacute dasxda da tiroda da Zeni

israAgravelisanica maT Tana da ityodes vin mces Cuen Atildeorci da vWamoT

ldquo(ricx 11 4-5) ufalma mouvlina maT xorci bdquoda Atildeorci igi iyoRa pirsa

Sina maTsa da arRa moklebul iyo da ufali ganrisxna ersa mas zeda da

mosra eri igi wylulebiTa didiTa friadldquo (ricx 11 33) klasikuri xanis

moazrovneTa msgavsad Zvel aRTqmaSic nayrovaneba sxva mankierebebis

safuZvlad miiCneva bdquogarna ese usjuloebaAacute sodomisa disa Senisa

ampartavanebaAacute da sisavsiTa purisaAacuteTa da iefobiTa nukveulobda igi da

asulni misnibdquo (ezek 16 49)

am eTikur xazs agrZelebs axali aRTqmac ldquoda vhrqua sulsa Cemsa

sulo gaqus mravali keTili daunjebuli mravalTa welTa ganisuene

21

Wame da su da ixarebd hrqua mas RmerTman ugunuro amas Ramesa migiRon

suli Seni Sengan ege romel moimzade visa iyosrdquo L(lk 1219-20)

nayrovanebasTan brZola SesaZlebelia marxviT romelic kargad

nacnobi praqtikaa aramarto antikuri-berZnuli samyarosTvis (orfeosis

kultis mimdevrebiDdionises kulti piTagorelebi) aramed TiTqmis

yvela religiuri Tu filosofiuri sistemisTvis Tumca qristianuli

marxvis ideas gansxvavebuli Sinaarsi aqvs ndash sakvebisgan Tavis Sekaveba

aris pirvel rigSi gonebisa da sulis ganwmendis saSualeba

gansakuTrebiT aqtualuri iyo nayrovanebasTan marxvis saTnoebiT brZola

samonastro sazogadoebaSi bdquogamaride yovelgvar sacTurs uwminduri

saWmeli rodi maSinebs aramed uwminduri vnebaldquo (net avgust aRs X

XXXI 46) ndash wers netari avgustine igi nayrovanebasTan brZolis magaliTs

Tavadve iZleva ldquodResdReobiT ki siamovnebad miCans es aucilebloba da

me vebrZvi am sitkboebas (nayrovaneba ndashim) raTa misi tyve ar gavxde esaa

yoveldRiuri brZola marxulobiTa da bdquoxorcis daTrgunviTldquo (net

avgust aRs X XXXI 43) qristianuli asketizmisTvis damaxasiaTebeli

iyo rogorc eqstremalurad radikaluri meTodebiT brZola ama Tu im

vnebis dasamarcxeblad ise zomiereba am brZolaSi netari

avgustinesTvis sakvebis zomieri miRebaa nayrovanebasTan brZolis

yvelaze gonivruli forma bdquopirs ise unda amosdo lagami rom arc

Zalumad movzidoT da arc sul mivuSvaT sadaverdquo (net avgust aRs X

XXXI 47) am xazs agrZelebs ioane damaskeliც igi aucileblad miiCnevs

bunebiseul da aucilebel sxeulebriv moTxovnilebaTa dakmayofilebas

imisTvis rom sxeulma ar dakargos sasicocxlo Zalebi radganac RvTis

mcnebebis aRsrulebas sulierTan erTad sWirdeba fizikuri Zalisxmevac

bdquosxeuliseul siamovnebaTagan nawili aris erToblivad bunebiseulic da

aucilebeliac romlebis gareSe SeuZlebelia sicocxle rogorebicaa

magaliTad sinaklulis Semavsebeli saWmeli da aucilebeli samosirdquo

(ioan damask gard 2000 364) Tumca zomiereba ioane damaskelis azriTac

gadamwyveti faqtoria sulieri harmoniis SesanarCuneblad bdquonawili

(siamovnebebi ndash im) arc aucilebelia da arc bunebiseuli rogorc

magaliTad simTvrale avxorcoba da nayrovaneba arc ametebs saWiroebas

22

radgan isini arc Cveni sicocxlis ganmtkicebas emsaxurebian da arc

modgmis memkvidreobiTobas aramed piriqiT zians gvayenebenldquo (ioan

damask gard 2000 364) nayrovaneba safuZveli SeiZleba iyos

TavSeukaveblobis rac Tavis mxriv azianebs sxeuls ryvnis suls da

abnelebs gonebas amis sapirispirod bdquomarxva kurnavs sulier Wrilobebs

da aaxlebs codviT gaxrwnil suls igi ganamtkicebs gonebas

Stagvagonebs RvTis SiSs anadgurebs vnebebs aTvinierebs zraxvebs rdquo

(ioan oqrop marxv 1991)

nayrovanebis vnebaze msjelobas ioane sinelis saTnoebaTa kibiT

davasruleb ldquomTavari eSmakTaAacute ars zeciT gardamovrdomili igi mTiebi

da mTavar vnebaTa ars simaZRre muclisaAacuterdquo (sineli 1965 233) rogorc

vxedavT ioane sineli Tavisi winamorbedebis msgavsad miiCnevs rom

gadametebuli ZRoma safuZvels udebs yvelanair codvas da

gansakuTrebiT aRvivebs vnebebs ldquosimaZRre WamadTaAacute mamaAacute ars siZvisaAacuterdquo

(sineli 1965 225) igia saTave yovelgvari mankierebis ldquopirmSoAacute Cemi ars

siZvaAacute da Semdgomad misa ndash sificxe gulisaAacute da mesameAacute ars Zili da

merme ndash zRuaAacute gulis-sityuaTaAacute da Relvani Seginebisani da ufskruli

gamouTqumelTa da miuTxrobelTa arawmidebaTaAacute Cemgan gamovals asulni

Cemni arian mconarebaAacute mraval-metyuelebaAacute kadnierebaAacute da gancxromaAacute

sicili cilobaAacuterdquo (sineli 1965 236) is rac gaxda mizezi ldquodacemasa mas

adamissa warwymedasa esavissa momsrvelsa israeAgravelTasa noes

Seuracxebasa gomornelTa damwuvelsa loTis bralobasardquo (sineli 1965

235) ioane sinelisTvis nayrovanebasTan brZolis saukeTeso gza

zomierebaa da Tanmimdevrulobaa

zemoT warmodgenili masala naTelyofs rom nayrovanebis vnebis

antikuri filosofiuri da Sua saukuneebis qristianuli gaazreba

Zalzed msgavsia

amrigad morali zneoba universaluri kategoriaa ara romelime

erTi religiis an kulturis monapovari aramed kacobriobis mdidari

sulieri gamocdilebis nayofi qristianulma msoflmxedvelobam

memkvidreobad miiRo antikur kulturaSi Camoyalibebuli da Teoriulad

kargad gaazrebuli moralur-eTikuri principebi romelmac axali

msoflmxedvelobis wiaRSi garkveuli transformacia ganicada amasTan

23

qristiani mamebi ara marto amCnevdnen aramed miuTiTebdnen kidec

antikuri tradiciis gangrZobadobaze da mas RvTis arsis absolutur

sikeTed gaazrebis konteqstSi ganixilavdnen bdquovnebaAacute da boroti bunebiTi

bunebasa Sina Cuensa ara dabadebul ars rameTu araTu vnebaTa

dambadebeli ars RmerTi aramed ufroAacutesad saTnoebani daebadnes mis mier

Cuen Soris rameTu mowyalebaAacute bunebiTi ars Cuen Tana amisTAcircsca

warmarTnica swyaloben kacsaldquo (sineli 1965 394) es siaxlove

gansakuTrebiT maSinaa mosalodneli roca axali msoflmxedveloba

yalibdeba iseTi Zlieri kulturis wiaRSi rogoricaa antikuri

berZnuli civilizacia amdenad qristianuli teqstis kvleva

aucileblad moiTxovs antikuri berZnuli tradiciebis gaTvaliswinebas

ramdenadac vfiqrobT es aris uwyveti erTiani saazrovno procesi

24

amp 2 saTnoebaTa kibis wyaroebis sakiTxi

saTnoebaTa kibis teqstze darTul werilSi ioane raiTeli ioane

sinels sTxovs rom asketur gzaze Semdgar moRvaweTaTvis Tavis

mravalferovan praqtikul gamocdilebaze dayrdnobiT aRweros

sulisTvis margebeli rCevebi marTlac 40 wlis ganmavlobaSi asketur

RvawlSi myofi ioane sineli saTnoebaTa kibis Seqmnisas xelmZRvanelobs

sakuTari praqtikuli gamocdilebiT magram ioane sinelis Sroma aris

avtoris samonastro cxovrebis mdidari gamocdilebisa da winare

tradiciis erTgvari sinTezi (ueari 1982 59) Sua saukuneebis

Teologiur-filosofiur literaturaSi ioane sinelis Rrma

ganswavlulobaze metyvelebs erTi mxriv zedwodeba ndash ldquosqolastikosirdquo

xolo meore mxriv TxzulebaSi gamoyenebuli mravalferovani wyaroebi

saTnoebaTa kibis zogierT wyaroze teqstSive gvxvdeba miniSneba xolo

sxva danarCeni gamovlenilia specialuri samecniero kvlevebis Sedegad

winamdebare paragrafi imdenad aris mniSvnelovani qarTuli

filologiisTvis ramdenadac cxadia rom saTnoebaTa kibis TargmanebiT

Sua saukuneebis qarTveli mkiTxveli ecnoba ara mxolod asketur-

mistikuri Janris brwyinvale Zegls aramed im mravalferovan wyaroebsac

romelsac Txzuleba emyareba

mkvlevar andrei kordoCkins SeniSnuli aqvs rom Cveulebriv

klasikuri wyaroebis gamoyenebisas ioane sineli ase miuTiTebs bdquoΚαigrave θαῦμα

ὄντως πῶς καί Ἑλληνές τι τοιοῦτον ἐφθέγξαντο ἐπεigrave καigrave φιλοσοφίαν τοῦτο εἶναι ὁρίζονται

μελέτην θανάτουldquo (PG Vol 88 797 C) ldquosakAcircrvel ars viTar warmarTaca esreT

sTnda ese vidreRa Tques viTarmed sibrZne AtildesenebaAacute ars sikudilisaAacuterdquo

(sineli 1965 161) ldquoda sakAcircrvel namdAcirclve viTar da ellinTaca eseviTari

raAacuteme aRmoTques vinaAacuteTgan da filosofosobadca amas gansazRvreben

yofad wurTasa sikudilisasardquo (A-39 63v)4 mkvlevris azriT ioane sinelis

zemoTmoyvanili azris wyaroa cnobili pasaJi platonis fedonidan (Pl

Phaed 67e) magram uSvebs SesaZleblobas rom sineli sxva qristiani

4 adgilebs petre gelaTelis Targmanidan am da sxva SemTxvevebSic vimowmebT prof m cincaZis mier kritikulad dadgenili teqstidan (A-39 H-1669) romelic mzaddeba gamosacemad

25

avtorebis klimenti aleqsandrielis (Strom 5 11 67) evsevi kesarielis

(Praep Evangel 11 27 18) grigol nazianzelis (Or 277) evagres (Pract 52)

kirile skviTopolelis (Vita Cyriaci 230) Sromebidan icnobdes platons da

ara uSualod (kordoCkini 2003 20-21)

saTnoebaTa kibe upirveles yovlisa religiuri teqstia da

bunebrivia rom igi gajerebulia citatebiT (masSi xandaxan mTeli

pasaJebia moyvanili) Zveli da axali aRTqmis wignebidan qarTuli

TargmanebSi gamoyenebuli bibliuri citatebis wyaros sakiTxi calke

kvlevis sagania aq aRvniSnavT rom prof m cincaZis dakvirvebiT eqvTime

aToneli bibliuri citatebis gamoyenebisas zog SemTxvevaSi eyrdnoba

bibliis teqstis qarTul redaqciebs zogjer ki pirdapir sinelis

teqsts Targmnis fsalmunis teqstis SemTxvevaSi ki ZiriTadad

gamoyenebulia a redaqcia (SaniZe 1960) (cincaZe 1965 100-105) rac Seexeba

petre gelaTelis Targmans iv lolaSvilis dakvirvebiT saTnoebaTa

kibis petre gelaTeliseul TargmanSi bibliuri teqstebi damowmebulia

ara giorgi mTawmindelis aramed ioane WimWimelis redaqciidan (petriwi

1968 30) amis sapirispirod prof m cincaZe (Sesabamis faqtobrivi

masalis damowmebiT) Tvlis rom petre gelaTeli bibliur citatebs

misTvis Cveuli akribiiT uSualod berZnuli teqstidan Targmnis xolo

fsalmunis teqstis SemTxvevaSi ZiriTadad qarTul g redaqcias (SaniZe

1960) misdevs (cincaZe 1965 100-105)

saTnoebaTa kibeSi gansakuTrebiT kargad Cans Sua saukuneebis

Teologiis Cinebuli codna rogorc aRvniSneT ioane sineli xSirad

Tavadve miuTiTebs wyaroebze ndash avtoritetul qristian avtorebze

origeneze evagre pontoelze igi origenes kicxavs im cnobili

koncefciisTvis (apokatastasisi) romlis mixedviTac saboloo xsna

gadarCena uklebliv yvelasTvis aris SesaZlebeli (PG Vol 88 865A)

ldquovekrZalneT yovelni da ufroAacutes xolo dacemulni rameTu ara

daemkAcircdros gulTa CuenTa uRmrToAacutesa origenes seni rameTu RmrTisa

kacT-moyuarebasa wina-hyofs bilwi igi da Asesawynarebel iqmnebis gemoAacutes-

moyuareTa da udebTa mierrdquo (sineli 1965 151) evagre pontoeli origenes

Tanamoazrea maTi swavleba dagmo 553 wlis msoflio krebam ioane sineli

akritikebs evagre pontoels ukideresi askezisaken mowodebisTvis

26

ldquohgonebda ubadruki da sawyalobeli evagre viTarmed ubrZnes brZenTasa

ars sityAcircTa da gulisAtildemis-yofiTa aramed scTa ugulisAtildemoAacute igi da

ugunurTa uugunures ipova mravalTa zeda saqmeTa da erTad amas zeda

rameTu ityAcircs viTarmed raJams mravalTa sanovageTa mimarT suridis

sulsa Cuensa maSin SevaiwroT igi puriTaca da wyliTa xolo ese msgavs

ars viTarmca vin hrqua mciresa yrmasa viTarmed ldquoerTiTa nabijiTa

aRAtildeed Tavsa kibisasardquo (sineli 1965 227) saTnoebaTa kibis es polemikuri

paTosi logikuria radganac sul raRac erTi saukune Tu iqneba gasuli

553 wlis msoflio krebis Semdeg romelzec dagmes origenesa da evagre

pontoelis swavlebebi miuxedavad amisa sakiTxi jer isev aqtualuria

radgan aleqsandriuli skolis am ori didi warmomadgenlis

Teologiuri swavlebebi sakmaod Zlier gavlenas axdens ara marto maT

Tanamedrove aramed momdevno epoqis qristian moazrovneebzec

safiqrebelia rom swored maTi popularobidan gamomdinare ioane

sineli romelic aseve iyo Tavisi drois uaRresad avtoritetuli

moRvawe upirispirdeba origenesa da evagres swavlebebs ioane sinelis

Sromis polemikur xasiaTze miuTiTebs berZnul xelnawerSi daculi

teqstis erT-erTi saTauric sityva origenes winaaRmdeg (Λόγος κατά

Οριγένους) Tumca am sakiTxTan dakavSirebiT samecniero literaturaSi

azrTa sxvadasxvaobaa magaliTad bogdanoviCi fiqrobs rom ldquogonieri

locvisrdquo ioane sineliseuli koncefcia rogorc RvTis wvdomis

erTaderTi saSualeba warmodgenilia evagre pontoelis romelic Tavis

mxriv ganicdida origenes did gavlenas naazrevSi (bogdanoviCi 1978 151)

an kidev miuxedavad imisa rom ioane sineli evagresa da origenes

misamarTiT polemikur mimarTvebs ar iSurebs is mainc ldquoevagristiardquo (beki

1959 353-354) igi evagres kvaldakval iyenebs evagreseul termins ldquoλογισμόςrdquo

ldquovnebisrdquo mniSvnelobiT (bogdanoviCi 1968 154)

meore mxriv rogorc zemoT ukve aRvniSneT ioane sineli sxvadasxva

mizniT xSirad imowmebs avtoritetul saeklesio moRvaweebs (PG Vol 88

717B) ioane kasianes ndash ldquomorCilebisagan simdable viTarca vTquT da

simdablisagan gankiTxvaAacute viTarca Tqua didman kasiane gankiTxvisa Tavsa

Sinardquo (sineli 1965 111) grigol nazianzelს (PG Vol 88 949A) ndash

27

ldquoromelnime ityAcircan viTarmed cudad-mzuaobrebaAacute da ampartavnebaAacute

ganyofilni arian urTierTas amisTAcircs rvad saxel-sdeben TavTa maT

vnebaTahellip xolo RmrTis-metyueli grigoli da sxuani mravalni kualad

SAcircdad ityAcircan vnebaTa maTrdquo (sineli 1965 301) (PG Vol 88 1064A)

bdquodabadebulni yovelnive ukueTu viTar daibadnes masve bunebasa zeda

arian viTar me xati var RmrTisaAacute da TiAtildeasa amas Tana aRreul var ndash

viTarca ityAcircs didi grigoli RmrTis-metyuelildquo (sineli 1965 420) efrem

asurs (PG Vol 88 1148D) ldquovin moigo amas sawuTrosa pirvel mermisa mis

saukunoAacutesa uvnebelobaAacute da sisrule eseviTari viTar asurman manrdquo

qarTuli Targmanis aSiaze dakonkretebulia ldquomamasa efrems ityAcircsrdquo

(sineli 1965 504)

rogorc Aandrei kordoCkini miuTiTebs ioane sineli aseve

sargeblobs apofTegmebiT ldquonu daiviwyeb yovelTa dReTa cxorebisa

SenisaTa moRuawesa mas didsa romelsa aTvrametsa welsa ara esma

moZRurisagan AtildeorcieliTa sasmeneliTa Tu cxovndi xolo SinaganTa maT

yurTa maradRe esmoda uflisagan araTu cxondi rameTu ese sityuaAacute ars

locvisa da ucnauri aramed esreT esmoda viTarmed scxondi romeli ese

ganCinebuli ars da mtkiceAacuterdquo (sineli 1965 111 PG Vol 88 717C Sdr alph John

the Theban) ldquoyovladve aravisTAcircs jer-ars raAacuteTamca locvasa Sina saqmesa

iqmoda rameTu ese keTilad guaswava angelozman man romeli netarisa

antonisa moida rameTu iqmn AtildeelT-saqmarsa da merme aRdis locvadrdquo

(sineli 1965 291 PG Vol 88 937D Sdr alph Anthony 1) bdquoicis Tqmuli ese man

romeli pirvel kanjarTa ubrZanebda da erCdes mas xolo ukunaAacutesknel

sulTa ganmrxwnelTa maT kanjarTa mier eSmakTa damorCilebuli da

mokicxul iqmna da romel-igi zecisa puriTa izardeboda xolo

ukuanaAacutesknel keTilisa misgan gamoeAtildeua da sakAcircrveli ese ars romel

Semdgomad sinanulad moslvisa misisa ityoda mwuxarebiT da simwariT

winamZRuari Cueni antoni viTarmed ndash didi sueti daecao xolo saxe

dacemisa misisaAacute dafara yovlad brZenman man rameTu icoda viTarmed-

siZvaAacute iyo AtildeorciTa da Tacircnier sxAcircsa AtildeorcTa Sexebisaldquo (sineli 1965 248

PG Vol 88 885C Sdr alph Anthony 14) ldquosaxed locvisa gaqundin qurivi igi

Wirveuli mosajulisagan misisa xolo saxe dayudebisa ars didi igi da

28

angelozTa swori dayudebuli arsenirdquo (sineli 1965 474 PG Vol 88 1112D

Sdr alph Arsenius 7 2544) teqstis qarTveli mTargmnelebi rogorc ukve

vnaxeT zog SemTxvevaSi roca amis saWiroebas xedaven metateqstis

saSualebiT azusteben informacias5 ldquouvnebelobaAacute aCuena megAcircptelman man

romelman Tqua viTarmed ara meSinis uflisaganrdquo (sineli 1965 504 PG Vol

88 1148D Sdr alph Anthony 32) aSiaze miweril SeniSvnaSi ndash ldquomamasa antonis

ityAcircsrdquo igulisxmeba anton didi rogorc anton kaTalikosi azustebs

Tavis redaqciaSi SeniSvnis saxiT an kidev ldquouvnebelobaAacute aCuena

romelman-igi iloca raAacuteTamca miiqces vnebani misdave da hbrZodes masrdquo

aSiaze minaweri ldquoiovanes ityAcircs moklesardquo (sineli 1965 504 PG Vol 88 1148D

Sdr Alph John the Dwarf 13) ldquoesreT iyo romelman ndash igi puri da yveli

Atildeelad miiRo (zogierT nusxaSi aRniSnul sityvas axlavs SeniSvna

ldquoserapionrdquo ndash m c ndash miTiTeba amba serapionze ndash i m) da dajda karTa zeda

TAcircsTa gardarTxmiT Zelsa zeda da aCuena man eseviTari simdable da

kualad sxuaman man muSakman siwmidisaman romelman samoseli TAcircsi

aRiZarcua da vidoda uvnebelad qalaqsa Sinardquo (sineli 1965 360 PG Vol 88

997C Sdr Historia Lausiaca 3716) ndash paladi helenepoleli ndash lavsaikoni

(kordoCkini 2003 20-21)

sxva pirdapiri miniSneba uSualo wyaroebze teqstSi ar gvxvdeba

amitom maTi gamovlena aris erT-erTi principuli sakiTxi saTnoebaTa

kibis kvlevis procesSi da amdenad igi sagangebo Seswavlis sagnad iqca

kerZod kalistos ueari swavlobda markoz monazonis Sromebis gavlenas

ioane sinelis teqstze (sakiTxi Seswavlilia sadisertacio naSromis

farglebSi romelic samwuxarod ar aris gamoqveynebuli) (ueari 1965 458-

459) folkeri amtkicebs rom ipova asamde msgavsi pasaJi saTnoebaTa kibis

teqstsa da Razeli mamebis barsanofes ioane Razelis da doreTe

Razelis Sromebs Soris (folkeri 1968 V7) d bogdanoviCi amba isaias

gavlenas xedavs (bogdanoviCi 1968 156-157) saTnoebaTa kibis Semdeg

pasaJSi ldquoviTarca SeuZlebel ars erTiTa TualiTa zecad xedvad da

meoriTa queyanad egreTve SeuZlebel ars Tumca ara evno sulsa romeli

5 SesaZloa ioane sineli imowmebdes im periodis qarTuli saazrovno sivrcisTvis naklebad cnobil moRvawes azrs an naklebad cnobil biografiul detals misi cxovrebidan

29

ara ucxo iqmnes srulad TacircsTagan gonebiTa anu Atildeorcieladrdquo (sineli 1965

51 PG Vol 88 668D Sdr Abba Isaiah Ascet151) (kordoCkini 2003 22) imave

bogdanoviCis azriT urisxvelobis morCilebisa da sulieri winamZRvris

mniSvnelobaze msjelobisas saTnoebaTa kibeSi igrZnoba amba barsanufis

gavlena (bogdanoviCi 1968 156) saTnoebaTa kibeSi bevri pirdapiri citata

da fraza gvxvdeba nilos sinelis Sromebidanac (buxvaldi 1982 400) aseve

saubroben ioane sinelis Sromaze ioane mosxis cnobili Txzulebis

limonaris gavlenazec es gavlena gansakuTrebiT igrZnoba 26-e sityvaSi

gankiTxvisaTAcircs da gulisAtildemis-yofisaTAcircs (Περί διακρίσεως) (proxorovi 1985

254)

cnobilia rom Sua saukuneebis teqstis wyaroebis kvlevas

arTulebs medievisturi msoflmxedvelobis monoliTuroba xSir

SemTxvevaSi rTulia imis dadgena uSualo gavlenasTan gvaqvs saqme Tu

saerTო tradiciasTan (kordoCkini 2003 21-22) amdenad epoqis specifikidan

gamomdinare (Temebis interesebis tradiciebis msoflmxedvelobis

mTlianoba) rTulia sasuliero xasiaTis teqstis wyaroebis zusti

identifikacia samecniero kvlevebis Sedegad gamovlenil saTnoebaTa

kibis zemoT miTiTebuli wyaroebis garda yuradRebas SevaCerebT kidev

or Cveni azriT sainterso monakveTze romelsac SesaZloa safuZvlad

edos ioane sinelis epoqisTvis kargad cnobili da popularuli

antikuri da neoplatonuri koncefciebi cxadia am SemTxvevaSic

saorWofoa saubari imaze sargeblobs Tu ara sineli uSualod

pirvelwyarodan dasaSvebia Sualeduri teqstis arseboba reminiscencia

an tipologiuri msgavseba magram arc is aris gamoricxuli rom saqme

gvqondes uSualo gavlenasTan miT umetes rom ioane sineli Rrmad

ganaTlebuli saRvTismetyvelo da filosofiur sakiTxebSi kargad

Caxeduli mweralia

saTnoebaTa kibis 26-e safexurSi gankiTxvisaTAcircs da gulisAtildemis-

yofisaTAcircs (Περί διακρίσεως) vkiTxulobT ldquoraJams orni borotni moiwivnen

jer-ars udaresisa gamorCevaAacute viTar-igi vdgiT raAacute locvasa Sina da

movidis ZmaAacute vinme da erTisa orTaganisa qmnaAacute Tana-guedvis anu datevebaAacute

locvisaAacute anu ara xilvaAacute Zmisa mis da SewuxebaAacute misi maSin ukue

30

gulisAtildema-vyoT viTarmed uaRres da uzeSTaes ars siyuaruli locvisasa

rameTu locvaAacute TaviT TacircsiT oden erTi saTnoebaAacute ars xolo siyuaruli

Semkrebeli ars yovelTa saTnoebaTaAacuterdquo (sineli 1965 396) ori borotebidan

naklebi borotebis arCeva momdinareobs cnobili miTologemidan

ldquoscilasa da qaribdas Sorisrdquo gavla romelic ukavSirdeba odisevsis

mogzaurobas odisevsi irCevs scilasTan axlos gavlas rogorc ori

borotebidan ufro naklebs man am arCevanis gamo dakarga eqvsi

Tanamgzavri Tumca xomaldi gadaarCina daRupvas rac qaribdasTan

axlos gavlis SemTxvevaSi emuqreboda es azri aqtiurad cirkulirebs

antikur filosofiaSic kerZod dialogSi protagora platoni ambobs

rom Tuki adamians aqvs arCevani or borotebas Soris igi ar airCevs

ufro did borotebas roca aris naklebi borotebis arCevis saSualeba

ἔστι τοῦτο ὡς ἔοικεν ἐν ἀνθρώπου φύσει ἐπὶ ἃ οἴεται κακὰ εἶναι ἐθέλειν ἰέναι ἀντὶ τῶν

ἀγαθῶν ὅταν τε ἀναγκασθῇ δυοῖν κακοῖν τὸ ἕτερον αἱρεῖσθαι οὐδεὶς τὸ μεῖζον αἱρήσεται ἐξὸν

τὸ ἔλαττον (Plat Prot 358cd) es azri aristotelesTanac gaielvebs erTgan

Tumca ara ise mkveTrad rogorc platonisa da ioane sinelis teqstebSi

miuxedavad imisa rom aristotele nikomaqes eTikaSi dasaSvebad miiCnevs

saSuals or ukiduresobas Soris romelTac igi borotebad ganixilavs

filosofosi ganmartavs rom amgvari saSualis migneba adamianisTvis did

siZnelesTan aris dakavSirebuli amitom ldquovinc Suisken iswrafvis is

pirvel yovlisa rac SeiZleba metad unda daSordes kidur mxareebs

rogorc kalifsoc gvirCevs ldquomoaride gemi qafsa da talRasrdquo

mopirdapire mxareebidan erTi ufro metad aris mcdari meore ndash

naklebad SuaSi moxvedra ki Zalian Znelia amitom ambobs is rom meored

curvisas unda SearCio naklebad cudi gzardquo (arist nikom eTik 1109a) es

konceptualuri xazi grZeldeba vefxistyaosanSic vgulisxmob sasiZos

mokvlis epizods romelic swored aristoteles koncefciis WrilSi

aqvs gaanalizebuli profesor elguja xinTibiZes (xinTibiZe 2009 409-410)

aqve unda aRiniSnos isic rom aristoteles saSualze msjelobisas

mkvlevari imowmebs saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli redaqciidan

Semdeg originalur strofebs

ldquoumankosa hrwamn yovelive simSvidiT

moiTmens igi satkivarsa yovelsa

31

moyusisa mimarT tkbil ars da saxierca

mdabal da maRal saSualsa zeda myof (238)

romelman Zalni gonierad keTilad

sazomsa zeda ipyrnes saSualobiT

ar midrkebodes marjul gina marcxeniT

aras ivnebdes moRuawe moiTmendes

mas ewodebis uvnebel sakuTrebiT (287)rdquo

mkvlevari SeniSnavs rom saTnoebaTa kibis qarTvel avtors eTikur

saTnoebebze msjelobisas yoveli saTnoebis umaRles kategoriad swored

ldquosaSualirdquo miaCnia (citirebuli konteqstis berZnuli teqstis Sesabamis

adgilebSi ldquosaSualzerdquo saubari ar Cans) (xinTibiZe 2009 394) SesaZloa

zemoT citirebul strofebs prozauli Targmanis Sesabamis TavSi

uSualo wyaro ar eZebnebodes magram Sua saukuneebis es cnobili

koncefcia ioane sinelis teqstisTvis aSkarad nacnobia miT ufro rom

aRniSnuli Teza popularulia Sua saukuneebisa da Semdegi periodis

filosofiaSic (Toma aqvineli da misi mimdevrebi imanuel kanti da sxva)

zemoT warmodgenili Sexeduleba ioane sinels gamoarCevs

rogorc erT-erT yvelaze liberal qristian avtors Tumca am sakiTxTan

dakavSirebiT arsebobs sxva mosazrebebic magaliTad j meiendorfi

fiqrobs rom ioane sineli moiTxovs asketizmis eqtremalur formas

Tavisi mkiTxvelisgan rac aSkarad miuTiTebs origenistul

spiritualizmze (meiendorfi 1974 70) mkiTxvelTa da mkvlevarTa

gansakuTrebul gaocebas iwveves saTnoebaTa kibis mexuTe Tavi sadac

ioane sineli aRwers gansakuTrebuli savanis dilegis momnanie mkvidrTa

yofas (PG vol 88 772AB) ldquome vixilen Zmano maT Tana muvAtildelni

dakanebulni simravlisagan muAtildelT-drekisa da Tualni maTni Semwuar

iyvnes cremlTa da siRrmed mTasrul iyvnes da Tmani maTni daefxurnes

da Rawuni maTni daebZarnes da moewylnes simravlesa mAtildeurvaleTa maT

cremlTasa da pirni maTni damdnar iyvnes da dayAcircTlebul araraAacuteTa

ganyofil iyvnes mkudarTagan da mkerdni maTni moewylnes cemiTa da

sisxlsa mtknarsa warmohyrides zedaAacuteszeda cemiTa mkerdTaAacutesardquo (sineli

1965 136) mkvlevari andrei kordoCkini teqstis am monakveTis Sesaxeb

ambobs ndash Tanamedrove mkiTxvelisTvis saTnoebaTa kibis pasaJebi momnanie

32

berebis cxovrebidan SeiZleba ufro gavdes sakoncentracio banaks

vidre qristianul institucias Tumca iqve svams kiTxvas ndash ratom rTavs

sineli am pasaJebs teqstSi igi aranair miniSnebas ar gvaZlevs imis

Sesaxeb rom Tavis mkiTxvels mouwodebdes amgvari sinanulisken

(kordoCkini 2003 52) mkvlevari marTebulad SeniSnavs rom ioane sineli

monanulTa savanis mkvidrTa cxovrebas aRwers ara rogorc asketuri

cxovrebis idealur formas aramed rogorc ukompromiso siyvarulis

magaliTs es epizodi deskripciulia avtori ki ar Txzavs aramed

mogviTxrobs imas rac naxa da ramac gaaoca miT umetes moulodnelia

ioane sinelisgan asketizmis eqstremaluri formebis qadageba maSin roca

teqstis sxva nawilebSi igi gamoirCeva liberaluri damokidebulebiT

sxvadasxva principuli sakiTxisadmi ioane sinelis liberaluri

Sexedulebebis sailustraciod mravali magaliTis moxmobac SeiZleba

maT Soris erT-erT TvalsaCino msjelobas warmoadgens tyuilisadmi

miZRvnili Tavidan Semdegi monakveTi ldquoviTarca yovelTa vnebaTa zeda

ganyofilebani arian sasjelTani egreTve tyuilisaTAcircs rameTu sxuaAacute

sasjeli ars misi romelman SiSsaTAcircs tanjAcircsa tyua da sxua ars misi

romelman Tacircnier Wirisa raAacutesame qmna igi uSiSoebiTa RmrTisaAacuteTa sxuaman

tyua sazrdelisaTAcircs da sxuaman gemoTmoyuarebisaTAcircs da sxuaman raAacuteTa

mis Tana myofTa sicili moatyuas da sxuaman ndash raAacuteTa Zmasa Tacircssa boroti

uyosrdquo (sineli 1965 218) ioane sinels miaCnia rom RvTiuri kanonebis

darRvevisTvis sasjelis SemTxvevaSi gaTvaliswinebuli iqneba amgvari

qcevis mizezebi

CemTvis saintereso meore epizodi ioane sinelis saTnoebaTa kibis

imave 26-e safexurSi gvxvdeba bdquovnebaAacute da boroti bunebiTi bunebasa Sina

Cuensa ara dabadebul ars rameTu araTu vnebaTa dambadebeli ars

RmerTi aramed ufroAacutesad saTnoebani daebadnes mis mier Cuen Soris

rameTu mowyalebaAacute bunebiTi ars Cuen Tana amisTAcircsca warmarTnica

swyaloben kacsa da siyuaruli bunebiTi ars rameTu pirutyunica

mwuxare iqmnebian urTierTas ganSorebisaTAcircsldquo (sineli 1965 394)

citirebuli pasaJi gvTavazobs cnobil neoplatonur koncefcias imis

Sesaxeb rom boroteba RmerTisgan ar momdinareobs Sesabamisad igi

adamianuri bunebisTvis araorganulia RvTisgan Seqmnili yvela arseba

33

dasabamidanve sikeTesTan aris naziarebi swored amitom warmarTebic ki

swyalobdnen adamianebs radgan sikeTe siyvaruli mowyaleba adamianis

arsisTvis ufro bunebrivia es Sua saukuneebis azrovnebaSi popularuli

Teologiuri debuleba romelic konceftualurad daamuSava fsevdo

dionise areopagelma erTi ZiriTadi Tezaa SoTa rusTavelis

vefxistyaosnis bdquoRmerTi kargsa moavlinebs av-borotsa ar dahbadebsrdquo

(str 1491)6 iv lolaSvili ioane petriwiseuli saTnoebaTa kibis

originalur nawilze dayrdnobiT msjelobs ioane petriwis

msoflmxedvelobisa (prokle diadoxosis kavSirni RvTismetyvelebiTnis

Targmanze darTuli komentarebis mixedviT) da saTnoebaTa kibeSi

asaxuli filosofiuri koncefciebis msgavsebaze mkvlevari imowmebs

saTnoebaTa kibis originaluri nawilidan azrs romelic ldquoSezavebulia

areopagituli TeoriiT keTilisa da borotis Sesaxebrdquo ndash erTi (RmerTi)

aris keTiloba yvelafris mizezi yvelafris dasabami da warmomSobi

(lolaSvili 1968 139-140)

ldquogonebisagan sityua iSobebis da

xolo amisi dasabami keTil ars

vinaAacuteTgan sxuaTa cxovelebrivTa sulTa

ZalTa yovelTa zeda-mdgom ars da uZRvis

keTilisadmi marTebs da ganawesebsrdquo (str 1057)

citirebul strofSi araferia naTqvami iseTi rac organuli ar

aris ioane sinelis msoflmxedvelobisTvis amis sailustraciod ioane

sinelis teqstidan bevri adgilis damowmebaa SesaZlebeli erT maTganze

zemoT ukve visaubreT xolo aq msjelobas davasruleb saTnoebaTa kibis

pirvelive Tavis dasawyisiT ris gamoc ioane sineli zogierT mecniers

miuxedavad origenes araerTgzis pirdapiri kritikisa misi moZRvrebis

(apokaTastasisis) gamziarebladac ki miaCnia (kordoCkini 2003 27)

ldquoyovelTa romelTa enebos da eZiebden RmerTsa epoebis maT rameTu igi

ars yovelTa RmerTi da yovelTa cxorebaAacute urwmunoTa da morwmuneTaAacute

marTalTaAacute da codvilTaAacute uvnebelTa da vnebulTaAacute RmrTis-msaxurTaAacute da

6 adgilebs vefxistyaosnidan disertaciis am da sxva nawilSic vimowmebT ak SaniZis 1966 wlis gamocmidan 7 citatebs vimowmbT iv lolaSvilis mier gamocemuli teqstidan (petriwi 1968)

34

usjuloTaAacute erisaganTaAacute da monazonTaAacute brZenTaAacute da uswavlelTaAacute

mrTelTaAacute da uZlurTaAacute WabukTa da moxucebulTaAacute viTarca sivrc

naTlisaAacute da xilvaAacute mzisaAacute da bunebaAacute haerisaAacute yovelTa zeda ars

egreTve igi ars yovelTa cxorebaAacute da amis yovlisa momcemeli da

romelnica eZiebden epoebis maT rameTu ara arc SecvalebaAacute arca

TualT-RebaAacute mis Tana arca winaSe RmrTisardquo (sineli 1965 20)

amrigad ioane sineli uaRresad ganaTlebuli RvTismetyvelia

romelic kargad icnobs Tavisi epoqisTvis aqtualur filosofiur da

Teologiur koncefciebs teqstSi patristikuli literaturisa da

bibliis gverdiT Cans antikuri filosofiis codnac amdenad klemaqsis

TargmniT qarTul saazrovno sivrceSi Semodis aramarto epoqis

umniSvnelovanesi Zegli aramed masSi gamoyenebuli mniSvnelovani

medievaluri wyaroebic

35

amp 3 saTnoebaTa kibis gavlena momdevno epoqis literaturaze

saTnoebaTa kibem didi gavlena moaxdina mTels Semdegdroindel

bizantiur kulturaze evropul samecniero literaturaSi

argumentirebuli kvlevebiT dadgenilia rom ioane sinelis teqstis

uSualo gavlenas ganicdis Sua saukunis araerTi cnobili mwerali Tu

moazrovne kerZod isixi sineli ndash ioane sinelis erT-erTi pirveli

mowafe sinas mTis iRumeni romelic araerTgzis sityvasityviT moixmobs

citatebs saTnoebaTa kibidan (beki 1959 164-165) filoTeos sineli

romelic aseve xSirad mimarTavs saTnoebaTa kibis teqsts anastasi

sineli Tavis mTavar SromaSi kiTxva-migebaAacute araerTgzis iyenebs

saTnoebaTa kibes da kibis simbolosac (bogdanoviCi 1968 159-160)

saTnoebaTa kibe popularuli iyo studiis samonastro wreSic cnobili

moRvawe Teodore studieli erT-erT locvaSi ioane sinels moixseniebs

rogorc ldquobrZen mamasrdquo (bogdanoviCi 1968 160) pirdapiri gavlena moaxdina

saTnoebaTa kibem gansakuTrebiT ki 27-e sityvam dayudebisaTAcircs da

ganSorebisa da dacvisaTAcircs gonebisa (Περί ησυχίας) svimeon axal

RvTismetyvelze (beki 1959 585) romelic misi biografis nikita

stiTatis gadmocemiT jer isev siyrmeSi studiis monasterSi

misvlisTanave gaecno ioane sinelis Txzulebas xolo mis SromebSi

bibliis Semdeg yvelaze xSirad gvxvdeba citatebi saTnoebaTa kibidan

(folkeri 1968 315-327) saTnoebaTa kibis didi gavlena igrZnoba aseve

bizantiuri himnografiis cnobil Zeglze andria kritelis did kanonze

(proxorovi 1985 256)

saTnoebaTa kibis kvali Cans SedarebiT gviandeli (XIV s) epoqis

gamorCeuli moRvaweebis grigol sinelisa da grigol palamas (XIII-XIV

ss) TxzulebebSic grigol sinels Tavadac Seudgenia teqsti romelsac

safexureobrivi struqtura hqonda xolo grigol palama gansakuTrebiT

xSirad imowmebs saTnoebaTa kibes (bogdanoviCi 1968 168-172)

sasuliero literaturis garda rusi literaturaTmcodneebi

saTnoebaTa kibis kvals xedaven XIX saukunis rusi klasikosebis Teodor

dostoevskisa da nikoloz gogolis SemoqmedebaSi cnobilia rom

36

dostoevskis Tan dahqonda saTnoebaTa kibis teqsti da iwerda misTvis

saintereso adgilebs am gavlenis kvali yvelaze TvalsaCinoa romanSi

Zmebi karamazovebi gogolis Sinelis mTavari personaJis akakis

prototipad ki swored saTnoebaTa kibis აmave saxelis mqone personaJi

akaki miaCniaT (Кордочкин 2011)

rogorc zemoT aRiniSna Sua saukuneebis teqstSi wyarosa da

gavlenis dadgena Tuki nawarmoebSive ar gvaqvs amaze pirdapiri miTiTeba

uaRresad rTulia aRvniSneT mizezic Sua saukuneebis sasuliero

literaturuli tradiciisa da epoqis azrovnebis mTlianoba

monoliTuroba amis miuxedavad SevecdebiT visaubroT saTnoebaTa kibis

mimarTebaze SoTa rusTavelis vefxistyaosanTan aRniSnuli

mimarTulebiT kvlevas specialur literaturaSi garkveuli tradicia

aqvs kerZod iv lolaSvils mohyavs erTi strofi ioane petriwiseuli

galeqsili variantidan

ldquowinamdebare ese ganigone Sen

dumilisa gzad dafarulad gonebad

xolo enisa metyvelebad da cxadad

warmomCenelad gulisaTa vinaAacuteTgan

sjobs saqme uAtildemo sityuasa usaqmosardquo (str 195)

petriwis es qristianul-Teologiuri Sexeduleba mkvlevris azriT

emsgavseba vefxistyaosnis cnobil taepebs ldquogagicxada damaluli

gonebaman dafarulmardquo da ldquobolos asre gaacxadna gonebaman dafarulnirdquo

orivegan ldquogonebardquo da ldquodafaruli gonebardquo aris RmerTi poemis gmirebi

eZeben nestans da ai RmerTma apovnina is qajeTis cixeSi gamomwyvdeuli

amiT man gaacxada is didi saidumlo romlis gamJRavnebiT ldquoborotsa

sZlia keTilmanrdquo termini ldquodafaruli gonebardquo nasesxebia qristianuli

filosofiuri Sromebidan da SeiZleba poeti am SemTxvevaSi saTnoebaTa

kibiTac iyos STagonebuli (petriwi 1968 140)

rusTvelis teqstsa da saTnoebaTa kibis petre gelaTeliseul

Targmans Soris gvxvdeba leqsikuri Tanxvedrebic rac sagangebod aqvs

aRniSnuli m baramiZes bdquoZveli qarTuli enis leqsikonebSi ar Cans petre

gelaTeliseuli Targmanis rdquomicilebardquo rdquoSecilebardquo daviwyebis

37

mniSvnelobiT sainteresoa rom ldquomicilebardquo am mniSvnelobiT aris

vefxistyaosanSi

rdquoar miscildebis TinaTin misi mas visgan swvav alirdquo

ldquorad davviwydi rad mivscildirdquo

aseve petre gelaTelis redaqciis zedsarTavis ndash rdquouWreloAacuterdquo da

misgan nawarmoebi zmnizedis - rdquouWrelodrdquo mniSvneloba konteqstiTa da

eqvTimes Targmanis mixedviTac aris marTali namdvili namdvilad

marTla erTgulad rdquouWreloAacuterdquo da rdquouWrelodrdquo Targmania berZnuli

teqstis sityvebisa αποικιλος da αποικιλως (PG vol 88 1001C) romlis aTi

mniSvnelobidan erT-erTi (mecxre) aris gaqnili eSmaki cbieri mzakvari

wyaroseuli αποικιλος (uWrelo) da αποικιλως (uWrelod) Wrelis (ποικιλος) da

Wrelad (ποικιλως) sityvebis sapirispiro mniSvnelobisaa am leqsikur

erTeulebsac paraleli eZebnebaT vefxistyaosanSi

rdquoradmca ra vhkadre mefesa Txroba rasaca Wrelisardquo

rdquoymaman uTxra momismine marTlad giTxrob ara Wreladrdquo

konteqstiT kargad Cans rom ldquoWrelirdquo ldquoWreladrdquo ldquomarTlisrdquo

ldquomarTladrdquo mniSvnelobis sapirispiroa ara Wrelad mniSvnelobiT igivea

rac saTnoebaTa kibis petre gelaTeliseuli Targmanis uWrelodrdquo

mkvlevari SeniSnavs rom saintereso Sedegs mogvcems ori Zeglis am

mimarTulebiT Seswavlis gagrZeleba (baramiZe 2013 52-53)

garda zemoT dasaxelebuli leqsikuri Tu terminologiuri

msgavsebisa vefxistyaosansa da saTnoebaTa kibeSi gvxvdeba saerTo

koncefciebic amjerad yuradRebas mxolod or maTganze gavamaxvileb

rusTvelis mier Camoyalibebuli Teologiuri debuleba `SiSi

Seiqms siyvarulsa~ (10454) romelsac avtori mociquls miawers

`marTlad ityvis mociqulirdquo (10454) mecnierTa msjelobisa da kamaTis

sagnad qceula prof e xinTibiZe am debulebis wyarod ioanes pirveli

epistoles IV Tavs miiCnevs ldquoioanes pirveli epistoles IV Tavi

siyvarulis apologiaa swored aq gaSlis mociquli ioane qristianuli

Teosofiis ZiriTad Tezas `RmerTi siyvaruli ars~ (1 in 48) da rom

RmerTis siyvarulis gamovlenis forma moyvasis siyvarulia `RmerTi

arasada vis uxilavs ukueTu viyuarebodiT urTierTas RmerTi Cuen

Soris hgies da siyuaruli misi Cuen Soris aRsrulebul ars~ (I in 412)

38

swored am konteqstSi gviqadagebs ioane mociquli rom am didi

WeSmaritebis SecnobiT aResruleba CvenSi siyvaruli da siyvarulSi ki

aRar aris SiSi ndash giorgi mTawmidelis Targmani `16 da Cuen vcanT da

gurwmena siyuaruli romeli aqus RmerTsa Cuenda momarT RmerTi

siyuaruli ars da romeli egos siyuarulsa zeda RmerTi mis Tana hgies

da igi RmrTisa Tana 17 amiT aRsrulebul ars siyuaruli Cuen Soris

raAacuteTa gancxadebulebaAacute guaqundes dResa mas sasjelisasa rameTu

viTarca igi iyo da Cuenca varT sofelsa amas Sina 18 SiSi ara ars

siyuarulsa Tana aramed srulman siyuarulman gare gandevnis SiSi

rameTu SiSsa tanjvaAacute aqus xolo moSiSi igi ara srul ars siyuarulsa

zedardquo (xinTibiZe 2009 352-353) mkvlevari aseve miuTiTebs rusTvelis

winamorbed patristikul literaturaze kerZod ki grigol didis

dialoRonis eqvTime aToneliseul Targmanze sadac aseve Cans saubari

sulis SiSisagan siyvarulze gadasvlis Taobaze ldquomravalsaxed

ganiyofebis lmobierebaAacute da wesi cremlTa maTTa romelni mAtildeurvaliTa

guliTa inanden codvaTa maTTa amisTAcircs viTarca pirisagan monanulTasa

ityAcircs winawarmetyueli ieremia ganyofani wyalTani gamoecnes TualTa

CemTa aw ukue sacnaur ars viTarmed daRacaTu mravali ars saxe

cremlTaAacute aramed Tavni saxeni orni arian rameTu odes sulsa surodis

RmrTisa pirvel SiSisagan movlen cremlni da merme siyuarulisagan

rameTu pirvelad tirs monanuli da iglovs AtildesenebiTa codvaTa TacircsTaAacuteTa

da eSinis nuukue saukuneTa maT satanjvelTa mieces xolo odes amiT

wesiTa friad warematos merme SiSi igi moakldebis da iqmnebis RmrTisa

mier gulsavsebaAacute Sendobisa codvaTa misTa da merme movals sulsa mas

zeda siyuaruli RmrTisaAacute da survili sasufevelisa caTaAacutesa da romeli

igi pirvel tiroda SiSisaTAcircs satanjvelTasa ukanaAacutesknel tirs romel

Soravn sasufevlisagan rameTu ganicdin da gamoisaxavn gonebaAacute viTarni

arian mAtildeedrobani angelozTani da rabam arian brwyinvalebani da

Suenierebani maTni da raAacute sawadel ars maT Tana yofaAacute da Tu viTarni

arian saSuebelni wmindaTa mowameTa da mamaTani amisgan kualad miiwevis

gonebaAacute Atildesenebad da survilad didebisa RmrTisa da gonebn Tu viTar

miefinebis angelozTaA zeda da wmidaTa naTeli pirisa misisaAacute amaT

eseviTarTa keTilTa raAacute igonebn diodian TualTagan misTa mdinareni

39

cremlTani da Tu vin Sors ars maT keTilTagan esreT ukue iqnebis

sruli igi lmobierebaAacute da WeSmariti igi gloaAacute SiSisagan siyuarulad

miavlens sulsa mas da amas gamosaxavs werili saxismetyuelebiT~ (ix

xelnaweri A-121 furc 108-110 soxaZe 2002 52-53) (xinTibiZe 2009 354-355)

rusTvelamdeli patristikuli literaturidan zemoT dasaxelebul

wyaros sadac SiSi da siyvaruli gverdigverd aris moTavsebuli

SegviZlia davumatoT ioane sinelis saTnoebaTa kibec

vefxistyaosniseuli Teologiuri debuleba SiSis siyvarulad

transformirebis Sesaxeb ioane sinelis teqstis imdenad bevr konteqstSi

iCens Tavs rom am teqstis mkvlevari andrei kordoCkini sadisertacio

naSromSi sagangebod uZRvnis calke Tavs am sakiTxs Fear and love (SiSi da

siyvaruli) (kordoCkini 2003 259) mas mohyavs Sesabamisi damowmebani

saTnoebaTa kibidan ldquoaRorZinebaAacute SiSisa RmrTisaAacute ars dasabami

siyuarulisaAacuterdquo (sineli 1965 515 PGvol88 1157C) SiSi pirdapir kavSirSia

siyvarulTan ldquoraoden siyvaruli daakldebodis SiSi ganmravldebisrdquo

(sineli 1965 511 PG Vol 88 1156B) radgan SiSi SeiZleba iqces erTgvar

winapirobad siyvarulisTvis ldquoromelman SiSisagan satanjvelTaAacutesa yos

sofliT gamoslvaAacute misi mravalgzis cecxlsa STagdebulsa sakumevelsa

miemsgavsis romelman pirvelad iwyis sulnelebad da ukuanaAacutesknel

gardaiqcis kuamladrdquo (sineli 1965 26 PG Vol 88 637A) ioane sineli

saubrobs ra momnanie berebze romelTac xorcieli erosi gardaqmnes

sulier siyvarulad askvnis ldquoyovelsave SiSsa meyseulad Tana-warhAtildedes

da siyvarulad RmrTisa miiwivnesrdquo (sineli 1965 145 PG Vol 88 777A)

vfiqrobT dasaxelebuli pasaJebi qmnis naTel warmodgenas SiSi-

siyvarulis monacvleobis ioane sineliseul aRqmaze amgvari adgilebi

teqstSi bevria andrei kordoCkini asaxelebs Sua saukuneebis avtorebs

romelTa SemoqmedebaSic ikveTeba es Teologiuri debuleba eseni arian

origene antoni didi (ldquome aRar meSinia RmerTis radganac me miyvars igirdquo

ndash Apophthegmata Alph Anthony 32) makari egvipteli maqsime aRmsarebeli

romelic SiSsa da imeds ukavSirebs asketuri moRvaweobis pirvel etaps

ndash praqsiss xolo siyvaruls ufro maRal safexurs ndash xedvas Teorias

(kordoCkini 2003 261) vfiqrobT amgvaradve esmis ioane sinels SiSi-

siyvarulis dinamika andrei kordoCkinis SeniSvniT ioane sineli

40

yovelTvis ar akonkretebs saubrobs sasjelis SiSze Tu RvTis SiSze

magram erTi ram cxadia ndash SiSis mdgomareoba yovelTvis win uswrebs

siyvarulis mdgomareobas xolo es ukanaskneli aris STagoneba misTvis

(kordoCkini 2009 263)

amgvarad rusTveliseuli debulebis ldquoSiSi Seiqms siyvarulsardquo

prof elguja xinTibiZis mier gamovlenil wyaros grigol didis

dialoRons Cveni mxriv davumatebT ioane sinelis saTnoebaTa kibes

romelic aseve iqneboda xelmisawvdomi vefxistyaosnis avtorisTvis

zemoT warmodgenil mosazrebas saTnoebaTa kibisa da

vefxistyaosnis calkeuli pasaJebis msgavsebasTan dakavSirebiT kidev

erTs SevmatebT da sakiTxis ukeT gamosakveTad msjelobas cota Soridan

daviwyebT

sulisa da sxeulis interaqciis sakiTxi erT-erTi ZiriTadi

problemaa romelzec msjelobs TiTqmis yvela filosofiuri

mimdinareoba da sxvadasxva religiuri sistema sakiTxi aqtualuria

rogorc antikur filosofiur saazrovno sivrceSi ise Sua saukuneebis

saRvTismetyvelo literaturaSi Sesabamisad droTa ganmavlobaSi

Camoyalibda gansxvavebuli Sexedulebebi da Teoriebi winamdebare

paragrafSi sakiTxis literaturul-filosofiuri tradiciis

gaTvaliswinebiT ioane sinelis saTnoebaTa kibis erT pasaJs

davasaxelebT vefxistyaosnis erT-erT SesaZlo wyarod vefxistyaosnis

CemTvis saintereso gansaxilveli taepis avtoria nawarmoebis erT-erTi

mTavari gmiri _ avTandili megobris dasaxmareblad mimavali avTandili

tovebs anderZs sadac Tavisi saqcielis gasamarTleblad ambobs rom is

ver uRalatebs ver moatyuebs WirSi Cavardnil moyvares radganac

rdquosicrue da orpiroba avnebs xorcsa merme sulsardquo (st 791)

uSualod sakvlev Temaze gadasvlamde oriode sityviT SevexebiT

sulis Sesaxeb antikur Teoriebsa da sulisa da sxeulis

urTierTmimarTebis problemas Cv w aR-mde V saukunis bolos antikur

saberZneTSi suli gaigeba rogorc cocxali qmnilebebis ganmasxvavebeli

niSani romelsac SeiZleba hqonoda emocia pasuxismgeblobisa da

praqtikuli azrovnebis unari suli matarebelia iseTi saTnoebebis

rogoricaa simamace da samarTlianoba antikuri azrovneba sulis ideas

41

ganixilavs Zalian farTod rogorc cocxali organizmis yvelanair

moqmedebas es koncefcia yvelaze amomwuravad aisaxa aristoteles

filosofiaSi

heraklites azriT suli sxeulebrivia Sezavebuli

araCveulebrivad kargi da iSviaTi saxeobis materiisgan sulis amgvari

sxeulebrivi xedva erTgvarad xsnida sulsa da sxeuls Soris

urTierTobis problemas _ isini ar moiazreboda erTmaniTisgan

radikalurad gansxvavebul kategoriebad

platonis mixedviT suli aris kognituri da inteleqtualuri

suli aris is rac msjelobs fiqrobs da rac aregulirebs da

akontrolebs sxeulsa da mis survilebs gansakuTrebiT Tu es brZeni

sulia igi moicavs iseT Tvisebebs rogoricaa moTmineba samarTlianoba

simamace platons sulis arsi orgvarad esmis rogorc ganmasxvavebeli

moZravis da uZravis da rogorc pasuxismgebeli adamianis ara yvela

mentalur da fsiqologiur qmedebaze aramed mxolod mis garkveul

nawilze

fedonSi sokrate bevr Tvisebas miawers ara suls aramed sxeuls

magaliTad crurwmenas siamovnebas (Pl Phaed 83d) aseve survils da SiSs

(Pl Phaed 94d) sulis funqciaa sxeulis amgvari miswrafebebis

regulacia da kontroli imave dros suli ar aris mxolod

inteleqtualuri radgan mas aqvs aseve survilebi (Pl Phaed 81d)

(magaliTad arafilosofiuri sulis xorcieli siyvaruli (Έρως) (Pl

Phaed 80b) an kidev SimSilis sxeulebrivi survili rasac ar avlens

arasulieri usulo sagani Tumca verc imas vityviT rom suli ayalibebs

amgvar survilebs fedonSi ar aris mkveTrad gamijnuli sakvebis

intensiuri survili modis sulidan Tu xorcidan rogorc Cans

xorcieli survili dakavSirebulia sulTan iseve rogorc procesebi

metabolizmsa da sxeulis zrdaSi (es procesebic ukavSirdeba imas rom

sxeuls gaaCnia suli)

aristoteles Teoria sulis Sesaxeb amomwuravad aris gaSlili mis

traqtatSi De Anima romlis mixedviTac cocxali organizmis yvela

sasicocxlo funqcia miewereba suls igi pasuxismgebelia sxvadasxva

cocxali organizmis qmedebaze da aseve aris ganmasxvavebeli niSani

42

cocxal da aracocxal organizms Soris urTierToba sulsa da sxeuls

Soris aris konkretuli nimuSi ufro zogadi urTieTobisa formasa da

materias Soris (De Anima 22 413a32 23 415a9) aristoteles mixedviT

suli ar aris sxeulebrivi da xorcieli anu materialuri Tumca

platonis poziciis sapirispirod igi fiqrobs rom adamianis suls

sxeulisgan damoukidebeli arseboba ar SeuZlia (De Anima 11 403a3-25 esp

5-16)

sulis antikur Teoriebs gansakuTrebiT platonisa da

aristoteles moZRvrebebs ar daukargavT aqtualoba Semdeg periodSic

qristiani mwerlebi grigol noseli da klimenti aleqsandrieli

davalebulni arian swored platonisgan Tumca sakiTxis gaazrebaSi

SemoaqvT axali niuansebi miuxedavad amisa am da sxva filosofiuri

problemebis postklasikuri ganviTarebis interpretacia unda xdebodes

yvela SemTxvevaSi klasikuri Teoriebis CarCosa da konteqstSi

(lorenci 2009)

amgvarad sulisa da sxeulis funqciis maTi urTierTmimarTebis

sakiTxi antikuri samyarodan moyolebuli yvela didi moazrovnis

gansakuTrebuli interesis sagani yofila maTi arsis raobis gansazRvra

miT ufro arsebiTi iyo ramdenadac swored amis safuZvelze xdeboda

SesaZlebeli adamianis ama Tu im midrekilebis srulyofili analizi da

gamovlena im saSualebebisa romliTac daiTrguneboda amgvari

arasasurveli midrekilebani

aRniSnuli problema metad aqtualuria Suasaukuneebis

saRvTismetyvelo-filosofiuri azrovnebisTvisac qristianulma religiam

ufro mkveTrad dasva sxeulisa da sulis urTiermimarTebis problema

gaCnda uamravi erTmaneTis sawinaaRmdego Teoria iyo azrTa sxvaoba

gansakuTrebiT qristianuli religiis gavrcelebis adreul etapebze

qristianuli anTropologia ganviTarda rogorc qristologiis erTi

nawili amitom Zalian rTulia patristikul literaturaSi mwyobri

anTropologiuri Sexedulebebis povna garkveuli dilemebi Cans aseve

ioane sinelis saTnoebaTa kibeSic (kordoCkini 2003 34)

gadavideT uSualod sakvlev sakiTxze ndash ioane sinelis teqstze

romlis erTi pasaJi SesaZloa iyos rusTavelis Teologiuri debulebis

43

_ bdquosicrue da orpiroba avnebs xorcsa merme sulsaldquo (st 791) _ wyaro

saTnoebaTa kibis CvenTvis saintereso Teza moTavsebulia teqstis im

safexurSi romelic exeba siZvas bdquoromelnime vnebani gonebisagan xorcTa

momarT movlen da romelnime kualad xorcTagan gonebad da soflioTa

Tana meore ese iqnebis xolo udabnos myofTa Tana pirveli igi rameTu

ara arian maT Tana nivTni nebaTani xiluladldquo (sineli 1965 268)

upirveles yovlisa SevecdebiT ganvmartoT moyvanili pasaJi

imisaTvis rom gavigoT Tu ras gulisxmobs avtori ris Semdegac

paraleli vefxistyaosanTan ufro cxadi da gasagebi gaxdeba teqstSi

gamoyenebuli cneba _ goneba _ semantikurad sulis Tanafardia rogorc

ukve aRvniSneT qristianul literaturaSi da gansakuTrebiT sulier

cxovrebaze daweril traqtatebSi ar aris mosalodneli sistemuri

anTropologiuri Sexedulebebisa da Sesabamisad mwyobrad gansazRvruli

anTropologiuri terminologiis povna saTnoebaTa kibe ar aris

anTropologiuri naSromi da Sesabamisad anTropologiuri

terminologiis gamoyenebisas avtori ar icavs mkveTr zRvars maT

gasamijnad (kordoCkini 2003 34) amgvari ldquoaRrevardquo damaxasiaTebelia Sua

saukuneebis patristikuli literaturisTvis ediSer WeliZe grigol

palamas teqstze _ aRsareba marTlmadidebluri sarwmunoebisa _ darTul

komentarebSi aRniSnavs rom ldquosulsrdquo anu ldquopnevmasrdquo saxeldeben agreTve

gonebad (νοῦς) olimpiodore aleqsandrieli ldquopnevmasrdquo ase ganmartavs bdquoigi

vfiqrob aris agreTve goneba (νοῦς)ldquo pnevmis aRiarebam fsiqes nawilad

rac met-naklebad yvela saeklesio RvTismetyvelTan vlindeba gamoiwvia

ldquopnevmisrdquo sinonimuri saxeldebis gonebis (νοῦς) agreTve ldquofsiqeSirdquo CarTva

(WeliZe 2012 153-154)

bevr qristian mweralTan maT Soris ioane sinelTanac ldquogonebardquo

da ldquogulirdquo gansazRvrebuli ki ar aris aramed isini SeiZleba aRiweros

mxolod maTi moqmedebebis Sesabamisad amdenad ioane sineli ldquogulsrdquo da

ldquosulsrdquo an kidev ldquogonebasrdquo da ldquosulsrdquo (psixes) xSirad sinonimebad iyenebs

(kordoCkini 2003 31-34) ase magaliTad ioane sineli ldquogonebaSirdquo rom

ldquosulsrdquo gulisxmobs amas kidev erTxel adasturebs saTnoebaTa kibis

SiSisadmi miZRvnili safexuri avtori semantikurad imave azrs

aviTarebs rac zemoT moviyvaneT oRond am SemTxvevaSi ldquogonebasrdquo cvlis

44

ldquosuliTrdquo bdquoodesme pirvelad suli SeSindis da odesme pirvelad xorcni

da meore igi ziar-yvis vnebisa mis romelmac pirvelad miiRis igildquo

(sineli 1965 299) aqve oriode sityviT SevexebiT ras gulisxmobs avtori

SiSSi da moviSveliebT ioane damaskelis gardamocemis samocdameSvide

Tavs sadac avtori ganmartavs bdquoSiSisldquo saxels ormagi gaazreba aqvs

radgan arsebobs bunebiTi SiSi rodesac ar nebavs suls sxeulisgan

ganyofa arsebobs kidev SiSi rac warmoiqmneba azrTa Ralatis

urwmunoebisa da sikvdilis Jamis arcodnis Sedegad rogorc magaliTad

gvaSinebs RamiT momxdari ram xmauri es SiSi bunebis garegania da

ganvsazRvravT ra mas vambobT bdquobunebis garegani SiSi aris gauazrebeli

ganridebaldquo (ioan damask gard 2000 416-417) rogorc vxedavT saTnoebaTa

kibis warmodgenil konteqstSi igulisxmeba swored arabunebiTi SiSi

amgvarad ioane sineli saubrobs vnebaze codvaze romelic

SeiZleba warmoiSvas xorcSi da Semdgom ukve gadaeces da daazianos

suli an kidev piriqiT am fonze sainteresod gveCveneba sulisa da

sxeulis urTierTmimarTebis sakiTxis avtoriseuli xedva ra tendenciebi

ikveTeba saTnoebaTa kibis teqstSi am mimarTulebiT

saTnoebaTa kibeSi aisaxa yvela ZiriTadi idea iseTi mistikur-

asketikuri filosofiuri mimdinareobisa rogoricaa isixazmi igi

metafizikur-anTropologiuri azriT monisturia adamiani sxeulebrivi

da sulieri saxiT erTi mTlianobaa _ ontologiuri monada misi suli

iseve Zlier aris daSorebuli RvTisgan rogorc sxeuli Sesabamisad

ganwmendis (wmindanobis) fenomeni erTnairad miRwevadia aramarto

sulisTvis aramed sxeulisTvisac (popova 2011 22) aqedan gamomdinare

codva (miuxedavad misi sxeulebrivi Tu sulismieri warmomavlobisa)

azianebs adamianis orive nawils sulsac da sxeulsac rogorc erT

mTlianobas saTnoebaTa kibis CvenTvis saintereso epizodSi xazgasmaa

imaze rom codva nebismier SemTxvevaSi moicavs adamians mTlianobaSi

ubralod daculia rigiToba codvis warmomSobi moqmedi SeiZleba

iyos xan suli xan kidev sxeuli (bdquoodesme pirvelad suli SeSindis da

odesme pirvelad xorcni da meore igi ziarndashyvis vnebisa mis romelmac

pirvelad miiRis igildquo (sineli 1965 299) amgvar pozicias ioane sineli

aviTarebs moulodnelad logikuri msjelobis gareSe radgan cota

45

ufro zemoT avtori sakmaod ldquodabneulirdquo Cans ldquoromelnime ityAcircan

viTarmed gulis-sityuaTagan gulisaTa movlen Atildeorcni vnebad da

aRZvrad da kualad sxuani ityAcircan viTarmed sacnobelTagan AtildeorcTaAacutesa

iSvebian borotni gulis-sityuani dapirvelni igi ityAcircan viTarmed

ukueTumca gonebaAacute ara winamZRuar qmnul iyo vnebisa Atildeorcnimca ara

miyolil iyvnes xolo meoreni igi AtildeorcTa vnebisa siborotesa Semwed

TAcircsisa sityAcircsa sityuasa moiReben da ityAcircan viTarmed _ mravalgzis

xilviTa pirisaAacuteTa anu SexebiTa AtildeelisaAacuteTa anu ynosiTa sulnelebisaAacuteTa

anu smeniTa Atildemisa hamoAacutesaAacuteTa movlen gulis-sityuani gulad amaT saqmeTa

WeSmaritebaAacute romelsa Zal-edvas uflisa mier gamoacxaden da guaswavenrdquo

(sineli 1965 267) avtoris ldquodabneulobardquo savaraudod mianiSnebs im

epoqiseul dilemaze romlis winaSec aRmoCnda ioane sineli roca jer

kidev mimdinareobs diskusiebi da msjelobebi sxvadasxva qristianuli

dogmatikisTvis arsebiT sakiTxze es bunebrivic Cans qristianuli

religiis gavrcelebis adreul etapze konteqsti gvaCvenebs rom ioane

sinelma icis Tavis Tanamedrove moazrovneebs Soris arsebuli

sxvadasxva poziciis Tu diskusiis Sesaxeb miuxedavad erTgvari

meryeobisa ioane sineli mainc eTanxmeba Sua saukuneebis qristianul

tradiciaSi arsebul Teorias sulismieri da xorcismieri codvebis

diferenciaciis Sesaxebs romelic cotaTi adre ufro mkafiod aqvs

warmodgenili IV_V saukuneebis mijnaze moRvawe ber ioane kasianes Tavis

traqtatSi ndash Svid momakvdinebel codvaze rogorc zemoT vnaxeT ioane

sineli sargeblobs da miuTiTebs kidec ioane kasianeze rogorc teqstis

erTerT wyaroze ioane kasianes azriT vnebebi iyofa xorciel da

mSvinvier saxeobad xorcieli vneba sxeulSi iSveba da mas atkbobs

xolo mSvinvieri samSvinvelis midrekilebidan momdinareobs da

samSvinvels kvebavs da xandaxan xorcsac azianebs ioane kasiane ufro

metadac akonkretebs sakiTxs da CamoTvlis Tu romeli codvebi

warmoiSoba xorcSisxeulSi da romeli sulSi (cassian 4344) amgvarad

codvis dayofa sulismierad da sxeulismierad Sua saukuneebis

qristianuli azrovnebisTvis nacnobi da aqtualuri Temaa magram

gansxvavebiT ioane kasianesgan ioane sineli amgvari dayofis ZiriTad

mamoZravebel mizezad garemos miiCnevs ndash rogorc saTnoebaTa kibis

46

teqstidan gamoCnda vneba moicavs jer sxeuls Tuki saero adamianTan

gvaqvs saqme da suls Tuki monazonze vsaubrobT radganac saero piri

met cdunebas xvdeba garemomcveli pirobebis gamo vefxistyaosnis

striqoni bdquosicrue da orpiroba avnebs xorcsa merme sulsaldquo rogorc

viciT ekuTvnis avTandils saero pirs rostevan mefis spaspets

amgvarad saTnoebaTa kibis ganxiluli pasaJidan gamomdinare

mosalodnelia rom codva vneba Tavdapirvelad moicavs avTandilis

rogorc saero piris sxeuls radganac igi saTanadod ar aris daculi

mravalferovani sacdurisgan romelic saero pirs garemomcveli

pirobebis gamo ufro metad ebrZvis imis sailustraciod rom

vefxistyaosniseuli rdquoavnebsrdquo ar unda gavigoT rogorc ziani am

SemTxvevaSi xorcis ziani Tavisi viwro SinaarsiT _ sxeulis

dasneuleba SeiZleba davimowmoT erTi epizodi ioanes saxarebidan am

epizodis mixedviT macxovris mier gankurnebuli kacis avadmyofobis

mizezi warsulSi Cadenili codva Cans romelmac Tavi iCina fizikuri

sneulebis saxiT rdquoamisa Semdgomad pova igi iesu taZarsa mas da hrqua mas

aha egera gankurnebul xar nuRara scodav raAacuteTa ara uZAcircresi geyosldquo (in

5 5-14) amgvarad esmiT moyvanili saxarebiseuli epizodi bibliis teqstis

cnobil egzegetikosebsac (Teofilaqte bulgareli Toma aqvineli)

magram codva vneba romelsac adamiani sCadis TviT saxarebis

mixedviTac ki yovelTvis ar iCens Tavs sneulebis saxiT rogorc e

xinTibiZe aRniSnavs vefxistyaosanSi gadaWriT da kategoriulad aris

naTqvami rom codva am SemTxvevaSi sicrue da orpiroba yovelTvis

gamonaklisis gareSe avnebs xorcs da mere suls (xinTibiZe 2009 474-497)

amitom frazis avnebs xorcsa gageba viwro mniSnelobiT rogorc

sxeulis dasneuleba _ arasworia radgan vefxistyaosnis kategoriuli

toni ndash mankierebiT Tanmimdevrulad xorcsa da sulze miyenebuli zianis

Sesaxeb arc saxarebaSi Cans piriqiT saxarebaSi xazgasmulia rom vneba

yovelTvis ar gamovlindeba fizikuri sneulebis saxiT aqedan

gamomdinare gamarTlebulad mimaCnia cnebis avnebs ioane damaskeliseuli

interpretacia definicia bdquovnebaAacute erTsaxel ars da orpir rameTu vneba

ewodebis Atildeorcielsaca viTar-igi arian senni da wuTxni da kualad

sulierTaca vnebad saxel-edebis viTar igi arian gulisTqumaAacute da

47

guliswyromaAacuteldquo cota qvemoT vnebulebas ioane damaskeli ganmartavs

rogorc bunebis sawinaaRmdego moZraobas bdquoaw ukue moqmedeba ars

bunebiTi aRZrvaAacute xolo vnebaAacute gareSe ars bunebisaAacute vinaAacuteca amaTve

mizezTagan moqmedebaAacuteca igi vnebad iTqumis raJams ara bunebiTi iyos

aRZvraAacute igi gina Tu TaviT TacircsiT anu Tu sxAcircsa mier SemTxueulildquo (ioan

damask gard 2000 126) vnebuleba aris yvela moZraoba romelic aris

mZafri da romelic grZnobaSi Semodis sicrue da orpiroba bunebis

sawinaaRmdego moZraobaa igi avnebs anu am sawinaaRmdego moZraobisken

ubiZgebs jer xorcs rogorc am vnebis warmoSobis pirvelad mizezs da

Semdeg ukve suls rasac sabolood mivyavarT sulieri samaradiso

cxovrebis zianamde meore mxriv codvaSi Cavardna codviT mocva sxva

ra SeiZleba iyos Tu ara ziani bdquoavnebs xorcsa merme sulsaldquo SeiZleba

gavigoT rogorc codvaSi Cavardna codviT mocva rac TavisTavad

vnebaa ziania da am vnebis Tavdapirveli matarebeli vefxistyaosnis

mixedviT swored sxeulia rogorc ukve aRvniSneT avTandili rogorc

saero piri ufro naklebad aris daculi xorcieli sacdurisgan da

Sesabamisad codvac romelic SeiZleba Caidinos man pirvel rigSi

sxeulebrivia sxeulSi aRmocendeba da Semdeg moicavs sulsac bdquovgmob

kacsa augiansa crusa da Ralatiansaldquo (799) ndash es ukve aris adamiani

romlisTvisac sicrue da orpiroba erjeradi qmedeba ki aRar aris

aramed cxovrebis wesi misi bunebis nawilia amgvari kaci saiqiosac ver

gamarTldeba da RvTis winaSe Sercxvenili da codvili warsdgeba

Cemi azriT mocemuli striqonis amgvari ganmarteba da mis wyarod

swored saTnoebaTa kibis miCneva ufro myardeba teqstis erT-erTi

safexuriT misive Tqmuli tyuvilisaTAcircs dasaxelebuli safexuri

miZRvnilia sicruisadmi rogorc sulier kibeze aRmavali

qristianisaTvis erT-erT yvelaze xelisSemSlel vnebaze teqstSi

vkiTxulobT _ bdquotyuvili ars ganmryuneli siyuarulisaAacute da mSobeli cru-

ficobisaAacute romel ars RmrTisa uaris-yofaAacuterdquo (sineli 1965 216)

sicrue ioane sinelis Txzulebis mixedviT RmerTis uaryofaa

RmerTis uaryofa ki udavod yovelgvari ubedurebis sawyisia bdquoradgan

Tavia sicrue yovlisa ubadobisa me rad gavwiro moyvare Zma umtkicesi

Zmobisaldquo (st 792) _ ambobs avTandili anderZSi sxva magaliTic vnaxoT

48

bdquoorgulebaAacute dedaAacute ars tyuvilisaAacute da saqme misi rameTu orgulebaAacute sxuaAacute

araraAacute ars garna wrTuaAacute tyuilisaAacute da mopovnebaAacute ficTa cudTaAacuteldquo

(sineli 1965 217) vefxistyaosanSic Ralati ficis gatexa da sicrue

erTmaneTTan aris dakavSirebuli da erTnairad Seuwynarebeli

danaSaulia

bdquoSen gastexe fici Cemi simtkice da igi mcneba

RmerTman qmna da dagirCina cudad Seni xelovnebaldquo (528)

an kidev

bdquokvlaca vhkadre bdquome Tu mzeo TqvenTvis fici gametexos

RmerTman awve risxva misi zeciT CemTvis gaamexosldquo (535)

bdquoSen ar-gatexa kargi gWirs zenaarisa ficisaldquo (708)

vefxistyaosanSi fici dakavSirebulia RmerTTan nawarmoebis

personaJebs swamT rom ficis gatexa da sicrue RvTis risxvis

gamomwvevia

bdquovgmob kacsa augiansa crusa da Ralatiansa

ver vecruvebi ver vuzam saqmesa saZabunosa

piris-pir marcxvens ornive mivalT mas saukunosaldquo (799)

_ wers avTandili anderZSi romelSic agrZelebs sicruis da orpirobis

Temas da gansazRvravs mosalodnel Sedegs rom saukuno cxovrebaSi

RmerTis pirispir am vnebis gamo Sercxvenili iqneba analogiuri azria

gatarebuli saTnoebaTa kibeSic sicruesTan da cru ficTan mimarTebiT

vinc daZlevs am safexurs igi WeSmaritebas moipovebs ldquoese meTormete

kibe ars romeli mZle eqmnas amas guelsa mas Ziri keTilTaAacute mougies

romel ars WeSmaritebaAacuteldquo (sineli 1965 219)

avTandilma icis rom sicrue da megobris Ralati dausjeli ar

darCeba misi es codna ki moiTxovs praqtikul ganxorcielebas

bdquoara viqm codna ras margebs filasofosTa brZnobisa

miT viswavlebiT mogveces SerTva zesT mwyobrTa wyobisa ldquo (792)

qmedebaSi moyvanili sibrZne erTi pirobaa RmerTTan misasvlelad

da WeSmaritebis mosapoveblad tyuili ki erT-erTi mTavarTagania im

mankierebaTa Soris rac uSlis adamians xels saTnoebaTa kibeze

amaRlebaSi RmerTTan ziarebasa da amgvarad WeSmaritebis mopovebaSi

bdquorameTu sulman wmidaman saSinelad Tqua misTAcircs daviT

49

winaswarmetyuelisaAacuteTa viTarmed romeli ityodis sicruesa mas ara

waremarTos winaSe TualTa CemTaldquo (sineli 1965 216) amgvarad

vefxistyaosanSic da saTnoebaTa kibeSic erTnairad Seuwynarebel

codvad iTvleba sicrue igi yovelgvari ubedurebis mizezia da am mankis

dauZlevelad SeuZlebelia morig sulier safexurze amaRleba

saTnoebaTa kibis erT-erTi pirveli Targmani eqvTime aTonels

ekuTvnis aRsaniSnavia rom vefxistyaosanSi gamoyenebuli qarTulenovani

wyaroebi ZiriTadad eqvTime aTonelis Targmanebidan momdinareobs

razec prof elguja xinTibiZe miuTiTebs kidec rdquoSiSi Seiqms siyvarulsardquo

frazis wyaros Ziebisas

amgvari msjelobis safuZvelze SeiZleba davaskvnaT rom

rusTaveli savaraudod icnobda saTnoebaTa kibis teqsts misi romelime

Targmanidan am varauds mxars uWers e xinTibiZis mosazreba bdquorusTaveli

aSkarad emyareba ara mxolod biblias aramed mTel qarTulenovan

sasuliero mwerlobasldquo (xinTibiZe 2009 356-357) sakiTxi romlis Sesaxebac

iwereboda uzarmazari filosofiuri Tu Teologiuri traqtatebi

mxolod erTi striqoniT gadmoica rusTavelTan romelsac amave

striqonSi win uZRvis miTiTeba gamoTqmuli azris avtorze _ bdquome sityvasa

erTsa gkadreb platonisgan swavla Tqmulsa sicrue da orpiroba avnebs

xorcsa merme sulsaldquo (st 791) avtoris amgvari dakonkreteba gaxda

safuZveli imisa rom platonis filosofiaSi eZiaT am frazis wyaro

Tumca amgvari azris pirdapiri formulireba platonis dialogebSi ar

Cans8

amrigad saTnoebaTa kibis mniSvneloba Sua saukuneebis

kulturisTvis ganapirobebs teqstis farTo gamoyenebas epoqis gamorCeul

moRvaweTagan ucxoenovan samecniero literaturaSi ioane sinelis

teqstis gavlenas xedaven ara marto Sua saukuneebis sasuliero

literaturaze aramed XIX saukunis rusi klasikosebis SemoqmedebaSic

saTnoebaTa kibis gavlenis Semdgomi kvleva Sua saukuneebis da gviani

periodis qarTul literaturaze vfiqrobT saintereso suraTs

8 sakiTxis Seswavlis istoria ix e xinTibiZe bdquoplatonisgan swavla Tqmuli da

misi msoflmxedvelobiTi datvirTvaldquo (xinTibiZe 2009 474-497)

50

warmogviCens rasac samomavlo perspeqtivad vsaxavT amjerad ki Cveni

kvleva Semoifargla mxolod rusTavelis vefxistyaosniT

51

Tavi II

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

struqturuli da stiluri Taviseburebani

naSromis SesavalSi ukve aRvniSneT rom qarTulad SemorCenilia

saTnoebaTa kibis ori sruli Targmani (eqvTime aToneliseuli da petre

gelaTeliseuli) prozaul teqstze dayrdnobiT Seqmnili ori sruli

poeturi versia (ioane sineliseuli da anton kaTalikosiseuli) da aseve

qeTevan bezaraSvilis mier bolo wlebSi aRmoCenili saTnoebaTa kibis

poeturi teqstis fragmentebi romelic CarTuli aRmoCnda grigol

nazianzelis TxzulebebSi naSromis winamdebare TavSi warmodgenili

kvleva moicavs Semdeg sakiTxebs saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

struqturasa da stils aseve poeturi teqstebis versifikacias

52

amp 1 saTnoebaTa kibis struqturuli Tavisebureba

berZnuli teqstis struqturuli da kompoziciuri Taviseburebis

sakiTxi metad aqtualuria specialur (ZiriTadad inglisur da

rusulenovan) samecniero literaturaSi amitom sanam SemogTavazebdeT

uSualod sakuTar dakvirvebas qarTuli Targmanebis struqturaze

mokled mimovixilav sakiTxis Seswavlis istorias da ZiriTad

mosazrebebs

saTnoebaTa kibis berZnuli teqstis samecniero kritikulad

dadgenili gamocema rogorc ukve aRiniSna dRemde ar arsebobs

aRvniSneT aseve rom met-naklebad ukeTes gamocemad miiCneva meTiu

raderis (Matthew Rader) mier momzadebuli teqsti (PG vol 88 596-1209)

teqsts winasityvaobis saxiT darTuli aqvs kardinal robert

belarminos Sromis - eklesiis mweralTa Sesaxeb ndash is nawili romelic

eZRvneba ioane sinels aseve meTiu raderis Sesavali werili teqstisa da

avtoris Sesaxeb Sesavals mosdevs raiTis monastris beris danielis

mier aRwerili ioane sinelis cxovreba raiTis monastris iRumenis

ioanes epistole ioane sinelisadmi ioane sinelis sapasuxo epistole

ioane raiTelisadmi Sesavali (ΠΡΟΛΟΓΟΣ) pinaqsi sakuTriv teqsti da

traqtati mwyemsisa mimarT (ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΟΙΜΕΝΑ) aseve Targmanebebi

romelic erTvis teqstis yvela safexurs aRsaniSnavia rom berZnul

teqstSi Tavebs ewodeba sityva (λογος) xolo laTinur TargmanSi xarisxi

(Gradus) (PG vol 88 596-1209) aRiniSna aseve rom meTiu raderiseuli

teqstisgan gansxvavebuli redaqcia 1883 wels konstantinepolSi aTonis

mTis ramdenime xelnawerze dayrdnobiT gamosca berma sofroniusma

sofroniusis da meTiu raderis teqstebSi garda uSualod teqstualuri

gansxvavebebisa sxvadasxvaa TavTa Tanmimdevrobac (kordoCkini 200314)

rac Seexeba qarTul Targmanebs saTnoebaTa kibis eqvTime

aToneliseuli Targmanis struqtura Semdegnairia nawarmoebs SesavalSi

darTuli aqvs mTargmnelis eqvTime aTonelis anderZi romelic moicavs

mokle instruqciაsa da informacias teqstis Sesaxeb anderZs mosdevs

kibAgrave saTnoebaTaAacute cad aRmyvanebeli Tqmuli daniil monazonisa

raiTelisa wignisa amisTAcircs sulTa ganmanaTleblisaAacute romelsa ewodebis

53

klemaqsi romel ars kibAgrave cxorebaAacute wmidisa da netarisa mamisa Cuenisa

ioane sinel mamasaxlisisaAacute moZRurebiTa ganTqumulisa sulTa

ganmanaTlebelisa da WeSmaritad sanatrelisaAacute romeli ese aRwera

daniil monazonman raiTelman ebistole wmidisa mamisa iovane raiTel

mamasaxlisisaAacute sanatrelisa iovanes mimarT sinel mamasaxlisisa

ebistolAgrave wmidisa da netarisa iovane sinel mamasaxlisisa iovanes mimarT

raiTel mamasaxlisisa romelsa zeda-werili ese ars ficarni sulieri

iovane iovanes axarebs amas mohyveba sakuTriv teqsti Semdegi zogadi

saTauriT swavlani wmidisa mamisa Cuenisa iovane sinel mamasaxlisisani

romelni miuZRuanna mamasa iovanes raiTel mamasaxlissa rameTu eTxoa

mas misgan raAacuteTa aRwernes swavlani monazonTa mimarT saRmToAacute kibe

saTnoebaTaAacute teqstis bolo nawilia misive wmidisa mamisa Cuenisa iovane

sinel mamasaxlisisaAacute mwyemsisa da winamZRurisa mimarT romeli-ese misca

sxuaTa amaT pirvel-TqumulTa TavTa Tana iovanes raiTel mamasaxlissa

romelsa eTxova misgan raAacuteTa dauwernes swavlani monagonebisani

nawarmoebs boloSi darTuli aqvs Targmanebebi (sineli 1965) aRniSnuli

Targmanebebi berZnul teqstSi erTvis TiToeul Tavs xolo eqvTime

aTonels isini erTad mouTavsebia teqstis boloSi (cincaZe 1965 53)

prof meri cincaZe eqvTime aTonelis Targmanis Sesaval nawilze

dakvirvebis Sedegad askvnis rom qarTul redaqciaSi berZnuli (meTiu

raderis) redaqciisgan gansxvavebuli rigia daculi (cincaZe 1965 43)

eqvTime aTonelis teqstis rigia daculi (anderZis gamoklebiT) petre

gelaTelis TargmanSic (prologi) aha pinaqsi saRmrToAacutesa klimaqsisaAacute

daniil minazonisa raiTelisaAacute cxovrebisami uflisa ioannis

sxolastikosisa cxorebaAacute SemkuAgraveTebiTi amba ioanni winamZRurisa wmidisa

mTisa sinaAacutesaAacute zedwodebiT sxolastikosisa wmidaTa SorisosaAacute

WeSmaritad epistole amba ioanni winamZRurisa raiTisaAacute ioannis mimarT

RirssakAcircrvelisa sinisa mTisa winamZRurisa ioannis ioanni gixaroden (A-

39)

rac Seexeba poetur teqstebs ioane petriwiseuli varianti

moicavs saTnoebaTa kibis mxolod ZiriTad teqsts zogierT xelnawerSi

teqsts Tan erTvis TxuTmeti iambikuri strofi romelTagan pirveli

strofi akrostiqulia da ikiTxeba Semdegi saTauri SAcircdTaTAcircs vnebaTa

54

ars teqsti moicavs opoziciur wyvilebs ndash Svidi momakvdinebeli codva

da maTi sapirispiro saTnoebebi iv lolaSvilis varaudiT am teqstis

avtoric SesaZloa ioane petriwi iyos (petriwi 1968 255) SeniSnulia rom

saTnoebaTa kibisadmi SvidTaTvis vnebaTas darTva berZnul xelnawerTa

tradiciiT aris ganpirobebuli qarTul mwerlobaSi ki arsebobs

klemaqsisa da SvidTaTvis vnebaTas erTi da imave piris mier galeqsvis

tradicia (ioane petriwi anton kaTalikosi) (bezaraSvili 1987 133-134)

Svidi vnebis sakiTxs XVIII saukuneSi calke Txzulebebs uZRvnian

nikoloz Tbileli da kvipriane samTavneli (kekeliZe 1980 348-349 339)

yvela es teqsti SedgenilobiTa da TanmimdevrobiT sxvadasxvaa da erTi

wyarodan ar momdinareobs (bezaraSvili 1987 134)

anton kaTalikosis saTnoebaTa kibe moicavs ZiriTad teqsts

romelsac mosdevs oTxi akrostiquli iambikuri strofi bolo maTganis

kidurwerilobaSi ikiTxeba mwyemsisa mimarTca traqtati mwyemsisa

mimarTca moicavs aT strofs xolo mas mosdevs kvlav ori akrostiquli

iamburi strofi kidurwerilobiT ndash SvidTaTAcircs vnebaTa es da aqac

rogorc ioane petriwiseul variantSi saubaria Svid vnebaze da maT

sapirispiro saTnoebebze rogorc samecniero literaturaSia SeniSnuli

igi anton kaTalikosis originaluri Sromaa (bezaraSvili 1987 134 kukava

1978 30-34)

anton kaTalikosiseul da ioane petriwiseuli saTnoebaTa kibis

yoveli Tavi iwyebა originaluri strofebiT maTi Sinaarsi ZiriTadad

zogadia da gvacnobs im Temas razedac iqneba saubari ama Tu im TavSi

xolo safexurebis dasaTaurebas vkiTxulobT am strofebis

kidurwerilobaSi radganac magaliTad anton kaTalikosiseul

redaqciaSi Tavebs ar aqvT calke gamoyofili saTaurebi (mxolod

numeracia)

vardi ar mWnari ჶiali keTil sulnel

limena SuAgravebis oqroT arxrwnadTsakrebi

or-gzis Sedgoma satrfos namdAcirclsawyuris

tkbiluRlis tAcircrTAcircT sofliT gamoslvasagan g

55

ltolva aqaT RmrTiv iqa zenadmi mimyegravean9

anonimuri versiis TavTa raodenoba arasrulyofilia aq

warmodgenilia 30 Tavidan mxolod 12 (7 11 12 15 22 23 24 25 26 29 30)

da msgavsad antonis leqsiTi redaqciisa da sxva prozauli versiebisa

erTvis mokle Txzuleba mwyemsisa mimarT gansxvavebiT ioane petriwisa

da antonis leqsiTi redaqciebis Sedgenilobisa sadac TiToeul TavSi

10-11 iamburi (5-taepiani) strofia anonimur versiaSi nebismieria rogorc

iambur strofTa raodenoba ise strofSi taepTa raodenobac arc

gasaleqsad SerCeuli masala emTxveva sxva leqsiT redaqciebs

(bezaraSvili 1987 132-133)

ioane sinelis teqstis saTauridanve (klemaqsi-kibe) Cans saTnoebaTa

kibis struqturis specifika avtori iyenebs safexureobriv struqturas

raTa aCvenos sulieri aRmasvlis etapebi Tumca am mxriv igi novatori

ar aris ioane sinelamde origenem Tavis ocdameSvide homiliaSi

ricxvebis Sesaxeb Seadgina 42 safexuri romelze aRmasvla

aTavisuflebda adamians xorcieli survilebisagan naSromis struqturis

konstruirebisTvis kibis simbolos aqtiurad iyeneben sxva avtorebic

filon aleqsandrieli sirieli mamebi grigol noseli Tumca ioane

sinelis Sromis unikaluroba imaSi mdgomareobs rom masSi daxatulia

sulieri aRmasvlis uprecedentod masStaburi da srulyofili suraTi

(kordoCkini 2003 22-23)

mkvlevari jon dafi romelic ganixilavs saTnoebaTa kibis stilsa

da kompozicias yuradRebas amaxvilebs oTx ZiriTad dokumentze

romelsac nawarmoebis kompoziciis konstruirebisaTvis misi azriT

gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs esenia werili raiTis monastris

abatisgan ioane sinelisadmi miwerili ioane sinelis sapasuxo werili

sakuTriv teqsti da naSromis bolos darTuli mokle traqtati

mwyemsisa mimarT (ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΟΙΜΕΝΑ) mkvlevris azriT abati raiTelis

werili ara marto pirveli stimulia nawarmoebis kompoziciisTvis

aramed mas Semoaqvs nawarmoebis wardgenis TvalsazrisiT mniSnelovani

ori ZiriTadi idea kerZod a) mose rogorc mediumi RmerTsa da

9 teqstebs anton kaTalikosis redaqciidan safexurisa da muxlis miTiTebiT am da sxva SemTxvevaSic vimowmebT A-711 xelnaweridan

56

adamianebs Soris romelmac miiRo RvTis kanonebi b) bibliuri iakobis

cnobili sizmari ndash miwasa da samoTxes Soris aRmarTuli kibe

nawarmoebs asrulebs mokle traqtati mwyemsisa mimarT romelSic

ixateba idealuri ldquomwyemsisrdquo saxe es idealuri mwyemsi ki ndash abati

raiTelia aSkaraa rom nawarmoebis kompoziciur gamTlianebaSi

mniSvnelovan rols TamaSobs saTnoebaTa kibis Seqmnis iniciatori ndash

abati raiTeli nawarmoebi iwyeba misi weriliT da sruldeba traqtatiT

romelSi gansaxierebuli idealuri winamZRvari kvlav is aris ndash askvnis

mkvlevari (dafi 1999 3)

saTnoebaTa kibis struqturisa da semantikis urTierTmimarTebis

Sesaxeb arsebobs gansxvavebuli mosazrebebi kerZod k krumbaxeri teqsts

hyofs or nawilad I-XXIII safexurebi ndash mankierebebis daZleva da XXIV-

XXXL safexurebi - moraluri da Teologiuri saTnoebebis mopoveba

(krumbaxeri 1897 143ndash144) sxva azriT teqsti Sedgeba sami nawilisgan

soflidan gasvla (I-VII Tavebi) mankierebebTan brZola (VIII-XXIII Tavebi)

da qristianuli srulyofa (XXIV-XXX Tavebi) (desili 2002 103-104)

kalistos ueari teqsts yofs Semdegnairad soflidan gasvla (1-3 Tavebi)

saTnoebebis mopoveba (4-7 Tavebi) vnebebTan brZola romelic Tavis mxriv

iyofa a) vnebebi romlebic upiratesad arafizikuria (8-13 Tavebi)

fizikuri da materialuri vnebebi (14-17 Tavebi) arafizikuri vnebebi (18-23

Tavebi) umaRlesi saTnoebebi (24-26 Tavebi) dabolos RmerTTan SeerTeba

(27-30 Tavebi) (ueari 1982 13)

sakiTxis am mimarTulebiT warmarTvis kuTxiT sagulisxmoa kidev

erTi mosazreba romelsac yvelaze sarwmunod miiCnevs saTnoebaTa kibis

teqstis slavuri Targmanebis mkvlevari ara erTi statiisa da

monografiis avtori ndash tatiana popova mosamzadebel safexurebad

SeiZleba CaiTvalos pirveli Svidi Tavi Semdeg modis ndash codvili

cxovrebis uwmindurobisgan TviTganwmendisTvis moRvaweobaRwva a)

gulismier mankierebebTan brZola (VIII IX safexurebi) b) metyvelebasTan

dakavSirebul codvebTan brZola (X XI XII safexurebi) g)

xorcismiersxeulismier mankierebebTan brZola (XVI XVII safexurebi) d)

sulismier mankierebebTan brZola (XVIII-XXIII safexurebi) dabolos

moRvaweoba sulieri ganaxlebisTvis a) gulis ganaxlebisTvis (XXIV XXV

57

safexurebi) b) gonebis ganaxlebisTvis (XXVI XXVII XXVIII safexurebi) g)

nebis ganaxlebisTvis (XXIX XXX safexurebi) (germani 1854 42-43)

mkvlevari andrei kordoCkini Tavis sadoqtoro naSromSi sagangebo

Tavs uZRvnis saTnoebaTa kibis struqturas da Semdeg kanonzomierebas

xedavs I-III Tavebi ndash Sesavali samonastro cxovrebisaTvis IV Tavidan

teqstis ZiriTadi nawili miZRvnilia morCilebisadmi rac samonastro

cxovrebis qvakuTxedia da es nawili mTavrdeba XXVI TaviT ndash gansjisa da

gulisxmierebisaTvis bolo oTxi Tavi eZRvneba qristianul srulyofas

mkvlevaris azriT teqstis pirveli Tavebi xasiaTdeba intensiuri

asketuri brZoliT da sabaziso saTnoebebis mopovebiT maSin roca meore

etapisTvis damaxasiaTebelia mWvretelobiTi urTierToba RmerTTan rac

miRwevadia mxolod imaTTvis vinc gadalaxa vnebebi maSasadame praqsisi

da Teoria romelsac iyenebs kidec teqstSi ioane sineli aris

morwmunis sulier cxovrebaSi ori Tanmimdevruli etapi (kordoCkini 2003

22-24) bdquoaRmca-vfrindi saqmisa mier (πρᾶξις) da ganvisuene xedvisa mier

(θεωρία) da simdablisardquo (sineli 1965 56)

andrei kordoCkinis azriT kibis struqtura gvTavazobs sulieri

cxovrebis etapobriv Tanmimdevrul progress magram misi safexurebi

ar unda gavigoT rogorc mkacrad gansazRvrul-dadgenili

Tanmimdevroba miuxedavad imisa rom ioane sineli axasiaTebs calkeul

safexurebs gvaCvenebs mis mimarTebas winamaval an momdevno safexurTan

es ar gamoricxavs am vnebebis da saTnoebebis erTmaneTis paralelurad

daZlevisa an mopovebis perspeqtivas ubralod amgvari struqtura

miuTiTebs rom sulier cxovrebaSi progresi etapobrivi procesia da

SeuZlebelia mTliani kibis erTbaSad avla magaliTad safexuri locvis

Sesaxeb romelic moTavsebuliა teqstis dasasrulisken ar gulisxmobs

imas rom morwmunem ar unda ilocos ufro adreul safexurebzec

zogierT vnebasTan (magaliTad rogoricaa nayrovaneba) brZola ki

saWiroa yvela safexurze (kordoCkini 2003 27-28)

amrigad rogorc vxedavT saTnoebiTa kibis kompoziciur wyobasa

da struqturas specialur literaturaSi azrTa sxvadasxvaoba

gamouwvevia sxvaze metad sarwmunoa andrei kordoCkinis mosazreba rom

Txzulebis kompoziciis safexureobrivi sistema pirobiTia da is

58

gamoyenebulia sulieri aRmasvlis rogorc etapobrivi procesis Cvenebis

mizniT vfiqrob nawarmoebis pirvel da bolo TavebSi marTlac ikveTeba

garkveuli kanonzomiereba (vgulisxmob Sesaval Tavebs sadac saubaria

samonastro cxovrebisTvis aucilebel sabaziso saTnoebebze ndash soflidan

gasvlasa da misdami gulgrilobaze da bolo Tavebs sulieri

srulyofisa da RmerTTan SeerTebis mdgomareobaze) rac Seexeba

danarCen safexurebs maTi dayofa erTmniSvnelovnad saTnoebebis

mopovebis an mankierebebis daZlevis mixedviT marTebulad ar meCveneba

saqme isaa rom konkretuli vnebis daZleva TavisTavSi gulisxmobs

Sesabamisi am vnebis sapirispiro saTnoebis mopovebasac rasac mxars

uWers saTnoebaTa kibis teqsti nawarmoebis amgvari gaazreba erTi

safexuris sazRvrebSi moaqcevs aramarto konkretul mankierebasTan

brZolas aramed am mankierebis daZlevis gziT misi opoziciuri

saTnoebis mopovebasac ase magaliTad safexuri romelic miZRvnilia

ulmobelobisTvis aseve gulisxmobs lmobierebis mopovebasac romelic

miiRweva ulmobelobis vnebis daZleviT igive suraTia saTnoebaTaTvis

miZRvnil safexurebSic avtori erTsa da imave safexurSi gvaZlevs ormag

instruqcias ndash konkretuli saTnoebis mopovebisa da am saTnoebis

sapirispiro vnebasTan brZolis saSualebebze sainteresoa rom rig

SemTxvevebSi dasaTaurebaSic Cans es niuansi kalistos ueari mosazrebas

imis Taobaze rom saTnoebaTa kibeSi vnebebisadmi miZRvnil safexurTa

raodenoba Warbobs safexurebs saTnoebebze pasuxobs im Tavebze

miTiTebiT romelTa saTaurSive asaxula opoziciuri ndash vneba-saTnoeba ndash

wyvili kerZod merve safexuri ndash Περὶ ἀοργησίας καὶ πραότητος (misive

urisxvelobisaTAcircs da simSvidisa) meTerTmete safexuri ndash Περὶ πολυλογίας καὶ

σιωπῆς (Tqmuli wmidisa mamisa Cuenisa iovanesi dumilisaTAcircs da mraval-

metyuelebisa) meTxuTmete safexuri ndash Περὶ ἀφθάρτου ἐν φθαρτοῖς ἐκ καμάτων καὶ

ἱδρώτων ἁγνείας καὶ σοφροςύνης (misive uxrwnelisaTAcircs gaxrwnadTa Soris

SromaTagan da oflTa siwmidisaTAcircs da mrTelcnobobisa) (ueari 1982 14)

da sxva

saTnoebaTa kibis XVI safexuri beri sofroniusisa da arqimandrit

egnates mier gamocemul teqstebsa da meTiu raderis teqstSi

59

gansxvavebulia meTiu raderis teqstSi es safexuri miZRvnilia

vercxlismoyvareobisadmi (Περὶ φιλαργυρίας) xolo sofroniosisa da

arqimandrit egnates gamocemebis XVI TavSi gaerTianebulia meTiu

raderis teqstis momdevno XVII safexuric (Περὶ ἀκτημοςύνης)

(upovarebisaTvis) rac Seexeba qarTul Targmanebs eqvTime aTonelis

petre gelaTelis da ioane petriwis Targmanebi TavTa TanmimdevrobiT

mihyvebian meTiu raderis teqsts anu calk-calkea gamoyofili

vercxlismoyvareobisa da upovarebisadmi miZRvnili safexurebi am mxriv

sainteresoa anton kaTalikosis teqsti romelic XVI TavSi

gaerTianebulia aRniSnuli safexurebi (angarebisaTAcircs ese

upovarebisaTAcircs) rTuli saTqmelia ra motiviT cvlis anton kaTalikosi

TavTa Tanmimdevrobas (am msjelobas kidev ufro arTulebs is faqti rom

Cven xelT ar gvaqvs kritikulad dadgenili berZnuli teqsti romelSic

gaTvaliswinebuli iqneboda xelnawerTa sakmarisi raodenoba)

SesaZlebelia igi Tematurad awyvilebs am or Tavs Cem mier zemoT

Camoyalibebuli principis Tanaxmad (TiToeuli safexuri moicavs

rogorc vnebasTan brZolas aseve saTnoebebis mopovebasac da piriqiT)

faqtia rom sofroniosisa da arqimandrit egnates teqstebi antons xelT

ar eqneboda radganac SedarebiT gviandeli gamocemebia magram

dasaSvebia rom xelT hqonoda sxva rame saerTo wyaro

amrigad saTnoebaTa kibis teqstis safexurebis sistematizacia

rogorc vnebebTan brZola da saTnoebebis mopoveba pirobiTia ZiriTadad

konkretuli safexuris mxolod dasaTaurebas eyrdnoba da ar

iTvaliswinebs Sinaarsobriv mxares Sesabamisad viRebT teqstis

kompoziciis meqanikur (mxolod saTauris doneze) gaazrebas rasac

ewinaaRmdegeba teqstis mTliani semantika

nawarmoebis struqturuli Taviseburebis kidev erTi Cemi azriT

mniSvnelovani sakiTxia saTnoebaTa kibis Tavebis Tanmimdevroba

arsebobs ori ZiriTadi mosazreba zarinis (Зарин СМ) azriT safexuridan

safexurze gadasvlisas xSirad rTulia logikuri Tu fsiqologiuri

Tanmimdevrulobis danaxva da arc safexurebs Soris sazRvaria mkacrad

dadgenili (popova 201133) sxva mosazrebiT ki teqtis agebulebas

safuZvlad udevs mkacri logikuri Tanmimdevrulobis gancda da mis

60

saerTo kompoziciaSi devs sulieri aRmasvlis idea (proxorovi 1985 254)

ioane sineli iesos cxovrebis wlebis analogiiT Seqmnili nawarmoebis

kompoziciaSi mkveTrad mijnavs safexurebs erTmaneTisgan da

amavdroulad kravs maT erT mTlianobad rogorc wesi maRalmxatvruli

saxeebis saSualebiT da nawarmoebis mTavar ideaze (swrafva nebis

srulyofilebisken) daqvemdebarebiT amaSi mdgomareobs avtoris didi

damsaxureba da nawarmoebis kompoziciis originaloba (popova 2011 34-35)

teqsti aCvenebs sulieri cxovrebis gansxvavebul aspeqtebs maT

urTierTkavSirSi ioane sineli erTi mxriv saubrobs calkeul vnebebsa

da saTnoebebze da meore mxriv ganixilavs maT warmoSobas safuZvels

an kidev Sedegs da gvaZlevs erTgvar instruqciebs

sakiTxis Seswavlis istoriisa da saTnoebaTa kibis safexurebis

semantikuri urTierTmimarTebis problemis ganxilvis Semdeg Cven winaSe

aranakleb saintereso sakiTxebi wamoiWreba ra urTierTmimarTebebs

amyareben saTnoebaTa kibis teqstis qarTuli Targmanebi rogoria maTi

struqtura amJRavneben Tu ara gansxvavebebs Cven xelT arsebul berZnul

teqstebTan

rogorc aRvniSneT saTnoebaTa kibis eqvTime aToneliseuli

Targmanis ena sadisertacio naSromis farglebSi Seswavlili aqvs

profesor meri cincaZes (cincaZe 1965) igi sxva problemur sakiTxebTan

erTad exeba qarTuli Targmanis struqturul Taviseburebebsac mokled

Camovayalibeb am mimarTulebiT Catarebuli kvlevis Sedegad gamovlenil

arsebiT struqturul gansxvavebebs mines krebulSi dabeWdil berZnul

teqstsa da eqvTime aToneliseul Targmans Soris

berZnul teqstSi calke XXIII Tavad aris gamoyofili Περὶ τῆς

ἀκεφάλου ὑπερηφανίας (ampartavanebisaTvis) romelic sinadvileSi unda iyos

XXII Tavis Semadgeneli nawili sadac saubaria cudad-mzuaobrobaze anu

qedmaRlobaze (Περὶ τῆς πολυμόρφου κενοδιξίας) ioane sineli teqstSic

miuTiTebs rom ampartavneba da cudad-mzuaobroba mas erT vnebad miaCnia

amitom mosalodnelia rom avtori mas calke ar gamoyofda XXIII Tavi

sadac Setanilia aRniSnuli nawili dasaTaurebulia Semdegnairad

gamouTqumelTa gulis-sityuaTaTAcircs gmobisaTa mkvlevari fiqrobs rom es

Semdegdroindel gadamwerTa Secdoma unda iyos rasac eqvTime aToneli

61

qarTul TargmanSi asworebs da XXII TavSi aerTianebs orive nawils es

ldquoSecdomardquo petre gelaTelsac aqvs SeniSnuli Tumca mainc misdevs

berZnul teqsts da aRniSnuli Tavi XXIII safexurSi Seaqvs eqvTime

aTonelis anderZSi vkiTxulobT Semdegs ldquoTavni viTarca aqa iyvnen egre

dasxeniT rameTu meca viTarca mipovnian egreT damisxnian yovelni

wiTliTardquo ndash swored am anderZis safuZvelze mkvlevari askvnis rom

romeliRac berZnul xelnawerSi romliTac eqvTime aToneli

sargeblobda Tavebis mimdevroba ar iyo areuli (cincaZe 1965 45-47)

aRniSnuli faqti erTi mxriv uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli

teqstis rekonstuqciisaTvisac radganac eqvTime aTonelis Targmanis

struqtura ar misdevs Cven xelT arsebul aqamde gamocemul arc erT

berZnul teqsts da aSkarad eyrdnoba XI saukuneSi arsebul gansxvavebul

xelnawers (an xelnawerebs) meore mxriv eqvTime aToneli aSkarad

miuTiTebs rom mas xelT aqvs dedani romelSic TavTa Tanmimdevroba

isevea organizebuli rogorc mis teqstSi amasTanave eqvTimes

SeniSvnidan isic irkveva rom man icis sxva berZnuli teqstis arsebobis

Sesaxeb romelSic TavTa Tanmimdevroba sxvagvaria rom ara avtoris

remarka SesaZloa eqvTime aToneliseuli saTnoebaTa kibis struqturis

ldquogadaxrardquo Cven xelT arsebuli berZnuli teqstebisgan agvexsna rogorc

eqvTime aTonelis Taviseburi mTargmnelobiTi meTodi bevr SemTxvevaSi

specialur literaturaSi gavrcelebuli mosazreba eqvTime aTonelis

mTargmnelobiT meTodTan dakavSirebiT (kleba-metebis principi) eyrdnoba

misi Targmanebis arakritikul teqstTan Sedarebis safuZvelze miRebul

daskvnebs ukanasknelma kvlevebma kerZod ki profesor elguja

xinTibiZis specialurma gamokvlevam eqvTime aTonelis ori Targmanis

berZnul teqstTan mimarTebis Taobaze gamoavlina is meTodologiuri

Secdoma rac eqvTime aToneliseuli Targmanis arakritikul berZnul

teqstTan Sedarebisas iCens Tavs (xinTibiZe 1969144-151) am sakiTxTan

dakavSirebiT aseve sagulisxmoa teqstze darTul TargmanebaTa sakiTxi

eqvTime aTonelis teqstze darTul TargmanebaTa Seswavlis safuZvelze

m cincaZe gamoavlens qarTul teqstSi sqolioebs romelTac berZnulSi

Sesatyvisi ar moepovebaT mkvlevris azriT qarTvel mTargmnels xelT

hqonia sqolioTa sxva variantebi misive SeniSvniT eqvTime aTonelis

62

Targmans berZnuli teqstisgan gansxvavebul zogierT adgilSi gverdSi

udgas petre gelaTelis redaqciac am faqtze dayrdnobiT mkvlevari

askvnis rom am ori Targmanis erTnairi adgilebi romliTac isini

Sordebian berZnuls saeWvoa rom gaCeniliyo orive mTargmnelTan

erTmaneTisgan damoukideblad SesaZloa ori varaudis daSveba a) maTi

wyaroa romeliRac sxva berZnuli xelnaweri gansxvavebuli im

xelnawerebisgan romelic safuZvlad daedo meTiu raderis teqsts b)

SesaZloa petre gelaTeli Targmanis procesSi iSveliebda eqvTime

aTonelis redaqcias g) zogierTi adgilis mixedviT ki romlebiTac

eqvTime aTonelis Targmani Sordeba berZnul versias (Sesabamisad petre

gelaTelis teqstsac) SeiZleba davaskvnaT rom qarTveli mTargmnelebi

sxvadasxva berZnuli xelnawerebidan Targmnidnen teqsts (cincaZe 1965 55)

sadisertacio naSromis sxva Tavebis (struqtura stili terminologia

simbolika) saWiroebidan gamomdinare petre gelaTelis teqstis meTiu

raderis teqstTan mimarTebis kvlevam gamoavlina rom mTargmneli

TiTqmis sityvasityviT mihyveba berZnul dedans amdenad ar arsebobs

safuZveli vifiqroT rom mas xelT hqonda meTiu raderis teqstisgan

gansxvavebuli xelnaweri ufro savaraudoa rom petre gelaTeli

icnobda eqvTime aTonelis teqsts da SigadaSig (mag sqolioebis

SemTxvevaSi) sargeblobda kidec

rac Seexeba poetur Targmanebs isini met struqturul

Taviseburebas iCenen

saTnoebaTa kibis mesame safexurSi Περὶ ξενιτείας (ucxoebisaTvis)

ioane sinels Seutania swavleba sizmarTa Sesaxeb da gamouyvia igi

calke qveTavad (Περὶ ἐνυπνίων ἀκολουθούντων εἰσαιγογικοῖς) numeraciis gareSe

asea qarTul prozaul TargmanebSic eqvTime aToneli ndash ucxoebisaTAcircs

romelsa Sina ityAcircs sizmarTaTAcircsca cudTa petre gelaTeli ndash misive

ucxoebisaTAcircs (sizmarTaTAcircs sizmarTami SedgomilTaTAcircs SeyvanebadTaAacutesa

anton kaTalikosiseul poetur variantSi sizmarTaTvis gamoyofilia

calke damoukidebel Tavad romelsac iseve rogorc sxva Tavebs win

uZRvis anton kaTalikosis Sesavali kidurwerilobiT gaformebuli

originali strofi xolo safexuri moicavs sxva Tavebis msgavsad aT

iambur strofs anu anton kaTalikosi am Tavs qmnis rogorc

63

damoukidebel srulfasovan safexurs da mosalodneli iyo kidec rom

igi gamoeyo Semdeg meoTxe safexurad Tumca avtori aRniSnul Tavs

numeracias ar aniWebs da Semdeg meoTxe safexurad tovebs Tavs

morCilebisaTvis wmidisa iseve rogorc es prozaul TargmanebSi da

berZnul teqstebSia amitom Tavebis mimdevroba SenarCunebulia da

mihyveba berZnul da qarTul prozaul teqstebs anton kaTalikosisgan

gansxvavebiT ioane petriwiseul saTnoebaTa kibeSi sizmarTaTAcircs calke

meoTxe safexurad aris gamoyofili amitomac Tavebis Tanmimdevroba

gansxvavebulia sxva yvela danarCeni teqstisgan es gansxvaveba swordeba

teqstSi mecxre ndash meaTe Tavebis ZAcircris-AtildesenebisaTAcircs da ZAcircris-zraxvisaTAcircs

gaerTianebiT erTi saTauris ndash ZAcircris-zraxvisaTAcircs qveS amgvarad berZnul

da naTargmn teqstebSi calk-calke gamoyofili ori sxvadasxva

safexuris gaerTianebiT avtori asworebs TavTa mimdevrobas (romelic

airia sizmarTa Sesaxeb Tavis calke gamoyofiT) danarCeni teqstebis

mixedviT

saTnoebaTa kibis XVI safexuri Περὶ φιλαργυρίας rogorc zemoT ukve

aRiniSna ioane sinels miuZRvnia vercxlismoyvareobisaTvis asea es

Txzulebis qarTul variantebSic anton kaTalikoss ki am TavSi

angarebisaTAcircs ese gauerTianebia Semdegi safexuric ndash upovarebisaTAcircs

msgavsad beri sofroniusis da arqimandrit egnates mier gamocemuli

teqstebisa samagierod calk-calke Tavebad (XXI-XXII Tavebi) dauyvia

cuddideboba da zesTmCenobisaTAcircs rogorc zemoT vnaxeT eqvTime

aToneli am or Tavs aerTianebs petre gelaTelTan ki zesTmCenobisaTAcircs

Setanilia Semdeg XXIII safexurSi (misive gamouTqumelTaTAcircs

gulissityuaTa gmobisaTa) iseve rogorc patrologia grekaSi dabeWdil

berZnul teqstSi Περὶ τῆς ἀκεφάλου ὑπερηφανίας ἐν ῷ καὶ περὶ ἀκαθάρτων λογισμῶν τῆς

βλασφημίας anton kaTalikosis teqsti am SemTxvevaSi bolomde arc petre

gelaTelis Targmans misdevs igi samive Tavs calk-calke gamohyofs XXI

Tavi ndash cuddideboba XXII ndash zesTmCenobisaTAcircs XXIII ndash gmobisaTvis aqve

unda SevniSnoT rom antoniseuli teqstis safexurebis Tanmimdevroba am

SemTxvevaSic misdevs sofroniusis teqsts sadac aseve calk-calkea

gamoyofili samive zemoT aRniSnuli safexuri amdenad antonis teqstis

struqtura zustad emTxveva sofroniusis mier konstantinepolSi

64

dabeWdili da arqimandrit egnates mier gadamuSavebuli teqstebis

struqturas zemoT ukve aRvniSne rom es teqstebi gviandeli periodisaa

rac gamoricxavs antonisgan aRniSnuli gamocemebis codnas maSasadame

antoniseuli teqstis struqturaze msjelobisas SesaZlebelia ori

varaudis daSveba 1) antoni azrobrivad awyobs safexurebis

Tanmimdevrobas kerZod aerTianebs XVI-XVII safexurebs romelic

miZRvnilia angarebisa da upovarebisaTvis Tematurad am safexurebis

gaerTianeba aSkarad logikuria radgan ioane sineli sxva SemTxvevaSi ar

yofs calk-calke Tavebad saTnoebas da am saTnoebis sapirispiro vnebas

magaliTad nayrovanebisadmi miZRvnil safexurSi igi saubrobs marxvis

saTnoebazec da calke ar gamoyofs marxvis safexurs da aS rac Seexeba

XXI XXII XXIII Tavebs zesTmCenobis Sesaxeb safexuris gamoyofa

gmobisadmi miZRvnili safexurisgan bunebrivad Cans xolo

cuddidebobisa da zesTmCenobis erTmaneTisgan gamijvna SesaZloa

avtors dasWirda cota zemoT darRveuli TavTa raodenobis aRsadgenad

raTa jamSi mieRo 30 safexuri 2) savsebiT dasaSvebia aseve rom anton

kaTalikoss xelT hqonoda CvenTvis ucnobi rame sxva wyaro romelSic

TavTa Tanmimdevroba swored ise iqneboda organizebuli rogorc man da

cota mogvianebiT am teqstis gamomcemlebma berma sofroniusma da

arqimandritma egnatem daalages aqve unda aRiniSnos isic rom Cem mier

Catarebulma specialurma kvlevam anton kaTalikosis teqstis ZiriTad

wyarod gamoavlina petre gelaTelis Targmani (aseve icnobs da zog

SemTxvevaSi eyrdnoba eqvTime aTonelis da ioane petriwis teqstebsac)

amdenad Tuki davuSvebT rom anton kaTalikoss xelT hqonda rame sxva

wyaro savaraudod igi gamouyenebia oden Tavisi teqstis struqturuli

organizebisaTvis

naTqvamis sailustraciod da ukeT aRsaqmelad aqve gTavazobT

erTgvar sqemas ndash paralelurad dalagebul saanalizo TavTa saTaurebs

berZnul teqstebsa da qarTul TargmanebSi

eqvTime

aToneli

petre gelaTeli anton

kaTalikosi

ioane

petriwi

Patrologiae

Cursus

Completus

Series Graeca

Vol 88

65

1

a

b 1

a soflisa

amis

amaoAacutesa

ganSorebis

aTAcircs

gamosvlisaTAcircs

sofliT

sofliT

gamosvlasag

an

gamosvlis

aTAcircs

sofliT

ese

Περὶ ἀποταγῆς

Βίου

2

bsiZulvili

saTAcircs

soflisa da

saqmeTa

misTa

misive

umzrunvelobisa

TAcircs

uzrunvelo

bisaTvis

ar

siyuaruli

saTAcircs

soflisa

Περὶ

ἀπροσπαθείας

ἤγουν ἀλυπίας

3

g

ucxoebisaTAcirc

s

romelsa

Sina ityAcircs

sizmarTaTAcircs

ca

cudTa

misive

ucxoebisaTAcircs

(sizmarTaTAcircs

sizmarTami

SedgomilTaTAcircs

SeyvanebadTaAacutesa)

ucxoebisaT

vis

ucxoebisa

TAcircs

Περὶ ξενιτείας

Περὶ ἐνυπνίων

ἀκολουθούντ

ων

εἰσαγωγικοῖς

sizmarTaTv

is

4

S) wamebis

a

misTAcircs

romeli

iqmnebis

morCilebisa

meoTxe

aRsavali

netarisaTAcircs da

maradis

Atildesenebulisa

morCilebisa

4 Tavi ndash

morCilebis

aTvis

wmidisa

sizmarTaT

Acircs

Περὶ τῆς

μακαρίας καὶ

ἀειμνήστου

ὑπακοῆς

66

mier

5

e

sinanulisa

TAcircs

romelsa

Sina ityAcircs

dilegisa

misTAcircs

misive mexuTe

aRsavali

sinanulisaTAcircs

zrunvilisa da

WeSmaritisa

gancxadebulad

sinanulisa

Tvis es

morCilebi

saTAcircs es

Περὶ

μετανοίας

μεμεριμνημέν

ης καὶ

ἐναργοῦς ἐν ᾖ

καὶ Βίος τῶν

ἁγίων

καταδίκων καὶ

περὶ τῆς

φυλακῆς

6

v

AtildesenebisaTAcirc

s

sikudilisa

misive

AtildesenebisaTAcircs

sikudilisa

xsenebisa

sikudilisa

sinanulis

aTAcircs ese

arisve

Περὶ μνήμης

θανάτου

7

z codvaTa

ganmwmedel

isa

gloisaTAcircs

misive

sixarulis

moqmedisa

gloisaTAcircs

glovisaTAcircs

AtildesenebisaT

Acircs

sikudilis

a

Περὶ τοῦ

χαροποιοῦ

πένθους

8

Agrave

urisxvelob

isaTAcircs

misive

urisxvelobisa

TAcircs da

simSvidisa

urisxuelob

isaTvis

glovisaTAcirc

s

Περὶ

ἀοργησίας καὶ

πραότητος

9

T

Zacircris-

AtildesenebisaTAcirc

s

misive

ZAcircrisAtildesenebisaT

Acircs

TAcircs

Zacircrisxsenebi

sa

urisxvel

obisaTAcircs

Περὶ

μνησικακίας

i

Zacircris-

misive

ZAcircriszraxvisaT

Zacircriszraxvi

sa

Zacircris-

zraxvisaT

Περὶ

καταλαλιᾶς

67

10

zraxvisaTAcirc

s

Acircs

Acircs

11

ia

Tqmuli

wmidisa

mamisa

Cuenisa

iovanesi

dumilisaTAcirc

s da

mraval-

metyuelebi

sa

misive

mravalmetyuele

bisaTAcircs

dumilisaTv

is

dumilisaT

Acircs

Περὶ

πολυλογίας

καὶ σιωπῆς

12

ib

tyuvilisaT

Acircs

misive

tyuilisaTAcircs

sarcxAcircnlis

aTAcircs

yovlisa

tyuvilisa

TAcircs

67avit67t

saxed

Περὶ ψεύδους

13

ig

mowyinebisa

TAcircs

misive

mowyinebisaTAcircs

mowyinebisa

Tvis

(kidurweri

li antoni)

mowyinebis

a

Περὶ

ἀκηδίας

14

id

nayrovanebi

saTAcircs

misive yovlad

ganTqmulisaTAcircs

da dedoflisa

borotisa

novagTmoyua

rebisaTAcircs

nayrovaneb

isaTAcircs

Περὶ τῆς

παμφίλου καὶ

δεσποίνης

πονηρᾶς

68

muclisa γαστρός

15

Tqmuli

misive

uxrwnelisa

misTAcircs

SromaTamie

r oflTa

gaxrwnadTa

kacTa mier

mogebulisa

siwmidisa

da

qalwulebis

aTAcircs

misive

uxrwnelisaTAcircs

gaxrwnadTa

Soris

SromaTagan da

oflTa

siwmidisaTAcircs

da

mrTelcnobobis

a

mrTelcnobi

erisa

siwmidisaTAcirc

s

siwmidisa

TAcircs

Περὶ

ἀφθάρτου ἐν

φθαρτοῖς ἐκ

καμάτων καὶ

ἱδρώτων

ἁγνείας καὶ

σωφροςύνης

16

iv

vercxlis-

moyuarebisa

TAcircs

misive

vercxlismoyua

rebisaTAcircs

angarebisaT

Acircs ese10

vercxlis-

moyuarebis

aTAcircs

Περὶ

φιλαργυρίας

iz

upovarebisa

TAcircs

misive

upovarebisaTAcircs

ulmobelob

isaTAcircs da

gulჶicxel

upoarebisa

TAcircs

Περὶ

ἀκτημοσύνης

10 upovarebisaTvis miZRvnili safexuric gaerTianebulia amave TavSi msgavsad beri sofroniusis gamocemuli teqstisa da sxva axalberZnuli redaqciebisa Sdr Περὶ φιλαργυρίας (Καθὼς καὶ περὶ ἀκτημοσύνης) - Tavebs vuTiTebT parakletis monastris mier momzadebuli axalberZnuli teqstidan

69

17

obisa es

18

iAgrave

ulmobelob

isaTAcircs

misive

ugrZnobelobis

aTAcircs mermeca

mkudrobisa

sulisa da

sikudilisa

gonebisa

pirvel

sikudilisa

sxeulisaAacutesa

Zilisa

locvisa da

ჶsalmunebi

sa

Sesakrebel

sa Sina

gul-

ficxelob

isaTAcircs

Περὶ

ἀναισθησίας

ἤγουν

νεκρώσεως

ψυχῆς καὶ

θανάτου νοὸς

πρὸ θανάτου

σώματος

19

iT

galobisaTAcirc

s

krebulTa

Soris

misive

ZilisaTAcircs da

locvisa da

SesakrebelTa

Atildesenebisa

TacircmRviZareb

isa

Zilisa Περὶ ὕπνου

καὶ

προσευχῆς

καὶ τῆς ἐν

συνοδίᾳ

ψαλμῳδίας

20

k

mRAcircZarebisa

TAcircs

misive

mRAcircZarebisTAcircs

sxeulebrisa da

viTar jer-ars

moslvaAacute amissa

momarT

moSiSebisaT

Acircs

mRviZareba

i

Περὶ

ἀγρυπνίας

σωματικῆς

πῶς διὰ

ταύτης γίνεται

ἡ τοῦ

πνεύματος

καὶ πῶς δεῖ

ταύτην

μετιέναι

70

21

Tqumuli

missive

moSiSebisaTAcircs

misive

moSiSebisaAcircs

cuddidebob

a11

moSiSebisa

TAcircs ars

Περὶ τῆς

ἀνάνδρου

δειλίας

22

Tqumuli

wmidisa mamisa

Cuenisa

iovanesi

cudad ndash

mzuaobrebisa

TAcircs

(ampartavanebi

saTAcircs)

misive

cuddidebobisa

TAcircs

zesTmCenobi

saTAcircs12

cudad-

mzuaobrob

is

Περὶ τῆς

πολυμόρφου

κενοδιξίας

23

kg

Tqmuli

misive

gamouTqume

lTa

gulis-

sityuaTaTAcirc

s

gmobisaTa

misive

zesTmCenobisaT

Acircs

misive

gamouTqumelTa

TAcircs

gulissityuaTa

gmobisaTa (am

nawils iseve

rogorc

berZnulSi ara

aqvs saTvalavi)

gmobisaTvis

13

gmobisaTAcircs

ars

Περὶ τῆς

ἀκεφάλου

ὑπερηφανίας

ἐν ᾧ καὶ περὶ

ἀκαθάρτων

λογισμῶν τῆς

βλασφημίας

kd misive simSvidisaT simSAcircdisa Περὶ

11

Sdr ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΠΡΩΤΟΣ Περὶ κενοδοξίας 12

Sdr ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ Περὶ ὑπερηφανείας 13

Sdr ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΤΡΙΤΟΣ Περὶ λογισμῶν βλασφημίας

71

24

simSvidisaT

vis

da

siwrfoebis

a

simSvidisaTAcircs

da simartivisa

da umankoebisa

71avit

siborotisa

Acircs

simartivisa

umankoebisa

da

sidrkoisa

TAcircs

siwrfoebi

sa da

umankoebis

a

πραότητος

και

ἁπλότητος

καὶ ἀκακίας

καὶ πονηρίας

σεσοφισμένων

καὶ οὐ

φυσικῶν

25

ke

simdablisa

TAcircs

misive

vnebaTwarmwymed

elisa maRlisa

mdabalmzraxve

lobisaTAcircs

uxilaviTa

grZnobiTa

mdabamzraxu

AgravelobisaTAcircs

maRlisa ese

simdablis

aTAcircs

Περὶ τῆς τῶν

παθῶν

ἀπωλείας τῆς

ὑψίστου

ταπεινοφροςύν

ης ἀοράτῳ

αἰσθήσει

ἐγγινομένηςmiddot

ὃς ἀνάβασιν

ἴσχυσεν

θαρσείτω τὸν

διδάσκαλον

γὰρ Χριστὸν

μιμηςάμενος

σέσωσται

26

kv

gankiTxvisa

TAcircs

da

gulisAtildemis-

yofisaTAcircs

Mmisive

gansjisaTAcircs

gulisistyuaTa

da vnebaTa da

saTnoebaTaAacutesa

misive Taovan

qmnaAacute

SemkueTebiTi

ganssjisaTAcirc

s

gankiTxva

Tavisa

Περὶ

διακρίσεως

λογισμῶν καὶ

παθῶν καὶ

ἀρετῶν

Περὶ

διακρίσεως

εὐδιακρίτου

72

winaTqumulTa

sityuaTa

misTaAacute

27

kz

dayudebisa

TAcircs

da

ganSorebisa

da

dacvisaTAcircs

gonebisa

misive

samRvdeloAacutesaT

Acircs myudroebisa

sxulisa da

sulisa

myudroebisa

TAcircs ulisa

da

sxeulisaca

dayudebisa

AtildeorcTa

da sulTa

Περὶ τῆς ἱερᾶς

σώματος καὶ

ψυχῆς

ἡσυχίας

Περὶ

διαφορᾶς

καὶ

διακρίσεως

ἡσυχιῶν

28

kAgrave

locvisaTAcircs

gonebiTa

Semokrebul

iTa

misive

samRvdeloAacutesaT

Acircs da dedisa

saTnoebaTaAacutesa

netarisa

locvisa

72avit72

SinaAacutesaTAcircs

gonierisa da

grZnobadisa

wardgomisa

helliphelliphellip

locvisaT

Acircs da

sagonebisa

keTils

dgomisaTAcirc

s

Περὶ τῆς ἱερᾶς

καὶ μητρὺς

τῶν ἀρετῶν

τῆς μακαρίας

προσευχῆς

καὶ περὶ τῆς

ἐν αὐτῇ

νοερᾶς καὶ

αἰσθητῆς

παραστάσεως

kT

uvnebelobi

saTAcircs

misive

queyaniszedaAacutesa

TAcircs cisa

RmrTivmsgavsisa

uvnebelobisa

da sisrulisa

uvnebelobi

saTAcircs

wmidisa

uvnebelob

isaTAcircs ese

Περὶ τοῦ

ἐπιγείου

οὐρανοῦ τῆς

θεομιμήτου

ἀπαθείας καὶ

τελειότητος

73

29

da

aRdgomisaTAcircs

sulisa pirvel

zogadisa

aRdgomisa

καὶ

ἀναστάσεως

ψυχῆς πρὸ τῆς

κοινῆς

ἀναστάσεως

30

l

siyuarulis

aTAcircs da

sarwmunoebi

sa da

sasoebisa

misive

TanSemkrvelisa

TAcircs

saTnoebianisa

samobisa

saTnoebaTa

Sina

saTnoebiTi

samobisaTAcircs

sarwmunoe

bisaTAcircs

Περὶ τοῦ

συνδέσμου τῆς

ἐναρέτου

τριάδος ἐν

ἀρεταῖς

rTulia msjeloba (garda im SemTxvevisa sadac Cans avtoris

ganzraxva nawarmoebis struqturis cvlilebisas da razec zemoT ukve

visaubreT) Tu ra motivi udevs safuZvlad teqstis qarTveli avtorebis

gadawyvetilebas daSalon an gaaerTianon teqstSi erTmaneTisgan sakmaod

mkafiod gamijnuli safexurebi

amgvarad warmodgenili kvleva Semdegi daskvnebis gamotanis

saSualebas gvaZlevs

1 saTnoebaTa kibis teqstis safexurebis sistematizacia ar

daiyvaneba oden vnebebTan brZolasa an saTnoebebis mopovebaze amgvari

dayofa metad calsaxaa da ZiriTadad konkretuli safexuris mxolod

dasaTaurebaze dayrdnobasa da misi Sinaarsobrivi mxaris

gauTvaliswineblobaze miuTiTebs Sesabamisad viRebT teqstis

kompoziciis meqanikur (mxolod saTauris doneze) gaazrebas rasac

ewinaaRmdegeba teqstis mTliani semantika

2 saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebi Tavebis Tanmimdevrobis

mixedviT Semdeg Taviseburebas iCenen petre gelaTelis Targmani misdevs

mines krebulSi dabeWdil berZnul teqsts eqvTime aToneliseuli

74

Targmani ki struqturis mixedviT ar mihyveba aqamde gamocemul arc erT

berZnul teqsts da amis mizezad igi sxva dednis arsebobas asaxelebs es

faqti uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli teqstis

rekonstuqciisaTvisac amasTanave eqvTimes SeniSvnidan isic irkveva rom

man icis sxva berZnuli teqstis arsebobis Sesaxeb romelSic TavTa

Tanmimdevroba sxvagvaria rom ara avtoris remarka SesaZloa eqvTime

aToneliseuli saTnoebaTa kibis struqturis ldquogadaxrardquo Cven xelT

arsebuli berZnuli teqstebisgan agvexsna rogorc eqvTime aTonelis

Taviseburi mTargmnelobiTi meTodi bevr SemTxvevaSi specialur

literaturaSi gavrcelebuli mosazreba eqvTime aTonelis

mTargmnelobiT meTodTan dakavSirebiT (kleba-metebis principi) eyrdnoba

misi Targmanebis arakritikul teqstTan Sedarebis safuZvelze miRebul

daskvnebs

3 poeturi teqstebis Tavebis mimdevroba gansxvavdeba orive

naTargmni prozauli teqstisgan am mxriv sainteresoa anton

kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibe romelic struqturulad zustad

emTxveva konstantinepolSi 1883 wels beri sofroniusis mier gamocemul

teqsts es faqti orgvari varaudis daSvebis saSualebas gvaZlevs 1)

antoni azrobrivad awyobs safexurebis Tanmimdevrobas 2) savsebiT

dasaSvebia aseve rom anton kaTalikoss xelT hqonoda CvenTvis ucnobi

rame sxva wyaro romelSic TavTa Tanmimdevroba swored ise iqneboda

organizebuli rogorc man da cota mogvianebiT am teqstis sxva

gamomcemlebma sofroniusma da arqimandritma egnatem daalages

75

amp 2 saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis stilis

zogierTi sakiTxi

bizantiur esTetikaSi mSvenierebis cnebam gamomsaxvelobiTi

formebidan saRvTo SinaarsSi gadainacvla marTalia igi klasikur

esTetikaSi ara marto formas aramed amaRlebuli azris mSvenierebasac

gulisxmobda magram qristianul esTetikaSi mas saRvTo azris saRvTo

mSvenierebis gamoxatvis funqcia daekisra maSasadame gadainacvla

ontologiur gnoseologiur eTikur sferoSi miuxedavad imisa rom

umaRles pirvel saRvTo sibrZnesTan dapirispirebiT uaryofilia

ritorikis garegnuli esTetikuri samkaulebi maTi gamoyeneba daSvebulia

isev RvTismetyvelebisaTvis da mxolod da mxolod misi samsaxurisTvis

misi ukeT warmoCenis mizniT qristian avtorTa aseTi Sexedulebebi

gamoxatavs maT antinomiur damokidebulebas movlenebisadmi rac

bizantiuri esTetikisaTvis iyo damaxasiaTebeli amdenad garegnuli

esTetikuri mSveniereba faseulia mxolod saRvTosTan

transcendenturTan damokidebulebaSi (bezaraSvili 2004 536-540 586)

ioane sinelis teqsti gamoirCeva maRali poeturobiTa da stiluri

mravalferovnebiT (popova 2011 50) vfiqrobT klasikuri siuJetis

ararsebobis gamo esTetikuri siamovnebis miniWebis funqcia akisria

mTlianad stilsa da enas amitom sadisertacio naSromis winamdebare

paragrafSi SevecdebiT mokled mimovixiloT saTnoebaTa kibis stilis

zogierTi sakiTxi da am WrilSi qarTuli Targmanebis ndash mxatvruli

mxare radganac samecniero literaturaSi SeniSnulia aseve rom

berZnul teqsts Tavisi mxatvruli RirebulebiT arc qarTuli Targmanebi

CamorCebian klemaqsi warmoadgens SesaniSnav Txzulebas avtori

brwyinvale sentencia-aforizmebiT mxatvruli gamosaxvis xerxebiT ndash

saocari Sedareba-metaforebiT dapirispirebebiT gameorebebiTa Tu

mignebuli paralelebiT romlebic saerToa berZnuli da qarTuli

redaqciebisaTvis gadmogvcems saTqmels (cincaZe 2008 82) nawarmoebis

amouwuravi potencialidan gamomdinare sakiTxis srulad Seswavla erTi

paragrafis farglebSi bunebrivia warmoudgenelia am SemTxvevaSi Cveni

amocana mdgomareobs teqstis mxatvrul Rirebulebaze zogadi

warmodgenis SeqmnaSi radganac vfiqrobT medievalur samyaroSi

76

saTnoebaTa kibis popularobis ganmsazRvreli erT-erTi mniSvnelovani

faqtori swored nawarmoebis stili iyo

ritorikuli figurebidan da tropuli metyvelebis formebidan

romelTac xSirad mimarTavs ioane sineli gamovarCev epiTets Sedarebas

personifikacias hiperbolas gradacias ritorikul SekiTxvas

gameorebas anastrofs epanaforas antiTezas paromoions hendiadiss

paronomasias rac Seexeba teqstis qarTul Targmanebs orive qarTul

prozaul redaqciaSi Cans mTargmnelTa Zalisxmeva SeinarCunon

originali teqstis maRalmxatvruli stili Tumca rogorc

mosalodnelic iyo petre gelaTelis Targmani Sesrulebuli gelaTis

literaturuli skolis normebis Sesabamisad ufro axlos dgas berZnul

teqstTan vidre eqvTime aTonelis romelic qarTuli enisTvis metad

bunebriv konstruqciebs arCevs

samecniero literaturaSi SeniSnaven rom saTnoebaTa kibeSi

bunebrivad aris CarTuli xalxuri metyvelebidan aRebuli aforistuli

gamonaTqvamebi da amgvar formebs Tavad ioane sinelic qmnis (popova 2011

53-54) ἀνὴρ σιωπηλὸς φιλοσοφίας υἱὸς (712D) ldquomamakaci mdumare

filosofosobisa Zerdquo (A-39 44v) ldquokaci mdumare Svili ars sibrZnisaAacuterdquo

(sineli 1965 103) χωρὶς δοκιμῆς ὁ χρυςὸς οὐ τελειοῦταιrdquo (696A) ldquoTAcircnier

gamocdilebisa oqroAacute arsrul iqnebisrdquo (34v) ldquooqroAacuteca gamoucdelad ara-

ve srul iqmnebisrdquo (sineli 1965 78)

struqturidan gamomdinare teqsti mTlianobaSi SeiZleba ganvixiloT

gradaciis ndash erTi safexuridan meoreze TandaTanobiT gadasvla

TandaTanoba Tanamimdevroba (ucxo 1989) ndash nimuSad radganac misi

ZiriTadi idea aris ganviTareba nebisyofis srulyofa moZraoba qvemodan

zemoT (popova 2011 48) gradaciis magaliTebi xSiria teqstSi ldquoἸσάριθμος

εὐαγγελιστῶν βαθμός Ὁ ἀθλητὴς στῆκε τρέχων ἀφόβωςrdquo (PG Vol 88 728D) ldquoese kibe

ars Sesworebuli ricxusa maxarebelTasa moRuawe ege romeli mdgomare

xar amas zeda uSiSad rbiode cad mimarTrdquo (sineli 1965 125) ldquosworricxAcirc

maxarebelTaAacute xarisxi moRuawe deg msrboli uSiSad (A-39 53v) an kidev

ldquoΑἱ μὲν ὅσιαι ἀρεταὶ τῇ τοῦ Ίακὼβ κλίμακι παρεοίκασιν αἱ δὲ ἀνόσιοι κακίαι τῇ ἁλύσει τῇ

ἐκπεσούσῃ ἐκ Πέτρου τοῦ κορυφαίουldquo (PG vol 88 840A) ldquosaTnoebani wmidani

msgavs arian kibesa mas romeli ixila iakob rameTu SemdgomiTi

77

Semdgomad SeslviTa maT Sina aRamaRleben kacsa cadmde xolo borotni

saqmeni msgavs arian jaWuTa maT romeli dascAcircves mociqulisa petresgan

rameTu esreT vnebani erTindasherTsa damokidebul arian da STaiyvaneben

sulsa jojoxeTadrdquo (sineli 1965 202) ldquowmidani vidreme saTnoebani iakobis

kibesa miehazrvian xolo arawmidani siboroteni ndash jaWusa ganvrdomilsa

petresgan (A-39 80v)

calkeul sityvaTa gameoreba ritorikuli xerxia romelic azrs met

eqspresiulobas sZens ldquoδαίμονα τὸν δαίμονα ἰώμενονldquo (PG Vol 88 841B) ldquoeSmakman

eSmaki gandevnardquo (sineli 1965 204) eSmaki eSmakisa ganmkurnebeladrdquo (A-39

81v) saTnoebaTa kibeSi gameorebis sxvadasxva saxe gvxvdeba rTulic da

martivic ndash ramdenime sityvis gameoreba erTmaneTis miyolebiT ldquoΟὐαὶ Οὐαὶ

οἵ μοι οἵμοι δικαίως δικαίως φεῖσαι φεῖσαι Δέσποταrdquo (PG Vol 88 768C) ldquoue ue Auml me

Auml me samarTlad samarTlad gAcirclxine gAcirclxine meufeordquo (A-39 56r) ldquovaAacuteme

vaAacuteme raAacute SememTxAcirca ubadruksa amas samarTlad milxine milxine meufeo

wyaloba yav mowyaleo Sendoba yav macxovaro yovelTaordquo (sineli 1965

131-132) Στῆτε Στῆτε καὶ πάλιν ἐρῶ στῆτε (PG Vol 88 728B) rdquodegiT degiT da

kualad vityAcirc degiTrdquo (A-39 53v) ldquosayuarelno mtkiced degiT da

kualadca vityAcirc degiTrdquo (sineli 1965 124)

teqstSi yvelaze xSiria anafora ndash poeturi da ritorikuli xerxi ndash

erTi da imave sityvis (winadadebis bgeris) gameoreba ramdenime taepis

(frazis) dasawyisSi (ucxo 1989) ldquoὅλη σκοτεινὴ ὅλη δυςώδης ὅλη ῥυπῶσα καὶ

αὐχμηράrdquo (PG Vol 88 773B) ldquoyoveli bneloani yoveli Znelsul yoveli

Sebaylebul da nisloanrdquo (A-39 59v) ldquoyovliTurT bnel yovliTurT

myral da borot da SesaWirvebelrdquo (sineli 1965 146) ldquoΔάκρυα ἐξόδου

ἀπέτεκον φόβον φόβον δὲ τεκόντος ἀφοβίαν ἐπιφαίει χαρὰ χαρᾶς δὲ ἀκαταλήκτου ληξάσης

τῆς ὁσίας ἀγάπης ἀνέτειλε τὸ ἄνθοςrdquo (PG Vol 88 813C) ldquocremlTa gansvlisaTa

aRmoSves SiSi xolo SiSisa mSoblobasa uSiSoebisasa zedgamoCnda

sixaruli σsixarulisa miusrulebelisa misrulebasa wmidisa

siyuarulisa aRmohAtildeda yuavilirdquo (A-39 73v) ldquocremlTa romelni AtildesenebiTa

sikudilisaAacuteTa iyvnian Sves SiSi da SiSman Sva uSiSoeba da merme

gamobrwyinda sixaruli da raJams sixaruli igi dausrulebeli srul

iqmna gamoCnda yuavili igi brwyinvalisa mis siyuarulisaAacuterdquo (sineli 1965

78

182) ldquoχρoacuteνῳ χρoacuteνον ἀναπληροῦνrdquo (PG Vol 88 797C) ldquoJamiTa Jamisa

aRmosrulebadrdquo (A-39 66v) ldquoraAacuteTamca dRes udeb iqmnebodi da xvalemca

aRasrule dRisaAacutecardquo (sineli 1965 160) ἔρωτι ἔροτα διακρούσασθαι (PG Vol 88

777A) ldquotrfialebiTa trfialebisa ukunqcevadrdquo (A-39 61v) ldquotrfialebiTa

trfialebisa advilad gandevnadrdquo (sineli 1965 145) laquoΔιὸ αἱ μὲν μία τῇ μιᾷ

συνδεθεῖσαι εἰς οὐρανὸν τὸν προαιρούμενονmiddot αἱ δὲ ἑτέρα τὴν ἑτέραν γεννᾷν καὶ συσφίγγειν

πεφύκασινraquo (PG Vol 88 841A) ldquoTqumisa romlisaTAcircs romelnime

erTierTisadmi warmavlinebelni zecadmi aRivaneben winaaRmrCevelni

xolo romelnime sxAcircT sxuad Sobad da Semtkicebad datevebul arianrdquo

(A-39 80v) ldquorameTu esreT vnebani erTindasherTsa damokidebul arian da

Staiyvaneben sulsa jojoxeTadrdquo (sineli 1965 202)

gameorebis figurebidan avtori xSirad iyenebs epanaforas ndash erTi da

imave sityvis gameoreba erTmaneTis momdevno kolonaTa dasawyisSi

(bezaraSvili 2004 602) ldquoὉ ἐν ἀληθείᾳ τὸν Κύριον ἀγαπήσαςmiddot ὁ ἐν ἀληθείᾳ τῆς μελλούσης

βασιλείας ἐπιτυχεῖν ἐπιζητήσαςmiddot ὁ ἐν ἀληθείᾳ πόνον περὶ τῶν ἑαυτοῦ πταισμάτων ἐσχηκώς ὁ

ἐν ἀληθείᾳ μνήμην κολάσεως κτηςάμενος καὶ κρίσεως αἱωνίου ὁ ἐν ἀληθείᾳ φόβον τῆς ἐαυτοῦ

ἐξόδου ἀναλαβὼν οὐκ ἔτι ἀγαπήσει οὐκ ἔτι φροντίσει ἤ μεριμνήσει οὐ χρημάτων οὐ

κτημάτων οὐ γονέων οὐ δόξης τοῦ βίου οὐ φίλου οὐκ ἀδελφῶν οὐδενὸς ἐπιγείου τὸ

παράπανmiddotrdquo (PG Vol 88 653 BC) asevea qarTul TargmanebSic ldquoromelman

WeSmaritad Seiyuaros ufali romeli WeSmaritad eZiebdes mimTxuevad

saukunesa mas sasufevelsa romelman WeSmaritad tkivili moigos TacircsTa

codvaTaTAcircs romelman WeSmaritad AtildesenebaAacute moigos satanjvelisa da

sasjelisa saukunoAacutesaAacute romelman WeSmaritad SiSi ganslvsa misisaAacute

AtildeorcTagan daamtkicos gulsa Tacircssa man arca Seiyuaros arca izrunos

arca iurvodis saAtildemarTaTAcircs anu monagebTa anu naTesavTa anu

didebaTaTAcircs soflisa anu megobarTa anu ZmaTa anu arc ara saqmeTagan

queyanisaTa rdquo (sineli 1965 35) ldquoWeSmaritebiT uflisa Semyuarebelman

WeSmaritebiT gulvebadisa samefoAacutesa mimTxuvad meZiebelman WeSmaritebiT

tkivilisa TacircsTa SecodebaTaAacutesa momgebelman WeSmaritebiT Atildesenebasa

sasjelisa da msjavrisa saukunoAacutesasa momgebelman WeSmaritebiT SiSsa

ganslvisa Tacircsisasa mimRebelman arca mermeca Seiyuaros arRa mermeca

SeiWirvos gina izrunvis ara saAtildemarTaAacute ara monagebTaAacute ara mSobelTa

ara sawuToAacutesa didebisa ara megobarTa ara ZmaTaAacute rdquo (A-39 16r)

79

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquouzrunveloba ar siyvaruli soflis

ars ara zrunva visTAcircsme sayvarelis

arca saAtildemarTa arca monagebTaTAcircs

arca sawuTos didebisaTAcircs yole

arc megobarTa ar mSobelT arca

ZmaTardquo (21)

ldquoWeSmaritebiT romelman Seiyuaros

uflisa igi maradisi sufeva

man moiZulos sofeli yovelive

Tavica Tacircsi monagebTa simravle

da upovari cxovreba aRirCiosrdquo

(str 13)

rogorc vnaxeT yvela qarTul teqstSi garda ioane petriwis

variantisa met-naklebi sizustiT aris SenarCunebuli originali teqstis

paTosi da ritmuloba Tumca gansxvavebiT petre gelaTelisgan romelic

berZnuli teqstis analogiiT citirebul epizods uSemasmenlo

winadadebebiT Targmnis eqvTime aTonelis Targmani qarTulisTvis metad

bunebrivi konstruqciebiT aris Sesrulebuli

sxva magaliTi ldquoΦανταςία ἐστὶν ἀπάτη ὀφθαλμῶν ἐν κοιμωμένῃ διανοίᾳmiddot φανταςία

ἐστὶν ἔκστασις νοὸς ἐγρηγορότος σώματοςmiddot Φανταςία ἐστὶν ἀνυπόστατος θεωρίαrdquo (PG Vol 88

669BC) ldquoocnebaAacute ars cTomilebaAacute TualTaAacute mZnaresa gonebasa Sina ocnebaAacute

ars gancAcircbrebaAacute gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina AtildeorcTasa ocnebaAacute ars

xilvaAacute uguamoAacute da ara arsirdquo (sineli 1965 53) ldquoocnebaAacute ars cTunebaAacute

TualTaAacute mZinaresa Sina mimogonebasa ocnebaAacute ars gankrTomilebaAacute

gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina sxeulisasardquo (A-39 22v) poetur teqstebSi ar

aris SenarCunebuli stili

anton kaTalikosi

ldquosxegravea ars ocneba sizmrisagan hAtildeams cnobad

RmrTis-metyegraveAgravelurad aqa gancxadebulebs

ocneba aris TvalTa cTuneba maSin

midmo goneba odes mZinareobdes

xolo sxeuli mRAcircZareobdes odesrdquo

(sizmarTaTvis 2)

ioane petriwi

ldquogonebis aRZrvad AtildeorcTa uZraobasa

Sina ityAcircan bunebisandashmetyuelni

ocnebad ndash TualTa AtildeorcTa

cTomilebasa

raJams goneba viTar mZinare iyos

misTa sagonTa miridebiT sruliadrdquo

(str 34)

gameorebis erT-erTi saxea anastrofi igive palilogia ndash wina

kolonis ukanaskneli sityvis gameoreba momdevno frazis dasawyisSi

80

bdquoἐδέξατο ἔλλαμψιν Ἔλλαμψίς ἐστινrdquo (813B) ldquoSeiwynara gabrwyinvebaAacute gabrwyinvebaAacute

arsrdquo (A-39 73v) ldquoSeiwynara brwyinvalebaAacute saRmrToAacute xolo brwyinvalebaAacute

arsrdquo (sineli 1965 182) rdquoΜνήμη θανάτου ἐναργὴς περιέκοψε βρώματα βρωμάτων δὲ ἐν

ταπεινώσει κοπέντων συνεξεκόπησαν πάθηldquo (PG Vol 88 796AB) ldquoAtildesenebaman

sikudilisaman gancxadebulman gardahkueTna sazrdelni xolo

sazrdelTa simdablesa Sina gardakueTasa TangardaekueTnes vnebanicardquo

(A-3965r) ldquoAtildesenebaman sikudilisman gankueTnis gemoni WamadTani xolo

raJams eseviTarnindashigi gemoni simdabliT ganikueTnian maT Tana

ganikueTnian vnebanicardquo (sineli 1965 155) aqac rogorc sxva SemTxvevebSi

petre gelaTeliseul TargmanSi metad Cans mTargmnelis zrunva daicvas

sizuste da siaxlove dedanTan am stilur figuras iyenebs anton

kaTalikosic prozauli teqstebisgan damoukideblad

ldquomaSin eSmakni aRmmzadeben Cuen nategraverad

nategraverad mowyaleT Tanlmobil eriskacTadrdquo (25)

paronomasia ndash gameorebis erTerTi saxeoba romelic sakmaod

gavrcelebulia bizantiur mwerlobaSi xasiaTdeba erTnairi Ziris mqone

msgavsi JReradobis magram gansxvavebuli mniSvnelobis sityvebis

SepirispirebiTa da kavSiriT roca erTi Ziris sityva sxvadasxva

gramatikul formaSia (bezaraSvili 2004 619-620) am ritorikul

figurebis Targmnas Sesabamisi Sesatyvisobebis arsebobis SemTxvevaSi

orive mTargmneli arTmevs Tavs Tumca rogorc sxva SemTxvevebSi petre

gelaTelis Targmani met siaxloves iCens berZnul teqstTan ldquoτοῦ δoacuteλου τῶν

δολίωνrdquo (PG Vol 88 669B) ldquozakuvisa mzakuvarTaAacutesa gamoucdelad yofadrdquo (A-

39 23r) ldquoRonesa mzakuvarTa maT mterTa CuenTasardquo(sineli 1965 53) ldquoΠάσῃ

νήψει νήψωμεν καὶ τηρήσει τερήσωμεν καὶ φυλακῇ φυλαξώμεθαrdquo (PG Vol 88 712D)

ldquoyovliTa ganfrTxobiTa ganvifrTxoT da damarxviTa davimarxoT da

dacviTa davicvaTrdquo (A-39 44v) ldquoyovliTa sifrTxiliTa ganvifrTxoT da

yovliTa krZalulebiTa vekrZalneT da yovliTa gulisAtildemisyofiTa

gulisAtildemavyoTrdquo (sineli 1965 103) ldquoμολυνεῖ ἢ μὴ μολυνόμενος τοὺς μολυνομένους

σὺν αὐτοῖς μολυνθήσεταιrdquo (PG Vol 88 669A) ldquoguli maTZliTTasa Sina

Seamwikulos gonebasa ginaTu arSemwikulebuli SemwikulebulTa

damsjeli TAcircTca Seimwikulosrdquo (A-39 23r-23v) ldquoguli misi Seiginebodis anu

81

ukueTu TAcircT ara Seiginebodis romelni Seiginebodian maT ganikiTxvidesrdquo

(sineli 1965 52) rig SemTxvevaSi berZnuli teqstisgan damoukideblad

qarTveli mTargmnelebi Tavadac qmnian paronomasiis nimuSebs ldquoΕἶδον μῖσος

πορνείας δεσμὸν χρόνιον διαῤῥῆξαν καὶ μνησικακίαν ἐκεῖ ἄδεσμον αὐτὸν τοῦ λοιποῦ

παραδόξως διατηρήσασανmiddot θαυμαστὸν ὅραμα δαίμονα τὸν δαίμονα ἰώμενονldquo (PG Vol 88

841B) vixile siZulili sakrvelsa siZvisasa JamiTa ganmxeTqelad da

ZacircrisAtildesenebaAacute mun usakrvelod missa mieriTgan sakAcircrvelebiT damcvelad

sakAcircrvel saxilveli eSmaki eSmakisa ganmkurnebeladrdquo (A-39 81v) ldquovixile

munve ZacircrisndashAtildesenebaAacute romelman sakrveli igi siZvisaAacute Seukrvelad daicva

mieriTgan da damikAcircrda viTar eSmakman eSmaki gandevnardquo (sineli 1965 204)

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquoiqmna odesme siZulili ganmxeTqel

siZAcircs krulebis yovlad daZegraveAgravelebulis

kualad igive arSemkrvel maT ganaxeTqT

damcegraveAgravel Seukrvel eSmaki eSmakT mdevnel

magra gangebiT saRmrToT sakAcircrvi eserdquo (94)

--------

citirebul pasaJSi gameorebasTan erTad aris antiTezis nimuSic

saTnoebaTa kibis stilis yvelaze ganmasxvavebel Taviseburebad t popova

swored antiTezas miiCnevs mkvlevris azriT antiTeza devs nawarmoebis

kompoziciaSic ki xolo sakuTriv teqstSi gvxvdeba yvela saxeobis

antiTeza (popova 2011 52) ufro metic vfiqrob erTi safexuris

farglebSi aris moqceuli antiTeza ndash opoziciuri wyvilebi saTnoeba da

mankiereba antiTezis magaliTebi

ldquoΔίδου κόπους νεότητός σου προθύμως Χριστῷ καὶ χαρήσῃ ἐν γήρᾳ ἐπὶ πλούτῳ ἀγαθείαςmiddot

τὰ ἐν νεότητι συναγόμενα ἐν τῷ γήρᾳ τοὺς ἐξατονήσαντας τρέφουσι καὶ παραμυθοῦνταιldquo (PG

Vol 88 641B) ldquomiscen Sromani siWabukisa Senisani guls-modgined qristesa

da gixarodis siberesa Sensa simdidresa zeda uvnebelobisasa siWabukesa

Sina Sekrebulni Sromani siberesa Sina mouZlurebulTa zrdian da

nugeSinis-scemenrdquo (sineli 1965 32) ldquomiscemd SromaTa siWabukisa SenisaTa

gulmodginebiT qristesa da ixaro siberesa Sina uvnebelobisasa rameTu

siWabukesa Sina Sekrebulni siberesa Sina mouZlurebulTa gamozardian

da nugeSinis scemenrdquo (A-39 15r)

anton kaTalikosi ioane petriwi

82

ldquosiWabukisa drosa mihscemen Sromani

guls-modginedre qristesa sixaruliT

xolo ixaro drosa siberisasa

hnaxo ra mdidrad uvnebeloba wmida

da siyrmis unjman gamogzardos siberesrdquo

(110)

ldquosofliT gamosvla siWabukisa Jamsa

giAtildems monazono rameTu Sekrebulni

maSin Sromani siberesa gzrdian Sen

da sikudilisa winaAacuteTve warggzavnian

mosagebelsa RirsTasa saukunodrdquo (str11)

ldquoΠάντων τῶν προαιρουμένων ὁ Θεὸς πάντων ἡ ζωήmiddot πάντων ἡ σωτηρία πιστῶν ἀπίστωνmiddot

δικαίων ἀδίκωνmiddot εὐσεβῶν ἀοεβῶνmiddot ἀπαθῶν ἐμπαθῶνmiddot μοναχῶν κοσμικῶνmiddot σοφῶν ἰδιωτῶνmiddot

ὑγιῶν ἀσθενῶνmiddot νέων προβεβηκότωνrdquo (PG Vol 88 633A) ldquorameTu igi ars yovelTa

RmerTi da yovelTa cxorebaAacute urwmunoTa da morwmuneTaAacute marTalTaAacute da

codvilTaAacute uvnebelTa da vnebulTaAacute RmrTis-msaxurTaAacute da usjuloTaAacute

erisaganTaAacute da monazonTaAacute brZenTaAacute da uswavlelTaAacuterdquo (sineli 1965 20)

ldquorameTu igi ars yovelTa RmerTi yovelTa cxorebaAacute yovelTa

macxovarebaAacute morwmuneTa urwmunoTa marTalTa usamarloTa

keTilmosavTa umosavoTa uvnebelTa vnebisSnaTa monazonTa

msoflelTa brZenTa uswavlelTa (A-39 9v-10r)

ldquoΣημεῖον μεμεριμνημένης μετανοίας παςῶν τῶν συμβαινουςῶν ὁρατῶν καὶ ἀοράτων

θλίψεων ἀξίους ἑαυτοὺς λογίζεσθαιmiddot καὶ τούτων πλείωrdquo (PG Vol 88 780B) ldquosaswauli

WeSmaritisa sinanulisa ese ars raAacuteTa yovelTa WirTa da gansacdelTa

saCinoTa da uCinoTa Rirsad Segueracxnen Tavni Cuennirdquo (sineli 1965

150) bdquosaswauli zrunvilisa sinanulisa yovelTa SemTxuevadTa xilulTa

da uxilavTa WirTa Rirsad TavTa TacircsTa gonebaAacute da umravlesca amaTsardquo

(A-39 63r) antiTezis rogorc mxatvruli gamosaxvis erTi ubrwyinvalesi

xerxis funqcia saTnoebaTa kibeSi savaraudod SemCneuli aqvs teqstis

qarTvel mTargmnelsac eqvTime aToneli rogorc samecniero

literaturaSia SeniSnuli Tavadac berZnuli teqstisgan

damoukideblad qmnis antiTezis SesaniSnav formebs ldquosxuaTaTAcircs ara

yovelni ganvikiTxviT Tu rad ara vacxovneniT xolo TavTa TacircsTaTAcircs

ueWuelad yovelniverdquo ldquoficxel ars da Znel dayenebaAacute wylisa Tacircnier

saprtobisa da sagozelisa xolo RmrTisagan yovelive SesaZlebel

arsrdquo (cincaZe 2008 82) antiTezas romelic amavdroulad warmodgens

anaforas eqvTime aToneli sxva SemTxvevaSic Txzavs berZnuli

83

teqstisgan damoukideblad ldquoὁ δόκιμος πανταχοῦ δόκιμοςrdquo (PG Vol 88 716C)

ldquogarna gamocdili yovelsave Sina gamocdil ars viTarca-igi

gamoucdeli yovelsave Sina gamoucdel arsrdquo (sineli 1965 109)

ldquogamocdili yovelsa Sina gamocdil viTar-igi da winaukmordquo (A-39 46r)

homoiotelevtoni anu paromoioni aris struqturis da Jreradobis

paralelizmi kolonebis Tanxmiereba anu Tanabarxmovani marcvlovani

daboloeba an homeoptotoni ndash erTnairi brunvis formebiani sityvebis

daboloeba (bezaraSvili 2004 613) amis magaliTebi teqstSi mravladaa

ldquoκαταλαλιᾶς θύρα εὐτραπελίας χειραγωγὸς ψεύδους ὑπουργὸς κατανύξεως διάλυσις ἀκηδίας

κλήτωρ ὕπνου πρόδρομος συννοίας σκορπισμὸς φυλακῆς ἀφανισμὸςrdquo (PG Vol 88 852Β)

ldquokari ZAcircris-zraxvisaAacute winamZRuari kadnierebisaAacute msaxuri tyuvilisaAacute

damAtildesneli lmobierebisaAacute momxdeli mowyinebisaAacute winamorbedi ZilisaAacute

ganmabneveli keTilTa gulis-sityuaTaAacute uCino-myofeli gloisaAacuterdquo(sineli

1965 213) ldquoZAcircrisAtildesenebisa kar kadnierebisa Atildeelisampyrobel tyuilisa

msaxur lmobierebisa daAtildesna mowyinebisa mxdeli Zilisa winamorbed

Tangonebobisa dabneva mcvelisa uCinoyofardquo (A-39 85r) qarTuli

Targmanebis avtorebi TviTonac berZnuli teqstisgan damoukideblad

iyeneben am ritorikul xerxs (PG Vol 88 1097B) ldquodasabam vidreme

urisxvelobisa dumili bageTaAacute SfoTebasa Sina gulisasa xolo saSuali

dumili gulissityuaTaAacute ndash wylulsa Sina SfoTebasa sulisasa xolo

dasasrul ndash Semtkicebuli siwynare qrolasa Sina xeneSTa qarTasardquo (A-39

75v-76r) ldquodasabami urisxvelobisaAacute ars dumili bageTaAacute guliTa

aRZruliTa da saSuali ars dadumebaAacute gulisndashsityuaTaAacute wuliladiTa

aRZrviTa sulisaAacuteTa xolo aRsasruli ars aRuSfoTebeli dawynarebaAacute

bervasa Sina qarTa arawmidaTasardquo (sineli 1965 188)

mravlad aris saTnoebaTa kibeSi hendiadisebi ndash ori sityvis

Sewyvileba romelTagan erTi logikurad meores eqvemdebareba

(bezaraSvili 2004 599)

Μοναχός ἐστιν τάξις καὶ κατάστασις ἀσωμάτων ἐν σώματι ὐλικῷ καὶ ῥυπαρῷ

ἐπιτελουμένηldquo (PG Vol 88 633B) monazoni ars wesi da mdgomobaAacute sxeulisa

Soris nivTierisa da biweanisa srulqmnilirdquo (A-39 10r) ldquomonazonobaAacute ars

wesi da saqmAgrave uAtildeorcoTaAacute aRsrulebuli AtildeorcTa Sina nivTierTa da

84

mokudavTardquo (sineli 1965 21)N Kan kidev ldquoἘγκρατής ἐστιν ὁ ἐν μέσῳ πειρασμῶν καὶ

παγίδων καὶ θορύβων ἀπηλλαγμένου τρόπους πάσῃ δυνάμει μιμεῖσθαι φιλονεικῶνrdquo (PG Vol

88 633B) ldquogankrZaluli igi ars romeli Soris gansacdelTa da sabrAtildeeTa

da amboxebaTa iswrafdes aRsrulebad saqmeTa maTTa romelni

ganSorebul arian yovlisave eseviTarisaganrdquo (sineli 1965 21)

ldquogankrZaluli ars saSuali gansacdelTa da sabrAtildeeTa da SfoTTa

SecvalebulTa guarTa mimsgavsebad Zlevismoyvarerdquo (A-39 10r)

ritorikuli SekiTxva sicxadis da gamokveTilobis sicocxlis

Semqmnel figurაd aris miCneuli kiTxva ismeba efeqtisTvis da ara

informaciisTvis (bezaraSvili 2004 626) am mxatvrul xerxs ioane sineli

xSirad mimarTavs igi SenarCunebulia qarTul redaqciebSic (PG Vol 88

965D) ldquoukueTu ufali winaaRudgebis ampartavanTa vinRa SeuZlos

Sewyalebad eseviTarTa maT ubadrukTardquo (sineli 1965 318) ldquozesTmCenTa

ufali winaganewyobvis da visRa ukue namdAcirclve Sewyalebad amaTda Zal-

ucrdquo (A-39 122r)

anton kaTalikosi bdquowina-ganewyo mzvaobarTa ufali

da visme Zal-uZs Sewyalebadmca maTdardquo ndash (226)

(PG Vol 88 965D) ldquoukueTu winaSe uflisa saZulel ars yoveli guli

maRali vinRa Seiyuaros igi sxuamanrdquo (sineli 1965 319) ldquoarawmida winaSe

uflisa yoveli gulmaRali da visRa namdAcirclve eseviTarisa ganwmedad

Zal-edvasldquo (A-39 122r)

anton kaTalikosi ldquoTu sam maRali saZagel-ars uflisad

vinRa hyvarobdes amasmca qmnilTaganirdquo (2210)

(PG Vol 88 1160B) ldquoguiTxar Cuen ჵ Sueniero Soris saTnoebaTa da

guauwye sada aZoeb cxovarTa SenTa sada iyofebirdquo ndash (sineli 1965 518)

ldquomomiTxar Cuen ჵ keTilo saTnoebaTa Soris ldquosada hmwysi cxovarTa sada

daakarvebrdquo (A-39198v)

anton kaTalikosi ldquomiTxar keTilo saTnoebaTa Soris

sad hmwysi cxovarTa sad akarveb Sua-dRerdquo (3010)

personifikaciagapirovneba aseve mniSvnelovani mxatvruli xerxia

romelsac ioane sineli xSirad mimarTavs mankierebisa da saTnoebis

adamianze moqmedebis Zalis ukeT warmosaCenad igi konkretul mankierebas

85

Tu saTnoebas xedavs gansxeulebulad (PG Vol 88 665D) ldquoiyavn mamaAacute Seni

romeli tAcircrTvasa Sina codvaTa SenTasa SenTanave daSurebodis da

Segeweodis da gangaZlierebdes xolo dedaAacute Seni-lmobierebaAacute da

tirili romelsa ZaluZs mwinkulevanebisagan codvaTa SenTaAacutesa ganbanad

Senda xolo Zma Senda romeli srbasa Sina zecad aRmyvanebelisa gzisasa

Surebodis da rbiodis Sen Tana moige meuRle ganumeorebeli AtildesenebaAacute

sikudilisaAacute da Svilni Senni sayuarelni iyvned sulTqumani gulisanirdquo

(sineli 1965 43) ldquoiyavn Senda tAcircrTisami codvaTaAacutesa TanadaSuromad

SemZlebelica da mnebebeli xolo deda ndash lmobierebaAacute ganbanad Senda

mwikulisagan SemZlebeli xolo Zma ndash sarbielisa mimarT zenaAacutesa

Tanmetkivneule da Tanganmsworebeli moige TanmesawuToed ganuWrelad

AtildesenebaAacute sikudilisaAacuterdquo (A-39 21r)

an kidev (PG Vol 88 1860841B) ldquoromeli mZle eqmna gulisndashwyromasa man

mospo ZacircrisndashAtildeseneba xolo vidremdis mamaAacute cocxal iyos SeuZlebel ars

Tumca ara Svil esxnes masrdquo (sineli 1965 203) ldquodacxromilman

guliswyromisgan moispo ZAcircrisAtildesenebaAacute rameTu mamisa cxovlobasaRa

SvilTa sxmaAacuteca iqmnebisrdquo (A-39 81r)

anton kaTalikosi ldquoTu sadame mZle eqmnemca monazono

gulis-wyromasa mohspo ZAcircris-Atildeseneba

rameTu mama Tu sadame hscocxlebdes

adAcircl SesaZlo SAcirclTa sxma mamisagan

aq ganhsja saAtildemar TqmulTaTAcircs amaT vnebaTrdquo (93)

hiperbola ndash teqsts gansakuTrebul elfers sZens originalur

hiperbolaTa simravle ldquoεἰ δὲ μὴ αἰωνίως μέλλεις δακρύεινrdquo (PG Vol 88 668B)

ldquoraAacuteTa ara saukunod scremloodirdquo (sineli 1965 49) ldquoxolo ukueTu ara

saukunod gegulebis cremlovaAacuterdquo (A-39 21v) ldquoκἃν ἑκατὸν ἔτη ζήσειεν κἃν τὸν

Ἰορδάνην ποταμὸν ὅλον δάκρυον ἐκ τῶν ἑαυτῦ ὀφθαλμῶν ἴδοι ἐκπορευόμενονrdquo (PG Vol 88

848C) ldquodaRacaTu cxovndes as wel da Tuca xedvides cremlTa

gardamomavalTa TualTa misTagan viTarca mdinare iordanerdquo (sineli 1965

210) ldquodaRacaTu yoveli mdinare iordane cremlad TualTagan ixilos

gardmomavalrdquo (A-39 84r)

86

saTnoebaTa kibeSi gansakuTrebul yuradRebas iqcevs SedarebaTa

siuxve igi originalurad aris CarTuli nawarmoebis erTian qsovilSi

magaliTad ioane sineli simdablis saTnoebas adarebs cisartyelas ldquoΚαὶ

ουνθέουσα ἑαυτῇ ἡ πανόσιος αὔτη τρίσειρος ἄλυσις μᾶλλον δέ ἴριςrdquo (PG Vol 88 989D)

ldquoSeierTis sanatreli ese samkeci jaWAcirc da ufroAacutesRa mSAcircldi cisaAacuterdquo

(sineli 1965 347) ldquoyovlad wmidasa amas sam sirasa jaWusa xolo

ufroAacutesRa sartyelsa cisasardquo (A-39 132v)

anton kaTalikosi ldquosam sira ese jaWAcirc ganmtkicebuli

ufrosRa mSAcircldi cisa irise Wrelirdquo (25 7)

sxva magaliTi ldquoΜετάνοιά ἐστι ταπεινώσεως ἀγοραστήςrdquo (PG Vol 88 764C)

ldquomonanuli vaWari ars simdablisa msyidvelirdquo(sineli 1965 125) ldquomonanuli

ars damdablebisa momsyidelirdquo (A-39 53v)

anton kaTalikosi ldquomonanuli ars damdablebis momfardvirdquo (5 3)

an kidev bdquoὥσπερ τὴν ἄβυσσον ἀπέρατον τινὲς εἶναι ὁρίζονταιmiddot τόπον γὰρ αὐτὴν καλοῦσιν

ἀπύθμαντον Οὕτως ἡ τοῦ θανάτου ἔννοια ἄφθαρτον καὶ τὴν ἁγνείαν καὶ τὴν ἐργασίαν

κέκτηταιldquo (PG Vol 88 797B) ldquoviTarca ufskrulisaTAcircs zRuaTaAacutesa ityAcircan

viTarmed miuwdomel ars egreTve Atildesenebisa sikudilisa siwmideca da

saqmeca miuwdomel arsrdquo (sineli 1965 159) ldquoviTarndashigi ufskrulsa

umierkerZood yofad vieTnime gansazRvreben rameTu adgilsa missa

uwodeben apAcircTmantod esreTve sulisa gagonebasa uwevneli da

ubiwoebaAacuteca da moqmedebaAacute mougiesrdquo (A-39 66r) ldquoΕὐαρεστήσωμεν Κυρίῳ ὡς

στρατιῶται βασιλεῖrdquo (PG Vol 88 637B) rdquosaTno veyvneT ufalsa viTar mAtildeedarni

mefesardquo (A-39 19v) Δεδοίκασι γὰρ σύννοιαν οἱ δαίμονες ὡς οἱ κλέπται τοὺς κύναςldquo (PG

Vol 88 805A) ldquoeSiSvian Tangonebobasa eSmakni viTar mparavni ZaRlTardquo (A-

39 68v) ldquoZrwian eSmakni mwuxarebisagan viTarca mparavni ZaRlTaganrdquo

(sineli 1965 167) da sxva sainteresoa aseve bibliuri Sedarebebi

romelTac xSirad mimarTavs avtori MmagaliTad ioane sinels

saTnoebebi warmoudgenia kibed romelic bibliuri iakobis xilvaSi casa

da dedamiwas Soris iyo aRmarTuli (dab 28 11-13) da romelic iqca cisa

da miwis kavSiris erTgvar simbolod xolo vnebebi warmoudgenia jaWvad

romliTac iyo Sekruli petre mociquli sapyrobileSi tusaRobis dros

da risganac saswaulebrivad gaaTavisufla ufalma (saq 12 6-9) ioane

87

sineli xSirad iyenebs ldquojaWvisrdquo simbolos saTnoebebis an mankierebebis

erTmaneTisgan gamomdinareobis Cvenebis mizniT ldquoΑἱ μὲν ὅσιαι ἀρεταὶ τῇ τοῦ

Ἰακώβ κλίμακι παρεοίκασιν αἱ δέ ἀνόσιοι κακίαι τῇ ἁλύσει τῇ ἐκπεσούσῃ ἐκ Πέτρου τοῦ

κορυφαίουrdquo (PG Vol 88 840D) ldquosaTnoebani wmidani msgavs arian kibesa mas

romeli ixila iakob rameTu SemdgomiTi Semdgomad SeslviTa maT Sina

aRamaRleben kacsa cadmde xolo borotni saqmeni msgavs arian jaWuTa

maT romeli dascAcircves mociqulisa petresgan rameTu esreT vnebani erTindash

erTsa damokidebul arian da Staiyvaneben sulsa jojoxeTadrdquo (sineli

1965 202) ldquowmidani vidreme saTnoebani iakobis kibesa miehazrvian xolo

arawmidani siboroteni ndash jaWusa ganvrdomilsa petresgan (A-39 80v)

saTnoebaTa kibe gamoirCeva mravalferovani da uCveulo epiTetebiT

νοῦν ἄφωνον (PG Vol 88 765B) ldquogonebisa uAtildemoAacutesardquo (A-39 55r) ldquogonebani

usityueladrdquo (sineli 1965 128) ldquoκατώδυνος14

ψυχήrdquo (PG Vol 88 804D) ldquosulsa

qurivsardquo (A-39 68r) ldquosulsa mgloviaresardquo (sineli 1965 166) ldquoἀγγελοπρεπὲς15

θέαμαrdquo (PG Vol 88 688B) ldquoangelozebrivi xilvaAacuterdquo (sineli 196568) ldquoangeloz-

Suenieri saxilavirdquo (A-39 30r)

SedarebiT vrclad SevexebiT anton kaTalikosis redaqciis CarTul

strofebSi ramdenime Teologiuri SinaarsiT datvirTul epiTets aseTia

neoplatonur moZRvrebaSi RvTis predikatebi ndash erTi da keTili

ldquouvneboba oqrov mgebo sulTaTAcircs

elvarev saqe b rZenTadmi samkobo aw

brkiali ig i gegraverdiv hfine CegraveAgravendami

erT keTilobi sawyurisadmi xedegravead

locvisa frTiT a Rmfeno mimarT mzisardquo (29 I orig str)

isini ZiriTadad sinonimur wyvilSi gvxvdeba asea es anton

kaTalikosis wyobilsityvaobaSic ldquogoneba amze itAcircfre erT-keTilirdquo (ant

kaT wyobil str655) da Sua saukuneebis qarTul filosofiur-

Teologiur teqstebSic ldquokeTilobaAacute da erTi ndash igiveoba da RmerTi da

keTili ndash igiveobardquo (ZvelberZnul 2010 194)

14

κατώδυνος ndash in anguish grieving mourning (berZnuli 1961 738) 15

ἀγγελοπρεπὲς ndash befitting angels (berZnuli 1961 9)

88

garda amisa teqstSi aris epiTetebi romlebic erTs anu RmerTs

axasiaTebs apofatikuri TvalsazrisiT

ldquoromelman gyos Sen hrCeul qristes mowafe

xolo meorem angelos zena xorcTa

da mesameman vnebaTa zeda mTavar

xolo samTave mxedegraveAgravel niadag sarkiT

satrfialois uocnosa mzisadmirdquo (1 9)

ldquouocnordquo termini awarmoa ioane petriwma ldquoocnebardquo zmnidan mas

saba ganmartavs rogorc bdquoarasacnobelsldquo aseve sim yauxCiSvils igi

esmis rogorc sacnauris antonimuri da bdquoucnaurisldquo sinonimuri sityva

magram petriws gansxvavebuli cnebebi aqvs gadmocemuli am ori terminiT

ucno ndash Seucnobeli da uocno ndash warmoudgeneli warmousaxveli amgvarad

uocno miRebulia ara cnoba aramed ocneba zmnidan da amaTi

diferenciacia petriwamde ar unda yofiliyo savaraudebeli

(meliqiSvili 2011 196-197)

ldquounacnordquo ndash Seumecnebeli adamianuri gonebisTvis miuwvdomeli

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriwi

anton

kaTalikos

i

patrologia

greka

ldquoucxoebaAacute ese

ars

ganSorebaAacute

kadnierebisag

an sibrZne

ucnauri rdquo

(sineli 1965

43)

ldquoucxoebaAacute

ars

ukadnieroAacute

CueulebaAacute

ucnauri

sibrZnerdquo (A-

39 19r)

ucnauri

mecniereba ndash

wmida

(24)

ldquoucxoeba

ars

unacno

sibrZnerdquo

(3 2)

ldquoἄγνωστος

σοφίαrdquo

(PG Vol 88

664B)

ldquounacnordquo sxva prozaul qarTul TargmanebSi Secvlilia ucnauriT rasac

igive semantika aqvs ndash Seucnobeli

89

tropuli metyvelebis formebidan gamovyofT aseve saTnoebaTa kibis

antoniseuli redaqciis originalur CanarTebSi gamoyenebul metaforebs

aRniSnuli masala cxadyofs antoniseuli redaqciis CanarTi strofebis

originalobas radgan tropuli metyvelebis formebi Tu simboloebi

(warmovadgenT Sesabamis paragrafSi) romlebic am nawilSi Cans

damaxasiaTebelia zogadad anton kaTalikosis mxatvruli

azrovnebisTvis

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquoanu surAcirclman namdAcircl

satrfialosmanrdquo (16)

ldquotrfial mwyurvalman

namdAcirclsatrfialosmanrdquo (46)

ldquoor-gzis Sedgoma satrfos namdAcirclsawyurisrdquo (I I orig str)

ldquomaradis xedua namdAcirclsatrfialosadrdquo

(str 393)

ldquovin satrfialos namdAcirclsa etrfialerdquo

(str 439)

ldquooqros-feri frTe TAcircT naTlisad

mimyvanirdquo (7 I orig str)

FfrTiTa oqrois urCeulesiT moxuAgraved

(str 493)

ldquovardi ar mWnari ჶiali keTil

sulnelrdquo (I I orig str)

fial-sunnel RuTiv nel sacxebel

nardisa (str 570)

amrigad saTnoebaTa kibe gamoirCeva tropuli metyvelebis formebis

ritorikuli da stiluri figurebis mravalferovnebiT rac qmnis

maRalmxatvrul da esTetikuri TvalsazrisiT gamorCeul stils am

mxriv berZnul originals arc qarTuli Targmanebi Camouvardebian petre

gelaTeli cdilobs srulad SeinarCunos dedniseuli eqspresiuloba

qmnis ra formaluri ekvivalentis tipis Targmans xolo eqvTime

aTonelis teqsti gamoirCeva sisadaviTa da azris sicxadiT Targmanidan

Cans rom igi teqstis formas uqvemdebarebs Sinaarsis naTlad gadmocemis

amocanas miuxedavad amisa TargmanSi SenarCunebulia maRalmxatvruli

stili da rig SemTxvevebSi ritmulobac

90

amp 3 poeturi teqstebis versifikacia

saTnoebaTa kibis ori sruli galeqsili redaqcia arsebobs rogorc

naSromis wina TavebSi aRvniSneT ndash ioane petriwiseuli da anton

kaTalikosiseuli da bolo wlebSi aRmoCenili grigol nazianzelis

TxzulebebSi CarTuli saTnoebaTa kibis fragmentebi samive leqsiTi

redaqcia iamburi saleqso sazomiT aris dawerili SeniSnulia rom

iamburi leqsi ndash mcire formis iambikoebi advili dasamaxsovrebelia

Tavisi lakoniurobiT aforistulobiTa da sentenciurobiT

(bezaraSvili 1987 151)

samecniero literaturaSi araerTgzis aris SeniSnuli rom iamburi

sazomis farTo gamoyeneba dakavSirebulia ioane petriwTan da gelaTur

stilTan anton kaTalikosi rogorc ioane petriwis da misi skolis

tradiciebis didi damfasebeli hbaZavs demetre mefes ioane petriws

iezekiels petre gelaTels arsen bulmaisimisZesa da sxvebs cdilobs

warmoaCinos iambikos yvela Tavisebureba romelic axasiaTebda mas

qarTuli poeziis ganviTarebis xangrZlivi istoriis manZilze misi

iambikoebi gamoirCevian akrostixTa nairsaxeobiT garegani da Sinagani

riTmebiT maTSi daculia klasikuri iambikos stili cezura metwilad

modis me-5 marcvlis Semdeg Tumca zogjer igrZnoba taepebSi

marcvlebis met-naklebobac da cezuris adgilis cvalebadobac

yovelive es imaze migvaniSnebs rom anton kaTalikosi iyo qarTuli

literatures filosofiis Teologiis warmomadgenelTa Rirseuli

damfasebeli da maTi naazrevis poeturi xerxebis Cinebuli mcodne

(sulava 2006 196-197)

saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis (anton kaTalikosiseuli da

ioane petriwiseuli redaqciebis) calkeul TavTa struqturuli

Sepirispireba gvaCvenebs rom teqstebSi calkeul safexurTa

struqturuli organizeba identuria yovel safexurs win uZRvis

originali strofebi romelic mkiTxvels acnobs safexurSi

warmodgenil Temas safexuris dasaTaureba ikiTxeba Sesavali strofis

akrostixSic TiToeuli safexuri moicavs aT strofs muxlebi

gawyobilia iamburi sazomiT anonimur versias rac Seexeba rogorc

91

aRvniSneT nebismieria rogorc iambur strofTa raodenoba ise strofSi

taepTa raodenobac (bezaraSvili 1987 132-133)

winamdebare paragrafSi SevecdebiT mimovixiloT saanalozo

teqstebis versifikaciuli raoba

bizantiuri himnografia mdidaria araliturgikuli poeziiT isini

damoukidebeli krebulebisa da xelnawerebis saxiT arsebobs xolo

qarTulad Targmnilia calkeuli Txzulebebi cnobilia iambikoTa iseTi

Targmanebi romelic ZiriTad TxzulebasTan erTad aris Targmnili da

ara specialurad (mag amberkis saflavsa zeda warwerilirdquo Targmnilia

am wmindanis metafrasul cxovrebasTan erTad grigol RvTismetyvelisa

muAtildeledi aRricxuaAacute wmidaTa wignTardquo da amfiloqe ikonielis iambiko

selevkiosis mimarTrdquo romelic Setanilia did sjulis kanonSirdquo da

Targmnilia arsen iyalToelis mier aris bibliuri kanonikuri wignebis

CamonaTvali iambikurad) k kekeliZe XIII saukunis I naxevarSi naTargmnad

miiCnevs grigol RvTismetyvelis poezias ioane oqropiris iambikos

ioanik monazonis iambikoebs sakuTriv iamburi poeziiT daintereseba

xdeba gelaTur saliteraturo skolaSi romlis wamomwyebi ioane

petriwi Cans mas garda ioane sinelis klemaqsisa (efTvime mTawmidelis

Targmnili prozauli teqsti) iambikoTi aqvs galeqsili iambikuri

sAcircnaqsari aT or TveTa proloRia romelic gaagrZela arsen bulmaisimis

Zem da daamTavra anton I-ma (gabiZaSvili 2011)

cnobilia rom iambiko specialuri saleqso formaa romelic

strofSi marcvalTa garkveul raodenobas emyareba igi iyofa

strofebad anu muxlebad TiToeuli muxli Sedgeba 5 iSviaTad 7

taepisgan TiToeul taepSi 12 marcvalia (marcvalTa raodenobaSi ar

Sedis naxevarxmovnebi) romelic cezuriT or araTanabar muxlad iyofa

Zvel qarTulSi cezura gankveTis niSniT wertiliT an mZimiT

aRiniSneba qarTul iambikoSi arc marcvalTa raodenobaa taepSi mudmivi

da cezuriT gakveTac yovelTvis erTnairad ar xdeba es ki samecniero

literaturaSi axsnilia misi araqarTuli warmomavlobiT ndash igi

berZnulidanaa Semosuli

saTnoebaTa kibis orive poetur versiaSi muxlebSi taepebis

raodenoba mkacrad gansazRvrulia da TiTo muxli moicavs 5 taeps rac

92

Seexeba marcvalTa raodenobas poetur redaqciebSi aris SemTxvevebi

roca taepSi yovelTvis 12 marcvali ar aris

ldquosiWabukisa drosa mihscemen Sromanirdquo (110)

ldquomoRuawes visme did xans hbrZoda ese vnebardquo (petriwi 1968 str 231)

ldquorameTu viTar mas amkoben varskvlavnirdquo (petriwi 1968 str 283)

rac Seexeba naxevarmarcvlebs ndash wesiT Aacute Acirc Agrave marcvals ver qmnian

Tumca

a) antoniseul teqstSi iseve rogorc petriwTan Acirc qmnis marcvals

Aase magaliTad

ldquoarca saAtildemarTa arca monagebTaTAcircs

arca sawuTos didebisaTAcircs yolerdquo (21)

ldquopirsa maqebsa eSmakis mociqulad

ityAcircan Rirsni wmidani igi kacnirdquo (petriwi 1968 str 216)

b) antonis redaqciaSi calke u brjgu an Agrave ver qmnis marcvals

ldquoxolo bralobad TavTadmi CuenTa aRgegraveZegraverenrdquo (25)

ldquoxorcTaca TacircsTa ganSiSegraveleba SimSili

zecadmi xedegravea muniT sxva Sewevnisardquo (22)

Tuki u brjgu da Agrave gvxvdeba wyvilSi yovelTvis iqmneba marcvali

ldquouzrunegraveAgraveloba qegraveAgraveyniszedaT ganTxevardquo (21)

ldquome ara davhSegraveAgraver Sendami Sedgomili

ar mwads lxineba arc gansegraveAgraveneba kacTardquo (23)

g) ioane petriwis teqstSi u da a aseve u da e erTmaneTis

gverdigverd qmnis erT marcvals

ldquosiyuarulisa wmidisasa maradisrdquo (str 217)

ldquoda kacTa Tualsa miridebaca keTilrdquo (str 218)

ldquoamisTAcircs vneba saso-warkueTisa maTrdquo (str 227)

qarTuli iambikos berZnulis mixedviT gamarTvisas ZiriTadi

yuradReba miuqceviaT imisTvis rom cezura mexuTe marcvlis Semdeg

mosuliyo CvenTvis saintereso SemTxvevaSic saTnoebaTa kibis galeqsil

redaqciebSi Tormetmarcvliani taepis dayofa ZiriTad SemTxvevebSi 5+7-

ia xolo gamyof niSnad (magaliTad A-711 xelnawerSi) gamoyenebulia

mZime

93

ldquoucxoeba ars Cუ Agraveuleba ukadri

gulisAtildemisyofa ara gancxadebuli

unacno sibrZne ar naCeni simdidre

ჶaruli yofa uxilavi ganzraxegravea

da gulissityegravea uCino damalulirdquo (32)

cezuramde gvaqvs xuTi marcvali cezuris Semdeg Svidi meore taepis

pirveli nawili erTi ormarcvliani da erTi sammarcvliani terfiT

xolo meore naxevari ori ormarcvliani da erTic sammarcvliani

terfiT gadmouciaT pirvel taepSi ki cezuramde ori erTmarcvliani da

erTic sammarcvliani xolo cezuris Semdeg tradiciulad ori

ormarcvliani da erTic sammarcvliani terfi gvaqvs

fsiqologiaSi cnobili faqtia rom subieqtur ritmizaciaSi

stimulaciebi or-orad sam-samad da orT-oTxad dajgufebulebi

aRiqmebian Semoqmedis praqtika angariSs uwevs fsiqo-fiziologiur

kanonebs da saleqso sazomebic ormag sammag an oTxmag dayofაzea

dafuZnebuli amasTan xanmokle mexsierebis sazRvrebi 7-8 marcvals ar

aRemateba aqedan gamomdinare ritmuli dajgufebis Semadgenel

elementTa ricxvi ar unda sWarbobdes oTxs xolo qvejgufis

maqsimaluri moculoba ndashrva marcvals am monacemebis sizusteSi

saleqso sistemaSi sazomTa dayofa gvarwmunebs Tormetmarcvliani

taepis tradiciuli dayofa aseTia 12=66 57 75 444 (nakudaSvili 1996

21)

berZnuli iambiko Seicvala metruli sistemis tonuriT cvlilebis

gamo Tumca amas qarTul iambikoze gavlena ar mouxdenia qarTuli iambi

iambadve rCeboda iqneboda is gagrZelebuli Tu aqcentiani orive

SemTxvevaSi igi Seuferebelia qarTulisTvis aristoteles SefasebiT

iambi yvelaze axlos aris enis bunebasTan Tumca amas ver vityviT

qarTulis Sesaxeb qarTulad igi Zalian mZime gamovida gamomdinare

ormarcvliani da sammarcvliani terfebis araTanabari gadanawilebidan

miuxedavad imisa rom man didi roli Seasrula Tavis droze sasuliero

mwerlobaSi rogorc yvelaze gavrcelebulma saleqso sazomma didi

xniT mainc ar SemorCa rogorc enisTvis Seuferebeli mZime saleqso

94

forma (beraZe 1943 590-591) igi qarTul himnografiaSi X saukunidan XVIII

saukunis bolomde arsebobda a silagaZis SeniSvniT iambiko erTis

mxriv daupirispirda sakuTriv qarTul formas meores mxriv misi

ganviTarebis procesSi yovelTvis igrZnoba bunebrivi qarTuli

leqswyobis paraleluri funqcionirebis kvali da igi ganicdis kidec

mis garkveul gavlenas (silagaZe 1997 84) iambikuri sazomi qarTuli

leqsis bunebrivi intonaciisa da kilosTvis marTlac Seuferebeli Cans

misi meSveobiT rTulia poeturi aRmafrenisa da eqspresiis gamoxatva

miuxedavad amisa saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis avtorebi zog

SemTxvevaSi axerxeben iamburi sazomis qarTul leqsTan met-naklebad

efeqtur Sexamebas rac gvaZlevs ritmulad organizebul mxatvrulad

saSualo rangis strofebs avtorebi cdiloben sxvadasxva ritorikuli

figurebis gamoyenebiT leqss mianiWon meti eqspresiuloba amaSi maT

exmarebaT metad maRalmxatvruli stiliT dawerili berZnuli teqstis

SesaniSnavi qarTuli prozauli Targmanebi romlebic iZlevian

faqtobrivad mza masalas poeturi teqstebis ritmuli organizebisaTvis

ldquoigi ucxo ars vinca biw-gamoxatvaT

ganeyo yovlad da RvTisad Seyofil-ars

igi ucxo ars vis hswads maradis glova

igi ucxo ars vin evltis yovelT TAcircsTa

siyvarulTagan yovelTa sayvarelTasrdquo (35)

an kidev

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquogamoslva sofliT samT aiZules moqmedT

anu sufevam gulvebadman saRmrToman

anu codvaTa ganmravlebis cnobaman

anu surAcirclman namdAcircl satrfialosman

xolo garda sxegravea mizezi usityur arsrdquo

(16)

ldquosamTangani ars sofliT gamoslva brZeno

anu codvaTa mosagebelis krZalviT

anu surviliT sasufevelis Rirsad

anu ufroAacutesis sazomisa moRebiT

romel ars RmrTisa siyuaruli maRalirdquo

(str 7)

rogorc ukanasknel magaliTSi gamoCnda antoniseul teqstSi metad

Cans zrunva strofis ritmuli gawyobisTvis vidre petriwTan SesaZloa

ioane petriwis leqsis stili ganpirobebuli iyos misi wyarosgan

eqvTime aTonelis Targmanisgan radganac rogorc sadisertacio

95

naSromis wina paragrafSi gamoCnda eqvTime aToneli Targmnis

qarTulisTvis Sesaferisi metad sada da gasagebi formiT gansxvavebiT

petre gelaTelisgan amgvari suraTi gvaqvs poetur teqstebTan

mimarTebaSic anton kaTalikosisa da ioane petriwis redaqciebis

paralelur adgilebze dakvirveba naTlad aCvenebs am ukanasknelis

stilis sisadavesa da sicxades magaliTad

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquouzrunveloba ar siyvaruli soflis

ars ara zrunva visTAcircsme sayvarelis

arca saAtildemarTa arca monagebTaTAcircs

arca sawuTos didebisaTAcircs yole

arc megobarTa ar mSobelT arca ZmaTardquo

( 21)

ldquoWeSmaritebiT romelman Seiyuaros

uflisa igi maradisi sufeva

man moiZulos sofeli yovelive

Tavica TAcircsi monagebTa simravle

da upovari cxovreba aRirCiosrdquo

(str 3)

amrigad saTnoebaTa kibis qarTuli poeturi gadamuSavebebi

ZiriTadad pasuxoben iamburi saleqso sazomiT gamarTuli teqstebis

moTxovnebs Tumca aris stilidan gadaxvevis SemTxvevebic poetur

teqstebs sakmaod mZime saleqso formebi aqvT Tumca aris gamonaklisebi

roca avtorebi (upiratesad anton kaTalikosi) axerxeben iamburi sazomis

qarTul leqsTan met-naklebad efeqtur Sexamebas ZiriTadad amgvar

SemTxvevebSi isini davalebulni arian teqstis maRalmxatvruli

prozauli TargmanebiT

96

Tavi III

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

simbolika

ldquoqarTuli literaturis saxismetyvelebiTi istoria anu istoria

mxatvrulobis TvalsazrisiT ver aigeba paradigmul saxeTa Seswavlis

gareSerdquo ndash SeniSnavs r siraZe (siraZe 2008 190)

Zveli qarTuli esTetikisTvis gansakuTrebuli mniSvneloba hqonda

biblias patristikul literaturas da saxismetyvelebiT egzegetikas

rac bibliur saxeTa paradigmebad dasaxvas gulisxmobs paradigmas unda

gaaCndes saxismetyvelebiTi potencia himnografiaSi paradigmulobas

gansazRvravda Zlispir-dasdebelTa sistema da aramxolod es aramed-

biblia patristikuli egzegetika da aS saxis originaloba ar

gamoiricxeba paradigmulobiT igi ar ukargavs nawarmoebs originalobas

(siraZe 2008 190-192)

saerTod cnobilia rom yovelgvari religiuri Tu miTologiuri

azrovneba iZulebulia Seqmnas sakraluri niSnebisa da simboloebis

sistema romlis gareSec mas ar SeuZlia gadmosces ldquodafarulirdquo

Sinaarsi (averincevi 1977 308mdash337)

fsevdo dionise areopageli V saukunis qristiani moRvawe udidesi

moazrovne avtori umniSvnelovanesi Teologiur-filosofiuri

Txzulebebisa amtkicebs rom WeSmaritebis Sesaxeb Txrobis

gansakuTrebiT marjve saSualeba aris saidumlo misterialuri

simboluri gansaxovnebis gza Sua saukuneebis filosofia axdens ra

baZvis Teoriis transformirebas simbolos moiazrebs rogorc

ldquomsgavsisa da aramsgavsisrdquo kavSirs masSi xedaven xelovnebis nawarmoebis

safuZvelsa da RerZs simboluri azrovneba saukuneebis manZilze

gansazRvravda sxvadasxva epoqis xalxTa msoflmxedvelobas swored

amitom gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba simbolur-alegoriul

Txrobas romelic mniSvnelovania kanonikuri qristianuli

mwerlobisTvisac

simbolos niSnebia azris yovlismomcveloba am azris arasruli

gamovlena da masTan dakavSirebuli ldquosemantikuri medinobardquo (a losevi)

97

ganusazRvreloba da mravalmniSvnelianoba (rac simbolos asxvavebs

alegoriisgan)

simbolo rogorc tropis erT-erTi saxe marTebulad miiCneva

universalur filosofiur ndash saRvTismetyvelo da esTetikur kategoriad

mis struqturaSi ori polusi gamoiyofa ndash sagnobrivi aspeqti da Rrma

dafaruli azri es polusebi erTmaneTis gareSe mniSvnelobas kargavs

simbolos arsi dapirispirebaSi vlindeba azriTi perspeqtiva am gziT

ikveTeba Sua saukuneebis literaturaSi simboluri mniSvneloba ori

saxiT warmodgeba paraboluri da tropologiuri Tavis mxriv

simbolos semantikur velSi moqceulia xati niSani enigma parabola da

sxva simbolo erTdroulad kidec gamoavlens da kidec faravs

WeSmaritebas

simbolos gansakuTrebuli datvirTva SeuZenia saTnoebaTa kibeSic es

savsebiT logikuria sayovelTaod cnobilia rom Sua saukuneebis

kulturas msWvalavs sinamdvilis mxatvruli abstragirebis tendencia

rac ganpirobebulia ideologiuri mrwamsiT Semoqmedma adamianur

yofasa Tu istoriul movlenebSi unda dainaxos maradiulis

zedroulis sulieris RvTaebrivis gamovlineba kerZoSi konkretulSi

drondashsivrciT SemosazRvrulsa da sagnobrivSi unda gamokveTos

maradiuli WeSmariti waruvali

simboluri saxismetyveleba erT-erTi mniSvnelovani sakiTxia

saTnoebaTa kibis kvlevis procesSi radganac teqstis saTaurSive devs

simbolo romelic Tavidanve qmnis winaswarganwyobas teqstis

msoflmxedvelobisa da agebulebis Sesaxeb garda amisa teqsti

gamoirCeva saocrad maRalmxatvruli saxeebiT poeturi eniT Rrma

Teologiuri azriT romelic ikiTxeba TiToeuli simbolos miRma

SevecdebiT yuradReba gavamaxviloT saTnoebaTa kibeSi gabneul saxe-

simboloebze da maTi Sinaarsis ganmartebiT warmovaCino rogor

axerxebs avtori saTqmelis ostaturad gamoxatvas ramdenad Tavsdeba

saTnoebaTa kibiseuli saxeebi tradiciuli mniSvnelobisa da funqciis

CarCoebSi da Seaqvs Tu ara avtors maT mniSvnelobaSi rame siaxle

rogoria qarTul teqstebSi gamoyenebuli saxe-simboloebis mimarTeba

berZnul teqstTan ra gansxvavebul saxeebs iyeneben

98

naxevradoriginaluri poeturi teqstebis avtorebi SevCerdebiT

mniSvnelobiT gamorCeul simboloebze

99

amp 1 saTnoebaTa kibis ZiriTadi simboloebi

kibe saTnoebaTa kibis simboluri saxismetyvelebis kvleva

bunebrivia kibis simboloTi unda daviwyoT miuxedavad imisa rom

berZnul teqstSi Tavebs hqviaT sityvebi da ara safexurebi ioane sineli

araerTgzis acxadebs teqstSi rom igi TiToeul sityvas aRiqvams kibis

erT safexurad rac sulieri srulyofis gzaze erTi mniSvnelovani

etapis Tanafardia nawarmoebSivea gacxadebuli amgvari kompoziciuri

organizaciisTvis STagonebis wyaro ndash saTnoebaTa kibe Seqmnilia

bibliuri iakobis kibis analogiiT bibliuri iakobis kibe ki

ukavSirdeba mis xilvas ldquo da Cuenebasa ixilvida da aha esera kibeni

aRmarTebulni queyaniT romlisa Tavi miwdomil iyo cad da angelozni

RmrTisani aRvidodes da gardamovidodes mas zedardquo (dab 2812) iakobis

xilvidan cxaddeba kibis erTi mniSvnelovani simboluri Sinaarsi ndash igi

aris kavSiri RvTiur da amqveyniur samyaros Soris saTnoebaTa kibeSi

ki garda amisa sulieri aRmasvlis simbolocaa

zogadad kibe aramarto sulier aramed socialur aRmasvlasac

ganasaxierebs simboloTa sistemaSi kibe erTgvari analogi iyo

ldquomsoflio xisardquo romlis kenweroc cas ebjineboda xolo fesvebi

qvesknelamde iyo Cazrdili kibe rom zeaRsvlis simboloa amis erT-

erTi dasturia safexureobrivi piramidebi da taZrebi Zvel egvipteSi

Zvel perusa da meqsikaSi mravaliarusiani budisturi taZari

borobuduri kunZul iavaze misticizmSi kibe aRqmulia idumal

sibrZnesTan miaxloebad da amasTanave TiToeuli safexuri adamianis

sulieri zrdis morig etaps ganasaxierebs (simboloTa 2011 110-111)

ufskruli parexi navTsadguri tradiciulad Sua saukuneebis

religiuri azrovnebisaTvis gamoqvabuli parexi mRvime sawuTrosgan

ucxodqmnili adamianis samyofelia romelic ukavSirdeba sulier

aRmasvlas TviTsrulyofas ganwmendas Tumca cota ufro ukan rom

wavideT platonisTvis gamoqvabulSi momwyvdeuli adamianis goneba

aRiqvams mxolod iluziebs anarekls im realuri samyarosi romlis

wvdomac SeuZlia mxolod warmosaxvasa da sulier zeswrafvas

(simboloTa 2011 156) saTnoebaTa kibeSi parexi iseve rogorc mRAcircme

100

ZiriTadad negatiur Sinaarss atareben aq maT ara aqvT arc sulieri

gardaqmnis da arc kaTarzisis funqcia mRvime SeiZleba iyos

gularZnilobisa orgulebisa romelsac adamiani unda eltvodes

zneobrivi srulqmnisken swrafvis surviliT ldquoφύγωμεν ἁπὸ κρημνοῦ

(ufskruli) ὑποκρίσεως καὶ ἀπὸ λάκκου ὑπουλότητοςrdquo (PG Vol 88 981D) vivltodiT

ufskrulisagan ukeTurebisa da mRAcircmisagan gularZnilebisa (sineli 1965

338) ldquovivltodiT parexisagan orgulebisa da mRAcircmisagan gularZnilebisardquo

(A-39 129r)

ufskrulis rogorc simbolos gaazreba orgvaria erTi mxriv igi

aRniSnavs zogadad siRrmes da meore mxriv arasrulfasovnebas

(simboloTa1971 3) saTnoebaTa kibeSi mas aqvs ormagi mniSvneloba ndash

pozitiuric da negatiuric ase magaliTad

ldquomonazoni igi ars romelsa eqmnas suli Tacircsi ufskrul simdablisa da

mas Sina yoveli suli vnebaTaAacute daenTqas da moeSTosrdquo (sineli 1965 323)

an kidev ldquotyuiliTa SeTxzuli sityuaAacute ficni cruni ufskruli ars

manqanebisa (ἄβυσσος δόλου 881C) (sineli 1965 337) ldquoufskruli zakuvisa

Semtkicebuli tyuilirdquo (A-39 128v)

antoniseul teqstSi erTgan ufskrulis sinonimur formad

dasturdeba peleRo (berZ Πέλαγος zRva siRrme) limenisnavsadguris

sapirispirod (cincaZe 2009)16 saba pelagons ganmartavs rogorc zRvis

siRrmes Tumca berZnuli teqstis am konteqstSi gvaqvs ara Πέλαγος aramed

Βυτός siRrme (PG 664B) (iseve rogorc petre gelaTelis naTargmn

teqstSia)

Aanton kaTalikosi

ldquosimravle trfobis zvaobisa ukuTqma

da ZAcircr-fasisa dumilisa peleRordquo

(33)

ioane petriwi

xolo cxovreba dafarulindash keTili

da dumilisa ufskruli ndash ganucdeli

(str 24)

ldquouvaris-yofaAacute zuaobisaAacute ufskruli dumilisaAacuterdquo (sineli 1965 43)

ldquoampartavnebisa uvarisyofaAacute dumilisa siRrmerdquo (A-39 19r)

16

statiaSi ix vrceli gamokvleva petre gelaTelis Targmanis berZnul leqsikasTan dakavSirebiT

101

qristianuli TvalsazrisiT erTmaneTs upirispirdeba erTi mxriv

boboqari zRva ndash sawuTro da meore mxriv samoTxe ndash qristes uRelvo

navsadguri (daTaSvili 2011) amdenad navsadguri simboloa ukve

gadalaxuli dabrkolebebis saTnoebaTa kibeSic navsadguris simbolos

gaazreba swored amgvaria

bdquourisxvelxarT uflisaebr xar mSAcircdi

raJams esT iqmnelvareb ganmtevsxivis

ixareb keTilimena uRelvosa

sxivTa samze orion momgeb xar TAcircT

xolo brZenT samkobrZen TAcircT da yovlad ubrZnesrdquo (VIII I orig str)

citirebuli strofi anton kaTalikoss ekuTvnis originaluria da ar

eZebneba paraleluri teqstebi ldquolimenardquo ndash berZ navsadguri romelic sxva

adgilas sadac anton kaTalikosi da eqvTime aToneli iyeneben

ldquonavsadgursrdquo uTargmnelad gadmoaqvs petre gelaTels ldquoἐν λιμένι ναυάγιον ἐν

ᾶλωνι μύρμηξ λεπτὸς μὲν ὑπάρχων παντὶ δὲ καμάτῳ καὶ καρπῷ ἐπιβουλεύωνmiddotrdquo (PG Vol 88

949B) ldquocuddidebobaAacute ars guarisaebr vidreme bunebisa SecvalebaAacute da

CueulebaTa mimoqcevaAacute da moqmedebisaebr SromaTa damabneveli oflTa

warwymedaAacute saunjisa zeda aRmdgomi urwmunoebisa Svili zesTmCenobisa

winamorbedi limenasa Sina navdanTqmulebaAacute kalosa Sin jinWveli

mcired vidreme myofi garna yovlisa Sromisa da nayofisa zedaaRmdgomirdquo

(A-39 116v) ldquocudadndashmzuaobrebaAacute saxiTa TacircsiTa SecvalebaAacute ars bunebisaAacute

da gardaqcevaAacute wesTa keTilTaAacute naSobi urwmunoebisaAacute da winamorbedi

ampartavnebisaAacute navTsayudelsa Sina danTqmaAacute arsrdquo (sineli 1965 302) ldquoda

navT-sadgursa Sina nav-danTqmulebardquo (A-711 215)

citirebul pasaJSic navsadgurilimena simbolurad ganasaxierebs

gadalaxul dabrkolebaTa kvaldakval simSvides auRelveblobas

ldquonavsadgurSirdquo Sesuli moRvawe ampartavnebis vnebiT Tu dasneuldeba igi

daniSnulebis adgilas misul da iq danTqmul navs daemsgavseba

sxva konteqstSi limenanavsadguri da ufskruli pozitiur WrilSi

gamoiyeneba sinonimur formebad ioane sineli ambobs rom dayudebis

msurvelT aqvT subieqturi motivebi da mizezebi rac maTi amgvari

gadawyvetilebisaTvis (Sevidnen navTsayudelSi da ufro metad ki

102

ufskrulSi (berZ okeanis siRrmeSi) ndash Εἰσὶν οἱ ἐπὶ τὸν λιμένα τοῦτον μᾶλλον δὲ

τὸ πέλαγος ἤ τάχα τὸν βυθὸνrdquo(1860 1105A) impulsis mimcemia ldquoaraTu yovelTa

aqus sruli sazomi aramed sxuaTa sruli aqus da sxuaTa udaresi anu

uZlurebisagan maTisa anu mconarobisa amisTAcircs arian amas saqmesaca Sina

ganyofilebani rameTu romelnime Sevlen navTndashsayudelsa amas da

ufroAacutesad ufskrulsa uZlurebisaTAcircs AtildeorcT da pirTa maTTaAacutesa da

mZlavrebisaTAcircs CueulebaTaAacutesa raiTamca moiwyAcircdnes igini da sxuanildquo

(sineli 1965 463) ldquoara yovelTad yovelni srul naklulevanebisa ZliT

moswrafebisa ginaTu da uRonoebisa ZliT Zalisa arian nuukue limenasa

amas zeda ufroAacutesRa pelagonsa reca Rrmasa Semavalni uZlurebisa ZliT

pirisa maTisa da sxeulisardquo (A-39 175r ndash 175v)

sZali gvirgvini uflis erT-erTi gavrcelebuli da cnobili

simboloa siZe qristologiuri literaturis mixedviT RvTis kavSiri

dedamiwasTan RvTaebriv qorwilad moiazreba radgan ufalindashsiZe

wmindanebs Semkul sasZlod miiCnevs ivanebs masSi anu aRsruldeba

kavSiri ufalsa da adamians Soris moxdeba RvTaebrivi Serwyma ndash

sulieri jvriswera xorcieldeba adamianis Sesvla uflis qorwilSi

rogorc wminda sZlisa am simbolos safuZvlad ldquoaTi qalwulisrdquo igavi

gvevlineba sadac gadmocemulia rom anazdeulma siZem SuaRamisas rom

movida xuTi brZeni qalwuli Seiyvana qorwilSi xolo danarCen xuTs

anTebuli lampriT rom ver daxvdnen siZes ufalma mkacrad uTxra ldquoara

gicni Tqvenrdquo (grigolaSvili 2002 105-106) asketuri cxovreba romlis

saboloo safexuri gvirgvinmosil ldquosZladrdquo sasufevelSi amaRlebaa

moiTxovs ganSorebas yovelive amqveyniurisgan kerZod ki sami

umTavresisgan sakacobrio saqmeebisgan mSobelTagan da

cuddidebobisagan (ampartavnobisgan ndashim) ldquoΟὐδεὶς ἐν τῷ οὐρανίῳ νυμφῶνι

στεφανηφορῶν ἐλεύσεται (στεφανηφόρος εἰσελεύσεται μὴ τὴν πρώτην καὶ δευτέραν καὶ

τρίτην ἀποταγὴν ἀποταξάμενοςmiddot (PG Vol 88 657A) ldquovervin Sevides zecisa

sasZlosa gAcircrgAcircnosani ukueTu ara moigos pirveli igi da meore da mesame

ganSorebaAacuterdquo (sineli 1965 41) bdquoaravin zecaTa sasZlosa Sina

gAcircrgAcircnmosilTaAacute Sevals ar pirvelisa da meorisa da mesamisa mjmneli

jmnisaAacute (A-39 18r)

103

gvirgviniT Semosva wmindanis mudmivi Rwvis bolo safexuria

uWknobi gvirgviniT Semosva niSnavs axal saxlSi damkvidrebas kvlav

sicocxlis xis nayofiT sazrdoobas saukuno sasufevels maT gvirgviniT

TviT macxovari amkobs (grigolaSvili 2002 105-106)

sarke sarke-simbolos igive Tvisebebi axasiaTebs rac sarke-sagans

amboben rom igi aris simbolo warmosaxvis an cnobierebis romelic

atarebs Tavis TavSi SesaZleblobas aireklos xiluli samyaros

realoba filosofiuri azriT sarke samyaros areklvis funqciasTan

erTad iyo TviTSemecnebis saSualebac sarkis simbolო ukavSirdeba

wyals (arekvlis funqciis gamo) da narcisis miTsac (simboloTa 1971

212)

ldquosarkisrdquo simbolo cnobilia pavles epistoledan romelSic

naTqvamia sarke cudad aireklavs WeSmarit Rirebulebebs RvTiuri

samyaro es aris mTeli sistema sarke-saxisa romelic warmodgenilia

rogorc kibe romlis yoveli safexuri gansazRvruli azriT aireklavs

RmerTs (iazikova 1995 88) saTnoebaTa kibeSic Cans sarke-simbolo Tavisi

umTavresi ndash areklvis funqciiT ldquoraJams kaci yovliTurT Seezavos

siyuarulsa RvTisasa maSin gareganca viTarca sarkiTa gamoaCinebs

Sinagansa mas brwyinvalebasa sulisasardquo (sineli 1965 514) ldquoraJams

namdAcirclve yovliTurT kaci viTar-raAacute Tan Seezaos siyuarulsa RmrTisasa

maSin da gareSeca sxeulisa Soris viTarca sarkisa raAacutesme mier

sulisasa aCuenebs brwyinvalebasa esreT didebul iqmnebis mose

RmrTismxilveli igirdquo (A-39 177v)

sxvagan locva rogorc sarke aCvenebs yvelaze cxadad adamianis

RmerTTan urTierTobis xarisxs mis srulyofilebasa da progress

sulieri Rvwis gzaze ldquoἕσοπτρον προκοπῆςrdquo (PG Vol 88 1129B) ldquosaqme

angelozTaAacute sazrdeli uAtildeorcoTa maT ZalTaAacute sixaruli mermisa mis

saukunoAacutesaAacute saqme dausrulebeli wyaroAacute saTnoebaTaAacute winamZRuari

madlTaAacute warmatebaAacute uxilavi sazrdeli sulisaAacute sinaTle gonebisaAacute

mklveli sasowarkveTilebisaAacute sarke sisrulisaAacuterdquo (sineli 1965 483)

ldquomwuxarebisa daAtildesnaAacute simdidre monazonTa memyudroeTa saunje

guliswyromisa ganqarveba sarke warmatebisardquo (A-39 183v-184r)

104

mefe mefe farTo gagebiT aris universaluri da arqetipuli kacis

simbolo sakuTriv koronacia ki ndash warmatebis gamarjvebis amdenad

nebismieri adamiani SeiZleba iwodebodes mefed Tuki man miaRwia Tavis

cxovrebaSi maqsimalur simaRleebs Tavdapirvelad ukvdavebis idea

RvTisgan gadavida mefeze da mxolod mogvianebiT gmirebsa da kidev

ufro mogvianebiT Cveulebriv mokvdavebzec Tuki isini moipovebdnen

warmatebis gvirgvins gadalaxavdnen ra garkveul dabrkolebebs

(ZiriTadad moraluri sferodan) (simboloTa 1971 168) ldquoἀκτήμων μοναχὸς

δεσποτής κόσμουrdquo (PG Vol 88 928C) ldquoupovarebaAacute ganSorebaAacute ars urvaTagan

uzrunvelobaAacute cxorebisaAacute mogzaurebaAacute ars daubrkolebeli da

sarwmunoebaAacute ars mcnebaTa uflisaTaAacute da ucxoebaAacute mwuxarebisagan

monazoni upovari mefe ars amis sawuTroAacutesardquo (sineli 1965 279)

ldquoupovarebaAacute ars zrunvaTa gardadebaAacute uzrunvelobaAacute cxorebisaAacute mogzaur

dauyenebel sarwmunoeba mcnebaTa mwuxarebisa ucxo upovari monazoni

meufe soflisardquo (A-39 108r)

citirebul monakveTSi mefe simbolurad monazons ganasaxierebs

asketi aris amqveyniuri mefe romelmac miaRwia WeSmariti gamarjvebis

mwvervals gadalaxa ra dabrkolebebi igi materialuri TvalTaxedviT

upovaria magram sulieri Rirsebebi mas ayenebs amqveynad yvelaze Zlieri

ndash monarqis rangSi sxva konteqstSi zeciuri mefe ndash RmerTia monarqi

zeciuri samefosi ldquoἀπάθειαν μὲν νοήσεις τὸ τοῦ ἐπουρανίου βασιλέως ἐν οὐρανοῖς

παλάτιονrdquo (PG Vol 88 1149D ldquouvnebelobaAacute esreT gulisAtildemandashvyav viTarmca

palati iyo igi didisa mis meufisaAacute xolo savane mraval arian mas Sina

xolo zRude misi ars codvaTa mitevebaAacuterdquo (sineli 1965 507) ldquoara

Seimtkicnebis diadimaAacute samefoAacute erTisa mier qvisa da arrsquosrul iqmnebis

uvnebelobaAacute ukueTu erTica damTxueviTi udeb-vyoT saTnoebaAacute

uvnebelobas vidreme gulisAtildema-hyo zecierisa mefisa zecaTSinaAacute palate

xolo mravalsavaned Sinagan qalaqisa mis dakarvebani zRuded-ierusalimi

ndash mitevebaAacute igi codvaTaAacuterdquo (A-39 194v-195r)

kviparosi maradmwvane kviparosi zoroastrizmSi ukvdavebis da

maradiulobis aseve Serigebis da simSvidis simbolos warmoadgenda

Zvel saberZneTSi is glovis da sikvdilis simbolo iyo am xes mkvdari

105

cecxlis alis molandebasac uwodebdnen radganac kvipasoss muqimwvane

TiTqmis Savi wiwvi aqvs xolo misi silueti cecxlis enas gvagonebs

berZenTa rwmeniT kvipaross SeeZlo boroti Zalebisgan daecva adamiani

am da im qveyanaSic kviparosis sparsuli saxelwodeba ndash saro friad

gavrcelebuli metaforaa Zvel qarTulSi (simboloTa 2011 109) ldquoΟὐχ

ὑποκλίνει κυπάρισσος εἰς γῆν περιπατεῖνrdquo (PG Vol 88 965D) ldquoviTarca arasada

moidrikos kAcircparozman queyanad simaRle Tacircsi egreTve monazonman

ampartavanman arasada moigos morCilebaAacuterdquo (sineli 1965 318) ldquoara dadrkes

kAcircparisi qveyanadme slvad arca gulmaRali monazoni morCilebisa

mogebadrdquo (A-39 122r)

saTnoebaTa kibeSi kviparosi (gamomdinare misi simaRlidan)

ampartavnebis simboloa rogorc kviparosi ar moixreba aseve zesTmCeni

(ampartavani) ver moigebs morCilebas qarTul literaturaSi es simbolo

ZiriTadad miuTiTebs garegnul mSvenierebaze ndash unaklo aRnagobas

amdenad igi ioane sineliseul konteqstSi metad sainteresoa da axali

im periodis qarTuli saxeobrivi azrovnebisTvis

mtredi matli (tili) gveli (aspiti) drakoni (gveleSapi veSapi)

mtredi uZvelesi droidan iTvleboda RvTaebrivi siwmindisa da

umankoebis simbolod igi Cndeba bibliaSi ramdenimegan warRvnis Jams

noes kidobanTan niskartSi zeTisxilis rtoTi mobrunebuli solomonis

qebaTa-qebaSi aRsaniSnavia agreTve suliwmindis gamocxadeba mtredis

saxiT iesos naTliRebis Jams (simboloTa 2011 153) saTnoebaTa kibeSic

mtredi umankoebis siwmindis simboloa ldquoλεληθότως ὁρᾷς ἐν περιστερᾷ φθεῖραν

(PG Vol 88 841C) ldquosiyuaruli mtkice bunebiTi ganSorebaAacute ars Zacircrisndash

Atildesenebisgan aramed sakrZalav ars rameTu siZvaAacute advilad mieaxlebis mas

da gamoCndebis farulad tredsa mas Soris siyuarulisasa tili igi

siZvisaAacuterdquo (sineli 1965 204) ldquoSors siyuarulisagan mtkicisa bunebiTsa

ZacircrisAtildesenebaAacute xolo siZvaAacute siadviliT meaxlebis mas da micilebiT vxedav

tredisa Soris mxrwnelsardquo (aSiaze minawerSi vkiTxulobT ldquomxrwnelsa

tilsa uwodsrdquo) (A-39 81v)

anton kaTalikosi

ldquoSors ars amisgan siyvaruli bunebiT

ioane petriwi

ganukrZalvelsa siyuarulsa nu

106

anu moyegravesisa wesier ar umkacrod

nusada tredman umankoman TAcircs Soris

Seiwynarosmca matli dauZinebi

da nivTi wmida Seamwikegravelos mwAcircremanrdquo

(910)

hmoneb

raTa sxua raAacuteme ar movides farulad

da tredsa Sina sayuarelsa gamoCndes

mWameli igi matli dauZinebo

ldquoromelsa asxen yurni smenad isminonrdquo

(98)

anton kaTalikosisa da ioane petriwis teqstebSi mtredis

sapirispiro simboluri mniSvnelobiT vxedavT matls xolo eqvTime

aTonelisa da petre gelaTelis TargmanebSi ndash tils (mxrwnels) matlic

da tilic citirebul konteqstSi ZAcircrisndashAtildesenebis mankierebaa ioane

sineli cota zemoT ganmartavs ldquoΜνησικακία ἐστὶ σκώληξ νοὸςrdquo (PG Vol 88

841A) ldquoZAcircrisndashAtildesenebaAacute matli ars gonebisa mWamelirdquo (sineli 1965 202)

ldquoZAcircrisAtildeseneba ars sulisa gesli gonebisa matlirdquo (A-39 81r)

iungis azriT matli aris arseba romelic imis nacvlad rom

sicocxle gasces klavs amgvari ganmarteba ukavSirdeba matlis

miwisqveS arsebobidan gamomdinare asociaciebs da sikvdilisa da

organizmis daSlis boilogiur procesebs amgvarad matli simbolurad

ganasaxierebs xrwnas sikvdils (simboloTa 1971 378) citirebul

konteqstSi igive funqciuri datvirTva aqvs ldquotilsacrdquo cnobilia rom

ldquomatli da Wia veSapTan da gvelTan erTad erT semantikur kategorias

qmnisrdquo (abakelia 1997 5) rogorc qristianul literaturaSi aseve

folklorSi Wia da gveleSapi erTi kategoriis arsebebia (gabrielaSvili

2012 49) yvelaze cxadad gvelgveleSapis simboloTa Sewyvilebasa da

Tanamonacvleobas apokalipsSi vxvdebiT ldquoda gardamovarda veSapi igi

didi gueli dasabamisaAacute romelsa ewodebis eSmaki da satana romeli

acTunebs yovelsa sofelsardquo (gamocx 129) gamocxadebisagan gansxvavebiT

maTes saxarebaSi gvelis gansakuTrebul sibrZneze Tavad macxovari

migvaniSnebs ldquoiyveniT ukue mecnier viTarca guelni da umanko viTarca

trednirdquo (mT 1016) magram Cven cxadad vxedavT rom gvelis bibliur

interpretaciaTagan mainc ufro ldquomacdunebelirdquo da ldquosatanurirdquo arqetipi

damkvidrda (simboloTa 2011 53)

saTnoebaTa kibeSi gansakuTrebiT xSiria da logikuric

gvelisgveleSapis simboloTa negatiur konteqstSi gamoyeneba gvelis

107

veSapis gveleSapis paradigmuli saxeebi erTmaneTis paralelurad

monacvled gamoiyeneba da ama Tu im macdunebel vnebas ganasaxierebs

ldquoraJams mogiAtildedes gulisndashsityuaAacute gankiTxvad moZRuarisa viTarca

siZvisagan ivltode misgan da nu scem yovladve adgil guelsa (τῷ ὅφει

(PG Vol 88 681A) amas aramed mouge veSapsa τὸν δράκοντα (681A) mas da arqu

ara Tu me mTavrisa mis aramed igi Cem ars msajuli (sineli 1965 60)

ldquoraJams Sen gulissityuaman Senman gankiTxvaAacute anu dasjaAacute

winamZRuanvelisaAacute mogivlinos viTarca siZvisagan ganvldi nucaRa

yovlad miscem guelsa amissa mocalebasa nu adgilsa nu Semosavalsa

nu dasabamsa aramed Atildemobd veSapisa mimarT ldquohoAacute macTuro ara me

mTavrisaAacute aramed igi Cemda msajulad dadgardquo (A-39 26r) an kidev

ldquoZAcircrmoAtildesene memyudroe dabudebul aspit geslisa sikudidmosilisa Tavsa

Soris TAcircssa momRebelrdquo (A-39 82r) ldquodayudebuli ZAcircrisndashmoAtildesene aspidi ars

damaluli da gesli sasikudine Tavsa Soris TAcircssa utAcircrTavsrdquo (sineli

1965 205)

rogorc zemoT vnaxeT eqvTime aToneli berZnuli teqstis ldquotOtilden

drpoundkontardquo Targmnis ldquoveSapsardquo drakoni miTologiuri cxoveli da

universaluri simboluri figuraa romelic kulturaTa umetesobaSi

gvxvdeba magram drakonis simbolika aRmosavlur da dasavlur

kulturul tradiciaSi gansxvavdeba drakonis anu gveleSapis simbolika

dasavlur tradiciaSi xSirad Tanxvdeba gvelisas Zveli berZnebi

drakons nebismier gigantur qvewarmavals eZaxdnen igi ganasaxierebda

borot pirvelad Zalebs amitom masze gamarjveba udides simamaces

moiTxovda (simboloTa 2011 59-61) amdenad saTnoebaTa kibeSic brZola

drakonis (qarTulad veSapi gveleSapi gveli) romelic simbolurad

ganasaxierebs romelime sulier mankierebas dasaTrgunad moiTxovs

aranakleb mamacobas vidre miTiuri drakonis damarcxeba es simboluri

saxe imdenad aqtualuria saTnoebaTa kibeSi da iseTi sixSiriT

gamoiyeneba ama Tu im codvasTan kavSirSi rom garejel kaligrafs

108

nikras xelnaweris aSiaze sxva miniaturebTan erTad gveleSapis

gamosaxulebac dauxatavs17

H-1669

kari bWe ndash TiTqmis yvela religiaSi Secnobisa da flobis

universalur simbolod iqca qristianul religiaSi kari qristes (ldquome

var karirdquo- in 19 7-10) da RvTismSoblis (bWe-daxSuli ndash qalwulobis)

aseve sasufevelSi Sesvlis simboloa (simboloTa 2011 99) am

ukanaskneli mniSvnelobiT aris gamoyenebuli kari anton kaTalikosisa

da ioane petriwis CarTul nawilebSi

ldquoaAtildesovs viTarmed oriTare wegraveliliTa

zecisa igi moiyides samefo

da SekrebiTa iwro eqmna bWe zecisrdquo (163)

ldquoTu viTar erTman sityuaman aRiyvana

gonebiT raAacute mxedveloba moigo

guarTa sadgursa goniersa mas bWesardquo (str 289)

17 nikras xelnaweris miniaturebis saTnoebaTa kibis teqstTan mimarTebiT kvleva SesaZloa samomavlod ganxorcieldes

109

ioane sineli saubrobs vercxlismoyvareobis mankierebaze da

imowmebs bibliur epizods qvrivi qalis Sewiruli ukanaskneli xurdebis

Sesaxeb (lk 21 1-4) riTac man moipova caTa sasufeveli amitomac igi

mouwodebs asketur gzaze SemdgarT rom ar izrunon qonebis

SegrovebisTvis glaxakTaTvis daxmarebis keTilSobiluri mizniTac ki

anton kaTalikosi ki Tavis mxriv naTqvams kidev ufro aZlierebs ldquoda

SekrebiTa iwro eqmna bWe zecisrdquo (163)

ioane sineli ldquokarisrdquo simbolos ZiriTadad iyenebs safuZvlis

sawyisis mniSvnelobiT magaliTad ldquoκαταλαλιᾶς θύραrdquo (PG Vol 88 852B)

ldquovTquT pirvelsa amas Tqumulsa amas Sina viTarmed borot ars da

macTur gankiTxvaAacute xolo aw vTquaT mcired raime mravalndash

metyuelebisaTAcircsca romelindashigi mizezi ars da kari misi romlisa mier

Semovals da ufroAacutesad gamovals ZAcircrisndashzraxvaAacute da gankiTxvaAacuterdquo (sineli

1965 212) ldquoTqumul ars vidreme Cuenda sikniniT winaswrobilTa Soris

viTar zedasacTomel friad da TAcircT maT keTilsagonebelTaca Soris

Semavali gankiTxvaAacute ufroAacutesRa gankiTxulobaAacute da enisagan tanjulyofaAacute

xolo aw namdAcirclve mizezisaca da karisa romlisa mier Semovals xolo

ufroAacutesRa ganvals Sesadrginebel mciredTa mier dawesebadrdquo (A-39 84v-85r)

karis funqcia teqstSi ambivalenturia ndash igi SeiZleba iyos

rogorc mankierebis ise saTnoebis safuZveli

mTiebi mze mTvare mnaTobebi simbolurad ganasaxiereben rogorc

RmerTs aseve wmindanebsac ndash axal aRTqmaSi ciskris varskvlavi

qristesTan aris dakavSirebuli igi aseve aris mauwyebeli macne qristes

madliT gabrwyinebuli axali cxovrebisa qarTveli himnografebis (ioane

minCxi miqel modrekili ioane mtbevari da sxvebis) SemoqmedebaSi ki igi

wmindansac miemarTeba (grigolaSvili 2002 99) ldquoὁ δὲ μεγάλῃ σελήνῃ ὁ δὲ τῷ

λαμπρῷ ἡλίῳ προσεοίκασινrdquo (PG Vol 88 881C) ldquosxuaAacute ars romelsa

moRuawebiTa TacircsiTa da sxuaAacute ars romelsa simdabliTa da sxuaAacute ars

romelsa saRmrToAacuteTa niWiTa da gamocxadebiTa Seekras mZlavri igi da

erTi igi mTiebsa msgavs ars da meore ndash didsa mas mTuaresa da mesamendash

brwyinvalesa mas mzesa da amaT yovelTa sayofeli caTa Sina arsrdquo

(sineli 1965 242) ldquosxuaAacute ars RuwaTagan da sxuaAacute ndash damdablebisagan da

110

sxuaAacute ndash saRmrToAacutesa mier gamocxadebisa Sekrulad mqonebeli mZlavrisaAacute

romelime vidreme mTiebsa xolo romelime didsa mTovaresa da sxuaAacute

brwyinvalesa emsgavsnes mzesa xolo erTbamTave zecaT Sina mougies

moqalaqobaAacuterdquo (A-39 95r)

anton kaTalikosi

ldquopirveli ndash mbrZoli brwyinvalesa

mTiebsa

meore ndash xolo aRvsilsa mTovaresa

garna mesame ndash TAcircT SegraveAgraveniersa mzesa

emsgavsnes viTa AtildemebiTa mamaTaTa

viswaveT vicanT angelosebri gvarirdquo

(158)

ioane petriwi

ldquoviTar ciskari naTlisagan wina vals

egreT marxva Cans siwmidisa pirvelad

merme aRmovals mze igi simarTlisa

da gananaTlebs gonebasa wmidasa

da bnelsa nislsa moxueulsa warsdevnisrdquo

(149)

ivane lolaSvili fiqrobs rom eqvTime aTonelis Targmanis

citirebul pasaJSi gadmocemulia ldquogaTenebisa da mzis amosvlis bunebrivi

suraTirdquo romelic ioane petriwma sul sxvagvarad gaiazra petriwTan

ldquomze igi simarTlisardquo metaforuli cnebaa da qriste RmerTs gulisxmobs

(lolaSvili 1968 143) am azris dasabuTebisTvis mas mohyavs

himnografiuli teqstebi sadac qriste marTlac moazrebulia rogorc

ldquomze simarTlisardquo zemoT mnaTobTa simbolikaze saubrisas ukve aRiniSna

rom mze simarTlisa da ciskris varskvlavic Zvel qarTul mwerlobaSi

ganasaxierebda qristes simbolur saxes Tumca am SemTxvevaSi amgvari

gaazreba konteqstidan mowyvetili iqneba da sakvlevi pasaJis azric

daikargeba sinamdvileSi citirebul teqstebSi saubaria sulieri Rvwis

sxvadasxva etapze myof asketTa Sesaxeb romlebic vnebas ebrZvian imis

Sesabamisad Tu romel safexurze imyofebian erTni ldquoSromiTa da ofliTa

AtildeorcieliTa hbrZodis amas mZlavrsardquo meoreni ndash ldquomarAtildeviTa da

mRAcircZarebiTa ewyvebodis masrdquo aseve ldquosimdabliTa da urisxvelobiTa da

wyurviliTa winaaRudgebodisrdquo xolo mesameT ndash ldquosaRmrToAacuteTa niWiTa da

gamocxadebiTa Seekras mZlavri igirdquo (sineli 1965 242) da swored maT

adarebs ioane sineli ciskris varskvlavs savse mTvaresa da mzes ufro

metic ioane sinelis teqsti grZeldeba swored im informaciiT

romelsac Seicavs zemoT citirebuli strofi ioane petriwis

redaqciidan ldquopirvelad ciskari aReRis merme naTeli moefinis da

111

maSinRa gamobrwyindis mzeAacuterdquo (sineli 1965 242) amgvarad saanalizo

strofi arc ioane petriwiseuli CanarTia da mnaTobebic gamoyenebulia

siZvis vnebasTan brZolis sxvadasxva saSualebisa da etapis warmosaCenad

mkurnali ndash ioane sineli saTnoebaTa kibis me-4 TavSi-

morCilebisaTvis ndash vrcel msjelobas uZRvnis moZRvrisadmi morCilebis

saTnoebas da miutevebel codvad miaCnia sawinaaRmdego moqmedeba

moZRvari sulieri mkurnalia sulieri wylulebis gamamrTelebeli

romelic WeSmaritebis gzaze miuZRvis adamians ldquoaramed friadca didi

ars da uZAcircres yovelTa vnebaTa da uZAcircresi ese ars romel arca

SesaZlebel ars advilad TqumaAacute misi da aRsarebaAacute da ganqiqebaAacute winaSe

sulierisa mkurnalisardquo (sineli 1965 328) ldquoumZvinvaresiRa arcaRa

mocalebiT gamoTqumad da aRsaarebad gina ganqiqebad sulierisa mimarT

mkurnalisa SesaZlebelrdquo (A-39 125r)

rto nayofi ndash unayofoba yurZnis mwife marcvali yvela es

simbolo dakavSirebulia WeSmaritebis misaRebad adamianis sulier

mzaobasTan saTave ki kvlavac axali aRTqmaa kerZod igavi mTesvelze

(lk 85-15) ekal-bardebSi davardnili Tesli adamiania romelic

ldquozrunvisagan da simdidrisa da gemoTagan amis soflisaTa vlened da

SeaSTvian da ara nayofier iqmnianrdquo (lk 814) xolo poxier niadagze

dacvenili Tesli isini arian ldquoromelTa guliTa keTiliTa da saxieriTa

isminian sityuaAacute da SeikrZalian da nayofi gamoiRian moTminebiTardquo (lk

815) swored am azriT iyenebs ioane sineli sulis nayofiereba-

unayofobas ldquoοὐ τόπων σκοτία καὶ ἐρημία ἐνισχύει καθrsquo ἡμῶν τοὺς δαίμονας ἀλλὰ

ψυχῆς ἀκαρπίαrdquo (PG Vol 88 945D ldquoara Tu sibnele RamisaAacute anu udabnoebaAacute

adgilisaAacute ganaZlierebs eSmakTa Cuen zeda aramed unayofobaAacute sulisaAacuterdquo

(sineli 1965 299) ldquoara adgilTa sibnele da udabnoebaAacute ganaZlierebs

Zacircnad Cuenda eSmakTa aramed sulisa unayofoebaAacute xolo ars odes da

gangebulebiTica ganswavlaAacuterdquo (A-39 115v)

ioane sineli brZens adarebs yurZnis mkrefavs romelic mwife

nayofs gamoarCevs da Wams xolo ugunuri ndash piriqiT mwife nayofi

WeSmaritebis marcvalia romelsac nayofieri suli irCevs (PG Vol 88

848D) ldquobrZeni mkrebeli marcualsa yurZnisasa mwifeTa maT marcualTa

112

Wamn da mWaxTa ara mihxedavn xolo ugunuri oden cTomaT da borotTa

umzirin moyuasisaTardquo (sineli 1965 211) ldquokeTilman kufxalTmkrebelman

mwifeTa kufxalTa vidreme mWamelman araraAacute mWaxeTaTAcircs izrunvos da

keTilcnobaman da zrunvis mqonebelman gonebaman raodenni vidreme

saTnoebani vieTme Soris ixilnes amaT moswrafebiT Seiswavebs xolo

ugunuri ginebaTa da naklulevanebaTa gamoiZiebs romlisaTvis da Tqmul

arsca ldquogamoiZies ndash usjuloebaAacute moakldes gamomeZiebelni

gamoZiebisaganrdquo (A-39 84v)

rtos simboloc ukavSirdeba nayofis nergis Teslis simboloebs

mas SeiZleba hqondes pozitiuri datvirTvac da negatiuric ndash keTili

Ziridan keTili rto amoizrdeba iseve rogorc keTili Cveva saTnoebis

xolo boroti ndash mankierebis warmomSobia ldquoΧαλεπῆς ῥίζης (Ziri fesvi) καὶ

μητρὸς (deda) χαλεπώτατον ἀπόγονον (Svili Stamomavali) εἶναι ἐν τοῖς φθάσασιν

ἀκηκόαμεν rdquo(PG Vol 88 976B) ldquoborotisa Zirisa boroti rtoAacute guesma

pirvelTqumulsa mas Sina Tavsardquo (sineli 1965 327) ldquoborotisa Zirisa da

dedisa uborotesad Svilad yofad winaswrobilTa Sina guesmardquo (A-39

125r) ldquoeseca vnebaAacute mowyinebisaAacute erTi ars mravalndashmetyuelebisa

rtoTaganni ldquoκλάδωνrdquo (PG Vol 88 857D) (sineli 1965 219ndash220) ldquoerTi da

eseca mravagzis mravalmetyuelebisa rtoTaAacute viTarca da awRa

winamswrobelTa vTquT ars da pirvel SvilT vityAcirc ukue mowyinebasa

romlisa ZliT da sanawevrosaca missa wessa borotsa Sina jaWusa

mivamkAcircdreTrdquo (A-39 87r)

amgvarad saTnoebaTa kibis zemoT damowmebul simboloTa analizma

gamoavlina rom ioane sineli sakmaod Tavisuflia paradigmul saxeTa

gamoyenebisas man kargad icis TiToeuli simboluri saxis Teologiuri

Sinaarsi da swored amis gaTvaliswinebiT rig SemTxvevaSi calkeul

myar tradiciul paradigmul saxeebs uCveulo moulodnel konteqstSi

iyenebs

113

amp 2 saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis originaluri

nawilis simbolika

calke aRniSvnis Rirsia is saxeebi romlebic anton kaTalikosisa

da ioane petriwiseuli variantebis originalur nawilSi gvxvdeba am

avtorebis simboluri azrovneba gansakuTrebiT ki anton kaTalikosis

gamorCeuli da Zalian mravalferovania Tumca ver vityviT rom anton

kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibis originaluri nawilis simbolika

uCveuloa zogadad antonis mxatvruli azrovnebisTvis saTnoebaTa kibis

mxatvruli saxeebis anton kaTalikosis originalur SromasTan msgavsebis

saCveneblad davimowmebT adgilebs wyobilsityvaobidan da proloRi

aTormetTa TueTadan es ki kidev erTxel gvafiqrebinebs rom CarTuli

strofebi aris antoniseuli da maTi Seqmnisas avtori ar eyrdnoba sxva

wyaros miT ufro rom msgavsi informacia ar Cans arc berZnul

teqstebSi da arc Cven xelT arsebul slavur teqstSi

Zvirfasi Tvlebi iakinTi romlis saxelwodebac berZnulidan

momdinareobs xmelTaSuazRvispireTSi izrdeba iakinTi gvxvdeba rogorc

Zvel ise axal aRTqmaSi Zvel aRTqmaSi ndash mRvdelmTavris Zvirfasi

morTulobis Semadgenel nawilad ldquoda qsoo mas Sina naqsovi qvaTagan

oTx stiqoni da stiqoni qvaTaAacute iyos sardioni pazioni samaragdoni ndash

stiqoni da stiqoni meore ndash anTraki da sapfironi da iaspi da stiqoni

mesame ndash ligAcircri da aqati da ameTAcircsosrdquo (gam 21 17-20) axal aRTqmaSi ndash

brwyinvale safuZveli axali ierusalimis ldquoda safuZvelni zRudisani

yovliTa qviTa patiosniTa Semkulni safuZveli pirveli iaspi meore

safironi mesame qalkidoni meoTxe samaragde mexuTe sardonixoAacute meequse

sardioAacute meSAcircde oqro-qvaAacute merve bivrili mecxre topazi meaTe

xrAcircsopasoAacute meTerTmete iakinTi meTormete ameTAcircsoAacuterdquo (gam 1920) iaspic

iakinTis msgavsad gvxvdeba Zvel aRTqmaSic da axal aRTqmaSic (gam 21 17-

20 gamocx 1920 gamocx 43) axali aRTqmis mixedviT igi gamWvirvalea

ldquoda aqunda didebaAacute RmrTisaAacute mnaTobi misi msgavs iyo qvasa patiosansa

viTarca qvasa iaspsa brolis-saxesardquo (gamocx 2111) gamWvirvaloba ki

rogorc erTi ZiriTadi maxasiaTebeli anton kaTalikosis mxatvruli

SemoqmedebisTvis rogorc iaspis ise iakinTis Tvisebaa Zveli qarTuli

114

ldquoandamatirdquo an ldquoadamantirdquo ukavSirdeba berZnul ldquoἀδάμας-srdquo rac

mouTrgunvels niSnavs almasi ndash ldquoyvelaze keTilSobili Zvirfas

qvaTaganrdquo ndash srulyofis siwmindisa da ubiwoebis simboloa (simboloTa

2011 132)

saTnoebaTa kibeSi TiToeuli safexuri anton kaTalikosis originali

strofiT iwyeba romelSic avtori amkobs im saTnoebas romelsac exeba

Sesabamisi safexuri saTnoebebs antoni ZiriTadad Zvirfas Tvlebs

adarebs magaliTad saTnoebaTa kibis pirveli ori Tavi ndash sofliT

gamosvlasagan da uzrunvelobisaTvis Sedarebulia iakinTis

siZvirfasesTan radganac swored am or sabaziso saTnoebaze dgas

asketuri cxovrebis mTeli Semdgomi periodis moRvaweoba an kidev

glovis saTnoeba romelic umniSvnelovanesi safexuria sulieri

srulyofis gzaze Sedarebulia iaspTan da almasTan aseve ldquouxrwnel

vardTanrdquo cnobilia rom vardi silamazis mSvenierebis simboloa

saTnoeba da zogadad asketuri moRvaweoba ki qristologiuri gagebiT

swored mSvenierebaa

Zvirfasi Tvlebis gamoyeneba simboluri SinaarsiT damaxasiaTebelia

anton kaTalikosis mxatvruli enisTvis zogadad amgvari simboluri

metyvelebiT igi gaxazavs sulieri cxovrebisTvis uaRresad mniSvnelovan

aspeqtebs magaliTad is originalur SromaSi wyobilsityvaoba Zvirfasi

Tvlebis simbolikas iyenebs Sio mRvimelis mier Seqmnili sagaloblebis

misamarTiT avtoris poeturi niWis warmosaCenad (sulava 2006173) sxva

SemTxvevaSi antoni iezekielis Semoqmedebas adarebs Zvirfass Tvlebs

(sulava 2006185) anton kaTalikosisTvis es niWi imdenad aris

mniSvnelovani ramdenadac sulieri TvalsazrisiT WeSmaritad Rirebulis

gandidebisken aris mimarTuli

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquoglova netari suli RmrTis SemaerTi

lmobiT gulisaT aRmonaceni gvari

oqros-feri frTe TAcircT naTlisad mimyvani

vardi uxrwneli AcircakinTi mWAcircrvali

iasp ZAcircr-fasi samefo adamasirdquo

ldquoorion samzo ucxo sagang adamasrdquo

(410)

ldquoSenni Sairni iezekiel dido

akrostixorni iasp-sWAcircrven sardion-

margaliteben urTierTas kidulni

115

(7 I orig str)

ldquoTqmulTare zem o rTa ZAcircr-fas spekalTa

AcircakinT mWAcircrv e se eSesabamvis

sulTmwmedi saqe b rkial elvar mbzinvarirdquo

(3 I orig str)

Zvirfas-spekaloben kma Cemda

gansamdidrad

Segeferebis qebaAacute brZenTa Tanardquo

(str 767)

ldquoiakinT-mWAcircrvi TAcircT margalit-lal

aRsxmulrdquo (str 491)

ldquoaqa hsCans erTad iasp-sadaf-minani

mWAcircrual-spetaknirdquo (str 572)

feris simbolika yvelaze universaluria igi konkretuli funqciiT

gamoiyeneboda liturgikaSi xelovnebaSi literaturaSi (simboloTa

1971 52) anton kaTalikosis saTnoebaTa kibeSi gamoyenebuli ferTa

simbolika ZiriTadad moicavs naTel ferebs ndash elvare brkiali mWAcircrvali

da sxva

naTeli sxvadasxva kulturaSi ganasaxierebda adamianis suls

kosmiur energias morals inteleqts Svid ZiriTad saTnoebas

(simboloTa1971 187) sakmaod gavrcelebuli es qristianuli simbolo

bibliur saxismetyvelebaSi RvTaebrivi arsis gamomxatvelia Teofania

anu RvTaebrivi gamocxadeba naTelTanaa dakavSirebuli (grigolaSvili

2002 102)

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquooqrosferi frTe TAcircT naTlisad

mimyvani

vardi uxrwneli AcircakinTi mWAcircrvalirdquo

(7 I orig str)

ldquouzadosagan naTlisa qmnili naTladrdquo

(str 302)

citirebul pasaJebSi naTeli RmerTs miemarTeba saTnoeba adamians

miuZRvis naTlisken RmerTisken danarCeni ferebi romelTa Sinaarsi

SeiZleba gagebul iqnas imavenairad miemarTeba saTnoebebs es ferebi

116

dakavSirebulia siwmindesTan sispetakesTan swored ise rogorc

asketuri Rvwis gzaze mopovebuli saTnoebebi magaliTad uvnebeloba

aris elvare ucxoeba ndash brkial elvar mbzinvari naTeli RvTis simboloa

ioane petriwis teqstis originalur CanarTebSic

ldquoAtildeseneba ese TAcircT iyos Senda marad

sikudilisa hpoeb sulisa AtildeorcT ganmyreli

eha ganmgebi soflisa sxuasa mixual

naTlisa maRlis imis didis Semtkbobi

esreT wmidaTa kualsa navT-sayudelsardquo (str 62)

aseve naTelTan da naTel ferebTan aris dakavSirebuli oqro da

oqrosferi romelic ZiriTadad sulier siwminded sulier

Rirebulebad aris gaazrebuli religiuri Sinaarsis teqstebSi asea es

anton kaTalikosis mxatvrul naazrevSic

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquouvneboba oqrov mgebo sulTaTAcircs

elvarev saqe b rZenTadmi samkobo aw

brkiali ig i gegraverdiv hfine CegraveAgravendami

erT keTilobi sawyurisadmi xedegravead

locvisa frTiT a Rmfeno mimarT mzisardquo

(29 I orig str)

ldquoTqmulTare zem o rTa ZAcircr-fas spekalTa

AcircakinT mWAcircrv e se eSesabamvis

sulTmwmedi saqe b rkial elvar mbzinvari

ucxoeba imier lTolva amriT

xolo jegravearisa tAcircrTva qristes msgavsebardquo

(3 I orig str)

ldquomefa mowame Tov brwyin brkial-mnaToberdquo

(410)

ldquoes qristes sZali iasp-mWAcircrual-lalrdquo

(406)

ldquobzinuAgraven marcualni

eluAgraven leqsebi ZAcircrfas spekalT umjobes

brwyinuAgraven sityuanirdquo (str 735)

ldquohswameds da mbzinuared sufTa hyofs

gonebasardquo (str 396)

frTa frTebi simbolur saxismetyvelebaSi gaigivebulia

warmosaxvasTan azrTan sulierebasTan qristianul kulturaSi frTa

ganasaxierebs samarTlianobis mzis sinaTles romelic anaTebs marTalTa

gonebas da radganac igi aseve moicavs sakuTar TavSi mobilobisa da

117

gadaadgilebis SesaZleblobas es ukanaskneli funqcia gaerTianebuli

ldquoganaTebisrdquo ldquogabrwyinebisrdquo daniSnulebasTan gamoxatavs sulier evolucias

(simboloTa1971 374) frTis simbolos am azriT xSirad iyenebs anton

kaTalikosi

saTnoebaTa kibe proloRi aTormetTa TueTa

ldquosamoba sam-mze saRmrTos TAcircTebis ricxvi

aRsaval sakib aRmyvani erTisad mzis

TAcircT ganmamRrTobi momgeTa qmnilTa

RmerTTa

netar ama frTiT orbisa frenis warmrTAcirc

oqros frTe isa brwyinualis ukeTesisrdquo

(30 I orig str)

ldquolocAcircsa frTiTa keTilobisa casa

mfrinvali orbi aRsruli uzadosadrdquo

(S-3731 113)

ldquotAcircxon xedAcircsa frTiTa meoqrosfere

mimxedvi mzisa datevnisaebr mWuretirdquo

(S-3731 99)

wyobilsityvaoba

ldquovin mRAcircme ifrTe aRmyuani zecad Siordquo

(str 492)

frTiTa oqrois urCeulesiT moxuAgraved

(str 493)

saTnoebaTa kibeSi frTas ambivalenturi Sinaarsi aqvs pozitiuri ndash

gamoxatavs sulier progress romlis saboloo mizania Teozisi

ldquolocvisa frTiTa Rmfeno mimarT mzisardquo (29 I orig str) - swored

amgvari azri Cans petriwis originalur strofSic ndash ldquolocvisa frTiTa

TAcircsebiT aRmyvanebirdquo (102) da negatiuri mniSvnelobiT ndash sulSi vnebis

mankierebis progresis gamomxatvelia

ldquodia mraval-gzis orZAcircli frTovan iqmna

qegraveAgraveyaniT maRlad aRebuli freniTa

eg-saxed odes cud-dideba Sesruldes

zesT-mCenobisa frTiTa borot maRlobdes

da iSegraveAgraves hazri satanas gardmomTxevirdquo (222)

margaliti margalits rogorc simbolos gansxvavebuli funqciuri

datvirTva aqvs sxvadasxva kulturaSi saerTo is aris rom yvelgan

erTnairad didia misi mniSvneloba Cinur kulturaSi margaliti aris

118

erT-erTi yvelaze gavrcelebuli emblema mahmadianur religiaSi igi

ganasaxierebs samoTxes maT aseve swamdaT rom margaliti aris

produqti ori stiqiis cecxlisa da wylis SeerTebis margaliti

muslimur kulturaSi simbolurad ganasaxierebda aseve adamianis suls

(simboloTa1971 251)

rac Seexeba qristianul samyaros aq margaliti mravali aspeqtis

Semcveli mniSvnelovani saxe-simboloa igi gulisxmobs umaRles sulier

faseulobas kanons saRvTo WeSmaritebas TviT macxovars es simbolo

saTaves iRebs saxarebaSi usasyidlo margaliti aRniSnavs caTa

sasufevels s averincevi SeniSnavs rom mogvianebiT margaliti iqca

TviT qristes simbolod da es interpretaciebi ar gamoricxaven

erTmaneTs radgan mopoveba WeSmaritebisa romelic TviT qristea niSnavs

maradiuli sasufevlis mopovebasac (grigolaSvili 2002 94) anton

kaTalikosic margalitis simbolos iyenebs sulieri faseulobis saRvTo

WeSmaritebis mniSvnelobiT magaliTad saTnoebaTa kibis Sesaval

originalur strofSi margalits uwodebs dumilis saTnoebas

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquodumili saRmrTo sulisa gansamdidri

margaritTagan aRmonaRTa sibrZnis zRAcircT

im keTilobiT TAcircT iesom romeli

laRTa winaSe viT hqmna borotmsajulTa

imiTve mdumi issferve hsdums qristesTAcircsrdquo

(11 I orig str)

ldquompyrobni TAcircs Soris ZAcircrfasTa

margaritTardquo (str 710)

citirebul strofSi anton kaTalikosi miuTiTebs sinedrionis

samsjavroze msajulTa winaSe dadumebul iesoze ldquoda aRdga mRdelT-

moZRuari igi Soris da hkiTxa iesus da hrqua araras miugeba rasa-ese

Segwameben Sen xolo iesu dumna da araraAacute miugo maTrdquo (mark 146162)

anton kaTalikosis redaqciis originalur CanarTebTan SedarebiT

ioane petriwiseuli teqstis originaluri saxismetyveleba ar aris

mravalferovani am ukanasknelSi iSviaTia simboluri azrovnebis

nimuSebi romelTagan gamovyofT Semdegs

aCrdili ioane petriwi saTnoebaTa kibis originalur strofSi

aCrdilis simbolos iyenebs amqveyniurobis rogorc araWeSmariti

119

Rirebulebis azriT amitom adamiani unda gaurbodes aCrdilTa samyaros

da unda iltvodes WeSmaritebis Semecnebisken (Sdr platonis

gamoqvabulis miTs ndash im)

ldquosofliT sivltola srulTa ars WeSmaritad

romelTa ese aCrdili moeZulos ndash

umyofo arsi sizmari naAtildesovnebi

arodes mdgomi culadi da warmavali

mqonebelTa da uqonebelTa sworirdquo (4)

marjvena marjvena-marcxena erT-erTi umTavresi simboluri opoziciaa

kulturis istoriaSi marcxenas tradiciulad uaryofiTi semantika aqvs

xolo marjvenas - pozitiuri (simboloTa 2011 136)

ldquosiwmide-xati didTa maT gonebaTa

iswave da Sen imas SeesakuTre

wmidaTa Tana sulTa ze aRgiyvanebs

marjueniT dagsvams aqa jmnilsa AtildeorcTagan

itrfe sulisa Tacircsi Senda maradisrdquo (142)

citirebul konteqstSi ldquomarjueniT dasmardquo gulisxmobs zeciur

sasufevelSi damkvidrebas da misi safuZveli ra Tqma unda saxarebas

ukavSirdeba igive mniSvneloba aqvs RvTis ezos

ldquomonazono Sen simdable Seiyuare

simSAcircde marxva siwrfoeba umanko

siyuaruli da mowyaleba maRali

amiTa sZlie sificxesa warmdebsa

da Sedi merme ezosa erTisasardquo (str 175)

amrigad poeturi teqstebis originalur CanarTebSi gamoyenebul

simboloTa analizi gvafiqrebinebs rom anton kaTalikosi ar qmnis

misTvis uCveulo axal simbolur saxeebs rac ucxo iqneboda misi

mxatvruli azrovnebisTvis amdenad vfiqrobT CarTuli strofebi aris

antoniseuli da maTi Seqmnisas avtori ar eyrdnoba sxva rame wyaros

miT ufro rom am strofebis wyaro ar Cans arc berZnul teqstebSi da

arc Cven xelT arsebul slavur teqstSi rac Seexeba ioane petriwis

CarTul strofebs aq simboloTa gamoyeneba imdenad iSviaTia rom

teqstis originaluri nawilis saxismetyvelebaze saubari rTuldeba

120

Tavi IV

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli

Targmanebis filosofiur-Teologiuri terminologia

SeniSnulia rom Sua saukuneebis religiur teqstebSi gamoyenebul

terminTa mniSvnelobis dazusteba imdenad iyo aucilebeli ramdenadac

terminTa gaurkvevloba Tu gansxvavebuli gageba bizantiur qristianul

samyaroSi (da maSasadame saqarTveloSic) xSirad cxare saeklesio

diskusiebis sababi xdeboda xolme da ara marto diskusiebisa aramed

mwvaleblad gamocxadebisa da eklesiidan gankveTisac ki (meliqiSvili

2011 23) ucxo enaTa ldquoCueulebisamebrrdquo Targmnam wyaroTa uzustesad

gadmocemis cdam efrem mcire da ioane petriwi aiZula qarTuli enis

gamomxatvelobiT resursebSi gamoenaxaT yvela moqmedi da potenciuri

saSualebani da maqsimalurad gamoeyenebinaT isini es iyo samecniero

enis qarTuli saRvTismetyvelo filosofiuri Tu lingvisturi

terminologiis Seqmnis aucilebeli piroba (doborjginiZe 2012 89)

gamomdinare iqidan rom Cven xelT gvaqvs sxvadasxva epoqaSi

gansxvavebuli literaturuli stiliTa da gemovnebiT Seqmnili erTi

teqstis ramdenime redaqcia vfiqrob gansakuTrebiT saintereso iqneba

teqstis am kuTxiT Seswavla rogorc viciT eqvTime aTonelis Semdeg

saTnoebaTa kibe Targmna petre gelaTelma epoqis axali

moTxovnilebidan gamomdinare (berZnul dedanTan Targmanis maqsimalurad

daaxloeba) petre gelaTelis Targmanis mizandasaxuleba kargad Cans

terminTa analiziTac radgan rogorc viciT gelaTuri skolis

Targmanis standartebi pirvel rigSi terminTqmnadobasa da maT

dazustebas gulisxmobda

upirveles yovlisa unda aRvniSnoT rom saTnoebaTa kibe

praqtikuli daniSnulebis teqstia teqstSi mocemulia praqtikuli

xasiaTis instruqciebi potenciuri mkiTxvelisTvis romlis miRmac

igulisxmeba asketur RvwaSi myofi adamiani amitom nawarmoebisTvis ar

aris niSandoblivi (Sua saukuneebis filosofiuri teqstebisTvis

damaxasiaTebeli) sistemurad Camoyalibebuli cnebiTi ena magaliTad

teqstis erT-erTi mkvlevari Aandrei kordoCkini saTnoebaTa kibis

121

anTropologiur terminologiasTan dakavSirebiT ambobs rom Zalian

rTulia patristikul literaturaSi mwyobri anTropologiuri

Sexedulebebis povna ramdenime gamonaklisis garda rogoricaa

magaliTad grigol noseliს nemesios emeselis Txzulebebi

gansakuTrebiT rTuladaa saqme sulier cxovrebaze daweril

traqtatebSi magaliTad bevr qristian mweralTan da maT Soris ioane

sinelTanac rogorc ukve aRvniSneT goneba da guli ar aris

ganmartebuli aramed isini SeiZleba aRiweros mxolod maTi moqmedebebis

Sesabamisad adreuli periodis mwerlebi maT Soris ioane sinelic

iyenebdnen anTropologiur terminologias sulieri cxovrebasTan

dakavSirebuli WeSmaritebis martivad gadmosacemad ioane sineli guls

da suls an kidev gonebas da suls (psixes) xSirad sinonimebad iyenebs

aseve igi saubrobs gulis Tvalze sulis Tvalze gonebis Tvalze

rogorc gansxvavebul anTropologiur realobebze romelTac aqvT

Sinagani Wvretisxedvis erTnairi unari amgvarad kibe ar aris

anTropologiuri traqtati da sineli ar warmogvidgens mwyobr

anTropologiur sistemas Tumca mis mier gamoyenebuli anTropologiuri

terminologiis analizi dagvexmareba misive Teologiis gagebaSi

(kordoCkini 2003 34) igive unda iTqvas ioane sinelis teqstis

filosofiur terminologiaze romelsac Txzulebis mizandasaxulobidan

gamomdinare ar aqvs Camoyalibebuli sistemuri saxe amis miuxedavad

teqstisTvis niSandoblivi sxvadasxva jgufis terminebis analizi da maTi

qarTuli Targmanis specifikis gaTvaliswineba iZleva qarTul garemoSi

filosofiuri terminologiis Camoyalibebis procesis diaqroniul

WrilSi danaxvis saSualebas

aRsaniSnavia rom saTnoebaTa kibis petre gelaTeliseuli

Targmanis terminologiis kvlevis Sedegad e WeliZe gamoyofs terminTa

jgufs romelic niSandoblivia mxolod petre gelaTelis cnebiTi

enisTvis rdquoaRniSnuli Targmani erTi mxriv ganicdis XII s-is gelaTuri

skolis mkveTr gavlenas anu aRibeWdavs sakuTriv gelaTur

(arapetriwul) terminologias meore mxriv uTuod saxezea

petriwiseuli gavlenac mesame mxriv aSkarad gamoiyofa axali

122

niSandoblivad petre gelaTeliseuli terminTSesatyvisobanic rac

mTargmnelis terminologiur specifikas qmnisrdquo (WeliZe 1996 674)

sadisertacio naSromis am nawilSi gaTvaliswinebulia anton

kaTalikosiseuli redaqciis originaluri nawilic radganac teqtis

araoriginaluri nawili ZiriTadad petre gelaTelis Targmanis

gadamuSavebaa da xSir SemTxvevaSi terminologiiTac misganaa

davalebuli igive SeiZleba iTqvas ioane petriwiseul poetur

gadamuSavebaze romelic eqvTime aTonelis Targmans misdevs xolo rac

Seexeba ioane petriwis teqstis originalur CanarTebSi gamoyenebul

terminologias masze specialuri kvleva Caatara iv lolaSvilma

(lolaSvili 1968 139-165) da amdenad amaze sagangebod aRar SevCerdebiT

123

amp 1 logikuri terminologia

gamoCineba aRmosaCeni apodiqsis silogizmi gamoxategravea

gulisAtildemayofa gulissityua goneba gagonebaAacute mogonebaAacute

midmogoneba mimogoneba

saTnoebaTa kibeSi sakmaod mravalferovnia logikuri

terminologia amaTgan ramdenime maTganze gavamaxvileb yuradRebas

logikis ZiriTadi cnebebia ldquodasabuTebardquo da ldquosilogizmirdquo18 am

cnebebis Sesatyvisad efrem mcire da arsen iyalToeli iyeneben

bdquogamoCinebasldquo (arseni-ldquogamomaCineblobasacrdquo) romelsac orgvari

mniSvneloba hqonda yofiTi ndash Cveneba da specialuri terminologiuri ndash

ldquodasabuTebardquo bdquogamoCinebaldquo zmnis paralelurad zog SemTxvevaSi

gamoiyeneboda berZnuli ldquoapodiqsisldquo (meliqiSvili 2011 96)

terminebi ldquosilogizmirdquo ldquogamoCinebardquo ldquoapodiqsirdquo gvxvdeba saTnoebaTa

kibis antoniseuli redaqciis originalur nawilSi19 tradiciuli

mniSvnelobiT ndash bdquomsjelobaldquo bdquodasabuTebaldquo

ldquovinaTgan sityegravea psixisa gonieris

gamoxategravea ars ganhsja gamoCineba

rameTu amas saqmobs gulis-Atildemis-yofa

pirveliT nivTTa srulad savsed ganmyofi

meoriT msazRegraveri da sxAcircT mesilogizmerdquo (118)

termini ldquogamoCinebardquo warmodgenilia sintaqsur wyvilSi

ldquogansjasTanrdquo baumaisteris filosofiis qarTul Targmanze (ldquofrederikos

xristianos baumaisterisa gorliciurisa Rimnaziisa rektorisa da

dasabami filosofiisa axlisa sargeblad yrmaTa sxolis SinaTa qmnili

da mravalTa mier igavTa da magaliTTa ZvelTagan mweralTa hromaelTasa

moRebulTa ganmartebulirdquo) darTul komentarebSi antoni wers gansjas

awarmoebs ldquosuli kacobrivirdquo gansja SeiZleba iyos rogorc naTeli ise

bneli Tu gansja bnelia maSin warmoiSveba Secdoma da piriqiT (kukava

18

ldquosAcirclloggizmosani ndash ese Sesityva rame ars viTarmed Seyra sityvaTani

sAcirclloggizmosani romel ars TanaSesityvaAacuterdquo ndash ganmartavs saba 19

specialurma kvlevam gamoavlina rom msgavsi Sinaarsis pasaJs ar Seicavs arc sxva qarTuli redaqciebi arc berZnuli teqstebi da arc slavuri da inglisuri Targmanebi

124

1996 32) bdquogansja ndash gamoCinebasldquo ukavSirdeba termini bdquogulisAtildemayofaldquo20

niko CubinaSvili Tavis leqsikonSi aRniSnuli terminis filosofiur

mniSvnelobas Semdegnairad ganmartavs ndash ldquoZali ganTAcircsebiT warmodgenad

nivTTardquo (CubinaSvili 1961) ndash azrovneba Semecneba amdenad antonis zemoT

citirebuli originaluri strofis azri SeiZleba ase ganvmatroT

sityva aris gamoxatva (am konteqstSi ndash saxis formis micema ndash im)

gonieri sulis azrovnebis msjelobis rac niSandoblivia SemecnebiTi

procesisTvis romelic jer anawevrebs movlenebs Semdeg gansazRvravs

dabolos ndash asabuTebs citirebul strofs antoni agrZelebs

bdquoamaTi Atildemeva wesier droebiTad

ars ara codegravea ldquo (A-711 119)

saTanado dros amgvari ldquogonivrulirdquo metyveleba ar aris codva

anton kaTalikosi baumaisteris filosofiis qarTul Targmanze

darTul komentarebSi erTmaneTisgan asxvavebs gonebasa da

gulsixmisyofas adgens rom gulisxmisyofa aris gonebis moqmedebis

unari misi ldquoZalirdquo amitom Secdomad miaCnia maTi gaigiveba rasac adgili

aqvs rusul saxelmZRvaneloebSi sadac am or movlenas gansxvavebuli

termini ar aqvs swored amiT aixsneba maTi erTmaneTSi aRreva qarTulSi

maTi Sesatyvisi terminebi arsebobs da amdenad aRrevac gamoricxulia

(kukava 1996 28) (bdquogulisAtildemayofaldquo specialur filosofiur leqsikonSic

ganmartebulia rogorc Semecneba gageba (ZvelqarTul 2010 105-107)

aRniSnul termins ramdenime berZnuli Sesatyvisi aqvs rogorc ukve

aRvniSne zemoT citirebuli saanalizo strofi originaluria amitom

davimowmebT masalas antoniseuli redaqciis im araoriginaluri

nawilidan romelSic kvlav es terminia gamoyenebuli

bdquoucxoeba ars CegraveAgraveuleba ukadri

gulis-Atildemis-yofa ara gancxadebulildquo (32)

ldquoucxoebaAacute ars ukadnieroAacute CueulebaAacute ucnauri sibrZne

ganucxadebeli gulisAtildemisyofaAacuterdquo (A-39 19r)

bdquoucxoebaAacute ese ars ganSorebaAacute kadnierebisagan sibrZne ucnauri da

mecnierebaAacute gamoucxadebelildquo (sineli 1965 43)

20

bdquogonebiT axma da gulTa Sina Setanaldquo (Semecneba ndash i m) - sulxan-saba orbelian

125

rogorc vxedavT citirebul konteqstSi anton kaTalikosi iyenebs

petre gelaTelis Targmans romelic Sua saukuneebis filosofiuri

tradiciisamebr berZnul bdquoσύνεσις-sldquo (bdquogagebaldquo bdquoSemecnebaldquo)

ldquogulisAtildemisyofadrdquo Targmnis asevea petre gelaTeliseuli Targmanis sxva

adgilebSic ldquoτοῦ ἀσυνέτου θυμοῦrdquo (PG Vol 88 841A) ndash ldquougulisAtildemoAacutesa

guliswyromisaganrdquo (A-39 80v) ldquoiZio borotTa Soris gulisAtildemisyofaAacute

(ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 897D) da ara hpoordquo (A-39 104v) ldquoara yofad wesisa gina

gulisAtildemisyofisa (ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 1021D) ugulisAtildemoTa maT Soris (ldquoἐν

ἀσυνέτοιςrdquo PG Vol 88 1021D)rdquo (A-39 146r) eqvTime aTonelis redaqciaSi ki am

sityviT naTargmnia sxvadasxva berZnuli leqsikuri erTeuli mag berZ

bdquoἘπιτήρειrdquo-s (PG vol 88 949B) bdquogulisAtildemandashhyofdldquo (sineli 1965303) romelsac

petre gelaTeli Targmnis rogorc bdquozeddasWuretdldquo (A-39 116v) rac ufro

zusti Targmania an kidev bdquoδιακρίσεως ὑπόθεσιςldquo (PG 980D) eqvTime aTonelTan

ndash ldquoZali ars gulisAtildemisndashyofisaAacuterdquo (sineli 1965335) petre gelaTelTan ndash

bdquoganmsjelobiTisa mizezildquo (A-39128r) berZ ldquoσύνεσις-isrdquo qarTul Sesatyvisad

ki eqvTime aToneli ZiriTadad ldquomecnierebasrdquo iyenebs ldquoviTarmed eZiebde

ukeTurTa Tana mecnierebasa (ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 897D)rdquo (sineli 1965 268)

ldquoara ars wesi anu mecnierebaAacute (ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 1021D) ukeTurTa maT

Tanardquo (sineli 1985 386) amrigad eqvTime aTonelis redaqciaSi

ldquogulisAtildemisyofa-drdquo naTargmnia araerTi berZnuli leqsikuri erTeuli

xolo petre gelaTeli ldquogulisAtildemisyofa-srdquo iyenebs ZiriTadad berZ ldquoσύνεσις

ndash isrdquo qarTul Sesatyvisad

rogorc aRvniSneT Sua saukuneebis filosofiur literaturaSi

ldquogamoxatvardquo niSnavs formis saxis micemas gansaxierebas am terminiT

iTargmneboda aRniSnuli mniSvnelobis ramdenime berZnuli sityva

διασχηματίζω - ldquoviTarca gamoixate egreT ganage cxorebaAacute Senirdquo (bas equs

g aT 105 30-31) μορφόω ndash ldquoviTar-igi gamoixatos raAacute da Seisaxos arsebaAacuterdquo

(damask dial 271 efr) χαρακτηρίζω ndash aramca kualad Seicvalebodes

ganwesebani ese da dawesebani saxelTani aramed gamoxatvidesmca erTisa

da Seurevnelisa bunebisa TAcircTebaTa (damask gard 171 ars) (ZvelberZnul

201055) citirebuli konteqstebi iseve rogorc anton kaTalikosiseuli

126

redaqciidan zemoT ganxiluli strofi terminis ldquogamoxategraveardquo swored am

mniSvnelobas uWers mxars ndash gamosaxva formis micema Tumca aRniSnuli

termini antoniseul redaqciaSi sxva mniSvnelobiTac gvxvdeba

eqvTime

aToneli

petre

gelaTel

i

ioane

petriwi

anton

kaTalikos

i

PG Vol

88 1860 (edMigne)

Νεοελλενικὴ

ἀπόδοσε Ιερὰ

Μονὴ

Παρακλήτου21

(teqsti

momzadebuli

parakletis

monasterSi)

126avit

126t

Targman

i

inglisuri

Targmani

yovlisa

sityAcircsa

winamZRua

r ars

mogoneba

Aacute

yovlsa

sityAcircsa

winaZRAcircs

gagonebaAacute

mogonebis

a

winamZRua

ri sityua

ars (str

63)

win-uZRAcircs

sityvas

raAacuteme

gamoxategravea

(61)

παντὸς

λὸγου

προεγεῖται

ἔννοια

(PG 793B)

Κάθε λόγο

προηγεῖται σκέψις

(61)

Всякому

слову

предшест

вует

помышле

нiе (61)

Every word is

preceded by

thought (61)

ἔννοιαα romelic momdinareobs sityvidan νοῦς (goneba) da niSnavs

gagebas gaazrebas gansjas fiqrs azrovnebis process eqvTime aToneli

(da mis kvaldakval ioane petriwi) Sesabamis konteqstSi Targmnis

terminiT bdquomogonebaAacuteldquo petre gelaTeli ndash bdquogagonebaAacuteldquo xolo anton

kaTalikosi ndash bdquogamoxategravealdquo bdquogagonebaldquo Zvel qarTul filosofiur

teqstebSi niSnavda azrovnebis process gansjas diskursiul azrovnebas

Semecnebis process asea magaliTad ioane petriwis TargmanebSi ldquosuli

TAcirciT TAcircs-Soris maSin ars odes gulis-isityuvides xolo odesme

gonebasa Soris raJams gaigonebdes viTar Soris sagrZnobelTa iqmnebis

vnebaAacute raJams igrZnobden egreTve da sulsa Soris raJams gaigonosrdquo

(nemesios petr 732) (ZvelqarTul 201048) asevea zemoT damowmebul

eqvTime aTonelis Targmanidan ldquomogonebaAacuterdquo romelic azrs mosazrebas

21 ix httpdocplayergr336106-Klimax-toy-avva-ioannoy-kathigoymenoy-ton-monahon-toy-oroys-sinahtml parakletis

monastris axalberZnul teqsts (kaTarevusa) romelsac struqturulad (Tavebis TanmimdevrobiT)

emTxveva anton katalikosis teqsti sxvagan mivuTiTebT mxolod im SemTxvevaSi Tuki saanalizo

pasaJi aCvenebs arsebiT semantikur gansxvavebas

127

niSnavs mas Sua saukuneebis filosofiur teqstebSi xSirad iyenebdnen

berZn bdquoἔννοια-sldquo qarTul Sesatyvisad

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriwi

anton

kaTalikosi

patrolog

ia greka

slavuri

Targmani

inglisuri

Targmani

bdquoulmobel

obaAacute

udebebaAacute

ars

damtkicebu

li sibrme

ars

gonebisaAacuteldquo

ulmobeloba

Aacute ars

Semtkicebul

i udebebaAacute

mconari

gagonebaAacuteldquo(11

5v)

--------- ulmobeloba

ars mtkice

udebeba

da gamoxategravea

Sereuli

mconari

(172)

ναρκῶσα

ἔννοια

(PG 932B)

Oцѣпенѣнiе

Mысли (182)

Benumbed

thought (182)

rogorc paraleluri teqstebidan damowmebulma masalam gvaCvena

berZnuli ἔννοια-s qarTuli ekvivalenti eqvTime aTonelis TargmanSi aris

bdquogonebisaAacuteldquo petre gelaTelTan ndash bdquogagonebaAacuteldquo (razec aseve miuTiTebs

ediSer WeliZe mkvlevari aseve aRniSnavs rom garda terminisa

bdquogagonebaAacuteldquo petre gelaTeli berZ ἔννοια-s qarTul Sesatyvisebad iyenebs

bdquogonebaAacuteldquo bdquomogonebaAacuteldquo bdquomgoneblobaAacuteldquo bdquosagonebelildquo (WeliZe 1996 419)

Tumca yvelaze xSirad petre gelaTelis TargmanSi berZ ldquoἔννοια-srdquo

qarTul ekvivalentad gamoyenebulia ldquogagonebardquo da ldquogonebardquo ldquonaSob

gagonebaTa (ἐννοιῶν ndash PG Vol 88 805Α) cremli xolo mama gagonebaTa (ἐννοίας

ndash PG Vol 88 805Α) sityAcirceri gonebaAacuterdquo (A-39 68v) ldquome amaTsa uwulilesi

gagonebaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG Vol 88 897B)rdquo (A-39 104r) ldquoCuen Soris gagonebisa

(ldquoἔννοιανrdquo PG Vol 88 989C) Tqumad Atildeel-vyoTrdquo (A-39 132r) bdquosxua mwikuli

locvisaAacute da sxua uCinoyofaAacute da sxua parvaAacute da sxua biwi mwikuli ars

RmTisami wardgomaAacute da uadgiloTa gagonebaTa (ἐννοίας ndash PG Vol 88 1133B)

ocnebulobaAacute uCinoyofaAacute ars zrunvaTami usargebloTa wartyuebulobaAacute

parvaAacute ars ugrZnobelad gagonebisa (τὴν ἔννοιαν ndash PG Vol 88 1133B)

dabnevaAacute biwi ars winadarwyumaAacute viTarca raAacuteme maSin Cuenda

moaxlebulildquo (A-39 184v) ldquoyovlisa mogonebisa (ldquoἐννοίαςrdquo PG Vol 88 897C)

da gulissityAcircsa siZvaAacute sulisaAacute vnebisSinaobiTrdquo (A-39 104v) ldquosiborote

ars siwrfoebisa SecvalebaAacute SecTomili gonebaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG Vol 88 981C)rdquo

(A-39 128v) termini ldquoἔννοιαrdquo winagelaTur periodSi Cveulebriv

iTargmneboda rogorc bdquogonebaAacuteldquo bdquoZalildquo bdquogulissityuaAacuteldquo

128

bdquogulisAtildemisyofaAacuteldquo (WeliZe 1996 418) aseTive terminologiuri siWrelea

eqvTime aTonelis TargmanSic berZ ἔννοια-s qarTuli Sesatyvisebis

moZiebisas Tumca eqvTime aToneli yvelaze xSirad berZ ldquoἔννοια-srdquo

qarTul Sesatyvisad ldquogulis-sityva-srdquo iyenebs ldquobilwebaAacute ese ars raJams

dges kaci winaSe RmrTisa da borotTa gulisndashsityaTa (ἐννοίας (PG 1133B))

iwurTides da warparvaAacute ese ars raJams ucnaurad gonebaAacute mimovidodis

da biwi ars gulisndashsityuaAacute cudi (ldquoτὴν ἔννοιανrdquo PG Vol 88 1133B) yovelive

mas Jamsa Cuenda mosrulirdquo (sineli 1965 489ndash490) ldquonaSobi keTilTa

gulissityuaTaAacute (ἐννοιῶν ndash PG Vol 88 805Α) ars tirili xolo mamaAacute

keTilTa gulissityuaTaAacute (ἐννοίας ndash PG Vol 88 805Α) ars gonebaAacuterdquo (sineli

1965 167) ldquoda sxuaAacuteca amaTsa uwuliladesi gulis-sityuaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG

Vol 88 897B)rdquo (sineli 1965 266) ldquosiwrfoebaAacute ars gonebaAacute (ldquoἀπερίεργος ἔννοιαrdquo

PG Vol 88 981B) uzakvelirdquo (sineli 1965 337) ldquosaxeTa misTaTAcircs Zalisaebr

gulisAtildemis-yofisa (ldquoἔννοιανrdquo PG Vol 88 989C) Cuenisa vityodiTrdquo (sineli

1965 346) ldquosityuaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG Vol 88 685B) saukunoAacutesa sasjelisaAacuterdquo

(sineli 1965 66) azrovneba fiqri ndash asea Targmnili ZiriTadad berZnuli

ἔννοια slavur da inglisur teqstebSi ndash ldquoпомышленiеrdquo thought

amdenad damowmebuli paraleluri konteqstebidan cxadi xdeba rom

anton kaTalikosi romelic termin ldquogamoxategravea-srdquo iyenebs ldquogagonebaAacute-srdquo

(petre gelaTelis Targmanis SemTxvevaSi) da ldquomogonebaAacute-srdquo (eqvTime

aTonelis Targmanis SemTxvevaSi) paralelur formad aZlevs mas axal

mniSvnelobas ndash azrovneba fiqri

anton kaTalikosi rig SemTxvevebSi imave mniSvnelobiT petre

gelaTelis Targmaniseuli bdquogagonebaTa-srdquo paralelurad iyenebs termin

bdquomidmogoneba-sldquo bdquosxua mwikuli locvisaAacute da sxua uCinoyofaAacute da sxua

parvaAacute da sxua biwi mwikuli ars RmTisami wardgomaAacute da uadgiloTa

gagonebaTa (ἐννοίας ndash PG Vol 88 1133B) ocnebulobaAacute uCinoyofaAacute ars

zrunvaTami usargebloTa wartyuebulobaAacute parvaAacute ars ugrZnobelad

gagonebisa (τὴν ἔννοιαν ndash PG Vol 88 1133B) dabnevaAacute biwi ars winadarwyumaAacute

viTarca raAacuteme maSin Cuenda moaxlebulildquo (A-39 184v) ldquobilwebaAacute ese ars

raJams dges kaci winaSe RmrTisa da borotTa gulisndashsityaTa iwurTides

da warparvaAacute ese ars raJams ucnaurad gonebaAacute mimovidodis da biwi ars

129

gulisndashsityuaAacute cudi yovelive mas Jamsa Cuenda mosrulirdquo (sineli 1965

489ndash490)

bdquomwikegraveli locAcircsa sxva ars sxva uCino-qmna

sxva aris parva sxvai biwi raAacuteve

mwikegraveli uweso midmogoneba SeZrva

uCino-yofa amaoTgan wartyvenva

parva ganbneva biwi cud-gulis-sityvaldquo (A-711 289)

anton kaTalikosi saTnoebaTa kibis teqstis cirkulaciis process

qarTul saazrovno sivrceSi erTgvarad kravs da ajamebs igi cxadia

iTvaliswinebs teqstis Targmanisa da gadamuSavebis winare tradicias es

tendencia kargad Cans teqstis terminologiaze dakvirvebiTac

(magaliTad citirebuli adgilebi gamodgeba) teqstTan amgvari

damokidebulebis kidev erTi nimuSia saTnoebaTa kibis Semdegi

konteqstebi

petre gelaTeli ldquomravalmetyuelebaAacute ars umecrebisa saxe

ZAcircrisAtildesenebisa kar kadnierebisa Atildeelisampyrobel tyuilisa msaxur

lmobierebisa daAtildesna mowyinebisa mxdel Zilisa winamorbed

Tangonebobisa dabnevardquo (A-39 84v) aSiaze minaweri ldquogonebisSinaobasa

ityAcircs Tangonebobadrdquo eqvTime aToneli ldquoganmabneveli keTilTa gulisndash

sityuaTaAacute uCinondashmyofeli gloisaAacute rdquo(sineli 1965 213)

anton kaTalikosi

bdquokualad eseve vneba esTa cnobil-ars

viTarmed ese goneb-Sinaobisa

ese igi ars mimogonebis anu

gulis-sityegraveaTa keTilTa ganmabnevel

xolo glovisa yovlad uCino-myofelldquo (A-711 113)

bdquoTangonebobaldquo bdquogonebisSinaobaldquo bdquogulissityualdquo da antonTan

damatebiT bdquomimogonebaldquo berZ συννοίας (PG 852B) qarTul Sesatyvisebad

gamouyenebiaT mTargmnelebs aRniSnul termins petre gelaTeli

ZiriTadad ldquoTangonebobadrdquo xolo zog SemTxvevaSi ldquogagonebadacrdquo

Targmnis ldquoCueulebiTaca da gagonebiTa (ldquoκαὶ τῇ συννοίᾳrdquo 765C)rdquo (A-39 55r)

ldquogankAcircrvebasa Sina gankrTomilsa Tanmegonebe (ldquoσύννουςrdquo PG Vol 88 797Α)

esreTrdquo (A-39 65v) ldquoeSiSvian Tangonebobasa (ldquoσύννοιανrdquo PG Vol 88 805Α)

130

eSmaknirdquo (A-39 68v) eqvTime aTonelis TargmanSi mas sxvadasxva qarTuli

Sesatyvisi aqvs ldquogonebaAacute (σύννους ndash PG Vol 88 797Α) misi aRtacebul arnrdquo

(sineli 1965 158) ldquoZrwian eSmakni mwuxarebisagan (ldquoσύννοιανrdquo ndash 805Α)rdquo (sineli

1965 167) am ukanasknel qarTul Sesatyviss eqvTime aToneli xSirad

mihmarTavs

zemoT moxmobil magaliTSi gamoCnda rom eqvTime aToneli berZ

συννοίας erT-erT qarTul Sesatyvisad ldquogulissityuasrdquo iyenebs am

ukanaskneliT ki mTargmnelebi sxvadasxva berZnul leqsikur erTeuls

Targmnian magram yvelaze xSirad ldquogulissityuardquo Seesabameba berZ

ldquoλογισμὸςrdquo ldquouCinoAacute gulissityuaAacute (ldquoλογισμὸςrdquo PG Vol 88 664 B)rdquo (A-39 19r)

bdquogulis-sityuaAacute uCinoAacuteldquo (sineli 1965 43) bdquosaSuali dumili

gulissityuaTaAacute (ldquoλογισμῶνrdquo PG Vol 88 828C) ndash wylulsa Sina SfoTebasa

sulisasaldquo (A-3975v) bdquosaSuali ars dadumebaAacute gulisndashsityuaTaAacute

wuliladiTa aRZrviTa sulisaAacuteTaldquo (sineli 1965 188) ldquogulissityuaTa

(ldquoλογισμῶν ἐπίσκοποςrdquo PG Vol 88 852B) zedganmxilvelrdquo (A-3985r)

ldquozedamdgomeli gulisndashsityuaTaAacuterdquo (sineli 1965 213) ldquogulis sityegraveaTa zed

ganmxilvel ganmkiTxvelrdquo (A 711 114) an kidev XIII safexuris

dasaTaureba ldquoΠερί τῶν ἀνεκφράστων λογισμῶν τῆς βλασφημίαςrdquo (PG Vol 88 976B)

ldquoTqmuli misive gamouTqumelTa gulis-sityuaTaTAcircs gmobisaTa ndash eqvTime

aToneli misive gamouTqumelTaTAcircs gulissityuaTa gmobisaTa ndash petre

gelaTeli

rogorc aRvniSneT saTnoebaTa kibeSi ldquogulissityuadrdquo sxvadasxva

berZ leqsikuri erTeulia naTargmni magaliTad rig SemTxvevebSi

bdquogulis-sityuadldquo Targmnis eqvTime aToneli berZ ldquoσκοπὸς-srdquo (mizani)

romelic petre gelaTels bdquoganzraxvadldquo uTargmnia ldquoΣκοπὸς δὲ τοῖς ἐχθροῖς

ἡμῶν rdquo (PG Vol 88 656Α) ldquoxolo ese ars gulis-sityuaAacute mterTa CuenTaAacuterdquo

(sineli 1965 37) ldquoxolo ganzraxvaAacute ars mterTa CuenTaAacuterdquo (A-39 16v) (πρὸς

τὸν σκοπὸν ndash 664B) ldquowinaaRmdgom da damabrkolebel keTilisa mis gulis-

sityAcircsa Cuenisardquo (sineli 1965 42) ldquokeTilmosavobisa ganzraxvasa Cuensa

winaaRmdgom moqmedTaAacuterdquo (A-3919r) anton kaTalikosiseul redaqciidan

citirebul konteqstSi ldquogulis-sityvisrdquo sinonimur formad gvxvdeba

ldquogamoxategraveardquo

131

ldquoucxoeba ars ar kualad zed-moqceva

raAacutecaRa gaqegraves mamulsa Sina yovel

imaTi srulad raAacuteveca yoveli

ewin-mewyegraveAgravebis keTil-mosavobisa

gulis-sityegraveaTa anu gamoxategraveaTaldquo (A-71131)

amdenad ldquogamoxategraveardquo zemoT SeniSnul or mniSvnelobasTan erTad

antoniseul redaqciaSi kidev erT Sinaarss atarebs ganzraxva mizani

amdenad anton kaTalikosi erTi teqstis farglebSi erTsa da imave

termins sami mniSvnelobiT iyenebs maTgan erTi mniSvneloba (gamosaxva

formis saxis micema) cnobilia Sua saukuneebis qarTuli cnebiTi

enisTvis xolo danarCeni (fiqri azrovneba goneba mizani) sxvagan ar

gvxvdeba

logikur terminTa jgufSi unda movaTavsoT aseve bdquomidmogonebaldquo

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriwi

anton

kaTalikosi

patrologi

a greka

slav

Targman

i

inglisur

i

Targmani

ldquoocnebaAacute

ars

cTomileba

Aacute TualTaAacute

mZinaresa

gonebasa

Sina

ocnebaAacute

ars

gancAcircbreba

Aacute gonebisaAacute

mRAcircZarebasa

Sina

AtildeorcTasa

ocnebaAacute

ars xilvaAacute

uguamoAacute da

ara arsirdquo

(sineli

1965 53)

ldquoocnebaAacute ars

cTunebaAacute

TualTaAacute

mZinaresa Sina

mimogonebasa

ocnebaAacute ars

gankrTomileba

Aacute gonebisaAacute

mRAcircZarebasa

Sina

sxeulisasardquo

(A-39 22v)

ldquogonebis

aRZrvad

AtildeorcTa

uZraobasa

Sina ityAcircan

bunebisandash

metyuelni

ocnebad ndash

TualTa

AtildeorcTa

cTomilebasa

raJams

goneba

viTar

mZinare iyos

misTa

sagonTa

miridebiT

sruliadrdquo

(str34)

sxegravea ars

ocneba

sizmrisagan

hAtildeams cnobad

RmrTis-

metyegraveAgravelurad

aqa

gancxadebuleb

s

ocneba aris

TvalTa

cTuneba maSin

midmo goneba

odes

mZinareobdes

xolo sxeuli

mRAcircZareobdes

odesldquo

(A-711

sizmarTaTvis2)

Φανταςία ἐστὶν

ἀπάτη

ὀφθαλμῶν ἐν

κοιμωμέν ἡ

διανοίαrdquo

(PG669B)

Мечтанiе

есть

обманъ

очей въ

усипленi

и мысли

325

A phamtasy

is an illusion

of the eyes

when the

intellect is

asleep

326

132

Sua saukuneebis filosofiur teqtebSi bdquomimogonebadldquo iTargmneboda

berZnuli διανόησις xolo bdquomidmogonebaldquo gamoiyeneboda gansjis

diskursiuli azrovnebis aRsaniSnavad berZ διάνοια-s qarTul Sesatyvisad

petre gelaTelsδ ldquoδιάνοιαrdquo uTargmnia ldquomimogonebadrdquo xolo anton

kaTalikoss Seucvlia igi ldquomidmogonebiTrdquo efrem mciremde aTonuri Tu

winaaTonuri periodis TargmanebSi yvelaze xSirad bdquoδιάνοια-sldquo Targmnian

sityviT bdquogonebaldquo (WeliZe 1996 403) iseve rogorc uTargmnia eqvTime

aTonels am da sxva adgilebSi bdquomravalgzis wrfelTa da umankoTa

gonebaTa (ἐν τῇ διανοίᾳ PG Vol 88 977C) movidis ese eSmakildquo(sineli 1965

331) bdquomorCilebaAacute ars mokudinebaAacute asoTa gonebiTa (ἐν διανοίᾳ PG Vol 88

680A) cxoeliTaldquo (sineli 1965 57) e WeliZis azriT am terminis qarTul

Sesatyvisad arsens daumkvidrebia ldquogagonebaAacuterdquo petriwisaTvis cnobilia

arsenis mier damkvidrebuli Sesatyvisoba da zogjer iyenebs kidec

magram amave dros qmnis da Tavis SromebSi mTliand amkvidrebs axal

dianoetur terminebs ldquomimogonebaAacuterdquo rdquomidmogonebaAacuterdquo (WeliZe 1996 528)

damowmebul konteqstebSi petre gelaTelisa da anton kaTalikosis

redaqciebidan swored es ukanaskneli petriwiseuli terminia

gamoyenebuli Tumca sxvagan petre gelaTeli aRniSnul termins

gonebadac Targmnis ldquogonebasa (bdquoἐν τῇ διανοίᾳldquo PG Vol 88 713B) Sina TAcircssa

iqadinrdquo (A-39 44v) ldquocxovlobasa Sina gonebisasa (bdquoζώσῃ διανοίᾳldquo PG Vol 88

680A)rdquo(A-3924r)

am jgufis terminebidan saTnoebaTa kibeSi gamoyenebulia aseve

bdquoἐπίνοιαldquo ndash warmosaxva romelic gelaTur teqstebSi rogorc prof d

meliqiSvili miuTiTebs iTargmneboda ldquozedmogonebadrdquo (meliqiSvili 2011

295) ase aqvs naTargmni igi petre gelaTels ldquozedmogonebisa (ldquoἐπινοίαςrdquo PG

Vol 88 981B) yovlisa TanganTxzulirdquo (Α-39 128v) ldquomizezTa da

zedmogonebaTa (ldquoἐπινοίαςrdquo- PG Vol 88 996C)rdquo (Α-39 136r) ldquoyoveli AtildeelovnebaAacute

da yoveli zedmogonebaAacute (ldquoπᾶσαν ἐπίνοιανrdquo PG Vol 88 637C)rdquo(Α-39 19v) xolo

eqvTime aToneli aRniSnul termins sxvadasxvagvarad Targmnis ldquoyovelive

Rone iZies yoveli saxe qmnesrdquo (sineli 1965 28) an kidev petre gelaTeli

ldquozedmogonebisa (ldquoἐπινοίαςrdquo PG Vol 88 981B) yovlisagan Secvalebulirdquo (Α-39

128v) eqvTime aToneli ldquoyovlisave mzakuvarebisagan ganSorebuli

133

sruliadrdquo (sineli 1965 337) magram arc petre gelaTeli Targmnis yvela

SemTxvevaSi termin ἐπίνοια-s ldquozedmogonebadrdquo ase magaliTad

ldquoborotmoqmedebasa da momgoneobasa (ldquoἐπίνοιανrdquo ndash PG Vol 88 885B)rdquo (Α-39 97r)

an kidev ldquomoswrafebisa da gagonebisa (ldquoἐπινοίαςrdquo- PG Vol 88 808A) mosruli

Cuendardquo (Α-39 70r) am konteqstSi eqvTime aTonels saerTod ar uTargmnia

aRniSnuli termini ldquomoswrafebiTa CueniTa mogebulsardquo (sineli 1965 170)

aqve unda aRiniSnos terminTa am jgufSi Semavali leqsikuri

erTeuli romelic berZnuli formiT Semosula Sua saukuneebis zogierT

filosofiur teqstSi asea anton kaTalikosis redaqciaSic

bdquoSiSi ganakrTobs sulsa qegraveAgrave-mdebaresa

gamoxategraveaTa savseTa Sereul-hyofs

ganhsjaT ayenebs ucxo-hyofs apodiqsis

amad eliჶas ityAcircs gamocdilebiT

gamikrTes TmiTurT Atildeorcnio (SiSisagan)ldquo (204)

termini bdquoapodiqsildquo rogorc aRiniSna berZnuli sityvaa (ἀπόδειξις) da

qarTulad iTargmneba mtkicebad dasabuTebad zog SemTxvevaSi ki

uTargmneladac gadmodis rogorc es anton kaTalikosis citirebul

originalur striqonebSia gansaxilvel terminTan dakavSirebiT

sainteresoa baumaisteris filosofiis Targmanis winasityvaobaSi

terminis ldquomtkiced damtkicebardquo antoniseuli ganmarteba romelic

gansxvavdeba aRniSnuli cnebis baumaisteriseuli gagebisgan (ldquomtkiced

damtkiceba sxua ara raime ars garna mizezovanTa da dasabamTa

warmoebardquo) ldquomtkiced damtkiceba ars wesier da marTlad da Tvinier

cilobasa davamtkicebT ra winadadebasa Cvensardquo igi ldquomtkiced

damtkicebasrdquo uZebnis Sesatyvis berZnul termins (ldquoapodiqsisrdquo) da

SeniSnavs rom winamorbedi filosofosebi nacvlad am terminisa

iyenebdnen sityvas ldquoaRmoCenardquo rac mas ar miaCnia mizanSewonilad da

amitom Semoaqvs sanacvlod axali termini amis safuZvelze mkvlevari T

kukava SeniSnavs ndash es garemoeba sagulisxmoa imiT rom rogorc vxedაvT

antoni moZvelebuli terminebis nacvlad axali filosofiur

terminologias amuSavebda riTac did samsaxurs uwevda qarTuli

filosofiuri terminologiis Camoyalibebis saqmes (kukava 1996 26)

134

miuxedavad imisa rom anton kaTalikoss Semoaqvs axali termini ndash

ldquomtkiced damtkicebardquo igi saTnoebaTa kibis miseul redaqciaSi mainc

berZnul formas ndash ldquoapodiqsisrdquo ndash iyenebs sabas leqsikonSi bdquoapodiqsisldquo

ganmartebulia rogorc ldquoaRmoCenardquo termini ldquoaRmoCenardquo ki rogorc d

meliqiSvili SeniSnavs awarmoa ioane petriwma raTa ganesxvavebina

yofiTi mniSvnelobis bdquogamoCinebaldquo zmnisgan da terminologiuri

mniSvneloba mieniWebina misTvis ioane damaskelis dialeqtikis Sesabamis

konteqstSi efremi da arseni ἀπόδειξις termins Targmnian rogorc

bdquogamoCinebasrdquo da bdquogamomaCineblobasrdquo ldquoaRmoCenardquo formasTan erTad amave

terminebs iyenebs zog SemTxvevaSi amonios ermiasis mTargmnelic zogjer

ki pirdapir berZnuli termini gadmoaqvs qarTuli gaformebiT ldquoapodiqsi

sAcirclogismosi raAacuteme arsldquo (meliqiSvili 2011 96-101) berZ ἀπόδειξις

saTnoebaTa kibis prozauli redaqciebis qarTvel avtorebs

sxvadasxvagvarad uTargmniaT22 bdquosasoebisa aRmosaCeni (ldquoἐλπίδος ἀπόδειξιςrdquo PG

Vol 88 1129B)ldquo (A-39 184r) ldquomizezi sasoebisaAacuterdquo (sineli 1965 483) ldquomeqmenin

Cuen adgilTagan ganSorebaAacute brZolili Cuenisa mun Sina

keTilsaTnoyofilebisa aRmosaCinebel (ldquoἀπόδειξιςrdquo PG Vol 88 720A)rdquo (A-39

48r) ldquoda romelsaRa _ Tqua _ aRmosaCensa (ldquoἀπόδειξινrdquo PG Vol 88 968B)

Svilo vnebisa amis ugancxadebulessa momcem Cuenrdquo (A-39 122v)

ldquoTankueTiTca Tqumulisa amis aRmosaCenisa (ldquoδιrsquo ἀποδείξεωςrdquo PG Vol 88 992A)

mier ganmtkicebad vmecadinobdeTrdquo (A-39 132v) petre gelaTeli

bdquoapodiqsisldquo qarTul Sesatyvisad iyenebs termins bdquoaRmosaCenildquo

bdquoaRmosaCenildquo gulisxmobs bdquosabuTsldquo bdquoargumentsldquo magaliTad ukanaskneli

konteqstis slavuri Targmani ldquoНо что мы здѣсь сказали кратко то постараемся

утвердить и доказательствомъrdquo (257) an kidev ldquovxedevd visme kualad ZilTa

Sina momcemelsa Cemda aRmosaCenisasa (ldquoἀπόδειξινrdquo PG Vol 88 721C) litraTa

aTTa TananadebisaTa CemisaTardquo (A-39 49v) rogorc samecniero

literaturaSia SeniSnuli ldquoaRmosaCenirdquo teqstis am nawilze darTuli

petre gelaTeliseuli komentaris23 mixedviTac arguments gulisxmobs

22

rig SemTxvevebSi eqvTime aToneli saerTod ar Targmnis 23

petre gelaTelis teqstze darTuli marginaluri niSnebis Sesaxeb gamokvleva ix m cincaZe m baramiZe ldquomarginaluri ganmartebebi ioane sinelis klemaqsis petre gelaTeliseul TargmanSirdquo (cincaZe 2013)

135

ldquoqartasa ityvis aRmosaCenad romelsa aRmosaCeni mdebare iyos saqmisaAacuterdquo

(cincaZe 2013 85) es ukanaskneli formac (aRmosaCeni) rogorc damana

meliqiSvili SeniSnavs aseve ioane petriws daumkvidrebia ἀπόδειξις

qarTul Sesatyvisad bdquosabuTisldquo bdquoargumentisldquo mniSvnelobiT (meliqiSvili

2011 97)

amrigad saTnoebaTa kibis zemoT warmodgenil logikur

terminologiaze dakvirveba aCvenebs Semdeg kanonzomierebas eqvTime

aTonelis TargmanSi berZnuli terminebis qarTuli Sesatyvisobebis

moZiebisas Cans aTonuri periodis TargmanisTvis niSandoblivi

terminologiuri mravalferovneba da Zieba am miarTulebiT petre

gelaTelis TargmanSi ki romelic gulisxmobs inteleqtualurad metad

momzadebul mkiTxvels terminologiac metad sistemuria Tumca rogorc

masalidanac kargad gamoCnda rig SemTxvevebSi petre gelaTelis

TargmanSi logikuri terminologiis gamoyenebis TvalsazrisiT aris

ldquogadaxvevebicrdquo gelaTur saRvTismetyvelo skolaSi Camoyalibebuli

cnebiTi enis normebidan

136

amp 2 ontologiuri terminologia

metafizika xedva xilva skoposi iWAcirc dasasruli (ὁ τέλος) enteleqia

arsebabuneba (Οὐσία)

Sua saukuneebis Teologiuri am SemTxvevaSi ontologiuri

metafizikuri terminologia warmoadgens antikur filosofiaSi ndash

platonisa da aristoteles mier Camoyalibebuli terminebis qristianul

gadaazrebas romelTac Sua saukuneebis TeologiaSi miiRes

gansxvavebuli Sinaarsi (meliqiSvili 2011 126-133) saTnoebaTa kibeSi

sxvadasxva jgufis terminebis gamoyenebasTan dakavSirebiT ramdenjerme

gavamaxvileT yuradReba da aqac igive SeiZleba iTqvas rac sxva

SemTxvevebSi - arc terminTa es jgufia teqstSi sistemurad da

srulyofilad warmodgenili

metafizika ndash idealisturi filosofiuri moZRvreba romelic

ganixilavs cdismiRmur movlenebs (RmerTs suls da misT) ndash bdquofizikis

Semdegldquo (ase uwodes aristoteles filosofiur Txzulebebs romlebic

moTavsebuli iyo misi fizikis traqtatebis Semdeg) (ucxo 1989)

ldquomesame gegraveari ars metaჶisikebri

rameTu suli Tana-Sekruli AtildeorcTad

ara mZinari Zilsa sxeulebrivsa

gamoxategraveaTa anu ჶantaziaTa

iqms gonebrivad raca eSesabamvisrdquo (310)

ioane sineli sizmris or tips gamoyofs erTi romelic

momdinareobs angelozTagan da meore ndash eSmakTagan anton kaTalikosi

sizmris am or tips umatebs mesames ldquoჶantaziasrdquo romelsac rogorc T

kukava SeniSnavs baumaisteris filosofiis qarTul Targmanze darTuli

komentarebis mixedviT warmodgenis saxeobad miiCnevs da asxvavebs

ideisgan (kukava 1996 32) citirebul strofSi ldquomesame guarirdquo- ჶantazia

romelsac warmoadgens rogorc metafizikurs ocnebaa

bdquoxedvldquo-is (ἡ θεωρία) ZiriTadi mniSvnelobaa ldquodakvirveba xilva

daTvalierebardquo aqedan momdinareobs Semdeg misi filosofiuri

137

mniSvneloba ndash Wvreta gonebiTi Wvreta bolos ldquoswavlebis Teoriisrdquo

mniSvnelobac Zvel qarTul mwerlobaSi igi rogorc filosofiuri

termini niSnavs mecnierebas Teorias azrs Wvretas azrTa wyobas

Sexedulebas ioane petriwis Tanamedrove mwerlobaSi ndash efrem mcirisa da

giorgi mTawmindelis SromebSi ndash xedva ixmareba ldquomecnierebisrdquo ldquoTeoriisrdquo

mniSvnelobiT igi upirispirdeba termin ldquosaqmesrdquo romelic ldquopraqtikisrdquo

mniSvnelobiT ixmareba (meliqiSvili 2011 133-134) aRniSnuli termini

saTnoebaTa kibeSic gvxvdeba mag ldquosxuaAacute ars xedvaAacute zedaAacuteszeda gulisaAacute

da sxuaAacute ars episkoposobaAacute gulisaAacute gonebisa mier mTavrisardquo (sineli

1965 497) citirebul konteqstSi xedva gulisxmobs dakvirvebas Wvretas

gagebas avtori ldquoxedvasardquo da ldquoepiskoposobasrdquo (zedamxedveloba kontroli)

miiCnevs gansxvavebul realobebad gonebis meSveobiT gulis

episkoposoba ldquogulis xedvasTanrdquo SedarebiT sulieri Rvwis ufro maRali

safexuria amgvaradaa ganmartebuli igi teqstis komentarebSic ldquoxedvaAacute

moaswavebs gulisAtildemis-yofasa xedvaAacute gulisaAacute ars mcire sazomi raJams

umzirdes kaci da hbrZodis vnebaTa xolo episkoposobaAacute ars sruliadi

uflebaAacute da mTavrobaAacute vnebaTa zedardquo (sineli 1965 584-585) sxva

konteqstebSi ldquoxedvardquo gamoyenebulia ldquoTeoriisrdquo mniSvnelobiT

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriw

i

anton

kaTalikosi

patrologia

greka

slavuri

Targmani

inglisuri

Targmani

ldquoukueTu

aRdges

RmerTi Cuen

Soris saqmiT

ganibnivnen

mterni misni

da ukueTu

movivltodiT

misa xedviTa

ivltodin

moZuleni

misni

pirisagan

misisa da

Cuenisa da

ldquoukueTu

aRdges

RmerTi

saqmisa mier

Cuen Soris

ganibninen

mterni misni

da ukueTu

xedvisa mier

miveaxlneT

mas

ivltodin

moZuleni

misni

pirisagan

--------- ldquoTu same

aRhsdges

RmerTi

saqmiTre

CegraveAgraveniT

ganmca

ibnivnen

mterni misni

yovelni

xolo Tu

xedAcircT

mimcaveaxlneT

RmerTsa

myis

ivltodenmca

ldquoἐὰν ἀναστῇ ἐν

ἡμῖν ὁ θεὸσ διὰ

πράξεος

διασκορπισθήσον

ται ὁι ἐχθροὶ

αὐτοῦ καὶ ἐὰν

διὰ θεωρίας

προσπελάσομεν

αὐτῷrdquo (PG vol

88 1021B)

Если

Богъ

воскреснетъ въ

насъ дѣянiемъ

и если

видѣнiемъ къ

Нему

приближимся

(2635)

If trough our

activity God

rises in usIf

we draw near

to him by

contemplatio

n (26 35)

138

uCino iqmnenldquo

(sineli 1965

384)

misisa da

Cuenisardquo (A-

39 146r)

SemZulvebeln

i misni

pirisgan misis

da pirisganca

CegraveAgravenisrdquo (269)

a kordoCkini SeniSnavs rom ioane sineli xSirad iyenebs

gansxvavebas ldquopraqtikasrdquo (ldquosaqmesrdquo) (πρᾶξις) da ldquoTeoriasrdquo (ldquoxedvasrdquo) (θεωρία)

Soris Tumca arasdros ganmartavs maT amgvari martivi ormagi sqema

niSandoblivia origenesTvisac (lemetra 1802 334) Tumca origene ufro

xSirad asocirdeba sammag sqemasTan (ἠθική φυσική ἠποπτική) romelsac

Semdeg sesxulobs evagre pontoeli gansxvavebuli formiT (ρrακτική φυσική

θεολογία) ormagi sqema gamoiyena mogvianebiT grigol nazianzelma ioane

kasianem (romelic ganixilavda ldquopraqtikasrdquo da ldquoTeoriasrdquo Tanmimdevrul

procesad) da sxva mravalma (kordoCkini 2003 24-25) sxva azriT ar

SeiZleba praqsisi da Teoria miviCnioT erTmaneTis monacvle

Tanmimdevrul safexurebad ara mxolod praqsisia Sesrutuli TeoriaSi

aramed garkveulwilad piriqiTac SeiZleba davuSvaT kavSiri maT Soris

ormxrivia (xoruJi 1998 89) wm maqsime aRmsarebeli ganmartavs ldquoWvreta

qmedebis gareSe Teoria gaumyarebeli praqtikiT arafriT gansxvavdeba

warmosaxvisagan efemeruli fantaziisagan aseve qmedebac Tu is

gacxovelebuli ar aris WvretiT unayofoa da gaqvavebuli rogorc

kerpirdquo (loski 1972 106) (grigolaSvili 2012 246-247) praqtikul da

Teoriul moRvaweobas Soris zRvari ar aris mkveTri da verc imas

vityviT dazustebiT sad mTavrdeba praqtikuli moRvaweoba da sad iwyeba

Teoriuli Rvwa SesaZloa ganvixiloT erTmaneTis paralelur

procesebadac Tumca rac Seexeba saTnoebaTa kibes ioane sinelisTvis

praqtika da Teoria erTmniSvnelovnad Tanmimdevruli procesebia amgvari

xazgasma teqstSi bevrgan Cans bdquoaRmca-vfrindi saqmisa mier (ldquoδιὰ πρακτικῆςrdquo ndash

PG Vol 88 677C) da ganvisuene xedvisa mier (ldquoδιὰ θεορίαςrdquo PG Vol 88 677C) da

simdablisardquo (sineli 1966 56) ldquoukueTu vidodian keTilni vinme muSakni

ZaliTi-Zalad ese igi ars Zalisagan saqmisa (ldquoἐκ δυνάμεως πρακτικῆςrdquo (PG

Vol 88 1068Β) Zalad xedvisardquo (ldquoεἰς δύναμιν θεορίαςrdquo ndash PG Vol 88 1068Β)

139

(sineli 1965 428) ldquonu Seiwynareb xilvaTa (θεωρίᾳ - PG Vol 88 813C) raJams

ara iyos Jami xilvaTaAacute (θεορίας ndash PG Vol 88 813C) aramed moiTmend

vidremdis TAcircT igi geZiebden simdablisa SenisaTAcircsrdquo (sineli 1965 183)

aqedan gamomdinare ioane sinelisTvis xedva xilva sulieri Rvwis

maRali etapia romelsac win uZRvis praqtikuli moRvaweobis safexurebi

skoposis ndash ZiriTadi pirveladi mniSvnelobaa bdquomoTvalTvaleldquo

bdquodamkvirvebelildquo bdquomxedvelildquo Semdeg ndash bdquosasroli mizanildquo da bolos

sazogadod bdquomizanirdquo mizani arabuli sityvaa da SedarebiT gvian

fiqsirdeba qarTul teqstebSi xolo ldquogansaganrdquo warmoadgens berZ

ldquoσκοπὸςrdquo sityvis Targmans Tumca Zvel qarTulSi farTod gavrcelebuli

ar yofila da mxolod zogierT mweralTan fiqsirdeba ioane petriwi am

mniSvnelobiT iyenebs ldquohazrsrdquo da ldquoguarsrdquo ioane tariWisZe cdilobs

daamkvidros es termini Tumca xandaxan cvlis mas ldquosazriTrdquo kidev erTi

Zveli qarTuli Sesatyvisi berZ ldquoσκοπὸςrdquo leqsemis aris qarTuli ldquopirirdquo

ioane tariWisZes gadmoaqvs igi amonios ermiasis qarTul TargmanSi

rogorc ldquoskoposirdquo (Targmanis gareSe) da aSiaze Sesabamis adgilas awers

bdquopiri saqmisaldquo piri Zvel qarTulSi ramdenime mniSvnelobiT gamoiyeneba

da erTndasherTia mizani ldquopirrdquo sityvas am mniSvnelobiT iyenebs eqvTime

aTonelic basili didis Txzulebis ldquoganmartebaAacute solomonis igavTaAacuterdquo

TargmanSi (meliqiSvili 2011 154-160) amgvarad ldquomiznisrdquo cneba Zvel

qarTulSi gadmoicemoda sxvadasxva leqsemebiT piri gani sagani

dasasruli saxe iWAcirc romelTagan TiToeuli sakmaod vrceli semantikuri

veliT xasiaTdeboda (meliqiSvili 2011 164) rac Seexeba saTnoebaTa kibiს

qarTul Targmanebs petre gelaTeli berZnul ldquoσκοπὸςrdquo-s ZiriTadad

ldquoganzraxvadrdquo xolo eqvTime aToneli zog SemTxvevaSi ganzraxvad xolo

zogjer gulis-sityuad an ldquoswrafvadrdquo Targmnis ldquorameTu ese ars

ganzraxvaAacute (ldquoσκοπὸςrdquo ndash PG Vol 88 796 A) misirdquo (sineli 1965 155) ldquorameTu

ganzraxva missa gloisa da SiSisa uSiSarisa ganSorebaAacute Senganrdquo (A-

3964v) ldquoganmzraxad (Σκοπῷ καὶ κανόνι PG Vol 88 1013 B) da kanonadrdquo (sineli

1965 370) ldquoganxilviTa da kanoniTa Semdgomad RmrTisa Cuenisa

sAcircnidisisaAacuteTa yovelTa mimarT viAtildeumioTrdquo (A-39 141r) ldquoσκοπὸς πολεμίωνrdquo (PG

Vol 88 882B) ndash ldquoganzraxva brZolaTardquo (A-3985r) laquoΣκοπὸς δὲ τοῖς ἐχθροῖς raquo( PG

140

Vol 88 656Α) ndash ldquoxolo ese ars gulis-sityuaAacute mterTa CuenTaAacuterdquo (sineli 1965

37) ldquoxolo ganzraxvaAacute ars mterTa CuenTaAacuterdquo (A-3916v) ldquoἀθεώρητος σκοπὸςrdquo

(PG Vol 88 664B) - bdquogulis-sityuaAacute uCinoAacuteldquo (sineli 1965 43) ldquouxilveli

ganzraxvaAacuterdquo (A-3919v) ldquowinaaRmdgom da damabrkolebel keTilisa mis

gulis-sityAcircsa (σκοπὸν ndash PG Vol 88 664B) Cuenisa (sineli 1965 42)

ldquokeTilmosavobisa ganzraxvasa (σκοπὸν PG Vol 88 664B) Cuensa winaaRmdgom

moqmedTaAacuterdquo (19r)

ldquoσκοπὸςrdquo-s zog SemTxvevaSi efrem mcire Targmnida rogorc-

ldquomoswrafebardquordquoswrafvardquo es ukanaskneli kargad gamoxatavs miznis

Sinaarss ndash riskenac miiswrafvian (meliqiSvili 2011 161) ldquoswrafvadrdquo

Targmnis eqvTime aToneli berZ ldquoσκοπὸςrdquo-s saTnoebaTa kibeSic ldquorameTu

eSmakni iswrafian (ldquoσκοπὸς γὰρ τοῖς δαίμοσιrdquo (717Α)) ganryunad locvisa

SfoTebiTardquo (sineli 1965 110) ldquorameTu ganzraxva eSmakTa SfoTebaTa mier

locvisa uCino myofelirdquo (A-3946v)

ldquoσκοπὸςrdquo forma uTargmneladac gvxvdeba saTnoebaTa kibis anton

kaTalikosiseul redaqciaSi

ldquoese vnebaAacute crui yovlad-umarTlo

sxegravea-da sxegravea-gvarad daekegraveAgraveTebis metyegraveAgravelT

skoposisaebr maTisa sxegravea da sxAcircsa

braleulica ganmarTlebad tyuvisve

amiT patiJic sxegravea da sxegravea ars gvarTaebrrdquo (125)

miuxedavad im mravalferovani suraTisa rac am terminis qarTuli

Sesatyvisebis Ziebisas Cans Sua saukuneebis filosofiur teqstebSi

anton kaTalikoss igi Tavis originalur CanarTSi mainc uTargmnelad

Semoaqvs savaraudod miuxedavad imisa anton kaTalikosi farTod

iyenebs Sua saukuneebSi SemuSavebul filosofiur terminologias misi

azriT zog SemTxvevaSi ukve arsebuli qarTuli Sesatyvisi sakmarisad

zustad ver faravs terminis Sinaarss (rogorc miuTiTebs kidec

baumaisteris filosofiis qarTuli Targmanis komentarebSi termin

apodiqsis gamoyenebasTan dakavSirebiT) swored amitom iyenebs igi

zogierT berZnul formas uTargmnelad (Tumca terminTan amgvari

141

urTierTobა mas kvlav Sua saukuneebis filosofiur tradiciasTan

aaxloebs)

berZ σκοπὸςrdquo-is kidev erTi qarTuli Sesatyvisi rogorc zemoT ukve

aRiniSna aris iWu romelsac iyenebs arsen iyalToeli ioane damaskelis

ldquodialeqtikisrdquo qarTul TargmanSi da romelic esmis rogorc bdquoazrirdquo

mizanirdquo ldquoamocanaldquo ldquoiWAcircrdquo leqsema aris gamoyenebuli miznis mniSvnelobiT

sxva ZeglebSic magaliTad maqsime aRmsareblis qarTul TargmanebSi

(meliqiSvili 2011 162-163) amave mniSvnelobiT gvxvdeba ldquoiWAcircrdquo saTnoebaTa

kibis antoniseuli redaqciis originalur nawilSi24

ldquoSiSi sijabne nakli gul-savsebisa

romlisa mona suli 141avi-mCenobisa

Tacircsda mimndobi Tavisad 141avi-mCenobiT

magra aCrdilT da bgeraTagan moSiSni

amad uiWvod eSinis marad 141avi-mCenTldquo(202)

anton kaTalikosi amatebs muxlis bolo striqons25 am striqoniT mas

axali idea ki ar Semoaqvs aramed azustebs akonkretebs aZlierebs

gamoTqmul azrs ampartavan suls aSinebs aCrdilebi da bgerebi es SiSi

aris aramaterialuri bdquomoSiS uwinares SemTxuevisa igonebs ZnelovanTa

moSiS Sehmusravn gulsa Tacircssa SiSTa ocnebaTaAacuteTaldquo (sineli 1965 297)

aseTi suli bdquouiWvodldquo anu umiznod aris SeSinebuli mas ar aqvs

WeSmariti SiSis sagani antoni sxva konteqstSi bdquouiWvoldquo formas iyenebs

aucileblobis varaudis gamoricxvis mniSvnelobiT

ldquoyovlTa mnebavTa meZiebelTa RmerTi

uiWvod hpoves hpovebenca da hpovonrdquo (11)

dasasruli (ὁ τέλος) ndash berZnulSi `mizan~ cnebis sazRvrebi gamokveTili

ar Cans am mniSvnelobiT magaliTad aristotele xmarobs termins ldquoὁ

τέλοςrdquo aristoteles komentatorTan amonios ermiasTan ldquoτέλοςrdquoς terminis

mniSvnelobebi `mizani _ dasasruli~ erTmaneTSi gadadis prokle

24

bdquosuli ampartavani monaAacute ars moSiSebisaAacute rameTu esavn Zalsa TAcircssa da esmin raAacute AtildemaAacute raAacuteme meyseulad SeZrwundisldquo (sineli 1965 297) bdquoSiSi ars gulsavsebisa naklulevanebaAacute zesTmCeni suli ars sijabnisa monaAacute Tavsa TAcircssa zeda mindobili da bgeraTagan nagebTaAacutesa da aCrdilisaca moSiSildquo (A-39 115r) 25

aRniSnuli striqonis Sesatyvisi ar gvxvdeba arc berZnul teqstebSi da arc slavur da inglisur TargmanebSi (ix ing 214 rus 214 PG 945)

142

diadoxosis filosofiaSi ldquoτέλος ndashsrdquo ldquodasasrulis~ mniSvneloba aqvs da

asec Targmnis mas ioane petriwi (meliqiSvili 2011 161) ioane sinelis

teqstSi aRniSnuli leqsikuri erTeuli ZiriTadad misi yofiTi

mniSvnelobiT Cans ramdenime konteqstis damowmeba SeiZleba sadac mas

terminologiuri mniSvneloba aqvs da mTargmnelebi qarTul Sesatyvisad

iyeneben ZiriTadad ldquodasasrul-srdquo ldquoda udeb-yofaAacute da dasasruliT (ldquoκαὶ τὸ

τέλοςrdquo PG Vol 88 641C) namdAcircl-dasabamisa (ldquoτὴν ἀρχὴνrdquo PG Vol 88 641C)

momzavebelirdquo (A-39 15r) ldquoda merme aRsasruli qmnamca Semsgavsebuli

dasabamisaAacuterdquo (sineli 1965 33) ldquowesi vidreme da dasabami (ldquoἀρχὴνrdquo PG Vol 88

1068A) romelTame da dasasrulica (ldquoτέλοςrdquo PG Vol 88 1068A) Semoqmedisa

mier qmnilTa mouRebiesrdquo(A-39 162r) ldquodabadebulTa dambadeblisagan

mouRebies TiToeulsa wesi da dasabami da romelTame dasasrulicardquo

(sineli 1965 428)

bdquoenteleqialdquo (ἐντελέχεια) ndash aristoteles mixedviT aris moqmedebis

saSualebiT SesaZleblobidan myofobad moyvanili Sesrulebuli

ganxorcielebuli arseba sagnisa romelic Tavis TavSive Seicavs mizans

dasrulebulobas gansazRvrulobas anu imas rac aris sagani

sinamdvileSi realurad moqmedebaSi aqedan yoveli substancia anu

Sinagani arsi sagnisa moqmedebaSi ganxorcielebulobaSi aris enteleqia

efrem mcire da petriwi am sityvas SesrulebandashSemasrulebeli

SesatyvisebiT Targmnian magram petriwi ver daakmayofila savaraudod am

Targmanma da amitom uTargmnelad gadmoaqvs igi bdquoganmartebanSildquo

(meliqiSvili 2011 165-167) termini ldquoenteleqiardquo saTnoebaTa kibis berZnul

teqstSi ar fiqsirdeba Sesabamisad mas arc qarTveli mTargmnelebi

iyeneben aRniSnuli termini gamoyenebulia mxolod anton kaTalikosis

teqstis originalur CanarTebSi

ldquogul-ficxeloba zed-wodebul-hyegraveAgraves moZRvarT

ugrZnobelobad anu momkegravedradre grZnobad

enteleqiad sulTaca zeda sxeulT

myovarisagan grZelisa udebebis

143

ugrZnobelobad mimarT misrulebulirdquo (171) 26

gulficxeloba klavs gonebas da suls ugrZnobels xdis mas igi

aris ldquoenteleqia sulTaca zeda sxeulTrdquo anu im Tvisebebis Tu vnebebis

ganxorcilebaamoqmedeba rac Tavidanve potenciurad arsebobs adamianis

sxeulSi

arsebabuneba ndash ldquoοὐσία ndashsrdquo cnebas farTo semantikuri speqtri hqonda

aristoteles mixedviT igi SeiZleba gavigoT 1) rogorc konkretuli arsi

anu myofi 2) rogorc sagnis Sinagani buneba arsi raoba anu misi idea

3) rogorc materiisa da formis erTianoba yofna arseboba amgvari

farTo semantikuri veli iyo mizezi imisa rom xSirad erTmaneTSi

ireoda ldquoοὐσίαrdquo (buneba arseba) da ldquoὑπόστασιςrdquoς (piri guami ganukueTeli)

cnebebi qalkedonis msoflio krebam (451 w) mtkice zRvari ganaCina

hipostassa da usias Soris Oldquoοὐσίαrdquo damkvidrebul iqna `arsebis~

(`bunebis~) gagebiT (meliqiSvili 2011 170-171) ioane sinelis teqstSi

berZnuli ldquoοὐσία-srdquo qarTul Sesatyvisad petre gelaTelis TargmanSi

ldquoarsebardquo xolo eqvTime aTonelTan ZiriTadad ldquobunebardquo aris gamoyenebuli

ldquome erTisa guamovnebisa orTa arsebaTa (ldquoδύο οὐσίαrdquoumlPG Vol 88 1137A)

ugalob (A-39 190r) ldquoxolo me vadideb guamsa erTsa oriTa bunebiTardquo

(sineli 1965 496) ldquoarsebis-SinaAacute (ldquoπαρουςίᾳrdquo PG Vol 88 1157C) vidreme

sityuaAacute srul-hyofs siwmidesardquo (A-39 198r) ldquosityuaAacute igi arsebiTi srul-

hyofs siwmidesardquo (sineli 1965 515) ldquoarcaRa gonierTa arsebaTaAacute (ldquoνοερὰς

οὐσίαςrdquo PG Vol 88 1068B) SeZlebisaebr Cuenisa warumateblad yofaAacute

vTqumcardquo (A-39 162r) ldquoarca Tu uAtildeorconi igi bunebani angelozTani arian

warumarTebel da maradis erTsa zedardquo (sineli 1965 429) ldquogonier da

26 bdquogulndashficxelobaAacute sikudili ars gonebisaAacute da mklveli sulisaAacute gulndash

ficxelobaAacute iSvebis myovarndashJamisa udebebisagan xolo udebebaAacute movals mocaleobisagan da siyuarulisagan mconarebisabdquo (sineli 1965 283) bdquougrZnobelobaAacute sxeulTaca zeda da sulTaca zeda ars momkudari grZnobaAacute dayovnebulisagan enisa da udebebisa ugrZnobelobadmi misrulebulildquo (A-39 109v)

ioane petriwTan ldquogulndashficxeloba mklveli ars gonebisa sulisa Tualisa aCrdili Semosruli vneba boroti moyusisa ganmwareba saZulo risxva gulisndashTquma migebisa

amas ekrZale monazono mdabalordquo (petriwi 1968 173) saanalizo striqoni da Sesabamisad termini enteleqia (an am Sinaarsis momcveli

sxva raime leqsikuri elementi) ar gvxvdeba berZnul teqstebSi da arc inglisur da rusul TargmanebSi (ix ing 181 slav 181 PG vol88 932)

144

yovlad keTil sulisa Tual da Semdgomad usxeuloTa arsebaTa

(ldquoἀσωμάτους οὐσίαςrdquo PG Vol 88 1033C) yovelsa guarsa zesTa aRmvlelrdquo (A-39

154r) ldquoda Semdgomad angelozTa sikeTisa yovlisave bunebisa uaRres

arsrdquo (sineli 1965 406)

amrigad saTnoebaTa kibeSi sakmaod mravalferovania filosofiur-

Teologiuri terminologia paraleluri teqstebidan kargad Cans

cnebiTi enis (filosofiuri terminologiis magaliTze) Camoyalibebis

procesi kerZod adreul etapze igi naklebad sistemuria da ar Cans

mkacrad organizebuli terminologiuri aparati (erTsa da imave sityvas

eqvTime aToneli sxvadasxva qarTul Sesatyvisebs uZebnis an kidev

sxvadasxva berZ termins erTi da imave qarTuli formiT Targmnis) rac

eqvTimes epoqisTvis da misi Targmanebis mizandasaxulobis

gaTvaliswinebiT bunebrivia xolo mogvianebiT petre gelaTelis

TargmanSi rogorc mosalodnelic iyo ukve Cans ufro sistemurad

Camoyalibebuli terminologiuri aparati rac Seexeba anton

kaTalikosis redaqcias zog SemTxvevaSi misi wyaro manamde arsebuli

prozauli Targmanebi zogjer ki Sua saukuneebis qarTul

filosofiaSi SemuSavebuli filosofiur-Teologiuri terminologiaa

romlis Rrma da safuZvliani codna araerTgzis Cans teqstSi gvxvdeba

SemTxveva roca anton kaTalikosi ukve arsebul termins iyenebs ara

tradiciuli mniSvnelobiT aramed cvlis mis Sinaarss statiaSi

damowmebuli konteqstebi ioane petriwis redaqciidan arsebiTad misdevs

Tavis ZiriTad wyaros eqvTime aTonelis Targmans

145

Tavi V

saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqcia

anton kaTalikosamde ioane sinelis saTnoebaTa kibe rogorc

viciT iTargmna da gadamuSavda xuTjer ivane lolaSvilis azriT ioane

petriwiseuli galeqsili varianti eqvTimeseul xolo antoniseuli -

petre gelaTeliseul Targmans eyrdnoba sadisertacio naSromis am

nawilSi sxva problemur sakiTxebTan erTad SevecdebiT gamovikvlioT

anton kaTalikosis redaqciis wyarosTan dakavSirebuli udavod

mniSvnelovani sakiTxi amgvari kvleva miT ufro aucilebelia rom

teqstis struqturaze dakvirvebam wamoWra anton kaTalikosis mier

CvenTvis ucnobi sxva wyaroTi sargeblobis varaudi

amasTanave saTnoebaTa kibis antoniseuli redaqcia versifikaciiT

safexurebis organizebiTa da Sesavali originaluri strofebiT aSkarad

imeorebs ioane petriwis mier ramdenime saukuniT adre galeqsili

teqstis stils am ori poeturi redaqciis Sedarebam wamoWra saintereso

mosazrebebi romelTa Tanmimdevrul Camoyalibebasac SevecdebiT

winamdebare paragrafSi

gamomdinare iqidan rom prozaul teqstTan SedarebiT poeturi

versiebi TavisTavad bevrad naklebi moculobisaa daismis kiTxvebi

prozauli teqstebis sakmaod didi moculobis masalis miuxedavad ratom

dasWirda anton kaTalikoss originaluri strofebis CarTva poetur

teqstSi ra daniSnuleba aqvs sakuTriv antoniseul CanarTebs

aviTarebs Tu ara am CanarTebSi axal ideebs sadisertacio naSromis am

nawilSi yuradReba gamaxvildeba am da sxva mniSvnelovan sakiTxebze

Cven ar SevexebiT ioane petriwis leqsiTi redaqciis wyarosTan

dakavSirebul problemas radgan am mimarTulebiT kvleva ukve

Catarebulia teqstis gamomcemlis ivane lolaSvilis mier (ix petriwi

1968)

146

amp 1 anton kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibis mimarTebebi

adreul qarTul redaqciebTan

Tavdapirvelad unda aRvniSnoT rom saTnoebaTa kibis sakmaod

vrcel Tavebs anton kaTalikosi wnexs amoklebs da TiToeul Tavs

aTavsebs mxolod aT strofSi msgavsad ioane petriwisa igi sagangebod

arCevs ZiriTad misi SexedulebiT metad mniSvnelovan informacias rac

Seaqvs konkretul safexurSi antonis mier teqstSi Sesatanad SerCeuli

adgilebi xSirad emTxveva im informacias romelic petriwis galeqsil

variantSic moxvedrila rac ar unda iyos SemTxveviTi27 ase magaliTad

pirvel TavSi sadac saubaria soflidan gasvlaze antonTan da

petriwTan rva muxli emTxveva erTmaneTs es rva muxli Seicavs zustad

erTnair informacias romelic SeurCeviaT prozauli teqstidan

poeturSi Sesatanad ar aris nawarmoebebSi iseTi safexuri sadac sul

mcire sami muxli ar iyos erTsa da imave masalaze agebuli gamonaklisia

mxolod mecxramete Tavi - bdquomRviZarebisaTvisldquo sadac erTaderTi muxli

emTxveva Tumca iv lolaSvilis azriT am safexurSi petriwi mxolod

or muxls adgens prozauli teqstis mixedviT danarCeni nawili

originaluria da am ori muxlidan erTi emTxveva antonis mier

gasaleqsad SerCeul masalas aRsaniSnavia isic rom meoTxe TavSi ndash

bdquomorCilebisaTvisldquo - romelic moculobiT yvelaze vrcelia erTmaneTs

emTxveva Svidi muxli rac bunebrivia metyvelebs imaze rom antoni

gasaleqsi masalis SerCevisas metndashnaklebad iTvaliswinebს petriwis ukve

arsebul teqsts aqve davimowmebT ramdenime muxls petriwis redaqciidan

romelsac prozaul teqstSi Sesatyvisobebi ar eZebneba da Sesabamisad

Cveni varaudiT swored maTze dayrdnobiT qmnis antonic msgavsi

Sinaarsis teqstebs

anton kaTalikosi

ldquoucxoeba imier lTolva amriT

ioane petriwi

ldquooAcircfroAacutesRa mAtildearTa aReba juarisa

27

rogorc ukve aRiniSna saTnoebaTa kibis anonimur vesiaSi (romelic mihyveba petre gelaTelis Targmans) Setanili masala ar emTxveva sxva poeturi gadamuSavebebis masalas

147

xolo jegravearis atAcircrTva qristes msgavsebardquo (3 I orig str)

da

esreT Sedgoma TAcircsndashTacircsad qristesi

awrdquo (str 22)

ldquoTu sam WeSmarit monanul ars igi vin

momymar ars yovlad kninRa Atildemel aqegraves

stomaqi

yia gamAtildemari wyuriliTa Semwvari

xorcni mcirooden dafarulni SiSegraveAgravelni

Tvalni quAgravemWegraveretni zraxva yovlad

mdabalirdquo (55)

ldquomonanulisa muceli momymar ars da

sasa wyurvilsa ganuAtildemia maradis

AtildeorcTa siSiSule mas Tanandashac

TacircsebiT

miscems moqeneT aras miiRebs maTsa

misi sxuaTa ars sxuaTa ndash misi

yovel arardquo (57)

ldquo147avi mCenobai CegraveAgravenda esTa cnobili

eSmakTa mier esTa mopovnebulis

saqmisa uRmrTo nergi mwarmo vnebaTa

TAcircT RmrTisad oden uaris-yofad

mawurTAcirc

misi SemTxegraveAgraveva boroti eSmakT mamsgavsrdquo

(22 I orig str)

ldquogmobisa gesli sulsa urwyams

maxesa

magra eSmaki ars mpovneli amisi

oAcircfalsa viTar TAcircT hkadra gamocda

da

bunebiT kacad srulebiT hgona

martod

ieso RmerTi arsT mbadi sakAcircrveladrdquo

(222)

nimuSad mogvyavs iv lolaSvilis mier petriwis originalad

miCneuli strofi Tavidan - bdquomorCilebisaTvisldquo da semantikurad msgavsi

adgili antonis teqstidan

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquoor-gvari aris sikegravedilisa sxegraveaoba

pirveli romel ganyofa ars kerZoTa

arsebisaTa cxovel gulis-Atildemieris

xolo meore nebsiT mokdoma nebis

da cxovel-yofa qristesi TAcircs-Sorisadrdquo

(64)

ldquosikudili orad ganiyofis ixede

erTad ndash bunebiT yovelTa kacTad ese

xolo meored ndash saqmeTagan sikudilad

AtildeorcielebrTa sulisa ganSorebiT

filosofosoba ars wurTa amisi maradrdquo

(64)

148

ivane lolaSvili saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli

redaqciidan citirebuli muxlis wyarod miiCnevs amonios ermiasis

teqstis ndash bdquomosaAtildesenebeli xuTTa AtildemaTadmi porfiri filosofosisaTaldquo

qarTul Targmans da am Txzulebidan Sesabamisi konteqstis

zemoTmoyvanil strofTan Sepirispirebis safuZvelzე askvnis rom

ldquoamonios ermisis ldquomosaAtildesenebelTardquo mTargmneli yofila ioane petriwirdquo

(petriwi 1968 35) SevniSnavT rom ioane petriwis ukanaskneli strofi

bolo striqoni ar aris originaluri mas safuZvlad sinelis prozauli

teqstiს Sesabamisi monakveTi udevs bdquoΚαigrave θαῦμα ὄντως πῶς καί Ἑλληνές τι τοιοῦτον

ἐφθέγξαντο ἐπεigrave καigrave φιλοσοφίαν τοῦτο εἶναι ὁρίζονται μελέτην θανάτουldquo (PG Vol 88 797 C)

ldquosakAcircrvel ars viTar warmarTaca esreT sTnda ese vidreRa Tques

viTarmed sibrZne AtildesenebaAacute ars sikudilisaAacuterdquo (sineli 1965 161) ldquoda

sakAcircrvel namdAcirclve viTar da ellinTaca eseviTari raAacuteme aRmoTques

vinaAacuteTgan da filosofosobadca amas gansazRvreben yofad wurTasa

sikudilisasardquo28 (A-39 63v) citirebuli pasaJis wyarod andrei kordoCkini

platonis fedonidan sikvdilze meditaciis cnobil koncefcias miiCnevs

(Phaedo 67e) (kordoCkini 2003 20-21) rac Seexeba pirvel oTx striqons

daaxloebiT igive azri Cans saTnoebaTa kibis TargmanebebSi ldquoorkeci ars

sikudili xiluli da uxilavi rameTu ars mkudari romeli mokudes

Atildeorcielad da ars mkudari romeli momkudar iyos suliTa rameTu ara

Sedgomil ars cxorebisadardquo (Targmaneba Agrave) (sineli 1965 564) amdenad

amonios ermisis teqstis am monakveTis wyarod miCneva ar Cans sarwmunod

Tumca ioane petriwis teqstis citirebuli strofi antoniseuli

redaqciis Sesabamisi konteqstis wyaro namdvilad gamxdara

amrigad damowmebuli magaliTebi cxadyofs rom anton kaTalikosi

aramarto icnobda ioane petriwis mier Seqmnil saTnoebaTa kibis poetur

teqsts aramed iyenebda kidec sakuTari redaqciis Seqmnis procesSi

aqve aRvniSnavT imasac rom iv lolaSvili zogierT SemTxvevaSi

ioane petriwis originalur CanarTad miiCnevs strofebs romelTac

eZebnebaT Sesatyvisi adgilebi prozaul teqstSi sailustraciod

28 calke kvlevis sagania (saTnoebaTa kibis mixedviT) mTargmnelebis (petre gelaTelisa da eqvTime aTonelis) damokidebuleba ldquoelinuri sibrZnisadmirdquo rasac samomavlo perspeqtivad vsaxavT

149

davimowmebT ioane petriwis originaluri strofebsa da teqstis eqvTime

aToneliseuli Targmanis paralelur adgilebs

ioane petriwi

ldquoraJams gnatriden ucxoebad gansrulsa

da gulisndashsityuas aRaSfoTebden Sensas

maSin queyanad zeciT mosruli igi

moiAtildesene da damdabldi gonebiTa

hoAacute moRuaweo gansrulo mterTa wyobadrdquo

(31)

eqvTime aToneli

ldquoraJams eSmakni viTarca didsa

rasme saTnoebasa zeda guaqebden

anu Tu kacnica ucxoebisa

CuenisaTAcircs maSAcircn Cuen moviAtildesenoT

zeciT queyanad mosruli igi da

CuenTAcircs ucxo-qmnuli da vpovneT

Tavni Cuenni viTarmed daRacaTu

ukuniTi ukunisamde JamTamca

viRuwidiT da ucxo viqmneniT

nacvalsa misasa ver aRvasrulebTrdquo

(sineli 1965 51)

ldquomonanulisa simdable sxuebr ixile

da codvas Sina myofTaca ganicade

xolo maRalsa siyuarulsa RmrTisasa

sanatrelsa mas mosrulsa simdablesa

SeesakuTre igi gaqundes maradisrdquo (58)

ldquosxuaAacute ars monanulTaAacute igi

mglovare da mWmunvare simdable

da sxuaAacute ars simdable maTi

romelni jereT codvaTa Sina

arian da daisjebian sAcircnidisisagan

da sxuaAacute ars RmrTisa mier

srulTa zeda momavali igi

sanatreli da sulTa

ganmamdidrebeli simdableAacuterdquo

(sineli 1965 146)

ldquoamas ganhkurnebs wuxili moyusis Tana

ZacircrTa SemTxueva guliTa misTAcircs lmobiT

raJams suliTi anu sxeulobiTi

misTAcircs movides gansacdeli da viTar

SenTAcircs mosrulsa esreT stkivneulobderdquo

(95)

ldquoukueTu sruliad gankurnebul xar

vnebisa misganndashese gaqundin

saswaulad araTu odes

Semawuxebelisa misTAcircs ilocAcircde

arca odes axaro ZruniTa arca

raJams mixado pativisndashcemad

aramed raJams gesmes mowevnuli mis

zeda sulieri gina Atildeorcieli

150

gansacdeli da viTarca Senmda

mowevnul iyo esreT gelmodis da

scremloodi maSin uwyode

viTarmed ganTavisuflebul xar

ZacircrisndashAtildesenebisaganrdquo (sineli 1965

205)

ldquoqristes vnebaTa Atildeseneba ganiyvanebs

ZacircrisndashzraAtildevasa moyusisagan hoAacute kaco

Tu viTar maTTAcircs Tavad ilocvida

da moiTmenda simSvidiT kadniersa

maTsa warmdebsa ugunursa zraxvasardquo (96)

ldquoAtildesenebaman vnebaTa qristesTaman

gankurnos ZacircrisndashAtildesenebaAacute rameTu

ZAcircrndashuAtildeseneblobisa misisagan da

simSAcircdisa sircxAcircleul iqmnis igirdquo

(sineli 1965 205)

ldquocrundashficTa kacTa da tyuvilis

mwmasnelTa

nuca Tu yovlad mcired daeaxlebi

warved iloce gesuros Tu zuaoba

ese umjobes raTgan gmobad sulisa

zesTa wmidisa isi ganiCinebisrdquo (114)

ldquonuvin hgonebn romelsa aqus

cnobaAacute viTarmed codvaAacute

tyuvilisaAacute mcire ars rameTu

sulman wmidaman saSinelad Tqua

misTAcircs piriTa 150avit

winaAacuteswarmetyuelisaAacuteTa viTarmed

romeli ityodis sicruesa mas ara

waremarTos winaSe TualTa CemTardquo

(sineli 1965 216)

ldquoxuTni arian tyuvilisa saqmeni

SiSi sasjelTa anu SiSis Tacircnier

sazrdelisaTAcircs anu gemovnebisa

sicilisaTAcircs gancxromisa yrmebrisa

moRuaweTagan Sors arian esenirdquo (119)

ldquoviTarca yovelTa vnebaTa zeda

ganyofilebani arian sasjelTani

egreTve tyuilisaTAcircs rameTu sxuaAacute

sasjeli ars misi romelman

SiSsaTAcircs tanjAcircsa tyua da sxua ars

misi romelman Tacircnier Wirisa

raAacutesame qmna igi uSiSoebiTa

RmrTisaAacuteTa sxuaman tyua

sazrdelisaTAcircs da sxuaman

gemoTmoyuarebisaTAcircs da sxuaman

raAacuteTa mis Tana myofTa sicili

moatyuas da sxuaman ndash raAacuteTa Zmasa

Tacircssa boroti uyosrdquo (sineli 1965

151

218)

ldquoSezavebaTa cvaleba moawiis

mowyinebisa eSmakman gamomcdelman

dasarwmuneblad soflis moqcevisada

raTa mkurnalsa uCuenebdes 151avit mas

mas Seaqcios senaksa ganaSorosrdquo (125)

ldquoucxoTa Sewynarebasa moagonebn

mowyinebaAacute dayudebulTa da

mowyalebasa AtildeelTndashsaqmrisa mier

awuevs yofad moslvad uZlurTa

Tana awurTis gulsndashmodginedrdquo

(sineli 1965 221)

ldquoZili mrCoblndashorTa kavSirTa Sezaveba

da maTgan qmnilTa cxovelTa sxeulisa

grZnobiTTa guarTa sacnobelTa uqmoba

gonierad Sen gaigone ese ars

magra mizezi ndash sxua iswave Tu gsurisrdquo

(183)

ldquoZili simtkiceAacute ars bunebisaAacute da

xati ars sikudilisaAacute da uqmobaAacute

ars sacnobelTaAacute erTi ars Zili

da mravalni qonan ganyofilebani

viTarcandashigi gulisndashTqumasacardquo

(sineli 1965 288)

ldquomravalTa Tana locva mRAcircZarebasa

mihmadlebs kacsa moRuawesa sifrTxiliT

xolo Znelad uCns SemsWualva gonebisa

vinaAacuteTgan xedva udabnos myofta hSuenis

da simartoiT maradis cxovrebulTardquo (190)

ldquovhgoneb Tu simravlesa Tana

locvaAacute yovelTa mier SesaZlebel

ars xolo mravalTaTAcircs umjobes

ars erTisa Tan oden locvaAacute

rameTu martod locvaAacute mciredTaAacute

ars friad raJams simravlesa Tan

ilocvide ver SeuZlo unvToAacutesa

mis da maRlisa locvisa

aRsrulebad aramed aqundin

gonebasa Sensa saqmed gulisAtildemisndash

yofaAacute sityuaTa maT romelTa

hgalobde anu Tu kualad gaqundin

dawesebuli raAacuteme locvaAacute raAacuteTa

vidremdis moyuasi muAtildelsa

daasrulebdes Sen gulsa Sensa mas

ityodi raJams muAtildelndashpyrobiT

hgalobdeTrdquo (sineli 1965 291)

ldquoamis mZle eqmodis nu gconis adgilTa

maT

ldquoadgilTa romelTa Sina geSinodis

nu gconis mun mislvad RamiT

152

mislvad maradis sadaca geSinodis

Ramis sibnele dRisad Seracxe naTlad

xolo dRisasa ewyuebode locviTa

da esreT Sedi moRuawebisa gzasardquo (206)

ukueTu kula adgilsndashscemde

eSmaksa amas daberdes SenTana

yrmebri ese da sakicxeli saxeAacute mindash

raAacutendashxAcircdodi aRiWurve locviTa da

mindashraAacutendashiwio adgilsa mas ganipyren

Atildeelni da tanjen mterni raJams

ganTavisuflde senisa misgan

adidebd mAtildesnelsa masrdquo (sineli

1965 298)

ldquoarca sibnele arca udabno adgili

arca Atildeevnebi arca mTaTa simaRle

ganaZlierebs eSmakisaT Cuen zeda

manqanebisa siborotis RoneTa

magra ndash sulisa udebeba daAtildesnilirdquo (208)

ldquoara Tu sibnele RamisaAacute anu

udabnoebaAacute adgilisaAacute ganaZlierebs

eSmakTa Cuen zeda aramed

unayofobaAacute sulisaAacute da odesme

gangebulebiTi swavlaAacuteca miSuebisa

RmrTisaAacuterdquo (sineli 1965 299)

ldquoamis gamo vcnobT viTarmed suli ara

momgonebel ars eseviTarTa amaT

gulisndashsityuaTa uAtildemarTa nametnavTa

aramed ndash mteri zuavi ampartavani

romeli zeciT queyanad daekueTardquo (225)

ldquoda amis gamo ufroAacutesad gulisAtildemandash

vhyofT viTarmed ara Cueni suli

ars mompovnebel eseviTarTa maT

miuwvdomelTa da gamouTqumelTa

borotTa aramed RmrTisndashmoZulisa

eSmakisani arian sityuani igi

romelindashigi zeciT gardamovardardquo

(sineli 1965 328)

ldquoniWi ars ese gamouTqumeli didi

zesTa naTliTa mamisagan mosruli

oden maT mier sacnauri romelTa

moiges igi gonebiTa wmidiTa

da hyofden madliT simSAcircdiT

siwrfoebiTrdquo (247)

ldquosimdable 152avit ars gamouTqmeli

maT mier oden sacnauri romelTa

mougies igi simdidre ars

miuwvdomeli saxelisndashdebaAacute ars da

niWi RmrTisaAacute rameTu ityAcircs

viTarmed iswaveT ara

angelozisagan arca kacisagan

arca wignisagan aramed Cemganrdquo

(sineli 1965 345)

153

ldquomdabalsa uAtildemsve sami ese moigos

Seuracxeba Seiwynaros gineba

da moakudinos gulisndashwyroma yovliTurT

xolo mesamed hqondes ujeroeba

saqmeTa TacircsTa ar Sewynareba misirdquo (248)

saqme keTilisa amis da didebulisa

saTnoebaTa samebisa pirveli ese

ars SewynarebaAacute da TavsndashdebaAacute

yovlisa ginebisa da SeuracxebisaAacute

sixaruliTxolo meore saxe

keTilisa 153avit153tndashZlisa

saTnoebaTaAacutesa ars sruliad

mokudinebaAacute gulisndashwyromisaAacute da

SemusrvilebaAacute gulisaAacute da

bralobaAacute Tavisa TacircsisaAacute yovelsave

zeda xolo mesame kibe keTili ars

TacircsTa saTnoebaTa sruliad

ujerobaAacute da urwmunoebaAacuterdquo (sineli

1965 347)

amrigad damowmebuli masala vfiqrobT sakmarisia imis

sailustraciod rom zogierT SemTxvevaSi saqme gvaqvs tradiciulad

prozauli teqstis poetur gadamuSavebasTan da ara originalur

SemoqmedebasTan Sesabamisad gadaWarbebuli Cans iv lolaSvilis

Sefaseba rom ioane petriwis teqsti originaluri nawarmoebia (petriwi

1968 99) Tumca es faqti namdvilad ar amcirebs poeturi teqstis avtoris

mier gaweul Sromasa da Rvawls

rogorc aRvniSneT teqstis antoniseuli redaqciis wyarod iv

lolaSvili petre gelaTeliseul prozaul Targmans miiCnevs (petriwi

1968 93) mkvlevris varaudi antoniseuli teqstis ZiriTad wyarosTan

mimarTebaSi zustia magram aq aucileblad migvaCnia erTi niuansis

dazusteba miuxedavad imisa rom anton kaTalikosi Tavisi

redaqciisaTvis ZiriTad masalad arCevs swored petre gelaTeliseul

teqsts (vfiqrobT avtoris literaturuli gemovnebas metad

akmayofilebs petre gelaTelis Targmanis gelaTuri skolis

tradiciisamebr elinofiluri stili) igi icnobs da ufro metic xSir

SemTxvevaSi iTvaliswinebs sxva teqstebis masalas riTac qarTul

saazrovno sivrceSi teqstis cirkulaciis process erTgvarad kravs da

154

ajamebs msjelobas gavamyarebT faqtobrivi masaliT Sesabamisi

paraleluri adgilebis damowmebiT

ufro vrclad ganvixilavT erT nimuSs saTnoebaTa kibis anton

kaTalikosiseuli redaqciidan bdquoviT brwyinva naTlis anu morჶi bzis

simrgvalisldquo (11) eqvTime aTonelTan Targmnilia Semdegnairad bdquoviTarca

sivrce naTlisaAacute da xilvaAacute mzisaAacuteldquo (sineli 1965 334) xolo petre

gelaTeli imave adgils Semdegnairad Targmnis bdquoviTarca naTlisa

brwyinvalebaAacute da mzisa saxeldquo (A-39 9v-10r) citirebuli paraleluri

teqstebidan naSromis am nawilis mizandasaxulobisTvis mniSvnelovania

termini morჶi romelsac anton kaTalikosi iyenebs petre gelaTelis

redaqciiseuli termin ldquosaxesrdquo nacvlad saxec da morჶic Zvel qarTul

filosofiur cnebiT enaSi gamoiyeneboda formis aRmniSvnelad

(sainteresoa aseve rom berZnul teqstTan ufro axlos dgas

eqvTimeseuli Targmani ldquoἡλίου θέαrdquo ndash mzis xilva asevea inglisur

TargmanSic ndash ldquosightrdquo (sanaxaoba ndash xilva) msgavsi terminologiuri Tu

leqsikuri Tanxvedra xSiria petre gelaTelis Targmansa da antonis

poetur gadamuSavebas Soris rac gamoCnda kidec naSromis Sesabamis

TavSi ndash saTnoebaTa kibis filosofiur ndash Teologiuri terminologia

anton kaTalikosis redaqciis petre gelaTelis Targmanidan

momdinareobis saCveneblad davimowmebT paralelur adgilebs am ori

teqstidan da meti sicxadisTvis sqolioSi davurTavT Sesabamis

monakveTebs eqvTime aTonelis Targmanidanac

Aanton kaTalikosi petre gelaTeli

ldquosofliT ltolvaman gansazRegravera Tavi TAcircsi

ars nebsiTi Zulveba bunebisa

kualad misive uaris-yofa sruli

da mogebisa trfialeba survili

mimTxegraveAgraveul-yofis zesTa-bunebiTTamirdquo (12)

ldquoganSorebaAacute soflisaAacute ars

nefsiTi siZulili da uarqmnaAacute

mimTxueviTa zesTbunebaTaAacuteTardquo

(A-39 10v)29

29 ldquomonazonebaAacute ese ars raAacuteTa nebaAacute Tavisa TAcircsisaAacute dautevos monazonobaAacute ars iZulebaAacute bunebisaAacute samaradisoAacute da dacvaAacute sacnobelTaAacute dauklebelirdquo (sineli 1965 21)

155

ldquovijmniT ra sofliT ganvevlodeT

soflisaT

maSin eSmakni aRmmzadeben Cuen nategraverad

nategraverad mowyaleT Tanlmobil eriskacTad

xolo bralobad TavTadmi CuenTa aRgegraveZegraveren

viT damaklebTa TqmulTa maT keTilTaganrdquo

(25)

ldquoeSmakni Semdgomad jmnisa

namdAcirclive mowyaled da

Tanalmobilad natrad eriskacTa

aRmmzadeben Cuen da TavTa TAcircsTa

ubadrukebad viTarca yovlisa

maTisa saTnoebisagan TavTa

TAcircsTa damaklebelTa (A-39 16v)30

ldquoaravin aRhAtildeda zecieradmi sasZlod

garna mlTolveli samTagan RirsTa jmnisaT

saqmeT yovelTgan kacTa xolo da mSobelT

da gardamkegraveAgraveTi sruliadre nebisa

eg-saxed mjmneli cuddidebobisaganrdquo (28)

ldquoaravin zecaTa sasZlosa Sina

gAcircrgAcircnmosilTaAacute Sevals ar

pirvelisa da meorisa da mesamisa

mjmneli jmnisaAacute vityAcirc ukue

yovelTagan saqmeTa da kacTa da

mSobelTa da gardakueTasa

TAcircsisa nebisasa da mesamesa

jmnasa cudad didebisasardquo (A-39

18r)31

ldquoucxoeba ars pativisa gangdeba

iwroebisa simWidrovis wadnova

xolo saRmrTosa surAcirclisa mizezi

simravle trfobis zvaobisa ukuTqma

da ZAcircr-fasisa dumilisa peleRordquo (33)

ldquoSeuracxebisa wadili iwroebisa

gulisTqumaAacute survilisa

saRmrToAacutesa mizezi trfialebisa

simravle ampartavnebisa

uvarisyofaAacute dumilisa siRrmerdquo

(A-39 19r)32

ldquoucxosa usxen Sacirclni netar-sulTqmani

xolo megobrad zena Zalni wmidani

romelTa igi drosa sikegravedilisasa

ldquoxolo iyvned Svil sayvarel

Senda sulTqumani gulisani

monad moige sxeuli Seni xolo

30 ldquoeSmakni Semdgomad gamoslvisa Cuenisa sofliT daguarwmuneben mowyaleTa da lmobierTa erisganTa natrad da TavTa CuenTa bralobad viTarmed yovlisaganve saTnoebisa maTisa Tavni Cuenni gamogAcircAtildeumianrdquo (sineli 1965 36-37) 31 ldquovervin Sevides zecisa sasZlosa gAcircrgAcircnosani ukueTu ara moigos pirveli igi da meore da mesame ganSorebaAacute ese igi ars pirveli-soflisagan da monagebTa da naTesavTa da meore-nebisagan TAcircsisa da mesame-ganSorebaAacute cudad-zuaobisagan romeli Seudgs morCilebasardquo (sineli 1965 41) 32 ldquosurvili kdemisa da yuedrebisaTAcircs gulis-TqumaAacute Wirisa da iwroebisaAacute aRorZinebaAacute survilisa saRmrToAacutesaAacute ganmravlebaAacute siyuarulisa RmrTisaAacute uvaris-yofaAacute zuaobisaAacute ufskruli dumilisaAacuterdquo (sineli 1965 43)

156

Zal-uZs Sewevnad rgebad megobar-yofad

ese ars uflis mZiebi naTesavi (38)

megobrad ndash wmidani Zalni

romelTa Jamsa ganslvisasa

rgebad Senda Zalndashuc geqmnen Tu

megobar ese ars uflis mZiebi

naTesavirdquo ( A-39 21r)33

ldquoaqa mamaman ucxoebis gegravearisad

Sedrgineba hyo Zilis-SorisTa sizmarT

esTa ganmsazRegraverman romelni wina-hsxenan

ese gvario ars ZrvaAacute gonebisa

uZraobasa Sina sxeulisasardquo (sizmarTaTvis1)

ldquoviTar veWu (arca rameTu

ganvasazRvreb SedrginebiTad)

Semdgomad ucxoebisa sityuaTa

xolo ufroAacutesRa maT Sina

mciredTa sizmarTaTAcircsca

STawexebad raoden arcaRa amis

zakuvis mzakuvarTaAacutesa

gamoucadelad yofad Cuenda

umjobes (Txroba pirvel pirSi)

ZlisSinaAacute ars gonebisa ZrvaAacute

uZravobasa Sina sxeulisasardquo (A-

39 23r)34

ldquosxegravea ars ocneba sizmrisagan hAtildeams cnobad

RmrTis-metyegraveAgravelurad aqa gancxadebulebs

ocneba aris TvalTa cTuneba maSin

midmo goneba odes mZinareobdes

xolo sxeuli mRAcircZareobdes odesrdquo

(sizmarTaTvis 2)

ldquoocnebaAacute ars cTunebaAacute TualTaAacute

mZinaresa Sina mimogonebasa

ocnebaAacute ars gankrTomilebaAacute

gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina

sxeulisasardquo (A-39 22v)35

ldquoqristesTvis eSmakT gvixilon ra damtevi ldquoraJams damtevebelTa uflisaTAcircs

33 ldquoda Svilni Senni sayuarelni iyvned sulTqumani gulisani da monad moigen Atildeorcni Senni xolo megobrad wmidani igi Zalni romelTa Zal-uc Jamsa sikudilisasa didad sargebeli Seni ukueTu megobar Senda iqmen da bdquoese ars naTesavi romeli eZiebs ufalsa eZiebs xilvad pirsa RmrTisa iakobissaldquo (sineli 1965 48) 34 bdquoviTarmed Semdgomad ucxoebad ganslvisa sizmarni guebrZvian amisTAcircs vinebe ucxoebisa Tavsa Tana mciredi sizmarTaTAcircsca Tqumad raAacuteTa amasca Ronesa mzakuvarTa maT CuenTasa ara umecar viyvneT sizmari ars aRZrvaAacute gonebisaAacute uZraobasa SAcircna AtildeorcTasardquo (sineli 1965 53) 35 ldquoocnebaAacute ars cTomilebaAacute TualTaAacute mZnaresa gonebasa Sina ocnebaAacute ars gancAcircbrebaAacute gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina AtildeorcTasa ocnebaAacute ars xilvaAacute uguamoAacute da ara arsirdquo (sineli 1965 53)

157

ucxod saxlTagan da saxleulTa yovelT

maSin sizmarTa SfoTebiTa gangegravecadnen

gvaCegraveAgravenon sizmriv TAcircsni mtyebarni CuenTAcircs

anu momkegravedarni CuenZliT anu mZrwolarerdquo

(sizmarTaTvis 3)

TAcircsTa saxlTa da saxleulTasa

ucxoebiTa da siyuaruliTa

saRmrToAacuteTa Tavni TAcircsni

ganvyidneT maSin namdAcirclve

eSmakni ZilisSinaTa mier

SfoTebiTa gangucdian Cuen

TAcircsTa CuenTa mCuenebelni

CuendaginaTu mtyebarTa anu

momkudarTa Cuen ZliT gina

SepyrobilTa da mZrwolareTardquo

(A-39 23r)36

ldquomorCileba ars uaryofa Tavisa

gancxadebuli sxeulis moZageba

morCileba ars mokegravedineba asoTa

gonebisasa mrTels cxovrebasa Sina

da moZravoba yovlad ganukiTxegraveAgravelirdquo (41)

ldquomorCilebaAacute ars uaryofaAacute

sulisa TAcircsisaAacute yovliTurT

sxeulisa mier zedCuenebuli

gancxadebulad gina mebr

sxuebrca morCilebaAacute ars

gamoukiTxveli moZravobaAacuterdquo (A-39

25v)37

ldquoCegraveAgravenTa saRmrToTa mamaTa sinanuli

esTa ganhsazRegraveres sibrZnisamebr maTisa

sinanuli ars naTlvis ukmo-wodeba

aRTqma RmrTisadmi cxovrebisa meoris

da ganhsja TaAcircs TAcircsisa urcxegraveAgravenelirdquo (51)

ldquosinanuli ars naTlisRebisa

ukmowodebaAacute sinanuli ars

aRTqumaAacute RmrTisa mimarT meoris

cxorebisaAacute38rdquo

ldquosinanuli ars dageba uflisadmi

wina-aRmdgomTa SecodebaTa ZliTiT

ldquosinanuli ars dagebaAacute uflisaAacute

winaaRmdgomTa SecodebaTa ZliT

36 bdquora Jams dautevniT uflisaTAcircs TAcircsni da saxlni Cuenni da mivscniT Tavni Cuenni ucxoebad siyuarulisaTAcircs RmrTisa maSAcircn eSmakni sizmarTa mier SeguaSfoTebdian Cuen da gAcircCuenebdian TAcircsTa CuenTa viTarca mglovared anu viTarca mkudrad anu viTarca CuenTAcircs Sepyrobilni da Wirveulnirdquo (sineli 1965 53) 37 ldquo morCilebaAacute ars uaris-yofaAacute sulisa TAcircsisaAacute srulad AtildeorcTa mier gamoCinebuli gancxadebulad gina Tu esreT morCilebaAacute ars mokudinebaAacute asoTa gonebiTa cxoeliTa morCilebaAacute ars gamouwulilveli aRZrvaAacuterdquo (sineli 1965 57) 38 ldquosinanuli ganmaaxlebeli ars naTlisndashRebisaAacute sinanuli aRTqumaAacute ars RmrTisa mimarT axlisacxorebisaAacute sinanuli ars Tavisa TAcircsisa damsjelirdquo (sineli 1965 125-126)

158

sinanuli ars wmeda sAcircnidisisa

sinanuli ars yovelTa saWirvelTa

nebsiT daTmena cxovrebis ganaxlebardquo (52)

keTilTa moqmedebisa mier

sinanuli ars sAcircnidisisa

ganwmedaAacute sinanuli ars yovelTa

saWirvelTa nefsiTi moTminebaAacuterdquo

(A-39 54r)39

ldquoamas emkacre monanulo nu sada

ver sisufTeman grZelman dahavebaman

daayenasmca Sen Soris sAcircnidisis

mxileba kbena Senda yovlad sargoAacute

da Sen kidegan ipovo keTilTaganrdquo (58)

ldquoganvemkacrneT nusada

araganwmedilebisa ZliT aramed

dahavebisa mxilebisagan dascxr

sAcircnidisi (A-39 63r)40

ldquoჶilosoჶia ganhsazRegraveres sxolastikosT

elinTa brZenTa pirvelad CegraveAgravenTa moZRvarT

viTarmed arso ese wegraverTa sikegravedilisa

vina mAtildesovneli sikegravedilisa yoveli

ჶilosoჶos ars namdAcircl sibrZnis-moyuarerdquo

(63)

ldquoda sakAcircrvel namdAcirclve viTar da

ellinTaca eseviTari raAacuteme

aRmoTques vinaAacuteTgan da

filosofosobadca amas

gansazRvreben yofad wurTasa

sikudilisasa (A-39 63v)41

ldquoufskruls ityAcircan umier-kerZo-yofad

romel vieT hsTqegraveAgraves ese apAcircTmantod

esTave wegraverTasa amis sikegravedilisasa

yovlad uwevni mougies saqmeni

ubiwoebac ganuwiaRebelirdquo (67)

ldquoviTarndashigi ufskrulsa

umierkerZood yofad vieTnime

gansazRvreben rameTu adgilsa

missa uwodeben apAcircTmantod

esreTve sulisa gagonebasa

uwevneli da ubiwoebaAacuteca da

moqmedebaAacute mougiesrdquo (A-39 66r)42

ldquoglova RmrTis-ZliTi ars mWmunvareba sulis

salmoba gulis wuxva mowleobiTi

saqmeTa mimarT satkivarTa raTame

ldquoRmrTisZliTi ars mWmunvarebaAacute

sulisaAacute lmobasa Sina gulisa

mowleobisasa maradis

39 ldquosinanuli dagebaAacute ars RmrTisa mimarT Sesworebulad codvaTaAacutesa qmniTa simarTlisaAacuteTa sinanuli ganwmedaAacute ars sAcircnidisisaAacute sinanuli moTmenaAacute ars nebsiTi yovelTa WirTa da gansacdelTaAacuterdquo (sineli 1965 126) 40 ldquovekrZalneT Zmano nuukue ara siwmidisagan dacxromil ars sAcircnidisi mxilebisagan aramed moewyina da amisaTAcircs arRara guamxilebs (sineli 1965 149) 42 ldquoviTarca ufskrulisaTAcircs zRuaTaAacutesa ityAcircan viTarmed miuwdomel ars egreTve Atildesenebisa sikudilisa siwmideca da saqmeca miuwdomel arsrdquo (sineli 1965 159)

159

sawyurvelisa zed-dgromiT mZiebeli

ver mimTxegraveAgravevisad msulTqmi mkegravenesi simwariTrdquo (71)

sawyurvelisa zeddadgromiT

meZiebeli da amisiTa

miumTxuevelobiT tkivneulda

mdevneli da ukuana kerZo amissa

salmobierad mqoTebelirdquo (A-39

67r)43

ldquoglova ars maviwy Atildesovnisa bunebisa

viTa mihscilda daviTs puri miRebad

sinanuli ars dakleba uWirveli

yovlisa reca sxeulebris nugeSis

ara Atildesovna ars TAcircnier sawyurvelTardquo (73)

ldquoaRsaarebaAacute ars daviwyebaAacute

bunebisaAacute viTarndashigi miscilda

visme Wamad puri TAcircsirdquo (A-39

67r)44

ldquomciredi wyali hSrets saAtildemilis matebas

eg-saxed cremli WeSmaritisa glovis

hSrets alsa risxAcircs da navRelficxelobis

amisTAcircs aqa urisxegraveAgraveloba wmida

SemdgomobiTad daiwesa gangebiTrdquo (81)

ldquoviTarndashigi wylisa saAtildemilsa Sina

mciredndashmcired Sematebasa

srulad daSrtebis saAtildemili

esreTve da WeSmaritisac gloisa

cremlsa yovelsa alsa

guliswyromisa da

navRelficxelobisasa mosrvad

utevebies amisTAcircs da

SemdgomobiTadca davaweserdquo (A-39

75v)45

ldquotkivilTad ganhscnes da oflTad Tavni

mravalT

raTa Sendoba bralTa miiRon maTi

ganara kacman ara ZAcircrismeAtildesenman

winuswro amaT bralTmotevebisadmi

ldquotkivilTa da oflTa Sendobisa

ZliT codvaTaAacutesa Tavni TAcircsni

vieTnime ganscnes xolo

ZAcircruAtildesenebelman mamakacman

winauswro amaT romlisaTAacutes

43 bdquoglovaAacute WeSmariti saRmrToAacute ese ars mWmunvarebaAacute sulisaAacute da guli mwuxare romeli maradis isurvebn saqmeTaTAcircs satkivarTa da yovelsa Jamsa trfialisa mis mimarT TAcircsisa wyuriel arn da raJams ver ewiis eZiebn mas tkiviliTa gulisaAacuteTa da Semdgomad misa godebiT Atildemobn kunesiT da sulndashTqumiTrdquo (sineli 1965 161) 44 ldquoglovaAacute daviwyebaAacute ars bunebisaAacute viTarca mas netarsa daaviwyda Wamad puri TAcircsi romelica galobs amas sinanuli WeSmariti ese ars ganSorebaAacute yovlisagan nugeSinisndashcemisa Atildeorcielisa Seuwuxebeladrdquo (sineli 1965 162) 45 ldquoviTarca wyali daSrets alsa cecxlisasa egreTve WeSmaritisa gloisa cremlni yovelsave alsa gulisndashwyromisasa da mrisxanebisasa daSreten amisTAcircsca SeudgineT gloisasa ganSorebaAacute gulisndashwyromisaAacuterdquo (sineli 1965 188)

160

miuteveTo da mogetevosT mdidradrdquo (98) miuteveT mswrafl da mogeteos

Tquen mdidradrdquo (A-39 82r)46

ldquomraval-Tqmobisa sazRegraveari esTa dahsdves

umecrebis xat ZAcircris Atildesenebis karad

kadnierebis laRis Atildeelis-mpyrobelad

tyuAcirclis-msaxur daAtildesna lmobierebis

mowyinebis mxdel Zilisa wina-morbedrdquo (112)

ldquokualad eseve vneba esTa cnobil-ars

viTarmed ese goneb-Sinaobisa

ese igi ars mimogonebis anu

gulis-sityegraveaTa keTilTa ganmabnevel

xolo glovisa yovlad uCino-myofelrdquo (113)

ldquomravalmetyuelebaAacute ars

umecrebisa saxe ZAcircrisAtildesenebisa

kar kadnierebisa

Atildeelisampyrobel tyuilisa

msaxur lmobierebisa daAtildesna

mowyinebisa mxdel Zilisa

winamorbed Tangonebobisa

dabneva mcvelisa uCinoyofa

simAtildeurvalisa sigrile locvisa

ganqarveba (A-39 84r)47

ldquosimaZRre amiT iqmna nayrovanTadmi

deda siZAcircsa AtildeorcT Seginebis mizez

xolo moymoba muclisa monanulsa

siwmidis eqmna mizezad momatyegraveAgravebel

loms mSAcircd-hyofs liqna sxeuls Wama

velurhyofsrdquo (145)

ldquosimaZRre sazrdelTa siZAcircsa

deda48 cxorebaAacute muclisaAacute

siwmidisa momatyuebeli lomi

mliqnelman mravalgzis moamSAcircda

xolo sxeulisa moRuaweman

umetes ganavelurardquo (A-39 89r-

89v)49

ldquoulmobeloba ars mtkice udebeba

da gamoxategravea Sereuli mconari

CegraveAgraveulebisa martivisa mSobeli

gulsmodginebis simAtildenis safrAtildee saSTobi

ldquoulmobelobaAacute ars Semtkicebuli

udebebaAacute mconari gagonebaAacute

winmiRebisa naSobi

gulsmodginebisa sabrAtildee

46 ldquomravalTa miscnes Tavni maTni SromaTa ficxelTa raAacuteTa Seendvnen codvani maTni xolo kacman ZAcircrndash uAtildesenebelman uswris maT rameTu ityAcircs ufali viTarmed miuteveT da mogetevnen Tquen codvanirdquo (sineli 1965 206) 47 ldquomravalndashmetyuelebaAacute saydari ars cudadndashmzuaobrobisaAacute romelsa zeda dajdebis da gamoCndebis igi mravalndashmetyuelebaAacute saxe ars ugulisAtildemoebisaAacute da kari ZAcircrisndashzraxvisaAacute winamZRuari kadnierebisaAacute msaxuri tyuvilisaAacute damAtildesneli lmobierebisaAacute momxdeli mowyinebisaAacute winamorbedi ZilisaAacuterdquo (sineli 1965 213) 48 anton kaTalikosis teqtSi iseve rogorc petre gelaTelis TargmanSi simaZRre siZvis dedaa xolo eqvTime aTonelTan - bdquomamaldquo 49 ldquosimaZRre WamadTaAacute mamaAacute ars siZvisaAacute xolo moymobaAacute muclisaAacute winamZRuari ars siwmidisaAacute romelman ganusuenos lomsa mravalgzis moamdorvisca xolo romelman ganusuenos AtildeorcTa ufroAacutesad ganaficxnesrdquo (sineli 1965 225)

161

lmobierebis ver cnoba umecrebardquo (172) simAtildenisa saSTobi lmobierebisa

umecrebaAacuterdquo (A-39 115v-116r)50

ldquoodes salpingsa hscemen sarekad Jamis

maSin yovelTa ZmaTa iekklesion

xilulad Zmani uxilavad eSmakni

cxedradre ZmaTa midrekkad mawegraveAgravevelni

gansegraveAgravenebisa win Sesaval qebadmderdquo (184)

davsWuritneT da vpooT

sulierisa cemasa salpingisasa

xilulad vidreme Sekrebulad

Zmani xolo uxilavad

Semoyvanebulni mterni romlisa

ZliT romelnime cxedrisa zeda

warmodgomilni Semdgomad

aRdgomisa kualad midrekad

amaTdave mimarT mizez mcemen

Cuen daadger metyuelni

aRsrulebadmde winSesavaliTTa

qebaTardquo (A-39 112v)51

ldquomoSiSeba ars CegraveAgraveuleba CCAcirclebri

sulsa berebrsa cud-medidebes Sina

moSiSeba ars hrwmunvisa gandrekaAacute

lodinsa zeda moulodebelTasa

xolo ars kualad mZrwoli grZnoba gulisardquo

(201)

ldquomoSiSebaAacute ars CCAcirclebrivi

CueulebaAacute berebsa Sina da

cuddidebasa sulsa moSiSebaAacute

ars gandrekaAacute sarwmunoebisaAacute

molodebasa zeda

moulodebelTasa SiSi ars

mZrwolare grZnobaAacute gulisaAacuterdquo

(A-39 115r)52

ldquoSiSi sijabne nakli gul-savsebisa

romlisa mona suli zesT-mCenobisa

TAcircsda mimndobi Tavisad zesT-mCenobiT

ldquoSiSi ars gulsavsebisa

naklulevanebaAacute zesTmCeni suli

ars sijabnisa monaAacute Tavsa Tacircssa

50 ldquoulmobelobaAacute udebebaAacute ars damtkicebuli sibrme ars gonebisaAacute da mSbeli borotTa CueulebaTaAacute sabrAtildee moswrafebisaAacute da maxe moRuawebisaAacute mteri lmobierebisaAacuterdquo (sineli 1965 283) 51 ldquoraJamsndashigi dascian nestusa mas suliersa romel ars Jamis rekaAacute maSin xilulad Sekrbebodian Zmani locvad da uxilavad Sekrbebodian mterni brZoladrdquo (sineli 1965 289) 52

ldquomoSiSebaAacute CueulebaAacute ars yrmeburi sulsa Sina cudadndashmzuaobarsa moSiSebaAacute midrekaAacute ars sarwmunoebisagan molodebiTa moulodebelTaAacuteTa miSiS uwinares SemTxuevisa igonebs ZnelovanTa moSiS Sehmusravn gulsa TAcircssa SiSTa ocnebaTaAacuteTardquo (sineli 1965 297)

162

magra aCrdilT da bgeraTagan moSiSni

amad uiWvod eSinis marad zesT-mCenTrdquo (202)

zeda mindobili da bgeraTagan

nagebTaAacutesa da aCrdilisaca

moSiSirdquo (A-39 115r)53

ldquomliqneli kaci diakoni eSmakTa

zesT-mCenobisa zvaobis Atildeel-myvanebi

lmobierebis momsrveli glovis mdevni

macTuri gzisa keTilT uCino-myofi

amad viTarmed gvacTuneben mnatrelnirdquo (219)

ldquomliqneli ars eSmakTa diakoni

zesTmCenobisa Atildeelmyvanebeli

lmobierebis momsrveli macTuri

gzisaAacute rameTu mnetarebelni

Tquenni gacTuneben Tquenondash

ityAcircs winaAacuteswarmetyvelirdquo

(A-39 117r)54

amrigad damowmebuli masala anton kaTalikosis redaqciis

ZiriTad wyarod teqstis petre gelaTeliseul Targmans gamoavlens es

bunebrivic aris radgan rogorc zemoT aRvniSneT petre gelaTeli iyo

gelaTis skolis warmomadgeneli ioane petriwiseuli tradiciebis

gamgrZelebeli da elinofiluri stiliT Sesrulebuli misi Targmani

anton kaTalikosisTvis iqneboda ufro misaRebi Tumca aqve kvlav

aRvniSnavT rom anton kaTalikosis redaqcia iTvaliswinebs danarCen

teqstebsac swored amis naTelsayofad zemoT movixmeT paraleluri

pasaJebi ioane petriwis da anton kaTalikosis poeturi teqstebidan da

mivuTiTeT rom am ori teqstis saleqso sazomic da TiToeuli

safexuris struqturuli organizebis principic identuria dakvirvebam

gvaCvena rom anton kaTalikosi aseve zedmiwevniT icnobs eqvTime

aTonelis Targmans davimowmebT paralelur adgilebs anton

kaTalikosisa da eqvTime aTonelis redaqciebidan petre gelaTelis

Targmans ki amjerad sqolioSi davurTavT

ldquoese hsTqegraveAgraves mamaT siRrmedre simSAcircdisa ldquoese ars didi siRrme simSAcircdisaAacute

ndash odes maxlobelad iyos misa

53

ldquosuli ampartavani monaAacute ars moSiSebisaAacute rameTu esavn Zalsa TAcircssa da esmin raAacute AtildemaAacute raAacuteme meyseulad SeZrwundisrdquo (sineli 1965 297) 54

ldquokaci maqebel pirsa mociquli ars eSmakisaAacute da winamZRuari ampartavanebisaAacute uCinomyofeli lmobierebisaAacute warmwymedeli keTilTaAacute macTuri gzisaAacute rameTu romelni gunatriden Cuen guacTuneben Cuen viTarca ityAcircs winaswarmetyveli esaiardquo (sineli 1965 305)

163

Tu maxlobel-hyegraveAgraves mawuxebeli visme

yegraveAgravedrebul-iyos kdemul wyinebul misgan

magra misdami araodes moakldes

siyvarulisgan Zed RmrTisad qmnuli igirdquo

(88)

Semawuxebeli da guli misi iyos

yudroebiT da ara moaklebdes

siyuarulsa missardquo (sineli 1965

191)55

ldquodasabami ars ese urisxegraveAgravelobis

yegraveAgravedrebisa da ginebisa kdemisa

Tmena simwariT da tkiviliT gulisaT

saSual ndash raTa maTgan ara Sewuxnes

xolo sisrule ndash raTa Sehracxnes qebadrdquo

(89)

ldquodasabami sanatrelisa

urisxvelobisaAacute ars simwariT da

tkiviliTa gulisaAacuteTa moTminebaAacute

kdemisa da yuedrebisa da

ginebisaAacute xolo saSuali raAacuteTa

Seuwuxebelad iyos maT Sina

xolo sisrule ese ars ndash raAacuteTa

viTarca qebaAacute Seeracxos ginebaAacuterdquo

(sineli 1965 196)56

ldquoganhrisxnes ra vin nebsiT acofebs Tavsa

amad viTarmed Zleul ars pirvelTagan

CegraveAgraveulebaTa da TAcircnier cnobisa

hborgs daecemis amisTAcircs Tqmul ars ese

monanulisad hmats sxegraveaTa vneba eserdquo (87)

ldquokaci mrisxane nebsiT TAcircsiT

gancofebul ars da Zleul ars

CveulebaTagan pirvelTa da

TAcircnier cnobisa misisa borgs da

daecemis araraAacute ars

monanulisaTAcircs uborotes gulisndash

wyromisardquo (sineli 1965 191)57

ldquoamisTAcircs aqa ganTlil ars saRmrTo kibe

hxedevd aRsavals dayudebisas sibrZniT

a TAcircT-hsjulobisagan

b didebisa ZliT kacT-mierisa

ldquoxolo aw TiTeuli xedevdin Tu

romelsa xarisxsa ars kibisa mis

dayudebulTaAacutesardquo (sineli 1965

464)

ldquopirvel kibe ars TAcircTndash

SjulobisaTAcircs

55

ldquoese igi ars mun yofasa maSfoTebelisasa dawynarebiTa gulisaAacuteTa da siyuarulianad missa mimarT mdebareobaAacute namdAcirclve eseca sazRvar guliswyromisa ese igi ars da TAcircsaganca mqcevisaAacute sityAcircT da saxiT damamZimebelisa mimarT brZoliT da velurqmnilobaAacuterdquo (A-39 77r) 56

ldquodasabam netarsa ZAcircruAtildeseneblobisa simwaresa Sina da lmobasa sulisasa upatioebaTa TavsdebaAacute xolo saSual umWmunvarod amaT Sina mdebareobaAacute xolo sisrule ukueTu da arsRa viTarca qebaTa SeracxvaAacute amaTi gixaroden pirvelo mAtildenobd meoreo netar uflisa mier da usaxarulevanes mesamerdquo (A-39 79r) 57

ldquogulmwyrali ars miRebuli nebsiT uneblieTasgan uwinares miRebisa davrdomili da dacemulirdquo (A-39 76v)

164

g uZlurebisaTAcircs enisa

d simravlisa ZliTTa Tavis-mzrunvelobisa

e mZlavrebisa ZliT gulis-wyromisa

v raTa patiJni miiAtildeadnen

z raTa moswrafed iqmnen

Agrave raTa cecxli SeiZinonrdquo

(279)

meore didebisaTAcircs kacTaAacutesa

mesame uZlurebisagan enisa

meoTxe ndash mZlavrebisaTAcircs gulisndash

wyromisa

meequse ndash raAacuteTa Tavni TAcircsni

tanjnen

meSAcircde ndash raAacuteTa moswrafebaAacute

moigon merve ndash raAacuteTa cecxlsa

zeda cecxli SesZinonrdquo

(sineli 1965 464)58

zog SemTxvevaSi anton kaTalikosi erTi strofis farglebSic ki

iyenebs orive prozauli Targmanis masalas

anton kaTalikosi

petre gelaTeli eqvTime aToneli

ldquonayrovneba ars Semoqmedi

novagTa

gemovnebaTa madinebeli

wyaro

Tu same dahAtildeaS Tvali misi

sxAcircT gahsCndis

xolo Tu igi ganaqarvi

sxAcircTa gZlis

amisi mkacrva Tana gaZs

monanulordquo (143)

ldquonayrovanebaAacute ars noagobaTa

Semoqmedi gemovnebaTa

wyaro dahyav nestAcirc da sxAcircT

aRmoiWAcircra da amisica

damyofeli sxAcircT iZlivardquo

(A-39 89r)

ldquonayrovanebaAacute mompovnebeli

ars sanovageTaAacute da wyaro

ars gemoTndashmoyvarebisaAacute

dahyvi raAacute erTi Tuali misi

sxAcircT kerZo gamoCndis da

raJams igica ganaqarvi sxAcircT

kerZo gZliisrdquo

(sineli 1965 224)

ldquoucxoeba ars ar kualad

zed-moqceva

raAacutecaRa gaqegraves mamulsa Sina

yovel

imaTi srulad raAacuteveca

yoveli

ewin-mewyegraveAgravebis keTil ndash

mosavobisa

gulis-sityegraveaTa anu

ldquoucxoeba ars datevebaAacute

zedmouqceveli yovelTaAacute

mamulsa Sina

keTilmosavobisa

ganzraxvasa Cuensa

winaaRmdgom moqmedTaAacuterdquo

(A-39 19r)

ldquoucxoebaAacute datevebaAacute ars

gare-Seuqceveli mSobelTa

da yovelTave ranica iyvnen

queyanasa Cuensa

winaaRmdgom da

damabrkolebel keTilisa

mis gulis-sityAcircsa Cuenisardquo

(sineli 1965 42)

58

petre gelaTelis TargmanSi citirebuli adgili ar aris

165

gamoxategraveaTardquo (31)

ldquogamoslva sofliT samT

aiZules mqmedT

anu sufevam gulvebadman

saRmrToman

anu codvaTa ganmravlebis

cnobaman

anu surAcirclman namdAcircl

satrfialosman

xolo garda sxegravea mizezi

usityur arsrdquo (16)

ldquoyovelTa gulsmodginebiT

sawuToAacutes damtevebelTa

namdAcirclve ginaTu

gulvebadisaTAcircs samefoAacutesa

gina simravlisa ZliT

codvaTaAacutesa anuT

RmrTisamimarTisa ZliT

siyuarulisa yves ese xolo

araTu romelime

winaTqmulTa amaT

ganxilvaTaAacute maT Soris

winaZRoda usityu vinaAacuteme

ganSorebaAacute maTi dadgardquo (A-

39 10v)

ldquoyovelTave romelTaca

soflisa saqmeni dautevenes

anu simravlisaTAcircs codvaTa

maTTaAacutesa anu

sasufevelisaTAcircs caTaAacutesa

anu siyvarulisaTAcircs

RmrTisa qmnes ukueTu arca

erTi amaT samTa gulis-

sityuaTagani iqmna maTda

winamZRuar pirutyul ars

gamoslvaAacute maTirdquo (sineli

1965 22)

amrigad naSromis am nawilis mizani iyo anton kaTalikosiseuli

redaqciis sxva manamde arsebul redaqciebTan mimarTebis sakiTxis

kvleva paralelur teqstebze dakvirvebam gamoavlina Semdegi

1 saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqciis ZiriTadi

wyaroa petre gelaTelis Targmani misi teqsti yvelaze arsebiT

frazeologiur da leqsikur Tanxvedras swored petre gelaTeliseul

TargmanTan avlens SesaZloa amis mizezi iyos petre gelaTelis

Targmanis gelaTuri skolis tradiciisamebr elinofiluri stili

romelic anton kaTalikosis literaturuli gemovnebisTvis metad

Sesaferisi iqneboda

2 anton kaTalikosi kargad icnobs saTnoebaTa kibis manamde

arsebul srul redaqciebs a) misi teqstis struqturuli organizebis

principi da versifikacia ioane petriwiseuli redaqciis identuria

avtori qmnis ioane petriwiseuli teqstis originaluri strofebis

semantikurad Tanafard muxlebs romelTac paralelebi ar eZebnebaT

prozaul teqstebSi b) icnobs da iyenebs eqvTime aToneliseul

Targmansac g) aris SemTxvevebi roca erTi strofis farglebSi Cans

orive prozauli Targmanis gavlena

166

amp 2 saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli CarTuli

strofebi

saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli redaqcia gamosca Sesavali

kvleva komentarebi da leqsikoni daurTo ivane lolaSvilma Sesavali

kvleva ZiriTadad exeba ioane petriwis vinaobasa da mis literaturul

memkvidreobas kvlevaSi igi aseve msjelobs ioane petriwiseuli

saTnoebaTa kibis originalur nawilze gansakuTrebiT ki aq gaSlil

filosofiur koncefciebsa da maT mimarTebaze ioane petriwis

filosofiasTan iv lolaSvilis mier originalur strofebad miCneuli

CanarTebis moculobidan gamomdinare mkvlevari teqsts naxevrad

originalur Sromad miiCnevs Tumca rogorc ukve vnaxeT es mTlad ase

ar aris naSromis am nawilSi mimovixilavT anton kaTalikosiseuli

saTnoebaTa kibis originalur CanarTebsა da maT funqcias teqstSi

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis struqturul Taviseburebebze

saubrisas aseve aRvniSneT rom anton kaTalikosis teqsti

struqturulad zustad emTxveva cota mogvianebiT sofroniusis mier

konstantinopolSi gamocemul redaqcias es garemoeba ki TavisTavad

gvafiqrebinebs rom SesaZloa anton kaTalikoss xelT hqonoda CvenTvis

cnobili qarTuli redaqciebis garda sxva wyaroc amitom anton

kaTalikosis originaluri nawilis wyaro veZieT ara mxolod qarTul

prozaul TargmanebSi aramed Cven xelT arsebul sxva teqstebSic meTiu

raderis gamocemul ZvelberZnul teqstSi parakletis monastris

axalberZnul teqstSi romelic mines gamocemisgan gansxvavebuli

redaqciaa da struqturis mixedviT emTxveva anton kaTalikosis

redaqcias aseve saTnoebaTa kibis slavur TargmanSi romelic

gamocemulia 1898 wels da gamosacemad momzadda СВЯТО-ТРОИЦКАЯ СЕРГIЕВА

ЛАВРА ndashSi amgvarma kvlevam maCvena rom Tundac erTi strofi romelic ar

momdinareobs qarTuli prozauli Targmanidan ar iZebneba Cven xelT

arsebul arc erT sxva teqstSi anton kaTalikosi zog SemTxvevaSi qmnis

mTel strofs an strofebs zogan urTavs striqonebs xan kidev iyenebs

gansxvavebul terminebs an simboloebs am ukanasknelze vrclad

sadisertacio naSromis Sesabamis TavebSi vimsjeleT swored antonis

167

redaqciis stilsa da simbolur saxismetyvelebaze saubrisas aRvniSneT

rom antonis originaluri nawilisTvis specifikuri simboluri

metyveleba damaxasiaTebelia zogadad anton kaTalikosis mxatvruli

azrovnebisTvis rac kidev erT argumentad SeiZleba gamoviyenoT imis

samtkiceblad rom antonis mier CarTuli strofebi originaluria da

Tuki marTlac hqonda anton kaTalikoss xelT gansxvavebuli redaqcia

misi kvali Cans mxolod safexurTa TanmimdevrobaSi

gamomdinare iqidan rom prozaul teqstTan SedarebiT poeturi

versiebi bevrad naklebi moculobisaa daismis kiTxvebi prozauli

teqstebis sakmaod didi moculobis masalis miuxedavad ratom dasWirda

anton kaTalikoss originaluri strofebis CarTva poetur teqstSi ra

daniSnuleba aqvs sakuTriv antoniseul CanarTebs aviTarebs igi am

nawilSi axal ideebs Tu ubralod afarToebs naTqvams SevecdebiT

aRniSnul kiTxvebs pasuxi gavceT Tanmimdevrulad

pirvel rigSi aRvniSnavT rom ioane petriwis teqstis msgavsad anton

kaTalikosic yovel Tavs urTavs Sesaval strofs romliTac acnobs

mkiTxvels winamdebare safexuris Temas xotbas asxams an akritikebs mas

es originaluri strofebi Seicaven ZiriTadad aRmaval-daRmaval sakmaod

rTul kidurwerilobas romelSic ikiTxeba konkretuli safexuris

dasaTaureba magaliTad pirveli Tavis Sesavali strofi ase

gamoiyureba

vardi ar mWnari ჶiali keTil sulnel

limena SuAgravebis oqroT arxrwnadTsakrebi

or-gzis Sedgoma satrfos namdAcirclsawyuris

tkbiluRlis tAcircrTAcircT sofliT gamoslvasagan g

ltolva aqaT RmrTiv iqa zenadmi mimyegravean

an kidev mesame Tavis Sesavali strofi

ldquoTqmulTare zem o rTa ZAcircr-fas spekalTa

AcircakinT mWAcircrv e se eSesabamvis

sulTmwmedi saqe b rkial elvar mbzinvari

ucxoeba imier lTolva amriT

168

xolo jegraveari s a tAcircrTva qristes msgavsebardquo

kidurweriloba zog SemTxvevaSi aris sakmaod rTuli ndash aseTia pirveli

magaliTi xolo sxva SemTxvevaSi SedarebiT martivi ndash amis magaliTad

meore SemTxveva gamodgeba citirebuli strofebis akrostixebad ikiTxeba

Semdegi ltolvisaTvis soჶlisgan da TAcircs ucxoebisa es aris ZiriTadi

principi romliTac anton kaTalikosi sargeblobs Sesavali

originaluri strofebis Seqmnisas erTi gamonaklisia mTel teqstSi

mecamete Tavi romelic mowyinebas Seexeba xolo Sesavali strofis

kidurwerilobaSi ikiTxeba Tavad avtoris saxeli Tumca safexuris

Tematikaze xazgasma tradiciulad aqac aris

ldquoantoni saxel aqa kidur-werili

tals guls meleqsis mowyinebisa mier

odes ixilo daginiSnavs mis Soris

nebsiT kegraveAgraveTebiT sAcircnidisis kbenisaT

iqidam glovis ar ganyras naberwyalTasrdquo

swored amgvari principiT aris Seqmnili ioane petriwiseuli

teqstis Sesavali originaluri strofebic

anton kaTalikosis originaluri CanarTebi ufro xSirad qarTuli

prozauli teqstis masalas avrcobs Aაse magaliTad

ldquotanjva mhsjavriTi aRhAtildeocs tyuvilsa TuRa

magra netarni cremlni warhswymeden hspolven

dumili saRmrTo Wmunva TacircsTaTAcircs codegraveaT

ukeTursa mas crusa CegraveAgraveulebasa

aRhAtildeocs ganhsdevnis qristes-moyvareTaganrdquo

(127)

ldquosatanjvelisagan mTavarTaAacutesa

aRiAtildeocebis tyuili xolo

simravlisagan cremliTaAacutesa

sruliad warwymdebisrdquo

(A-39 87r)59

ldquoarsada hstyuvos yrmaman odesme visdad

amad viTarmed umanko aqegraves goneba

maSa tyuvili mzakegravearTad Sesmenili

ldquoara uwyis CCAcirclman tyuili

arca sulman siborotisagan

daklebulmanrdquo (A-39 87r)60

59

bdquotanjvisagan mTavarTaAacutesa aRiAtildeocebis tyuili xolo simravlisagan cremlTaAacutesa sruliad warwymdebis da moispolvisrdquo (sineli 1965 218) 60

ldquoyrmaman CCAcirclman ara icis tyuili arca sulman ganSorebulman borotisaganrdquo (sineli 1965 219)

169

ara marTalTa cruTa ver dammkAcircdrebTa

sufevisaTa CegraveAgraveuleba ars Turerdquo

(128)

ldquoSeuZlebel ars sada jmna Wamisgan

TuRa simSili niadag saAtildemar ars Ra

muclis simaZRre aAtildemobs cremlTa wyarosa

siZAcircsa rtoTa awarmoebs yovelTa

amisTvis ltolva novagTagan jer arsRardquo

(14 10)

ldquoTualTa wyarosa naTlisndash

Rebisa sworsa ganaAtildemobs ese

vneba sulisa didi xolo

marxvisa lmoba wmida da

tkbili Sehmzadebs missa

ganwmedilsa WurWelsa ese

Seitkbe monazono da gaqundenrdquo

(str 141)61

ldquokualad amisda wamal umankoeba

upovareba an qona saWiroTa

saRmrTo simdable RmerT-mama-kacis xati

da morCil-yofa yovelsa Sina ganhsjiT

nebaTa TAcircsTa iZulebiT ara qmna

sificxes borots ulmobelobas uRmrTos

emkacrve sofliT ltolvilo monazono

ucxoebisa uAtildemarad gardamqcevsa

sinanulisa ar miTvalvisa nivTsa

RmrTis-Svilebisgan ganmvrdom ganmyof

maxAcirclsardquo

(17810)62

ldquoSiSi ganakrTobs sulsa qegraveAgrave-mdebaresa

gamoxategraveaTa savseTa Sereul-hyofs

ganhsjaT ayenebs ucxo-hyofs apodiqsis

amad eliჶas ityAcircs gamocdilebiT

bdquoganhkrTes Tmani da Atildeorcni

Cemni ldquo ndash ityoda elifas

veragobasa eSmakisasa

momTxrobelirdquo (A-39 115v)63

61

rogorc vxedavT msgavsi (da ara identuri) Sinaarsis strofi aris petriwiseul variantSic xolo prozaul teqstebSi saerTod ar iZebneba paraleluri adgilebi 62

antonieul redaqciaSi msjeloba ufro vrcelia vidre sxva teqstebSi (qarT prozauli berZn slav) 63 ldquosazomisaebr gloisa ese waridevnebis da raAacutezomca igi moguakldebodis moSiSebaAacute ganmravldebis ganhkrTa guami Cemi da SeZrwundes Tmani Cemni ndash ityoda elifaz manqanebaTa zeda

amis mterisaTa egreTve me vityAcircrdquo (sineli 1965 299)

170

gamikrTes TmiTurT xorcnio (SiSisagan)rdquo

(204)

ldquoes simartive anu umankoeba

uferadoAacute aqegravenda vidreme adams

ara mkdemelsa AtildeorcTa uSegraveerebisas

ar gangebuli iyo ese sibrZniTa

amad viTarmed ar nebsiT martivobdardquo

(247)

ldquopirveli TAcircTebaAacute aRorZinebisa

yrmaTaAacutesa simartive uferadoAacute

romeli vidremde aqunda adams

ara ixila siSiSule sulisa

TAcircsisaAacute arca uSuerebaAacute

Atildeorcisa misisaAacuterdquo (A-39 129v)64

ldquosamRegravedeloisa locAcircsa univTosa

gansazRegraverebaAacute brZenTgan viswaveT esTa

ars Tan-myofobiT SeerTebaAacute orTa

ese igi ars RmrTisa da mlocegraveAgravelisa

amad univTo locvaAacute did sanatrelrdquo (281)

ldquolocvaAacute ars mis ZliTisaebr

vidreme moqmedebisa

TanamyofobaAacuteda SeerTebaAacute

kacisa da RmrTisaAacuterdquo (183v)65

ldquovinc Tavisufal bralTagan iqmna krZalviT

moSiSi RmrTisa mmarxegraveAgraveli vnebaTagan

aman moigo uvnebeloba saRmrTo

wyaro da Ziri deda siyvarulisa

amad gAcircrgAcircni sibrZnisa did netar-arsrdquo

(2910)

msgavsi magaliTebis damowmeba saTnoebaTa kibis anton

kaTalikosiseuli teqstidan mravlad SeiZleba avtori cdilobs gascdes

wyaroebs da ufro gaafarToos da ganavrcos saTqmeli

sxva SemTxvevaSi anton kaTalikosi originalur CanarTs qmnis raTa

daakonkretos daazustos ioane sineliseuli msjeloba magaliTad

teqstis meore safexurs romelSic ioane sineli saubrobs ldquosoflidan

gasvlisrdquo Semdeg amqveyniuri saqmeebis mimarT gulgrilobaze anton

kaTalikosi azris gaZlierebis mizniT asrulebs originaluri strofiT

ldquoTu sofliT ganhAtildeegraveAgraved arzrunvad monazono

64

ldquoarara ars msgavsi siwrfoebisaAacute amisTAcircsca vidremdis aqunda igi adams ara ixila SiSulobaAacute sulisa TAcircsisaAacute arca uSuerebaAacute AtildeorcTa TAcircsTaAacuterdquo (sineli 1965 339) 65 ldquolocvaAacute bunebiT SeerTebaAacute ars RmrTisa da kacisaAacuterdquo (sineli 1965 483)

171

kualad soflisaT mcxovrebTa Tana qceva

da arazrunva maTTAcircs SeuZlebel-ars

xolo Tuzrunva gaqegraves AtildeorcTaTAcircs da mSobelT

borbalTa mier RelvaTa iSTegraveAgravebiverdquo (210)

an kidev aviRoT mexuTe safexuri ioane sinelis monaTxrobs monanul

monazonze romelic aucileblad unda iyos siRatakesTan dawinduli

anton kaTalikosi Semdegnairad agrZelebs

ldquomonanulisa Tacircseba ars sakuTar

ara ras qonva ara rasa miReba

mxolod RmrTis oden mogeba ara sxegraveaTa

niadag dahsja Tavisa kdemva kdomegravea

anu sxeuliT an nebiT ucxoebardquo (56)

sxva magaliTi pirvel safexurSi sadac msjelobaa soflidan gasvlaze

ioane sineli ambobs rom asketuri cxovrebis sami umTavresi safuZvelia

umankoeba marxva da siwminde antoni agrZelebs azrs da axasiaTebs

TiToeuls

ldquoromelman gyos Sen hrCeul qristes mowafe

xolo meorem ndash angelos zena xorcTa

da mesameman ndash vnebaTa zeda mTavar

xolo samTave mxedegraveAgravel niadag sarkiT

satrfialois uocnosa mzisadmirdquo (19)

msgavsi (magram ara identuri) Sinaarsis Semcveli strofi gvxvdeba

petriwiseul redaqciaSic

ldquo samni Seitkben monazono da scxovnde

umankoeba siwmide da marxvai

erTi moyusisa siyuarulsa mogarTmevs

xolo meore usxeuloTa migrTavs

da marxva wmida queyaniT aRgamaRlebsrdquo (str10)

zogjer antoni azrs agrZelebs da aZlierebs ara mTliani strofis

SeqmniT aramed erTi an ori striqonis damatebiT

ldquonusada tredman umankoman TAcircs Soris

Seiwynarosmca matli dauZinebi

172

da nivTi wmida Seamwikegravelos mwAcircremanrdquo (910)

sxvagan antoni mTel strofs uZRvnis da xotbas asxams saTnoebas

magaliTad ldquomorCilebasrdquo

ldquomorCilebao qristes-xato CegraveAgraven Soris

sarwmunoebiT warmoo Soris sxAcircsa

da siyvaruliTa namoqmedebo sibrZniT

uvnebelobis adgilo univToo

da saRmrTos cnobis haero sacuregraveAgravelordquo (45)

saTnoebaTa kibis antoniseul redaqciaSi xSiria avtoriseuli

remarkebi romelic Seicavs gafrTxilebas mowodebas darigebas

ldquodayudebulTa srulTaca Soris aman

borot-vnebaman hpova adgili SeslAcircs

da daimala aspiti Soris maTsa

gesliT momklveli sulebsaca srulTasa

amad simkacre hAtildeams maradisi brZenordquo(95)

sxva magaliTi

ldquomravalTa hscodes didTa mier codegraveaTa

Seinanesve moqceulTa RmrTisadmi

imaTi dahsja viTarca meZavTave

RmrTis megobarTa ars dahsja ara sxegraveaTa

amas emkacre ganmkiTxegraveAgravelo ZmaTaordquo (105)

an kidev

ldquonayrovneba ars Semoqmedi novagTa

gemovnebaTa madinebeli wyaro

Tu same dahAtildeaS Tvali misi sxAcircT gahsCndis

xolo Tu igi ganaqarvi sxAcircTa gZlis

amisi mkacrva Tana-gaZs monanulordquo (143)

da bolos

ldquoaravin aRhAtildeda Tavsa kibisas ymaAacute

ukeTu ara aiara bijebiT

eg-saxed CegraveAgravenca purisadmi da wylisa

pirvelad hspobiT Znel-sadnobTa WamadTa

mislvad bijebiT gviAtildems ara ganusjelad (149)

173

magaliTebis damowmeba uxvad SeiZleba Tumca sakiTxis sicxadisTvis

vfiqrobT moyvanili masala sakmarisia

zog SemTxvevaSi anton kaTalikosi muxlze darTuli originaluri

striqoniT erTgvarad ajamebs mTeli strofis saTqmels

ldquomecxres Jams aman vnebaman aRixilna

da dros trapezis ze aRxltna sareceliT

xolo locvisas daamZima sxeuli

ჶqnarebiT AtildesiriT mihstaca muAtildeli piriT

da guls-modgine suli uZlur-hyo xorcebrrdquo(137)

xolo sxvagan originaluri strofiT ajamebs mTel safexurs

ldquoSeuZlebel-ars srulad jmna Wamisgan

TuRa simSili niadag saAtildemar-arsRa

muclis simaZRre aAtildemobs cremlTa wyarosa

siZAcircsa rtoTa awarmoebs yovelTa

amisTvis ltolva novagTagan jer-arsRardquo (1410)

erTeul SemTxvevaSi anton kaTalikosi aviTarebs teqstSi wamoWril

problemasTan dakavSirebul axal azrs amis magaliTia meTerTmete Tavis

winamdebare strofi romelic eZRvneba dumilis saTnoebas

bdquovinaTgan sityegravea psixisa gonieris

gamoxategravea ars ganhsja gamoCineba

rameTu amas saqmobs gulis-Atildemis-yofa

pirveliT nivTTa srulad savsed ganmyofi

meoriT msazRegraveri da sxAcircT mesilogizme

amaTi Atildemeva wesier droebiTad

ars ara codegraveardquo (1189)

zemoT damowmebuli masala gvafiqrebinebs rom saTnoebaTa kibis

antoniseuli redaqciis ivane lolaSviliseuli Sefaseba ar aris zusti

mkvlevari wers bdquoantoni prozaul teqsts odnav amoklebs iyenebs

sakuTar sityvebsac magram ZiriTadad imeorebs Tavis wyaros ase rom

antonis redaqcia TiTqmis sityva-sityviT emTxveva petriwuli (petre

gelaTeliseuli im) teqstis eqscerptebs misi (antonis) originaloba

mxolod iambikur leqsad gawyobaSi gamoixatebardquo (petriwi 1968 94)

174

SeiZleba wyarod gamoyenebuli teqstebidan gadaxveva ar iyos xSiri da

ver Segviqmnas originaluri nawarmoebis gancda (rasac arc unda

velodoT radgan saqme gvaqvs naTargmni teqstis gadamuSavebasTan)

Tumca verc imas vityviT rom aRniSnul teqstSi araferia originaluri

amrigad anton kaTalikosiseul saTnoebaTa kibeSi CarTul

strofebs sxvadasxva daniSnuleba aqvs a) Sesavali originaluri

strofebis Seqmnis mizani winamdebare safexuris Temis gacnoba-Semkobaa

ioane petriwis teqstis analogiiT b) sxva SemTxvevaSi anton kaTalikosi

azris dazusteba-gagrZelebis mizniT qmnis originalur strofebs Tu

striqonebs g) sxvagan muxlis an mTeli safexuris azris Sejamebaa d)

zogan amgvari CanarTebi Seicaven gafrTxilebas mowodebas darigebas e)

erTeul SemTxvevaSi ki avtoriseuli Sexedulebac Cans

175

Tavi VI

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

mniSvneloba bizantiuri da qarTuli filologiisTvis

saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis erT-erTi yvelaze srulyofili da

popularuli zneobrivi saxelmZRvaneloa masSi gaerTianebulia

qristianuli eTikuri principebi sistemurad Camoyalibebuli formiT

gamokveTili aqcentebiTa da Rrmad Teologiuri msjelobebiT

marTalia kibis simbolos sulieri progresis SinaarsiT aqtiurad

iyenebdnen sxva avtorebic filon aleqsandrieli sirieli mamebi

grigol noseli magram ioane sinelma pirvelma mogvca sulieri

aRmasvlis masStaburi da srulyofili suraTi (kordoCkini 2003 22-23)

swored es aris erTi mniSvnelovani ganmasxvavebeli niSani romelic

gamoarCevs saTnoebaTa kibes am Janris literaturaSi kidev erT

specifikur maxasiaTebels warmoadgens saTnoebaTa kibis fsiqologiuri

Sinaarsi ndash klemaqsSi Cans daxvewili Rrma fsiqologizmi adamianTa

bunebis maTi Sinagani mdgomareobis saucxoo codna (bezaraSvili 1989

143) ioane sineli xSirad aridebs Tavs mkiTxvelisTvis detaluri

instruqciebis micemas imis Sesaxeb Tu ra Wamos rodis da ramdeni ra

dro gamohyos ZilisTvis ra sixSiriT ilocos ra formulebi unda

gamoiyenos mlocvelma da sxva misi interesia ara garegnuli

formalurad gamoxatuli asketizmi aramed morCileba da gulis

siwminde (ueari 1982 9)

NnawarmoebSi dasmuli sakiTxebis masStaburoba teqstis

dawerisTanave iwvevda aRfrTovanebas mkiTxvelSi kerZod ioane sinelis

biografi misi Tanamedrove raiTis monastris beri danieli romlis

mier dawerili ioane sinelis cxovreba win uZRvis teqsts saTnoebaTa

kibes moses aT mcnebasTan xolo avtors Tavad mosesTanac ki

aTanabrebs ldquoda gardamoAtildeda axali igi RmTis-mxilveli Cuenda momarT

gonebiTa mTiT siniT da gAcircCuenna Cuen manca RmrTiv-werilni igi

ficarnirdquo an kidev ldquoerTiTa oden ara iqmna msgavs (ioane sineli) mosesa

rameTu ara moiwia mis zeda verSeslvaAacute zecisa mas ierusalAgravemsa viTar-

igi mose queyanasa ierusalAgravemsa ver Sevida (sineli 196513)

176

amdenad sulac ar aris moulodneli rom nawarmoebi jer kidev Sua

saukuneebSi iTargmna msoflios mraval enaze ldquobiblias da liturgikul

wignebs Tu ar CavTvliT ar iyo sxva Sroma aRmosavlur qristianul

samyaroSi romelic imdenjer iqneboda Seswavlili gadawerili da

naTargmni ramdenjerac ioane sinelis saTnoebaTa kiberdquo ndash wers kalistos

ueari saTnoebaTa kibis cnobili mkvlevari da agrZelebs - igi

popularuli iyo samonastro sazogadoebebis gareTac ndash berZnebSi

bulgarelebSi serbebSi rusebSi da mTlianad marTlmadideblur

samyaroSi saTnoebaTa kibis popularoba aRmosavleT qristianuli

samyarosTvis utoldeba dasavleTSi Tomas kempenelis (Thomas von Kempen)

qristes imitaciis (The Imitation of Christ) popularobas (ueari 19821)

Txzuleba aseTive popularobiT sargeblobda Sua saukuneebis qarTvel

mkiTxvelTa Sorisac razec pirvel rigSi redaqciaTa da xelnawerTa

simravle miuTiTebs

qarTulad Camoyalibda sxvadasxva epoqaSi naTargmni Tu

gadamuSavebuli teqstis eqvsi redaqcia qarTuli kulturis did

mesveurTa gaunelebeli interesi am teqstis mimarT ar cxreba

saukuneebis manZilze rogorc cnobilia saTnoebaTa kibe pirvelad

preaTonur periodSi Targmnes am informacias gvawvdis eqvTime aToneli

saTnoebaTa kibis miseul Targmanze darTul anderZSi anderZSive

saubrobs igi teqstis xelmeored Targmnis mizezze bdquovinaAacuteTgan ukue

pirvelsa mas Targmansa mravali mrudad daewera da mravali daegdo

amisTAcircs me glaxakman efTAcircme brZanebiTa wmidisa mamisa Cemisa iovanAgravesiTa

vTargmne eseldquo(sineli 19651) rogorc anderZidan irkveva eqvTime aToneli

saTnoebaTa kibes kvlav Targmnis ldquopirvelirdquo Targmanis uzustobisa da

naklulovanebis gamo ldquoioane sinelis teqstis qristianuli

zneTswavluleba bunebrivia TavisTavad warmoadgenda interesis sagans

sasuliero mwerlobisTvisrdquo (bezaraSvili 1987150) - amdenad eqvTime

aTonelisnairi masStaburi moRvawe romlis mizanic iyo qarTvelTa

kulturuli legitimacia ndash maTi berZnebTan ldquoswor-myofelirdquo

saganmanaTleblo saqmianoba ndash Targmanis meSveobiT ldquougunurebisa Cuenisa

gonier-yofa da ganbrZnobardquo (doborjginiZe 2012 7) rac gulisxmobda Sua

saukuneebis qarTul saazrovno sivrceSi axali da didi codnis

177

Semotanas ver dauSvebda esoden didi mniSvnelobis teqstis ldquomruderdquo da

ldquonaklulevanirdquo qarTuli Targmanis arsebobas miT ufro rom Targmans

srulad daekisra kulturuli emansipatoris funqcia Targmnisas

qarTul enaSi srulfasovnad gadmoitvifreba originalis yvela

simdidre am gziT Targmani originalis tolfasad Sesabamisad qveynis

kulturuli Zlierebis simbolod iqceva (doborjginiZe 2012 7)

postaTonur periodSi epoqis axali moTxovnidan gamomdinare

saTnoebaTa kibe kidev erTxel iTargmna Aაmjerad teqsti gelaTis

literaturul-saRvTismetyvelo skolis tradiciebis gaTvaliswinebiT

(berZnul dedanTan Targmanis maqsimalurad daaxloeba filosofiur

terminTa dazusteba da aS) Targmna petre gelaTelma ufro metic igi

sxvadasxva epoqis didi moRvaweebisTvis poeturi STagonebis wyaroc ki

xdeba da safuZveli eyreba poeturi redaqciebis Seqmnas saTnoebaTa kibe

samjer gadamuSavda poeturad

amdenad naTelia rom saTnoebaTa kibe aris Sua saukuneebis

aRmosavleT qristianul samyaroSi da maT Soris saqarTveloSic erT-

erTi yvelaze mniSvnelovani teqsti mis mniSvnelobaze msjelobas ori

mimarTulebiT warvmarTavT erTi mxriv teqstis qarTuli Targmanebis

struqturis specifikaze miTiTebiT romliTac igi scdeba qarTuli

filologiis interesis farglebs da mniSvnelovani xdeba bizantiuri

literaturis mkvlevarTaTvisac da meore mxriv sakuTriv qarTuli

Targmanebis mniSvnelobisa da adgilis gansazRvriT romelic

vimedovnebT mcireoden wvlils Seitans qarTul filologiur kvlevebSi

rogorc aRvniSneT saTnoebaTa kibis eqvTime aToneliseuli Targmanis

struqtura ar emTxveva aqamde gamocemul arc erT berZnul teqsts

swored amitom igi uaRresad mniSvnelovania sakuTriv berZnulenovani

teqstis mkvlevarTaTvisac berZnul teqstSi XXIII TavSia Setanili Περὶ

τῆς ἀκεφάλου ὑπερηφανίας (ampartavanebisaTvis) romelic sinadvileSi unda

iyos XXII Tavis Semadgeneli nawili sadac saubaria cudad-

mzuaobrobaze anu qedmaRlobaze (Περὶ τῆς πολυμόρφου κενοδιξίας) mkvlevari m

cincaZe SeniSnavs rom ioane sineli teqstSic miuTiTebs imaze rom

ampartavneba da cudad-mzuaobroba mas erT vnebad miaCnia amitom

mosalodnelia rom avtori mas calke ar gamoyofda XXIII Tavi sadac

178

Setanilia aRniSnuli nawili dasaTaurebulia Semdegnairad Περὶ

ἀκαθάρτων λογισμῶν τῆς βλασφημίας (gamouTqumelTa gulis-sityuaTaTAcircs

gmobisaTa) mkvlevari fiqrobs rom es Semdegdroindel gadamwerTa

Secdoma unda iyos es ldquoSecdomardquo petre gelaTelsac aqvs SeniSnuli

Tumca mainc misdevs berZnul teqsts da aRniSnuli Tavi XXIII safexurSi

Seaqvs eqvTime aTonelis anderZSi vkiTxulobT Semdegs ldquoTavni viTarca

aqa iyvnen egre dasxeniT rameTu meca viTarca mipovnian egreT

damisxnian yovelni wiTliTardquo ndash swored am anderZis safuZvelze

mkvlevari askvnis rom romeliRac berZnul xelnawerSi romliTac

eqvTime aToneli sargeblobda Tavebis mimdevroba ar iyo areuli

(cincaZe 1965 45-47) saTnoebaTa kibis eqvTime aToneliseuli Targmanis

struqtura rogorc ukve aRiniSna ar emTxveva aqamde gamocemul arc

erT teqsts es faqti uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli teqstis

struqturis rekonstuqciisaTvisac radgan berZnuli kritikuli teqstis

momzadebis SeTxvevaSi SesaZloa Rirebuli aRmoCndes qarTuli

Targmanis struqturis gaTvaliswinebac radganac garda sakuTriv ioane

sinelis miTiTebisa rom es ori vneba sxvadasxva ar hgonia

Sinaarsobrivadac ufro logikuria eqvTime aToneliseuli TavTa

Tanmimdevroba ufro metic prof m cincaZis marTebuli SeniSvniT

eqvTimes ganmartebidan isic irkveva rom man icis sxva berZnuli teqstis

arsebobis Sesaxeb romelSic TavTa Tanmimdevroba sxvagvaria (cincaZe

1966 45-47) rom ara avtoris remarka SesaZloa eqvTime aToneliseuli

saTnoebaTa kibis struqturis ldquogadaxrardquo Cven xelT arsebuli berZnuli

teqstebidan agvexsna rogorc eqvTimes Taviseburi mTargmnelobiTi

meTodi xSir SemTxvevaSi specialur literaturaSi gavrcelebuli

mosazreba eqvTime aTonelis mTargmnelobiT meTodTan dakavSirebiT

(kleba-matebis principi) eyrdnoba misi Targmanebis arakritikul

teqstTan Sedarebis safuZvelze miRebul daskvnebs ukanasknelma

kvlevebma kerZod ki profesor elguja xinTibiZis specialurma

gamokvlevam eqvTime aTonelis ori Targmanis berZnul teqstTan

mimarTebis Taobaze gamoavlina is meTodologiuri Secdoma rac eqvTime

aToneliseuli Targmanis arakritikul berZnul teqstTan Sedarebisas

iCens Tavs (xinTibiZe 1969144-151)

179

saTnoebaTa kibis mniSvnelobas sakuTriv qarTuli filologiisTvis

bevri faqtori gansazRvravs gamovyofT ramdenimes

aRsaniSnavia upirveles yovlisa mkiTxvelis ase vTqvaT recipientis

faqtori vinaidan saTnoebaTa kibe pirvel rigSi praqtikuli

daniSnulebiT Seqmnili cocxali Txzulebaa cnobilia rom aRmosavlur

eklesiebSi didi marxvis periodSi xmamaRla kiTxuloben ioane sinelis

teqsts (ueari 19821) rac Seexeba poetur redaqciebs garda wminda

esTetikuri datvirTvisa (mkiTxvelis amaRlebuli ganwyobis Seqmna)

vfiqrobT praqtikuli daniSnulebac hqonda - gansazRvruli ritmiT

riTmiT xels uwyobda teqstis SedarebiT martivad damaxsovrebas es

funqcia ikveTeba sxva SemTxvevebSic rodesac saqme gvaqvs Sua

saukuneebis liturgikuli daniSnulebis poetur teqstebTan amdenad

sruliad SesaZlebelia rom Sua saukuneebis qarTveli mkiTxveli

klemaqsis poetur teqstebs zepiradac ki imaxsovrebda

ioane sinelis klemaqsi aris saukuneebis ganmavlobaSi dagrovili

praqtikuli gamocdilebis ostaturi Sezaveba tradiciasTan da

codnasTan rogorc kalistos ueari miuTiTebs roca ioane sineli

qmnida saTnoebaTa kibes samonastro cxovreba rogorc Camoyalibebuli

institucia ukve arsebobda da hqonda didi samsaukunovani tradicia

regulaciebi da werilobiTi teqstebi amdenad ioane sinelma moaxdina

praqtikuli samonastro cxovrebis mdidari gamocdilebisa da winare

literaturuli tradiciis erTgvari sinTezi am kuTxiT igi hgavs maqsime

aRmsarebels romelmac qristologiaSi miaRwia imaves rasac ioane

sinelma asketur TeologiaSi (ueari 1982 59) saTnoebaTa kibis

TargmanebiT Sua saukuneebis qarTul saazrovno sivrceSi Semodis ara

mxolod epoqis erTi umniSvnelovanesi asketur-mistikuri nawarmoebi

romelSic didi sulieri gamocdileba harmoniulad aris Sezavebuli

winare literaturul tradiciebTan aramed am teqstSi gamoyenebuli

mniSvnelovani antikuri Tu medievaluri wyaroebic ioane sineli xSirad

Tavadve miuTiTebs saTnoebaTa kibeSi gamoyenebul wyaroebze aseTebia

grigol RvTismetyveli ioane kasiane efrem asuri origene evagre

pontoeli aseve xSirad mimarTavs apofTegmebs ndash antoni dids iovane

180

mokles abba serapions da sxva garda im wyaroebisa romelzec pipdapiri

miTiTebaa teqstSi samecniero literaturaSi saTnoebaTa kibis araerTi

sxva wyaroa gamovlenili markoz monazonis (ueari 1965 458-459) Razeli

mamebis ndash barsanofes ioane Razelis da doreTe Razelis (folkeri 1968

V7) abba isaias abba barsanufis (bogdanoviCi 1968 156-157) nilos

sinelis (buxvaldi 1982 400) ioane mosxis (proxorovi 1985 254) Sromebi

agreTve platonis fedoni (kordoCkini 2003 20-21) garda zemoT

dasaxelebuli wyaroebisa saTnoebaTa kibeSi Cveni azriT Cans cnobili

miTologema ndash odisevsis mier scilasa da qaribdas Soris gavla anu or

borotebas Soris naklebi borotebis arCeva rac mogvianebiT aisaxa aseve

platonis protagoraSi Cans sxva wyaroc ndash neoplatonuri Teoria

borotis uarsobis Sesaxeb romelic konceptualurad daamuSava fsevdo

dionise areopagelma

saTnoebaTa kibis gavlenebis safuZvliani Zieba Sua saukuneebis Tu

gviani periodis qarTul teqstebSi safiqrebelia bevr SemTxvevaSi

mogvcems saintereso Sedegs radganac bizantiur filologiaSi

analogiuri kvlevis Sedegad gamovlinda rom igi gavlenas axdens Sua

saukuneebis iseT avtoritetul moazrovneebze rogorebic arian isixi

sineli (beki 1959 164-165) filoTeos sineli anastasi sineli Teodore

studieli (bogdanoviCi 1968 159-160) svimeon axal RvTismetyveli (beki

1959 585) andria kriteli (proxorovi 1985 256) agreTve SedarebiT gviani

periodis moRvaweebi ndash grigol sineli grigol palama (bogdanoviCi 1968

168-169) da sxv ufro metic mogvianebiT XIX saukunis cnobili danieli

filosofosi Teologi da poeti soren kirkegori ioane klemaqsis da

anti-klemaqsis fsevdonimebiT aqveynebs ramdenime naSroms paralelurad

ki aqtiurad ikvlevs ioane sinelis teqsts rusi literaturaTmcodneebi

saTnoebaTa kibis kvals xedaven agreTve XIX saukunis rusi

klasikosebis Teodor dostoevskisa da nikoloz gogolis

SemoqmedebaSic am gavlenis kvali yvelaze TvalsaCinod Cans romanSi

Zmebi karamazovebi xolo gogolis Sinelis mTavari personaJis akakis

prototipad swored saTnoebaTa kibis erT-erTi epizodis amave saxelis

mqone personaJi akaki miaCniaT (kordoCkini 2011) saTnoebaTa kibe

gavlenas axdens momdevno periodis cnobil moRvaweebze qarTuli

181

literaturidan Cven mxolod rusTvelis vefxistyaosans davasaxelebT

romelTan saTnoebaTa kibis mimarTebis kvlevas qarTul samecniero

literaturaSi ukve hqonda garkveuli tradicia Cven Cveni mxriv amgvari

gavlenis Tu reminiscenciis or SemTxvevas vxedavT

ioane sinelis teqsti gamoirCeva amaRlebuli poeturi eniT tropuli

metyvelebis originaluri formebiT mravalferovani simboluri

saxeebiTa Tu ritorikuli da stiluri figurebiT nawarmoebSi

klasikuri siuJetis ararsebobis gamo esTetikuri siamovnebis miniWebis

funqcia akisria mTlianad stilsa da enas kalistos uearis SefasebiT

saToebaTa kibe ritmuli prozis nimuSia da axlos dgas poeziasTan

(ueari 1982 10) TxzulebaSi didi sulieri gamocdileba gadmocemulia

ara rTuli msjelobiT da Sinagani TviTsrulyofis Rrma fsiqologiuri

analiziT aramed sada cocxali eniT da sxarti lakoniuri

aforistuli formiT sentenciebiT moraluri SegonebebiT saTnoebaTa

Sesaxeb albaT esec iyo erT-erTi mizezi am Txzulebis aseTi

popularobisa (bezaraSvili 1987129) qarTveli mTargmnelebi

erTmaneTisgan gansxvavebuli mTargmnelobiTi teqnikis miuxedavad orive

prozauli Targmanis SemTxvevaSi teqstis mxatvruli Rirebulebis

eqspresiulobisa da poeturobis SenarCunebas romelsac qmnis Sua

saukuneebis mxatvrul-gamomsaxvelobiTi stilisTvis niSandoblivi

ritorikuli figurebis epiTetis Sedarebis personifikaciis gameorebis

hiperbolis gradaciis ritorikuli SekiTxvis anastrofis epanaforis

antiTezis paromoionis hendiadisis paronomasiis da a S xSiri

gamoyeneba met-naklebi warmatebiT arTmeven Tavs

esoden maRalmxatvruli teqsti aucileblad datovebda waruSlel

STabeWdilebas da moaxdenda Sua saukuneebis qarTveli mkiTxvelis

esTetikuri gemovnebis formirebas berZnuli teqstis swored es

stiluri mravalferovneba aqvT SeniSnuli saTnoebaTa kibis qarTuli

leqsiTi redaqciebis avtorebsac radganac rogorc irkveva qarTuli

leqsiTi versiebi SemTxveviTi movlena ar unda iyos ioane sineli

xandaxan axdens Tavisi teqstis ritmizacias da klemaqsis TiToeuli

safexuri mTavrdeba leqsiTi reziumeTi (bezaraSvili 1989 146)

aRsaniSnavia isic rom ioane sinelis klemaqsis berZnul Tu sxvaenovan

182

mravalricxovan versiebs Soris ar Cans misi poeturi versia rogorc

Cans amgvari tradicia jerjerobiT mxolod qarTulSi gvxvdeba

(bezaraSvili 1987 142) berZnul teqstTan erTad saTnoebaTa kibis

poeturi redaqciebis avtorebs leqsiTi redaqciebis Sesaqmnelad

faqtobrivad hqondaT mza maRalmxatvruli masala qarTuli prozauli

Targmanebis saxiT

sinelis Txzulebis maRalmxatvrul stils qmnis simbolur saxeTa

orginaluri gamoyenebac avtori calkeul simboloTa myar tradiciul

semantikas arc ise iSviaTad tvirTavs axali mniSvnelobebiT magaliTad

mnaTobebi simbolurad ganasaxiereben rogorc RmerTs aseve

wmindanebsac axal aRTqmaSi ciskris varskvlavi qristesTan aris

dakavSirebuli qarTveli himnografebis (ioane minCxi miqel modrekili

ioane mtbevari da sxvebis) SemoqmedebaSi ki igi wmindansac miemarTeba

(grigolaSvili 200299) ὁ δὲ μεγάλῃ σελήνῃ ὁ δὲ τῷ λαμπρῷ ἡλίῳ προσεοίκασινrdquo

(PG Vol 88 881C) ldquoda erTi igi mTiebsa msgavs ars da meore ndash didsa mas

mTuaresa da mesamendash brwyinvalesa mas mzesa da amaT yovelTa sayofeli

caTa Sina arsrdquo (sineli 1965 242)

anton kaTalikosi

pirveli mbrZoli brwyinvalesa

mTiebsa

meore xolo aRvsilsa mTovaresa

garna mesame TAcircT SegraveAgraveniersa mzesa

emsgavsnes 182avi AtildemebiTa mamaTaTa

viswaveT 182avit182 angelosebri

gvari

ioane petriwi

viTar ciskari naTlisagan wina

vals

egreT marxva Cans siwmidisa

pirvelad

merme aRmovals mze igi

simarTlisa

da gananaTlebs gonebasa wmidasa

da bnelsa nislsa moxueulsa

warsdevnis (str 149)

ivane lolaSvili fiqrobs rom eqvTime aTonelis Targmanis

citirebul pasaJSi gadmocemulia ldquogaTenebisa da mzis amosvlis bunebrivi

suraTirdquo romelic ioane petriwma sul sxvagvarad gaiazra petriwTan

ldquomze igi simarTlisardquo metaforuli cnebaa da qriste RmerTs gulisxmobs

(petriwi 1968 143) am azris sailustraciod mas mohyavs himnografiuli

teqstebi sadac qriste gaazrebulia rogorc ldquomze simarTlisardquo mze

183

simarTlisa da ciskris varskvlavi Zvel qarTul mwerlobaSi marTlac

ganasaxierebda qristes Tumca citirebul pasaJebSi saWiroa konteqstis

gaTvaliswineba imisaTvis rom ar daikargos sakvlevi pasaJis azri

sinamdvileSi citirebul teqstebSi saubaria sulieri Rvwis sxvadasxva

etapze myof asketTa Sesaxeb romlebic vnebas ebrZvian imis Sesabamisad

Tu romel safexurze imyofebian erTni ldquoSromiTa da ofliTa

AtildeorcieliTa hbrZodis amas mZlavrsardquo meoreni ndash ldquomarAtildeviTa da

mRAcircZarebiTa ewyvebodis masrdquo aseve ldquosimdabliTa da urisxvelobiTa da

wyurviliTa winaaRudgebodisrdquo xolo mesameT ndash ldquosaRmrToAacuteTa niWiTa da

gamocxadebiTa Seekras mZlavri igirdquo (sineli 1965 242) da swored maT

adarebs ioane sineli ciskris varskvlavs savse mTvaresa da mzes ufro

metic ioane sinelis teqsti grZeldeba swored im informaciiT

romelsac Seicavs zemoT citirebuli strofi ioane petriwis

redaqciidan ldquopirvelad ciskari aReRis merme naTeli moefinis da

maSinRa gamobrwyindis mzeAacuterdquo (sineli 1965 242) amgvarad saanalizo

strofi arc ioane petriwiseuli CanarTia da mnaTobTa simbolikac

miemarTeba siZvis vnebasTan brZolis sxvadasxva saSualebasa da etaps

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis terminologia mniSvnelovan

masalas iZleva SuasaukuneebSi mTargmnelobiTi praqtikis dazusteba-

ganviTarebis Cvenebis TvalsazrisiT kerZod erTi teqstis sxvadasxva

Targmani romelic Sesrulebulia sxvadasxva epoqaSi gansxvavebuli

literaturuli stiliT gvaZlevs cnebiTi enis Camoyalibebaze

dakvirvebis saSualebas adreul etapze filosofiur-Teologiuri

terminologia naklebad sistemuria da ar Cans mkacrad organizebuli

terminologiuri aparati (erTsa da imave sityvas eqvTime aToneli

sxvadasxva qarTul Sesatyvisebs uZebnis an kidev sxvadasxva berZul

termins erTi da imave qarTuli formiT Targmnis) rac eqvTimes

epoqisTvis da misi Targmanebis mizandasaxulobis gaTvaliswinebiT

bunebrivia petre gelaTelis TargmanSi ki rogorc mosalodnelic iyo

ukve Cans sistemurad Camoyalibebuli cnebiTi ena rac Seexeba anton

kaTalikosis redaqcias misi wyaro zog SemTxvevaSi manamde arsebuli

prozauli Targmanebia (ZiriTadad petre gelaTelis Targmani) zogjer

ki ara maincdamainc petriwiseuli (rogorc amas samecniero

184

literaturaSi xSirad miuTiTeben) aramed zogadad Sua saukuneebis

qarTul filosofiaSi SemuSavebuli filosofiur-Teologiuri

terminologia romlis Rrma da safuZvliani codna dasturdeba teqstSi

amrigad saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebi mniSvnelovania ara

mxolod qarTuli aramed bizantiuri literaturis mkvlevarTaTvisac

eqvTime aTonelis anderZSi daculi unikaluri informaciiT da miseuli

Targmanis struqturiT meore mxriv saTnoebaTa kibis qarTuli

Targmanebis gadamuSavebebisa da xelnawerTa simravle riTac qarTuli

kulturuli sivrce uerTdeba Sua saukuneebis aRmosavleT qristianul

samyaros da rac ganpirobebulia teqstis msoflmxedvelobiT

struqturuli TaviseburebiT Rrma fsiqologiuri Tu Teologiuri

SinaarsiT stiliT da sxva mravali faqtoriT TavisTavad gansazRvravs

saTnoebaTa kibis mniSvnelobas Suasaukuneebis qarTuli literaturisa

da mis mkvlevarTaTvis

185

ZiriTadi daskvnebi

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis oTxi ZiriTadi redaqciis

kompleqsuri literaturul-istoriuli da Teoriuli analizis Sedegad

miRebul ZiriTad daskvnebs qvemoT punqtebad warmovadgenT

1) ioane sinelis saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis aRiarebuli

moraluri saxelmZRvaneloa qristianulma msoflmxedvelobam

memkvidreobad miiRo antikur kulturaSi Camoyalibebuli da

Teoriulad kargad gaazrebuli moralur-eTikuri principebi romelmac

axali msoflmxedvelobis wiaRSi garkveuli transformacia ganicada

Sesabamisad saTnoebaTa kibis msoflmxedvelobrivi aspeqtebis

srulfasovnad Seswavla SesaZlebelia mxolod antikuri filosofiis

bibliisa da adreuli periodis qristianuli patristikis konteqstSi

saTnoebaTa kibis TargmanebiT qarTveli mkiTxveli ecnoboda ara

mxolod asketur-mistikuri Janris brwyinvale Zegls aramed im

mravalferovan wyaroebsac romelsac Txzuleba eyrdnoba am Zeglis

TargmniT qarTul saazrovno sivrceSi Semodis sruliad axali

unikaluri codna bunebrivia rom teqsti gavlenas axdens momdevno

epoqis literaturazec gavlenis kvali Cans vefxistyaosanSic

2) specialur literaturaSi azrTa sxvadasxvaobas iwvevs saTnoebaTa

kibis kompoziciis arqiteqtonikis sakiTxi teqstis safexurebis

sistematizacia ZiriTadad sworxazovnad aris gagebuli rogorc

saTnoebaTa mopoveba an vnebebis daZleva Cveni azriT teqstis struqtura

ar daiyvaneba oden vnebebTan brZolasa da saTnoebebis mopovebaze radgan

ama Tu im vnebis daZleva imave dros gulisxmobs sapirispiro saTnoebis

mopovebasac da piriqiT petre gelaTelis Targmani Tavebis

Tanmimdevrobis mixedviT misdevs mines krebulSi dabeWdil berZnul

teqsts eqvTime aToneliseuli Targmanis struqtura ki ar mihyveba aqamde

gamocemul arc erT berZnul teqsts mTargmneli teqstze darTul

anderZSive miuTiTebs rom mas gansxvavebuli berZnuli dedani aqvs xelT

es faqti uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli teqstis

rekonstuqciisTvisac amasTanave eqvTimes SeniSvnidan isic irkveva rom

man icis sxva berZnuli teqstis arsebobis Sesaxeb romelSic TavTa

186

Tanmimdevroba gansxvavebuli iyo poetur teqstebSi Tavebis mimdevroba

gansxvavdeba orive naTargmni prozauli Txzulebisagan am mxriv

gansakuTrebiT sainteresoa anton kaTalikosiseuli redaqcia romelic

struqturulad emTxveva cota mogvianebiT 1883 wels konstantinepolSi

beri sofroniusis mier gamocemul teqsts rTuli saTqmelia ra

principiT alagebs antoni Tavebs miT ufro rom xelT ar gvaqvs

kritikulad dadgenili berZnuli teqsti romelSic gaTvaliswinebuli

iqneboda xelnawerTa sakmarisi raodenoba es faqti Semdegi varaudis

saSualebas gvaZlevs a) antoni azrobrivad awyobs safexurebs

Tematurad awyvilebs maT b) xelT hqonda CvenTvis ucnobi sxva wyaro

romelSic TavTa Tanmimdevroba swored ise iyo organizebuli rogorc

man da cota mogvianebiT am teqstis sxva gamomcemlebma sofroniusma da

arqimandritma egnatem daalages

3) saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis mxatvruli stilis

originalur berZnul teqstTan mimarTebis kvlevam aCvena rom

mxatvruli TvalsazrisiT berZnul originals qarTuli Targmanebi ar

Camouvardeba ufro metic qarTulad teqstis esTetikuri mxare kidev

ufro gaZlierebulia misi poeturi (leqsiTi) redaqciebis SeqmniT

4) saTnoebaTa kibis simbolikis analizma gamoavlina rom ioane

sineli rig SemTxvevaSi calkeul myar tradiciul paradigmul saxeebs

axali semantikiT mniSvnelobiT tvirTavs rac Seexeba anton

kaTalikosiseuli redaqciis CarTuli strofebs maTSi avtori ar qmnis

misTvis uCveulo axal simbolur saxeebs rac kidev erTxel

gvafiqrebinebs rom aRniSnuli strofebi aris antoniseuli da maTi

Seqmnisas avtori ar eyrdnoba sxva wyaros miT ufro rom am strofebis

wyaro ar Cans arc berZnul da arc Cven xelT arsebul slavur

teqstebSi

5) filosofiur terminebze dakvirveba aCvenebs a) adreul etapze

filosofiur-Teologiuri terminologia naklebad sistemuria ar Cans

mkacrad organizebuli terminologiuri aparati erTsa da imave sityvas

eqvTime aToneli sxvadasxva qarTul Sesatyviss uZebnis an piriqiT

sxvadasxva berZul termins erTsa da imave qarTuli formiT Targmnis

187

rac eqvTimes epoqisTvis misi Targmanebis mizandasaxulobis

gaTvaliswinebiT bunebrivia b) petre gelaTelis TargmanSi rogorc

mosalodneli iyo ukve Camoyalibebuli Cans cnebiTi ena g) anton

kaTalikosis redaqciaSi terminebis wyaro zog SemTxvevaSi manamde

arsebuli prozauli Targmanebia (ZiriTadad petre gelaTelis Targmani)

zogjer ki Sua saukuneebis qarTul filosofiur teqstebSi

SemuSavebul-dadgenili filosofiur-Teologiuri terminologia

gvxvdeba SemTxvevebi roca anton kaTalikosi ukve arsebul termins

tradiciuli mniSvnelobiT ki ar iyenebs aramed cvlis mis Sinaarss

6) paralelur teqstebze dakvirveba cxadyofs rom saTnoebaTa kibis

anton kaTalikosiseuli redaqciis ZiriTadi wyaro petre gelaTelis

Targmania SesaZloa amis mizezi iyos petre gelaTelis Targmanis

gelaTuri skolis tradiciisamebr elinofiluri stili romelic metad

axlo da mimzidvelia anton kaTalikosis literaturuli gemovnebisTvis

aRsaniSnavia aseve rom anton kaTalikosi kargad icnobs saTnoebaTa

kibis manamde arsebul redaqciebs misi teqstis struqtura da

versifikacia ioane petriwiseuli redaqciis identuria antoni kargad

icnobs da iyenebs eqvTime aToneliseul Targmansac teqstebis

Sepirispirebis procesSi aseve gamoCnda rom ioane petriwiseuli

variantis originalad miCneul strofebs rig SemTxvevebSi eZebneba

Sesabamisi paraleluri adgilebi prozaul teqstSi

7) saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqciis CarTuli

strofebis analizis Sedegad irkveva rom originaluri strofebis

Seqmnis mizani gansxvavebulia a) Sesavali strofebis SemTxvevaSi ndash

winamdebare safexuris Temis gacnoba-Semkoba ioane petriwis teqstis

analogiiT b) sxvagan antoni azris dazusteba-gagrZelebis mizniT qmnis

originalur strofebs Tu striqonebs g) rig SemTxvevaSi saxeze gvaqvs

muxlis an mTeli safexuris azris Sejameba an mkiTxvelis gafrTxileba

d) iSviaTad anton kaTalikosi sakuTar azrsac aviTarebs romelic ar

mihyveba original teqsts

188

gamoyenebuli literatura

A-711 anton kaTalikosi saTnoebaTa kibe

A-39 ioane sineli saTnoebaTa kibe (petre gelaTelis Targmani)

S-3731 anton kaTalikosi proloRi aTormetTa TtueTa

abakelia 1997 abakelia n simbolo da rituali qarTul kulturaSi

Tbilisi 1997

abulaZe 1938 abulaZe i rusTavelis xanis qarTulidan naTargmni

Zveli somxuri mwerlobis Zeglebi enimkis moambe III 1938

averincevi 1977 Аверинцев С Символика раннего Средневековья Семиотика и

художественное творчество Москва laquoНаукаraquo 1977

anton kaTalikosi 1972 anton kaTalikosi wyobilsityvaoba (teqsti gamosacemad moamzada r baramiZem) Tbilisi gamomcemloba ldquomecnierebardquo 1972

aristotele 1984 The Complete Works of Aristotle (Barnes J - ed) Princeton

rdquoPrinceton University Pressrdquo 1984

aristotele 2003 aristotele nikomaqes eTika Tbilisi ldquoTsu

gamomcemlobardquo 2003

apofTegmuri krebulebi Apophthegmata 188avit188 188avit188ture alphabetica PG 6571-440

English translation The Sayings of the Desert Fathers the Alphabetical

Collection Translated with a foreword by Benedicta Ward preface by

Metropolitan

Anthony of Sourozh Kalamazoo Mich ldquoCistercian Publicationsrdquo

1984

Apophthegmata (188avit188ture anonyma) (e cod Coislin 126) ed F

Nau Histoires des solitaires egyptiens Revue de lsquoOrient Chretien 12-14

17-18 (121907 131908 141909 171912 181913) 1248-68 171-

181 393-404 1347-57 266-283 14357-379 17204-211 294-301

18137-146 English

translation The wisdom of the Desert Fathers the Apophthegmata

Patrum (the anonymous series)

Translated by Benedicta Ward foreword by Archbishop

Anthony Bloom Oxford ldquoSLG Pressrdquo 1975

Les apophtegmes des peres Collection systematique chapitres i-ix

(Syst) ed Jshy C Guy se 387 1993

The Wit and Wisdom of the Christian fathers of Egypt The Syrian

version of the Apopthegmata Patrum (Syr) Tr By EAW Budge

London ldquoOxford University Pressrdquo 1934

baramiZe 2013 baramiZe m zogierTi sinonimi ioane sinelis kibis qarTul prozaul TargmanebSi rdquobizantiologia saqarTveloSi-4rdquo Tbilisi-baTumi-kapadokia 24-30

189

seqtemberi 2013

bezaraSvili 1987 bezaraSvili q ioane sinelis rdquoklemaqsisrdquo ucnobi qarTuli versia J macne (els) 4 1987

bezaraSvili 1989 bezaraSvili q ioane sinelis rdquoklemaqsisrdquo axalgamovlenili qarTuli versia J macne (els) 3 1989

bezaraSvili 2004 bezaraSvili q ritorikisa da Targmanis Teoria da praqtika Tbilisi gamomcemloba rdquomecnierebardquo 2004

beki 1959 Beck H-G Kirche und theologische 189avit189ture im Byzantinischen Reich Handbuch der alterertumswissenschaft Abt

12 T II Bd I 1959

beraZe 1943 beraZe p qarTuli iambikos Sesaxeb J saqarTvelos ssr mecnierebaTa akademiis moambe t IV 6 1943

bogdanoviCi 1968 Богдановић Д Јован Лествичник у византијској старој српскј

књижевности Београд 1968

buaZe 2014 buaZe T eTikis filosofiur-religiuri aspeqtebi J guli gonieri 7 2014 httpwwworthodoxtheologygeguligonieri2

buxvaldi 1982 Buchwald W Tusculum-Lexicon griechischer und lateinischer Autoren

des Altertums und des Mittelalters Muumlnchen ndash Zuumlrich 1982

gabiZaSvili 2011 gabiZaSvili e naTargmni himnografia Sromebi III Tb

2011 httpwwwdzeglebigestatiebisxvanatargmni_himnografiahtml

gabrielaSvili 2012 gabrielaSvili l borotebis gamomxatvel simboloTa saxeldebisaTvis (veSapis simbolika bibliuri wignebisa da ldquo189avit garejelis cxovrebisrdquo mixedviT) VI saerTaSoriso simpoziumi ndash literaturaTmcodneobis Tanamedrove problemebi Sua saukuneebis literaturuli procesi saqarTvelo evropa azia masalebi nawili I 2012

gariti 1956

Garitte G Catalogue des manuscrits georgiens litteraires du mont Sinai

Louvain 1956

germani 1854 Герман (Осеикий) Преподобный Иоанн Лествичник и его

Лествица постепенного нравственного усовершенствеванияю

СПБ 1854

granti 2004 Grant R M Augustus to Constantine the rise and triumph of

Christianity in the Roman world London ldquoWestminster John

Knox Pressrdquo 2004

grigolaSvili 2002 grigolaSvili l wmindanis Tema Zvel qarTul mwerlobaSi kr Zveli qarTuli literaturis problemebi miZRvnili levan menabdis dabadebidan 74-e wlisTavisadmi 2002

grigolaSvili 2012

grigolaSvili l sZali qristesi iakob curtavelis ldquoSuSanikis wamebardquo da adreqristianuli kultura Tbilisi ldquoliteraturis institutis gamomcemlobardquo

190

2012

grifini 1976 Griffin MT Seneca A Philosopher in Politics Oxford ldquoClarendon

Pressrdquo 1976

daTaSvili 2011 daTaSvili l zRvis qristianuli simbolika da

qarTuli literatura J semiotika (ganTavsebulia 22 maisidan 2011) mis httpssemioticsjournalwordpresscom20110522E1839AE1

8390E1839AE18398-

E18393E18390E18397E18390E183A8

E18395E18398E1839AE18398-_-

E18396E183A6E18395E18398E183A1-

E183A5E183A0E18398

dafi 1999 Duffy J Embellishing the Steps Elements of Presentation and Style in

the Heavenly Ladder of John Climacus Dumbarton Oaks Papers No

53 1999

desili 2002 Deseille P La Dottrina Spirituale di Giovanne Climaco Giovanni

Climaco e il Sinai Communita di Bose ldquoEdizioni Qiqajonrdquo 2002

doborjginiZe 2012 doborjginiZe n lingvistur-hermenevtikuli metateqstebi Tbilisi ldquoilias saxelmwifo universitetis gamomcemlobardquo 2012

evagre pontoeli 1981 Evagrius Ponticus The praktikos Chapters on prayer (Translated by

John Eudes Bamberger) Kalamazoo Mich ldquoCistercian Publicationsrdquo

1981

evansi 2014 evansi j r filosofia da Teologia Sua saukuneebSi

Tbilisi ldquoilias saxelmwifo universitetis gamomcemlobardquo 2014

evsevi kesarieli 1954 1956

Eusebius of Caesarea Praeparatio evangelica (ed K Mras ed K Mras) Eusebius Werke Band 8 Die Praeparatio evangelica GCS 431

amp 432 Berlin ldquoAkademie-Verlagrdquo 1954 1956

zarini 1993 Зарин СМ Иоанн Лествичник Христианство

Энциклопедический Словарь ТИМ 1993

iazikova 1995 Языкова ИК Богословие Иконы Москва Общедоступный Православный Университет 1995

ioane damaskeli 2000 ioane damaskeli marTlmadidebluri sarwmunoebis zedmiwevniTi gardamocema Tbilisi rdquosasuliero akademiis gamomcemlobardquo 2000

ioane kasiane John Cassian The Eight Principal Vices available from

httpsorthodoxwordfileswordpresscom2010024598919-saint-john-

cassianon-the-eight-principal-vices-philokaliapdf

ioane oqropiri 1991 ioane oqropiri sityva marxvis Sesaxeb J jvari vazisa 4 1991 httpwwworthodoxygetserilebioqropirimarkhvahtm

ioane petriwi 1968 ioane petriwi saTnoebaTa kibe (teqsti gamosacemad

moamzada kvleva da leqsikoni daurTo iv lolaSvilma) Tbilisi ldquosabWoTa saqarTvelordquo 1968

ioane sineli 1902 ioane sineli Rirsisa mamisa Cuenisa ioane sina-mTis

191

mamasaxlisisa klemaqsi romel ars kibe foTi 1902

ioane sineli 1965 ioane sinelis bdquoklemaqsildquo Targmnili berZnulidan eqvTime aTonelis mier (XII saukunis xelnawerebis mixedviT) m cincaZis disertaciis danarTi saqarTvelos mecnierebaTa akademiis enaTmecnierebis 191nstitute 1965

ioane sineli ioane sineli klemaqsi (Νεοελλενικὴ ἀπόδοσε Ιερὰ Μονὴ

Παρακλήτου (axalberZnuli (kaTarevusa) teqsti momzadebuli parakletis monasterSi) ndash

httpdocplayergr336106-Klimax-toy-avva-ioannoy-kathigoymenoy-

ton-monahon-toy-oroys-sinahtml

ioane sineli 1898

Преподобного Отца Аввы Iоанна Игумена Синайской Горы

Лѣсвица ldquoСвято Сергiева Лавраrdquo 1898

ioane sineli 1959

John Climacus The Ladder of Divine Ascent (Translated by

Archimandrite Lazarus Moore) ldquoHarperampBrothersrdquo 1959

kahani 2009 Kahan A S Mind vs money the war between intellectuals and

capitalism ldquoTransaction Publishersrdquo 2009

kekeliZe 1927 kekeliZe k ucxo avtorebi Zvels qarTul mwerlobaSi J Tsu moambe 8 1927

kekeliZe 1957 kekeliZe k ucxo avtorebi Zvels qarTul mwerlobaSi etiudebi V 1957

kekeliZe 1980 kekeliZe k Zveli qarTuli literaturis istoria t I Tbilisi ldquomecnierebardquo 1980

klementi aleqsandrieli 1960

Clement of Alexandria Stromata I-VI Band II ed O Staumlhlin L

Fruumlchtel U Treu GCS 52 1960

kordoCkini 2003 Kordochkin A John Climacus and Spiritual Tradition of the IV-VII

Centuries PhD diss University of Durham 2003

kordoCkini 2011 Кордочкин А ИОАНН ЛЕСТВИЧНИК Православная

Энциклопедия Том XXIV опубликовано 11 марта 2011г URL -

httpwwwpravencrutext471351html

krumbaxeri 1897 Krumbacher K(ed) Geschichte der Byzantinischen Litteratur von

Justinian bis zum Ende des ostroumlmischen Reiches (527-1453) 2nd ed

Muumlnchen 1897

kukava 1978 kukava T proloRi aTTormetTa TveTa Tbilisi ldquosabW

saqarTvelordquo 1978

kukava 1996 kukava T (red) poeturi qmnilebani (anton pirveli-bagrationi) Tbilisi ldquosulxan saba orbelianis sax un-tis gam-bardquo 1996

lemetra 1802 Lemaitre J Contemplation chez les grecs at autres orientaux chretiens

DS Vol2 pt2 col 1802

livingstoni 1912 Livingstone R W The Greek genius and its meaning to us Oxford

ldquoClarendon Pressrdquo 1912

192

lorenci 2003 Lorenz H Ancient Theories of Soul The Stanford Encyclopedia of

philosophy Accessed October 23 2003 available from

httpplatostanfordeduarchivessum2009entriesancient-soul

loski 1972 Лосский В Очерк мистического богословия восточной церкви

Богословское труды М 1972

marTlmadidebluri 2010 Православная Энциклопедия под редакцией Патриарха

Московского и всея Руси Кирилла T XXIV 2010 опубликовано 11

марта 2011г httpwwwpravencrutext471351html

meiendorfi 1974 Meyendorff J Byzantine Theology Historical Trends and Doctrinal

Themes New York ldquoFordham University Pressrdquo 1974

meliqiSvili 1975 meliqiSvili d ioane petriwis filosofiur SromaTa ena da stili Tbilisi ldquoTbilisis universitetis gamomcemlobardquo 1975

meliqiSvili 2011 meliqiSvili d Zveli qarTuli filosofiur-Teologiuri terminologiis istoriidan Tbilisi ldquoTbilisis universitetis gamomcemlobardquo 2011

metreveli 1950

metreveli el (Semd) H koleqcia saqarTvelos saxelmwifo muzeumis qarTul xelnawerTa aRweriloba t 4 Tbilisi 1950

nakudaSvili 1996 nakudaSvili n himnografiuli teqstis struqtura Tbilisi gamomcemloba ldquomecnierebardquo 1996

nau 1902 Nau F Note sur la date de la mort de S Jean Climaque Byzantinische

Zeitschrift t XI 1902

netari avgustine 1995 netari avgustine aRsarebani (laTinuridan Targmna da

SeniSvnebi daurTo baCana bregvaZem) Tbilisi gamomcemloba ldquonekerirdquo 1995

orbeliani 1991

orbeliani sulxan-saba leqsikoni qarTuli (red i abulaZe) I Tbilisi gamomcemloba ldquomeranirdquo 1991

orbeliani 1993

orbeliani sulxan-saba leqsikoni qarTuli (red i abulaZe) II Tbilisi gamomcemloba ldquomeranirdquo 1993

paladi helenopoleli 1974

Palladius La storia lausaica ( ed G J M Bartelink) Florence 1974

English translation Palladius The Hausiac History (Translated and

annotated by R TMeyer) New York ldquoPaulist Pressrdquo 1964

berZnuli 1961 A Patristic Greec Lexicon ed GWH Lampe Oxford ldquoClarendon

Pressrdquo 1961

patrologia greka 1964 Patrologiae Cursus Completus Series Graeca Migne J P (ed) Vol

88 col 532 1964

patrologia greka 1960 Patrologiae Cursus Completus Series Graeca Migne J P (ed) Vol 90

col 321 1960

peri 2014 Parry R Ancient Ethical Theory The Stanford Encyclopedia of

Philosophy (Fall 2014 Edition) Edward N Zalta (ed) 2014 URL = httpplatostanfordeduarchivesfall2014entriesethics-ancient

perota 2004 Perrotta C Consumption as an Investment The fear of goods from

193

Hesiod to Adam Smith London ldquoRoutledgerdquo 2004 platoni 1967 Plato Phaedo Platonis opera vol 1 Ed J Bumet Oxford ldquoClarendon

Pressrdquo 1967

platoni 1967 Plato Protagoras Plato in Twelve Volumes Vol 3 translated by

WRM Lamb London ldquoWilliam Heinemann Ltdrdquo 1967

httpwwwperseustuftseduhoppertextdoc=Perseus3Atext3A19

990101783Atext3DProt3Asection3D358d

platoni 1997 Plato Complete Works (Cooper J M Hutchinson D S --eds)

Indianapolis ldquoHackettrdquo 1997

platoni 2003 platoni saxelmwifo (ZvelberZnulidan Targmna baCana bregvaZem) Tbilisi ldquonekerirdquo 2003

popova 2011 Попова Т Лествица Иоанна Синайского в славянской

книжности Саарбрюкен 2011

proxorovi 1985 Прохоров ГМ Лествица Словарь книжников и книжности

Древней Руси Труды Отдела древнерусской литературы Т XXXIX 1985

sakosi 1964 Sakkos SN Peri Anastasion Sinaiton Thessalonica 1964

silagaZe 1997 silagaZe a Zveli qarTuli leqsi da qarTuli poeziis uZvelesi safexuris problema Tbilisi ldquoTsu gamomcemlobardquo 1997

simboloTahellip1971 A Dictionary of Symbols (ed Cirlot JE) London ldquoRoutledge amp Kegan

Paul Ltdrdquo 1971

simboloTa 2007 simboloTa ilustrirebuli enciklopedia t II

(Seadgines - abzianiZe z elaSvili q) Tbilisi gamomcemloba ldquobakmirdquo 2007

simboloTa 2011 simboloTa ilustrirebuli enciklopedia t I (Seadgines - abzianiZe z elaSvili q) Tbilisi gamomcemloba ldquobakmirdquo 2011

soxaZe 2002 soxaZe n grigol didis ldquodialoRonirdquo Tbilisi gamomcemloba ldquoqarTvelologirdquo 2002

sulava 2006 sulava n qarTuli himnografia tradicia da poetika Tbilisi gamomcemloba ldquozekarirdquo 2006

ueari 1965 Ware K The Ascetic writings of Mark the Hermit PhD diss Oxford

1965

ueari 1982 Ware K ldquoThe Ladder of Divine Ascendrdquo by John Climacus

(Introduction) London ldquoSPCKrdquo 1982

ucxo 1989 ucxo sityvaTa leqsikoni (Seadgina da winasityv

daurTo mixeil WabaSvilma me-3 Sesw da Sevs gamoc) Tbilisi gamomcemloba ldquoganaTlebardquo 1989

utie 1973 Outtier B Les Enseignements des pegraveres un Recueil geacuteorgien traduit

de lrsquoarabe Bedi Kartlisa Revue de Kartveacutelologie vol 31 1973

folkeri 1968 Voumllker W Scala Paradisi Eine Studie zu Johannes Climacus und

zugleich eine Vorstudie zu Symeon dem Neuen Theologen Wiesbaden

1968

194

SaniZe 1960

SaniZe m fsalmunis Zveli qarTuli redaqciebi X-XIII saukuneTa xelnawerebis mixedviT Zveli qarTuli enis Zeglebi II 1960

SoTa rusTaveli 1966 SoTa rusTveli vefxistyaosani (aSaniZisa da a baramiZis redaqciiT) Tbilisi gamomcemloba bdquomecnierebaldquo 1966

CubinaSvili 1961 CubinaSvili n qarTuli leqsikoni rusuli TargmaniTurT sistemisaebr saba-sulxan orbelianisa (red al Rlonti) Tbilisi 1961 httpmeskhinetlexicon

cincaZe 1965 cincaZe m ioane sinelis bdquokibisldquo eqvTime aToneliseuli Targmani da misi ena sakandidato disertacia saqarTvelos mecnierebaTa akademiis enaTmecnierebis instituti 1965

cincaZe 1995 cincaZe m ioane sinelis ldquoklemaqsisrdquo meore qarTuli prozauli redaqciis xelnawerTa (H-1669 da A-39) urTierTmimarTebisaTvis Sromebi (baTumis SoTa rusTavelis saxelobis saxelmwifo universiteti) I (humanitarul mecnierebaTa seria) baTumi ldquoaWarardquo 1995

cincaZe 2008 cincaZe m mxatvruli gamosaxvis xerxebi ioane sinelis ldquoklemaqsSirdquo ldquowminda andria pirvelwodebulis gziTrdquo 2-4 maisi 2008

cincaZe 2009 cincaZe m berZnuli leqsika ioane sinelis klemaqsis ndash samoTxis kibis petre gelaTeliseul TargmanSi ldquobizantinologia saqarTveloSi 2rdquo (eZRvneba akademikos grigol wereTlis xsovnas) II 2009

cincaZe 2013 cincaZe m baramiZe m marginaluri ganmartebebi ioane sinelis ldquoklemaqsisrdquo petre gelaTeliseul TargmanSi filologiuri macne (baTumis SoTa rusTavelis saxemwifo universitetis qarTuli filologiis departamenti) I 2013

ZvelqarTul 2010 ZvelqarTul-ZvelberZnuli filosofiur-Teologiuri terminologiis dokumentirebuli leqsikoni I (d meliqiSvili a xaranauli l gigineiSvili v

juReli) Tbilisi ldquobakur sulakauris gamomcemlobardquo 2010

WeliZe 1996 WeliZe e Zveli qarTuli saRvTismetyvelo terminologia I Tbilisi gamomcemloba ldquomecnierebardquo 1996

WeliZe 2012 WeliZe e komentarebi teqstze wm grigol palama ndash aRsareba marTlmadidebluri sarwmunoebisa J guli gonieri 1 (4) 2012

xinTibiZe 1969 xinTibiZe e bizantiur-qarTuli literaturuli urTierTobani Tbilisi ldquoTbilisis universitetis gamomcemlobardquo 1969

xinTibiZe 2009 xinTibiZe e vefxistyaosnis ideur -msoflmxedvelobiTi samyaro Tbilisi gamomcemloba

195

rdquoqarTvelologirdquo 2009

xoruJi 1998 Хоружий С К Феноменологии аскезы Москва ldquoИздательство

Гуманитарной литературыrdquo 1998

Page 2: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs

2

Sinaarsi

Sesavali ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------4

Tavi I

saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis qristianuli azrovnebis konteqstSi-----9

1 moralur-eTikuri principebi Sua saukuneebis azrovnebaSi -----------------------------14

2 saTnoebaTa kibis wyaroebis sakiTxi -------------------------------------------------------------------24

3 saTnoebaTa kibis gavlena momdevno epoqis literaturaze ------------------------------35

Tavi II

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis struqturuli da stiluri

Taviseburebani -------------------------------------------------------------------------------------------------51

1 saTnoebaTa kibis struqturuli Tavisebureba ---------------------------------------------------52

2 saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis stilis zogierTi sakiTxi----------------75

3 saTnoebaTa kibis poeturi redaqciebis versifikacia ---------------------------------------90

Tavi III

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis simbolika-------------------------------------96

1 saTnoebaTa kibis ZiriTadi simboloebi ------------------------------------------------------------99

2 saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis originaluri nawilis simbolika ------113

Tavi IV

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis filosofiur-

Teologiuri terminologia ------------------------------------------------------------------------120

1 logikuri terminologia (gamoCineba aRmosaCeni apodiqsis silogizmi

gamoxategravea gulisAtildemayofa gulissityua goneba gagonebaAacute mogonebaAacute

midmogoneba mimogoneba) -------------------------------------------------------------------------------------123

2 ontologiuri terminologia (metafizika xedva xilva skoposi iWAcirc

dasasruli - ὁ τέλος enteleqia arsebabuneba ndash ldquoΟὐσία) ----------------------------------136

Tavi V

saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqcia --------------------------------145

1 anton kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibis mimarTebebi adreul qarTul

redaqciebTan --------------------------------------------------------------------------------------------------------146

2 anton kaTalikosis mier saTnoebaTa kibeSi CarTuli strofebi---------------------166

3

Tavi VI

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis mniSvneloba bizantiuri da

qarTuli filologiisTvis -----------------------------------------------------------------------175

ZiriTadi daskvnebi -------------------------------------------------------------------------------------185

gamoyenebuli literatura -------------------------------------------------------------------------188

4

Sesavali

ioane sinelis saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis asketur-mistikuri

xasiaTis erT-erTi yvelaze srulyofili da popularuli zneobrivi

saxelmZRvaneloa masSi gamokveTilia yvela is fundamenturi eTikuri

principi romelic antikuri xanidan moyolebuli araerTi didi

moazrovnis yuradRebis centrSi moqceula xolo qristianobam axali

SinaarsiT ganmsWvala srulyo mTlian sistemad Camoayaliba rogorc

axali koncefcia da adamianuri qcevis normad gamoacxada

nawarmoebi Targmnilia qristianuli mwerlobis mqone TiTqmis

yvela enaze (bezaraSvili 1987 129) qarTulad ki teqstis eqvsi redaqcia

Camoyalibda romelTagan sruli saxiT SemorCenilia ori prozauli

Targmani ndash eqvTime aTonelisa da petre gelaTelis da ori poeturi

gadamuSaveba ndash ioane petriwisa da anton kaTalikosis

problemis aqtualoba Sua saukuneebis sulier kulturaSi

saTnoebaTa kibis did mniSvnelobasa da aqtualobaze metyvelebs

sxvadasxva enaze Sesrulebuli mravalricxovani Targmani da xelnawerTa

simravle Zveli avtorebi saTnoebaTa kibes imdenad maRal Sefasebas

aZlevdnen rom mas mose winaswarmetyvelis dekalogs adarebdnen da

masze aRmatebul teqstadac ki warmoaCendnen ldquoda gardamoAtildeda axali igi

RmTis-mxilveli Cuenda momarT gonebiTa mTiT siniT da gAcircCuenna Cuen

manca RmrTiv-werilni igi ficarnirdquo (sineli 1965 13) an kidev ldquoerTiTa

oden ara iqmna msgavs (ioane sineli) mosesa rameTu ara moiwia mis zeda

verSeslvaAacute zecisa mas ierusalAgravemsa viTar-igi mose queyanasa ierusalAgravemsa

ver Sevidardquo (sineli 1965 13) - wers ioane sinelze misi biografi daniel

raiTeli

ioane sinelis Txzuleba aranakleb popularulia Sua saukuneebis

qarTul sulier kulturaSi am teqstisadmi interesi ar cxreba

saukuneebis manZilze ndash preaTonuri periodidan vidre gvian Sua

saukuneebamde Txzulebis ukanaskneli anton kaTalikosiseuli poeturi

redaqcia XVIII saukuneSi Seiqmna aRsaniSnavia rom nawarmoebis Targmna-

gadamuSavebaze muSaobdnen epoqis yvelaze avtoritetuli qarTveli

5

moRvaweebi eqvTime aToneli ioane petriwi petre gelaTeli anton

kaTalikosi

saTnoebaTa kibis TargmanebiT Sua saukuneebis qarTveli

swavlulebi ecnobodnen ara marto sakuTriv am didmniSvnelovan teqsts

aramed im mravalferovan wyaroebsac romliTac ioane sineli

sargeblobs aRniSnuli wyaroebi romlebic organulad aris CarTuli

ioane sinelis teqstis mTlian qsovilSi (Sesabamisad mis qarTul

TargmanebSic) rig SemTxvevaSi wyaros avtorze miTiTebiTac ki axali

codniT avsebs da amdidrebs qarTul kulturul da saazrovno sivrces

amrigad sakvlevi problemis aqtualobas gansazRvravs Sesaswavli

teqstebis mniSvneloba kerZod is rom maT Rrma kvali datoves Sua

saukuneebis qarTul mxatvrul-filosofiur azrovnebaze

sakiTxis Seswavlis istoria saTnoebaTa kibis nusxebis simravlem

mravali filologiuri problema warmoSva TviT originalis kvlevis

procesSi da ar aris SemTxveviTi rom saTnoebaTa kibis didi

popularobis miuxedavad ar arsebobs teqstis kritikuli gamocema

berZnul enazec ki Ggamocemuli ar aris arc qarTuli prozauli

Targmanebis kritikuli teqstebi Tumca prof meri cincaZis

sadisertacio naSroms - ldquoioane sinelis klemaqsis eqvTimeseuli Targmani

da misi enardquo (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs eqvTime aTonelis

Targmanis kritikulad dadgenili teqsti romelic ramdenime ZiriTad

xelnawers emyareba mkvlevari gamosacemad amzadebs aseve petre

gelaTeliseuli Targmanis kritikul teqsts prof m cincaZes

sadisertacio naSromis farglebSi Seswavlili aqvs eqvTime aTonelis

Targmanis enasTan dakavSirebuli mniSvnelovani sakiTxebi orTografiul-

fonetikuri Taviseburebani berZnul-qarTuli fonetikuri Sesatyvisobani

morfologia sintaqsi agreTve Targmanis xelnawerebi urTierToba

nusxaTa Soris eqvTimes mTargmnelobiTi meTodis Taviseburebebi

naSromSi Sedarebulia klemaqsis qarTuli da berZnuli redaqciebi maTi

Sedgenilobis mixedviT m cincaZes aseve Seswavlili aqvs petre

gelaTeliseul Targmanis enobrivi mxare winamdebare naSromSi

citatebs vimowmebT petre gelaTeliseuli Targmanis mis mier dadgenili

6

teqstidan ioane sinelis saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli redaqcia

gamosca mkvlevarma ivane lolaSvilma teqsts Tan axlavs vrceli

winasityvaoba sadac mecnieri farTod mimoixilavs ioane petriwis

biografiasTan dakavSirebul sakiTxebs mis saliteraturo moRvaweobas

filosofiur-Teologiur msoflmxedvelobas da am WrilSi saTnoebaTa

kibis ioane petriwiseuli redaqciis ramdenime pasaJs iv lolaSvilis

azriT teqstis gelaTuri Targmanis avtoric ioane petriwia xolo

petre gelaTels ekuTvnis mxolod ori iambiko romelSic Seqebulia

ioane sineli da klemaqsis mTargmneli ioane petriwi (petriwi 1968 65) k

kekeliZes gelaTuri Targmanis avtorad petre gelaTeli miaCnda ioane

petriwis avtorobis sakiTxs ar iziarebs arc e WeliZe romelic

specialuri terminologiuri kvlevis Sedegad askvnis rom aRniSnuli

teqstis mTargmneli petre gelaTelia (WeliZe 1996 674) aRsaniSnavia

aseve i abulaZis Sroma ldquorusTavelis xanis qarTulidan naTargmni Zveli

somxuri mwerlobis Zeglebirdquo sadac Seswavlilia saTnoebaTa kibis

somxuri Targmani romelic mkvlevris azriT ori qarTuli prozauli

Targmanis (eqvTime aToneli petre gelaTeli) monacemebs emyareba da maTi

Sejerebis Sedegadaa somxurad naTargmni (abulaZe 1938 129-130)

ukanasknel wlebSi aRmoCnda grigol nazianzelis TxzulebebSi CarTuli

saTnoebaTa kibis kidev erTi gansxvavebuli redaqciis fragmentebi

romelic q bezaraSvilma gamoaqveyna manve Seiswavla teqstTan

dakavSirebuli sakiTxebi (bezaraSvili 1989 142-163) ioane sinelis anton

kaTalikosiseuli varianti gamosca da gamokvleva daurTo T kukavam

kvlevaSi avtori ZiriTadad mimoixilavs anton kaTalikosis

literaturul stilsa da msoflmxedvelobas (kukava 1996)

naSromis sagani mizani amocanebi sadisertacio naSromis sagania

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis literaturul-

istoriuli da Teoriuli sakiTxebi cxadia Cvens gamokvlevas

Targmanebis raodenobisa da saanalizo sakiTxTa moculobis

gaTvaliswinebiT yvela problemis amomwuravad gaSuqebis pretenzia ar

gaaCnia naSromSi SemovifargleT TargmanebTan dakavSirebuli ZiriTadi

sakiTxebis SeswavliT mniSvnelovani aqcentebis dasmiTa da samomavlod

Sesaswavli problematikis identifikaciiT Sesabamisad SevecadeT

7

gagveanalizebina is ZiriTadi sakiTxebi rac teqstis kvlevis am etapze

CavTvaleT aucileblad vimedovnebT winamdebare naSromi xels Seuwyobs

ioane sinelis teqstis qarTuli Targmanebis Seswavlis sxva axal etapze

gadasvlas da momavali ufro srulyofili kvlevebisTvis safuZvlis

momzadebas

sadisertacio naSromis wyaroebi kvlevis ZiriTadi wyaroebia

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli redaqciebi esenia eqvTime

aTonelisa da petre gelaTelis prozauli Targmanebi da ioane

petriwiseuli da anton kaTalikosiseuli poeturi gadamuSavebani aseve

meTiu raderisa da paraklitis monastris mier momzadebuli berZnuli

teqstebi saTnoebaTa kibis slavuri da inglisuri Targmanebi garda

amisa Targmanebis kvlevis procesSi naSromis ama Tu im nawilis

mizandasaxulobidan gamomdinarე wyarod gamoyenebulia antikuri

filosofiis Zeglebi da Sua saukuneebis saRvTismetyvelo literatura

naSromis Teoriuli baza naSromis Teoriul bazas warmoadgens

Tanamedrove medievistikasa da Targmanis TeoriaSi farTod

aprobirebuli da damkvidrebuli Teoriuli principebi qarTul

literaturaTmcodneobaSi Camoyalibebuli Zveli qarTuli originaluri

Tu naTargmni teqstebis kvlevis mdidari gamocdileba agreTve ioane

sinelis saTnoebaTa kibis aRiarebuli ucxoeli Tu qarTveli

mkvlevrebis kalistos uearis tatiana popovas Aandrei kordoCkinis

ivane lolaSvilis meri cincaZis qeTevan bezaraSvilisa da sxvaTa

naSromebi

meTodologia naSromSi sakvlevi obieqtis sirTulisa da

specifikis gaTvaliswinebiT gamoyenebulia kompleqsuri midgoma

tradiciul da Tanamedrove literaturaTmcodneobaSi aprobirebuli

kvlevis xerxebisa da meTodebis erToblioba kerZod aRweriTi meTodi -

kompetenturi da konteqsturi analizis gamoyenebiT komparativistuli ndash

genetikuri da tipologiuri midgomebiT struqturul-semiotikuri

sinqronuli da diaqronuli aspeqtis gaTvaliswinebiT agreTve

hermenevtikuli meTodi calkeul sakiTxTa analizisTvis mivmarTavT

interdisciplinuri kvlevis meTods

8

mecnieruli siaxle dRemde saTnoebaTa kibis qarTul TargmanebTan

dakavSirebuli problematika Seswavlilia romelime erTi redaqciis

gaTvaliswinebiT winamdebare naSromi warmoadgens ioane sinelis

saTnoebaTa kibis oTxi sruli redaqciis kompleqsuri literaturul-

istoriuli da Teoriuli analizis mcdelobas kerZod masSi

ganxilulia saTnoebaTa kibis wyaroebis problema interteqsturi

mimarTebebi qarTuli redaqciebis struqturuli da stiluri analizi da

maTi mimarTeba berZnul teqstebTan poeturi teqstebis versifikaciuli

Tavisebureba qarTuli Targmanebis simbolika da poeturi teqstebis

originalur CanarTebSi gamoyenebul simboloTa analizi teqstebis

ZiriTadi filosofiuri terminologia antoniseuli gadamuSavebis

mimarTeba manamde arsebul redaqciebTan CamoTvlil sakiTxTagan nawili

aqamde sruliad Seuswavleli iyo xolo zogierTi maTgani ki rogorc

ukve aRvniSneT Seswavlili iyo romelime erT redaqciaze dayrdnobiT

naSromis mecnieruli da praqtikuli Rirebuleba masalis analizi

kvlevis Sedegebi da daskvnebi SeiZleba gamoyenebul iqnas ioane sinelis

teqstis misi qarTuli Targmanebis Semdgomi Seswavlis dros Zveli

qarTuli literaturis saleqcio kursebisa da speckursebis swavlebaSi

9

Tavi I

saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis qristianuli azrovnebis

konteqstSi

sadisertacio naSromis winamdebare TavSi mimovixilav ioane

sinelis saTnoebaTa kibesTan dakavSirebul im zogad sakiTxebs romelTa

gaTvaliswinebis gareSe SeuZlebelia Sua saukuneebis kulturaSi teqstis

rolisa da adgilis gansazRvra

saTnoebaTa kibis avtorze informacias gvawvdis misi Tanamedrove

raiTis monastris beri danieli romlis mier dawerili ioane sinelis

cxovreba win uZRvis teqsts (Βίος ἐν ἐπιτομῇ τοῦ ἀββᾶ Ἰωάννου τοῦ ἡγουμένου τοῦ

ἁγίου ὅρους Σινᾶ τοῦ ἐπίκλην σχολαστικοῦ τοῦ ἐν ἁγίοις ὡς ἀληθῶς Συγγραφεὶς παρἀ Δανιὴλ

μοναχοῦ lsquoΡαιθηνοῦ ἀνδρὸς τιμίου καὶ ἐναρέτου PG Vol 88 596A) Teqvsmeti wlis

yofila ioane roca Sesula sinas monasterSi aqedan igi wasula

gandegilad sinelma berebma ioane gamoiwvies gandegilobidan da airCies

TavianT winamZRvrad sinas monasterSi moRvaweobis gamomxatvelia ioanes

wodeba ldquosinelirdquo misi ganaTlebisa da swavlulebis aRmniSvnelia

zedwodeba ldquosqolastikosirdquo xolo nawarmoebis mixedviT romlis

saTauric berZnulad JRers rogorc Κλίμαξ τοῦ παραδείσου (laT Scala Paradisi

ndash samoTxis kibe) igi xSirad iwodeba ldquoklemaqsadacrdquo (cincaZe 1965 1-2)

ioane sinelis biografia ar Seicavs konkretul TariRebs amitom dRemde

gaurkvevelia misi moRvaweobis zusti periodi amis Sesaxeb mecnierTa

Soris azrTa sxvadasxvaobaa erTni fiqroben rom igi daaxloebiT 579-649

wlebSi moRvaweobda (nau 1902 35-37) meoreni misi moRvaweobis TariRs

kidev ufro ukan sweven da daaxloebiT 525-600 wlebiT SemosazRvraven

(sakosi 1964 180) sxvebi kidev Tvlian rom igi VII saukunis 70-80-ian

wlebSia gardacvlili (beki 1959 451)

rac Seexeba uSualod teqsts saTnoebaTa kibeSi Tavmoyrilia

ZiriTadi qristianuli eTikuri principebi teqsti Sedgeba 30 Tavisgan

(simbolurad ganasaxierebs qristes cxovrebis wlebs naTlisRebamde)

bibliuri iakobis xilvis miwasa da samoTxes Soris aRmarTuli kibis

analogiiT ioane sineli safexureobriv struqturas iyenebs raTa

10

aCvenos sulieri aRmasvlis etapebi ldquosaTnoebani wmidani msgavs arian

kibesa mas romeli ixila iakob rameTu SemdgomiTi Semdgomad SeslviTa

maT Sina aRamaRleben kacsa cadmderdquo (sineli 1965 202) TiToeuli

safexuris gadalaxva romelic gulisxmobs calkeuli vnebis daZlevasa

da saTnoebis mopovebas an piriqiT dakavSirebulia individis nebisyofasa

da gaunelebel brZolisunarianobasTan

saTnoebaTa kibis berZnuli teqstis samecniero kritikulad

dadgenili gamocema dRemde ar arsebobs met-naklebad ukeTesad miiCneva

meTiu raderis (Matthew Rader) mier 1633 wels parizSi dabeWdili teqsti

romelic 1860 wels minem Seitana patrologia grekas (Patrologiae Cursus

Completus Series Graeca) 88-e tomSi (PG Vol 88 596-1209) saTnoebaTa kibis

meTiu raderiseulisgan gansxvavebuli redaqcia 1883 wels

konstantinepolSi aTonis mTis ramdenime xelnawerze dayrdnobiT

gamosca berma sofroniusma (kordoCkini 2003 14) yvelaze Zveli

axalberZnuli teqsti episkoposma maqsimem 1590 wels gamosca veneciaSi

xolo 1774 wels kvlav venciaSi arqimandritma ieremiam gamosca

saTnoebaTa kibe sqolioebiT aRsaniSnavia aseve parakletis monasterSi

arqimandrit egnates mier gamocemuli saTnoebaTa kibis axalberZnuli

teqsti romelSic gamomcemeli ukve arsebul gamocemebTan erTad

iTvaliswinebs kidev erT XIV saukunis aTonis mTis xelnawersac

(marTlmadidebluri 2010)

rogorc aRiniSna saTnoebaTa kibe Targmnilia qristianuli

mwerlobis mqone TiTqmis yvela enaze laTinur siriul arabul

eTiopur qarTul somxur slavur (bezaraSvili 1987 129) berZnuli

xelnawerebis mixedviT irkveva rom yvelaze metad bizantiaSi klemaqsi

gavrcelebuli iyo XI saukuneSi XII-XIII saukuneebSi am Zeglis mimarT

interesi SedarebiT Sesustda xolo XIV saukunidan isixasturi kamaTis

dros isev gaizarda (bezaraSvili 1989 145) slavur xelnawerebze

dakvirvebis SemTxvevaSic aseTive suraTi gvaqvs XI saukuneSi Zalze

gavrcelebulia pirveli slavuri Targmanebi (bulgareTSi Sesrulebuli

X-XI saukuneebSi) axali slavuri Targmani (ufro zusti) Sesrulda

serbeTSi XIV saukuneSi XIV-XV saukuneebSi kidev ufro gaizarda

11

interesi ruseTSi klemaqsisadmi XV saukunidan es interesi isev ecema

(bezaraSvili 1989 145) q bezaraSvilis azriT saTnoebaTa kibis qarTul

redaqciebze dakvirvebac msgavs suraTs aCvenebs (bezaraSvili 1989 145)

rogorc aRvniSneT qarTulad Camoyalibda klemaqsis eqvsi

redaqcia

1) X saukunemdeli Semoklebuli (gamokrebili) prozauli versia (mag Sin

14 (gariti 1956) romelic arabulidanaa Targmnili (utie 1973 45)

2) eqvTime aTonelis prozauli versia (X-XI ss) romelic yvelaze meti ndash

27-mde xelnaweriT aris Cvenamde moRweuli (cincaZe 1965 6)1 igi

gamocemulia XX saukunis dasawyisSi (sineli 1902) xolo mogvianebiT

ramdenjerme gamoica axalqarTulad eqvTime aTonelis samecniero

kritikulad dadgenili teqsti ki danarTis saxiT erTvis m cincaZis

disertacias (cincaZe 1965)

3) petre gelaTelis prozauli versia (gamosacemad mzaddeba m cincaZis

mier) romelsac ori Zveli xelnaweriT mouRwevia Cvenamde A-39 (XIV s) da

ufro adrindeli daviT garejSi nikras mier gadawerili nusxa (H-1669)2

romelic cnobili iyo eqvTime aToneliseuli Targmanis Semcvelad da

XII-XIII saukuneebiT aTariRebdnen (metreveli 1950 96-97) rogorc m

cincaZe arkvevs nusxis dasawyisi da bolo nawilebi marTlac

eqvTimeseul teqsts Seicaven ZiriTadi Sua nawili ki aris petre

gelaTelis Targmani (cincaZe 1965 17) A-39 da H-1669 nusxebs mkvlevris

dakvirvebiT aqvs erTi saerTo wyaro romelmac sxvadasxva gadamweris

xelSi sxvadasxva cvlileba ganicada (cincaZe 1995 42) xelisa da

orTografiuli niSnebis mixedviT H-1669 xelnawers m cincaZe XI-XII

saukuneebiT aTariRebs da svams mTargmnelis petre gelaTelis

moRvaweobis periodis sakiTxs (cincaZe 1965 17) romelic XIII saukunis

moRvawed iyo miCneuli (kekeliZe 1980 331-334) q bezaraSvilis azriT es

faqti ufro gamodgeba saimisod rom aRniSnuli Targmanis avtorad ioane

petriwi miviCnioT (bezaraSvili 1987 130) ioane petriws miiCnevs avtorad

iv lolaSvilic (petriwi 1968 65-68 89) e WeliZe ar iziarebs iv

1 xelnawerebTan dakavSirebiT ix kekeliZe 1927 155 kekeliZe 1957 65

2 sxva xelnawerebi gviandelia S-344 (XVIII s) H-2346 (XVIII s) H-2188 (XIX s) (cincaZe 1995 37)

12

lolaSvilis mosazrebas da specialuri terminologiuri kvlevis

Sedegad askvnis rom mTargmneli petre gelaTelia ldquoaRniSnul TargmanSi

vlindeba sakuTriv gelaTuri (arapetriwiseuli) petriwiseuli da

sruliad axali sakuTriv petre gelaTeliseuli

terminTSesatyvisobanicrdquo (WeliZe 1996 674)

prozauli redaqciebis garda arsebobs saTnoebaTa kibis poeturi

gadamuSavebebic

1) erT aseTs eqvTimeseul Targmanze dayrdnobiT SemuSavebul

leqsiT redaqcias romelic gamosca iv lolaSvilma (petriwi 1968)

tradicia ioane petriws miawers ldquosaxeli iovane aRniSnulia 302-e

strofis kidurwerilobaSic ldquomeox meqmen mamao iovane me ndash iovanes

mosavsa Sensardquo es ioane aris petriwi amas adasturebs literaturuli

tradicia (xelnawerze darTuli anderZebi da XVIII saukunis mweralTa

cnobebi)rdquo (petriwi 1968 94) amdenad radganac teqstis avtoris

dadgenisTvis aucilebeli kvlevebi ar aris Catarebuli da amjerad arc

Cveni kvlevis interesSi Semodis aRniSnul teqsts pirobiTad ioane

petriwiseulad movixseniebT

2) sxva anonimi avtoris mier damuSavebuli grigol nazianzelis

TxzulebebSi CarTuli poeturi redaqciis fragmentebi qeTevan

bezaraSvilma aRmoaCina teqsti gamocemulia Jurnal macneSi da imave

Jurnalis or nomerSi dabeWdilia vrceli gamokvleva teqstis Sesaxeb

(bezaraSvili 1987 129-154 bezaraSvili 1989 142-162) klemaqsis axal

qarTul versias safuZvlad udevs petre gelaTelis Targmani anonimi

frazeologiuri sizustiT misdevs Tavis wyaros mkvlevris azriT es

teqsti romelic moRweulia XVIII-XIX ss xelnawerebiT unda

momdinareobdes adreuli nakluli dednidan romelic Tavis mxriv

xelnaweris prosodiis niSnebis mixedviT petriwuli saliteraturo

skolidan unda iyos gamosuli amasve miuTiTebs teqstis stilic

(bezaraSvili 1987 132-148)

bolo ori leqsiTi redaqcia XVIII saukuneze adrindeli

xelnawerebiT ar aris cnobili isini antonis saliteraturo skolis

interesebma Semogvinaxa (bezaraSvili 1989 143-144) ufro metic

13

3) saTnoebaTa kibis ukanaskneli (XVIII s) da erTgvarad Semajamebeli

redaqcia Tavad anton kaTalikoss ekuTvnis teqsti erTi S-3731

xelnaweris mixedviT gamosca da gamokvleva daurTo T kukavam (kukava

1996)

saTnoebaTa kibe rogorc SesavalSi aRiniSna XIII saukuneSi

uTargmniaT qarTulidan somxurad somxurad am Targmanis ori nusxa

arsebobs erTi XIII saukunis xolo meore mogviano periodis orive

nusxaSi meoce Tavis bolos Senaxulia cnoba am Zeglis somxurad

Targmnis Sesaxeb ldquonaTargmnia aqamomdis wrfelis mowesis minas mesvetis

mier qalaq trapizons xolo aqedan simeon xuces-monazonisagan qarTuli

eniTrdquo simeon xuces-monazons klemaqsis garda qarTulidan somxurad

uTargmnia ioane damaskelis wyaroAacute-codnisaAacute da prokle diadoxosis

kavSirni RvTismetyvelebiTni ioane petriwis sqolioebiTurT saTnoebaTa

kibis somxur Targmanze dakvirvebis Sedegad i abulaZem gaarkvia rom

sakuTriv teqsti da traqtati mwyemsisa mimarT naTargmnia petre

gelaTelis qarTuli Targmanidan xolo ganmartebebi da daniel

raiTelis mier dawerili ioane sinelis cxovreba misdevs eqvTime

aTonelis Targmans mkvlevris azriT Zeglebi romlebic simeons

uTargmnia somxurad SemTxveviT xelT Cavardnili ar Cans isini

sagangebodaa SerCeuli rogorc metad mimzidveli Txzulebebi saSualo

saukuneebSi (abulaZe 1938 128-133)

zemoT warmodgenili mcire istoriul-literaturuli eqskursis

Semdeg SevexebiT saTnoebaTa kibesTan dakavSirebul im zogad istoriul

da literaturul sakiTxebs romelTa gaTvaliswinebis gareSe rogorc

aRvniSneT SeuZlebelia Sua saukuneebis kulturaSi teqstis rolisa da

adgilis gansazRvra

14

amp 1 moralur-eTikuri principebi Sua saukuneebis azrovnebaSi

cnobilia rom qristianuli eTikis wyaro pirvel rigSi bibliaa

Sesabamisad asketuri praqtika swored bibliis eTikis gansakuTrebuli

simkacriT dacvas gulisxmobsAasketizmi qristianuli kulturis erT-

erTi fundamentia am kulturis nebismieri sferos srulyofilad

Seswavla askezis eTikuri principebis gauTvaliswineblad SeuZlebelia

Tu adre mecniereba asketizms ganixilavda rogorc mxolod uaryofiT

movlenas masSi eZebda sociumTan damokidebulebaSi oden destruqciul

midgomebs individis SemboWav da madeformirebel kategoriebs dRes

aSkarad gamoikveTa araerTi aspeqti misi rogorc dadebiTi movlenisa

Sesabamisad monoliTur dasavlur kulturaSi TiTqos xelaxlა

aRmoაCines asketizmi rogorc kulturuli movlena DdabejiTebiT

miuTiTeben rom asketizmi gvTavazobs eTikis safuZveldamdeb

motivaciebs rom asketuri Rvawlis gavlena ar Semoifargleba oden

religiuri sivrciT aramed is zemoqmedebs kulturis xelovnebis

mwerlobis ama Tu im mimarTulebis formirebaze xolo eTikuri

diskursis fonic da intenciac asketizmSia saZiebeli (xoruJi 1998 24)

raki ioane sinelis teqsti zneobrivi saxelmZRvaneloa pirvel

rigSi saWiroa gairkves eTikis roli antikur da Sua saukuneebis

kulturaSi

cnobilia rom qristianulma kulturam Tavis wiaRSi antikuri

msoflmxedvelobis erTgvari integracia moaxdina ufro metic Sua

saukuneebSi qristianuli filologiis ganviTarebis process aRweren

rogorc antikuri meTodologiisa da praqtikis rdquoqristianizaciisrdquo

process (doborjginiZe 2012 43) igive SeiZleba iTqvas Sua saukuneebis

msoflmxedvelobaze bunebrivia rom antikur-berZnul kulturaze

amozrdilma da am kulturiT nasazrdoebma qristianulma

msoflmxedvelobam memkvidreobad antikuri kulturisa da filosofiis

didi gamocdileba miiRo aqve aRvniSnavT rom platonis

filosofiasTan (saerTod klasikuri periodis eTikasTan ndash im)

qristianuli eTikisa da asketuri principebis gansakuTrebuli

siaxlovidan gamomdinare mkvlevari rv livingstoni wignSi ndash berZeni

15

geniosi da misi mniSvneloba CvenTvis (The Greek Genius and its Meaning to us)

ndash svams udavod saintereso SekiTxvas iyo Tu ara platoni asketi

(livingstoni 1912) es siaxlove samecniero literaturaSi araerTgzis

aris aRniSnuli jilian evansis marTebuli azriT filosofiur

sistemebs hqonda ara mxolod inteleqtualuri aramed praqtikul-

moraluri xasiaTic maTi mizani iyo bednierebis miRweva saTnoebebis

meSveobiT (evansi 2014 10) Sua sakuneebis qristianobis moralis

filosofia moicavs qristianuli da antikuri moralis sinTezis

mcdelobas rac qristiani moazrovnisaTvis ar unda yofiliyo rTuli

saqme ldquoTuki filosofosebi acxadebdnen rom netari cxovreba miiRweva

im adamianebis mier romlebic sakuTar dacemul bunebaze rac SeiZleba

maRla dadgomas cdiloben da yvelaferSi RmerTs baZaven mSvidi

uSfoTveli cxovrebiT rac amqveyniuri siameebisadmi da vnebebisadmi

zurgis Seqcevas niSnavs gana SeiZleboda qristians rame

sawinaaRmdego hqonoda amgvari TvalTaxedvisadmi qristianebi mxolod

am ideebis gaRrmaveba-ganviTarebas moisurvebdnen da filosofiur

sistemaSic imave gzas dasaxavdnen im filosofosebisTvis romlebic

sulis ukvdavebas aRiarebdnen bednieri cxovreba ar Semoifargleboda

mxolod amqveyniuri arsebobiT misi realizeba am cxovrebis Semdgomac

iyo SesaZlebeli ase rom qristianebi da filosofosebi ar

saubrobdnen sxvadasxva enaze garkveuli azriT qristianoba Tavad

warmoadgenda filosofiasrdquo (evansi 2014 11) miuxedavad imisa rom

antikuri filosofiisa da qristianuli kulturisTvis niSandoblivi

eTikuri principebis formaluri gamoxatuleba xSirad Tanxvdeba

gavrcelebuli azriT eTikisTvis axali epoqa iwyeba qristianobis

gariJraJze radganac antikur paganizms ar hqonia RvTisa da samyaros

urTierTobis kacobriobis erTianobisa da moraluri kanonis bunebis

Sesaxeb naTlad da zustad Camoyalibebuli koncefcia Sesabamisad am

da msgavs sakiTxebs pirvelad qristianobam mohfina naTeli

qristianobam moitana axali ideali ndash eTikuri swavlebis centrSi

daayena da upirveles cnebad aqcia siyvaruli da dasaxa axali mizani ndash

moraluri srulyofa adamianis RmerTTan mimsgavsebisTvis ldquoda

Seiyuaro ufali RmerTi Seni yovliTa guliTa SeniTa da yovliTa

16

suliTa SeniTa da yovliTa gonebiTa SeniTa da yovliTa ZaliTa

SeniTa ese ars pirveli mcnebaAacute Seiyuaro moyuasi Seni viTarca Tavi

Tacircsirdquo (mark 12 30-31) ufro metic ldquogiyuarded mterni Tquenni da

akurTxevdiT mwyevarTa TquenTa da keTilsa uyofdiT moZuleTa

TquenTa da ulocevdiT maT romelni gmZlavrobden Tquen da gdevniden

Tquenrdquo (mT 544) radganac Tavad RmerTia siyvaruli ldquoromelsa ara

uyuardes man ara icis RmerTi rameTu RmerTi siyuarulisaAacute arsrdquo (1 in

48) Tumca rogorc pavle mociquli gvaswavlis RmerTma moraluri

kanoni dawera im adamianTa gulebSic ki romlebic qristianuli

gamocxadebis farglebSi ar Tavsdebodnen ldquoromelni gamoaCineben

saqmesa Sjulisasa dawerilsa gulTa Sina maTTa Tana-mowamebiTa

maTda gonebisa maTisaAacuteTa da Soris urTierTas gulis sityuani

Seasmenden anu sityuas ugebdenrdquo (rom 215)

ra aris morali ratom unda iyos adamiani moraluri am kiTxvebze

sistemuri pasuxis gacemas kacobriobis istoriis yvela etapze cdiloben

platonisTvis tradiciuli saTnoebebis (moTmineba simamace

samarTlianoba RvTismosaoba) sargeblianoba damokidebulia imaze Tu

rogor exmarebian isini adamians bednierebis mopovebaSi misi azriT

bedniereba mdgomareobs sulis harmoniaSi saTnoebebi ki am procesSi

SeiZleba ganvixiloT rogorc amgvari fsiqikuri harmoniis aucilebeli

aspeqti

Aaristotele im varaudis sapirispirod rom moraluri principebi

aris Tandayolili fiqrobs rom moraluri saTnoeba arc Tandayolilia

da arc Teoriuli gansjiTa da swavliT miiRweva is xSiri sistematuri

praqtikiT gamomuSavdeba da gamouyeneblobiT ikargeba (buaZe 2014)

rdquosaTnoebani ar arian warmoSobilni arc bunebrivad da arc bunebis

sawinaaRmdego gziT Cven mas movipovebT da srulvyofT miCveviTrdquo (arist

nikom eTik 1103a)

epikures moZRvrebaSi eTika dafuZnebulia hedonizmze radganac aq

kargi gaigivebulia sasiamovnosTan magram WeSmariti hedonizmi

epikurelebisTvis gonebrivi simSvidea romelic gulisxmobs

crurwmenebis RmerTebis da imqveyniuri cxovrebis SiSis daZlevas

17

stoikosebisTvis eTika kargi cxovrebaa rac miiRweva bunebasTan da mis

kanonebTan harmoniaSi yofniT maTTvis Tavad saTnoebebia adamianuri

cxovrebis erTaderTi mizani maT miaCniaT rom adamians saTno cxovrebis

miRweva yvelanair pirobebSi SeuZlia amitom amqveyniur ldquosikeTeTardquo

mimarT filosofiur gulgrilobas qadageben (peri 2014)

amrigad antikur filosofiaSi adamianis telosi bednierebaa

xolo bedniereba Tavis mxriv ukavSirdeba zneobis moralis Sesabamisad

cxovrebas sainteresoa ras Tvlian moralurad berZeni filosofosebi

da ra aqvs saerTo qristianul morals antikur filosofiaSi

Camoyalibebul eTikur principebTan

amjerad Cvens mizanს ar warmoadgens qristianuli eTikis rogorc

Camoyalibebuli sistemis antikur eTikur sistemasTan zogadi mimarTebis

kvleva SemovifarglebiT ufro konkretuli amocaniT ndash calkeuli

moraluri konceptis (am SemTxvevaSi vercxlismoyvareoba sixarbe

angareba da mflangveloba nayrovaneba gemoTmoyvareoba da

TavSeukavebuloba) antikuri da qristianuli gaazrebisa da maT Soris

msgavsebisa da gansxvavebis warmoCeniT

Kklasikuri periodis udidesi warmomadgenlis platonis Teza

rom suli unda idges sxeulsa da maSasadame yovelive materialurze

maRla gadavida qristianobaSi da Tavi iCina qristian moRvaweTa

naazrevSic (kahani 2009 34) platonis idealuri saxelmwifos mcvels ar

aqvs qoneba ldquomcvelebs arc sakuTari saxl-kari unda hqondeT arc miwa-

wyali da arc sxva ram avladideba isini mosaxleobisgan iReben sursaT-

sanovages TavianTi samsaxuris sanacvlod da erTad moixmaren mas Tuki

surT WeSmariti mcvelebi erqvaTrdquo (plat saxelmw 1913) amdenad SuRli

da dava adamianis mesakuTruli bunebis gamo warsuls bardeba da

materialuri Rirebulebebis tyveobisgan Tavisufali suli mzadaa

Sesamecneblad

rac Seexeba aristoteles misi filosofia deskrifciulia igi

Tanadrouli sazogadoebisTvis tipur eTikur principebs aRwers

bdquosaTnoeba aris Tviseba SeZenili SerCevis safuZvelze igi CvenTvis

3 citatebs platonis saxelmwifodan vuTiTebT baCana bregvaZis Targmanidan

18

Sualedur mdgomareobas warmoadgens Sualedi ki or borotebas Soris

ndash siWarbesa da naklebobas Sorisaaldquo (arist nikom eTik 1107a) amitom

aristoteles eTikis mixedviT idealuria Sualeduri mdgomareoba

siZunwesa da mflangvelobas Soris amgvar adamians bdquoaxasiaTebs gacema

imaze viszec saWiroa miReba imisgan visganac saWiroa da armiReba

imisgan visganac araa saWiroldquo (arist nikom eTik 1120a)

naklebad radikaluri damokidebuleba aqvT materialur

RirebulebebTan mimarTebaSi romael filosofosebs seneka amtkicebs

rom simdidre TavisTavSi ar moicavs borotebas Tumca is SeiZleba iyos

amis mizezic igi ar gamoricxavs saTnoebis mopovebis SesaZleblobas

qonebis daxmarebiTac (De Vita Beata) ciceronis azriTac simdidre

SeiZleba iyos saTnoebis winapiroba Tumca ara aucilebeli (grifini

1976 296)

materialuri Rirebulebebisadmi ebraelTa damokidebuleba Cans

Zveli aRTqmis wignebSi k perotas azriT Raribi daculia RvTisagan

imdenad ramdenadac damqiravebelma droulad da samarTlianad unda

gadauxados gasamrjelo daqiravebuls rac ara marto Raribs icavs

usamarTlobisgan aramed damqiravebelsac zedmeti simdidris

dagrovebisgan (perota 2004 44) Zveli aRTqmis mixedviT materialur

simdidres aqvs maRali faseuloba bibliuri abraami isaaki iakobi

solomoni agroveben qonebas romelic aris RvTiuri nebis niSani Tumca

amavdroulad Zveli aRTqma moiTxovs mdidrisgan Raribis daxmarebas

rac Seexeba axal aRTqmas aq simdidre gaazrebulia

erTmniSvnelovnad negatiur konteqstSi rogorc damabrkolebeli

faqtori RvTis mcnebebis aRsrulebis gzaze ldquoda zrunvani amis

soflisani da sacTuri simdidrisaAacute SeuAtildedis da SeaSTvian sityuaAacute igi

da unayofo iqmnisrdquo (mark 419) ieso gamoricxavs RmerTisa da mamonas

samsaxurs erTdroulad radgan ldquomdidari Zniad Sevides sasufevelsa

caTasa da merme getyAcirc Tquen uadviles ars aqlemi ganslvad Atildeurelsa

nemisisa vidre mdidari Seslvad sasufevelsa caTasardquo (mT 19 23ndash24)

amitom igi kategoriulad mouwodebs morwmuneebs bdquoganyideniT monagebni

19

Tquenni da mieciT qvelis-saqme da yavT Tavisa Tquenisa safase romeli

ara daZueldesldquo (lk 12 33ndash34)

axali aRTqmis es xazi qristianobaSi mogvianebiT patristikuli

literaturiTa da asketuri moRvaweobiT gagrZelda radganac asketuri

moRvaweobis sabasizo saTnoebas axloblebTan ganSorebasTan erTad

yovelgvari materialuris uaryofa warmoadgenda amgvarma tendenciam

moitana samonastro sazogadoebebis Camoyalibeba metic gamoikveTa am

tendenciis kidev ufro mkveTri forma ndash sociumisgan (samonastro

sazogadoebisganac ki) gamdgari martodmyofoba da bunebrivia rom mis

erT-erT fundamentur principad iqca upovareba

Aasketuri moqmedeba iTxovs koncentracias sakuTar Sinagan

samyaroze maqsime aRmsarebeli ambobs bdquonetari goneba ukan moitovebs ra

yovelive (materialurs) dausruleblad tkbeba saRvTo mSvenierebis

(xilviT)ldquo (PG Vol 90 964D) amitomac eklesiis mamebi uaryofdnen kerZo

sakuTrebas da sxvebsac amisken mouwodebdnen netari avgustines azriT

simdidris dagroveba ar aris Rirebuli mizani qristianisTvis imave

azrs imeorebs klimenti aleqsandrieli (granti 2004 49) ioane

sinelisUsaTnoebaTa kibeSi romelic ajamebs ZiriTad qristianul

saTnoebebs calke Tavi eZRvneba vercxlismoyvareobas teqstis avtori

Teologiur sakiTxebSi Rrma gawafulobis garda amJRavnebs adamianis

fsiqologiis safuZvlian codnas amitomac axerxebs Caswvdes ama Tu im

vnebis warmomSobi adamianuri bunebis yvelaze dafarul da Rrma Sreebs

ldquovecxlis-moyvarebaAacute Tayvanis-cemaAacute ars kerpTaAacuterdquo (sineli 1965 277)

ldquodasawyisi vercxlis-moyvarebisaAacute arn gulis-sityuaAacute mowyalebisaAacute xolo

aRsasruli misi arn siZulili glaxakTaAacuterdquo (sineli 1965 278)

vercxlismoyvareoba gamoricxavs sulze zrunvas ldquoxolo romeli

ityodis Tu orive maqundeso igi Tavsa TAcircssa acTunebsrdquo (sineli 1965

277)

qristianuli eTikis kidev erTi centraluri principi nayrovanebis

vnebasTan brZolaa saqme isaa rom mankiereba ar aris TviTkmari

radganac yovel vnebas sxva vneba udevs safuZvlad da Tavadac sxva

vnebis Semoqmedia amgvar Sexedulebas adamianis qcevaze xangrZlivi

20

dakvirveba udevs safuZvlad asea gagebuli codvis raoba antikur

filosofiaSic da qristianul saazrovno sivrceSic Pplatoniს azriT

mravalferovani sakvebi aRviraxsnilobis mizezia rac xels uSlis da

azarmacebs mcvels brZolis velze (plat saxelmw 112) amasTanave

mankierebis sxvadasxva gamovlineba miuTiTebs adamianis xasiaTis ama Tu

im sisusteze magaliTad aristotelesTvis nayrovaneba TavSeukaveblobaa

da gasakicxia ndash ldquobunebriv miswrafebaTagan cotaa iseTi romelic

gvacTunebs da isic erT SemTxvevaSi gadaWarbebis dros radgan Wama an

sma imisa rac mogxvdeba sanam mucels ar amoiyorav niSnavs bunebrivi

zomis gadaWarbebas magram Sevseba imisa rac aklia adamians aris

bunebrivi moTxovnileba isini romlebic saWiroze metad iyoraven

mucels Rormucelebi arian aseTebi monuri bunebisa arianldquo (arist

nikom eTik 1118b) igi am sakiTxSic zomierebis momxrea Tvlis ra rom

bdquojanmrTelobas Rupavs zedmeti an naklebi saWmeli da sasmelildquo (arist

nikom eTik 1104a) amgvarad platonic da aristotelec gadaWarbebuli

saWmlis miRebisgan Tavis mozRudvas ormagi funqciiT tvirTaven ndash

zrunva fizikur janmrTelobaze da nayrovanebisgan warmoSobili

mankierebebisgan (rogoricaa siZva mrisxaneba ulmobeloba da aS) Tavis

arideba rac adamianis sulis misi xasiaTis sworad formirebis

winapirobaa

Zveli aRTqmis mixedviT egviptelTa tyveobidan Tavdaxsnil

ebraelebs bdquogulman uTqua gulisTqmaAacute dasxda da tiroda da Zeni

israAgravelisanica maT Tana da ityodes vin mces Cuen Atildeorci da vWamoT

ldquo(ricx 11 4-5) ufalma mouvlina maT xorci bdquoda Atildeorci igi iyoRa pirsa

Sina maTsa da arRa moklebul iyo da ufali ganrisxna ersa mas zeda da

mosra eri igi wylulebiTa didiTa friadldquo (ricx 11 33) klasikuri xanis

moazrovneTa msgavsad Zvel aRTqmaSic nayrovaneba sxva mankierebebis

safuZvlad miiCneva bdquogarna ese usjuloebaAacute sodomisa disa Senisa

ampartavanebaAacute da sisavsiTa purisaAacuteTa da iefobiTa nukveulobda igi da

asulni misnibdquo (ezek 16 49)

am eTikur xazs agrZelebs axali aRTqmac ldquoda vhrqua sulsa Cemsa

sulo gaqus mravali keTili daunjebuli mravalTa welTa ganisuene

21

Wame da su da ixarebd hrqua mas RmerTman ugunuro amas Ramesa migiRon

suli Seni Sengan ege romel moimzade visa iyosrdquo L(lk 1219-20)

nayrovanebasTan brZola SesaZlebelia marxviT romelic kargad

nacnobi praqtikaa aramarto antikuri-berZnuli samyarosTvis (orfeosis

kultis mimdevrebiDdionises kulti piTagorelebi) aramed TiTqmis

yvela religiuri Tu filosofiuri sistemisTvis Tumca qristianuli

marxvis ideas gansxvavebuli Sinaarsi aqvs ndash sakvebisgan Tavis Sekaveba

aris pirvel rigSi gonebisa da sulis ganwmendis saSualeba

gansakuTrebiT aqtualuri iyo nayrovanebasTan marxvis saTnoebiT brZola

samonastro sazogadoebaSi bdquogamaride yovelgvar sacTurs uwminduri

saWmeli rodi maSinebs aramed uwminduri vnebaldquo (net avgust aRs X

XXXI 46) ndash wers netari avgustine igi nayrovanebasTan brZolis magaliTs

Tavadve iZleva ldquodResdReobiT ki siamovnebad miCans es aucilebloba da

me vebrZvi am sitkboebas (nayrovaneba ndashim) raTa misi tyve ar gavxde esaa

yoveldRiuri brZola marxulobiTa da bdquoxorcis daTrgunviTldquo (net

avgust aRs X XXXI 43) qristianuli asketizmisTvis damaxasiaTebeli

iyo rogorc eqstremalurad radikaluri meTodebiT brZola ama Tu im

vnebis dasamarcxeblad ise zomiereba am brZolaSi netari

avgustinesTvis sakvebis zomieri miRebaa nayrovanebasTan brZolis

yvelaze gonivruli forma bdquopirs ise unda amosdo lagami rom arc

Zalumad movzidoT da arc sul mivuSvaT sadaverdquo (net avgust aRs X

XXXI 47) am xazs agrZelebs ioane damaskeliც igi aucileblad miiCnevs

bunebiseul da aucilebel sxeulebriv moTxovnilebaTa dakmayofilebas

imisTvis rom sxeulma ar dakargos sasicocxlo Zalebi radganac RvTis

mcnebebis aRsrulebas sulierTan erTad sWirdeba fizikuri Zalisxmevac

bdquosxeuliseul siamovnebaTagan nawili aris erToblivad bunebiseulic da

aucilebeliac romlebis gareSe SeuZlebelia sicocxle rogorebicaa

magaliTad sinaklulis Semavsebeli saWmeli da aucilebeli samosirdquo

(ioan damask gard 2000 364) Tumca zomiereba ioane damaskelis azriTac

gadamwyveti faqtoria sulieri harmoniis SesanarCuneblad bdquonawili

(siamovnebebi ndash im) arc aucilebelia da arc bunebiseuli rogorc

magaliTad simTvrale avxorcoba da nayrovaneba arc ametebs saWiroebas

22

radgan isini arc Cveni sicocxlis ganmtkicebas emsaxurebian da arc

modgmis memkvidreobiTobas aramed piriqiT zians gvayenebenldquo (ioan

damask gard 2000 364) nayrovaneba safuZveli SeiZleba iyos

TavSeukaveblobis rac Tavis mxriv azianebs sxeuls ryvnis suls da

abnelebs gonebas amis sapirispirod bdquomarxva kurnavs sulier Wrilobebs

da aaxlebs codviT gaxrwnil suls igi ganamtkicebs gonebas

Stagvagonebs RvTis SiSs anadgurebs vnebebs aTvinierebs zraxvebs rdquo

(ioan oqrop marxv 1991)

nayrovanebis vnebaze msjelobas ioane sinelis saTnoebaTa kibiT

davasruleb ldquomTavari eSmakTaAacute ars zeciT gardamovrdomili igi mTiebi

da mTavar vnebaTa ars simaZRre muclisaAacuterdquo (sineli 1965 233) rogorc

vxedavT ioane sineli Tavisi winamorbedebis msgavsad miiCnevs rom

gadametebuli ZRoma safuZvels udebs yvelanair codvas da

gansakuTrebiT aRvivebs vnebebs ldquosimaZRre WamadTaAacute mamaAacute ars siZvisaAacuterdquo

(sineli 1965 225) igia saTave yovelgvari mankierebis ldquopirmSoAacute Cemi ars

siZvaAacute da Semdgomad misa ndash sificxe gulisaAacute da mesameAacute ars Zili da

merme ndash zRuaAacute gulis-sityuaTaAacute da Relvani Seginebisani da ufskruli

gamouTqumelTa da miuTxrobelTa arawmidebaTaAacute Cemgan gamovals asulni

Cemni arian mconarebaAacute mraval-metyuelebaAacute kadnierebaAacute da gancxromaAacute

sicili cilobaAacuterdquo (sineli 1965 236) is rac gaxda mizezi ldquodacemasa mas

adamissa warwymedasa esavissa momsrvelsa israeAgravelTasa noes

Seuracxebasa gomornelTa damwuvelsa loTis bralobasardquo (sineli 1965

235) ioane sinelisTvis nayrovanebasTan brZolis saukeTeso gza

zomierebaa da Tanmimdevrulobaa

zemoT warmodgenili masala naTelyofs rom nayrovanebis vnebis

antikuri filosofiuri da Sua saukuneebis qristianuli gaazreba

Zalzed msgavsia

amrigad morali zneoba universaluri kategoriaa ara romelime

erTi religiis an kulturis monapovari aramed kacobriobis mdidari

sulieri gamocdilebis nayofi qristianulma msoflmxedvelobam

memkvidreobad miiRo antikur kulturaSi Camoyalibebuli da Teoriulad

kargad gaazrebuli moralur-eTikuri principebi romelmac axali

msoflmxedvelobis wiaRSi garkveuli transformacia ganicada amasTan

23

qristiani mamebi ara marto amCnevdnen aramed miuTiTebdnen kidec

antikuri tradiciis gangrZobadobaze da mas RvTis arsis absolutur

sikeTed gaazrebis konteqstSi ganixilavdnen bdquovnebaAacute da boroti bunebiTi

bunebasa Sina Cuensa ara dabadebul ars rameTu araTu vnebaTa

dambadebeli ars RmerTi aramed ufroAacutesad saTnoebani daebadnes mis mier

Cuen Soris rameTu mowyalebaAacute bunebiTi ars Cuen Tana amisTAcircsca

warmarTnica swyaloben kacsaldquo (sineli 1965 394) es siaxlove

gansakuTrebiT maSinaa mosalodneli roca axali msoflmxedveloba

yalibdeba iseTi Zlieri kulturis wiaRSi rogoricaa antikuri

berZnuli civilizacia amdenad qristianuli teqstis kvleva

aucileblad moiTxovs antikuri berZnuli tradiciebis gaTvaliswinebas

ramdenadac vfiqrobT es aris uwyveti erTiani saazrovno procesi

24

amp 2 saTnoebaTa kibis wyaroebis sakiTxi

saTnoebaTa kibis teqstze darTul werilSi ioane raiTeli ioane

sinels sTxovs rom asketur gzaze Semdgar moRvaweTaTvis Tavis

mravalferovan praqtikul gamocdilebaze dayrdnobiT aRweros

sulisTvis margebeli rCevebi marTlac 40 wlis ganmavlobaSi asketur

RvawlSi myofi ioane sineli saTnoebaTa kibis Seqmnisas xelmZRvanelobs

sakuTari praqtikuli gamocdilebiT magram ioane sinelis Sroma aris

avtoris samonastro cxovrebis mdidari gamocdilebisa da winare

tradiciis erTgvari sinTezi (ueari 1982 59) Sua saukuneebis

Teologiur-filosofiur literaturaSi ioane sinelis Rrma

ganswavlulobaze metyvelebs erTi mxriv zedwodeba ndash ldquosqolastikosirdquo

xolo meore mxriv TxzulebaSi gamoyenebuli mravalferovani wyaroebi

saTnoebaTa kibis zogierT wyaroze teqstSive gvxvdeba miniSneba xolo

sxva danarCeni gamovlenilia specialuri samecniero kvlevebis Sedegad

winamdebare paragrafi imdenad aris mniSvnelovani qarTuli

filologiisTvis ramdenadac cxadia rom saTnoebaTa kibis TargmanebiT

Sua saukuneebis qarTveli mkiTxveli ecnoba ara mxolod asketur-

mistikuri Janris brwyinvale Zegls aramed im mravalferovan wyaroebsac

romelsac Txzuleba emyareba

mkvlevar andrei kordoCkins SeniSnuli aqvs rom Cveulebriv

klasikuri wyaroebis gamoyenebisas ioane sineli ase miuTiTebs bdquoΚαigrave θαῦμα

ὄντως πῶς καί Ἑλληνές τι τοιοῦτον ἐφθέγξαντο ἐπεigrave καigrave φιλοσοφίαν τοῦτο εἶναι ὁρίζονται

μελέτην θανάτουldquo (PG Vol 88 797 C) ldquosakAcircrvel ars viTar warmarTaca esreT

sTnda ese vidreRa Tques viTarmed sibrZne AtildesenebaAacute ars sikudilisaAacuterdquo

(sineli 1965 161) ldquoda sakAcircrvel namdAcirclve viTar da ellinTaca eseviTari

raAacuteme aRmoTques vinaAacuteTgan da filosofosobadca amas gansazRvreben

yofad wurTasa sikudilisasardquo (A-39 63v)4 mkvlevris azriT ioane sinelis

zemoTmoyvanili azris wyaroa cnobili pasaJi platonis fedonidan (Pl

Phaed 67e) magram uSvebs SesaZleblobas rom sineli sxva qristiani

4 adgilebs petre gelaTelis Targmanidan am da sxva SemTxvevebSic vimowmebT prof m cincaZis mier kritikulad dadgenili teqstidan (A-39 H-1669) romelic mzaddeba gamosacemad

25

avtorebis klimenti aleqsandrielis (Strom 5 11 67) evsevi kesarielis

(Praep Evangel 11 27 18) grigol nazianzelis (Or 277) evagres (Pract 52)

kirile skviTopolelis (Vita Cyriaci 230) Sromebidan icnobdes platons da

ara uSualod (kordoCkini 2003 20-21)

saTnoebaTa kibe upirveles yovlisa religiuri teqstia da

bunebrivia rom igi gajerebulia citatebiT (masSi xandaxan mTeli

pasaJebia moyvanili) Zveli da axali aRTqmis wignebidan qarTuli

TargmanebSi gamoyenebuli bibliuri citatebis wyaros sakiTxi calke

kvlevis sagania aq aRvniSnavT rom prof m cincaZis dakvirvebiT eqvTime

aToneli bibliuri citatebis gamoyenebisas zog SemTxvevaSi eyrdnoba

bibliis teqstis qarTul redaqciebs zogjer ki pirdapir sinelis

teqsts Targmnis fsalmunis teqstis SemTxvevaSi ki ZiriTadad

gamoyenebulia a redaqcia (SaniZe 1960) (cincaZe 1965 100-105) rac Seexeba

petre gelaTelis Targmans iv lolaSvilis dakvirvebiT saTnoebaTa

kibis petre gelaTeliseul TargmanSi bibliuri teqstebi damowmebulia

ara giorgi mTawmindelis aramed ioane WimWimelis redaqciidan (petriwi

1968 30) amis sapirispirod prof m cincaZe (Sesabamis faqtobrivi

masalis damowmebiT) Tvlis rom petre gelaTeli bibliur citatebs

misTvis Cveuli akribiiT uSualod berZnuli teqstidan Targmnis xolo

fsalmunis teqstis SemTxvevaSi ZiriTadad qarTul g redaqcias (SaniZe

1960) misdevs (cincaZe 1965 100-105)

saTnoebaTa kibeSi gansakuTrebiT kargad Cans Sua saukuneebis

Teologiis Cinebuli codna rogorc aRvniSneT ioane sineli xSirad

Tavadve miuTiTebs wyaroebze ndash avtoritetul qristian avtorebze

origeneze evagre pontoelze igi origenes kicxavs im cnobili

koncefciisTvis (apokatastasisi) romlis mixedviTac saboloo xsna

gadarCena uklebliv yvelasTvis aris SesaZlebeli (PG Vol 88 865A)

ldquovekrZalneT yovelni da ufroAacutes xolo dacemulni rameTu ara

daemkAcircdros gulTa CuenTa uRmrToAacutesa origenes seni rameTu RmrTisa

kacT-moyuarebasa wina-hyofs bilwi igi da Asesawynarebel iqmnebis gemoAacutes-

moyuareTa da udebTa mierrdquo (sineli 1965 151) evagre pontoeli origenes

Tanamoazrea maTi swavleba dagmo 553 wlis msoflio krebam ioane sineli

akritikebs evagre pontoels ukideresi askezisaken mowodebisTvis

26

ldquohgonebda ubadruki da sawyalobeli evagre viTarmed ubrZnes brZenTasa

ars sityAcircTa da gulisAtildemis-yofiTa aramed scTa ugulisAtildemoAacute igi da

ugunurTa uugunures ipova mravalTa zeda saqmeTa da erTad amas zeda

rameTu ityAcircs viTarmed raJams mravalTa sanovageTa mimarT suridis

sulsa Cuensa maSin SevaiwroT igi puriTaca da wyliTa xolo ese msgavs

ars viTarmca vin hrqua mciresa yrmasa viTarmed ldquoerTiTa nabijiTa

aRAtildeed Tavsa kibisasardquo (sineli 1965 227) saTnoebaTa kibis es polemikuri

paTosi logikuria radganac sul raRac erTi saukune Tu iqneba gasuli

553 wlis msoflio krebis Semdeg romelzec dagmes origenesa da evagre

pontoelis swavlebebi miuxedavad amisa sakiTxi jer isev aqtualuria

radgan aleqsandriuli skolis am ori didi warmomadgenlis

Teologiuri swavlebebi sakmaod Zlier gavlenas axdens ara marto maT

Tanamedrove aramed momdevno epoqis qristian moazrovneebzec

safiqrebelia rom swored maTi popularobidan gamomdinare ioane

sineli romelic aseve iyo Tavisi drois uaRresad avtoritetuli

moRvawe upirispirdeba origenesa da evagres swavlebebs ioane sinelis

Sromis polemikur xasiaTze miuTiTebs berZnul xelnawerSi daculi

teqstis erT-erTi saTauric sityva origenes winaaRmdeg (Λόγος κατά

Οριγένους) Tumca am sakiTxTan dakavSirebiT samecniero literaturaSi

azrTa sxvadasxvaobaa magaliTad bogdanoviCi fiqrobs rom ldquogonieri

locvisrdquo ioane sineliseuli koncefcia rogorc RvTis wvdomis

erTaderTi saSualeba warmodgenilia evagre pontoelis romelic Tavis

mxriv ganicdida origenes did gavlenas naazrevSi (bogdanoviCi 1978 151)

an kidev miuxedavad imisa rom ioane sineli evagresa da origenes

misamarTiT polemikur mimarTvebs ar iSurebs is mainc ldquoevagristiardquo (beki

1959 353-354) igi evagres kvaldakval iyenebs evagreseul termins ldquoλογισμόςrdquo

ldquovnebisrdquo mniSvnelobiT (bogdanoviCi 1968 154)

meore mxriv rogorc zemoT ukve aRvniSneT ioane sineli sxvadasxva

mizniT xSirad imowmebs avtoritetul saeklesio moRvaweebs (PG Vol 88

717B) ioane kasianes ndash ldquomorCilebisagan simdable viTarca vTquT da

simdablisagan gankiTxvaAacute viTarca Tqua didman kasiane gankiTxvisa Tavsa

Sinardquo (sineli 1965 111) grigol nazianzelს (PG Vol 88 949A) ndash

27

ldquoromelnime ityAcircan viTarmed cudad-mzuaobrebaAacute da ampartavnebaAacute

ganyofilni arian urTierTas amisTAcircs rvad saxel-sdeben TavTa maT

vnebaTahellip xolo RmrTis-metyueli grigoli da sxuani mravalni kualad

SAcircdad ityAcircan vnebaTa maTrdquo (sineli 1965 301) (PG Vol 88 1064A)

bdquodabadebulni yovelnive ukueTu viTar daibadnes masve bunebasa zeda

arian viTar me xati var RmrTisaAacute da TiAtildeasa amas Tana aRreul var ndash

viTarca ityAcircs didi grigoli RmrTis-metyuelildquo (sineli 1965 420) efrem

asurs (PG Vol 88 1148D) ldquovin moigo amas sawuTrosa pirvel mermisa mis

saukunoAacutesa uvnebelobaAacute da sisrule eseviTari viTar asurman manrdquo

qarTuli Targmanis aSiaze dakonkretebulia ldquomamasa efrems ityAcircsrdquo

(sineli 1965 504)

rogorc Aandrei kordoCkini miuTiTebs ioane sineli aseve

sargeblobs apofTegmebiT ldquonu daiviwyeb yovelTa dReTa cxorebisa

SenisaTa moRuawesa mas didsa romelsa aTvrametsa welsa ara esma

moZRurisagan AtildeorcieliTa sasmeneliTa Tu cxovndi xolo SinaganTa maT

yurTa maradRe esmoda uflisagan araTu cxondi rameTu ese sityuaAacute ars

locvisa da ucnauri aramed esreT esmoda viTarmed scxondi romeli ese

ganCinebuli ars da mtkiceAacuterdquo (sineli 1965 111 PG Vol 88 717C Sdr alph John

the Theban) ldquoyovladve aravisTAcircs jer-ars raAacuteTamca locvasa Sina saqmesa

iqmoda rameTu ese keTilad guaswava angelozman man romeli netarisa

antonisa moida rameTu iqmn AtildeelT-saqmarsa da merme aRdis locvadrdquo

(sineli 1965 291 PG Vol 88 937D Sdr alph Anthony 1) bdquoicis Tqmuli ese man

romeli pirvel kanjarTa ubrZanebda da erCdes mas xolo ukunaAacutesknel

sulTa ganmrxwnelTa maT kanjarTa mier eSmakTa damorCilebuli da

mokicxul iqmna da romel-igi zecisa puriTa izardeboda xolo

ukuanaAacutesknel keTilisa misgan gamoeAtildeua da sakAcircrveli ese ars romel

Semdgomad sinanulad moslvisa misisa ityoda mwuxarebiT da simwariT

winamZRuari Cueni antoni viTarmed ndash didi sueti daecao xolo saxe

dacemisa misisaAacute dafara yovlad brZenman man rameTu icoda viTarmed-

siZvaAacute iyo AtildeorciTa da Tacircnier sxAcircsa AtildeorcTa Sexebisaldquo (sineli 1965 248

PG Vol 88 885C Sdr alph Anthony 14) ldquosaxed locvisa gaqundin qurivi igi

Wirveuli mosajulisagan misisa xolo saxe dayudebisa ars didi igi da

28

angelozTa swori dayudebuli arsenirdquo (sineli 1965 474 PG Vol 88 1112D

Sdr alph Arsenius 7 2544) teqstis qarTveli mTargmnelebi rogorc ukve

vnaxeT zog SemTxvevaSi roca amis saWiroebas xedaven metateqstis

saSualebiT azusteben informacias5 ldquouvnebelobaAacute aCuena megAcircptelman man

romelman Tqua viTarmed ara meSinis uflisaganrdquo (sineli 1965 504 PG Vol

88 1148D Sdr alph Anthony 32) aSiaze miweril SeniSvnaSi ndash ldquomamasa antonis

ityAcircsrdquo igulisxmeba anton didi rogorc anton kaTalikosi azustebs

Tavis redaqciaSi SeniSvnis saxiT an kidev ldquouvnebelobaAacute aCuena

romelman-igi iloca raAacuteTamca miiqces vnebani misdave da hbrZodes masrdquo

aSiaze minaweri ldquoiovanes ityAcircs moklesardquo (sineli 1965 504 PG Vol 88 1148D

Sdr Alph John the Dwarf 13) ldquoesreT iyo romelman ndash igi puri da yveli

Atildeelad miiRo (zogierT nusxaSi aRniSnul sityvas axlavs SeniSvna

ldquoserapionrdquo ndash m c ndash miTiTeba amba serapionze ndash i m) da dajda karTa zeda

TAcircsTa gardarTxmiT Zelsa zeda da aCuena man eseviTari simdable da

kualad sxuaman man muSakman siwmidisaman romelman samoseli TAcircsi

aRiZarcua da vidoda uvnebelad qalaqsa Sinardquo (sineli 1965 360 PG Vol 88

997C Sdr Historia Lausiaca 3716) ndash paladi helenepoleli ndash lavsaikoni

(kordoCkini 2003 20-21)

sxva pirdapiri miniSneba uSualo wyaroebze teqstSi ar gvxvdeba

amitom maTi gamovlena aris erT-erTi principuli sakiTxi saTnoebaTa

kibis kvlevis procesSi da amdenad igi sagangebo Seswavlis sagnad iqca

kerZod kalistos ueari swavlobda markoz monazonis Sromebis gavlenas

ioane sinelis teqstze (sakiTxi Seswavlilia sadisertacio naSromis

farglebSi romelic samwuxarod ar aris gamoqveynebuli) (ueari 1965 458-

459) folkeri amtkicebs rom ipova asamde msgavsi pasaJi saTnoebaTa kibis

teqstsa da Razeli mamebis barsanofes ioane Razelis da doreTe

Razelis Sromebs Soris (folkeri 1968 V7) d bogdanoviCi amba isaias

gavlenas xedavs (bogdanoviCi 1968 156-157) saTnoebaTa kibis Semdeg

pasaJSi ldquoviTarca SeuZlebel ars erTiTa TualiTa zecad xedvad da

meoriTa queyanad egreTve SeuZlebel ars Tumca ara evno sulsa romeli

5 SesaZloa ioane sineli imowmebdes im periodis qarTuli saazrovno sivrcisTvis naklebad cnobil moRvawes azrs an naklebad cnobil biografiul detals misi cxovrebidan

29

ara ucxo iqmnes srulad TacircsTagan gonebiTa anu Atildeorcieladrdquo (sineli 1965

51 PG Vol 88 668D Sdr Abba Isaiah Ascet151) (kordoCkini 2003 22) imave

bogdanoviCis azriT urisxvelobis morCilebisa da sulieri winamZRvris

mniSvnelobaze msjelobisas saTnoebaTa kibeSi igrZnoba amba barsanufis

gavlena (bogdanoviCi 1968 156) saTnoebaTa kibeSi bevri pirdapiri citata

da fraza gvxvdeba nilos sinelis Sromebidanac (buxvaldi 1982 400) aseve

saubroben ioane sinelis Sromaze ioane mosxis cnobili Txzulebis

limonaris gavlenazec es gavlena gansakuTrebiT igrZnoba 26-e sityvaSi

gankiTxvisaTAcircs da gulisAtildemis-yofisaTAcircs (Περί διακρίσεως) (proxorovi 1985

254)

cnobilia rom Sua saukuneebis teqstis wyaroebis kvlevas

arTulebs medievisturi msoflmxedvelobis monoliTuroba xSir

SemTxvevaSi rTulia imis dadgena uSualo gavlenasTan gvaqvs saqme Tu

saerTო tradiciasTan (kordoCkini 2003 21-22) amdenad epoqis specifikidan

gamomdinare (Temebis interesebis tradiciebis msoflmxedvelobis

mTlianoba) rTulia sasuliero xasiaTis teqstis wyaroebis zusti

identifikacia samecniero kvlevebis Sedegad gamovlenil saTnoebaTa

kibis zemoT miTiTebuli wyaroebis garda yuradRebas SevaCerebT kidev

or Cveni azriT sainterso monakveTze romelsac SesaZloa safuZvlad

edos ioane sinelis epoqisTvis kargad cnobili da popularuli

antikuri da neoplatonuri koncefciebi cxadia am SemTxvevaSic

saorWofoa saubari imaze sargeblobs Tu ara sineli uSualod

pirvelwyarodan dasaSvebia Sualeduri teqstis arseboba reminiscencia

an tipologiuri msgavseba magram arc is aris gamoricxuli rom saqme

gvqondes uSualo gavlenasTan miT umetes rom ioane sineli Rrmad

ganaTlebuli saRvTismetyvelo da filosofiur sakiTxebSi kargad

Caxeduli mweralia

saTnoebaTa kibis 26-e safexurSi gankiTxvisaTAcircs da gulisAtildemis-

yofisaTAcircs (Περί διακρίσεως) vkiTxulobT ldquoraJams orni borotni moiwivnen

jer-ars udaresisa gamorCevaAacute viTar-igi vdgiT raAacute locvasa Sina da

movidis ZmaAacute vinme da erTisa orTaganisa qmnaAacute Tana-guedvis anu datevebaAacute

locvisaAacute anu ara xilvaAacute Zmisa mis da SewuxebaAacute misi maSin ukue

30

gulisAtildema-vyoT viTarmed uaRres da uzeSTaes ars siyuaruli locvisasa

rameTu locvaAacute TaviT TacircsiT oden erTi saTnoebaAacute ars xolo siyuaruli

Semkrebeli ars yovelTa saTnoebaTaAacuterdquo (sineli 1965 396) ori borotebidan

naklebi borotebis arCeva momdinareobs cnobili miTologemidan

ldquoscilasa da qaribdas Sorisrdquo gavla romelic ukavSirdeba odisevsis

mogzaurobas odisevsi irCevs scilasTan axlos gavlas rogorc ori

borotebidan ufro naklebs man am arCevanis gamo dakarga eqvsi

Tanamgzavri Tumca xomaldi gadaarCina daRupvas rac qaribdasTan

axlos gavlis SemTxvevaSi emuqreboda es azri aqtiurad cirkulirebs

antikur filosofiaSic kerZod dialogSi protagora platoni ambobs

rom Tuki adamians aqvs arCevani or borotebas Soris igi ar airCevs

ufro did borotebas roca aris naklebi borotebis arCevis saSualeba

ἔστι τοῦτο ὡς ἔοικεν ἐν ἀνθρώπου φύσει ἐπὶ ἃ οἴεται κακὰ εἶναι ἐθέλειν ἰέναι ἀντὶ τῶν

ἀγαθῶν ὅταν τε ἀναγκασθῇ δυοῖν κακοῖν τὸ ἕτερον αἱρεῖσθαι οὐδεὶς τὸ μεῖζον αἱρήσεται ἐξὸν

τὸ ἔλαττον (Plat Prot 358cd) es azri aristotelesTanac gaielvebs erTgan

Tumca ara ise mkveTrad rogorc platonisa da ioane sinelis teqstebSi

miuxedavad imisa rom aristotele nikomaqes eTikaSi dasaSvebad miiCnevs

saSuals or ukiduresobas Soris romelTac igi borotebad ganixilavs

filosofosi ganmartavs rom amgvari saSualis migneba adamianisTvis did

siZnelesTan aris dakavSirebuli amitom ldquovinc Suisken iswrafvis is

pirvel yovlisa rac SeiZleba metad unda daSordes kidur mxareebs

rogorc kalifsoc gvirCevs ldquomoaride gemi qafsa da talRasrdquo

mopirdapire mxareebidan erTi ufro metad aris mcdari meore ndash

naklebad SuaSi moxvedra ki Zalian Znelia amitom ambobs is rom meored

curvisas unda SearCio naklebad cudi gzardquo (arist nikom eTik 1109a) es

konceptualuri xazi grZeldeba vefxistyaosanSic vgulisxmob sasiZos

mokvlis epizods romelic swored aristoteles koncefciis WrilSi

aqvs gaanalizebuli profesor elguja xinTibiZes (xinTibiZe 2009 409-410)

aqve unda aRiniSnos isic rom aristoteles saSualze msjelobisas

mkvlevari imowmebs saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli redaqciidan

Semdeg originalur strofebs

ldquoumankosa hrwamn yovelive simSvidiT

moiTmens igi satkivarsa yovelsa

31

moyusisa mimarT tkbil ars da saxierca

mdabal da maRal saSualsa zeda myof (238)

romelman Zalni gonierad keTilad

sazomsa zeda ipyrnes saSualobiT

ar midrkebodes marjul gina marcxeniT

aras ivnebdes moRuawe moiTmendes

mas ewodebis uvnebel sakuTrebiT (287)rdquo

mkvlevari SeniSnavs rom saTnoebaTa kibis qarTvel avtors eTikur

saTnoebebze msjelobisas yoveli saTnoebis umaRles kategoriad swored

ldquosaSualirdquo miaCnia (citirebuli konteqstis berZnuli teqstis Sesabamis

adgilebSi ldquosaSualzerdquo saubari ar Cans) (xinTibiZe 2009 394) SesaZloa

zemoT citirebul strofebs prozauli Targmanis Sesabamis TavSi

uSualo wyaro ar eZebnebodes magram Sua saukuneebis es cnobili

koncefcia ioane sinelis teqstisTvis aSkarad nacnobia miT ufro rom

aRniSnuli Teza popularulia Sua saukuneebisa da Semdegi periodis

filosofiaSic (Toma aqvineli da misi mimdevrebi imanuel kanti da sxva)

zemoT warmodgenili Sexeduleba ioane sinels gamoarCevs

rogorc erT-erT yvelaze liberal qristian avtors Tumca am sakiTxTan

dakavSirebiT arsebobs sxva mosazrebebic magaliTad j meiendorfi

fiqrobs rom ioane sineli moiTxovs asketizmis eqtremalur formas

Tavisi mkiTxvelisgan rac aSkarad miuTiTebs origenistul

spiritualizmze (meiendorfi 1974 70) mkiTxvelTa da mkvlevarTa

gansakuTrebul gaocebas iwveves saTnoebaTa kibis mexuTe Tavi sadac

ioane sineli aRwers gansakuTrebuli savanis dilegis momnanie mkvidrTa

yofas (PG vol 88 772AB) ldquome vixilen Zmano maT Tana muvAtildelni

dakanebulni simravlisagan muAtildelT-drekisa da Tualni maTni Semwuar

iyvnes cremlTa da siRrmed mTasrul iyvnes da Tmani maTni daefxurnes

da Rawuni maTni daebZarnes da moewylnes simravlesa mAtildeurvaleTa maT

cremlTasa da pirni maTni damdnar iyvnes da dayAcircTlebul araraAacuteTa

ganyofil iyvnes mkudarTagan da mkerdni maTni moewylnes cemiTa da

sisxlsa mtknarsa warmohyrides zedaAacuteszeda cemiTa mkerdTaAacutesardquo (sineli

1965 136) mkvlevari andrei kordoCkini teqstis am monakveTis Sesaxeb

ambobs ndash Tanamedrove mkiTxvelisTvis saTnoebaTa kibis pasaJebi momnanie

32

berebis cxovrebidan SeiZleba ufro gavdes sakoncentracio banaks

vidre qristianul institucias Tumca iqve svams kiTxvas ndash ratom rTavs

sineli am pasaJebs teqstSi igi aranair miniSnebas ar gvaZlevs imis

Sesaxeb rom Tavis mkiTxvels mouwodebdes amgvari sinanulisken

(kordoCkini 2003 52) mkvlevari marTebulad SeniSnavs rom ioane sineli

monanulTa savanis mkvidrTa cxovrebas aRwers ara rogorc asketuri

cxovrebis idealur formas aramed rogorc ukompromiso siyvarulis

magaliTs es epizodi deskripciulia avtori ki ar Txzavs aramed

mogviTxrobs imas rac naxa da ramac gaaoca miT umetes moulodnelia

ioane sinelisgan asketizmis eqstremaluri formebis qadageba maSin roca

teqstis sxva nawilebSi igi gamoirCeva liberaluri damokidebulebiT

sxvadasxva principuli sakiTxisadmi ioane sinelis liberaluri

Sexedulebebis sailustraciod mravali magaliTis moxmobac SeiZleba

maT Soris erT-erT TvalsaCino msjelobas warmoadgens tyuilisadmi

miZRvnili Tavidan Semdegi monakveTi ldquoviTarca yovelTa vnebaTa zeda

ganyofilebani arian sasjelTani egreTve tyuilisaTAcircs rameTu sxuaAacute

sasjeli ars misi romelman SiSsaTAcircs tanjAcircsa tyua da sxua ars misi

romelman Tacircnier Wirisa raAacutesame qmna igi uSiSoebiTa RmrTisaAacuteTa sxuaman

tyua sazrdelisaTAcircs da sxuaman gemoTmoyuarebisaTAcircs da sxuaman raAacuteTa

mis Tana myofTa sicili moatyuas da sxuaman ndash raAacuteTa Zmasa Tacircssa boroti

uyosrdquo (sineli 1965 218) ioane sinels miaCnia rom RvTiuri kanonebis

darRvevisTvis sasjelis SemTxvevaSi gaTvaliswinebuli iqneba amgvari

qcevis mizezebi

CemTvis saintereso meore epizodi ioane sinelis saTnoebaTa kibis

imave 26-e safexurSi gvxvdeba bdquovnebaAacute da boroti bunebiTi bunebasa Sina

Cuensa ara dabadebul ars rameTu araTu vnebaTa dambadebeli ars

RmerTi aramed ufroAacutesad saTnoebani daebadnes mis mier Cuen Soris

rameTu mowyalebaAacute bunebiTi ars Cuen Tana amisTAcircsca warmarTnica

swyaloben kacsa da siyuaruli bunebiTi ars rameTu pirutyunica

mwuxare iqmnebian urTierTas ganSorebisaTAcircsldquo (sineli 1965 394)

citirebuli pasaJi gvTavazobs cnobil neoplatonur koncefcias imis

Sesaxeb rom boroteba RmerTisgan ar momdinareobs Sesabamisad igi

adamianuri bunebisTvis araorganulia RvTisgan Seqmnili yvela arseba

33

dasabamidanve sikeTesTan aris naziarebi swored amitom warmarTebic ki

swyalobdnen adamianebs radgan sikeTe siyvaruli mowyaleba adamianis

arsisTvis ufro bunebrivia es Sua saukuneebis azrovnebaSi popularuli

Teologiuri debuleba romelic konceftualurad daamuSava fsevdo

dionise areopagelma erTi ZiriTadi Tezaa SoTa rusTavelis

vefxistyaosnis bdquoRmerTi kargsa moavlinebs av-borotsa ar dahbadebsrdquo

(str 1491)6 iv lolaSvili ioane petriwiseuli saTnoebaTa kibis

originalur nawilze dayrdnobiT msjelobs ioane petriwis

msoflmxedvelobisa (prokle diadoxosis kavSirni RvTismetyvelebiTnis

Targmanze darTuli komentarebis mixedviT) da saTnoebaTa kibeSi

asaxuli filosofiuri koncefciebis msgavsebaze mkvlevari imowmebs

saTnoebaTa kibis originaluri nawilidan azrs romelic ldquoSezavebulia

areopagituli TeoriiT keTilisa da borotis Sesaxebrdquo ndash erTi (RmerTi)

aris keTiloba yvelafris mizezi yvelafris dasabami da warmomSobi

(lolaSvili 1968 139-140)

ldquogonebisagan sityua iSobebis da

xolo amisi dasabami keTil ars

vinaAacuteTgan sxuaTa cxovelebrivTa sulTa

ZalTa yovelTa zeda-mdgom ars da uZRvis

keTilisadmi marTebs da ganawesebsrdquo (str 1057)

citirebul strofSi araferia naTqvami iseTi rac organuli ar

aris ioane sinelis msoflmxedvelobisTvis amis sailustraciod ioane

sinelis teqstidan bevri adgilis damowmebaa SesaZlebeli erT maTganze

zemoT ukve visaubreT xolo aq msjelobas davasruleb saTnoebaTa kibis

pirvelive Tavis dasawyisiT ris gamoc ioane sineli zogierT mecniers

miuxedavad origenes araerTgzis pirdapiri kritikisa misi moZRvrebis

(apokaTastasisis) gamziarebladac ki miaCnia (kordoCkini 2003 27)

ldquoyovelTa romelTa enebos da eZiebden RmerTsa epoebis maT rameTu igi

ars yovelTa RmerTi da yovelTa cxorebaAacute urwmunoTa da morwmuneTaAacute

marTalTaAacute da codvilTaAacute uvnebelTa da vnebulTaAacute RmrTis-msaxurTaAacute da

6 adgilebs vefxistyaosnidan disertaciis am da sxva nawilSic vimowmebT ak SaniZis 1966 wlis gamocmidan 7 citatebs vimowmbT iv lolaSvilis mier gamocemuli teqstidan (petriwi 1968)

34

usjuloTaAacute erisaganTaAacute da monazonTaAacute brZenTaAacute da uswavlelTaAacute

mrTelTaAacute da uZlurTaAacute WabukTa da moxucebulTaAacute viTarca sivrc

naTlisaAacute da xilvaAacute mzisaAacute da bunebaAacute haerisaAacute yovelTa zeda ars

egreTve igi ars yovelTa cxorebaAacute da amis yovlisa momcemeli da

romelnica eZiebden epoebis maT rameTu ara arc SecvalebaAacute arca

TualT-RebaAacute mis Tana arca winaSe RmrTisardquo (sineli 1965 20)

amrigad ioane sineli uaRresad ganaTlebuli RvTismetyvelia

romelic kargad icnobs Tavisi epoqisTvis aqtualur filosofiur da

Teologiur koncefciebs teqstSi patristikuli literaturisa da

bibliis gverdiT Cans antikuri filosofiis codnac amdenad klemaqsis

TargmniT qarTul saazrovno sivrceSi Semodis aramarto epoqis

umniSvnelovanesi Zegli aramed masSi gamoyenebuli mniSvnelovani

medievaluri wyaroebic

35

amp 3 saTnoebaTa kibis gavlena momdevno epoqis literaturaze

saTnoebaTa kibem didi gavlena moaxdina mTels Semdegdroindel

bizantiur kulturaze evropul samecniero literaturaSi

argumentirebuli kvlevebiT dadgenilia rom ioane sinelis teqstis

uSualo gavlenas ganicdis Sua saukunis araerTi cnobili mwerali Tu

moazrovne kerZod isixi sineli ndash ioane sinelis erT-erTi pirveli

mowafe sinas mTis iRumeni romelic araerTgzis sityvasityviT moixmobs

citatebs saTnoebaTa kibidan (beki 1959 164-165) filoTeos sineli

romelic aseve xSirad mimarTavs saTnoebaTa kibis teqsts anastasi

sineli Tavis mTavar SromaSi kiTxva-migebaAacute araerTgzis iyenebs

saTnoebaTa kibes da kibis simbolosac (bogdanoviCi 1968 159-160)

saTnoebaTa kibe popularuli iyo studiis samonastro wreSic cnobili

moRvawe Teodore studieli erT-erT locvaSi ioane sinels moixseniebs

rogorc ldquobrZen mamasrdquo (bogdanoviCi 1968 160) pirdapiri gavlena moaxdina

saTnoebaTa kibem gansakuTrebiT ki 27-e sityvam dayudebisaTAcircs da

ganSorebisa da dacvisaTAcircs gonebisa (Περί ησυχίας) svimeon axal

RvTismetyvelze (beki 1959 585) romelic misi biografis nikita

stiTatis gadmocemiT jer isev siyrmeSi studiis monasterSi

misvlisTanave gaecno ioane sinelis Txzulebas xolo mis SromebSi

bibliis Semdeg yvelaze xSirad gvxvdeba citatebi saTnoebaTa kibidan

(folkeri 1968 315-327) saTnoebaTa kibis didi gavlena igrZnoba aseve

bizantiuri himnografiis cnobil Zeglze andria kritelis did kanonze

(proxorovi 1985 256)

saTnoebaTa kibis kvali Cans SedarebiT gviandeli (XIV s) epoqis

gamorCeuli moRvaweebis grigol sinelisa da grigol palamas (XIII-XIV

ss) TxzulebebSic grigol sinels Tavadac Seudgenia teqsti romelsac

safexureobrivi struqtura hqonda xolo grigol palama gansakuTrebiT

xSirad imowmebs saTnoebaTa kibes (bogdanoviCi 1968 168-172)

sasuliero literaturis garda rusi literaturaTmcodneebi

saTnoebaTa kibis kvals xedaven XIX saukunis rusi klasikosebis Teodor

dostoevskisa da nikoloz gogolis SemoqmedebaSi cnobilia rom

36

dostoevskis Tan dahqonda saTnoebaTa kibis teqsti da iwerda misTvis

saintereso adgilebs am gavlenis kvali yvelaze TvalsaCinoa romanSi

Zmebi karamazovebi gogolis Sinelis mTavari personaJis akakis

prototipad ki swored saTnoebaTa kibis აmave saxelis mqone personaJi

akaki miaCniaT (Кордочкин 2011)

rogorc zemoT aRiniSna Sua saukuneebis teqstSi wyarosa da

gavlenis dadgena Tuki nawarmoebSive ar gvaqvs amaze pirdapiri miTiTeba

uaRresad rTulia aRvniSneT mizezic Sua saukuneebis sasuliero

literaturuli tradiciisa da epoqis azrovnebis mTlianoba

monoliTuroba amis miuxedavad SevecdebiT visaubroT saTnoebaTa kibis

mimarTebaze SoTa rusTavelis vefxistyaosanTan aRniSnuli

mimarTulebiT kvlevas specialur literaturaSi garkveuli tradicia

aqvs kerZod iv lolaSvils mohyavs erTi strofi ioane petriwiseuli

galeqsili variantidan

ldquowinamdebare ese ganigone Sen

dumilisa gzad dafarulad gonebad

xolo enisa metyvelebad da cxadad

warmomCenelad gulisaTa vinaAacuteTgan

sjobs saqme uAtildemo sityuasa usaqmosardquo (str 195)

petriwis es qristianul-Teologiuri Sexeduleba mkvlevris azriT

emsgavseba vefxistyaosnis cnobil taepebs ldquogagicxada damaluli

gonebaman dafarulmardquo da ldquobolos asre gaacxadna gonebaman dafarulnirdquo

orivegan ldquogonebardquo da ldquodafaruli gonebardquo aris RmerTi poemis gmirebi

eZeben nestans da ai RmerTma apovnina is qajeTis cixeSi gamomwyvdeuli

amiT man gaacxada is didi saidumlo romlis gamJRavnebiT ldquoborotsa

sZlia keTilmanrdquo termini ldquodafaruli gonebardquo nasesxebia qristianuli

filosofiuri Sromebidan da SeiZleba poeti am SemTxvevaSi saTnoebaTa

kibiTac iyos STagonebuli (petriwi 1968 140)

rusTvelis teqstsa da saTnoebaTa kibis petre gelaTeliseul

Targmans Soris gvxvdeba leqsikuri Tanxvedrebic rac sagangebod aqvs

aRniSnuli m baramiZes bdquoZveli qarTuli enis leqsikonebSi ar Cans petre

gelaTeliseuli Targmanis rdquomicilebardquo rdquoSecilebardquo daviwyebis

37

mniSvnelobiT sainteresoa rom ldquomicilebardquo am mniSvnelobiT aris

vefxistyaosanSi

rdquoar miscildebis TinaTin misi mas visgan swvav alirdquo

ldquorad davviwydi rad mivscildirdquo

aseve petre gelaTelis redaqciis zedsarTavis ndash rdquouWreloAacuterdquo da

misgan nawarmoebi zmnizedis - rdquouWrelodrdquo mniSvneloba konteqstiTa da

eqvTimes Targmanis mixedviTac aris marTali namdvili namdvilad

marTla erTgulad rdquouWreloAacuterdquo da rdquouWrelodrdquo Targmania berZnuli

teqstis sityvebisa αποικιλος da αποικιλως (PG vol 88 1001C) romlis aTi

mniSvnelobidan erT-erTi (mecxre) aris gaqnili eSmaki cbieri mzakvari

wyaroseuli αποικιλος (uWrelo) da αποικιλως (uWrelod) Wrelis (ποικιλος) da

Wrelad (ποικιλως) sityvebis sapirispiro mniSvnelobisaa am leqsikur

erTeulebsac paraleli eZebnebaT vefxistyaosanSi

rdquoradmca ra vhkadre mefesa Txroba rasaca Wrelisardquo

rdquoymaman uTxra momismine marTlad giTxrob ara Wreladrdquo

konteqstiT kargad Cans rom ldquoWrelirdquo ldquoWreladrdquo ldquomarTlisrdquo

ldquomarTladrdquo mniSvnelobis sapirispiroa ara Wrelad mniSvnelobiT igivea

rac saTnoebaTa kibis petre gelaTeliseuli Targmanis uWrelodrdquo

mkvlevari SeniSnavs rom saintereso Sedegs mogvcems ori Zeglis am

mimarTulebiT Seswavlis gagrZeleba (baramiZe 2013 52-53)

garda zemoT dasaxelebuli leqsikuri Tu terminologiuri

msgavsebisa vefxistyaosansa da saTnoebaTa kibeSi gvxvdeba saerTo

koncefciebic amjerad yuradRebas mxolod or maTganze gavamaxvileb

rusTvelis mier Camoyalibebuli Teologiuri debuleba `SiSi

Seiqms siyvarulsa~ (10454) romelsac avtori mociquls miawers

`marTlad ityvis mociqulirdquo (10454) mecnierTa msjelobisa da kamaTis

sagnad qceula prof e xinTibiZe am debulebis wyarod ioanes pirveli

epistoles IV Tavs miiCnevs ldquoioanes pirveli epistoles IV Tavi

siyvarulis apologiaa swored aq gaSlis mociquli ioane qristianuli

Teosofiis ZiriTad Tezas `RmerTi siyvaruli ars~ (1 in 48) da rom

RmerTis siyvarulis gamovlenis forma moyvasis siyvarulia `RmerTi

arasada vis uxilavs ukueTu viyuarebodiT urTierTas RmerTi Cuen

Soris hgies da siyuaruli misi Cuen Soris aRsrulebul ars~ (I in 412)

38

swored am konteqstSi gviqadagebs ioane mociquli rom am didi

WeSmaritebis SecnobiT aResruleba CvenSi siyvaruli da siyvarulSi ki

aRar aris SiSi ndash giorgi mTawmidelis Targmani `16 da Cuen vcanT da

gurwmena siyuaruli romeli aqus RmerTsa Cuenda momarT RmerTi

siyuaruli ars da romeli egos siyuarulsa zeda RmerTi mis Tana hgies

da igi RmrTisa Tana 17 amiT aRsrulebul ars siyuaruli Cuen Soris

raAacuteTa gancxadebulebaAacute guaqundes dResa mas sasjelisasa rameTu

viTarca igi iyo da Cuenca varT sofelsa amas Sina 18 SiSi ara ars

siyuarulsa Tana aramed srulman siyuarulman gare gandevnis SiSi

rameTu SiSsa tanjvaAacute aqus xolo moSiSi igi ara srul ars siyuarulsa

zedardquo (xinTibiZe 2009 352-353) mkvlevari aseve miuTiTebs rusTvelis

winamorbed patristikul literaturaze kerZod ki grigol didis

dialoRonis eqvTime aToneliseul Targmanze sadac aseve Cans saubari

sulis SiSisagan siyvarulze gadasvlis Taobaze ldquomravalsaxed

ganiyofebis lmobierebaAacute da wesi cremlTa maTTa romelni mAtildeurvaliTa

guliTa inanden codvaTa maTTa amisTAcircs viTarca pirisagan monanulTasa

ityAcircs winawarmetyueli ieremia ganyofani wyalTani gamoecnes TualTa

CemTa aw ukue sacnaur ars viTarmed daRacaTu mravali ars saxe

cremlTaAacute aramed Tavni saxeni orni arian rameTu odes sulsa surodis

RmrTisa pirvel SiSisagan movlen cremlni da merme siyuarulisagan

rameTu pirvelad tirs monanuli da iglovs AtildesenebiTa codvaTa TacircsTaAacuteTa

da eSinis nuukue saukuneTa maT satanjvelTa mieces xolo odes amiT

wesiTa friad warematos merme SiSi igi moakldebis da iqmnebis RmrTisa

mier gulsavsebaAacute Sendobisa codvaTa misTa da merme movals sulsa mas

zeda siyuaruli RmrTisaAacute da survili sasufevelisa caTaAacutesa da romeli

igi pirvel tiroda SiSisaTAcircs satanjvelTasa ukanaAacutesknel tirs romel

Soravn sasufevlisagan rameTu ganicdin da gamoisaxavn gonebaAacute viTarni

arian mAtildeedrobani angelozTani da rabam arian brwyinvalebani da

Suenierebani maTni da raAacute sawadel ars maT Tana yofaAacute da Tu viTarni

arian saSuebelni wmindaTa mowameTa da mamaTani amisgan kualad miiwevis

gonebaAacute Atildesenebad da survilad didebisa RmrTisa da gonebn Tu viTar

miefinebis angelozTaA zeda da wmidaTa naTeli pirisa misisaAacute amaT

eseviTarTa keTilTa raAacute igonebn diodian TualTagan misTa mdinareni

39

cremlTani da Tu vin Sors ars maT keTilTagan esreT ukue iqnebis

sruli igi lmobierebaAacute da WeSmariti igi gloaAacute SiSisagan siyuarulad

miavlens sulsa mas da amas gamosaxavs werili saxismetyuelebiT~ (ix

xelnaweri A-121 furc 108-110 soxaZe 2002 52-53) (xinTibiZe 2009 354-355)

rusTvelamdeli patristikuli literaturidan zemoT dasaxelebul

wyaros sadac SiSi da siyvaruli gverdigverd aris moTavsebuli

SegviZlia davumatoT ioane sinelis saTnoebaTa kibec

vefxistyaosniseuli Teologiuri debuleba SiSis siyvarulad

transformirebis Sesaxeb ioane sinelis teqstis imdenad bevr konteqstSi

iCens Tavs rom am teqstis mkvlevari andrei kordoCkini sadisertacio

naSromSi sagangebod uZRvnis calke Tavs am sakiTxs Fear and love (SiSi da

siyvaruli) (kordoCkini 2003 259) mas mohyavs Sesabamisi damowmebani

saTnoebaTa kibidan ldquoaRorZinebaAacute SiSisa RmrTisaAacute ars dasabami

siyuarulisaAacuterdquo (sineli 1965 515 PGvol88 1157C) SiSi pirdapir kavSirSia

siyvarulTan ldquoraoden siyvaruli daakldebodis SiSi ganmravldebisrdquo

(sineli 1965 511 PG Vol 88 1156B) radgan SiSi SeiZleba iqces erTgvar

winapirobad siyvarulisTvis ldquoromelman SiSisagan satanjvelTaAacutesa yos

sofliT gamoslvaAacute misi mravalgzis cecxlsa STagdebulsa sakumevelsa

miemsgavsis romelman pirvelad iwyis sulnelebad da ukuanaAacutesknel

gardaiqcis kuamladrdquo (sineli 1965 26 PG Vol 88 637A) ioane sineli

saubrobs ra momnanie berebze romelTac xorcieli erosi gardaqmnes

sulier siyvarulad askvnis ldquoyovelsave SiSsa meyseulad Tana-warhAtildedes

da siyvarulad RmrTisa miiwivnesrdquo (sineli 1965 145 PG Vol 88 777A)

vfiqrobT dasaxelebuli pasaJebi qmnis naTel warmodgenas SiSi-

siyvarulis monacvleobis ioane sineliseul aRqmaze amgvari adgilebi

teqstSi bevria andrei kordoCkini asaxelebs Sua saukuneebis avtorebs

romelTa SemoqmedebaSic ikveTeba es Teologiuri debuleba eseni arian

origene antoni didi (ldquome aRar meSinia RmerTis radganac me miyvars igirdquo

ndash Apophthegmata Alph Anthony 32) makari egvipteli maqsime aRmsarebeli

romelic SiSsa da imeds ukavSirebs asketuri moRvaweobis pirvel etaps

ndash praqsiss xolo siyvaruls ufro maRal safexurs ndash xedvas Teorias

(kordoCkini 2003 261) vfiqrobT amgvaradve esmis ioane sinels SiSi-

siyvarulis dinamika andrei kordoCkinis SeniSvniT ioane sineli

40

yovelTvis ar akonkretebs saubrobs sasjelis SiSze Tu RvTis SiSze

magram erTi ram cxadia ndash SiSis mdgomareoba yovelTvis win uswrebs

siyvarulis mdgomareobas xolo es ukanaskneli aris STagoneba misTvis

(kordoCkini 2009 263)

amgvarad rusTveliseuli debulebis ldquoSiSi Seiqms siyvarulsardquo

prof elguja xinTibiZis mier gamovlenil wyaros grigol didis

dialoRons Cveni mxriv davumatebT ioane sinelis saTnoebaTa kibes

romelic aseve iqneboda xelmisawvdomi vefxistyaosnis avtorisTvis

zemoT warmodgenil mosazrebas saTnoebaTa kibisa da

vefxistyaosnis calkeuli pasaJebis msgavsebasTan dakavSirebiT kidev

erTs SevmatebT da sakiTxis ukeT gamosakveTad msjelobas cota Soridan

daviwyebT

sulisa da sxeulis interaqciis sakiTxi erT-erTi ZiriTadi

problemaa romelzec msjelobs TiTqmis yvela filosofiuri

mimdinareoba da sxvadasxva religiuri sistema sakiTxi aqtualuria

rogorc antikur filosofiur saazrovno sivrceSi ise Sua saukuneebis

saRvTismetyvelo literaturaSi Sesabamisad droTa ganmavlobaSi

Camoyalibda gansxvavebuli Sexedulebebi da Teoriebi winamdebare

paragrafSi sakiTxis literaturul-filosofiuri tradiciis

gaTvaliswinebiT ioane sinelis saTnoebaTa kibis erT pasaJs

davasaxelebT vefxistyaosnis erT-erT SesaZlo wyarod vefxistyaosnis

CemTvis saintereso gansaxilveli taepis avtoria nawarmoebis erT-erTi

mTavari gmiri _ avTandili megobris dasaxmareblad mimavali avTandili

tovebs anderZs sadac Tavisi saqcielis gasamarTleblad ambobs rom is

ver uRalatebs ver moatyuebs WirSi Cavardnil moyvares radganac

rdquosicrue da orpiroba avnebs xorcsa merme sulsardquo (st 791)

uSualod sakvlev Temaze gadasvlamde oriode sityviT SevexebiT

sulis Sesaxeb antikur Teoriebsa da sulisa da sxeulis

urTierTmimarTebis problemas Cv w aR-mde V saukunis bolos antikur

saberZneTSi suli gaigeba rogorc cocxali qmnilebebis ganmasxvavebeli

niSani romelsac SeiZleba hqonoda emocia pasuxismgeblobisa da

praqtikuli azrovnebis unari suli matarebelia iseTi saTnoebebis

rogoricaa simamace da samarTlianoba antikuri azrovneba sulis ideas

41

ganixilavs Zalian farTod rogorc cocxali organizmis yvelanair

moqmedebas es koncefcia yvelaze amomwuravad aisaxa aristoteles

filosofiaSi

heraklites azriT suli sxeulebrivia Sezavebuli

araCveulebrivad kargi da iSviaTi saxeobis materiisgan sulis amgvari

sxeulebrivi xedva erTgvarad xsnida sulsa da sxeuls Soris

urTierTobis problemas _ isini ar moiazreboda erTmaniTisgan

radikalurad gansxvavebul kategoriebad

platonis mixedviT suli aris kognituri da inteleqtualuri

suli aris is rac msjelobs fiqrobs da rac aregulirebs da

akontrolebs sxeulsa da mis survilebs gansakuTrebiT Tu es brZeni

sulia igi moicavs iseT Tvisebebs rogoricaa moTmineba samarTlianoba

simamace platons sulis arsi orgvarad esmis rogorc ganmasxvavebeli

moZravis da uZravis da rogorc pasuxismgebeli adamianis ara yvela

mentalur da fsiqologiur qmedebaze aramed mxolod mis garkveul

nawilze

fedonSi sokrate bevr Tvisebas miawers ara suls aramed sxeuls

magaliTad crurwmenas siamovnebas (Pl Phaed 83d) aseve survils da SiSs

(Pl Phaed 94d) sulis funqciaa sxeulis amgvari miswrafebebis

regulacia da kontroli imave dros suli ar aris mxolod

inteleqtualuri radgan mas aqvs aseve survilebi (Pl Phaed 81d)

(magaliTad arafilosofiuri sulis xorcieli siyvaruli (Έρως) (Pl

Phaed 80b) an kidev SimSilis sxeulebrivi survili rasac ar avlens

arasulieri usulo sagani Tumca verc imas vityviT rom suli ayalibebs

amgvar survilebs fedonSi ar aris mkveTrad gamijnuli sakvebis

intensiuri survili modis sulidan Tu xorcidan rogorc Cans

xorcieli survili dakavSirebulia sulTan iseve rogorc procesebi

metabolizmsa da sxeulis zrdaSi (es procesebic ukavSirdeba imas rom

sxeuls gaaCnia suli)

aristoteles Teoria sulis Sesaxeb amomwuravad aris gaSlili mis

traqtatSi De Anima romlis mixedviTac cocxali organizmis yvela

sasicocxlo funqcia miewereba suls igi pasuxismgebelia sxvadasxva

cocxali organizmis qmedebaze da aseve aris ganmasxvavebeli niSani

42

cocxal da aracocxal organizms Soris urTierToba sulsa da sxeuls

Soris aris konkretuli nimuSi ufro zogadi urTieTobisa formasa da

materias Soris (De Anima 22 413a32 23 415a9) aristoteles mixedviT

suli ar aris sxeulebrivi da xorcieli anu materialuri Tumca

platonis poziciis sapirispirod igi fiqrobs rom adamianis suls

sxeulisgan damoukidebeli arseboba ar SeuZlia (De Anima 11 403a3-25 esp

5-16)

sulis antikur Teoriebs gansakuTrebiT platonisa da

aristoteles moZRvrebebs ar daukargavT aqtualoba Semdeg periodSic

qristiani mwerlebi grigol noseli da klimenti aleqsandrieli

davalebulni arian swored platonisgan Tumca sakiTxis gaazrebaSi

SemoaqvT axali niuansebi miuxedavad amisa am da sxva filosofiuri

problemebis postklasikuri ganviTarebis interpretacia unda xdebodes

yvela SemTxvevaSi klasikuri Teoriebis CarCosa da konteqstSi

(lorenci 2009)

amgvarad sulisa da sxeulis funqciis maTi urTierTmimarTebis

sakiTxi antikuri samyarodan moyolebuli yvela didi moazrovnis

gansakuTrebuli interesis sagani yofila maTi arsis raobis gansazRvra

miT ufro arsebiTi iyo ramdenadac swored amis safuZvelze xdeboda

SesaZlebeli adamianis ama Tu im midrekilebis srulyofili analizi da

gamovlena im saSualebebisa romliTac daiTrguneboda amgvari

arasasurveli midrekilebani

aRniSnuli problema metad aqtualuria Suasaukuneebis

saRvTismetyvelo-filosofiuri azrovnebisTvisac qristianulma religiam

ufro mkveTrad dasva sxeulisa da sulis urTiermimarTebis problema

gaCnda uamravi erTmaneTis sawinaaRmdego Teoria iyo azrTa sxvaoba

gansakuTrebiT qristianuli religiis gavrcelebis adreul etapebze

qristianuli anTropologia ganviTarda rogorc qristologiis erTi

nawili amitom Zalian rTulia patristikul literaturaSi mwyobri

anTropologiuri Sexedulebebis povna garkveuli dilemebi Cans aseve

ioane sinelis saTnoebaTa kibeSic (kordoCkini 2003 34)

gadavideT uSualod sakvlev sakiTxze ndash ioane sinelis teqstze

romlis erTi pasaJi SesaZloa iyos rusTavelis Teologiuri debulebis

43

_ bdquosicrue da orpiroba avnebs xorcsa merme sulsaldquo (st 791) _ wyaro

saTnoebaTa kibis CvenTvis saintereso Teza moTavsebulia teqstis im

safexurSi romelic exeba siZvas bdquoromelnime vnebani gonebisagan xorcTa

momarT movlen da romelnime kualad xorcTagan gonebad da soflioTa

Tana meore ese iqnebis xolo udabnos myofTa Tana pirveli igi rameTu

ara arian maT Tana nivTni nebaTani xiluladldquo (sineli 1965 268)

upirveles yovlisa SevecdebiT ganvmartoT moyvanili pasaJi

imisaTvis rom gavigoT Tu ras gulisxmobs avtori ris Semdegac

paraleli vefxistyaosanTan ufro cxadi da gasagebi gaxdeba teqstSi

gamoyenebuli cneba _ goneba _ semantikurad sulis Tanafardia rogorc

ukve aRvniSneT qristianul literaturaSi da gansakuTrebiT sulier

cxovrebaze daweril traqtatebSi ar aris mosalodneli sistemuri

anTropologiuri Sexedulebebisa da Sesabamisad mwyobrad gansazRvruli

anTropologiuri terminologiis povna saTnoebaTa kibe ar aris

anTropologiuri naSromi da Sesabamisad anTropologiuri

terminologiis gamoyenebisas avtori ar icavs mkveTr zRvars maT

gasamijnad (kordoCkini 2003 34) amgvari ldquoaRrevardquo damaxasiaTebelia Sua

saukuneebis patristikuli literaturisTvis ediSer WeliZe grigol

palamas teqstze _ aRsareba marTlmadidebluri sarwmunoebisa _ darTul

komentarebSi aRniSnavs rom ldquosulsrdquo anu ldquopnevmasrdquo saxeldeben agreTve

gonebad (νοῦς) olimpiodore aleqsandrieli ldquopnevmasrdquo ase ganmartavs bdquoigi

vfiqrob aris agreTve goneba (νοῦς)ldquo pnevmis aRiarebam fsiqes nawilad

rac met-naklebad yvela saeklesio RvTismetyvelTan vlindeba gamoiwvia

ldquopnevmisrdquo sinonimuri saxeldebis gonebis (νοῦς) agreTve ldquofsiqeSirdquo CarTva

(WeliZe 2012 153-154)

bevr qristian mweralTan maT Soris ioane sinelTanac ldquogonebardquo

da ldquogulirdquo gansazRvrebuli ki ar aris aramed isini SeiZleba aRiweros

mxolod maTi moqmedebebis Sesabamisad amdenad ioane sineli ldquogulsrdquo da

ldquosulsrdquo an kidev ldquogonebasrdquo da ldquosulsrdquo (psixes) xSirad sinonimebad iyenebs

(kordoCkini 2003 31-34) ase magaliTad ioane sineli ldquogonebaSirdquo rom

ldquosulsrdquo gulisxmobs amas kidev erTxel adasturebs saTnoebaTa kibis

SiSisadmi miZRvnili safexuri avtori semantikurad imave azrs

aviTarebs rac zemoT moviyvaneT oRond am SemTxvevaSi ldquogonebasrdquo cvlis

44

ldquosuliTrdquo bdquoodesme pirvelad suli SeSindis da odesme pirvelad xorcni

da meore igi ziar-yvis vnebisa mis romelmac pirvelad miiRis igildquo

(sineli 1965 299) aqve oriode sityviT SevexebiT ras gulisxmobs avtori

SiSSi da moviSveliebT ioane damaskelis gardamocemis samocdameSvide

Tavs sadac avtori ganmartavs bdquoSiSisldquo saxels ormagi gaazreba aqvs

radgan arsebobs bunebiTi SiSi rodesac ar nebavs suls sxeulisgan

ganyofa arsebobs kidev SiSi rac warmoiqmneba azrTa Ralatis

urwmunoebisa da sikvdilis Jamis arcodnis Sedegad rogorc magaliTad

gvaSinebs RamiT momxdari ram xmauri es SiSi bunebis garegania da

ganvsazRvravT ra mas vambobT bdquobunebis garegani SiSi aris gauazrebeli

ganridebaldquo (ioan damask gard 2000 416-417) rogorc vxedavT saTnoebaTa

kibis warmodgenil konteqstSi igulisxmeba swored arabunebiTi SiSi

amgvarad ioane sineli saubrobs vnebaze codvaze romelic

SeiZleba warmoiSvas xorcSi da Semdgom ukve gadaeces da daazianos

suli an kidev piriqiT am fonze sainteresod gveCveneba sulisa da

sxeulis urTierTmimarTebis sakiTxis avtoriseuli xedva ra tendenciebi

ikveTeba saTnoebaTa kibis teqstSi am mimarTulebiT

saTnoebaTa kibeSi aisaxa yvela ZiriTadi idea iseTi mistikur-

asketikuri filosofiuri mimdinareobisa rogoricaa isixazmi igi

metafizikur-anTropologiuri azriT monisturia adamiani sxeulebrivi

da sulieri saxiT erTi mTlianobaa _ ontologiuri monada misi suli

iseve Zlier aris daSorebuli RvTisgan rogorc sxeuli Sesabamisad

ganwmendis (wmindanobis) fenomeni erTnairad miRwevadia aramarto

sulisTvis aramed sxeulisTvisac (popova 2011 22) aqedan gamomdinare

codva (miuxedavad misi sxeulebrivi Tu sulismieri warmomavlobisa)

azianebs adamianis orive nawils sulsac da sxeulsac rogorc erT

mTlianobas saTnoebaTa kibis CvenTvis saintereso epizodSi xazgasmaa

imaze rom codva nebismier SemTxvevaSi moicavs adamians mTlianobaSi

ubralod daculia rigiToba codvis warmomSobi moqmedi SeiZleba

iyos xan suli xan kidev sxeuli (bdquoodesme pirvelad suli SeSindis da

odesme pirvelad xorcni da meore igi ziarndashyvis vnebisa mis romelmac

pirvelad miiRis igildquo (sineli 1965 299) amgvar pozicias ioane sineli

aviTarebs moulodnelad logikuri msjelobis gareSe radgan cota

45

ufro zemoT avtori sakmaod ldquodabneulirdquo Cans ldquoromelnime ityAcircan

viTarmed gulis-sityuaTagan gulisaTa movlen Atildeorcni vnebad da

aRZvrad da kualad sxuani ityAcircan viTarmed sacnobelTagan AtildeorcTaAacutesa

iSvebian borotni gulis-sityuani dapirvelni igi ityAcircan viTarmed

ukueTumca gonebaAacute ara winamZRuar qmnul iyo vnebisa Atildeorcnimca ara

miyolil iyvnes xolo meoreni igi AtildeorcTa vnebisa siborotesa Semwed

TAcircsisa sityAcircsa sityuasa moiReben da ityAcircan viTarmed _ mravalgzis

xilviTa pirisaAacuteTa anu SexebiTa AtildeelisaAacuteTa anu ynosiTa sulnelebisaAacuteTa

anu smeniTa Atildemisa hamoAacutesaAacuteTa movlen gulis-sityuani gulad amaT saqmeTa

WeSmaritebaAacute romelsa Zal-edvas uflisa mier gamoacxaden da guaswavenrdquo

(sineli 1965 267) avtoris ldquodabneulobardquo savaraudod mianiSnebs im

epoqiseul dilemaze romlis winaSec aRmoCnda ioane sineli roca jer

kidev mimdinareobs diskusiebi da msjelobebi sxvadasxva qristianuli

dogmatikisTvis arsebiT sakiTxze es bunebrivic Cans qristianuli

religiis gavrcelebis adreul etapze konteqsti gvaCvenebs rom ioane

sinelma icis Tavis Tanamedrove moazrovneebs Soris arsebuli

sxvadasxva poziciis Tu diskusiis Sesaxeb miuxedavad erTgvari

meryeobisa ioane sineli mainc eTanxmeba Sua saukuneebis qristianul

tradiciaSi arsebul Teorias sulismieri da xorcismieri codvebis

diferenciaciis Sesaxebs romelic cotaTi adre ufro mkafiod aqvs

warmodgenili IV_V saukuneebis mijnaze moRvawe ber ioane kasianes Tavis

traqtatSi ndash Svid momakvdinebel codvaze rogorc zemoT vnaxeT ioane

sineli sargeblobs da miuTiTebs kidec ioane kasianeze rogorc teqstis

erTerT wyaroze ioane kasianes azriT vnebebi iyofa xorciel da

mSvinvier saxeobad xorcieli vneba sxeulSi iSveba da mas atkbobs

xolo mSvinvieri samSvinvelis midrekilebidan momdinareobs da

samSvinvels kvebavs da xandaxan xorcsac azianebs ioane kasiane ufro

metadac akonkretebs sakiTxs da CamoTvlis Tu romeli codvebi

warmoiSoba xorcSisxeulSi da romeli sulSi (cassian 4344) amgvarad

codvis dayofa sulismierad da sxeulismierad Sua saukuneebis

qristianuli azrovnebisTvis nacnobi da aqtualuri Temaa magram

gansxvavebiT ioane kasianesgan ioane sineli amgvari dayofis ZiriTad

mamoZravebel mizezad garemos miiCnevs ndash rogorc saTnoebaTa kibis

46

teqstidan gamoCnda vneba moicavs jer sxeuls Tuki saero adamianTan

gvaqvs saqme da suls Tuki monazonze vsaubrobT radganac saero piri

met cdunebas xvdeba garemomcveli pirobebis gamo vefxistyaosnis

striqoni bdquosicrue da orpiroba avnebs xorcsa merme sulsaldquo rogorc

viciT ekuTvnis avTandils saero pirs rostevan mefis spaspets

amgvarad saTnoebaTa kibis ganxiluli pasaJidan gamomdinare

mosalodnelia rom codva vneba Tavdapirvelad moicavs avTandilis

rogorc saero piris sxeuls radganac igi saTanadod ar aris daculi

mravalferovani sacdurisgan romelic saero pirs garemomcveli

pirobebis gamo ufro metad ebrZvis imis sailustraciod rom

vefxistyaosniseuli rdquoavnebsrdquo ar unda gavigoT rogorc ziani am

SemTxvevaSi xorcis ziani Tavisi viwro SinaarsiT _ sxeulis

dasneuleba SeiZleba davimowmoT erTi epizodi ioanes saxarebidan am

epizodis mixedviT macxovris mier gankurnebuli kacis avadmyofobis

mizezi warsulSi Cadenili codva Cans romelmac Tavi iCina fizikuri

sneulebis saxiT rdquoamisa Semdgomad pova igi iesu taZarsa mas da hrqua mas

aha egera gankurnebul xar nuRara scodav raAacuteTa ara uZAcircresi geyosldquo (in

5 5-14) amgvarad esmiT moyvanili saxarebiseuli epizodi bibliis teqstis

cnobil egzegetikosebsac (Teofilaqte bulgareli Toma aqvineli)

magram codva vneba romelsac adamiani sCadis TviT saxarebis

mixedviTac ki yovelTvis ar iCens Tavs sneulebis saxiT rogorc e

xinTibiZe aRniSnavs vefxistyaosanSi gadaWriT da kategoriulad aris

naTqvami rom codva am SemTxvevaSi sicrue da orpiroba yovelTvis

gamonaklisis gareSe avnebs xorcs da mere suls (xinTibiZe 2009 474-497)

amitom frazis avnebs xorcsa gageba viwro mniSnelobiT rogorc

sxeulis dasneuleba _ arasworia radgan vefxistyaosnis kategoriuli

toni ndash mankierebiT Tanmimdevrulad xorcsa da sulze miyenebuli zianis

Sesaxeb arc saxarebaSi Cans piriqiT saxarebaSi xazgasmulia rom vneba

yovelTvis ar gamovlindeba fizikuri sneulebis saxiT aqedan

gamomdinare gamarTlebulad mimaCnia cnebis avnebs ioane damaskeliseuli

interpretacia definicia bdquovnebaAacute erTsaxel ars da orpir rameTu vneba

ewodebis Atildeorcielsaca viTar-igi arian senni da wuTxni da kualad

sulierTaca vnebad saxel-edebis viTar igi arian gulisTqumaAacute da

47

guliswyromaAacuteldquo cota qvemoT vnebulebas ioane damaskeli ganmartavs

rogorc bunebis sawinaaRmdego moZraobas bdquoaw ukue moqmedeba ars

bunebiTi aRZrvaAacute xolo vnebaAacute gareSe ars bunebisaAacute vinaAacuteca amaTve

mizezTagan moqmedebaAacuteca igi vnebad iTqumis raJams ara bunebiTi iyos

aRZvraAacute igi gina Tu TaviT TacircsiT anu Tu sxAcircsa mier SemTxueulildquo (ioan

damask gard 2000 126) vnebuleba aris yvela moZraoba romelic aris

mZafri da romelic grZnobaSi Semodis sicrue da orpiroba bunebis

sawinaaRmdego moZraobaa igi avnebs anu am sawinaaRmdego moZraobisken

ubiZgebs jer xorcs rogorc am vnebis warmoSobis pirvelad mizezs da

Semdeg ukve suls rasac sabolood mivyavarT sulieri samaradiso

cxovrebis zianamde meore mxriv codvaSi Cavardna codviT mocva sxva

ra SeiZleba iyos Tu ara ziani bdquoavnebs xorcsa merme sulsaldquo SeiZleba

gavigoT rogorc codvaSi Cavardna codviT mocva rac TavisTavad

vnebaa ziania da am vnebis Tavdapirveli matarebeli vefxistyaosnis

mixedviT swored sxeulia rogorc ukve aRvniSneT avTandili rogorc

saero piri ufro naklebad aris daculi xorcieli sacdurisgan da

Sesabamisad codvac romelic SeiZleba Caidinos man pirvel rigSi

sxeulebrivia sxeulSi aRmocendeba da Semdeg moicavs sulsac bdquovgmob

kacsa augiansa crusa da Ralatiansaldquo (799) ndash es ukve aris adamiani

romlisTvisac sicrue da orpiroba erjeradi qmedeba ki aRar aris

aramed cxovrebis wesi misi bunebis nawilia amgvari kaci saiqiosac ver

gamarTldeba da RvTis winaSe Sercxvenili da codvili warsdgeba

Cemi azriT mocemuli striqonis amgvari ganmarteba da mis wyarod

swored saTnoebaTa kibis miCneva ufro myardeba teqstis erT-erTi

safexuriT misive Tqmuli tyuvilisaTAcircs dasaxelebuli safexuri

miZRvnilia sicruisadmi rogorc sulier kibeze aRmavali

qristianisaTvis erT-erT yvelaze xelisSemSlel vnebaze teqstSi

vkiTxulobT _ bdquotyuvili ars ganmryuneli siyuarulisaAacute da mSobeli cru-

ficobisaAacute romel ars RmrTisa uaris-yofaAacuterdquo (sineli 1965 216)

sicrue ioane sinelis Txzulebis mixedviT RmerTis uaryofaa

RmerTis uaryofa ki udavod yovelgvari ubedurebis sawyisia bdquoradgan

Tavia sicrue yovlisa ubadobisa me rad gavwiro moyvare Zma umtkicesi

Zmobisaldquo (st 792) _ ambobs avTandili anderZSi sxva magaliTic vnaxoT

48

bdquoorgulebaAacute dedaAacute ars tyuvilisaAacute da saqme misi rameTu orgulebaAacute sxuaAacute

araraAacute ars garna wrTuaAacute tyuilisaAacute da mopovnebaAacute ficTa cudTaAacuteldquo

(sineli 1965 217) vefxistyaosanSic Ralati ficis gatexa da sicrue

erTmaneTTan aris dakavSirebuli da erTnairad Seuwynarebeli

danaSaulia

bdquoSen gastexe fici Cemi simtkice da igi mcneba

RmerTman qmna da dagirCina cudad Seni xelovnebaldquo (528)

an kidev

bdquokvlaca vhkadre bdquome Tu mzeo TqvenTvis fici gametexos

RmerTman awve risxva misi zeciT CemTvis gaamexosldquo (535)

bdquoSen ar-gatexa kargi gWirs zenaarisa ficisaldquo (708)

vefxistyaosanSi fici dakavSirebulia RmerTTan nawarmoebis

personaJebs swamT rom ficis gatexa da sicrue RvTis risxvis

gamomwvevia

bdquovgmob kacsa augiansa crusa da Ralatiansa

ver vecruvebi ver vuzam saqmesa saZabunosa

piris-pir marcxvens ornive mivalT mas saukunosaldquo (799)

_ wers avTandili anderZSi romelSic agrZelebs sicruis da orpirobis

Temas da gansazRvravs mosalodnel Sedegs rom saukuno cxovrebaSi

RmerTis pirispir am vnebis gamo Sercxvenili iqneba analogiuri azria

gatarebuli saTnoebaTa kibeSic sicruesTan da cru ficTan mimarTebiT

vinc daZlevs am safexurs igi WeSmaritebas moipovebs ldquoese meTormete

kibe ars romeli mZle eqmnas amas guelsa mas Ziri keTilTaAacute mougies

romel ars WeSmaritebaAacuteldquo (sineli 1965 219)

avTandilma icis rom sicrue da megobris Ralati dausjeli ar

darCeba misi es codna ki moiTxovs praqtikul ganxorcielebas

bdquoara viqm codna ras margebs filasofosTa brZnobisa

miT viswavlebiT mogveces SerTva zesT mwyobrTa wyobisa ldquo (792)

qmedebaSi moyvanili sibrZne erTi pirobaa RmerTTan misasvlelad

da WeSmaritebis mosapoveblad tyuili ki erT-erTi mTavarTagania im

mankierebaTa Soris rac uSlis adamians xels saTnoebaTa kibeze

amaRlebaSi RmerTTan ziarebasa da amgvarad WeSmaritebis mopovebaSi

bdquorameTu sulman wmidaman saSinelad Tqua misTAcircs daviT

49

winaswarmetyuelisaAacuteTa viTarmed romeli ityodis sicruesa mas ara

waremarTos winaSe TualTa CemTaldquo (sineli 1965 216) amgvarad

vefxistyaosanSic da saTnoebaTa kibeSic erTnairad Seuwynarebel

codvad iTvleba sicrue igi yovelgvari ubedurebis mizezia da am mankis

dauZlevelad SeuZlebelia morig sulier safexurze amaRleba

saTnoebaTa kibis erT-erTi pirveli Targmani eqvTime aTonels

ekuTvnis aRsaniSnavia rom vefxistyaosanSi gamoyenebuli qarTulenovani

wyaroebi ZiriTadad eqvTime aTonelis Targmanebidan momdinareobs

razec prof elguja xinTibiZe miuTiTebs kidec rdquoSiSi Seiqms siyvarulsardquo

frazis wyaros Ziebisas

amgvari msjelobis safuZvelze SeiZleba davaskvnaT rom

rusTaveli savaraudod icnobda saTnoebaTa kibis teqsts misi romelime

Targmanidan am varauds mxars uWers e xinTibiZis mosazreba bdquorusTaveli

aSkarad emyareba ara mxolod biblias aramed mTel qarTulenovan

sasuliero mwerlobasldquo (xinTibiZe 2009 356-357) sakiTxi romlis Sesaxebac

iwereboda uzarmazari filosofiuri Tu Teologiuri traqtatebi

mxolod erTi striqoniT gadmoica rusTavelTan romelsac amave

striqonSi win uZRvis miTiTeba gamoTqmuli azris avtorze _ bdquome sityvasa

erTsa gkadreb platonisgan swavla Tqmulsa sicrue da orpiroba avnebs

xorcsa merme sulsaldquo (st 791) avtoris amgvari dakonkreteba gaxda

safuZveli imisa rom platonis filosofiaSi eZiaT am frazis wyaro

Tumca amgvari azris pirdapiri formulireba platonis dialogebSi ar

Cans8

amrigad saTnoebaTa kibis mniSvneloba Sua saukuneebis

kulturisTvis ganapirobebs teqstis farTo gamoyenebas epoqis gamorCeul

moRvaweTagan ucxoenovan samecniero literaturaSi ioane sinelis

teqstis gavlenas xedaven ara marto Sua saukuneebis sasuliero

literaturaze aramed XIX saukunis rusi klasikosebis SemoqmedebaSic

saTnoebaTa kibis gavlenis Semdgomi kvleva Sua saukuneebis da gviani

periodis qarTul literaturaze vfiqrobT saintereso suraTs

8 sakiTxis Seswavlis istoria ix e xinTibiZe bdquoplatonisgan swavla Tqmuli da

misi msoflmxedvelobiTi datvirTvaldquo (xinTibiZe 2009 474-497)

50

warmogviCens rasac samomavlo perspeqtivad vsaxavT amjerad ki Cveni

kvleva Semoifargla mxolod rusTavelis vefxistyaosniT

51

Tavi II

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

struqturuli da stiluri Taviseburebani

naSromis SesavalSi ukve aRvniSneT rom qarTulad SemorCenilia

saTnoebaTa kibis ori sruli Targmani (eqvTime aToneliseuli da petre

gelaTeliseuli) prozaul teqstze dayrdnobiT Seqmnili ori sruli

poeturi versia (ioane sineliseuli da anton kaTalikosiseuli) da aseve

qeTevan bezaraSvilis mier bolo wlebSi aRmoCenili saTnoebaTa kibis

poeturi teqstis fragmentebi romelic CarTuli aRmoCnda grigol

nazianzelis TxzulebebSi naSromis winamdebare TavSi warmodgenili

kvleva moicavs Semdeg sakiTxebs saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

struqturasa da stils aseve poeturi teqstebis versifikacias

52

amp 1 saTnoebaTa kibis struqturuli Tavisebureba

berZnuli teqstis struqturuli da kompoziciuri Taviseburebis

sakiTxi metad aqtualuria specialur (ZiriTadad inglisur da

rusulenovan) samecniero literaturaSi amitom sanam SemogTavazebdeT

uSualod sakuTar dakvirvebas qarTuli Targmanebis struqturaze

mokled mimovixilav sakiTxis Seswavlis istorias da ZiriTad

mosazrebebs

saTnoebaTa kibis berZnuli teqstis samecniero kritikulad

dadgenili gamocema rogorc ukve aRiniSna dRemde ar arsebobs

aRvniSneT aseve rom met-naklebad ukeTes gamocemad miiCneva meTiu

raderis (Matthew Rader) mier momzadebuli teqsti (PG vol 88 596-1209)

teqsts winasityvaobis saxiT darTuli aqvs kardinal robert

belarminos Sromis - eklesiis mweralTa Sesaxeb ndash is nawili romelic

eZRvneba ioane sinels aseve meTiu raderis Sesavali werili teqstisa da

avtoris Sesaxeb Sesavals mosdevs raiTis monastris beris danielis

mier aRwerili ioane sinelis cxovreba raiTis monastris iRumenis

ioanes epistole ioane sinelisadmi ioane sinelis sapasuxo epistole

ioane raiTelisadmi Sesavali (ΠΡΟΛΟΓΟΣ) pinaqsi sakuTriv teqsti da

traqtati mwyemsisa mimarT (ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΟΙΜΕΝΑ) aseve Targmanebebi

romelic erTvis teqstis yvela safexurs aRsaniSnavia rom berZnul

teqstSi Tavebs ewodeba sityva (λογος) xolo laTinur TargmanSi xarisxi

(Gradus) (PG vol 88 596-1209) aRiniSna aseve rom meTiu raderiseuli

teqstisgan gansxvavebuli redaqcia 1883 wels konstantinepolSi aTonis

mTis ramdenime xelnawerze dayrdnobiT gamosca berma sofroniusma

sofroniusis da meTiu raderis teqstebSi garda uSualod teqstualuri

gansxvavebebisa sxvadasxvaa TavTa Tanmimdevrobac (kordoCkini 200314)

rac Seexeba qarTul Targmanebs saTnoebaTa kibis eqvTime

aToneliseuli Targmanis struqtura Semdegnairia nawarmoebs SesavalSi

darTuli aqvs mTargmnelis eqvTime aTonelis anderZi romelic moicavs

mokle instruqciაsa da informacias teqstis Sesaxeb anderZs mosdevs

kibAgrave saTnoebaTaAacute cad aRmyvanebeli Tqmuli daniil monazonisa

raiTelisa wignisa amisTAcircs sulTa ganmanaTleblisaAacute romelsa ewodebis

53

klemaqsi romel ars kibAgrave cxorebaAacute wmidisa da netarisa mamisa Cuenisa

ioane sinel mamasaxlisisaAacute moZRurebiTa ganTqumulisa sulTa

ganmanaTlebelisa da WeSmaritad sanatrelisaAacute romeli ese aRwera

daniil monazonman raiTelman ebistole wmidisa mamisa iovane raiTel

mamasaxlisisaAacute sanatrelisa iovanes mimarT sinel mamasaxlisisa

ebistolAgrave wmidisa da netarisa iovane sinel mamasaxlisisa iovanes mimarT

raiTel mamasaxlisisa romelsa zeda-werili ese ars ficarni sulieri

iovane iovanes axarebs amas mohyveba sakuTriv teqsti Semdegi zogadi

saTauriT swavlani wmidisa mamisa Cuenisa iovane sinel mamasaxlisisani

romelni miuZRuanna mamasa iovanes raiTel mamasaxlissa rameTu eTxoa

mas misgan raAacuteTa aRwernes swavlani monazonTa mimarT saRmToAacute kibe

saTnoebaTaAacute teqstis bolo nawilia misive wmidisa mamisa Cuenisa iovane

sinel mamasaxlisisaAacute mwyemsisa da winamZRurisa mimarT romeli-ese misca

sxuaTa amaT pirvel-TqumulTa TavTa Tana iovanes raiTel mamasaxlissa

romelsa eTxova misgan raAacuteTa dauwernes swavlani monagonebisani

nawarmoebs boloSi darTuli aqvs Targmanebebi (sineli 1965) aRniSnuli

Targmanebebi berZnul teqstSi erTvis TiToeul Tavs xolo eqvTime

aTonels isini erTad mouTavsebia teqstis boloSi (cincaZe 1965 53)

prof meri cincaZe eqvTime aTonelis Targmanis Sesaval nawilze

dakvirvebis Sedegad askvnis rom qarTul redaqciaSi berZnuli (meTiu

raderis) redaqciisgan gansxvavebuli rigia daculi (cincaZe 1965 43)

eqvTime aTonelis teqstis rigia daculi (anderZis gamoklebiT) petre

gelaTelis TargmanSic (prologi) aha pinaqsi saRmrToAacutesa klimaqsisaAacute

daniil minazonisa raiTelisaAacute cxovrebisami uflisa ioannis

sxolastikosisa cxorebaAacute SemkuAgraveTebiTi amba ioanni winamZRurisa wmidisa

mTisa sinaAacutesaAacute zedwodebiT sxolastikosisa wmidaTa SorisosaAacute

WeSmaritad epistole amba ioanni winamZRurisa raiTisaAacute ioannis mimarT

RirssakAcircrvelisa sinisa mTisa winamZRurisa ioannis ioanni gixaroden (A-

39)

rac Seexeba poetur teqstebs ioane petriwiseuli varianti

moicavs saTnoebaTa kibis mxolod ZiriTad teqsts zogierT xelnawerSi

teqsts Tan erTvis TxuTmeti iambikuri strofi romelTagan pirveli

strofi akrostiqulia da ikiTxeba Semdegi saTauri SAcircdTaTAcircs vnebaTa

54

ars teqsti moicavs opoziciur wyvilebs ndash Svidi momakvdinebeli codva

da maTi sapirispiro saTnoebebi iv lolaSvilis varaudiT am teqstis

avtoric SesaZloa ioane petriwi iyos (petriwi 1968 255) SeniSnulia rom

saTnoebaTa kibisadmi SvidTaTvis vnebaTas darTva berZnul xelnawerTa

tradiciiT aris ganpirobebuli qarTul mwerlobaSi ki arsebobs

klemaqsisa da SvidTaTvis vnebaTas erTi da imave piris mier galeqsvis

tradicia (ioane petriwi anton kaTalikosi) (bezaraSvili 1987 133-134)

Svidi vnebis sakiTxs XVIII saukuneSi calke Txzulebebs uZRvnian

nikoloz Tbileli da kvipriane samTavneli (kekeliZe 1980 348-349 339)

yvela es teqsti SedgenilobiTa da TanmimdevrobiT sxvadasxvaa da erTi

wyarodan ar momdinareobs (bezaraSvili 1987 134)

anton kaTalikosis saTnoebaTa kibe moicavs ZiriTad teqsts

romelsac mosdevs oTxi akrostiquli iambikuri strofi bolo maTganis

kidurwerilobaSi ikiTxeba mwyemsisa mimarTca traqtati mwyemsisa

mimarTca moicavs aT strofs xolo mas mosdevs kvlav ori akrostiquli

iamburi strofi kidurwerilobiT ndash SvidTaTAcircs vnebaTa es da aqac

rogorc ioane petriwiseul variantSi saubaria Svid vnebaze da maT

sapirispiro saTnoebebze rogorc samecniero literaturaSia SeniSnuli

igi anton kaTalikosis originaluri Sromaa (bezaraSvili 1987 134 kukava

1978 30-34)

anton kaTalikosiseul da ioane petriwiseuli saTnoebaTa kibis

yoveli Tavi iwyebა originaluri strofebiT maTi Sinaarsi ZiriTadad

zogadia da gvacnobs im Temas razedac iqneba saubari ama Tu im TavSi

xolo safexurebis dasaTaurebas vkiTxulobT am strofebis

kidurwerilobaSi radganac magaliTad anton kaTalikosiseul

redaqciaSi Tavebs ar aqvT calke gamoyofili saTaurebi (mxolod

numeracia)

vardi ar mWnari ჶiali keTil sulnel

limena SuAgravebis oqroT arxrwnadTsakrebi

or-gzis Sedgoma satrfos namdAcirclsawyuris

tkbiluRlis tAcircrTAcircT sofliT gamoslvasagan g

55

ltolva aqaT RmrTiv iqa zenadmi mimyegravean9

anonimuri versiis TavTa raodenoba arasrulyofilia aq

warmodgenilia 30 Tavidan mxolod 12 (7 11 12 15 22 23 24 25 26 29 30)

da msgavsad antonis leqsiTi redaqciisa da sxva prozauli versiebisa

erTvis mokle Txzuleba mwyemsisa mimarT gansxvavebiT ioane petriwisa

da antonis leqsiTi redaqciebis Sedgenilobisa sadac TiToeul TavSi

10-11 iamburi (5-taepiani) strofia anonimur versiaSi nebismieria rogorc

iambur strofTa raodenoba ise strofSi taepTa raodenobac arc

gasaleqsad SerCeuli masala emTxveva sxva leqsiT redaqciebs

(bezaraSvili 1987 132-133)

ioane sinelis teqstis saTauridanve (klemaqsi-kibe) Cans saTnoebaTa

kibis struqturis specifika avtori iyenebs safexureobriv struqturas

raTa aCvenos sulieri aRmasvlis etapebi Tumca am mxriv igi novatori

ar aris ioane sinelamde origenem Tavis ocdameSvide homiliaSi

ricxvebis Sesaxeb Seadgina 42 safexuri romelze aRmasvla

aTavisuflebda adamians xorcieli survilebisagan naSromis struqturis

konstruirebisTvis kibis simbolos aqtiurad iyeneben sxva avtorebic

filon aleqsandrieli sirieli mamebi grigol noseli Tumca ioane

sinelis Sromis unikaluroba imaSi mdgomareobs rom masSi daxatulia

sulieri aRmasvlis uprecedentod masStaburi da srulyofili suraTi

(kordoCkini 2003 22-23)

mkvlevari jon dafi romelic ganixilavs saTnoebaTa kibis stilsa

da kompozicias yuradRebas amaxvilebs oTx ZiriTad dokumentze

romelsac nawarmoebis kompoziciis konstruirebisaTvis misi azriT

gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs esenia werili raiTis monastris

abatisgan ioane sinelisadmi miwerili ioane sinelis sapasuxo werili

sakuTriv teqsti da naSromis bolos darTuli mokle traqtati

mwyemsisa mimarT (ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΟΙΜΕΝΑ) mkvlevris azriT abati raiTelis

werili ara marto pirveli stimulia nawarmoebis kompoziciisTvis

aramed mas Semoaqvs nawarmoebis wardgenis TvalsazrisiT mniSnelovani

ori ZiriTadi idea kerZod a) mose rogorc mediumi RmerTsa da

9 teqstebs anton kaTalikosis redaqciidan safexurisa da muxlis miTiTebiT am da sxva SemTxvevaSic vimowmebT A-711 xelnaweridan

56

adamianebs Soris romelmac miiRo RvTis kanonebi b) bibliuri iakobis

cnobili sizmari ndash miwasa da samoTxes Soris aRmarTuli kibe

nawarmoebs asrulebs mokle traqtati mwyemsisa mimarT romelSic

ixateba idealuri ldquomwyemsisrdquo saxe es idealuri mwyemsi ki ndash abati

raiTelia aSkaraa rom nawarmoebis kompoziciur gamTlianebaSi

mniSvnelovan rols TamaSobs saTnoebaTa kibis Seqmnis iniciatori ndash

abati raiTeli nawarmoebi iwyeba misi weriliT da sruldeba traqtatiT

romelSi gansaxierebuli idealuri winamZRvari kvlav is aris ndash askvnis

mkvlevari (dafi 1999 3)

saTnoebaTa kibis struqturisa da semantikis urTierTmimarTebis

Sesaxeb arsebobs gansxvavebuli mosazrebebi kerZod k krumbaxeri teqsts

hyofs or nawilad I-XXIII safexurebi ndash mankierebebis daZleva da XXIV-

XXXL safexurebi - moraluri da Teologiuri saTnoebebis mopoveba

(krumbaxeri 1897 143ndash144) sxva azriT teqsti Sedgeba sami nawilisgan

soflidan gasvla (I-VII Tavebi) mankierebebTan brZola (VIII-XXIII Tavebi)

da qristianuli srulyofa (XXIV-XXX Tavebi) (desili 2002 103-104)

kalistos ueari teqsts yofs Semdegnairad soflidan gasvla (1-3 Tavebi)

saTnoebebis mopoveba (4-7 Tavebi) vnebebTan brZola romelic Tavis mxriv

iyofa a) vnebebi romlebic upiratesad arafizikuria (8-13 Tavebi)

fizikuri da materialuri vnebebi (14-17 Tavebi) arafizikuri vnebebi (18-23

Tavebi) umaRlesi saTnoebebi (24-26 Tavebi) dabolos RmerTTan SeerTeba

(27-30 Tavebi) (ueari 1982 13)

sakiTxis am mimarTulebiT warmarTvis kuTxiT sagulisxmoa kidev

erTi mosazreba romelsac yvelaze sarwmunod miiCnevs saTnoebaTa kibis

teqstis slavuri Targmanebis mkvlevari ara erTi statiisa da

monografiis avtori ndash tatiana popova mosamzadebel safexurebad

SeiZleba CaiTvalos pirveli Svidi Tavi Semdeg modis ndash codvili

cxovrebis uwmindurobisgan TviTganwmendisTvis moRvaweobaRwva a)

gulismier mankierebebTan brZola (VIII IX safexurebi) b) metyvelebasTan

dakavSirebul codvebTan brZola (X XI XII safexurebi) g)

xorcismiersxeulismier mankierebebTan brZola (XVI XVII safexurebi) d)

sulismier mankierebebTan brZola (XVIII-XXIII safexurebi) dabolos

moRvaweoba sulieri ganaxlebisTvis a) gulis ganaxlebisTvis (XXIV XXV

57

safexurebi) b) gonebis ganaxlebisTvis (XXVI XXVII XXVIII safexurebi) g)

nebis ganaxlebisTvis (XXIX XXX safexurebi) (germani 1854 42-43)

mkvlevari andrei kordoCkini Tavis sadoqtoro naSromSi sagangebo

Tavs uZRvnis saTnoebaTa kibis struqturas da Semdeg kanonzomierebas

xedavs I-III Tavebi ndash Sesavali samonastro cxovrebisaTvis IV Tavidan

teqstis ZiriTadi nawili miZRvnilia morCilebisadmi rac samonastro

cxovrebis qvakuTxedia da es nawili mTavrdeba XXVI TaviT ndash gansjisa da

gulisxmierebisaTvis bolo oTxi Tavi eZRvneba qristianul srulyofas

mkvlevaris azriT teqstis pirveli Tavebi xasiaTdeba intensiuri

asketuri brZoliT da sabaziso saTnoebebis mopovebiT maSin roca meore

etapisTvis damaxasiaTebelia mWvretelobiTi urTierToba RmerTTan rac

miRwevadia mxolod imaTTvis vinc gadalaxa vnebebi maSasadame praqsisi

da Teoria romelsac iyenebs kidec teqstSi ioane sineli aris

morwmunis sulier cxovrebaSi ori Tanmimdevruli etapi (kordoCkini 2003

22-24) bdquoaRmca-vfrindi saqmisa mier (πρᾶξις) da ganvisuene xedvisa mier

(θεωρία) da simdablisardquo (sineli 1965 56)

andrei kordoCkinis azriT kibis struqtura gvTavazobs sulieri

cxovrebis etapobriv Tanmimdevrul progress magram misi safexurebi

ar unda gavigoT rogorc mkacrad gansazRvrul-dadgenili

Tanmimdevroba miuxedavad imisa rom ioane sineli axasiaTebs calkeul

safexurebs gvaCvenebs mis mimarTebas winamaval an momdevno safexurTan

es ar gamoricxavs am vnebebis da saTnoebebis erTmaneTis paralelurad

daZlevisa an mopovebis perspeqtivas ubralod amgvari struqtura

miuTiTebs rom sulier cxovrebaSi progresi etapobrivi procesia da

SeuZlebelia mTliani kibis erTbaSad avla magaliTad safexuri locvis

Sesaxeb romelic moTavsebuliა teqstis dasasrulisken ar gulisxmobs

imas rom morwmunem ar unda ilocos ufro adreul safexurebzec

zogierT vnebasTan (magaliTad rogoricaa nayrovaneba) brZola ki

saWiroa yvela safexurze (kordoCkini 2003 27-28)

amrigad rogorc vxedavT saTnoebiTa kibis kompoziciur wyobasa

da struqturas specialur literaturaSi azrTa sxvadasxvaoba

gamouwvevia sxvaze metad sarwmunoa andrei kordoCkinis mosazreba rom

Txzulebis kompoziciis safexureobrivi sistema pirobiTia da is

58

gamoyenebulia sulieri aRmasvlis rogorc etapobrivi procesis Cvenebis

mizniT vfiqrob nawarmoebis pirvel da bolo TavebSi marTlac ikveTeba

garkveuli kanonzomiereba (vgulisxmob Sesaval Tavebs sadac saubaria

samonastro cxovrebisTvis aucilebel sabaziso saTnoebebze ndash soflidan

gasvlasa da misdami gulgrilobaze da bolo Tavebs sulieri

srulyofisa da RmerTTan SeerTebis mdgomareobaze) rac Seexeba

danarCen safexurebs maTi dayofa erTmniSvnelovnad saTnoebebis

mopovebis an mankierebebis daZlevis mixedviT marTebulad ar meCveneba

saqme isaa rom konkretuli vnebis daZleva TavisTavSi gulisxmobs

Sesabamisi am vnebis sapirispiro saTnoebis mopovebasac rasac mxars

uWers saTnoebaTa kibis teqsti nawarmoebis amgvari gaazreba erTi

safexuris sazRvrebSi moaqcevs aramarto konkretul mankierebasTan

brZolas aramed am mankierebis daZlevis gziT misi opoziciuri

saTnoebis mopovebasac ase magaliTad safexuri romelic miZRvnilia

ulmobelobisTvis aseve gulisxmobs lmobierebis mopovebasac romelic

miiRweva ulmobelobis vnebis daZleviT igive suraTia saTnoebaTaTvis

miZRvnil safexurebSic avtori erTsa da imave safexurSi gvaZlevs ormag

instruqcias ndash konkretuli saTnoebis mopovebisa da am saTnoebis

sapirispiro vnebasTan brZolis saSualebebze sainteresoa rom rig

SemTxvevebSi dasaTaurebaSic Cans es niuansi kalistos ueari mosazrebas

imis Taobaze rom saTnoebaTa kibeSi vnebebisadmi miZRvnil safexurTa

raodenoba Warbobs safexurebs saTnoebebze pasuxobs im Tavebze

miTiTebiT romelTa saTaurSive asaxula opoziciuri ndash vneba-saTnoeba ndash

wyvili kerZod merve safexuri ndash Περὶ ἀοργησίας καὶ πραότητος (misive

urisxvelobisaTAcircs da simSvidisa) meTerTmete safexuri ndash Περὶ πολυλογίας καὶ

σιωπῆς (Tqmuli wmidisa mamisa Cuenisa iovanesi dumilisaTAcircs da mraval-

metyuelebisa) meTxuTmete safexuri ndash Περὶ ἀφθάρτου ἐν φθαρτοῖς ἐκ καμάτων καὶ

ἱδρώτων ἁγνείας καὶ σοφροςύνης (misive uxrwnelisaTAcircs gaxrwnadTa Soris

SromaTagan da oflTa siwmidisaTAcircs da mrTelcnobobisa) (ueari 1982 14)

da sxva

saTnoebaTa kibis XVI safexuri beri sofroniusisa da arqimandrit

egnates mier gamocemul teqstebsa da meTiu raderis teqstSi

59

gansxvavebulia meTiu raderis teqstSi es safexuri miZRvnilia

vercxlismoyvareobisadmi (Περὶ φιλαργυρίας) xolo sofroniosisa da

arqimandrit egnates gamocemebis XVI TavSi gaerTianebulia meTiu

raderis teqstis momdevno XVII safexuric (Περὶ ἀκτημοςύνης)

(upovarebisaTvis) rac Seexeba qarTul Targmanebs eqvTime aTonelis

petre gelaTelis da ioane petriwis Targmanebi TavTa TanmimdevrobiT

mihyvebian meTiu raderis teqsts anu calk-calkea gamoyofili

vercxlismoyvareobisa da upovarebisadmi miZRvnili safexurebi am mxriv

sainteresoa anton kaTalikosis teqsti romelic XVI TavSi

gaerTianebulia aRniSnuli safexurebi (angarebisaTAcircs ese

upovarebisaTAcircs) rTuli saTqmelia ra motiviT cvlis anton kaTalikosi

TavTa Tanmimdevrobas (am msjelobas kidev ufro arTulebs is faqti rom

Cven xelT ar gvaqvs kritikulad dadgenili berZnuli teqsti romelSic

gaTvaliswinebuli iqneboda xelnawerTa sakmarisi raodenoba)

SesaZlebelia igi Tematurad awyvilebs am or Tavs Cem mier zemoT

Camoyalibebuli principis Tanaxmad (TiToeuli safexuri moicavs

rogorc vnebasTan brZolas aseve saTnoebebis mopovebasac da piriqiT)

faqtia rom sofroniosisa da arqimandrit egnates teqstebi antons xelT

ar eqneboda radganac SedarebiT gviandeli gamocemebia magram

dasaSvebia rom xelT hqonoda sxva rame saerTo wyaro

amrigad saTnoebaTa kibis teqstis safexurebis sistematizacia

rogorc vnebebTan brZola da saTnoebebis mopoveba pirobiTia ZiriTadad

konkretuli safexuris mxolod dasaTaurebas eyrdnoba da ar

iTvaliswinebs Sinaarsobriv mxares Sesabamisad viRebT teqstis

kompoziciis meqanikur (mxolod saTauris doneze) gaazrebas rasac

ewinaaRmdegeba teqstis mTliani semantika

nawarmoebis struqturuli Taviseburebis kidev erTi Cemi azriT

mniSvnelovani sakiTxia saTnoebaTa kibis Tavebis Tanmimdevroba

arsebobs ori ZiriTadi mosazreba zarinis (Зарин СМ) azriT safexuridan

safexurze gadasvlisas xSirad rTulia logikuri Tu fsiqologiuri

Tanmimdevrulobis danaxva da arc safexurebs Soris sazRvaria mkacrad

dadgenili (popova 201133) sxva mosazrebiT ki teqtis agebulebas

safuZvlad udevs mkacri logikuri Tanmimdevrulobis gancda da mis

60

saerTo kompoziciaSi devs sulieri aRmasvlis idea (proxorovi 1985 254)

ioane sineli iesos cxovrebis wlebis analogiiT Seqmnili nawarmoebis

kompoziciaSi mkveTrad mijnavs safexurebs erTmaneTisgan da

amavdroulad kravs maT erT mTlianobad rogorc wesi maRalmxatvruli

saxeebis saSualebiT da nawarmoebis mTavar ideaze (swrafva nebis

srulyofilebisken) daqvemdebarebiT amaSi mdgomareobs avtoris didi

damsaxureba da nawarmoebis kompoziciis originaloba (popova 2011 34-35)

teqsti aCvenebs sulieri cxovrebis gansxvavebul aspeqtebs maT

urTierTkavSirSi ioane sineli erTi mxriv saubrobs calkeul vnebebsa

da saTnoebebze da meore mxriv ganixilavs maT warmoSobas safuZvels

an kidev Sedegs da gvaZlevs erTgvar instruqciebs

sakiTxis Seswavlis istoriisa da saTnoebaTa kibis safexurebis

semantikuri urTierTmimarTebis problemis ganxilvis Semdeg Cven winaSe

aranakleb saintereso sakiTxebi wamoiWreba ra urTierTmimarTebebs

amyareben saTnoebaTa kibis teqstis qarTuli Targmanebi rogoria maTi

struqtura amJRavneben Tu ara gansxvavebebs Cven xelT arsebul berZnul

teqstebTan

rogorc aRvniSneT saTnoebaTa kibis eqvTime aToneliseuli

Targmanis ena sadisertacio naSromis farglebSi Seswavlili aqvs

profesor meri cincaZes (cincaZe 1965) igi sxva problemur sakiTxebTan

erTad exeba qarTuli Targmanis struqturul Taviseburebebsac mokled

Camovayalibeb am mimarTulebiT Catarebuli kvlevis Sedegad gamovlenil

arsebiT struqturul gansxvavebebs mines krebulSi dabeWdil berZnul

teqstsa da eqvTime aToneliseul Targmans Soris

berZnul teqstSi calke XXIII Tavad aris gamoyofili Περὶ τῆς

ἀκεφάλου ὑπερηφανίας (ampartavanebisaTvis) romelic sinadvileSi unda iyos

XXII Tavis Semadgeneli nawili sadac saubaria cudad-mzuaobrobaze anu

qedmaRlobaze (Περὶ τῆς πολυμόρφου κενοδιξίας) ioane sineli teqstSic

miuTiTebs rom ampartavneba da cudad-mzuaobroba mas erT vnebad miaCnia

amitom mosalodnelia rom avtori mas calke ar gamoyofda XXIII Tavi

sadac Setanilia aRniSnuli nawili dasaTaurebulia Semdegnairad

gamouTqumelTa gulis-sityuaTaTAcircs gmobisaTa mkvlevari fiqrobs rom es

Semdegdroindel gadamwerTa Secdoma unda iyos rasac eqvTime aToneli

61

qarTul TargmanSi asworebs da XXII TavSi aerTianebs orive nawils es

ldquoSecdomardquo petre gelaTelsac aqvs SeniSnuli Tumca mainc misdevs

berZnul teqsts da aRniSnuli Tavi XXIII safexurSi Seaqvs eqvTime

aTonelis anderZSi vkiTxulobT Semdegs ldquoTavni viTarca aqa iyvnen egre

dasxeniT rameTu meca viTarca mipovnian egreT damisxnian yovelni

wiTliTardquo ndash swored am anderZis safuZvelze mkvlevari askvnis rom

romeliRac berZnul xelnawerSi romliTac eqvTime aToneli

sargeblobda Tavebis mimdevroba ar iyo areuli (cincaZe 1965 45-47)

aRniSnuli faqti erTi mxriv uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli

teqstis rekonstuqciisaTvisac radganac eqvTime aTonelis Targmanis

struqtura ar misdevs Cven xelT arsebul aqamde gamocemul arc erT

berZnul teqsts da aSkarad eyrdnoba XI saukuneSi arsebul gansxvavebul

xelnawers (an xelnawerebs) meore mxriv eqvTime aToneli aSkarad

miuTiTebs rom mas xelT aqvs dedani romelSic TavTa Tanmimdevroba

isevea organizebuli rogorc mis teqstSi amasTanave eqvTimes

SeniSvnidan isic irkveva rom man icis sxva berZnuli teqstis arsebobis

Sesaxeb romelSic TavTa Tanmimdevroba sxvagvaria rom ara avtoris

remarka SesaZloa eqvTime aToneliseuli saTnoebaTa kibis struqturis

ldquogadaxrardquo Cven xelT arsebuli berZnuli teqstebisgan agvexsna rogorc

eqvTime aTonelis Taviseburi mTargmnelobiTi meTodi bevr SemTxvevaSi

specialur literaturaSi gavrcelebuli mosazreba eqvTime aTonelis

mTargmnelobiT meTodTan dakavSirebiT (kleba-metebis principi) eyrdnoba

misi Targmanebis arakritikul teqstTan Sedarebis safuZvelze miRebul

daskvnebs ukanasknelma kvlevebma kerZod ki profesor elguja

xinTibiZis specialurma gamokvlevam eqvTime aTonelis ori Targmanis

berZnul teqstTan mimarTebis Taobaze gamoavlina is meTodologiuri

Secdoma rac eqvTime aToneliseuli Targmanis arakritikul berZnul

teqstTan Sedarebisas iCens Tavs (xinTibiZe 1969144-151) am sakiTxTan

dakavSirebiT aseve sagulisxmoa teqstze darTul TargmanebaTa sakiTxi

eqvTime aTonelis teqstze darTul TargmanebaTa Seswavlis safuZvelze

m cincaZe gamoavlens qarTul teqstSi sqolioebs romelTac berZnulSi

Sesatyvisi ar moepovebaT mkvlevris azriT qarTvel mTargmnels xelT

hqonia sqolioTa sxva variantebi misive SeniSvniT eqvTime aTonelis

62

Targmans berZnuli teqstisgan gansxvavebul zogierT adgilSi gverdSi

udgas petre gelaTelis redaqciac am faqtze dayrdnobiT mkvlevari

askvnis rom am ori Targmanis erTnairi adgilebi romliTac isini

Sordebian berZnuls saeWvoa rom gaCeniliyo orive mTargmnelTan

erTmaneTisgan damoukideblad SesaZloa ori varaudis daSveba a) maTi

wyaroa romeliRac sxva berZnuli xelnaweri gansxvavebuli im

xelnawerebisgan romelic safuZvlad daedo meTiu raderis teqsts b)

SesaZloa petre gelaTeli Targmanis procesSi iSveliebda eqvTime

aTonelis redaqcias g) zogierTi adgilis mixedviT ki romlebiTac

eqvTime aTonelis Targmani Sordeba berZnul versias (Sesabamisad petre

gelaTelis teqstsac) SeiZleba davaskvnaT rom qarTveli mTargmnelebi

sxvadasxva berZnuli xelnawerebidan Targmnidnen teqsts (cincaZe 1965 55)

sadisertacio naSromis sxva Tavebis (struqtura stili terminologia

simbolika) saWiroebidan gamomdinare petre gelaTelis teqstis meTiu

raderis teqstTan mimarTebis kvlevam gamoavlina rom mTargmneli

TiTqmis sityvasityviT mihyveba berZnul dedans amdenad ar arsebobs

safuZveli vifiqroT rom mas xelT hqonda meTiu raderis teqstisgan

gansxvavebuli xelnaweri ufro savaraudoa rom petre gelaTeli

icnobda eqvTime aTonelis teqsts da SigadaSig (mag sqolioebis

SemTxvevaSi) sargeblobda kidec

rac Seexeba poetur Targmanebs isini met struqturul

Taviseburebas iCenen

saTnoebaTa kibis mesame safexurSi Περὶ ξενιτείας (ucxoebisaTvis)

ioane sinels Seutania swavleba sizmarTa Sesaxeb da gamouyvia igi

calke qveTavad (Περὶ ἐνυπνίων ἀκολουθούντων εἰσαιγογικοῖς) numeraciis gareSe

asea qarTul prozaul TargmanebSic eqvTime aToneli ndash ucxoebisaTAcircs

romelsa Sina ityAcircs sizmarTaTAcircsca cudTa petre gelaTeli ndash misive

ucxoebisaTAcircs (sizmarTaTAcircs sizmarTami SedgomilTaTAcircs SeyvanebadTaAacutesa

anton kaTalikosiseul poetur variantSi sizmarTaTvis gamoyofilia

calke damoukidebel Tavad romelsac iseve rogorc sxva Tavebs win

uZRvis anton kaTalikosis Sesavali kidurwerilobiT gaformebuli

originali strofi xolo safexuri moicavs sxva Tavebis msgavsad aT

iambur strofs anu anton kaTalikosi am Tavs qmnis rogorc

63

damoukidebel srulfasovan safexurs da mosalodneli iyo kidec rom

igi gamoeyo Semdeg meoTxe safexurad Tumca avtori aRniSnul Tavs

numeracias ar aniWebs da Semdeg meoTxe safexurad tovebs Tavs

morCilebisaTvis wmidisa iseve rogorc es prozaul TargmanebSi da

berZnul teqstebSia amitom Tavebis mimdevroba SenarCunebulia da

mihyveba berZnul da qarTul prozaul teqstebs anton kaTalikosisgan

gansxvavebiT ioane petriwiseul saTnoebaTa kibeSi sizmarTaTAcircs calke

meoTxe safexurad aris gamoyofili amitomac Tavebis Tanmimdevroba

gansxvavebulia sxva yvela danarCeni teqstisgan es gansxvaveba swordeba

teqstSi mecxre ndash meaTe Tavebis ZAcircris-AtildesenebisaTAcircs da ZAcircris-zraxvisaTAcircs

gaerTianebiT erTi saTauris ndash ZAcircris-zraxvisaTAcircs qveS amgvarad berZnul

da naTargmn teqstebSi calk-calke gamoyofili ori sxvadasxva

safexuris gaerTianebiT avtori asworebs TavTa mimdevrobas (romelic

airia sizmarTa Sesaxeb Tavis calke gamoyofiT) danarCeni teqstebis

mixedviT

saTnoebaTa kibis XVI safexuri Περὶ φιλαργυρίας rogorc zemoT ukve

aRiniSna ioane sinels miuZRvnia vercxlismoyvareobisaTvis asea es

Txzulebis qarTul variantebSic anton kaTalikoss ki am TavSi

angarebisaTAcircs ese gauerTianebia Semdegi safexuric ndash upovarebisaTAcircs

msgavsad beri sofroniusis da arqimandrit egnates mier gamocemuli

teqstebisa samagierod calk-calke Tavebad (XXI-XXII Tavebi) dauyvia

cuddideboba da zesTmCenobisaTAcircs rogorc zemoT vnaxeT eqvTime

aToneli am or Tavs aerTianebs petre gelaTelTan ki zesTmCenobisaTAcircs

Setanilia Semdeg XXIII safexurSi (misive gamouTqumelTaTAcircs

gulissityuaTa gmobisaTa) iseve rogorc patrologia grekaSi dabeWdil

berZnul teqstSi Περὶ τῆς ἀκεφάλου ὑπερηφανίας ἐν ῷ καὶ περὶ ἀκαθάρτων λογισμῶν τῆς

βλασφημίας anton kaTalikosis teqsti am SemTxvevaSi bolomde arc petre

gelaTelis Targmans misdevs igi samive Tavs calk-calke gamohyofs XXI

Tavi ndash cuddideboba XXII ndash zesTmCenobisaTAcircs XXIII ndash gmobisaTvis aqve

unda SevniSnoT rom antoniseuli teqstis safexurebis Tanmimdevroba am

SemTxvevaSic misdevs sofroniusis teqsts sadac aseve calk-calkea

gamoyofili samive zemoT aRniSnuli safexuri amdenad antonis teqstis

struqtura zustad emTxveva sofroniusis mier konstantinepolSi

64

dabeWdili da arqimandrit egnates mier gadamuSavebuli teqstebis

struqturas zemoT ukve aRvniSne rom es teqstebi gviandeli periodisaa

rac gamoricxavs antonisgan aRniSnuli gamocemebis codnas maSasadame

antoniseuli teqstis struqturaze msjelobisas SesaZlebelia ori

varaudis daSveba 1) antoni azrobrivad awyobs safexurebis

Tanmimdevrobas kerZod aerTianebs XVI-XVII safexurebs romelic

miZRvnilia angarebisa da upovarebisaTvis Tematurad am safexurebis

gaerTianeba aSkarad logikuria radgan ioane sineli sxva SemTxvevaSi ar

yofs calk-calke Tavebad saTnoebas da am saTnoebis sapirispiro vnebas

magaliTad nayrovanebisadmi miZRvnil safexurSi igi saubrobs marxvis

saTnoebazec da calke ar gamoyofs marxvis safexurs da aS rac Seexeba

XXI XXII XXIII Tavebs zesTmCenobis Sesaxeb safexuris gamoyofa

gmobisadmi miZRvnili safexurisgan bunebrivad Cans xolo

cuddidebobisa da zesTmCenobis erTmaneTisgan gamijvna SesaZloa

avtors dasWirda cota zemoT darRveuli TavTa raodenobis aRsadgenad

raTa jamSi mieRo 30 safexuri 2) savsebiT dasaSvebia aseve rom anton

kaTalikoss xelT hqonoda CvenTvis ucnobi rame sxva wyaro romelSic

TavTa Tanmimdevroba swored ise iqneboda organizebuli rogorc man da

cota mogvianebiT am teqstis gamomcemlebma berma sofroniusma da

arqimandritma egnatem daalages aqve unda aRiniSnos isic rom Cem mier

Catarebulma specialurma kvlevam anton kaTalikosis teqstis ZiriTad

wyarod gamoavlina petre gelaTelis Targmani (aseve icnobs da zog

SemTxvevaSi eyrdnoba eqvTime aTonelis da ioane petriwis teqstebsac)

amdenad Tuki davuSvebT rom anton kaTalikoss xelT hqonda rame sxva

wyaro savaraudod igi gamouyenebia oden Tavisi teqstis struqturuli

organizebisaTvis

naTqvamis sailustraciod da ukeT aRsaqmelad aqve gTavazobT

erTgvar sqemas ndash paralelurad dalagebul saanalizo TavTa saTaurebs

berZnul teqstebsa da qarTul TargmanebSi

eqvTime

aToneli

petre gelaTeli anton

kaTalikosi

ioane

petriwi

Patrologiae

Cursus

Completus

Series Graeca

Vol 88

65

1

a

b 1

a soflisa

amis

amaoAacutesa

ganSorebis

aTAcircs

gamosvlisaTAcircs

sofliT

sofliT

gamosvlasag

an

gamosvlis

aTAcircs

sofliT

ese

Περὶ ἀποταγῆς

Βίου

2

bsiZulvili

saTAcircs

soflisa da

saqmeTa

misTa

misive

umzrunvelobisa

TAcircs

uzrunvelo

bisaTvis

ar

siyuaruli

saTAcircs

soflisa

Περὶ

ἀπροσπαθείας

ἤγουν ἀλυπίας

3

g

ucxoebisaTAcirc

s

romelsa

Sina ityAcircs

sizmarTaTAcircs

ca

cudTa

misive

ucxoebisaTAcircs

(sizmarTaTAcircs

sizmarTami

SedgomilTaTAcircs

SeyvanebadTaAacutesa)

ucxoebisaT

vis

ucxoebisa

TAcircs

Περὶ ξενιτείας

Περὶ ἐνυπνίων

ἀκολουθούντ

ων

εἰσαγωγικοῖς

sizmarTaTv

is

4

S) wamebis

a

misTAcircs

romeli

iqmnebis

morCilebisa

meoTxe

aRsavali

netarisaTAcircs da

maradis

Atildesenebulisa

morCilebisa

4 Tavi ndash

morCilebis

aTvis

wmidisa

sizmarTaT

Acircs

Περὶ τῆς

μακαρίας καὶ

ἀειμνήστου

ὑπακοῆς

66

mier

5

e

sinanulisa

TAcircs

romelsa

Sina ityAcircs

dilegisa

misTAcircs

misive mexuTe

aRsavali

sinanulisaTAcircs

zrunvilisa da

WeSmaritisa

gancxadebulad

sinanulisa

Tvis es

morCilebi

saTAcircs es

Περὶ

μετανοίας

μεμεριμνημέν

ης καὶ

ἐναργοῦς ἐν ᾖ

καὶ Βίος τῶν

ἁγίων

καταδίκων καὶ

περὶ τῆς

φυλακῆς

6

v

AtildesenebisaTAcirc

s

sikudilisa

misive

AtildesenebisaTAcircs

sikudilisa

xsenebisa

sikudilisa

sinanulis

aTAcircs ese

arisve

Περὶ μνήμης

θανάτου

7

z codvaTa

ganmwmedel

isa

gloisaTAcircs

misive

sixarulis

moqmedisa

gloisaTAcircs

glovisaTAcircs

AtildesenebisaT

Acircs

sikudilis

a

Περὶ τοῦ

χαροποιοῦ

πένθους

8

Agrave

urisxvelob

isaTAcircs

misive

urisxvelobisa

TAcircs da

simSvidisa

urisxuelob

isaTvis

glovisaTAcirc

s

Περὶ

ἀοργησίας καὶ

πραότητος

9

T

Zacircris-

AtildesenebisaTAcirc

s

misive

ZAcircrisAtildesenebisaT

Acircs

TAcircs

Zacircrisxsenebi

sa

urisxvel

obisaTAcircs

Περὶ

μνησικακίας

i

Zacircris-

misive

ZAcircriszraxvisaT

Zacircriszraxvi

sa

Zacircris-

zraxvisaT

Περὶ

καταλαλιᾶς

67

10

zraxvisaTAcirc

s

Acircs

Acircs

11

ia

Tqmuli

wmidisa

mamisa

Cuenisa

iovanesi

dumilisaTAcirc

s da

mraval-

metyuelebi

sa

misive

mravalmetyuele

bisaTAcircs

dumilisaTv

is

dumilisaT

Acircs

Περὶ

πολυλογίας

καὶ σιωπῆς

12

ib

tyuvilisaT

Acircs

misive

tyuilisaTAcircs

sarcxAcircnlis

aTAcircs

yovlisa

tyuvilisa

TAcircs

67avit67t

saxed

Περὶ ψεύδους

13

ig

mowyinebisa

TAcircs

misive

mowyinebisaTAcircs

mowyinebisa

Tvis

(kidurweri

li antoni)

mowyinebis

a

Περὶ

ἀκηδίας

14

id

nayrovanebi

saTAcircs

misive yovlad

ganTqmulisaTAcircs

da dedoflisa

borotisa

novagTmoyua

rebisaTAcircs

nayrovaneb

isaTAcircs

Περὶ τῆς

παμφίλου καὶ

δεσποίνης

πονηρᾶς

68

muclisa γαστρός

15

Tqmuli

misive

uxrwnelisa

misTAcircs

SromaTamie

r oflTa

gaxrwnadTa

kacTa mier

mogebulisa

siwmidisa

da

qalwulebis

aTAcircs

misive

uxrwnelisaTAcircs

gaxrwnadTa

Soris

SromaTagan da

oflTa

siwmidisaTAcircs

da

mrTelcnobobis

a

mrTelcnobi

erisa

siwmidisaTAcirc

s

siwmidisa

TAcircs

Περὶ

ἀφθάρτου ἐν

φθαρτοῖς ἐκ

καμάτων καὶ

ἱδρώτων

ἁγνείας καὶ

σωφροςύνης

16

iv

vercxlis-

moyuarebisa

TAcircs

misive

vercxlismoyua

rebisaTAcircs

angarebisaT

Acircs ese10

vercxlis-

moyuarebis

aTAcircs

Περὶ

φιλαργυρίας

iz

upovarebisa

TAcircs

misive

upovarebisaTAcircs

ulmobelob

isaTAcircs da

gulჶicxel

upoarebisa

TAcircs

Περὶ

ἀκτημοσύνης

10 upovarebisaTvis miZRvnili safexuric gaerTianebulia amave TavSi msgavsad beri sofroniusis gamocemuli teqstisa da sxva axalberZnuli redaqciebisa Sdr Περὶ φιλαργυρίας (Καθὼς καὶ περὶ ἀκτημοσύνης) - Tavebs vuTiTebT parakletis monastris mier momzadebuli axalberZnuli teqstidan

69

17

obisa es

18

iAgrave

ulmobelob

isaTAcircs

misive

ugrZnobelobis

aTAcircs mermeca

mkudrobisa

sulisa da

sikudilisa

gonebisa

pirvel

sikudilisa

sxeulisaAacutesa

Zilisa

locvisa da

ჶsalmunebi

sa

Sesakrebel

sa Sina

gul-

ficxelob

isaTAcircs

Περὶ

ἀναισθησίας

ἤγουν

νεκρώσεως

ψυχῆς καὶ

θανάτου νοὸς

πρὸ θανάτου

σώματος

19

iT

galobisaTAcirc

s

krebulTa

Soris

misive

ZilisaTAcircs da

locvisa da

SesakrebelTa

Atildesenebisa

TacircmRviZareb

isa

Zilisa Περὶ ὕπνου

καὶ

προσευχῆς

καὶ τῆς ἐν

συνοδίᾳ

ψαλμῳδίας

20

k

mRAcircZarebisa

TAcircs

misive

mRAcircZarebisTAcircs

sxeulebrisa da

viTar jer-ars

moslvaAacute amissa

momarT

moSiSebisaT

Acircs

mRviZareba

i

Περὶ

ἀγρυπνίας

σωματικῆς

πῶς διὰ

ταύτης γίνεται

ἡ τοῦ

πνεύματος

καὶ πῶς δεῖ

ταύτην

μετιέναι

70

21

Tqumuli

missive

moSiSebisaTAcircs

misive

moSiSebisaAcircs

cuddidebob

a11

moSiSebisa

TAcircs ars

Περὶ τῆς

ἀνάνδρου

δειλίας

22

Tqumuli

wmidisa mamisa

Cuenisa

iovanesi

cudad ndash

mzuaobrebisa

TAcircs

(ampartavanebi

saTAcircs)

misive

cuddidebobisa

TAcircs

zesTmCenobi

saTAcircs12

cudad-

mzuaobrob

is

Περὶ τῆς

πολυμόρφου

κενοδιξίας

23

kg

Tqmuli

misive

gamouTqume

lTa

gulis-

sityuaTaTAcirc

s

gmobisaTa

misive

zesTmCenobisaT

Acircs

misive

gamouTqumelTa

TAcircs

gulissityuaTa

gmobisaTa (am

nawils iseve

rogorc

berZnulSi ara

aqvs saTvalavi)

gmobisaTvis

13

gmobisaTAcircs

ars

Περὶ τῆς

ἀκεφάλου

ὑπερηφανίας

ἐν ᾧ καὶ περὶ

ἀκαθάρτων

λογισμῶν τῆς

βλασφημίας

kd misive simSvidisaT simSAcircdisa Περὶ

11

Sdr ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΠΡΩΤΟΣ Περὶ κενοδοξίας 12

Sdr ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ Περὶ ὑπερηφανείας 13

Sdr ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΤΡΙΤΟΣ Περὶ λογισμῶν βλασφημίας

71

24

simSvidisaT

vis

da

siwrfoebis

a

simSvidisaTAcircs

da simartivisa

da umankoebisa

71avit

siborotisa

Acircs

simartivisa

umankoebisa

da

sidrkoisa

TAcircs

siwrfoebi

sa da

umankoebis

a

πραότητος

και

ἁπλότητος

καὶ ἀκακίας

καὶ πονηρίας

σεσοφισμένων

καὶ οὐ

φυσικῶν

25

ke

simdablisa

TAcircs

misive

vnebaTwarmwymed

elisa maRlisa

mdabalmzraxve

lobisaTAcircs

uxilaviTa

grZnobiTa

mdabamzraxu

AgravelobisaTAcircs

maRlisa ese

simdablis

aTAcircs

Περὶ τῆς τῶν

παθῶν

ἀπωλείας τῆς

ὑψίστου

ταπεινοφροςύν

ης ἀοράτῳ

αἰσθήσει

ἐγγινομένηςmiddot

ὃς ἀνάβασιν

ἴσχυσεν

θαρσείτω τὸν

διδάσκαλον

γὰρ Χριστὸν

μιμηςάμενος

σέσωσται

26

kv

gankiTxvisa

TAcircs

da

gulisAtildemis-

yofisaTAcircs

Mmisive

gansjisaTAcircs

gulisistyuaTa

da vnebaTa da

saTnoebaTaAacutesa

misive Taovan

qmnaAacute

SemkueTebiTi

ganssjisaTAcirc

s

gankiTxva

Tavisa

Περὶ

διακρίσεως

λογισμῶν καὶ

παθῶν καὶ

ἀρετῶν

Περὶ

διακρίσεως

εὐδιακρίτου

72

winaTqumulTa

sityuaTa

misTaAacute

27

kz

dayudebisa

TAcircs

da

ganSorebisa

da

dacvisaTAcircs

gonebisa

misive

samRvdeloAacutesaT

Acircs myudroebisa

sxulisa da

sulisa

myudroebisa

TAcircs ulisa

da

sxeulisaca

dayudebisa

AtildeorcTa

da sulTa

Περὶ τῆς ἱερᾶς

σώματος καὶ

ψυχῆς

ἡσυχίας

Περὶ

διαφορᾶς

καὶ

διακρίσεως

ἡσυχιῶν

28

kAgrave

locvisaTAcircs

gonebiTa

Semokrebul

iTa

misive

samRvdeloAacutesaT

Acircs da dedisa

saTnoebaTaAacutesa

netarisa

locvisa

72avit72

SinaAacutesaTAcircs

gonierisa da

grZnobadisa

wardgomisa

helliphelliphellip

locvisaT

Acircs da

sagonebisa

keTils

dgomisaTAcirc

s

Περὶ τῆς ἱερᾶς

καὶ μητρὺς

τῶν ἀρετῶν

τῆς μακαρίας

προσευχῆς

καὶ περὶ τῆς

ἐν αὐτῇ

νοερᾶς καὶ

αἰσθητῆς

παραστάσεως

kT

uvnebelobi

saTAcircs

misive

queyaniszedaAacutesa

TAcircs cisa

RmrTivmsgavsisa

uvnebelobisa

da sisrulisa

uvnebelobi

saTAcircs

wmidisa

uvnebelob

isaTAcircs ese

Περὶ τοῦ

ἐπιγείου

οὐρανοῦ τῆς

θεομιμήτου

ἀπαθείας καὶ

τελειότητος

73

29

da

aRdgomisaTAcircs

sulisa pirvel

zogadisa

aRdgomisa

καὶ

ἀναστάσεως

ψυχῆς πρὸ τῆς

κοινῆς

ἀναστάσεως

30

l

siyuarulis

aTAcircs da

sarwmunoebi

sa da

sasoebisa

misive

TanSemkrvelisa

TAcircs

saTnoebianisa

samobisa

saTnoebaTa

Sina

saTnoebiTi

samobisaTAcircs

sarwmunoe

bisaTAcircs

Περὶ τοῦ

συνδέσμου τῆς

ἐναρέτου

τριάδος ἐν

ἀρεταῖς

rTulia msjeloba (garda im SemTxvevisa sadac Cans avtoris

ganzraxva nawarmoebis struqturis cvlilebisas da razec zemoT ukve

visaubreT) Tu ra motivi udevs safuZvlad teqstis qarTveli avtorebis

gadawyvetilebas daSalon an gaaerTianon teqstSi erTmaneTisgan sakmaod

mkafiod gamijnuli safexurebi

amgvarad warmodgenili kvleva Semdegi daskvnebis gamotanis

saSualebas gvaZlevs

1 saTnoebaTa kibis teqstis safexurebis sistematizacia ar

daiyvaneba oden vnebebTan brZolasa an saTnoebebis mopovebaze amgvari

dayofa metad calsaxaa da ZiriTadad konkretuli safexuris mxolod

dasaTaurebaze dayrdnobasa da misi Sinaarsobrivi mxaris

gauTvaliswineblobaze miuTiTebs Sesabamisad viRebT teqstis

kompoziciis meqanikur (mxolod saTauris doneze) gaazrebas rasac

ewinaaRmdegeba teqstis mTliani semantika

2 saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebi Tavebis Tanmimdevrobis

mixedviT Semdeg Taviseburebas iCenen petre gelaTelis Targmani misdevs

mines krebulSi dabeWdil berZnul teqsts eqvTime aToneliseuli

74

Targmani ki struqturis mixedviT ar mihyveba aqamde gamocemul arc erT

berZnul teqsts da amis mizezad igi sxva dednis arsebobas asaxelebs es

faqti uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli teqstis

rekonstuqciisaTvisac amasTanave eqvTimes SeniSvnidan isic irkveva rom

man icis sxva berZnuli teqstis arsebobis Sesaxeb romelSic TavTa

Tanmimdevroba sxvagvaria rom ara avtoris remarka SesaZloa eqvTime

aToneliseuli saTnoebaTa kibis struqturis ldquogadaxrardquo Cven xelT

arsebuli berZnuli teqstebisgan agvexsna rogorc eqvTime aTonelis

Taviseburi mTargmnelobiTi meTodi bevr SemTxvevaSi specialur

literaturaSi gavrcelebuli mosazreba eqvTime aTonelis

mTargmnelobiT meTodTan dakavSirebiT (kleba-metebis principi) eyrdnoba

misi Targmanebis arakritikul teqstTan Sedarebis safuZvelze miRebul

daskvnebs

3 poeturi teqstebis Tavebis mimdevroba gansxvavdeba orive

naTargmni prozauli teqstisgan am mxriv sainteresoa anton

kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibe romelic struqturulad zustad

emTxveva konstantinepolSi 1883 wels beri sofroniusis mier gamocemul

teqsts es faqti orgvari varaudis daSvebis saSualebas gvaZlevs 1)

antoni azrobrivad awyobs safexurebis Tanmimdevrobas 2) savsebiT

dasaSvebia aseve rom anton kaTalikoss xelT hqonoda CvenTvis ucnobi

rame sxva wyaro romelSic TavTa Tanmimdevroba swored ise iqneboda

organizebuli rogorc man da cota mogvianebiT am teqstis sxva

gamomcemlebma sofroniusma da arqimandritma egnatem daalages

75

amp 2 saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis stilis

zogierTi sakiTxi

bizantiur esTetikaSi mSvenierebis cnebam gamomsaxvelobiTi

formebidan saRvTo SinaarsSi gadainacvla marTalia igi klasikur

esTetikaSi ara marto formas aramed amaRlebuli azris mSvenierebasac

gulisxmobda magram qristianul esTetikaSi mas saRvTo azris saRvTo

mSvenierebis gamoxatvis funqcia daekisra maSasadame gadainacvla

ontologiur gnoseologiur eTikur sferoSi miuxedavad imisa rom

umaRles pirvel saRvTo sibrZnesTan dapirispirebiT uaryofilia

ritorikis garegnuli esTetikuri samkaulebi maTi gamoyeneba daSvebulia

isev RvTismetyvelebisaTvis da mxolod da mxolod misi samsaxurisTvis

misi ukeT warmoCenis mizniT qristian avtorTa aseTi Sexedulebebi

gamoxatavs maT antinomiur damokidebulebas movlenebisadmi rac

bizantiuri esTetikisaTvis iyo damaxasiaTebeli amdenad garegnuli

esTetikuri mSveniereba faseulia mxolod saRvTosTan

transcendenturTan damokidebulebaSi (bezaraSvili 2004 536-540 586)

ioane sinelis teqsti gamoirCeva maRali poeturobiTa da stiluri

mravalferovnebiT (popova 2011 50) vfiqrobT klasikuri siuJetis

ararsebobis gamo esTetikuri siamovnebis miniWebis funqcia akisria

mTlianad stilsa da enas amitom sadisertacio naSromis winamdebare

paragrafSi SevecdebiT mokled mimovixiloT saTnoebaTa kibis stilis

zogierTi sakiTxi da am WrilSi qarTuli Targmanebis ndash mxatvruli

mxare radganac samecniero literaturaSi SeniSnulia aseve rom

berZnul teqsts Tavisi mxatvruli RirebulebiT arc qarTuli Targmanebi

CamorCebian klemaqsi warmoadgens SesaniSnav Txzulebas avtori

brwyinvale sentencia-aforizmebiT mxatvruli gamosaxvis xerxebiT ndash

saocari Sedareba-metaforebiT dapirispirebebiT gameorebebiTa Tu

mignebuli paralelebiT romlebic saerToa berZnuli da qarTuli

redaqciebisaTvis gadmogvcems saTqmels (cincaZe 2008 82) nawarmoebis

amouwuravi potencialidan gamomdinare sakiTxis srulad Seswavla erTi

paragrafis farglebSi bunebrivia warmoudgenelia am SemTxvevaSi Cveni

amocana mdgomareobs teqstis mxatvrul Rirebulebaze zogadi

warmodgenis SeqmnaSi radganac vfiqrobT medievalur samyaroSi

76

saTnoebaTa kibis popularobis ganmsazRvreli erT-erTi mniSvnelovani

faqtori swored nawarmoebis stili iyo

ritorikuli figurebidan da tropuli metyvelebis formebidan

romelTac xSirad mimarTavs ioane sineli gamovarCev epiTets Sedarebas

personifikacias hiperbolas gradacias ritorikul SekiTxvas

gameorebas anastrofs epanaforas antiTezas paromoions hendiadiss

paronomasias rac Seexeba teqstis qarTul Targmanebs orive qarTul

prozaul redaqciaSi Cans mTargmnelTa Zalisxmeva SeinarCunon

originali teqstis maRalmxatvruli stili Tumca rogorc

mosalodnelic iyo petre gelaTelis Targmani Sesrulebuli gelaTis

literaturuli skolis normebis Sesabamisad ufro axlos dgas berZnul

teqstTan vidre eqvTime aTonelis romelic qarTuli enisTvis metad

bunebriv konstruqciebs arCevs

samecniero literaturaSi SeniSnaven rom saTnoebaTa kibeSi

bunebrivad aris CarTuli xalxuri metyvelebidan aRebuli aforistuli

gamonaTqvamebi da amgvar formebs Tavad ioane sinelic qmnis (popova 2011

53-54) ἀνὴρ σιωπηλὸς φιλοσοφίας υἱὸς (712D) ldquomamakaci mdumare

filosofosobisa Zerdquo (A-39 44v) ldquokaci mdumare Svili ars sibrZnisaAacuterdquo

(sineli 1965 103) χωρὶς δοκιμῆς ὁ χρυςὸς οὐ τελειοῦταιrdquo (696A) ldquoTAcircnier

gamocdilebisa oqroAacute arsrul iqnebisrdquo (34v) ldquooqroAacuteca gamoucdelad ara-

ve srul iqmnebisrdquo (sineli 1965 78)

struqturidan gamomdinare teqsti mTlianobaSi SeiZleba ganvixiloT

gradaciis ndash erTi safexuridan meoreze TandaTanobiT gadasvla

TandaTanoba Tanamimdevroba (ucxo 1989) ndash nimuSad radganac misi

ZiriTadi idea aris ganviTareba nebisyofis srulyofa moZraoba qvemodan

zemoT (popova 2011 48) gradaciis magaliTebi xSiria teqstSi ldquoἸσάριθμος

εὐαγγελιστῶν βαθμός Ὁ ἀθλητὴς στῆκε τρέχων ἀφόβωςrdquo (PG Vol 88 728D) ldquoese kibe

ars Sesworebuli ricxusa maxarebelTasa moRuawe ege romeli mdgomare

xar amas zeda uSiSad rbiode cad mimarTrdquo (sineli 1965 125) ldquosworricxAcirc

maxarebelTaAacute xarisxi moRuawe deg msrboli uSiSad (A-39 53v) an kidev

ldquoΑἱ μὲν ὅσιαι ἀρεταὶ τῇ τοῦ Ίακὼβ κλίμακι παρεοίκασιν αἱ δὲ ἀνόσιοι κακίαι τῇ ἁλύσει τῇ

ἐκπεσούσῃ ἐκ Πέτρου τοῦ κορυφαίουldquo (PG vol 88 840A) ldquosaTnoebani wmidani

msgavs arian kibesa mas romeli ixila iakob rameTu SemdgomiTi

77

Semdgomad SeslviTa maT Sina aRamaRleben kacsa cadmde xolo borotni

saqmeni msgavs arian jaWuTa maT romeli dascAcircves mociqulisa petresgan

rameTu esreT vnebani erTindasherTsa damokidebul arian da STaiyvaneben

sulsa jojoxeTadrdquo (sineli 1965 202) ldquowmidani vidreme saTnoebani iakobis

kibesa miehazrvian xolo arawmidani siboroteni ndash jaWusa ganvrdomilsa

petresgan (A-39 80v)

calkeul sityvaTa gameoreba ritorikuli xerxia romelic azrs met

eqspresiulobas sZens ldquoδαίμονα τὸν δαίμονα ἰώμενονldquo (PG Vol 88 841B) ldquoeSmakman

eSmaki gandevnardquo (sineli 1965 204) eSmaki eSmakisa ganmkurnebeladrdquo (A-39

81v) saTnoebaTa kibeSi gameorebis sxvadasxva saxe gvxvdeba rTulic da

martivic ndash ramdenime sityvis gameoreba erTmaneTis miyolebiT ldquoΟὐαὶ Οὐαὶ

οἵ μοι οἵμοι δικαίως δικαίως φεῖσαι φεῖσαι Δέσποταrdquo (PG Vol 88 768C) ldquoue ue Auml me

Auml me samarTlad samarTlad gAcirclxine gAcirclxine meufeordquo (A-39 56r) ldquovaAacuteme

vaAacuteme raAacute SememTxAcirca ubadruksa amas samarTlad milxine milxine meufeo

wyaloba yav mowyaleo Sendoba yav macxovaro yovelTaordquo (sineli 1965

131-132) Στῆτε Στῆτε καὶ πάλιν ἐρῶ στῆτε (PG Vol 88 728B) rdquodegiT degiT da

kualad vityAcirc degiTrdquo (A-39 53v) ldquosayuarelno mtkiced degiT da

kualadca vityAcirc degiTrdquo (sineli 1965 124)

teqstSi yvelaze xSiria anafora ndash poeturi da ritorikuli xerxi ndash

erTi da imave sityvis (winadadebis bgeris) gameoreba ramdenime taepis

(frazis) dasawyisSi (ucxo 1989) ldquoὅλη σκοτεινὴ ὅλη δυςώδης ὅλη ῥυπῶσα καὶ

αὐχμηράrdquo (PG Vol 88 773B) ldquoyoveli bneloani yoveli Znelsul yoveli

Sebaylebul da nisloanrdquo (A-39 59v) ldquoyovliTurT bnel yovliTurT

myral da borot da SesaWirvebelrdquo (sineli 1965 146) ldquoΔάκρυα ἐξόδου

ἀπέτεκον φόβον φόβον δὲ τεκόντος ἀφοβίαν ἐπιφαίει χαρὰ χαρᾶς δὲ ἀκαταλήκτου ληξάσης

τῆς ὁσίας ἀγάπης ἀνέτειλε τὸ ἄνθοςrdquo (PG Vol 88 813C) ldquocremlTa gansvlisaTa

aRmoSves SiSi xolo SiSisa mSoblobasa uSiSoebisasa zedgamoCnda

sixaruli σsixarulisa miusrulebelisa misrulebasa wmidisa

siyuarulisa aRmohAtildeda yuavilirdquo (A-39 73v) ldquocremlTa romelni AtildesenebiTa

sikudilisaAacuteTa iyvnian Sves SiSi da SiSman Sva uSiSoeba da merme

gamobrwyinda sixaruli da raJams sixaruli igi dausrulebeli srul

iqmna gamoCnda yuavili igi brwyinvalisa mis siyuarulisaAacuterdquo (sineli 1965

78

182) ldquoχρoacuteνῳ χρoacuteνον ἀναπληροῦνrdquo (PG Vol 88 797C) ldquoJamiTa Jamisa

aRmosrulebadrdquo (A-39 66v) ldquoraAacuteTamca dRes udeb iqmnebodi da xvalemca

aRasrule dRisaAacutecardquo (sineli 1965 160) ἔρωτι ἔροτα διακρούσασθαι (PG Vol 88

777A) ldquotrfialebiTa trfialebisa ukunqcevadrdquo (A-39 61v) ldquotrfialebiTa

trfialebisa advilad gandevnadrdquo (sineli 1965 145) laquoΔιὸ αἱ μὲν μία τῇ μιᾷ

συνδεθεῖσαι εἰς οὐρανὸν τὸν προαιρούμενονmiddot αἱ δὲ ἑτέρα τὴν ἑτέραν γεννᾷν καὶ συσφίγγειν

πεφύκασινraquo (PG Vol 88 841A) ldquoTqumisa romlisaTAcircs romelnime

erTierTisadmi warmavlinebelni zecadmi aRivaneben winaaRmrCevelni

xolo romelnime sxAcircT sxuad Sobad da Semtkicebad datevebul arianrdquo

(A-39 80v) ldquorameTu esreT vnebani erTindasherTsa damokidebul arian da

Staiyvaneben sulsa jojoxeTadrdquo (sineli 1965 202)

gameorebis figurebidan avtori xSirad iyenebs epanaforas ndash erTi da

imave sityvis gameoreba erTmaneTis momdevno kolonaTa dasawyisSi

(bezaraSvili 2004 602) ldquoὉ ἐν ἀληθείᾳ τὸν Κύριον ἀγαπήσαςmiddot ὁ ἐν ἀληθείᾳ τῆς μελλούσης

βασιλείας ἐπιτυχεῖν ἐπιζητήσαςmiddot ὁ ἐν ἀληθείᾳ πόνον περὶ τῶν ἑαυτοῦ πταισμάτων ἐσχηκώς ὁ

ἐν ἀληθείᾳ μνήμην κολάσεως κτηςάμενος καὶ κρίσεως αἱωνίου ὁ ἐν ἀληθείᾳ φόβον τῆς ἐαυτοῦ

ἐξόδου ἀναλαβὼν οὐκ ἔτι ἀγαπήσει οὐκ ἔτι φροντίσει ἤ μεριμνήσει οὐ χρημάτων οὐ

κτημάτων οὐ γονέων οὐ δόξης τοῦ βίου οὐ φίλου οὐκ ἀδελφῶν οὐδενὸς ἐπιγείου τὸ

παράπανmiddotrdquo (PG Vol 88 653 BC) asevea qarTul TargmanebSic ldquoromelman

WeSmaritad Seiyuaros ufali romeli WeSmaritad eZiebdes mimTxuevad

saukunesa mas sasufevelsa romelman WeSmaritad tkivili moigos TacircsTa

codvaTaTAcircs romelman WeSmaritad AtildesenebaAacute moigos satanjvelisa da

sasjelisa saukunoAacutesaAacute romelman WeSmaritad SiSi ganslvsa misisaAacute

AtildeorcTagan daamtkicos gulsa Tacircssa man arca Seiyuaros arca izrunos

arca iurvodis saAtildemarTaTAcircs anu monagebTa anu naTesavTa anu

didebaTaTAcircs soflisa anu megobarTa anu ZmaTa anu arc ara saqmeTagan

queyanisaTa rdquo (sineli 1965 35) ldquoWeSmaritebiT uflisa Semyuarebelman

WeSmaritebiT gulvebadisa samefoAacutesa mimTxuvad meZiebelman WeSmaritebiT

tkivilisa TacircsTa SecodebaTaAacutesa momgebelman WeSmaritebiT Atildesenebasa

sasjelisa da msjavrisa saukunoAacutesasa momgebelman WeSmaritebiT SiSsa

ganslvisa Tacircsisasa mimRebelman arca mermeca Seiyuaros arRa mermeca

SeiWirvos gina izrunvis ara saAtildemarTaAacute ara monagebTaAacute ara mSobelTa

ara sawuToAacutesa didebisa ara megobarTa ara ZmaTaAacute rdquo (A-39 16r)

79

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquouzrunveloba ar siyvaruli soflis

ars ara zrunva visTAcircsme sayvarelis

arca saAtildemarTa arca monagebTaTAcircs

arca sawuTos didebisaTAcircs yole

arc megobarTa ar mSobelT arca

ZmaTardquo (21)

ldquoWeSmaritebiT romelman Seiyuaros

uflisa igi maradisi sufeva

man moiZulos sofeli yovelive

Tavica Tacircsi monagebTa simravle

da upovari cxovreba aRirCiosrdquo

(str 13)

rogorc vnaxeT yvela qarTul teqstSi garda ioane petriwis

variantisa met-naklebi sizustiT aris SenarCunebuli originali teqstis

paTosi da ritmuloba Tumca gansxvavebiT petre gelaTelisgan romelic

berZnuli teqstis analogiiT citirebul epizods uSemasmenlo

winadadebebiT Targmnis eqvTime aTonelis Targmani qarTulisTvis metad

bunebrivi konstruqciebiT aris Sesrulebuli

sxva magaliTi ldquoΦανταςία ἐστὶν ἀπάτη ὀφθαλμῶν ἐν κοιμωμένῃ διανοίᾳmiddot φανταςία

ἐστὶν ἔκστασις νοὸς ἐγρηγορότος σώματοςmiddot Φανταςία ἐστὶν ἀνυπόστατος θεωρίαrdquo (PG Vol 88

669BC) ldquoocnebaAacute ars cTomilebaAacute TualTaAacute mZnaresa gonebasa Sina ocnebaAacute

ars gancAcircbrebaAacute gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina AtildeorcTasa ocnebaAacute ars

xilvaAacute uguamoAacute da ara arsirdquo (sineli 1965 53) ldquoocnebaAacute ars cTunebaAacute

TualTaAacute mZinaresa Sina mimogonebasa ocnebaAacute ars gankrTomilebaAacute

gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina sxeulisasardquo (A-39 22v) poetur teqstebSi ar

aris SenarCunebuli stili

anton kaTalikosi

ldquosxegravea ars ocneba sizmrisagan hAtildeams cnobad

RmrTis-metyegraveAgravelurad aqa gancxadebulebs

ocneba aris TvalTa cTuneba maSin

midmo goneba odes mZinareobdes

xolo sxeuli mRAcircZareobdes odesrdquo

(sizmarTaTvis 2)

ioane petriwi

ldquogonebis aRZrvad AtildeorcTa uZraobasa

Sina ityAcircan bunebisandashmetyuelni

ocnebad ndash TualTa AtildeorcTa

cTomilebasa

raJams goneba viTar mZinare iyos

misTa sagonTa miridebiT sruliadrdquo

(str 34)

gameorebis erT-erTi saxea anastrofi igive palilogia ndash wina

kolonis ukanaskneli sityvis gameoreba momdevno frazis dasawyisSi

80

bdquoἐδέξατο ἔλλαμψιν Ἔλλαμψίς ἐστινrdquo (813B) ldquoSeiwynara gabrwyinvebaAacute gabrwyinvebaAacute

arsrdquo (A-39 73v) ldquoSeiwynara brwyinvalebaAacute saRmrToAacute xolo brwyinvalebaAacute

arsrdquo (sineli 1965 182) rdquoΜνήμη θανάτου ἐναργὴς περιέκοψε βρώματα βρωμάτων δὲ ἐν

ταπεινώσει κοπέντων συνεξεκόπησαν πάθηldquo (PG Vol 88 796AB) ldquoAtildesenebaman

sikudilisaman gancxadebulman gardahkueTna sazrdelni xolo

sazrdelTa simdablesa Sina gardakueTasa TangardaekueTnes vnebanicardquo

(A-3965r) ldquoAtildesenebaman sikudilisman gankueTnis gemoni WamadTani xolo

raJams eseviTarnindashigi gemoni simdabliT ganikueTnian maT Tana

ganikueTnian vnebanicardquo (sineli 1965 155) aqac rogorc sxva SemTxvevebSi

petre gelaTeliseul TargmanSi metad Cans mTargmnelis zrunva daicvas

sizuste da siaxlove dedanTan am stilur figuras iyenebs anton

kaTalikosic prozauli teqstebisgan damoukideblad

ldquomaSin eSmakni aRmmzadeben Cuen nategraverad

nategraverad mowyaleT Tanlmobil eriskacTadrdquo (25)

paronomasia ndash gameorebis erTerTi saxeoba romelic sakmaod

gavrcelebulia bizantiur mwerlobaSi xasiaTdeba erTnairi Ziris mqone

msgavsi JReradobis magram gansxvavebuli mniSvnelobis sityvebis

SepirispirebiTa da kavSiriT roca erTi Ziris sityva sxvadasxva

gramatikul formaSia (bezaraSvili 2004 619-620) am ritorikul

figurebis Targmnas Sesabamisi Sesatyvisobebis arsebobis SemTxvevaSi

orive mTargmneli arTmevs Tavs Tumca rogorc sxva SemTxvevebSi petre

gelaTelis Targmani met siaxloves iCens berZnul teqstTan ldquoτοῦ δoacuteλου τῶν

δολίωνrdquo (PG Vol 88 669B) ldquozakuvisa mzakuvarTaAacutesa gamoucdelad yofadrdquo (A-

39 23r) ldquoRonesa mzakuvarTa maT mterTa CuenTasardquo(sineli 1965 53) ldquoΠάσῃ

νήψει νήψωμεν καὶ τηρήσει τερήσωμεν καὶ φυλακῇ φυλαξώμεθαrdquo (PG Vol 88 712D)

ldquoyovliTa ganfrTxobiTa ganvifrTxoT da damarxviTa davimarxoT da

dacviTa davicvaTrdquo (A-39 44v) ldquoyovliTa sifrTxiliTa ganvifrTxoT da

yovliTa krZalulebiTa vekrZalneT da yovliTa gulisAtildemisyofiTa

gulisAtildemavyoTrdquo (sineli 1965 103) ldquoμολυνεῖ ἢ μὴ μολυνόμενος τοὺς μολυνομένους

σὺν αὐτοῖς μολυνθήσεταιrdquo (PG Vol 88 669A) ldquoguli maTZliTTasa Sina

Seamwikulos gonebasa ginaTu arSemwikulebuli SemwikulebulTa

damsjeli TAcircTca Seimwikulosrdquo (A-39 23r-23v) ldquoguli misi Seiginebodis anu

81

ukueTu TAcircT ara Seiginebodis romelni Seiginebodian maT ganikiTxvidesrdquo

(sineli 1965 52) rig SemTxvevaSi berZnuli teqstisgan damoukideblad

qarTveli mTargmnelebi Tavadac qmnian paronomasiis nimuSebs ldquoΕἶδον μῖσος

πορνείας δεσμὸν χρόνιον διαῤῥῆξαν καὶ μνησικακίαν ἐκεῖ ἄδεσμον αὐτὸν τοῦ λοιποῦ

παραδόξως διατηρήσασανmiddot θαυμαστὸν ὅραμα δαίμονα τὸν δαίμονα ἰώμενονldquo (PG Vol 88

841B) vixile siZulili sakrvelsa siZvisasa JamiTa ganmxeTqelad da

ZacircrisAtildesenebaAacute mun usakrvelod missa mieriTgan sakAcircrvelebiT damcvelad

sakAcircrvel saxilveli eSmaki eSmakisa ganmkurnebeladrdquo (A-39 81v) ldquovixile

munve ZacircrisndashAtildesenebaAacute romelman sakrveli igi siZvisaAacute Seukrvelad daicva

mieriTgan da damikAcircrda viTar eSmakman eSmaki gandevnardquo (sineli 1965 204)

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquoiqmna odesme siZulili ganmxeTqel

siZAcircs krulebis yovlad daZegraveAgravelebulis

kualad igive arSemkrvel maT ganaxeTqT

damcegraveAgravel Seukrvel eSmaki eSmakT mdevnel

magra gangebiT saRmrToT sakAcircrvi eserdquo (94)

--------

citirebul pasaJSi gameorebasTan erTad aris antiTezis nimuSic

saTnoebaTa kibis stilis yvelaze ganmasxvavebel Taviseburebad t popova

swored antiTezas miiCnevs mkvlevris azriT antiTeza devs nawarmoebis

kompoziciaSic ki xolo sakuTriv teqstSi gvxvdeba yvela saxeobis

antiTeza (popova 2011 52) ufro metic vfiqrob erTi safexuris

farglebSi aris moqceuli antiTeza ndash opoziciuri wyvilebi saTnoeba da

mankiereba antiTezis magaliTebi

ldquoΔίδου κόπους νεότητός σου προθύμως Χριστῷ καὶ χαρήσῃ ἐν γήρᾳ ἐπὶ πλούτῳ ἀγαθείαςmiddot

τὰ ἐν νεότητι συναγόμενα ἐν τῷ γήρᾳ τοὺς ἐξατονήσαντας τρέφουσι καὶ παραμυθοῦνταιldquo (PG

Vol 88 641B) ldquomiscen Sromani siWabukisa Senisani guls-modgined qristesa

da gixarodis siberesa Sensa simdidresa zeda uvnebelobisasa siWabukesa

Sina Sekrebulni Sromani siberesa Sina mouZlurebulTa zrdian da

nugeSinis-scemenrdquo (sineli 1965 32) ldquomiscemd SromaTa siWabukisa SenisaTa

gulmodginebiT qristesa da ixaro siberesa Sina uvnebelobisasa rameTu

siWabukesa Sina Sekrebulni siberesa Sina mouZlurebulTa gamozardian

da nugeSinis scemenrdquo (A-39 15r)

anton kaTalikosi ioane petriwi

82

ldquosiWabukisa drosa mihscemen Sromani

guls-modginedre qristesa sixaruliT

xolo ixaro drosa siberisasa

hnaxo ra mdidrad uvnebeloba wmida

da siyrmis unjman gamogzardos siberesrdquo

(110)

ldquosofliT gamosvla siWabukisa Jamsa

giAtildems monazono rameTu Sekrebulni

maSin Sromani siberesa gzrdian Sen

da sikudilisa winaAacuteTve warggzavnian

mosagebelsa RirsTasa saukunodrdquo (str11)

ldquoΠάντων τῶν προαιρουμένων ὁ Θεὸς πάντων ἡ ζωήmiddot πάντων ἡ σωτηρία πιστῶν ἀπίστωνmiddot

δικαίων ἀδίκωνmiddot εὐσεβῶν ἀοεβῶνmiddot ἀπαθῶν ἐμπαθῶνmiddot μοναχῶν κοσμικῶνmiddot σοφῶν ἰδιωτῶνmiddot

ὑγιῶν ἀσθενῶνmiddot νέων προβεβηκότωνrdquo (PG Vol 88 633A) ldquorameTu igi ars yovelTa

RmerTi da yovelTa cxorebaAacute urwmunoTa da morwmuneTaAacute marTalTaAacute da

codvilTaAacute uvnebelTa da vnebulTaAacute RmrTis-msaxurTaAacute da usjuloTaAacute

erisaganTaAacute da monazonTaAacute brZenTaAacute da uswavlelTaAacuterdquo (sineli 1965 20)

ldquorameTu igi ars yovelTa RmerTi yovelTa cxorebaAacute yovelTa

macxovarebaAacute morwmuneTa urwmunoTa marTalTa usamarloTa

keTilmosavTa umosavoTa uvnebelTa vnebisSnaTa monazonTa

msoflelTa brZenTa uswavlelTa (A-39 9v-10r)

ldquoΣημεῖον μεμεριμνημένης μετανοίας παςῶν τῶν συμβαινουςῶν ὁρατῶν καὶ ἀοράτων

θλίψεων ἀξίους ἑαυτοὺς λογίζεσθαιmiddot καὶ τούτων πλείωrdquo (PG Vol 88 780B) ldquosaswauli

WeSmaritisa sinanulisa ese ars raAacuteTa yovelTa WirTa da gansacdelTa

saCinoTa da uCinoTa Rirsad Segueracxnen Tavni Cuennirdquo (sineli 1965

150) bdquosaswauli zrunvilisa sinanulisa yovelTa SemTxuevadTa xilulTa

da uxilavTa WirTa Rirsad TavTa TacircsTa gonebaAacute da umravlesca amaTsardquo

(A-39 63r) antiTezis rogorc mxatvruli gamosaxvis erTi ubrwyinvalesi

xerxis funqcia saTnoebaTa kibeSi savaraudod SemCneuli aqvs teqstis

qarTvel mTargmnelsac eqvTime aToneli rogorc samecniero

literaturaSia SeniSnuli Tavadac berZnuli teqstisgan

damoukideblad qmnis antiTezis SesaniSnav formebs ldquosxuaTaTAcircs ara

yovelni ganvikiTxviT Tu rad ara vacxovneniT xolo TavTa TacircsTaTAcircs

ueWuelad yovelniverdquo ldquoficxel ars da Znel dayenebaAacute wylisa Tacircnier

saprtobisa da sagozelisa xolo RmrTisagan yovelive SesaZlebel

arsrdquo (cincaZe 2008 82) antiTezas romelic amavdroulad warmodgens

anaforas eqvTime aToneli sxva SemTxvevaSic Txzavs berZnuli

83

teqstisgan damoukideblad ldquoὁ δόκιμος πανταχοῦ δόκιμοςrdquo (PG Vol 88 716C)

ldquogarna gamocdili yovelsave Sina gamocdil ars viTarca-igi

gamoucdeli yovelsave Sina gamoucdel arsrdquo (sineli 1965 109)

ldquogamocdili yovelsa Sina gamocdil viTar-igi da winaukmordquo (A-39 46r)

homoiotelevtoni anu paromoioni aris struqturis da Jreradobis

paralelizmi kolonebis Tanxmiereba anu Tanabarxmovani marcvlovani

daboloeba an homeoptotoni ndash erTnairi brunvis formebiani sityvebis

daboloeba (bezaraSvili 2004 613) amis magaliTebi teqstSi mravladaa

ldquoκαταλαλιᾶς θύρα εὐτραπελίας χειραγωγὸς ψεύδους ὑπουργὸς κατανύξεως διάλυσις ἀκηδίας

κλήτωρ ὕπνου πρόδρομος συννοίας σκορπισμὸς φυλακῆς ἀφανισμὸςrdquo (PG Vol 88 852Β)

ldquokari ZAcircris-zraxvisaAacute winamZRuari kadnierebisaAacute msaxuri tyuvilisaAacute

damAtildesneli lmobierebisaAacute momxdeli mowyinebisaAacute winamorbedi ZilisaAacute

ganmabneveli keTilTa gulis-sityuaTaAacute uCino-myofeli gloisaAacuterdquo(sineli

1965 213) ldquoZAcircrisAtildesenebisa kar kadnierebisa Atildeelisampyrobel tyuilisa

msaxur lmobierebisa daAtildesna mowyinebisa mxdeli Zilisa winamorbed

Tangonebobisa dabneva mcvelisa uCinoyofardquo (A-39 85r) qarTuli

Targmanebis avtorebi TviTonac berZnuli teqstisgan damoukideblad

iyeneben am ritorikul xerxs (PG Vol 88 1097B) ldquodasabam vidreme

urisxvelobisa dumili bageTaAacute SfoTebasa Sina gulisasa xolo saSuali

dumili gulissityuaTaAacute ndash wylulsa Sina SfoTebasa sulisasa xolo

dasasrul ndash Semtkicebuli siwynare qrolasa Sina xeneSTa qarTasardquo (A-39

75v-76r) ldquodasabami urisxvelobisaAacute ars dumili bageTaAacute guliTa

aRZruliTa da saSuali ars dadumebaAacute gulisndashsityuaTaAacute wuliladiTa

aRZrviTa sulisaAacuteTa xolo aRsasruli ars aRuSfoTebeli dawynarebaAacute

bervasa Sina qarTa arawmidaTasardquo (sineli 1965 188)

mravlad aris saTnoebaTa kibeSi hendiadisebi ndash ori sityvis

Sewyvileba romelTagan erTi logikurad meores eqvemdebareba

(bezaraSvili 2004 599)

Μοναχός ἐστιν τάξις καὶ κατάστασις ἀσωμάτων ἐν σώματι ὐλικῷ καὶ ῥυπαρῷ

ἐπιτελουμένηldquo (PG Vol 88 633B) monazoni ars wesi da mdgomobaAacute sxeulisa

Soris nivTierisa da biweanisa srulqmnilirdquo (A-39 10r) ldquomonazonobaAacute ars

wesi da saqmAgrave uAtildeorcoTaAacute aRsrulebuli AtildeorcTa Sina nivTierTa da

84

mokudavTardquo (sineli 1965 21)N Kan kidev ldquoἘγκρατής ἐστιν ὁ ἐν μέσῳ πειρασμῶν καὶ

παγίδων καὶ θορύβων ἀπηλλαγμένου τρόπους πάσῃ δυνάμει μιμεῖσθαι φιλονεικῶνrdquo (PG Vol

88 633B) ldquogankrZaluli igi ars romeli Soris gansacdelTa da sabrAtildeeTa

da amboxebaTa iswrafdes aRsrulebad saqmeTa maTTa romelni

ganSorebul arian yovlisave eseviTarisaganrdquo (sineli 1965 21)

ldquogankrZaluli ars saSuali gansacdelTa da sabrAtildeeTa da SfoTTa

SecvalebulTa guarTa mimsgavsebad Zlevismoyvarerdquo (A-39 10r)

ritorikuli SekiTxva sicxadis da gamokveTilobis sicocxlis

Semqmnel figurაd aris miCneuli kiTxva ismeba efeqtisTvis da ara

informaciisTvis (bezaraSvili 2004 626) am mxatvrul xerxs ioane sineli

xSirad mimarTavs igi SenarCunebulia qarTul redaqciebSic (PG Vol 88

965D) ldquoukueTu ufali winaaRudgebis ampartavanTa vinRa SeuZlos

Sewyalebad eseviTarTa maT ubadrukTardquo (sineli 1965 318) ldquozesTmCenTa

ufali winaganewyobvis da visRa ukue namdAcirclve Sewyalebad amaTda Zal-

ucrdquo (A-39 122r)

anton kaTalikosi bdquowina-ganewyo mzvaobarTa ufali

da visme Zal-uZs Sewyalebadmca maTdardquo ndash (226)

(PG Vol 88 965D) ldquoukueTu winaSe uflisa saZulel ars yoveli guli

maRali vinRa Seiyuaros igi sxuamanrdquo (sineli 1965 319) ldquoarawmida winaSe

uflisa yoveli gulmaRali da visRa namdAcirclve eseviTarisa ganwmedad

Zal-edvasldquo (A-39 122r)

anton kaTalikosi ldquoTu sam maRali saZagel-ars uflisad

vinRa hyvarobdes amasmca qmnilTaganirdquo (2210)

(PG Vol 88 1160B) ldquoguiTxar Cuen ჵ Sueniero Soris saTnoebaTa da

guauwye sada aZoeb cxovarTa SenTa sada iyofebirdquo ndash (sineli 1965 518)

ldquomomiTxar Cuen ჵ keTilo saTnoebaTa Soris ldquosada hmwysi cxovarTa sada

daakarvebrdquo (A-39198v)

anton kaTalikosi ldquomiTxar keTilo saTnoebaTa Soris

sad hmwysi cxovarTa sad akarveb Sua-dRerdquo (3010)

personifikaciagapirovneba aseve mniSvnelovani mxatvruli xerxia

romelsac ioane sineli xSirad mimarTavs mankierebisa da saTnoebis

adamianze moqmedebis Zalis ukeT warmosaCenad igi konkretul mankierebas

85

Tu saTnoebas xedavs gansxeulebulad (PG Vol 88 665D) ldquoiyavn mamaAacute Seni

romeli tAcircrTvasa Sina codvaTa SenTasa SenTanave daSurebodis da

Segeweodis da gangaZlierebdes xolo dedaAacute Seni-lmobierebaAacute da

tirili romelsa ZaluZs mwinkulevanebisagan codvaTa SenTaAacutesa ganbanad

Senda xolo Zma Senda romeli srbasa Sina zecad aRmyvanebelisa gzisasa

Surebodis da rbiodis Sen Tana moige meuRle ganumeorebeli AtildesenebaAacute

sikudilisaAacute da Svilni Senni sayuarelni iyvned sulTqumani gulisanirdquo

(sineli 1965 43) ldquoiyavn Senda tAcircrTisami codvaTaAacutesa TanadaSuromad

SemZlebelica da mnebebeli xolo deda ndash lmobierebaAacute ganbanad Senda

mwikulisagan SemZlebeli xolo Zma ndash sarbielisa mimarT zenaAacutesa

Tanmetkivneule da Tanganmsworebeli moige TanmesawuToed ganuWrelad

AtildesenebaAacute sikudilisaAacuterdquo (A-39 21r)

an kidev (PG Vol 88 1860841B) ldquoromeli mZle eqmna gulisndashwyromasa man

mospo ZacircrisndashAtildeseneba xolo vidremdis mamaAacute cocxal iyos SeuZlebel ars

Tumca ara Svil esxnes masrdquo (sineli 1965 203) ldquodacxromilman

guliswyromisgan moispo ZAcircrisAtildesenebaAacute rameTu mamisa cxovlobasaRa

SvilTa sxmaAacuteca iqmnebisrdquo (A-39 81r)

anton kaTalikosi ldquoTu sadame mZle eqmnemca monazono

gulis-wyromasa mohspo ZAcircris-Atildeseneba

rameTu mama Tu sadame hscocxlebdes

adAcircl SesaZlo SAcirclTa sxma mamisagan

aq ganhsja saAtildemar TqmulTaTAcircs amaT vnebaTrdquo (93)

hiperbola ndash teqsts gansakuTrebul elfers sZens originalur

hiperbolaTa simravle ldquoεἰ δὲ μὴ αἰωνίως μέλλεις δακρύεινrdquo (PG Vol 88 668B)

ldquoraAacuteTa ara saukunod scremloodirdquo (sineli 1965 49) ldquoxolo ukueTu ara

saukunod gegulebis cremlovaAacuterdquo (A-39 21v) ldquoκἃν ἑκατὸν ἔτη ζήσειεν κἃν τὸν

Ἰορδάνην ποταμὸν ὅλον δάκρυον ἐκ τῶν ἑαυτῦ ὀφθαλμῶν ἴδοι ἐκπορευόμενονrdquo (PG Vol 88

848C) ldquodaRacaTu cxovndes as wel da Tuca xedvides cremlTa

gardamomavalTa TualTa misTagan viTarca mdinare iordanerdquo (sineli 1965

210) ldquodaRacaTu yoveli mdinare iordane cremlad TualTagan ixilos

gardmomavalrdquo (A-39 84r)

86

saTnoebaTa kibeSi gansakuTrebul yuradRebas iqcevs SedarebaTa

siuxve igi originalurad aris CarTuli nawarmoebis erTian qsovilSi

magaliTad ioane sineli simdablis saTnoebas adarebs cisartyelas ldquoΚαὶ

ουνθέουσα ἑαυτῇ ἡ πανόσιος αὔτη τρίσειρος ἄλυσις μᾶλλον δέ ἴριςrdquo (PG Vol 88 989D)

ldquoSeierTis sanatreli ese samkeci jaWAcirc da ufroAacutesRa mSAcircldi cisaAacuterdquo

(sineli 1965 347) ldquoyovlad wmidasa amas sam sirasa jaWusa xolo

ufroAacutesRa sartyelsa cisasardquo (A-39 132v)

anton kaTalikosi ldquosam sira ese jaWAcirc ganmtkicebuli

ufrosRa mSAcircldi cisa irise Wrelirdquo (25 7)

sxva magaliTi ldquoΜετάνοιά ἐστι ταπεινώσεως ἀγοραστήςrdquo (PG Vol 88 764C)

ldquomonanuli vaWari ars simdablisa msyidvelirdquo(sineli 1965 125) ldquomonanuli

ars damdablebisa momsyidelirdquo (A-39 53v)

anton kaTalikosi ldquomonanuli ars damdablebis momfardvirdquo (5 3)

an kidev bdquoὥσπερ τὴν ἄβυσσον ἀπέρατον τινὲς εἶναι ὁρίζονταιmiddot τόπον γὰρ αὐτὴν καλοῦσιν

ἀπύθμαντον Οὕτως ἡ τοῦ θανάτου ἔννοια ἄφθαρτον καὶ τὴν ἁγνείαν καὶ τὴν ἐργασίαν

κέκτηταιldquo (PG Vol 88 797B) ldquoviTarca ufskrulisaTAcircs zRuaTaAacutesa ityAcircan

viTarmed miuwdomel ars egreTve Atildesenebisa sikudilisa siwmideca da

saqmeca miuwdomel arsrdquo (sineli 1965 159) ldquoviTarndashigi ufskrulsa

umierkerZood yofad vieTnime gansazRvreben rameTu adgilsa missa

uwodeben apAcircTmantod esreTve sulisa gagonebasa uwevneli da

ubiwoebaAacuteca da moqmedebaAacute mougiesrdquo (A-39 66r) ldquoΕὐαρεστήσωμεν Κυρίῳ ὡς

στρατιῶται βασιλεῖrdquo (PG Vol 88 637B) rdquosaTno veyvneT ufalsa viTar mAtildeedarni

mefesardquo (A-39 19v) Δεδοίκασι γὰρ σύννοιαν οἱ δαίμονες ὡς οἱ κλέπται τοὺς κύναςldquo (PG

Vol 88 805A) ldquoeSiSvian Tangonebobasa eSmakni viTar mparavni ZaRlTardquo (A-

39 68v) ldquoZrwian eSmakni mwuxarebisagan viTarca mparavni ZaRlTaganrdquo

(sineli 1965 167) da sxva sainteresoa aseve bibliuri Sedarebebi

romelTac xSirad mimarTavs avtori MmagaliTad ioane sinels

saTnoebebi warmoudgenia kibed romelic bibliuri iakobis xilvaSi casa

da dedamiwas Soris iyo aRmarTuli (dab 28 11-13) da romelic iqca cisa

da miwis kavSiris erTgvar simbolod xolo vnebebi warmoudgenia jaWvad

romliTac iyo Sekruli petre mociquli sapyrobileSi tusaRobis dros

da risganac saswaulebrivad gaaTavisufla ufalma (saq 12 6-9) ioane

87

sineli xSirad iyenebs ldquojaWvisrdquo simbolos saTnoebebis an mankierebebis

erTmaneTisgan gamomdinareobis Cvenebis mizniT ldquoΑἱ μὲν ὅσιαι ἀρεταὶ τῇ τοῦ

Ἰακώβ κλίμακι παρεοίκασιν αἱ δέ ἀνόσιοι κακίαι τῇ ἁλύσει τῇ ἐκπεσούσῃ ἐκ Πέτρου τοῦ

κορυφαίουrdquo (PG Vol 88 840D) ldquosaTnoebani wmidani msgavs arian kibesa mas

romeli ixila iakob rameTu SemdgomiTi Semdgomad SeslviTa maT Sina

aRamaRleben kacsa cadmde xolo borotni saqmeni msgavs arian jaWuTa

maT romeli dascAcircves mociqulisa petresgan rameTu esreT vnebani erTindash

erTsa damokidebul arian da Staiyvaneben sulsa jojoxeTadrdquo (sineli

1965 202) ldquowmidani vidreme saTnoebani iakobis kibesa miehazrvian xolo

arawmidani siboroteni ndash jaWusa ganvrdomilsa petresgan (A-39 80v)

saTnoebaTa kibe gamoirCeva mravalferovani da uCveulo epiTetebiT

νοῦν ἄφωνον (PG Vol 88 765B) ldquogonebisa uAtildemoAacutesardquo (A-39 55r) ldquogonebani

usityueladrdquo (sineli 1965 128) ldquoκατώδυνος14

ψυχήrdquo (PG Vol 88 804D) ldquosulsa

qurivsardquo (A-39 68r) ldquosulsa mgloviaresardquo (sineli 1965 166) ldquoἀγγελοπρεπὲς15

θέαμαrdquo (PG Vol 88 688B) ldquoangelozebrivi xilvaAacuterdquo (sineli 196568) ldquoangeloz-

Suenieri saxilavirdquo (A-39 30r)

SedarebiT vrclad SevexebiT anton kaTalikosis redaqciis CarTul

strofebSi ramdenime Teologiuri SinaarsiT datvirTul epiTets aseTia

neoplatonur moZRvrebaSi RvTis predikatebi ndash erTi da keTili

ldquouvneboba oqrov mgebo sulTaTAcircs

elvarev saqe b rZenTadmi samkobo aw

brkiali ig i gegraverdiv hfine CegraveAgravendami

erT keTilobi sawyurisadmi xedegravead

locvisa frTiT a Rmfeno mimarT mzisardquo (29 I orig str)

isini ZiriTadad sinonimur wyvilSi gvxvdeba asea es anton

kaTalikosis wyobilsityvaobaSic ldquogoneba amze itAcircfre erT-keTilirdquo (ant

kaT wyobil str655) da Sua saukuneebis qarTul filosofiur-

Teologiur teqstebSic ldquokeTilobaAacute da erTi ndash igiveoba da RmerTi da

keTili ndash igiveobardquo (ZvelberZnul 2010 194)

14

κατώδυνος ndash in anguish grieving mourning (berZnuli 1961 738) 15

ἀγγελοπρεπὲς ndash befitting angels (berZnuli 1961 9)

88

garda amisa teqstSi aris epiTetebi romlebic erTs anu RmerTs

axasiaTebs apofatikuri TvalsazrisiT

ldquoromelman gyos Sen hrCeul qristes mowafe

xolo meorem angelos zena xorcTa

da mesameman vnebaTa zeda mTavar

xolo samTave mxedegraveAgravel niadag sarkiT

satrfialois uocnosa mzisadmirdquo (1 9)

ldquouocnordquo termini awarmoa ioane petriwma ldquoocnebardquo zmnidan mas

saba ganmartavs rogorc bdquoarasacnobelsldquo aseve sim yauxCiSvils igi

esmis rogorc sacnauris antonimuri da bdquoucnaurisldquo sinonimuri sityva

magram petriws gansxvavebuli cnebebi aqvs gadmocemuli am ori terminiT

ucno ndash Seucnobeli da uocno ndash warmoudgeneli warmousaxveli amgvarad

uocno miRebulia ara cnoba aramed ocneba zmnidan da amaTi

diferenciacia petriwamde ar unda yofiliyo savaraudebeli

(meliqiSvili 2011 196-197)

ldquounacnordquo ndash Seumecnebeli adamianuri gonebisTvis miuwvdomeli

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriwi

anton

kaTalikos

i

patrologia

greka

ldquoucxoebaAacute ese

ars

ganSorebaAacute

kadnierebisag

an sibrZne

ucnauri rdquo

(sineli 1965

43)

ldquoucxoebaAacute

ars

ukadnieroAacute

CueulebaAacute

ucnauri

sibrZnerdquo (A-

39 19r)

ucnauri

mecniereba ndash

wmida

(24)

ldquoucxoeba

ars

unacno

sibrZnerdquo

(3 2)

ldquoἄγνωστος

σοφίαrdquo

(PG Vol 88

664B)

ldquounacnordquo sxva prozaul qarTul TargmanebSi Secvlilia ucnauriT rasac

igive semantika aqvs ndash Seucnobeli

89

tropuli metyvelebis formebidan gamovyofT aseve saTnoebaTa kibis

antoniseuli redaqciis originalur CanarTebSi gamoyenebul metaforebs

aRniSnuli masala cxadyofs antoniseuli redaqciis CanarTi strofebis

originalobas radgan tropuli metyvelebis formebi Tu simboloebi

(warmovadgenT Sesabamis paragrafSi) romlebic am nawilSi Cans

damaxasiaTebelia zogadad anton kaTalikosis mxatvruli

azrovnebisTvis

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquoanu surAcirclman namdAcircl

satrfialosmanrdquo (16)

ldquotrfial mwyurvalman

namdAcirclsatrfialosmanrdquo (46)

ldquoor-gzis Sedgoma satrfos namdAcirclsawyurisrdquo (I I orig str)

ldquomaradis xedua namdAcirclsatrfialosadrdquo

(str 393)

ldquovin satrfialos namdAcirclsa etrfialerdquo

(str 439)

ldquooqros-feri frTe TAcircT naTlisad

mimyvanirdquo (7 I orig str)

FfrTiTa oqrois urCeulesiT moxuAgraved

(str 493)

ldquovardi ar mWnari ჶiali keTil

sulnelrdquo (I I orig str)

fial-sunnel RuTiv nel sacxebel

nardisa (str 570)

amrigad saTnoebaTa kibe gamoirCeva tropuli metyvelebis formebis

ritorikuli da stiluri figurebis mravalferovnebiT rac qmnis

maRalmxatvrul da esTetikuri TvalsazrisiT gamorCeul stils am

mxriv berZnul originals arc qarTuli Targmanebi Camouvardebian petre

gelaTeli cdilobs srulad SeinarCunos dedniseuli eqspresiuloba

qmnis ra formaluri ekvivalentis tipis Targmans xolo eqvTime

aTonelis teqsti gamoirCeva sisadaviTa da azris sicxadiT Targmanidan

Cans rom igi teqstis formas uqvemdebarebs Sinaarsis naTlad gadmocemis

amocanas miuxedavad amisa TargmanSi SenarCunebulia maRalmxatvruli

stili da rig SemTxvevebSi ritmulobac

90

amp 3 poeturi teqstebis versifikacia

saTnoebaTa kibis ori sruli galeqsili redaqcia arsebobs rogorc

naSromis wina TavebSi aRvniSneT ndash ioane petriwiseuli da anton

kaTalikosiseuli da bolo wlebSi aRmoCenili grigol nazianzelis

TxzulebebSi CarTuli saTnoebaTa kibis fragmentebi samive leqsiTi

redaqcia iamburi saleqso sazomiT aris dawerili SeniSnulia rom

iamburi leqsi ndash mcire formis iambikoebi advili dasamaxsovrebelia

Tavisi lakoniurobiT aforistulobiTa da sentenciurobiT

(bezaraSvili 1987 151)

samecniero literaturaSi araerTgzis aris SeniSnuli rom iamburi

sazomis farTo gamoyeneba dakavSirebulia ioane petriwTan da gelaTur

stilTan anton kaTalikosi rogorc ioane petriwis da misi skolis

tradiciebis didi damfasebeli hbaZavs demetre mefes ioane petriws

iezekiels petre gelaTels arsen bulmaisimisZesa da sxvebs cdilobs

warmoaCinos iambikos yvela Tavisebureba romelic axasiaTebda mas

qarTuli poeziis ganviTarebis xangrZlivi istoriis manZilze misi

iambikoebi gamoirCevian akrostixTa nairsaxeobiT garegani da Sinagani

riTmebiT maTSi daculia klasikuri iambikos stili cezura metwilad

modis me-5 marcvlis Semdeg Tumca zogjer igrZnoba taepebSi

marcvlebis met-naklebobac da cezuris adgilis cvalebadobac

yovelive es imaze migvaniSnebs rom anton kaTalikosi iyo qarTuli

literatures filosofiis Teologiis warmomadgenelTa Rirseuli

damfasebeli da maTi naazrevis poeturi xerxebis Cinebuli mcodne

(sulava 2006 196-197)

saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis (anton kaTalikosiseuli da

ioane petriwiseuli redaqciebis) calkeul TavTa struqturuli

Sepirispireba gvaCvenebs rom teqstebSi calkeul safexurTa

struqturuli organizeba identuria yovel safexurs win uZRvis

originali strofebi romelic mkiTxvels acnobs safexurSi

warmodgenil Temas safexuris dasaTaureba ikiTxeba Sesavali strofis

akrostixSic TiToeuli safexuri moicavs aT strofs muxlebi

gawyobilia iamburi sazomiT anonimur versias rac Seexeba rogorc

91

aRvniSneT nebismieria rogorc iambur strofTa raodenoba ise strofSi

taepTa raodenobac (bezaraSvili 1987 132-133)

winamdebare paragrafSi SevecdebiT mimovixiloT saanalozo

teqstebis versifikaciuli raoba

bizantiuri himnografia mdidaria araliturgikuli poeziiT isini

damoukidebeli krebulebisa da xelnawerebis saxiT arsebobs xolo

qarTulad Targmnilia calkeuli Txzulebebi cnobilia iambikoTa iseTi

Targmanebi romelic ZiriTad TxzulebasTan erTad aris Targmnili da

ara specialurad (mag amberkis saflavsa zeda warwerilirdquo Targmnilia

am wmindanis metafrasul cxovrebasTan erTad grigol RvTismetyvelisa

muAtildeledi aRricxuaAacute wmidaTa wignTardquo da amfiloqe ikonielis iambiko

selevkiosis mimarTrdquo romelic Setanilia did sjulis kanonSirdquo da

Targmnilia arsen iyalToelis mier aris bibliuri kanonikuri wignebis

CamonaTvali iambikurad) k kekeliZe XIII saukunis I naxevarSi naTargmnad

miiCnevs grigol RvTismetyvelis poezias ioane oqropiris iambikos

ioanik monazonis iambikoebs sakuTriv iamburi poeziiT daintereseba

xdeba gelaTur saliteraturo skolaSi romlis wamomwyebi ioane

petriwi Cans mas garda ioane sinelis klemaqsisa (efTvime mTawmidelis

Targmnili prozauli teqsti) iambikoTi aqvs galeqsili iambikuri

sAcircnaqsari aT or TveTa proloRia romelic gaagrZela arsen bulmaisimis

Zem da daamTavra anton I-ma (gabiZaSvili 2011)

cnobilia rom iambiko specialuri saleqso formaa romelic

strofSi marcvalTa garkveul raodenobas emyareba igi iyofa

strofebad anu muxlebad TiToeuli muxli Sedgeba 5 iSviaTad 7

taepisgan TiToeul taepSi 12 marcvalia (marcvalTa raodenobaSi ar

Sedis naxevarxmovnebi) romelic cezuriT or araTanabar muxlad iyofa

Zvel qarTulSi cezura gankveTis niSniT wertiliT an mZimiT

aRiniSneba qarTul iambikoSi arc marcvalTa raodenobaa taepSi mudmivi

da cezuriT gakveTac yovelTvis erTnairad ar xdeba es ki samecniero

literaturaSi axsnilia misi araqarTuli warmomavlobiT ndash igi

berZnulidanaa Semosuli

saTnoebaTa kibis orive poetur versiaSi muxlebSi taepebis

raodenoba mkacrad gansazRvrulia da TiTo muxli moicavs 5 taeps rac

92

Seexeba marcvalTa raodenobas poetur redaqciebSi aris SemTxvevebi

roca taepSi yovelTvis 12 marcvali ar aris

ldquosiWabukisa drosa mihscemen Sromanirdquo (110)

ldquomoRuawes visme did xans hbrZoda ese vnebardquo (petriwi 1968 str 231)

ldquorameTu viTar mas amkoben varskvlavnirdquo (petriwi 1968 str 283)

rac Seexeba naxevarmarcvlebs ndash wesiT Aacute Acirc Agrave marcvals ver qmnian

Tumca

a) antoniseul teqstSi iseve rogorc petriwTan Acirc qmnis marcvals

Aase magaliTad

ldquoarca saAtildemarTa arca monagebTaTAcircs

arca sawuTos didebisaTAcircs yolerdquo (21)

ldquopirsa maqebsa eSmakis mociqulad

ityAcircan Rirsni wmidani igi kacnirdquo (petriwi 1968 str 216)

b) antonis redaqciaSi calke u brjgu an Agrave ver qmnis marcvals

ldquoxolo bralobad TavTadmi CuenTa aRgegraveZegraverenrdquo (25)

ldquoxorcTaca TacircsTa ganSiSegraveleba SimSili

zecadmi xedegravea muniT sxva Sewevnisardquo (22)

Tuki u brjgu da Agrave gvxvdeba wyvilSi yovelTvis iqmneba marcvali

ldquouzrunegraveAgraveloba qegraveAgraveyniszedaT ganTxevardquo (21)

ldquome ara davhSegraveAgraver Sendami Sedgomili

ar mwads lxineba arc gansegraveAgraveneba kacTardquo (23)

g) ioane petriwis teqstSi u da a aseve u da e erTmaneTis

gverdigverd qmnis erT marcvals

ldquosiyuarulisa wmidisasa maradisrdquo (str 217)

ldquoda kacTa Tualsa miridebaca keTilrdquo (str 218)

ldquoamisTAcircs vneba saso-warkueTisa maTrdquo (str 227)

qarTuli iambikos berZnulis mixedviT gamarTvisas ZiriTadi

yuradReba miuqceviaT imisTvis rom cezura mexuTe marcvlis Semdeg

mosuliyo CvenTvis saintereso SemTxvevaSic saTnoebaTa kibis galeqsil

redaqciebSi Tormetmarcvliani taepis dayofa ZiriTad SemTxvevebSi 5+7-

ia xolo gamyof niSnad (magaliTad A-711 xelnawerSi) gamoyenebulia

mZime

93

ldquoucxoeba ars Cუ Agraveuleba ukadri

gulisAtildemisyofa ara gancxadebuli

unacno sibrZne ar naCeni simdidre

ჶaruli yofa uxilavi ganzraxegravea

da gulissityegravea uCino damalulirdquo (32)

cezuramde gvaqvs xuTi marcvali cezuris Semdeg Svidi meore taepis

pirveli nawili erTi ormarcvliani da erTi sammarcvliani terfiT

xolo meore naxevari ori ormarcvliani da erTic sammarcvliani

terfiT gadmouciaT pirvel taepSi ki cezuramde ori erTmarcvliani da

erTic sammarcvliani xolo cezuris Semdeg tradiciulad ori

ormarcvliani da erTic sammarcvliani terfi gvaqvs

fsiqologiaSi cnobili faqtia rom subieqtur ritmizaciaSi

stimulaciebi or-orad sam-samad da orT-oTxad dajgufebulebi

aRiqmebian Semoqmedis praqtika angariSs uwevs fsiqo-fiziologiur

kanonebs da saleqso sazomebic ormag sammag an oTxmag dayofაzea

dafuZnebuli amasTan xanmokle mexsierebis sazRvrebi 7-8 marcvals ar

aRemateba aqedan gamomdinare ritmuli dajgufebis Semadgenel

elementTa ricxvi ar unda sWarbobdes oTxs xolo qvejgufis

maqsimaluri moculoba ndashrva marcvals am monacemebis sizusteSi

saleqso sistemaSi sazomTa dayofa gvarwmunebs Tormetmarcvliani

taepis tradiciuli dayofa aseTia 12=66 57 75 444 (nakudaSvili 1996

21)

berZnuli iambiko Seicvala metruli sistemis tonuriT cvlilebis

gamo Tumca amas qarTul iambikoze gavlena ar mouxdenia qarTuli iambi

iambadve rCeboda iqneboda is gagrZelebuli Tu aqcentiani orive

SemTxvevaSi igi Seuferebelia qarTulisTvis aristoteles SefasebiT

iambi yvelaze axlos aris enis bunebasTan Tumca amas ver vityviT

qarTulis Sesaxeb qarTulad igi Zalian mZime gamovida gamomdinare

ormarcvliani da sammarcvliani terfebis araTanabari gadanawilebidan

miuxedavad imisa rom man didi roli Seasrula Tavis droze sasuliero

mwerlobaSi rogorc yvelaze gavrcelebulma saleqso sazomma didi

xniT mainc ar SemorCa rogorc enisTvis Seuferebeli mZime saleqso

94

forma (beraZe 1943 590-591) igi qarTul himnografiaSi X saukunidan XVIII

saukunis bolomde arsebobda a silagaZis SeniSvniT iambiko erTis

mxriv daupirispirda sakuTriv qarTul formas meores mxriv misi

ganviTarebis procesSi yovelTvis igrZnoba bunebrivi qarTuli

leqswyobis paraleluri funqcionirebis kvali da igi ganicdis kidec

mis garkveul gavlenas (silagaZe 1997 84) iambikuri sazomi qarTuli

leqsis bunebrivi intonaciisa da kilosTvis marTlac Seuferebeli Cans

misi meSveobiT rTulia poeturi aRmafrenisa da eqspresiis gamoxatva

miuxedavad amisa saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis avtorebi zog

SemTxvevaSi axerxeben iamburi sazomis qarTul leqsTan met-naklebad

efeqtur Sexamebas rac gvaZlevs ritmulad organizebul mxatvrulad

saSualo rangis strofebs avtorebi cdiloben sxvadasxva ritorikuli

figurebis gamoyenebiT leqss mianiWon meti eqspresiuloba amaSi maT

exmarebaT metad maRalmxatvruli stiliT dawerili berZnuli teqstis

SesaniSnavi qarTuli prozauli Targmanebi romlebic iZlevian

faqtobrivad mza masalas poeturi teqstebis ritmuli organizebisaTvis

ldquoigi ucxo ars vinca biw-gamoxatvaT

ganeyo yovlad da RvTisad Seyofil-ars

igi ucxo ars vis hswads maradis glova

igi ucxo ars vin evltis yovelT TAcircsTa

siyvarulTagan yovelTa sayvarelTasrdquo (35)

an kidev

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquogamoslva sofliT samT aiZules moqmedT

anu sufevam gulvebadman saRmrToman

anu codvaTa ganmravlebis cnobaman

anu surAcirclman namdAcircl satrfialosman

xolo garda sxegravea mizezi usityur arsrdquo

(16)

ldquosamTangani ars sofliT gamoslva brZeno

anu codvaTa mosagebelis krZalviT

anu surviliT sasufevelis Rirsad

anu ufroAacutesis sazomisa moRebiT

romel ars RmrTisa siyuaruli maRalirdquo

(str 7)

rogorc ukanasknel magaliTSi gamoCnda antoniseul teqstSi metad

Cans zrunva strofis ritmuli gawyobisTvis vidre petriwTan SesaZloa

ioane petriwis leqsis stili ganpirobebuli iyos misi wyarosgan

eqvTime aTonelis Targmanisgan radganac rogorc sadisertacio

95

naSromis wina paragrafSi gamoCnda eqvTime aToneli Targmnis

qarTulisTvis Sesaferisi metad sada da gasagebi formiT gansxvavebiT

petre gelaTelisgan amgvari suraTi gvaqvs poetur teqstebTan

mimarTebaSic anton kaTalikosisa da ioane petriwis redaqciebis

paralelur adgilebze dakvirveba naTlad aCvenebs am ukanasknelis

stilis sisadavesa da sicxades magaliTad

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquouzrunveloba ar siyvaruli soflis

ars ara zrunva visTAcircsme sayvarelis

arca saAtildemarTa arca monagebTaTAcircs

arca sawuTos didebisaTAcircs yole

arc megobarTa ar mSobelT arca ZmaTardquo

( 21)

ldquoWeSmaritebiT romelman Seiyuaros

uflisa igi maradisi sufeva

man moiZulos sofeli yovelive

Tavica TAcircsi monagebTa simravle

da upovari cxovreba aRirCiosrdquo

(str 3)

amrigad saTnoebaTa kibis qarTuli poeturi gadamuSavebebi

ZiriTadad pasuxoben iamburi saleqso sazomiT gamarTuli teqstebis

moTxovnebs Tumca aris stilidan gadaxvevis SemTxvevebic poetur

teqstebs sakmaod mZime saleqso formebi aqvT Tumca aris gamonaklisebi

roca avtorebi (upiratesad anton kaTalikosi) axerxeben iamburi sazomis

qarTul leqsTan met-naklebad efeqtur Sexamebas ZiriTadad amgvar

SemTxvevebSi isini davalebulni arian teqstis maRalmxatvruli

prozauli TargmanebiT

96

Tavi III

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

simbolika

ldquoqarTuli literaturis saxismetyvelebiTi istoria anu istoria

mxatvrulobis TvalsazrisiT ver aigeba paradigmul saxeTa Seswavlis

gareSerdquo ndash SeniSnavs r siraZe (siraZe 2008 190)

Zveli qarTuli esTetikisTvis gansakuTrebuli mniSvneloba hqonda

biblias patristikul literaturas da saxismetyvelebiT egzegetikas

rac bibliur saxeTa paradigmebad dasaxvas gulisxmobs paradigmas unda

gaaCndes saxismetyvelebiTi potencia himnografiaSi paradigmulobas

gansazRvravda Zlispir-dasdebelTa sistema da aramxolod es aramed-

biblia patristikuli egzegetika da aS saxis originaloba ar

gamoiricxeba paradigmulobiT igi ar ukargavs nawarmoebs originalobas

(siraZe 2008 190-192)

saerTod cnobilia rom yovelgvari religiuri Tu miTologiuri

azrovneba iZulebulia Seqmnas sakraluri niSnebisa da simboloebis

sistema romlis gareSec mas ar SeuZlia gadmosces ldquodafarulirdquo

Sinaarsi (averincevi 1977 308mdash337)

fsevdo dionise areopageli V saukunis qristiani moRvawe udidesi

moazrovne avtori umniSvnelovanesi Teologiur-filosofiuri

Txzulebebisa amtkicebs rom WeSmaritebis Sesaxeb Txrobis

gansakuTrebiT marjve saSualeba aris saidumlo misterialuri

simboluri gansaxovnebis gza Sua saukuneebis filosofia axdens ra

baZvis Teoriis transformirebas simbolos moiazrebs rogorc

ldquomsgavsisa da aramsgavsisrdquo kavSirs masSi xedaven xelovnebis nawarmoebis

safuZvelsa da RerZs simboluri azrovneba saukuneebis manZilze

gansazRvravda sxvadasxva epoqis xalxTa msoflmxedvelobas swored

amitom gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba simbolur-alegoriul

Txrobas romelic mniSvnelovania kanonikuri qristianuli

mwerlobisTvisac

simbolos niSnebia azris yovlismomcveloba am azris arasruli

gamovlena da masTan dakavSirebuli ldquosemantikuri medinobardquo (a losevi)

97

ganusazRvreloba da mravalmniSvnelianoba (rac simbolos asxvavebs

alegoriisgan)

simbolo rogorc tropis erT-erTi saxe marTebulad miiCneva

universalur filosofiur ndash saRvTismetyvelo da esTetikur kategoriad

mis struqturaSi ori polusi gamoiyofa ndash sagnobrivi aspeqti da Rrma

dafaruli azri es polusebi erTmaneTis gareSe mniSvnelobas kargavs

simbolos arsi dapirispirebaSi vlindeba azriTi perspeqtiva am gziT

ikveTeba Sua saukuneebis literaturaSi simboluri mniSvneloba ori

saxiT warmodgeba paraboluri da tropologiuri Tavis mxriv

simbolos semantikur velSi moqceulia xati niSani enigma parabola da

sxva simbolo erTdroulad kidec gamoavlens da kidec faravs

WeSmaritebas

simbolos gansakuTrebuli datvirTva SeuZenia saTnoebaTa kibeSic es

savsebiT logikuria sayovelTaod cnobilia rom Sua saukuneebis

kulturas msWvalavs sinamdvilis mxatvruli abstragirebis tendencia

rac ganpirobebulia ideologiuri mrwamsiT Semoqmedma adamianur

yofasa Tu istoriul movlenebSi unda dainaxos maradiulis

zedroulis sulieris RvTaebrivis gamovlineba kerZoSi konkretulSi

drondashsivrciT SemosazRvrulsa da sagnobrivSi unda gamokveTos

maradiuli WeSmariti waruvali

simboluri saxismetyveleba erT-erTi mniSvnelovani sakiTxia

saTnoebaTa kibis kvlevis procesSi radganac teqstis saTaurSive devs

simbolo romelic Tavidanve qmnis winaswarganwyobas teqstis

msoflmxedvelobisa da agebulebis Sesaxeb garda amisa teqsti

gamoirCeva saocrad maRalmxatvruli saxeebiT poeturi eniT Rrma

Teologiuri azriT romelic ikiTxeba TiToeuli simbolos miRma

SevecdebiT yuradReba gavamaxviloT saTnoebaTa kibeSi gabneul saxe-

simboloebze da maTi Sinaarsis ganmartebiT warmovaCino rogor

axerxebs avtori saTqmelis ostaturad gamoxatvas ramdenad Tavsdeba

saTnoebaTa kibiseuli saxeebi tradiciuli mniSvnelobisa da funqciis

CarCoebSi da Seaqvs Tu ara avtors maT mniSvnelobaSi rame siaxle

rogoria qarTul teqstebSi gamoyenebuli saxe-simboloebis mimarTeba

berZnul teqstTan ra gansxvavebul saxeebs iyeneben

98

naxevradoriginaluri poeturi teqstebis avtorebi SevCerdebiT

mniSvnelobiT gamorCeul simboloebze

99

amp 1 saTnoebaTa kibis ZiriTadi simboloebi

kibe saTnoebaTa kibis simboluri saxismetyvelebis kvleva

bunebrivia kibis simboloTi unda daviwyoT miuxedavad imisa rom

berZnul teqstSi Tavebs hqviaT sityvebi da ara safexurebi ioane sineli

araerTgzis acxadebs teqstSi rom igi TiToeul sityvas aRiqvams kibis

erT safexurad rac sulieri srulyofis gzaze erTi mniSvnelovani

etapis Tanafardia nawarmoebSivea gacxadebuli amgvari kompoziciuri

organizaciisTvis STagonebis wyaro ndash saTnoebaTa kibe Seqmnilia

bibliuri iakobis kibis analogiiT bibliuri iakobis kibe ki

ukavSirdeba mis xilvas ldquo da Cuenebasa ixilvida da aha esera kibeni

aRmarTebulni queyaniT romlisa Tavi miwdomil iyo cad da angelozni

RmrTisani aRvidodes da gardamovidodes mas zedardquo (dab 2812) iakobis

xilvidan cxaddeba kibis erTi mniSvnelovani simboluri Sinaarsi ndash igi

aris kavSiri RvTiur da amqveyniur samyaros Soris saTnoebaTa kibeSi

ki garda amisa sulieri aRmasvlis simbolocaa

zogadad kibe aramarto sulier aramed socialur aRmasvlasac

ganasaxierebs simboloTa sistemaSi kibe erTgvari analogi iyo

ldquomsoflio xisardquo romlis kenweroc cas ebjineboda xolo fesvebi

qvesknelamde iyo Cazrdili kibe rom zeaRsvlis simboloa amis erT-

erTi dasturia safexureobrivi piramidebi da taZrebi Zvel egvipteSi

Zvel perusa da meqsikaSi mravaliarusiani budisturi taZari

borobuduri kunZul iavaze misticizmSi kibe aRqmulia idumal

sibrZnesTan miaxloebad da amasTanave TiToeuli safexuri adamianis

sulieri zrdis morig etaps ganasaxierebs (simboloTa 2011 110-111)

ufskruli parexi navTsadguri tradiciulad Sua saukuneebis

religiuri azrovnebisaTvis gamoqvabuli parexi mRvime sawuTrosgan

ucxodqmnili adamianis samyofelia romelic ukavSirdeba sulier

aRmasvlas TviTsrulyofas ganwmendas Tumca cota ufro ukan rom

wavideT platonisTvis gamoqvabulSi momwyvdeuli adamianis goneba

aRiqvams mxolod iluziebs anarekls im realuri samyarosi romlis

wvdomac SeuZlia mxolod warmosaxvasa da sulier zeswrafvas

(simboloTa 2011 156) saTnoebaTa kibeSi parexi iseve rogorc mRAcircme

100

ZiriTadad negatiur Sinaarss atareben aq maT ara aqvT arc sulieri

gardaqmnis da arc kaTarzisis funqcia mRvime SeiZleba iyos

gularZnilobisa orgulebisa romelsac adamiani unda eltvodes

zneobrivi srulqmnisken swrafvis surviliT ldquoφύγωμεν ἁπὸ κρημνοῦ

(ufskruli) ὑποκρίσεως καὶ ἀπὸ λάκκου ὑπουλότητοςrdquo (PG Vol 88 981D) vivltodiT

ufskrulisagan ukeTurebisa da mRAcircmisagan gularZnilebisa (sineli 1965

338) ldquovivltodiT parexisagan orgulebisa da mRAcircmisagan gularZnilebisardquo

(A-39 129r)

ufskrulis rogorc simbolos gaazreba orgvaria erTi mxriv igi

aRniSnavs zogadad siRrmes da meore mxriv arasrulfasovnebas

(simboloTa1971 3) saTnoebaTa kibeSi mas aqvs ormagi mniSvneloba ndash

pozitiuric da negatiuric ase magaliTad

ldquomonazoni igi ars romelsa eqmnas suli Tacircsi ufskrul simdablisa da

mas Sina yoveli suli vnebaTaAacute daenTqas da moeSTosrdquo (sineli 1965 323)

an kidev ldquotyuiliTa SeTxzuli sityuaAacute ficni cruni ufskruli ars

manqanebisa (ἄβυσσος δόλου 881C) (sineli 1965 337) ldquoufskruli zakuvisa

Semtkicebuli tyuilirdquo (A-39 128v)

antoniseul teqstSi erTgan ufskrulis sinonimur formad

dasturdeba peleRo (berZ Πέλαγος zRva siRrme) limenisnavsadguris

sapirispirod (cincaZe 2009)16 saba pelagons ganmartavs rogorc zRvis

siRrmes Tumca berZnuli teqstis am konteqstSi gvaqvs ara Πέλαγος aramed

Βυτός siRrme (PG 664B) (iseve rogorc petre gelaTelis naTargmn

teqstSia)

Aanton kaTalikosi

ldquosimravle trfobis zvaobisa ukuTqma

da ZAcircr-fasisa dumilisa peleRordquo

(33)

ioane petriwi

xolo cxovreba dafarulindash keTili

da dumilisa ufskruli ndash ganucdeli

(str 24)

ldquouvaris-yofaAacute zuaobisaAacute ufskruli dumilisaAacuterdquo (sineli 1965 43)

ldquoampartavnebisa uvarisyofaAacute dumilisa siRrmerdquo (A-39 19r)

16

statiaSi ix vrceli gamokvleva petre gelaTelis Targmanis berZnul leqsikasTan dakavSirebiT

101

qristianuli TvalsazrisiT erTmaneTs upirispirdeba erTi mxriv

boboqari zRva ndash sawuTro da meore mxriv samoTxe ndash qristes uRelvo

navsadguri (daTaSvili 2011) amdenad navsadguri simboloa ukve

gadalaxuli dabrkolebebis saTnoebaTa kibeSic navsadguris simbolos

gaazreba swored amgvaria

bdquourisxvelxarT uflisaebr xar mSAcircdi

raJams esT iqmnelvareb ganmtevsxivis

ixareb keTilimena uRelvosa

sxivTa samze orion momgeb xar TAcircT

xolo brZenT samkobrZen TAcircT da yovlad ubrZnesrdquo (VIII I orig str)

citirebuli strofi anton kaTalikoss ekuTvnis originaluria da ar

eZebneba paraleluri teqstebi ldquolimenardquo ndash berZ navsadguri romelic sxva

adgilas sadac anton kaTalikosi da eqvTime aToneli iyeneben

ldquonavsadgursrdquo uTargmnelad gadmoaqvs petre gelaTels ldquoἐν λιμένι ναυάγιον ἐν

ᾶλωνι μύρμηξ λεπτὸς μὲν ὑπάρχων παντὶ δὲ καμάτῳ καὶ καρπῷ ἐπιβουλεύωνmiddotrdquo (PG Vol 88

949B) ldquocuddidebobaAacute ars guarisaebr vidreme bunebisa SecvalebaAacute da

CueulebaTa mimoqcevaAacute da moqmedebisaebr SromaTa damabneveli oflTa

warwymedaAacute saunjisa zeda aRmdgomi urwmunoebisa Svili zesTmCenobisa

winamorbedi limenasa Sina navdanTqmulebaAacute kalosa Sin jinWveli

mcired vidreme myofi garna yovlisa Sromisa da nayofisa zedaaRmdgomirdquo

(A-39 116v) ldquocudadndashmzuaobrebaAacute saxiTa TacircsiTa SecvalebaAacute ars bunebisaAacute

da gardaqcevaAacute wesTa keTilTaAacute naSobi urwmunoebisaAacute da winamorbedi

ampartavnebisaAacute navTsayudelsa Sina danTqmaAacute arsrdquo (sineli 1965 302) ldquoda

navT-sadgursa Sina nav-danTqmulebardquo (A-711 215)

citirebul pasaJSic navsadgurilimena simbolurad ganasaxierebs

gadalaxul dabrkolebaTa kvaldakval simSvides auRelveblobas

ldquonavsadgurSirdquo Sesuli moRvawe ampartavnebis vnebiT Tu dasneuldeba igi

daniSnulebis adgilas misul da iq danTqmul navs daemsgavseba

sxva konteqstSi limenanavsadguri da ufskruli pozitiur WrilSi

gamoiyeneba sinonimur formebad ioane sineli ambobs rom dayudebis

msurvelT aqvT subieqturi motivebi da mizezebi rac maTi amgvari

gadawyvetilebisaTvis (Sevidnen navTsayudelSi da ufro metad ki

102

ufskrulSi (berZ okeanis siRrmeSi) ndash Εἰσὶν οἱ ἐπὶ τὸν λιμένα τοῦτον μᾶλλον δὲ

τὸ πέλαγος ἤ τάχα τὸν βυθὸνrdquo(1860 1105A) impulsis mimcemia ldquoaraTu yovelTa

aqus sruli sazomi aramed sxuaTa sruli aqus da sxuaTa udaresi anu

uZlurebisagan maTisa anu mconarobisa amisTAcircs arian amas saqmesaca Sina

ganyofilebani rameTu romelnime Sevlen navTndashsayudelsa amas da

ufroAacutesad ufskrulsa uZlurebisaTAcircs AtildeorcT da pirTa maTTaAacutesa da

mZlavrebisaTAcircs CueulebaTaAacutesa raiTamca moiwyAcircdnes igini da sxuanildquo

(sineli 1965 463) ldquoara yovelTad yovelni srul naklulevanebisa ZliT

moswrafebisa ginaTu da uRonoebisa ZliT Zalisa arian nuukue limenasa

amas zeda ufroAacutesRa pelagonsa reca Rrmasa Semavalni uZlurebisa ZliT

pirisa maTisa da sxeulisardquo (A-39 175r ndash 175v)

sZali gvirgvini uflis erT-erTi gavrcelebuli da cnobili

simboloa siZe qristologiuri literaturis mixedviT RvTis kavSiri

dedamiwasTan RvTaebriv qorwilad moiazreba radgan ufalindashsiZe

wmindanebs Semkul sasZlod miiCnevs ivanebs masSi anu aRsruldeba

kavSiri ufalsa da adamians Soris moxdeba RvTaebrivi Serwyma ndash

sulieri jvriswera xorcieldeba adamianis Sesvla uflis qorwilSi

rogorc wminda sZlisa am simbolos safuZvlad ldquoaTi qalwulisrdquo igavi

gvevlineba sadac gadmocemulia rom anazdeulma siZem SuaRamisas rom

movida xuTi brZeni qalwuli Seiyvana qorwilSi xolo danarCen xuTs

anTebuli lampriT rom ver daxvdnen siZes ufalma mkacrad uTxra ldquoara

gicni Tqvenrdquo (grigolaSvili 2002 105-106) asketuri cxovreba romlis

saboloo safexuri gvirgvinmosil ldquosZladrdquo sasufevelSi amaRlebaa

moiTxovs ganSorebas yovelive amqveyniurisgan kerZod ki sami

umTavresisgan sakacobrio saqmeebisgan mSobelTagan da

cuddidebobisagan (ampartavnobisgan ndashim) ldquoΟὐδεὶς ἐν τῷ οὐρανίῳ νυμφῶνι

στεφανηφορῶν ἐλεύσεται (στεφανηφόρος εἰσελεύσεται μὴ τὴν πρώτην καὶ δευτέραν καὶ

τρίτην ἀποταγὴν ἀποταξάμενοςmiddot (PG Vol 88 657A) ldquovervin Sevides zecisa

sasZlosa gAcircrgAcircnosani ukueTu ara moigos pirveli igi da meore da mesame

ganSorebaAacuterdquo (sineli 1965 41) bdquoaravin zecaTa sasZlosa Sina

gAcircrgAcircnmosilTaAacute Sevals ar pirvelisa da meorisa da mesamisa mjmneli

jmnisaAacute (A-39 18r)

103

gvirgviniT Semosva wmindanis mudmivi Rwvis bolo safexuria

uWknobi gvirgviniT Semosva niSnavs axal saxlSi damkvidrebas kvlav

sicocxlis xis nayofiT sazrdoobas saukuno sasufevels maT gvirgviniT

TviT macxovari amkobs (grigolaSvili 2002 105-106)

sarke sarke-simbolos igive Tvisebebi axasiaTebs rac sarke-sagans

amboben rom igi aris simbolo warmosaxvis an cnobierebis romelic

atarebs Tavis TavSi SesaZleblobas aireklos xiluli samyaros

realoba filosofiuri azriT sarke samyaros areklvis funqciasTan

erTad iyo TviTSemecnebis saSualebac sarkis simbolო ukavSirdeba

wyals (arekvlis funqciis gamo) da narcisis miTsac (simboloTa 1971

212)

ldquosarkisrdquo simbolo cnobilia pavles epistoledan romelSic

naTqvamia sarke cudad aireklavs WeSmarit Rirebulebebs RvTiuri

samyaro es aris mTeli sistema sarke-saxisa romelic warmodgenilia

rogorc kibe romlis yoveli safexuri gansazRvruli azriT aireklavs

RmerTs (iazikova 1995 88) saTnoebaTa kibeSic Cans sarke-simbolo Tavisi

umTavresi ndash areklvis funqciiT ldquoraJams kaci yovliTurT Seezavos

siyuarulsa RvTisasa maSin gareganca viTarca sarkiTa gamoaCinebs

Sinagansa mas brwyinvalebasa sulisasardquo (sineli 1965 514) ldquoraJams

namdAcirclve yovliTurT kaci viTar-raAacute Tan Seezaos siyuarulsa RmrTisasa

maSin da gareSeca sxeulisa Soris viTarca sarkisa raAacutesme mier

sulisasa aCuenebs brwyinvalebasa esreT didebul iqmnebis mose

RmrTismxilveli igirdquo (A-39 177v)

sxvagan locva rogorc sarke aCvenebs yvelaze cxadad adamianis

RmerTTan urTierTobis xarisxs mis srulyofilebasa da progress

sulieri Rvwis gzaze ldquoἕσοπτρον προκοπῆςrdquo (PG Vol 88 1129B) ldquosaqme

angelozTaAacute sazrdeli uAtildeorcoTa maT ZalTaAacute sixaruli mermisa mis

saukunoAacutesaAacute saqme dausrulebeli wyaroAacute saTnoebaTaAacute winamZRuari

madlTaAacute warmatebaAacute uxilavi sazrdeli sulisaAacute sinaTle gonebisaAacute

mklveli sasowarkveTilebisaAacute sarke sisrulisaAacuterdquo (sineli 1965 483)

ldquomwuxarebisa daAtildesnaAacute simdidre monazonTa memyudroeTa saunje

guliswyromisa ganqarveba sarke warmatebisardquo (A-39 183v-184r)

104

mefe mefe farTo gagebiT aris universaluri da arqetipuli kacis

simbolo sakuTriv koronacia ki ndash warmatebis gamarjvebis amdenad

nebismieri adamiani SeiZleba iwodebodes mefed Tuki man miaRwia Tavis

cxovrebaSi maqsimalur simaRleebs Tavdapirvelad ukvdavebis idea

RvTisgan gadavida mefeze da mxolod mogvianebiT gmirebsa da kidev

ufro mogvianebiT Cveulebriv mokvdavebzec Tuki isini moipovebdnen

warmatebis gvirgvins gadalaxavdnen ra garkveul dabrkolebebs

(ZiriTadad moraluri sferodan) (simboloTa 1971 168) ldquoἀκτήμων μοναχὸς

δεσποτής κόσμουrdquo (PG Vol 88 928C) ldquoupovarebaAacute ganSorebaAacute ars urvaTagan

uzrunvelobaAacute cxorebisaAacute mogzaurebaAacute ars daubrkolebeli da

sarwmunoebaAacute ars mcnebaTa uflisaTaAacute da ucxoebaAacute mwuxarebisagan

monazoni upovari mefe ars amis sawuTroAacutesardquo (sineli 1965 279)

ldquoupovarebaAacute ars zrunvaTa gardadebaAacute uzrunvelobaAacute cxorebisaAacute mogzaur

dauyenebel sarwmunoeba mcnebaTa mwuxarebisa ucxo upovari monazoni

meufe soflisardquo (A-39 108r)

citirebul monakveTSi mefe simbolurad monazons ganasaxierebs

asketi aris amqveyniuri mefe romelmac miaRwia WeSmariti gamarjvebis

mwvervals gadalaxa ra dabrkolebebi igi materialuri TvalTaxedviT

upovaria magram sulieri Rirsebebi mas ayenebs amqveynad yvelaze Zlieri

ndash monarqis rangSi sxva konteqstSi zeciuri mefe ndash RmerTia monarqi

zeciuri samefosi ldquoἀπάθειαν μὲν νοήσεις τὸ τοῦ ἐπουρανίου βασιλέως ἐν οὐρανοῖς

παλάτιονrdquo (PG Vol 88 1149D ldquouvnebelobaAacute esreT gulisAtildemandashvyav viTarmca

palati iyo igi didisa mis meufisaAacute xolo savane mraval arian mas Sina

xolo zRude misi ars codvaTa mitevebaAacuterdquo (sineli 1965 507) ldquoara

Seimtkicnebis diadimaAacute samefoAacute erTisa mier qvisa da arrsquosrul iqmnebis

uvnebelobaAacute ukueTu erTica damTxueviTi udeb-vyoT saTnoebaAacute

uvnebelobas vidreme gulisAtildema-hyo zecierisa mefisa zecaTSinaAacute palate

xolo mravalsavaned Sinagan qalaqisa mis dakarvebani zRuded-ierusalimi

ndash mitevebaAacute igi codvaTaAacuterdquo (A-39 194v-195r)

kviparosi maradmwvane kviparosi zoroastrizmSi ukvdavebis da

maradiulobis aseve Serigebis da simSvidis simbolos warmoadgenda

Zvel saberZneTSi is glovis da sikvdilis simbolo iyo am xes mkvdari

105

cecxlis alis molandebasac uwodebdnen radganac kvipasoss muqimwvane

TiTqmis Savi wiwvi aqvs xolo misi silueti cecxlis enas gvagonebs

berZenTa rwmeniT kvipaross SeeZlo boroti Zalebisgan daecva adamiani

am da im qveyanaSic kviparosis sparsuli saxelwodeba ndash saro friad

gavrcelebuli metaforaa Zvel qarTulSi (simboloTa 2011 109) ldquoΟὐχ

ὑποκλίνει κυπάρισσος εἰς γῆν περιπατεῖνrdquo (PG Vol 88 965D) ldquoviTarca arasada

moidrikos kAcircparozman queyanad simaRle Tacircsi egreTve monazonman

ampartavanman arasada moigos morCilebaAacuterdquo (sineli 1965 318) ldquoara dadrkes

kAcircparisi qveyanadme slvad arca gulmaRali monazoni morCilebisa

mogebadrdquo (A-39 122r)

saTnoebaTa kibeSi kviparosi (gamomdinare misi simaRlidan)

ampartavnebis simboloa rogorc kviparosi ar moixreba aseve zesTmCeni

(ampartavani) ver moigebs morCilebas qarTul literaturaSi es simbolo

ZiriTadad miuTiTebs garegnul mSvenierebaze ndash unaklo aRnagobas

amdenad igi ioane sineliseul konteqstSi metad sainteresoa da axali

im periodis qarTuli saxeobrivi azrovnebisTvis

mtredi matli (tili) gveli (aspiti) drakoni (gveleSapi veSapi)

mtredi uZvelesi droidan iTvleboda RvTaebrivi siwmindisa da

umankoebis simbolod igi Cndeba bibliaSi ramdenimegan warRvnis Jams

noes kidobanTan niskartSi zeTisxilis rtoTi mobrunebuli solomonis

qebaTa-qebaSi aRsaniSnavia agreTve suliwmindis gamocxadeba mtredis

saxiT iesos naTliRebis Jams (simboloTa 2011 153) saTnoebaTa kibeSic

mtredi umankoebis siwmindis simboloa ldquoλεληθότως ὁρᾷς ἐν περιστερᾷ φθεῖραν

(PG Vol 88 841C) ldquosiyuaruli mtkice bunebiTi ganSorebaAacute ars Zacircrisndash

Atildesenebisgan aramed sakrZalav ars rameTu siZvaAacute advilad mieaxlebis mas

da gamoCndebis farulad tredsa mas Soris siyuarulisasa tili igi

siZvisaAacuterdquo (sineli 1965 204) ldquoSors siyuarulisagan mtkicisa bunebiTsa

ZacircrisAtildesenebaAacute xolo siZvaAacute siadviliT meaxlebis mas da micilebiT vxedav

tredisa Soris mxrwnelsardquo (aSiaze minawerSi vkiTxulobT ldquomxrwnelsa

tilsa uwodsrdquo) (A-39 81v)

anton kaTalikosi

ldquoSors ars amisgan siyvaruli bunebiT

ioane petriwi

ganukrZalvelsa siyuarulsa nu

106

anu moyegravesisa wesier ar umkacrod

nusada tredman umankoman TAcircs Soris

Seiwynarosmca matli dauZinebi

da nivTi wmida Seamwikegravelos mwAcircremanrdquo

(910)

hmoneb

raTa sxua raAacuteme ar movides farulad

da tredsa Sina sayuarelsa gamoCndes

mWameli igi matli dauZinebo

ldquoromelsa asxen yurni smenad isminonrdquo

(98)

anton kaTalikosisa da ioane petriwis teqstebSi mtredis

sapirispiro simboluri mniSvnelobiT vxedavT matls xolo eqvTime

aTonelisa da petre gelaTelis TargmanebSi ndash tils (mxrwnels) matlic

da tilic citirebul konteqstSi ZAcircrisndashAtildesenebis mankierebaa ioane

sineli cota zemoT ganmartavs ldquoΜνησικακία ἐστὶ σκώληξ νοὸςrdquo (PG Vol 88

841A) ldquoZAcircrisndashAtildesenebaAacute matli ars gonebisa mWamelirdquo (sineli 1965 202)

ldquoZAcircrisAtildeseneba ars sulisa gesli gonebisa matlirdquo (A-39 81r)

iungis azriT matli aris arseba romelic imis nacvlad rom

sicocxle gasces klavs amgvari ganmarteba ukavSirdeba matlis

miwisqveS arsebobidan gamomdinare asociaciebs da sikvdilisa da

organizmis daSlis boilogiur procesebs amgvarad matli simbolurad

ganasaxierebs xrwnas sikvdils (simboloTa 1971 378) citirebul

konteqstSi igive funqciuri datvirTva aqvs ldquotilsacrdquo cnobilia rom

ldquomatli da Wia veSapTan da gvelTan erTad erT semantikur kategorias

qmnisrdquo (abakelia 1997 5) rogorc qristianul literaturaSi aseve

folklorSi Wia da gveleSapi erTi kategoriis arsebebia (gabrielaSvili

2012 49) yvelaze cxadad gvelgveleSapis simboloTa Sewyvilebasa da

Tanamonacvleobas apokalipsSi vxvdebiT ldquoda gardamovarda veSapi igi

didi gueli dasabamisaAacute romelsa ewodebis eSmaki da satana romeli

acTunebs yovelsa sofelsardquo (gamocx 129) gamocxadebisagan gansxvavebiT

maTes saxarebaSi gvelis gansakuTrebul sibrZneze Tavad macxovari

migvaniSnebs ldquoiyveniT ukue mecnier viTarca guelni da umanko viTarca

trednirdquo (mT 1016) magram Cven cxadad vxedavT rom gvelis bibliur

interpretaciaTagan mainc ufro ldquomacdunebelirdquo da ldquosatanurirdquo arqetipi

damkvidrda (simboloTa 2011 53)

saTnoebaTa kibeSi gansakuTrebiT xSiria da logikuric

gvelisgveleSapis simboloTa negatiur konteqstSi gamoyeneba gvelis

107

veSapis gveleSapis paradigmuli saxeebi erTmaneTis paralelurad

monacvled gamoiyeneba da ama Tu im macdunebel vnebas ganasaxierebs

ldquoraJams mogiAtildedes gulisndashsityuaAacute gankiTxvad moZRuarisa viTarca

siZvisagan ivltode misgan da nu scem yovladve adgil guelsa (τῷ ὅφει

(PG Vol 88 681A) amas aramed mouge veSapsa τὸν δράκοντα (681A) mas da arqu

ara Tu me mTavrisa mis aramed igi Cem ars msajuli (sineli 1965 60)

ldquoraJams Sen gulissityuaman Senman gankiTxvaAacute anu dasjaAacute

winamZRuanvelisaAacute mogivlinos viTarca siZvisagan ganvldi nucaRa

yovlad miscem guelsa amissa mocalebasa nu adgilsa nu Semosavalsa

nu dasabamsa aramed Atildemobd veSapisa mimarT ldquohoAacute macTuro ara me

mTavrisaAacute aramed igi Cemda msajulad dadgardquo (A-39 26r) an kidev

ldquoZAcircrmoAtildesene memyudroe dabudebul aspit geslisa sikudidmosilisa Tavsa

Soris TAcircssa momRebelrdquo (A-39 82r) ldquodayudebuli ZAcircrisndashmoAtildesene aspidi ars

damaluli da gesli sasikudine Tavsa Soris TAcircssa utAcircrTavsrdquo (sineli

1965 205)

rogorc zemoT vnaxeT eqvTime aToneli berZnuli teqstis ldquotOtilden

drpoundkontardquo Targmnis ldquoveSapsardquo drakoni miTologiuri cxoveli da

universaluri simboluri figuraa romelic kulturaTa umetesobaSi

gvxvdeba magram drakonis simbolika aRmosavlur da dasavlur

kulturul tradiciaSi gansxvavdeba drakonis anu gveleSapis simbolika

dasavlur tradiciaSi xSirad Tanxvdeba gvelisas Zveli berZnebi

drakons nebismier gigantur qvewarmavals eZaxdnen igi ganasaxierebda

borot pirvelad Zalebs amitom masze gamarjveba udides simamaces

moiTxovda (simboloTa 2011 59-61) amdenad saTnoebaTa kibeSic brZola

drakonis (qarTulad veSapi gveleSapi gveli) romelic simbolurad

ganasaxierebs romelime sulier mankierebas dasaTrgunad moiTxovs

aranakleb mamacobas vidre miTiuri drakonis damarcxeba es simboluri

saxe imdenad aqtualuria saTnoebaTa kibeSi da iseTi sixSiriT

gamoiyeneba ama Tu im codvasTan kavSirSi rom garejel kaligrafs

108

nikras xelnaweris aSiaze sxva miniaturebTan erTad gveleSapis

gamosaxulebac dauxatavs17

H-1669

kari bWe ndash TiTqmis yvela religiaSi Secnobisa da flobis

universalur simbolod iqca qristianul religiaSi kari qristes (ldquome

var karirdquo- in 19 7-10) da RvTismSoblis (bWe-daxSuli ndash qalwulobis)

aseve sasufevelSi Sesvlis simboloa (simboloTa 2011 99) am

ukanaskneli mniSvnelobiT aris gamoyenebuli kari anton kaTalikosisa

da ioane petriwis CarTul nawilebSi

ldquoaAtildesovs viTarmed oriTare wegraveliliTa

zecisa igi moiyides samefo

da SekrebiTa iwro eqmna bWe zecisrdquo (163)

ldquoTu viTar erTman sityuaman aRiyvana

gonebiT raAacute mxedveloba moigo

guarTa sadgursa goniersa mas bWesardquo (str 289)

17 nikras xelnaweris miniaturebis saTnoebaTa kibis teqstTan mimarTebiT kvleva SesaZloa samomavlod ganxorcieldes

109

ioane sineli saubrobs vercxlismoyvareobis mankierebaze da

imowmebs bibliur epizods qvrivi qalis Sewiruli ukanaskneli xurdebis

Sesaxeb (lk 21 1-4) riTac man moipova caTa sasufeveli amitomac igi

mouwodebs asketur gzaze SemdgarT rom ar izrunon qonebis

SegrovebisTvis glaxakTaTvis daxmarebis keTilSobiluri mizniTac ki

anton kaTalikosi ki Tavis mxriv naTqvams kidev ufro aZlierebs ldquoda

SekrebiTa iwro eqmna bWe zecisrdquo (163)

ioane sineli ldquokarisrdquo simbolos ZiriTadad iyenebs safuZvlis

sawyisis mniSvnelobiT magaliTad ldquoκαταλαλιᾶς θύραrdquo (PG Vol 88 852B)

ldquovTquT pirvelsa amas Tqumulsa amas Sina viTarmed borot ars da

macTur gankiTxvaAacute xolo aw vTquaT mcired raime mravalndash

metyuelebisaTAcircsca romelindashigi mizezi ars da kari misi romlisa mier

Semovals da ufroAacutesad gamovals ZAcircrisndashzraxvaAacute da gankiTxvaAacuterdquo (sineli

1965 212) ldquoTqumul ars vidreme Cuenda sikniniT winaswrobilTa Soris

viTar zedasacTomel friad da TAcircT maT keTilsagonebelTaca Soris

Semavali gankiTxvaAacute ufroAacutesRa gankiTxulobaAacute da enisagan tanjulyofaAacute

xolo aw namdAcirclve mizezisaca da karisa romlisa mier Semovals xolo

ufroAacutesRa ganvals Sesadrginebel mciredTa mier dawesebadrdquo (A-39 84v-85r)

karis funqcia teqstSi ambivalenturia ndash igi SeiZleba iyos

rogorc mankierebis ise saTnoebis safuZveli

mTiebi mze mTvare mnaTobebi simbolurad ganasaxiereben rogorc

RmerTs aseve wmindanebsac ndash axal aRTqmaSi ciskris varskvlavi

qristesTan aris dakavSirebuli igi aseve aris mauwyebeli macne qristes

madliT gabrwyinebuli axali cxovrebisa qarTveli himnografebis (ioane

minCxi miqel modrekili ioane mtbevari da sxvebis) SemoqmedebaSi ki igi

wmindansac miemarTeba (grigolaSvili 2002 99) ldquoὁ δὲ μεγάλῃ σελήνῃ ὁ δὲ τῷ

λαμπρῷ ἡλίῳ προσεοίκασινrdquo (PG Vol 88 881C) ldquosxuaAacute ars romelsa

moRuawebiTa TacircsiTa da sxuaAacute ars romelsa simdabliTa da sxuaAacute ars

romelsa saRmrToAacuteTa niWiTa da gamocxadebiTa Seekras mZlavri igi da

erTi igi mTiebsa msgavs ars da meore ndash didsa mas mTuaresa da mesamendash

brwyinvalesa mas mzesa da amaT yovelTa sayofeli caTa Sina arsrdquo

(sineli 1965 242) ldquosxuaAacute ars RuwaTagan da sxuaAacute ndash damdablebisagan da

110

sxuaAacute ndash saRmrToAacutesa mier gamocxadebisa Sekrulad mqonebeli mZlavrisaAacute

romelime vidreme mTiebsa xolo romelime didsa mTovaresa da sxuaAacute

brwyinvalesa emsgavsnes mzesa xolo erTbamTave zecaT Sina mougies

moqalaqobaAacuterdquo (A-39 95r)

anton kaTalikosi

ldquopirveli ndash mbrZoli brwyinvalesa

mTiebsa

meore ndash xolo aRvsilsa mTovaresa

garna mesame ndash TAcircT SegraveAgraveniersa mzesa

emsgavsnes viTa AtildemebiTa mamaTaTa

viswaveT vicanT angelosebri gvarirdquo

(158)

ioane petriwi

ldquoviTar ciskari naTlisagan wina vals

egreT marxva Cans siwmidisa pirvelad

merme aRmovals mze igi simarTlisa

da gananaTlebs gonebasa wmidasa

da bnelsa nislsa moxueulsa warsdevnisrdquo

(149)

ivane lolaSvili fiqrobs rom eqvTime aTonelis Targmanis

citirebul pasaJSi gadmocemulia ldquogaTenebisa da mzis amosvlis bunebrivi

suraTirdquo romelic ioane petriwma sul sxvagvarad gaiazra petriwTan

ldquomze igi simarTlisardquo metaforuli cnebaa da qriste RmerTs gulisxmobs

(lolaSvili 1968 143) am azris dasabuTebisTvis mas mohyavs

himnografiuli teqstebi sadac qriste marTlac moazrebulia rogorc

ldquomze simarTlisardquo zemoT mnaTobTa simbolikaze saubrisas ukve aRiniSna

rom mze simarTlisa da ciskris varskvlavic Zvel qarTul mwerlobaSi

ganasaxierebda qristes simbolur saxes Tumca am SemTxvevaSi amgvari

gaazreba konteqstidan mowyvetili iqneba da sakvlevi pasaJis azric

daikargeba sinamdvileSi citirebul teqstebSi saubaria sulieri Rvwis

sxvadasxva etapze myof asketTa Sesaxeb romlebic vnebas ebrZvian imis

Sesabamisad Tu romel safexurze imyofebian erTni ldquoSromiTa da ofliTa

AtildeorcieliTa hbrZodis amas mZlavrsardquo meoreni ndash ldquomarAtildeviTa da

mRAcircZarebiTa ewyvebodis masrdquo aseve ldquosimdabliTa da urisxvelobiTa da

wyurviliTa winaaRudgebodisrdquo xolo mesameT ndash ldquosaRmrToAacuteTa niWiTa da

gamocxadebiTa Seekras mZlavri igirdquo (sineli 1965 242) da swored maT

adarebs ioane sineli ciskris varskvlavs savse mTvaresa da mzes ufro

metic ioane sinelis teqsti grZeldeba swored im informaciiT

romelsac Seicavs zemoT citirebuli strofi ioane petriwis

redaqciidan ldquopirvelad ciskari aReRis merme naTeli moefinis da

111

maSinRa gamobrwyindis mzeAacuterdquo (sineli 1965 242) amgvarad saanalizo

strofi arc ioane petriwiseuli CanarTia da mnaTobebic gamoyenebulia

siZvis vnebasTan brZolis sxvadasxva saSualebisa da etapis warmosaCenad

mkurnali ndash ioane sineli saTnoebaTa kibis me-4 TavSi-

morCilebisaTvis ndash vrcel msjelobas uZRvnis moZRvrisadmi morCilebis

saTnoebas da miutevebel codvad miaCnia sawinaaRmdego moqmedeba

moZRvari sulieri mkurnalia sulieri wylulebis gamamrTelebeli

romelic WeSmaritebis gzaze miuZRvis adamians ldquoaramed friadca didi

ars da uZAcircres yovelTa vnebaTa da uZAcircresi ese ars romel arca

SesaZlebel ars advilad TqumaAacute misi da aRsarebaAacute da ganqiqebaAacute winaSe

sulierisa mkurnalisardquo (sineli 1965 328) ldquoumZvinvaresiRa arcaRa

mocalebiT gamoTqumad da aRsaarebad gina ganqiqebad sulierisa mimarT

mkurnalisa SesaZlebelrdquo (A-39 125r)

rto nayofi ndash unayofoba yurZnis mwife marcvali yvela es

simbolo dakavSirebulia WeSmaritebis misaRebad adamianis sulier

mzaobasTan saTave ki kvlavac axali aRTqmaa kerZod igavi mTesvelze

(lk 85-15) ekal-bardebSi davardnili Tesli adamiania romelic

ldquozrunvisagan da simdidrisa da gemoTagan amis soflisaTa vlened da

SeaSTvian da ara nayofier iqmnianrdquo (lk 814) xolo poxier niadagze

dacvenili Tesli isini arian ldquoromelTa guliTa keTiliTa da saxieriTa

isminian sityuaAacute da SeikrZalian da nayofi gamoiRian moTminebiTardquo (lk

815) swored am azriT iyenebs ioane sineli sulis nayofiereba-

unayofobas ldquoοὐ τόπων σκοτία καὶ ἐρημία ἐνισχύει καθrsquo ἡμῶν τοὺς δαίμονας ἀλλὰ

ψυχῆς ἀκαρπίαrdquo (PG Vol 88 945D ldquoara Tu sibnele RamisaAacute anu udabnoebaAacute

adgilisaAacute ganaZlierebs eSmakTa Cuen zeda aramed unayofobaAacute sulisaAacuterdquo

(sineli 1965 299) ldquoara adgilTa sibnele da udabnoebaAacute ganaZlierebs

Zacircnad Cuenda eSmakTa aramed sulisa unayofoebaAacute xolo ars odes da

gangebulebiTica ganswavlaAacuterdquo (A-39 115v)

ioane sineli brZens adarebs yurZnis mkrefavs romelic mwife

nayofs gamoarCevs da Wams xolo ugunuri ndash piriqiT mwife nayofi

WeSmaritebis marcvalia romelsac nayofieri suli irCevs (PG Vol 88

848D) ldquobrZeni mkrebeli marcualsa yurZnisasa mwifeTa maT marcualTa

112

Wamn da mWaxTa ara mihxedavn xolo ugunuri oden cTomaT da borotTa

umzirin moyuasisaTardquo (sineli 1965 211) ldquokeTilman kufxalTmkrebelman

mwifeTa kufxalTa vidreme mWamelman araraAacute mWaxeTaTAcircs izrunvos da

keTilcnobaman da zrunvis mqonebelman gonebaman raodenni vidreme

saTnoebani vieTme Soris ixilnes amaT moswrafebiT Seiswavebs xolo

ugunuri ginebaTa da naklulevanebaTa gamoiZiebs romlisaTvis da Tqmul

arsca ldquogamoiZies ndash usjuloebaAacute moakldes gamomeZiebelni

gamoZiebisaganrdquo (A-39 84v)

rtos simboloc ukavSirdeba nayofis nergis Teslis simboloebs

mas SeiZleba hqondes pozitiuri datvirTvac da negatiuric ndash keTili

Ziridan keTili rto amoizrdeba iseve rogorc keTili Cveva saTnoebis

xolo boroti ndash mankierebis warmomSobia ldquoΧαλεπῆς ῥίζης (Ziri fesvi) καὶ

μητρὸς (deda) χαλεπώτατον ἀπόγονον (Svili Stamomavali) εἶναι ἐν τοῖς φθάσασιν

ἀκηκόαμεν rdquo(PG Vol 88 976B) ldquoborotisa Zirisa boroti rtoAacute guesma

pirvelTqumulsa mas Sina Tavsardquo (sineli 1965 327) ldquoborotisa Zirisa da

dedisa uborotesad Svilad yofad winaswrobilTa Sina guesmardquo (A-39

125r) ldquoeseca vnebaAacute mowyinebisaAacute erTi ars mravalndashmetyuelebisa

rtoTaganni ldquoκλάδωνrdquo (PG Vol 88 857D) (sineli 1965 219ndash220) ldquoerTi da

eseca mravagzis mravalmetyuelebisa rtoTaAacute viTarca da awRa

winamswrobelTa vTquT ars da pirvel SvilT vityAcirc ukue mowyinebasa

romlisa ZliT da sanawevrosaca missa wessa borotsa Sina jaWusa

mivamkAcircdreTrdquo (A-39 87r)

amgvarad saTnoebaTa kibis zemoT damowmebul simboloTa analizma

gamoavlina rom ioane sineli sakmaod Tavisuflia paradigmul saxeTa

gamoyenebisas man kargad icis TiToeuli simboluri saxis Teologiuri

Sinaarsi da swored amis gaTvaliswinebiT rig SemTxvevaSi calkeul

myar tradiciul paradigmul saxeebs uCveulo moulodnel konteqstSi

iyenebs

113

amp 2 saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis originaluri

nawilis simbolika

calke aRniSvnis Rirsia is saxeebi romlebic anton kaTalikosisa

da ioane petriwiseuli variantebis originalur nawilSi gvxvdeba am

avtorebis simboluri azrovneba gansakuTrebiT ki anton kaTalikosis

gamorCeuli da Zalian mravalferovania Tumca ver vityviT rom anton

kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibis originaluri nawilis simbolika

uCveuloa zogadad antonis mxatvruli azrovnebisTvis saTnoebaTa kibis

mxatvruli saxeebis anton kaTalikosis originalur SromasTan msgavsebis

saCveneblad davimowmebT adgilebs wyobilsityvaobidan da proloRi

aTormetTa TueTadan es ki kidev erTxel gvafiqrebinebs rom CarTuli

strofebi aris antoniseuli da maTi Seqmnisas avtori ar eyrdnoba sxva

wyaros miT ufro rom msgavsi informacia ar Cans arc berZnul

teqstebSi da arc Cven xelT arsebul slavur teqstSi

Zvirfasi Tvlebi iakinTi romlis saxelwodebac berZnulidan

momdinareobs xmelTaSuazRvispireTSi izrdeba iakinTi gvxvdeba rogorc

Zvel ise axal aRTqmaSi Zvel aRTqmaSi ndash mRvdelmTavris Zvirfasi

morTulobis Semadgenel nawilad ldquoda qsoo mas Sina naqsovi qvaTagan

oTx stiqoni da stiqoni qvaTaAacute iyos sardioni pazioni samaragdoni ndash

stiqoni da stiqoni meore ndash anTraki da sapfironi da iaspi da stiqoni

mesame ndash ligAcircri da aqati da ameTAcircsosrdquo (gam 21 17-20) axal aRTqmaSi ndash

brwyinvale safuZveli axali ierusalimis ldquoda safuZvelni zRudisani

yovliTa qviTa patiosniTa Semkulni safuZveli pirveli iaspi meore

safironi mesame qalkidoni meoTxe samaragde mexuTe sardonixoAacute meequse

sardioAacute meSAcircde oqro-qvaAacute merve bivrili mecxre topazi meaTe

xrAcircsopasoAacute meTerTmete iakinTi meTormete ameTAcircsoAacuterdquo (gam 1920) iaspic

iakinTis msgavsad gvxvdeba Zvel aRTqmaSic da axal aRTqmaSic (gam 21 17-

20 gamocx 1920 gamocx 43) axali aRTqmis mixedviT igi gamWvirvalea

ldquoda aqunda didebaAacute RmrTisaAacute mnaTobi misi msgavs iyo qvasa patiosansa

viTarca qvasa iaspsa brolis-saxesardquo (gamocx 2111) gamWvirvaloba ki

rogorc erTi ZiriTadi maxasiaTebeli anton kaTalikosis mxatvruli

SemoqmedebisTvis rogorc iaspis ise iakinTis Tvisebaa Zveli qarTuli

114

ldquoandamatirdquo an ldquoadamantirdquo ukavSirdeba berZnul ldquoἀδάμας-srdquo rac

mouTrgunvels niSnavs almasi ndash ldquoyvelaze keTilSobili Zvirfas

qvaTaganrdquo ndash srulyofis siwmindisa da ubiwoebis simboloa (simboloTa

2011 132)

saTnoebaTa kibeSi TiToeuli safexuri anton kaTalikosis originali

strofiT iwyeba romelSic avtori amkobs im saTnoebas romelsac exeba

Sesabamisi safexuri saTnoebebs antoni ZiriTadad Zvirfas Tvlebs

adarebs magaliTad saTnoebaTa kibis pirveli ori Tavi ndash sofliT

gamosvlasagan da uzrunvelobisaTvis Sedarebulia iakinTis

siZvirfasesTan radganac swored am or sabaziso saTnoebaze dgas

asketuri cxovrebis mTeli Semdgomi periodis moRvaweoba an kidev

glovis saTnoeba romelic umniSvnelovanesi safexuria sulieri

srulyofis gzaze Sedarebulia iaspTan da almasTan aseve ldquouxrwnel

vardTanrdquo cnobilia rom vardi silamazis mSvenierebis simboloa

saTnoeba da zogadad asketuri moRvaweoba ki qristologiuri gagebiT

swored mSvenierebaa

Zvirfasi Tvlebis gamoyeneba simboluri SinaarsiT damaxasiaTebelia

anton kaTalikosis mxatvruli enisTvis zogadad amgvari simboluri

metyvelebiT igi gaxazavs sulieri cxovrebisTvis uaRresad mniSvnelovan

aspeqtebs magaliTad is originalur SromaSi wyobilsityvaoba Zvirfasi

Tvlebis simbolikas iyenebs Sio mRvimelis mier Seqmnili sagaloblebis

misamarTiT avtoris poeturi niWis warmosaCenad (sulava 2006173) sxva

SemTxvevaSi antoni iezekielis Semoqmedebas adarebs Zvirfass Tvlebs

(sulava 2006185) anton kaTalikosisTvis es niWi imdenad aris

mniSvnelovani ramdenadac sulieri TvalsazrisiT WeSmaritad Rirebulis

gandidebisken aris mimarTuli

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquoglova netari suli RmrTis SemaerTi

lmobiT gulisaT aRmonaceni gvari

oqros-feri frTe TAcircT naTlisad mimyvani

vardi uxrwneli AcircakinTi mWAcircrvali

iasp ZAcircr-fasi samefo adamasirdquo

ldquoorion samzo ucxo sagang adamasrdquo

(410)

ldquoSenni Sairni iezekiel dido

akrostixorni iasp-sWAcircrven sardion-

margaliteben urTierTas kidulni

115

(7 I orig str)

ldquoTqmulTare zem o rTa ZAcircr-fas spekalTa

AcircakinT mWAcircrv e se eSesabamvis

sulTmwmedi saqe b rkial elvar mbzinvarirdquo

(3 I orig str)

Zvirfas-spekaloben kma Cemda

gansamdidrad

Segeferebis qebaAacute brZenTa Tanardquo

(str 767)

ldquoiakinT-mWAcircrvi TAcircT margalit-lal

aRsxmulrdquo (str 491)

ldquoaqa hsCans erTad iasp-sadaf-minani

mWAcircrual-spetaknirdquo (str 572)

feris simbolika yvelaze universaluria igi konkretuli funqciiT

gamoiyeneboda liturgikaSi xelovnebaSi literaturaSi (simboloTa

1971 52) anton kaTalikosis saTnoebaTa kibeSi gamoyenebuli ferTa

simbolika ZiriTadad moicavs naTel ferebs ndash elvare brkiali mWAcircrvali

da sxva

naTeli sxvadasxva kulturaSi ganasaxierebda adamianis suls

kosmiur energias morals inteleqts Svid ZiriTad saTnoebas

(simboloTa1971 187) sakmaod gavrcelebuli es qristianuli simbolo

bibliur saxismetyvelebaSi RvTaebrivi arsis gamomxatvelia Teofania

anu RvTaebrivi gamocxadeba naTelTanaa dakavSirebuli (grigolaSvili

2002 102)

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquooqrosferi frTe TAcircT naTlisad

mimyvani

vardi uxrwneli AcircakinTi mWAcircrvalirdquo

(7 I orig str)

ldquouzadosagan naTlisa qmnili naTladrdquo

(str 302)

citirebul pasaJebSi naTeli RmerTs miemarTeba saTnoeba adamians

miuZRvis naTlisken RmerTisken danarCeni ferebi romelTa Sinaarsi

SeiZleba gagebul iqnas imavenairad miemarTeba saTnoebebs es ferebi

116

dakavSirebulia siwmindesTan sispetakesTan swored ise rogorc

asketuri Rvwis gzaze mopovebuli saTnoebebi magaliTad uvnebeloba

aris elvare ucxoeba ndash brkial elvar mbzinvari naTeli RvTis simboloa

ioane petriwis teqstis originalur CanarTebSic

ldquoAtildeseneba ese TAcircT iyos Senda marad

sikudilisa hpoeb sulisa AtildeorcT ganmyreli

eha ganmgebi soflisa sxuasa mixual

naTlisa maRlis imis didis Semtkbobi

esreT wmidaTa kualsa navT-sayudelsardquo (str 62)

aseve naTelTan da naTel ferebTan aris dakavSirebuli oqro da

oqrosferi romelic ZiriTadad sulier siwminded sulier

Rirebulebad aris gaazrebuli religiuri Sinaarsis teqstebSi asea es

anton kaTalikosis mxatvrul naazrevSic

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquouvneboba oqrov mgebo sulTaTAcircs

elvarev saqe b rZenTadmi samkobo aw

brkiali ig i gegraverdiv hfine CegraveAgravendami

erT keTilobi sawyurisadmi xedegravead

locvisa frTiT a Rmfeno mimarT mzisardquo

(29 I orig str)

ldquoTqmulTare zem o rTa ZAcircr-fas spekalTa

AcircakinT mWAcircrv e se eSesabamvis

sulTmwmedi saqe b rkial elvar mbzinvari

ucxoeba imier lTolva amriT

xolo jegravearisa tAcircrTva qristes msgavsebardquo

(3 I orig str)

ldquomefa mowame Tov brwyin brkial-mnaToberdquo

(410)

ldquoes qristes sZali iasp-mWAcircrual-lalrdquo

(406)

ldquobzinuAgraven marcualni

eluAgraven leqsebi ZAcircrfas spekalT umjobes

brwyinuAgraven sityuanirdquo (str 735)

ldquohswameds da mbzinuared sufTa hyofs

gonebasardquo (str 396)

frTa frTebi simbolur saxismetyvelebaSi gaigivebulia

warmosaxvasTan azrTan sulierebasTan qristianul kulturaSi frTa

ganasaxierebs samarTlianobis mzis sinaTles romelic anaTebs marTalTa

gonebas da radganac igi aseve moicavs sakuTar TavSi mobilobisa da

117

gadaadgilebis SesaZleblobas es ukanaskneli funqcia gaerTianebuli

ldquoganaTebisrdquo ldquogabrwyinebisrdquo daniSnulebasTan gamoxatavs sulier evolucias

(simboloTa1971 374) frTis simbolos am azriT xSirad iyenebs anton

kaTalikosi

saTnoebaTa kibe proloRi aTormetTa TueTa

ldquosamoba sam-mze saRmrTos TAcircTebis ricxvi

aRsaval sakib aRmyvani erTisad mzis

TAcircT ganmamRrTobi momgeTa qmnilTa

RmerTTa

netar ama frTiT orbisa frenis warmrTAcirc

oqros frTe isa brwyinualis ukeTesisrdquo

(30 I orig str)

ldquolocAcircsa frTiTa keTilobisa casa

mfrinvali orbi aRsruli uzadosadrdquo

(S-3731 113)

ldquotAcircxon xedAcircsa frTiTa meoqrosfere

mimxedvi mzisa datevnisaebr mWuretirdquo

(S-3731 99)

wyobilsityvaoba

ldquovin mRAcircme ifrTe aRmyuani zecad Siordquo

(str 492)

frTiTa oqrois urCeulesiT moxuAgraved

(str 493)

saTnoebaTa kibeSi frTas ambivalenturi Sinaarsi aqvs pozitiuri ndash

gamoxatavs sulier progress romlis saboloo mizania Teozisi

ldquolocvisa frTiTa Rmfeno mimarT mzisardquo (29 I orig str) - swored

amgvari azri Cans petriwis originalur strofSic ndash ldquolocvisa frTiTa

TAcircsebiT aRmyvanebirdquo (102) da negatiuri mniSvnelobiT ndash sulSi vnebis

mankierebis progresis gamomxatvelia

ldquodia mraval-gzis orZAcircli frTovan iqmna

qegraveAgraveyaniT maRlad aRebuli freniTa

eg-saxed odes cud-dideba Sesruldes

zesT-mCenobisa frTiTa borot maRlobdes

da iSegraveAgraves hazri satanas gardmomTxevirdquo (222)

margaliti margalits rogorc simbolos gansxvavebuli funqciuri

datvirTva aqvs sxvadasxva kulturaSi saerTo is aris rom yvelgan

erTnairad didia misi mniSvneloba Cinur kulturaSi margaliti aris

118

erT-erTi yvelaze gavrcelebuli emblema mahmadianur religiaSi igi

ganasaxierebs samoTxes maT aseve swamdaT rom margaliti aris

produqti ori stiqiis cecxlisa da wylis SeerTebis margaliti

muslimur kulturaSi simbolurad ganasaxierebda aseve adamianis suls

(simboloTa1971 251)

rac Seexeba qristianul samyaros aq margaliti mravali aspeqtis

Semcveli mniSvnelovani saxe-simboloa igi gulisxmobs umaRles sulier

faseulobas kanons saRvTo WeSmaritebas TviT macxovars es simbolo

saTaves iRebs saxarebaSi usasyidlo margaliti aRniSnavs caTa

sasufevels s averincevi SeniSnavs rom mogvianebiT margaliti iqca

TviT qristes simbolod da es interpretaciebi ar gamoricxaven

erTmaneTs radgan mopoveba WeSmaritebisa romelic TviT qristea niSnavs

maradiuli sasufevlis mopovebasac (grigolaSvili 2002 94) anton

kaTalikosic margalitis simbolos iyenebs sulieri faseulobis saRvTo

WeSmaritebis mniSvnelobiT magaliTad saTnoebaTa kibis Sesaval

originalur strofSi margalits uwodebs dumilis saTnoebas

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquodumili saRmrTo sulisa gansamdidri

margaritTagan aRmonaRTa sibrZnis zRAcircT

im keTilobiT TAcircT iesom romeli

laRTa winaSe viT hqmna borotmsajulTa

imiTve mdumi issferve hsdums qristesTAcircsrdquo

(11 I orig str)

ldquompyrobni TAcircs Soris ZAcircrfasTa

margaritTardquo (str 710)

citirebul strofSi anton kaTalikosi miuTiTebs sinedrionis

samsjavroze msajulTa winaSe dadumebul iesoze ldquoda aRdga mRdelT-

moZRuari igi Soris da hkiTxa iesus da hrqua araras miugeba rasa-ese

Segwameben Sen xolo iesu dumna da araraAacute miugo maTrdquo (mark 146162)

anton kaTalikosis redaqciis originalur CanarTebTan SedarebiT

ioane petriwiseuli teqstis originaluri saxismetyveleba ar aris

mravalferovani am ukanasknelSi iSviaTia simboluri azrovnebis

nimuSebi romelTagan gamovyofT Semdegs

aCrdili ioane petriwi saTnoebaTa kibis originalur strofSi

aCrdilis simbolos iyenebs amqveyniurobis rogorc araWeSmariti

119

Rirebulebis azriT amitom adamiani unda gaurbodes aCrdilTa samyaros

da unda iltvodes WeSmaritebis Semecnebisken (Sdr platonis

gamoqvabulis miTs ndash im)

ldquosofliT sivltola srulTa ars WeSmaritad

romelTa ese aCrdili moeZulos ndash

umyofo arsi sizmari naAtildesovnebi

arodes mdgomi culadi da warmavali

mqonebelTa da uqonebelTa sworirdquo (4)

marjvena marjvena-marcxena erT-erTi umTavresi simboluri opoziciaa

kulturis istoriaSi marcxenas tradiciulad uaryofiTi semantika aqvs

xolo marjvenas - pozitiuri (simboloTa 2011 136)

ldquosiwmide-xati didTa maT gonebaTa

iswave da Sen imas SeesakuTre

wmidaTa Tana sulTa ze aRgiyvanebs

marjueniT dagsvams aqa jmnilsa AtildeorcTagan

itrfe sulisa Tacircsi Senda maradisrdquo (142)

citirebul konteqstSi ldquomarjueniT dasmardquo gulisxmobs zeciur

sasufevelSi damkvidrebas da misi safuZveli ra Tqma unda saxarebas

ukavSirdeba igive mniSvneloba aqvs RvTis ezos

ldquomonazono Sen simdable Seiyuare

simSAcircde marxva siwrfoeba umanko

siyuaruli da mowyaleba maRali

amiTa sZlie sificxesa warmdebsa

da Sedi merme ezosa erTisasardquo (str 175)

amrigad poeturi teqstebis originalur CanarTebSi gamoyenebul

simboloTa analizi gvafiqrebinebs rom anton kaTalikosi ar qmnis

misTvis uCveulo axal simbolur saxeebs rac ucxo iqneboda misi

mxatvruli azrovnebisTvis amdenad vfiqrobT CarTuli strofebi aris

antoniseuli da maTi Seqmnisas avtori ar eyrdnoba sxva rame wyaros

miT ufro rom am strofebis wyaro ar Cans arc berZnul teqstebSi da

arc Cven xelT arsebul slavur teqstSi rac Seexeba ioane petriwis

CarTul strofebs aq simboloTa gamoyeneba imdenad iSviaTia rom

teqstis originaluri nawilis saxismetyvelebaze saubari rTuldeba

120

Tavi IV

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli

Targmanebis filosofiur-Teologiuri terminologia

SeniSnulia rom Sua saukuneebis religiur teqstebSi gamoyenebul

terminTa mniSvnelobis dazusteba imdenad iyo aucilebeli ramdenadac

terminTa gaurkvevloba Tu gansxvavebuli gageba bizantiur qristianul

samyaroSi (da maSasadame saqarTveloSic) xSirad cxare saeklesio

diskusiebis sababi xdeboda xolme da ara marto diskusiebisa aramed

mwvaleblad gamocxadebisa da eklesiidan gankveTisac ki (meliqiSvili

2011 23) ucxo enaTa ldquoCueulebisamebrrdquo Targmnam wyaroTa uzustesad

gadmocemis cdam efrem mcire da ioane petriwi aiZula qarTuli enis

gamomxatvelobiT resursebSi gamoenaxaT yvela moqmedi da potenciuri

saSualebani da maqsimalurad gamoeyenebinaT isini es iyo samecniero

enis qarTuli saRvTismetyvelo filosofiuri Tu lingvisturi

terminologiis Seqmnis aucilebeli piroba (doborjginiZe 2012 89)

gamomdinare iqidan rom Cven xelT gvaqvs sxvadasxva epoqaSi

gansxvavebuli literaturuli stiliTa da gemovnebiT Seqmnili erTi

teqstis ramdenime redaqcia vfiqrob gansakuTrebiT saintereso iqneba

teqstis am kuTxiT Seswavla rogorc viciT eqvTime aTonelis Semdeg

saTnoebaTa kibe Targmna petre gelaTelma epoqis axali

moTxovnilebidan gamomdinare (berZnul dedanTan Targmanis maqsimalurad

daaxloeba) petre gelaTelis Targmanis mizandasaxuleba kargad Cans

terminTa analiziTac radgan rogorc viciT gelaTuri skolis

Targmanis standartebi pirvel rigSi terminTqmnadobasa da maT

dazustebas gulisxmobda

upirveles yovlisa unda aRvniSnoT rom saTnoebaTa kibe

praqtikuli daniSnulebis teqstia teqstSi mocemulia praqtikuli

xasiaTis instruqciebi potenciuri mkiTxvelisTvis romlis miRmac

igulisxmeba asketur RvwaSi myofi adamiani amitom nawarmoebisTvis ar

aris niSandoblivi (Sua saukuneebis filosofiuri teqstebisTvis

damaxasiaTebeli) sistemurad Camoyalibebuli cnebiTi ena magaliTad

teqstis erT-erTi mkvlevari Aandrei kordoCkini saTnoebaTa kibis

121

anTropologiur terminologiasTan dakavSirebiT ambobs rom Zalian

rTulia patristikul literaturaSi mwyobri anTropologiuri

Sexedulebebis povna ramdenime gamonaklisis garda rogoricaa

magaliTad grigol noseliს nemesios emeselis Txzulebebi

gansakuTrebiT rTuladaa saqme sulier cxovrebaze daweril

traqtatebSi magaliTad bevr qristian mweralTan da maT Soris ioane

sinelTanac rogorc ukve aRvniSneT goneba da guli ar aris

ganmartebuli aramed isini SeiZleba aRiweros mxolod maTi moqmedebebis

Sesabamisad adreuli periodis mwerlebi maT Soris ioane sinelic

iyenebdnen anTropologiur terminologias sulieri cxovrebasTan

dakavSirebuli WeSmaritebis martivad gadmosacemad ioane sineli guls

da suls an kidev gonebas da suls (psixes) xSirad sinonimebad iyenebs

aseve igi saubrobs gulis Tvalze sulis Tvalze gonebis Tvalze

rogorc gansxvavebul anTropologiur realobebze romelTac aqvT

Sinagani Wvretisxedvis erTnairi unari amgvarad kibe ar aris

anTropologiuri traqtati da sineli ar warmogvidgens mwyobr

anTropologiur sistemas Tumca mis mier gamoyenebuli anTropologiuri

terminologiis analizi dagvexmareba misive Teologiis gagebaSi

(kordoCkini 2003 34) igive unda iTqvas ioane sinelis teqstis

filosofiur terminologiaze romelsac Txzulebis mizandasaxulobidan

gamomdinare ar aqvs Camoyalibebuli sistemuri saxe amis miuxedavad

teqstisTvis niSandoblivi sxvadasxva jgufis terminebis analizi da maTi

qarTuli Targmanis specifikis gaTvaliswineba iZleva qarTul garemoSi

filosofiuri terminologiis Camoyalibebis procesis diaqroniul

WrilSi danaxvis saSualebas

aRsaniSnavia rom saTnoebaTa kibis petre gelaTeliseuli

Targmanis terminologiis kvlevis Sedegad e WeliZe gamoyofs terminTa

jgufs romelic niSandoblivia mxolod petre gelaTelis cnebiTi

enisTvis rdquoaRniSnuli Targmani erTi mxriv ganicdis XII s-is gelaTuri

skolis mkveTr gavlenas anu aRibeWdavs sakuTriv gelaTur

(arapetriwul) terminologias meore mxriv uTuod saxezea

petriwiseuli gavlenac mesame mxriv aSkarad gamoiyofa axali

122

niSandoblivad petre gelaTeliseuli terminTSesatyvisobanic rac

mTargmnelis terminologiur specifikas qmnisrdquo (WeliZe 1996 674)

sadisertacio naSromis am nawilSi gaTvaliswinebulia anton

kaTalikosiseuli redaqciis originaluri nawilic radganac teqtis

araoriginaluri nawili ZiriTadad petre gelaTelis Targmanis

gadamuSavebaa da xSir SemTxvevaSi terminologiiTac misganaa

davalebuli igive SeiZleba iTqvas ioane petriwiseul poetur

gadamuSavebaze romelic eqvTime aTonelis Targmans misdevs xolo rac

Seexeba ioane petriwis teqstis originalur CanarTebSi gamoyenebul

terminologias masze specialuri kvleva Caatara iv lolaSvilma

(lolaSvili 1968 139-165) da amdenad amaze sagangebod aRar SevCerdebiT

123

amp 1 logikuri terminologia

gamoCineba aRmosaCeni apodiqsis silogizmi gamoxategravea

gulisAtildemayofa gulissityua goneba gagonebaAacute mogonebaAacute

midmogoneba mimogoneba

saTnoebaTa kibeSi sakmaod mravalferovnia logikuri

terminologia amaTgan ramdenime maTganze gavamaxvileb yuradRebas

logikis ZiriTadi cnebebia ldquodasabuTebardquo da ldquosilogizmirdquo18 am

cnebebis Sesatyvisad efrem mcire da arsen iyalToeli iyeneben

bdquogamoCinebasldquo (arseni-ldquogamomaCineblobasacrdquo) romelsac orgvari

mniSvneloba hqonda yofiTi ndash Cveneba da specialuri terminologiuri ndash

ldquodasabuTebardquo bdquogamoCinebaldquo zmnis paralelurad zog SemTxvevaSi

gamoiyeneboda berZnuli ldquoapodiqsisldquo (meliqiSvili 2011 96)

terminebi ldquosilogizmirdquo ldquogamoCinebardquo ldquoapodiqsirdquo gvxvdeba saTnoebaTa

kibis antoniseuli redaqciis originalur nawilSi19 tradiciuli

mniSvnelobiT ndash bdquomsjelobaldquo bdquodasabuTebaldquo

ldquovinaTgan sityegravea psixisa gonieris

gamoxategravea ars ganhsja gamoCineba

rameTu amas saqmobs gulis-Atildemis-yofa

pirveliT nivTTa srulad savsed ganmyofi

meoriT msazRegraveri da sxAcircT mesilogizmerdquo (118)

termini ldquogamoCinebardquo warmodgenilia sintaqsur wyvilSi

ldquogansjasTanrdquo baumaisteris filosofiis qarTul Targmanze (ldquofrederikos

xristianos baumaisterisa gorliciurisa Rimnaziisa rektorisa da

dasabami filosofiisa axlisa sargeblad yrmaTa sxolis SinaTa qmnili

da mravalTa mier igavTa da magaliTTa ZvelTagan mweralTa hromaelTasa

moRebulTa ganmartebulirdquo) darTul komentarebSi antoni wers gansjas

awarmoebs ldquosuli kacobrivirdquo gansja SeiZleba iyos rogorc naTeli ise

bneli Tu gansja bnelia maSin warmoiSveba Secdoma da piriqiT (kukava

18

ldquosAcirclloggizmosani ndash ese Sesityva rame ars viTarmed Seyra sityvaTani

sAcirclloggizmosani romel ars TanaSesityvaAacuterdquo ndash ganmartavs saba 19

specialurma kvlevam gamoavlina rom msgavsi Sinaarsis pasaJs ar Seicavs arc sxva qarTuli redaqciebi arc berZnuli teqstebi da arc slavuri da inglisuri Targmanebi

124

1996 32) bdquogansja ndash gamoCinebasldquo ukavSirdeba termini bdquogulisAtildemayofaldquo20

niko CubinaSvili Tavis leqsikonSi aRniSnuli terminis filosofiur

mniSvnelobas Semdegnairad ganmartavs ndash ldquoZali ganTAcircsebiT warmodgenad

nivTTardquo (CubinaSvili 1961) ndash azrovneba Semecneba amdenad antonis zemoT

citirebuli originaluri strofis azri SeiZleba ase ganvmatroT

sityva aris gamoxatva (am konteqstSi ndash saxis formis micema ndash im)

gonieri sulis azrovnebis msjelobis rac niSandoblivia SemecnebiTi

procesisTvis romelic jer anawevrebs movlenebs Semdeg gansazRvravs

dabolos ndash asabuTebs citirebul strofs antoni agrZelebs

bdquoamaTi Atildemeva wesier droebiTad

ars ara codegravea ldquo (A-711 119)

saTanado dros amgvari ldquogonivrulirdquo metyveleba ar aris codva

anton kaTalikosi baumaisteris filosofiis qarTul Targmanze

darTul komentarebSi erTmaneTisgan asxvavebs gonebasa da

gulsixmisyofas adgens rom gulisxmisyofa aris gonebis moqmedebis

unari misi ldquoZalirdquo amitom Secdomad miaCnia maTi gaigiveba rasac adgili

aqvs rusul saxelmZRvaneloebSi sadac am or movlenas gansxvavebuli

termini ar aqvs swored amiT aixsneba maTi erTmaneTSi aRreva qarTulSi

maTi Sesatyvisi terminebi arsebobs da amdenad aRrevac gamoricxulia

(kukava 1996 28) (bdquogulisAtildemayofaldquo specialur filosofiur leqsikonSic

ganmartebulia rogorc Semecneba gageba (ZvelqarTul 2010 105-107)

aRniSnul termins ramdenime berZnuli Sesatyvisi aqvs rogorc ukve

aRvniSne zemoT citirebuli saanalizo strofi originaluria amitom

davimowmebT masalas antoniseuli redaqciis im araoriginaluri

nawilidan romelSic kvlav es terminia gamoyenebuli

bdquoucxoeba ars CegraveAgraveuleba ukadri

gulis-Atildemis-yofa ara gancxadebulildquo (32)

ldquoucxoebaAacute ars ukadnieroAacute CueulebaAacute ucnauri sibrZne

ganucxadebeli gulisAtildemisyofaAacuterdquo (A-39 19r)

bdquoucxoebaAacute ese ars ganSorebaAacute kadnierebisagan sibrZne ucnauri da

mecnierebaAacute gamoucxadebelildquo (sineli 1965 43)

20

bdquogonebiT axma da gulTa Sina Setanaldquo (Semecneba ndash i m) - sulxan-saba orbelian

125

rogorc vxedavT citirebul konteqstSi anton kaTalikosi iyenebs

petre gelaTelis Targmans romelic Sua saukuneebis filosofiuri

tradiciisamebr berZnul bdquoσύνεσις-sldquo (bdquogagebaldquo bdquoSemecnebaldquo)

ldquogulisAtildemisyofadrdquo Targmnis asevea petre gelaTeliseuli Targmanis sxva

adgilebSic ldquoτοῦ ἀσυνέτου θυμοῦrdquo (PG Vol 88 841A) ndash ldquougulisAtildemoAacutesa

guliswyromisaganrdquo (A-39 80v) ldquoiZio borotTa Soris gulisAtildemisyofaAacute

(ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 897D) da ara hpoordquo (A-39 104v) ldquoara yofad wesisa gina

gulisAtildemisyofisa (ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 1021D) ugulisAtildemoTa maT Soris (ldquoἐν

ἀσυνέτοιςrdquo PG Vol 88 1021D)rdquo (A-39 146r) eqvTime aTonelis redaqciaSi ki am

sityviT naTargmnia sxvadasxva berZnuli leqsikuri erTeuli mag berZ

bdquoἘπιτήρειrdquo-s (PG vol 88 949B) bdquogulisAtildemandashhyofdldquo (sineli 1965303) romelsac

petre gelaTeli Targmnis rogorc bdquozeddasWuretdldquo (A-39 116v) rac ufro

zusti Targmania an kidev bdquoδιακρίσεως ὑπόθεσιςldquo (PG 980D) eqvTime aTonelTan

ndash ldquoZali ars gulisAtildemisndashyofisaAacuterdquo (sineli 1965335) petre gelaTelTan ndash

bdquoganmsjelobiTisa mizezildquo (A-39128r) berZ ldquoσύνεσις-isrdquo qarTul Sesatyvisad

ki eqvTime aToneli ZiriTadad ldquomecnierebasrdquo iyenebs ldquoviTarmed eZiebde

ukeTurTa Tana mecnierebasa (ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 897D)rdquo (sineli 1965 268)

ldquoara ars wesi anu mecnierebaAacute (ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 1021D) ukeTurTa maT

Tanardquo (sineli 1985 386) amrigad eqvTime aTonelis redaqciaSi

ldquogulisAtildemisyofa-drdquo naTargmnia araerTi berZnuli leqsikuri erTeuli

xolo petre gelaTeli ldquogulisAtildemisyofa-srdquo iyenebs ZiriTadad berZ ldquoσύνεσις

ndash isrdquo qarTul Sesatyvisad

rogorc aRvniSneT Sua saukuneebis filosofiur literaturaSi

ldquogamoxatvardquo niSnavs formis saxis micemas gansaxierebas am terminiT

iTargmneboda aRniSnuli mniSvnelobis ramdenime berZnuli sityva

διασχηματίζω - ldquoviTarca gamoixate egreT ganage cxorebaAacute Senirdquo (bas equs

g aT 105 30-31) μορφόω ndash ldquoviTar-igi gamoixatos raAacute da Seisaxos arsebaAacuterdquo

(damask dial 271 efr) χαρακτηρίζω ndash aramca kualad Seicvalebodes

ganwesebani ese da dawesebani saxelTani aramed gamoxatvidesmca erTisa

da Seurevnelisa bunebisa TAcircTebaTa (damask gard 171 ars) (ZvelberZnul

201055) citirebuli konteqstebi iseve rogorc anton kaTalikosiseuli

126

redaqciidan zemoT ganxiluli strofi terminis ldquogamoxategraveardquo swored am

mniSvnelobas uWers mxars ndash gamosaxva formis micema Tumca aRniSnuli

termini antoniseul redaqciaSi sxva mniSvnelobiTac gvxvdeba

eqvTime

aToneli

petre

gelaTel

i

ioane

petriwi

anton

kaTalikos

i

PG Vol

88 1860 (edMigne)

Νεοελλενικὴ

ἀπόδοσε Ιερὰ

Μονὴ

Παρακλήτου21

(teqsti

momzadebuli

parakletis

monasterSi)

126avit

126t

Targman

i

inglisuri

Targmani

yovlisa

sityAcircsa

winamZRua

r ars

mogoneba

Aacute

yovlsa

sityAcircsa

winaZRAcircs

gagonebaAacute

mogonebis

a

winamZRua

ri sityua

ars (str

63)

win-uZRAcircs

sityvas

raAacuteme

gamoxategravea

(61)

παντὸς

λὸγου

προεγεῖται

ἔννοια

(PG 793B)

Κάθε λόγο

προηγεῖται σκέψις

(61)

Всякому

слову

предшест

вует

помышле

нiе (61)

Every word is

preceded by

thought (61)

ἔννοιαα romelic momdinareobs sityvidan νοῦς (goneba) da niSnavs

gagebas gaazrebas gansjas fiqrs azrovnebis process eqvTime aToneli

(da mis kvaldakval ioane petriwi) Sesabamis konteqstSi Targmnis

terminiT bdquomogonebaAacuteldquo petre gelaTeli ndash bdquogagonebaAacuteldquo xolo anton

kaTalikosi ndash bdquogamoxategravealdquo bdquogagonebaldquo Zvel qarTul filosofiur

teqstebSi niSnavda azrovnebis process gansjas diskursiul azrovnebas

Semecnebis process asea magaliTad ioane petriwis TargmanebSi ldquosuli

TAcirciT TAcircs-Soris maSin ars odes gulis-isityuvides xolo odesme

gonebasa Soris raJams gaigonebdes viTar Soris sagrZnobelTa iqmnebis

vnebaAacute raJams igrZnobden egreTve da sulsa Soris raJams gaigonosrdquo

(nemesios petr 732) (ZvelqarTul 201048) asevea zemoT damowmebul

eqvTime aTonelis Targmanidan ldquomogonebaAacuterdquo romelic azrs mosazrebas

21 ix httpdocplayergr336106-Klimax-toy-avva-ioannoy-kathigoymenoy-ton-monahon-toy-oroys-sinahtml parakletis

monastris axalberZnul teqsts (kaTarevusa) romelsac struqturulad (Tavebis TanmimdevrobiT)

emTxveva anton katalikosis teqsti sxvagan mivuTiTebT mxolod im SemTxvevaSi Tuki saanalizo

pasaJi aCvenebs arsebiT semantikur gansxvavebas

127

niSnavs mas Sua saukuneebis filosofiur teqstebSi xSirad iyenebdnen

berZn bdquoἔννοια-sldquo qarTul Sesatyvisad

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriwi

anton

kaTalikosi

patrolog

ia greka

slavuri

Targmani

inglisuri

Targmani

bdquoulmobel

obaAacute

udebebaAacute

ars

damtkicebu

li sibrme

ars

gonebisaAacuteldquo

ulmobeloba

Aacute ars

Semtkicebul

i udebebaAacute

mconari

gagonebaAacuteldquo(11

5v)

--------- ulmobeloba

ars mtkice

udebeba

da gamoxategravea

Sereuli

mconari

(172)

ναρκῶσα

ἔννοια

(PG 932B)

Oцѣпенѣнiе

Mысли (182)

Benumbed

thought (182)

rogorc paraleluri teqstebidan damowmebulma masalam gvaCvena

berZnuli ἔννοια-s qarTuli ekvivalenti eqvTime aTonelis TargmanSi aris

bdquogonebisaAacuteldquo petre gelaTelTan ndash bdquogagonebaAacuteldquo (razec aseve miuTiTebs

ediSer WeliZe mkvlevari aseve aRniSnavs rom garda terminisa

bdquogagonebaAacuteldquo petre gelaTeli berZ ἔννοια-s qarTul Sesatyvisebad iyenebs

bdquogonebaAacuteldquo bdquomogonebaAacuteldquo bdquomgoneblobaAacuteldquo bdquosagonebelildquo (WeliZe 1996 419)

Tumca yvelaze xSirad petre gelaTelis TargmanSi berZ ldquoἔννοια-srdquo

qarTul ekvivalentad gamoyenebulia ldquogagonebardquo da ldquogonebardquo ldquonaSob

gagonebaTa (ἐννοιῶν ndash PG Vol 88 805Α) cremli xolo mama gagonebaTa (ἐννοίας

ndash PG Vol 88 805Α) sityAcirceri gonebaAacuterdquo (A-39 68v) ldquome amaTsa uwulilesi

gagonebaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG Vol 88 897B)rdquo (A-39 104r) ldquoCuen Soris gagonebisa

(ldquoἔννοιανrdquo PG Vol 88 989C) Tqumad Atildeel-vyoTrdquo (A-39 132r) bdquosxua mwikuli

locvisaAacute da sxua uCinoyofaAacute da sxua parvaAacute da sxua biwi mwikuli ars

RmTisami wardgomaAacute da uadgiloTa gagonebaTa (ἐννοίας ndash PG Vol 88 1133B)

ocnebulobaAacute uCinoyofaAacute ars zrunvaTami usargebloTa wartyuebulobaAacute

parvaAacute ars ugrZnobelad gagonebisa (τὴν ἔννοιαν ndash PG Vol 88 1133B)

dabnevaAacute biwi ars winadarwyumaAacute viTarca raAacuteme maSin Cuenda

moaxlebulildquo (A-39 184v) ldquoyovlisa mogonebisa (ldquoἐννοίαςrdquo PG Vol 88 897C)

da gulissityAcircsa siZvaAacute sulisaAacute vnebisSinaobiTrdquo (A-39 104v) ldquosiborote

ars siwrfoebisa SecvalebaAacute SecTomili gonebaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG Vol 88 981C)rdquo

(A-39 128v) termini ldquoἔννοιαrdquo winagelaTur periodSi Cveulebriv

iTargmneboda rogorc bdquogonebaAacuteldquo bdquoZalildquo bdquogulissityuaAacuteldquo

128

bdquogulisAtildemisyofaAacuteldquo (WeliZe 1996 418) aseTive terminologiuri siWrelea

eqvTime aTonelis TargmanSic berZ ἔννοια-s qarTuli Sesatyvisebis

moZiebisas Tumca eqvTime aToneli yvelaze xSirad berZ ldquoἔννοια-srdquo

qarTul Sesatyvisad ldquogulis-sityva-srdquo iyenebs ldquobilwebaAacute ese ars raJams

dges kaci winaSe RmrTisa da borotTa gulisndashsityaTa (ἐννοίας (PG 1133B))

iwurTides da warparvaAacute ese ars raJams ucnaurad gonebaAacute mimovidodis

da biwi ars gulisndashsityuaAacute cudi (ldquoτὴν ἔννοιανrdquo PG Vol 88 1133B) yovelive

mas Jamsa Cuenda mosrulirdquo (sineli 1965 489ndash490) ldquonaSobi keTilTa

gulissityuaTaAacute (ἐννοιῶν ndash PG Vol 88 805Α) ars tirili xolo mamaAacute

keTilTa gulissityuaTaAacute (ἐννοίας ndash PG Vol 88 805Α) ars gonebaAacuterdquo (sineli

1965 167) ldquoda sxuaAacuteca amaTsa uwuliladesi gulis-sityuaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG

Vol 88 897B)rdquo (sineli 1965 266) ldquosiwrfoebaAacute ars gonebaAacute (ldquoἀπερίεργος ἔννοιαrdquo

PG Vol 88 981B) uzakvelirdquo (sineli 1965 337) ldquosaxeTa misTaTAcircs Zalisaebr

gulisAtildemis-yofisa (ldquoἔννοιανrdquo PG Vol 88 989C) Cuenisa vityodiTrdquo (sineli

1965 346) ldquosityuaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG Vol 88 685B) saukunoAacutesa sasjelisaAacuterdquo

(sineli 1965 66) azrovneba fiqri ndash asea Targmnili ZiriTadad berZnuli

ἔννοια slavur da inglisur teqstebSi ndash ldquoпомышленiеrdquo thought

amdenad damowmebuli paraleluri konteqstebidan cxadi xdeba rom

anton kaTalikosi romelic termin ldquogamoxategravea-srdquo iyenebs ldquogagonebaAacute-srdquo

(petre gelaTelis Targmanis SemTxvevaSi) da ldquomogonebaAacute-srdquo (eqvTime

aTonelis Targmanis SemTxvevaSi) paralelur formad aZlevs mas axal

mniSvnelobas ndash azrovneba fiqri

anton kaTalikosi rig SemTxvevebSi imave mniSvnelobiT petre

gelaTelis Targmaniseuli bdquogagonebaTa-srdquo paralelurad iyenebs termin

bdquomidmogoneba-sldquo bdquosxua mwikuli locvisaAacute da sxua uCinoyofaAacute da sxua

parvaAacute da sxua biwi mwikuli ars RmTisami wardgomaAacute da uadgiloTa

gagonebaTa (ἐννοίας ndash PG Vol 88 1133B) ocnebulobaAacute uCinoyofaAacute ars

zrunvaTami usargebloTa wartyuebulobaAacute parvaAacute ars ugrZnobelad

gagonebisa (τὴν ἔννοιαν ndash PG Vol 88 1133B) dabnevaAacute biwi ars winadarwyumaAacute

viTarca raAacuteme maSin Cuenda moaxlebulildquo (A-39 184v) ldquobilwebaAacute ese ars

raJams dges kaci winaSe RmrTisa da borotTa gulisndashsityaTa iwurTides

da warparvaAacute ese ars raJams ucnaurad gonebaAacute mimovidodis da biwi ars

129

gulisndashsityuaAacute cudi yovelive mas Jamsa Cuenda mosrulirdquo (sineli 1965

489ndash490)

bdquomwikegraveli locAcircsa sxva ars sxva uCino-qmna

sxva aris parva sxvai biwi raAacuteve

mwikegraveli uweso midmogoneba SeZrva

uCino-yofa amaoTgan wartyvenva

parva ganbneva biwi cud-gulis-sityvaldquo (A-711 289)

anton kaTalikosi saTnoebaTa kibis teqstis cirkulaciis process

qarTul saazrovno sivrceSi erTgvarad kravs da ajamebs igi cxadia

iTvaliswinebs teqstis Targmanisa da gadamuSavebis winare tradicias es

tendencia kargad Cans teqstis terminologiaze dakvirvebiTac

(magaliTad citirebuli adgilebi gamodgeba) teqstTan amgvari

damokidebulebis kidev erTi nimuSia saTnoebaTa kibis Semdegi

konteqstebi

petre gelaTeli ldquomravalmetyuelebaAacute ars umecrebisa saxe

ZAcircrisAtildesenebisa kar kadnierebisa Atildeelisampyrobel tyuilisa msaxur

lmobierebisa daAtildesna mowyinebisa mxdel Zilisa winamorbed

Tangonebobisa dabnevardquo (A-39 84v) aSiaze minaweri ldquogonebisSinaobasa

ityAcircs Tangonebobadrdquo eqvTime aToneli ldquoganmabneveli keTilTa gulisndash

sityuaTaAacute uCinondashmyofeli gloisaAacute rdquo(sineli 1965 213)

anton kaTalikosi

bdquokualad eseve vneba esTa cnobil-ars

viTarmed ese goneb-Sinaobisa

ese igi ars mimogonebis anu

gulis-sityegraveaTa keTilTa ganmabnevel

xolo glovisa yovlad uCino-myofelldquo (A-711 113)

bdquoTangonebobaldquo bdquogonebisSinaobaldquo bdquogulissityualdquo da antonTan

damatebiT bdquomimogonebaldquo berZ συννοίας (PG 852B) qarTul Sesatyvisebad

gamouyenebiaT mTargmnelebs aRniSnul termins petre gelaTeli

ZiriTadad ldquoTangonebobadrdquo xolo zog SemTxvevaSi ldquogagonebadacrdquo

Targmnis ldquoCueulebiTaca da gagonebiTa (ldquoκαὶ τῇ συννοίᾳrdquo 765C)rdquo (A-39 55r)

ldquogankAcircrvebasa Sina gankrTomilsa Tanmegonebe (ldquoσύννουςrdquo PG Vol 88 797Α)

esreTrdquo (A-39 65v) ldquoeSiSvian Tangonebobasa (ldquoσύννοιανrdquo PG Vol 88 805Α)

130

eSmaknirdquo (A-39 68v) eqvTime aTonelis TargmanSi mas sxvadasxva qarTuli

Sesatyvisi aqvs ldquogonebaAacute (σύννους ndash PG Vol 88 797Α) misi aRtacebul arnrdquo

(sineli 1965 158) ldquoZrwian eSmakni mwuxarebisagan (ldquoσύννοιανrdquo ndash 805Α)rdquo (sineli

1965 167) am ukanasknel qarTul Sesatyviss eqvTime aToneli xSirad

mihmarTavs

zemoT moxmobil magaliTSi gamoCnda rom eqvTime aToneli berZ

συννοίας erT-erT qarTul Sesatyvisad ldquogulissityuasrdquo iyenebs am

ukanaskneliT ki mTargmnelebi sxvadasxva berZnul leqsikur erTeuls

Targmnian magram yvelaze xSirad ldquogulissityuardquo Seesabameba berZ

ldquoλογισμὸςrdquo ldquouCinoAacute gulissityuaAacute (ldquoλογισμὸςrdquo PG Vol 88 664 B)rdquo (A-39 19r)

bdquogulis-sityuaAacute uCinoAacuteldquo (sineli 1965 43) bdquosaSuali dumili

gulissityuaTaAacute (ldquoλογισμῶνrdquo PG Vol 88 828C) ndash wylulsa Sina SfoTebasa

sulisasaldquo (A-3975v) bdquosaSuali ars dadumebaAacute gulisndashsityuaTaAacute

wuliladiTa aRZrviTa sulisaAacuteTaldquo (sineli 1965 188) ldquogulissityuaTa

(ldquoλογισμῶν ἐπίσκοποςrdquo PG Vol 88 852B) zedganmxilvelrdquo (A-3985r)

ldquozedamdgomeli gulisndashsityuaTaAacuterdquo (sineli 1965 213) ldquogulis sityegraveaTa zed

ganmxilvel ganmkiTxvelrdquo (A 711 114) an kidev XIII safexuris

dasaTaureba ldquoΠερί τῶν ἀνεκφράστων λογισμῶν τῆς βλασφημίαςrdquo (PG Vol 88 976B)

ldquoTqmuli misive gamouTqumelTa gulis-sityuaTaTAcircs gmobisaTa ndash eqvTime

aToneli misive gamouTqumelTaTAcircs gulissityuaTa gmobisaTa ndash petre

gelaTeli

rogorc aRvniSneT saTnoebaTa kibeSi ldquogulissityuadrdquo sxvadasxva

berZ leqsikuri erTeulia naTargmni magaliTad rig SemTxvevebSi

bdquogulis-sityuadldquo Targmnis eqvTime aToneli berZ ldquoσκοπὸς-srdquo (mizani)

romelic petre gelaTels bdquoganzraxvadldquo uTargmnia ldquoΣκοπὸς δὲ τοῖς ἐχθροῖς

ἡμῶν rdquo (PG Vol 88 656Α) ldquoxolo ese ars gulis-sityuaAacute mterTa CuenTaAacuterdquo

(sineli 1965 37) ldquoxolo ganzraxvaAacute ars mterTa CuenTaAacuterdquo (A-39 16v) (πρὸς

τὸν σκοπὸν ndash 664B) ldquowinaaRmdgom da damabrkolebel keTilisa mis gulis-

sityAcircsa Cuenisardquo (sineli 1965 42) ldquokeTilmosavobisa ganzraxvasa Cuensa

winaaRmdgom moqmedTaAacuterdquo (A-3919r) anton kaTalikosiseul redaqciidan

citirebul konteqstSi ldquogulis-sityvisrdquo sinonimur formad gvxvdeba

ldquogamoxategraveardquo

131

ldquoucxoeba ars ar kualad zed-moqceva

raAacutecaRa gaqegraves mamulsa Sina yovel

imaTi srulad raAacuteveca yoveli

ewin-mewyegraveAgravebis keTil-mosavobisa

gulis-sityegraveaTa anu gamoxategraveaTaldquo (A-71131)

amdenad ldquogamoxategraveardquo zemoT SeniSnul or mniSvnelobasTan erTad

antoniseul redaqciaSi kidev erT Sinaarss atarebs ganzraxva mizani

amdenad anton kaTalikosi erTi teqstis farglebSi erTsa da imave

termins sami mniSvnelobiT iyenebs maTgan erTi mniSvneloba (gamosaxva

formis saxis micema) cnobilia Sua saukuneebis qarTuli cnebiTi

enisTvis xolo danarCeni (fiqri azrovneba goneba mizani) sxvagan ar

gvxvdeba

logikur terminTa jgufSi unda movaTavsoT aseve bdquomidmogonebaldquo

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriwi

anton

kaTalikosi

patrologi

a greka

slav

Targman

i

inglisur

i

Targmani

ldquoocnebaAacute

ars

cTomileba

Aacute TualTaAacute

mZinaresa

gonebasa

Sina

ocnebaAacute

ars

gancAcircbreba

Aacute gonebisaAacute

mRAcircZarebasa

Sina

AtildeorcTasa

ocnebaAacute

ars xilvaAacute

uguamoAacute da

ara arsirdquo

(sineli

1965 53)

ldquoocnebaAacute ars

cTunebaAacute

TualTaAacute

mZinaresa Sina

mimogonebasa

ocnebaAacute ars

gankrTomileba

Aacute gonebisaAacute

mRAcircZarebasa

Sina

sxeulisasardquo

(A-39 22v)

ldquogonebis

aRZrvad

AtildeorcTa

uZraobasa

Sina ityAcircan

bunebisandash

metyuelni

ocnebad ndash

TualTa

AtildeorcTa

cTomilebasa

raJams

goneba

viTar

mZinare iyos

misTa

sagonTa

miridebiT

sruliadrdquo

(str34)

sxegravea ars

ocneba

sizmrisagan

hAtildeams cnobad

RmrTis-

metyegraveAgravelurad

aqa

gancxadebuleb

s

ocneba aris

TvalTa

cTuneba maSin

midmo goneba

odes

mZinareobdes

xolo sxeuli

mRAcircZareobdes

odesldquo

(A-711

sizmarTaTvis2)

Φανταςία ἐστὶν

ἀπάτη

ὀφθαλμῶν ἐν

κοιμωμέν ἡ

διανοίαrdquo

(PG669B)

Мечтанiе

есть

обманъ

очей въ

усипленi

и мысли

325

A phamtasy

is an illusion

of the eyes

when the

intellect is

asleep

326

132

Sua saukuneebis filosofiur teqtebSi bdquomimogonebadldquo iTargmneboda

berZnuli διανόησις xolo bdquomidmogonebaldquo gamoiyeneboda gansjis

diskursiuli azrovnebis aRsaniSnavad berZ διάνοια-s qarTul Sesatyvisad

petre gelaTelsδ ldquoδιάνοιαrdquo uTargmnia ldquomimogonebadrdquo xolo anton

kaTalikoss Seucvlia igi ldquomidmogonebiTrdquo efrem mciremde aTonuri Tu

winaaTonuri periodis TargmanebSi yvelaze xSirad bdquoδιάνοια-sldquo Targmnian

sityviT bdquogonebaldquo (WeliZe 1996 403) iseve rogorc uTargmnia eqvTime

aTonels am da sxva adgilebSi bdquomravalgzis wrfelTa da umankoTa

gonebaTa (ἐν τῇ διανοίᾳ PG Vol 88 977C) movidis ese eSmakildquo(sineli 1965

331) bdquomorCilebaAacute ars mokudinebaAacute asoTa gonebiTa (ἐν διανοίᾳ PG Vol 88

680A) cxoeliTaldquo (sineli 1965 57) e WeliZis azriT am terminis qarTul

Sesatyvisad arsens daumkvidrebia ldquogagonebaAacuterdquo petriwisaTvis cnobilia

arsenis mier damkvidrebuli Sesatyvisoba da zogjer iyenebs kidec

magram amave dros qmnis da Tavis SromebSi mTliand amkvidrebs axal

dianoetur terminebs ldquomimogonebaAacuterdquo rdquomidmogonebaAacuterdquo (WeliZe 1996 528)

damowmebul konteqstebSi petre gelaTelisa da anton kaTalikosis

redaqciebidan swored es ukanaskneli petriwiseuli terminia

gamoyenebuli Tumca sxvagan petre gelaTeli aRniSnul termins

gonebadac Targmnis ldquogonebasa (bdquoἐν τῇ διανοίᾳldquo PG Vol 88 713B) Sina TAcircssa

iqadinrdquo (A-39 44v) ldquocxovlobasa Sina gonebisasa (bdquoζώσῃ διανοίᾳldquo PG Vol 88

680A)rdquo(A-3924r)

am jgufis terminebidan saTnoebaTa kibeSi gamoyenebulia aseve

bdquoἐπίνοιαldquo ndash warmosaxva romelic gelaTur teqstebSi rogorc prof d

meliqiSvili miuTiTebs iTargmneboda ldquozedmogonebadrdquo (meliqiSvili 2011

295) ase aqvs naTargmni igi petre gelaTels ldquozedmogonebisa (ldquoἐπινοίαςrdquo PG

Vol 88 981B) yovlisa TanganTxzulirdquo (Α-39 128v) ldquomizezTa da

zedmogonebaTa (ldquoἐπινοίαςrdquo- PG Vol 88 996C)rdquo (Α-39 136r) ldquoyoveli AtildeelovnebaAacute

da yoveli zedmogonebaAacute (ldquoπᾶσαν ἐπίνοιανrdquo PG Vol 88 637C)rdquo(Α-39 19v) xolo

eqvTime aToneli aRniSnul termins sxvadasxvagvarad Targmnis ldquoyovelive

Rone iZies yoveli saxe qmnesrdquo (sineli 1965 28) an kidev petre gelaTeli

ldquozedmogonebisa (ldquoἐπινοίαςrdquo PG Vol 88 981B) yovlisagan Secvalebulirdquo (Α-39

128v) eqvTime aToneli ldquoyovlisave mzakuvarebisagan ganSorebuli

133

sruliadrdquo (sineli 1965 337) magram arc petre gelaTeli Targmnis yvela

SemTxvevaSi termin ἐπίνοια-s ldquozedmogonebadrdquo ase magaliTad

ldquoborotmoqmedebasa da momgoneobasa (ldquoἐπίνοιανrdquo ndash PG Vol 88 885B)rdquo (Α-39 97r)

an kidev ldquomoswrafebisa da gagonebisa (ldquoἐπινοίαςrdquo- PG Vol 88 808A) mosruli

Cuendardquo (Α-39 70r) am konteqstSi eqvTime aTonels saerTod ar uTargmnia

aRniSnuli termini ldquomoswrafebiTa CueniTa mogebulsardquo (sineli 1965 170)

aqve unda aRiniSnos terminTa am jgufSi Semavali leqsikuri

erTeuli romelic berZnuli formiT Semosula Sua saukuneebis zogierT

filosofiur teqstSi asea anton kaTalikosis redaqciaSic

bdquoSiSi ganakrTobs sulsa qegraveAgrave-mdebaresa

gamoxategraveaTa savseTa Sereul-hyofs

ganhsjaT ayenebs ucxo-hyofs apodiqsis

amad eliჶas ityAcircs gamocdilebiT

gamikrTes TmiTurT Atildeorcnio (SiSisagan)ldquo (204)

termini bdquoapodiqsildquo rogorc aRiniSna berZnuli sityvaa (ἀπόδειξις) da

qarTulad iTargmneba mtkicebad dasabuTebad zog SemTxvevaSi ki

uTargmneladac gadmodis rogorc es anton kaTalikosis citirebul

originalur striqonebSia gansaxilvel terminTan dakavSirebiT

sainteresoa baumaisteris filosofiis Targmanis winasityvaobaSi

terminis ldquomtkiced damtkicebardquo antoniseuli ganmarteba romelic

gansxvavdeba aRniSnuli cnebis baumaisteriseuli gagebisgan (ldquomtkiced

damtkiceba sxua ara raime ars garna mizezovanTa da dasabamTa

warmoebardquo) ldquomtkiced damtkiceba ars wesier da marTlad da Tvinier

cilobasa davamtkicebT ra winadadebasa Cvensardquo igi ldquomtkiced

damtkicebasrdquo uZebnis Sesatyvis berZnul termins (ldquoapodiqsisrdquo) da

SeniSnavs rom winamorbedi filosofosebi nacvlad am terminisa

iyenebdnen sityvas ldquoaRmoCenardquo rac mas ar miaCnia mizanSewonilad da

amitom Semoaqvs sanacvlod axali termini amis safuZvelze mkvlevari T

kukava SeniSnavs ndash es garemoeba sagulisxmoa imiT rom rogorc vxedაvT

antoni moZvelebuli terminebis nacvlad axali filosofiur

terminologias amuSavebda riTac did samsaxurs uwevda qarTuli

filosofiuri terminologiis Camoyalibebis saqmes (kukava 1996 26)

134

miuxedavad imisa rom anton kaTalikoss Semoaqvs axali termini ndash

ldquomtkiced damtkicebardquo igi saTnoebaTa kibis miseul redaqciaSi mainc

berZnul formas ndash ldquoapodiqsisrdquo ndash iyenebs sabas leqsikonSi bdquoapodiqsisldquo

ganmartebulia rogorc ldquoaRmoCenardquo termini ldquoaRmoCenardquo ki rogorc d

meliqiSvili SeniSnavs awarmoa ioane petriwma raTa ganesxvavebina

yofiTi mniSvnelobis bdquogamoCinebaldquo zmnisgan da terminologiuri

mniSvneloba mieniWebina misTvis ioane damaskelis dialeqtikis Sesabamis

konteqstSi efremi da arseni ἀπόδειξις termins Targmnian rogorc

bdquogamoCinebasrdquo da bdquogamomaCineblobasrdquo ldquoaRmoCenardquo formasTan erTad amave

terminebs iyenebs zog SemTxvevaSi amonios ermiasis mTargmnelic zogjer

ki pirdapir berZnuli termini gadmoaqvs qarTuli gaformebiT ldquoapodiqsi

sAcirclogismosi raAacuteme arsldquo (meliqiSvili 2011 96-101) berZ ἀπόδειξις

saTnoebaTa kibis prozauli redaqciebis qarTvel avtorebs

sxvadasxvagvarad uTargmniaT22 bdquosasoebisa aRmosaCeni (ldquoἐλπίδος ἀπόδειξιςrdquo PG

Vol 88 1129B)ldquo (A-39 184r) ldquomizezi sasoebisaAacuterdquo (sineli 1965 483) ldquomeqmenin

Cuen adgilTagan ganSorebaAacute brZolili Cuenisa mun Sina

keTilsaTnoyofilebisa aRmosaCinebel (ldquoἀπόδειξιςrdquo PG Vol 88 720A)rdquo (A-39

48r) ldquoda romelsaRa _ Tqua _ aRmosaCensa (ldquoἀπόδειξινrdquo PG Vol 88 968B)

Svilo vnebisa amis ugancxadebulessa momcem Cuenrdquo (A-39 122v)

ldquoTankueTiTca Tqumulisa amis aRmosaCenisa (ldquoδιrsquo ἀποδείξεωςrdquo PG Vol 88 992A)

mier ganmtkicebad vmecadinobdeTrdquo (A-39 132v) petre gelaTeli

bdquoapodiqsisldquo qarTul Sesatyvisad iyenebs termins bdquoaRmosaCenildquo

bdquoaRmosaCenildquo gulisxmobs bdquosabuTsldquo bdquoargumentsldquo magaliTad ukanaskneli

konteqstis slavuri Targmani ldquoНо что мы здѣсь сказали кратко то постараемся

утвердить и доказательствомъrdquo (257) an kidev ldquovxedevd visme kualad ZilTa

Sina momcemelsa Cemda aRmosaCenisasa (ldquoἀπόδειξινrdquo PG Vol 88 721C) litraTa

aTTa TananadebisaTa CemisaTardquo (A-39 49v) rogorc samecniero

literaturaSia SeniSnuli ldquoaRmosaCenirdquo teqstis am nawilze darTuli

petre gelaTeliseuli komentaris23 mixedviTac arguments gulisxmobs

22

rig SemTxvevebSi eqvTime aToneli saerTod ar Targmnis 23

petre gelaTelis teqstze darTuli marginaluri niSnebis Sesaxeb gamokvleva ix m cincaZe m baramiZe ldquomarginaluri ganmartebebi ioane sinelis klemaqsis petre gelaTeliseul TargmanSirdquo (cincaZe 2013)

135

ldquoqartasa ityvis aRmosaCenad romelsa aRmosaCeni mdebare iyos saqmisaAacuterdquo

(cincaZe 2013 85) es ukanaskneli formac (aRmosaCeni) rogorc damana

meliqiSvili SeniSnavs aseve ioane petriws daumkvidrebia ἀπόδειξις

qarTul Sesatyvisad bdquosabuTisldquo bdquoargumentisldquo mniSvnelobiT (meliqiSvili

2011 97)

amrigad saTnoebaTa kibis zemoT warmodgenil logikur

terminologiaze dakvirveba aCvenebs Semdeg kanonzomierebas eqvTime

aTonelis TargmanSi berZnuli terminebis qarTuli Sesatyvisobebis

moZiebisas Cans aTonuri periodis TargmanisTvis niSandoblivi

terminologiuri mravalferovneba da Zieba am miarTulebiT petre

gelaTelis TargmanSi ki romelic gulisxmobs inteleqtualurad metad

momzadebul mkiTxvels terminologiac metad sistemuria Tumca rogorc

masalidanac kargad gamoCnda rig SemTxvevebSi petre gelaTelis

TargmanSi logikuri terminologiis gamoyenebis TvalsazrisiT aris

ldquogadaxvevebicrdquo gelaTur saRvTismetyvelo skolaSi Camoyalibebuli

cnebiTi enis normebidan

136

amp 2 ontologiuri terminologia

metafizika xedva xilva skoposi iWAcirc dasasruli (ὁ τέλος) enteleqia

arsebabuneba (Οὐσία)

Sua saukuneebis Teologiuri am SemTxvevaSi ontologiuri

metafizikuri terminologia warmoadgens antikur filosofiaSi ndash

platonisa da aristoteles mier Camoyalibebuli terminebis qristianul

gadaazrebas romelTac Sua saukuneebis TeologiaSi miiRes

gansxvavebuli Sinaarsi (meliqiSvili 2011 126-133) saTnoebaTa kibeSi

sxvadasxva jgufis terminebis gamoyenebasTan dakavSirebiT ramdenjerme

gavamaxvileT yuradReba da aqac igive SeiZleba iTqvas rac sxva

SemTxvevebSi - arc terminTa es jgufia teqstSi sistemurad da

srulyofilad warmodgenili

metafizika ndash idealisturi filosofiuri moZRvreba romelic

ganixilavs cdismiRmur movlenebs (RmerTs suls da misT) ndash bdquofizikis

Semdegldquo (ase uwodes aristoteles filosofiur Txzulebebs romlebic

moTavsebuli iyo misi fizikis traqtatebis Semdeg) (ucxo 1989)

ldquomesame gegraveari ars metaჶisikebri

rameTu suli Tana-Sekruli AtildeorcTad

ara mZinari Zilsa sxeulebrivsa

gamoxategraveaTa anu ჶantaziaTa

iqms gonebrivad raca eSesabamvisrdquo (310)

ioane sineli sizmris or tips gamoyofs erTi romelic

momdinareobs angelozTagan da meore ndash eSmakTagan anton kaTalikosi

sizmris am or tips umatebs mesames ldquoჶantaziasrdquo romelsac rogorc T

kukava SeniSnavs baumaisteris filosofiis qarTul Targmanze darTuli

komentarebis mixedviT warmodgenis saxeobad miiCnevs da asxvavebs

ideisgan (kukava 1996 32) citirebul strofSi ldquomesame guarirdquo- ჶantazia

romelsac warmoadgens rogorc metafizikurs ocnebaa

bdquoxedvldquo-is (ἡ θεωρία) ZiriTadi mniSvnelobaa ldquodakvirveba xilva

daTvalierebardquo aqedan momdinareobs Semdeg misi filosofiuri

137

mniSvneloba ndash Wvreta gonebiTi Wvreta bolos ldquoswavlebis Teoriisrdquo

mniSvnelobac Zvel qarTul mwerlobaSi igi rogorc filosofiuri

termini niSnavs mecnierebas Teorias azrs Wvretas azrTa wyobas

Sexedulebas ioane petriwis Tanamedrove mwerlobaSi ndash efrem mcirisa da

giorgi mTawmindelis SromebSi ndash xedva ixmareba ldquomecnierebisrdquo ldquoTeoriisrdquo

mniSvnelobiT igi upirispirdeba termin ldquosaqmesrdquo romelic ldquopraqtikisrdquo

mniSvnelobiT ixmareba (meliqiSvili 2011 133-134) aRniSnuli termini

saTnoebaTa kibeSic gvxvdeba mag ldquosxuaAacute ars xedvaAacute zedaAacuteszeda gulisaAacute

da sxuaAacute ars episkoposobaAacute gulisaAacute gonebisa mier mTavrisardquo (sineli

1965 497) citirebul konteqstSi xedva gulisxmobs dakvirvebas Wvretas

gagebas avtori ldquoxedvasardquo da ldquoepiskoposobasrdquo (zedamxedveloba kontroli)

miiCnevs gansxvavebul realobebad gonebis meSveobiT gulis

episkoposoba ldquogulis xedvasTanrdquo SedarebiT sulieri Rvwis ufro maRali

safexuria amgvaradaa ganmartebuli igi teqstis komentarebSic ldquoxedvaAacute

moaswavebs gulisAtildemis-yofasa xedvaAacute gulisaAacute ars mcire sazomi raJams

umzirdes kaci da hbrZodis vnebaTa xolo episkoposobaAacute ars sruliadi

uflebaAacute da mTavrobaAacute vnebaTa zedardquo (sineli 1965 584-585) sxva

konteqstebSi ldquoxedvardquo gamoyenebulia ldquoTeoriisrdquo mniSvnelobiT

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriw

i

anton

kaTalikosi

patrologia

greka

slavuri

Targmani

inglisuri

Targmani

ldquoukueTu

aRdges

RmerTi Cuen

Soris saqmiT

ganibnivnen

mterni misni

da ukueTu

movivltodiT

misa xedviTa

ivltodin

moZuleni

misni

pirisagan

misisa da

Cuenisa da

ldquoukueTu

aRdges

RmerTi

saqmisa mier

Cuen Soris

ganibninen

mterni misni

da ukueTu

xedvisa mier

miveaxlneT

mas

ivltodin

moZuleni

misni

pirisagan

--------- ldquoTu same

aRhsdges

RmerTi

saqmiTre

CegraveAgraveniT

ganmca

ibnivnen

mterni misni

yovelni

xolo Tu

xedAcircT

mimcaveaxlneT

RmerTsa

myis

ivltodenmca

ldquoἐὰν ἀναστῇ ἐν

ἡμῖν ὁ θεὸσ διὰ

πράξεος

διασκορπισθήσον

ται ὁι ἐχθροὶ

αὐτοῦ καὶ ἐὰν

διὰ θεωρίας

προσπελάσομεν

αὐτῷrdquo (PG vol

88 1021B)

Если

Богъ

воскреснетъ въ

насъ дѣянiемъ

и если

видѣнiемъ къ

Нему

приближимся

(2635)

If trough our

activity God

rises in usIf

we draw near

to him by

contemplatio

n (26 35)

138

uCino iqmnenldquo

(sineli 1965

384)

misisa da

Cuenisardquo (A-

39 146r)

SemZulvebeln

i misni

pirisgan misis

da pirisganca

CegraveAgravenisrdquo (269)

a kordoCkini SeniSnavs rom ioane sineli xSirad iyenebs

gansxvavebas ldquopraqtikasrdquo (ldquosaqmesrdquo) (πρᾶξις) da ldquoTeoriasrdquo (ldquoxedvasrdquo) (θεωρία)

Soris Tumca arasdros ganmartavs maT amgvari martivi ormagi sqema

niSandoblivia origenesTvisac (lemetra 1802 334) Tumca origene ufro

xSirad asocirdeba sammag sqemasTan (ἠθική φυσική ἠποπτική) romelsac

Semdeg sesxulobs evagre pontoeli gansxvavebuli formiT (ρrακτική φυσική

θεολογία) ormagi sqema gamoiyena mogvianebiT grigol nazianzelma ioane

kasianem (romelic ganixilavda ldquopraqtikasrdquo da ldquoTeoriasrdquo Tanmimdevrul

procesad) da sxva mravalma (kordoCkini 2003 24-25) sxva azriT ar

SeiZleba praqsisi da Teoria miviCnioT erTmaneTis monacvle

Tanmimdevrul safexurebad ara mxolod praqsisia Sesrutuli TeoriaSi

aramed garkveulwilad piriqiTac SeiZleba davuSvaT kavSiri maT Soris

ormxrivia (xoruJi 1998 89) wm maqsime aRmsarebeli ganmartavs ldquoWvreta

qmedebis gareSe Teoria gaumyarebeli praqtikiT arafriT gansxvavdeba

warmosaxvisagan efemeruli fantaziisagan aseve qmedebac Tu is

gacxovelebuli ar aris WvretiT unayofoa da gaqvavebuli rogorc

kerpirdquo (loski 1972 106) (grigolaSvili 2012 246-247) praqtikul da

Teoriul moRvaweobas Soris zRvari ar aris mkveTri da verc imas

vityviT dazustebiT sad mTavrdeba praqtikuli moRvaweoba da sad iwyeba

Teoriuli Rvwa SesaZloa ganvixiloT erTmaneTis paralelur

procesebadac Tumca rac Seexeba saTnoebaTa kibes ioane sinelisTvis

praqtika da Teoria erTmniSvnelovnad Tanmimdevruli procesebia amgvari

xazgasma teqstSi bevrgan Cans bdquoaRmca-vfrindi saqmisa mier (ldquoδιὰ πρακτικῆςrdquo ndash

PG Vol 88 677C) da ganvisuene xedvisa mier (ldquoδιὰ θεορίαςrdquo PG Vol 88 677C) da

simdablisardquo (sineli 1966 56) ldquoukueTu vidodian keTilni vinme muSakni

ZaliTi-Zalad ese igi ars Zalisagan saqmisa (ldquoἐκ δυνάμεως πρακτικῆςrdquo (PG

Vol 88 1068Β) Zalad xedvisardquo (ldquoεἰς δύναμιν θεορίαςrdquo ndash PG Vol 88 1068Β)

139

(sineli 1965 428) ldquonu Seiwynareb xilvaTa (θεωρίᾳ - PG Vol 88 813C) raJams

ara iyos Jami xilvaTaAacute (θεορίας ndash PG Vol 88 813C) aramed moiTmend

vidremdis TAcircT igi geZiebden simdablisa SenisaTAcircsrdquo (sineli 1965 183)

aqedan gamomdinare ioane sinelisTvis xedva xilva sulieri Rvwis

maRali etapia romelsac win uZRvis praqtikuli moRvaweobis safexurebi

skoposis ndash ZiriTadi pirveladi mniSvnelobaa bdquomoTvalTvaleldquo

bdquodamkvirvebelildquo bdquomxedvelildquo Semdeg ndash bdquosasroli mizanildquo da bolos

sazogadod bdquomizanirdquo mizani arabuli sityvaa da SedarebiT gvian

fiqsirdeba qarTul teqstebSi xolo ldquogansaganrdquo warmoadgens berZ

ldquoσκοπὸςrdquo sityvis Targmans Tumca Zvel qarTulSi farTod gavrcelebuli

ar yofila da mxolod zogierT mweralTan fiqsirdeba ioane petriwi am

mniSvnelobiT iyenebs ldquohazrsrdquo da ldquoguarsrdquo ioane tariWisZe cdilobs

daamkvidros es termini Tumca xandaxan cvlis mas ldquosazriTrdquo kidev erTi

Zveli qarTuli Sesatyvisi berZ ldquoσκοπὸςrdquo leqsemis aris qarTuli ldquopirirdquo

ioane tariWisZes gadmoaqvs igi amonios ermiasis qarTul TargmanSi

rogorc ldquoskoposirdquo (Targmanis gareSe) da aSiaze Sesabamis adgilas awers

bdquopiri saqmisaldquo piri Zvel qarTulSi ramdenime mniSvnelobiT gamoiyeneba

da erTndasherTia mizani ldquopirrdquo sityvas am mniSvnelobiT iyenebs eqvTime

aTonelic basili didis Txzulebis ldquoganmartebaAacute solomonis igavTaAacuterdquo

TargmanSi (meliqiSvili 2011 154-160) amgvarad ldquomiznisrdquo cneba Zvel

qarTulSi gadmoicemoda sxvadasxva leqsemebiT piri gani sagani

dasasruli saxe iWAcirc romelTagan TiToeuli sakmaod vrceli semantikuri

veliT xasiaTdeboda (meliqiSvili 2011 164) rac Seexeba saTnoebaTa kibiს

qarTul Targmanebs petre gelaTeli berZnul ldquoσκοπὸςrdquo-s ZiriTadad

ldquoganzraxvadrdquo xolo eqvTime aToneli zog SemTxvevaSi ganzraxvad xolo

zogjer gulis-sityuad an ldquoswrafvadrdquo Targmnis ldquorameTu ese ars

ganzraxvaAacute (ldquoσκοπὸςrdquo ndash PG Vol 88 796 A) misirdquo (sineli 1965 155) ldquorameTu

ganzraxva missa gloisa da SiSisa uSiSarisa ganSorebaAacute Senganrdquo (A-

3964v) ldquoganmzraxad (Σκοπῷ καὶ κανόνι PG Vol 88 1013 B) da kanonadrdquo (sineli

1965 370) ldquoganxilviTa da kanoniTa Semdgomad RmrTisa Cuenisa

sAcircnidisisaAacuteTa yovelTa mimarT viAtildeumioTrdquo (A-39 141r) ldquoσκοπὸς πολεμίωνrdquo (PG

Vol 88 882B) ndash ldquoganzraxva brZolaTardquo (A-3985r) laquoΣκοπὸς δὲ τοῖς ἐχθροῖς raquo( PG

140

Vol 88 656Α) ndash ldquoxolo ese ars gulis-sityuaAacute mterTa CuenTaAacuterdquo (sineli 1965

37) ldquoxolo ganzraxvaAacute ars mterTa CuenTaAacuterdquo (A-3916v) ldquoἀθεώρητος σκοπὸςrdquo

(PG Vol 88 664B) - bdquogulis-sityuaAacute uCinoAacuteldquo (sineli 1965 43) ldquouxilveli

ganzraxvaAacuterdquo (A-3919v) ldquowinaaRmdgom da damabrkolebel keTilisa mis

gulis-sityAcircsa (σκοπὸν ndash PG Vol 88 664B) Cuenisa (sineli 1965 42)

ldquokeTilmosavobisa ganzraxvasa (σκοπὸν PG Vol 88 664B) Cuensa winaaRmdgom

moqmedTaAacuterdquo (19r)

ldquoσκοπὸςrdquo-s zog SemTxvevaSi efrem mcire Targmnida rogorc-

ldquomoswrafebardquordquoswrafvardquo es ukanaskneli kargad gamoxatavs miznis

Sinaarss ndash riskenac miiswrafvian (meliqiSvili 2011 161) ldquoswrafvadrdquo

Targmnis eqvTime aToneli berZ ldquoσκοπὸςrdquo-s saTnoebaTa kibeSic ldquorameTu

eSmakni iswrafian (ldquoσκοπὸς γὰρ τοῖς δαίμοσιrdquo (717Α)) ganryunad locvisa

SfoTebiTardquo (sineli 1965 110) ldquorameTu ganzraxva eSmakTa SfoTebaTa mier

locvisa uCino myofelirdquo (A-3946v)

ldquoσκοπὸςrdquo forma uTargmneladac gvxvdeba saTnoebaTa kibis anton

kaTalikosiseul redaqciaSi

ldquoese vnebaAacute crui yovlad-umarTlo

sxegravea-da sxegravea-gvarad daekegraveAgraveTebis metyegraveAgravelT

skoposisaebr maTisa sxegravea da sxAcircsa

braleulica ganmarTlebad tyuvisve

amiT patiJic sxegravea da sxegravea ars gvarTaebrrdquo (125)

miuxedavad im mravalferovani suraTisa rac am terminis qarTuli

Sesatyvisebis Ziebisas Cans Sua saukuneebis filosofiur teqstebSi

anton kaTalikoss igi Tavis originalur CanarTSi mainc uTargmnelad

Semoaqvs savaraudod miuxedavad imisa anton kaTalikosi farTod

iyenebs Sua saukuneebSi SemuSavebul filosofiur terminologias misi

azriT zog SemTxvevaSi ukve arsebuli qarTuli Sesatyvisi sakmarisad

zustad ver faravs terminis Sinaarss (rogorc miuTiTebs kidec

baumaisteris filosofiis qarTuli Targmanis komentarebSi termin

apodiqsis gamoyenebasTan dakavSirebiT) swored amitom iyenebs igi

zogierT berZnul formas uTargmnelad (Tumca terminTan amgvari

141

urTierTobა mas kvlav Sua saukuneebis filosofiur tradiciasTan

aaxloebs)

berZ σκοπὸςrdquo-is kidev erTi qarTuli Sesatyvisi rogorc zemoT ukve

aRiniSna aris iWu romelsac iyenebs arsen iyalToeli ioane damaskelis

ldquodialeqtikisrdquo qarTul TargmanSi da romelic esmis rogorc bdquoazrirdquo

mizanirdquo ldquoamocanaldquo ldquoiWAcircrdquo leqsema aris gamoyenebuli miznis mniSvnelobiT

sxva ZeglebSic magaliTad maqsime aRmsareblis qarTul TargmanebSi

(meliqiSvili 2011 162-163) amave mniSvnelobiT gvxvdeba ldquoiWAcircrdquo saTnoebaTa

kibis antoniseuli redaqciis originalur nawilSi24

ldquoSiSi sijabne nakli gul-savsebisa

romlisa mona suli 141avi-mCenobisa

Tacircsda mimndobi Tavisad 141avi-mCenobiT

magra aCrdilT da bgeraTagan moSiSni

amad uiWvod eSinis marad 141avi-mCenTldquo(202)

anton kaTalikosi amatebs muxlis bolo striqons25 am striqoniT mas

axali idea ki ar Semoaqvs aramed azustebs akonkretebs aZlierebs

gamoTqmul azrs ampartavan suls aSinebs aCrdilebi da bgerebi es SiSi

aris aramaterialuri bdquomoSiS uwinares SemTxuevisa igonebs ZnelovanTa

moSiS Sehmusravn gulsa Tacircssa SiSTa ocnebaTaAacuteTaldquo (sineli 1965 297)

aseTi suli bdquouiWvodldquo anu umiznod aris SeSinebuli mas ar aqvs

WeSmariti SiSis sagani antoni sxva konteqstSi bdquouiWvoldquo formas iyenebs

aucileblobis varaudis gamoricxvis mniSvnelobiT

ldquoyovlTa mnebavTa meZiebelTa RmerTi

uiWvod hpoves hpovebenca da hpovonrdquo (11)

dasasruli (ὁ τέλος) ndash berZnulSi `mizan~ cnebis sazRvrebi gamokveTili

ar Cans am mniSvnelobiT magaliTad aristotele xmarobs termins ldquoὁ

τέλοςrdquo aristoteles komentatorTan amonios ermiasTan ldquoτέλοςrdquoς terminis

mniSvnelobebi `mizani _ dasasruli~ erTmaneTSi gadadis prokle

24

bdquosuli ampartavani monaAacute ars moSiSebisaAacute rameTu esavn Zalsa TAcircssa da esmin raAacute AtildemaAacute raAacuteme meyseulad SeZrwundisldquo (sineli 1965 297) bdquoSiSi ars gulsavsebisa naklulevanebaAacute zesTmCeni suli ars sijabnisa monaAacute Tavsa TAcircssa zeda mindobili da bgeraTagan nagebTaAacutesa da aCrdilisaca moSiSildquo (A-39 115r) 25

aRniSnuli striqonis Sesatyvisi ar gvxvdeba arc berZnul teqstebSi da arc slavur da inglisur TargmanebSi (ix ing 214 rus 214 PG 945)

142

diadoxosis filosofiaSi ldquoτέλος ndashsrdquo ldquodasasrulis~ mniSvneloba aqvs da

asec Targmnis mas ioane petriwi (meliqiSvili 2011 161) ioane sinelis

teqstSi aRniSnuli leqsikuri erTeuli ZiriTadad misi yofiTi

mniSvnelobiT Cans ramdenime konteqstis damowmeba SeiZleba sadac mas

terminologiuri mniSvneloba aqvs da mTargmnelebi qarTul Sesatyvisad

iyeneben ZiriTadad ldquodasasrul-srdquo ldquoda udeb-yofaAacute da dasasruliT (ldquoκαὶ τὸ

τέλοςrdquo PG Vol 88 641C) namdAcircl-dasabamisa (ldquoτὴν ἀρχὴνrdquo PG Vol 88 641C)

momzavebelirdquo (A-39 15r) ldquoda merme aRsasruli qmnamca Semsgavsebuli

dasabamisaAacuterdquo (sineli 1965 33) ldquowesi vidreme da dasabami (ldquoἀρχὴνrdquo PG Vol 88

1068A) romelTame da dasasrulica (ldquoτέλοςrdquo PG Vol 88 1068A) Semoqmedisa

mier qmnilTa mouRebiesrdquo(A-39 162r) ldquodabadebulTa dambadeblisagan

mouRebies TiToeulsa wesi da dasabami da romelTame dasasrulicardquo

(sineli 1965 428)

bdquoenteleqialdquo (ἐντελέχεια) ndash aristoteles mixedviT aris moqmedebis

saSualebiT SesaZleblobidan myofobad moyvanili Sesrulebuli

ganxorcielebuli arseba sagnisa romelic Tavis TavSive Seicavs mizans

dasrulebulobas gansazRvrulobas anu imas rac aris sagani

sinamdvileSi realurad moqmedebaSi aqedan yoveli substancia anu

Sinagani arsi sagnisa moqmedebaSi ganxorcielebulobaSi aris enteleqia

efrem mcire da petriwi am sityvas SesrulebandashSemasrulebeli

SesatyvisebiT Targmnian magram petriwi ver daakmayofila savaraudod am

Targmanma da amitom uTargmnelad gadmoaqvs igi bdquoganmartebanSildquo

(meliqiSvili 2011 165-167) termini ldquoenteleqiardquo saTnoebaTa kibis berZnul

teqstSi ar fiqsirdeba Sesabamisad mas arc qarTveli mTargmnelebi

iyeneben aRniSnuli termini gamoyenebulia mxolod anton kaTalikosis

teqstis originalur CanarTebSi

ldquogul-ficxeloba zed-wodebul-hyegraveAgraves moZRvarT

ugrZnobelobad anu momkegravedradre grZnobad

enteleqiad sulTaca zeda sxeulT

myovarisagan grZelisa udebebis

143

ugrZnobelobad mimarT misrulebulirdquo (171) 26

gulficxeloba klavs gonebas da suls ugrZnobels xdis mas igi

aris ldquoenteleqia sulTaca zeda sxeulTrdquo anu im Tvisebebis Tu vnebebis

ganxorcilebaamoqmedeba rac Tavidanve potenciurad arsebobs adamianis

sxeulSi

arsebabuneba ndash ldquoοὐσία ndashsrdquo cnebas farTo semantikuri speqtri hqonda

aristoteles mixedviT igi SeiZleba gavigoT 1) rogorc konkretuli arsi

anu myofi 2) rogorc sagnis Sinagani buneba arsi raoba anu misi idea

3) rogorc materiisa da formis erTianoba yofna arseboba amgvari

farTo semantikuri veli iyo mizezi imisa rom xSirad erTmaneTSi

ireoda ldquoοὐσίαrdquo (buneba arseba) da ldquoὑπόστασιςrdquoς (piri guami ganukueTeli)

cnebebi qalkedonis msoflio krebam (451 w) mtkice zRvari ganaCina

hipostassa da usias Soris Oldquoοὐσίαrdquo damkvidrebul iqna `arsebis~

(`bunebis~) gagebiT (meliqiSvili 2011 170-171) ioane sinelis teqstSi

berZnuli ldquoοὐσία-srdquo qarTul Sesatyvisad petre gelaTelis TargmanSi

ldquoarsebardquo xolo eqvTime aTonelTan ZiriTadad ldquobunebardquo aris gamoyenebuli

ldquome erTisa guamovnebisa orTa arsebaTa (ldquoδύο οὐσίαrdquoumlPG Vol 88 1137A)

ugalob (A-39 190r) ldquoxolo me vadideb guamsa erTsa oriTa bunebiTardquo

(sineli 1965 496) ldquoarsebis-SinaAacute (ldquoπαρουςίᾳrdquo PG Vol 88 1157C) vidreme

sityuaAacute srul-hyofs siwmidesardquo (A-39 198r) ldquosityuaAacute igi arsebiTi srul-

hyofs siwmidesardquo (sineli 1965 515) ldquoarcaRa gonierTa arsebaTaAacute (ldquoνοερὰς

οὐσίαςrdquo PG Vol 88 1068B) SeZlebisaebr Cuenisa warumateblad yofaAacute

vTqumcardquo (A-39 162r) ldquoarca Tu uAtildeorconi igi bunebani angelozTani arian

warumarTebel da maradis erTsa zedardquo (sineli 1965 429) ldquogonier da

26 bdquogulndashficxelobaAacute sikudili ars gonebisaAacute da mklveli sulisaAacute gulndash

ficxelobaAacute iSvebis myovarndashJamisa udebebisagan xolo udebebaAacute movals mocaleobisagan da siyuarulisagan mconarebisabdquo (sineli 1965 283) bdquougrZnobelobaAacute sxeulTaca zeda da sulTaca zeda ars momkudari grZnobaAacute dayovnebulisagan enisa da udebebisa ugrZnobelobadmi misrulebulildquo (A-39 109v)

ioane petriwTan ldquogulndashficxeloba mklveli ars gonebisa sulisa Tualisa aCrdili Semosruli vneba boroti moyusisa ganmwareba saZulo risxva gulisndashTquma migebisa

amas ekrZale monazono mdabalordquo (petriwi 1968 173) saanalizo striqoni da Sesabamisad termini enteleqia (an am Sinaarsis momcveli

sxva raime leqsikuri elementi) ar gvxvdeba berZnul teqstebSi da arc inglisur da rusul TargmanebSi (ix ing 181 slav 181 PG vol88 932)

144

yovlad keTil sulisa Tual da Semdgomad usxeuloTa arsebaTa

(ldquoἀσωμάτους οὐσίαςrdquo PG Vol 88 1033C) yovelsa guarsa zesTa aRmvlelrdquo (A-39

154r) ldquoda Semdgomad angelozTa sikeTisa yovlisave bunebisa uaRres

arsrdquo (sineli 1965 406)

amrigad saTnoebaTa kibeSi sakmaod mravalferovania filosofiur-

Teologiuri terminologia paraleluri teqstebidan kargad Cans

cnebiTi enis (filosofiuri terminologiis magaliTze) Camoyalibebis

procesi kerZod adreul etapze igi naklebad sistemuria da ar Cans

mkacrad organizebuli terminologiuri aparati (erTsa da imave sityvas

eqvTime aToneli sxvadasxva qarTul Sesatyvisebs uZebnis an kidev

sxvadasxva berZ termins erTi da imave qarTuli formiT Targmnis) rac

eqvTimes epoqisTvis da misi Targmanebis mizandasaxulobis

gaTvaliswinebiT bunebrivia xolo mogvianebiT petre gelaTelis

TargmanSi rogorc mosalodnelic iyo ukve Cans ufro sistemurad

Camoyalibebuli terminologiuri aparati rac Seexeba anton

kaTalikosis redaqcias zog SemTxvevaSi misi wyaro manamde arsebuli

prozauli Targmanebi zogjer ki Sua saukuneebis qarTul

filosofiaSi SemuSavebuli filosofiur-Teologiuri terminologiaa

romlis Rrma da safuZvliani codna araerTgzis Cans teqstSi gvxvdeba

SemTxveva roca anton kaTalikosi ukve arsebul termins iyenebs ara

tradiciuli mniSvnelobiT aramed cvlis mis Sinaarss statiaSi

damowmebuli konteqstebi ioane petriwis redaqciidan arsebiTad misdevs

Tavis ZiriTad wyaros eqvTime aTonelis Targmans

145

Tavi V

saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqcia

anton kaTalikosamde ioane sinelis saTnoebaTa kibe rogorc

viciT iTargmna da gadamuSavda xuTjer ivane lolaSvilis azriT ioane

petriwiseuli galeqsili varianti eqvTimeseul xolo antoniseuli -

petre gelaTeliseul Targmans eyrdnoba sadisertacio naSromis am

nawilSi sxva problemur sakiTxebTan erTad SevecdebiT gamovikvlioT

anton kaTalikosis redaqciis wyarosTan dakavSirebuli udavod

mniSvnelovani sakiTxi amgvari kvleva miT ufro aucilebelia rom

teqstis struqturaze dakvirvebam wamoWra anton kaTalikosis mier

CvenTvis ucnobi sxva wyaroTi sargeblobis varaudi

amasTanave saTnoebaTa kibis antoniseuli redaqcia versifikaciiT

safexurebis organizebiTa da Sesavali originaluri strofebiT aSkarad

imeorebs ioane petriwis mier ramdenime saukuniT adre galeqsili

teqstis stils am ori poeturi redaqciis Sedarebam wamoWra saintereso

mosazrebebi romelTa Tanmimdevrul Camoyalibebasac SevecdebiT

winamdebare paragrafSi

gamomdinare iqidan rom prozaul teqstTan SedarebiT poeturi

versiebi TavisTavad bevrad naklebi moculobisaa daismis kiTxvebi

prozauli teqstebis sakmaod didi moculobis masalis miuxedavad ratom

dasWirda anton kaTalikoss originaluri strofebis CarTva poetur

teqstSi ra daniSnuleba aqvs sakuTriv antoniseul CanarTebs

aviTarebs Tu ara am CanarTebSi axal ideebs sadisertacio naSromis am

nawilSi yuradReba gamaxvildeba am da sxva mniSvnelovan sakiTxebze

Cven ar SevexebiT ioane petriwis leqsiTi redaqciis wyarosTan

dakavSirebul problemas radgan am mimarTulebiT kvleva ukve

Catarebulia teqstis gamomcemlis ivane lolaSvilis mier (ix petriwi

1968)

146

amp 1 anton kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibis mimarTebebi

adreul qarTul redaqciebTan

Tavdapirvelad unda aRvniSnoT rom saTnoebaTa kibis sakmaod

vrcel Tavebs anton kaTalikosi wnexs amoklebs da TiToeul Tavs

aTavsebs mxolod aT strofSi msgavsad ioane petriwisa igi sagangebod

arCevs ZiriTad misi SexedulebiT metad mniSvnelovan informacias rac

Seaqvs konkretul safexurSi antonis mier teqstSi Sesatanad SerCeuli

adgilebi xSirad emTxveva im informacias romelic petriwis galeqsil

variantSic moxvedrila rac ar unda iyos SemTxveviTi27 ase magaliTad

pirvel TavSi sadac saubaria soflidan gasvlaze antonTan da

petriwTan rva muxli emTxveva erTmaneTs es rva muxli Seicavs zustad

erTnair informacias romelic SeurCeviaT prozauli teqstidan

poeturSi Sesatanad ar aris nawarmoebebSi iseTi safexuri sadac sul

mcire sami muxli ar iyos erTsa da imave masalaze agebuli gamonaklisia

mxolod mecxramete Tavi - bdquomRviZarebisaTvisldquo sadac erTaderTi muxli

emTxveva Tumca iv lolaSvilis azriT am safexurSi petriwi mxolod

or muxls adgens prozauli teqstis mixedviT danarCeni nawili

originaluria da am ori muxlidan erTi emTxveva antonis mier

gasaleqsad SerCeul masalas aRsaniSnavia isic rom meoTxe TavSi ndash

bdquomorCilebisaTvisldquo - romelic moculobiT yvelaze vrcelia erTmaneTs

emTxveva Svidi muxli rac bunebrivia metyvelebs imaze rom antoni

gasaleqsi masalis SerCevisas metndashnaklebad iTvaliswinebს petriwis ukve

arsebul teqsts aqve davimowmebT ramdenime muxls petriwis redaqciidan

romelsac prozaul teqstSi Sesatyvisobebi ar eZebneba da Sesabamisad

Cveni varaudiT swored maTze dayrdnobiT qmnis antonic msgavsi

Sinaarsis teqstebs

anton kaTalikosi

ldquoucxoeba imier lTolva amriT

ioane petriwi

ldquooAcircfroAacutesRa mAtildearTa aReba juarisa

27

rogorc ukve aRiniSna saTnoebaTa kibis anonimur vesiaSi (romelic mihyveba petre gelaTelis Targmans) Setanili masala ar emTxveva sxva poeturi gadamuSavebebis masalas

147

xolo jegravearis atAcircrTva qristes msgavsebardquo (3 I orig str)

da

esreT Sedgoma TAcircsndashTacircsad qristesi

awrdquo (str 22)

ldquoTu sam WeSmarit monanul ars igi vin

momymar ars yovlad kninRa Atildemel aqegraves

stomaqi

yia gamAtildemari wyuriliTa Semwvari

xorcni mcirooden dafarulni SiSegraveAgravelni

Tvalni quAgravemWegraveretni zraxva yovlad

mdabalirdquo (55)

ldquomonanulisa muceli momymar ars da

sasa wyurvilsa ganuAtildemia maradis

AtildeorcTa siSiSule mas Tanandashac

TacircsebiT

miscems moqeneT aras miiRebs maTsa

misi sxuaTa ars sxuaTa ndash misi

yovel arardquo (57)

ldquo147avi mCenobai CegraveAgravenda esTa cnobili

eSmakTa mier esTa mopovnebulis

saqmisa uRmrTo nergi mwarmo vnebaTa

TAcircT RmrTisad oden uaris-yofad

mawurTAcirc

misi SemTxegraveAgraveva boroti eSmakT mamsgavsrdquo

(22 I orig str)

ldquogmobisa gesli sulsa urwyams

maxesa

magra eSmaki ars mpovneli amisi

oAcircfalsa viTar TAcircT hkadra gamocda

da

bunebiT kacad srulebiT hgona

martod

ieso RmerTi arsT mbadi sakAcircrveladrdquo

(222)

nimuSad mogvyavs iv lolaSvilis mier petriwis originalad

miCneuli strofi Tavidan - bdquomorCilebisaTvisldquo da semantikurad msgavsi

adgili antonis teqstidan

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquoor-gvari aris sikegravedilisa sxegraveaoba

pirveli romel ganyofa ars kerZoTa

arsebisaTa cxovel gulis-Atildemieris

xolo meore nebsiT mokdoma nebis

da cxovel-yofa qristesi TAcircs-Sorisadrdquo

(64)

ldquosikudili orad ganiyofis ixede

erTad ndash bunebiT yovelTa kacTad ese

xolo meored ndash saqmeTagan sikudilad

AtildeorcielebrTa sulisa ganSorebiT

filosofosoba ars wurTa amisi maradrdquo

(64)

148

ivane lolaSvili saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli

redaqciidan citirebuli muxlis wyarod miiCnevs amonios ermiasis

teqstis ndash bdquomosaAtildesenebeli xuTTa AtildemaTadmi porfiri filosofosisaTaldquo

qarTul Targmans da am Txzulebidan Sesabamisi konteqstis

zemoTmoyvanil strofTan Sepirispirebis safuZvelzე askvnis rom

ldquoamonios ermisis ldquomosaAtildesenebelTardquo mTargmneli yofila ioane petriwirdquo

(petriwi 1968 35) SevniSnavT rom ioane petriwis ukanaskneli strofi

bolo striqoni ar aris originaluri mas safuZvlad sinelis prozauli

teqstiს Sesabamisi monakveTi udevs bdquoΚαigrave θαῦμα ὄντως πῶς καί Ἑλληνές τι τοιοῦτον

ἐφθέγξαντο ἐπεigrave καigrave φιλοσοφίαν τοῦτο εἶναι ὁρίζονται μελέτην θανάτουldquo (PG Vol 88 797 C)

ldquosakAcircrvel ars viTar warmarTaca esreT sTnda ese vidreRa Tques

viTarmed sibrZne AtildesenebaAacute ars sikudilisaAacuterdquo (sineli 1965 161) ldquoda

sakAcircrvel namdAcirclve viTar da ellinTaca eseviTari raAacuteme aRmoTques

vinaAacuteTgan da filosofosobadca amas gansazRvreben yofad wurTasa

sikudilisasardquo28 (A-39 63v) citirebuli pasaJis wyarod andrei kordoCkini

platonis fedonidan sikvdilze meditaciis cnobil koncefcias miiCnevs

(Phaedo 67e) (kordoCkini 2003 20-21) rac Seexeba pirvel oTx striqons

daaxloebiT igive azri Cans saTnoebaTa kibis TargmanebebSi ldquoorkeci ars

sikudili xiluli da uxilavi rameTu ars mkudari romeli mokudes

Atildeorcielad da ars mkudari romeli momkudar iyos suliTa rameTu ara

Sedgomil ars cxorebisadardquo (Targmaneba Agrave) (sineli 1965 564) amdenad

amonios ermisis teqstis am monakveTis wyarod miCneva ar Cans sarwmunod

Tumca ioane petriwis teqstis citirebuli strofi antoniseuli

redaqciis Sesabamisi konteqstis wyaro namdvilad gamxdara

amrigad damowmebuli magaliTebi cxadyofs rom anton kaTalikosi

aramarto icnobda ioane petriwis mier Seqmnil saTnoebaTa kibis poetur

teqsts aramed iyenebda kidec sakuTari redaqciis Seqmnis procesSi

aqve aRvniSnavT imasac rom iv lolaSvili zogierT SemTxvevaSi

ioane petriwis originalur CanarTad miiCnevs strofebs romelTac

eZebnebaT Sesatyvisi adgilebi prozaul teqstSi sailustraciod

28 calke kvlevis sagania (saTnoebaTa kibis mixedviT) mTargmnelebis (petre gelaTelisa da eqvTime aTonelis) damokidebuleba ldquoelinuri sibrZnisadmirdquo rasac samomavlo perspeqtivad vsaxavT

149

davimowmebT ioane petriwis originaluri strofebsa da teqstis eqvTime

aToneliseuli Targmanis paralelur adgilebs

ioane petriwi

ldquoraJams gnatriden ucxoebad gansrulsa

da gulisndashsityuas aRaSfoTebden Sensas

maSin queyanad zeciT mosruli igi

moiAtildesene da damdabldi gonebiTa

hoAacute moRuaweo gansrulo mterTa wyobadrdquo

(31)

eqvTime aToneli

ldquoraJams eSmakni viTarca didsa

rasme saTnoebasa zeda guaqebden

anu Tu kacnica ucxoebisa

CuenisaTAcircs maSAcircn Cuen moviAtildesenoT

zeciT queyanad mosruli igi da

CuenTAcircs ucxo-qmnuli da vpovneT

Tavni Cuenni viTarmed daRacaTu

ukuniTi ukunisamde JamTamca

viRuwidiT da ucxo viqmneniT

nacvalsa misasa ver aRvasrulebTrdquo

(sineli 1965 51)

ldquomonanulisa simdable sxuebr ixile

da codvas Sina myofTaca ganicade

xolo maRalsa siyuarulsa RmrTisasa

sanatrelsa mas mosrulsa simdablesa

SeesakuTre igi gaqundes maradisrdquo (58)

ldquosxuaAacute ars monanulTaAacute igi

mglovare da mWmunvare simdable

da sxuaAacute ars simdable maTi

romelni jereT codvaTa Sina

arian da daisjebian sAcircnidisisagan

da sxuaAacute ars RmrTisa mier

srulTa zeda momavali igi

sanatreli da sulTa

ganmamdidrebeli simdableAacuterdquo

(sineli 1965 146)

ldquoamas ganhkurnebs wuxili moyusis Tana

ZacircrTa SemTxueva guliTa misTAcircs lmobiT

raJams suliTi anu sxeulobiTi

misTAcircs movides gansacdeli da viTar

SenTAcircs mosrulsa esreT stkivneulobderdquo

(95)

ldquoukueTu sruliad gankurnebul xar

vnebisa misganndashese gaqundin

saswaulad araTu odes

Semawuxebelisa misTAcircs ilocAcircde

arca odes axaro ZruniTa arca

raJams mixado pativisndashcemad

aramed raJams gesmes mowevnuli mis

zeda sulieri gina Atildeorcieli

150

gansacdeli da viTarca Senmda

mowevnul iyo esreT gelmodis da

scremloodi maSin uwyode

viTarmed ganTavisuflebul xar

ZacircrisndashAtildesenebisaganrdquo (sineli 1965

205)

ldquoqristes vnebaTa Atildeseneba ganiyvanebs

ZacircrisndashzraAtildevasa moyusisagan hoAacute kaco

Tu viTar maTTAcircs Tavad ilocvida

da moiTmenda simSvidiT kadniersa

maTsa warmdebsa ugunursa zraxvasardquo (96)

ldquoAtildesenebaman vnebaTa qristesTaman

gankurnos ZacircrisndashAtildesenebaAacute rameTu

ZAcircrndashuAtildeseneblobisa misisagan da

simSAcircdisa sircxAcircleul iqmnis igirdquo

(sineli 1965 205)

ldquocrundashficTa kacTa da tyuvilis

mwmasnelTa

nuca Tu yovlad mcired daeaxlebi

warved iloce gesuros Tu zuaoba

ese umjobes raTgan gmobad sulisa

zesTa wmidisa isi ganiCinebisrdquo (114)

ldquonuvin hgonebn romelsa aqus

cnobaAacute viTarmed codvaAacute

tyuvilisaAacute mcire ars rameTu

sulman wmidaman saSinelad Tqua

misTAcircs piriTa 150avit

winaAacuteswarmetyuelisaAacuteTa viTarmed

romeli ityodis sicruesa mas ara

waremarTos winaSe TualTa CemTardquo

(sineli 1965 216)

ldquoxuTni arian tyuvilisa saqmeni

SiSi sasjelTa anu SiSis Tacircnier

sazrdelisaTAcircs anu gemovnebisa

sicilisaTAcircs gancxromisa yrmebrisa

moRuaweTagan Sors arian esenirdquo (119)

ldquoviTarca yovelTa vnebaTa zeda

ganyofilebani arian sasjelTani

egreTve tyuilisaTAcircs rameTu sxuaAacute

sasjeli ars misi romelman

SiSsaTAcircs tanjAcircsa tyua da sxua ars

misi romelman Tacircnier Wirisa

raAacutesame qmna igi uSiSoebiTa

RmrTisaAacuteTa sxuaman tyua

sazrdelisaTAcircs da sxuaman

gemoTmoyuarebisaTAcircs da sxuaman

raAacuteTa mis Tana myofTa sicili

moatyuas da sxuaman ndash raAacuteTa Zmasa

Tacircssa boroti uyosrdquo (sineli 1965

151

218)

ldquoSezavebaTa cvaleba moawiis

mowyinebisa eSmakman gamomcdelman

dasarwmuneblad soflis moqcevisada

raTa mkurnalsa uCuenebdes 151avit mas

mas Seaqcios senaksa ganaSorosrdquo (125)

ldquoucxoTa Sewynarebasa moagonebn

mowyinebaAacute dayudebulTa da

mowyalebasa AtildeelTndashsaqmrisa mier

awuevs yofad moslvad uZlurTa

Tana awurTis gulsndashmodginedrdquo

(sineli 1965 221)

ldquoZili mrCoblndashorTa kavSirTa Sezaveba

da maTgan qmnilTa cxovelTa sxeulisa

grZnobiTTa guarTa sacnobelTa uqmoba

gonierad Sen gaigone ese ars

magra mizezi ndash sxua iswave Tu gsurisrdquo

(183)

ldquoZili simtkiceAacute ars bunebisaAacute da

xati ars sikudilisaAacute da uqmobaAacute

ars sacnobelTaAacute erTi ars Zili

da mravalni qonan ganyofilebani

viTarcandashigi gulisndashTqumasacardquo

(sineli 1965 288)

ldquomravalTa Tana locva mRAcircZarebasa

mihmadlebs kacsa moRuawesa sifrTxiliT

xolo Znelad uCns SemsWualva gonebisa

vinaAacuteTgan xedva udabnos myofta hSuenis

da simartoiT maradis cxovrebulTardquo (190)

ldquovhgoneb Tu simravlesa Tana

locvaAacute yovelTa mier SesaZlebel

ars xolo mravalTaTAcircs umjobes

ars erTisa Tan oden locvaAacute

rameTu martod locvaAacute mciredTaAacute

ars friad raJams simravlesa Tan

ilocvide ver SeuZlo unvToAacutesa

mis da maRlisa locvisa

aRsrulebad aramed aqundin

gonebasa Sensa saqmed gulisAtildemisndash

yofaAacute sityuaTa maT romelTa

hgalobde anu Tu kualad gaqundin

dawesebuli raAacuteme locvaAacute raAacuteTa

vidremdis moyuasi muAtildelsa

daasrulebdes Sen gulsa Sensa mas

ityodi raJams muAtildelndashpyrobiT

hgalobdeTrdquo (sineli 1965 291)

ldquoamis mZle eqmodis nu gconis adgilTa

maT

ldquoadgilTa romelTa Sina geSinodis

nu gconis mun mislvad RamiT

152

mislvad maradis sadaca geSinodis

Ramis sibnele dRisad Seracxe naTlad

xolo dRisasa ewyuebode locviTa

da esreT Sedi moRuawebisa gzasardquo (206)

ukueTu kula adgilsndashscemde

eSmaksa amas daberdes SenTana

yrmebri ese da sakicxeli saxeAacute mindash

raAacutendashxAcircdodi aRiWurve locviTa da

mindashraAacutendashiwio adgilsa mas ganipyren

Atildeelni da tanjen mterni raJams

ganTavisuflde senisa misgan

adidebd mAtildesnelsa masrdquo (sineli

1965 298)

ldquoarca sibnele arca udabno adgili

arca Atildeevnebi arca mTaTa simaRle

ganaZlierebs eSmakisaT Cuen zeda

manqanebisa siborotis RoneTa

magra ndash sulisa udebeba daAtildesnilirdquo (208)

ldquoara Tu sibnele RamisaAacute anu

udabnoebaAacute adgilisaAacute ganaZlierebs

eSmakTa Cuen zeda aramed

unayofobaAacute sulisaAacute da odesme

gangebulebiTi swavlaAacuteca miSuebisa

RmrTisaAacuterdquo (sineli 1965 299)

ldquoamis gamo vcnobT viTarmed suli ara

momgonebel ars eseviTarTa amaT

gulisndashsityuaTa uAtildemarTa nametnavTa

aramed ndash mteri zuavi ampartavani

romeli zeciT queyanad daekueTardquo (225)

ldquoda amis gamo ufroAacutesad gulisAtildemandash

vhyofT viTarmed ara Cueni suli

ars mompovnebel eseviTarTa maT

miuwvdomelTa da gamouTqumelTa

borotTa aramed RmrTisndashmoZulisa

eSmakisani arian sityuani igi

romelindashigi zeciT gardamovardardquo

(sineli 1965 328)

ldquoniWi ars ese gamouTqumeli didi

zesTa naTliTa mamisagan mosruli

oden maT mier sacnauri romelTa

moiges igi gonebiTa wmidiTa

da hyofden madliT simSAcircdiT

siwrfoebiTrdquo (247)

ldquosimdable 152avit ars gamouTqmeli

maT mier oden sacnauri romelTa

mougies igi simdidre ars

miuwvdomeli saxelisndashdebaAacute ars da

niWi RmrTisaAacute rameTu ityAcircs

viTarmed iswaveT ara

angelozisagan arca kacisagan

arca wignisagan aramed Cemganrdquo

(sineli 1965 345)

153

ldquomdabalsa uAtildemsve sami ese moigos

Seuracxeba Seiwynaros gineba

da moakudinos gulisndashwyroma yovliTurT

xolo mesamed hqondes ujeroeba

saqmeTa TacircsTa ar Sewynareba misirdquo (248)

saqme keTilisa amis da didebulisa

saTnoebaTa samebisa pirveli ese

ars SewynarebaAacute da TavsndashdebaAacute

yovlisa ginebisa da SeuracxebisaAacute

sixaruliTxolo meore saxe

keTilisa 153avit153tndashZlisa

saTnoebaTaAacutesa ars sruliad

mokudinebaAacute gulisndashwyromisaAacute da

SemusrvilebaAacute gulisaAacute da

bralobaAacute Tavisa TacircsisaAacute yovelsave

zeda xolo mesame kibe keTili ars

TacircsTa saTnoebaTa sruliad

ujerobaAacute da urwmunoebaAacuterdquo (sineli

1965 347)

amrigad damowmebuli masala vfiqrobT sakmarisia imis

sailustraciod rom zogierT SemTxvevaSi saqme gvaqvs tradiciulad

prozauli teqstis poetur gadamuSavebasTan da ara originalur

SemoqmedebasTan Sesabamisad gadaWarbebuli Cans iv lolaSvilis

Sefaseba rom ioane petriwis teqsti originaluri nawarmoebia (petriwi

1968 99) Tumca es faqti namdvilad ar amcirebs poeturi teqstis avtoris

mier gaweul Sromasa da Rvawls

rogorc aRvniSneT teqstis antoniseuli redaqciis wyarod iv

lolaSvili petre gelaTeliseul prozaul Targmans miiCnevs (petriwi

1968 93) mkvlevris varaudi antoniseuli teqstis ZiriTad wyarosTan

mimarTebaSi zustia magram aq aucileblad migvaCnia erTi niuansis

dazusteba miuxedavad imisa rom anton kaTalikosi Tavisi

redaqciisaTvis ZiriTad masalad arCevs swored petre gelaTeliseul

teqsts (vfiqrobT avtoris literaturuli gemovnebas metad

akmayofilebs petre gelaTelis Targmanis gelaTuri skolis

tradiciisamebr elinofiluri stili) igi icnobs da ufro metic xSir

SemTxvevaSi iTvaliswinebs sxva teqstebis masalas riTac qarTul

saazrovno sivrceSi teqstis cirkulaciis process erTgvarad kravs da

154

ajamebs msjelobas gavamyarebT faqtobrivi masaliT Sesabamisi

paraleluri adgilebis damowmebiT

ufro vrclad ganvixilavT erT nimuSs saTnoebaTa kibis anton

kaTalikosiseuli redaqciidan bdquoviT brwyinva naTlis anu morჶi bzis

simrgvalisldquo (11) eqvTime aTonelTan Targmnilia Semdegnairad bdquoviTarca

sivrce naTlisaAacute da xilvaAacute mzisaAacuteldquo (sineli 1965 334) xolo petre

gelaTeli imave adgils Semdegnairad Targmnis bdquoviTarca naTlisa

brwyinvalebaAacute da mzisa saxeldquo (A-39 9v-10r) citirebuli paraleluri

teqstebidan naSromis am nawilis mizandasaxulobisTvis mniSvnelovania

termini morჶi romelsac anton kaTalikosi iyenebs petre gelaTelis

redaqciiseuli termin ldquosaxesrdquo nacvlad saxec da morჶic Zvel qarTul

filosofiur cnebiT enaSi gamoiyeneboda formis aRmniSvnelad

(sainteresoa aseve rom berZnul teqstTan ufro axlos dgas

eqvTimeseuli Targmani ldquoἡλίου θέαrdquo ndash mzis xilva asevea inglisur

TargmanSic ndash ldquosightrdquo (sanaxaoba ndash xilva) msgavsi terminologiuri Tu

leqsikuri Tanxvedra xSiria petre gelaTelis Targmansa da antonis

poetur gadamuSavebas Soris rac gamoCnda kidec naSromis Sesabamis

TavSi ndash saTnoebaTa kibis filosofiur ndash Teologiuri terminologia

anton kaTalikosis redaqciis petre gelaTelis Targmanidan

momdinareobis saCveneblad davimowmebT paralelur adgilebs am ori

teqstidan da meti sicxadisTvis sqolioSi davurTavT Sesabamis

monakveTebs eqvTime aTonelis Targmanidanac

Aanton kaTalikosi petre gelaTeli

ldquosofliT ltolvaman gansazRegravera Tavi TAcircsi

ars nebsiTi Zulveba bunebisa

kualad misive uaris-yofa sruli

da mogebisa trfialeba survili

mimTxegraveAgraveul-yofis zesTa-bunebiTTamirdquo (12)

ldquoganSorebaAacute soflisaAacute ars

nefsiTi siZulili da uarqmnaAacute

mimTxueviTa zesTbunebaTaAacuteTardquo

(A-39 10v)29

29 ldquomonazonebaAacute ese ars raAacuteTa nebaAacute Tavisa TAcircsisaAacute dautevos monazonobaAacute ars iZulebaAacute bunebisaAacute samaradisoAacute da dacvaAacute sacnobelTaAacute dauklebelirdquo (sineli 1965 21)

155

ldquovijmniT ra sofliT ganvevlodeT

soflisaT

maSin eSmakni aRmmzadeben Cuen nategraverad

nategraverad mowyaleT Tanlmobil eriskacTad

xolo bralobad TavTadmi CuenTa aRgegraveZegraveren

viT damaklebTa TqmulTa maT keTilTaganrdquo

(25)

ldquoeSmakni Semdgomad jmnisa

namdAcirclive mowyaled da

Tanalmobilad natrad eriskacTa

aRmmzadeben Cuen da TavTa TAcircsTa

ubadrukebad viTarca yovlisa

maTisa saTnoebisagan TavTa

TAcircsTa damaklebelTa (A-39 16v)30

ldquoaravin aRhAtildeda zecieradmi sasZlod

garna mlTolveli samTagan RirsTa jmnisaT

saqmeT yovelTgan kacTa xolo da mSobelT

da gardamkegraveAgraveTi sruliadre nebisa

eg-saxed mjmneli cuddidebobisaganrdquo (28)

ldquoaravin zecaTa sasZlosa Sina

gAcircrgAcircnmosilTaAacute Sevals ar

pirvelisa da meorisa da mesamisa

mjmneli jmnisaAacute vityAcirc ukue

yovelTagan saqmeTa da kacTa da

mSobelTa da gardakueTasa

TAcircsisa nebisasa da mesamesa

jmnasa cudad didebisasardquo (A-39

18r)31

ldquoucxoeba ars pativisa gangdeba

iwroebisa simWidrovis wadnova

xolo saRmrTosa surAcirclisa mizezi

simravle trfobis zvaobisa ukuTqma

da ZAcircr-fasisa dumilisa peleRordquo (33)

ldquoSeuracxebisa wadili iwroebisa

gulisTqumaAacute survilisa

saRmrToAacutesa mizezi trfialebisa

simravle ampartavnebisa

uvarisyofaAacute dumilisa siRrmerdquo

(A-39 19r)32

ldquoucxosa usxen Sacirclni netar-sulTqmani

xolo megobrad zena Zalni wmidani

romelTa igi drosa sikegravedilisasa

ldquoxolo iyvned Svil sayvarel

Senda sulTqumani gulisani

monad moige sxeuli Seni xolo

30 ldquoeSmakni Semdgomad gamoslvisa Cuenisa sofliT daguarwmuneben mowyaleTa da lmobierTa erisganTa natrad da TavTa CuenTa bralobad viTarmed yovlisaganve saTnoebisa maTisa Tavni Cuenni gamogAcircAtildeumianrdquo (sineli 1965 36-37) 31 ldquovervin Sevides zecisa sasZlosa gAcircrgAcircnosani ukueTu ara moigos pirveli igi da meore da mesame ganSorebaAacute ese igi ars pirveli-soflisagan da monagebTa da naTesavTa da meore-nebisagan TAcircsisa da mesame-ganSorebaAacute cudad-zuaobisagan romeli Seudgs morCilebasardquo (sineli 1965 41) 32 ldquosurvili kdemisa da yuedrebisaTAcircs gulis-TqumaAacute Wirisa da iwroebisaAacute aRorZinebaAacute survilisa saRmrToAacutesaAacute ganmravlebaAacute siyuarulisa RmrTisaAacute uvaris-yofaAacute zuaobisaAacute ufskruli dumilisaAacuterdquo (sineli 1965 43)

156

Zal-uZs Sewevnad rgebad megobar-yofad

ese ars uflis mZiebi naTesavi (38)

megobrad ndash wmidani Zalni

romelTa Jamsa ganslvisasa

rgebad Senda Zalndashuc geqmnen Tu

megobar ese ars uflis mZiebi

naTesavirdquo ( A-39 21r)33

ldquoaqa mamaman ucxoebis gegravearisad

Sedrgineba hyo Zilis-SorisTa sizmarT

esTa ganmsazRegraverman romelni wina-hsxenan

ese gvario ars ZrvaAacute gonebisa

uZraobasa Sina sxeulisasardquo (sizmarTaTvis1)

ldquoviTar veWu (arca rameTu

ganvasazRvreb SedrginebiTad)

Semdgomad ucxoebisa sityuaTa

xolo ufroAacutesRa maT Sina

mciredTa sizmarTaTAcircsca

STawexebad raoden arcaRa amis

zakuvis mzakuvarTaAacutesa

gamoucadelad yofad Cuenda

umjobes (Txroba pirvel pirSi)

ZlisSinaAacute ars gonebisa ZrvaAacute

uZravobasa Sina sxeulisasardquo (A-

39 23r)34

ldquosxegravea ars ocneba sizmrisagan hAtildeams cnobad

RmrTis-metyegraveAgravelurad aqa gancxadebulebs

ocneba aris TvalTa cTuneba maSin

midmo goneba odes mZinareobdes

xolo sxeuli mRAcircZareobdes odesrdquo

(sizmarTaTvis 2)

ldquoocnebaAacute ars cTunebaAacute TualTaAacute

mZinaresa Sina mimogonebasa

ocnebaAacute ars gankrTomilebaAacute

gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina

sxeulisasardquo (A-39 22v)35

ldquoqristesTvis eSmakT gvixilon ra damtevi ldquoraJams damtevebelTa uflisaTAcircs

33 ldquoda Svilni Senni sayuarelni iyvned sulTqumani gulisani da monad moigen Atildeorcni Senni xolo megobrad wmidani igi Zalni romelTa Zal-uc Jamsa sikudilisasa didad sargebeli Seni ukueTu megobar Senda iqmen da bdquoese ars naTesavi romeli eZiebs ufalsa eZiebs xilvad pirsa RmrTisa iakobissaldquo (sineli 1965 48) 34 bdquoviTarmed Semdgomad ucxoebad ganslvisa sizmarni guebrZvian amisTAcircs vinebe ucxoebisa Tavsa Tana mciredi sizmarTaTAcircsca Tqumad raAacuteTa amasca Ronesa mzakuvarTa maT CuenTasa ara umecar viyvneT sizmari ars aRZrvaAacute gonebisaAacute uZraobasa SAcircna AtildeorcTasardquo (sineli 1965 53) 35 ldquoocnebaAacute ars cTomilebaAacute TualTaAacute mZnaresa gonebasa Sina ocnebaAacute ars gancAcircbrebaAacute gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina AtildeorcTasa ocnebaAacute ars xilvaAacute uguamoAacute da ara arsirdquo (sineli 1965 53)

157

ucxod saxlTagan da saxleulTa yovelT

maSin sizmarTa SfoTebiTa gangegravecadnen

gvaCegraveAgravenon sizmriv TAcircsni mtyebarni CuenTAcircs

anu momkegravedarni CuenZliT anu mZrwolarerdquo

(sizmarTaTvis 3)

TAcircsTa saxlTa da saxleulTasa

ucxoebiTa da siyuaruliTa

saRmrToAacuteTa Tavni TAcircsni

ganvyidneT maSin namdAcirclve

eSmakni ZilisSinaTa mier

SfoTebiTa gangucdian Cuen

TAcircsTa CuenTa mCuenebelni

CuendaginaTu mtyebarTa anu

momkudarTa Cuen ZliT gina

SepyrobilTa da mZrwolareTardquo

(A-39 23r)36

ldquomorCileba ars uaryofa Tavisa

gancxadebuli sxeulis moZageba

morCileba ars mokegravedineba asoTa

gonebisasa mrTels cxovrebasa Sina

da moZravoba yovlad ganukiTxegraveAgravelirdquo (41)

ldquomorCilebaAacute ars uaryofaAacute

sulisa TAcircsisaAacute yovliTurT

sxeulisa mier zedCuenebuli

gancxadebulad gina mebr

sxuebrca morCilebaAacute ars

gamoukiTxveli moZravobaAacuterdquo (A-39

25v)37

ldquoCegraveAgravenTa saRmrToTa mamaTa sinanuli

esTa ganhsazRegraveres sibrZnisamebr maTisa

sinanuli ars naTlvis ukmo-wodeba

aRTqma RmrTisadmi cxovrebisa meoris

da ganhsja TaAcircs TAcircsisa urcxegraveAgravenelirdquo (51)

ldquosinanuli ars naTlisRebisa

ukmowodebaAacute sinanuli ars

aRTqumaAacute RmrTisa mimarT meoris

cxorebisaAacute38rdquo

ldquosinanuli ars dageba uflisadmi

wina-aRmdgomTa SecodebaTa ZliTiT

ldquosinanuli ars dagebaAacute uflisaAacute

winaaRmdgomTa SecodebaTa ZliT

36 bdquora Jams dautevniT uflisaTAcircs TAcircsni da saxlni Cuenni da mivscniT Tavni Cuenni ucxoebad siyuarulisaTAcircs RmrTisa maSAcircn eSmakni sizmarTa mier SeguaSfoTebdian Cuen da gAcircCuenebdian TAcircsTa CuenTa viTarca mglovared anu viTarca mkudrad anu viTarca CuenTAcircs Sepyrobilni da Wirveulnirdquo (sineli 1965 53) 37 ldquo morCilebaAacute ars uaris-yofaAacute sulisa TAcircsisaAacute srulad AtildeorcTa mier gamoCinebuli gancxadebulad gina Tu esreT morCilebaAacute ars mokudinebaAacute asoTa gonebiTa cxoeliTa morCilebaAacute ars gamouwulilveli aRZrvaAacuterdquo (sineli 1965 57) 38 ldquosinanuli ganmaaxlebeli ars naTlisndashRebisaAacute sinanuli aRTqumaAacute ars RmrTisa mimarT axlisacxorebisaAacute sinanuli ars Tavisa TAcircsisa damsjelirdquo (sineli 1965 125-126)

158

sinanuli ars wmeda sAcircnidisisa

sinanuli ars yovelTa saWirvelTa

nebsiT daTmena cxovrebis ganaxlebardquo (52)

keTilTa moqmedebisa mier

sinanuli ars sAcircnidisisa

ganwmedaAacute sinanuli ars yovelTa

saWirvelTa nefsiTi moTminebaAacuterdquo

(A-39 54r)39

ldquoamas emkacre monanulo nu sada

ver sisufTeman grZelman dahavebaman

daayenasmca Sen Soris sAcircnidisis

mxileba kbena Senda yovlad sargoAacute

da Sen kidegan ipovo keTilTaganrdquo (58)

ldquoganvemkacrneT nusada

araganwmedilebisa ZliT aramed

dahavebisa mxilebisagan dascxr

sAcircnidisi (A-39 63r)40

ldquoჶilosoჶia ganhsazRegraveres sxolastikosT

elinTa brZenTa pirvelad CegraveAgravenTa moZRvarT

viTarmed arso ese wegraverTa sikegravedilisa

vina mAtildesovneli sikegravedilisa yoveli

ჶilosoჶos ars namdAcircl sibrZnis-moyuarerdquo

(63)

ldquoda sakAcircrvel namdAcirclve viTar da

ellinTaca eseviTari raAacuteme

aRmoTques vinaAacuteTgan da

filosofosobadca amas

gansazRvreben yofad wurTasa

sikudilisasa (A-39 63v)41

ldquoufskruls ityAcircan umier-kerZo-yofad

romel vieT hsTqegraveAgraves ese apAcircTmantod

esTave wegraverTasa amis sikegravedilisasa

yovlad uwevni mougies saqmeni

ubiwoebac ganuwiaRebelirdquo (67)

ldquoviTarndashigi ufskrulsa

umierkerZood yofad vieTnime

gansazRvreben rameTu adgilsa

missa uwodeben apAcircTmantod

esreTve sulisa gagonebasa

uwevneli da ubiwoebaAacuteca da

moqmedebaAacute mougiesrdquo (A-39 66r)42

ldquoglova RmrTis-ZliTi ars mWmunvareba sulis

salmoba gulis wuxva mowleobiTi

saqmeTa mimarT satkivarTa raTame

ldquoRmrTisZliTi ars mWmunvarebaAacute

sulisaAacute lmobasa Sina gulisa

mowleobisasa maradis

39 ldquosinanuli dagebaAacute ars RmrTisa mimarT Sesworebulad codvaTaAacutesa qmniTa simarTlisaAacuteTa sinanuli ganwmedaAacute ars sAcircnidisisaAacute sinanuli moTmenaAacute ars nebsiTi yovelTa WirTa da gansacdelTaAacuterdquo (sineli 1965 126) 40 ldquovekrZalneT Zmano nuukue ara siwmidisagan dacxromil ars sAcircnidisi mxilebisagan aramed moewyina da amisaTAcircs arRara guamxilebs (sineli 1965 149) 42 ldquoviTarca ufskrulisaTAcircs zRuaTaAacutesa ityAcircan viTarmed miuwdomel ars egreTve Atildesenebisa sikudilisa siwmideca da saqmeca miuwdomel arsrdquo (sineli 1965 159)

159

sawyurvelisa zed-dgromiT mZiebeli

ver mimTxegraveAgravevisad msulTqmi mkegravenesi simwariTrdquo (71)

sawyurvelisa zeddadgromiT

meZiebeli da amisiTa

miumTxuevelobiT tkivneulda

mdevneli da ukuana kerZo amissa

salmobierad mqoTebelirdquo (A-39

67r)43

ldquoglova ars maviwy Atildesovnisa bunebisa

viTa mihscilda daviTs puri miRebad

sinanuli ars dakleba uWirveli

yovlisa reca sxeulebris nugeSis

ara Atildesovna ars TAcircnier sawyurvelTardquo (73)

ldquoaRsaarebaAacute ars daviwyebaAacute

bunebisaAacute viTarndashigi miscilda

visme Wamad puri TAcircsirdquo (A-39

67r)44

ldquomciredi wyali hSrets saAtildemilis matebas

eg-saxed cremli WeSmaritisa glovis

hSrets alsa risxAcircs da navRelficxelobis

amisTAcircs aqa urisxegraveAgraveloba wmida

SemdgomobiTad daiwesa gangebiTrdquo (81)

ldquoviTarndashigi wylisa saAtildemilsa Sina

mciredndashmcired Sematebasa

srulad daSrtebis saAtildemili

esreTve da WeSmaritisac gloisa

cremlsa yovelsa alsa

guliswyromisa da

navRelficxelobisasa mosrvad

utevebies amisTAcircs da

SemdgomobiTadca davaweserdquo (A-39

75v)45

ldquotkivilTad ganhscnes da oflTad Tavni

mravalT

raTa Sendoba bralTa miiRon maTi

ganara kacman ara ZAcircrismeAtildesenman

winuswro amaT bralTmotevebisadmi

ldquotkivilTa da oflTa Sendobisa

ZliT codvaTaAacutesa Tavni TAcircsni

vieTnime ganscnes xolo

ZAcircruAtildesenebelman mamakacman

winauswro amaT romlisaTAacutes

43 bdquoglovaAacute WeSmariti saRmrToAacute ese ars mWmunvarebaAacute sulisaAacute da guli mwuxare romeli maradis isurvebn saqmeTaTAcircs satkivarTa da yovelsa Jamsa trfialisa mis mimarT TAcircsisa wyuriel arn da raJams ver ewiis eZiebn mas tkiviliTa gulisaAacuteTa da Semdgomad misa godebiT Atildemobn kunesiT da sulndashTqumiTrdquo (sineli 1965 161) 44 ldquoglovaAacute daviwyebaAacute ars bunebisaAacute viTarca mas netarsa daaviwyda Wamad puri TAcircsi romelica galobs amas sinanuli WeSmariti ese ars ganSorebaAacute yovlisagan nugeSinisndashcemisa Atildeorcielisa Seuwuxebeladrdquo (sineli 1965 162) 45 ldquoviTarca wyali daSrets alsa cecxlisasa egreTve WeSmaritisa gloisa cremlni yovelsave alsa gulisndashwyromisasa da mrisxanebisasa daSreten amisTAcircsca SeudgineT gloisasa ganSorebaAacute gulisndashwyromisaAacuterdquo (sineli 1965 188)

160

miuteveTo da mogetevosT mdidradrdquo (98) miuteveT mswrafl da mogeteos

Tquen mdidradrdquo (A-39 82r)46

ldquomraval-Tqmobisa sazRegraveari esTa dahsdves

umecrebis xat ZAcircris Atildesenebis karad

kadnierebis laRis Atildeelis-mpyrobelad

tyuAcirclis-msaxur daAtildesna lmobierebis

mowyinebis mxdel Zilisa wina-morbedrdquo (112)

ldquokualad eseve vneba esTa cnobil-ars

viTarmed ese goneb-Sinaobisa

ese igi ars mimogonebis anu

gulis-sityegraveaTa keTilTa ganmabnevel

xolo glovisa yovlad uCino-myofelrdquo (113)

ldquomravalmetyuelebaAacute ars

umecrebisa saxe ZAcircrisAtildesenebisa

kar kadnierebisa

Atildeelisampyrobel tyuilisa

msaxur lmobierebisa daAtildesna

mowyinebisa mxdel Zilisa

winamorbed Tangonebobisa

dabneva mcvelisa uCinoyofa

simAtildeurvalisa sigrile locvisa

ganqarveba (A-39 84r)47

ldquosimaZRre amiT iqmna nayrovanTadmi

deda siZAcircsa AtildeorcT Seginebis mizez

xolo moymoba muclisa monanulsa

siwmidis eqmna mizezad momatyegraveAgravebel

loms mSAcircd-hyofs liqna sxeuls Wama

velurhyofsrdquo (145)

ldquosimaZRre sazrdelTa siZAcircsa

deda48 cxorebaAacute muclisaAacute

siwmidisa momatyuebeli lomi

mliqnelman mravalgzis moamSAcircda

xolo sxeulisa moRuaweman

umetes ganavelurardquo (A-39 89r-

89v)49

ldquoulmobeloba ars mtkice udebeba

da gamoxategravea Sereuli mconari

CegraveAgraveulebisa martivisa mSobeli

gulsmodginebis simAtildenis safrAtildee saSTobi

ldquoulmobelobaAacute ars Semtkicebuli

udebebaAacute mconari gagonebaAacute

winmiRebisa naSobi

gulsmodginebisa sabrAtildee

46 ldquomravalTa miscnes Tavni maTni SromaTa ficxelTa raAacuteTa Seendvnen codvani maTni xolo kacman ZAcircrndash uAtildesenebelman uswris maT rameTu ityAcircs ufali viTarmed miuteveT da mogetevnen Tquen codvanirdquo (sineli 1965 206) 47 ldquomravalndashmetyuelebaAacute saydari ars cudadndashmzuaobrobisaAacute romelsa zeda dajdebis da gamoCndebis igi mravalndashmetyuelebaAacute saxe ars ugulisAtildemoebisaAacute da kari ZAcircrisndashzraxvisaAacute winamZRuari kadnierebisaAacute msaxuri tyuvilisaAacute damAtildesneli lmobierebisaAacute momxdeli mowyinebisaAacute winamorbedi ZilisaAacuterdquo (sineli 1965 213) 48 anton kaTalikosis teqtSi iseve rogorc petre gelaTelis TargmanSi simaZRre siZvis dedaa xolo eqvTime aTonelTan - bdquomamaldquo 49 ldquosimaZRre WamadTaAacute mamaAacute ars siZvisaAacute xolo moymobaAacute muclisaAacute winamZRuari ars siwmidisaAacute romelman ganusuenos lomsa mravalgzis moamdorvisca xolo romelman ganusuenos AtildeorcTa ufroAacutesad ganaficxnesrdquo (sineli 1965 225)

161

lmobierebis ver cnoba umecrebardquo (172) simAtildenisa saSTobi lmobierebisa

umecrebaAacuterdquo (A-39 115v-116r)50

ldquoodes salpingsa hscemen sarekad Jamis

maSin yovelTa ZmaTa iekklesion

xilulad Zmani uxilavad eSmakni

cxedradre ZmaTa midrekkad mawegraveAgravevelni

gansegraveAgravenebisa win Sesaval qebadmderdquo (184)

davsWuritneT da vpooT

sulierisa cemasa salpingisasa

xilulad vidreme Sekrebulad

Zmani xolo uxilavad

Semoyvanebulni mterni romlisa

ZliT romelnime cxedrisa zeda

warmodgomilni Semdgomad

aRdgomisa kualad midrekad

amaTdave mimarT mizez mcemen

Cuen daadger metyuelni

aRsrulebadmde winSesavaliTTa

qebaTardquo (A-39 112v)51

ldquomoSiSeba ars CegraveAgraveuleba CCAcirclebri

sulsa berebrsa cud-medidebes Sina

moSiSeba ars hrwmunvisa gandrekaAacute

lodinsa zeda moulodebelTasa

xolo ars kualad mZrwoli grZnoba gulisardquo

(201)

ldquomoSiSebaAacute ars CCAcirclebrivi

CueulebaAacute berebsa Sina da

cuddidebasa sulsa moSiSebaAacute

ars gandrekaAacute sarwmunoebisaAacute

molodebasa zeda

moulodebelTasa SiSi ars

mZrwolare grZnobaAacute gulisaAacuterdquo

(A-39 115r)52

ldquoSiSi sijabne nakli gul-savsebisa

romlisa mona suli zesT-mCenobisa

TAcircsda mimndobi Tavisad zesT-mCenobiT

ldquoSiSi ars gulsavsebisa

naklulevanebaAacute zesTmCeni suli

ars sijabnisa monaAacute Tavsa Tacircssa

50 ldquoulmobelobaAacute udebebaAacute ars damtkicebuli sibrme ars gonebisaAacute da mSbeli borotTa CueulebaTaAacute sabrAtildee moswrafebisaAacute da maxe moRuawebisaAacute mteri lmobierebisaAacuterdquo (sineli 1965 283) 51 ldquoraJamsndashigi dascian nestusa mas suliersa romel ars Jamis rekaAacute maSin xilulad Sekrbebodian Zmani locvad da uxilavad Sekrbebodian mterni brZoladrdquo (sineli 1965 289) 52

ldquomoSiSebaAacute CueulebaAacute ars yrmeburi sulsa Sina cudadndashmzuaobarsa moSiSebaAacute midrekaAacute ars sarwmunoebisagan molodebiTa moulodebelTaAacuteTa miSiS uwinares SemTxuevisa igonebs ZnelovanTa moSiS Sehmusravn gulsa TAcircssa SiSTa ocnebaTaAacuteTardquo (sineli 1965 297)

162

magra aCrdilT da bgeraTagan moSiSni

amad uiWvod eSinis marad zesT-mCenTrdquo (202)

zeda mindobili da bgeraTagan

nagebTaAacutesa da aCrdilisaca

moSiSirdquo (A-39 115r)53

ldquomliqneli kaci diakoni eSmakTa

zesT-mCenobisa zvaobis Atildeel-myvanebi

lmobierebis momsrveli glovis mdevni

macTuri gzisa keTilT uCino-myofi

amad viTarmed gvacTuneben mnatrelnirdquo (219)

ldquomliqneli ars eSmakTa diakoni

zesTmCenobisa Atildeelmyvanebeli

lmobierebis momsrveli macTuri

gzisaAacute rameTu mnetarebelni

Tquenni gacTuneben Tquenondash

ityAcircs winaAacuteswarmetyvelirdquo

(A-39 117r)54

amrigad damowmebuli masala anton kaTalikosis redaqciis

ZiriTad wyarod teqstis petre gelaTeliseul Targmans gamoavlens es

bunebrivic aris radgan rogorc zemoT aRvniSneT petre gelaTeli iyo

gelaTis skolis warmomadgeneli ioane petriwiseuli tradiciebis

gamgrZelebeli da elinofiluri stiliT Sesrulebuli misi Targmani

anton kaTalikosisTvis iqneboda ufro misaRebi Tumca aqve kvlav

aRvniSnavT rom anton kaTalikosis redaqcia iTvaliswinebs danarCen

teqstebsac swored amis naTelsayofad zemoT movixmeT paraleluri

pasaJebi ioane petriwis da anton kaTalikosis poeturi teqstebidan da

mivuTiTeT rom am ori teqstis saleqso sazomic da TiToeuli

safexuris struqturuli organizebis principic identuria dakvirvebam

gvaCvena rom anton kaTalikosi aseve zedmiwevniT icnobs eqvTime

aTonelis Targmans davimowmebT paralelur adgilebs anton

kaTalikosisa da eqvTime aTonelis redaqciebidan petre gelaTelis

Targmans ki amjerad sqolioSi davurTavT

ldquoese hsTqegraveAgraves mamaT siRrmedre simSAcircdisa ldquoese ars didi siRrme simSAcircdisaAacute

ndash odes maxlobelad iyos misa

53

ldquosuli ampartavani monaAacute ars moSiSebisaAacute rameTu esavn Zalsa TAcircssa da esmin raAacute AtildemaAacute raAacuteme meyseulad SeZrwundisrdquo (sineli 1965 297) 54

ldquokaci maqebel pirsa mociquli ars eSmakisaAacute da winamZRuari ampartavanebisaAacute uCinomyofeli lmobierebisaAacute warmwymedeli keTilTaAacute macTuri gzisaAacute rameTu romelni gunatriden Cuen guacTuneben Cuen viTarca ityAcircs winaswarmetyveli esaiardquo (sineli 1965 305)

163

Tu maxlobel-hyegraveAgraves mawuxebeli visme

yegraveAgravedrebul-iyos kdemul wyinebul misgan

magra misdami araodes moakldes

siyvarulisgan Zed RmrTisad qmnuli igirdquo

(88)

Semawuxebeli da guli misi iyos

yudroebiT da ara moaklebdes

siyuarulsa missardquo (sineli 1965

191)55

ldquodasabami ars ese urisxegraveAgravelobis

yegraveAgravedrebisa da ginebisa kdemisa

Tmena simwariT da tkiviliT gulisaT

saSual ndash raTa maTgan ara Sewuxnes

xolo sisrule ndash raTa Sehracxnes qebadrdquo

(89)

ldquodasabami sanatrelisa

urisxvelobisaAacute ars simwariT da

tkiviliTa gulisaAacuteTa moTminebaAacute

kdemisa da yuedrebisa da

ginebisaAacute xolo saSuali raAacuteTa

Seuwuxebelad iyos maT Sina

xolo sisrule ese ars ndash raAacuteTa

viTarca qebaAacute Seeracxos ginebaAacuterdquo

(sineli 1965 196)56

ldquoganhrisxnes ra vin nebsiT acofebs Tavsa

amad viTarmed Zleul ars pirvelTagan

CegraveAgraveulebaTa da TAcircnier cnobisa

hborgs daecemis amisTAcircs Tqmul ars ese

monanulisad hmats sxegraveaTa vneba eserdquo (87)

ldquokaci mrisxane nebsiT TAcircsiT

gancofebul ars da Zleul ars

CveulebaTagan pirvelTa da

TAcircnier cnobisa misisa borgs da

daecemis araraAacute ars

monanulisaTAcircs uborotes gulisndash

wyromisardquo (sineli 1965 191)57

ldquoamisTAcircs aqa ganTlil ars saRmrTo kibe

hxedevd aRsavals dayudebisas sibrZniT

a TAcircT-hsjulobisagan

b didebisa ZliT kacT-mierisa

ldquoxolo aw TiTeuli xedevdin Tu

romelsa xarisxsa ars kibisa mis

dayudebulTaAacutesardquo (sineli 1965

464)

ldquopirvel kibe ars TAcircTndash

SjulobisaTAcircs

55

ldquoese igi ars mun yofasa maSfoTebelisasa dawynarebiTa gulisaAacuteTa da siyuarulianad missa mimarT mdebareobaAacute namdAcirclve eseca sazRvar guliswyromisa ese igi ars da TAcircsaganca mqcevisaAacute sityAcircT da saxiT damamZimebelisa mimarT brZoliT da velurqmnilobaAacuterdquo (A-39 77r) 56

ldquodasabam netarsa ZAcircruAtildeseneblobisa simwaresa Sina da lmobasa sulisasa upatioebaTa TavsdebaAacute xolo saSual umWmunvarod amaT Sina mdebareobaAacute xolo sisrule ukueTu da arsRa viTarca qebaTa SeracxvaAacute amaTi gixaroden pirvelo mAtildenobd meoreo netar uflisa mier da usaxarulevanes mesamerdquo (A-39 79r) 57

ldquogulmwyrali ars miRebuli nebsiT uneblieTasgan uwinares miRebisa davrdomili da dacemulirdquo (A-39 76v)

164

g uZlurebisaTAcircs enisa

d simravlisa ZliTTa Tavis-mzrunvelobisa

e mZlavrebisa ZliT gulis-wyromisa

v raTa patiJni miiAtildeadnen

z raTa moswrafed iqmnen

Agrave raTa cecxli SeiZinonrdquo

(279)

meore didebisaTAcircs kacTaAacutesa

mesame uZlurebisagan enisa

meoTxe ndash mZlavrebisaTAcircs gulisndash

wyromisa

meequse ndash raAacuteTa Tavni TAcircsni

tanjnen

meSAcircde ndash raAacuteTa moswrafebaAacute

moigon merve ndash raAacuteTa cecxlsa

zeda cecxli SesZinonrdquo

(sineli 1965 464)58

zog SemTxvevaSi anton kaTalikosi erTi strofis farglebSic ki

iyenebs orive prozauli Targmanis masalas

anton kaTalikosi

petre gelaTeli eqvTime aToneli

ldquonayrovneba ars Semoqmedi

novagTa

gemovnebaTa madinebeli

wyaro

Tu same dahAtildeaS Tvali misi

sxAcircT gahsCndis

xolo Tu igi ganaqarvi

sxAcircTa gZlis

amisi mkacrva Tana gaZs

monanulordquo (143)

ldquonayrovanebaAacute ars noagobaTa

Semoqmedi gemovnebaTa

wyaro dahyav nestAcirc da sxAcircT

aRmoiWAcircra da amisica

damyofeli sxAcircT iZlivardquo

(A-39 89r)

ldquonayrovanebaAacute mompovnebeli

ars sanovageTaAacute da wyaro

ars gemoTndashmoyvarebisaAacute

dahyvi raAacute erTi Tuali misi

sxAcircT kerZo gamoCndis da

raJams igica ganaqarvi sxAcircT

kerZo gZliisrdquo

(sineli 1965 224)

ldquoucxoeba ars ar kualad

zed-moqceva

raAacutecaRa gaqegraves mamulsa Sina

yovel

imaTi srulad raAacuteveca

yoveli

ewin-mewyegraveAgravebis keTil ndash

mosavobisa

gulis-sityegraveaTa anu

ldquoucxoeba ars datevebaAacute

zedmouqceveli yovelTaAacute

mamulsa Sina

keTilmosavobisa

ganzraxvasa Cuensa

winaaRmdgom moqmedTaAacuterdquo

(A-39 19r)

ldquoucxoebaAacute datevebaAacute ars

gare-Seuqceveli mSobelTa

da yovelTave ranica iyvnen

queyanasa Cuensa

winaaRmdgom da

damabrkolebel keTilisa

mis gulis-sityAcircsa Cuenisardquo

(sineli 1965 42)

58

petre gelaTelis TargmanSi citirebuli adgili ar aris

165

gamoxategraveaTardquo (31)

ldquogamoslva sofliT samT

aiZules mqmedT

anu sufevam gulvebadman

saRmrToman

anu codvaTa ganmravlebis

cnobaman

anu surAcirclman namdAcircl

satrfialosman

xolo garda sxegravea mizezi

usityur arsrdquo (16)

ldquoyovelTa gulsmodginebiT

sawuToAacutes damtevebelTa

namdAcirclve ginaTu

gulvebadisaTAcircs samefoAacutesa

gina simravlisa ZliT

codvaTaAacutesa anuT

RmrTisamimarTisa ZliT

siyuarulisa yves ese xolo

araTu romelime

winaTqmulTa amaT

ganxilvaTaAacute maT Soris

winaZRoda usityu vinaAacuteme

ganSorebaAacute maTi dadgardquo (A-

39 10v)

ldquoyovelTave romelTaca

soflisa saqmeni dautevenes

anu simravlisaTAcircs codvaTa

maTTaAacutesa anu

sasufevelisaTAcircs caTaAacutesa

anu siyvarulisaTAcircs

RmrTisa qmnes ukueTu arca

erTi amaT samTa gulis-

sityuaTagani iqmna maTda

winamZRuar pirutyul ars

gamoslvaAacute maTirdquo (sineli

1965 22)

amrigad naSromis am nawilis mizani iyo anton kaTalikosiseuli

redaqciis sxva manamde arsebul redaqciebTan mimarTebis sakiTxis

kvleva paralelur teqstebze dakvirvebam gamoavlina Semdegi

1 saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqciis ZiriTadi

wyaroa petre gelaTelis Targmani misi teqsti yvelaze arsebiT

frazeologiur da leqsikur Tanxvedras swored petre gelaTeliseul

TargmanTan avlens SesaZloa amis mizezi iyos petre gelaTelis

Targmanis gelaTuri skolis tradiciisamebr elinofiluri stili

romelic anton kaTalikosis literaturuli gemovnebisTvis metad

Sesaferisi iqneboda

2 anton kaTalikosi kargad icnobs saTnoebaTa kibis manamde

arsebul srul redaqciebs a) misi teqstis struqturuli organizebis

principi da versifikacia ioane petriwiseuli redaqciis identuria

avtori qmnis ioane petriwiseuli teqstis originaluri strofebis

semantikurad Tanafard muxlebs romelTac paralelebi ar eZebnebaT

prozaul teqstebSi b) icnobs da iyenebs eqvTime aToneliseul

Targmansac g) aris SemTxvevebi roca erTi strofis farglebSi Cans

orive prozauli Targmanis gavlena

166

amp 2 saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli CarTuli

strofebi

saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli redaqcia gamosca Sesavali

kvleva komentarebi da leqsikoni daurTo ivane lolaSvilma Sesavali

kvleva ZiriTadad exeba ioane petriwis vinaobasa da mis literaturul

memkvidreobas kvlevaSi igi aseve msjelobs ioane petriwiseuli

saTnoebaTa kibis originalur nawilze gansakuTrebiT ki aq gaSlil

filosofiur koncefciebsa da maT mimarTebaze ioane petriwis

filosofiasTan iv lolaSvilis mier originalur strofebad miCneuli

CanarTebis moculobidan gamomdinare mkvlevari teqsts naxevrad

originalur Sromad miiCnevs Tumca rogorc ukve vnaxeT es mTlad ase

ar aris naSromis am nawilSi mimovixilavT anton kaTalikosiseuli

saTnoebaTa kibis originalur CanarTebsა da maT funqcias teqstSi

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis struqturul Taviseburebebze

saubrisas aseve aRvniSneT rom anton kaTalikosis teqsti

struqturulad zustad emTxveva cota mogvianebiT sofroniusis mier

konstantinopolSi gamocemul redaqcias es garemoeba ki TavisTavad

gvafiqrebinebs rom SesaZloa anton kaTalikoss xelT hqonoda CvenTvis

cnobili qarTuli redaqciebis garda sxva wyaroc amitom anton

kaTalikosis originaluri nawilis wyaro veZieT ara mxolod qarTul

prozaul TargmanebSi aramed Cven xelT arsebul sxva teqstebSic meTiu

raderis gamocemul ZvelberZnul teqstSi parakletis monastris

axalberZnul teqstSi romelic mines gamocemisgan gansxvavebuli

redaqciaa da struqturis mixedviT emTxveva anton kaTalikosis

redaqcias aseve saTnoebaTa kibis slavur TargmanSi romelic

gamocemulia 1898 wels da gamosacemad momzadda СВЯТО-ТРОИЦКАЯ СЕРГIЕВА

ЛАВРА ndashSi amgvarma kvlevam maCvena rom Tundac erTi strofi romelic ar

momdinareobs qarTuli prozauli Targmanidan ar iZebneba Cven xelT

arsebul arc erT sxva teqstSi anton kaTalikosi zog SemTxvevaSi qmnis

mTel strofs an strofebs zogan urTavs striqonebs xan kidev iyenebs

gansxvavebul terminebs an simboloebs am ukanasknelze vrclad

sadisertacio naSromis Sesabamis TavebSi vimsjeleT swored antonis

167

redaqciis stilsa da simbolur saxismetyvelebaze saubrisas aRvniSneT

rom antonis originaluri nawilisTvis specifikuri simboluri

metyveleba damaxasiaTebelia zogadad anton kaTalikosis mxatvruli

azrovnebisTvis rac kidev erT argumentad SeiZleba gamoviyenoT imis

samtkiceblad rom antonis mier CarTuli strofebi originaluria da

Tuki marTlac hqonda anton kaTalikoss xelT gansxvavebuli redaqcia

misi kvali Cans mxolod safexurTa TanmimdevrobaSi

gamomdinare iqidan rom prozaul teqstTan SedarebiT poeturi

versiebi bevrad naklebi moculobisaa daismis kiTxvebi prozauli

teqstebis sakmaod didi moculobis masalis miuxedavad ratom dasWirda

anton kaTalikoss originaluri strofebis CarTva poetur teqstSi ra

daniSnuleba aqvs sakuTriv antoniseul CanarTebs aviTarebs igi am

nawilSi axal ideebs Tu ubralod afarToebs naTqvams SevecdebiT

aRniSnul kiTxvebs pasuxi gavceT Tanmimdevrulad

pirvel rigSi aRvniSnavT rom ioane petriwis teqstis msgavsad anton

kaTalikosic yovel Tavs urTavs Sesaval strofs romliTac acnobs

mkiTxvels winamdebare safexuris Temas xotbas asxams an akritikebs mas

es originaluri strofebi Seicaven ZiriTadad aRmaval-daRmaval sakmaod

rTul kidurwerilobas romelSic ikiTxeba konkretuli safexuris

dasaTaureba magaliTad pirveli Tavis Sesavali strofi ase

gamoiyureba

vardi ar mWnari ჶiali keTil sulnel

limena SuAgravebis oqroT arxrwnadTsakrebi

or-gzis Sedgoma satrfos namdAcirclsawyuris

tkbiluRlis tAcircrTAcircT sofliT gamoslvasagan g

ltolva aqaT RmrTiv iqa zenadmi mimyegravean

an kidev mesame Tavis Sesavali strofi

ldquoTqmulTare zem o rTa ZAcircr-fas spekalTa

AcircakinT mWAcircrv e se eSesabamvis

sulTmwmedi saqe b rkial elvar mbzinvari

ucxoeba imier lTolva amriT

168

xolo jegraveari s a tAcircrTva qristes msgavsebardquo

kidurweriloba zog SemTxvevaSi aris sakmaod rTuli ndash aseTia pirveli

magaliTi xolo sxva SemTxvevaSi SedarebiT martivi ndash amis magaliTad

meore SemTxveva gamodgeba citirebuli strofebis akrostixebad ikiTxeba

Semdegi ltolvisaTvis soჶlisgan da TAcircs ucxoebisa es aris ZiriTadi

principi romliTac anton kaTalikosi sargeblobs Sesavali

originaluri strofebis Seqmnisas erTi gamonaklisia mTel teqstSi

mecamete Tavi romelic mowyinebas Seexeba xolo Sesavali strofis

kidurwerilobaSi ikiTxeba Tavad avtoris saxeli Tumca safexuris

Tematikaze xazgasma tradiciulad aqac aris

ldquoantoni saxel aqa kidur-werili

tals guls meleqsis mowyinebisa mier

odes ixilo daginiSnavs mis Soris

nebsiT kegraveAgraveTebiT sAcircnidisis kbenisaT

iqidam glovis ar ganyras naberwyalTasrdquo

swored amgvari principiT aris Seqmnili ioane petriwiseuli

teqstis Sesavali originaluri strofebic

anton kaTalikosis originaluri CanarTebi ufro xSirad qarTuli

prozauli teqstis masalas avrcobs Aაse magaliTad

ldquotanjva mhsjavriTi aRhAtildeocs tyuvilsa TuRa

magra netarni cremlni warhswymeden hspolven

dumili saRmrTo Wmunva TacircsTaTAcircs codegraveaT

ukeTursa mas crusa CegraveAgraveulebasa

aRhAtildeocs ganhsdevnis qristes-moyvareTaganrdquo

(127)

ldquosatanjvelisagan mTavarTaAacutesa

aRiAtildeocebis tyuili xolo

simravlisagan cremliTaAacutesa

sruliad warwymdebisrdquo

(A-39 87r)59

ldquoarsada hstyuvos yrmaman odesme visdad

amad viTarmed umanko aqegraves goneba

maSa tyuvili mzakegravearTad Sesmenili

ldquoara uwyis CCAcirclman tyuili

arca sulman siborotisagan

daklebulmanrdquo (A-39 87r)60

59

bdquotanjvisagan mTavarTaAacutesa aRiAtildeocebis tyuili xolo simravlisagan cremlTaAacutesa sruliad warwymdebis da moispolvisrdquo (sineli 1965 218) 60

ldquoyrmaman CCAcirclman ara icis tyuili arca sulman ganSorebulman borotisaganrdquo (sineli 1965 219)

169

ara marTalTa cruTa ver dammkAcircdrebTa

sufevisaTa CegraveAgraveuleba ars Turerdquo

(128)

ldquoSeuZlebel ars sada jmna Wamisgan

TuRa simSili niadag saAtildemar ars Ra

muclis simaZRre aAtildemobs cremlTa wyarosa

siZAcircsa rtoTa awarmoebs yovelTa

amisTvis ltolva novagTagan jer arsRardquo

(14 10)

ldquoTualTa wyarosa naTlisndash

Rebisa sworsa ganaAtildemobs ese

vneba sulisa didi xolo

marxvisa lmoba wmida da

tkbili Sehmzadebs missa

ganwmedilsa WurWelsa ese

Seitkbe monazono da gaqundenrdquo

(str 141)61

ldquokualad amisda wamal umankoeba

upovareba an qona saWiroTa

saRmrTo simdable RmerT-mama-kacis xati

da morCil-yofa yovelsa Sina ganhsjiT

nebaTa TAcircsTa iZulebiT ara qmna

sificxes borots ulmobelobas uRmrTos

emkacrve sofliT ltolvilo monazono

ucxoebisa uAtildemarad gardamqcevsa

sinanulisa ar miTvalvisa nivTsa

RmrTis-Svilebisgan ganmvrdom ganmyof

maxAcirclsardquo

(17810)62

ldquoSiSi ganakrTobs sulsa qegraveAgrave-mdebaresa

gamoxategraveaTa savseTa Sereul-hyofs

ganhsjaT ayenebs ucxo-hyofs apodiqsis

amad eliჶas ityAcircs gamocdilebiT

bdquoganhkrTes Tmani da Atildeorcni

Cemni ldquo ndash ityoda elifas

veragobasa eSmakisasa

momTxrobelirdquo (A-39 115v)63

61

rogorc vxedavT msgavsi (da ara identuri) Sinaarsis strofi aris petriwiseul variantSic xolo prozaul teqstebSi saerTod ar iZebneba paraleluri adgilebi 62

antonieul redaqciaSi msjeloba ufro vrcelia vidre sxva teqstebSi (qarT prozauli berZn slav) 63 ldquosazomisaebr gloisa ese waridevnebis da raAacutezomca igi moguakldebodis moSiSebaAacute ganmravldebis ganhkrTa guami Cemi da SeZrwundes Tmani Cemni ndash ityoda elifaz manqanebaTa zeda

amis mterisaTa egreTve me vityAcircrdquo (sineli 1965 299)

170

gamikrTes TmiTurT xorcnio (SiSisagan)rdquo

(204)

ldquoes simartive anu umankoeba

uferadoAacute aqegravenda vidreme adams

ara mkdemelsa AtildeorcTa uSegraveerebisas

ar gangebuli iyo ese sibrZniTa

amad viTarmed ar nebsiT martivobdardquo

(247)

ldquopirveli TAcircTebaAacute aRorZinebisa

yrmaTaAacutesa simartive uferadoAacute

romeli vidremde aqunda adams

ara ixila siSiSule sulisa

TAcircsisaAacute arca uSuerebaAacute

Atildeorcisa misisaAacuterdquo (A-39 129v)64

ldquosamRegravedeloisa locAcircsa univTosa

gansazRegraverebaAacute brZenTgan viswaveT esTa

ars Tan-myofobiT SeerTebaAacute orTa

ese igi ars RmrTisa da mlocegraveAgravelisa

amad univTo locvaAacute did sanatrelrdquo (281)

ldquolocvaAacute ars mis ZliTisaebr

vidreme moqmedebisa

TanamyofobaAacuteda SeerTebaAacute

kacisa da RmrTisaAacuterdquo (183v)65

ldquovinc Tavisufal bralTagan iqmna krZalviT

moSiSi RmrTisa mmarxegraveAgraveli vnebaTagan

aman moigo uvnebeloba saRmrTo

wyaro da Ziri deda siyvarulisa

amad gAcircrgAcircni sibrZnisa did netar-arsrdquo

(2910)

msgavsi magaliTebis damowmeba saTnoebaTa kibis anton

kaTalikosiseuli teqstidan mravlad SeiZleba avtori cdilobs gascdes

wyaroebs da ufro gaafarToos da ganavrcos saTqmeli

sxva SemTxvevaSi anton kaTalikosi originalur CanarTs qmnis raTa

daakonkretos daazustos ioane sineliseuli msjeloba magaliTad

teqstis meore safexurs romelSic ioane sineli saubrobs ldquosoflidan

gasvlisrdquo Semdeg amqveyniuri saqmeebis mimarT gulgrilobaze anton

kaTalikosi azris gaZlierebis mizniT asrulebs originaluri strofiT

ldquoTu sofliT ganhAtildeegraveAgraved arzrunvad monazono

64

ldquoarara ars msgavsi siwrfoebisaAacute amisTAcircsca vidremdis aqunda igi adams ara ixila SiSulobaAacute sulisa TAcircsisaAacute arca uSuerebaAacute AtildeorcTa TAcircsTaAacuterdquo (sineli 1965 339) 65 ldquolocvaAacute bunebiT SeerTebaAacute ars RmrTisa da kacisaAacuterdquo (sineli 1965 483)

171

kualad soflisaT mcxovrebTa Tana qceva

da arazrunva maTTAcircs SeuZlebel-ars

xolo Tuzrunva gaqegraves AtildeorcTaTAcircs da mSobelT

borbalTa mier RelvaTa iSTegraveAgravebiverdquo (210)

an kidev aviRoT mexuTe safexuri ioane sinelis monaTxrobs monanul

monazonze romelic aucileblad unda iyos siRatakesTan dawinduli

anton kaTalikosi Semdegnairad agrZelebs

ldquomonanulisa Tacircseba ars sakuTar

ara ras qonva ara rasa miReba

mxolod RmrTis oden mogeba ara sxegraveaTa

niadag dahsja Tavisa kdemva kdomegravea

anu sxeuliT an nebiT ucxoebardquo (56)

sxva magaliTi pirvel safexurSi sadac msjelobaa soflidan gasvlaze

ioane sineli ambobs rom asketuri cxovrebis sami umTavresi safuZvelia

umankoeba marxva da siwminde antoni agrZelebs azrs da axasiaTebs

TiToeuls

ldquoromelman gyos Sen hrCeul qristes mowafe

xolo meorem ndash angelos zena xorcTa

da mesameman ndash vnebaTa zeda mTavar

xolo samTave mxedegraveAgravel niadag sarkiT

satrfialois uocnosa mzisadmirdquo (19)

msgavsi (magram ara identuri) Sinaarsis Semcveli strofi gvxvdeba

petriwiseul redaqciaSic

ldquo samni Seitkben monazono da scxovnde

umankoeba siwmide da marxvai

erTi moyusisa siyuarulsa mogarTmevs

xolo meore usxeuloTa migrTavs

da marxva wmida queyaniT aRgamaRlebsrdquo (str10)

zogjer antoni azrs agrZelebs da aZlierebs ara mTliani strofis

SeqmniT aramed erTi an ori striqonis damatebiT

ldquonusada tredman umankoman TAcircs Soris

Seiwynarosmca matli dauZinebi

172

da nivTi wmida Seamwikegravelos mwAcircremanrdquo (910)

sxvagan antoni mTel strofs uZRvnis da xotbas asxams saTnoebas

magaliTad ldquomorCilebasrdquo

ldquomorCilebao qristes-xato CegraveAgraven Soris

sarwmunoebiT warmoo Soris sxAcircsa

da siyvaruliTa namoqmedebo sibrZniT

uvnebelobis adgilo univToo

da saRmrTos cnobis haero sacuregraveAgravelordquo (45)

saTnoebaTa kibis antoniseul redaqciaSi xSiria avtoriseuli

remarkebi romelic Seicavs gafrTxilebas mowodebas darigebas

ldquodayudebulTa srulTaca Soris aman

borot-vnebaman hpova adgili SeslAcircs

da daimala aspiti Soris maTsa

gesliT momklveli sulebsaca srulTasa

amad simkacre hAtildeams maradisi brZenordquo(95)

sxva magaliTi

ldquomravalTa hscodes didTa mier codegraveaTa

Seinanesve moqceulTa RmrTisadmi

imaTi dahsja viTarca meZavTave

RmrTis megobarTa ars dahsja ara sxegraveaTa

amas emkacre ganmkiTxegraveAgravelo ZmaTaordquo (105)

an kidev

ldquonayrovneba ars Semoqmedi novagTa

gemovnebaTa madinebeli wyaro

Tu same dahAtildeaS Tvali misi sxAcircT gahsCndis

xolo Tu igi ganaqarvi sxAcircTa gZlis

amisi mkacrva Tana-gaZs monanulordquo (143)

da bolos

ldquoaravin aRhAtildeda Tavsa kibisas ymaAacute

ukeTu ara aiara bijebiT

eg-saxed CegraveAgravenca purisadmi da wylisa

pirvelad hspobiT Znel-sadnobTa WamadTa

mislvad bijebiT gviAtildems ara ganusjelad (149)

173

magaliTebis damowmeba uxvad SeiZleba Tumca sakiTxis sicxadisTvis

vfiqrobT moyvanili masala sakmarisia

zog SemTxvevaSi anton kaTalikosi muxlze darTuli originaluri

striqoniT erTgvarad ajamebs mTeli strofis saTqmels

ldquomecxres Jams aman vnebaman aRixilna

da dros trapezis ze aRxltna sareceliT

xolo locvisas daamZima sxeuli

ჶqnarebiT AtildesiriT mihstaca muAtildeli piriT

da guls-modgine suli uZlur-hyo xorcebrrdquo(137)

xolo sxvagan originaluri strofiT ajamebs mTel safexurs

ldquoSeuZlebel-ars srulad jmna Wamisgan

TuRa simSili niadag saAtildemar-arsRa

muclis simaZRre aAtildemobs cremlTa wyarosa

siZAcircsa rtoTa awarmoebs yovelTa

amisTvis ltolva novagTagan jer-arsRardquo (1410)

erTeul SemTxvevaSi anton kaTalikosi aviTarebs teqstSi wamoWril

problemasTan dakavSirebul axal azrs amis magaliTia meTerTmete Tavis

winamdebare strofi romelic eZRvneba dumilis saTnoebas

bdquovinaTgan sityegravea psixisa gonieris

gamoxategravea ars ganhsja gamoCineba

rameTu amas saqmobs gulis-Atildemis-yofa

pirveliT nivTTa srulad savsed ganmyofi

meoriT msazRegraveri da sxAcircT mesilogizme

amaTi Atildemeva wesier droebiTad

ars ara codegraveardquo (1189)

zemoT damowmebuli masala gvafiqrebinebs rom saTnoebaTa kibis

antoniseuli redaqciis ivane lolaSviliseuli Sefaseba ar aris zusti

mkvlevari wers bdquoantoni prozaul teqsts odnav amoklebs iyenebs

sakuTar sityvebsac magram ZiriTadad imeorebs Tavis wyaros ase rom

antonis redaqcia TiTqmis sityva-sityviT emTxveva petriwuli (petre

gelaTeliseuli im) teqstis eqscerptebs misi (antonis) originaloba

mxolod iambikur leqsad gawyobaSi gamoixatebardquo (petriwi 1968 94)

174

SeiZleba wyarod gamoyenebuli teqstebidan gadaxveva ar iyos xSiri da

ver Segviqmnas originaluri nawarmoebis gancda (rasac arc unda

velodoT radgan saqme gvaqvs naTargmni teqstis gadamuSavebasTan)

Tumca verc imas vityviT rom aRniSnul teqstSi araferia originaluri

amrigad anton kaTalikosiseul saTnoebaTa kibeSi CarTul

strofebs sxvadasxva daniSnuleba aqvs a) Sesavali originaluri

strofebis Seqmnis mizani winamdebare safexuris Temis gacnoba-Semkobaa

ioane petriwis teqstis analogiiT b) sxva SemTxvevaSi anton kaTalikosi

azris dazusteba-gagrZelebis mizniT qmnis originalur strofebs Tu

striqonebs g) sxvagan muxlis an mTeli safexuris azris Sejamebaa d)

zogan amgvari CanarTebi Seicaven gafrTxilebas mowodebas darigebas e)

erTeul SemTxvevaSi ki avtoriseuli Sexedulebac Cans

175

Tavi VI

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

mniSvneloba bizantiuri da qarTuli filologiisTvis

saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis erT-erTi yvelaze srulyofili da

popularuli zneobrivi saxelmZRvaneloa masSi gaerTianebulia

qristianuli eTikuri principebi sistemurad Camoyalibebuli formiT

gamokveTili aqcentebiTa da Rrmad Teologiuri msjelobebiT

marTalia kibis simbolos sulieri progresis SinaarsiT aqtiurad

iyenebdnen sxva avtorebic filon aleqsandrieli sirieli mamebi

grigol noseli magram ioane sinelma pirvelma mogvca sulieri

aRmasvlis masStaburi da srulyofili suraTi (kordoCkini 2003 22-23)

swored es aris erTi mniSvnelovani ganmasxvavebeli niSani romelic

gamoarCevs saTnoebaTa kibes am Janris literaturaSi kidev erT

specifikur maxasiaTebels warmoadgens saTnoebaTa kibis fsiqologiuri

Sinaarsi ndash klemaqsSi Cans daxvewili Rrma fsiqologizmi adamianTa

bunebis maTi Sinagani mdgomareobis saucxoo codna (bezaraSvili 1989

143) ioane sineli xSirad aridebs Tavs mkiTxvelisTvis detaluri

instruqciebis micemas imis Sesaxeb Tu ra Wamos rodis da ramdeni ra

dro gamohyos ZilisTvis ra sixSiriT ilocos ra formulebi unda

gamoiyenos mlocvelma da sxva misi interesia ara garegnuli

formalurad gamoxatuli asketizmi aramed morCileba da gulis

siwminde (ueari 1982 9)

NnawarmoebSi dasmuli sakiTxebis masStaburoba teqstis

dawerisTanave iwvevda aRfrTovanebas mkiTxvelSi kerZod ioane sinelis

biografi misi Tanamedrove raiTis monastris beri danieli romlis

mier dawerili ioane sinelis cxovreba win uZRvis teqsts saTnoebaTa

kibes moses aT mcnebasTan xolo avtors Tavad mosesTanac ki

aTanabrebs ldquoda gardamoAtildeda axali igi RmTis-mxilveli Cuenda momarT

gonebiTa mTiT siniT da gAcircCuenna Cuen manca RmrTiv-werilni igi

ficarnirdquo an kidev ldquoerTiTa oden ara iqmna msgavs (ioane sineli) mosesa

rameTu ara moiwia mis zeda verSeslvaAacute zecisa mas ierusalAgravemsa viTar-

igi mose queyanasa ierusalAgravemsa ver Sevida (sineli 196513)

176

amdenad sulac ar aris moulodneli rom nawarmoebi jer kidev Sua

saukuneebSi iTargmna msoflios mraval enaze ldquobiblias da liturgikul

wignebs Tu ar CavTvliT ar iyo sxva Sroma aRmosavlur qristianul

samyaroSi romelic imdenjer iqneboda Seswavlili gadawerili da

naTargmni ramdenjerac ioane sinelis saTnoebaTa kiberdquo ndash wers kalistos

ueari saTnoebaTa kibis cnobili mkvlevari da agrZelebs - igi

popularuli iyo samonastro sazogadoebebis gareTac ndash berZnebSi

bulgarelebSi serbebSi rusebSi da mTlianad marTlmadideblur

samyaroSi saTnoebaTa kibis popularoba aRmosavleT qristianuli

samyarosTvis utoldeba dasavleTSi Tomas kempenelis (Thomas von Kempen)

qristes imitaciis (The Imitation of Christ) popularobas (ueari 19821)

Txzuleba aseTive popularobiT sargeblobda Sua saukuneebis qarTvel

mkiTxvelTa Sorisac razec pirvel rigSi redaqciaTa da xelnawerTa

simravle miuTiTebs

qarTulad Camoyalibda sxvadasxva epoqaSi naTargmni Tu

gadamuSavebuli teqstis eqvsi redaqcia qarTuli kulturis did

mesveurTa gaunelebeli interesi am teqstis mimarT ar cxreba

saukuneebis manZilze rogorc cnobilia saTnoebaTa kibe pirvelad

preaTonur periodSi Targmnes am informacias gvawvdis eqvTime aToneli

saTnoebaTa kibis miseul Targmanze darTul anderZSi anderZSive

saubrobs igi teqstis xelmeored Targmnis mizezze bdquovinaAacuteTgan ukue

pirvelsa mas Targmansa mravali mrudad daewera da mravali daegdo

amisTAcircs me glaxakman efTAcircme brZanebiTa wmidisa mamisa Cemisa iovanAgravesiTa

vTargmne eseldquo(sineli 19651) rogorc anderZidan irkveva eqvTime aToneli

saTnoebaTa kibes kvlav Targmnis ldquopirvelirdquo Targmanis uzustobisa da

naklulovanebis gamo ldquoioane sinelis teqstis qristianuli

zneTswavluleba bunebrivia TavisTavad warmoadgenda interesis sagans

sasuliero mwerlobisTvisrdquo (bezaraSvili 1987150) - amdenad eqvTime

aTonelisnairi masStaburi moRvawe romlis mizanic iyo qarTvelTa

kulturuli legitimacia ndash maTi berZnebTan ldquoswor-myofelirdquo

saganmanaTleblo saqmianoba ndash Targmanis meSveobiT ldquougunurebisa Cuenisa

gonier-yofa da ganbrZnobardquo (doborjginiZe 2012 7) rac gulisxmobda Sua

saukuneebis qarTul saazrovno sivrceSi axali da didi codnis

177

Semotanas ver dauSvebda esoden didi mniSvnelobis teqstis ldquomruderdquo da

ldquonaklulevanirdquo qarTuli Targmanis arsebobas miT ufro rom Targmans

srulad daekisra kulturuli emansipatoris funqcia Targmnisas

qarTul enaSi srulfasovnad gadmoitvifreba originalis yvela

simdidre am gziT Targmani originalis tolfasad Sesabamisad qveynis

kulturuli Zlierebis simbolod iqceva (doborjginiZe 2012 7)

postaTonur periodSi epoqis axali moTxovnidan gamomdinare

saTnoebaTa kibe kidev erTxel iTargmna Aაmjerad teqsti gelaTis

literaturul-saRvTismetyvelo skolis tradiciebis gaTvaliswinebiT

(berZnul dedanTan Targmanis maqsimalurad daaxloeba filosofiur

terminTa dazusteba da aS) Targmna petre gelaTelma ufro metic igi

sxvadasxva epoqis didi moRvaweebisTvis poeturi STagonebis wyaroc ki

xdeba da safuZveli eyreba poeturi redaqciebis Seqmnas saTnoebaTa kibe

samjer gadamuSavda poeturad

amdenad naTelia rom saTnoebaTa kibe aris Sua saukuneebis

aRmosavleT qristianul samyaroSi da maT Soris saqarTveloSic erT-

erTi yvelaze mniSvnelovani teqsti mis mniSvnelobaze msjelobas ori

mimarTulebiT warvmarTavT erTi mxriv teqstis qarTuli Targmanebis

struqturis specifikaze miTiTebiT romliTac igi scdeba qarTuli

filologiis interesis farglebs da mniSvnelovani xdeba bizantiuri

literaturis mkvlevarTaTvisac da meore mxriv sakuTriv qarTuli

Targmanebis mniSvnelobisa da adgilis gansazRvriT romelic

vimedovnebT mcireoden wvlils Seitans qarTul filologiur kvlevebSi

rogorc aRvniSneT saTnoebaTa kibis eqvTime aToneliseuli Targmanis

struqtura ar emTxveva aqamde gamocemul arc erT berZnul teqsts

swored amitom igi uaRresad mniSvnelovania sakuTriv berZnulenovani

teqstis mkvlevarTaTvisac berZnul teqstSi XXIII TavSia Setanili Περὶ

τῆς ἀκεφάλου ὑπερηφανίας (ampartavanebisaTvis) romelic sinadvileSi unda

iyos XXII Tavis Semadgeneli nawili sadac saubaria cudad-

mzuaobrobaze anu qedmaRlobaze (Περὶ τῆς πολυμόρφου κενοδιξίας) mkvlevari m

cincaZe SeniSnavs rom ioane sineli teqstSic miuTiTebs imaze rom

ampartavneba da cudad-mzuaobroba mas erT vnebad miaCnia amitom

mosalodnelia rom avtori mas calke ar gamoyofda XXIII Tavi sadac

178

Setanilia aRniSnuli nawili dasaTaurebulia Semdegnairad Περὶ

ἀκαθάρτων λογισμῶν τῆς βλασφημίας (gamouTqumelTa gulis-sityuaTaTAcircs

gmobisaTa) mkvlevari fiqrobs rom es Semdegdroindel gadamwerTa

Secdoma unda iyos es ldquoSecdomardquo petre gelaTelsac aqvs SeniSnuli

Tumca mainc misdevs berZnul teqsts da aRniSnuli Tavi XXIII safexurSi

Seaqvs eqvTime aTonelis anderZSi vkiTxulobT Semdegs ldquoTavni viTarca

aqa iyvnen egre dasxeniT rameTu meca viTarca mipovnian egreT

damisxnian yovelni wiTliTardquo ndash swored am anderZis safuZvelze

mkvlevari askvnis rom romeliRac berZnul xelnawerSi romliTac

eqvTime aToneli sargeblobda Tavebis mimdevroba ar iyo areuli

(cincaZe 1965 45-47) saTnoebaTa kibis eqvTime aToneliseuli Targmanis

struqtura rogorc ukve aRiniSna ar emTxveva aqamde gamocemul arc

erT teqsts es faqti uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli teqstis

struqturis rekonstuqciisaTvisac radgan berZnuli kritikuli teqstis

momzadebis SeTxvevaSi SesaZloa Rirebuli aRmoCndes qarTuli

Targmanis struqturis gaTvaliswinebac radganac garda sakuTriv ioane

sinelis miTiTebisa rom es ori vneba sxvadasxva ar hgonia

Sinaarsobrivadac ufro logikuria eqvTime aToneliseuli TavTa

Tanmimdevroba ufro metic prof m cincaZis marTebuli SeniSvniT

eqvTimes ganmartebidan isic irkveva rom man icis sxva berZnuli teqstis

arsebobis Sesaxeb romelSic TavTa Tanmimdevroba sxvagvaria (cincaZe

1966 45-47) rom ara avtoris remarka SesaZloa eqvTime aToneliseuli

saTnoebaTa kibis struqturis ldquogadaxrardquo Cven xelT arsebuli berZnuli

teqstebidan agvexsna rogorc eqvTimes Taviseburi mTargmnelobiTi

meTodi xSir SemTxvevaSi specialur literaturaSi gavrcelebuli

mosazreba eqvTime aTonelis mTargmnelobiT meTodTan dakavSirebiT

(kleba-matebis principi) eyrdnoba misi Targmanebis arakritikul

teqstTan Sedarebis safuZvelze miRebul daskvnebs ukanasknelma

kvlevebma kerZod ki profesor elguja xinTibiZis specialurma

gamokvlevam eqvTime aTonelis ori Targmanis berZnul teqstTan

mimarTebis Taobaze gamoavlina is meTodologiuri Secdoma rac eqvTime

aToneliseuli Targmanis arakritikul berZnul teqstTan Sedarebisas

iCens Tavs (xinTibiZe 1969144-151)

179

saTnoebaTa kibis mniSvnelobas sakuTriv qarTuli filologiisTvis

bevri faqtori gansazRvravs gamovyofT ramdenimes

aRsaniSnavia upirveles yovlisa mkiTxvelis ase vTqvaT recipientis

faqtori vinaidan saTnoebaTa kibe pirvel rigSi praqtikuli

daniSnulebiT Seqmnili cocxali Txzulebaa cnobilia rom aRmosavlur

eklesiebSi didi marxvis periodSi xmamaRla kiTxuloben ioane sinelis

teqsts (ueari 19821) rac Seexeba poetur redaqciebs garda wminda

esTetikuri datvirTvisa (mkiTxvelis amaRlebuli ganwyobis Seqmna)

vfiqrobT praqtikuli daniSnulebac hqonda - gansazRvruli ritmiT

riTmiT xels uwyobda teqstis SedarebiT martivad damaxsovrebas es

funqcia ikveTeba sxva SemTxvevebSic rodesac saqme gvaqvs Sua

saukuneebis liturgikuli daniSnulebis poetur teqstebTan amdenad

sruliad SesaZlebelia rom Sua saukuneebis qarTveli mkiTxveli

klemaqsis poetur teqstebs zepiradac ki imaxsovrebda

ioane sinelis klemaqsi aris saukuneebis ganmavlobaSi dagrovili

praqtikuli gamocdilebis ostaturi Sezaveba tradiciasTan da

codnasTan rogorc kalistos ueari miuTiTebs roca ioane sineli

qmnida saTnoebaTa kibes samonastro cxovreba rogorc Camoyalibebuli

institucia ukve arsebobda da hqonda didi samsaukunovani tradicia

regulaciebi da werilobiTi teqstebi amdenad ioane sinelma moaxdina

praqtikuli samonastro cxovrebis mdidari gamocdilebisa da winare

literaturuli tradiciis erTgvari sinTezi am kuTxiT igi hgavs maqsime

aRmsarebels romelmac qristologiaSi miaRwia imaves rasac ioane

sinelma asketur TeologiaSi (ueari 1982 59) saTnoebaTa kibis

TargmanebiT Sua saukuneebis qarTul saazrovno sivrceSi Semodis ara

mxolod epoqis erTi umniSvnelovanesi asketur-mistikuri nawarmoebi

romelSic didi sulieri gamocdileba harmoniulad aris Sezavebuli

winare literaturul tradiciebTan aramed am teqstSi gamoyenebuli

mniSvnelovani antikuri Tu medievaluri wyaroebic ioane sineli xSirad

Tavadve miuTiTebs saTnoebaTa kibeSi gamoyenebul wyaroebze aseTebia

grigol RvTismetyveli ioane kasiane efrem asuri origene evagre

pontoeli aseve xSirad mimarTavs apofTegmebs ndash antoni dids iovane

180

mokles abba serapions da sxva garda im wyaroebisa romelzec pipdapiri

miTiTebaa teqstSi samecniero literaturaSi saTnoebaTa kibis araerTi

sxva wyaroa gamovlenili markoz monazonis (ueari 1965 458-459) Razeli

mamebis ndash barsanofes ioane Razelis da doreTe Razelis (folkeri 1968

V7) abba isaias abba barsanufis (bogdanoviCi 1968 156-157) nilos

sinelis (buxvaldi 1982 400) ioane mosxis (proxorovi 1985 254) Sromebi

agreTve platonis fedoni (kordoCkini 2003 20-21) garda zemoT

dasaxelebuli wyaroebisa saTnoebaTa kibeSi Cveni azriT Cans cnobili

miTologema ndash odisevsis mier scilasa da qaribdas Soris gavla anu or

borotebas Soris naklebi borotebis arCeva rac mogvianebiT aisaxa aseve

platonis protagoraSi Cans sxva wyaroc ndash neoplatonuri Teoria

borotis uarsobis Sesaxeb romelic konceptualurad daamuSava fsevdo

dionise areopagelma

saTnoebaTa kibis gavlenebis safuZvliani Zieba Sua saukuneebis Tu

gviani periodis qarTul teqstebSi safiqrebelia bevr SemTxvevaSi

mogvcems saintereso Sedegs radganac bizantiur filologiaSi

analogiuri kvlevis Sedegad gamovlinda rom igi gavlenas axdens Sua

saukuneebis iseT avtoritetul moazrovneebze rogorebic arian isixi

sineli (beki 1959 164-165) filoTeos sineli anastasi sineli Teodore

studieli (bogdanoviCi 1968 159-160) svimeon axal RvTismetyveli (beki

1959 585) andria kriteli (proxorovi 1985 256) agreTve SedarebiT gviani

periodis moRvaweebi ndash grigol sineli grigol palama (bogdanoviCi 1968

168-169) da sxv ufro metic mogvianebiT XIX saukunis cnobili danieli

filosofosi Teologi da poeti soren kirkegori ioane klemaqsis da

anti-klemaqsis fsevdonimebiT aqveynebs ramdenime naSroms paralelurad

ki aqtiurad ikvlevs ioane sinelis teqsts rusi literaturaTmcodneebi

saTnoebaTa kibis kvals xedaven agreTve XIX saukunis rusi

klasikosebis Teodor dostoevskisa da nikoloz gogolis

SemoqmedebaSic am gavlenis kvali yvelaze TvalsaCinod Cans romanSi

Zmebi karamazovebi xolo gogolis Sinelis mTavari personaJis akakis

prototipad swored saTnoebaTa kibis erT-erTi epizodis amave saxelis

mqone personaJi akaki miaCniaT (kordoCkini 2011) saTnoebaTa kibe

gavlenas axdens momdevno periodis cnobil moRvaweebze qarTuli

181

literaturidan Cven mxolod rusTvelis vefxistyaosans davasaxelebT

romelTan saTnoebaTa kibis mimarTebis kvlevas qarTul samecniero

literaturaSi ukve hqonda garkveuli tradicia Cven Cveni mxriv amgvari

gavlenis Tu reminiscenciis or SemTxvevas vxedavT

ioane sinelis teqsti gamoirCeva amaRlebuli poeturi eniT tropuli

metyvelebis originaluri formebiT mravalferovani simboluri

saxeebiTa Tu ritorikuli da stiluri figurebiT nawarmoebSi

klasikuri siuJetis ararsebobis gamo esTetikuri siamovnebis miniWebis

funqcia akisria mTlianad stilsa da enas kalistos uearis SefasebiT

saToebaTa kibe ritmuli prozis nimuSia da axlos dgas poeziasTan

(ueari 1982 10) TxzulebaSi didi sulieri gamocdileba gadmocemulia

ara rTuli msjelobiT da Sinagani TviTsrulyofis Rrma fsiqologiuri

analiziT aramed sada cocxali eniT da sxarti lakoniuri

aforistuli formiT sentenciebiT moraluri SegonebebiT saTnoebaTa

Sesaxeb albaT esec iyo erT-erTi mizezi am Txzulebis aseTi

popularobisa (bezaraSvili 1987129) qarTveli mTargmnelebi

erTmaneTisgan gansxvavebuli mTargmnelobiTi teqnikis miuxedavad orive

prozauli Targmanis SemTxvevaSi teqstis mxatvruli Rirebulebis

eqspresiulobisa da poeturobis SenarCunebas romelsac qmnis Sua

saukuneebis mxatvrul-gamomsaxvelobiTi stilisTvis niSandoblivi

ritorikuli figurebis epiTetis Sedarebis personifikaciis gameorebis

hiperbolis gradaciis ritorikuli SekiTxvis anastrofis epanaforis

antiTezis paromoionis hendiadisis paronomasiis da a S xSiri

gamoyeneba met-naklebi warmatebiT arTmeven Tavs

esoden maRalmxatvruli teqsti aucileblad datovebda waruSlel

STabeWdilebas da moaxdenda Sua saukuneebis qarTveli mkiTxvelis

esTetikuri gemovnebis formirebas berZnuli teqstis swored es

stiluri mravalferovneba aqvT SeniSnuli saTnoebaTa kibis qarTuli

leqsiTi redaqciebis avtorebsac radganac rogorc irkveva qarTuli

leqsiTi versiebi SemTxveviTi movlena ar unda iyos ioane sineli

xandaxan axdens Tavisi teqstis ritmizacias da klemaqsis TiToeuli

safexuri mTavrdeba leqsiTi reziumeTi (bezaraSvili 1989 146)

aRsaniSnavia isic rom ioane sinelis klemaqsis berZnul Tu sxvaenovan

182

mravalricxovan versiebs Soris ar Cans misi poeturi versia rogorc

Cans amgvari tradicia jerjerobiT mxolod qarTulSi gvxvdeba

(bezaraSvili 1987 142) berZnul teqstTan erTad saTnoebaTa kibis

poeturi redaqciebis avtorebs leqsiTi redaqciebis Sesaqmnelad

faqtobrivad hqondaT mza maRalmxatvruli masala qarTuli prozauli

Targmanebis saxiT

sinelis Txzulebis maRalmxatvrul stils qmnis simbolur saxeTa

orginaluri gamoyenebac avtori calkeul simboloTa myar tradiciul

semantikas arc ise iSviaTad tvirTavs axali mniSvnelobebiT magaliTad

mnaTobebi simbolurad ganasaxiereben rogorc RmerTs aseve

wmindanebsac axal aRTqmaSi ciskris varskvlavi qristesTan aris

dakavSirebuli qarTveli himnografebis (ioane minCxi miqel modrekili

ioane mtbevari da sxvebis) SemoqmedebaSi ki igi wmindansac miemarTeba

(grigolaSvili 200299) ὁ δὲ μεγάλῃ σελήνῃ ὁ δὲ τῷ λαμπρῷ ἡλίῳ προσεοίκασινrdquo

(PG Vol 88 881C) ldquoda erTi igi mTiebsa msgavs ars da meore ndash didsa mas

mTuaresa da mesamendash brwyinvalesa mas mzesa da amaT yovelTa sayofeli

caTa Sina arsrdquo (sineli 1965 242)

anton kaTalikosi

pirveli mbrZoli brwyinvalesa

mTiebsa

meore xolo aRvsilsa mTovaresa

garna mesame TAcircT SegraveAgraveniersa mzesa

emsgavsnes 182avi AtildemebiTa mamaTaTa

viswaveT 182avit182 angelosebri

gvari

ioane petriwi

viTar ciskari naTlisagan wina

vals

egreT marxva Cans siwmidisa

pirvelad

merme aRmovals mze igi

simarTlisa

da gananaTlebs gonebasa wmidasa

da bnelsa nislsa moxueulsa

warsdevnis (str 149)

ivane lolaSvili fiqrobs rom eqvTime aTonelis Targmanis

citirebul pasaJSi gadmocemulia ldquogaTenebisa da mzis amosvlis bunebrivi

suraTirdquo romelic ioane petriwma sul sxvagvarad gaiazra petriwTan

ldquomze igi simarTlisardquo metaforuli cnebaa da qriste RmerTs gulisxmobs

(petriwi 1968 143) am azris sailustraciod mas mohyavs himnografiuli

teqstebi sadac qriste gaazrebulia rogorc ldquomze simarTlisardquo mze

183

simarTlisa da ciskris varskvlavi Zvel qarTul mwerlobaSi marTlac

ganasaxierebda qristes Tumca citirebul pasaJebSi saWiroa konteqstis

gaTvaliswineba imisaTvis rom ar daikargos sakvlevi pasaJis azri

sinamdvileSi citirebul teqstebSi saubaria sulieri Rvwis sxvadasxva

etapze myof asketTa Sesaxeb romlebic vnebas ebrZvian imis Sesabamisad

Tu romel safexurze imyofebian erTni ldquoSromiTa da ofliTa

AtildeorcieliTa hbrZodis amas mZlavrsardquo meoreni ndash ldquomarAtildeviTa da

mRAcircZarebiTa ewyvebodis masrdquo aseve ldquosimdabliTa da urisxvelobiTa da

wyurviliTa winaaRudgebodisrdquo xolo mesameT ndash ldquosaRmrToAacuteTa niWiTa da

gamocxadebiTa Seekras mZlavri igirdquo (sineli 1965 242) da swored maT

adarebs ioane sineli ciskris varskvlavs savse mTvaresa da mzes ufro

metic ioane sinelis teqsti grZeldeba swored im informaciiT

romelsac Seicavs zemoT citirebuli strofi ioane petriwis

redaqciidan ldquopirvelad ciskari aReRis merme naTeli moefinis da

maSinRa gamobrwyindis mzeAacuterdquo (sineli 1965 242) amgvarad saanalizo

strofi arc ioane petriwiseuli CanarTia da mnaTobTa simbolikac

miemarTeba siZvis vnebasTan brZolis sxvadasxva saSualebasa da etaps

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis terminologia mniSvnelovan

masalas iZleva SuasaukuneebSi mTargmnelobiTi praqtikis dazusteba-

ganviTarebis Cvenebis TvalsazrisiT kerZod erTi teqstis sxvadasxva

Targmani romelic Sesrulebulia sxvadasxva epoqaSi gansxvavebuli

literaturuli stiliT gvaZlevs cnebiTi enis Camoyalibebaze

dakvirvebis saSualebas adreul etapze filosofiur-Teologiuri

terminologia naklebad sistemuria da ar Cans mkacrad organizebuli

terminologiuri aparati (erTsa da imave sityvas eqvTime aToneli

sxvadasxva qarTul Sesatyvisebs uZebnis an kidev sxvadasxva berZul

termins erTi da imave qarTuli formiT Targmnis) rac eqvTimes

epoqisTvis da misi Targmanebis mizandasaxulobis gaTvaliswinebiT

bunebrivia petre gelaTelis TargmanSi ki rogorc mosalodnelic iyo

ukve Cans sistemurad Camoyalibebuli cnebiTi ena rac Seexeba anton

kaTalikosis redaqcias misi wyaro zog SemTxvevaSi manamde arsebuli

prozauli Targmanebia (ZiriTadad petre gelaTelis Targmani) zogjer

ki ara maincdamainc petriwiseuli (rogorc amas samecniero

184

literaturaSi xSirad miuTiTeben) aramed zogadad Sua saukuneebis

qarTul filosofiaSi SemuSavebuli filosofiur-Teologiuri

terminologia romlis Rrma da safuZvliani codna dasturdeba teqstSi

amrigad saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebi mniSvnelovania ara

mxolod qarTuli aramed bizantiuri literaturis mkvlevarTaTvisac

eqvTime aTonelis anderZSi daculi unikaluri informaciiT da miseuli

Targmanis struqturiT meore mxriv saTnoebaTa kibis qarTuli

Targmanebis gadamuSavebebisa da xelnawerTa simravle riTac qarTuli

kulturuli sivrce uerTdeba Sua saukuneebis aRmosavleT qristianul

samyaros da rac ganpirobebulia teqstis msoflmxedvelobiT

struqturuli TaviseburebiT Rrma fsiqologiuri Tu Teologiuri

SinaarsiT stiliT da sxva mravali faqtoriT TavisTavad gansazRvravs

saTnoebaTa kibis mniSvnelobas Suasaukuneebis qarTuli literaturisa

da mis mkvlevarTaTvis

185

ZiriTadi daskvnebi

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis oTxi ZiriTadi redaqciis

kompleqsuri literaturul-istoriuli da Teoriuli analizis Sedegad

miRebul ZiriTad daskvnebs qvemoT punqtebad warmovadgenT

1) ioane sinelis saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis aRiarebuli

moraluri saxelmZRvaneloa qristianulma msoflmxedvelobam

memkvidreobad miiRo antikur kulturaSi Camoyalibebuli da

Teoriulad kargad gaazrebuli moralur-eTikuri principebi romelmac

axali msoflmxedvelobis wiaRSi garkveuli transformacia ganicada

Sesabamisad saTnoebaTa kibis msoflmxedvelobrivi aspeqtebis

srulfasovnad Seswavla SesaZlebelia mxolod antikuri filosofiis

bibliisa da adreuli periodis qristianuli patristikis konteqstSi

saTnoebaTa kibis TargmanebiT qarTveli mkiTxveli ecnoboda ara

mxolod asketur-mistikuri Janris brwyinvale Zegls aramed im

mravalferovan wyaroebsac romelsac Txzuleba eyrdnoba am Zeglis

TargmniT qarTul saazrovno sivrceSi Semodis sruliad axali

unikaluri codna bunebrivia rom teqsti gavlenas axdens momdevno

epoqis literaturazec gavlenis kvali Cans vefxistyaosanSic

2) specialur literaturaSi azrTa sxvadasxvaobas iwvevs saTnoebaTa

kibis kompoziciis arqiteqtonikis sakiTxi teqstis safexurebis

sistematizacia ZiriTadad sworxazovnad aris gagebuli rogorc

saTnoebaTa mopoveba an vnebebis daZleva Cveni azriT teqstis struqtura

ar daiyvaneba oden vnebebTan brZolasa da saTnoebebis mopovebaze radgan

ama Tu im vnebis daZleva imave dros gulisxmobs sapirispiro saTnoebis

mopovebasac da piriqiT petre gelaTelis Targmani Tavebis

Tanmimdevrobis mixedviT misdevs mines krebulSi dabeWdil berZnul

teqsts eqvTime aToneliseuli Targmanis struqtura ki ar mihyveba aqamde

gamocemul arc erT berZnul teqsts mTargmneli teqstze darTul

anderZSive miuTiTebs rom mas gansxvavebuli berZnuli dedani aqvs xelT

es faqti uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli teqstis

rekonstuqciisTvisac amasTanave eqvTimes SeniSvnidan isic irkveva rom

man icis sxva berZnuli teqstis arsebobis Sesaxeb romelSic TavTa

186

Tanmimdevroba gansxvavebuli iyo poetur teqstebSi Tavebis mimdevroba

gansxvavdeba orive naTargmni prozauli Txzulebisagan am mxriv

gansakuTrebiT sainteresoa anton kaTalikosiseuli redaqcia romelic

struqturulad emTxveva cota mogvianebiT 1883 wels konstantinepolSi

beri sofroniusis mier gamocemul teqsts rTuli saTqmelia ra

principiT alagebs antoni Tavebs miT ufro rom xelT ar gvaqvs

kritikulad dadgenili berZnuli teqsti romelSic gaTvaliswinebuli

iqneboda xelnawerTa sakmarisi raodenoba es faqti Semdegi varaudis

saSualebas gvaZlevs a) antoni azrobrivad awyobs safexurebs

Tematurad awyvilebs maT b) xelT hqonda CvenTvis ucnobi sxva wyaro

romelSic TavTa Tanmimdevroba swored ise iyo organizebuli rogorc

man da cota mogvianebiT am teqstis sxva gamomcemlebma sofroniusma da

arqimandritma egnatem daalages

3) saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis mxatvruli stilis

originalur berZnul teqstTan mimarTebis kvlevam aCvena rom

mxatvruli TvalsazrisiT berZnul originals qarTuli Targmanebi ar

Camouvardeba ufro metic qarTulad teqstis esTetikuri mxare kidev

ufro gaZlierebulia misi poeturi (leqsiTi) redaqciebis SeqmniT

4) saTnoebaTa kibis simbolikis analizma gamoavlina rom ioane

sineli rig SemTxvevaSi calkeul myar tradiciul paradigmul saxeebs

axali semantikiT mniSvnelobiT tvirTavs rac Seexeba anton

kaTalikosiseuli redaqciis CarTuli strofebs maTSi avtori ar qmnis

misTvis uCveulo axal simbolur saxeebs rac kidev erTxel

gvafiqrebinebs rom aRniSnuli strofebi aris antoniseuli da maTi

Seqmnisas avtori ar eyrdnoba sxva wyaros miT ufro rom am strofebis

wyaro ar Cans arc berZnul da arc Cven xelT arsebul slavur

teqstebSi

5) filosofiur terminebze dakvirveba aCvenebs a) adreul etapze

filosofiur-Teologiuri terminologia naklebad sistemuria ar Cans

mkacrad organizebuli terminologiuri aparati erTsa da imave sityvas

eqvTime aToneli sxvadasxva qarTul Sesatyviss uZebnis an piriqiT

sxvadasxva berZul termins erTsa da imave qarTuli formiT Targmnis

187

rac eqvTimes epoqisTvis misi Targmanebis mizandasaxulobis

gaTvaliswinebiT bunebrivia b) petre gelaTelis TargmanSi rogorc

mosalodneli iyo ukve Camoyalibebuli Cans cnebiTi ena g) anton

kaTalikosis redaqciaSi terminebis wyaro zog SemTxvevaSi manamde

arsebuli prozauli Targmanebia (ZiriTadad petre gelaTelis Targmani)

zogjer ki Sua saukuneebis qarTul filosofiur teqstebSi

SemuSavebul-dadgenili filosofiur-Teologiuri terminologia

gvxvdeba SemTxvevebi roca anton kaTalikosi ukve arsebul termins

tradiciuli mniSvnelobiT ki ar iyenebs aramed cvlis mis Sinaarss

6) paralelur teqstebze dakvirveba cxadyofs rom saTnoebaTa kibis

anton kaTalikosiseuli redaqciis ZiriTadi wyaro petre gelaTelis

Targmania SesaZloa amis mizezi iyos petre gelaTelis Targmanis

gelaTuri skolis tradiciisamebr elinofiluri stili romelic metad

axlo da mimzidvelia anton kaTalikosis literaturuli gemovnebisTvis

aRsaniSnavia aseve rom anton kaTalikosi kargad icnobs saTnoebaTa

kibis manamde arsebul redaqciebs misi teqstis struqtura da

versifikacia ioane petriwiseuli redaqciis identuria antoni kargad

icnobs da iyenebs eqvTime aToneliseul Targmansac teqstebis

Sepirispirebis procesSi aseve gamoCnda rom ioane petriwiseuli

variantis originalad miCneul strofebs rig SemTxvevebSi eZebneba

Sesabamisi paraleluri adgilebi prozaul teqstSi

7) saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqciis CarTuli

strofebis analizis Sedegad irkveva rom originaluri strofebis

Seqmnis mizani gansxvavebulia a) Sesavali strofebis SemTxvevaSi ndash

winamdebare safexuris Temis gacnoba-Semkoba ioane petriwis teqstis

analogiiT b) sxvagan antoni azris dazusteba-gagrZelebis mizniT qmnis

originalur strofebs Tu striqonebs g) rig SemTxvevaSi saxeze gvaqvs

muxlis an mTeli safexuris azris Sejameba an mkiTxvelis gafrTxileba

d) iSviaTad anton kaTalikosi sakuTar azrsac aviTarebs romelic ar

mihyveba original teqsts

188

gamoyenebuli literatura

A-711 anton kaTalikosi saTnoebaTa kibe

A-39 ioane sineli saTnoebaTa kibe (petre gelaTelis Targmani)

S-3731 anton kaTalikosi proloRi aTormetTa TtueTa

abakelia 1997 abakelia n simbolo da rituali qarTul kulturaSi

Tbilisi 1997

abulaZe 1938 abulaZe i rusTavelis xanis qarTulidan naTargmni

Zveli somxuri mwerlobis Zeglebi enimkis moambe III 1938

averincevi 1977 Аверинцев С Символика раннего Средневековья Семиотика и

художественное творчество Москва laquoНаукаraquo 1977

anton kaTalikosi 1972 anton kaTalikosi wyobilsityvaoba (teqsti gamosacemad moamzada r baramiZem) Tbilisi gamomcemloba ldquomecnierebardquo 1972

aristotele 1984 The Complete Works of Aristotle (Barnes J - ed) Princeton

rdquoPrinceton University Pressrdquo 1984

aristotele 2003 aristotele nikomaqes eTika Tbilisi ldquoTsu

gamomcemlobardquo 2003

apofTegmuri krebulebi Apophthegmata 188avit188 188avit188ture alphabetica PG 6571-440

English translation The Sayings of the Desert Fathers the Alphabetical

Collection Translated with a foreword by Benedicta Ward preface by

Metropolitan

Anthony of Sourozh Kalamazoo Mich ldquoCistercian Publicationsrdquo

1984

Apophthegmata (188avit188ture anonyma) (e cod Coislin 126) ed F

Nau Histoires des solitaires egyptiens Revue de lsquoOrient Chretien 12-14

17-18 (121907 131908 141909 171912 181913) 1248-68 171-

181 393-404 1347-57 266-283 14357-379 17204-211 294-301

18137-146 English

translation The wisdom of the Desert Fathers the Apophthegmata

Patrum (the anonymous series)

Translated by Benedicta Ward foreword by Archbishop

Anthony Bloom Oxford ldquoSLG Pressrdquo 1975

Les apophtegmes des peres Collection systematique chapitres i-ix

(Syst) ed Jshy C Guy se 387 1993

The Wit and Wisdom of the Christian fathers of Egypt The Syrian

version of the Apopthegmata Patrum (Syr) Tr By EAW Budge

London ldquoOxford University Pressrdquo 1934

baramiZe 2013 baramiZe m zogierTi sinonimi ioane sinelis kibis qarTul prozaul TargmanebSi rdquobizantiologia saqarTveloSi-4rdquo Tbilisi-baTumi-kapadokia 24-30

189

seqtemberi 2013

bezaraSvili 1987 bezaraSvili q ioane sinelis rdquoklemaqsisrdquo ucnobi qarTuli versia J macne (els) 4 1987

bezaraSvili 1989 bezaraSvili q ioane sinelis rdquoklemaqsisrdquo axalgamovlenili qarTuli versia J macne (els) 3 1989

bezaraSvili 2004 bezaraSvili q ritorikisa da Targmanis Teoria da praqtika Tbilisi gamomcemloba rdquomecnierebardquo 2004

beki 1959 Beck H-G Kirche und theologische 189avit189ture im Byzantinischen Reich Handbuch der alterertumswissenschaft Abt

12 T II Bd I 1959

beraZe 1943 beraZe p qarTuli iambikos Sesaxeb J saqarTvelos ssr mecnierebaTa akademiis moambe t IV 6 1943

bogdanoviCi 1968 Богдановић Д Јован Лествичник у византијској старој српскј

књижевности Београд 1968

buaZe 2014 buaZe T eTikis filosofiur-religiuri aspeqtebi J guli gonieri 7 2014 httpwwworthodoxtheologygeguligonieri2

buxvaldi 1982 Buchwald W Tusculum-Lexicon griechischer und lateinischer Autoren

des Altertums und des Mittelalters Muumlnchen ndash Zuumlrich 1982

gabiZaSvili 2011 gabiZaSvili e naTargmni himnografia Sromebi III Tb

2011 httpwwwdzeglebigestatiebisxvanatargmni_himnografiahtml

gabrielaSvili 2012 gabrielaSvili l borotebis gamomxatvel simboloTa saxeldebisaTvis (veSapis simbolika bibliuri wignebisa da ldquo189avit garejelis cxovrebisrdquo mixedviT) VI saerTaSoriso simpoziumi ndash literaturaTmcodneobis Tanamedrove problemebi Sua saukuneebis literaturuli procesi saqarTvelo evropa azia masalebi nawili I 2012

gariti 1956

Garitte G Catalogue des manuscrits georgiens litteraires du mont Sinai

Louvain 1956

germani 1854 Герман (Осеикий) Преподобный Иоанн Лествичник и его

Лествица постепенного нравственного усовершенствеванияю

СПБ 1854

granti 2004 Grant R M Augustus to Constantine the rise and triumph of

Christianity in the Roman world London ldquoWestminster John

Knox Pressrdquo 2004

grigolaSvili 2002 grigolaSvili l wmindanis Tema Zvel qarTul mwerlobaSi kr Zveli qarTuli literaturis problemebi miZRvnili levan menabdis dabadebidan 74-e wlisTavisadmi 2002

grigolaSvili 2012

grigolaSvili l sZali qristesi iakob curtavelis ldquoSuSanikis wamebardquo da adreqristianuli kultura Tbilisi ldquoliteraturis institutis gamomcemlobardquo

190

2012

grifini 1976 Griffin MT Seneca A Philosopher in Politics Oxford ldquoClarendon

Pressrdquo 1976

daTaSvili 2011 daTaSvili l zRvis qristianuli simbolika da

qarTuli literatura J semiotika (ganTavsebulia 22 maisidan 2011) mis httpssemioticsjournalwordpresscom20110522E1839AE1

8390E1839AE18398-

E18393E18390E18397E18390E183A8

E18395E18398E1839AE18398-_-

E18396E183A6E18395E18398E183A1-

E183A5E183A0E18398

dafi 1999 Duffy J Embellishing the Steps Elements of Presentation and Style in

the Heavenly Ladder of John Climacus Dumbarton Oaks Papers No

53 1999

desili 2002 Deseille P La Dottrina Spirituale di Giovanne Climaco Giovanni

Climaco e il Sinai Communita di Bose ldquoEdizioni Qiqajonrdquo 2002

doborjginiZe 2012 doborjginiZe n lingvistur-hermenevtikuli metateqstebi Tbilisi ldquoilias saxelmwifo universitetis gamomcemlobardquo 2012

evagre pontoeli 1981 Evagrius Ponticus The praktikos Chapters on prayer (Translated by

John Eudes Bamberger) Kalamazoo Mich ldquoCistercian Publicationsrdquo

1981

evansi 2014 evansi j r filosofia da Teologia Sua saukuneebSi

Tbilisi ldquoilias saxelmwifo universitetis gamomcemlobardquo 2014

evsevi kesarieli 1954 1956

Eusebius of Caesarea Praeparatio evangelica (ed K Mras ed K Mras) Eusebius Werke Band 8 Die Praeparatio evangelica GCS 431

amp 432 Berlin ldquoAkademie-Verlagrdquo 1954 1956

zarini 1993 Зарин СМ Иоанн Лествичник Христианство

Энциклопедический Словарь ТИМ 1993

iazikova 1995 Языкова ИК Богословие Иконы Москва Общедоступный Православный Университет 1995

ioane damaskeli 2000 ioane damaskeli marTlmadidebluri sarwmunoebis zedmiwevniTi gardamocema Tbilisi rdquosasuliero akademiis gamomcemlobardquo 2000

ioane kasiane John Cassian The Eight Principal Vices available from

httpsorthodoxwordfileswordpresscom2010024598919-saint-john-

cassianon-the-eight-principal-vices-philokaliapdf

ioane oqropiri 1991 ioane oqropiri sityva marxvis Sesaxeb J jvari vazisa 4 1991 httpwwworthodoxygetserilebioqropirimarkhvahtm

ioane petriwi 1968 ioane petriwi saTnoebaTa kibe (teqsti gamosacemad

moamzada kvleva da leqsikoni daurTo iv lolaSvilma) Tbilisi ldquosabWoTa saqarTvelordquo 1968

ioane sineli 1902 ioane sineli Rirsisa mamisa Cuenisa ioane sina-mTis

191

mamasaxlisisa klemaqsi romel ars kibe foTi 1902

ioane sineli 1965 ioane sinelis bdquoklemaqsildquo Targmnili berZnulidan eqvTime aTonelis mier (XII saukunis xelnawerebis mixedviT) m cincaZis disertaciis danarTi saqarTvelos mecnierebaTa akademiis enaTmecnierebis 191nstitute 1965

ioane sineli ioane sineli klemaqsi (Νεοελλενικὴ ἀπόδοσε Ιερὰ Μονὴ

Παρακλήτου (axalberZnuli (kaTarevusa) teqsti momzadebuli parakletis monasterSi) ndash

httpdocplayergr336106-Klimax-toy-avva-ioannoy-kathigoymenoy-

ton-monahon-toy-oroys-sinahtml

ioane sineli 1898

Преподобного Отца Аввы Iоанна Игумена Синайской Горы

Лѣсвица ldquoСвято Сергiева Лавраrdquo 1898

ioane sineli 1959

John Climacus The Ladder of Divine Ascent (Translated by

Archimandrite Lazarus Moore) ldquoHarperampBrothersrdquo 1959

kahani 2009 Kahan A S Mind vs money the war between intellectuals and

capitalism ldquoTransaction Publishersrdquo 2009

kekeliZe 1927 kekeliZe k ucxo avtorebi Zvels qarTul mwerlobaSi J Tsu moambe 8 1927

kekeliZe 1957 kekeliZe k ucxo avtorebi Zvels qarTul mwerlobaSi etiudebi V 1957

kekeliZe 1980 kekeliZe k Zveli qarTuli literaturis istoria t I Tbilisi ldquomecnierebardquo 1980

klementi aleqsandrieli 1960

Clement of Alexandria Stromata I-VI Band II ed O Staumlhlin L

Fruumlchtel U Treu GCS 52 1960

kordoCkini 2003 Kordochkin A John Climacus and Spiritual Tradition of the IV-VII

Centuries PhD diss University of Durham 2003

kordoCkini 2011 Кордочкин А ИОАНН ЛЕСТВИЧНИК Православная

Энциклопедия Том XXIV опубликовано 11 марта 2011г URL -

httpwwwpravencrutext471351html

krumbaxeri 1897 Krumbacher K(ed) Geschichte der Byzantinischen Litteratur von

Justinian bis zum Ende des ostroumlmischen Reiches (527-1453) 2nd ed

Muumlnchen 1897

kukava 1978 kukava T proloRi aTTormetTa TveTa Tbilisi ldquosabW

saqarTvelordquo 1978

kukava 1996 kukava T (red) poeturi qmnilebani (anton pirveli-bagrationi) Tbilisi ldquosulxan saba orbelianis sax un-tis gam-bardquo 1996

lemetra 1802 Lemaitre J Contemplation chez les grecs at autres orientaux chretiens

DS Vol2 pt2 col 1802

livingstoni 1912 Livingstone R W The Greek genius and its meaning to us Oxford

ldquoClarendon Pressrdquo 1912

192

lorenci 2003 Lorenz H Ancient Theories of Soul The Stanford Encyclopedia of

philosophy Accessed October 23 2003 available from

httpplatostanfordeduarchivessum2009entriesancient-soul

loski 1972 Лосский В Очерк мистического богословия восточной церкви

Богословское труды М 1972

marTlmadidebluri 2010 Православная Энциклопедия под редакцией Патриарха

Московского и всея Руси Кирилла T XXIV 2010 опубликовано 11

марта 2011г httpwwwpravencrutext471351html

meiendorfi 1974 Meyendorff J Byzantine Theology Historical Trends and Doctrinal

Themes New York ldquoFordham University Pressrdquo 1974

meliqiSvili 1975 meliqiSvili d ioane petriwis filosofiur SromaTa ena da stili Tbilisi ldquoTbilisis universitetis gamomcemlobardquo 1975

meliqiSvili 2011 meliqiSvili d Zveli qarTuli filosofiur-Teologiuri terminologiis istoriidan Tbilisi ldquoTbilisis universitetis gamomcemlobardquo 2011

metreveli 1950

metreveli el (Semd) H koleqcia saqarTvelos saxelmwifo muzeumis qarTul xelnawerTa aRweriloba t 4 Tbilisi 1950

nakudaSvili 1996 nakudaSvili n himnografiuli teqstis struqtura Tbilisi gamomcemloba ldquomecnierebardquo 1996

nau 1902 Nau F Note sur la date de la mort de S Jean Climaque Byzantinische

Zeitschrift t XI 1902

netari avgustine 1995 netari avgustine aRsarebani (laTinuridan Targmna da

SeniSvnebi daurTo baCana bregvaZem) Tbilisi gamomcemloba ldquonekerirdquo 1995

orbeliani 1991

orbeliani sulxan-saba leqsikoni qarTuli (red i abulaZe) I Tbilisi gamomcemloba ldquomeranirdquo 1991

orbeliani 1993

orbeliani sulxan-saba leqsikoni qarTuli (red i abulaZe) II Tbilisi gamomcemloba ldquomeranirdquo 1993

paladi helenopoleli 1974

Palladius La storia lausaica ( ed G J M Bartelink) Florence 1974

English translation Palladius The Hausiac History (Translated and

annotated by R TMeyer) New York ldquoPaulist Pressrdquo 1964

berZnuli 1961 A Patristic Greec Lexicon ed GWH Lampe Oxford ldquoClarendon

Pressrdquo 1961

patrologia greka 1964 Patrologiae Cursus Completus Series Graeca Migne J P (ed) Vol

88 col 532 1964

patrologia greka 1960 Patrologiae Cursus Completus Series Graeca Migne J P (ed) Vol 90

col 321 1960

peri 2014 Parry R Ancient Ethical Theory The Stanford Encyclopedia of

Philosophy (Fall 2014 Edition) Edward N Zalta (ed) 2014 URL = httpplatostanfordeduarchivesfall2014entriesethics-ancient

perota 2004 Perrotta C Consumption as an Investment The fear of goods from

193

Hesiod to Adam Smith London ldquoRoutledgerdquo 2004 platoni 1967 Plato Phaedo Platonis opera vol 1 Ed J Bumet Oxford ldquoClarendon

Pressrdquo 1967

platoni 1967 Plato Protagoras Plato in Twelve Volumes Vol 3 translated by

WRM Lamb London ldquoWilliam Heinemann Ltdrdquo 1967

httpwwwperseustuftseduhoppertextdoc=Perseus3Atext3A19

990101783Atext3DProt3Asection3D358d

platoni 1997 Plato Complete Works (Cooper J M Hutchinson D S --eds)

Indianapolis ldquoHackettrdquo 1997

platoni 2003 platoni saxelmwifo (ZvelberZnulidan Targmna baCana bregvaZem) Tbilisi ldquonekerirdquo 2003

popova 2011 Попова Т Лествица Иоанна Синайского в славянской

книжности Саарбрюкен 2011

proxorovi 1985 Прохоров ГМ Лествица Словарь книжников и книжности

Древней Руси Труды Отдела древнерусской литературы Т XXXIX 1985

sakosi 1964 Sakkos SN Peri Anastasion Sinaiton Thessalonica 1964

silagaZe 1997 silagaZe a Zveli qarTuli leqsi da qarTuli poeziis uZvelesi safexuris problema Tbilisi ldquoTsu gamomcemlobardquo 1997

simboloTahellip1971 A Dictionary of Symbols (ed Cirlot JE) London ldquoRoutledge amp Kegan

Paul Ltdrdquo 1971

simboloTa 2007 simboloTa ilustrirebuli enciklopedia t II

(Seadgines - abzianiZe z elaSvili q) Tbilisi gamomcemloba ldquobakmirdquo 2007

simboloTa 2011 simboloTa ilustrirebuli enciklopedia t I (Seadgines - abzianiZe z elaSvili q) Tbilisi gamomcemloba ldquobakmirdquo 2011

soxaZe 2002 soxaZe n grigol didis ldquodialoRonirdquo Tbilisi gamomcemloba ldquoqarTvelologirdquo 2002

sulava 2006 sulava n qarTuli himnografia tradicia da poetika Tbilisi gamomcemloba ldquozekarirdquo 2006

ueari 1965 Ware K The Ascetic writings of Mark the Hermit PhD diss Oxford

1965

ueari 1982 Ware K ldquoThe Ladder of Divine Ascendrdquo by John Climacus

(Introduction) London ldquoSPCKrdquo 1982

ucxo 1989 ucxo sityvaTa leqsikoni (Seadgina da winasityv

daurTo mixeil WabaSvilma me-3 Sesw da Sevs gamoc) Tbilisi gamomcemloba ldquoganaTlebardquo 1989

utie 1973 Outtier B Les Enseignements des pegraveres un Recueil geacuteorgien traduit

de lrsquoarabe Bedi Kartlisa Revue de Kartveacutelologie vol 31 1973

folkeri 1968 Voumllker W Scala Paradisi Eine Studie zu Johannes Climacus und

zugleich eine Vorstudie zu Symeon dem Neuen Theologen Wiesbaden

1968

194

SaniZe 1960

SaniZe m fsalmunis Zveli qarTuli redaqciebi X-XIII saukuneTa xelnawerebis mixedviT Zveli qarTuli enis Zeglebi II 1960

SoTa rusTaveli 1966 SoTa rusTveli vefxistyaosani (aSaniZisa da a baramiZis redaqciiT) Tbilisi gamomcemloba bdquomecnierebaldquo 1966

CubinaSvili 1961 CubinaSvili n qarTuli leqsikoni rusuli TargmaniTurT sistemisaebr saba-sulxan orbelianisa (red al Rlonti) Tbilisi 1961 httpmeskhinetlexicon

cincaZe 1965 cincaZe m ioane sinelis bdquokibisldquo eqvTime aToneliseuli Targmani da misi ena sakandidato disertacia saqarTvelos mecnierebaTa akademiis enaTmecnierebis instituti 1965

cincaZe 1995 cincaZe m ioane sinelis ldquoklemaqsisrdquo meore qarTuli prozauli redaqciis xelnawerTa (H-1669 da A-39) urTierTmimarTebisaTvis Sromebi (baTumis SoTa rusTavelis saxelobis saxelmwifo universiteti) I (humanitarul mecnierebaTa seria) baTumi ldquoaWarardquo 1995

cincaZe 2008 cincaZe m mxatvruli gamosaxvis xerxebi ioane sinelis ldquoklemaqsSirdquo ldquowminda andria pirvelwodebulis gziTrdquo 2-4 maisi 2008

cincaZe 2009 cincaZe m berZnuli leqsika ioane sinelis klemaqsis ndash samoTxis kibis petre gelaTeliseul TargmanSi ldquobizantinologia saqarTveloSi 2rdquo (eZRvneba akademikos grigol wereTlis xsovnas) II 2009

cincaZe 2013 cincaZe m baramiZe m marginaluri ganmartebebi ioane sinelis ldquoklemaqsisrdquo petre gelaTeliseul TargmanSi filologiuri macne (baTumis SoTa rusTavelis saxemwifo universitetis qarTuli filologiis departamenti) I 2013

ZvelqarTul 2010 ZvelqarTul-ZvelberZnuli filosofiur-Teologiuri terminologiis dokumentirebuli leqsikoni I (d meliqiSvili a xaranauli l gigineiSvili v

juReli) Tbilisi ldquobakur sulakauris gamomcemlobardquo 2010

WeliZe 1996 WeliZe e Zveli qarTuli saRvTismetyvelo terminologia I Tbilisi gamomcemloba ldquomecnierebardquo 1996

WeliZe 2012 WeliZe e komentarebi teqstze wm grigol palama ndash aRsareba marTlmadidebluri sarwmunoebisa J guli gonieri 1 (4) 2012

xinTibiZe 1969 xinTibiZe e bizantiur-qarTuli literaturuli urTierTobani Tbilisi ldquoTbilisis universitetis gamomcemlobardquo 1969

xinTibiZe 2009 xinTibiZe e vefxistyaosnis ideur -msoflmxedvelobiTi samyaro Tbilisi gamomcemloba

195

rdquoqarTvelologirdquo 2009

xoruJi 1998 Хоружий С К Феноменологии аскезы Москва ldquoИздательство

Гуманитарной литературыrdquo 1998

Page 3: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs

3

Tavi VI

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis mniSvneloba bizantiuri da

qarTuli filologiisTvis -----------------------------------------------------------------------175

ZiriTadi daskvnebi -------------------------------------------------------------------------------------185

gamoyenebuli literatura -------------------------------------------------------------------------188

4

Sesavali

ioane sinelis saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis asketur-mistikuri

xasiaTis erT-erTi yvelaze srulyofili da popularuli zneobrivi

saxelmZRvaneloa masSi gamokveTilia yvela is fundamenturi eTikuri

principi romelic antikuri xanidan moyolebuli araerTi didi

moazrovnis yuradRebis centrSi moqceula xolo qristianobam axali

SinaarsiT ganmsWvala srulyo mTlian sistemad Camoayaliba rogorc

axali koncefcia da adamianuri qcevis normad gamoacxada

nawarmoebi Targmnilia qristianuli mwerlobis mqone TiTqmis

yvela enaze (bezaraSvili 1987 129) qarTulad ki teqstis eqvsi redaqcia

Camoyalibda romelTagan sruli saxiT SemorCenilia ori prozauli

Targmani ndash eqvTime aTonelisa da petre gelaTelis da ori poeturi

gadamuSaveba ndash ioane petriwisa da anton kaTalikosis

problemis aqtualoba Sua saukuneebis sulier kulturaSi

saTnoebaTa kibis did mniSvnelobasa da aqtualobaze metyvelebs

sxvadasxva enaze Sesrulebuli mravalricxovani Targmani da xelnawerTa

simravle Zveli avtorebi saTnoebaTa kibes imdenad maRal Sefasebas

aZlevdnen rom mas mose winaswarmetyvelis dekalogs adarebdnen da

masze aRmatebul teqstadac ki warmoaCendnen ldquoda gardamoAtildeda axali igi

RmTis-mxilveli Cuenda momarT gonebiTa mTiT siniT da gAcircCuenna Cuen

manca RmrTiv-werilni igi ficarnirdquo (sineli 1965 13) an kidev ldquoerTiTa

oden ara iqmna msgavs (ioane sineli) mosesa rameTu ara moiwia mis zeda

verSeslvaAacute zecisa mas ierusalAgravemsa viTar-igi mose queyanasa ierusalAgravemsa

ver Sevidardquo (sineli 1965 13) - wers ioane sinelze misi biografi daniel

raiTeli

ioane sinelis Txzuleba aranakleb popularulia Sua saukuneebis

qarTul sulier kulturaSi am teqstisadmi interesi ar cxreba

saukuneebis manZilze ndash preaTonuri periodidan vidre gvian Sua

saukuneebamde Txzulebis ukanaskneli anton kaTalikosiseuli poeturi

redaqcia XVIII saukuneSi Seiqmna aRsaniSnavia rom nawarmoebis Targmna-

gadamuSavebaze muSaobdnen epoqis yvelaze avtoritetuli qarTveli

5

moRvaweebi eqvTime aToneli ioane petriwi petre gelaTeli anton

kaTalikosi

saTnoebaTa kibis TargmanebiT Sua saukuneebis qarTveli

swavlulebi ecnobodnen ara marto sakuTriv am didmniSvnelovan teqsts

aramed im mravalferovan wyaroebsac romliTac ioane sineli

sargeblobs aRniSnuli wyaroebi romlebic organulad aris CarTuli

ioane sinelis teqstis mTlian qsovilSi (Sesabamisad mis qarTul

TargmanebSic) rig SemTxvevaSi wyaros avtorze miTiTebiTac ki axali

codniT avsebs da amdidrebs qarTul kulturul da saazrovno sivrces

amrigad sakvlevi problemis aqtualobas gansazRvravs Sesaswavli

teqstebis mniSvneloba kerZod is rom maT Rrma kvali datoves Sua

saukuneebis qarTul mxatvrul-filosofiur azrovnebaze

sakiTxis Seswavlis istoria saTnoebaTa kibis nusxebis simravlem

mravali filologiuri problema warmoSva TviT originalis kvlevis

procesSi da ar aris SemTxveviTi rom saTnoebaTa kibis didi

popularobis miuxedavad ar arsebobs teqstis kritikuli gamocema

berZnul enazec ki Ggamocemuli ar aris arc qarTuli prozauli

Targmanebis kritikuli teqstebi Tumca prof meri cincaZis

sadisertacio naSroms - ldquoioane sinelis klemaqsis eqvTimeseuli Targmani

da misi enardquo (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs eqvTime aTonelis

Targmanis kritikulad dadgenili teqsti romelic ramdenime ZiriTad

xelnawers emyareba mkvlevari gamosacemad amzadebs aseve petre

gelaTeliseuli Targmanis kritikul teqsts prof m cincaZes

sadisertacio naSromis farglebSi Seswavlili aqvs eqvTime aTonelis

Targmanis enasTan dakavSirebuli mniSvnelovani sakiTxebi orTografiul-

fonetikuri Taviseburebani berZnul-qarTuli fonetikuri Sesatyvisobani

morfologia sintaqsi agreTve Targmanis xelnawerebi urTierToba

nusxaTa Soris eqvTimes mTargmnelobiTi meTodis Taviseburebebi

naSromSi Sedarebulia klemaqsis qarTuli da berZnuli redaqciebi maTi

Sedgenilobis mixedviT m cincaZes aseve Seswavlili aqvs petre

gelaTeliseul Targmanis enobrivi mxare winamdebare naSromSi

citatebs vimowmebT petre gelaTeliseuli Targmanis mis mier dadgenili

6

teqstidan ioane sinelis saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli redaqcia

gamosca mkvlevarma ivane lolaSvilma teqsts Tan axlavs vrceli

winasityvaoba sadac mecnieri farTod mimoixilavs ioane petriwis

biografiasTan dakavSirebul sakiTxebs mis saliteraturo moRvaweobas

filosofiur-Teologiur msoflmxedvelobas da am WrilSi saTnoebaTa

kibis ioane petriwiseuli redaqciis ramdenime pasaJs iv lolaSvilis

azriT teqstis gelaTuri Targmanis avtoric ioane petriwia xolo

petre gelaTels ekuTvnis mxolod ori iambiko romelSic Seqebulia

ioane sineli da klemaqsis mTargmneli ioane petriwi (petriwi 1968 65) k

kekeliZes gelaTuri Targmanis avtorad petre gelaTeli miaCnda ioane

petriwis avtorobis sakiTxs ar iziarebs arc e WeliZe romelic

specialuri terminologiuri kvlevis Sedegad askvnis rom aRniSnuli

teqstis mTargmneli petre gelaTelia (WeliZe 1996 674) aRsaniSnavia

aseve i abulaZis Sroma ldquorusTavelis xanis qarTulidan naTargmni Zveli

somxuri mwerlobis Zeglebirdquo sadac Seswavlilia saTnoebaTa kibis

somxuri Targmani romelic mkvlevris azriT ori qarTuli prozauli

Targmanis (eqvTime aToneli petre gelaTeli) monacemebs emyareba da maTi

Sejerebis Sedegadaa somxurad naTargmni (abulaZe 1938 129-130)

ukanasknel wlebSi aRmoCnda grigol nazianzelis TxzulebebSi CarTuli

saTnoebaTa kibis kidev erTi gansxvavebuli redaqciis fragmentebi

romelic q bezaraSvilma gamoaqveyna manve Seiswavla teqstTan

dakavSirebuli sakiTxebi (bezaraSvili 1989 142-163) ioane sinelis anton

kaTalikosiseuli varianti gamosca da gamokvleva daurTo T kukavam

kvlevaSi avtori ZiriTadad mimoixilavs anton kaTalikosis

literaturul stilsa da msoflmxedvelobas (kukava 1996)

naSromis sagani mizani amocanebi sadisertacio naSromis sagania

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis literaturul-

istoriuli da Teoriuli sakiTxebi cxadia Cvens gamokvlevas

Targmanebis raodenobisa da saanalizo sakiTxTa moculobis

gaTvaliswinebiT yvela problemis amomwuravad gaSuqebis pretenzia ar

gaaCnia naSromSi SemovifargleT TargmanebTan dakavSirebuli ZiriTadi

sakiTxebis SeswavliT mniSvnelovani aqcentebis dasmiTa da samomavlod

Sesaswavli problematikis identifikaciiT Sesabamisad SevecadeT

7

gagveanalizebina is ZiriTadi sakiTxebi rac teqstis kvlevis am etapze

CavTvaleT aucileblad vimedovnebT winamdebare naSromi xels Seuwyobs

ioane sinelis teqstis qarTuli Targmanebis Seswavlis sxva axal etapze

gadasvlas da momavali ufro srulyofili kvlevebisTvis safuZvlis

momzadebas

sadisertacio naSromis wyaroebi kvlevis ZiriTadi wyaroebia

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli redaqciebi esenia eqvTime

aTonelisa da petre gelaTelis prozauli Targmanebi da ioane

petriwiseuli da anton kaTalikosiseuli poeturi gadamuSavebani aseve

meTiu raderisa da paraklitis monastris mier momzadebuli berZnuli

teqstebi saTnoebaTa kibis slavuri da inglisuri Targmanebi garda

amisa Targmanebis kvlevis procesSi naSromis ama Tu im nawilis

mizandasaxulobidan gamomdinarე wyarod gamoyenebulia antikuri

filosofiis Zeglebi da Sua saukuneebis saRvTismetyvelo literatura

naSromis Teoriuli baza naSromis Teoriul bazas warmoadgens

Tanamedrove medievistikasa da Targmanis TeoriaSi farTod

aprobirebuli da damkvidrebuli Teoriuli principebi qarTul

literaturaTmcodneobaSi Camoyalibebuli Zveli qarTuli originaluri

Tu naTargmni teqstebis kvlevis mdidari gamocdileba agreTve ioane

sinelis saTnoebaTa kibis aRiarebuli ucxoeli Tu qarTveli

mkvlevrebis kalistos uearis tatiana popovas Aandrei kordoCkinis

ivane lolaSvilis meri cincaZis qeTevan bezaraSvilisa da sxvaTa

naSromebi

meTodologia naSromSi sakvlevi obieqtis sirTulisa da

specifikis gaTvaliswinebiT gamoyenebulia kompleqsuri midgoma

tradiciul da Tanamedrove literaturaTmcodneobaSi aprobirebuli

kvlevis xerxebisa da meTodebis erToblioba kerZod aRweriTi meTodi -

kompetenturi da konteqsturi analizis gamoyenebiT komparativistuli ndash

genetikuri da tipologiuri midgomebiT struqturul-semiotikuri

sinqronuli da diaqronuli aspeqtis gaTvaliswinebiT agreTve

hermenevtikuli meTodi calkeul sakiTxTa analizisTvis mivmarTavT

interdisciplinuri kvlevis meTods

8

mecnieruli siaxle dRemde saTnoebaTa kibis qarTul TargmanebTan

dakavSirebuli problematika Seswavlilia romelime erTi redaqciis

gaTvaliswinebiT winamdebare naSromi warmoadgens ioane sinelis

saTnoebaTa kibis oTxi sruli redaqciis kompleqsuri literaturul-

istoriuli da Teoriuli analizis mcdelobas kerZod masSi

ganxilulia saTnoebaTa kibis wyaroebis problema interteqsturi

mimarTebebi qarTuli redaqciebis struqturuli da stiluri analizi da

maTi mimarTeba berZnul teqstebTan poeturi teqstebis versifikaciuli

Tavisebureba qarTuli Targmanebis simbolika da poeturi teqstebis

originalur CanarTebSi gamoyenebul simboloTa analizi teqstebis

ZiriTadi filosofiuri terminologia antoniseuli gadamuSavebis

mimarTeba manamde arsebul redaqciebTan CamoTvlil sakiTxTagan nawili

aqamde sruliad Seuswavleli iyo xolo zogierTi maTgani ki rogorc

ukve aRvniSneT Seswavlili iyo romelime erT redaqciaze dayrdnobiT

naSromis mecnieruli da praqtikuli Rirebuleba masalis analizi

kvlevis Sedegebi da daskvnebi SeiZleba gamoyenebul iqnas ioane sinelis

teqstis misi qarTuli Targmanebis Semdgomi Seswavlis dros Zveli

qarTuli literaturis saleqcio kursebisa da speckursebis swavlebaSi

9

Tavi I

saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis qristianuli azrovnebis

konteqstSi

sadisertacio naSromis winamdebare TavSi mimovixilav ioane

sinelis saTnoebaTa kibesTan dakavSirebul im zogad sakiTxebs romelTa

gaTvaliswinebis gareSe SeuZlebelia Sua saukuneebis kulturaSi teqstis

rolisa da adgilis gansazRvra

saTnoebaTa kibis avtorze informacias gvawvdis misi Tanamedrove

raiTis monastris beri danieli romlis mier dawerili ioane sinelis

cxovreba win uZRvis teqsts (Βίος ἐν ἐπιτομῇ τοῦ ἀββᾶ Ἰωάννου τοῦ ἡγουμένου τοῦ

ἁγίου ὅρους Σινᾶ τοῦ ἐπίκλην σχολαστικοῦ τοῦ ἐν ἁγίοις ὡς ἀληθῶς Συγγραφεὶς παρἀ Δανιὴλ

μοναχοῦ lsquoΡαιθηνοῦ ἀνδρὸς τιμίου καὶ ἐναρέτου PG Vol 88 596A) Teqvsmeti wlis

yofila ioane roca Sesula sinas monasterSi aqedan igi wasula

gandegilad sinelma berebma ioane gamoiwvies gandegilobidan da airCies

TavianT winamZRvrad sinas monasterSi moRvaweobis gamomxatvelia ioanes

wodeba ldquosinelirdquo misi ganaTlebisa da swavlulebis aRmniSvnelia

zedwodeba ldquosqolastikosirdquo xolo nawarmoebis mixedviT romlis

saTauric berZnulad JRers rogorc Κλίμαξ τοῦ παραδείσου (laT Scala Paradisi

ndash samoTxis kibe) igi xSirad iwodeba ldquoklemaqsadacrdquo (cincaZe 1965 1-2)

ioane sinelis biografia ar Seicavs konkretul TariRebs amitom dRemde

gaurkvevelia misi moRvaweobis zusti periodi amis Sesaxeb mecnierTa

Soris azrTa sxvadasxvaobaa erTni fiqroben rom igi daaxloebiT 579-649

wlebSi moRvaweobda (nau 1902 35-37) meoreni misi moRvaweobis TariRs

kidev ufro ukan sweven da daaxloebiT 525-600 wlebiT SemosazRvraven

(sakosi 1964 180) sxvebi kidev Tvlian rom igi VII saukunis 70-80-ian

wlebSia gardacvlili (beki 1959 451)

rac Seexeba uSualod teqsts saTnoebaTa kibeSi Tavmoyrilia

ZiriTadi qristianuli eTikuri principebi teqsti Sedgeba 30 Tavisgan

(simbolurad ganasaxierebs qristes cxovrebis wlebs naTlisRebamde)

bibliuri iakobis xilvis miwasa da samoTxes Soris aRmarTuli kibis

analogiiT ioane sineli safexureobriv struqturas iyenebs raTa

10

aCvenos sulieri aRmasvlis etapebi ldquosaTnoebani wmidani msgavs arian

kibesa mas romeli ixila iakob rameTu SemdgomiTi Semdgomad SeslviTa

maT Sina aRamaRleben kacsa cadmderdquo (sineli 1965 202) TiToeuli

safexuris gadalaxva romelic gulisxmobs calkeuli vnebis daZlevasa

da saTnoebis mopovebas an piriqiT dakavSirebulia individis nebisyofasa

da gaunelebel brZolisunarianobasTan

saTnoebaTa kibis berZnuli teqstis samecniero kritikulad

dadgenili gamocema dRemde ar arsebobs met-naklebad ukeTesad miiCneva

meTiu raderis (Matthew Rader) mier 1633 wels parizSi dabeWdili teqsti

romelic 1860 wels minem Seitana patrologia grekas (Patrologiae Cursus

Completus Series Graeca) 88-e tomSi (PG Vol 88 596-1209) saTnoebaTa kibis

meTiu raderiseulisgan gansxvavebuli redaqcia 1883 wels

konstantinepolSi aTonis mTis ramdenime xelnawerze dayrdnobiT

gamosca berma sofroniusma (kordoCkini 2003 14) yvelaze Zveli

axalberZnuli teqsti episkoposma maqsimem 1590 wels gamosca veneciaSi

xolo 1774 wels kvlav venciaSi arqimandritma ieremiam gamosca

saTnoebaTa kibe sqolioebiT aRsaniSnavia aseve parakletis monasterSi

arqimandrit egnates mier gamocemuli saTnoebaTa kibis axalberZnuli

teqsti romelSic gamomcemeli ukve arsebul gamocemebTan erTad

iTvaliswinebs kidev erT XIV saukunis aTonis mTis xelnawersac

(marTlmadidebluri 2010)

rogorc aRiniSna saTnoebaTa kibe Targmnilia qristianuli

mwerlobis mqone TiTqmis yvela enaze laTinur siriul arabul

eTiopur qarTul somxur slavur (bezaraSvili 1987 129) berZnuli

xelnawerebis mixedviT irkveva rom yvelaze metad bizantiaSi klemaqsi

gavrcelebuli iyo XI saukuneSi XII-XIII saukuneebSi am Zeglis mimarT

interesi SedarebiT Sesustda xolo XIV saukunidan isixasturi kamaTis

dros isev gaizarda (bezaraSvili 1989 145) slavur xelnawerebze

dakvirvebis SemTxvevaSic aseTive suraTi gvaqvs XI saukuneSi Zalze

gavrcelebulia pirveli slavuri Targmanebi (bulgareTSi Sesrulebuli

X-XI saukuneebSi) axali slavuri Targmani (ufro zusti) Sesrulda

serbeTSi XIV saukuneSi XIV-XV saukuneebSi kidev ufro gaizarda

11

interesi ruseTSi klemaqsisadmi XV saukunidan es interesi isev ecema

(bezaraSvili 1989 145) q bezaraSvilis azriT saTnoebaTa kibis qarTul

redaqciebze dakvirvebac msgavs suraTs aCvenebs (bezaraSvili 1989 145)

rogorc aRvniSneT qarTulad Camoyalibda klemaqsis eqvsi

redaqcia

1) X saukunemdeli Semoklebuli (gamokrebili) prozauli versia (mag Sin

14 (gariti 1956) romelic arabulidanaa Targmnili (utie 1973 45)

2) eqvTime aTonelis prozauli versia (X-XI ss) romelic yvelaze meti ndash

27-mde xelnaweriT aris Cvenamde moRweuli (cincaZe 1965 6)1 igi

gamocemulia XX saukunis dasawyisSi (sineli 1902) xolo mogvianebiT

ramdenjerme gamoica axalqarTulad eqvTime aTonelis samecniero

kritikulad dadgenili teqsti ki danarTis saxiT erTvis m cincaZis

disertacias (cincaZe 1965)

3) petre gelaTelis prozauli versia (gamosacemad mzaddeba m cincaZis

mier) romelsac ori Zveli xelnaweriT mouRwevia Cvenamde A-39 (XIV s) da

ufro adrindeli daviT garejSi nikras mier gadawerili nusxa (H-1669)2

romelic cnobili iyo eqvTime aToneliseuli Targmanis Semcvelad da

XII-XIII saukuneebiT aTariRebdnen (metreveli 1950 96-97) rogorc m

cincaZe arkvevs nusxis dasawyisi da bolo nawilebi marTlac

eqvTimeseul teqsts Seicaven ZiriTadi Sua nawili ki aris petre

gelaTelis Targmani (cincaZe 1965 17) A-39 da H-1669 nusxebs mkvlevris

dakvirvebiT aqvs erTi saerTo wyaro romelmac sxvadasxva gadamweris

xelSi sxvadasxva cvlileba ganicada (cincaZe 1995 42) xelisa da

orTografiuli niSnebis mixedviT H-1669 xelnawers m cincaZe XI-XII

saukuneebiT aTariRebs da svams mTargmnelis petre gelaTelis

moRvaweobis periodis sakiTxs (cincaZe 1965 17) romelic XIII saukunis

moRvawed iyo miCneuli (kekeliZe 1980 331-334) q bezaraSvilis azriT es

faqti ufro gamodgeba saimisod rom aRniSnuli Targmanis avtorad ioane

petriwi miviCnioT (bezaraSvili 1987 130) ioane petriws miiCnevs avtorad

iv lolaSvilic (petriwi 1968 65-68 89) e WeliZe ar iziarebs iv

1 xelnawerebTan dakavSirebiT ix kekeliZe 1927 155 kekeliZe 1957 65

2 sxva xelnawerebi gviandelia S-344 (XVIII s) H-2346 (XVIII s) H-2188 (XIX s) (cincaZe 1995 37)

12

lolaSvilis mosazrebas da specialuri terminologiuri kvlevis

Sedegad askvnis rom mTargmneli petre gelaTelia ldquoaRniSnul TargmanSi

vlindeba sakuTriv gelaTuri (arapetriwiseuli) petriwiseuli da

sruliad axali sakuTriv petre gelaTeliseuli

terminTSesatyvisobanicrdquo (WeliZe 1996 674)

prozauli redaqciebis garda arsebobs saTnoebaTa kibis poeturi

gadamuSavebebic

1) erT aseTs eqvTimeseul Targmanze dayrdnobiT SemuSavebul

leqsiT redaqcias romelic gamosca iv lolaSvilma (petriwi 1968)

tradicia ioane petriws miawers ldquosaxeli iovane aRniSnulia 302-e

strofis kidurwerilobaSic ldquomeox meqmen mamao iovane me ndash iovanes

mosavsa Sensardquo es ioane aris petriwi amas adasturebs literaturuli

tradicia (xelnawerze darTuli anderZebi da XVIII saukunis mweralTa

cnobebi)rdquo (petriwi 1968 94) amdenad radganac teqstis avtoris

dadgenisTvis aucilebeli kvlevebi ar aris Catarebuli da amjerad arc

Cveni kvlevis interesSi Semodis aRniSnul teqsts pirobiTad ioane

petriwiseulad movixseniebT

2) sxva anonimi avtoris mier damuSavebuli grigol nazianzelis

TxzulebebSi CarTuli poeturi redaqciis fragmentebi qeTevan

bezaraSvilma aRmoaCina teqsti gamocemulia Jurnal macneSi da imave

Jurnalis or nomerSi dabeWdilia vrceli gamokvleva teqstis Sesaxeb

(bezaraSvili 1987 129-154 bezaraSvili 1989 142-162) klemaqsis axal

qarTul versias safuZvlad udevs petre gelaTelis Targmani anonimi

frazeologiuri sizustiT misdevs Tavis wyaros mkvlevris azriT es

teqsti romelic moRweulia XVIII-XIX ss xelnawerebiT unda

momdinareobdes adreuli nakluli dednidan romelic Tavis mxriv

xelnaweris prosodiis niSnebis mixedviT petriwuli saliteraturo

skolidan unda iyos gamosuli amasve miuTiTebs teqstis stilic

(bezaraSvili 1987 132-148)

bolo ori leqsiTi redaqcia XVIII saukuneze adrindeli

xelnawerebiT ar aris cnobili isini antonis saliteraturo skolis

interesebma Semogvinaxa (bezaraSvili 1989 143-144) ufro metic

13

3) saTnoebaTa kibis ukanaskneli (XVIII s) da erTgvarad Semajamebeli

redaqcia Tavad anton kaTalikoss ekuTvnis teqsti erTi S-3731

xelnaweris mixedviT gamosca da gamokvleva daurTo T kukavam (kukava

1996)

saTnoebaTa kibe rogorc SesavalSi aRiniSna XIII saukuneSi

uTargmniaT qarTulidan somxurad somxurad am Targmanis ori nusxa

arsebobs erTi XIII saukunis xolo meore mogviano periodis orive

nusxaSi meoce Tavis bolos Senaxulia cnoba am Zeglis somxurad

Targmnis Sesaxeb ldquonaTargmnia aqamomdis wrfelis mowesis minas mesvetis

mier qalaq trapizons xolo aqedan simeon xuces-monazonisagan qarTuli

eniTrdquo simeon xuces-monazons klemaqsis garda qarTulidan somxurad

uTargmnia ioane damaskelis wyaroAacute-codnisaAacute da prokle diadoxosis

kavSirni RvTismetyvelebiTni ioane petriwis sqolioebiTurT saTnoebaTa

kibis somxur Targmanze dakvirvebis Sedegad i abulaZem gaarkvia rom

sakuTriv teqsti da traqtati mwyemsisa mimarT naTargmnia petre

gelaTelis qarTuli Targmanidan xolo ganmartebebi da daniel

raiTelis mier dawerili ioane sinelis cxovreba misdevs eqvTime

aTonelis Targmans mkvlevris azriT Zeglebi romlebic simeons

uTargmnia somxurad SemTxveviT xelT Cavardnili ar Cans isini

sagangebodaa SerCeuli rogorc metad mimzidveli Txzulebebi saSualo

saukuneebSi (abulaZe 1938 128-133)

zemoT warmodgenili mcire istoriul-literaturuli eqskursis

Semdeg SevexebiT saTnoebaTa kibesTan dakavSirebul im zogad istoriul

da literaturul sakiTxebs romelTa gaTvaliswinebis gareSe rogorc

aRvniSneT SeuZlebelia Sua saukuneebis kulturaSi teqstis rolisa da

adgilis gansazRvra

14

amp 1 moralur-eTikuri principebi Sua saukuneebis azrovnebaSi

cnobilia rom qristianuli eTikis wyaro pirvel rigSi bibliaa

Sesabamisad asketuri praqtika swored bibliis eTikis gansakuTrebuli

simkacriT dacvas gulisxmobsAasketizmi qristianuli kulturis erT-

erTi fundamentia am kulturis nebismieri sferos srulyofilad

Seswavla askezis eTikuri principebis gauTvaliswineblad SeuZlebelia

Tu adre mecniereba asketizms ganixilavda rogorc mxolod uaryofiT

movlenas masSi eZebda sociumTan damokidebulebaSi oden destruqciul

midgomebs individis SemboWav da madeformirebel kategoriebs dRes

aSkarad gamoikveTa araerTi aspeqti misi rogorc dadebiTi movlenisa

Sesabamisad monoliTur dasavlur kulturaSi TiTqos xelaxlა

aRmoაCines asketizmi rogorc kulturuli movlena DdabejiTebiT

miuTiTeben rom asketizmi gvTavazobs eTikis safuZveldamdeb

motivaciebs rom asketuri Rvawlis gavlena ar Semoifargleba oden

religiuri sivrciT aramed is zemoqmedebs kulturis xelovnebis

mwerlobis ama Tu im mimarTulebis formirebaze xolo eTikuri

diskursis fonic da intenciac asketizmSia saZiebeli (xoruJi 1998 24)

raki ioane sinelis teqsti zneobrivi saxelmZRvaneloa pirvel

rigSi saWiroa gairkves eTikis roli antikur da Sua saukuneebis

kulturaSi

cnobilia rom qristianulma kulturam Tavis wiaRSi antikuri

msoflmxedvelobis erTgvari integracia moaxdina ufro metic Sua

saukuneebSi qristianuli filologiis ganviTarebis process aRweren

rogorc antikuri meTodologiisa da praqtikis rdquoqristianizaciisrdquo

process (doborjginiZe 2012 43) igive SeiZleba iTqvas Sua saukuneebis

msoflmxedvelobaze bunebrivia rom antikur-berZnul kulturaze

amozrdilma da am kulturiT nasazrdoebma qristianulma

msoflmxedvelobam memkvidreobad antikuri kulturisa da filosofiis

didi gamocdileba miiRo aqve aRvniSnavT rom platonis

filosofiasTan (saerTod klasikuri periodis eTikasTan ndash im)

qristianuli eTikisa da asketuri principebis gansakuTrebuli

siaxlovidan gamomdinare mkvlevari rv livingstoni wignSi ndash berZeni

15

geniosi da misi mniSvneloba CvenTvis (The Greek Genius and its Meaning to us)

ndash svams udavod saintereso SekiTxvas iyo Tu ara platoni asketi

(livingstoni 1912) es siaxlove samecniero literaturaSi araerTgzis

aris aRniSnuli jilian evansis marTebuli azriT filosofiur

sistemebs hqonda ara mxolod inteleqtualuri aramed praqtikul-

moraluri xasiaTic maTi mizani iyo bednierebis miRweva saTnoebebis

meSveobiT (evansi 2014 10) Sua sakuneebis qristianobis moralis

filosofia moicavs qristianuli da antikuri moralis sinTezis

mcdelobas rac qristiani moazrovnisaTvis ar unda yofiliyo rTuli

saqme ldquoTuki filosofosebi acxadebdnen rom netari cxovreba miiRweva

im adamianebis mier romlebic sakuTar dacemul bunebaze rac SeiZleba

maRla dadgomas cdiloben da yvelaferSi RmerTs baZaven mSvidi

uSfoTveli cxovrebiT rac amqveyniuri siameebisadmi da vnebebisadmi

zurgis Seqcevas niSnavs gana SeiZleboda qristians rame

sawinaaRmdego hqonoda amgvari TvalTaxedvisadmi qristianebi mxolod

am ideebis gaRrmaveba-ganviTarebas moisurvebdnen da filosofiur

sistemaSic imave gzas dasaxavdnen im filosofosebisTvis romlebic

sulis ukvdavebas aRiarebdnen bednieri cxovreba ar Semoifargleboda

mxolod amqveyniuri arsebobiT misi realizeba am cxovrebis Semdgomac

iyo SesaZlebeli ase rom qristianebi da filosofosebi ar

saubrobdnen sxvadasxva enaze garkveuli azriT qristianoba Tavad

warmoadgenda filosofiasrdquo (evansi 2014 11) miuxedavad imisa rom

antikuri filosofiisa da qristianuli kulturisTvis niSandoblivi

eTikuri principebis formaluri gamoxatuleba xSirad Tanxvdeba

gavrcelebuli azriT eTikisTvis axali epoqa iwyeba qristianobis

gariJraJze radganac antikur paganizms ar hqonia RvTisa da samyaros

urTierTobis kacobriobis erTianobisa da moraluri kanonis bunebis

Sesaxeb naTlad da zustad Camoyalibebuli koncefcia Sesabamisad am

da msgavs sakiTxebs pirvelad qristianobam mohfina naTeli

qristianobam moitana axali ideali ndash eTikuri swavlebis centrSi

daayena da upirveles cnebad aqcia siyvaruli da dasaxa axali mizani ndash

moraluri srulyofa adamianis RmerTTan mimsgavsebisTvis ldquoda

Seiyuaro ufali RmerTi Seni yovliTa guliTa SeniTa da yovliTa

16

suliTa SeniTa da yovliTa gonebiTa SeniTa da yovliTa ZaliTa

SeniTa ese ars pirveli mcnebaAacute Seiyuaro moyuasi Seni viTarca Tavi

Tacircsirdquo (mark 12 30-31) ufro metic ldquogiyuarded mterni Tquenni da

akurTxevdiT mwyevarTa TquenTa da keTilsa uyofdiT moZuleTa

TquenTa da ulocevdiT maT romelni gmZlavrobden Tquen da gdevniden

Tquenrdquo (mT 544) radganac Tavad RmerTia siyvaruli ldquoromelsa ara

uyuardes man ara icis RmerTi rameTu RmerTi siyuarulisaAacute arsrdquo (1 in

48) Tumca rogorc pavle mociquli gvaswavlis RmerTma moraluri

kanoni dawera im adamianTa gulebSic ki romlebic qristianuli

gamocxadebis farglebSi ar Tavsdebodnen ldquoromelni gamoaCineben

saqmesa Sjulisasa dawerilsa gulTa Sina maTTa Tana-mowamebiTa

maTda gonebisa maTisaAacuteTa da Soris urTierTas gulis sityuani

Seasmenden anu sityuas ugebdenrdquo (rom 215)

ra aris morali ratom unda iyos adamiani moraluri am kiTxvebze

sistemuri pasuxis gacemas kacobriobis istoriis yvela etapze cdiloben

platonisTvis tradiciuli saTnoebebis (moTmineba simamace

samarTlianoba RvTismosaoba) sargeblianoba damokidebulia imaze Tu

rogor exmarebian isini adamians bednierebis mopovebaSi misi azriT

bedniereba mdgomareobs sulis harmoniaSi saTnoebebi ki am procesSi

SeiZleba ganvixiloT rogorc amgvari fsiqikuri harmoniis aucilebeli

aspeqti

Aaristotele im varaudis sapirispirod rom moraluri principebi

aris Tandayolili fiqrobs rom moraluri saTnoeba arc Tandayolilia

da arc Teoriuli gansjiTa da swavliT miiRweva is xSiri sistematuri

praqtikiT gamomuSavdeba da gamouyeneblobiT ikargeba (buaZe 2014)

rdquosaTnoebani ar arian warmoSobilni arc bunebrivad da arc bunebis

sawinaaRmdego gziT Cven mas movipovebT da srulvyofT miCveviTrdquo (arist

nikom eTik 1103a)

epikures moZRvrebaSi eTika dafuZnebulia hedonizmze radganac aq

kargi gaigivebulia sasiamovnosTan magram WeSmariti hedonizmi

epikurelebisTvis gonebrivi simSvidea romelic gulisxmobs

crurwmenebis RmerTebis da imqveyniuri cxovrebis SiSis daZlevas

17

stoikosebisTvis eTika kargi cxovrebaa rac miiRweva bunebasTan da mis

kanonebTan harmoniaSi yofniT maTTvis Tavad saTnoebebia adamianuri

cxovrebis erTaderTi mizani maT miaCniaT rom adamians saTno cxovrebis

miRweva yvelanair pirobebSi SeuZlia amitom amqveyniur ldquosikeTeTardquo

mimarT filosofiur gulgrilobas qadageben (peri 2014)

amrigad antikur filosofiaSi adamianis telosi bednierebaa

xolo bedniereba Tavis mxriv ukavSirdeba zneobis moralis Sesabamisad

cxovrebas sainteresoa ras Tvlian moralurad berZeni filosofosebi

da ra aqvs saerTo qristianul morals antikur filosofiaSi

Camoyalibebul eTikur principebTan

amjerad Cvens mizanს ar warmoadgens qristianuli eTikis rogorc

Camoyalibebuli sistemis antikur eTikur sistemasTan zogadi mimarTebis

kvleva SemovifarglebiT ufro konkretuli amocaniT ndash calkeuli

moraluri konceptis (am SemTxvevaSi vercxlismoyvareoba sixarbe

angareba da mflangveloba nayrovaneba gemoTmoyvareoba da

TavSeukavebuloba) antikuri da qristianuli gaazrebisa da maT Soris

msgavsebisa da gansxvavebis warmoCeniT

Kklasikuri periodis udidesi warmomadgenlis platonis Teza

rom suli unda idges sxeulsa da maSasadame yovelive materialurze

maRla gadavida qristianobaSi da Tavi iCina qristian moRvaweTa

naazrevSic (kahani 2009 34) platonis idealuri saxelmwifos mcvels ar

aqvs qoneba ldquomcvelebs arc sakuTari saxl-kari unda hqondeT arc miwa-

wyali da arc sxva ram avladideba isini mosaxleobisgan iReben sursaT-

sanovages TavianTi samsaxuris sanacvlod da erTad moixmaren mas Tuki

surT WeSmariti mcvelebi erqvaTrdquo (plat saxelmw 1913) amdenad SuRli

da dava adamianis mesakuTruli bunebis gamo warsuls bardeba da

materialuri Rirebulebebis tyveobisgan Tavisufali suli mzadaa

Sesamecneblad

rac Seexeba aristoteles misi filosofia deskrifciulia igi

Tanadrouli sazogadoebisTvis tipur eTikur principebs aRwers

bdquosaTnoeba aris Tviseba SeZenili SerCevis safuZvelze igi CvenTvis

3 citatebs platonis saxelmwifodan vuTiTebT baCana bregvaZis Targmanidan

18

Sualedur mdgomareobas warmoadgens Sualedi ki or borotebas Soris

ndash siWarbesa da naklebobas Sorisaaldquo (arist nikom eTik 1107a) amitom

aristoteles eTikis mixedviT idealuria Sualeduri mdgomareoba

siZunwesa da mflangvelobas Soris amgvar adamians bdquoaxasiaTebs gacema

imaze viszec saWiroa miReba imisgan visganac saWiroa da armiReba

imisgan visganac araa saWiroldquo (arist nikom eTik 1120a)

naklebad radikaluri damokidebuleba aqvT materialur

RirebulebebTan mimarTebaSi romael filosofosebs seneka amtkicebs

rom simdidre TavisTavSi ar moicavs borotebas Tumca is SeiZleba iyos

amis mizezic igi ar gamoricxavs saTnoebis mopovebis SesaZleblobas

qonebis daxmarebiTac (De Vita Beata) ciceronis azriTac simdidre

SeiZleba iyos saTnoebis winapiroba Tumca ara aucilebeli (grifini

1976 296)

materialuri Rirebulebebisadmi ebraelTa damokidebuleba Cans

Zveli aRTqmis wignebSi k perotas azriT Raribi daculia RvTisagan

imdenad ramdenadac damqiravebelma droulad da samarTlianad unda

gadauxados gasamrjelo daqiravebuls rac ara marto Raribs icavs

usamarTlobisgan aramed damqiravebelsac zedmeti simdidris

dagrovebisgan (perota 2004 44) Zveli aRTqmis mixedviT materialur

simdidres aqvs maRali faseuloba bibliuri abraami isaaki iakobi

solomoni agroveben qonebas romelic aris RvTiuri nebis niSani Tumca

amavdroulad Zveli aRTqma moiTxovs mdidrisgan Raribis daxmarebas

rac Seexeba axal aRTqmas aq simdidre gaazrebulia

erTmniSvnelovnad negatiur konteqstSi rogorc damabrkolebeli

faqtori RvTis mcnebebis aRsrulebis gzaze ldquoda zrunvani amis

soflisani da sacTuri simdidrisaAacute SeuAtildedis da SeaSTvian sityuaAacute igi

da unayofo iqmnisrdquo (mark 419) ieso gamoricxavs RmerTisa da mamonas

samsaxurs erTdroulad radgan ldquomdidari Zniad Sevides sasufevelsa

caTasa da merme getyAcirc Tquen uadviles ars aqlemi ganslvad Atildeurelsa

nemisisa vidre mdidari Seslvad sasufevelsa caTasardquo (mT 19 23ndash24)

amitom igi kategoriulad mouwodebs morwmuneebs bdquoganyideniT monagebni

19

Tquenni da mieciT qvelis-saqme da yavT Tavisa Tquenisa safase romeli

ara daZueldesldquo (lk 12 33ndash34)

axali aRTqmis es xazi qristianobaSi mogvianebiT patristikuli

literaturiTa da asketuri moRvaweobiT gagrZelda radganac asketuri

moRvaweobis sabasizo saTnoebas axloblebTan ganSorebasTan erTad

yovelgvari materialuris uaryofa warmoadgenda amgvarma tendenciam

moitana samonastro sazogadoebebis Camoyalibeba metic gamoikveTa am

tendenciis kidev ufro mkveTri forma ndash sociumisgan (samonastro

sazogadoebisganac ki) gamdgari martodmyofoba da bunebrivia rom mis

erT-erT fundamentur principad iqca upovareba

Aasketuri moqmedeba iTxovs koncentracias sakuTar Sinagan

samyaroze maqsime aRmsarebeli ambobs bdquonetari goneba ukan moitovebs ra

yovelive (materialurs) dausruleblad tkbeba saRvTo mSvenierebis

(xilviT)ldquo (PG Vol 90 964D) amitomac eklesiis mamebi uaryofdnen kerZo

sakuTrebas da sxvebsac amisken mouwodebdnen netari avgustines azriT

simdidris dagroveba ar aris Rirebuli mizani qristianisTvis imave

azrs imeorebs klimenti aleqsandrieli (granti 2004 49) ioane

sinelisUsaTnoebaTa kibeSi romelic ajamebs ZiriTad qristianul

saTnoebebs calke Tavi eZRvneba vercxlismoyvareobas teqstis avtori

Teologiur sakiTxebSi Rrma gawafulobis garda amJRavnebs adamianis

fsiqologiis safuZvlian codnas amitomac axerxebs Caswvdes ama Tu im

vnebis warmomSobi adamianuri bunebis yvelaze dafarul da Rrma Sreebs

ldquovecxlis-moyvarebaAacute Tayvanis-cemaAacute ars kerpTaAacuterdquo (sineli 1965 277)

ldquodasawyisi vercxlis-moyvarebisaAacute arn gulis-sityuaAacute mowyalebisaAacute xolo

aRsasruli misi arn siZulili glaxakTaAacuterdquo (sineli 1965 278)

vercxlismoyvareoba gamoricxavs sulze zrunvas ldquoxolo romeli

ityodis Tu orive maqundeso igi Tavsa TAcircssa acTunebsrdquo (sineli 1965

277)

qristianuli eTikis kidev erTi centraluri principi nayrovanebis

vnebasTan brZolaa saqme isaa rom mankiereba ar aris TviTkmari

radganac yovel vnebas sxva vneba udevs safuZvlad da Tavadac sxva

vnebis Semoqmedia amgvar Sexedulebas adamianis qcevaze xangrZlivi

20

dakvirveba udevs safuZvlad asea gagebuli codvis raoba antikur

filosofiaSic da qristianul saazrovno sivrceSic Pplatoniს azriT

mravalferovani sakvebi aRviraxsnilobis mizezia rac xels uSlis da

azarmacebs mcvels brZolis velze (plat saxelmw 112) amasTanave

mankierebis sxvadasxva gamovlineba miuTiTebs adamianis xasiaTis ama Tu

im sisusteze magaliTad aristotelesTvis nayrovaneba TavSeukaveblobaa

da gasakicxia ndash ldquobunebriv miswrafebaTagan cotaa iseTi romelic

gvacTunebs da isic erT SemTxvevaSi gadaWarbebis dros radgan Wama an

sma imisa rac mogxvdeba sanam mucels ar amoiyorav niSnavs bunebrivi

zomis gadaWarbebas magram Sevseba imisa rac aklia adamians aris

bunebrivi moTxovnileba isini romlebic saWiroze metad iyoraven

mucels Rormucelebi arian aseTebi monuri bunebisa arianldquo (arist

nikom eTik 1118b) igi am sakiTxSic zomierebis momxrea Tvlis ra rom

bdquojanmrTelobas Rupavs zedmeti an naklebi saWmeli da sasmelildquo (arist

nikom eTik 1104a) amgvarad platonic da aristotelec gadaWarbebuli

saWmlis miRebisgan Tavis mozRudvas ormagi funqciiT tvirTaven ndash

zrunva fizikur janmrTelobaze da nayrovanebisgan warmoSobili

mankierebebisgan (rogoricaa siZva mrisxaneba ulmobeloba da aS) Tavis

arideba rac adamianis sulis misi xasiaTis sworad formirebis

winapirobaa

Zveli aRTqmis mixedviT egviptelTa tyveobidan Tavdaxsnil

ebraelebs bdquogulman uTqua gulisTqmaAacute dasxda da tiroda da Zeni

israAgravelisanica maT Tana da ityodes vin mces Cuen Atildeorci da vWamoT

ldquo(ricx 11 4-5) ufalma mouvlina maT xorci bdquoda Atildeorci igi iyoRa pirsa

Sina maTsa da arRa moklebul iyo da ufali ganrisxna ersa mas zeda da

mosra eri igi wylulebiTa didiTa friadldquo (ricx 11 33) klasikuri xanis

moazrovneTa msgavsad Zvel aRTqmaSic nayrovaneba sxva mankierebebis

safuZvlad miiCneva bdquogarna ese usjuloebaAacute sodomisa disa Senisa

ampartavanebaAacute da sisavsiTa purisaAacuteTa da iefobiTa nukveulobda igi da

asulni misnibdquo (ezek 16 49)

am eTikur xazs agrZelebs axali aRTqmac ldquoda vhrqua sulsa Cemsa

sulo gaqus mravali keTili daunjebuli mravalTa welTa ganisuene

21

Wame da su da ixarebd hrqua mas RmerTman ugunuro amas Ramesa migiRon

suli Seni Sengan ege romel moimzade visa iyosrdquo L(lk 1219-20)

nayrovanebasTan brZola SesaZlebelia marxviT romelic kargad

nacnobi praqtikaa aramarto antikuri-berZnuli samyarosTvis (orfeosis

kultis mimdevrebiDdionises kulti piTagorelebi) aramed TiTqmis

yvela religiuri Tu filosofiuri sistemisTvis Tumca qristianuli

marxvis ideas gansxvavebuli Sinaarsi aqvs ndash sakvebisgan Tavis Sekaveba

aris pirvel rigSi gonebisa da sulis ganwmendis saSualeba

gansakuTrebiT aqtualuri iyo nayrovanebasTan marxvis saTnoebiT brZola

samonastro sazogadoebaSi bdquogamaride yovelgvar sacTurs uwminduri

saWmeli rodi maSinebs aramed uwminduri vnebaldquo (net avgust aRs X

XXXI 46) ndash wers netari avgustine igi nayrovanebasTan brZolis magaliTs

Tavadve iZleva ldquodResdReobiT ki siamovnebad miCans es aucilebloba da

me vebrZvi am sitkboebas (nayrovaneba ndashim) raTa misi tyve ar gavxde esaa

yoveldRiuri brZola marxulobiTa da bdquoxorcis daTrgunviTldquo (net

avgust aRs X XXXI 43) qristianuli asketizmisTvis damaxasiaTebeli

iyo rogorc eqstremalurad radikaluri meTodebiT brZola ama Tu im

vnebis dasamarcxeblad ise zomiereba am brZolaSi netari

avgustinesTvis sakvebis zomieri miRebaa nayrovanebasTan brZolis

yvelaze gonivruli forma bdquopirs ise unda amosdo lagami rom arc

Zalumad movzidoT da arc sul mivuSvaT sadaverdquo (net avgust aRs X

XXXI 47) am xazs agrZelebs ioane damaskeliც igi aucileblad miiCnevs

bunebiseul da aucilebel sxeulebriv moTxovnilebaTa dakmayofilebas

imisTvis rom sxeulma ar dakargos sasicocxlo Zalebi radganac RvTis

mcnebebis aRsrulebas sulierTan erTad sWirdeba fizikuri Zalisxmevac

bdquosxeuliseul siamovnebaTagan nawili aris erToblivad bunebiseulic da

aucilebeliac romlebis gareSe SeuZlebelia sicocxle rogorebicaa

magaliTad sinaklulis Semavsebeli saWmeli da aucilebeli samosirdquo

(ioan damask gard 2000 364) Tumca zomiereba ioane damaskelis azriTac

gadamwyveti faqtoria sulieri harmoniis SesanarCuneblad bdquonawili

(siamovnebebi ndash im) arc aucilebelia da arc bunebiseuli rogorc

magaliTad simTvrale avxorcoba da nayrovaneba arc ametebs saWiroebas

22

radgan isini arc Cveni sicocxlis ganmtkicebas emsaxurebian da arc

modgmis memkvidreobiTobas aramed piriqiT zians gvayenebenldquo (ioan

damask gard 2000 364) nayrovaneba safuZveli SeiZleba iyos

TavSeukaveblobis rac Tavis mxriv azianebs sxeuls ryvnis suls da

abnelebs gonebas amis sapirispirod bdquomarxva kurnavs sulier Wrilobebs

da aaxlebs codviT gaxrwnil suls igi ganamtkicebs gonebas

Stagvagonebs RvTis SiSs anadgurebs vnebebs aTvinierebs zraxvebs rdquo

(ioan oqrop marxv 1991)

nayrovanebis vnebaze msjelobas ioane sinelis saTnoebaTa kibiT

davasruleb ldquomTavari eSmakTaAacute ars zeciT gardamovrdomili igi mTiebi

da mTavar vnebaTa ars simaZRre muclisaAacuterdquo (sineli 1965 233) rogorc

vxedavT ioane sineli Tavisi winamorbedebis msgavsad miiCnevs rom

gadametebuli ZRoma safuZvels udebs yvelanair codvas da

gansakuTrebiT aRvivebs vnebebs ldquosimaZRre WamadTaAacute mamaAacute ars siZvisaAacuterdquo

(sineli 1965 225) igia saTave yovelgvari mankierebis ldquopirmSoAacute Cemi ars

siZvaAacute da Semdgomad misa ndash sificxe gulisaAacute da mesameAacute ars Zili da

merme ndash zRuaAacute gulis-sityuaTaAacute da Relvani Seginebisani da ufskruli

gamouTqumelTa da miuTxrobelTa arawmidebaTaAacute Cemgan gamovals asulni

Cemni arian mconarebaAacute mraval-metyuelebaAacute kadnierebaAacute da gancxromaAacute

sicili cilobaAacuterdquo (sineli 1965 236) is rac gaxda mizezi ldquodacemasa mas

adamissa warwymedasa esavissa momsrvelsa israeAgravelTasa noes

Seuracxebasa gomornelTa damwuvelsa loTis bralobasardquo (sineli 1965

235) ioane sinelisTvis nayrovanebasTan brZolis saukeTeso gza

zomierebaa da Tanmimdevrulobaa

zemoT warmodgenili masala naTelyofs rom nayrovanebis vnebis

antikuri filosofiuri da Sua saukuneebis qristianuli gaazreba

Zalzed msgavsia

amrigad morali zneoba universaluri kategoriaa ara romelime

erTi religiis an kulturis monapovari aramed kacobriobis mdidari

sulieri gamocdilebis nayofi qristianulma msoflmxedvelobam

memkvidreobad miiRo antikur kulturaSi Camoyalibebuli da Teoriulad

kargad gaazrebuli moralur-eTikuri principebi romelmac axali

msoflmxedvelobis wiaRSi garkveuli transformacia ganicada amasTan

23

qristiani mamebi ara marto amCnevdnen aramed miuTiTebdnen kidec

antikuri tradiciis gangrZobadobaze da mas RvTis arsis absolutur

sikeTed gaazrebis konteqstSi ganixilavdnen bdquovnebaAacute da boroti bunebiTi

bunebasa Sina Cuensa ara dabadebul ars rameTu araTu vnebaTa

dambadebeli ars RmerTi aramed ufroAacutesad saTnoebani daebadnes mis mier

Cuen Soris rameTu mowyalebaAacute bunebiTi ars Cuen Tana amisTAcircsca

warmarTnica swyaloben kacsaldquo (sineli 1965 394) es siaxlove

gansakuTrebiT maSinaa mosalodneli roca axali msoflmxedveloba

yalibdeba iseTi Zlieri kulturis wiaRSi rogoricaa antikuri

berZnuli civilizacia amdenad qristianuli teqstis kvleva

aucileblad moiTxovs antikuri berZnuli tradiciebis gaTvaliswinebas

ramdenadac vfiqrobT es aris uwyveti erTiani saazrovno procesi

24

amp 2 saTnoebaTa kibis wyaroebis sakiTxi

saTnoebaTa kibis teqstze darTul werilSi ioane raiTeli ioane

sinels sTxovs rom asketur gzaze Semdgar moRvaweTaTvis Tavis

mravalferovan praqtikul gamocdilebaze dayrdnobiT aRweros

sulisTvis margebeli rCevebi marTlac 40 wlis ganmavlobaSi asketur

RvawlSi myofi ioane sineli saTnoebaTa kibis Seqmnisas xelmZRvanelobs

sakuTari praqtikuli gamocdilebiT magram ioane sinelis Sroma aris

avtoris samonastro cxovrebis mdidari gamocdilebisa da winare

tradiciis erTgvari sinTezi (ueari 1982 59) Sua saukuneebis

Teologiur-filosofiur literaturaSi ioane sinelis Rrma

ganswavlulobaze metyvelebs erTi mxriv zedwodeba ndash ldquosqolastikosirdquo

xolo meore mxriv TxzulebaSi gamoyenebuli mravalferovani wyaroebi

saTnoebaTa kibis zogierT wyaroze teqstSive gvxvdeba miniSneba xolo

sxva danarCeni gamovlenilia specialuri samecniero kvlevebis Sedegad

winamdebare paragrafi imdenad aris mniSvnelovani qarTuli

filologiisTvis ramdenadac cxadia rom saTnoebaTa kibis TargmanebiT

Sua saukuneebis qarTveli mkiTxveli ecnoba ara mxolod asketur-

mistikuri Janris brwyinvale Zegls aramed im mravalferovan wyaroebsac

romelsac Txzuleba emyareba

mkvlevar andrei kordoCkins SeniSnuli aqvs rom Cveulebriv

klasikuri wyaroebis gamoyenebisas ioane sineli ase miuTiTebs bdquoΚαigrave θαῦμα

ὄντως πῶς καί Ἑλληνές τι τοιοῦτον ἐφθέγξαντο ἐπεigrave καigrave φιλοσοφίαν τοῦτο εἶναι ὁρίζονται

μελέτην θανάτουldquo (PG Vol 88 797 C) ldquosakAcircrvel ars viTar warmarTaca esreT

sTnda ese vidreRa Tques viTarmed sibrZne AtildesenebaAacute ars sikudilisaAacuterdquo

(sineli 1965 161) ldquoda sakAcircrvel namdAcirclve viTar da ellinTaca eseviTari

raAacuteme aRmoTques vinaAacuteTgan da filosofosobadca amas gansazRvreben

yofad wurTasa sikudilisasardquo (A-39 63v)4 mkvlevris azriT ioane sinelis

zemoTmoyvanili azris wyaroa cnobili pasaJi platonis fedonidan (Pl

Phaed 67e) magram uSvebs SesaZleblobas rom sineli sxva qristiani

4 adgilebs petre gelaTelis Targmanidan am da sxva SemTxvevebSic vimowmebT prof m cincaZis mier kritikulad dadgenili teqstidan (A-39 H-1669) romelic mzaddeba gamosacemad

25

avtorebis klimenti aleqsandrielis (Strom 5 11 67) evsevi kesarielis

(Praep Evangel 11 27 18) grigol nazianzelis (Or 277) evagres (Pract 52)

kirile skviTopolelis (Vita Cyriaci 230) Sromebidan icnobdes platons da

ara uSualod (kordoCkini 2003 20-21)

saTnoebaTa kibe upirveles yovlisa religiuri teqstia da

bunebrivia rom igi gajerebulia citatebiT (masSi xandaxan mTeli

pasaJebia moyvanili) Zveli da axali aRTqmis wignebidan qarTuli

TargmanebSi gamoyenebuli bibliuri citatebis wyaros sakiTxi calke

kvlevis sagania aq aRvniSnavT rom prof m cincaZis dakvirvebiT eqvTime

aToneli bibliuri citatebis gamoyenebisas zog SemTxvevaSi eyrdnoba

bibliis teqstis qarTul redaqciebs zogjer ki pirdapir sinelis

teqsts Targmnis fsalmunis teqstis SemTxvevaSi ki ZiriTadad

gamoyenebulia a redaqcia (SaniZe 1960) (cincaZe 1965 100-105) rac Seexeba

petre gelaTelis Targmans iv lolaSvilis dakvirvebiT saTnoebaTa

kibis petre gelaTeliseul TargmanSi bibliuri teqstebi damowmebulia

ara giorgi mTawmindelis aramed ioane WimWimelis redaqciidan (petriwi

1968 30) amis sapirispirod prof m cincaZe (Sesabamis faqtobrivi

masalis damowmebiT) Tvlis rom petre gelaTeli bibliur citatebs

misTvis Cveuli akribiiT uSualod berZnuli teqstidan Targmnis xolo

fsalmunis teqstis SemTxvevaSi ZiriTadad qarTul g redaqcias (SaniZe

1960) misdevs (cincaZe 1965 100-105)

saTnoebaTa kibeSi gansakuTrebiT kargad Cans Sua saukuneebis

Teologiis Cinebuli codna rogorc aRvniSneT ioane sineli xSirad

Tavadve miuTiTebs wyaroebze ndash avtoritetul qristian avtorebze

origeneze evagre pontoelze igi origenes kicxavs im cnobili

koncefciisTvis (apokatastasisi) romlis mixedviTac saboloo xsna

gadarCena uklebliv yvelasTvis aris SesaZlebeli (PG Vol 88 865A)

ldquovekrZalneT yovelni da ufroAacutes xolo dacemulni rameTu ara

daemkAcircdros gulTa CuenTa uRmrToAacutesa origenes seni rameTu RmrTisa

kacT-moyuarebasa wina-hyofs bilwi igi da Asesawynarebel iqmnebis gemoAacutes-

moyuareTa da udebTa mierrdquo (sineli 1965 151) evagre pontoeli origenes

Tanamoazrea maTi swavleba dagmo 553 wlis msoflio krebam ioane sineli

akritikebs evagre pontoels ukideresi askezisaken mowodebisTvis

26

ldquohgonebda ubadruki da sawyalobeli evagre viTarmed ubrZnes brZenTasa

ars sityAcircTa da gulisAtildemis-yofiTa aramed scTa ugulisAtildemoAacute igi da

ugunurTa uugunures ipova mravalTa zeda saqmeTa da erTad amas zeda

rameTu ityAcircs viTarmed raJams mravalTa sanovageTa mimarT suridis

sulsa Cuensa maSin SevaiwroT igi puriTaca da wyliTa xolo ese msgavs

ars viTarmca vin hrqua mciresa yrmasa viTarmed ldquoerTiTa nabijiTa

aRAtildeed Tavsa kibisasardquo (sineli 1965 227) saTnoebaTa kibis es polemikuri

paTosi logikuria radganac sul raRac erTi saukune Tu iqneba gasuli

553 wlis msoflio krebis Semdeg romelzec dagmes origenesa da evagre

pontoelis swavlebebi miuxedavad amisa sakiTxi jer isev aqtualuria

radgan aleqsandriuli skolis am ori didi warmomadgenlis

Teologiuri swavlebebi sakmaod Zlier gavlenas axdens ara marto maT

Tanamedrove aramed momdevno epoqis qristian moazrovneebzec

safiqrebelia rom swored maTi popularobidan gamomdinare ioane

sineli romelic aseve iyo Tavisi drois uaRresad avtoritetuli

moRvawe upirispirdeba origenesa da evagres swavlebebs ioane sinelis

Sromis polemikur xasiaTze miuTiTebs berZnul xelnawerSi daculi

teqstis erT-erTi saTauric sityva origenes winaaRmdeg (Λόγος κατά

Οριγένους) Tumca am sakiTxTan dakavSirebiT samecniero literaturaSi

azrTa sxvadasxvaobaa magaliTad bogdanoviCi fiqrobs rom ldquogonieri

locvisrdquo ioane sineliseuli koncefcia rogorc RvTis wvdomis

erTaderTi saSualeba warmodgenilia evagre pontoelis romelic Tavis

mxriv ganicdida origenes did gavlenas naazrevSi (bogdanoviCi 1978 151)

an kidev miuxedavad imisa rom ioane sineli evagresa da origenes

misamarTiT polemikur mimarTvebs ar iSurebs is mainc ldquoevagristiardquo (beki

1959 353-354) igi evagres kvaldakval iyenebs evagreseul termins ldquoλογισμόςrdquo

ldquovnebisrdquo mniSvnelobiT (bogdanoviCi 1968 154)

meore mxriv rogorc zemoT ukve aRvniSneT ioane sineli sxvadasxva

mizniT xSirad imowmebs avtoritetul saeklesio moRvaweebs (PG Vol 88

717B) ioane kasianes ndash ldquomorCilebisagan simdable viTarca vTquT da

simdablisagan gankiTxvaAacute viTarca Tqua didman kasiane gankiTxvisa Tavsa

Sinardquo (sineli 1965 111) grigol nazianzelს (PG Vol 88 949A) ndash

27

ldquoromelnime ityAcircan viTarmed cudad-mzuaobrebaAacute da ampartavnebaAacute

ganyofilni arian urTierTas amisTAcircs rvad saxel-sdeben TavTa maT

vnebaTahellip xolo RmrTis-metyueli grigoli da sxuani mravalni kualad

SAcircdad ityAcircan vnebaTa maTrdquo (sineli 1965 301) (PG Vol 88 1064A)

bdquodabadebulni yovelnive ukueTu viTar daibadnes masve bunebasa zeda

arian viTar me xati var RmrTisaAacute da TiAtildeasa amas Tana aRreul var ndash

viTarca ityAcircs didi grigoli RmrTis-metyuelildquo (sineli 1965 420) efrem

asurs (PG Vol 88 1148D) ldquovin moigo amas sawuTrosa pirvel mermisa mis

saukunoAacutesa uvnebelobaAacute da sisrule eseviTari viTar asurman manrdquo

qarTuli Targmanis aSiaze dakonkretebulia ldquomamasa efrems ityAcircsrdquo

(sineli 1965 504)

rogorc Aandrei kordoCkini miuTiTebs ioane sineli aseve

sargeblobs apofTegmebiT ldquonu daiviwyeb yovelTa dReTa cxorebisa

SenisaTa moRuawesa mas didsa romelsa aTvrametsa welsa ara esma

moZRurisagan AtildeorcieliTa sasmeneliTa Tu cxovndi xolo SinaganTa maT

yurTa maradRe esmoda uflisagan araTu cxondi rameTu ese sityuaAacute ars

locvisa da ucnauri aramed esreT esmoda viTarmed scxondi romeli ese

ganCinebuli ars da mtkiceAacuterdquo (sineli 1965 111 PG Vol 88 717C Sdr alph John

the Theban) ldquoyovladve aravisTAcircs jer-ars raAacuteTamca locvasa Sina saqmesa

iqmoda rameTu ese keTilad guaswava angelozman man romeli netarisa

antonisa moida rameTu iqmn AtildeelT-saqmarsa da merme aRdis locvadrdquo

(sineli 1965 291 PG Vol 88 937D Sdr alph Anthony 1) bdquoicis Tqmuli ese man

romeli pirvel kanjarTa ubrZanebda da erCdes mas xolo ukunaAacutesknel

sulTa ganmrxwnelTa maT kanjarTa mier eSmakTa damorCilebuli da

mokicxul iqmna da romel-igi zecisa puriTa izardeboda xolo

ukuanaAacutesknel keTilisa misgan gamoeAtildeua da sakAcircrveli ese ars romel

Semdgomad sinanulad moslvisa misisa ityoda mwuxarebiT da simwariT

winamZRuari Cueni antoni viTarmed ndash didi sueti daecao xolo saxe

dacemisa misisaAacute dafara yovlad brZenman man rameTu icoda viTarmed-

siZvaAacute iyo AtildeorciTa da Tacircnier sxAcircsa AtildeorcTa Sexebisaldquo (sineli 1965 248

PG Vol 88 885C Sdr alph Anthony 14) ldquosaxed locvisa gaqundin qurivi igi

Wirveuli mosajulisagan misisa xolo saxe dayudebisa ars didi igi da

28

angelozTa swori dayudebuli arsenirdquo (sineli 1965 474 PG Vol 88 1112D

Sdr alph Arsenius 7 2544) teqstis qarTveli mTargmnelebi rogorc ukve

vnaxeT zog SemTxvevaSi roca amis saWiroebas xedaven metateqstis

saSualebiT azusteben informacias5 ldquouvnebelobaAacute aCuena megAcircptelman man

romelman Tqua viTarmed ara meSinis uflisaganrdquo (sineli 1965 504 PG Vol

88 1148D Sdr alph Anthony 32) aSiaze miweril SeniSvnaSi ndash ldquomamasa antonis

ityAcircsrdquo igulisxmeba anton didi rogorc anton kaTalikosi azustebs

Tavis redaqciaSi SeniSvnis saxiT an kidev ldquouvnebelobaAacute aCuena

romelman-igi iloca raAacuteTamca miiqces vnebani misdave da hbrZodes masrdquo

aSiaze minaweri ldquoiovanes ityAcircs moklesardquo (sineli 1965 504 PG Vol 88 1148D

Sdr Alph John the Dwarf 13) ldquoesreT iyo romelman ndash igi puri da yveli

Atildeelad miiRo (zogierT nusxaSi aRniSnul sityvas axlavs SeniSvna

ldquoserapionrdquo ndash m c ndash miTiTeba amba serapionze ndash i m) da dajda karTa zeda

TAcircsTa gardarTxmiT Zelsa zeda da aCuena man eseviTari simdable da

kualad sxuaman man muSakman siwmidisaman romelman samoseli TAcircsi

aRiZarcua da vidoda uvnebelad qalaqsa Sinardquo (sineli 1965 360 PG Vol 88

997C Sdr Historia Lausiaca 3716) ndash paladi helenepoleli ndash lavsaikoni

(kordoCkini 2003 20-21)

sxva pirdapiri miniSneba uSualo wyaroebze teqstSi ar gvxvdeba

amitom maTi gamovlena aris erT-erTi principuli sakiTxi saTnoebaTa

kibis kvlevis procesSi da amdenad igi sagangebo Seswavlis sagnad iqca

kerZod kalistos ueari swavlobda markoz monazonis Sromebis gavlenas

ioane sinelis teqstze (sakiTxi Seswavlilia sadisertacio naSromis

farglebSi romelic samwuxarod ar aris gamoqveynebuli) (ueari 1965 458-

459) folkeri amtkicebs rom ipova asamde msgavsi pasaJi saTnoebaTa kibis

teqstsa da Razeli mamebis barsanofes ioane Razelis da doreTe

Razelis Sromebs Soris (folkeri 1968 V7) d bogdanoviCi amba isaias

gavlenas xedavs (bogdanoviCi 1968 156-157) saTnoebaTa kibis Semdeg

pasaJSi ldquoviTarca SeuZlebel ars erTiTa TualiTa zecad xedvad da

meoriTa queyanad egreTve SeuZlebel ars Tumca ara evno sulsa romeli

5 SesaZloa ioane sineli imowmebdes im periodis qarTuli saazrovno sivrcisTvis naklebad cnobil moRvawes azrs an naklebad cnobil biografiul detals misi cxovrebidan

29

ara ucxo iqmnes srulad TacircsTagan gonebiTa anu Atildeorcieladrdquo (sineli 1965

51 PG Vol 88 668D Sdr Abba Isaiah Ascet151) (kordoCkini 2003 22) imave

bogdanoviCis azriT urisxvelobis morCilebisa da sulieri winamZRvris

mniSvnelobaze msjelobisas saTnoebaTa kibeSi igrZnoba amba barsanufis

gavlena (bogdanoviCi 1968 156) saTnoebaTa kibeSi bevri pirdapiri citata

da fraza gvxvdeba nilos sinelis Sromebidanac (buxvaldi 1982 400) aseve

saubroben ioane sinelis Sromaze ioane mosxis cnobili Txzulebis

limonaris gavlenazec es gavlena gansakuTrebiT igrZnoba 26-e sityvaSi

gankiTxvisaTAcircs da gulisAtildemis-yofisaTAcircs (Περί διακρίσεως) (proxorovi 1985

254)

cnobilia rom Sua saukuneebis teqstis wyaroebis kvlevas

arTulebs medievisturi msoflmxedvelobis monoliTuroba xSir

SemTxvevaSi rTulia imis dadgena uSualo gavlenasTan gvaqvs saqme Tu

saerTო tradiciasTan (kordoCkini 2003 21-22) amdenad epoqis specifikidan

gamomdinare (Temebis interesebis tradiciebis msoflmxedvelobis

mTlianoba) rTulia sasuliero xasiaTis teqstis wyaroebis zusti

identifikacia samecniero kvlevebis Sedegad gamovlenil saTnoebaTa

kibis zemoT miTiTebuli wyaroebis garda yuradRebas SevaCerebT kidev

or Cveni azriT sainterso monakveTze romelsac SesaZloa safuZvlad

edos ioane sinelis epoqisTvis kargad cnobili da popularuli

antikuri da neoplatonuri koncefciebi cxadia am SemTxvevaSic

saorWofoa saubari imaze sargeblobs Tu ara sineli uSualod

pirvelwyarodan dasaSvebia Sualeduri teqstis arseboba reminiscencia

an tipologiuri msgavseba magram arc is aris gamoricxuli rom saqme

gvqondes uSualo gavlenasTan miT umetes rom ioane sineli Rrmad

ganaTlebuli saRvTismetyvelo da filosofiur sakiTxebSi kargad

Caxeduli mweralia

saTnoebaTa kibis 26-e safexurSi gankiTxvisaTAcircs da gulisAtildemis-

yofisaTAcircs (Περί διακρίσεως) vkiTxulobT ldquoraJams orni borotni moiwivnen

jer-ars udaresisa gamorCevaAacute viTar-igi vdgiT raAacute locvasa Sina da

movidis ZmaAacute vinme da erTisa orTaganisa qmnaAacute Tana-guedvis anu datevebaAacute

locvisaAacute anu ara xilvaAacute Zmisa mis da SewuxebaAacute misi maSin ukue

30

gulisAtildema-vyoT viTarmed uaRres da uzeSTaes ars siyuaruli locvisasa

rameTu locvaAacute TaviT TacircsiT oden erTi saTnoebaAacute ars xolo siyuaruli

Semkrebeli ars yovelTa saTnoebaTaAacuterdquo (sineli 1965 396) ori borotebidan

naklebi borotebis arCeva momdinareobs cnobili miTologemidan

ldquoscilasa da qaribdas Sorisrdquo gavla romelic ukavSirdeba odisevsis

mogzaurobas odisevsi irCevs scilasTan axlos gavlas rogorc ori

borotebidan ufro naklebs man am arCevanis gamo dakarga eqvsi

Tanamgzavri Tumca xomaldi gadaarCina daRupvas rac qaribdasTan

axlos gavlis SemTxvevaSi emuqreboda es azri aqtiurad cirkulirebs

antikur filosofiaSic kerZod dialogSi protagora platoni ambobs

rom Tuki adamians aqvs arCevani or borotebas Soris igi ar airCevs

ufro did borotebas roca aris naklebi borotebis arCevis saSualeba

ἔστι τοῦτο ὡς ἔοικεν ἐν ἀνθρώπου φύσει ἐπὶ ἃ οἴεται κακὰ εἶναι ἐθέλειν ἰέναι ἀντὶ τῶν

ἀγαθῶν ὅταν τε ἀναγκασθῇ δυοῖν κακοῖν τὸ ἕτερον αἱρεῖσθαι οὐδεὶς τὸ μεῖζον αἱρήσεται ἐξὸν

τὸ ἔλαττον (Plat Prot 358cd) es azri aristotelesTanac gaielvebs erTgan

Tumca ara ise mkveTrad rogorc platonisa da ioane sinelis teqstebSi

miuxedavad imisa rom aristotele nikomaqes eTikaSi dasaSvebad miiCnevs

saSuals or ukiduresobas Soris romelTac igi borotebad ganixilavs

filosofosi ganmartavs rom amgvari saSualis migneba adamianisTvis did

siZnelesTan aris dakavSirebuli amitom ldquovinc Suisken iswrafvis is

pirvel yovlisa rac SeiZleba metad unda daSordes kidur mxareebs

rogorc kalifsoc gvirCevs ldquomoaride gemi qafsa da talRasrdquo

mopirdapire mxareebidan erTi ufro metad aris mcdari meore ndash

naklebad SuaSi moxvedra ki Zalian Znelia amitom ambobs is rom meored

curvisas unda SearCio naklebad cudi gzardquo (arist nikom eTik 1109a) es

konceptualuri xazi grZeldeba vefxistyaosanSic vgulisxmob sasiZos

mokvlis epizods romelic swored aristoteles koncefciis WrilSi

aqvs gaanalizebuli profesor elguja xinTibiZes (xinTibiZe 2009 409-410)

aqve unda aRiniSnos isic rom aristoteles saSualze msjelobisas

mkvlevari imowmebs saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli redaqciidan

Semdeg originalur strofebs

ldquoumankosa hrwamn yovelive simSvidiT

moiTmens igi satkivarsa yovelsa

31

moyusisa mimarT tkbil ars da saxierca

mdabal da maRal saSualsa zeda myof (238)

romelman Zalni gonierad keTilad

sazomsa zeda ipyrnes saSualobiT

ar midrkebodes marjul gina marcxeniT

aras ivnebdes moRuawe moiTmendes

mas ewodebis uvnebel sakuTrebiT (287)rdquo

mkvlevari SeniSnavs rom saTnoebaTa kibis qarTvel avtors eTikur

saTnoebebze msjelobisas yoveli saTnoebis umaRles kategoriad swored

ldquosaSualirdquo miaCnia (citirebuli konteqstis berZnuli teqstis Sesabamis

adgilebSi ldquosaSualzerdquo saubari ar Cans) (xinTibiZe 2009 394) SesaZloa

zemoT citirebul strofebs prozauli Targmanis Sesabamis TavSi

uSualo wyaro ar eZebnebodes magram Sua saukuneebis es cnobili

koncefcia ioane sinelis teqstisTvis aSkarad nacnobia miT ufro rom

aRniSnuli Teza popularulia Sua saukuneebisa da Semdegi periodis

filosofiaSic (Toma aqvineli da misi mimdevrebi imanuel kanti da sxva)

zemoT warmodgenili Sexeduleba ioane sinels gamoarCevs

rogorc erT-erT yvelaze liberal qristian avtors Tumca am sakiTxTan

dakavSirebiT arsebobs sxva mosazrebebic magaliTad j meiendorfi

fiqrobs rom ioane sineli moiTxovs asketizmis eqtremalur formas

Tavisi mkiTxvelisgan rac aSkarad miuTiTebs origenistul

spiritualizmze (meiendorfi 1974 70) mkiTxvelTa da mkvlevarTa

gansakuTrebul gaocebas iwveves saTnoebaTa kibis mexuTe Tavi sadac

ioane sineli aRwers gansakuTrebuli savanis dilegis momnanie mkvidrTa

yofas (PG vol 88 772AB) ldquome vixilen Zmano maT Tana muvAtildelni

dakanebulni simravlisagan muAtildelT-drekisa da Tualni maTni Semwuar

iyvnes cremlTa da siRrmed mTasrul iyvnes da Tmani maTni daefxurnes

da Rawuni maTni daebZarnes da moewylnes simravlesa mAtildeurvaleTa maT

cremlTasa da pirni maTni damdnar iyvnes da dayAcircTlebul araraAacuteTa

ganyofil iyvnes mkudarTagan da mkerdni maTni moewylnes cemiTa da

sisxlsa mtknarsa warmohyrides zedaAacuteszeda cemiTa mkerdTaAacutesardquo (sineli

1965 136) mkvlevari andrei kordoCkini teqstis am monakveTis Sesaxeb

ambobs ndash Tanamedrove mkiTxvelisTvis saTnoebaTa kibis pasaJebi momnanie

32

berebis cxovrebidan SeiZleba ufro gavdes sakoncentracio banaks

vidre qristianul institucias Tumca iqve svams kiTxvas ndash ratom rTavs

sineli am pasaJebs teqstSi igi aranair miniSnebas ar gvaZlevs imis

Sesaxeb rom Tavis mkiTxvels mouwodebdes amgvari sinanulisken

(kordoCkini 2003 52) mkvlevari marTebulad SeniSnavs rom ioane sineli

monanulTa savanis mkvidrTa cxovrebas aRwers ara rogorc asketuri

cxovrebis idealur formas aramed rogorc ukompromiso siyvarulis

magaliTs es epizodi deskripciulia avtori ki ar Txzavs aramed

mogviTxrobs imas rac naxa da ramac gaaoca miT umetes moulodnelia

ioane sinelisgan asketizmis eqstremaluri formebis qadageba maSin roca

teqstis sxva nawilebSi igi gamoirCeva liberaluri damokidebulebiT

sxvadasxva principuli sakiTxisadmi ioane sinelis liberaluri

Sexedulebebis sailustraciod mravali magaliTis moxmobac SeiZleba

maT Soris erT-erT TvalsaCino msjelobas warmoadgens tyuilisadmi

miZRvnili Tavidan Semdegi monakveTi ldquoviTarca yovelTa vnebaTa zeda

ganyofilebani arian sasjelTani egreTve tyuilisaTAcircs rameTu sxuaAacute

sasjeli ars misi romelman SiSsaTAcircs tanjAcircsa tyua da sxua ars misi

romelman Tacircnier Wirisa raAacutesame qmna igi uSiSoebiTa RmrTisaAacuteTa sxuaman

tyua sazrdelisaTAcircs da sxuaman gemoTmoyuarebisaTAcircs da sxuaman raAacuteTa

mis Tana myofTa sicili moatyuas da sxuaman ndash raAacuteTa Zmasa Tacircssa boroti

uyosrdquo (sineli 1965 218) ioane sinels miaCnia rom RvTiuri kanonebis

darRvevisTvis sasjelis SemTxvevaSi gaTvaliswinebuli iqneba amgvari

qcevis mizezebi

CemTvis saintereso meore epizodi ioane sinelis saTnoebaTa kibis

imave 26-e safexurSi gvxvdeba bdquovnebaAacute da boroti bunebiTi bunebasa Sina

Cuensa ara dabadebul ars rameTu araTu vnebaTa dambadebeli ars

RmerTi aramed ufroAacutesad saTnoebani daebadnes mis mier Cuen Soris

rameTu mowyalebaAacute bunebiTi ars Cuen Tana amisTAcircsca warmarTnica

swyaloben kacsa da siyuaruli bunebiTi ars rameTu pirutyunica

mwuxare iqmnebian urTierTas ganSorebisaTAcircsldquo (sineli 1965 394)

citirebuli pasaJi gvTavazobs cnobil neoplatonur koncefcias imis

Sesaxeb rom boroteba RmerTisgan ar momdinareobs Sesabamisad igi

adamianuri bunebisTvis araorganulia RvTisgan Seqmnili yvela arseba

33

dasabamidanve sikeTesTan aris naziarebi swored amitom warmarTebic ki

swyalobdnen adamianebs radgan sikeTe siyvaruli mowyaleba adamianis

arsisTvis ufro bunebrivia es Sua saukuneebis azrovnebaSi popularuli

Teologiuri debuleba romelic konceftualurad daamuSava fsevdo

dionise areopagelma erTi ZiriTadi Tezaa SoTa rusTavelis

vefxistyaosnis bdquoRmerTi kargsa moavlinebs av-borotsa ar dahbadebsrdquo

(str 1491)6 iv lolaSvili ioane petriwiseuli saTnoebaTa kibis

originalur nawilze dayrdnobiT msjelobs ioane petriwis

msoflmxedvelobisa (prokle diadoxosis kavSirni RvTismetyvelebiTnis

Targmanze darTuli komentarebis mixedviT) da saTnoebaTa kibeSi

asaxuli filosofiuri koncefciebis msgavsebaze mkvlevari imowmebs

saTnoebaTa kibis originaluri nawilidan azrs romelic ldquoSezavebulia

areopagituli TeoriiT keTilisa da borotis Sesaxebrdquo ndash erTi (RmerTi)

aris keTiloba yvelafris mizezi yvelafris dasabami da warmomSobi

(lolaSvili 1968 139-140)

ldquogonebisagan sityua iSobebis da

xolo amisi dasabami keTil ars

vinaAacuteTgan sxuaTa cxovelebrivTa sulTa

ZalTa yovelTa zeda-mdgom ars da uZRvis

keTilisadmi marTebs da ganawesebsrdquo (str 1057)

citirebul strofSi araferia naTqvami iseTi rac organuli ar

aris ioane sinelis msoflmxedvelobisTvis amis sailustraciod ioane

sinelis teqstidan bevri adgilis damowmebaa SesaZlebeli erT maTganze

zemoT ukve visaubreT xolo aq msjelobas davasruleb saTnoebaTa kibis

pirvelive Tavis dasawyisiT ris gamoc ioane sineli zogierT mecniers

miuxedavad origenes araerTgzis pirdapiri kritikisa misi moZRvrebis

(apokaTastasisis) gamziarebladac ki miaCnia (kordoCkini 2003 27)

ldquoyovelTa romelTa enebos da eZiebden RmerTsa epoebis maT rameTu igi

ars yovelTa RmerTi da yovelTa cxorebaAacute urwmunoTa da morwmuneTaAacute

marTalTaAacute da codvilTaAacute uvnebelTa da vnebulTaAacute RmrTis-msaxurTaAacute da

6 adgilebs vefxistyaosnidan disertaciis am da sxva nawilSic vimowmebT ak SaniZis 1966 wlis gamocmidan 7 citatebs vimowmbT iv lolaSvilis mier gamocemuli teqstidan (petriwi 1968)

34

usjuloTaAacute erisaganTaAacute da monazonTaAacute brZenTaAacute da uswavlelTaAacute

mrTelTaAacute da uZlurTaAacute WabukTa da moxucebulTaAacute viTarca sivrc

naTlisaAacute da xilvaAacute mzisaAacute da bunebaAacute haerisaAacute yovelTa zeda ars

egreTve igi ars yovelTa cxorebaAacute da amis yovlisa momcemeli da

romelnica eZiebden epoebis maT rameTu ara arc SecvalebaAacute arca

TualT-RebaAacute mis Tana arca winaSe RmrTisardquo (sineli 1965 20)

amrigad ioane sineli uaRresad ganaTlebuli RvTismetyvelia

romelic kargad icnobs Tavisi epoqisTvis aqtualur filosofiur da

Teologiur koncefciebs teqstSi patristikuli literaturisa da

bibliis gverdiT Cans antikuri filosofiis codnac amdenad klemaqsis

TargmniT qarTul saazrovno sivrceSi Semodis aramarto epoqis

umniSvnelovanesi Zegli aramed masSi gamoyenebuli mniSvnelovani

medievaluri wyaroebic

35

amp 3 saTnoebaTa kibis gavlena momdevno epoqis literaturaze

saTnoebaTa kibem didi gavlena moaxdina mTels Semdegdroindel

bizantiur kulturaze evropul samecniero literaturaSi

argumentirebuli kvlevebiT dadgenilia rom ioane sinelis teqstis

uSualo gavlenas ganicdis Sua saukunis araerTi cnobili mwerali Tu

moazrovne kerZod isixi sineli ndash ioane sinelis erT-erTi pirveli

mowafe sinas mTis iRumeni romelic araerTgzis sityvasityviT moixmobs

citatebs saTnoebaTa kibidan (beki 1959 164-165) filoTeos sineli

romelic aseve xSirad mimarTavs saTnoebaTa kibis teqsts anastasi

sineli Tavis mTavar SromaSi kiTxva-migebaAacute araerTgzis iyenebs

saTnoebaTa kibes da kibis simbolosac (bogdanoviCi 1968 159-160)

saTnoebaTa kibe popularuli iyo studiis samonastro wreSic cnobili

moRvawe Teodore studieli erT-erT locvaSi ioane sinels moixseniebs

rogorc ldquobrZen mamasrdquo (bogdanoviCi 1968 160) pirdapiri gavlena moaxdina

saTnoebaTa kibem gansakuTrebiT ki 27-e sityvam dayudebisaTAcircs da

ganSorebisa da dacvisaTAcircs gonebisa (Περί ησυχίας) svimeon axal

RvTismetyvelze (beki 1959 585) romelic misi biografis nikita

stiTatis gadmocemiT jer isev siyrmeSi studiis monasterSi

misvlisTanave gaecno ioane sinelis Txzulebas xolo mis SromebSi

bibliis Semdeg yvelaze xSirad gvxvdeba citatebi saTnoebaTa kibidan

(folkeri 1968 315-327) saTnoebaTa kibis didi gavlena igrZnoba aseve

bizantiuri himnografiis cnobil Zeglze andria kritelis did kanonze

(proxorovi 1985 256)

saTnoebaTa kibis kvali Cans SedarebiT gviandeli (XIV s) epoqis

gamorCeuli moRvaweebis grigol sinelisa da grigol palamas (XIII-XIV

ss) TxzulebebSic grigol sinels Tavadac Seudgenia teqsti romelsac

safexureobrivi struqtura hqonda xolo grigol palama gansakuTrebiT

xSirad imowmebs saTnoebaTa kibes (bogdanoviCi 1968 168-172)

sasuliero literaturis garda rusi literaturaTmcodneebi

saTnoebaTa kibis kvals xedaven XIX saukunis rusi klasikosebis Teodor

dostoevskisa da nikoloz gogolis SemoqmedebaSi cnobilia rom

36

dostoevskis Tan dahqonda saTnoebaTa kibis teqsti da iwerda misTvis

saintereso adgilebs am gavlenis kvali yvelaze TvalsaCinoa romanSi

Zmebi karamazovebi gogolis Sinelis mTavari personaJis akakis

prototipad ki swored saTnoebaTa kibis აmave saxelis mqone personaJi

akaki miaCniaT (Кордочкин 2011)

rogorc zemoT aRiniSna Sua saukuneebis teqstSi wyarosa da

gavlenis dadgena Tuki nawarmoebSive ar gvaqvs amaze pirdapiri miTiTeba

uaRresad rTulia aRvniSneT mizezic Sua saukuneebis sasuliero

literaturuli tradiciisa da epoqis azrovnebis mTlianoba

monoliTuroba amis miuxedavad SevecdebiT visaubroT saTnoebaTa kibis

mimarTebaze SoTa rusTavelis vefxistyaosanTan aRniSnuli

mimarTulebiT kvlevas specialur literaturaSi garkveuli tradicia

aqvs kerZod iv lolaSvils mohyavs erTi strofi ioane petriwiseuli

galeqsili variantidan

ldquowinamdebare ese ganigone Sen

dumilisa gzad dafarulad gonebad

xolo enisa metyvelebad da cxadad

warmomCenelad gulisaTa vinaAacuteTgan

sjobs saqme uAtildemo sityuasa usaqmosardquo (str 195)

petriwis es qristianul-Teologiuri Sexeduleba mkvlevris azriT

emsgavseba vefxistyaosnis cnobil taepebs ldquogagicxada damaluli

gonebaman dafarulmardquo da ldquobolos asre gaacxadna gonebaman dafarulnirdquo

orivegan ldquogonebardquo da ldquodafaruli gonebardquo aris RmerTi poemis gmirebi

eZeben nestans da ai RmerTma apovnina is qajeTis cixeSi gamomwyvdeuli

amiT man gaacxada is didi saidumlo romlis gamJRavnebiT ldquoborotsa

sZlia keTilmanrdquo termini ldquodafaruli gonebardquo nasesxebia qristianuli

filosofiuri Sromebidan da SeiZleba poeti am SemTxvevaSi saTnoebaTa

kibiTac iyos STagonebuli (petriwi 1968 140)

rusTvelis teqstsa da saTnoebaTa kibis petre gelaTeliseul

Targmans Soris gvxvdeba leqsikuri Tanxvedrebic rac sagangebod aqvs

aRniSnuli m baramiZes bdquoZveli qarTuli enis leqsikonebSi ar Cans petre

gelaTeliseuli Targmanis rdquomicilebardquo rdquoSecilebardquo daviwyebis

37

mniSvnelobiT sainteresoa rom ldquomicilebardquo am mniSvnelobiT aris

vefxistyaosanSi

rdquoar miscildebis TinaTin misi mas visgan swvav alirdquo

ldquorad davviwydi rad mivscildirdquo

aseve petre gelaTelis redaqciis zedsarTavis ndash rdquouWreloAacuterdquo da

misgan nawarmoebi zmnizedis - rdquouWrelodrdquo mniSvneloba konteqstiTa da

eqvTimes Targmanis mixedviTac aris marTali namdvili namdvilad

marTla erTgulad rdquouWreloAacuterdquo da rdquouWrelodrdquo Targmania berZnuli

teqstis sityvebisa αποικιλος da αποικιλως (PG vol 88 1001C) romlis aTi

mniSvnelobidan erT-erTi (mecxre) aris gaqnili eSmaki cbieri mzakvari

wyaroseuli αποικιλος (uWrelo) da αποικιλως (uWrelod) Wrelis (ποικιλος) da

Wrelad (ποικιλως) sityvebis sapirispiro mniSvnelobisaa am leqsikur

erTeulebsac paraleli eZebnebaT vefxistyaosanSi

rdquoradmca ra vhkadre mefesa Txroba rasaca Wrelisardquo

rdquoymaman uTxra momismine marTlad giTxrob ara Wreladrdquo

konteqstiT kargad Cans rom ldquoWrelirdquo ldquoWreladrdquo ldquomarTlisrdquo

ldquomarTladrdquo mniSvnelobis sapirispiroa ara Wrelad mniSvnelobiT igivea

rac saTnoebaTa kibis petre gelaTeliseuli Targmanis uWrelodrdquo

mkvlevari SeniSnavs rom saintereso Sedegs mogvcems ori Zeglis am

mimarTulebiT Seswavlis gagrZeleba (baramiZe 2013 52-53)

garda zemoT dasaxelebuli leqsikuri Tu terminologiuri

msgavsebisa vefxistyaosansa da saTnoebaTa kibeSi gvxvdeba saerTo

koncefciebic amjerad yuradRebas mxolod or maTganze gavamaxvileb

rusTvelis mier Camoyalibebuli Teologiuri debuleba `SiSi

Seiqms siyvarulsa~ (10454) romelsac avtori mociquls miawers

`marTlad ityvis mociqulirdquo (10454) mecnierTa msjelobisa da kamaTis

sagnad qceula prof e xinTibiZe am debulebis wyarod ioanes pirveli

epistoles IV Tavs miiCnevs ldquoioanes pirveli epistoles IV Tavi

siyvarulis apologiaa swored aq gaSlis mociquli ioane qristianuli

Teosofiis ZiriTad Tezas `RmerTi siyvaruli ars~ (1 in 48) da rom

RmerTis siyvarulis gamovlenis forma moyvasis siyvarulia `RmerTi

arasada vis uxilavs ukueTu viyuarebodiT urTierTas RmerTi Cuen

Soris hgies da siyuaruli misi Cuen Soris aRsrulebul ars~ (I in 412)

38

swored am konteqstSi gviqadagebs ioane mociquli rom am didi

WeSmaritebis SecnobiT aResruleba CvenSi siyvaruli da siyvarulSi ki

aRar aris SiSi ndash giorgi mTawmidelis Targmani `16 da Cuen vcanT da

gurwmena siyuaruli romeli aqus RmerTsa Cuenda momarT RmerTi

siyuaruli ars da romeli egos siyuarulsa zeda RmerTi mis Tana hgies

da igi RmrTisa Tana 17 amiT aRsrulebul ars siyuaruli Cuen Soris

raAacuteTa gancxadebulebaAacute guaqundes dResa mas sasjelisasa rameTu

viTarca igi iyo da Cuenca varT sofelsa amas Sina 18 SiSi ara ars

siyuarulsa Tana aramed srulman siyuarulman gare gandevnis SiSi

rameTu SiSsa tanjvaAacute aqus xolo moSiSi igi ara srul ars siyuarulsa

zedardquo (xinTibiZe 2009 352-353) mkvlevari aseve miuTiTebs rusTvelis

winamorbed patristikul literaturaze kerZod ki grigol didis

dialoRonis eqvTime aToneliseul Targmanze sadac aseve Cans saubari

sulis SiSisagan siyvarulze gadasvlis Taobaze ldquomravalsaxed

ganiyofebis lmobierebaAacute da wesi cremlTa maTTa romelni mAtildeurvaliTa

guliTa inanden codvaTa maTTa amisTAcircs viTarca pirisagan monanulTasa

ityAcircs winawarmetyueli ieremia ganyofani wyalTani gamoecnes TualTa

CemTa aw ukue sacnaur ars viTarmed daRacaTu mravali ars saxe

cremlTaAacute aramed Tavni saxeni orni arian rameTu odes sulsa surodis

RmrTisa pirvel SiSisagan movlen cremlni da merme siyuarulisagan

rameTu pirvelad tirs monanuli da iglovs AtildesenebiTa codvaTa TacircsTaAacuteTa

da eSinis nuukue saukuneTa maT satanjvelTa mieces xolo odes amiT

wesiTa friad warematos merme SiSi igi moakldebis da iqmnebis RmrTisa

mier gulsavsebaAacute Sendobisa codvaTa misTa da merme movals sulsa mas

zeda siyuaruli RmrTisaAacute da survili sasufevelisa caTaAacutesa da romeli

igi pirvel tiroda SiSisaTAcircs satanjvelTasa ukanaAacutesknel tirs romel

Soravn sasufevlisagan rameTu ganicdin da gamoisaxavn gonebaAacute viTarni

arian mAtildeedrobani angelozTani da rabam arian brwyinvalebani da

Suenierebani maTni da raAacute sawadel ars maT Tana yofaAacute da Tu viTarni

arian saSuebelni wmindaTa mowameTa da mamaTani amisgan kualad miiwevis

gonebaAacute Atildesenebad da survilad didebisa RmrTisa da gonebn Tu viTar

miefinebis angelozTaA zeda da wmidaTa naTeli pirisa misisaAacute amaT

eseviTarTa keTilTa raAacute igonebn diodian TualTagan misTa mdinareni

39

cremlTani da Tu vin Sors ars maT keTilTagan esreT ukue iqnebis

sruli igi lmobierebaAacute da WeSmariti igi gloaAacute SiSisagan siyuarulad

miavlens sulsa mas da amas gamosaxavs werili saxismetyuelebiT~ (ix

xelnaweri A-121 furc 108-110 soxaZe 2002 52-53) (xinTibiZe 2009 354-355)

rusTvelamdeli patristikuli literaturidan zemoT dasaxelebul

wyaros sadac SiSi da siyvaruli gverdigverd aris moTavsebuli

SegviZlia davumatoT ioane sinelis saTnoebaTa kibec

vefxistyaosniseuli Teologiuri debuleba SiSis siyvarulad

transformirebis Sesaxeb ioane sinelis teqstis imdenad bevr konteqstSi

iCens Tavs rom am teqstis mkvlevari andrei kordoCkini sadisertacio

naSromSi sagangebod uZRvnis calke Tavs am sakiTxs Fear and love (SiSi da

siyvaruli) (kordoCkini 2003 259) mas mohyavs Sesabamisi damowmebani

saTnoebaTa kibidan ldquoaRorZinebaAacute SiSisa RmrTisaAacute ars dasabami

siyuarulisaAacuterdquo (sineli 1965 515 PGvol88 1157C) SiSi pirdapir kavSirSia

siyvarulTan ldquoraoden siyvaruli daakldebodis SiSi ganmravldebisrdquo

(sineli 1965 511 PG Vol 88 1156B) radgan SiSi SeiZleba iqces erTgvar

winapirobad siyvarulisTvis ldquoromelman SiSisagan satanjvelTaAacutesa yos

sofliT gamoslvaAacute misi mravalgzis cecxlsa STagdebulsa sakumevelsa

miemsgavsis romelman pirvelad iwyis sulnelebad da ukuanaAacutesknel

gardaiqcis kuamladrdquo (sineli 1965 26 PG Vol 88 637A) ioane sineli

saubrobs ra momnanie berebze romelTac xorcieli erosi gardaqmnes

sulier siyvarulad askvnis ldquoyovelsave SiSsa meyseulad Tana-warhAtildedes

da siyvarulad RmrTisa miiwivnesrdquo (sineli 1965 145 PG Vol 88 777A)

vfiqrobT dasaxelebuli pasaJebi qmnis naTel warmodgenas SiSi-

siyvarulis monacvleobis ioane sineliseul aRqmaze amgvari adgilebi

teqstSi bevria andrei kordoCkini asaxelebs Sua saukuneebis avtorebs

romelTa SemoqmedebaSic ikveTeba es Teologiuri debuleba eseni arian

origene antoni didi (ldquome aRar meSinia RmerTis radganac me miyvars igirdquo

ndash Apophthegmata Alph Anthony 32) makari egvipteli maqsime aRmsarebeli

romelic SiSsa da imeds ukavSirebs asketuri moRvaweobis pirvel etaps

ndash praqsiss xolo siyvaruls ufro maRal safexurs ndash xedvas Teorias

(kordoCkini 2003 261) vfiqrobT amgvaradve esmis ioane sinels SiSi-

siyvarulis dinamika andrei kordoCkinis SeniSvniT ioane sineli

40

yovelTvis ar akonkretebs saubrobs sasjelis SiSze Tu RvTis SiSze

magram erTi ram cxadia ndash SiSis mdgomareoba yovelTvis win uswrebs

siyvarulis mdgomareobas xolo es ukanaskneli aris STagoneba misTvis

(kordoCkini 2009 263)

amgvarad rusTveliseuli debulebis ldquoSiSi Seiqms siyvarulsardquo

prof elguja xinTibiZis mier gamovlenil wyaros grigol didis

dialoRons Cveni mxriv davumatebT ioane sinelis saTnoebaTa kibes

romelic aseve iqneboda xelmisawvdomi vefxistyaosnis avtorisTvis

zemoT warmodgenil mosazrebas saTnoebaTa kibisa da

vefxistyaosnis calkeuli pasaJebis msgavsebasTan dakavSirebiT kidev

erTs SevmatebT da sakiTxis ukeT gamosakveTad msjelobas cota Soridan

daviwyebT

sulisa da sxeulis interaqciis sakiTxi erT-erTi ZiriTadi

problemaa romelzec msjelobs TiTqmis yvela filosofiuri

mimdinareoba da sxvadasxva religiuri sistema sakiTxi aqtualuria

rogorc antikur filosofiur saazrovno sivrceSi ise Sua saukuneebis

saRvTismetyvelo literaturaSi Sesabamisad droTa ganmavlobaSi

Camoyalibda gansxvavebuli Sexedulebebi da Teoriebi winamdebare

paragrafSi sakiTxis literaturul-filosofiuri tradiciis

gaTvaliswinebiT ioane sinelis saTnoebaTa kibis erT pasaJs

davasaxelebT vefxistyaosnis erT-erT SesaZlo wyarod vefxistyaosnis

CemTvis saintereso gansaxilveli taepis avtoria nawarmoebis erT-erTi

mTavari gmiri _ avTandili megobris dasaxmareblad mimavali avTandili

tovebs anderZs sadac Tavisi saqcielis gasamarTleblad ambobs rom is

ver uRalatebs ver moatyuebs WirSi Cavardnil moyvares radganac

rdquosicrue da orpiroba avnebs xorcsa merme sulsardquo (st 791)

uSualod sakvlev Temaze gadasvlamde oriode sityviT SevexebiT

sulis Sesaxeb antikur Teoriebsa da sulisa da sxeulis

urTierTmimarTebis problemas Cv w aR-mde V saukunis bolos antikur

saberZneTSi suli gaigeba rogorc cocxali qmnilebebis ganmasxvavebeli

niSani romelsac SeiZleba hqonoda emocia pasuxismgeblobisa da

praqtikuli azrovnebis unari suli matarebelia iseTi saTnoebebis

rogoricaa simamace da samarTlianoba antikuri azrovneba sulis ideas

41

ganixilavs Zalian farTod rogorc cocxali organizmis yvelanair

moqmedebas es koncefcia yvelaze amomwuravad aisaxa aristoteles

filosofiaSi

heraklites azriT suli sxeulebrivia Sezavebuli

araCveulebrivad kargi da iSviaTi saxeobis materiisgan sulis amgvari

sxeulebrivi xedva erTgvarad xsnida sulsa da sxeuls Soris

urTierTobis problemas _ isini ar moiazreboda erTmaniTisgan

radikalurad gansxvavebul kategoriebad

platonis mixedviT suli aris kognituri da inteleqtualuri

suli aris is rac msjelobs fiqrobs da rac aregulirebs da

akontrolebs sxeulsa da mis survilebs gansakuTrebiT Tu es brZeni

sulia igi moicavs iseT Tvisebebs rogoricaa moTmineba samarTlianoba

simamace platons sulis arsi orgvarad esmis rogorc ganmasxvavebeli

moZravis da uZravis da rogorc pasuxismgebeli adamianis ara yvela

mentalur da fsiqologiur qmedebaze aramed mxolod mis garkveul

nawilze

fedonSi sokrate bevr Tvisebas miawers ara suls aramed sxeuls

magaliTad crurwmenas siamovnebas (Pl Phaed 83d) aseve survils da SiSs

(Pl Phaed 94d) sulis funqciaa sxeulis amgvari miswrafebebis

regulacia da kontroli imave dros suli ar aris mxolod

inteleqtualuri radgan mas aqvs aseve survilebi (Pl Phaed 81d)

(magaliTad arafilosofiuri sulis xorcieli siyvaruli (Έρως) (Pl

Phaed 80b) an kidev SimSilis sxeulebrivi survili rasac ar avlens

arasulieri usulo sagani Tumca verc imas vityviT rom suli ayalibebs

amgvar survilebs fedonSi ar aris mkveTrad gamijnuli sakvebis

intensiuri survili modis sulidan Tu xorcidan rogorc Cans

xorcieli survili dakavSirebulia sulTan iseve rogorc procesebi

metabolizmsa da sxeulis zrdaSi (es procesebic ukavSirdeba imas rom

sxeuls gaaCnia suli)

aristoteles Teoria sulis Sesaxeb amomwuravad aris gaSlili mis

traqtatSi De Anima romlis mixedviTac cocxali organizmis yvela

sasicocxlo funqcia miewereba suls igi pasuxismgebelia sxvadasxva

cocxali organizmis qmedebaze da aseve aris ganmasxvavebeli niSani

42

cocxal da aracocxal organizms Soris urTierToba sulsa da sxeuls

Soris aris konkretuli nimuSi ufro zogadi urTieTobisa formasa da

materias Soris (De Anima 22 413a32 23 415a9) aristoteles mixedviT

suli ar aris sxeulebrivi da xorcieli anu materialuri Tumca

platonis poziciis sapirispirod igi fiqrobs rom adamianis suls

sxeulisgan damoukidebeli arseboba ar SeuZlia (De Anima 11 403a3-25 esp

5-16)

sulis antikur Teoriebs gansakuTrebiT platonisa da

aristoteles moZRvrebebs ar daukargavT aqtualoba Semdeg periodSic

qristiani mwerlebi grigol noseli da klimenti aleqsandrieli

davalebulni arian swored platonisgan Tumca sakiTxis gaazrebaSi

SemoaqvT axali niuansebi miuxedavad amisa am da sxva filosofiuri

problemebis postklasikuri ganviTarebis interpretacia unda xdebodes

yvela SemTxvevaSi klasikuri Teoriebis CarCosa da konteqstSi

(lorenci 2009)

amgvarad sulisa da sxeulis funqciis maTi urTierTmimarTebis

sakiTxi antikuri samyarodan moyolebuli yvela didi moazrovnis

gansakuTrebuli interesis sagani yofila maTi arsis raobis gansazRvra

miT ufro arsebiTi iyo ramdenadac swored amis safuZvelze xdeboda

SesaZlebeli adamianis ama Tu im midrekilebis srulyofili analizi da

gamovlena im saSualebebisa romliTac daiTrguneboda amgvari

arasasurveli midrekilebani

aRniSnuli problema metad aqtualuria Suasaukuneebis

saRvTismetyvelo-filosofiuri azrovnebisTvisac qristianulma religiam

ufro mkveTrad dasva sxeulisa da sulis urTiermimarTebis problema

gaCnda uamravi erTmaneTis sawinaaRmdego Teoria iyo azrTa sxvaoba

gansakuTrebiT qristianuli religiis gavrcelebis adreul etapebze

qristianuli anTropologia ganviTarda rogorc qristologiis erTi

nawili amitom Zalian rTulia patristikul literaturaSi mwyobri

anTropologiuri Sexedulebebis povna garkveuli dilemebi Cans aseve

ioane sinelis saTnoebaTa kibeSic (kordoCkini 2003 34)

gadavideT uSualod sakvlev sakiTxze ndash ioane sinelis teqstze

romlis erTi pasaJi SesaZloa iyos rusTavelis Teologiuri debulebis

43

_ bdquosicrue da orpiroba avnebs xorcsa merme sulsaldquo (st 791) _ wyaro

saTnoebaTa kibis CvenTvis saintereso Teza moTavsebulia teqstis im

safexurSi romelic exeba siZvas bdquoromelnime vnebani gonebisagan xorcTa

momarT movlen da romelnime kualad xorcTagan gonebad da soflioTa

Tana meore ese iqnebis xolo udabnos myofTa Tana pirveli igi rameTu

ara arian maT Tana nivTni nebaTani xiluladldquo (sineli 1965 268)

upirveles yovlisa SevecdebiT ganvmartoT moyvanili pasaJi

imisaTvis rom gavigoT Tu ras gulisxmobs avtori ris Semdegac

paraleli vefxistyaosanTan ufro cxadi da gasagebi gaxdeba teqstSi

gamoyenebuli cneba _ goneba _ semantikurad sulis Tanafardia rogorc

ukve aRvniSneT qristianul literaturaSi da gansakuTrebiT sulier

cxovrebaze daweril traqtatebSi ar aris mosalodneli sistemuri

anTropologiuri Sexedulebebisa da Sesabamisad mwyobrad gansazRvruli

anTropologiuri terminologiis povna saTnoebaTa kibe ar aris

anTropologiuri naSromi da Sesabamisad anTropologiuri

terminologiis gamoyenebisas avtori ar icavs mkveTr zRvars maT

gasamijnad (kordoCkini 2003 34) amgvari ldquoaRrevardquo damaxasiaTebelia Sua

saukuneebis patristikuli literaturisTvis ediSer WeliZe grigol

palamas teqstze _ aRsareba marTlmadidebluri sarwmunoebisa _ darTul

komentarebSi aRniSnavs rom ldquosulsrdquo anu ldquopnevmasrdquo saxeldeben agreTve

gonebad (νοῦς) olimpiodore aleqsandrieli ldquopnevmasrdquo ase ganmartavs bdquoigi

vfiqrob aris agreTve goneba (νοῦς)ldquo pnevmis aRiarebam fsiqes nawilad

rac met-naklebad yvela saeklesio RvTismetyvelTan vlindeba gamoiwvia

ldquopnevmisrdquo sinonimuri saxeldebis gonebis (νοῦς) agreTve ldquofsiqeSirdquo CarTva

(WeliZe 2012 153-154)

bevr qristian mweralTan maT Soris ioane sinelTanac ldquogonebardquo

da ldquogulirdquo gansazRvrebuli ki ar aris aramed isini SeiZleba aRiweros

mxolod maTi moqmedebebis Sesabamisad amdenad ioane sineli ldquogulsrdquo da

ldquosulsrdquo an kidev ldquogonebasrdquo da ldquosulsrdquo (psixes) xSirad sinonimebad iyenebs

(kordoCkini 2003 31-34) ase magaliTad ioane sineli ldquogonebaSirdquo rom

ldquosulsrdquo gulisxmobs amas kidev erTxel adasturebs saTnoebaTa kibis

SiSisadmi miZRvnili safexuri avtori semantikurad imave azrs

aviTarebs rac zemoT moviyvaneT oRond am SemTxvevaSi ldquogonebasrdquo cvlis

44

ldquosuliTrdquo bdquoodesme pirvelad suli SeSindis da odesme pirvelad xorcni

da meore igi ziar-yvis vnebisa mis romelmac pirvelad miiRis igildquo

(sineli 1965 299) aqve oriode sityviT SevexebiT ras gulisxmobs avtori

SiSSi da moviSveliebT ioane damaskelis gardamocemis samocdameSvide

Tavs sadac avtori ganmartavs bdquoSiSisldquo saxels ormagi gaazreba aqvs

radgan arsebobs bunebiTi SiSi rodesac ar nebavs suls sxeulisgan

ganyofa arsebobs kidev SiSi rac warmoiqmneba azrTa Ralatis

urwmunoebisa da sikvdilis Jamis arcodnis Sedegad rogorc magaliTad

gvaSinebs RamiT momxdari ram xmauri es SiSi bunebis garegania da

ganvsazRvravT ra mas vambobT bdquobunebis garegani SiSi aris gauazrebeli

ganridebaldquo (ioan damask gard 2000 416-417) rogorc vxedavT saTnoebaTa

kibis warmodgenil konteqstSi igulisxmeba swored arabunebiTi SiSi

amgvarad ioane sineli saubrobs vnebaze codvaze romelic

SeiZleba warmoiSvas xorcSi da Semdgom ukve gadaeces da daazianos

suli an kidev piriqiT am fonze sainteresod gveCveneba sulisa da

sxeulis urTierTmimarTebis sakiTxis avtoriseuli xedva ra tendenciebi

ikveTeba saTnoebaTa kibis teqstSi am mimarTulebiT

saTnoebaTa kibeSi aisaxa yvela ZiriTadi idea iseTi mistikur-

asketikuri filosofiuri mimdinareobisa rogoricaa isixazmi igi

metafizikur-anTropologiuri azriT monisturia adamiani sxeulebrivi

da sulieri saxiT erTi mTlianobaa _ ontologiuri monada misi suli

iseve Zlier aris daSorebuli RvTisgan rogorc sxeuli Sesabamisad

ganwmendis (wmindanobis) fenomeni erTnairad miRwevadia aramarto

sulisTvis aramed sxeulisTvisac (popova 2011 22) aqedan gamomdinare

codva (miuxedavad misi sxeulebrivi Tu sulismieri warmomavlobisa)

azianebs adamianis orive nawils sulsac da sxeulsac rogorc erT

mTlianobas saTnoebaTa kibis CvenTvis saintereso epizodSi xazgasmaa

imaze rom codva nebismier SemTxvevaSi moicavs adamians mTlianobaSi

ubralod daculia rigiToba codvis warmomSobi moqmedi SeiZleba

iyos xan suli xan kidev sxeuli (bdquoodesme pirvelad suli SeSindis da

odesme pirvelad xorcni da meore igi ziarndashyvis vnebisa mis romelmac

pirvelad miiRis igildquo (sineli 1965 299) amgvar pozicias ioane sineli

aviTarebs moulodnelad logikuri msjelobis gareSe radgan cota

45

ufro zemoT avtori sakmaod ldquodabneulirdquo Cans ldquoromelnime ityAcircan

viTarmed gulis-sityuaTagan gulisaTa movlen Atildeorcni vnebad da

aRZvrad da kualad sxuani ityAcircan viTarmed sacnobelTagan AtildeorcTaAacutesa

iSvebian borotni gulis-sityuani dapirvelni igi ityAcircan viTarmed

ukueTumca gonebaAacute ara winamZRuar qmnul iyo vnebisa Atildeorcnimca ara

miyolil iyvnes xolo meoreni igi AtildeorcTa vnebisa siborotesa Semwed

TAcircsisa sityAcircsa sityuasa moiReben da ityAcircan viTarmed _ mravalgzis

xilviTa pirisaAacuteTa anu SexebiTa AtildeelisaAacuteTa anu ynosiTa sulnelebisaAacuteTa

anu smeniTa Atildemisa hamoAacutesaAacuteTa movlen gulis-sityuani gulad amaT saqmeTa

WeSmaritebaAacute romelsa Zal-edvas uflisa mier gamoacxaden da guaswavenrdquo

(sineli 1965 267) avtoris ldquodabneulobardquo savaraudod mianiSnebs im

epoqiseul dilemaze romlis winaSec aRmoCnda ioane sineli roca jer

kidev mimdinareobs diskusiebi da msjelobebi sxvadasxva qristianuli

dogmatikisTvis arsebiT sakiTxze es bunebrivic Cans qristianuli

religiis gavrcelebis adreul etapze konteqsti gvaCvenebs rom ioane

sinelma icis Tavis Tanamedrove moazrovneebs Soris arsebuli

sxvadasxva poziciis Tu diskusiis Sesaxeb miuxedavad erTgvari

meryeobisa ioane sineli mainc eTanxmeba Sua saukuneebis qristianul

tradiciaSi arsebul Teorias sulismieri da xorcismieri codvebis

diferenciaciis Sesaxebs romelic cotaTi adre ufro mkafiod aqvs

warmodgenili IV_V saukuneebis mijnaze moRvawe ber ioane kasianes Tavis

traqtatSi ndash Svid momakvdinebel codvaze rogorc zemoT vnaxeT ioane

sineli sargeblobs da miuTiTebs kidec ioane kasianeze rogorc teqstis

erTerT wyaroze ioane kasianes azriT vnebebi iyofa xorciel da

mSvinvier saxeobad xorcieli vneba sxeulSi iSveba da mas atkbobs

xolo mSvinvieri samSvinvelis midrekilebidan momdinareobs da

samSvinvels kvebavs da xandaxan xorcsac azianebs ioane kasiane ufro

metadac akonkretebs sakiTxs da CamoTvlis Tu romeli codvebi

warmoiSoba xorcSisxeulSi da romeli sulSi (cassian 4344) amgvarad

codvis dayofa sulismierad da sxeulismierad Sua saukuneebis

qristianuli azrovnebisTvis nacnobi da aqtualuri Temaa magram

gansxvavebiT ioane kasianesgan ioane sineli amgvari dayofis ZiriTad

mamoZravebel mizezad garemos miiCnevs ndash rogorc saTnoebaTa kibis

46

teqstidan gamoCnda vneba moicavs jer sxeuls Tuki saero adamianTan

gvaqvs saqme da suls Tuki monazonze vsaubrobT radganac saero piri

met cdunebas xvdeba garemomcveli pirobebis gamo vefxistyaosnis

striqoni bdquosicrue da orpiroba avnebs xorcsa merme sulsaldquo rogorc

viciT ekuTvnis avTandils saero pirs rostevan mefis spaspets

amgvarad saTnoebaTa kibis ganxiluli pasaJidan gamomdinare

mosalodnelia rom codva vneba Tavdapirvelad moicavs avTandilis

rogorc saero piris sxeuls radganac igi saTanadod ar aris daculi

mravalferovani sacdurisgan romelic saero pirs garemomcveli

pirobebis gamo ufro metad ebrZvis imis sailustraciod rom

vefxistyaosniseuli rdquoavnebsrdquo ar unda gavigoT rogorc ziani am

SemTxvevaSi xorcis ziani Tavisi viwro SinaarsiT _ sxeulis

dasneuleba SeiZleba davimowmoT erTi epizodi ioanes saxarebidan am

epizodis mixedviT macxovris mier gankurnebuli kacis avadmyofobis

mizezi warsulSi Cadenili codva Cans romelmac Tavi iCina fizikuri

sneulebis saxiT rdquoamisa Semdgomad pova igi iesu taZarsa mas da hrqua mas

aha egera gankurnebul xar nuRara scodav raAacuteTa ara uZAcircresi geyosldquo (in

5 5-14) amgvarad esmiT moyvanili saxarebiseuli epizodi bibliis teqstis

cnobil egzegetikosebsac (Teofilaqte bulgareli Toma aqvineli)

magram codva vneba romelsac adamiani sCadis TviT saxarebis

mixedviTac ki yovelTvis ar iCens Tavs sneulebis saxiT rogorc e

xinTibiZe aRniSnavs vefxistyaosanSi gadaWriT da kategoriulad aris

naTqvami rom codva am SemTxvevaSi sicrue da orpiroba yovelTvis

gamonaklisis gareSe avnebs xorcs da mere suls (xinTibiZe 2009 474-497)

amitom frazis avnebs xorcsa gageba viwro mniSnelobiT rogorc

sxeulis dasneuleba _ arasworia radgan vefxistyaosnis kategoriuli

toni ndash mankierebiT Tanmimdevrulad xorcsa da sulze miyenebuli zianis

Sesaxeb arc saxarebaSi Cans piriqiT saxarebaSi xazgasmulia rom vneba

yovelTvis ar gamovlindeba fizikuri sneulebis saxiT aqedan

gamomdinare gamarTlebulad mimaCnia cnebis avnebs ioane damaskeliseuli

interpretacia definicia bdquovnebaAacute erTsaxel ars da orpir rameTu vneba

ewodebis Atildeorcielsaca viTar-igi arian senni da wuTxni da kualad

sulierTaca vnebad saxel-edebis viTar igi arian gulisTqumaAacute da

47

guliswyromaAacuteldquo cota qvemoT vnebulebas ioane damaskeli ganmartavs

rogorc bunebis sawinaaRmdego moZraobas bdquoaw ukue moqmedeba ars

bunebiTi aRZrvaAacute xolo vnebaAacute gareSe ars bunebisaAacute vinaAacuteca amaTve

mizezTagan moqmedebaAacuteca igi vnebad iTqumis raJams ara bunebiTi iyos

aRZvraAacute igi gina Tu TaviT TacircsiT anu Tu sxAcircsa mier SemTxueulildquo (ioan

damask gard 2000 126) vnebuleba aris yvela moZraoba romelic aris

mZafri da romelic grZnobaSi Semodis sicrue da orpiroba bunebis

sawinaaRmdego moZraobaa igi avnebs anu am sawinaaRmdego moZraobisken

ubiZgebs jer xorcs rogorc am vnebis warmoSobis pirvelad mizezs da

Semdeg ukve suls rasac sabolood mivyavarT sulieri samaradiso

cxovrebis zianamde meore mxriv codvaSi Cavardna codviT mocva sxva

ra SeiZleba iyos Tu ara ziani bdquoavnebs xorcsa merme sulsaldquo SeiZleba

gavigoT rogorc codvaSi Cavardna codviT mocva rac TavisTavad

vnebaa ziania da am vnebis Tavdapirveli matarebeli vefxistyaosnis

mixedviT swored sxeulia rogorc ukve aRvniSneT avTandili rogorc

saero piri ufro naklebad aris daculi xorcieli sacdurisgan da

Sesabamisad codvac romelic SeiZleba Caidinos man pirvel rigSi

sxeulebrivia sxeulSi aRmocendeba da Semdeg moicavs sulsac bdquovgmob

kacsa augiansa crusa da Ralatiansaldquo (799) ndash es ukve aris adamiani

romlisTvisac sicrue da orpiroba erjeradi qmedeba ki aRar aris

aramed cxovrebis wesi misi bunebis nawilia amgvari kaci saiqiosac ver

gamarTldeba da RvTis winaSe Sercxvenili da codvili warsdgeba

Cemi azriT mocemuli striqonis amgvari ganmarteba da mis wyarod

swored saTnoebaTa kibis miCneva ufro myardeba teqstis erT-erTi

safexuriT misive Tqmuli tyuvilisaTAcircs dasaxelebuli safexuri

miZRvnilia sicruisadmi rogorc sulier kibeze aRmavali

qristianisaTvis erT-erT yvelaze xelisSemSlel vnebaze teqstSi

vkiTxulobT _ bdquotyuvili ars ganmryuneli siyuarulisaAacute da mSobeli cru-

ficobisaAacute romel ars RmrTisa uaris-yofaAacuterdquo (sineli 1965 216)

sicrue ioane sinelis Txzulebis mixedviT RmerTis uaryofaa

RmerTis uaryofa ki udavod yovelgvari ubedurebis sawyisia bdquoradgan

Tavia sicrue yovlisa ubadobisa me rad gavwiro moyvare Zma umtkicesi

Zmobisaldquo (st 792) _ ambobs avTandili anderZSi sxva magaliTic vnaxoT

48

bdquoorgulebaAacute dedaAacute ars tyuvilisaAacute da saqme misi rameTu orgulebaAacute sxuaAacute

araraAacute ars garna wrTuaAacute tyuilisaAacute da mopovnebaAacute ficTa cudTaAacuteldquo

(sineli 1965 217) vefxistyaosanSic Ralati ficis gatexa da sicrue

erTmaneTTan aris dakavSirebuli da erTnairad Seuwynarebeli

danaSaulia

bdquoSen gastexe fici Cemi simtkice da igi mcneba

RmerTman qmna da dagirCina cudad Seni xelovnebaldquo (528)

an kidev

bdquokvlaca vhkadre bdquome Tu mzeo TqvenTvis fici gametexos

RmerTman awve risxva misi zeciT CemTvis gaamexosldquo (535)

bdquoSen ar-gatexa kargi gWirs zenaarisa ficisaldquo (708)

vefxistyaosanSi fici dakavSirebulia RmerTTan nawarmoebis

personaJebs swamT rom ficis gatexa da sicrue RvTis risxvis

gamomwvevia

bdquovgmob kacsa augiansa crusa da Ralatiansa

ver vecruvebi ver vuzam saqmesa saZabunosa

piris-pir marcxvens ornive mivalT mas saukunosaldquo (799)

_ wers avTandili anderZSi romelSic agrZelebs sicruis da orpirobis

Temas da gansazRvravs mosalodnel Sedegs rom saukuno cxovrebaSi

RmerTis pirispir am vnebis gamo Sercxvenili iqneba analogiuri azria

gatarebuli saTnoebaTa kibeSic sicruesTan da cru ficTan mimarTebiT

vinc daZlevs am safexurs igi WeSmaritebas moipovebs ldquoese meTormete

kibe ars romeli mZle eqmnas amas guelsa mas Ziri keTilTaAacute mougies

romel ars WeSmaritebaAacuteldquo (sineli 1965 219)

avTandilma icis rom sicrue da megobris Ralati dausjeli ar

darCeba misi es codna ki moiTxovs praqtikul ganxorcielebas

bdquoara viqm codna ras margebs filasofosTa brZnobisa

miT viswavlebiT mogveces SerTva zesT mwyobrTa wyobisa ldquo (792)

qmedebaSi moyvanili sibrZne erTi pirobaa RmerTTan misasvlelad

da WeSmaritebis mosapoveblad tyuili ki erT-erTi mTavarTagania im

mankierebaTa Soris rac uSlis adamians xels saTnoebaTa kibeze

amaRlebaSi RmerTTan ziarebasa da amgvarad WeSmaritebis mopovebaSi

bdquorameTu sulman wmidaman saSinelad Tqua misTAcircs daviT

49

winaswarmetyuelisaAacuteTa viTarmed romeli ityodis sicruesa mas ara

waremarTos winaSe TualTa CemTaldquo (sineli 1965 216) amgvarad

vefxistyaosanSic da saTnoebaTa kibeSic erTnairad Seuwynarebel

codvad iTvleba sicrue igi yovelgvari ubedurebis mizezia da am mankis

dauZlevelad SeuZlebelia morig sulier safexurze amaRleba

saTnoebaTa kibis erT-erTi pirveli Targmani eqvTime aTonels

ekuTvnis aRsaniSnavia rom vefxistyaosanSi gamoyenebuli qarTulenovani

wyaroebi ZiriTadad eqvTime aTonelis Targmanebidan momdinareobs

razec prof elguja xinTibiZe miuTiTebs kidec rdquoSiSi Seiqms siyvarulsardquo

frazis wyaros Ziebisas

amgvari msjelobis safuZvelze SeiZleba davaskvnaT rom

rusTaveli savaraudod icnobda saTnoebaTa kibis teqsts misi romelime

Targmanidan am varauds mxars uWers e xinTibiZis mosazreba bdquorusTaveli

aSkarad emyareba ara mxolod biblias aramed mTel qarTulenovan

sasuliero mwerlobasldquo (xinTibiZe 2009 356-357) sakiTxi romlis Sesaxebac

iwereboda uzarmazari filosofiuri Tu Teologiuri traqtatebi

mxolod erTi striqoniT gadmoica rusTavelTan romelsac amave

striqonSi win uZRvis miTiTeba gamoTqmuli azris avtorze _ bdquome sityvasa

erTsa gkadreb platonisgan swavla Tqmulsa sicrue da orpiroba avnebs

xorcsa merme sulsaldquo (st 791) avtoris amgvari dakonkreteba gaxda

safuZveli imisa rom platonis filosofiaSi eZiaT am frazis wyaro

Tumca amgvari azris pirdapiri formulireba platonis dialogebSi ar

Cans8

amrigad saTnoebaTa kibis mniSvneloba Sua saukuneebis

kulturisTvis ganapirobebs teqstis farTo gamoyenebas epoqis gamorCeul

moRvaweTagan ucxoenovan samecniero literaturaSi ioane sinelis

teqstis gavlenas xedaven ara marto Sua saukuneebis sasuliero

literaturaze aramed XIX saukunis rusi klasikosebis SemoqmedebaSic

saTnoebaTa kibis gavlenis Semdgomi kvleva Sua saukuneebis da gviani

periodis qarTul literaturaze vfiqrobT saintereso suraTs

8 sakiTxis Seswavlis istoria ix e xinTibiZe bdquoplatonisgan swavla Tqmuli da

misi msoflmxedvelobiTi datvirTvaldquo (xinTibiZe 2009 474-497)

50

warmogviCens rasac samomavlo perspeqtivad vsaxavT amjerad ki Cveni

kvleva Semoifargla mxolod rusTavelis vefxistyaosniT

51

Tavi II

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

struqturuli da stiluri Taviseburebani

naSromis SesavalSi ukve aRvniSneT rom qarTulad SemorCenilia

saTnoebaTa kibis ori sruli Targmani (eqvTime aToneliseuli da petre

gelaTeliseuli) prozaul teqstze dayrdnobiT Seqmnili ori sruli

poeturi versia (ioane sineliseuli da anton kaTalikosiseuli) da aseve

qeTevan bezaraSvilis mier bolo wlebSi aRmoCenili saTnoebaTa kibis

poeturi teqstis fragmentebi romelic CarTuli aRmoCnda grigol

nazianzelis TxzulebebSi naSromis winamdebare TavSi warmodgenili

kvleva moicavs Semdeg sakiTxebs saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

struqturasa da stils aseve poeturi teqstebis versifikacias

52

amp 1 saTnoebaTa kibis struqturuli Tavisebureba

berZnuli teqstis struqturuli da kompoziciuri Taviseburebis

sakiTxi metad aqtualuria specialur (ZiriTadad inglisur da

rusulenovan) samecniero literaturaSi amitom sanam SemogTavazebdeT

uSualod sakuTar dakvirvebas qarTuli Targmanebis struqturaze

mokled mimovixilav sakiTxis Seswavlis istorias da ZiriTad

mosazrebebs

saTnoebaTa kibis berZnuli teqstis samecniero kritikulad

dadgenili gamocema rogorc ukve aRiniSna dRemde ar arsebobs

aRvniSneT aseve rom met-naklebad ukeTes gamocemad miiCneva meTiu

raderis (Matthew Rader) mier momzadebuli teqsti (PG vol 88 596-1209)

teqsts winasityvaobis saxiT darTuli aqvs kardinal robert

belarminos Sromis - eklesiis mweralTa Sesaxeb ndash is nawili romelic

eZRvneba ioane sinels aseve meTiu raderis Sesavali werili teqstisa da

avtoris Sesaxeb Sesavals mosdevs raiTis monastris beris danielis

mier aRwerili ioane sinelis cxovreba raiTis monastris iRumenis

ioanes epistole ioane sinelisadmi ioane sinelis sapasuxo epistole

ioane raiTelisadmi Sesavali (ΠΡΟΛΟΓΟΣ) pinaqsi sakuTriv teqsti da

traqtati mwyemsisa mimarT (ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΟΙΜΕΝΑ) aseve Targmanebebi

romelic erTvis teqstis yvela safexurs aRsaniSnavia rom berZnul

teqstSi Tavebs ewodeba sityva (λογος) xolo laTinur TargmanSi xarisxi

(Gradus) (PG vol 88 596-1209) aRiniSna aseve rom meTiu raderiseuli

teqstisgan gansxvavebuli redaqcia 1883 wels konstantinepolSi aTonis

mTis ramdenime xelnawerze dayrdnobiT gamosca berma sofroniusma

sofroniusis da meTiu raderis teqstebSi garda uSualod teqstualuri

gansxvavebebisa sxvadasxvaa TavTa Tanmimdevrobac (kordoCkini 200314)

rac Seexeba qarTul Targmanebs saTnoebaTa kibis eqvTime

aToneliseuli Targmanis struqtura Semdegnairia nawarmoebs SesavalSi

darTuli aqvs mTargmnelis eqvTime aTonelis anderZi romelic moicavs

mokle instruqciაsa da informacias teqstis Sesaxeb anderZs mosdevs

kibAgrave saTnoebaTaAacute cad aRmyvanebeli Tqmuli daniil monazonisa

raiTelisa wignisa amisTAcircs sulTa ganmanaTleblisaAacute romelsa ewodebis

53

klemaqsi romel ars kibAgrave cxorebaAacute wmidisa da netarisa mamisa Cuenisa

ioane sinel mamasaxlisisaAacute moZRurebiTa ganTqumulisa sulTa

ganmanaTlebelisa da WeSmaritad sanatrelisaAacute romeli ese aRwera

daniil monazonman raiTelman ebistole wmidisa mamisa iovane raiTel

mamasaxlisisaAacute sanatrelisa iovanes mimarT sinel mamasaxlisisa

ebistolAgrave wmidisa da netarisa iovane sinel mamasaxlisisa iovanes mimarT

raiTel mamasaxlisisa romelsa zeda-werili ese ars ficarni sulieri

iovane iovanes axarebs amas mohyveba sakuTriv teqsti Semdegi zogadi

saTauriT swavlani wmidisa mamisa Cuenisa iovane sinel mamasaxlisisani

romelni miuZRuanna mamasa iovanes raiTel mamasaxlissa rameTu eTxoa

mas misgan raAacuteTa aRwernes swavlani monazonTa mimarT saRmToAacute kibe

saTnoebaTaAacute teqstis bolo nawilia misive wmidisa mamisa Cuenisa iovane

sinel mamasaxlisisaAacute mwyemsisa da winamZRurisa mimarT romeli-ese misca

sxuaTa amaT pirvel-TqumulTa TavTa Tana iovanes raiTel mamasaxlissa

romelsa eTxova misgan raAacuteTa dauwernes swavlani monagonebisani

nawarmoebs boloSi darTuli aqvs Targmanebebi (sineli 1965) aRniSnuli

Targmanebebi berZnul teqstSi erTvis TiToeul Tavs xolo eqvTime

aTonels isini erTad mouTavsebia teqstis boloSi (cincaZe 1965 53)

prof meri cincaZe eqvTime aTonelis Targmanis Sesaval nawilze

dakvirvebis Sedegad askvnis rom qarTul redaqciaSi berZnuli (meTiu

raderis) redaqciisgan gansxvavebuli rigia daculi (cincaZe 1965 43)

eqvTime aTonelis teqstis rigia daculi (anderZis gamoklebiT) petre

gelaTelis TargmanSic (prologi) aha pinaqsi saRmrToAacutesa klimaqsisaAacute

daniil minazonisa raiTelisaAacute cxovrebisami uflisa ioannis

sxolastikosisa cxorebaAacute SemkuAgraveTebiTi amba ioanni winamZRurisa wmidisa

mTisa sinaAacutesaAacute zedwodebiT sxolastikosisa wmidaTa SorisosaAacute

WeSmaritad epistole amba ioanni winamZRurisa raiTisaAacute ioannis mimarT

RirssakAcircrvelisa sinisa mTisa winamZRurisa ioannis ioanni gixaroden (A-

39)

rac Seexeba poetur teqstebs ioane petriwiseuli varianti

moicavs saTnoebaTa kibis mxolod ZiriTad teqsts zogierT xelnawerSi

teqsts Tan erTvis TxuTmeti iambikuri strofi romelTagan pirveli

strofi akrostiqulia da ikiTxeba Semdegi saTauri SAcircdTaTAcircs vnebaTa

54

ars teqsti moicavs opoziciur wyvilebs ndash Svidi momakvdinebeli codva

da maTi sapirispiro saTnoebebi iv lolaSvilis varaudiT am teqstis

avtoric SesaZloa ioane petriwi iyos (petriwi 1968 255) SeniSnulia rom

saTnoebaTa kibisadmi SvidTaTvis vnebaTas darTva berZnul xelnawerTa

tradiciiT aris ganpirobebuli qarTul mwerlobaSi ki arsebobs

klemaqsisa da SvidTaTvis vnebaTas erTi da imave piris mier galeqsvis

tradicia (ioane petriwi anton kaTalikosi) (bezaraSvili 1987 133-134)

Svidi vnebis sakiTxs XVIII saukuneSi calke Txzulebebs uZRvnian

nikoloz Tbileli da kvipriane samTavneli (kekeliZe 1980 348-349 339)

yvela es teqsti SedgenilobiTa da TanmimdevrobiT sxvadasxvaa da erTi

wyarodan ar momdinareobs (bezaraSvili 1987 134)

anton kaTalikosis saTnoebaTa kibe moicavs ZiriTad teqsts

romelsac mosdevs oTxi akrostiquli iambikuri strofi bolo maTganis

kidurwerilobaSi ikiTxeba mwyemsisa mimarTca traqtati mwyemsisa

mimarTca moicavs aT strofs xolo mas mosdevs kvlav ori akrostiquli

iamburi strofi kidurwerilobiT ndash SvidTaTAcircs vnebaTa es da aqac

rogorc ioane petriwiseul variantSi saubaria Svid vnebaze da maT

sapirispiro saTnoebebze rogorc samecniero literaturaSia SeniSnuli

igi anton kaTalikosis originaluri Sromaa (bezaraSvili 1987 134 kukava

1978 30-34)

anton kaTalikosiseul da ioane petriwiseuli saTnoebaTa kibis

yoveli Tavi iwyebა originaluri strofebiT maTi Sinaarsi ZiriTadad

zogadia da gvacnobs im Temas razedac iqneba saubari ama Tu im TavSi

xolo safexurebis dasaTaurebas vkiTxulobT am strofebis

kidurwerilobaSi radganac magaliTad anton kaTalikosiseul

redaqciaSi Tavebs ar aqvT calke gamoyofili saTaurebi (mxolod

numeracia)

vardi ar mWnari ჶiali keTil sulnel

limena SuAgravebis oqroT arxrwnadTsakrebi

or-gzis Sedgoma satrfos namdAcirclsawyuris

tkbiluRlis tAcircrTAcircT sofliT gamoslvasagan g

55

ltolva aqaT RmrTiv iqa zenadmi mimyegravean9

anonimuri versiis TavTa raodenoba arasrulyofilia aq

warmodgenilia 30 Tavidan mxolod 12 (7 11 12 15 22 23 24 25 26 29 30)

da msgavsad antonis leqsiTi redaqciisa da sxva prozauli versiebisa

erTvis mokle Txzuleba mwyemsisa mimarT gansxvavebiT ioane petriwisa

da antonis leqsiTi redaqciebis Sedgenilobisa sadac TiToeul TavSi

10-11 iamburi (5-taepiani) strofia anonimur versiaSi nebismieria rogorc

iambur strofTa raodenoba ise strofSi taepTa raodenobac arc

gasaleqsad SerCeuli masala emTxveva sxva leqsiT redaqciebs

(bezaraSvili 1987 132-133)

ioane sinelis teqstis saTauridanve (klemaqsi-kibe) Cans saTnoebaTa

kibis struqturis specifika avtori iyenebs safexureobriv struqturas

raTa aCvenos sulieri aRmasvlis etapebi Tumca am mxriv igi novatori

ar aris ioane sinelamde origenem Tavis ocdameSvide homiliaSi

ricxvebis Sesaxeb Seadgina 42 safexuri romelze aRmasvla

aTavisuflebda adamians xorcieli survilebisagan naSromis struqturis

konstruirebisTvis kibis simbolos aqtiurad iyeneben sxva avtorebic

filon aleqsandrieli sirieli mamebi grigol noseli Tumca ioane

sinelis Sromis unikaluroba imaSi mdgomareobs rom masSi daxatulia

sulieri aRmasvlis uprecedentod masStaburi da srulyofili suraTi

(kordoCkini 2003 22-23)

mkvlevari jon dafi romelic ganixilavs saTnoebaTa kibis stilsa

da kompozicias yuradRebas amaxvilebs oTx ZiriTad dokumentze

romelsac nawarmoebis kompoziciis konstruirebisaTvis misi azriT

gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs esenia werili raiTis monastris

abatisgan ioane sinelisadmi miwerili ioane sinelis sapasuxo werili

sakuTriv teqsti da naSromis bolos darTuli mokle traqtati

mwyemsisa mimarT (ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΟΙΜΕΝΑ) mkvlevris azriT abati raiTelis

werili ara marto pirveli stimulia nawarmoebis kompoziciisTvis

aramed mas Semoaqvs nawarmoebis wardgenis TvalsazrisiT mniSnelovani

ori ZiriTadi idea kerZod a) mose rogorc mediumi RmerTsa da

9 teqstebs anton kaTalikosis redaqciidan safexurisa da muxlis miTiTebiT am da sxva SemTxvevaSic vimowmebT A-711 xelnaweridan

56

adamianebs Soris romelmac miiRo RvTis kanonebi b) bibliuri iakobis

cnobili sizmari ndash miwasa da samoTxes Soris aRmarTuli kibe

nawarmoebs asrulebs mokle traqtati mwyemsisa mimarT romelSic

ixateba idealuri ldquomwyemsisrdquo saxe es idealuri mwyemsi ki ndash abati

raiTelia aSkaraa rom nawarmoebis kompoziciur gamTlianebaSi

mniSvnelovan rols TamaSobs saTnoebaTa kibis Seqmnis iniciatori ndash

abati raiTeli nawarmoebi iwyeba misi weriliT da sruldeba traqtatiT

romelSi gansaxierebuli idealuri winamZRvari kvlav is aris ndash askvnis

mkvlevari (dafi 1999 3)

saTnoebaTa kibis struqturisa da semantikis urTierTmimarTebis

Sesaxeb arsebobs gansxvavebuli mosazrebebi kerZod k krumbaxeri teqsts

hyofs or nawilad I-XXIII safexurebi ndash mankierebebis daZleva da XXIV-

XXXL safexurebi - moraluri da Teologiuri saTnoebebis mopoveba

(krumbaxeri 1897 143ndash144) sxva azriT teqsti Sedgeba sami nawilisgan

soflidan gasvla (I-VII Tavebi) mankierebebTan brZola (VIII-XXIII Tavebi)

da qristianuli srulyofa (XXIV-XXX Tavebi) (desili 2002 103-104)

kalistos ueari teqsts yofs Semdegnairad soflidan gasvla (1-3 Tavebi)

saTnoebebis mopoveba (4-7 Tavebi) vnebebTan brZola romelic Tavis mxriv

iyofa a) vnebebi romlebic upiratesad arafizikuria (8-13 Tavebi)

fizikuri da materialuri vnebebi (14-17 Tavebi) arafizikuri vnebebi (18-23

Tavebi) umaRlesi saTnoebebi (24-26 Tavebi) dabolos RmerTTan SeerTeba

(27-30 Tavebi) (ueari 1982 13)

sakiTxis am mimarTulebiT warmarTvis kuTxiT sagulisxmoa kidev

erTi mosazreba romelsac yvelaze sarwmunod miiCnevs saTnoebaTa kibis

teqstis slavuri Targmanebis mkvlevari ara erTi statiisa da

monografiis avtori ndash tatiana popova mosamzadebel safexurebad

SeiZleba CaiTvalos pirveli Svidi Tavi Semdeg modis ndash codvili

cxovrebis uwmindurobisgan TviTganwmendisTvis moRvaweobaRwva a)

gulismier mankierebebTan brZola (VIII IX safexurebi) b) metyvelebasTan

dakavSirebul codvebTan brZola (X XI XII safexurebi) g)

xorcismiersxeulismier mankierebebTan brZola (XVI XVII safexurebi) d)

sulismier mankierebebTan brZola (XVIII-XXIII safexurebi) dabolos

moRvaweoba sulieri ganaxlebisTvis a) gulis ganaxlebisTvis (XXIV XXV

57

safexurebi) b) gonebis ganaxlebisTvis (XXVI XXVII XXVIII safexurebi) g)

nebis ganaxlebisTvis (XXIX XXX safexurebi) (germani 1854 42-43)

mkvlevari andrei kordoCkini Tavis sadoqtoro naSromSi sagangebo

Tavs uZRvnis saTnoebaTa kibis struqturas da Semdeg kanonzomierebas

xedavs I-III Tavebi ndash Sesavali samonastro cxovrebisaTvis IV Tavidan

teqstis ZiriTadi nawili miZRvnilia morCilebisadmi rac samonastro

cxovrebis qvakuTxedia da es nawili mTavrdeba XXVI TaviT ndash gansjisa da

gulisxmierebisaTvis bolo oTxi Tavi eZRvneba qristianul srulyofas

mkvlevaris azriT teqstis pirveli Tavebi xasiaTdeba intensiuri

asketuri brZoliT da sabaziso saTnoebebis mopovebiT maSin roca meore

etapisTvis damaxasiaTebelia mWvretelobiTi urTierToba RmerTTan rac

miRwevadia mxolod imaTTvis vinc gadalaxa vnebebi maSasadame praqsisi

da Teoria romelsac iyenebs kidec teqstSi ioane sineli aris

morwmunis sulier cxovrebaSi ori Tanmimdevruli etapi (kordoCkini 2003

22-24) bdquoaRmca-vfrindi saqmisa mier (πρᾶξις) da ganvisuene xedvisa mier

(θεωρία) da simdablisardquo (sineli 1965 56)

andrei kordoCkinis azriT kibis struqtura gvTavazobs sulieri

cxovrebis etapobriv Tanmimdevrul progress magram misi safexurebi

ar unda gavigoT rogorc mkacrad gansazRvrul-dadgenili

Tanmimdevroba miuxedavad imisa rom ioane sineli axasiaTebs calkeul

safexurebs gvaCvenebs mis mimarTebas winamaval an momdevno safexurTan

es ar gamoricxavs am vnebebis da saTnoebebis erTmaneTis paralelurad

daZlevisa an mopovebis perspeqtivas ubralod amgvari struqtura

miuTiTebs rom sulier cxovrebaSi progresi etapobrivi procesia da

SeuZlebelia mTliani kibis erTbaSad avla magaliTad safexuri locvis

Sesaxeb romelic moTavsebuliა teqstis dasasrulisken ar gulisxmobs

imas rom morwmunem ar unda ilocos ufro adreul safexurebzec

zogierT vnebasTan (magaliTad rogoricaa nayrovaneba) brZola ki

saWiroa yvela safexurze (kordoCkini 2003 27-28)

amrigad rogorc vxedavT saTnoebiTa kibis kompoziciur wyobasa

da struqturas specialur literaturaSi azrTa sxvadasxvaoba

gamouwvevia sxvaze metad sarwmunoa andrei kordoCkinis mosazreba rom

Txzulebis kompoziciis safexureobrivi sistema pirobiTia da is

58

gamoyenebulia sulieri aRmasvlis rogorc etapobrivi procesis Cvenebis

mizniT vfiqrob nawarmoebis pirvel da bolo TavebSi marTlac ikveTeba

garkveuli kanonzomiereba (vgulisxmob Sesaval Tavebs sadac saubaria

samonastro cxovrebisTvis aucilebel sabaziso saTnoebebze ndash soflidan

gasvlasa da misdami gulgrilobaze da bolo Tavebs sulieri

srulyofisa da RmerTTan SeerTebis mdgomareobaze) rac Seexeba

danarCen safexurebs maTi dayofa erTmniSvnelovnad saTnoebebis

mopovebis an mankierebebis daZlevis mixedviT marTebulad ar meCveneba

saqme isaa rom konkretuli vnebis daZleva TavisTavSi gulisxmobs

Sesabamisi am vnebis sapirispiro saTnoebis mopovebasac rasac mxars

uWers saTnoebaTa kibis teqsti nawarmoebis amgvari gaazreba erTi

safexuris sazRvrebSi moaqcevs aramarto konkretul mankierebasTan

brZolas aramed am mankierebis daZlevis gziT misi opoziciuri

saTnoebis mopovebasac ase magaliTad safexuri romelic miZRvnilia

ulmobelobisTvis aseve gulisxmobs lmobierebis mopovebasac romelic

miiRweva ulmobelobis vnebis daZleviT igive suraTia saTnoebaTaTvis

miZRvnil safexurebSic avtori erTsa da imave safexurSi gvaZlevs ormag

instruqcias ndash konkretuli saTnoebis mopovebisa da am saTnoebis

sapirispiro vnebasTan brZolis saSualebebze sainteresoa rom rig

SemTxvevebSi dasaTaurebaSic Cans es niuansi kalistos ueari mosazrebas

imis Taobaze rom saTnoebaTa kibeSi vnebebisadmi miZRvnil safexurTa

raodenoba Warbobs safexurebs saTnoebebze pasuxobs im Tavebze

miTiTebiT romelTa saTaurSive asaxula opoziciuri ndash vneba-saTnoeba ndash

wyvili kerZod merve safexuri ndash Περὶ ἀοργησίας καὶ πραότητος (misive

urisxvelobisaTAcircs da simSvidisa) meTerTmete safexuri ndash Περὶ πολυλογίας καὶ

σιωπῆς (Tqmuli wmidisa mamisa Cuenisa iovanesi dumilisaTAcircs da mraval-

metyuelebisa) meTxuTmete safexuri ndash Περὶ ἀφθάρτου ἐν φθαρτοῖς ἐκ καμάτων καὶ

ἱδρώτων ἁγνείας καὶ σοφροςύνης (misive uxrwnelisaTAcircs gaxrwnadTa Soris

SromaTagan da oflTa siwmidisaTAcircs da mrTelcnobobisa) (ueari 1982 14)

da sxva

saTnoebaTa kibis XVI safexuri beri sofroniusisa da arqimandrit

egnates mier gamocemul teqstebsa da meTiu raderis teqstSi

59

gansxvavebulia meTiu raderis teqstSi es safexuri miZRvnilia

vercxlismoyvareobisadmi (Περὶ φιλαργυρίας) xolo sofroniosisa da

arqimandrit egnates gamocemebis XVI TavSi gaerTianebulia meTiu

raderis teqstis momdevno XVII safexuric (Περὶ ἀκτημοςύνης)

(upovarebisaTvis) rac Seexeba qarTul Targmanebs eqvTime aTonelis

petre gelaTelis da ioane petriwis Targmanebi TavTa TanmimdevrobiT

mihyvebian meTiu raderis teqsts anu calk-calkea gamoyofili

vercxlismoyvareobisa da upovarebisadmi miZRvnili safexurebi am mxriv

sainteresoa anton kaTalikosis teqsti romelic XVI TavSi

gaerTianebulia aRniSnuli safexurebi (angarebisaTAcircs ese

upovarebisaTAcircs) rTuli saTqmelia ra motiviT cvlis anton kaTalikosi

TavTa Tanmimdevrobas (am msjelobas kidev ufro arTulebs is faqti rom

Cven xelT ar gvaqvs kritikulad dadgenili berZnuli teqsti romelSic

gaTvaliswinebuli iqneboda xelnawerTa sakmarisi raodenoba)

SesaZlebelia igi Tematurad awyvilebs am or Tavs Cem mier zemoT

Camoyalibebuli principis Tanaxmad (TiToeuli safexuri moicavs

rogorc vnebasTan brZolas aseve saTnoebebis mopovebasac da piriqiT)

faqtia rom sofroniosisa da arqimandrit egnates teqstebi antons xelT

ar eqneboda radganac SedarebiT gviandeli gamocemebia magram

dasaSvebia rom xelT hqonoda sxva rame saerTo wyaro

amrigad saTnoebaTa kibis teqstis safexurebis sistematizacia

rogorc vnebebTan brZola da saTnoebebis mopoveba pirobiTia ZiriTadad

konkretuli safexuris mxolod dasaTaurebas eyrdnoba da ar

iTvaliswinebs Sinaarsobriv mxares Sesabamisad viRebT teqstis

kompoziciis meqanikur (mxolod saTauris doneze) gaazrebas rasac

ewinaaRmdegeba teqstis mTliani semantika

nawarmoebis struqturuli Taviseburebis kidev erTi Cemi azriT

mniSvnelovani sakiTxia saTnoebaTa kibis Tavebis Tanmimdevroba

arsebobs ori ZiriTadi mosazreba zarinis (Зарин СМ) azriT safexuridan

safexurze gadasvlisas xSirad rTulia logikuri Tu fsiqologiuri

Tanmimdevrulobis danaxva da arc safexurebs Soris sazRvaria mkacrad

dadgenili (popova 201133) sxva mosazrebiT ki teqtis agebulebas

safuZvlad udevs mkacri logikuri Tanmimdevrulobis gancda da mis

60

saerTo kompoziciaSi devs sulieri aRmasvlis idea (proxorovi 1985 254)

ioane sineli iesos cxovrebis wlebis analogiiT Seqmnili nawarmoebis

kompoziciaSi mkveTrad mijnavs safexurebs erTmaneTisgan da

amavdroulad kravs maT erT mTlianobad rogorc wesi maRalmxatvruli

saxeebis saSualebiT da nawarmoebis mTavar ideaze (swrafva nebis

srulyofilebisken) daqvemdebarebiT amaSi mdgomareobs avtoris didi

damsaxureba da nawarmoebis kompoziciis originaloba (popova 2011 34-35)

teqsti aCvenebs sulieri cxovrebis gansxvavebul aspeqtebs maT

urTierTkavSirSi ioane sineli erTi mxriv saubrobs calkeul vnebebsa

da saTnoebebze da meore mxriv ganixilavs maT warmoSobas safuZvels

an kidev Sedegs da gvaZlevs erTgvar instruqciebs

sakiTxis Seswavlis istoriisa da saTnoebaTa kibis safexurebis

semantikuri urTierTmimarTebis problemis ganxilvis Semdeg Cven winaSe

aranakleb saintereso sakiTxebi wamoiWreba ra urTierTmimarTebebs

amyareben saTnoebaTa kibis teqstis qarTuli Targmanebi rogoria maTi

struqtura amJRavneben Tu ara gansxvavebebs Cven xelT arsebul berZnul

teqstebTan

rogorc aRvniSneT saTnoebaTa kibis eqvTime aToneliseuli

Targmanis ena sadisertacio naSromis farglebSi Seswavlili aqvs

profesor meri cincaZes (cincaZe 1965) igi sxva problemur sakiTxebTan

erTad exeba qarTuli Targmanis struqturul Taviseburebebsac mokled

Camovayalibeb am mimarTulebiT Catarebuli kvlevis Sedegad gamovlenil

arsebiT struqturul gansxvavebebs mines krebulSi dabeWdil berZnul

teqstsa da eqvTime aToneliseul Targmans Soris

berZnul teqstSi calke XXIII Tavad aris gamoyofili Περὶ τῆς

ἀκεφάλου ὑπερηφανίας (ampartavanebisaTvis) romelic sinadvileSi unda iyos

XXII Tavis Semadgeneli nawili sadac saubaria cudad-mzuaobrobaze anu

qedmaRlobaze (Περὶ τῆς πολυμόρφου κενοδιξίας) ioane sineli teqstSic

miuTiTebs rom ampartavneba da cudad-mzuaobroba mas erT vnebad miaCnia

amitom mosalodnelia rom avtori mas calke ar gamoyofda XXIII Tavi

sadac Setanilia aRniSnuli nawili dasaTaurebulia Semdegnairad

gamouTqumelTa gulis-sityuaTaTAcircs gmobisaTa mkvlevari fiqrobs rom es

Semdegdroindel gadamwerTa Secdoma unda iyos rasac eqvTime aToneli

61

qarTul TargmanSi asworebs da XXII TavSi aerTianebs orive nawils es

ldquoSecdomardquo petre gelaTelsac aqvs SeniSnuli Tumca mainc misdevs

berZnul teqsts da aRniSnuli Tavi XXIII safexurSi Seaqvs eqvTime

aTonelis anderZSi vkiTxulobT Semdegs ldquoTavni viTarca aqa iyvnen egre

dasxeniT rameTu meca viTarca mipovnian egreT damisxnian yovelni

wiTliTardquo ndash swored am anderZis safuZvelze mkvlevari askvnis rom

romeliRac berZnul xelnawerSi romliTac eqvTime aToneli

sargeblobda Tavebis mimdevroba ar iyo areuli (cincaZe 1965 45-47)

aRniSnuli faqti erTi mxriv uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli

teqstis rekonstuqciisaTvisac radganac eqvTime aTonelis Targmanis

struqtura ar misdevs Cven xelT arsebul aqamde gamocemul arc erT

berZnul teqsts da aSkarad eyrdnoba XI saukuneSi arsebul gansxvavebul

xelnawers (an xelnawerebs) meore mxriv eqvTime aToneli aSkarad

miuTiTebs rom mas xelT aqvs dedani romelSic TavTa Tanmimdevroba

isevea organizebuli rogorc mis teqstSi amasTanave eqvTimes

SeniSvnidan isic irkveva rom man icis sxva berZnuli teqstis arsebobis

Sesaxeb romelSic TavTa Tanmimdevroba sxvagvaria rom ara avtoris

remarka SesaZloa eqvTime aToneliseuli saTnoebaTa kibis struqturis

ldquogadaxrardquo Cven xelT arsebuli berZnuli teqstebisgan agvexsna rogorc

eqvTime aTonelis Taviseburi mTargmnelobiTi meTodi bevr SemTxvevaSi

specialur literaturaSi gavrcelebuli mosazreba eqvTime aTonelis

mTargmnelobiT meTodTan dakavSirebiT (kleba-metebis principi) eyrdnoba

misi Targmanebis arakritikul teqstTan Sedarebis safuZvelze miRebul

daskvnebs ukanasknelma kvlevebma kerZod ki profesor elguja

xinTibiZis specialurma gamokvlevam eqvTime aTonelis ori Targmanis

berZnul teqstTan mimarTebis Taobaze gamoavlina is meTodologiuri

Secdoma rac eqvTime aToneliseuli Targmanis arakritikul berZnul

teqstTan Sedarebisas iCens Tavs (xinTibiZe 1969144-151) am sakiTxTan

dakavSirebiT aseve sagulisxmoa teqstze darTul TargmanebaTa sakiTxi

eqvTime aTonelis teqstze darTul TargmanebaTa Seswavlis safuZvelze

m cincaZe gamoavlens qarTul teqstSi sqolioebs romelTac berZnulSi

Sesatyvisi ar moepovebaT mkvlevris azriT qarTvel mTargmnels xelT

hqonia sqolioTa sxva variantebi misive SeniSvniT eqvTime aTonelis

62

Targmans berZnuli teqstisgan gansxvavebul zogierT adgilSi gverdSi

udgas petre gelaTelis redaqciac am faqtze dayrdnobiT mkvlevari

askvnis rom am ori Targmanis erTnairi adgilebi romliTac isini

Sordebian berZnuls saeWvoa rom gaCeniliyo orive mTargmnelTan

erTmaneTisgan damoukideblad SesaZloa ori varaudis daSveba a) maTi

wyaroa romeliRac sxva berZnuli xelnaweri gansxvavebuli im

xelnawerebisgan romelic safuZvlad daedo meTiu raderis teqsts b)

SesaZloa petre gelaTeli Targmanis procesSi iSveliebda eqvTime

aTonelis redaqcias g) zogierTi adgilis mixedviT ki romlebiTac

eqvTime aTonelis Targmani Sordeba berZnul versias (Sesabamisad petre

gelaTelis teqstsac) SeiZleba davaskvnaT rom qarTveli mTargmnelebi

sxvadasxva berZnuli xelnawerebidan Targmnidnen teqsts (cincaZe 1965 55)

sadisertacio naSromis sxva Tavebis (struqtura stili terminologia

simbolika) saWiroebidan gamomdinare petre gelaTelis teqstis meTiu

raderis teqstTan mimarTebis kvlevam gamoavlina rom mTargmneli

TiTqmis sityvasityviT mihyveba berZnul dedans amdenad ar arsebobs

safuZveli vifiqroT rom mas xelT hqonda meTiu raderis teqstisgan

gansxvavebuli xelnaweri ufro savaraudoa rom petre gelaTeli

icnobda eqvTime aTonelis teqsts da SigadaSig (mag sqolioebis

SemTxvevaSi) sargeblobda kidec

rac Seexeba poetur Targmanebs isini met struqturul

Taviseburebas iCenen

saTnoebaTa kibis mesame safexurSi Περὶ ξενιτείας (ucxoebisaTvis)

ioane sinels Seutania swavleba sizmarTa Sesaxeb da gamouyvia igi

calke qveTavad (Περὶ ἐνυπνίων ἀκολουθούντων εἰσαιγογικοῖς) numeraciis gareSe

asea qarTul prozaul TargmanebSic eqvTime aToneli ndash ucxoebisaTAcircs

romelsa Sina ityAcircs sizmarTaTAcircsca cudTa petre gelaTeli ndash misive

ucxoebisaTAcircs (sizmarTaTAcircs sizmarTami SedgomilTaTAcircs SeyvanebadTaAacutesa

anton kaTalikosiseul poetur variantSi sizmarTaTvis gamoyofilia

calke damoukidebel Tavad romelsac iseve rogorc sxva Tavebs win

uZRvis anton kaTalikosis Sesavali kidurwerilobiT gaformebuli

originali strofi xolo safexuri moicavs sxva Tavebis msgavsad aT

iambur strofs anu anton kaTalikosi am Tavs qmnis rogorc

63

damoukidebel srulfasovan safexurs da mosalodneli iyo kidec rom

igi gamoeyo Semdeg meoTxe safexurad Tumca avtori aRniSnul Tavs

numeracias ar aniWebs da Semdeg meoTxe safexurad tovebs Tavs

morCilebisaTvis wmidisa iseve rogorc es prozaul TargmanebSi da

berZnul teqstebSia amitom Tavebis mimdevroba SenarCunebulia da

mihyveba berZnul da qarTul prozaul teqstebs anton kaTalikosisgan

gansxvavebiT ioane petriwiseul saTnoebaTa kibeSi sizmarTaTAcircs calke

meoTxe safexurad aris gamoyofili amitomac Tavebis Tanmimdevroba

gansxvavebulia sxva yvela danarCeni teqstisgan es gansxvaveba swordeba

teqstSi mecxre ndash meaTe Tavebis ZAcircris-AtildesenebisaTAcircs da ZAcircris-zraxvisaTAcircs

gaerTianebiT erTi saTauris ndash ZAcircris-zraxvisaTAcircs qveS amgvarad berZnul

da naTargmn teqstebSi calk-calke gamoyofili ori sxvadasxva

safexuris gaerTianebiT avtori asworebs TavTa mimdevrobas (romelic

airia sizmarTa Sesaxeb Tavis calke gamoyofiT) danarCeni teqstebis

mixedviT

saTnoebaTa kibis XVI safexuri Περὶ φιλαργυρίας rogorc zemoT ukve

aRiniSna ioane sinels miuZRvnia vercxlismoyvareobisaTvis asea es

Txzulebis qarTul variantebSic anton kaTalikoss ki am TavSi

angarebisaTAcircs ese gauerTianebia Semdegi safexuric ndash upovarebisaTAcircs

msgavsad beri sofroniusis da arqimandrit egnates mier gamocemuli

teqstebisa samagierod calk-calke Tavebad (XXI-XXII Tavebi) dauyvia

cuddideboba da zesTmCenobisaTAcircs rogorc zemoT vnaxeT eqvTime

aToneli am or Tavs aerTianebs petre gelaTelTan ki zesTmCenobisaTAcircs

Setanilia Semdeg XXIII safexurSi (misive gamouTqumelTaTAcircs

gulissityuaTa gmobisaTa) iseve rogorc patrologia grekaSi dabeWdil

berZnul teqstSi Περὶ τῆς ἀκεφάλου ὑπερηφανίας ἐν ῷ καὶ περὶ ἀκαθάρτων λογισμῶν τῆς

βλασφημίας anton kaTalikosis teqsti am SemTxvevaSi bolomde arc petre

gelaTelis Targmans misdevs igi samive Tavs calk-calke gamohyofs XXI

Tavi ndash cuddideboba XXII ndash zesTmCenobisaTAcircs XXIII ndash gmobisaTvis aqve

unda SevniSnoT rom antoniseuli teqstis safexurebis Tanmimdevroba am

SemTxvevaSic misdevs sofroniusis teqsts sadac aseve calk-calkea

gamoyofili samive zemoT aRniSnuli safexuri amdenad antonis teqstis

struqtura zustad emTxveva sofroniusis mier konstantinepolSi

64

dabeWdili da arqimandrit egnates mier gadamuSavebuli teqstebis

struqturas zemoT ukve aRvniSne rom es teqstebi gviandeli periodisaa

rac gamoricxavs antonisgan aRniSnuli gamocemebis codnas maSasadame

antoniseuli teqstis struqturaze msjelobisas SesaZlebelia ori

varaudis daSveba 1) antoni azrobrivad awyobs safexurebis

Tanmimdevrobas kerZod aerTianebs XVI-XVII safexurebs romelic

miZRvnilia angarebisa da upovarebisaTvis Tematurad am safexurebis

gaerTianeba aSkarad logikuria radgan ioane sineli sxva SemTxvevaSi ar

yofs calk-calke Tavebad saTnoebas da am saTnoebis sapirispiro vnebas

magaliTad nayrovanebisadmi miZRvnil safexurSi igi saubrobs marxvis

saTnoebazec da calke ar gamoyofs marxvis safexurs da aS rac Seexeba

XXI XXII XXIII Tavebs zesTmCenobis Sesaxeb safexuris gamoyofa

gmobisadmi miZRvnili safexurisgan bunebrivad Cans xolo

cuddidebobisa da zesTmCenobis erTmaneTisgan gamijvna SesaZloa

avtors dasWirda cota zemoT darRveuli TavTa raodenobis aRsadgenad

raTa jamSi mieRo 30 safexuri 2) savsebiT dasaSvebia aseve rom anton

kaTalikoss xelT hqonoda CvenTvis ucnobi rame sxva wyaro romelSic

TavTa Tanmimdevroba swored ise iqneboda organizebuli rogorc man da

cota mogvianebiT am teqstis gamomcemlebma berma sofroniusma da

arqimandritma egnatem daalages aqve unda aRiniSnos isic rom Cem mier

Catarebulma specialurma kvlevam anton kaTalikosis teqstis ZiriTad

wyarod gamoavlina petre gelaTelis Targmani (aseve icnobs da zog

SemTxvevaSi eyrdnoba eqvTime aTonelis da ioane petriwis teqstebsac)

amdenad Tuki davuSvebT rom anton kaTalikoss xelT hqonda rame sxva

wyaro savaraudod igi gamouyenebia oden Tavisi teqstis struqturuli

organizebisaTvis

naTqvamis sailustraciod da ukeT aRsaqmelad aqve gTavazobT

erTgvar sqemas ndash paralelurad dalagebul saanalizo TavTa saTaurebs

berZnul teqstebsa da qarTul TargmanebSi

eqvTime

aToneli

petre gelaTeli anton

kaTalikosi

ioane

petriwi

Patrologiae

Cursus

Completus

Series Graeca

Vol 88

65

1

a

b 1

a soflisa

amis

amaoAacutesa

ganSorebis

aTAcircs

gamosvlisaTAcircs

sofliT

sofliT

gamosvlasag

an

gamosvlis

aTAcircs

sofliT

ese

Περὶ ἀποταγῆς

Βίου

2

bsiZulvili

saTAcircs

soflisa da

saqmeTa

misTa

misive

umzrunvelobisa

TAcircs

uzrunvelo

bisaTvis

ar

siyuaruli

saTAcircs

soflisa

Περὶ

ἀπροσπαθείας

ἤγουν ἀλυπίας

3

g

ucxoebisaTAcirc

s

romelsa

Sina ityAcircs

sizmarTaTAcircs

ca

cudTa

misive

ucxoebisaTAcircs

(sizmarTaTAcircs

sizmarTami

SedgomilTaTAcircs

SeyvanebadTaAacutesa)

ucxoebisaT

vis

ucxoebisa

TAcircs

Περὶ ξενιτείας

Περὶ ἐνυπνίων

ἀκολουθούντ

ων

εἰσαγωγικοῖς

sizmarTaTv

is

4

S) wamebis

a

misTAcircs

romeli

iqmnebis

morCilebisa

meoTxe

aRsavali

netarisaTAcircs da

maradis

Atildesenebulisa

morCilebisa

4 Tavi ndash

morCilebis

aTvis

wmidisa

sizmarTaT

Acircs

Περὶ τῆς

μακαρίας καὶ

ἀειμνήστου

ὑπακοῆς

66

mier

5

e

sinanulisa

TAcircs

romelsa

Sina ityAcircs

dilegisa

misTAcircs

misive mexuTe

aRsavali

sinanulisaTAcircs

zrunvilisa da

WeSmaritisa

gancxadebulad

sinanulisa

Tvis es

morCilebi

saTAcircs es

Περὶ

μετανοίας

μεμεριμνημέν

ης καὶ

ἐναργοῦς ἐν ᾖ

καὶ Βίος τῶν

ἁγίων

καταδίκων καὶ

περὶ τῆς

φυλακῆς

6

v

AtildesenebisaTAcirc

s

sikudilisa

misive

AtildesenebisaTAcircs

sikudilisa

xsenebisa

sikudilisa

sinanulis

aTAcircs ese

arisve

Περὶ μνήμης

θανάτου

7

z codvaTa

ganmwmedel

isa

gloisaTAcircs

misive

sixarulis

moqmedisa

gloisaTAcircs

glovisaTAcircs

AtildesenebisaT

Acircs

sikudilis

a

Περὶ τοῦ

χαροποιοῦ

πένθους

8

Agrave

urisxvelob

isaTAcircs

misive

urisxvelobisa

TAcircs da

simSvidisa

urisxuelob

isaTvis

glovisaTAcirc

s

Περὶ

ἀοργησίας καὶ

πραότητος

9

T

Zacircris-

AtildesenebisaTAcirc

s

misive

ZAcircrisAtildesenebisaT

Acircs

TAcircs

Zacircrisxsenebi

sa

urisxvel

obisaTAcircs

Περὶ

μνησικακίας

i

Zacircris-

misive

ZAcircriszraxvisaT

Zacircriszraxvi

sa

Zacircris-

zraxvisaT

Περὶ

καταλαλιᾶς

67

10

zraxvisaTAcirc

s

Acircs

Acircs

11

ia

Tqmuli

wmidisa

mamisa

Cuenisa

iovanesi

dumilisaTAcirc

s da

mraval-

metyuelebi

sa

misive

mravalmetyuele

bisaTAcircs

dumilisaTv

is

dumilisaT

Acircs

Περὶ

πολυλογίας

καὶ σιωπῆς

12

ib

tyuvilisaT

Acircs

misive

tyuilisaTAcircs

sarcxAcircnlis

aTAcircs

yovlisa

tyuvilisa

TAcircs

67avit67t

saxed

Περὶ ψεύδους

13

ig

mowyinebisa

TAcircs

misive

mowyinebisaTAcircs

mowyinebisa

Tvis

(kidurweri

li antoni)

mowyinebis

a

Περὶ

ἀκηδίας

14

id

nayrovanebi

saTAcircs

misive yovlad

ganTqmulisaTAcircs

da dedoflisa

borotisa

novagTmoyua

rebisaTAcircs

nayrovaneb

isaTAcircs

Περὶ τῆς

παμφίλου καὶ

δεσποίνης

πονηρᾶς

68

muclisa γαστρός

15

Tqmuli

misive

uxrwnelisa

misTAcircs

SromaTamie

r oflTa

gaxrwnadTa

kacTa mier

mogebulisa

siwmidisa

da

qalwulebis

aTAcircs

misive

uxrwnelisaTAcircs

gaxrwnadTa

Soris

SromaTagan da

oflTa

siwmidisaTAcircs

da

mrTelcnobobis

a

mrTelcnobi

erisa

siwmidisaTAcirc

s

siwmidisa

TAcircs

Περὶ

ἀφθάρτου ἐν

φθαρτοῖς ἐκ

καμάτων καὶ

ἱδρώτων

ἁγνείας καὶ

σωφροςύνης

16

iv

vercxlis-

moyuarebisa

TAcircs

misive

vercxlismoyua

rebisaTAcircs

angarebisaT

Acircs ese10

vercxlis-

moyuarebis

aTAcircs

Περὶ

φιλαργυρίας

iz

upovarebisa

TAcircs

misive

upovarebisaTAcircs

ulmobelob

isaTAcircs da

gulჶicxel

upoarebisa

TAcircs

Περὶ

ἀκτημοσύνης

10 upovarebisaTvis miZRvnili safexuric gaerTianebulia amave TavSi msgavsad beri sofroniusis gamocemuli teqstisa da sxva axalberZnuli redaqciebisa Sdr Περὶ φιλαργυρίας (Καθὼς καὶ περὶ ἀκτημοσύνης) - Tavebs vuTiTebT parakletis monastris mier momzadebuli axalberZnuli teqstidan

69

17

obisa es

18

iAgrave

ulmobelob

isaTAcircs

misive

ugrZnobelobis

aTAcircs mermeca

mkudrobisa

sulisa da

sikudilisa

gonebisa

pirvel

sikudilisa

sxeulisaAacutesa

Zilisa

locvisa da

ჶsalmunebi

sa

Sesakrebel

sa Sina

gul-

ficxelob

isaTAcircs

Περὶ

ἀναισθησίας

ἤγουν

νεκρώσεως

ψυχῆς καὶ

θανάτου νοὸς

πρὸ θανάτου

σώματος

19

iT

galobisaTAcirc

s

krebulTa

Soris

misive

ZilisaTAcircs da

locvisa da

SesakrebelTa

Atildesenebisa

TacircmRviZareb

isa

Zilisa Περὶ ὕπνου

καὶ

προσευχῆς

καὶ τῆς ἐν

συνοδίᾳ

ψαλμῳδίας

20

k

mRAcircZarebisa

TAcircs

misive

mRAcircZarebisTAcircs

sxeulebrisa da

viTar jer-ars

moslvaAacute amissa

momarT

moSiSebisaT

Acircs

mRviZareba

i

Περὶ

ἀγρυπνίας

σωματικῆς

πῶς διὰ

ταύτης γίνεται

ἡ τοῦ

πνεύματος

καὶ πῶς δεῖ

ταύτην

μετιέναι

70

21

Tqumuli

missive

moSiSebisaTAcircs

misive

moSiSebisaAcircs

cuddidebob

a11

moSiSebisa

TAcircs ars

Περὶ τῆς

ἀνάνδρου

δειλίας

22

Tqumuli

wmidisa mamisa

Cuenisa

iovanesi

cudad ndash

mzuaobrebisa

TAcircs

(ampartavanebi

saTAcircs)

misive

cuddidebobisa

TAcircs

zesTmCenobi

saTAcircs12

cudad-

mzuaobrob

is

Περὶ τῆς

πολυμόρφου

κενοδιξίας

23

kg

Tqmuli

misive

gamouTqume

lTa

gulis-

sityuaTaTAcirc

s

gmobisaTa

misive

zesTmCenobisaT

Acircs

misive

gamouTqumelTa

TAcircs

gulissityuaTa

gmobisaTa (am

nawils iseve

rogorc

berZnulSi ara

aqvs saTvalavi)

gmobisaTvis

13

gmobisaTAcircs

ars

Περὶ τῆς

ἀκεφάλου

ὑπερηφανίας

ἐν ᾧ καὶ περὶ

ἀκαθάρτων

λογισμῶν τῆς

βλασφημίας

kd misive simSvidisaT simSAcircdisa Περὶ

11

Sdr ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΠΡΩΤΟΣ Περὶ κενοδοξίας 12

Sdr ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ Περὶ ὑπερηφανείας 13

Sdr ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΤΡΙΤΟΣ Περὶ λογισμῶν βλασφημίας

71

24

simSvidisaT

vis

da

siwrfoebis

a

simSvidisaTAcircs

da simartivisa

da umankoebisa

71avit

siborotisa

Acircs

simartivisa

umankoebisa

da

sidrkoisa

TAcircs

siwrfoebi

sa da

umankoebis

a

πραότητος

και

ἁπλότητος

καὶ ἀκακίας

καὶ πονηρίας

σεσοφισμένων

καὶ οὐ

φυσικῶν

25

ke

simdablisa

TAcircs

misive

vnebaTwarmwymed

elisa maRlisa

mdabalmzraxve

lobisaTAcircs

uxilaviTa

grZnobiTa

mdabamzraxu

AgravelobisaTAcircs

maRlisa ese

simdablis

aTAcircs

Περὶ τῆς τῶν

παθῶν

ἀπωλείας τῆς

ὑψίστου

ταπεινοφροςύν

ης ἀοράτῳ

αἰσθήσει

ἐγγινομένηςmiddot

ὃς ἀνάβασιν

ἴσχυσεν

θαρσείτω τὸν

διδάσκαλον

γὰρ Χριστὸν

μιμηςάμενος

σέσωσται

26

kv

gankiTxvisa

TAcircs

da

gulisAtildemis-

yofisaTAcircs

Mmisive

gansjisaTAcircs

gulisistyuaTa

da vnebaTa da

saTnoebaTaAacutesa

misive Taovan

qmnaAacute

SemkueTebiTi

ganssjisaTAcirc

s

gankiTxva

Tavisa

Περὶ

διακρίσεως

λογισμῶν καὶ

παθῶν καὶ

ἀρετῶν

Περὶ

διακρίσεως

εὐδιακρίτου

72

winaTqumulTa

sityuaTa

misTaAacute

27

kz

dayudebisa

TAcircs

da

ganSorebisa

da

dacvisaTAcircs

gonebisa

misive

samRvdeloAacutesaT

Acircs myudroebisa

sxulisa da

sulisa

myudroebisa

TAcircs ulisa

da

sxeulisaca

dayudebisa

AtildeorcTa

da sulTa

Περὶ τῆς ἱερᾶς

σώματος καὶ

ψυχῆς

ἡσυχίας

Περὶ

διαφορᾶς

καὶ

διακρίσεως

ἡσυχιῶν

28

kAgrave

locvisaTAcircs

gonebiTa

Semokrebul

iTa

misive

samRvdeloAacutesaT

Acircs da dedisa

saTnoebaTaAacutesa

netarisa

locvisa

72avit72

SinaAacutesaTAcircs

gonierisa da

grZnobadisa

wardgomisa

helliphelliphellip

locvisaT

Acircs da

sagonebisa

keTils

dgomisaTAcirc

s

Περὶ τῆς ἱερᾶς

καὶ μητρὺς

τῶν ἀρετῶν

τῆς μακαρίας

προσευχῆς

καὶ περὶ τῆς

ἐν αὐτῇ

νοερᾶς καὶ

αἰσθητῆς

παραστάσεως

kT

uvnebelobi

saTAcircs

misive

queyaniszedaAacutesa

TAcircs cisa

RmrTivmsgavsisa

uvnebelobisa

da sisrulisa

uvnebelobi

saTAcircs

wmidisa

uvnebelob

isaTAcircs ese

Περὶ τοῦ

ἐπιγείου

οὐρανοῦ τῆς

θεομιμήτου

ἀπαθείας καὶ

τελειότητος

73

29

da

aRdgomisaTAcircs

sulisa pirvel

zogadisa

aRdgomisa

καὶ

ἀναστάσεως

ψυχῆς πρὸ τῆς

κοινῆς

ἀναστάσεως

30

l

siyuarulis

aTAcircs da

sarwmunoebi

sa da

sasoebisa

misive

TanSemkrvelisa

TAcircs

saTnoebianisa

samobisa

saTnoebaTa

Sina

saTnoebiTi

samobisaTAcircs

sarwmunoe

bisaTAcircs

Περὶ τοῦ

συνδέσμου τῆς

ἐναρέτου

τριάδος ἐν

ἀρεταῖς

rTulia msjeloba (garda im SemTxvevisa sadac Cans avtoris

ganzraxva nawarmoebis struqturis cvlilebisas da razec zemoT ukve

visaubreT) Tu ra motivi udevs safuZvlad teqstis qarTveli avtorebis

gadawyvetilebas daSalon an gaaerTianon teqstSi erTmaneTisgan sakmaod

mkafiod gamijnuli safexurebi

amgvarad warmodgenili kvleva Semdegi daskvnebis gamotanis

saSualebas gvaZlevs

1 saTnoebaTa kibis teqstis safexurebis sistematizacia ar

daiyvaneba oden vnebebTan brZolasa an saTnoebebis mopovebaze amgvari

dayofa metad calsaxaa da ZiriTadad konkretuli safexuris mxolod

dasaTaurebaze dayrdnobasa da misi Sinaarsobrivi mxaris

gauTvaliswineblobaze miuTiTebs Sesabamisad viRebT teqstis

kompoziciis meqanikur (mxolod saTauris doneze) gaazrebas rasac

ewinaaRmdegeba teqstis mTliani semantika

2 saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebi Tavebis Tanmimdevrobis

mixedviT Semdeg Taviseburebas iCenen petre gelaTelis Targmani misdevs

mines krebulSi dabeWdil berZnul teqsts eqvTime aToneliseuli

74

Targmani ki struqturis mixedviT ar mihyveba aqamde gamocemul arc erT

berZnul teqsts da amis mizezad igi sxva dednis arsebobas asaxelebs es

faqti uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli teqstis

rekonstuqciisaTvisac amasTanave eqvTimes SeniSvnidan isic irkveva rom

man icis sxva berZnuli teqstis arsebobis Sesaxeb romelSic TavTa

Tanmimdevroba sxvagvaria rom ara avtoris remarka SesaZloa eqvTime

aToneliseuli saTnoebaTa kibis struqturis ldquogadaxrardquo Cven xelT

arsebuli berZnuli teqstebisgan agvexsna rogorc eqvTime aTonelis

Taviseburi mTargmnelobiTi meTodi bevr SemTxvevaSi specialur

literaturaSi gavrcelebuli mosazreba eqvTime aTonelis

mTargmnelobiT meTodTan dakavSirebiT (kleba-metebis principi) eyrdnoba

misi Targmanebis arakritikul teqstTan Sedarebis safuZvelze miRebul

daskvnebs

3 poeturi teqstebis Tavebis mimdevroba gansxvavdeba orive

naTargmni prozauli teqstisgan am mxriv sainteresoa anton

kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibe romelic struqturulad zustad

emTxveva konstantinepolSi 1883 wels beri sofroniusis mier gamocemul

teqsts es faqti orgvari varaudis daSvebis saSualebas gvaZlevs 1)

antoni azrobrivad awyobs safexurebis Tanmimdevrobas 2) savsebiT

dasaSvebia aseve rom anton kaTalikoss xelT hqonoda CvenTvis ucnobi

rame sxva wyaro romelSic TavTa Tanmimdevroba swored ise iqneboda

organizebuli rogorc man da cota mogvianebiT am teqstis sxva

gamomcemlebma sofroniusma da arqimandritma egnatem daalages

75

amp 2 saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis stilis

zogierTi sakiTxi

bizantiur esTetikaSi mSvenierebis cnebam gamomsaxvelobiTi

formebidan saRvTo SinaarsSi gadainacvla marTalia igi klasikur

esTetikaSi ara marto formas aramed amaRlebuli azris mSvenierebasac

gulisxmobda magram qristianul esTetikaSi mas saRvTo azris saRvTo

mSvenierebis gamoxatvis funqcia daekisra maSasadame gadainacvla

ontologiur gnoseologiur eTikur sferoSi miuxedavad imisa rom

umaRles pirvel saRvTo sibrZnesTan dapirispirebiT uaryofilia

ritorikis garegnuli esTetikuri samkaulebi maTi gamoyeneba daSvebulia

isev RvTismetyvelebisaTvis da mxolod da mxolod misi samsaxurisTvis

misi ukeT warmoCenis mizniT qristian avtorTa aseTi Sexedulebebi

gamoxatavs maT antinomiur damokidebulebas movlenebisadmi rac

bizantiuri esTetikisaTvis iyo damaxasiaTebeli amdenad garegnuli

esTetikuri mSveniereba faseulia mxolod saRvTosTan

transcendenturTan damokidebulebaSi (bezaraSvili 2004 536-540 586)

ioane sinelis teqsti gamoirCeva maRali poeturobiTa da stiluri

mravalferovnebiT (popova 2011 50) vfiqrobT klasikuri siuJetis

ararsebobis gamo esTetikuri siamovnebis miniWebis funqcia akisria

mTlianad stilsa da enas amitom sadisertacio naSromis winamdebare

paragrafSi SevecdebiT mokled mimovixiloT saTnoebaTa kibis stilis

zogierTi sakiTxi da am WrilSi qarTuli Targmanebis ndash mxatvruli

mxare radganac samecniero literaturaSi SeniSnulia aseve rom

berZnul teqsts Tavisi mxatvruli RirebulebiT arc qarTuli Targmanebi

CamorCebian klemaqsi warmoadgens SesaniSnav Txzulebas avtori

brwyinvale sentencia-aforizmebiT mxatvruli gamosaxvis xerxebiT ndash

saocari Sedareba-metaforebiT dapirispirebebiT gameorebebiTa Tu

mignebuli paralelebiT romlebic saerToa berZnuli da qarTuli

redaqciebisaTvis gadmogvcems saTqmels (cincaZe 2008 82) nawarmoebis

amouwuravi potencialidan gamomdinare sakiTxis srulad Seswavla erTi

paragrafis farglebSi bunebrivia warmoudgenelia am SemTxvevaSi Cveni

amocana mdgomareobs teqstis mxatvrul Rirebulebaze zogadi

warmodgenis SeqmnaSi radganac vfiqrobT medievalur samyaroSi

76

saTnoebaTa kibis popularobis ganmsazRvreli erT-erTi mniSvnelovani

faqtori swored nawarmoebis stili iyo

ritorikuli figurebidan da tropuli metyvelebis formebidan

romelTac xSirad mimarTavs ioane sineli gamovarCev epiTets Sedarebas

personifikacias hiperbolas gradacias ritorikul SekiTxvas

gameorebas anastrofs epanaforas antiTezas paromoions hendiadiss

paronomasias rac Seexeba teqstis qarTul Targmanebs orive qarTul

prozaul redaqciaSi Cans mTargmnelTa Zalisxmeva SeinarCunon

originali teqstis maRalmxatvruli stili Tumca rogorc

mosalodnelic iyo petre gelaTelis Targmani Sesrulebuli gelaTis

literaturuli skolis normebis Sesabamisad ufro axlos dgas berZnul

teqstTan vidre eqvTime aTonelis romelic qarTuli enisTvis metad

bunebriv konstruqciebs arCevs

samecniero literaturaSi SeniSnaven rom saTnoebaTa kibeSi

bunebrivad aris CarTuli xalxuri metyvelebidan aRebuli aforistuli

gamonaTqvamebi da amgvar formebs Tavad ioane sinelic qmnis (popova 2011

53-54) ἀνὴρ σιωπηλὸς φιλοσοφίας υἱὸς (712D) ldquomamakaci mdumare

filosofosobisa Zerdquo (A-39 44v) ldquokaci mdumare Svili ars sibrZnisaAacuterdquo

(sineli 1965 103) χωρὶς δοκιμῆς ὁ χρυςὸς οὐ τελειοῦταιrdquo (696A) ldquoTAcircnier

gamocdilebisa oqroAacute arsrul iqnebisrdquo (34v) ldquooqroAacuteca gamoucdelad ara-

ve srul iqmnebisrdquo (sineli 1965 78)

struqturidan gamomdinare teqsti mTlianobaSi SeiZleba ganvixiloT

gradaciis ndash erTi safexuridan meoreze TandaTanobiT gadasvla

TandaTanoba Tanamimdevroba (ucxo 1989) ndash nimuSad radganac misi

ZiriTadi idea aris ganviTareba nebisyofis srulyofa moZraoba qvemodan

zemoT (popova 2011 48) gradaciis magaliTebi xSiria teqstSi ldquoἸσάριθμος

εὐαγγελιστῶν βαθμός Ὁ ἀθλητὴς στῆκε τρέχων ἀφόβωςrdquo (PG Vol 88 728D) ldquoese kibe

ars Sesworebuli ricxusa maxarebelTasa moRuawe ege romeli mdgomare

xar amas zeda uSiSad rbiode cad mimarTrdquo (sineli 1965 125) ldquosworricxAcirc

maxarebelTaAacute xarisxi moRuawe deg msrboli uSiSad (A-39 53v) an kidev

ldquoΑἱ μὲν ὅσιαι ἀρεταὶ τῇ τοῦ Ίακὼβ κλίμακι παρεοίκασιν αἱ δὲ ἀνόσιοι κακίαι τῇ ἁλύσει τῇ

ἐκπεσούσῃ ἐκ Πέτρου τοῦ κορυφαίουldquo (PG vol 88 840A) ldquosaTnoebani wmidani

msgavs arian kibesa mas romeli ixila iakob rameTu SemdgomiTi

77

Semdgomad SeslviTa maT Sina aRamaRleben kacsa cadmde xolo borotni

saqmeni msgavs arian jaWuTa maT romeli dascAcircves mociqulisa petresgan

rameTu esreT vnebani erTindasherTsa damokidebul arian da STaiyvaneben

sulsa jojoxeTadrdquo (sineli 1965 202) ldquowmidani vidreme saTnoebani iakobis

kibesa miehazrvian xolo arawmidani siboroteni ndash jaWusa ganvrdomilsa

petresgan (A-39 80v)

calkeul sityvaTa gameoreba ritorikuli xerxia romelic azrs met

eqspresiulobas sZens ldquoδαίμονα τὸν δαίμονα ἰώμενονldquo (PG Vol 88 841B) ldquoeSmakman

eSmaki gandevnardquo (sineli 1965 204) eSmaki eSmakisa ganmkurnebeladrdquo (A-39

81v) saTnoebaTa kibeSi gameorebis sxvadasxva saxe gvxvdeba rTulic da

martivic ndash ramdenime sityvis gameoreba erTmaneTis miyolebiT ldquoΟὐαὶ Οὐαὶ

οἵ μοι οἵμοι δικαίως δικαίως φεῖσαι φεῖσαι Δέσποταrdquo (PG Vol 88 768C) ldquoue ue Auml me

Auml me samarTlad samarTlad gAcirclxine gAcirclxine meufeordquo (A-39 56r) ldquovaAacuteme

vaAacuteme raAacute SememTxAcirca ubadruksa amas samarTlad milxine milxine meufeo

wyaloba yav mowyaleo Sendoba yav macxovaro yovelTaordquo (sineli 1965

131-132) Στῆτε Στῆτε καὶ πάλιν ἐρῶ στῆτε (PG Vol 88 728B) rdquodegiT degiT da

kualad vityAcirc degiTrdquo (A-39 53v) ldquosayuarelno mtkiced degiT da

kualadca vityAcirc degiTrdquo (sineli 1965 124)

teqstSi yvelaze xSiria anafora ndash poeturi da ritorikuli xerxi ndash

erTi da imave sityvis (winadadebis bgeris) gameoreba ramdenime taepis

(frazis) dasawyisSi (ucxo 1989) ldquoὅλη σκοτεινὴ ὅλη δυςώδης ὅλη ῥυπῶσα καὶ

αὐχμηράrdquo (PG Vol 88 773B) ldquoyoveli bneloani yoveli Znelsul yoveli

Sebaylebul da nisloanrdquo (A-39 59v) ldquoyovliTurT bnel yovliTurT

myral da borot da SesaWirvebelrdquo (sineli 1965 146) ldquoΔάκρυα ἐξόδου

ἀπέτεκον φόβον φόβον δὲ τεκόντος ἀφοβίαν ἐπιφαίει χαρὰ χαρᾶς δὲ ἀκαταλήκτου ληξάσης

τῆς ὁσίας ἀγάπης ἀνέτειλε τὸ ἄνθοςrdquo (PG Vol 88 813C) ldquocremlTa gansvlisaTa

aRmoSves SiSi xolo SiSisa mSoblobasa uSiSoebisasa zedgamoCnda

sixaruli σsixarulisa miusrulebelisa misrulebasa wmidisa

siyuarulisa aRmohAtildeda yuavilirdquo (A-39 73v) ldquocremlTa romelni AtildesenebiTa

sikudilisaAacuteTa iyvnian Sves SiSi da SiSman Sva uSiSoeba da merme

gamobrwyinda sixaruli da raJams sixaruli igi dausrulebeli srul

iqmna gamoCnda yuavili igi brwyinvalisa mis siyuarulisaAacuterdquo (sineli 1965

78

182) ldquoχρoacuteνῳ χρoacuteνον ἀναπληροῦνrdquo (PG Vol 88 797C) ldquoJamiTa Jamisa

aRmosrulebadrdquo (A-39 66v) ldquoraAacuteTamca dRes udeb iqmnebodi da xvalemca

aRasrule dRisaAacutecardquo (sineli 1965 160) ἔρωτι ἔροτα διακρούσασθαι (PG Vol 88

777A) ldquotrfialebiTa trfialebisa ukunqcevadrdquo (A-39 61v) ldquotrfialebiTa

trfialebisa advilad gandevnadrdquo (sineli 1965 145) laquoΔιὸ αἱ μὲν μία τῇ μιᾷ

συνδεθεῖσαι εἰς οὐρανὸν τὸν προαιρούμενονmiddot αἱ δὲ ἑτέρα τὴν ἑτέραν γεννᾷν καὶ συσφίγγειν

πεφύκασινraquo (PG Vol 88 841A) ldquoTqumisa romlisaTAcircs romelnime

erTierTisadmi warmavlinebelni zecadmi aRivaneben winaaRmrCevelni

xolo romelnime sxAcircT sxuad Sobad da Semtkicebad datevebul arianrdquo

(A-39 80v) ldquorameTu esreT vnebani erTindasherTsa damokidebul arian da

Staiyvaneben sulsa jojoxeTadrdquo (sineli 1965 202)

gameorebis figurebidan avtori xSirad iyenebs epanaforas ndash erTi da

imave sityvis gameoreba erTmaneTis momdevno kolonaTa dasawyisSi

(bezaraSvili 2004 602) ldquoὉ ἐν ἀληθείᾳ τὸν Κύριον ἀγαπήσαςmiddot ὁ ἐν ἀληθείᾳ τῆς μελλούσης

βασιλείας ἐπιτυχεῖν ἐπιζητήσαςmiddot ὁ ἐν ἀληθείᾳ πόνον περὶ τῶν ἑαυτοῦ πταισμάτων ἐσχηκώς ὁ

ἐν ἀληθείᾳ μνήμην κολάσεως κτηςάμενος καὶ κρίσεως αἱωνίου ὁ ἐν ἀληθείᾳ φόβον τῆς ἐαυτοῦ

ἐξόδου ἀναλαβὼν οὐκ ἔτι ἀγαπήσει οὐκ ἔτι φροντίσει ἤ μεριμνήσει οὐ χρημάτων οὐ

κτημάτων οὐ γονέων οὐ δόξης τοῦ βίου οὐ φίλου οὐκ ἀδελφῶν οὐδενὸς ἐπιγείου τὸ

παράπανmiddotrdquo (PG Vol 88 653 BC) asevea qarTul TargmanebSic ldquoromelman

WeSmaritad Seiyuaros ufali romeli WeSmaritad eZiebdes mimTxuevad

saukunesa mas sasufevelsa romelman WeSmaritad tkivili moigos TacircsTa

codvaTaTAcircs romelman WeSmaritad AtildesenebaAacute moigos satanjvelisa da

sasjelisa saukunoAacutesaAacute romelman WeSmaritad SiSi ganslvsa misisaAacute

AtildeorcTagan daamtkicos gulsa Tacircssa man arca Seiyuaros arca izrunos

arca iurvodis saAtildemarTaTAcircs anu monagebTa anu naTesavTa anu

didebaTaTAcircs soflisa anu megobarTa anu ZmaTa anu arc ara saqmeTagan

queyanisaTa rdquo (sineli 1965 35) ldquoWeSmaritebiT uflisa Semyuarebelman

WeSmaritebiT gulvebadisa samefoAacutesa mimTxuvad meZiebelman WeSmaritebiT

tkivilisa TacircsTa SecodebaTaAacutesa momgebelman WeSmaritebiT Atildesenebasa

sasjelisa da msjavrisa saukunoAacutesasa momgebelman WeSmaritebiT SiSsa

ganslvisa Tacircsisasa mimRebelman arca mermeca Seiyuaros arRa mermeca

SeiWirvos gina izrunvis ara saAtildemarTaAacute ara monagebTaAacute ara mSobelTa

ara sawuToAacutesa didebisa ara megobarTa ara ZmaTaAacute rdquo (A-39 16r)

79

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquouzrunveloba ar siyvaruli soflis

ars ara zrunva visTAcircsme sayvarelis

arca saAtildemarTa arca monagebTaTAcircs

arca sawuTos didebisaTAcircs yole

arc megobarTa ar mSobelT arca

ZmaTardquo (21)

ldquoWeSmaritebiT romelman Seiyuaros

uflisa igi maradisi sufeva

man moiZulos sofeli yovelive

Tavica Tacircsi monagebTa simravle

da upovari cxovreba aRirCiosrdquo

(str 13)

rogorc vnaxeT yvela qarTul teqstSi garda ioane petriwis

variantisa met-naklebi sizustiT aris SenarCunebuli originali teqstis

paTosi da ritmuloba Tumca gansxvavebiT petre gelaTelisgan romelic

berZnuli teqstis analogiiT citirebul epizods uSemasmenlo

winadadebebiT Targmnis eqvTime aTonelis Targmani qarTulisTvis metad

bunebrivi konstruqciebiT aris Sesrulebuli

sxva magaliTi ldquoΦανταςία ἐστὶν ἀπάτη ὀφθαλμῶν ἐν κοιμωμένῃ διανοίᾳmiddot φανταςία

ἐστὶν ἔκστασις νοὸς ἐγρηγορότος σώματοςmiddot Φανταςία ἐστὶν ἀνυπόστατος θεωρίαrdquo (PG Vol 88

669BC) ldquoocnebaAacute ars cTomilebaAacute TualTaAacute mZnaresa gonebasa Sina ocnebaAacute

ars gancAcircbrebaAacute gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina AtildeorcTasa ocnebaAacute ars

xilvaAacute uguamoAacute da ara arsirdquo (sineli 1965 53) ldquoocnebaAacute ars cTunebaAacute

TualTaAacute mZinaresa Sina mimogonebasa ocnebaAacute ars gankrTomilebaAacute

gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina sxeulisasardquo (A-39 22v) poetur teqstebSi ar

aris SenarCunebuli stili

anton kaTalikosi

ldquosxegravea ars ocneba sizmrisagan hAtildeams cnobad

RmrTis-metyegraveAgravelurad aqa gancxadebulebs

ocneba aris TvalTa cTuneba maSin

midmo goneba odes mZinareobdes

xolo sxeuli mRAcircZareobdes odesrdquo

(sizmarTaTvis 2)

ioane petriwi

ldquogonebis aRZrvad AtildeorcTa uZraobasa

Sina ityAcircan bunebisandashmetyuelni

ocnebad ndash TualTa AtildeorcTa

cTomilebasa

raJams goneba viTar mZinare iyos

misTa sagonTa miridebiT sruliadrdquo

(str 34)

gameorebis erT-erTi saxea anastrofi igive palilogia ndash wina

kolonis ukanaskneli sityvis gameoreba momdevno frazis dasawyisSi

80

bdquoἐδέξατο ἔλλαμψιν Ἔλλαμψίς ἐστινrdquo (813B) ldquoSeiwynara gabrwyinvebaAacute gabrwyinvebaAacute

arsrdquo (A-39 73v) ldquoSeiwynara brwyinvalebaAacute saRmrToAacute xolo brwyinvalebaAacute

arsrdquo (sineli 1965 182) rdquoΜνήμη θανάτου ἐναργὴς περιέκοψε βρώματα βρωμάτων δὲ ἐν

ταπεινώσει κοπέντων συνεξεκόπησαν πάθηldquo (PG Vol 88 796AB) ldquoAtildesenebaman

sikudilisaman gancxadebulman gardahkueTna sazrdelni xolo

sazrdelTa simdablesa Sina gardakueTasa TangardaekueTnes vnebanicardquo

(A-3965r) ldquoAtildesenebaman sikudilisman gankueTnis gemoni WamadTani xolo

raJams eseviTarnindashigi gemoni simdabliT ganikueTnian maT Tana

ganikueTnian vnebanicardquo (sineli 1965 155) aqac rogorc sxva SemTxvevebSi

petre gelaTeliseul TargmanSi metad Cans mTargmnelis zrunva daicvas

sizuste da siaxlove dedanTan am stilur figuras iyenebs anton

kaTalikosic prozauli teqstebisgan damoukideblad

ldquomaSin eSmakni aRmmzadeben Cuen nategraverad

nategraverad mowyaleT Tanlmobil eriskacTadrdquo (25)

paronomasia ndash gameorebis erTerTi saxeoba romelic sakmaod

gavrcelebulia bizantiur mwerlobaSi xasiaTdeba erTnairi Ziris mqone

msgavsi JReradobis magram gansxvavebuli mniSvnelobis sityvebis

SepirispirebiTa da kavSiriT roca erTi Ziris sityva sxvadasxva

gramatikul formaSia (bezaraSvili 2004 619-620) am ritorikul

figurebis Targmnas Sesabamisi Sesatyvisobebis arsebobis SemTxvevaSi

orive mTargmneli arTmevs Tavs Tumca rogorc sxva SemTxvevebSi petre

gelaTelis Targmani met siaxloves iCens berZnul teqstTan ldquoτοῦ δoacuteλου τῶν

δολίωνrdquo (PG Vol 88 669B) ldquozakuvisa mzakuvarTaAacutesa gamoucdelad yofadrdquo (A-

39 23r) ldquoRonesa mzakuvarTa maT mterTa CuenTasardquo(sineli 1965 53) ldquoΠάσῃ

νήψει νήψωμεν καὶ τηρήσει τερήσωμεν καὶ φυλακῇ φυλαξώμεθαrdquo (PG Vol 88 712D)

ldquoyovliTa ganfrTxobiTa ganvifrTxoT da damarxviTa davimarxoT da

dacviTa davicvaTrdquo (A-39 44v) ldquoyovliTa sifrTxiliTa ganvifrTxoT da

yovliTa krZalulebiTa vekrZalneT da yovliTa gulisAtildemisyofiTa

gulisAtildemavyoTrdquo (sineli 1965 103) ldquoμολυνεῖ ἢ μὴ μολυνόμενος τοὺς μολυνομένους

σὺν αὐτοῖς μολυνθήσεταιrdquo (PG Vol 88 669A) ldquoguli maTZliTTasa Sina

Seamwikulos gonebasa ginaTu arSemwikulebuli SemwikulebulTa

damsjeli TAcircTca Seimwikulosrdquo (A-39 23r-23v) ldquoguli misi Seiginebodis anu

81

ukueTu TAcircT ara Seiginebodis romelni Seiginebodian maT ganikiTxvidesrdquo

(sineli 1965 52) rig SemTxvevaSi berZnuli teqstisgan damoukideblad

qarTveli mTargmnelebi Tavadac qmnian paronomasiis nimuSebs ldquoΕἶδον μῖσος

πορνείας δεσμὸν χρόνιον διαῤῥῆξαν καὶ μνησικακίαν ἐκεῖ ἄδεσμον αὐτὸν τοῦ λοιποῦ

παραδόξως διατηρήσασανmiddot θαυμαστὸν ὅραμα δαίμονα τὸν δαίμονα ἰώμενονldquo (PG Vol 88

841B) vixile siZulili sakrvelsa siZvisasa JamiTa ganmxeTqelad da

ZacircrisAtildesenebaAacute mun usakrvelod missa mieriTgan sakAcircrvelebiT damcvelad

sakAcircrvel saxilveli eSmaki eSmakisa ganmkurnebeladrdquo (A-39 81v) ldquovixile

munve ZacircrisndashAtildesenebaAacute romelman sakrveli igi siZvisaAacute Seukrvelad daicva

mieriTgan da damikAcircrda viTar eSmakman eSmaki gandevnardquo (sineli 1965 204)

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquoiqmna odesme siZulili ganmxeTqel

siZAcircs krulebis yovlad daZegraveAgravelebulis

kualad igive arSemkrvel maT ganaxeTqT

damcegraveAgravel Seukrvel eSmaki eSmakT mdevnel

magra gangebiT saRmrToT sakAcircrvi eserdquo (94)

--------

citirebul pasaJSi gameorebasTan erTad aris antiTezis nimuSic

saTnoebaTa kibis stilis yvelaze ganmasxvavebel Taviseburebad t popova

swored antiTezas miiCnevs mkvlevris azriT antiTeza devs nawarmoebis

kompoziciaSic ki xolo sakuTriv teqstSi gvxvdeba yvela saxeobis

antiTeza (popova 2011 52) ufro metic vfiqrob erTi safexuris

farglebSi aris moqceuli antiTeza ndash opoziciuri wyvilebi saTnoeba da

mankiereba antiTezis magaliTebi

ldquoΔίδου κόπους νεότητός σου προθύμως Χριστῷ καὶ χαρήσῃ ἐν γήρᾳ ἐπὶ πλούτῳ ἀγαθείαςmiddot

τὰ ἐν νεότητι συναγόμενα ἐν τῷ γήρᾳ τοὺς ἐξατονήσαντας τρέφουσι καὶ παραμυθοῦνταιldquo (PG

Vol 88 641B) ldquomiscen Sromani siWabukisa Senisani guls-modgined qristesa

da gixarodis siberesa Sensa simdidresa zeda uvnebelobisasa siWabukesa

Sina Sekrebulni Sromani siberesa Sina mouZlurebulTa zrdian da

nugeSinis-scemenrdquo (sineli 1965 32) ldquomiscemd SromaTa siWabukisa SenisaTa

gulmodginebiT qristesa da ixaro siberesa Sina uvnebelobisasa rameTu

siWabukesa Sina Sekrebulni siberesa Sina mouZlurebulTa gamozardian

da nugeSinis scemenrdquo (A-39 15r)

anton kaTalikosi ioane petriwi

82

ldquosiWabukisa drosa mihscemen Sromani

guls-modginedre qristesa sixaruliT

xolo ixaro drosa siberisasa

hnaxo ra mdidrad uvnebeloba wmida

da siyrmis unjman gamogzardos siberesrdquo

(110)

ldquosofliT gamosvla siWabukisa Jamsa

giAtildems monazono rameTu Sekrebulni

maSin Sromani siberesa gzrdian Sen

da sikudilisa winaAacuteTve warggzavnian

mosagebelsa RirsTasa saukunodrdquo (str11)

ldquoΠάντων τῶν προαιρουμένων ὁ Θεὸς πάντων ἡ ζωήmiddot πάντων ἡ σωτηρία πιστῶν ἀπίστωνmiddot

δικαίων ἀδίκωνmiddot εὐσεβῶν ἀοεβῶνmiddot ἀπαθῶν ἐμπαθῶνmiddot μοναχῶν κοσμικῶνmiddot σοφῶν ἰδιωτῶνmiddot

ὑγιῶν ἀσθενῶνmiddot νέων προβεβηκότωνrdquo (PG Vol 88 633A) ldquorameTu igi ars yovelTa

RmerTi da yovelTa cxorebaAacute urwmunoTa da morwmuneTaAacute marTalTaAacute da

codvilTaAacute uvnebelTa da vnebulTaAacute RmrTis-msaxurTaAacute da usjuloTaAacute

erisaganTaAacute da monazonTaAacute brZenTaAacute da uswavlelTaAacuterdquo (sineli 1965 20)

ldquorameTu igi ars yovelTa RmerTi yovelTa cxorebaAacute yovelTa

macxovarebaAacute morwmuneTa urwmunoTa marTalTa usamarloTa

keTilmosavTa umosavoTa uvnebelTa vnebisSnaTa monazonTa

msoflelTa brZenTa uswavlelTa (A-39 9v-10r)

ldquoΣημεῖον μεμεριμνημένης μετανοίας παςῶν τῶν συμβαινουςῶν ὁρατῶν καὶ ἀοράτων

θλίψεων ἀξίους ἑαυτοὺς λογίζεσθαιmiddot καὶ τούτων πλείωrdquo (PG Vol 88 780B) ldquosaswauli

WeSmaritisa sinanulisa ese ars raAacuteTa yovelTa WirTa da gansacdelTa

saCinoTa da uCinoTa Rirsad Segueracxnen Tavni Cuennirdquo (sineli 1965

150) bdquosaswauli zrunvilisa sinanulisa yovelTa SemTxuevadTa xilulTa

da uxilavTa WirTa Rirsad TavTa TacircsTa gonebaAacute da umravlesca amaTsardquo

(A-39 63r) antiTezis rogorc mxatvruli gamosaxvis erTi ubrwyinvalesi

xerxis funqcia saTnoebaTa kibeSi savaraudod SemCneuli aqvs teqstis

qarTvel mTargmnelsac eqvTime aToneli rogorc samecniero

literaturaSia SeniSnuli Tavadac berZnuli teqstisgan

damoukideblad qmnis antiTezis SesaniSnav formebs ldquosxuaTaTAcircs ara

yovelni ganvikiTxviT Tu rad ara vacxovneniT xolo TavTa TacircsTaTAcircs

ueWuelad yovelniverdquo ldquoficxel ars da Znel dayenebaAacute wylisa Tacircnier

saprtobisa da sagozelisa xolo RmrTisagan yovelive SesaZlebel

arsrdquo (cincaZe 2008 82) antiTezas romelic amavdroulad warmodgens

anaforas eqvTime aToneli sxva SemTxvevaSic Txzavs berZnuli

83

teqstisgan damoukideblad ldquoὁ δόκιμος πανταχοῦ δόκιμοςrdquo (PG Vol 88 716C)

ldquogarna gamocdili yovelsave Sina gamocdil ars viTarca-igi

gamoucdeli yovelsave Sina gamoucdel arsrdquo (sineli 1965 109)

ldquogamocdili yovelsa Sina gamocdil viTar-igi da winaukmordquo (A-39 46r)

homoiotelevtoni anu paromoioni aris struqturis da Jreradobis

paralelizmi kolonebis Tanxmiereba anu Tanabarxmovani marcvlovani

daboloeba an homeoptotoni ndash erTnairi brunvis formebiani sityvebis

daboloeba (bezaraSvili 2004 613) amis magaliTebi teqstSi mravladaa

ldquoκαταλαλιᾶς θύρα εὐτραπελίας χειραγωγὸς ψεύδους ὑπουργὸς κατανύξεως διάλυσις ἀκηδίας

κλήτωρ ὕπνου πρόδρομος συννοίας σκορπισμὸς φυλακῆς ἀφανισμὸςrdquo (PG Vol 88 852Β)

ldquokari ZAcircris-zraxvisaAacute winamZRuari kadnierebisaAacute msaxuri tyuvilisaAacute

damAtildesneli lmobierebisaAacute momxdeli mowyinebisaAacute winamorbedi ZilisaAacute

ganmabneveli keTilTa gulis-sityuaTaAacute uCino-myofeli gloisaAacuterdquo(sineli

1965 213) ldquoZAcircrisAtildesenebisa kar kadnierebisa Atildeelisampyrobel tyuilisa

msaxur lmobierebisa daAtildesna mowyinebisa mxdeli Zilisa winamorbed

Tangonebobisa dabneva mcvelisa uCinoyofardquo (A-39 85r) qarTuli

Targmanebis avtorebi TviTonac berZnuli teqstisgan damoukideblad

iyeneben am ritorikul xerxs (PG Vol 88 1097B) ldquodasabam vidreme

urisxvelobisa dumili bageTaAacute SfoTebasa Sina gulisasa xolo saSuali

dumili gulissityuaTaAacute ndash wylulsa Sina SfoTebasa sulisasa xolo

dasasrul ndash Semtkicebuli siwynare qrolasa Sina xeneSTa qarTasardquo (A-39

75v-76r) ldquodasabami urisxvelobisaAacute ars dumili bageTaAacute guliTa

aRZruliTa da saSuali ars dadumebaAacute gulisndashsityuaTaAacute wuliladiTa

aRZrviTa sulisaAacuteTa xolo aRsasruli ars aRuSfoTebeli dawynarebaAacute

bervasa Sina qarTa arawmidaTasardquo (sineli 1965 188)

mravlad aris saTnoebaTa kibeSi hendiadisebi ndash ori sityvis

Sewyvileba romelTagan erTi logikurad meores eqvemdebareba

(bezaraSvili 2004 599)

Μοναχός ἐστιν τάξις καὶ κατάστασις ἀσωμάτων ἐν σώματι ὐλικῷ καὶ ῥυπαρῷ

ἐπιτελουμένηldquo (PG Vol 88 633B) monazoni ars wesi da mdgomobaAacute sxeulisa

Soris nivTierisa da biweanisa srulqmnilirdquo (A-39 10r) ldquomonazonobaAacute ars

wesi da saqmAgrave uAtildeorcoTaAacute aRsrulebuli AtildeorcTa Sina nivTierTa da

84

mokudavTardquo (sineli 1965 21)N Kan kidev ldquoἘγκρατής ἐστιν ὁ ἐν μέσῳ πειρασμῶν καὶ

παγίδων καὶ θορύβων ἀπηλλαγμένου τρόπους πάσῃ δυνάμει μιμεῖσθαι φιλονεικῶνrdquo (PG Vol

88 633B) ldquogankrZaluli igi ars romeli Soris gansacdelTa da sabrAtildeeTa

da amboxebaTa iswrafdes aRsrulebad saqmeTa maTTa romelni

ganSorebul arian yovlisave eseviTarisaganrdquo (sineli 1965 21)

ldquogankrZaluli ars saSuali gansacdelTa da sabrAtildeeTa da SfoTTa

SecvalebulTa guarTa mimsgavsebad Zlevismoyvarerdquo (A-39 10r)

ritorikuli SekiTxva sicxadis da gamokveTilobis sicocxlis

Semqmnel figurაd aris miCneuli kiTxva ismeba efeqtisTvis da ara

informaciisTvis (bezaraSvili 2004 626) am mxatvrul xerxs ioane sineli

xSirad mimarTavs igi SenarCunebulia qarTul redaqciebSic (PG Vol 88

965D) ldquoukueTu ufali winaaRudgebis ampartavanTa vinRa SeuZlos

Sewyalebad eseviTarTa maT ubadrukTardquo (sineli 1965 318) ldquozesTmCenTa

ufali winaganewyobvis da visRa ukue namdAcirclve Sewyalebad amaTda Zal-

ucrdquo (A-39 122r)

anton kaTalikosi bdquowina-ganewyo mzvaobarTa ufali

da visme Zal-uZs Sewyalebadmca maTdardquo ndash (226)

(PG Vol 88 965D) ldquoukueTu winaSe uflisa saZulel ars yoveli guli

maRali vinRa Seiyuaros igi sxuamanrdquo (sineli 1965 319) ldquoarawmida winaSe

uflisa yoveli gulmaRali da visRa namdAcirclve eseviTarisa ganwmedad

Zal-edvasldquo (A-39 122r)

anton kaTalikosi ldquoTu sam maRali saZagel-ars uflisad

vinRa hyvarobdes amasmca qmnilTaganirdquo (2210)

(PG Vol 88 1160B) ldquoguiTxar Cuen ჵ Sueniero Soris saTnoebaTa da

guauwye sada aZoeb cxovarTa SenTa sada iyofebirdquo ndash (sineli 1965 518)

ldquomomiTxar Cuen ჵ keTilo saTnoebaTa Soris ldquosada hmwysi cxovarTa sada

daakarvebrdquo (A-39198v)

anton kaTalikosi ldquomiTxar keTilo saTnoebaTa Soris

sad hmwysi cxovarTa sad akarveb Sua-dRerdquo (3010)

personifikaciagapirovneba aseve mniSvnelovani mxatvruli xerxia

romelsac ioane sineli xSirad mimarTavs mankierebisa da saTnoebis

adamianze moqmedebis Zalis ukeT warmosaCenad igi konkretul mankierebas

85

Tu saTnoebas xedavs gansxeulebulad (PG Vol 88 665D) ldquoiyavn mamaAacute Seni

romeli tAcircrTvasa Sina codvaTa SenTasa SenTanave daSurebodis da

Segeweodis da gangaZlierebdes xolo dedaAacute Seni-lmobierebaAacute da

tirili romelsa ZaluZs mwinkulevanebisagan codvaTa SenTaAacutesa ganbanad

Senda xolo Zma Senda romeli srbasa Sina zecad aRmyvanebelisa gzisasa

Surebodis da rbiodis Sen Tana moige meuRle ganumeorebeli AtildesenebaAacute

sikudilisaAacute da Svilni Senni sayuarelni iyvned sulTqumani gulisanirdquo

(sineli 1965 43) ldquoiyavn Senda tAcircrTisami codvaTaAacutesa TanadaSuromad

SemZlebelica da mnebebeli xolo deda ndash lmobierebaAacute ganbanad Senda

mwikulisagan SemZlebeli xolo Zma ndash sarbielisa mimarT zenaAacutesa

Tanmetkivneule da Tanganmsworebeli moige TanmesawuToed ganuWrelad

AtildesenebaAacute sikudilisaAacuterdquo (A-39 21r)

an kidev (PG Vol 88 1860841B) ldquoromeli mZle eqmna gulisndashwyromasa man

mospo ZacircrisndashAtildeseneba xolo vidremdis mamaAacute cocxal iyos SeuZlebel ars

Tumca ara Svil esxnes masrdquo (sineli 1965 203) ldquodacxromilman

guliswyromisgan moispo ZAcircrisAtildesenebaAacute rameTu mamisa cxovlobasaRa

SvilTa sxmaAacuteca iqmnebisrdquo (A-39 81r)

anton kaTalikosi ldquoTu sadame mZle eqmnemca monazono

gulis-wyromasa mohspo ZAcircris-Atildeseneba

rameTu mama Tu sadame hscocxlebdes

adAcircl SesaZlo SAcirclTa sxma mamisagan

aq ganhsja saAtildemar TqmulTaTAcircs amaT vnebaTrdquo (93)

hiperbola ndash teqsts gansakuTrebul elfers sZens originalur

hiperbolaTa simravle ldquoεἰ δὲ μὴ αἰωνίως μέλλεις δακρύεινrdquo (PG Vol 88 668B)

ldquoraAacuteTa ara saukunod scremloodirdquo (sineli 1965 49) ldquoxolo ukueTu ara

saukunod gegulebis cremlovaAacuterdquo (A-39 21v) ldquoκἃν ἑκατὸν ἔτη ζήσειεν κἃν τὸν

Ἰορδάνην ποταμὸν ὅλον δάκρυον ἐκ τῶν ἑαυτῦ ὀφθαλμῶν ἴδοι ἐκπορευόμενονrdquo (PG Vol 88

848C) ldquodaRacaTu cxovndes as wel da Tuca xedvides cremlTa

gardamomavalTa TualTa misTagan viTarca mdinare iordanerdquo (sineli 1965

210) ldquodaRacaTu yoveli mdinare iordane cremlad TualTagan ixilos

gardmomavalrdquo (A-39 84r)

86

saTnoebaTa kibeSi gansakuTrebul yuradRebas iqcevs SedarebaTa

siuxve igi originalurad aris CarTuli nawarmoebis erTian qsovilSi

magaliTad ioane sineli simdablis saTnoebas adarebs cisartyelas ldquoΚαὶ

ουνθέουσα ἑαυτῇ ἡ πανόσιος αὔτη τρίσειρος ἄλυσις μᾶλλον δέ ἴριςrdquo (PG Vol 88 989D)

ldquoSeierTis sanatreli ese samkeci jaWAcirc da ufroAacutesRa mSAcircldi cisaAacuterdquo

(sineli 1965 347) ldquoyovlad wmidasa amas sam sirasa jaWusa xolo

ufroAacutesRa sartyelsa cisasardquo (A-39 132v)

anton kaTalikosi ldquosam sira ese jaWAcirc ganmtkicebuli

ufrosRa mSAcircldi cisa irise Wrelirdquo (25 7)

sxva magaliTi ldquoΜετάνοιά ἐστι ταπεινώσεως ἀγοραστήςrdquo (PG Vol 88 764C)

ldquomonanuli vaWari ars simdablisa msyidvelirdquo(sineli 1965 125) ldquomonanuli

ars damdablebisa momsyidelirdquo (A-39 53v)

anton kaTalikosi ldquomonanuli ars damdablebis momfardvirdquo (5 3)

an kidev bdquoὥσπερ τὴν ἄβυσσον ἀπέρατον τινὲς εἶναι ὁρίζονταιmiddot τόπον γὰρ αὐτὴν καλοῦσιν

ἀπύθμαντον Οὕτως ἡ τοῦ θανάτου ἔννοια ἄφθαρτον καὶ τὴν ἁγνείαν καὶ τὴν ἐργασίαν

κέκτηταιldquo (PG Vol 88 797B) ldquoviTarca ufskrulisaTAcircs zRuaTaAacutesa ityAcircan

viTarmed miuwdomel ars egreTve Atildesenebisa sikudilisa siwmideca da

saqmeca miuwdomel arsrdquo (sineli 1965 159) ldquoviTarndashigi ufskrulsa

umierkerZood yofad vieTnime gansazRvreben rameTu adgilsa missa

uwodeben apAcircTmantod esreTve sulisa gagonebasa uwevneli da

ubiwoebaAacuteca da moqmedebaAacute mougiesrdquo (A-39 66r) ldquoΕὐαρεστήσωμεν Κυρίῳ ὡς

στρατιῶται βασιλεῖrdquo (PG Vol 88 637B) rdquosaTno veyvneT ufalsa viTar mAtildeedarni

mefesardquo (A-39 19v) Δεδοίκασι γὰρ σύννοιαν οἱ δαίμονες ὡς οἱ κλέπται τοὺς κύναςldquo (PG

Vol 88 805A) ldquoeSiSvian Tangonebobasa eSmakni viTar mparavni ZaRlTardquo (A-

39 68v) ldquoZrwian eSmakni mwuxarebisagan viTarca mparavni ZaRlTaganrdquo

(sineli 1965 167) da sxva sainteresoa aseve bibliuri Sedarebebi

romelTac xSirad mimarTavs avtori MmagaliTad ioane sinels

saTnoebebi warmoudgenia kibed romelic bibliuri iakobis xilvaSi casa

da dedamiwas Soris iyo aRmarTuli (dab 28 11-13) da romelic iqca cisa

da miwis kavSiris erTgvar simbolod xolo vnebebi warmoudgenia jaWvad

romliTac iyo Sekruli petre mociquli sapyrobileSi tusaRobis dros

da risganac saswaulebrivad gaaTavisufla ufalma (saq 12 6-9) ioane

87

sineli xSirad iyenebs ldquojaWvisrdquo simbolos saTnoebebis an mankierebebis

erTmaneTisgan gamomdinareobis Cvenebis mizniT ldquoΑἱ μὲν ὅσιαι ἀρεταὶ τῇ τοῦ

Ἰακώβ κλίμακι παρεοίκασιν αἱ δέ ἀνόσιοι κακίαι τῇ ἁλύσει τῇ ἐκπεσούσῃ ἐκ Πέτρου τοῦ

κορυφαίουrdquo (PG Vol 88 840D) ldquosaTnoebani wmidani msgavs arian kibesa mas

romeli ixila iakob rameTu SemdgomiTi Semdgomad SeslviTa maT Sina

aRamaRleben kacsa cadmde xolo borotni saqmeni msgavs arian jaWuTa

maT romeli dascAcircves mociqulisa petresgan rameTu esreT vnebani erTindash

erTsa damokidebul arian da Staiyvaneben sulsa jojoxeTadrdquo (sineli

1965 202) ldquowmidani vidreme saTnoebani iakobis kibesa miehazrvian xolo

arawmidani siboroteni ndash jaWusa ganvrdomilsa petresgan (A-39 80v)

saTnoebaTa kibe gamoirCeva mravalferovani da uCveulo epiTetebiT

νοῦν ἄφωνον (PG Vol 88 765B) ldquogonebisa uAtildemoAacutesardquo (A-39 55r) ldquogonebani

usityueladrdquo (sineli 1965 128) ldquoκατώδυνος14

ψυχήrdquo (PG Vol 88 804D) ldquosulsa

qurivsardquo (A-39 68r) ldquosulsa mgloviaresardquo (sineli 1965 166) ldquoἀγγελοπρεπὲς15

θέαμαrdquo (PG Vol 88 688B) ldquoangelozebrivi xilvaAacuterdquo (sineli 196568) ldquoangeloz-

Suenieri saxilavirdquo (A-39 30r)

SedarebiT vrclad SevexebiT anton kaTalikosis redaqciis CarTul

strofebSi ramdenime Teologiuri SinaarsiT datvirTul epiTets aseTia

neoplatonur moZRvrebaSi RvTis predikatebi ndash erTi da keTili

ldquouvneboba oqrov mgebo sulTaTAcircs

elvarev saqe b rZenTadmi samkobo aw

brkiali ig i gegraverdiv hfine CegraveAgravendami

erT keTilobi sawyurisadmi xedegravead

locvisa frTiT a Rmfeno mimarT mzisardquo (29 I orig str)

isini ZiriTadad sinonimur wyvilSi gvxvdeba asea es anton

kaTalikosis wyobilsityvaobaSic ldquogoneba amze itAcircfre erT-keTilirdquo (ant

kaT wyobil str655) da Sua saukuneebis qarTul filosofiur-

Teologiur teqstebSic ldquokeTilobaAacute da erTi ndash igiveoba da RmerTi da

keTili ndash igiveobardquo (ZvelberZnul 2010 194)

14

κατώδυνος ndash in anguish grieving mourning (berZnuli 1961 738) 15

ἀγγελοπρεπὲς ndash befitting angels (berZnuli 1961 9)

88

garda amisa teqstSi aris epiTetebi romlebic erTs anu RmerTs

axasiaTebs apofatikuri TvalsazrisiT

ldquoromelman gyos Sen hrCeul qristes mowafe

xolo meorem angelos zena xorcTa

da mesameman vnebaTa zeda mTavar

xolo samTave mxedegraveAgravel niadag sarkiT

satrfialois uocnosa mzisadmirdquo (1 9)

ldquouocnordquo termini awarmoa ioane petriwma ldquoocnebardquo zmnidan mas

saba ganmartavs rogorc bdquoarasacnobelsldquo aseve sim yauxCiSvils igi

esmis rogorc sacnauris antonimuri da bdquoucnaurisldquo sinonimuri sityva

magram petriws gansxvavebuli cnebebi aqvs gadmocemuli am ori terminiT

ucno ndash Seucnobeli da uocno ndash warmoudgeneli warmousaxveli amgvarad

uocno miRebulia ara cnoba aramed ocneba zmnidan da amaTi

diferenciacia petriwamde ar unda yofiliyo savaraudebeli

(meliqiSvili 2011 196-197)

ldquounacnordquo ndash Seumecnebeli adamianuri gonebisTvis miuwvdomeli

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriwi

anton

kaTalikos

i

patrologia

greka

ldquoucxoebaAacute ese

ars

ganSorebaAacute

kadnierebisag

an sibrZne

ucnauri rdquo

(sineli 1965

43)

ldquoucxoebaAacute

ars

ukadnieroAacute

CueulebaAacute

ucnauri

sibrZnerdquo (A-

39 19r)

ucnauri

mecniereba ndash

wmida

(24)

ldquoucxoeba

ars

unacno

sibrZnerdquo

(3 2)

ldquoἄγνωστος

σοφίαrdquo

(PG Vol 88

664B)

ldquounacnordquo sxva prozaul qarTul TargmanebSi Secvlilia ucnauriT rasac

igive semantika aqvs ndash Seucnobeli

89

tropuli metyvelebis formebidan gamovyofT aseve saTnoebaTa kibis

antoniseuli redaqciis originalur CanarTebSi gamoyenebul metaforebs

aRniSnuli masala cxadyofs antoniseuli redaqciis CanarTi strofebis

originalobas radgan tropuli metyvelebis formebi Tu simboloebi

(warmovadgenT Sesabamis paragrafSi) romlebic am nawilSi Cans

damaxasiaTebelia zogadad anton kaTalikosis mxatvruli

azrovnebisTvis

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquoanu surAcirclman namdAcircl

satrfialosmanrdquo (16)

ldquotrfial mwyurvalman

namdAcirclsatrfialosmanrdquo (46)

ldquoor-gzis Sedgoma satrfos namdAcirclsawyurisrdquo (I I orig str)

ldquomaradis xedua namdAcirclsatrfialosadrdquo

(str 393)

ldquovin satrfialos namdAcirclsa etrfialerdquo

(str 439)

ldquooqros-feri frTe TAcircT naTlisad

mimyvanirdquo (7 I orig str)

FfrTiTa oqrois urCeulesiT moxuAgraved

(str 493)

ldquovardi ar mWnari ჶiali keTil

sulnelrdquo (I I orig str)

fial-sunnel RuTiv nel sacxebel

nardisa (str 570)

amrigad saTnoebaTa kibe gamoirCeva tropuli metyvelebis formebis

ritorikuli da stiluri figurebis mravalferovnebiT rac qmnis

maRalmxatvrul da esTetikuri TvalsazrisiT gamorCeul stils am

mxriv berZnul originals arc qarTuli Targmanebi Camouvardebian petre

gelaTeli cdilobs srulad SeinarCunos dedniseuli eqspresiuloba

qmnis ra formaluri ekvivalentis tipis Targmans xolo eqvTime

aTonelis teqsti gamoirCeva sisadaviTa da azris sicxadiT Targmanidan

Cans rom igi teqstis formas uqvemdebarebs Sinaarsis naTlad gadmocemis

amocanas miuxedavad amisa TargmanSi SenarCunebulia maRalmxatvruli

stili da rig SemTxvevebSi ritmulobac

90

amp 3 poeturi teqstebis versifikacia

saTnoebaTa kibis ori sruli galeqsili redaqcia arsebobs rogorc

naSromis wina TavebSi aRvniSneT ndash ioane petriwiseuli da anton

kaTalikosiseuli da bolo wlebSi aRmoCenili grigol nazianzelis

TxzulebebSi CarTuli saTnoebaTa kibis fragmentebi samive leqsiTi

redaqcia iamburi saleqso sazomiT aris dawerili SeniSnulia rom

iamburi leqsi ndash mcire formis iambikoebi advili dasamaxsovrebelia

Tavisi lakoniurobiT aforistulobiTa da sentenciurobiT

(bezaraSvili 1987 151)

samecniero literaturaSi araerTgzis aris SeniSnuli rom iamburi

sazomis farTo gamoyeneba dakavSirebulia ioane petriwTan da gelaTur

stilTan anton kaTalikosi rogorc ioane petriwis da misi skolis

tradiciebis didi damfasebeli hbaZavs demetre mefes ioane petriws

iezekiels petre gelaTels arsen bulmaisimisZesa da sxvebs cdilobs

warmoaCinos iambikos yvela Tavisebureba romelic axasiaTebda mas

qarTuli poeziis ganviTarebis xangrZlivi istoriis manZilze misi

iambikoebi gamoirCevian akrostixTa nairsaxeobiT garegani da Sinagani

riTmebiT maTSi daculia klasikuri iambikos stili cezura metwilad

modis me-5 marcvlis Semdeg Tumca zogjer igrZnoba taepebSi

marcvlebis met-naklebobac da cezuris adgilis cvalebadobac

yovelive es imaze migvaniSnebs rom anton kaTalikosi iyo qarTuli

literatures filosofiis Teologiis warmomadgenelTa Rirseuli

damfasebeli da maTi naazrevis poeturi xerxebis Cinebuli mcodne

(sulava 2006 196-197)

saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis (anton kaTalikosiseuli da

ioane petriwiseuli redaqciebis) calkeul TavTa struqturuli

Sepirispireba gvaCvenebs rom teqstebSi calkeul safexurTa

struqturuli organizeba identuria yovel safexurs win uZRvis

originali strofebi romelic mkiTxvels acnobs safexurSi

warmodgenil Temas safexuris dasaTaureba ikiTxeba Sesavali strofis

akrostixSic TiToeuli safexuri moicavs aT strofs muxlebi

gawyobilia iamburi sazomiT anonimur versias rac Seexeba rogorc

91

aRvniSneT nebismieria rogorc iambur strofTa raodenoba ise strofSi

taepTa raodenobac (bezaraSvili 1987 132-133)

winamdebare paragrafSi SevecdebiT mimovixiloT saanalozo

teqstebis versifikaciuli raoba

bizantiuri himnografia mdidaria araliturgikuli poeziiT isini

damoukidebeli krebulebisa da xelnawerebis saxiT arsebobs xolo

qarTulad Targmnilia calkeuli Txzulebebi cnobilia iambikoTa iseTi

Targmanebi romelic ZiriTad TxzulebasTan erTad aris Targmnili da

ara specialurad (mag amberkis saflavsa zeda warwerilirdquo Targmnilia

am wmindanis metafrasul cxovrebasTan erTad grigol RvTismetyvelisa

muAtildeledi aRricxuaAacute wmidaTa wignTardquo da amfiloqe ikonielis iambiko

selevkiosis mimarTrdquo romelic Setanilia did sjulis kanonSirdquo da

Targmnilia arsen iyalToelis mier aris bibliuri kanonikuri wignebis

CamonaTvali iambikurad) k kekeliZe XIII saukunis I naxevarSi naTargmnad

miiCnevs grigol RvTismetyvelis poezias ioane oqropiris iambikos

ioanik monazonis iambikoebs sakuTriv iamburi poeziiT daintereseba

xdeba gelaTur saliteraturo skolaSi romlis wamomwyebi ioane

petriwi Cans mas garda ioane sinelis klemaqsisa (efTvime mTawmidelis

Targmnili prozauli teqsti) iambikoTi aqvs galeqsili iambikuri

sAcircnaqsari aT or TveTa proloRia romelic gaagrZela arsen bulmaisimis

Zem da daamTavra anton I-ma (gabiZaSvili 2011)

cnobilia rom iambiko specialuri saleqso formaa romelic

strofSi marcvalTa garkveul raodenobas emyareba igi iyofa

strofebad anu muxlebad TiToeuli muxli Sedgeba 5 iSviaTad 7

taepisgan TiToeul taepSi 12 marcvalia (marcvalTa raodenobaSi ar

Sedis naxevarxmovnebi) romelic cezuriT or araTanabar muxlad iyofa

Zvel qarTulSi cezura gankveTis niSniT wertiliT an mZimiT

aRiniSneba qarTul iambikoSi arc marcvalTa raodenobaa taepSi mudmivi

da cezuriT gakveTac yovelTvis erTnairad ar xdeba es ki samecniero

literaturaSi axsnilia misi araqarTuli warmomavlobiT ndash igi

berZnulidanaa Semosuli

saTnoebaTa kibis orive poetur versiaSi muxlebSi taepebis

raodenoba mkacrad gansazRvrulia da TiTo muxli moicavs 5 taeps rac

92

Seexeba marcvalTa raodenobas poetur redaqciebSi aris SemTxvevebi

roca taepSi yovelTvis 12 marcvali ar aris

ldquosiWabukisa drosa mihscemen Sromanirdquo (110)

ldquomoRuawes visme did xans hbrZoda ese vnebardquo (petriwi 1968 str 231)

ldquorameTu viTar mas amkoben varskvlavnirdquo (petriwi 1968 str 283)

rac Seexeba naxevarmarcvlebs ndash wesiT Aacute Acirc Agrave marcvals ver qmnian

Tumca

a) antoniseul teqstSi iseve rogorc petriwTan Acirc qmnis marcvals

Aase magaliTad

ldquoarca saAtildemarTa arca monagebTaTAcircs

arca sawuTos didebisaTAcircs yolerdquo (21)

ldquopirsa maqebsa eSmakis mociqulad

ityAcircan Rirsni wmidani igi kacnirdquo (petriwi 1968 str 216)

b) antonis redaqciaSi calke u brjgu an Agrave ver qmnis marcvals

ldquoxolo bralobad TavTadmi CuenTa aRgegraveZegraverenrdquo (25)

ldquoxorcTaca TacircsTa ganSiSegraveleba SimSili

zecadmi xedegravea muniT sxva Sewevnisardquo (22)

Tuki u brjgu da Agrave gvxvdeba wyvilSi yovelTvis iqmneba marcvali

ldquouzrunegraveAgraveloba qegraveAgraveyniszedaT ganTxevardquo (21)

ldquome ara davhSegraveAgraver Sendami Sedgomili

ar mwads lxineba arc gansegraveAgraveneba kacTardquo (23)

g) ioane petriwis teqstSi u da a aseve u da e erTmaneTis

gverdigverd qmnis erT marcvals

ldquosiyuarulisa wmidisasa maradisrdquo (str 217)

ldquoda kacTa Tualsa miridebaca keTilrdquo (str 218)

ldquoamisTAcircs vneba saso-warkueTisa maTrdquo (str 227)

qarTuli iambikos berZnulis mixedviT gamarTvisas ZiriTadi

yuradReba miuqceviaT imisTvis rom cezura mexuTe marcvlis Semdeg

mosuliyo CvenTvis saintereso SemTxvevaSic saTnoebaTa kibis galeqsil

redaqciebSi Tormetmarcvliani taepis dayofa ZiriTad SemTxvevebSi 5+7-

ia xolo gamyof niSnad (magaliTad A-711 xelnawerSi) gamoyenebulia

mZime

93

ldquoucxoeba ars Cუ Agraveuleba ukadri

gulisAtildemisyofa ara gancxadebuli

unacno sibrZne ar naCeni simdidre

ჶaruli yofa uxilavi ganzraxegravea

da gulissityegravea uCino damalulirdquo (32)

cezuramde gvaqvs xuTi marcvali cezuris Semdeg Svidi meore taepis

pirveli nawili erTi ormarcvliani da erTi sammarcvliani terfiT

xolo meore naxevari ori ormarcvliani da erTic sammarcvliani

terfiT gadmouciaT pirvel taepSi ki cezuramde ori erTmarcvliani da

erTic sammarcvliani xolo cezuris Semdeg tradiciulad ori

ormarcvliani da erTic sammarcvliani terfi gvaqvs

fsiqologiaSi cnobili faqtia rom subieqtur ritmizaciaSi

stimulaciebi or-orad sam-samad da orT-oTxad dajgufebulebi

aRiqmebian Semoqmedis praqtika angariSs uwevs fsiqo-fiziologiur

kanonebs da saleqso sazomebic ormag sammag an oTxmag dayofაzea

dafuZnebuli amasTan xanmokle mexsierebis sazRvrebi 7-8 marcvals ar

aRemateba aqedan gamomdinare ritmuli dajgufebis Semadgenel

elementTa ricxvi ar unda sWarbobdes oTxs xolo qvejgufis

maqsimaluri moculoba ndashrva marcvals am monacemebis sizusteSi

saleqso sistemaSi sazomTa dayofa gvarwmunebs Tormetmarcvliani

taepis tradiciuli dayofa aseTia 12=66 57 75 444 (nakudaSvili 1996

21)

berZnuli iambiko Seicvala metruli sistemis tonuriT cvlilebis

gamo Tumca amas qarTul iambikoze gavlena ar mouxdenia qarTuli iambi

iambadve rCeboda iqneboda is gagrZelebuli Tu aqcentiani orive

SemTxvevaSi igi Seuferebelia qarTulisTvis aristoteles SefasebiT

iambi yvelaze axlos aris enis bunebasTan Tumca amas ver vityviT

qarTulis Sesaxeb qarTulad igi Zalian mZime gamovida gamomdinare

ormarcvliani da sammarcvliani terfebis araTanabari gadanawilebidan

miuxedavad imisa rom man didi roli Seasrula Tavis droze sasuliero

mwerlobaSi rogorc yvelaze gavrcelebulma saleqso sazomma didi

xniT mainc ar SemorCa rogorc enisTvis Seuferebeli mZime saleqso

94

forma (beraZe 1943 590-591) igi qarTul himnografiaSi X saukunidan XVIII

saukunis bolomde arsebobda a silagaZis SeniSvniT iambiko erTis

mxriv daupirispirda sakuTriv qarTul formas meores mxriv misi

ganviTarebis procesSi yovelTvis igrZnoba bunebrivi qarTuli

leqswyobis paraleluri funqcionirebis kvali da igi ganicdis kidec

mis garkveul gavlenas (silagaZe 1997 84) iambikuri sazomi qarTuli

leqsis bunebrivi intonaciisa da kilosTvis marTlac Seuferebeli Cans

misi meSveobiT rTulia poeturi aRmafrenisa da eqspresiis gamoxatva

miuxedavad amisa saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis avtorebi zog

SemTxvevaSi axerxeben iamburi sazomis qarTul leqsTan met-naklebad

efeqtur Sexamebas rac gvaZlevs ritmulad organizebul mxatvrulad

saSualo rangis strofebs avtorebi cdiloben sxvadasxva ritorikuli

figurebis gamoyenebiT leqss mianiWon meti eqspresiuloba amaSi maT

exmarebaT metad maRalmxatvruli stiliT dawerili berZnuli teqstis

SesaniSnavi qarTuli prozauli Targmanebi romlebic iZlevian

faqtobrivad mza masalas poeturi teqstebis ritmuli organizebisaTvis

ldquoigi ucxo ars vinca biw-gamoxatvaT

ganeyo yovlad da RvTisad Seyofil-ars

igi ucxo ars vis hswads maradis glova

igi ucxo ars vin evltis yovelT TAcircsTa

siyvarulTagan yovelTa sayvarelTasrdquo (35)

an kidev

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquogamoslva sofliT samT aiZules moqmedT

anu sufevam gulvebadman saRmrToman

anu codvaTa ganmravlebis cnobaman

anu surAcirclman namdAcircl satrfialosman

xolo garda sxegravea mizezi usityur arsrdquo

(16)

ldquosamTangani ars sofliT gamoslva brZeno

anu codvaTa mosagebelis krZalviT

anu surviliT sasufevelis Rirsad

anu ufroAacutesis sazomisa moRebiT

romel ars RmrTisa siyuaruli maRalirdquo

(str 7)

rogorc ukanasknel magaliTSi gamoCnda antoniseul teqstSi metad

Cans zrunva strofis ritmuli gawyobisTvis vidre petriwTan SesaZloa

ioane petriwis leqsis stili ganpirobebuli iyos misi wyarosgan

eqvTime aTonelis Targmanisgan radganac rogorc sadisertacio

95

naSromis wina paragrafSi gamoCnda eqvTime aToneli Targmnis

qarTulisTvis Sesaferisi metad sada da gasagebi formiT gansxvavebiT

petre gelaTelisgan amgvari suraTi gvaqvs poetur teqstebTan

mimarTebaSic anton kaTalikosisa da ioane petriwis redaqciebis

paralelur adgilebze dakvirveba naTlad aCvenebs am ukanasknelis

stilis sisadavesa da sicxades magaliTad

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquouzrunveloba ar siyvaruli soflis

ars ara zrunva visTAcircsme sayvarelis

arca saAtildemarTa arca monagebTaTAcircs

arca sawuTos didebisaTAcircs yole

arc megobarTa ar mSobelT arca ZmaTardquo

( 21)

ldquoWeSmaritebiT romelman Seiyuaros

uflisa igi maradisi sufeva

man moiZulos sofeli yovelive

Tavica TAcircsi monagebTa simravle

da upovari cxovreba aRirCiosrdquo

(str 3)

amrigad saTnoebaTa kibis qarTuli poeturi gadamuSavebebi

ZiriTadad pasuxoben iamburi saleqso sazomiT gamarTuli teqstebis

moTxovnebs Tumca aris stilidan gadaxvevis SemTxvevebic poetur

teqstebs sakmaod mZime saleqso formebi aqvT Tumca aris gamonaklisebi

roca avtorebi (upiratesad anton kaTalikosi) axerxeben iamburi sazomis

qarTul leqsTan met-naklebad efeqtur Sexamebas ZiriTadad amgvar

SemTxvevebSi isini davalebulni arian teqstis maRalmxatvruli

prozauli TargmanebiT

96

Tavi III

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

simbolika

ldquoqarTuli literaturis saxismetyvelebiTi istoria anu istoria

mxatvrulobis TvalsazrisiT ver aigeba paradigmul saxeTa Seswavlis

gareSerdquo ndash SeniSnavs r siraZe (siraZe 2008 190)

Zveli qarTuli esTetikisTvis gansakuTrebuli mniSvneloba hqonda

biblias patristikul literaturas da saxismetyvelebiT egzegetikas

rac bibliur saxeTa paradigmebad dasaxvas gulisxmobs paradigmas unda

gaaCndes saxismetyvelebiTi potencia himnografiaSi paradigmulobas

gansazRvravda Zlispir-dasdebelTa sistema da aramxolod es aramed-

biblia patristikuli egzegetika da aS saxis originaloba ar

gamoiricxeba paradigmulobiT igi ar ukargavs nawarmoebs originalobas

(siraZe 2008 190-192)

saerTod cnobilia rom yovelgvari religiuri Tu miTologiuri

azrovneba iZulebulia Seqmnas sakraluri niSnebisa da simboloebis

sistema romlis gareSec mas ar SeuZlia gadmosces ldquodafarulirdquo

Sinaarsi (averincevi 1977 308mdash337)

fsevdo dionise areopageli V saukunis qristiani moRvawe udidesi

moazrovne avtori umniSvnelovanesi Teologiur-filosofiuri

Txzulebebisa amtkicebs rom WeSmaritebis Sesaxeb Txrobis

gansakuTrebiT marjve saSualeba aris saidumlo misterialuri

simboluri gansaxovnebis gza Sua saukuneebis filosofia axdens ra

baZvis Teoriis transformirebas simbolos moiazrebs rogorc

ldquomsgavsisa da aramsgavsisrdquo kavSirs masSi xedaven xelovnebis nawarmoebis

safuZvelsa da RerZs simboluri azrovneba saukuneebis manZilze

gansazRvravda sxvadasxva epoqis xalxTa msoflmxedvelobas swored

amitom gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba simbolur-alegoriul

Txrobas romelic mniSvnelovania kanonikuri qristianuli

mwerlobisTvisac

simbolos niSnebia azris yovlismomcveloba am azris arasruli

gamovlena da masTan dakavSirebuli ldquosemantikuri medinobardquo (a losevi)

97

ganusazRvreloba da mravalmniSvnelianoba (rac simbolos asxvavebs

alegoriisgan)

simbolo rogorc tropis erT-erTi saxe marTebulad miiCneva

universalur filosofiur ndash saRvTismetyvelo da esTetikur kategoriad

mis struqturaSi ori polusi gamoiyofa ndash sagnobrivi aspeqti da Rrma

dafaruli azri es polusebi erTmaneTis gareSe mniSvnelobas kargavs

simbolos arsi dapirispirebaSi vlindeba azriTi perspeqtiva am gziT

ikveTeba Sua saukuneebis literaturaSi simboluri mniSvneloba ori

saxiT warmodgeba paraboluri da tropologiuri Tavis mxriv

simbolos semantikur velSi moqceulia xati niSani enigma parabola da

sxva simbolo erTdroulad kidec gamoavlens da kidec faravs

WeSmaritebas

simbolos gansakuTrebuli datvirTva SeuZenia saTnoebaTa kibeSic es

savsebiT logikuria sayovelTaod cnobilia rom Sua saukuneebis

kulturas msWvalavs sinamdvilis mxatvruli abstragirebis tendencia

rac ganpirobebulia ideologiuri mrwamsiT Semoqmedma adamianur

yofasa Tu istoriul movlenebSi unda dainaxos maradiulis

zedroulis sulieris RvTaebrivis gamovlineba kerZoSi konkretulSi

drondashsivrciT SemosazRvrulsa da sagnobrivSi unda gamokveTos

maradiuli WeSmariti waruvali

simboluri saxismetyveleba erT-erTi mniSvnelovani sakiTxia

saTnoebaTa kibis kvlevis procesSi radganac teqstis saTaurSive devs

simbolo romelic Tavidanve qmnis winaswarganwyobas teqstis

msoflmxedvelobisa da agebulebis Sesaxeb garda amisa teqsti

gamoirCeva saocrad maRalmxatvruli saxeebiT poeturi eniT Rrma

Teologiuri azriT romelic ikiTxeba TiToeuli simbolos miRma

SevecdebiT yuradReba gavamaxviloT saTnoebaTa kibeSi gabneul saxe-

simboloebze da maTi Sinaarsis ganmartebiT warmovaCino rogor

axerxebs avtori saTqmelis ostaturad gamoxatvas ramdenad Tavsdeba

saTnoebaTa kibiseuli saxeebi tradiciuli mniSvnelobisa da funqciis

CarCoebSi da Seaqvs Tu ara avtors maT mniSvnelobaSi rame siaxle

rogoria qarTul teqstebSi gamoyenebuli saxe-simboloebis mimarTeba

berZnul teqstTan ra gansxvavebul saxeebs iyeneben

98

naxevradoriginaluri poeturi teqstebis avtorebi SevCerdebiT

mniSvnelobiT gamorCeul simboloebze

99

amp 1 saTnoebaTa kibis ZiriTadi simboloebi

kibe saTnoebaTa kibis simboluri saxismetyvelebis kvleva

bunebrivia kibis simboloTi unda daviwyoT miuxedavad imisa rom

berZnul teqstSi Tavebs hqviaT sityvebi da ara safexurebi ioane sineli

araerTgzis acxadebs teqstSi rom igi TiToeul sityvas aRiqvams kibis

erT safexurad rac sulieri srulyofis gzaze erTi mniSvnelovani

etapis Tanafardia nawarmoebSivea gacxadebuli amgvari kompoziciuri

organizaciisTvis STagonebis wyaro ndash saTnoebaTa kibe Seqmnilia

bibliuri iakobis kibis analogiiT bibliuri iakobis kibe ki

ukavSirdeba mis xilvas ldquo da Cuenebasa ixilvida da aha esera kibeni

aRmarTebulni queyaniT romlisa Tavi miwdomil iyo cad da angelozni

RmrTisani aRvidodes da gardamovidodes mas zedardquo (dab 2812) iakobis

xilvidan cxaddeba kibis erTi mniSvnelovani simboluri Sinaarsi ndash igi

aris kavSiri RvTiur da amqveyniur samyaros Soris saTnoebaTa kibeSi

ki garda amisa sulieri aRmasvlis simbolocaa

zogadad kibe aramarto sulier aramed socialur aRmasvlasac

ganasaxierebs simboloTa sistemaSi kibe erTgvari analogi iyo

ldquomsoflio xisardquo romlis kenweroc cas ebjineboda xolo fesvebi

qvesknelamde iyo Cazrdili kibe rom zeaRsvlis simboloa amis erT-

erTi dasturia safexureobrivi piramidebi da taZrebi Zvel egvipteSi

Zvel perusa da meqsikaSi mravaliarusiani budisturi taZari

borobuduri kunZul iavaze misticizmSi kibe aRqmulia idumal

sibrZnesTan miaxloebad da amasTanave TiToeuli safexuri adamianis

sulieri zrdis morig etaps ganasaxierebs (simboloTa 2011 110-111)

ufskruli parexi navTsadguri tradiciulad Sua saukuneebis

religiuri azrovnebisaTvis gamoqvabuli parexi mRvime sawuTrosgan

ucxodqmnili adamianis samyofelia romelic ukavSirdeba sulier

aRmasvlas TviTsrulyofas ganwmendas Tumca cota ufro ukan rom

wavideT platonisTvis gamoqvabulSi momwyvdeuli adamianis goneba

aRiqvams mxolod iluziebs anarekls im realuri samyarosi romlis

wvdomac SeuZlia mxolod warmosaxvasa da sulier zeswrafvas

(simboloTa 2011 156) saTnoebaTa kibeSi parexi iseve rogorc mRAcircme

100

ZiriTadad negatiur Sinaarss atareben aq maT ara aqvT arc sulieri

gardaqmnis da arc kaTarzisis funqcia mRvime SeiZleba iyos

gularZnilobisa orgulebisa romelsac adamiani unda eltvodes

zneobrivi srulqmnisken swrafvis surviliT ldquoφύγωμεν ἁπὸ κρημνοῦ

(ufskruli) ὑποκρίσεως καὶ ἀπὸ λάκκου ὑπουλότητοςrdquo (PG Vol 88 981D) vivltodiT

ufskrulisagan ukeTurebisa da mRAcircmisagan gularZnilebisa (sineli 1965

338) ldquovivltodiT parexisagan orgulebisa da mRAcircmisagan gularZnilebisardquo

(A-39 129r)

ufskrulis rogorc simbolos gaazreba orgvaria erTi mxriv igi

aRniSnavs zogadad siRrmes da meore mxriv arasrulfasovnebas

(simboloTa1971 3) saTnoebaTa kibeSi mas aqvs ormagi mniSvneloba ndash

pozitiuric da negatiuric ase magaliTad

ldquomonazoni igi ars romelsa eqmnas suli Tacircsi ufskrul simdablisa da

mas Sina yoveli suli vnebaTaAacute daenTqas da moeSTosrdquo (sineli 1965 323)

an kidev ldquotyuiliTa SeTxzuli sityuaAacute ficni cruni ufskruli ars

manqanebisa (ἄβυσσος δόλου 881C) (sineli 1965 337) ldquoufskruli zakuvisa

Semtkicebuli tyuilirdquo (A-39 128v)

antoniseul teqstSi erTgan ufskrulis sinonimur formad

dasturdeba peleRo (berZ Πέλαγος zRva siRrme) limenisnavsadguris

sapirispirod (cincaZe 2009)16 saba pelagons ganmartavs rogorc zRvis

siRrmes Tumca berZnuli teqstis am konteqstSi gvaqvs ara Πέλαγος aramed

Βυτός siRrme (PG 664B) (iseve rogorc petre gelaTelis naTargmn

teqstSia)

Aanton kaTalikosi

ldquosimravle trfobis zvaobisa ukuTqma

da ZAcircr-fasisa dumilisa peleRordquo

(33)

ioane petriwi

xolo cxovreba dafarulindash keTili

da dumilisa ufskruli ndash ganucdeli

(str 24)

ldquouvaris-yofaAacute zuaobisaAacute ufskruli dumilisaAacuterdquo (sineli 1965 43)

ldquoampartavnebisa uvarisyofaAacute dumilisa siRrmerdquo (A-39 19r)

16

statiaSi ix vrceli gamokvleva petre gelaTelis Targmanis berZnul leqsikasTan dakavSirebiT

101

qristianuli TvalsazrisiT erTmaneTs upirispirdeba erTi mxriv

boboqari zRva ndash sawuTro da meore mxriv samoTxe ndash qristes uRelvo

navsadguri (daTaSvili 2011) amdenad navsadguri simboloa ukve

gadalaxuli dabrkolebebis saTnoebaTa kibeSic navsadguris simbolos

gaazreba swored amgvaria

bdquourisxvelxarT uflisaebr xar mSAcircdi

raJams esT iqmnelvareb ganmtevsxivis

ixareb keTilimena uRelvosa

sxivTa samze orion momgeb xar TAcircT

xolo brZenT samkobrZen TAcircT da yovlad ubrZnesrdquo (VIII I orig str)

citirebuli strofi anton kaTalikoss ekuTvnis originaluria da ar

eZebneba paraleluri teqstebi ldquolimenardquo ndash berZ navsadguri romelic sxva

adgilas sadac anton kaTalikosi da eqvTime aToneli iyeneben

ldquonavsadgursrdquo uTargmnelad gadmoaqvs petre gelaTels ldquoἐν λιμένι ναυάγιον ἐν

ᾶλωνι μύρμηξ λεπτὸς μὲν ὑπάρχων παντὶ δὲ καμάτῳ καὶ καρπῷ ἐπιβουλεύωνmiddotrdquo (PG Vol 88

949B) ldquocuddidebobaAacute ars guarisaebr vidreme bunebisa SecvalebaAacute da

CueulebaTa mimoqcevaAacute da moqmedebisaebr SromaTa damabneveli oflTa

warwymedaAacute saunjisa zeda aRmdgomi urwmunoebisa Svili zesTmCenobisa

winamorbedi limenasa Sina navdanTqmulebaAacute kalosa Sin jinWveli

mcired vidreme myofi garna yovlisa Sromisa da nayofisa zedaaRmdgomirdquo

(A-39 116v) ldquocudadndashmzuaobrebaAacute saxiTa TacircsiTa SecvalebaAacute ars bunebisaAacute

da gardaqcevaAacute wesTa keTilTaAacute naSobi urwmunoebisaAacute da winamorbedi

ampartavnebisaAacute navTsayudelsa Sina danTqmaAacute arsrdquo (sineli 1965 302) ldquoda

navT-sadgursa Sina nav-danTqmulebardquo (A-711 215)

citirebul pasaJSic navsadgurilimena simbolurad ganasaxierebs

gadalaxul dabrkolebaTa kvaldakval simSvides auRelveblobas

ldquonavsadgurSirdquo Sesuli moRvawe ampartavnebis vnebiT Tu dasneuldeba igi

daniSnulebis adgilas misul da iq danTqmul navs daemsgavseba

sxva konteqstSi limenanavsadguri da ufskruli pozitiur WrilSi

gamoiyeneba sinonimur formebad ioane sineli ambobs rom dayudebis

msurvelT aqvT subieqturi motivebi da mizezebi rac maTi amgvari

gadawyvetilebisaTvis (Sevidnen navTsayudelSi da ufro metad ki

102

ufskrulSi (berZ okeanis siRrmeSi) ndash Εἰσὶν οἱ ἐπὶ τὸν λιμένα τοῦτον μᾶλλον δὲ

τὸ πέλαγος ἤ τάχα τὸν βυθὸνrdquo(1860 1105A) impulsis mimcemia ldquoaraTu yovelTa

aqus sruli sazomi aramed sxuaTa sruli aqus da sxuaTa udaresi anu

uZlurebisagan maTisa anu mconarobisa amisTAcircs arian amas saqmesaca Sina

ganyofilebani rameTu romelnime Sevlen navTndashsayudelsa amas da

ufroAacutesad ufskrulsa uZlurebisaTAcircs AtildeorcT da pirTa maTTaAacutesa da

mZlavrebisaTAcircs CueulebaTaAacutesa raiTamca moiwyAcircdnes igini da sxuanildquo

(sineli 1965 463) ldquoara yovelTad yovelni srul naklulevanebisa ZliT

moswrafebisa ginaTu da uRonoebisa ZliT Zalisa arian nuukue limenasa

amas zeda ufroAacutesRa pelagonsa reca Rrmasa Semavalni uZlurebisa ZliT

pirisa maTisa da sxeulisardquo (A-39 175r ndash 175v)

sZali gvirgvini uflis erT-erTi gavrcelebuli da cnobili

simboloa siZe qristologiuri literaturis mixedviT RvTis kavSiri

dedamiwasTan RvTaebriv qorwilad moiazreba radgan ufalindashsiZe

wmindanebs Semkul sasZlod miiCnevs ivanebs masSi anu aRsruldeba

kavSiri ufalsa da adamians Soris moxdeba RvTaebrivi Serwyma ndash

sulieri jvriswera xorcieldeba adamianis Sesvla uflis qorwilSi

rogorc wminda sZlisa am simbolos safuZvlad ldquoaTi qalwulisrdquo igavi

gvevlineba sadac gadmocemulia rom anazdeulma siZem SuaRamisas rom

movida xuTi brZeni qalwuli Seiyvana qorwilSi xolo danarCen xuTs

anTebuli lampriT rom ver daxvdnen siZes ufalma mkacrad uTxra ldquoara

gicni Tqvenrdquo (grigolaSvili 2002 105-106) asketuri cxovreba romlis

saboloo safexuri gvirgvinmosil ldquosZladrdquo sasufevelSi amaRlebaa

moiTxovs ganSorebas yovelive amqveyniurisgan kerZod ki sami

umTavresisgan sakacobrio saqmeebisgan mSobelTagan da

cuddidebobisagan (ampartavnobisgan ndashim) ldquoΟὐδεὶς ἐν τῷ οὐρανίῳ νυμφῶνι

στεφανηφορῶν ἐλεύσεται (στεφανηφόρος εἰσελεύσεται μὴ τὴν πρώτην καὶ δευτέραν καὶ

τρίτην ἀποταγὴν ἀποταξάμενοςmiddot (PG Vol 88 657A) ldquovervin Sevides zecisa

sasZlosa gAcircrgAcircnosani ukueTu ara moigos pirveli igi da meore da mesame

ganSorebaAacuterdquo (sineli 1965 41) bdquoaravin zecaTa sasZlosa Sina

gAcircrgAcircnmosilTaAacute Sevals ar pirvelisa da meorisa da mesamisa mjmneli

jmnisaAacute (A-39 18r)

103

gvirgviniT Semosva wmindanis mudmivi Rwvis bolo safexuria

uWknobi gvirgviniT Semosva niSnavs axal saxlSi damkvidrebas kvlav

sicocxlis xis nayofiT sazrdoobas saukuno sasufevels maT gvirgviniT

TviT macxovari amkobs (grigolaSvili 2002 105-106)

sarke sarke-simbolos igive Tvisebebi axasiaTebs rac sarke-sagans

amboben rom igi aris simbolo warmosaxvis an cnobierebis romelic

atarebs Tavis TavSi SesaZleblobas aireklos xiluli samyaros

realoba filosofiuri azriT sarke samyaros areklvis funqciasTan

erTad iyo TviTSemecnebis saSualebac sarkis simbolო ukavSirdeba

wyals (arekvlis funqciis gamo) da narcisis miTsac (simboloTa 1971

212)

ldquosarkisrdquo simbolo cnobilia pavles epistoledan romelSic

naTqvamia sarke cudad aireklavs WeSmarit Rirebulebebs RvTiuri

samyaro es aris mTeli sistema sarke-saxisa romelic warmodgenilia

rogorc kibe romlis yoveli safexuri gansazRvruli azriT aireklavs

RmerTs (iazikova 1995 88) saTnoebaTa kibeSic Cans sarke-simbolo Tavisi

umTavresi ndash areklvis funqciiT ldquoraJams kaci yovliTurT Seezavos

siyuarulsa RvTisasa maSin gareganca viTarca sarkiTa gamoaCinebs

Sinagansa mas brwyinvalebasa sulisasardquo (sineli 1965 514) ldquoraJams

namdAcirclve yovliTurT kaci viTar-raAacute Tan Seezaos siyuarulsa RmrTisasa

maSin da gareSeca sxeulisa Soris viTarca sarkisa raAacutesme mier

sulisasa aCuenebs brwyinvalebasa esreT didebul iqmnebis mose

RmrTismxilveli igirdquo (A-39 177v)

sxvagan locva rogorc sarke aCvenebs yvelaze cxadad adamianis

RmerTTan urTierTobis xarisxs mis srulyofilebasa da progress

sulieri Rvwis gzaze ldquoἕσοπτρον προκοπῆςrdquo (PG Vol 88 1129B) ldquosaqme

angelozTaAacute sazrdeli uAtildeorcoTa maT ZalTaAacute sixaruli mermisa mis

saukunoAacutesaAacute saqme dausrulebeli wyaroAacute saTnoebaTaAacute winamZRuari

madlTaAacute warmatebaAacute uxilavi sazrdeli sulisaAacute sinaTle gonebisaAacute

mklveli sasowarkveTilebisaAacute sarke sisrulisaAacuterdquo (sineli 1965 483)

ldquomwuxarebisa daAtildesnaAacute simdidre monazonTa memyudroeTa saunje

guliswyromisa ganqarveba sarke warmatebisardquo (A-39 183v-184r)

104

mefe mefe farTo gagebiT aris universaluri da arqetipuli kacis

simbolo sakuTriv koronacia ki ndash warmatebis gamarjvebis amdenad

nebismieri adamiani SeiZleba iwodebodes mefed Tuki man miaRwia Tavis

cxovrebaSi maqsimalur simaRleebs Tavdapirvelad ukvdavebis idea

RvTisgan gadavida mefeze da mxolod mogvianebiT gmirebsa da kidev

ufro mogvianebiT Cveulebriv mokvdavebzec Tuki isini moipovebdnen

warmatebis gvirgvins gadalaxavdnen ra garkveul dabrkolebebs

(ZiriTadad moraluri sferodan) (simboloTa 1971 168) ldquoἀκτήμων μοναχὸς

δεσποτής κόσμουrdquo (PG Vol 88 928C) ldquoupovarebaAacute ganSorebaAacute ars urvaTagan

uzrunvelobaAacute cxorebisaAacute mogzaurebaAacute ars daubrkolebeli da

sarwmunoebaAacute ars mcnebaTa uflisaTaAacute da ucxoebaAacute mwuxarebisagan

monazoni upovari mefe ars amis sawuTroAacutesardquo (sineli 1965 279)

ldquoupovarebaAacute ars zrunvaTa gardadebaAacute uzrunvelobaAacute cxorebisaAacute mogzaur

dauyenebel sarwmunoeba mcnebaTa mwuxarebisa ucxo upovari monazoni

meufe soflisardquo (A-39 108r)

citirebul monakveTSi mefe simbolurad monazons ganasaxierebs

asketi aris amqveyniuri mefe romelmac miaRwia WeSmariti gamarjvebis

mwvervals gadalaxa ra dabrkolebebi igi materialuri TvalTaxedviT

upovaria magram sulieri Rirsebebi mas ayenebs amqveynad yvelaze Zlieri

ndash monarqis rangSi sxva konteqstSi zeciuri mefe ndash RmerTia monarqi

zeciuri samefosi ldquoἀπάθειαν μὲν νοήσεις τὸ τοῦ ἐπουρανίου βασιλέως ἐν οὐρανοῖς

παλάτιονrdquo (PG Vol 88 1149D ldquouvnebelobaAacute esreT gulisAtildemandashvyav viTarmca

palati iyo igi didisa mis meufisaAacute xolo savane mraval arian mas Sina

xolo zRude misi ars codvaTa mitevebaAacuterdquo (sineli 1965 507) ldquoara

Seimtkicnebis diadimaAacute samefoAacute erTisa mier qvisa da arrsquosrul iqmnebis

uvnebelobaAacute ukueTu erTica damTxueviTi udeb-vyoT saTnoebaAacute

uvnebelobas vidreme gulisAtildema-hyo zecierisa mefisa zecaTSinaAacute palate

xolo mravalsavaned Sinagan qalaqisa mis dakarvebani zRuded-ierusalimi

ndash mitevebaAacute igi codvaTaAacuterdquo (A-39 194v-195r)

kviparosi maradmwvane kviparosi zoroastrizmSi ukvdavebis da

maradiulobis aseve Serigebis da simSvidis simbolos warmoadgenda

Zvel saberZneTSi is glovis da sikvdilis simbolo iyo am xes mkvdari

105

cecxlis alis molandebasac uwodebdnen radganac kvipasoss muqimwvane

TiTqmis Savi wiwvi aqvs xolo misi silueti cecxlis enas gvagonebs

berZenTa rwmeniT kvipaross SeeZlo boroti Zalebisgan daecva adamiani

am da im qveyanaSic kviparosis sparsuli saxelwodeba ndash saro friad

gavrcelebuli metaforaa Zvel qarTulSi (simboloTa 2011 109) ldquoΟὐχ

ὑποκλίνει κυπάρισσος εἰς γῆν περιπατεῖνrdquo (PG Vol 88 965D) ldquoviTarca arasada

moidrikos kAcircparozman queyanad simaRle Tacircsi egreTve monazonman

ampartavanman arasada moigos morCilebaAacuterdquo (sineli 1965 318) ldquoara dadrkes

kAcircparisi qveyanadme slvad arca gulmaRali monazoni morCilebisa

mogebadrdquo (A-39 122r)

saTnoebaTa kibeSi kviparosi (gamomdinare misi simaRlidan)

ampartavnebis simboloa rogorc kviparosi ar moixreba aseve zesTmCeni

(ampartavani) ver moigebs morCilebas qarTul literaturaSi es simbolo

ZiriTadad miuTiTebs garegnul mSvenierebaze ndash unaklo aRnagobas

amdenad igi ioane sineliseul konteqstSi metad sainteresoa da axali

im periodis qarTuli saxeobrivi azrovnebisTvis

mtredi matli (tili) gveli (aspiti) drakoni (gveleSapi veSapi)

mtredi uZvelesi droidan iTvleboda RvTaebrivi siwmindisa da

umankoebis simbolod igi Cndeba bibliaSi ramdenimegan warRvnis Jams

noes kidobanTan niskartSi zeTisxilis rtoTi mobrunebuli solomonis

qebaTa-qebaSi aRsaniSnavia agreTve suliwmindis gamocxadeba mtredis

saxiT iesos naTliRebis Jams (simboloTa 2011 153) saTnoebaTa kibeSic

mtredi umankoebis siwmindis simboloa ldquoλεληθότως ὁρᾷς ἐν περιστερᾷ φθεῖραν

(PG Vol 88 841C) ldquosiyuaruli mtkice bunebiTi ganSorebaAacute ars Zacircrisndash

Atildesenebisgan aramed sakrZalav ars rameTu siZvaAacute advilad mieaxlebis mas

da gamoCndebis farulad tredsa mas Soris siyuarulisasa tili igi

siZvisaAacuterdquo (sineli 1965 204) ldquoSors siyuarulisagan mtkicisa bunebiTsa

ZacircrisAtildesenebaAacute xolo siZvaAacute siadviliT meaxlebis mas da micilebiT vxedav

tredisa Soris mxrwnelsardquo (aSiaze minawerSi vkiTxulobT ldquomxrwnelsa

tilsa uwodsrdquo) (A-39 81v)

anton kaTalikosi

ldquoSors ars amisgan siyvaruli bunebiT

ioane petriwi

ganukrZalvelsa siyuarulsa nu

106

anu moyegravesisa wesier ar umkacrod

nusada tredman umankoman TAcircs Soris

Seiwynarosmca matli dauZinebi

da nivTi wmida Seamwikegravelos mwAcircremanrdquo

(910)

hmoneb

raTa sxua raAacuteme ar movides farulad

da tredsa Sina sayuarelsa gamoCndes

mWameli igi matli dauZinebo

ldquoromelsa asxen yurni smenad isminonrdquo

(98)

anton kaTalikosisa da ioane petriwis teqstebSi mtredis

sapirispiro simboluri mniSvnelobiT vxedavT matls xolo eqvTime

aTonelisa da petre gelaTelis TargmanebSi ndash tils (mxrwnels) matlic

da tilic citirebul konteqstSi ZAcircrisndashAtildesenebis mankierebaa ioane

sineli cota zemoT ganmartavs ldquoΜνησικακία ἐστὶ σκώληξ νοὸςrdquo (PG Vol 88

841A) ldquoZAcircrisndashAtildesenebaAacute matli ars gonebisa mWamelirdquo (sineli 1965 202)

ldquoZAcircrisAtildeseneba ars sulisa gesli gonebisa matlirdquo (A-39 81r)

iungis azriT matli aris arseba romelic imis nacvlad rom

sicocxle gasces klavs amgvari ganmarteba ukavSirdeba matlis

miwisqveS arsebobidan gamomdinare asociaciebs da sikvdilisa da

organizmis daSlis boilogiur procesebs amgvarad matli simbolurad

ganasaxierebs xrwnas sikvdils (simboloTa 1971 378) citirebul

konteqstSi igive funqciuri datvirTva aqvs ldquotilsacrdquo cnobilia rom

ldquomatli da Wia veSapTan da gvelTan erTad erT semantikur kategorias

qmnisrdquo (abakelia 1997 5) rogorc qristianul literaturaSi aseve

folklorSi Wia da gveleSapi erTi kategoriis arsebebia (gabrielaSvili

2012 49) yvelaze cxadad gvelgveleSapis simboloTa Sewyvilebasa da

Tanamonacvleobas apokalipsSi vxvdebiT ldquoda gardamovarda veSapi igi

didi gueli dasabamisaAacute romelsa ewodebis eSmaki da satana romeli

acTunebs yovelsa sofelsardquo (gamocx 129) gamocxadebisagan gansxvavebiT

maTes saxarebaSi gvelis gansakuTrebul sibrZneze Tavad macxovari

migvaniSnebs ldquoiyveniT ukue mecnier viTarca guelni da umanko viTarca

trednirdquo (mT 1016) magram Cven cxadad vxedavT rom gvelis bibliur

interpretaciaTagan mainc ufro ldquomacdunebelirdquo da ldquosatanurirdquo arqetipi

damkvidrda (simboloTa 2011 53)

saTnoebaTa kibeSi gansakuTrebiT xSiria da logikuric

gvelisgveleSapis simboloTa negatiur konteqstSi gamoyeneba gvelis

107

veSapis gveleSapis paradigmuli saxeebi erTmaneTis paralelurad

monacvled gamoiyeneba da ama Tu im macdunebel vnebas ganasaxierebs

ldquoraJams mogiAtildedes gulisndashsityuaAacute gankiTxvad moZRuarisa viTarca

siZvisagan ivltode misgan da nu scem yovladve adgil guelsa (τῷ ὅφει

(PG Vol 88 681A) amas aramed mouge veSapsa τὸν δράκοντα (681A) mas da arqu

ara Tu me mTavrisa mis aramed igi Cem ars msajuli (sineli 1965 60)

ldquoraJams Sen gulissityuaman Senman gankiTxvaAacute anu dasjaAacute

winamZRuanvelisaAacute mogivlinos viTarca siZvisagan ganvldi nucaRa

yovlad miscem guelsa amissa mocalebasa nu adgilsa nu Semosavalsa

nu dasabamsa aramed Atildemobd veSapisa mimarT ldquohoAacute macTuro ara me

mTavrisaAacute aramed igi Cemda msajulad dadgardquo (A-39 26r) an kidev

ldquoZAcircrmoAtildesene memyudroe dabudebul aspit geslisa sikudidmosilisa Tavsa

Soris TAcircssa momRebelrdquo (A-39 82r) ldquodayudebuli ZAcircrisndashmoAtildesene aspidi ars

damaluli da gesli sasikudine Tavsa Soris TAcircssa utAcircrTavsrdquo (sineli

1965 205)

rogorc zemoT vnaxeT eqvTime aToneli berZnuli teqstis ldquotOtilden

drpoundkontardquo Targmnis ldquoveSapsardquo drakoni miTologiuri cxoveli da

universaluri simboluri figuraa romelic kulturaTa umetesobaSi

gvxvdeba magram drakonis simbolika aRmosavlur da dasavlur

kulturul tradiciaSi gansxvavdeba drakonis anu gveleSapis simbolika

dasavlur tradiciaSi xSirad Tanxvdeba gvelisas Zveli berZnebi

drakons nebismier gigantur qvewarmavals eZaxdnen igi ganasaxierebda

borot pirvelad Zalebs amitom masze gamarjveba udides simamaces

moiTxovda (simboloTa 2011 59-61) amdenad saTnoebaTa kibeSic brZola

drakonis (qarTulad veSapi gveleSapi gveli) romelic simbolurad

ganasaxierebs romelime sulier mankierebas dasaTrgunad moiTxovs

aranakleb mamacobas vidre miTiuri drakonis damarcxeba es simboluri

saxe imdenad aqtualuria saTnoebaTa kibeSi da iseTi sixSiriT

gamoiyeneba ama Tu im codvasTan kavSirSi rom garejel kaligrafs

108

nikras xelnaweris aSiaze sxva miniaturebTan erTad gveleSapis

gamosaxulebac dauxatavs17

H-1669

kari bWe ndash TiTqmis yvela religiaSi Secnobisa da flobis

universalur simbolod iqca qristianul religiaSi kari qristes (ldquome

var karirdquo- in 19 7-10) da RvTismSoblis (bWe-daxSuli ndash qalwulobis)

aseve sasufevelSi Sesvlis simboloa (simboloTa 2011 99) am

ukanaskneli mniSvnelobiT aris gamoyenebuli kari anton kaTalikosisa

da ioane petriwis CarTul nawilebSi

ldquoaAtildesovs viTarmed oriTare wegraveliliTa

zecisa igi moiyides samefo

da SekrebiTa iwro eqmna bWe zecisrdquo (163)

ldquoTu viTar erTman sityuaman aRiyvana

gonebiT raAacute mxedveloba moigo

guarTa sadgursa goniersa mas bWesardquo (str 289)

17 nikras xelnaweris miniaturebis saTnoebaTa kibis teqstTan mimarTebiT kvleva SesaZloa samomavlod ganxorcieldes

109

ioane sineli saubrobs vercxlismoyvareobis mankierebaze da

imowmebs bibliur epizods qvrivi qalis Sewiruli ukanaskneli xurdebis

Sesaxeb (lk 21 1-4) riTac man moipova caTa sasufeveli amitomac igi

mouwodebs asketur gzaze SemdgarT rom ar izrunon qonebis

SegrovebisTvis glaxakTaTvis daxmarebis keTilSobiluri mizniTac ki

anton kaTalikosi ki Tavis mxriv naTqvams kidev ufro aZlierebs ldquoda

SekrebiTa iwro eqmna bWe zecisrdquo (163)

ioane sineli ldquokarisrdquo simbolos ZiriTadad iyenebs safuZvlis

sawyisis mniSvnelobiT magaliTad ldquoκαταλαλιᾶς θύραrdquo (PG Vol 88 852B)

ldquovTquT pirvelsa amas Tqumulsa amas Sina viTarmed borot ars da

macTur gankiTxvaAacute xolo aw vTquaT mcired raime mravalndash

metyuelebisaTAcircsca romelindashigi mizezi ars da kari misi romlisa mier

Semovals da ufroAacutesad gamovals ZAcircrisndashzraxvaAacute da gankiTxvaAacuterdquo (sineli

1965 212) ldquoTqumul ars vidreme Cuenda sikniniT winaswrobilTa Soris

viTar zedasacTomel friad da TAcircT maT keTilsagonebelTaca Soris

Semavali gankiTxvaAacute ufroAacutesRa gankiTxulobaAacute da enisagan tanjulyofaAacute

xolo aw namdAcirclve mizezisaca da karisa romlisa mier Semovals xolo

ufroAacutesRa ganvals Sesadrginebel mciredTa mier dawesebadrdquo (A-39 84v-85r)

karis funqcia teqstSi ambivalenturia ndash igi SeiZleba iyos

rogorc mankierebis ise saTnoebis safuZveli

mTiebi mze mTvare mnaTobebi simbolurad ganasaxiereben rogorc

RmerTs aseve wmindanebsac ndash axal aRTqmaSi ciskris varskvlavi

qristesTan aris dakavSirebuli igi aseve aris mauwyebeli macne qristes

madliT gabrwyinebuli axali cxovrebisa qarTveli himnografebis (ioane

minCxi miqel modrekili ioane mtbevari da sxvebis) SemoqmedebaSi ki igi

wmindansac miemarTeba (grigolaSvili 2002 99) ldquoὁ δὲ μεγάλῃ σελήνῃ ὁ δὲ τῷ

λαμπρῷ ἡλίῳ προσεοίκασινrdquo (PG Vol 88 881C) ldquosxuaAacute ars romelsa

moRuawebiTa TacircsiTa da sxuaAacute ars romelsa simdabliTa da sxuaAacute ars

romelsa saRmrToAacuteTa niWiTa da gamocxadebiTa Seekras mZlavri igi da

erTi igi mTiebsa msgavs ars da meore ndash didsa mas mTuaresa da mesamendash

brwyinvalesa mas mzesa da amaT yovelTa sayofeli caTa Sina arsrdquo

(sineli 1965 242) ldquosxuaAacute ars RuwaTagan da sxuaAacute ndash damdablebisagan da

110

sxuaAacute ndash saRmrToAacutesa mier gamocxadebisa Sekrulad mqonebeli mZlavrisaAacute

romelime vidreme mTiebsa xolo romelime didsa mTovaresa da sxuaAacute

brwyinvalesa emsgavsnes mzesa xolo erTbamTave zecaT Sina mougies

moqalaqobaAacuterdquo (A-39 95r)

anton kaTalikosi

ldquopirveli ndash mbrZoli brwyinvalesa

mTiebsa

meore ndash xolo aRvsilsa mTovaresa

garna mesame ndash TAcircT SegraveAgraveniersa mzesa

emsgavsnes viTa AtildemebiTa mamaTaTa

viswaveT vicanT angelosebri gvarirdquo

(158)

ioane petriwi

ldquoviTar ciskari naTlisagan wina vals

egreT marxva Cans siwmidisa pirvelad

merme aRmovals mze igi simarTlisa

da gananaTlebs gonebasa wmidasa

da bnelsa nislsa moxueulsa warsdevnisrdquo

(149)

ivane lolaSvili fiqrobs rom eqvTime aTonelis Targmanis

citirebul pasaJSi gadmocemulia ldquogaTenebisa da mzis amosvlis bunebrivi

suraTirdquo romelic ioane petriwma sul sxvagvarad gaiazra petriwTan

ldquomze igi simarTlisardquo metaforuli cnebaa da qriste RmerTs gulisxmobs

(lolaSvili 1968 143) am azris dasabuTebisTvis mas mohyavs

himnografiuli teqstebi sadac qriste marTlac moazrebulia rogorc

ldquomze simarTlisardquo zemoT mnaTobTa simbolikaze saubrisas ukve aRiniSna

rom mze simarTlisa da ciskris varskvlavic Zvel qarTul mwerlobaSi

ganasaxierebda qristes simbolur saxes Tumca am SemTxvevaSi amgvari

gaazreba konteqstidan mowyvetili iqneba da sakvlevi pasaJis azric

daikargeba sinamdvileSi citirebul teqstebSi saubaria sulieri Rvwis

sxvadasxva etapze myof asketTa Sesaxeb romlebic vnebas ebrZvian imis

Sesabamisad Tu romel safexurze imyofebian erTni ldquoSromiTa da ofliTa

AtildeorcieliTa hbrZodis amas mZlavrsardquo meoreni ndash ldquomarAtildeviTa da

mRAcircZarebiTa ewyvebodis masrdquo aseve ldquosimdabliTa da urisxvelobiTa da

wyurviliTa winaaRudgebodisrdquo xolo mesameT ndash ldquosaRmrToAacuteTa niWiTa da

gamocxadebiTa Seekras mZlavri igirdquo (sineli 1965 242) da swored maT

adarebs ioane sineli ciskris varskvlavs savse mTvaresa da mzes ufro

metic ioane sinelis teqsti grZeldeba swored im informaciiT

romelsac Seicavs zemoT citirebuli strofi ioane petriwis

redaqciidan ldquopirvelad ciskari aReRis merme naTeli moefinis da

111

maSinRa gamobrwyindis mzeAacuterdquo (sineli 1965 242) amgvarad saanalizo

strofi arc ioane petriwiseuli CanarTia da mnaTobebic gamoyenebulia

siZvis vnebasTan brZolis sxvadasxva saSualebisa da etapis warmosaCenad

mkurnali ndash ioane sineli saTnoebaTa kibis me-4 TavSi-

morCilebisaTvis ndash vrcel msjelobas uZRvnis moZRvrisadmi morCilebis

saTnoebas da miutevebel codvad miaCnia sawinaaRmdego moqmedeba

moZRvari sulieri mkurnalia sulieri wylulebis gamamrTelebeli

romelic WeSmaritebis gzaze miuZRvis adamians ldquoaramed friadca didi

ars da uZAcircres yovelTa vnebaTa da uZAcircresi ese ars romel arca

SesaZlebel ars advilad TqumaAacute misi da aRsarebaAacute da ganqiqebaAacute winaSe

sulierisa mkurnalisardquo (sineli 1965 328) ldquoumZvinvaresiRa arcaRa

mocalebiT gamoTqumad da aRsaarebad gina ganqiqebad sulierisa mimarT

mkurnalisa SesaZlebelrdquo (A-39 125r)

rto nayofi ndash unayofoba yurZnis mwife marcvali yvela es

simbolo dakavSirebulia WeSmaritebis misaRebad adamianis sulier

mzaobasTan saTave ki kvlavac axali aRTqmaa kerZod igavi mTesvelze

(lk 85-15) ekal-bardebSi davardnili Tesli adamiania romelic

ldquozrunvisagan da simdidrisa da gemoTagan amis soflisaTa vlened da

SeaSTvian da ara nayofier iqmnianrdquo (lk 814) xolo poxier niadagze

dacvenili Tesli isini arian ldquoromelTa guliTa keTiliTa da saxieriTa

isminian sityuaAacute da SeikrZalian da nayofi gamoiRian moTminebiTardquo (lk

815) swored am azriT iyenebs ioane sineli sulis nayofiereba-

unayofobas ldquoοὐ τόπων σκοτία καὶ ἐρημία ἐνισχύει καθrsquo ἡμῶν τοὺς δαίμονας ἀλλὰ

ψυχῆς ἀκαρπίαrdquo (PG Vol 88 945D ldquoara Tu sibnele RamisaAacute anu udabnoebaAacute

adgilisaAacute ganaZlierebs eSmakTa Cuen zeda aramed unayofobaAacute sulisaAacuterdquo

(sineli 1965 299) ldquoara adgilTa sibnele da udabnoebaAacute ganaZlierebs

Zacircnad Cuenda eSmakTa aramed sulisa unayofoebaAacute xolo ars odes da

gangebulebiTica ganswavlaAacuterdquo (A-39 115v)

ioane sineli brZens adarebs yurZnis mkrefavs romelic mwife

nayofs gamoarCevs da Wams xolo ugunuri ndash piriqiT mwife nayofi

WeSmaritebis marcvalia romelsac nayofieri suli irCevs (PG Vol 88

848D) ldquobrZeni mkrebeli marcualsa yurZnisasa mwifeTa maT marcualTa

112

Wamn da mWaxTa ara mihxedavn xolo ugunuri oden cTomaT da borotTa

umzirin moyuasisaTardquo (sineli 1965 211) ldquokeTilman kufxalTmkrebelman

mwifeTa kufxalTa vidreme mWamelman araraAacute mWaxeTaTAcircs izrunvos da

keTilcnobaman da zrunvis mqonebelman gonebaman raodenni vidreme

saTnoebani vieTme Soris ixilnes amaT moswrafebiT Seiswavebs xolo

ugunuri ginebaTa da naklulevanebaTa gamoiZiebs romlisaTvis da Tqmul

arsca ldquogamoiZies ndash usjuloebaAacute moakldes gamomeZiebelni

gamoZiebisaganrdquo (A-39 84v)

rtos simboloc ukavSirdeba nayofis nergis Teslis simboloebs

mas SeiZleba hqondes pozitiuri datvirTvac da negatiuric ndash keTili

Ziridan keTili rto amoizrdeba iseve rogorc keTili Cveva saTnoebis

xolo boroti ndash mankierebis warmomSobia ldquoΧαλεπῆς ῥίζης (Ziri fesvi) καὶ

μητρὸς (deda) χαλεπώτατον ἀπόγονον (Svili Stamomavali) εἶναι ἐν τοῖς φθάσασιν

ἀκηκόαμεν rdquo(PG Vol 88 976B) ldquoborotisa Zirisa boroti rtoAacute guesma

pirvelTqumulsa mas Sina Tavsardquo (sineli 1965 327) ldquoborotisa Zirisa da

dedisa uborotesad Svilad yofad winaswrobilTa Sina guesmardquo (A-39

125r) ldquoeseca vnebaAacute mowyinebisaAacute erTi ars mravalndashmetyuelebisa

rtoTaganni ldquoκλάδωνrdquo (PG Vol 88 857D) (sineli 1965 219ndash220) ldquoerTi da

eseca mravagzis mravalmetyuelebisa rtoTaAacute viTarca da awRa

winamswrobelTa vTquT ars da pirvel SvilT vityAcirc ukue mowyinebasa

romlisa ZliT da sanawevrosaca missa wessa borotsa Sina jaWusa

mivamkAcircdreTrdquo (A-39 87r)

amgvarad saTnoebaTa kibis zemoT damowmebul simboloTa analizma

gamoavlina rom ioane sineli sakmaod Tavisuflia paradigmul saxeTa

gamoyenebisas man kargad icis TiToeuli simboluri saxis Teologiuri

Sinaarsi da swored amis gaTvaliswinebiT rig SemTxvevaSi calkeul

myar tradiciul paradigmul saxeebs uCveulo moulodnel konteqstSi

iyenebs

113

amp 2 saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis originaluri

nawilis simbolika

calke aRniSvnis Rirsia is saxeebi romlebic anton kaTalikosisa

da ioane petriwiseuli variantebis originalur nawilSi gvxvdeba am

avtorebis simboluri azrovneba gansakuTrebiT ki anton kaTalikosis

gamorCeuli da Zalian mravalferovania Tumca ver vityviT rom anton

kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibis originaluri nawilis simbolika

uCveuloa zogadad antonis mxatvruli azrovnebisTvis saTnoebaTa kibis

mxatvruli saxeebis anton kaTalikosis originalur SromasTan msgavsebis

saCveneblad davimowmebT adgilebs wyobilsityvaobidan da proloRi

aTormetTa TueTadan es ki kidev erTxel gvafiqrebinebs rom CarTuli

strofebi aris antoniseuli da maTi Seqmnisas avtori ar eyrdnoba sxva

wyaros miT ufro rom msgavsi informacia ar Cans arc berZnul

teqstebSi da arc Cven xelT arsebul slavur teqstSi

Zvirfasi Tvlebi iakinTi romlis saxelwodebac berZnulidan

momdinareobs xmelTaSuazRvispireTSi izrdeba iakinTi gvxvdeba rogorc

Zvel ise axal aRTqmaSi Zvel aRTqmaSi ndash mRvdelmTavris Zvirfasi

morTulobis Semadgenel nawilad ldquoda qsoo mas Sina naqsovi qvaTagan

oTx stiqoni da stiqoni qvaTaAacute iyos sardioni pazioni samaragdoni ndash

stiqoni da stiqoni meore ndash anTraki da sapfironi da iaspi da stiqoni

mesame ndash ligAcircri da aqati da ameTAcircsosrdquo (gam 21 17-20) axal aRTqmaSi ndash

brwyinvale safuZveli axali ierusalimis ldquoda safuZvelni zRudisani

yovliTa qviTa patiosniTa Semkulni safuZveli pirveli iaspi meore

safironi mesame qalkidoni meoTxe samaragde mexuTe sardonixoAacute meequse

sardioAacute meSAcircde oqro-qvaAacute merve bivrili mecxre topazi meaTe

xrAcircsopasoAacute meTerTmete iakinTi meTormete ameTAcircsoAacuterdquo (gam 1920) iaspic

iakinTis msgavsad gvxvdeba Zvel aRTqmaSic da axal aRTqmaSic (gam 21 17-

20 gamocx 1920 gamocx 43) axali aRTqmis mixedviT igi gamWvirvalea

ldquoda aqunda didebaAacute RmrTisaAacute mnaTobi misi msgavs iyo qvasa patiosansa

viTarca qvasa iaspsa brolis-saxesardquo (gamocx 2111) gamWvirvaloba ki

rogorc erTi ZiriTadi maxasiaTebeli anton kaTalikosis mxatvruli

SemoqmedebisTvis rogorc iaspis ise iakinTis Tvisebaa Zveli qarTuli

114

ldquoandamatirdquo an ldquoadamantirdquo ukavSirdeba berZnul ldquoἀδάμας-srdquo rac

mouTrgunvels niSnavs almasi ndash ldquoyvelaze keTilSobili Zvirfas

qvaTaganrdquo ndash srulyofis siwmindisa da ubiwoebis simboloa (simboloTa

2011 132)

saTnoebaTa kibeSi TiToeuli safexuri anton kaTalikosis originali

strofiT iwyeba romelSic avtori amkobs im saTnoebas romelsac exeba

Sesabamisi safexuri saTnoebebs antoni ZiriTadad Zvirfas Tvlebs

adarebs magaliTad saTnoebaTa kibis pirveli ori Tavi ndash sofliT

gamosvlasagan da uzrunvelobisaTvis Sedarebulia iakinTis

siZvirfasesTan radganac swored am or sabaziso saTnoebaze dgas

asketuri cxovrebis mTeli Semdgomi periodis moRvaweoba an kidev

glovis saTnoeba romelic umniSvnelovanesi safexuria sulieri

srulyofis gzaze Sedarebulia iaspTan da almasTan aseve ldquouxrwnel

vardTanrdquo cnobilia rom vardi silamazis mSvenierebis simboloa

saTnoeba da zogadad asketuri moRvaweoba ki qristologiuri gagebiT

swored mSvenierebaa

Zvirfasi Tvlebis gamoyeneba simboluri SinaarsiT damaxasiaTebelia

anton kaTalikosis mxatvruli enisTvis zogadad amgvari simboluri

metyvelebiT igi gaxazavs sulieri cxovrebisTvis uaRresad mniSvnelovan

aspeqtebs magaliTad is originalur SromaSi wyobilsityvaoba Zvirfasi

Tvlebis simbolikas iyenebs Sio mRvimelis mier Seqmnili sagaloblebis

misamarTiT avtoris poeturi niWis warmosaCenad (sulava 2006173) sxva

SemTxvevaSi antoni iezekielis Semoqmedebas adarebs Zvirfass Tvlebs

(sulava 2006185) anton kaTalikosisTvis es niWi imdenad aris

mniSvnelovani ramdenadac sulieri TvalsazrisiT WeSmaritad Rirebulis

gandidebisken aris mimarTuli

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquoglova netari suli RmrTis SemaerTi

lmobiT gulisaT aRmonaceni gvari

oqros-feri frTe TAcircT naTlisad mimyvani

vardi uxrwneli AcircakinTi mWAcircrvali

iasp ZAcircr-fasi samefo adamasirdquo

ldquoorion samzo ucxo sagang adamasrdquo

(410)

ldquoSenni Sairni iezekiel dido

akrostixorni iasp-sWAcircrven sardion-

margaliteben urTierTas kidulni

115

(7 I orig str)

ldquoTqmulTare zem o rTa ZAcircr-fas spekalTa

AcircakinT mWAcircrv e se eSesabamvis

sulTmwmedi saqe b rkial elvar mbzinvarirdquo

(3 I orig str)

Zvirfas-spekaloben kma Cemda

gansamdidrad

Segeferebis qebaAacute brZenTa Tanardquo

(str 767)

ldquoiakinT-mWAcircrvi TAcircT margalit-lal

aRsxmulrdquo (str 491)

ldquoaqa hsCans erTad iasp-sadaf-minani

mWAcircrual-spetaknirdquo (str 572)

feris simbolika yvelaze universaluria igi konkretuli funqciiT

gamoiyeneboda liturgikaSi xelovnebaSi literaturaSi (simboloTa

1971 52) anton kaTalikosis saTnoebaTa kibeSi gamoyenebuli ferTa

simbolika ZiriTadad moicavs naTel ferebs ndash elvare brkiali mWAcircrvali

da sxva

naTeli sxvadasxva kulturaSi ganasaxierebda adamianis suls

kosmiur energias morals inteleqts Svid ZiriTad saTnoebas

(simboloTa1971 187) sakmaod gavrcelebuli es qristianuli simbolo

bibliur saxismetyvelebaSi RvTaebrivi arsis gamomxatvelia Teofania

anu RvTaebrivi gamocxadeba naTelTanaa dakavSirebuli (grigolaSvili

2002 102)

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquooqrosferi frTe TAcircT naTlisad

mimyvani

vardi uxrwneli AcircakinTi mWAcircrvalirdquo

(7 I orig str)

ldquouzadosagan naTlisa qmnili naTladrdquo

(str 302)

citirebul pasaJebSi naTeli RmerTs miemarTeba saTnoeba adamians

miuZRvis naTlisken RmerTisken danarCeni ferebi romelTa Sinaarsi

SeiZleba gagebul iqnas imavenairad miemarTeba saTnoebebs es ferebi

116

dakavSirebulia siwmindesTan sispetakesTan swored ise rogorc

asketuri Rvwis gzaze mopovebuli saTnoebebi magaliTad uvnebeloba

aris elvare ucxoeba ndash brkial elvar mbzinvari naTeli RvTis simboloa

ioane petriwis teqstis originalur CanarTebSic

ldquoAtildeseneba ese TAcircT iyos Senda marad

sikudilisa hpoeb sulisa AtildeorcT ganmyreli

eha ganmgebi soflisa sxuasa mixual

naTlisa maRlis imis didis Semtkbobi

esreT wmidaTa kualsa navT-sayudelsardquo (str 62)

aseve naTelTan da naTel ferebTan aris dakavSirebuli oqro da

oqrosferi romelic ZiriTadad sulier siwminded sulier

Rirebulebad aris gaazrebuli religiuri Sinaarsis teqstebSi asea es

anton kaTalikosis mxatvrul naazrevSic

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquouvneboba oqrov mgebo sulTaTAcircs

elvarev saqe b rZenTadmi samkobo aw

brkiali ig i gegraverdiv hfine CegraveAgravendami

erT keTilobi sawyurisadmi xedegravead

locvisa frTiT a Rmfeno mimarT mzisardquo

(29 I orig str)

ldquoTqmulTare zem o rTa ZAcircr-fas spekalTa

AcircakinT mWAcircrv e se eSesabamvis

sulTmwmedi saqe b rkial elvar mbzinvari

ucxoeba imier lTolva amriT

xolo jegravearisa tAcircrTva qristes msgavsebardquo

(3 I orig str)

ldquomefa mowame Tov brwyin brkial-mnaToberdquo

(410)

ldquoes qristes sZali iasp-mWAcircrual-lalrdquo

(406)

ldquobzinuAgraven marcualni

eluAgraven leqsebi ZAcircrfas spekalT umjobes

brwyinuAgraven sityuanirdquo (str 735)

ldquohswameds da mbzinuared sufTa hyofs

gonebasardquo (str 396)

frTa frTebi simbolur saxismetyvelebaSi gaigivebulia

warmosaxvasTan azrTan sulierebasTan qristianul kulturaSi frTa

ganasaxierebs samarTlianobis mzis sinaTles romelic anaTebs marTalTa

gonebas da radganac igi aseve moicavs sakuTar TavSi mobilobisa da

117

gadaadgilebis SesaZleblobas es ukanaskneli funqcia gaerTianebuli

ldquoganaTebisrdquo ldquogabrwyinebisrdquo daniSnulebasTan gamoxatavs sulier evolucias

(simboloTa1971 374) frTis simbolos am azriT xSirad iyenebs anton

kaTalikosi

saTnoebaTa kibe proloRi aTormetTa TueTa

ldquosamoba sam-mze saRmrTos TAcircTebis ricxvi

aRsaval sakib aRmyvani erTisad mzis

TAcircT ganmamRrTobi momgeTa qmnilTa

RmerTTa

netar ama frTiT orbisa frenis warmrTAcirc

oqros frTe isa brwyinualis ukeTesisrdquo

(30 I orig str)

ldquolocAcircsa frTiTa keTilobisa casa

mfrinvali orbi aRsruli uzadosadrdquo

(S-3731 113)

ldquotAcircxon xedAcircsa frTiTa meoqrosfere

mimxedvi mzisa datevnisaebr mWuretirdquo

(S-3731 99)

wyobilsityvaoba

ldquovin mRAcircme ifrTe aRmyuani zecad Siordquo

(str 492)

frTiTa oqrois urCeulesiT moxuAgraved

(str 493)

saTnoebaTa kibeSi frTas ambivalenturi Sinaarsi aqvs pozitiuri ndash

gamoxatavs sulier progress romlis saboloo mizania Teozisi

ldquolocvisa frTiTa Rmfeno mimarT mzisardquo (29 I orig str) - swored

amgvari azri Cans petriwis originalur strofSic ndash ldquolocvisa frTiTa

TAcircsebiT aRmyvanebirdquo (102) da negatiuri mniSvnelobiT ndash sulSi vnebis

mankierebis progresis gamomxatvelia

ldquodia mraval-gzis orZAcircli frTovan iqmna

qegraveAgraveyaniT maRlad aRebuli freniTa

eg-saxed odes cud-dideba Sesruldes

zesT-mCenobisa frTiTa borot maRlobdes

da iSegraveAgraves hazri satanas gardmomTxevirdquo (222)

margaliti margalits rogorc simbolos gansxvavebuli funqciuri

datvirTva aqvs sxvadasxva kulturaSi saerTo is aris rom yvelgan

erTnairad didia misi mniSvneloba Cinur kulturaSi margaliti aris

118

erT-erTi yvelaze gavrcelebuli emblema mahmadianur religiaSi igi

ganasaxierebs samoTxes maT aseve swamdaT rom margaliti aris

produqti ori stiqiis cecxlisa da wylis SeerTebis margaliti

muslimur kulturaSi simbolurad ganasaxierebda aseve adamianis suls

(simboloTa1971 251)

rac Seexeba qristianul samyaros aq margaliti mravali aspeqtis

Semcveli mniSvnelovani saxe-simboloa igi gulisxmobs umaRles sulier

faseulobas kanons saRvTo WeSmaritebas TviT macxovars es simbolo

saTaves iRebs saxarebaSi usasyidlo margaliti aRniSnavs caTa

sasufevels s averincevi SeniSnavs rom mogvianebiT margaliti iqca

TviT qristes simbolod da es interpretaciebi ar gamoricxaven

erTmaneTs radgan mopoveba WeSmaritebisa romelic TviT qristea niSnavs

maradiuli sasufevlis mopovebasac (grigolaSvili 2002 94) anton

kaTalikosic margalitis simbolos iyenebs sulieri faseulobis saRvTo

WeSmaritebis mniSvnelobiT magaliTad saTnoebaTa kibis Sesaval

originalur strofSi margalits uwodebs dumilis saTnoebas

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquodumili saRmrTo sulisa gansamdidri

margaritTagan aRmonaRTa sibrZnis zRAcircT

im keTilobiT TAcircT iesom romeli

laRTa winaSe viT hqmna borotmsajulTa

imiTve mdumi issferve hsdums qristesTAcircsrdquo

(11 I orig str)

ldquompyrobni TAcircs Soris ZAcircrfasTa

margaritTardquo (str 710)

citirebul strofSi anton kaTalikosi miuTiTebs sinedrionis

samsjavroze msajulTa winaSe dadumebul iesoze ldquoda aRdga mRdelT-

moZRuari igi Soris da hkiTxa iesus da hrqua araras miugeba rasa-ese

Segwameben Sen xolo iesu dumna da araraAacute miugo maTrdquo (mark 146162)

anton kaTalikosis redaqciis originalur CanarTebTan SedarebiT

ioane petriwiseuli teqstis originaluri saxismetyveleba ar aris

mravalferovani am ukanasknelSi iSviaTia simboluri azrovnebis

nimuSebi romelTagan gamovyofT Semdegs

aCrdili ioane petriwi saTnoebaTa kibis originalur strofSi

aCrdilis simbolos iyenebs amqveyniurobis rogorc araWeSmariti

119

Rirebulebis azriT amitom adamiani unda gaurbodes aCrdilTa samyaros

da unda iltvodes WeSmaritebis Semecnebisken (Sdr platonis

gamoqvabulis miTs ndash im)

ldquosofliT sivltola srulTa ars WeSmaritad

romelTa ese aCrdili moeZulos ndash

umyofo arsi sizmari naAtildesovnebi

arodes mdgomi culadi da warmavali

mqonebelTa da uqonebelTa sworirdquo (4)

marjvena marjvena-marcxena erT-erTi umTavresi simboluri opoziciaa

kulturis istoriaSi marcxenas tradiciulad uaryofiTi semantika aqvs

xolo marjvenas - pozitiuri (simboloTa 2011 136)

ldquosiwmide-xati didTa maT gonebaTa

iswave da Sen imas SeesakuTre

wmidaTa Tana sulTa ze aRgiyvanebs

marjueniT dagsvams aqa jmnilsa AtildeorcTagan

itrfe sulisa Tacircsi Senda maradisrdquo (142)

citirebul konteqstSi ldquomarjueniT dasmardquo gulisxmobs zeciur

sasufevelSi damkvidrebas da misi safuZveli ra Tqma unda saxarebas

ukavSirdeba igive mniSvneloba aqvs RvTis ezos

ldquomonazono Sen simdable Seiyuare

simSAcircde marxva siwrfoeba umanko

siyuaruli da mowyaleba maRali

amiTa sZlie sificxesa warmdebsa

da Sedi merme ezosa erTisasardquo (str 175)

amrigad poeturi teqstebis originalur CanarTebSi gamoyenebul

simboloTa analizi gvafiqrebinebs rom anton kaTalikosi ar qmnis

misTvis uCveulo axal simbolur saxeebs rac ucxo iqneboda misi

mxatvruli azrovnebisTvis amdenad vfiqrobT CarTuli strofebi aris

antoniseuli da maTi Seqmnisas avtori ar eyrdnoba sxva rame wyaros

miT ufro rom am strofebis wyaro ar Cans arc berZnul teqstebSi da

arc Cven xelT arsebul slavur teqstSi rac Seexeba ioane petriwis

CarTul strofebs aq simboloTa gamoyeneba imdenad iSviaTia rom

teqstis originaluri nawilis saxismetyvelebaze saubari rTuldeba

120

Tavi IV

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli

Targmanebis filosofiur-Teologiuri terminologia

SeniSnulia rom Sua saukuneebis religiur teqstebSi gamoyenebul

terminTa mniSvnelobis dazusteba imdenad iyo aucilebeli ramdenadac

terminTa gaurkvevloba Tu gansxvavebuli gageba bizantiur qristianul

samyaroSi (da maSasadame saqarTveloSic) xSirad cxare saeklesio

diskusiebis sababi xdeboda xolme da ara marto diskusiebisa aramed

mwvaleblad gamocxadebisa da eklesiidan gankveTisac ki (meliqiSvili

2011 23) ucxo enaTa ldquoCueulebisamebrrdquo Targmnam wyaroTa uzustesad

gadmocemis cdam efrem mcire da ioane petriwi aiZula qarTuli enis

gamomxatvelobiT resursebSi gamoenaxaT yvela moqmedi da potenciuri

saSualebani da maqsimalurad gamoeyenebinaT isini es iyo samecniero

enis qarTuli saRvTismetyvelo filosofiuri Tu lingvisturi

terminologiis Seqmnis aucilebeli piroba (doborjginiZe 2012 89)

gamomdinare iqidan rom Cven xelT gvaqvs sxvadasxva epoqaSi

gansxvavebuli literaturuli stiliTa da gemovnebiT Seqmnili erTi

teqstis ramdenime redaqcia vfiqrob gansakuTrebiT saintereso iqneba

teqstis am kuTxiT Seswavla rogorc viciT eqvTime aTonelis Semdeg

saTnoebaTa kibe Targmna petre gelaTelma epoqis axali

moTxovnilebidan gamomdinare (berZnul dedanTan Targmanis maqsimalurad

daaxloeba) petre gelaTelis Targmanis mizandasaxuleba kargad Cans

terminTa analiziTac radgan rogorc viciT gelaTuri skolis

Targmanis standartebi pirvel rigSi terminTqmnadobasa da maT

dazustebas gulisxmobda

upirveles yovlisa unda aRvniSnoT rom saTnoebaTa kibe

praqtikuli daniSnulebis teqstia teqstSi mocemulia praqtikuli

xasiaTis instruqciebi potenciuri mkiTxvelisTvis romlis miRmac

igulisxmeba asketur RvwaSi myofi adamiani amitom nawarmoebisTvis ar

aris niSandoblivi (Sua saukuneebis filosofiuri teqstebisTvis

damaxasiaTebeli) sistemurad Camoyalibebuli cnebiTi ena magaliTad

teqstis erT-erTi mkvlevari Aandrei kordoCkini saTnoebaTa kibis

121

anTropologiur terminologiasTan dakavSirebiT ambobs rom Zalian

rTulia patristikul literaturaSi mwyobri anTropologiuri

Sexedulebebis povna ramdenime gamonaklisis garda rogoricaa

magaliTad grigol noseliს nemesios emeselis Txzulebebi

gansakuTrebiT rTuladaa saqme sulier cxovrebaze daweril

traqtatebSi magaliTad bevr qristian mweralTan da maT Soris ioane

sinelTanac rogorc ukve aRvniSneT goneba da guli ar aris

ganmartebuli aramed isini SeiZleba aRiweros mxolod maTi moqmedebebis

Sesabamisad adreuli periodis mwerlebi maT Soris ioane sinelic

iyenebdnen anTropologiur terminologias sulieri cxovrebasTan

dakavSirebuli WeSmaritebis martivad gadmosacemad ioane sineli guls

da suls an kidev gonebas da suls (psixes) xSirad sinonimebad iyenebs

aseve igi saubrobs gulis Tvalze sulis Tvalze gonebis Tvalze

rogorc gansxvavebul anTropologiur realobebze romelTac aqvT

Sinagani Wvretisxedvis erTnairi unari amgvarad kibe ar aris

anTropologiuri traqtati da sineli ar warmogvidgens mwyobr

anTropologiur sistemas Tumca mis mier gamoyenebuli anTropologiuri

terminologiis analizi dagvexmareba misive Teologiis gagebaSi

(kordoCkini 2003 34) igive unda iTqvas ioane sinelis teqstis

filosofiur terminologiaze romelsac Txzulebis mizandasaxulobidan

gamomdinare ar aqvs Camoyalibebuli sistemuri saxe amis miuxedavad

teqstisTvis niSandoblivi sxvadasxva jgufis terminebis analizi da maTi

qarTuli Targmanis specifikis gaTvaliswineba iZleva qarTul garemoSi

filosofiuri terminologiis Camoyalibebis procesis diaqroniul

WrilSi danaxvis saSualebas

aRsaniSnavia rom saTnoebaTa kibis petre gelaTeliseuli

Targmanis terminologiis kvlevis Sedegad e WeliZe gamoyofs terminTa

jgufs romelic niSandoblivia mxolod petre gelaTelis cnebiTi

enisTvis rdquoaRniSnuli Targmani erTi mxriv ganicdis XII s-is gelaTuri

skolis mkveTr gavlenas anu aRibeWdavs sakuTriv gelaTur

(arapetriwul) terminologias meore mxriv uTuod saxezea

petriwiseuli gavlenac mesame mxriv aSkarad gamoiyofa axali

122

niSandoblivad petre gelaTeliseuli terminTSesatyvisobanic rac

mTargmnelis terminologiur specifikas qmnisrdquo (WeliZe 1996 674)

sadisertacio naSromis am nawilSi gaTvaliswinebulia anton

kaTalikosiseuli redaqciis originaluri nawilic radganac teqtis

araoriginaluri nawili ZiriTadad petre gelaTelis Targmanis

gadamuSavebaa da xSir SemTxvevaSi terminologiiTac misganaa

davalebuli igive SeiZleba iTqvas ioane petriwiseul poetur

gadamuSavebaze romelic eqvTime aTonelis Targmans misdevs xolo rac

Seexeba ioane petriwis teqstis originalur CanarTebSi gamoyenebul

terminologias masze specialuri kvleva Caatara iv lolaSvilma

(lolaSvili 1968 139-165) da amdenad amaze sagangebod aRar SevCerdebiT

123

amp 1 logikuri terminologia

gamoCineba aRmosaCeni apodiqsis silogizmi gamoxategravea

gulisAtildemayofa gulissityua goneba gagonebaAacute mogonebaAacute

midmogoneba mimogoneba

saTnoebaTa kibeSi sakmaod mravalferovnia logikuri

terminologia amaTgan ramdenime maTganze gavamaxvileb yuradRebas

logikis ZiriTadi cnebebia ldquodasabuTebardquo da ldquosilogizmirdquo18 am

cnebebis Sesatyvisad efrem mcire da arsen iyalToeli iyeneben

bdquogamoCinebasldquo (arseni-ldquogamomaCineblobasacrdquo) romelsac orgvari

mniSvneloba hqonda yofiTi ndash Cveneba da specialuri terminologiuri ndash

ldquodasabuTebardquo bdquogamoCinebaldquo zmnis paralelurad zog SemTxvevaSi

gamoiyeneboda berZnuli ldquoapodiqsisldquo (meliqiSvili 2011 96)

terminebi ldquosilogizmirdquo ldquogamoCinebardquo ldquoapodiqsirdquo gvxvdeba saTnoebaTa

kibis antoniseuli redaqciis originalur nawilSi19 tradiciuli

mniSvnelobiT ndash bdquomsjelobaldquo bdquodasabuTebaldquo

ldquovinaTgan sityegravea psixisa gonieris

gamoxategravea ars ganhsja gamoCineba

rameTu amas saqmobs gulis-Atildemis-yofa

pirveliT nivTTa srulad savsed ganmyofi

meoriT msazRegraveri da sxAcircT mesilogizmerdquo (118)

termini ldquogamoCinebardquo warmodgenilia sintaqsur wyvilSi

ldquogansjasTanrdquo baumaisteris filosofiis qarTul Targmanze (ldquofrederikos

xristianos baumaisterisa gorliciurisa Rimnaziisa rektorisa da

dasabami filosofiisa axlisa sargeblad yrmaTa sxolis SinaTa qmnili

da mravalTa mier igavTa da magaliTTa ZvelTagan mweralTa hromaelTasa

moRebulTa ganmartebulirdquo) darTul komentarebSi antoni wers gansjas

awarmoebs ldquosuli kacobrivirdquo gansja SeiZleba iyos rogorc naTeli ise

bneli Tu gansja bnelia maSin warmoiSveba Secdoma da piriqiT (kukava

18

ldquosAcirclloggizmosani ndash ese Sesityva rame ars viTarmed Seyra sityvaTani

sAcirclloggizmosani romel ars TanaSesityvaAacuterdquo ndash ganmartavs saba 19

specialurma kvlevam gamoavlina rom msgavsi Sinaarsis pasaJs ar Seicavs arc sxva qarTuli redaqciebi arc berZnuli teqstebi da arc slavuri da inglisuri Targmanebi

124

1996 32) bdquogansja ndash gamoCinebasldquo ukavSirdeba termini bdquogulisAtildemayofaldquo20

niko CubinaSvili Tavis leqsikonSi aRniSnuli terminis filosofiur

mniSvnelobas Semdegnairad ganmartavs ndash ldquoZali ganTAcircsebiT warmodgenad

nivTTardquo (CubinaSvili 1961) ndash azrovneba Semecneba amdenad antonis zemoT

citirebuli originaluri strofis azri SeiZleba ase ganvmatroT

sityva aris gamoxatva (am konteqstSi ndash saxis formis micema ndash im)

gonieri sulis azrovnebis msjelobis rac niSandoblivia SemecnebiTi

procesisTvis romelic jer anawevrebs movlenebs Semdeg gansazRvravs

dabolos ndash asabuTebs citirebul strofs antoni agrZelebs

bdquoamaTi Atildemeva wesier droebiTad

ars ara codegravea ldquo (A-711 119)

saTanado dros amgvari ldquogonivrulirdquo metyveleba ar aris codva

anton kaTalikosi baumaisteris filosofiis qarTul Targmanze

darTul komentarebSi erTmaneTisgan asxvavebs gonebasa da

gulsixmisyofas adgens rom gulisxmisyofa aris gonebis moqmedebis

unari misi ldquoZalirdquo amitom Secdomad miaCnia maTi gaigiveba rasac adgili

aqvs rusul saxelmZRvaneloebSi sadac am or movlenas gansxvavebuli

termini ar aqvs swored amiT aixsneba maTi erTmaneTSi aRreva qarTulSi

maTi Sesatyvisi terminebi arsebobs da amdenad aRrevac gamoricxulia

(kukava 1996 28) (bdquogulisAtildemayofaldquo specialur filosofiur leqsikonSic

ganmartebulia rogorc Semecneba gageba (ZvelqarTul 2010 105-107)

aRniSnul termins ramdenime berZnuli Sesatyvisi aqvs rogorc ukve

aRvniSne zemoT citirebuli saanalizo strofi originaluria amitom

davimowmebT masalas antoniseuli redaqciis im araoriginaluri

nawilidan romelSic kvlav es terminia gamoyenebuli

bdquoucxoeba ars CegraveAgraveuleba ukadri

gulis-Atildemis-yofa ara gancxadebulildquo (32)

ldquoucxoebaAacute ars ukadnieroAacute CueulebaAacute ucnauri sibrZne

ganucxadebeli gulisAtildemisyofaAacuterdquo (A-39 19r)

bdquoucxoebaAacute ese ars ganSorebaAacute kadnierebisagan sibrZne ucnauri da

mecnierebaAacute gamoucxadebelildquo (sineli 1965 43)

20

bdquogonebiT axma da gulTa Sina Setanaldquo (Semecneba ndash i m) - sulxan-saba orbelian

125

rogorc vxedavT citirebul konteqstSi anton kaTalikosi iyenebs

petre gelaTelis Targmans romelic Sua saukuneebis filosofiuri

tradiciisamebr berZnul bdquoσύνεσις-sldquo (bdquogagebaldquo bdquoSemecnebaldquo)

ldquogulisAtildemisyofadrdquo Targmnis asevea petre gelaTeliseuli Targmanis sxva

adgilebSic ldquoτοῦ ἀσυνέτου θυμοῦrdquo (PG Vol 88 841A) ndash ldquougulisAtildemoAacutesa

guliswyromisaganrdquo (A-39 80v) ldquoiZio borotTa Soris gulisAtildemisyofaAacute

(ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 897D) da ara hpoordquo (A-39 104v) ldquoara yofad wesisa gina

gulisAtildemisyofisa (ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 1021D) ugulisAtildemoTa maT Soris (ldquoἐν

ἀσυνέτοιςrdquo PG Vol 88 1021D)rdquo (A-39 146r) eqvTime aTonelis redaqciaSi ki am

sityviT naTargmnia sxvadasxva berZnuli leqsikuri erTeuli mag berZ

bdquoἘπιτήρειrdquo-s (PG vol 88 949B) bdquogulisAtildemandashhyofdldquo (sineli 1965303) romelsac

petre gelaTeli Targmnis rogorc bdquozeddasWuretdldquo (A-39 116v) rac ufro

zusti Targmania an kidev bdquoδιακρίσεως ὑπόθεσιςldquo (PG 980D) eqvTime aTonelTan

ndash ldquoZali ars gulisAtildemisndashyofisaAacuterdquo (sineli 1965335) petre gelaTelTan ndash

bdquoganmsjelobiTisa mizezildquo (A-39128r) berZ ldquoσύνεσις-isrdquo qarTul Sesatyvisad

ki eqvTime aToneli ZiriTadad ldquomecnierebasrdquo iyenebs ldquoviTarmed eZiebde

ukeTurTa Tana mecnierebasa (ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 897D)rdquo (sineli 1965 268)

ldquoara ars wesi anu mecnierebaAacute (ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 1021D) ukeTurTa maT

Tanardquo (sineli 1985 386) amrigad eqvTime aTonelis redaqciaSi

ldquogulisAtildemisyofa-drdquo naTargmnia araerTi berZnuli leqsikuri erTeuli

xolo petre gelaTeli ldquogulisAtildemisyofa-srdquo iyenebs ZiriTadad berZ ldquoσύνεσις

ndash isrdquo qarTul Sesatyvisad

rogorc aRvniSneT Sua saukuneebis filosofiur literaturaSi

ldquogamoxatvardquo niSnavs formis saxis micemas gansaxierebas am terminiT

iTargmneboda aRniSnuli mniSvnelobis ramdenime berZnuli sityva

διασχηματίζω - ldquoviTarca gamoixate egreT ganage cxorebaAacute Senirdquo (bas equs

g aT 105 30-31) μορφόω ndash ldquoviTar-igi gamoixatos raAacute da Seisaxos arsebaAacuterdquo

(damask dial 271 efr) χαρακτηρίζω ndash aramca kualad Seicvalebodes

ganwesebani ese da dawesebani saxelTani aramed gamoxatvidesmca erTisa

da Seurevnelisa bunebisa TAcircTebaTa (damask gard 171 ars) (ZvelberZnul

201055) citirebuli konteqstebi iseve rogorc anton kaTalikosiseuli

126

redaqciidan zemoT ganxiluli strofi terminis ldquogamoxategraveardquo swored am

mniSvnelobas uWers mxars ndash gamosaxva formis micema Tumca aRniSnuli

termini antoniseul redaqciaSi sxva mniSvnelobiTac gvxvdeba

eqvTime

aToneli

petre

gelaTel

i

ioane

petriwi

anton

kaTalikos

i

PG Vol

88 1860 (edMigne)

Νεοελλενικὴ

ἀπόδοσε Ιερὰ

Μονὴ

Παρακλήτου21

(teqsti

momzadebuli

parakletis

monasterSi)

126avit

126t

Targman

i

inglisuri

Targmani

yovlisa

sityAcircsa

winamZRua

r ars

mogoneba

Aacute

yovlsa

sityAcircsa

winaZRAcircs

gagonebaAacute

mogonebis

a

winamZRua

ri sityua

ars (str

63)

win-uZRAcircs

sityvas

raAacuteme

gamoxategravea

(61)

παντὸς

λὸγου

προεγεῖται

ἔννοια

(PG 793B)

Κάθε λόγο

προηγεῖται σκέψις

(61)

Всякому

слову

предшест

вует

помышле

нiе (61)

Every word is

preceded by

thought (61)

ἔννοιαα romelic momdinareobs sityvidan νοῦς (goneba) da niSnavs

gagebas gaazrebas gansjas fiqrs azrovnebis process eqvTime aToneli

(da mis kvaldakval ioane petriwi) Sesabamis konteqstSi Targmnis

terminiT bdquomogonebaAacuteldquo petre gelaTeli ndash bdquogagonebaAacuteldquo xolo anton

kaTalikosi ndash bdquogamoxategravealdquo bdquogagonebaldquo Zvel qarTul filosofiur

teqstebSi niSnavda azrovnebis process gansjas diskursiul azrovnebas

Semecnebis process asea magaliTad ioane petriwis TargmanebSi ldquosuli

TAcirciT TAcircs-Soris maSin ars odes gulis-isityuvides xolo odesme

gonebasa Soris raJams gaigonebdes viTar Soris sagrZnobelTa iqmnebis

vnebaAacute raJams igrZnobden egreTve da sulsa Soris raJams gaigonosrdquo

(nemesios petr 732) (ZvelqarTul 201048) asevea zemoT damowmebul

eqvTime aTonelis Targmanidan ldquomogonebaAacuterdquo romelic azrs mosazrebas

21 ix httpdocplayergr336106-Klimax-toy-avva-ioannoy-kathigoymenoy-ton-monahon-toy-oroys-sinahtml parakletis

monastris axalberZnul teqsts (kaTarevusa) romelsac struqturulad (Tavebis TanmimdevrobiT)

emTxveva anton katalikosis teqsti sxvagan mivuTiTebT mxolod im SemTxvevaSi Tuki saanalizo

pasaJi aCvenebs arsebiT semantikur gansxvavebas

127

niSnavs mas Sua saukuneebis filosofiur teqstebSi xSirad iyenebdnen

berZn bdquoἔννοια-sldquo qarTul Sesatyvisad

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriwi

anton

kaTalikosi

patrolog

ia greka

slavuri

Targmani

inglisuri

Targmani

bdquoulmobel

obaAacute

udebebaAacute

ars

damtkicebu

li sibrme

ars

gonebisaAacuteldquo

ulmobeloba

Aacute ars

Semtkicebul

i udebebaAacute

mconari

gagonebaAacuteldquo(11

5v)

--------- ulmobeloba

ars mtkice

udebeba

da gamoxategravea

Sereuli

mconari

(172)

ναρκῶσα

ἔννοια

(PG 932B)

Oцѣпенѣнiе

Mысли (182)

Benumbed

thought (182)

rogorc paraleluri teqstebidan damowmebulma masalam gvaCvena

berZnuli ἔννοια-s qarTuli ekvivalenti eqvTime aTonelis TargmanSi aris

bdquogonebisaAacuteldquo petre gelaTelTan ndash bdquogagonebaAacuteldquo (razec aseve miuTiTebs

ediSer WeliZe mkvlevari aseve aRniSnavs rom garda terminisa

bdquogagonebaAacuteldquo petre gelaTeli berZ ἔννοια-s qarTul Sesatyvisebad iyenebs

bdquogonebaAacuteldquo bdquomogonebaAacuteldquo bdquomgoneblobaAacuteldquo bdquosagonebelildquo (WeliZe 1996 419)

Tumca yvelaze xSirad petre gelaTelis TargmanSi berZ ldquoἔννοια-srdquo

qarTul ekvivalentad gamoyenebulia ldquogagonebardquo da ldquogonebardquo ldquonaSob

gagonebaTa (ἐννοιῶν ndash PG Vol 88 805Α) cremli xolo mama gagonebaTa (ἐννοίας

ndash PG Vol 88 805Α) sityAcirceri gonebaAacuterdquo (A-39 68v) ldquome amaTsa uwulilesi

gagonebaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG Vol 88 897B)rdquo (A-39 104r) ldquoCuen Soris gagonebisa

(ldquoἔννοιανrdquo PG Vol 88 989C) Tqumad Atildeel-vyoTrdquo (A-39 132r) bdquosxua mwikuli

locvisaAacute da sxua uCinoyofaAacute da sxua parvaAacute da sxua biwi mwikuli ars

RmTisami wardgomaAacute da uadgiloTa gagonebaTa (ἐννοίας ndash PG Vol 88 1133B)

ocnebulobaAacute uCinoyofaAacute ars zrunvaTami usargebloTa wartyuebulobaAacute

parvaAacute ars ugrZnobelad gagonebisa (τὴν ἔννοιαν ndash PG Vol 88 1133B)

dabnevaAacute biwi ars winadarwyumaAacute viTarca raAacuteme maSin Cuenda

moaxlebulildquo (A-39 184v) ldquoyovlisa mogonebisa (ldquoἐννοίαςrdquo PG Vol 88 897C)

da gulissityAcircsa siZvaAacute sulisaAacute vnebisSinaobiTrdquo (A-39 104v) ldquosiborote

ars siwrfoebisa SecvalebaAacute SecTomili gonebaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG Vol 88 981C)rdquo

(A-39 128v) termini ldquoἔννοιαrdquo winagelaTur periodSi Cveulebriv

iTargmneboda rogorc bdquogonebaAacuteldquo bdquoZalildquo bdquogulissityuaAacuteldquo

128

bdquogulisAtildemisyofaAacuteldquo (WeliZe 1996 418) aseTive terminologiuri siWrelea

eqvTime aTonelis TargmanSic berZ ἔννοια-s qarTuli Sesatyvisebis

moZiebisas Tumca eqvTime aToneli yvelaze xSirad berZ ldquoἔννοια-srdquo

qarTul Sesatyvisad ldquogulis-sityva-srdquo iyenebs ldquobilwebaAacute ese ars raJams

dges kaci winaSe RmrTisa da borotTa gulisndashsityaTa (ἐννοίας (PG 1133B))

iwurTides da warparvaAacute ese ars raJams ucnaurad gonebaAacute mimovidodis

da biwi ars gulisndashsityuaAacute cudi (ldquoτὴν ἔννοιανrdquo PG Vol 88 1133B) yovelive

mas Jamsa Cuenda mosrulirdquo (sineli 1965 489ndash490) ldquonaSobi keTilTa

gulissityuaTaAacute (ἐννοιῶν ndash PG Vol 88 805Α) ars tirili xolo mamaAacute

keTilTa gulissityuaTaAacute (ἐννοίας ndash PG Vol 88 805Α) ars gonebaAacuterdquo (sineli

1965 167) ldquoda sxuaAacuteca amaTsa uwuliladesi gulis-sityuaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG

Vol 88 897B)rdquo (sineli 1965 266) ldquosiwrfoebaAacute ars gonebaAacute (ldquoἀπερίεργος ἔννοιαrdquo

PG Vol 88 981B) uzakvelirdquo (sineli 1965 337) ldquosaxeTa misTaTAcircs Zalisaebr

gulisAtildemis-yofisa (ldquoἔννοιανrdquo PG Vol 88 989C) Cuenisa vityodiTrdquo (sineli

1965 346) ldquosityuaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG Vol 88 685B) saukunoAacutesa sasjelisaAacuterdquo

(sineli 1965 66) azrovneba fiqri ndash asea Targmnili ZiriTadad berZnuli

ἔννοια slavur da inglisur teqstebSi ndash ldquoпомышленiеrdquo thought

amdenad damowmebuli paraleluri konteqstebidan cxadi xdeba rom

anton kaTalikosi romelic termin ldquogamoxategravea-srdquo iyenebs ldquogagonebaAacute-srdquo

(petre gelaTelis Targmanis SemTxvevaSi) da ldquomogonebaAacute-srdquo (eqvTime

aTonelis Targmanis SemTxvevaSi) paralelur formad aZlevs mas axal

mniSvnelobas ndash azrovneba fiqri

anton kaTalikosi rig SemTxvevebSi imave mniSvnelobiT petre

gelaTelis Targmaniseuli bdquogagonebaTa-srdquo paralelurad iyenebs termin

bdquomidmogoneba-sldquo bdquosxua mwikuli locvisaAacute da sxua uCinoyofaAacute da sxua

parvaAacute da sxua biwi mwikuli ars RmTisami wardgomaAacute da uadgiloTa

gagonebaTa (ἐννοίας ndash PG Vol 88 1133B) ocnebulobaAacute uCinoyofaAacute ars

zrunvaTami usargebloTa wartyuebulobaAacute parvaAacute ars ugrZnobelad

gagonebisa (τὴν ἔννοιαν ndash PG Vol 88 1133B) dabnevaAacute biwi ars winadarwyumaAacute

viTarca raAacuteme maSin Cuenda moaxlebulildquo (A-39 184v) ldquobilwebaAacute ese ars

raJams dges kaci winaSe RmrTisa da borotTa gulisndashsityaTa iwurTides

da warparvaAacute ese ars raJams ucnaurad gonebaAacute mimovidodis da biwi ars

129

gulisndashsityuaAacute cudi yovelive mas Jamsa Cuenda mosrulirdquo (sineli 1965

489ndash490)

bdquomwikegraveli locAcircsa sxva ars sxva uCino-qmna

sxva aris parva sxvai biwi raAacuteve

mwikegraveli uweso midmogoneba SeZrva

uCino-yofa amaoTgan wartyvenva

parva ganbneva biwi cud-gulis-sityvaldquo (A-711 289)

anton kaTalikosi saTnoebaTa kibis teqstis cirkulaciis process

qarTul saazrovno sivrceSi erTgvarad kravs da ajamebs igi cxadia

iTvaliswinebs teqstis Targmanisa da gadamuSavebis winare tradicias es

tendencia kargad Cans teqstis terminologiaze dakvirvebiTac

(magaliTad citirebuli adgilebi gamodgeba) teqstTan amgvari

damokidebulebis kidev erTi nimuSia saTnoebaTa kibis Semdegi

konteqstebi

petre gelaTeli ldquomravalmetyuelebaAacute ars umecrebisa saxe

ZAcircrisAtildesenebisa kar kadnierebisa Atildeelisampyrobel tyuilisa msaxur

lmobierebisa daAtildesna mowyinebisa mxdel Zilisa winamorbed

Tangonebobisa dabnevardquo (A-39 84v) aSiaze minaweri ldquogonebisSinaobasa

ityAcircs Tangonebobadrdquo eqvTime aToneli ldquoganmabneveli keTilTa gulisndash

sityuaTaAacute uCinondashmyofeli gloisaAacute rdquo(sineli 1965 213)

anton kaTalikosi

bdquokualad eseve vneba esTa cnobil-ars

viTarmed ese goneb-Sinaobisa

ese igi ars mimogonebis anu

gulis-sityegraveaTa keTilTa ganmabnevel

xolo glovisa yovlad uCino-myofelldquo (A-711 113)

bdquoTangonebobaldquo bdquogonebisSinaobaldquo bdquogulissityualdquo da antonTan

damatebiT bdquomimogonebaldquo berZ συννοίας (PG 852B) qarTul Sesatyvisebad

gamouyenebiaT mTargmnelebs aRniSnul termins petre gelaTeli

ZiriTadad ldquoTangonebobadrdquo xolo zog SemTxvevaSi ldquogagonebadacrdquo

Targmnis ldquoCueulebiTaca da gagonebiTa (ldquoκαὶ τῇ συννοίᾳrdquo 765C)rdquo (A-39 55r)

ldquogankAcircrvebasa Sina gankrTomilsa Tanmegonebe (ldquoσύννουςrdquo PG Vol 88 797Α)

esreTrdquo (A-39 65v) ldquoeSiSvian Tangonebobasa (ldquoσύννοιανrdquo PG Vol 88 805Α)

130

eSmaknirdquo (A-39 68v) eqvTime aTonelis TargmanSi mas sxvadasxva qarTuli

Sesatyvisi aqvs ldquogonebaAacute (σύννους ndash PG Vol 88 797Α) misi aRtacebul arnrdquo

(sineli 1965 158) ldquoZrwian eSmakni mwuxarebisagan (ldquoσύννοιανrdquo ndash 805Α)rdquo (sineli

1965 167) am ukanasknel qarTul Sesatyviss eqvTime aToneli xSirad

mihmarTavs

zemoT moxmobil magaliTSi gamoCnda rom eqvTime aToneli berZ

συννοίας erT-erT qarTul Sesatyvisad ldquogulissityuasrdquo iyenebs am

ukanaskneliT ki mTargmnelebi sxvadasxva berZnul leqsikur erTeuls

Targmnian magram yvelaze xSirad ldquogulissityuardquo Seesabameba berZ

ldquoλογισμὸςrdquo ldquouCinoAacute gulissityuaAacute (ldquoλογισμὸςrdquo PG Vol 88 664 B)rdquo (A-39 19r)

bdquogulis-sityuaAacute uCinoAacuteldquo (sineli 1965 43) bdquosaSuali dumili

gulissityuaTaAacute (ldquoλογισμῶνrdquo PG Vol 88 828C) ndash wylulsa Sina SfoTebasa

sulisasaldquo (A-3975v) bdquosaSuali ars dadumebaAacute gulisndashsityuaTaAacute

wuliladiTa aRZrviTa sulisaAacuteTaldquo (sineli 1965 188) ldquogulissityuaTa

(ldquoλογισμῶν ἐπίσκοποςrdquo PG Vol 88 852B) zedganmxilvelrdquo (A-3985r)

ldquozedamdgomeli gulisndashsityuaTaAacuterdquo (sineli 1965 213) ldquogulis sityegraveaTa zed

ganmxilvel ganmkiTxvelrdquo (A 711 114) an kidev XIII safexuris

dasaTaureba ldquoΠερί τῶν ἀνεκφράστων λογισμῶν τῆς βλασφημίαςrdquo (PG Vol 88 976B)

ldquoTqmuli misive gamouTqumelTa gulis-sityuaTaTAcircs gmobisaTa ndash eqvTime

aToneli misive gamouTqumelTaTAcircs gulissityuaTa gmobisaTa ndash petre

gelaTeli

rogorc aRvniSneT saTnoebaTa kibeSi ldquogulissityuadrdquo sxvadasxva

berZ leqsikuri erTeulia naTargmni magaliTad rig SemTxvevebSi

bdquogulis-sityuadldquo Targmnis eqvTime aToneli berZ ldquoσκοπὸς-srdquo (mizani)

romelic petre gelaTels bdquoganzraxvadldquo uTargmnia ldquoΣκοπὸς δὲ τοῖς ἐχθροῖς

ἡμῶν rdquo (PG Vol 88 656Α) ldquoxolo ese ars gulis-sityuaAacute mterTa CuenTaAacuterdquo

(sineli 1965 37) ldquoxolo ganzraxvaAacute ars mterTa CuenTaAacuterdquo (A-39 16v) (πρὸς

τὸν σκοπὸν ndash 664B) ldquowinaaRmdgom da damabrkolebel keTilisa mis gulis-

sityAcircsa Cuenisardquo (sineli 1965 42) ldquokeTilmosavobisa ganzraxvasa Cuensa

winaaRmdgom moqmedTaAacuterdquo (A-3919r) anton kaTalikosiseul redaqciidan

citirebul konteqstSi ldquogulis-sityvisrdquo sinonimur formad gvxvdeba

ldquogamoxategraveardquo

131

ldquoucxoeba ars ar kualad zed-moqceva

raAacutecaRa gaqegraves mamulsa Sina yovel

imaTi srulad raAacuteveca yoveli

ewin-mewyegraveAgravebis keTil-mosavobisa

gulis-sityegraveaTa anu gamoxategraveaTaldquo (A-71131)

amdenad ldquogamoxategraveardquo zemoT SeniSnul or mniSvnelobasTan erTad

antoniseul redaqciaSi kidev erT Sinaarss atarebs ganzraxva mizani

amdenad anton kaTalikosi erTi teqstis farglebSi erTsa da imave

termins sami mniSvnelobiT iyenebs maTgan erTi mniSvneloba (gamosaxva

formis saxis micema) cnobilia Sua saukuneebis qarTuli cnebiTi

enisTvis xolo danarCeni (fiqri azrovneba goneba mizani) sxvagan ar

gvxvdeba

logikur terminTa jgufSi unda movaTavsoT aseve bdquomidmogonebaldquo

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriwi

anton

kaTalikosi

patrologi

a greka

slav

Targman

i

inglisur

i

Targmani

ldquoocnebaAacute

ars

cTomileba

Aacute TualTaAacute

mZinaresa

gonebasa

Sina

ocnebaAacute

ars

gancAcircbreba

Aacute gonebisaAacute

mRAcircZarebasa

Sina

AtildeorcTasa

ocnebaAacute

ars xilvaAacute

uguamoAacute da

ara arsirdquo

(sineli

1965 53)

ldquoocnebaAacute ars

cTunebaAacute

TualTaAacute

mZinaresa Sina

mimogonebasa

ocnebaAacute ars

gankrTomileba

Aacute gonebisaAacute

mRAcircZarebasa

Sina

sxeulisasardquo

(A-39 22v)

ldquogonebis

aRZrvad

AtildeorcTa

uZraobasa

Sina ityAcircan

bunebisandash

metyuelni

ocnebad ndash

TualTa

AtildeorcTa

cTomilebasa

raJams

goneba

viTar

mZinare iyos

misTa

sagonTa

miridebiT

sruliadrdquo

(str34)

sxegravea ars

ocneba

sizmrisagan

hAtildeams cnobad

RmrTis-

metyegraveAgravelurad

aqa

gancxadebuleb

s

ocneba aris

TvalTa

cTuneba maSin

midmo goneba

odes

mZinareobdes

xolo sxeuli

mRAcircZareobdes

odesldquo

(A-711

sizmarTaTvis2)

Φανταςία ἐστὶν

ἀπάτη

ὀφθαλμῶν ἐν

κοιμωμέν ἡ

διανοίαrdquo

(PG669B)

Мечтанiе

есть

обманъ

очей въ

усипленi

и мысли

325

A phamtasy

is an illusion

of the eyes

when the

intellect is

asleep

326

132

Sua saukuneebis filosofiur teqtebSi bdquomimogonebadldquo iTargmneboda

berZnuli διανόησις xolo bdquomidmogonebaldquo gamoiyeneboda gansjis

diskursiuli azrovnebis aRsaniSnavad berZ διάνοια-s qarTul Sesatyvisad

petre gelaTelsδ ldquoδιάνοιαrdquo uTargmnia ldquomimogonebadrdquo xolo anton

kaTalikoss Seucvlia igi ldquomidmogonebiTrdquo efrem mciremde aTonuri Tu

winaaTonuri periodis TargmanebSi yvelaze xSirad bdquoδιάνοια-sldquo Targmnian

sityviT bdquogonebaldquo (WeliZe 1996 403) iseve rogorc uTargmnia eqvTime

aTonels am da sxva adgilebSi bdquomravalgzis wrfelTa da umankoTa

gonebaTa (ἐν τῇ διανοίᾳ PG Vol 88 977C) movidis ese eSmakildquo(sineli 1965

331) bdquomorCilebaAacute ars mokudinebaAacute asoTa gonebiTa (ἐν διανοίᾳ PG Vol 88

680A) cxoeliTaldquo (sineli 1965 57) e WeliZis azriT am terminis qarTul

Sesatyvisad arsens daumkvidrebia ldquogagonebaAacuterdquo petriwisaTvis cnobilia

arsenis mier damkvidrebuli Sesatyvisoba da zogjer iyenebs kidec

magram amave dros qmnis da Tavis SromebSi mTliand amkvidrebs axal

dianoetur terminebs ldquomimogonebaAacuterdquo rdquomidmogonebaAacuterdquo (WeliZe 1996 528)

damowmebul konteqstebSi petre gelaTelisa da anton kaTalikosis

redaqciebidan swored es ukanaskneli petriwiseuli terminia

gamoyenebuli Tumca sxvagan petre gelaTeli aRniSnul termins

gonebadac Targmnis ldquogonebasa (bdquoἐν τῇ διανοίᾳldquo PG Vol 88 713B) Sina TAcircssa

iqadinrdquo (A-39 44v) ldquocxovlobasa Sina gonebisasa (bdquoζώσῃ διανοίᾳldquo PG Vol 88

680A)rdquo(A-3924r)

am jgufis terminebidan saTnoebaTa kibeSi gamoyenebulia aseve

bdquoἐπίνοιαldquo ndash warmosaxva romelic gelaTur teqstebSi rogorc prof d

meliqiSvili miuTiTebs iTargmneboda ldquozedmogonebadrdquo (meliqiSvili 2011

295) ase aqvs naTargmni igi petre gelaTels ldquozedmogonebisa (ldquoἐπινοίαςrdquo PG

Vol 88 981B) yovlisa TanganTxzulirdquo (Α-39 128v) ldquomizezTa da

zedmogonebaTa (ldquoἐπινοίαςrdquo- PG Vol 88 996C)rdquo (Α-39 136r) ldquoyoveli AtildeelovnebaAacute

da yoveli zedmogonebaAacute (ldquoπᾶσαν ἐπίνοιανrdquo PG Vol 88 637C)rdquo(Α-39 19v) xolo

eqvTime aToneli aRniSnul termins sxvadasxvagvarad Targmnis ldquoyovelive

Rone iZies yoveli saxe qmnesrdquo (sineli 1965 28) an kidev petre gelaTeli

ldquozedmogonebisa (ldquoἐπινοίαςrdquo PG Vol 88 981B) yovlisagan Secvalebulirdquo (Α-39

128v) eqvTime aToneli ldquoyovlisave mzakuvarebisagan ganSorebuli

133

sruliadrdquo (sineli 1965 337) magram arc petre gelaTeli Targmnis yvela

SemTxvevaSi termin ἐπίνοια-s ldquozedmogonebadrdquo ase magaliTad

ldquoborotmoqmedebasa da momgoneobasa (ldquoἐπίνοιανrdquo ndash PG Vol 88 885B)rdquo (Α-39 97r)

an kidev ldquomoswrafebisa da gagonebisa (ldquoἐπινοίαςrdquo- PG Vol 88 808A) mosruli

Cuendardquo (Α-39 70r) am konteqstSi eqvTime aTonels saerTod ar uTargmnia

aRniSnuli termini ldquomoswrafebiTa CueniTa mogebulsardquo (sineli 1965 170)

aqve unda aRiniSnos terminTa am jgufSi Semavali leqsikuri

erTeuli romelic berZnuli formiT Semosula Sua saukuneebis zogierT

filosofiur teqstSi asea anton kaTalikosis redaqciaSic

bdquoSiSi ganakrTobs sulsa qegraveAgrave-mdebaresa

gamoxategraveaTa savseTa Sereul-hyofs

ganhsjaT ayenebs ucxo-hyofs apodiqsis

amad eliჶas ityAcircs gamocdilebiT

gamikrTes TmiTurT Atildeorcnio (SiSisagan)ldquo (204)

termini bdquoapodiqsildquo rogorc aRiniSna berZnuli sityvaa (ἀπόδειξις) da

qarTulad iTargmneba mtkicebad dasabuTebad zog SemTxvevaSi ki

uTargmneladac gadmodis rogorc es anton kaTalikosis citirebul

originalur striqonebSia gansaxilvel terminTan dakavSirebiT

sainteresoa baumaisteris filosofiis Targmanis winasityvaobaSi

terminis ldquomtkiced damtkicebardquo antoniseuli ganmarteba romelic

gansxvavdeba aRniSnuli cnebis baumaisteriseuli gagebisgan (ldquomtkiced

damtkiceba sxua ara raime ars garna mizezovanTa da dasabamTa

warmoebardquo) ldquomtkiced damtkiceba ars wesier da marTlad da Tvinier

cilobasa davamtkicebT ra winadadebasa Cvensardquo igi ldquomtkiced

damtkicebasrdquo uZebnis Sesatyvis berZnul termins (ldquoapodiqsisrdquo) da

SeniSnavs rom winamorbedi filosofosebi nacvlad am terminisa

iyenebdnen sityvas ldquoaRmoCenardquo rac mas ar miaCnia mizanSewonilad da

amitom Semoaqvs sanacvlod axali termini amis safuZvelze mkvlevari T

kukava SeniSnavs ndash es garemoeba sagulisxmoa imiT rom rogorc vxedაvT

antoni moZvelebuli terminebis nacvlad axali filosofiur

terminologias amuSavebda riTac did samsaxurs uwevda qarTuli

filosofiuri terminologiis Camoyalibebis saqmes (kukava 1996 26)

134

miuxedavad imisa rom anton kaTalikoss Semoaqvs axali termini ndash

ldquomtkiced damtkicebardquo igi saTnoebaTa kibis miseul redaqciaSi mainc

berZnul formas ndash ldquoapodiqsisrdquo ndash iyenebs sabas leqsikonSi bdquoapodiqsisldquo

ganmartebulia rogorc ldquoaRmoCenardquo termini ldquoaRmoCenardquo ki rogorc d

meliqiSvili SeniSnavs awarmoa ioane petriwma raTa ganesxvavebina

yofiTi mniSvnelobis bdquogamoCinebaldquo zmnisgan da terminologiuri

mniSvneloba mieniWebina misTvis ioane damaskelis dialeqtikis Sesabamis

konteqstSi efremi da arseni ἀπόδειξις termins Targmnian rogorc

bdquogamoCinebasrdquo da bdquogamomaCineblobasrdquo ldquoaRmoCenardquo formasTan erTad amave

terminebs iyenebs zog SemTxvevaSi amonios ermiasis mTargmnelic zogjer

ki pirdapir berZnuli termini gadmoaqvs qarTuli gaformebiT ldquoapodiqsi

sAcirclogismosi raAacuteme arsldquo (meliqiSvili 2011 96-101) berZ ἀπόδειξις

saTnoebaTa kibis prozauli redaqciebis qarTvel avtorebs

sxvadasxvagvarad uTargmniaT22 bdquosasoebisa aRmosaCeni (ldquoἐλπίδος ἀπόδειξιςrdquo PG

Vol 88 1129B)ldquo (A-39 184r) ldquomizezi sasoebisaAacuterdquo (sineli 1965 483) ldquomeqmenin

Cuen adgilTagan ganSorebaAacute brZolili Cuenisa mun Sina

keTilsaTnoyofilebisa aRmosaCinebel (ldquoἀπόδειξιςrdquo PG Vol 88 720A)rdquo (A-39

48r) ldquoda romelsaRa _ Tqua _ aRmosaCensa (ldquoἀπόδειξινrdquo PG Vol 88 968B)

Svilo vnebisa amis ugancxadebulessa momcem Cuenrdquo (A-39 122v)

ldquoTankueTiTca Tqumulisa amis aRmosaCenisa (ldquoδιrsquo ἀποδείξεωςrdquo PG Vol 88 992A)

mier ganmtkicebad vmecadinobdeTrdquo (A-39 132v) petre gelaTeli

bdquoapodiqsisldquo qarTul Sesatyvisad iyenebs termins bdquoaRmosaCenildquo

bdquoaRmosaCenildquo gulisxmobs bdquosabuTsldquo bdquoargumentsldquo magaliTad ukanaskneli

konteqstis slavuri Targmani ldquoНо что мы здѣсь сказали кратко то постараемся

утвердить и доказательствомъrdquo (257) an kidev ldquovxedevd visme kualad ZilTa

Sina momcemelsa Cemda aRmosaCenisasa (ldquoἀπόδειξινrdquo PG Vol 88 721C) litraTa

aTTa TananadebisaTa CemisaTardquo (A-39 49v) rogorc samecniero

literaturaSia SeniSnuli ldquoaRmosaCenirdquo teqstis am nawilze darTuli

petre gelaTeliseuli komentaris23 mixedviTac arguments gulisxmobs

22

rig SemTxvevebSi eqvTime aToneli saerTod ar Targmnis 23

petre gelaTelis teqstze darTuli marginaluri niSnebis Sesaxeb gamokvleva ix m cincaZe m baramiZe ldquomarginaluri ganmartebebi ioane sinelis klemaqsis petre gelaTeliseul TargmanSirdquo (cincaZe 2013)

135

ldquoqartasa ityvis aRmosaCenad romelsa aRmosaCeni mdebare iyos saqmisaAacuterdquo

(cincaZe 2013 85) es ukanaskneli formac (aRmosaCeni) rogorc damana

meliqiSvili SeniSnavs aseve ioane petriws daumkvidrebia ἀπόδειξις

qarTul Sesatyvisad bdquosabuTisldquo bdquoargumentisldquo mniSvnelobiT (meliqiSvili

2011 97)

amrigad saTnoebaTa kibis zemoT warmodgenil logikur

terminologiaze dakvirveba aCvenebs Semdeg kanonzomierebas eqvTime

aTonelis TargmanSi berZnuli terminebis qarTuli Sesatyvisobebis

moZiebisas Cans aTonuri periodis TargmanisTvis niSandoblivi

terminologiuri mravalferovneba da Zieba am miarTulebiT petre

gelaTelis TargmanSi ki romelic gulisxmobs inteleqtualurad metad

momzadebul mkiTxvels terminologiac metad sistemuria Tumca rogorc

masalidanac kargad gamoCnda rig SemTxvevebSi petre gelaTelis

TargmanSi logikuri terminologiis gamoyenebis TvalsazrisiT aris

ldquogadaxvevebicrdquo gelaTur saRvTismetyvelo skolaSi Camoyalibebuli

cnebiTi enis normebidan

136

amp 2 ontologiuri terminologia

metafizika xedva xilva skoposi iWAcirc dasasruli (ὁ τέλος) enteleqia

arsebabuneba (Οὐσία)

Sua saukuneebis Teologiuri am SemTxvevaSi ontologiuri

metafizikuri terminologia warmoadgens antikur filosofiaSi ndash

platonisa da aristoteles mier Camoyalibebuli terminebis qristianul

gadaazrebas romelTac Sua saukuneebis TeologiaSi miiRes

gansxvavebuli Sinaarsi (meliqiSvili 2011 126-133) saTnoebaTa kibeSi

sxvadasxva jgufis terminebis gamoyenebasTan dakavSirebiT ramdenjerme

gavamaxvileT yuradReba da aqac igive SeiZleba iTqvas rac sxva

SemTxvevebSi - arc terminTa es jgufia teqstSi sistemurad da

srulyofilad warmodgenili

metafizika ndash idealisturi filosofiuri moZRvreba romelic

ganixilavs cdismiRmur movlenebs (RmerTs suls da misT) ndash bdquofizikis

Semdegldquo (ase uwodes aristoteles filosofiur Txzulebebs romlebic

moTavsebuli iyo misi fizikis traqtatebis Semdeg) (ucxo 1989)

ldquomesame gegraveari ars metaჶisikebri

rameTu suli Tana-Sekruli AtildeorcTad

ara mZinari Zilsa sxeulebrivsa

gamoxategraveaTa anu ჶantaziaTa

iqms gonebrivad raca eSesabamvisrdquo (310)

ioane sineli sizmris or tips gamoyofs erTi romelic

momdinareobs angelozTagan da meore ndash eSmakTagan anton kaTalikosi

sizmris am or tips umatebs mesames ldquoჶantaziasrdquo romelsac rogorc T

kukava SeniSnavs baumaisteris filosofiis qarTul Targmanze darTuli

komentarebis mixedviT warmodgenis saxeobad miiCnevs da asxvavebs

ideisgan (kukava 1996 32) citirebul strofSi ldquomesame guarirdquo- ჶantazia

romelsac warmoadgens rogorc metafizikurs ocnebaa

bdquoxedvldquo-is (ἡ θεωρία) ZiriTadi mniSvnelobaa ldquodakvirveba xilva

daTvalierebardquo aqedan momdinareobs Semdeg misi filosofiuri

137

mniSvneloba ndash Wvreta gonebiTi Wvreta bolos ldquoswavlebis Teoriisrdquo

mniSvnelobac Zvel qarTul mwerlobaSi igi rogorc filosofiuri

termini niSnavs mecnierebas Teorias azrs Wvretas azrTa wyobas

Sexedulebas ioane petriwis Tanamedrove mwerlobaSi ndash efrem mcirisa da

giorgi mTawmindelis SromebSi ndash xedva ixmareba ldquomecnierebisrdquo ldquoTeoriisrdquo

mniSvnelobiT igi upirispirdeba termin ldquosaqmesrdquo romelic ldquopraqtikisrdquo

mniSvnelobiT ixmareba (meliqiSvili 2011 133-134) aRniSnuli termini

saTnoebaTa kibeSic gvxvdeba mag ldquosxuaAacute ars xedvaAacute zedaAacuteszeda gulisaAacute

da sxuaAacute ars episkoposobaAacute gulisaAacute gonebisa mier mTavrisardquo (sineli

1965 497) citirebul konteqstSi xedva gulisxmobs dakvirvebas Wvretas

gagebas avtori ldquoxedvasardquo da ldquoepiskoposobasrdquo (zedamxedveloba kontroli)

miiCnevs gansxvavebul realobebad gonebis meSveobiT gulis

episkoposoba ldquogulis xedvasTanrdquo SedarebiT sulieri Rvwis ufro maRali

safexuria amgvaradaa ganmartebuli igi teqstis komentarebSic ldquoxedvaAacute

moaswavebs gulisAtildemis-yofasa xedvaAacute gulisaAacute ars mcire sazomi raJams

umzirdes kaci da hbrZodis vnebaTa xolo episkoposobaAacute ars sruliadi

uflebaAacute da mTavrobaAacute vnebaTa zedardquo (sineli 1965 584-585) sxva

konteqstebSi ldquoxedvardquo gamoyenebulia ldquoTeoriisrdquo mniSvnelobiT

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriw

i

anton

kaTalikosi

patrologia

greka

slavuri

Targmani

inglisuri

Targmani

ldquoukueTu

aRdges

RmerTi Cuen

Soris saqmiT

ganibnivnen

mterni misni

da ukueTu

movivltodiT

misa xedviTa

ivltodin

moZuleni

misni

pirisagan

misisa da

Cuenisa da

ldquoukueTu

aRdges

RmerTi

saqmisa mier

Cuen Soris

ganibninen

mterni misni

da ukueTu

xedvisa mier

miveaxlneT

mas

ivltodin

moZuleni

misni

pirisagan

--------- ldquoTu same

aRhsdges

RmerTi

saqmiTre

CegraveAgraveniT

ganmca

ibnivnen

mterni misni

yovelni

xolo Tu

xedAcircT

mimcaveaxlneT

RmerTsa

myis

ivltodenmca

ldquoἐὰν ἀναστῇ ἐν

ἡμῖν ὁ θεὸσ διὰ

πράξεος

διασκορπισθήσον

ται ὁι ἐχθροὶ

αὐτοῦ καὶ ἐὰν

διὰ θεωρίας

προσπελάσομεν

αὐτῷrdquo (PG vol

88 1021B)

Если

Богъ

воскреснетъ въ

насъ дѣянiемъ

и если

видѣнiемъ къ

Нему

приближимся

(2635)

If trough our

activity God

rises in usIf

we draw near

to him by

contemplatio

n (26 35)

138

uCino iqmnenldquo

(sineli 1965

384)

misisa da

Cuenisardquo (A-

39 146r)

SemZulvebeln

i misni

pirisgan misis

da pirisganca

CegraveAgravenisrdquo (269)

a kordoCkini SeniSnavs rom ioane sineli xSirad iyenebs

gansxvavebas ldquopraqtikasrdquo (ldquosaqmesrdquo) (πρᾶξις) da ldquoTeoriasrdquo (ldquoxedvasrdquo) (θεωρία)

Soris Tumca arasdros ganmartavs maT amgvari martivi ormagi sqema

niSandoblivia origenesTvisac (lemetra 1802 334) Tumca origene ufro

xSirad asocirdeba sammag sqemasTan (ἠθική φυσική ἠποπτική) romelsac

Semdeg sesxulobs evagre pontoeli gansxvavebuli formiT (ρrακτική φυσική

θεολογία) ormagi sqema gamoiyena mogvianebiT grigol nazianzelma ioane

kasianem (romelic ganixilavda ldquopraqtikasrdquo da ldquoTeoriasrdquo Tanmimdevrul

procesad) da sxva mravalma (kordoCkini 2003 24-25) sxva azriT ar

SeiZleba praqsisi da Teoria miviCnioT erTmaneTis monacvle

Tanmimdevrul safexurebad ara mxolod praqsisia Sesrutuli TeoriaSi

aramed garkveulwilad piriqiTac SeiZleba davuSvaT kavSiri maT Soris

ormxrivia (xoruJi 1998 89) wm maqsime aRmsarebeli ganmartavs ldquoWvreta

qmedebis gareSe Teoria gaumyarebeli praqtikiT arafriT gansxvavdeba

warmosaxvisagan efemeruli fantaziisagan aseve qmedebac Tu is

gacxovelebuli ar aris WvretiT unayofoa da gaqvavebuli rogorc

kerpirdquo (loski 1972 106) (grigolaSvili 2012 246-247) praqtikul da

Teoriul moRvaweobas Soris zRvari ar aris mkveTri da verc imas

vityviT dazustebiT sad mTavrdeba praqtikuli moRvaweoba da sad iwyeba

Teoriuli Rvwa SesaZloa ganvixiloT erTmaneTis paralelur

procesebadac Tumca rac Seexeba saTnoebaTa kibes ioane sinelisTvis

praqtika da Teoria erTmniSvnelovnad Tanmimdevruli procesebia amgvari

xazgasma teqstSi bevrgan Cans bdquoaRmca-vfrindi saqmisa mier (ldquoδιὰ πρακτικῆςrdquo ndash

PG Vol 88 677C) da ganvisuene xedvisa mier (ldquoδιὰ θεορίαςrdquo PG Vol 88 677C) da

simdablisardquo (sineli 1966 56) ldquoukueTu vidodian keTilni vinme muSakni

ZaliTi-Zalad ese igi ars Zalisagan saqmisa (ldquoἐκ δυνάμεως πρακτικῆςrdquo (PG

Vol 88 1068Β) Zalad xedvisardquo (ldquoεἰς δύναμιν θεορίαςrdquo ndash PG Vol 88 1068Β)

139

(sineli 1965 428) ldquonu Seiwynareb xilvaTa (θεωρίᾳ - PG Vol 88 813C) raJams

ara iyos Jami xilvaTaAacute (θεορίας ndash PG Vol 88 813C) aramed moiTmend

vidremdis TAcircT igi geZiebden simdablisa SenisaTAcircsrdquo (sineli 1965 183)

aqedan gamomdinare ioane sinelisTvis xedva xilva sulieri Rvwis

maRali etapia romelsac win uZRvis praqtikuli moRvaweobis safexurebi

skoposis ndash ZiriTadi pirveladi mniSvnelobaa bdquomoTvalTvaleldquo

bdquodamkvirvebelildquo bdquomxedvelildquo Semdeg ndash bdquosasroli mizanildquo da bolos

sazogadod bdquomizanirdquo mizani arabuli sityvaa da SedarebiT gvian

fiqsirdeba qarTul teqstebSi xolo ldquogansaganrdquo warmoadgens berZ

ldquoσκοπὸςrdquo sityvis Targmans Tumca Zvel qarTulSi farTod gavrcelebuli

ar yofila da mxolod zogierT mweralTan fiqsirdeba ioane petriwi am

mniSvnelobiT iyenebs ldquohazrsrdquo da ldquoguarsrdquo ioane tariWisZe cdilobs

daamkvidros es termini Tumca xandaxan cvlis mas ldquosazriTrdquo kidev erTi

Zveli qarTuli Sesatyvisi berZ ldquoσκοπὸςrdquo leqsemis aris qarTuli ldquopirirdquo

ioane tariWisZes gadmoaqvs igi amonios ermiasis qarTul TargmanSi

rogorc ldquoskoposirdquo (Targmanis gareSe) da aSiaze Sesabamis adgilas awers

bdquopiri saqmisaldquo piri Zvel qarTulSi ramdenime mniSvnelobiT gamoiyeneba

da erTndasherTia mizani ldquopirrdquo sityvas am mniSvnelobiT iyenebs eqvTime

aTonelic basili didis Txzulebis ldquoganmartebaAacute solomonis igavTaAacuterdquo

TargmanSi (meliqiSvili 2011 154-160) amgvarad ldquomiznisrdquo cneba Zvel

qarTulSi gadmoicemoda sxvadasxva leqsemebiT piri gani sagani

dasasruli saxe iWAcirc romelTagan TiToeuli sakmaod vrceli semantikuri

veliT xasiaTdeboda (meliqiSvili 2011 164) rac Seexeba saTnoebaTa kibiს

qarTul Targmanebs petre gelaTeli berZnul ldquoσκοπὸςrdquo-s ZiriTadad

ldquoganzraxvadrdquo xolo eqvTime aToneli zog SemTxvevaSi ganzraxvad xolo

zogjer gulis-sityuad an ldquoswrafvadrdquo Targmnis ldquorameTu ese ars

ganzraxvaAacute (ldquoσκοπὸςrdquo ndash PG Vol 88 796 A) misirdquo (sineli 1965 155) ldquorameTu

ganzraxva missa gloisa da SiSisa uSiSarisa ganSorebaAacute Senganrdquo (A-

3964v) ldquoganmzraxad (Σκοπῷ καὶ κανόνι PG Vol 88 1013 B) da kanonadrdquo (sineli

1965 370) ldquoganxilviTa da kanoniTa Semdgomad RmrTisa Cuenisa

sAcircnidisisaAacuteTa yovelTa mimarT viAtildeumioTrdquo (A-39 141r) ldquoσκοπὸς πολεμίωνrdquo (PG

Vol 88 882B) ndash ldquoganzraxva brZolaTardquo (A-3985r) laquoΣκοπὸς δὲ τοῖς ἐχθροῖς raquo( PG

140

Vol 88 656Α) ndash ldquoxolo ese ars gulis-sityuaAacute mterTa CuenTaAacuterdquo (sineli 1965

37) ldquoxolo ganzraxvaAacute ars mterTa CuenTaAacuterdquo (A-3916v) ldquoἀθεώρητος σκοπὸςrdquo

(PG Vol 88 664B) - bdquogulis-sityuaAacute uCinoAacuteldquo (sineli 1965 43) ldquouxilveli

ganzraxvaAacuterdquo (A-3919v) ldquowinaaRmdgom da damabrkolebel keTilisa mis

gulis-sityAcircsa (σκοπὸν ndash PG Vol 88 664B) Cuenisa (sineli 1965 42)

ldquokeTilmosavobisa ganzraxvasa (σκοπὸν PG Vol 88 664B) Cuensa winaaRmdgom

moqmedTaAacuterdquo (19r)

ldquoσκοπὸςrdquo-s zog SemTxvevaSi efrem mcire Targmnida rogorc-

ldquomoswrafebardquordquoswrafvardquo es ukanaskneli kargad gamoxatavs miznis

Sinaarss ndash riskenac miiswrafvian (meliqiSvili 2011 161) ldquoswrafvadrdquo

Targmnis eqvTime aToneli berZ ldquoσκοπὸςrdquo-s saTnoebaTa kibeSic ldquorameTu

eSmakni iswrafian (ldquoσκοπὸς γὰρ τοῖς δαίμοσιrdquo (717Α)) ganryunad locvisa

SfoTebiTardquo (sineli 1965 110) ldquorameTu ganzraxva eSmakTa SfoTebaTa mier

locvisa uCino myofelirdquo (A-3946v)

ldquoσκοπὸςrdquo forma uTargmneladac gvxvdeba saTnoebaTa kibis anton

kaTalikosiseul redaqciaSi

ldquoese vnebaAacute crui yovlad-umarTlo

sxegravea-da sxegravea-gvarad daekegraveAgraveTebis metyegraveAgravelT

skoposisaebr maTisa sxegravea da sxAcircsa

braleulica ganmarTlebad tyuvisve

amiT patiJic sxegravea da sxegravea ars gvarTaebrrdquo (125)

miuxedavad im mravalferovani suraTisa rac am terminis qarTuli

Sesatyvisebis Ziebisas Cans Sua saukuneebis filosofiur teqstebSi

anton kaTalikoss igi Tavis originalur CanarTSi mainc uTargmnelad

Semoaqvs savaraudod miuxedavad imisa anton kaTalikosi farTod

iyenebs Sua saukuneebSi SemuSavebul filosofiur terminologias misi

azriT zog SemTxvevaSi ukve arsebuli qarTuli Sesatyvisi sakmarisad

zustad ver faravs terminis Sinaarss (rogorc miuTiTebs kidec

baumaisteris filosofiis qarTuli Targmanis komentarebSi termin

apodiqsis gamoyenebasTan dakavSirebiT) swored amitom iyenebs igi

zogierT berZnul formas uTargmnelad (Tumca terminTan amgvari

141

urTierTobა mas kvlav Sua saukuneebis filosofiur tradiciasTan

aaxloebs)

berZ σκοπὸςrdquo-is kidev erTi qarTuli Sesatyvisi rogorc zemoT ukve

aRiniSna aris iWu romelsac iyenebs arsen iyalToeli ioane damaskelis

ldquodialeqtikisrdquo qarTul TargmanSi da romelic esmis rogorc bdquoazrirdquo

mizanirdquo ldquoamocanaldquo ldquoiWAcircrdquo leqsema aris gamoyenebuli miznis mniSvnelobiT

sxva ZeglebSic magaliTad maqsime aRmsareblis qarTul TargmanebSi

(meliqiSvili 2011 162-163) amave mniSvnelobiT gvxvdeba ldquoiWAcircrdquo saTnoebaTa

kibis antoniseuli redaqciis originalur nawilSi24

ldquoSiSi sijabne nakli gul-savsebisa

romlisa mona suli 141avi-mCenobisa

Tacircsda mimndobi Tavisad 141avi-mCenobiT

magra aCrdilT da bgeraTagan moSiSni

amad uiWvod eSinis marad 141avi-mCenTldquo(202)

anton kaTalikosi amatebs muxlis bolo striqons25 am striqoniT mas

axali idea ki ar Semoaqvs aramed azustebs akonkretebs aZlierebs

gamoTqmul azrs ampartavan suls aSinebs aCrdilebi da bgerebi es SiSi

aris aramaterialuri bdquomoSiS uwinares SemTxuevisa igonebs ZnelovanTa

moSiS Sehmusravn gulsa Tacircssa SiSTa ocnebaTaAacuteTaldquo (sineli 1965 297)

aseTi suli bdquouiWvodldquo anu umiznod aris SeSinebuli mas ar aqvs

WeSmariti SiSis sagani antoni sxva konteqstSi bdquouiWvoldquo formas iyenebs

aucileblobis varaudis gamoricxvis mniSvnelobiT

ldquoyovlTa mnebavTa meZiebelTa RmerTi

uiWvod hpoves hpovebenca da hpovonrdquo (11)

dasasruli (ὁ τέλος) ndash berZnulSi `mizan~ cnebis sazRvrebi gamokveTili

ar Cans am mniSvnelobiT magaliTad aristotele xmarobs termins ldquoὁ

τέλοςrdquo aristoteles komentatorTan amonios ermiasTan ldquoτέλοςrdquoς terminis

mniSvnelobebi `mizani _ dasasruli~ erTmaneTSi gadadis prokle

24

bdquosuli ampartavani monaAacute ars moSiSebisaAacute rameTu esavn Zalsa TAcircssa da esmin raAacute AtildemaAacute raAacuteme meyseulad SeZrwundisldquo (sineli 1965 297) bdquoSiSi ars gulsavsebisa naklulevanebaAacute zesTmCeni suli ars sijabnisa monaAacute Tavsa TAcircssa zeda mindobili da bgeraTagan nagebTaAacutesa da aCrdilisaca moSiSildquo (A-39 115r) 25

aRniSnuli striqonis Sesatyvisi ar gvxvdeba arc berZnul teqstebSi da arc slavur da inglisur TargmanebSi (ix ing 214 rus 214 PG 945)

142

diadoxosis filosofiaSi ldquoτέλος ndashsrdquo ldquodasasrulis~ mniSvneloba aqvs da

asec Targmnis mas ioane petriwi (meliqiSvili 2011 161) ioane sinelis

teqstSi aRniSnuli leqsikuri erTeuli ZiriTadad misi yofiTi

mniSvnelobiT Cans ramdenime konteqstis damowmeba SeiZleba sadac mas

terminologiuri mniSvneloba aqvs da mTargmnelebi qarTul Sesatyvisad

iyeneben ZiriTadad ldquodasasrul-srdquo ldquoda udeb-yofaAacute da dasasruliT (ldquoκαὶ τὸ

τέλοςrdquo PG Vol 88 641C) namdAcircl-dasabamisa (ldquoτὴν ἀρχὴνrdquo PG Vol 88 641C)

momzavebelirdquo (A-39 15r) ldquoda merme aRsasruli qmnamca Semsgavsebuli

dasabamisaAacuterdquo (sineli 1965 33) ldquowesi vidreme da dasabami (ldquoἀρχὴνrdquo PG Vol 88

1068A) romelTame da dasasrulica (ldquoτέλοςrdquo PG Vol 88 1068A) Semoqmedisa

mier qmnilTa mouRebiesrdquo(A-39 162r) ldquodabadebulTa dambadeblisagan

mouRebies TiToeulsa wesi da dasabami da romelTame dasasrulicardquo

(sineli 1965 428)

bdquoenteleqialdquo (ἐντελέχεια) ndash aristoteles mixedviT aris moqmedebis

saSualebiT SesaZleblobidan myofobad moyvanili Sesrulebuli

ganxorcielebuli arseba sagnisa romelic Tavis TavSive Seicavs mizans

dasrulebulobas gansazRvrulobas anu imas rac aris sagani

sinamdvileSi realurad moqmedebaSi aqedan yoveli substancia anu

Sinagani arsi sagnisa moqmedebaSi ganxorcielebulobaSi aris enteleqia

efrem mcire da petriwi am sityvas SesrulebandashSemasrulebeli

SesatyvisebiT Targmnian magram petriwi ver daakmayofila savaraudod am

Targmanma da amitom uTargmnelad gadmoaqvs igi bdquoganmartebanSildquo

(meliqiSvili 2011 165-167) termini ldquoenteleqiardquo saTnoebaTa kibis berZnul

teqstSi ar fiqsirdeba Sesabamisad mas arc qarTveli mTargmnelebi

iyeneben aRniSnuli termini gamoyenebulia mxolod anton kaTalikosis

teqstis originalur CanarTebSi

ldquogul-ficxeloba zed-wodebul-hyegraveAgraves moZRvarT

ugrZnobelobad anu momkegravedradre grZnobad

enteleqiad sulTaca zeda sxeulT

myovarisagan grZelisa udebebis

143

ugrZnobelobad mimarT misrulebulirdquo (171) 26

gulficxeloba klavs gonebas da suls ugrZnobels xdis mas igi

aris ldquoenteleqia sulTaca zeda sxeulTrdquo anu im Tvisebebis Tu vnebebis

ganxorcilebaamoqmedeba rac Tavidanve potenciurad arsebobs adamianis

sxeulSi

arsebabuneba ndash ldquoοὐσία ndashsrdquo cnebas farTo semantikuri speqtri hqonda

aristoteles mixedviT igi SeiZleba gavigoT 1) rogorc konkretuli arsi

anu myofi 2) rogorc sagnis Sinagani buneba arsi raoba anu misi idea

3) rogorc materiisa da formis erTianoba yofna arseboba amgvari

farTo semantikuri veli iyo mizezi imisa rom xSirad erTmaneTSi

ireoda ldquoοὐσίαrdquo (buneba arseba) da ldquoὑπόστασιςrdquoς (piri guami ganukueTeli)

cnebebi qalkedonis msoflio krebam (451 w) mtkice zRvari ganaCina

hipostassa da usias Soris Oldquoοὐσίαrdquo damkvidrebul iqna `arsebis~

(`bunebis~) gagebiT (meliqiSvili 2011 170-171) ioane sinelis teqstSi

berZnuli ldquoοὐσία-srdquo qarTul Sesatyvisad petre gelaTelis TargmanSi

ldquoarsebardquo xolo eqvTime aTonelTan ZiriTadad ldquobunebardquo aris gamoyenebuli

ldquome erTisa guamovnebisa orTa arsebaTa (ldquoδύο οὐσίαrdquoumlPG Vol 88 1137A)

ugalob (A-39 190r) ldquoxolo me vadideb guamsa erTsa oriTa bunebiTardquo

(sineli 1965 496) ldquoarsebis-SinaAacute (ldquoπαρουςίᾳrdquo PG Vol 88 1157C) vidreme

sityuaAacute srul-hyofs siwmidesardquo (A-39 198r) ldquosityuaAacute igi arsebiTi srul-

hyofs siwmidesardquo (sineli 1965 515) ldquoarcaRa gonierTa arsebaTaAacute (ldquoνοερὰς

οὐσίαςrdquo PG Vol 88 1068B) SeZlebisaebr Cuenisa warumateblad yofaAacute

vTqumcardquo (A-39 162r) ldquoarca Tu uAtildeorconi igi bunebani angelozTani arian

warumarTebel da maradis erTsa zedardquo (sineli 1965 429) ldquogonier da

26 bdquogulndashficxelobaAacute sikudili ars gonebisaAacute da mklveli sulisaAacute gulndash

ficxelobaAacute iSvebis myovarndashJamisa udebebisagan xolo udebebaAacute movals mocaleobisagan da siyuarulisagan mconarebisabdquo (sineli 1965 283) bdquougrZnobelobaAacute sxeulTaca zeda da sulTaca zeda ars momkudari grZnobaAacute dayovnebulisagan enisa da udebebisa ugrZnobelobadmi misrulebulildquo (A-39 109v)

ioane petriwTan ldquogulndashficxeloba mklveli ars gonebisa sulisa Tualisa aCrdili Semosruli vneba boroti moyusisa ganmwareba saZulo risxva gulisndashTquma migebisa

amas ekrZale monazono mdabalordquo (petriwi 1968 173) saanalizo striqoni da Sesabamisad termini enteleqia (an am Sinaarsis momcveli

sxva raime leqsikuri elementi) ar gvxvdeba berZnul teqstebSi da arc inglisur da rusul TargmanebSi (ix ing 181 slav 181 PG vol88 932)

144

yovlad keTil sulisa Tual da Semdgomad usxeuloTa arsebaTa

(ldquoἀσωμάτους οὐσίαςrdquo PG Vol 88 1033C) yovelsa guarsa zesTa aRmvlelrdquo (A-39

154r) ldquoda Semdgomad angelozTa sikeTisa yovlisave bunebisa uaRres

arsrdquo (sineli 1965 406)

amrigad saTnoebaTa kibeSi sakmaod mravalferovania filosofiur-

Teologiuri terminologia paraleluri teqstebidan kargad Cans

cnebiTi enis (filosofiuri terminologiis magaliTze) Camoyalibebis

procesi kerZod adreul etapze igi naklebad sistemuria da ar Cans

mkacrad organizebuli terminologiuri aparati (erTsa da imave sityvas

eqvTime aToneli sxvadasxva qarTul Sesatyvisebs uZebnis an kidev

sxvadasxva berZ termins erTi da imave qarTuli formiT Targmnis) rac

eqvTimes epoqisTvis da misi Targmanebis mizandasaxulobis

gaTvaliswinebiT bunebrivia xolo mogvianebiT petre gelaTelis

TargmanSi rogorc mosalodnelic iyo ukve Cans ufro sistemurad

Camoyalibebuli terminologiuri aparati rac Seexeba anton

kaTalikosis redaqcias zog SemTxvevaSi misi wyaro manamde arsebuli

prozauli Targmanebi zogjer ki Sua saukuneebis qarTul

filosofiaSi SemuSavebuli filosofiur-Teologiuri terminologiaa

romlis Rrma da safuZvliani codna araerTgzis Cans teqstSi gvxvdeba

SemTxveva roca anton kaTalikosi ukve arsebul termins iyenebs ara

tradiciuli mniSvnelobiT aramed cvlis mis Sinaarss statiaSi

damowmebuli konteqstebi ioane petriwis redaqciidan arsebiTad misdevs

Tavis ZiriTad wyaros eqvTime aTonelis Targmans

145

Tavi V

saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqcia

anton kaTalikosamde ioane sinelis saTnoebaTa kibe rogorc

viciT iTargmna da gadamuSavda xuTjer ivane lolaSvilis azriT ioane

petriwiseuli galeqsili varianti eqvTimeseul xolo antoniseuli -

petre gelaTeliseul Targmans eyrdnoba sadisertacio naSromis am

nawilSi sxva problemur sakiTxebTan erTad SevecdebiT gamovikvlioT

anton kaTalikosis redaqciis wyarosTan dakavSirebuli udavod

mniSvnelovani sakiTxi amgvari kvleva miT ufro aucilebelia rom

teqstis struqturaze dakvirvebam wamoWra anton kaTalikosis mier

CvenTvis ucnobi sxva wyaroTi sargeblobis varaudi

amasTanave saTnoebaTa kibis antoniseuli redaqcia versifikaciiT

safexurebis organizebiTa da Sesavali originaluri strofebiT aSkarad

imeorebs ioane petriwis mier ramdenime saukuniT adre galeqsili

teqstis stils am ori poeturi redaqciis Sedarebam wamoWra saintereso

mosazrebebi romelTa Tanmimdevrul Camoyalibebasac SevecdebiT

winamdebare paragrafSi

gamomdinare iqidan rom prozaul teqstTan SedarebiT poeturi

versiebi TavisTavad bevrad naklebi moculobisaa daismis kiTxvebi

prozauli teqstebis sakmaod didi moculobis masalis miuxedavad ratom

dasWirda anton kaTalikoss originaluri strofebis CarTva poetur

teqstSi ra daniSnuleba aqvs sakuTriv antoniseul CanarTebs

aviTarebs Tu ara am CanarTebSi axal ideebs sadisertacio naSromis am

nawilSi yuradReba gamaxvildeba am da sxva mniSvnelovan sakiTxebze

Cven ar SevexebiT ioane petriwis leqsiTi redaqciis wyarosTan

dakavSirebul problemas radgan am mimarTulebiT kvleva ukve

Catarebulia teqstis gamomcemlis ivane lolaSvilis mier (ix petriwi

1968)

146

amp 1 anton kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibis mimarTebebi

adreul qarTul redaqciebTan

Tavdapirvelad unda aRvniSnoT rom saTnoebaTa kibis sakmaod

vrcel Tavebs anton kaTalikosi wnexs amoklebs da TiToeul Tavs

aTavsebs mxolod aT strofSi msgavsad ioane petriwisa igi sagangebod

arCevs ZiriTad misi SexedulebiT metad mniSvnelovan informacias rac

Seaqvs konkretul safexurSi antonis mier teqstSi Sesatanad SerCeuli

adgilebi xSirad emTxveva im informacias romelic petriwis galeqsil

variantSic moxvedrila rac ar unda iyos SemTxveviTi27 ase magaliTad

pirvel TavSi sadac saubaria soflidan gasvlaze antonTan da

petriwTan rva muxli emTxveva erTmaneTs es rva muxli Seicavs zustad

erTnair informacias romelic SeurCeviaT prozauli teqstidan

poeturSi Sesatanad ar aris nawarmoebebSi iseTi safexuri sadac sul

mcire sami muxli ar iyos erTsa da imave masalaze agebuli gamonaklisia

mxolod mecxramete Tavi - bdquomRviZarebisaTvisldquo sadac erTaderTi muxli

emTxveva Tumca iv lolaSvilis azriT am safexurSi petriwi mxolod

or muxls adgens prozauli teqstis mixedviT danarCeni nawili

originaluria da am ori muxlidan erTi emTxveva antonis mier

gasaleqsad SerCeul masalas aRsaniSnavia isic rom meoTxe TavSi ndash

bdquomorCilebisaTvisldquo - romelic moculobiT yvelaze vrcelia erTmaneTs

emTxveva Svidi muxli rac bunebrivia metyvelebs imaze rom antoni

gasaleqsi masalis SerCevisas metndashnaklebad iTvaliswinebს petriwis ukve

arsebul teqsts aqve davimowmebT ramdenime muxls petriwis redaqciidan

romelsac prozaul teqstSi Sesatyvisobebi ar eZebneba da Sesabamisad

Cveni varaudiT swored maTze dayrdnobiT qmnis antonic msgavsi

Sinaarsis teqstebs

anton kaTalikosi

ldquoucxoeba imier lTolva amriT

ioane petriwi

ldquooAcircfroAacutesRa mAtildearTa aReba juarisa

27

rogorc ukve aRiniSna saTnoebaTa kibis anonimur vesiaSi (romelic mihyveba petre gelaTelis Targmans) Setanili masala ar emTxveva sxva poeturi gadamuSavebebis masalas

147

xolo jegravearis atAcircrTva qristes msgavsebardquo (3 I orig str)

da

esreT Sedgoma TAcircsndashTacircsad qristesi

awrdquo (str 22)

ldquoTu sam WeSmarit monanul ars igi vin

momymar ars yovlad kninRa Atildemel aqegraves

stomaqi

yia gamAtildemari wyuriliTa Semwvari

xorcni mcirooden dafarulni SiSegraveAgravelni

Tvalni quAgravemWegraveretni zraxva yovlad

mdabalirdquo (55)

ldquomonanulisa muceli momymar ars da

sasa wyurvilsa ganuAtildemia maradis

AtildeorcTa siSiSule mas Tanandashac

TacircsebiT

miscems moqeneT aras miiRebs maTsa

misi sxuaTa ars sxuaTa ndash misi

yovel arardquo (57)

ldquo147avi mCenobai CegraveAgravenda esTa cnobili

eSmakTa mier esTa mopovnebulis

saqmisa uRmrTo nergi mwarmo vnebaTa

TAcircT RmrTisad oden uaris-yofad

mawurTAcirc

misi SemTxegraveAgraveva boroti eSmakT mamsgavsrdquo

(22 I orig str)

ldquogmobisa gesli sulsa urwyams

maxesa

magra eSmaki ars mpovneli amisi

oAcircfalsa viTar TAcircT hkadra gamocda

da

bunebiT kacad srulebiT hgona

martod

ieso RmerTi arsT mbadi sakAcircrveladrdquo

(222)

nimuSad mogvyavs iv lolaSvilis mier petriwis originalad

miCneuli strofi Tavidan - bdquomorCilebisaTvisldquo da semantikurad msgavsi

adgili antonis teqstidan

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquoor-gvari aris sikegravedilisa sxegraveaoba

pirveli romel ganyofa ars kerZoTa

arsebisaTa cxovel gulis-Atildemieris

xolo meore nebsiT mokdoma nebis

da cxovel-yofa qristesi TAcircs-Sorisadrdquo

(64)

ldquosikudili orad ganiyofis ixede

erTad ndash bunebiT yovelTa kacTad ese

xolo meored ndash saqmeTagan sikudilad

AtildeorcielebrTa sulisa ganSorebiT

filosofosoba ars wurTa amisi maradrdquo

(64)

148

ivane lolaSvili saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli

redaqciidan citirebuli muxlis wyarod miiCnevs amonios ermiasis

teqstis ndash bdquomosaAtildesenebeli xuTTa AtildemaTadmi porfiri filosofosisaTaldquo

qarTul Targmans da am Txzulebidan Sesabamisi konteqstis

zemoTmoyvanil strofTan Sepirispirebis safuZvelzე askvnis rom

ldquoamonios ermisis ldquomosaAtildesenebelTardquo mTargmneli yofila ioane petriwirdquo

(petriwi 1968 35) SevniSnavT rom ioane petriwis ukanaskneli strofi

bolo striqoni ar aris originaluri mas safuZvlad sinelis prozauli

teqstiს Sesabamisi monakveTi udevs bdquoΚαigrave θαῦμα ὄντως πῶς καί Ἑλληνές τι τοιοῦτον

ἐφθέγξαντο ἐπεigrave καigrave φιλοσοφίαν τοῦτο εἶναι ὁρίζονται μελέτην θανάτουldquo (PG Vol 88 797 C)

ldquosakAcircrvel ars viTar warmarTaca esreT sTnda ese vidreRa Tques

viTarmed sibrZne AtildesenebaAacute ars sikudilisaAacuterdquo (sineli 1965 161) ldquoda

sakAcircrvel namdAcirclve viTar da ellinTaca eseviTari raAacuteme aRmoTques

vinaAacuteTgan da filosofosobadca amas gansazRvreben yofad wurTasa

sikudilisasardquo28 (A-39 63v) citirebuli pasaJis wyarod andrei kordoCkini

platonis fedonidan sikvdilze meditaciis cnobil koncefcias miiCnevs

(Phaedo 67e) (kordoCkini 2003 20-21) rac Seexeba pirvel oTx striqons

daaxloebiT igive azri Cans saTnoebaTa kibis TargmanebebSi ldquoorkeci ars

sikudili xiluli da uxilavi rameTu ars mkudari romeli mokudes

Atildeorcielad da ars mkudari romeli momkudar iyos suliTa rameTu ara

Sedgomil ars cxorebisadardquo (Targmaneba Agrave) (sineli 1965 564) amdenad

amonios ermisis teqstis am monakveTis wyarod miCneva ar Cans sarwmunod

Tumca ioane petriwis teqstis citirebuli strofi antoniseuli

redaqciis Sesabamisi konteqstis wyaro namdvilad gamxdara

amrigad damowmebuli magaliTebi cxadyofs rom anton kaTalikosi

aramarto icnobda ioane petriwis mier Seqmnil saTnoebaTa kibis poetur

teqsts aramed iyenebda kidec sakuTari redaqciis Seqmnis procesSi

aqve aRvniSnavT imasac rom iv lolaSvili zogierT SemTxvevaSi

ioane petriwis originalur CanarTad miiCnevs strofebs romelTac

eZebnebaT Sesatyvisi adgilebi prozaul teqstSi sailustraciod

28 calke kvlevis sagania (saTnoebaTa kibis mixedviT) mTargmnelebis (petre gelaTelisa da eqvTime aTonelis) damokidebuleba ldquoelinuri sibrZnisadmirdquo rasac samomavlo perspeqtivad vsaxavT

149

davimowmebT ioane petriwis originaluri strofebsa da teqstis eqvTime

aToneliseuli Targmanis paralelur adgilebs

ioane petriwi

ldquoraJams gnatriden ucxoebad gansrulsa

da gulisndashsityuas aRaSfoTebden Sensas

maSin queyanad zeciT mosruli igi

moiAtildesene da damdabldi gonebiTa

hoAacute moRuaweo gansrulo mterTa wyobadrdquo

(31)

eqvTime aToneli

ldquoraJams eSmakni viTarca didsa

rasme saTnoebasa zeda guaqebden

anu Tu kacnica ucxoebisa

CuenisaTAcircs maSAcircn Cuen moviAtildesenoT

zeciT queyanad mosruli igi da

CuenTAcircs ucxo-qmnuli da vpovneT

Tavni Cuenni viTarmed daRacaTu

ukuniTi ukunisamde JamTamca

viRuwidiT da ucxo viqmneniT

nacvalsa misasa ver aRvasrulebTrdquo

(sineli 1965 51)

ldquomonanulisa simdable sxuebr ixile

da codvas Sina myofTaca ganicade

xolo maRalsa siyuarulsa RmrTisasa

sanatrelsa mas mosrulsa simdablesa

SeesakuTre igi gaqundes maradisrdquo (58)

ldquosxuaAacute ars monanulTaAacute igi

mglovare da mWmunvare simdable

da sxuaAacute ars simdable maTi

romelni jereT codvaTa Sina

arian da daisjebian sAcircnidisisagan

da sxuaAacute ars RmrTisa mier

srulTa zeda momavali igi

sanatreli da sulTa

ganmamdidrebeli simdableAacuterdquo

(sineli 1965 146)

ldquoamas ganhkurnebs wuxili moyusis Tana

ZacircrTa SemTxueva guliTa misTAcircs lmobiT

raJams suliTi anu sxeulobiTi

misTAcircs movides gansacdeli da viTar

SenTAcircs mosrulsa esreT stkivneulobderdquo

(95)

ldquoukueTu sruliad gankurnebul xar

vnebisa misganndashese gaqundin

saswaulad araTu odes

Semawuxebelisa misTAcircs ilocAcircde

arca odes axaro ZruniTa arca

raJams mixado pativisndashcemad

aramed raJams gesmes mowevnuli mis

zeda sulieri gina Atildeorcieli

150

gansacdeli da viTarca Senmda

mowevnul iyo esreT gelmodis da

scremloodi maSin uwyode

viTarmed ganTavisuflebul xar

ZacircrisndashAtildesenebisaganrdquo (sineli 1965

205)

ldquoqristes vnebaTa Atildeseneba ganiyvanebs

ZacircrisndashzraAtildevasa moyusisagan hoAacute kaco

Tu viTar maTTAcircs Tavad ilocvida

da moiTmenda simSvidiT kadniersa

maTsa warmdebsa ugunursa zraxvasardquo (96)

ldquoAtildesenebaman vnebaTa qristesTaman

gankurnos ZacircrisndashAtildesenebaAacute rameTu

ZAcircrndashuAtildeseneblobisa misisagan da

simSAcircdisa sircxAcircleul iqmnis igirdquo

(sineli 1965 205)

ldquocrundashficTa kacTa da tyuvilis

mwmasnelTa

nuca Tu yovlad mcired daeaxlebi

warved iloce gesuros Tu zuaoba

ese umjobes raTgan gmobad sulisa

zesTa wmidisa isi ganiCinebisrdquo (114)

ldquonuvin hgonebn romelsa aqus

cnobaAacute viTarmed codvaAacute

tyuvilisaAacute mcire ars rameTu

sulman wmidaman saSinelad Tqua

misTAcircs piriTa 150avit

winaAacuteswarmetyuelisaAacuteTa viTarmed

romeli ityodis sicruesa mas ara

waremarTos winaSe TualTa CemTardquo

(sineli 1965 216)

ldquoxuTni arian tyuvilisa saqmeni

SiSi sasjelTa anu SiSis Tacircnier

sazrdelisaTAcircs anu gemovnebisa

sicilisaTAcircs gancxromisa yrmebrisa

moRuaweTagan Sors arian esenirdquo (119)

ldquoviTarca yovelTa vnebaTa zeda

ganyofilebani arian sasjelTani

egreTve tyuilisaTAcircs rameTu sxuaAacute

sasjeli ars misi romelman

SiSsaTAcircs tanjAcircsa tyua da sxua ars

misi romelman Tacircnier Wirisa

raAacutesame qmna igi uSiSoebiTa

RmrTisaAacuteTa sxuaman tyua

sazrdelisaTAcircs da sxuaman

gemoTmoyuarebisaTAcircs da sxuaman

raAacuteTa mis Tana myofTa sicili

moatyuas da sxuaman ndash raAacuteTa Zmasa

Tacircssa boroti uyosrdquo (sineli 1965

151

218)

ldquoSezavebaTa cvaleba moawiis

mowyinebisa eSmakman gamomcdelman

dasarwmuneblad soflis moqcevisada

raTa mkurnalsa uCuenebdes 151avit mas

mas Seaqcios senaksa ganaSorosrdquo (125)

ldquoucxoTa Sewynarebasa moagonebn

mowyinebaAacute dayudebulTa da

mowyalebasa AtildeelTndashsaqmrisa mier

awuevs yofad moslvad uZlurTa

Tana awurTis gulsndashmodginedrdquo

(sineli 1965 221)

ldquoZili mrCoblndashorTa kavSirTa Sezaveba

da maTgan qmnilTa cxovelTa sxeulisa

grZnobiTTa guarTa sacnobelTa uqmoba

gonierad Sen gaigone ese ars

magra mizezi ndash sxua iswave Tu gsurisrdquo

(183)

ldquoZili simtkiceAacute ars bunebisaAacute da

xati ars sikudilisaAacute da uqmobaAacute

ars sacnobelTaAacute erTi ars Zili

da mravalni qonan ganyofilebani

viTarcandashigi gulisndashTqumasacardquo

(sineli 1965 288)

ldquomravalTa Tana locva mRAcircZarebasa

mihmadlebs kacsa moRuawesa sifrTxiliT

xolo Znelad uCns SemsWualva gonebisa

vinaAacuteTgan xedva udabnos myofta hSuenis

da simartoiT maradis cxovrebulTardquo (190)

ldquovhgoneb Tu simravlesa Tana

locvaAacute yovelTa mier SesaZlebel

ars xolo mravalTaTAcircs umjobes

ars erTisa Tan oden locvaAacute

rameTu martod locvaAacute mciredTaAacute

ars friad raJams simravlesa Tan

ilocvide ver SeuZlo unvToAacutesa

mis da maRlisa locvisa

aRsrulebad aramed aqundin

gonebasa Sensa saqmed gulisAtildemisndash

yofaAacute sityuaTa maT romelTa

hgalobde anu Tu kualad gaqundin

dawesebuli raAacuteme locvaAacute raAacuteTa

vidremdis moyuasi muAtildelsa

daasrulebdes Sen gulsa Sensa mas

ityodi raJams muAtildelndashpyrobiT

hgalobdeTrdquo (sineli 1965 291)

ldquoamis mZle eqmodis nu gconis adgilTa

maT

ldquoadgilTa romelTa Sina geSinodis

nu gconis mun mislvad RamiT

152

mislvad maradis sadaca geSinodis

Ramis sibnele dRisad Seracxe naTlad

xolo dRisasa ewyuebode locviTa

da esreT Sedi moRuawebisa gzasardquo (206)

ukueTu kula adgilsndashscemde

eSmaksa amas daberdes SenTana

yrmebri ese da sakicxeli saxeAacute mindash

raAacutendashxAcircdodi aRiWurve locviTa da

mindashraAacutendashiwio adgilsa mas ganipyren

Atildeelni da tanjen mterni raJams

ganTavisuflde senisa misgan

adidebd mAtildesnelsa masrdquo (sineli

1965 298)

ldquoarca sibnele arca udabno adgili

arca Atildeevnebi arca mTaTa simaRle

ganaZlierebs eSmakisaT Cuen zeda

manqanebisa siborotis RoneTa

magra ndash sulisa udebeba daAtildesnilirdquo (208)

ldquoara Tu sibnele RamisaAacute anu

udabnoebaAacute adgilisaAacute ganaZlierebs

eSmakTa Cuen zeda aramed

unayofobaAacute sulisaAacute da odesme

gangebulebiTi swavlaAacuteca miSuebisa

RmrTisaAacuterdquo (sineli 1965 299)

ldquoamis gamo vcnobT viTarmed suli ara

momgonebel ars eseviTarTa amaT

gulisndashsityuaTa uAtildemarTa nametnavTa

aramed ndash mteri zuavi ampartavani

romeli zeciT queyanad daekueTardquo (225)

ldquoda amis gamo ufroAacutesad gulisAtildemandash

vhyofT viTarmed ara Cueni suli

ars mompovnebel eseviTarTa maT

miuwvdomelTa da gamouTqumelTa

borotTa aramed RmrTisndashmoZulisa

eSmakisani arian sityuani igi

romelindashigi zeciT gardamovardardquo

(sineli 1965 328)

ldquoniWi ars ese gamouTqumeli didi

zesTa naTliTa mamisagan mosruli

oden maT mier sacnauri romelTa

moiges igi gonebiTa wmidiTa

da hyofden madliT simSAcircdiT

siwrfoebiTrdquo (247)

ldquosimdable 152avit ars gamouTqmeli

maT mier oden sacnauri romelTa

mougies igi simdidre ars

miuwvdomeli saxelisndashdebaAacute ars da

niWi RmrTisaAacute rameTu ityAcircs

viTarmed iswaveT ara

angelozisagan arca kacisagan

arca wignisagan aramed Cemganrdquo

(sineli 1965 345)

153

ldquomdabalsa uAtildemsve sami ese moigos

Seuracxeba Seiwynaros gineba

da moakudinos gulisndashwyroma yovliTurT

xolo mesamed hqondes ujeroeba

saqmeTa TacircsTa ar Sewynareba misirdquo (248)

saqme keTilisa amis da didebulisa

saTnoebaTa samebisa pirveli ese

ars SewynarebaAacute da TavsndashdebaAacute

yovlisa ginebisa da SeuracxebisaAacute

sixaruliTxolo meore saxe

keTilisa 153avit153tndashZlisa

saTnoebaTaAacutesa ars sruliad

mokudinebaAacute gulisndashwyromisaAacute da

SemusrvilebaAacute gulisaAacute da

bralobaAacute Tavisa TacircsisaAacute yovelsave

zeda xolo mesame kibe keTili ars

TacircsTa saTnoebaTa sruliad

ujerobaAacute da urwmunoebaAacuterdquo (sineli

1965 347)

amrigad damowmebuli masala vfiqrobT sakmarisia imis

sailustraciod rom zogierT SemTxvevaSi saqme gvaqvs tradiciulad

prozauli teqstis poetur gadamuSavebasTan da ara originalur

SemoqmedebasTan Sesabamisad gadaWarbebuli Cans iv lolaSvilis

Sefaseba rom ioane petriwis teqsti originaluri nawarmoebia (petriwi

1968 99) Tumca es faqti namdvilad ar amcirebs poeturi teqstis avtoris

mier gaweul Sromasa da Rvawls

rogorc aRvniSneT teqstis antoniseuli redaqciis wyarod iv

lolaSvili petre gelaTeliseul prozaul Targmans miiCnevs (petriwi

1968 93) mkvlevris varaudi antoniseuli teqstis ZiriTad wyarosTan

mimarTebaSi zustia magram aq aucileblad migvaCnia erTi niuansis

dazusteba miuxedavad imisa rom anton kaTalikosi Tavisi

redaqciisaTvis ZiriTad masalad arCevs swored petre gelaTeliseul

teqsts (vfiqrobT avtoris literaturuli gemovnebas metad

akmayofilebs petre gelaTelis Targmanis gelaTuri skolis

tradiciisamebr elinofiluri stili) igi icnobs da ufro metic xSir

SemTxvevaSi iTvaliswinebs sxva teqstebis masalas riTac qarTul

saazrovno sivrceSi teqstis cirkulaciis process erTgvarad kravs da

154

ajamebs msjelobas gavamyarebT faqtobrivi masaliT Sesabamisi

paraleluri adgilebis damowmebiT

ufro vrclad ganvixilavT erT nimuSs saTnoebaTa kibis anton

kaTalikosiseuli redaqciidan bdquoviT brwyinva naTlis anu morჶi bzis

simrgvalisldquo (11) eqvTime aTonelTan Targmnilia Semdegnairad bdquoviTarca

sivrce naTlisaAacute da xilvaAacute mzisaAacuteldquo (sineli 1965 334) xolo petre

gelaTeli imave adgils Semdegnairad Targmnis bdquoviTarca naTlisa

brwyinvalebaAacute da mzisa saxeldquo (A-39 9v-10r) citirebuli paraleluri

teqstebidan naSromis am nawilis mizandasaxulobisTvis mniSvnelovania

termini morჶi romelsac anton kaTalikosi iyenebs petre gelaTelis

redaqciiseuli termin ldquosaxesrdquo nacvlad saxec da morჶic Zvel qarTul

filosofiur cnebiT enaSi gamoiyeneboda formis aRmniSvnelad

(sainteresoa aseve rom berZnul teqstTan ufro axlos dgas

eqvTimeseuli Targmani ldquoἡλίου θέαrdquo ndash mzis xilva asevea inglisur

TargmanSic ndash ldquosightrdquo (sanaxaoba ndash xilva) msgavsi terminologiuri Tu

leqsikuri Tanxvedra xSiria petre gelaTelis Targmansa da antonis

poetur gadamuSavebas Soris rac gamoCnda kidec naSromis Sesabamis

TavSi ndash saTnoebaTa kibis filosofiur ndash Teologiuri terminologia

anton kaTalikosis redaqciis petre gelaTelis Targmanidan

momdinareobis saCveneblad davimowmebT paralelur adgilebs am ori

teqstidan da meti sicxadisTvis sqolioSi davurTavT Sesabamis

monakveTebs eqvTime aTonelis Targmanidanac

Aanton kaTalikosi petre gelaTeli

ldquosofliT ltolvaman gansazRegravera Tavi TAcircsi

ars nebsiTi Zulveba bunebisa

kualad misive uaris-yofa sruli

da mogebisa trfialeba survili

mimTxegraveAgraveul-yofis zesTa-bunebiTTamirdquo (12)

ldquoganSorebaAacute soflisaAacute ars

nefsiTi siZulili da uarqmnaAacute

mimTxueviTa zesTbunebaTaAacuteTardquo

(A-39 10v)29

29 ldquomonazonebaAacute ese ars raAacuteTa nebaAacute Tavisa TAcircsisaAacute dautevos monazonobaAacute ars iZulebaAacute bunebisaAacute samaradisoAacute da dacvaAacute sacnobelTaAacute dauklebelirdquo (sineli 1965 21)

155

ldquovijmniT ra sofliT ganvevlodeT

soflisaT

maSin eSmakni aRmmzadeben Cuen nategraverad

nategraverad mowyaleT Tanlmobil eriskacTad

xolo bralobad TavTadmi CuenTa aRgegraveZegraveren

viT damaklebTa TqmulTa maT keTilTaganrdquo

(25)

ldquoeSmakni Semdgomad jmnisa

namdAcirclive mowyaled da

Tanalmobilad natrad eriskacTa

aRmmzadeben Cuen da TavTa TAcircsTa

ubadrukebad viTarca yovlisa

maTisa saTnoebisagan TavTa

TAcircsTa damaklebelTa (A-39 16v)30

ldquoaravin aRhAtildeda zecieradmi sasZlod

garna mlTolveli samTagan RirsTa jmnisaT

saqmeT yovelTgan kacTa xolo da mSobelT

da gardamkegraveAgraveTi sruliadre nebisa

eg-saxed mjmneli cuddidebobisaganrdquo (28)

ldquoaravin zecaTa sasZlosa Sina

gAcircrgAcircnmosilTaAacute Sevals ar

pirvelisa da meorisa da mesamisa

mjmneli jmnisaAacute vityAcirc ukue

yovelTagan saqmeTa da kacTa da

mSobelTa da gardakueTasa

TAcircsisa nebisasa da mesamesa

jmnasa cudad didebisasardquo (A-39

18r)31

ldquoucxoeba ars pativisa gangdeba

iwroebisa simWidrovis wadnova

xolo saRmrTosa surAcirclisa mizezi

simravle trfobis zvaobisa ukuTqma

da ZAcircr-fasisa dumilisa peleRordquo (33)

ldquoSeuracxebisa wadili iwroebisa

gulisTqumaAacute survilisa

saRmrToAacutesa mizezi trfialebisa

simravle ampartavnebisa

uvarisyofaAacute dumilisa siRrmerdquo

(A-39 19r)32

ldquoucxosa usxen Sacirclni netar-sulTqmani

xolo megobrad zena Zalni wmidani

romelTa igi drosa sikegravedilisasa

ldquoxolo iyvned Svil sayvarel

Senda sulTqumani gulisani

monad moige sxeuli Seni xolo

30 ldquoeSmakni Semdgomad gamoslvisa Cuenisa sofliT daguarwmuneben mowyaleTa da lmobierTa erisganTa natrad da TavTa CuenTa bralobad viTarmed yovlisaganve saTnoebisa maTisa Tavni Cuenni gamogAcircAtildeumianrdquo (sineli 1965 36-37) 31 ldquovervin Sevides zecisa sasZlosa gAcircrgAcircnosani ukueTu ara moigos pirveli igi da meore da mesame ganSorebaAacute ese igi ars pirveli-soflisagan da monagebTa da naTesavTa da meore-nebisagan TAcircsisa da mesame-ganSorebaAacute cudad-zuaobisagan romeli Seudgs morCilebasardquo (sineli 1965 41) 32 ldquosurvili kdemisa da yuedrebisaTAcircs gulis-TqumaAacute Wirisa da iwroebisaAacute aRorZinebaAacute survilisa saRmrToAacutesaAacute ganmravlebaAacute siyuarulisa RmrTisaAacute uvaris-yofaAacute zuaobisaAacute ufskruli dumilisaAacuterdquo (sineli 1965 43)

156

Zal-uZs Sewevnad rgebad megobar-yofad

ese ars uflis mZiebi naTesavi (38)

megobrad ndash wmidani Zalni

romelTa Jamsa ganslvisasa

rgebad Senda Zalndashuc geqmnen Tu

megobar ese ars uflis mZiebi

naTesavirdquo ( A-39 21r)33

ldquoaqa mamaman ucxoebis gegravearisad

Sedrgineba hyo Zilis-SorisTa sizmarT

esTa ganmsazRegraverman romelni wina-hsxenan

ese gvario ars ZrvaAacute gonebisa

uZraobasa Sina sxeulisasardquo (sizmarTaTvis1)

ldquoviTar veWu (arca rameTu

ganvasazRvreb SedrginebiTad)

Semdgomad ucxoebisa sityuaTa

xolo ufroAacutesRa maT Sina

mciredTa sizmarTaTAcircsca

STawexebad raoden arcaRa amis

zakuvis mzakuvarTaAacutesa

gamoucadelad yofad Cuenda

umjobes (Txroba pirvel pirSi)

ZlisSinaAacute ars gonebisa ZrvaAacute

uZravobasa Sina sxeulisasardquo (A-

39 23r)34

ldquosxegravea ars ocneba sizmrisagan hAtildeams cnobad

RmrTis-metyegraveAgravelurad aqa gancxadebulebs

ocneba aris TvalTa cTuneba maSin

midmo goneba odes mZinareobdes

xolo sxeuli mRAcircZareobdes odesrdquo

(sizmarTaTvis 2)

ldquoocnebaAacute ars cTunebaAacute TualTaAacute

mZinaresa Sina mimogonebasa

ocnebaAacute ars gankrTomilebaAacute

gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina

sxeulisasardquo (A-39 22v)35

ldquoqristesTvis eSmakT gvixilon ra damtevi ldquoraJams damtevebelTa uflisaTAcircs

33 ldquoda Svilni Senni sayuarelni iyvned sulTqumani gulisani da monad moigen Atildeorcni Senni xolo megobrad wmidani igi Zalni romelTa Zal-uc Jamsa sikudilisasa didad sargebeli Seni ukueTu megobar Senda iqmen da bdquoese ars naTesavi romeli eZiebs ufalsa eZiebs xilvad pirsa RmrTisa iakobissaldquo (sineli 1965 48) 34 bdquoviTarmed Semdgomad ucxoebad ganslvisa sizmarni guebrZvian amisTAcircs vinebe ucxoebisa Tavsa Tana mciredi sizmarTaTAcircsca Tqumad raAacuteTa amasca Ronesa mzakuvarTa maT CuenTasa ara umecar viyvneT sizmari ars aRZrvaAacute gonebisaAacute uZraobasa SAcircna AtildeorcTasardquo (sineli 1965 53) 35 ldquoocnebaAacute ars cTomilebaAacute TualTaAacute mZnaresa gonebasa Sina ocnebaAacute ars gancAcircbrebaAacute gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina AtildeorcTasa ocnebaAacute ars xilvaAacute uguamoAacute da ara arsirdquo (sineli 1965 53)

157

ucxod saxlTagan da saxleulTa yovelT

maSin sizmarTa SfoTebiTa gangegravecadnen

gvaCegraveAgravenon sizmriv TAcircsni mtyebarni CuenTAcircs

anu momkegravedarni CuenZliT anu mZrwolarerdquo

(sizmarTaTvis 3)

TAcircsTa saxlTa da saxleulTasa

ucxoebiTa da siyuaruliTa

saRmrToAacuteTa Tavni TAcircsni

ganvyidneT maSin namdAcirclve

eSmakni ZilisSinaTa mier

SfoTebiTa gangucdian Cuen

TAcircsTa CuenTa mCuenebelni

CuendaginaTu mtyebarTa anu

momkudarTa Cuen ZliT gina

SepyrobilTa da mZrwolareTardquo

(A-39 23r)36

ldquomorCileba ars uaryofa Tavisa

gancxadebuli sxeulis moZageba

morCileba ars mokegravedineba asoTa

gonebisasa mrTels cxovrebasa Sina

da moZravoba yovlad ganukiTxegraveAgravelirdquo (41)

ldquomorCilebaAacute ars uaryofaAacute

sulisa TAcircsisaAacute yovliTurT

sxeulisa mier zedCuenebuli

gancxadebulad gina mebr

sxuebrca morCilebaAacute ars

gamoukiTxveli moZravobaAacuterdquo (A-39

25v)37

ldquoCegraveAgravenTa saRmrToTa mamaTa sinanuli

esTa ganhsazRegraveres sibrZnisamebr maTisa

sinanuli ars naTlvis ukmo-wodeba

aRTqma RmrTisadmi cxovrebisa meoris

da ganhsja TaAcircs TAcircsisa urcxegraveAgravenelirdquo (51)

ldquosinanuli ars naTlisRebisa

ukmowodebaAacute sinanuli ars

aRTqumaAacute RmrTisa mimarT meoris

cxorebisaAacute38rdquo

ldquosinanuli ars dageba uflisadmi

wina-aRmdgomTa SecodebaTa ZliTiT

ldquosinanuli ars dagebaAacute uflisaAacute

winaaRmdgomTa SecodebaTa ZliT

36 bdquora Jams dautevniT uflisaTAcircs TAcircsni da saxlni Cuenni da mivscniT Tavni Cuenni ucxoebad siyuarulisaTAcircs RmrTisa maSAcircn eSmakni sizmarTa mier SeguaSfoTebdian Cuen da gAcircCuenebdian TAcircsTa CuenTa viTarca mglovared anu viTarca mkudrad anu viTarca CuenTAcircs Sepyrobilni da Wirveulnirdquo (sineli 1965 53) 37 ldquo morCilebaAacute ars uaris-yofaAacute sulisa TAcircsisaAacute srulad AtildeorcTa mier gamoCinebuli gancxadebulad gina Tu esreT morCilebaAacute ars mokudinebaAacute asoTa gonebiTa cxoeliTa morCilebaAacute ars gamouwulilveli aRZrvaAacuterdquo (sineli 1965 57) 38 ldquosinanuli ganmaaxlebeli ars naTlisndashRebisaAacute sinanuli aRTqumaAacute ars RmrTisa mimarT axlisacxorebisaAacute sinanuli ars Tavisa TAcircsisa damsjelirdquo (sineli 1965 125-126)

158

sinanuli ars wmeda sAcircnidisisa

sinanuli ars yovelTa saWirvelTa

nebsiT daTmena cxovrebis ganaxlebardquo (52)

keTilTa moqmedebisa mier

sinanuli ars sAcircnidisisa

ganwmedaAacute sinanuli ars yovelTa

saWirvelTa nefsiTi moTminebaAacuterdquo

(A-39 54r)39

ldquoamas emkacre monanulo nu sada

ver sisufTeman grZelman dahavebaman

daayenasmca Sen Soris sAcircnidisis

mxileba kbena Senda yovlad sargoAacute

da Sen kidegan ipovo keTilTaganrdquo (58)

ldquoganvemkacrneT nusada

araganwmedilebisa ZliT aramed

dahavebisa mxilebisagan dascxr

sAcircnidisi (A-39 63r)40

ldquoჶilosoჶia ganhsazRegraveres sxolastikosT

elinTa brZenTa pirvelad CegraveAgravenTa moZRvarT

viTarmed arso ese wegraverTa sikegravedilisa

vina mAtildesovneli sikegravedilisa yoveli

ჶilosoჶos ars namdAcircl sibrZnis-moyuarerdquo

(63)

ldquoda sakAcircrvel namdAcirclve viTar da

ellinTaca eseviTari raAacuteme

aRmoTques vinaAacuteTgan da

filosofosobadca amas

gansazRvreben yofad wurTasa

sikudilisasa (A-39 63v)41

ldquoufskruls ityAcircan umier-kerZo-yofad

romel vieT hsTqegraveAgraves ese apAcircTmantod

esTave wegraverTasa amis sikegravedilisasa

yovlad uwevni mougies saqmeni

ubiwoebac ganuwiaRebelirdquo (67)

ldquoviTarndashigi ufskrulsa

umierkerZood yofad vieTnime

gansazRvreben rameTu adgilsa

missa uwodeben apAcircTmantod

esreTve sulisa gagonebasa

uwevneli da ubiwoebaAacuteca da

moqmedebaAacute mougiesrdquo (A-39 66r)42

ldquoglova RmrTis-ZliTi ars mWmunvareba sulis

salmoba gulis wuxva mowleobiTi

saqmeTa mimarT satkivarTa raTame

ldquoRmrTisZliTi ars mWmunvarebaAacute

sulisaAacute lmobasa Sina gulisa

mowleobisasa maradis

39 ldquosinanuli dagebaAacute ars RmrTisa mimarT Sesworebulad codvaTaAacutesa qmniTa simarTlisaAacuteTa sinanuli ganwmedaAacute ars sAcircnidisisaAacute sinanuli moTmenaAacute ars nebsiTi yovelTa WirTa da gansacdelTaAacuterdquo (sineli 1965 126) 40 ldquovekrZalneT Zmano nuukue ara siwmidisagan dacxromil ars sAcircnidisi mxilebisagan aramed moewyina da amisaTAcircs arRara guamxilebs (sineli 1965 149) 42 ldquoviTarca ufskrulisaTAcircs zRuaTaAacutesa ityAcircan viTarmed miuwdomel ars egreTve Atildesenebisa sikudilisa siwmideca da saqmeca miuwdomel arsrdquo (sineli 1965 159)

159

sawyurvelisa zed-dgromiT mZiebeli

ver mimTxegraveAgravevisad msulTqmi mkegravenesi simwariTrdquo (71)

sawyurvelisa zeddadgromiT

meZiebeli da amisiTa

miumTxuevelobiT tkivneulda

mdevneli da ukuana kerZo amissa

salmobierad mqoTebelirdquo (A-39

67r)43

ldquoglova ars maviwy Atildesovnisa bunebisa

viTa mihscilda daviTs puri miRebad

sinanuli ars dakleba uWirveli

yovlisa reca sxeulebris nugeSis

ara Atildesovna ars TAcircnier sawyurvelTardquo (73)

ldquoaRsaarebaAacute ars daviwyebaAacute

bunebisaAacute viTarndashigi miscilda

visme Wamad puri TAcircsirdquo (A-39

67r)44

ldquomciredi wyali hSrets saAtildemilis matebas

eg-saxed cremli WeSmaritisa glovis

hSrets alsa risxAcircs da navRelficxelobis

amisTAcircs aqa urisxegraveAgraveloba wmida

SemdgomobiTad daiwesa gangebiTrdquo (81)

ldquoviTarndashigi wylisa saAtildemilsa Sina

mciredndashmcired Sematebasa

srulad daSrtebis saAtildemili

esreTve da WeSmaritisac gloisa

cremlsa yovelsa alsa

guliswyromisa da

navRelficxelobisasa mosrvad

utevebies amisTAcircs da

SemdgomobiTadca davaweserdquo (A-39

75v)45

ldquotkivilTad ganhscnes da oflTad Tavni

mravalT

raTa Sendoba bralTa miiRon maTi

ganara kacman ara ZAcircrismeAtildesenman

winuswro amaT bralTmotevebisadmi

ldquotkivilTa da oflTa Sendobisa

ZliT codvaTaAacutesa Tavni TAcircsni

vieTnime ganscnes xolo

ZAcircruAtildesenebelman mamakacman

winauswro amaT romlisaTAacutes

43 bdquoglovaAacute WeSmariti saRmrToAacute ese ars mWmunvarebaAacute sulisaAacute da guli mwuxare romeli maradis isurvebn saqmeTaTAcircs satkivarTa da yovelsa Jamsa trfialisa mis mimarT TAcircsisa wyuriel arn da raJams ver ewiis eZiebn mas tkiviliTa gulisaAacuteTa da Semdgomad misa godebiT Atildemobn kunesiT da sulndashTqumiTrdquo (sineli 1965 161) 44 ldquoglovaAacute daviwyebaAacute ars bunebisaAacute viTarca mas netarsa daaviwyda Wamad puri TAcircsi romelica galobs amas sinanuli WeSmariti ese ars ganSorebaAacute yovlisagan nugeSinisndashcemisa Atildeorcielisa Seuwuxebeladrdquo (sineli 1965 162) 45 ldquoviTarca wyali daSrets alsa cecxlisasa egreTve WeSmaritisa gloisa cremlni yovelsave alsa gulisndashwyromisasa da mrisxanebisasa daSreten amisTAcircsca SeudgineT gloisasa ganSorebaAacute gulisndashwyromisaAacuterdquo (sineli 1965 188)

160

miuteveTo da mogetevosT mdidradrdquo (98) miuteveT mswrafl da mogeteos

Tquen mdidradrdquo (A-39 82r)46

ldquomraval-Tqmobisa sazRegraveari esTa dahsdves

umecrebis xat ZAcircris Atildesenebis karad

kadnierebis laRis Atildeelis-mpyrobelad

tyuAcirclis-msaxur daAtildesna lmobierebis

mowyinebis mxdel Zilisa wina-morbedrdquo (112)

ldquokualad eseve vneba esTa cnobil-ars

viTarmed ese goneb-Sinaobisa

ese igi ars mimogonebis anu

gulis-sityegraveaTa keTilTa ganmabnevel

xolo glovisa yovlad uCino-myofelrdquo (113)

ldquomravalmetyuelebaAacute ars

umecrebisa saxe ZAcircrisAtildesenebisa

kar kadnierebisa

Atildeelisampyrobel tyuilisa

msaxur lmobierebisa daAtildesna

mowyinebisa mxdel Zilisa

winamorbed Tangonebobisa

dabneva mcvelisa uCinoyofa

simAtildeurvalisa sigrile locvisa

ganqarveba (A-39 84r)47

ldquosimaZRre amiT iqmna nayrovanTadmi

deda siZAcircsa AtildeorcT Seginebis mizez

xolo moymoba muclisa monanulsa

siwmidis eqmna mizezad momatyegraveAgravebel

loms mSAcircd-hyofs liqna sxeuls Wama

velurhyofsrdquo (145)

ldquosimaZRre sazrdelTa siZAcircsa

deda48 cxorebaAacute muclisaAacute

siwmidisa momatyuebeli lomi

mliqnelman mravalgzis moamSAcircda

xolo sxeulisa moRuaweman

umetes ganavelurardquo (A-39 89r-

89v)49

ldquoulmobeloba ars mtkice udebeba

da gamoxategravea Sereuli mconari

CegraveAgraveulebisa martivisa mSobeli

gulsmodginebis simAtildenis safrAtildee saSTobi

ldquoulmobelobaAacute ars Semtkicebuli

udebebaAacute mconari gagonebaAacute

winmiRebisa naSobi

gulsmodginebisa sabrAtildee

46 ldquomravalTa miscnes Tavni maTni SromaTa ficxelTa raAacuteTa Seendvnen codvani maTni xolo kacman ZAcircrndash uAtildesenebelman uswris maT rameTu ityAcircs ufali viTarmed miuteveT da mogetevnen Tquen codvanirdquo (sineli 1965 206) 47 ldquomravalndashmetyuelebaAacute saydari ars cudadndashmzuaobrobisaAacute romelsa zeda dajdebis da gamoCndebis igi mravalndashmetyuelebaAacute saxe ars ugulisAtildemoebisaAacute da kari ZAcircrisndashzraxvisaAacute winamZRuari kadnierebisaAacute msaxuri tyuvilisaAacute damAtildesneli lmobierebisaAacute momxdeli mowyinebisaAacute winamorbedi ZilisaAacuterdquo (sineli 1965 213) 48 anton kaTalikosis teqtSi iseve rogorc petre gelaTelis TargmanSi simaZRre siZvis dedaa xolo eqvTime aTonelTan - bdquomamaldquo 49 ldquosimaZRre WamadTaAacute mamaAacute ars siZvisaAacute xolo moymobaAacute muclisaAacute winamZRuari ars siwmidisaAacute romelman ganusuenos lomsa mravalgzis moamdorvisca xolo romelman ganusuenos AtildeorcTa ufroAacutesad ganaficxnesrdquo (sineli 1965 225)

161

lmobierebis ver cnoba umecrebardquo (172) simAtildenisa saSTobi lmobierebisa

umecrebaAacuterdquo (A-39 115v-116r)50

ldquoodes salpingsa hscemen sarekad Jamis

maSin yovelTa ZmaTa iekklesion

xilulad Zmani uxilavad eSmakni

cxedradre ZmaTa midrekkad mawegraveAgravevelni

gansegraveAgravenebisa win Sesaval qebadmderdquo (184)

davsWuritneT da vpooT

sulierisa cemasa salpingisasa

xilulad vidreme Sekrebulad

Zmani xolo uxilavad

Semoyvanebulni mterni romlisa

ZliT romelnime cxedrisa zeda

warmodgomilni Semdgomad

aRdgomisa kualad midrekad

amaTdave mimarT mizez mcemen

Cuen daadger metyuelni

aRsrulebadmde winSesavaliTTa

qebaTardquo (A-39 112v)51

ldquomoSiSeba ars CegraveAgraveuleba CCAcirclebri

sulsa berebrsa cud-medidebes Sina

moSiSeba ars hrwmunvisa gandrekaAacute

lodinsa zeda moulodebelTasa

xolo ars kualad mZrwoli grZnoba gulisardquo

(201)

ldquomoSiSebaAacute ars CCAcirclebrivi

CueulebaAacute berebsa Sina da

cuddidebasa sulsa moSiSebaAacute

ars gandrekaAacute sarwmunoebisaAacute

molodebasa zeda

moulodebelTasa SiSi ars

mZrwolare grZnobaAacute gulisaAacuterdquo

(A-39 115r)52

ldquoSiSi sijabne nakli gul-savsebisa

romlisa mona suli zesT-mCenobisa

TAcircsda mimndobi Tavisad zesT-mCenobiT

ldquoSiSi ars gulsavsebisa

naklulevanebaAacute zesTmCeni suli

ars sijabnisa monaAacute Tavsa Tacircssa

50 ldquoulmobelobaAacute udebebaAacute ars damtkicebuli sibrme ars gonebisaAacute da mSbeli borotTa CueulebaTaAacute sabrAtildee moswrafebisaAacute da maxe moRuawebisaAacute mteri lmobierebisaAacuterdquo (sineli 1965 283) 51 ldquoraJamsndashigi dascian nestusa mas suliersa romel ars Jamis rekaAacute maSin xilulad Sekrbebodian Zmani locvad da uxilavad Sekrbebodian mterni brZoladrdquo (sineli 1965 289) 52

ldquomoSiSebaAacute CueulebaAacute ars yrmeburi sulsa Sina cudadndashmzuaobarsa moSiSebaAacute midrekaAacute ars sarwmunoebisagan molodebiTa moulodebelTaAacuteTa miSiS uwinares SemTxuevisa igonebs ZnelovanTa moSiS Sehmusravn gulsa TAcircssa SiSTa ocnebaTaAacuteTardquo (sineli 1965 297)

162

magra aCrdilT da bgeraTagan moSiSni

amad uiWvod eSinis marad zesT-mCenTrdquo (202)

zeda mindobili da bgeraTagan

nagebTaAacutesa da aCrdilisaca

moSiSirdquo (A-39 115r)53

ldquomliqneli kaci diakoni eSmakTa

zesT-mCenobisa zvaobis Atildeel-myvanebi

lmobierebis momsrveli glovis mdevni

macTuri gzisa keTilT uCino-myofi

amad viTarmed gvacTuneben mnatrelnirdquo (219)

ldquomliqneli ars eSmakTa diakoni

zesTmCenobisa Atildeelmyvanebeli

lmobierebis momsrveli macTuri

gzisaAacute rameTu mnetarebelni

Tquenni gacTuneben Tquenondash

ityAcircs winaAacuteswarmetyvelirdquo

(A-39 117r)54

amrigad damowmebuli masala anton kaTalikosis redaqciis

ZiriTad wyarod teqstis petre gelaTeliseul Targmans gamoavlens es

bunebrivic aris radgan rogorc zemoT aRvniSneT petre gelaTeli iyo

gelaTis skolis warmomadgeneli ioane petriwiseuli tradiciebis

gamgrZelebeli da elinofiluri stiliT Sesrulebuli misi Targmani

anton kaTalikosisTvis iqneboda ufro misaRebi Tumca aqve kvlav

aRvniSnavT rom anton kaTalikosis redaqcia iTvaliswinebs danarCen

teqstebsac swored amis naTelsayofad zemoT movixmeT paraleluri

pasaJebi ioane petriwis da anton kaTalikosis poeturi teqstebidan da

mivuTiTeT rom am ori teqstis saleqso sazomic da TiToeuli

safexuris struqturuli organizebis principic identuria dakvirvebam

gvaCvena rom anton kaTalikosi aseve zedmiwevniT icnobs eqvTime

aTonelis Targmans davimowmebT paralelur adgilebs anton

kaTalikosisa da eqvTime aTonelis redaqciebidan petre gelaTelis

Targmans ki amjerad sqolioSi davurTavT

ldquoese hsTqegraveAgraves mamaT siRrmedre simSAcircdisa ldquoese ars didi siRrme simSAcircdisaAacute

ndash odes maxlobelad iyos misa

53

ldquosuli ampartavani monaAacute ars moSiSebisaAacute rameTu esavn Zalsa TAcircssa da esmin raAacute AtildemaAacute raAacuteme meyseulad SeZrwundisrdquo (sineli 1965 297) 54

ldquokaci maqebel pirsa mociquli ars eSmakisaAacute da winamZRuari ampartavanebisaAacute uCinomyofeli lmobierebisaAacute warmwymedeli keTilTaAacute macTuri gzisaAacute rameTu romelni gunatriden Cuen guacTuneben Cuen viTarca ityAcircs winaswarmetyveli esaiardquo (sineli 1965 305)

163

Tu maxlobel-hyegraveAgraves mawuxebeli visme

yegraveAgravedrebul-iyos kdemul wyinebul misgan

magra misdami araodes moakldes

siyvarulisgan Zed RmrTisad qmnuli igirdquo

(88)

Semawuxebeli da guli misi iyos

yudroebiT da ara moaklebdes

siyuarulsa missardquo (sineli 1965

191)55

ldquodasabami ars ese urisxegraveAgravelobis

yegraveAgravedrebisa da ginebisa kdemisa

Tmena simwariT da tkiviliT gulisaT

saSual ndash raTa maTgan ara Sewuxnes

xolo sisrule ndash raTa Sehracxnes qebadrdquo

(89)

ldquodasabami sanatrelisa

urisxvelobisaAacute ars simwariT da

tkiviliTa gulisaAacuteTa moTminebaAacute

kdemisa da yuedrebisa da

ginebisaAacute xolo saSuali raAacuteTa

Seuwuxebelad iyos maT Sina

xolo sisrule ese ars ndash raAacuteTa

viTarca qebaAacute Seeracxos ginebaAacuterdquo

(sineli 1965 196)56

ldquoganhrisxnes ra vin nebsiT acofebs Tavsa

amad viTarmed Zleul ars pirvelTagan

CegraveAgraveulebaTa da TAcircnier cnobisa

hborgs daecemis amisTAcircs Tqmul ars ese

monanulisad hmats sxegraveaTa vneba eserdquo (87)

ldquokaci mrisxane nebsiT TAcircsiT

gancofebul ars da Zleul ars

CveulebaTagan pirvelTa da

TAcircnier cnobisa misisa borgs da

daecemis araraAacute ars

monanulisaTAcircs uborotes gulisndash

wyromisardquo (sineli 1965 191)57

ldquoamisTAcircs aqa ganTlil ars saRmrTo kibe

hxedevd aRsavals dayudebisas sibrZniT

a TAcircT-hsjulobisagan

b didebisa ZliT kacT-mierisa

ldquoxolo aw TiTeuli xedevdin Tu

romelsa xarisxsa ars kibisa mis

dayudebulTaAacutesardquo (sineli 1965

464)

ldquopirvel kibe ars TAcircTndash

SjulobisaTAcircs

55

ldquoese igi ars mun yofasa maSfoTebelisasa dawynarebiTa gulisaAacuteTa da siyuarulianad missa mimarT mdebareobaAacute namdAcirclve eseca sazRvar guliswyromisa ese igi ars da TAcircsaganca mqcevisaAacute sityAcircT da saxiT damamZimebelisa mimarT brZoliT da velurqmnilobaAacuterdquo (A-39 77r) 56

ldquodasabam netarsa ZAcircruAtildeseneblobisa simwaresa Sina da lmobasa sulisasa upatioebaTa TavsdebaAacute xolo saSual umWmunvarod amaT Sina mdebareobaAacute xolo sisrule ukueTu da arsRa viTarca qebaTa SeracxvaAacute amaTi gixaroden pirvelo mAtildenobd meoreo netar uflisa mier da usaxarulevanes mesamerdquo (A-39 79r) 57

ldquogulmwyrali ars miRebuli nebsiT uneblieTasgan uwinares miRebisa davrdomili da dacemulirdquo (A-39 76v)

164

g uZlurebisaTAcircs enisa

d simravlisa ZliTTa Tavis-mzrunvelobisa

e mZlavrebisa ZliT gulis-wyromisa

v raTa patiJni miiAtildeadnen

z raTa moswrafed iqmnen

Agrave raTa cecxli SeiZinonrdquo

(279)

meore didebisaTAcircs kacTaAacutesa

mesame uZlurebisagan enisa

meoTxe ndash mZlavrebisaTAcircs gulisndash

wyromisa

meequse ndash raAacuteTa Tavni TAcircsni

tanjnen

meSAcircde ndash raAacuteTa moswrafebaAacute

moigon merve ndash raAacuteTa cecxlsa

zeda cecxli SesZinonrdquo

(sineli 1965 464)58

zog SemTxvevaSi anton kaTalikosi erTi strofis farglebSic ki

iyenebs orive prozauli Targmanis masalas

anton kaTalikosi

petre gelaTeli eqvTime aToneli

ldquonayrovneba ars Semoqmedi

novagTa

gemovnebaTa madinebeli

wyaro

Tu same dahAtildeaS Tvali misi

sxAcircT gahsCndis

xolo Tu igi ganaqarvi

sxAcircTa gZlis

amisi mkacrva Tana gaZs

monanulordquo (143)

ldquonayrovanebaAacute ars noagobaTa

Semoqmedi gemovnebaTa

wyaro dahyav nestAcirc da sxAcircT

aRmoiWAcircra da amisica

damyofeli sxAcircT iZlivardquo

(A-39 89r)

ldquonayrovanebaAacute mompovnebeli

ars sanovageTaAacute da wyaro

ars gemoTndashmoyvarebisaAacute

dahyvi raAacute erTi Tuali misi

sxAcircT kerZo gamoCndis da

raJams igica ganaqarvi sxAcircT

kerZo gZliisrdquo

(sineli 1965 224)

ldquoucxoeba ars ar kualad

zed-moqceva

raAacutecaRa gaqegraves mamulsa Sina

yovel

imaTi srulad raAacuteveca

yoveli

ewin-mewyegraveAgravebis keTil ndash

mosavobisa

gulis-sityegraveaTa anu

ldquoucxoeba ars datevebaAacute

zedmouqceveli yovelTaAacute

mamulsa Sina

keTilmosavobisa

ganzraxvasa Cuensa

winaaRmdgom moqmedTaAacuterdquo

(A-39 19r)

ldquoucxoebaAacute datevebaAacute ars

gare-Seuqceveli mSobelTa

da yovelTave ranica iyvnen

queyanasa Cuensa

winaaRmdgom da

damabrkolebel keTilisa

mis gulis-sityAcircsa Cuenisardquo

(sineli 1965 42)

58

petre gelaTelis TargmanSi citirebuli adgili ar aris

165

gamoxategraveaTardquo (31)

ldquogamoslva sofliT samT

aiZules mqmedT

anu sufevam gulvebadman

saRmrToman

anu codvaTa ganmravlebis

cnobaman

anu surAcirclman namdAcircl

satrfialosman

xolo garda sxegravea mizezi

usityur arsrdquo (16)

ldquoyovelTa gulsmodginebiT

sawuToAacutes damtevebelTa

namdAcirclve ginaTu

gulvebadisaTAcircs samefoAacutesa

gina simravlisa ZliT

codvaTaAacutesa anuT

RmrTisamimarTisa ZliT

siyuarulisa yves ese xolo

araTu romelime

winaTqmulTa amaT

ganxilvaTaAacute maT Soris

winaZRoda usityu vinaAacuteme

ganSorebaAacute maTi dadgardquo (A-

39 10v)

ldquoyovelTave romelTaca

soflisa saqmeni dautevenes

anu simravlisaTAcircs codvaTa

maTTaAacutesa anu

sasufevelisaTAcircs caTaAacutesa

anu siyvarulisaTAcircs

RmrTisa qmnes ukueTu arca

erTi amaT samTa gulis-

sityuaTagani iqmna maTda

winamZRuar pirutyul ars

gamoslvaAacute maTirdquo (sineli

1965 22)

amrigad naSromis am nawilis mizani iyo anton kaTalikosiseuli

redaqciis sxva manamde arsebul redaqciebTan mimarTebis sakiTxis

kvleva paralelur teqstebze dakvirvebam gamoavlina Semdegi

1 saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqciis ZiriTadi

wyaroa petre gelaTelis Targmani misi teqsti yvelaze arsebiT

frazeologiur da leqsikur Tanxvedras swored petre gelaTeliseul

TargmanTan avlens SesaZloa amis mizezi iyos petre gelaTelis

Targmanis gelaTuri skolis tradiciisamebr elinofiluri stili

romelic anton kaTalikosis literaturuli gemovnebisTvis metad

Sesaferisi iqneboda

2 anton kaTalikosi kargad icnobs saTnoebaTa kibis manamde

arsebul srul redaqciebs a) misi teqstis struqturuli organizebis

principi da versifikacia ioane petriwiseuli redaqciis identuria

avtori qmnis ioane petriwiseuli teqstis originaluri strofebis

semantikurad Tanafard muxlebs romelTac paralelebi ar eZebnebaT

prozaul teqstebSi b) icnobs da iyenebs eqvTime aToneliseul

Targmansac g) aris SemTxvevebi roca erTi strofis farglebSi Cans

orive prozauli Targmanis gavlena

166

amp 2 saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli CarTuli

strofebi

saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli redaqcia gamosca Sesavali

kvleva komentarebi da leqsikoni daurTo ivane lolaSvilma Sesavali

kvleva ZiriTadad exeba ioane petriwis vinaobasa da mis literaturul

memkvidreobas kvlevaSi igi aseve msjelobs ioane petriwiseuli

saTnoebaTa kibis originalur nawilze gansakuTrebiT ki aq gaSlil

filosofiur koncefciebsa da maT mimarTebaze ioane petriwis

filosofiasTan iv lolaSvilis mier originalur strofebad miCneuli

CanarTebis moculobidan gamomdinare mkvlevari teqsts naxevrad

originalur Sromad miiCnevs Tumca rogorc ukve vnaxeT es mTlad ase

ar aris naSromis am nawilSi mimovixilavT anton kaTalikosiseuli

saTnoebaTa kibis originalur CanarTebsა da maT funqcias teqstSi

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis struqturul Taviseburebebze

saubrisas aseve aRvniSneT rom anton kaTalikosis teqsti

struqturulad zustad emTxveva cota mogvianebiT sofroniusis mier

konstantinopolSi gamocemul redaqcias es garemoeba ki TavisTavad

gvafiqrebinebs rom SesaZloa anton kaTalikoss xelT hqonoda CvenTvis

cnobili qarTuli redaqciebis garda sxva wyaroc amitom anton

kaTalikosis originaluri nawilis wyaro veZieT ara mxolod qarTul

prozaul TargmanebSi aramed Cven xelT arsebul sxva teqstebSic meTiu

raderis gamocemul ZvelberZnul teqstSi parakletis monastris

axalberZnul teqstSi romelic mines gamocemisgan gansxvavebuli

redaqciaa da struqturis mixedviT emTxveva anton kaTalikosis

redaqcias aseve saTnoebaTa kibis slavur TargmanSi romelic

gamocemulia 1898 wels da gamosacemad momzadda СВЯТО-ТРОИЦКАЯ СЕРГIЕВА

ЛАВРА ndashSi amgvarma kvlevam maCvena rom Tundac erTi strofi romelic ar

momdinareobs qarTuli prozauli Targmanidan ar iZebneba Cven xelT

arsebul arc erT sxva teqstSi anton kaTalikosi zog SemTxvevaSi qmnis

mTel strofs an strofebs zogan urTavs striqonebs xan kidev iyenebs

gansxvavebul terminebs an simboloebs am ukanasknelze vrclad

sadisertacio naSromis Sesabamis TavebSi vimsjeleT swored antonis

167

redaqciis stilsa da simbolur saxismetyvelebaze saubrisas aRvniSneT

rom antonis originaluri nawilisTvis specifikuri simboluri

metyveleba damaxasiaTebelia zogadad anton kaTalikosis mxatvruli

azrovnebisTvis rac kidev erT argumentad SeiZleba gamoviyenoT imis

samtkiceblad rom antonis mier CarTuli strofebi originaluria da

Tuki marTlac hqonda anton kaTalikoss xelT gansxvavebuli redaqcia

misi kvali Cans mxolod safexurTa TanmimdevrobaSi

gamomdinare iqidan rom prozaul teqstTan SedarebiT poeturi

versiebi bevrad naklebi moculobisaa daismis kiTxvebi prozauli

teqstebis sakmaod didi moculobis masalis miuxedavad ratom dasWirda

anton kaTalikoss originaluri strofebis CarTva poetur teqstSi ra

daniSnuleba aqvs sakuTriv antoniseul CanarTebs aviTarebs igi am

nawilSi axal ideebs Tu ubralod afarToebs naTqvams SevecdebiT

aRniSnul kiTxvebs pasuxi gavceT Tanmimdevrulad

pirvel rigSi aRvniSnavT rom ioane petriwis teqstis msgavsad anton

kaTalikosic yovel Tavs urTavs Sesaval strofs romliTac acnobs

mkiTxvels winamdebare safexuris Temas xotbas asxams an akritikebs mas

es originaluri strofebi Seicaven ZiriTadad aRmaval-daRmaval sakmaod

rTul kidurwerilobas romelSic ikiTxeba konkretuli safexuris

dasaTaureba magaliTad pirveli Tavis Sesavali strofi ase

gamoiyureba

vardi ar mWnari ჶiali keTil sulnel

limena SuAgravebis oqroT arxrwnadTsakrebi

or-gzis Sedgoma satrfos namdAcirclsawyuris

tkbiluRlis tAcircrTAcircT sofliT gamoslvasagan g

ltolva aqaT RmrTiv iqa zenadmi mimyegravean

an kidev mesame Tavis Sesavali strofi

ldquoTqmulTare zem o rTa ZAcircr-fas spekalTa

AcircakinT mWAcircrv e se eSesabamvis

sulTmwmedi saqe b rkial elvar mbzinvari

ucxoeba imier lTolva amriT

168

xolo jegraveari s a tAcircrTva qristes msgavsebardquo

kidurweriloba zog SemTxvevaSi aris sakmaod rTuli ndash aseTia pirveli

magaliTi xolo sxva SemTxvevaSi SedarebiT martivi ndash amis magaliTad

meore SemTxveva gamodgeba citirebuli strofebis akrostixebad ikiTxeba

Semdegi ltolvisaTvis soჶlisgan da TAcircs ucxoebisa es aris ZiriTadi

principi romliTac anton kaTalikosi sargeblobs Sesavali

originaluri strofebis Seqmnisas erTi gamonaklisia mTel teqstSi

mecamete Tavi romelic mowyinebas Seexeba xolo Sesavali strofis

kidurwerilobaSi ikiTxeba Tavad avtoris saxeli Tumca safexuris

Tematikaze xazgasma tradiciulad aqac aris

ldquoantoni saxel aqa kidur-werili

tals guls meleqsis mowyinebisa mier

odes ixilo daginiSnavs mis Soris

nebsiT kegraveAgraveTebiT sAcircnidisis kbenisaT

iqidam glovis ar ganyras naberwyalTasrdquo

swored amgvari principiT aris Seqmnili ioane petriwiseuli

teqstis Sesavali originaluri strofebic

anton kaTalikosis originaluri CanarTebi ufro xSirad qarTuli

prozauli teqstis masalas avrcobs Aაse magaliTad

ldquotanjva mhsjavriTi aRhAtildeocs tyuvilsa TuRa

magra netarni cremlni warhswymeden hspolven

dumili saRmrTo Wmunva TacircsTaTAcircs codegraveaT

ukeTursa mas crusa CegraveAgraveulebasa

aRhAtildeocs ganhsdevnis qristes-moyvareTaganrdquo

(127)

ldquosatanjvelisagan mTavarTaAacutesa

aRiAtildeocebis tyuili xolo

simravlisagan cremliTaAacutesa

sruliad warwymdebisrdquo

(A-39 87r)59

ldquoarsada hstyuvos yrmaman odesme visdad

amad viTarmed umanko aqegraves goneba

maSa tyuvili mzakegravearTad Sesmenili

ldquoara uwyis CCAcirclman tyuili

arca sulman siborotisagan

daklebulmanrdquo (A-39 87r)60

59

bdquotanjvisagan mTavarTaAacutesa aRiAtildeocebis tyuili xolo simravlisagan cremlTaAacutesa sruliad warwymdebis da moispolvisrdquo (sineli 1965 218) 60

ldquoyrmaman CCAcirclman ara icis tyuili arca sulman ganSorebulman borotisaganrdquo (sineli 1965 219)

169

ara marTalTa cruTa ver dammkAcircdrebTa

sufevisaTa CegraveAgraveuleba ars Turerdquo

(128)

ldquoSeuZlebel ars sada jmna Wamisgan

TuRa simSili niadag saAtildemar ars Ra

muclis simaZRre aAtildemobs cremlTa wyarosa

siZAcircsa rtoTa awarmoebs yovelTa

amisTvis ltolva novagTagan jer arsRardquo

(14 10)

ldquoTualTa wyarosa naTlisndash

Rebisa sworsa ganaAtildemobs ese

vneba sulisa didi xolo

marxvisa lmoba wmida da

tkbili Sehmzadebs missa

ganwmedilsa WurWelsa ese

Seitkbe monazono da gaqundenrdquo

(str 141)61

ldquokualad amisda wamal umankoeba

upovareba an qona saWiroTa

saRmrTo simdable RmerT-mama-kacis xati

da morCil-yofa yovelsa Sina ganhsjiT

nebaTa TAcircsTa iZulebiT ara qmna

sificxes borots ulmobelobas uRmrTos

emkacrve sofliT ltolvilo monazono

ucxoebisa uAtildemarad gardamqcevsa

sinanulisa ar miTvalvisa nivTsa

RmrTis-Svilebisgan ganmvrdom ganmyof

maxAcirclsardquo

(17810)62

ldquoSiSi ganakrTobs sulsa qegraveAgrave-mdebaresa

gamoxategraveaTa savseTa Sereul-hyofs

ganhsjaT ayenebs ucxo-hyofs apodiqsis

amad eliჶas ityAcircs gamocdilebiT

bdquoganhkrTes Tmani da Atildeorcni

Cemni ldquo ndash ityoda elifas

veragobasa eSmakisasa

momTxrobelirdquo (A-39 115v)63

61

rogorc vxedavT msgavsi (da ara identuri) Sinaarsis strofi aris petriwiseul variantSic xolo prozaul teqstebSi saerTod ar iZebneba paraleluri adgilebi 62

antonieul redaqciaSi msjeloba ufro vrcelia vidre sxva teqstebSi (qarT prozauli berZn slav) 63 ldquosazomisaebr gloisa ese waridevnebis da raAacutezomca igi moguakldebodis moSiSebaAacute ganmravldebis ganhkrTa guami Cemi da SeZrwundes Tmani Cemni ndash ityoda elifaz manqanebaTa zeda

amis mterisaTa egreTve me vityAcircrdquo (sineli 1965 299)

170

gamikrTes TmiTurT xorcnio (SiSisagan)rdquo

(204)

ldquoes simartive anu umankoeba

uferadoAacute aqegravenda vidreme adams

ara mkdemelsa AtildeorcTa uSegraveerebisas

ar gangebuli iyo ese sibrZniTa

amad viTarmed ar nebsiT martivobdardquo

(247)

ldquopirveli TAcircTebaAacute aRorZinebisa

yrmaTaAacutesa simartive uferadoAacute

romeli vidremde aqunda adams

ara ixila siSiSule sulisa

TAcircsisaAacute arca uSuerebaAacute

Atildeorcisa misisaAacuterdquo (A-39 129v)64

ldquosamRegravedeloisa locAcircsa univTosa

gansazRegraverebaAacute brZenTgan viswaveT esTa

ars Tan-myofobiT SeerTebaAacute orTa

ese igi ars RmrTisa da mlocegraveAgravelisa

amad univTo locvaAacute did sanatrelrdquo (281)

ldquolocvaAacute ars mis ZliTisaebr

vidreme moqmedebisa

TanamyofobaAacuteda SeerTebaAacute

kacisa da RmrTisaAacuterdquo (183v)65

ldquovinc Tavisufal bralTagan iqmna krZalviT

moSiSi RmrTisa mmarxegraveAgraveli vnebaTagan

aman moigo uvnebeloba saRmrTo

wyaro da Ziri deda siyvarulisa

amad gAcircrgAcircni sibrZnisa did netar-arsrdquo

(2910)

msgavsi magaliTebis damowmeba saTnoebaTa kibis anton

kaTalikosiseuli teqstidan mravlad SeiZleba avtori cdilobs gascdes

wyaroebs da ufro gaafarToos da ganavrcos saTqmeli

sxva SemTxvevaSi anton kaTalikosi originalur CanarTs qmnis raTa

daakonkretos daazustos ioane sineliseuli msjeloba magaliTad

teqstis meore safexurs romelSic ioane sineli saubrobs ldquosoflidan

gasvlisrdquo Semdeg amqveyniuri saqmeebis mimarT gulgrilobaze anton

kaTalikosi azris gaZlierebis mizniT asrulebs originaluri strofiT

ldquoTu sofliT ganhAtildeegraveAgraved arzrunvad monazono

64

ldquoarara ars msgavsi siwrfoebisaAacute amisTAcircsca vidremdis aqunda igi adams ara ixila SiSulobaAacute sulisa TAcircsisaAacute arca uSuerebaAacute AtildeorcTa TAcircsTaAacuterdquo (sineli 1965 339) 65 ldquolocvaAacute bunebiT SeerTebaAacute ars RmrTisa da kacisaAacuterdquo (sineli 1965 483)

171

kualad soflisaT mcxovrebTa Tana qceva

da arazrunva maTTAcircs SeuZlebel-ars

xolo Tuzrunva gaqegraves AtildeorcTaTAcircs da mSobelT

borbalTa mier RelvaTa iSTegraveAgravebiverdquo (210)

an kidev aviRoT mexuTe safexuri ioane sinelis monaTxrobs monanul

monazonze romelic aucileblad unda iyos siRatakesTan dawinduli

anton kaTalikosi Semdegnairad agrZelebs

ldquomonanulisa Tacircseba ars sakuTar

ara ras qonva ara rasa miReba

mxolod RmrTis oden mogeba ara sxegraveaTa

niadag dahsja Tavisa kdemva kdomegravea

anu sxeuliT an nebiT ucxoebardquo (56)

sxva magaliTi pirvel safexurSi sadac msjelobaa soflidan gasvlaze

ioane sineli ambobs rom asketuri cxovrebis sami umTavresi safuZvelia

umankoeba marxva da siwminde antoni agrZelebs azrs da axasiaTebs

TiToeuls

ldquoromelman gyos Sen hrCeul qristes mowafe

xolo meorem ndash angelos zena xorcTa

da mesameman ndash vnebaTa zeda mTavar

xolo samTave mxedegraveAgravel niadag sarkiT

satrfialois uocnosa mzisadmirdquo (19)

msgavsi (magram ara identuri) Sinaarsis Semcveli strofi gvxvdeba

petriwiseul redaqciaSic

ldquo samni Seitkben monazono da scxovnde

umankoeba siwmide da marxvai

erTi moyusisa siyuarulsa mogarTmevs

xolo meore usxeuloTa migrTavs

da marxva wmida queyaniT aRgamaRlebsrdquo (str10)

zogjer antoni azrs agrZelebs da aZlierebs ara mTliani strofis

SeqmniT aramed erTi an ori striqonis damatebiT

ldquonusada tredman umankoman TAcircs Soris

Seiwynarosmca matli dauZinebi

172

da nivTi wmida Seamwikegravelos mwAcircremanrdquo (910)

sxvagan antoni mTel strofs uZRvnis da xotbas asxams saTnoebas

magaliTad ldquomorCilebasrdquo

ldquomorCilebao qristes-xato CegraveAgraven Soris

sarwmunoebiT warmoo Soris sxAcircsa

da siyvaruliTa namoqmedebo sibrZniT

uvnebelobis adgilo univToo

da saRmrTos cnobis haero sacuregraveAgravelordquo (45)

saTnoebaTa kibis antoniseul redaqciaSi xSiria avtoriseuli

remarkebi romelic Seicavs gafrTxilebas mowodebas darigebas

ldquodayudebulTa srulTaca Soris aman

borot-vnebaman hpova adgili SeslAcircs

da daimala aspiti Soris maTsa

gesliT momklveli sulebsaca srulTasa

amad simkacre hAtildeams maradisi brZenordquo(95)

sxva magaliTi

ldquomravalTa hscodes didTa mier codegraveaTa

Seinanesve moqceulTa RmrTisadmi

imaTi dahsja viTarca meZavTave

RmrTis megobarTa ars dahsja ara sxegraveaTa

amas emkacre ganmkiTxegraveAgravelo ZmaTaordquo (105)

an kidev

ldquonayrovneba ars Semoqmedi novagTa

gemovnebaTa madinebeli wyaro

Tu same dahAtildeaS Tvali misi sxAcircT gahsCndis

xolo Tu igi ganaqarvi sxAcircTa gZlis

amisi mkacrva Tana-gaZs monanulordquo (143)

da bolos

ldquoaravin aRhAtildeda Tavsa kibisas ymaAacute

ukeTu ara aiara bijebiT

eg-saxed CegraveAgravenca purisadmi da wylisa

pirvelad hspobiT Znel-sadnobTa WamadTa

mislvad bijebiT gviAtildems ara ganusjelad (149)

173

magaliTebis damowmeba uxvad SeiZleba Tumca sakiTxis sicxadisTvis

vfiqrobT moyvanili masala sakmarisia

zog SemTxvevaSi anton kaTalikosi muxlze darTuli originaluri

striqoniT erTgvarad ajamebs mTeli strofis saTqmels

ldquomecxres Jams aman vnebaman aRixilna

da dros trapezis ze aRxltna sareceliT

xolo locvisas daamZima sxeuli

ჶqnarebiT AtildesiriT mihstaca muAtildeli piriT

da guls-modgine suli uZlur-hyo xorcebrrdquo(137)

xolo sxvagan originaluri strofiT ajamebs mTel safexurs

ldquoSeuZlebel-ars srulad jmna Wamisgan

TuRa simSili niadag saAtildemar-arsRa

muclis simaZRre aAtildemobs cremlTa wyarosa

siZAcircsa rtoTa awarmoebs yovelTa

amisTvis ltolva novagTagan jer-arsRardquo (1410)

erTeul SemTxvevaSi anton kaTalikosi aviTarebs teqstSi wamoWril

problemasTan dakavSirebul axal azrs amis magaliTia meTerTmete Tavis

winamdebare strofi romelic eZRvneba dumilis saTnoebas

bdquovinaTgan sityegravea psixisa gonieris

gamoxategravea ars ganhsja gamoCineba

rameTu amas saqmobs gulis-Atildemis-yofa

pirveliT nivTTa srulad savsed ganmyofi

meoriT msazRegraveri da sxAcircT mesilogizme

amaTi Atildemeva wesier droebiTad

ars ara codegraveardquo (1189)

zemoT damowmebuli masala gvafiqrebinebs rom saTnoebaTa kibis

antoniseuli redaqciis ivane lolaSviliseuli Sefaseba ar aris zusti

mkvlevari wers bdquoantoni prozaul teqsts odnav amoklebs iyenebs

sakuTar sityvebsac magram ZiriTadad imeorebs Tavis wyaros ase rom

antonis redaqcia TiTqmis sityva-sityviT emTxveva petriwuli (petre

gelaTeliseuli im) teqstis eqscerptebs misi (antonis) originaloba

mxolod iambikur leqsad gawyobaSi gamoixatebardquo (petriwi 1968 94)

174

SeiZleba wyarod gamoyenebuli teqstebidan gadaxveva ar iyos xSiri da

ver Segviqmnas originaluri nawarmoebis gancda (rasac arc unda

velodoT radgan saqme gvaqvs naTargmni teqstis gadamuSavebasTan)

Tumca verc imas vityviT rom aRniSnul teqstSi araferia originaluri

amrigad anton kaTalikosiseul saTnoebaTa kibeSi CarTul

strofebs sxvadasxva daniSnuleba aqvs a) Sesavali originaluri

strofebis Seqmnis mizani winamdebare safexuris Temis gacnoba-Semkobaa

ioane petriwis teqstis analogiiT b) sxva SemTxvevaSi anton kaTalikosi

azris dazusteba-gagrZelebis mizniT qmnis originalur strofebs Tu

striqonebs g) sxvagan muxlis an mTeli safexuris azris Sejamebaa d)

zogan amgvari CanarTebi Seicaven gafrTxilebas mowodebas darigebas e)

erTeul SemTxvevaSi ki avtoriseuli Sexedulebac Cans

175

Tavi VI

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

mniSvneloba bizantiuri da qarTuli filologiisTvis

saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis erT-erTi yvelaze srulyofili da

popularuli zneobrivi saxelmZRvaneloa masSi gaerTianebulia

qristianuli eTikuri principebi sistemurad Camoyalibebuli formiT

gamokveTili aqcentebiTa da Rrmad Teologiuri msjelobebiT

marTalia kibis simbolos sulieri progresis SinaarsiT aqtiurad

iyenebdnen sxva avtorebic filon aleqsandrieli sirieli mamebi

grigol noseli magram ioane sinelma pirvelma mogvca sulieri

aRmasvlis masStaburi da srulyofili suraTi (kordoCkini 2003 22-23)

swored es aris erTi mniSvnelovani ganmasxvavebeli niSani romelic

gamoarCevs saTnoebaTa kibes am Janris literaturaSi kidev erT

specifikur maxasiaTebels warmoadgens saTnoebaTa kibis fsiqologiuri

Sinaarsi ndash klemaqsSi Cans daxvewili Rrma fsiqologizmi adamianTa

bunebis maTi Sinagani mdgomareobis saucxoo codna (bezaraSvili 1989

143) ioane sineli xSirad aridebs Tavs mkiTxvelisTvis detaluri

instruqciebis micemas imis Sesaxeb Tu ra Wamos rodis da ramdeni ra

dro gamohyos ZilisTvis ra sixSiriT ilocos ra formulebi unda

gamoiyenos mlocvelma da sxva misi interesia ara garegnuli

formalurad gamoxatuli asketizmi aramed morCileba da gulis

siwminde (ueari 1982 9)

NnawarmoebSi dasmuli sakiTxebis masStaburoba teqstis

dawerisTanave iwvevda aRfrTovanebas mkiTxvelSi kerZod ioane sinelis

biografi misi Tanamedrove raiTis monastris beri danieli romlis

mier dawerili ioane sinelis cxovreba win uZRvis teqsts saTnoebaTa

kibes moses aT mcnebasTan xolo avtors Tavad mosesTanac ki

aTanabrebs ldquoda gardamoAtildeda axali igi RmTis-mxilveli Cuenda momarT

gonebiTa mTiT siniT da gAcircCuenna Cuen manca RmrTiv-werilni igi

ficarnirdquo an kidev ldquoerTiTa oden ara iqmna msgavs (ioane sineli) mosesa

rameTu ara moiwia mis zeda verSeslvaAacute zecisa mas ierusalAgravemsa viTar-

igi mose queyanasa ierusalAgravemsa ver Sevida (sineli 196513)

176

amdenad sulac ar aris moulodneli rom nawarmoebi jer kidev Sua

saukuneebSi iTargmna msoflios mraval enaze ldquobiblias da liturgikul

wignebs Tu ar CavTvliT ar iyo sxva Sroma aRmosavlur qristianul

samyaroSi romelic imdenjer iqneboda Seswavlili gadawerili da

naTargmni ramdenjerac ioane sinelis saTnoebaTa kiberdquo ndash wers kalistos

ueari saTnoebaTa kibis cnobili mkvlevari da agrZelebs - igi

popularuli iyo samonastro sazogadoebebis gareTac ndash berZnebSi

bulgarelebSi serbebSi rusebSi da mTlianad marTlmadideblur

samyaroSi saTnoebaTa kibis popularoba aRmosavleT qristianuli

samyarosTvis utoldeba dasavleTSi Tomas kempenelis (Thomas von Kempen)

qristes imitaciis (The Imitation of Christ) popularobas (ueari 19821)

Txzuleba aseTive popularobiT sargeblobda Sua saukuneebis qarTvel

mkiTxvelTa Sorisac razec pirvel rigSi redaqciaTa da xelnawerTa

simravle miuTiTebs

qarTulad Camoyalibda sxvadasxva epoqaSi naTargmni Tu

gadamuSavebuli teqstis eqvsi redaqcia qarTuli kulturis did

mesveurTa gaunelebeli interesi am teqstis mimarT ar cxreba

saukuneebis manZilze rogorc cnobilia saTnoebaTa kibe pirvelad

preaTonur periodSi Targmnes am informacias gvawvdis eqvTime aToneli

saTnoebaTa kibis miseul Targmanze darTul anderZSi anderZSive

saubrobs igi teqstis xelmeored Targmnis mizezze bdquovinaAacuteTgan ukue

pirvelsa mas Targmansa mravali mrudad daewera da mravali daegdo

amisTAcircs me glaxakman efTAcircme brZanebiTa wmidisa mamisa Cemisa iovanAgravesiTa

vTargmne eseldquo(sineli 19651) rogorc anderZidan irkveva eqvTime aToneli

saTnoebaTa kibes kvlav Targmnis ldquopirvelirdquo Targmanis uzustobisa da

naklulovanebis gamo ldquoioane sinelis teqstis qristianuli

zneTswavluleba bunebrivia TavisTavad warmoadgenda interesis sagans

sasuliero mwerlobisTvisrdquo (bezaraSvili 1987150) - amdenad eqvTime

aTonelisnairi masStaburi moRvawe romlis mizanic iyo qarTvelTa

kulturuli legitimacia ndash maTi berZnebTan ldquoswor-myofelirdquo

saganmanaTleblo saqmianoba ndash Targmanis meSveobiT ldquougunurebisa Cuenisa

gonier-yofa da ganbrZnobardquo (doborjginiZe 2012 7) rac gulisxmobda Sua

saukuneebis qarTul saazrovno sivrceSi axali da didi codnis

177

Semotanas ver dauSvebda esoden didi mniSvnelobis teqstis ldquomruderdquo da

ldquonaklulevanirdquo qarTuli Targmanis arsebobas miT ufro rom Targmans

srulad daekisra kulturuli emansipatoris funqcia Targmnisas

qarTul enaSi srulfasovnad gadmoitvifreba originalis yvela

simdidre am gziT Targmani originalis tolfasad Sesabamisad qveynis

kulturuli Zlierebis simbolod iqceva (doborjginiZe 2012 7)

postaTonur periodSi epoqis axali moTxovnidan gamomdinare

saTnoebaTa kibe kidev erTxel iTargmna Aაmjerad teqsti gelaTis

literaturul-saRvTismetyvelo skolis tradiciebis gaTvaliswinebiT

(berZnul dedanTan Targmanis maqsimalurad daaxloeba filosofiur

terminTa dazusteba da aS) Targmna petre gelaTelma ufro metic igi

sxvadasxva epoqis didi moRvaweebisTvis poeturi STagonebis wyaroc ki

xdeba da safuZveli eyreba poeturi redaqciebis Seqmnas saTnoebaTa kibe

samjer gadamuSavda poeturad

amdenad naTelia rom saTnoebaTa kibe aris Sua saukuneebis

aRmosavleT qristianul samyaroSi da maT Soris saqarTveloSic erT-

erTi yvelaze mniSvnelovani teqsti mis mniSvnelobaze msjelobas ori

mimarTulebiT warvmarTavT erTi mxriv teqstis qarTuli Targmanebis

struqturis specifikaze miTiTebiT romliTac igi scdeba qarTuli

filologiis interesis farglebs da mniSvnelovani xdeba bizantiuri

literaturis mkvlevarTaTvisac da meore mxriv sakuTriv qarTuli

Targmanebis mniSvnelobisa da adgilis gansazRvriT romelic

vimedovnebT mcireoden wvlils Seitans qarTul filologiur kvlevebSi

rogorc aRvniSneT saTnoebaTa kibis eqvTime aToneliseuli Targmanis

struqtura ar emTxveva aqamde gamocemul arc erT berZnul teqsts

swored amitom igi uaRresad mniSvnelovania sakuTriv berZnulenovani

teqstis mkvlevarTaTvisac berZnul teqstSi XXIII TavSia Setanili Περὶ

τῆς ἀκεφάλου ὑπερηφανίας (ampartavanebisaTvis) romelic sinadvileSi unda

iyos XXII Tavis Semadgeneli nawili sadac saubaria cudad-

mzuaobrobaze anu qedmaRlobaze (Περὶ τῆς πολυμόρφου κενοδιξίας) mkvlevari m

cincaZe SeniSnavs rom ioane sineli teqstSic miuTiTebs imaze rom

ampartavneba da cudad-mzuaobroba mas erT vnebad miaCnia amitom

mosalodnelia rom avtori mas calke ar gamoyofda XXIII Tavi sadac

178

Setanilia aRniSnuli nawili dasaTaurebulia Semdegnairad Περὶ

ἀκαθάρτων λογισμῶν τῆς βλασφημίας (gamouTqumelTa gulis-sityuaTaTAcircs

gmobisaTa) mkvlevari fiqrobs rom es Semdegdroindel gadamwerTa

Secdoma unda iyos es ldquoSecdomardquo petre gelaTelsac aqvs SeniSnuli

Tumca mainc misdevs berZnul teqsts da aRniSnuli Tavi XXIII safexurSi

Seaqvs eqvTime aTonelis anderZSi vkiTxulobT Semdegs ldquoTavni viTarca

aqa iyvnen egre dasxeniT rameTu meca viTarca mipovnian egreT

damisxnian yovelni wiTliTardquo ndash swored am anderZis safuZvelze

mkvlevari askvnis rom romeliRac berZnul xelnawerSi romliTac

eqvTime aToneli sargeblobda Tavebis mimdevroba ar iyo areuli

(cincaZe 1965 45-47) saTnoebaTa kibis eqvTime aToneliseuli Targmanis

struqtura rogorc ukve aRiniSna ar emTxveva aqamde gamocemul arc

erT teqsts es faqti uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli teqstis

struqturis rekonstuqciisaTvisac radgan berZnuli kritikuli teqstis

momzadebis SeTxvevaSi SesaZloa Rirebuli aRmoCndes qarTuli

Targmanis struqturis gaTvaliswinebac radganac garda sakuTriv ioane

sinelis miTiTebisa rom es ori vneba sxvadasxva ar hgonia

Sinaarsobrivadac ufro logikuria eqvTime aToneliseuli TavTa

Tanmimdevroba ufro metic prof m cincaZis marTebuli SeniSvniT

eqvTimes ganmartebidan isic irkveva rom man icis sxva berZnuli teqstis

arsebobis Sesaxeb romelSic TavTa Tanmimdevroba sxvagvaria (cincaZe

1966 45-47) rom ara avtoris remarka SesaZloa eqvTime aToneliseuli

saTnoebaTa kibis struqturis ldquogadaxrardquo Cven xelT arsebuli berZnuli

teqstebidan agvexsna rogorc eqvTimes Taviseburi mTargmnelobiTi

meTodi xSir SemTxvevaSi specialur literaturaSi gavrcelebuli

mosazreba eqvTime aTonelis mTargmnelobiT meTodTan dakavSirebiT

(kleba-matebis principi) eyrdnoba misi Targmanebis arakritikul

teqstTan Sedarebis safuZvelze miRebul daskvnebs ukanasknelma

kvlevebma kerZod ki profesor elguja xinTibiZis specialurma

gamokvlevam eqvTime aTonelis ori Targmanis berZnul teqstTan

mimarTebis Taobaze gamoavlina is meTodologiuri Secdoma rac eqvTime

aToneliseuli Targmanis arakritikul berZnul teqstTan Sedarebisas

iCens Tavs (xinTibiZe 1969144-151)

179

saTnoebaTa kibis mniSvnelobas sakuTriv qarTuli filologiisTvis

bevri faqtori gansazRvravs gamovyofT ramdenimes

aRsaniSnavia upirveles yovlisa mkiTxvelis ase vTqvaT recipientis

faqtori vinaidan saTnoebaTa kibe pirvel rigSi praqtikuli

daniSnulebiT Seqmnili cocxali Txzulebaa cnobilia rom aRmosavlur

eklesiebSi didi marxvis periodSi xmamaRla kiTxuloben ioane sinelis

teqsts (ueari 19821) rac Seexeba poetur redaqciebs garda wminda

esTetikuri datvirTvisa (mkiTxvelis amaRlebuli ganwyobis Seqmna)

vfiqrobT praqtikuli daniSnulebac hqonda - gansazRvruli ritmiT

riTmiT xels uwyobda teqstis SedarebiT martivad damaxsovrebas es

funqcia ikveTeba sxva SemTxvevebSic rodesac saqme gvaqvs Sua

saukuneebis liturgikuli daniSnulebis poetur teqstebTan amdenad

sruliad SesaZlebelia rom Sua saukuneebis qarTveli mkiTxveli

klemaqsis poetur teqstebs zepiradac ki imaxsovrebda

ioane sinelis klemaqsi aris saukuneebis ganmavlobaSi dagrovili

praqtikuli gamocdilebis ostaturi Sezaveba tradiciasTan da

codnasTan rogorc kalistos ueari miuTiTebs roca ioane sineli

qmnida saTnoebaTa kibes samonastro cxovreba rogorc Camoyalibebuli

institucia ukve arsebobda da hqonda didi samsaukunovani tradicia

regulaciebi da werilobiTi teqstebi amdenad ioane sinelma moaxdina

praqtikuli samonastro cxovrebis mdidari gamocdilebisa da winare

literaturuli tradiciis erTgvari sinTezi am kuTxiT igi hgavs maqsime

aRmsarebels romelmac qristologiaSi miaRwia imaves rasac ioane

sinelma asketur TeologiaSi (ueari 1982 59) saTnoebaTa kibis

TargmanebiT Sua saukuneebis qarTul saazrovno sivrceSi Semodis ara

mxolod epoqis erTi umniSvnelovanesi asketur-mistikuri nawarmoebi

romelSic didi sulieri gamocdileba harmoniulad aris Sezavebuli

winare literaturul tradiciebTan aramed am teqstSi gamoyenebuli

mniSvnelovani antikuri Tu medievaluri wyaroebic ioane sineli xSirad

Tavadve miuTiTebs saTnoebaTa kibeSi gamoyenebul wyaroebze aseTebia

grigol RvTismetyveli ioane kasiane efrem asuri origene evagre

pontoeli aseve xSirad mimarTavs apofTegmebs ndash antoni dids iovane

180

mokles abba serapions da sxva garda im wyaroebisa romelzec pipdapiri

miTiTebaa teqstSi samecniero literaturaSi saTnoebaTa kibis araerTi

sxva wyaroa gamovlenili markoz monazonis (ueari 1965 458-459) Razeli

mamebis ndash barsanofes ioane Razelis da doreTe Razelis (folkeri 1968

V7) abba isaias abba barsanufis (bogdanoviCi 1968 156-157) nilos

sinelis (buxvaldi 1982 400) ioane mosxis (proxorovi 1985 254) Sromebi

agreTve platonis fedoni (kordoCkini 2003 20-21) garda zemoT

dasaxelebuli wyaroebisa saTnoebaTa kibeSi Cveni azriT Cans cnobili

miTologema ndash odisevsis mier scilasa da qaribdas Soris gavla anu or

borotebas Soris naklebi borotebis arCeva rac mogvianebiT aisaxa aseve

platonis protagoraSi Cans sxva wyaroc ndash neoplatonuri Teoria

borotis uarsobis Sesaxeb romelic konceptualurad daamuSava fsevdo

dionise areopagelma

saTnoebaTa kibis gavlenebis safuZvliani Zieba Sua saukuneebis Tu

gviani periodis qarTul teqstebSi safiqrebelia bevr SemTxvevaSi

mogvcems saintereso Sedegs radganac bizantiur filologiaSi

analogiuri kvlevis Sedegad gamovlinda rom igi gavlenas axdens Sua

saukuneebis iseT avtoritetul moazrovneebze rogorebic arian isixi

sineli (beki 1959 164-165) filoTeos sineli anastasi sineli Teodore

studieli (bogdanoviCi 1968 159-160) svimeon axal RvTismetyveli (beki

1959 585) andria kriteli (proxorovi 1985 256) agreTve SedarebiT gviani

periodis moRvaweebi ndash grigol sineli grigol palama (bogdanoviCi 1968

168-169) da sxv ufro metic mogvianebiT XIX saukunis cnobili danieli

filosofosi Teologi da poeti soren kirkegori ioane klemaqsis da

anti-klemaqsis fsevdonimebiT aqveynebs ramdenime naSroms paralelurad

ki aqtiurad ikvlevs ioane sinelis teqsts rusi literaturaTmcodneebi

saTnoebaTa kibis kvals xedaven agreTve XIX saukunis rusi

klasikosebis Teodor dostoevskisa da nikoloz gogolis

SemoqmedebaSic am gavlenis kvali yvelaze TvalsaCinod Cans romanSi

Zmebi karamazovebi xolo gogolis Sinelis mTavari personaJis akakis

prototipad swored saTnoebaTa kibis erT-erTi epizodis amave saxelis

mqone personaJi akaki miaCniaT (kordoCkini 2011) saTnoebaTa kibe

gavlenas axdens momdevno periodis cnobil moRvaweebze qarTuli

181

literaturidan Cven mxolod rusTvelis vefxistyaosans davasaxelebT

romelTan saTnoebaTa kibis mimarTebis kvlevas qarTul samecniero

literaturaSi ukve hqonda garkveuli tradicia Cven Cveni mxriv amgvari

gavlenis Tu reminiscenciis or SemTxvevas vxedavT

ioane sinelis teqsti gamoirCeva amaRlebuli poeturi eniT tropuli

metyvelebis originaluri formebiT mravalferovani simboluri

saxeebiTa Tu ritorikuli da stiluri figurebiT nawarmoebSi

klasikuri siuJetis ararsebobis gamo esTetikuri siamovnebis miniWebis

funqcia akisria mTlianad stilsa da enas kalistos uearis SefasebiT

saToebaTa kibe ritmuli prozis nimuSia da axlos dgas poeziasTan

(ueari 1982 10) TxzulebaSi didi sulieri gamocdileba gadmocemulia

ara rTuli msjelobiT da Sinagani TviTsrulyofis Rrma fsiqologiuri

analiziT aramed sada cocxali eniT da sxarti lakoniuri

aforistuli formiT sentenciebiT moraluri SegonebebiT saTnoebaTa

Sesaxeb albaT esec iyo erT-erTi mizezi am Txzulebis aseTi

popularobisa (bezaraSvili 1987129) qarTveli mTargmnelebi

erTmaneTisgan gansxvavebuli mTargmnelobiTi teqnikis miuxedavad orive

prozauli Targmanis SemTxvevaSi teqstis mxatvruli Rirebulebis

eqspresiulobisa da poeturobis SenarCunebas romelsac qmnis Sua

saukuneebis mxatvrul-gamomsaxvelobiTi stilisTvis niSandoblivi

ritorikuli figurebis epiTetis Sedarebis personifikaciis gameorebis

hiperbolis gradaciis ritorikuli SekiTxvis anastrofis epanaforis

antiTezis paromoionis hendiadisis paronomasiis da a S xSiri

gamoyeneba met-naklebi warmatebiT arTmeven Tavs

esoden maRalmxatvruli teqsti aucileblad datovebda waruSlel

STabeWdilebas da moaxdenda Sua saukuneebis qarTveli mkiTxvelis

esTetikuri gemovnebis formirebas berZnuli teqstis swored es

stiluri mravalferovneba aqvT SeniSnuli saTnoebaTa kibis qarTuli

leqsiTi redaqciebis avtorebsac radganac rogorc irkveva qarTuli

leqsiTi versiebi SemTxveviTi movlena ar unda iyos ioane sineli

xandaxan axdens Tavisi teqstis ritmizacias da klemaqsis TiToeuli

safexuri mTavrdeba leqsiTi reziumeTi (bezaraSvili 1989 146)

aRsaniSnavia isic rom ioane sinelis klemaqsis berZnul Tu sxvaenovan

182

mravalricxovan versiebs Soris ar Cans misi poeturi versia rogorc

Cans amgvari tradicia jerjerobiT mxolod qarTulSi gvxvdeba

(bezaraSvili 1987 142) berZnul teqstTan erTad saTnoebaTa kibis

poeturi redaqciebis avtorebs leqsiTi redaqciebis Sesaqmnelad

faqtobrivad hqondaT mza maRalmxatvruli masala qarTuli prozauli

Targmanebis saxiT

sinelis Txzulebis maRalmxatvrul stils qmnis simbolur saxeTa

orginaluri gamoyenebac avtori calkeul simboloTa myar tradiciul

semantikas arc ise iSviaTad tvirTavs axali mniSvnelobebiT magaliTad

mnaTobebi simbolurad ganasaxiereben rogorc RmerTs aseve

wmindanebsac axal aRTqmaSi ciskris varskvlavi qristesTan aris

dakavSirebuli qarTveli himnografebis (ioane minCxi miqel modrekili

ioane mtbevari da sxvebis) SemoqmedebaSi ki igi wmindansac miemarTeba

(grigolaSvili 200299) ὁ δὲ μεγάλῃ σελήνῃ ὁ δὲ τῷ λαμπρῷ ἡλίῳ προσεοίκασινrdquo

(PG Vol 88 881C) ldquoda erTi igi mTiebsa msgavs ars da meore ndash didsa mas

mTuaresa da mesamendash brwyinvalesa mas mzesa da amaT yovelTa sayofeli

caTa Sina arsrdquo (sineli 1965 242)

anton kaTalikosi

pirveli mbrZoli brwyinvalesa

mTiebsa

meore xolo aRvsilsa mTovaresa

garna mesame TAcircT SegraveAgraveniersa mzesa

emsgavsnes 182avi AtildemebiTa mamaTaTa

viswaveT 182avit182 angelosebri

gvari

ioane petriwi

viTar ciskari naTlisagan wina

vals

egreT marxva Cans siwmidisa

pirvelad

merme aRmovals mze igi

simarTlisa

da gananaTlebs gonebasa wmidasa

da bnelsa nislsa moxueulsa

warsdevnis (str 149)

ivane lolaSvili fiqrobs rom eqvTime aTonelis Targmanis

citirebul pasaJSi gadmocemulia ldquogaTenebisa da mzis amosvlis bunebrivi

suraTirdquo romelic ioane petriwma sul sxvagvarad gaiazra petriwTan

ldquomze igi simarTlisardquo metaforuli cnebaa da qriste RmerTs gulisxmobs

(petriwi 1968 143) am azris sailustraciod mas mohyavs himnografiuli

teqstebi sadac qriste gaazrebulia rogorc ldquomze simarTlisardquo mze

183

simarTlisa da ciskris varskvlavi Zvel qarTul mwerlobaSi marTlac

ganasaxierebda qristes Tumca citirebul pasaJebSi saWiroa konteqstis

gaTvaliswineba imisaTvis rom ar daikargos sakvlevi pasaJis azri

sinamdvileSi citirebul teqstebSi saubaria sulieri Rvwis sxvadasxva

etapze myof asketTa Sesaxeb romlebic vnebas ebrZvian imis Sesabamisad

Tu romel safexurze imyofebian erTni ldquoSromiTa da ofliTa

AtildeorcieliTa hbrZodis amas mZlavrsardquo meoreni ndash ldquomarAtildeviTa da

mRAcircZarebiTa ewyvebodis masrdquo aseve ldquosimdabliTa da urisxvelobiTa da

wyurviliTa winaaRudgebodisrdquo xolo mesameT ndash ldquosaRmrToAacuteTa niWiTa da

gamocxadebiTa Seekras mZlavri igirdquo (sineli 1965 242) da swored maT

adarebs ioane sineli ciskris varskvlavs savse mTvaresa da mzes ufro

metic ioane sinelis teqsti grZeldeba swored im informaciiT

romelsac Seicavs zemoT citirebuli strofi ioane petriwis

redaqciidan ldquopirvelad ciskari aReRis merme naTeli moefinis da

maSinRa gamobrwyindis mzeAacuterdquo (sineli 1965 242) amgvarad saanalizo

strofi arc ioane petriwiseuli CanarTia da mnaTobTa simbolikac

miemarTeba siZvis vnebasTan brZolis sxvadasxva saSualebasa da etaps

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis terminologia mniSvnelovan

masalas iZleva SuasaukuneebSi mTargmnelobiTi praqtikis dazusteba-

ganviTarebis Cvenebis TvalsazrisiT kerZod erTi teqstis sxvadasxva

Targmani romelic Sesrulebulia sxvadasxva epoqaSi gansxvavebuli

literaturuli stiliT gvaZlevs cnebiTi enis Camoyalibebaze

dakvirvebis saSualebas adreul etapze filosofiur-Teologiuri

terminologia naklebad sistemuria da ar Cans mkacrad organizebuli

terminologiuri aparati (erTsa da imave sityvas eqvTime aToneli

sxvadasxva qarTul Sesatyvisebs uZebnis an kidev sxvadasxva berZul

termins erTi da imave qarTuli formiT Targmnis) rac eqvTimes

epoqisTvis da misi Targmanebis mizandasaxulobis gaTvaliswinebiT

bunebrivia petre gelaTelis TargmanSi ki rogorc mosalodnelic iyo

ukve Cans sistemurad Camoyalibebuli cnebiTi ena rac Seexeba anton

kaTalikosis redaqcias misi wyaro zog SemTxvevaSi manamde arsebuli

prozauli Targmanebia (ZiriTadad petre gelaTelis Targmani) zogjer

ki ara maincdamainc petriwiseuli (rogorc amas samecniero

184

literaturaSi xSirad miuTiTeben) aramed zogadad Sua saukuneebis

qarTul filosofiaSi SemuSavebuli filosofiur-Teologiuri

terminologia romlis Rrma da safuZvliani codna dasturdeba teqstSi

amrigad saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebi mniSvnelovania ara

mxolod qarTuli aramed bizantiuri literaturis mkvlevarTaTvisac

eqvTime aTonelis anderZSi daculi unikaluri informaciiT da miseuli

Targmanis struqturiT meore mxriv saTnoebaTa kibis qarTuli

Targmanebis gadamuSavebebisa da xelnawerTa simravle riTac qarTuli

kulturuli sivrce uerTdeba Sua saukuneebis aRmosavleT qristianul

samyaros da rac ganpirobebulia teqstis msoflmxedvelobiT

struqturuli TaviseburebiT Rrma fsiqologiuri Tu Teologiuri

SinaarsiT stiliT da sxva mravali faqtoriT TavisTavad gansazRvravs

saTnoebaTa kibis mniSvnelobas Suasaukuneebis qarTuli literaturisa

da mis mkvlevarTaTvis

185

ZiriTadi daskvnebi

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis oTxi ZiriTadi redaqciis

kompleqsuri literaturul-istoriuli da Teoriuli analizis Sedegad

miRebul ZiriTad daskvnebs qvemoT punqtebad warmovadgenT

1) ioane sinelis saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis aRiarebuli

moraluri saxelmZRvaneloa qristianulma msoflmxedvelobam

memkvidreobad miiRo antikur kulturaSi Camoyalibebuli da

Teoriulad kargad gaazrebuli moralur-eTikuri principebi romelmac

axali msoflmxedvelobis wiaRSi garkveuli transformacia ganicada

Sesabamisad saTnoebaTa kibis msoflmxedvelobrivi aspeqtebis

srulfasovnad Seswavla SesaZlebelia mxolod antikuri filosofiis

bibliisa da adreuli periodis qristianuli patristikis konteqstSi

saTnoebaTa kibis TargmanebiT qarTveli mkiTxveli ecnoboda ara

mxolod asketur-mistikuri Janris brwyinvale Zegls aramed im

mravalferovan wyaroebsac romelsac Txzuleba eyrdnoba am Zeglis

TargmniT qarTul saazrovno sivrceSi Semodis sruliad axali

unikaluri codna bunebrivia rom teqsti gavlenas axdens momdevno

epoqis literaturazec gavlenis kvali Cans vefxistyaosanSic

2) specialur literaturaSi azrTa sxvadasxvaobas iwvevs saTnoebaTa

kibis kompoziciis arqiteqtonikis sakiTxi teqstis safexurebis

sistematizacia ZiriTadad sworxazovnad aris gagebuli rogorc

saTnoebaTa mopoveba an vnebebis daZleva Cveni azriT teqstis struqtura

ar daiyvaneba oden vnebebTan brZolasa da saTnoebebis mopovebaze radgan

ama Tu im vnebis daZleva imave dros gulisxmobs sapirispiro saTnoebis

mopovebasac da piriqiT petre gelaTelis Targmani Tavebis

Tanmimdevrobis mixedviT misdevs mines krebulSi dabeWdil berZnul

teqsts eqvTime aToneliseuli Targmanis struqtura ki ar mihyveba aqamde

gamocemul arc erT berZnul teqsts mTargmneli teqstze darTul

anderZSive miuTiTebs rom mas gansxvavebuli berZnuli dedani aqvs xelT

es faqti uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli teqstis

rekonstuqciisTvisac amasTanave eqvTimes SeniSvnidan isic irkveva rom

man icis sxva berZnuli teqstis arsebobis Sesaxeb romelSic TavTa

186

Tanmimdevroba gansxvavebuli iyo poetur teqstebSi Tavebis mimdevroba

gansxvavdeba orive naTargmni prozauli Txzulebisagan am mxriv

gansakuTrebiT sainteresoa anton kaTalikosiseuli redaqcia romelic

struqturulad emTxveva cota mogvianebiT 1883 wels konstantinepolSi

beri sofroniusis mier gamocemul teqsts rTuli saTqmelia ra

principiT alagebs antoni Tavebs miT ufro rom xelT ar gvaqvs

kritikulad dadgenili berZnuli teqsti romelSic gaTvaliswinebuli

iqneboda xelnawerTa sakmarisi raodenoba es faqti Semdegi varaudis

saSualebas gvaZlevs a) antoni azrobrivad awyobs safexurebs

Tematurad awyvilebs maT b) xelT hqonda CvenTvis ucnobi sxva wyaro

romelSic TavTa Tanmimdevroba swored ise iyo organizebuli rogorc

man da cota mogvianebiT am teqstis sxva gamomcemlebma sofroniusma da

arqimandritma egnatem daalages

3) saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis mxatvruli stilis

originalur berZnul teqstTan mimarTebis kvlevam aCvena rom

mxatvruli TvalsazrisiT berZnul originals qarTuli Targmanebi ar

Camouvardeba ufro metic qarTulad teqstis esTetikuri mxare kidev

ufro gaZlierebulia misi poeturi (leqsiTi) redaqciebis SeqmniT

4) saTnoebaTa kibis simbolikis analizma gamoavlina rom ioane

sineli rig SemTxvevaSi calkeul myar tradiciul paradigmul saxeebs

axali semantikiT mniSvnelobiT tvirTavs rac Seexeba anton

kaTalikosiseuli redaqciis CarTuli strofebs maTSi avtori ar qmnis

misTvis uCveulo axal simbolur saxeebs rac kidev erTxel

gvafiqrebinebs rom aRniSnuli strofebi aris antoniseuli da maTi

Seqmnisas avtori ar eyrdnoba sxva wyaros miT ufro rom am strofebis

wyaro ar Cans arc berZnul da arc Cven xelT arsebul slavur

teqstebSi

5) filosofiur terminebze dakvirveba aCvenebs a) adreul etapze

filosofiur-Teologiuri terminologia naklebad sistemuria ar Cans

mkacrad organizebuli terminologiuri aparati erTsa da imave sityvas

eqvTime aToneli sxvadasxva qarTul Sesatyviss uZebnis an piriqiT

sxvadasxva berZul termins erTsa da imave qarTuli formiT Targmnis

187

rac eqvTimes epoqisTvis misi Targmanebis mizandasaxulobis

gaTvaliswinebiT bunebrivia b) petre gelaTelis TargmanSi rogorc

mosalodneli iyo ukve Camoyalibebuli Cans cnebiTi ena g) anton

kaTalikosis redaqciaSi terminebis wyaro zog SemTxvevaSi manamde

arsebuli prozauli Targmanebia (ZiriTadad petre gelaTelis Targmani)

zogjer ki Sua saukuneebis qarTul filosofiur teqstebSi

SemuSavebul-dadgenili filosofiur-Teologiuri terminologia

gvxvdeba SemTxvevebi roca anton kaTalikosi ukve arsebul termins

tradiciuli mniSvnelobiT ki ar iyenebs aramed cvlis mis Sinaarss

6) paralelur teqstebze dakvirveba cxadyofs rom saTnoebaTa kibis

anton kaTalikosiseuli redaqciis ZiriTadi wyaro petre gelaTelis

Targmania SesaZloa amis mizezi iyos petre gelaTelis Targmanis

gelaTuri skolis tradiciisamebr elinofiluri stili romelic metad

axlo da mimzidvelia anton kaTalikosis literaturuli gemovnebisTvis

aRsaniSnavia aseve rom anton kaTalikosi kargad icnobs saTnoebaTa

kibis manamde arsebul redaqciebs misi teqstis struqtura da

versifikacia ioane petriwiseuli redaqciis identuria antoni kargad

icnobs da iyenebs eqvTime aToneliseul Targmansac teqstebis

Sepirispirebis procesSi aseve gamoCnda rom ioane petriwiseuli

variantis originalad miCneul strofebs rig SemTxvevebSi eZebneba

Sesabamisi paraleluri adgilebi prozaul teqstSi

7) saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqciis CarTuli

strofebis analizis Sedegad irkveva rom originaluri strofebis

Seqmnis mizani gansxvavebulia a) Sesavali strofebis SemTxvevaSi ndash

winamdebare safexuris Temis gacnoba-Semkoba ioane petriwis teqstis

analogiiT b) sxvagan antoni azris dazusteba-gagrZelebis mizniT qmnis

originalur strofebs Tu striqonebs g) rig SemTxvevaSi saxeze gvaqvs

muxlis an mTeli safexuris azris Sejameba an mkiTxvelis gafrTxileba

d) iSviaTad anton kaTalikosi sakuTar azrsac aviTarebs romelic ar

mihyveba original teqsts

188

gamoyenebuli literatura

A-711 anton kaTalikosi saTnoebaTa kibe

A-39 ioane sineli saTnoebaTa kibe (petre gelaTelis Targmani)

S-3731 anton kaTalikosi proloRi aTormetTa TtueTa

abakelia 1997 abakelia n simbolo da rituali qarTul kulturaSi

Tbilisi 1997

abulaZe 1938 abulaZe i rusTavelis xanis qarTulidan naTargmni

Zveli somxuri mwerlobis Zeglebi enimkis moambe III 1938

averincevi 1977 Аверинцев С Символика раннего Средневековья Семиотика и

художественное творчество Москва laquoНаукаraquo 1977

anton kaTalikosi 1972 anton kaTalikosi wyobilsityvaoba (teqsti gamosacemad moamzada r baramiZem) Tbilisi gamomcemloba ldquomecnierebardquo 1972

aristotele 1984 The Complete Works of Aristotle (Barnes J - ed) Princeton

rdquoPrinceton University Pressrdquo 1984

aristotele 2003 aristotele nikomaqes eTika Tbilisi ldquoTsu

gamomcemlobardquo 2003

apofTegmuri krebulebi Apophthegmata 188avit188 188avit188ture alphabetica PG 6571-440

English translation The Sayings of the Desert Fathers the Alphabetical

Collection Translated with a foreword by Benedicta Ward preface by

Metropolitan

Anthony of Sourozh Kalamazoo Mich ldquoCistercian Publicationsrdquo

1984

Apophthegmata (188avit188ture anonyma) (e cod Coislin 126) ed F

Nau Histoires des solitaires egyptiens Revue de lsquoOrient Chretien 12-14

17-18 (121907 131908 141909 171912 181913) 1248-68 171-

181 393-404 1347-57 266-283 14357-379 17204-211 294-301

18137-146 English

translation The wisdom of the Desert Fathers the Apophthegmata

Patrum (the anonymous series)

Translated by Benedicta Ward foreword by Archbishop

Anthony Bloom Oxford ldquoSLG Pressrdquo 1975

Les apophtegmes des peres Collection systematique chapitres i-ix

(Syst) ed Jshy C Guy se 387 1993

The Wit and Wisdom of the Christian fathers of Egypt The Syrian

version of the Apopthegmata Patrum (Syr) Tr By EAW Budge

London ldquoOxford University Pressrdquo 1934

baramiZe 2013 baramiZe m zogierTi sinonimi ioane sinelis kibis qarTul prozaul TargmanebSi rdquobizantiologia saqarTveloSi-4rdquo Tbilisi-baTumi-kapadokia 24-30

189

seqtemberi 2013

bezaraSvili 1987 bezaraSvili q ioane sinelis rdquoklemaqsisrdquo ucnobi qarTuli versia J macne (els) 4 1987

bezaraSvili 1989 bezaraSvili q ioane sinelis rdquoklemaqsisrdquo axalgamovlenili qarTuli versia J macne (els) 3 1989

bezaraSvili 2004 bezaraSvili q ritorikisa da Targmanis Teoria da praqtika Tbilisi gamomcemloba rdquomecnierebardquo 2004

beki 1959 Beck H-G Kirche und theologische 189avit189ture im Byzantinischen Reich Handbuch der alterertumswissenschaft Abt

12 T II Bd I 1959

beraZe 1943 beraZe p qarTuli iambikos Sesaxeb J saqarTvelos ssr mecnierebaTa akademiis moambe t IV 6 1943

bogdanoviCi 1968 Богдановић Д Јован Лествичник у византијској старој српскј

књижевности Београд 1968

buaZe 2014 buaZe T eTikis filosofiur-religiuri aspeqtebi J guli gonieri 7 2014 httpwwworthodoxtheologygeguligonieri2

buxvaldi 1982 Buchwald W Tusculum-Lexicon griechischer und lateinischer Autoren

des Altertums und des Mittelalters Muumlnchen ndash Zuumlrich 1982

gabiZaSvili 2011 gabiZaSvili e naTargmni himnografia Sromebi III Tb

2011 httpwwwdzeglebigestatiebisxvanatargmni_himnografiahtml

gabrielaSvili 2012 gabrielaSvili l borotebis gamomxatvel simboloTa saxeldebisaTvis (veSapis simbolika bibliuri wignebisa da ldquo189avit garejelis cxovrebisrdquo mixedviT) VI saerTaSoriso simpoziumi ndash literaturaTmcodneobis Tanamedrove problemebi Sua saukuneebis literaturuli procesi saqarTvelo evropa azia masalebi nawili I 2012

gariti 1956

Garitte G Catalogue des manuscrits georgiens litteraires du mont Sinai

Louvain 1956

germani 1854 Герман (Осеикий) Преподобный Иоанн Лествичник и его

Лествица постепенного нравственного усовершенствеванияю

СПБ 1854

granti 2004 Grant R M Augustus to Constantine the rise and triumph of

Christianity in the Roman world London ldquoWestminster John

Knox Pressrdquo 2004

grigolaSvili 2002 grigolaSvili l wmindanis Tema Zvel qarTul mwerlobaSi kr Zveli qarTuli literaturis problemebi miZRvnili levan menabdis dabadebidan 74-e wlisTavisadmi 2002

grigolaSvili 2012

grigolaSvili l sZali qristesi iakob curtavelis ldquoSuSanikis wamebardquo da adreqristianuli kultura Tbilisi ldquoliteraturis institutis gamomcemlobardquo

190

2012

grifini 1976 Griffin MT Seneca A Philosopher in Politics Oxford ldquoClarendon

Pressrdquo 1976

daTaSvili 2011 daTaSvili l zRvis qristianuli simbolika da

qarTuli literatura J semiotika (ganTavsebulia 22 maisidan 2011) mis httpssemioticsjournalwordpresscom20110522E1839AE1

8390E1839AE18398-

E18393E18390E18397E18390E183A8

E18395E18398E1839AE18398-_-

E18396E183A6E18395E18398E183A1-

E183A5E183A0E18398

dafi 1999 Duffy J Embellishing the Steps Elements of Presentation and Style in

the Heavenly Ladder of John Climacus Dumbarton Oaks Papers No

53 1999

desili 2002 Deseille P La Dottrina Spirituale di Giovanne Climaco Giovanni

Climaco e il Sinai Communita di Bose ldquoEdizioni Qiqajonrdquo 2002

doborjginiZe 2012 doborjginiZe n lingvistur-hermenevtikuli metateqstebi Tbilisi ldquoilias saxelmwifo universitetis gamomcemlobardquo 2012

evagre pontoeli 1981 Evagrius Ponticus The praktikos Chapters on prayer (Translated by

John Eudes Bamberger) Kalamazoo Mich ldquoCistercian Publicationsrdquo

1981

evansi 2014 evansi j r filosofia da Teologia Sua saukuneebSi

Tbilisi ldquoilias saxelmwifo universitetis gamomcemlobardquo 2014

evsevi kesarieli 1954 1956

Eusebius of Caesarea Praeparatio evangelica (ed K Mras ed K Mras) Eusebius Werke Band 8 Die Praeparatio evangelica GCS 431

amp 432 Berlin ldquoAkademie-Verlagrdquo 1954 1956

zarini 1993 Зарин СМ Иоанн Лествичник Христианство

Энциклопедический Словарь ТИМ 1993

iazikova 1995 Языкова ИК Богословие Иконы Москва Общедоступный Православный Университет 1995

ioane damaskeli 2000 ioane damaskeli marTlmadidebluri sarwmunoebis zedmiwevniTi gardamocema Tbilisi rdquosasuliero akademiis gamomcemlobardquo 2000

ioane kasiane John Cassian The Eight Principal Vices available from

httpsorthodoxwordfileswordpresscom2010024598919-saint-john-

cassianon-the-eight-principal-vices-philokaliapdf

ioane oqropiri 1991 ioane oqropiri sityva marxvis Sesaxeb J jvari vazisa 4 1991 httpwwworthodoxygetserilebioqropirimarkhvahtm

ioane petriwi 1968 ioane petriwi saTnoebaTa kibe (teqsti gamosacemad

moamzada kvleva da leqsikoni daurTo iv lolaSvilma) Tbilisi ldquosabWoTa saqarTvelordquo 1968

ioane sineli 1902 ioane sineli Rirsisa mamisa Cuenisa ioane sina-mTis

191

mamasaxlisisa klemaqsi romel ars kibe foTi 1902

ioane sineli 1965 ioane sinelis bdquoklemaqsildquo Targmnili berZnulidan eqvTime aTonelis mier (XII saukunis xelnawerebis mixedviT) m cincaZis disertaciis danarTi saqarTvelos mecnierebaTa akademiis enaTmecnierebis 191nstitute 1965

ioane sineli ioane sineli klemaqsi (Νεοελλενικὴ ἀπόδοσε Ιερὰ Μονὴ

Παρακλήτου (axalberZnuli (kaTarevusa) teqsti momzadebuli parakletis monasterSi) ndash

httpdocplayergr336106-Klimax-toy-avva-ioannoy-kathigoymenoy-

ton-monahon-toy-oroys-sinahtml

ioane sineli 1898

Преподобного Отца Аввы Iоанна Игумена Синайской Горы

Лѣсвица ldquoСвято Сергiева Лавраrdquo 1898

ioane sineli 1959

John Climacus The Ladder of Divine Ascent (Translated by

Archimandrite Lazarus Moore) ldquoHarperampBrothersrdquo 1959

kahani 2009 Kahan A S Mind vs money the war between intellectuals and

capitalism ldquoTransaction Publishersrdquo 2009

kekeliZe 1927 kekeliZe k ucxo avtorebi Zvels qarTul mwerlobaSi J Tsu moambe 8 1927

kekeliZe 1957 kekeliZe k ucxo avtorebi Zvels qarTul mwerlobaSi etiudebi V 1957

kekeliZe 1980 kekeliZe k Zveli qarTuli literaturis istoria t I Tbilisi ldquomecnierebardquo 1980

klementi aleqsandrieli 1960

Clement of Alexandria Stromata I-VI Band II ed O Staumlhlin L

Fruumlchtel U Treu GCS 52 1960

kordoCkini 2003 Kordochkin A John Climacus and Spiritual Tradition of the IV-VII

Centuries PhD diss University of Durham 2003

kordoCkini 2011 Кордочкин А ИОАНН ЛЕСТВИЧНИК Православная

Энциклопедия Том XXIV опубликовано 11 марта 2011г URL -

httpwwwpravencrutext471351html

krumbaxeri 1897 Krumbacher K(ed) Geschichte der Byzantinischen Litteratur von

Justinian bis zum Ende des ostroumlmischen Reiches (527-1453) 2nd ed

Muumlnchen 1897

kukava 1978 kukava T proloRi aTTormetTa TveTa Tbilisi ldquosabW

saqarTvelordquo 1978

kukava 1996 kukava T (red) poeturi qmnilebani (anton pirveli-bagrationi) Tbilisi ldquosulxan saba orbelianis sax un-tis gam-bardquo 1996

lemetra 1802 Lemaitre J Contemplation chez les grecs at autres orientaux chretiens

DS Vol2 pt2 col 1802

livingstoni 1912 Livingstone R W The Greek genius and its meaning to us Oxford

ldquoClarendon Pressrdquo 1912

192

lorenci 2003 Lorenz H Ancient Theories of Soul The Stanford Encyclopedia of

philosophy Accessed October 23 2003 available from

httpplatostanfordeduarchivessum2009entriesancient-soul

loski 1972 Лосский В Очерк мистического богословия восточной церкви

Богословское труды М 1972

marTlmadidebluri 2010 Православная Энциклопедия под редакцией Патриарха

Московского и всея Руси Кирилла T XXIV 2010 опубликовано 11

марта 2011г httpwwwpravencrutext471351html

meiendorfi 1974 Meyendorff J Byzantine Theology Historical Trends and Doctrinal

Themes New York ldquoFordham University Pressrdquo 1974

meliqiSvili 1975 meliqiSvili d ioane petriwis filosofiur SromaTa ena da stili Tbilisi ldquoTbilisis universitetis gamomcemlobardquo 1975

meliqiSvili 2011 meliqiSvili d Zveli qarTuli filosofiur-Teologiuri terminologiis istoriidan Tbilisi ldquoTbilisis universitetis gamomcemlobardquo 2011

metreveli 1950

metreveli el (Semd) H koleqcia saqarTvelos saxelmwifo muzeumis qarTul xelnawerTa aRweriloba t 4 Tbilisi 1950

nakudaSvili 1996 nakudaSvili n himnografiuli teqstis struqtura Tbilisi gamomcemloba ldquomecnierebardquo 1996

nau 1902 Nau F Note sur la date de la mort de S Jean Climaque Byzantinische

Zeitschrift t XI 1902

netari avgustine 1995 netari avgustine aRsarebani (laTinuridan Targmna da

SeniSvnebi daurTo baCana bregvaZem) Tbilisi gamomcemloba ldquonekerirdquo 1995

orbeliani 1991

orbeliani sulxan-saba leqsikoni qarTuli (red i abulaZe) I Tbilisi gamomcemloba ldquomeranirdquo 1991

orbeliani 1993

orbeliani sulxan-saba leqsikoni qarTuli (red i abulaZe) II Tbilisi gamomcemloba ldquomeranirdquo 1993

paladi helenopoleli 1974

Palladius La storia lausaica ( ed G J M Bartelink) Florence 1974

English translation Palladius The Hausiac History (Translated and

annotated by R TMeyer) New York ldquoPaulist Pressrdquo 1964

berZnuli 1961 A Patristic Greec Lexicon ed GWH Lampe Oxford ldquoClarendon

Pressrdquo 1961

patrologia greka 1964 Patrologiae Cursus Completus Series Graeca Migne J P (ed) Vol

88 col 532 1964

patrologia greka 1960 Patrologiae Cursus Completus Series Graeca Migne J P (ed) Vol 90

col 321 1960

peri 2014 Parry R Ancient Ethical Theory The Stanford Encyclopedia of

Philosophy (Fall 2014 Edition) Edward N Zalta (ed) 2014 URL = httpplatostanfordeduarchivesfall2014entriesethics-ancient

perota 2004 Perrotta C Consumption as an Investment The fear of goods from

193

Hesiod to Adam Smith London ldquoRoutledgerdquo 2004 platoni 1967 Plato Phaedo Platonis opera vol 1 Ed J Bumet Oxford ldquoClarendon

Pressrdquo 1967

platoni 1967 Plato Protagoras Plato in Twelve Volumes Vol 3 translated by

WRM Lamb London ldquoWilliam Heinemann Ltdrdquo 1967

httpwwwperseustuftseduhoppertextdoc=Perseus3Atext3A19

990101783Atext3DProt3Asection3D358d

platoni 1997 Plato Complete Works (Cooper J M Hutchinson D S --eds)

Indianapolis ldquoHackettrdquo 1997

platoni 2003 platoni saxelmwifo (ZvelberZnulidan Targmna baCana bregvaZem) Tbilisi ldquonekerirdquo 2003

popova 2011 Попова Т Лествица Иоанна Синайского в славянской

книжности Саарбрюкен 2011

proxorovi 1985 Прохоров ГМ Лествица Словарь книжников и книжности

Древней Руси Труды Отдела древнерусской литературы Т XXXIX 1985

sakosi 1964 Sakkos SN Peri Anastasion Sinaiton Thessalonica 1964

silagaZe 1997 silagaZe a Zveli qarTuli leqsi da qarTuli poeziis uZvelesi safexuris problema Tbilisi ldquoTsu gamomcemlobardquo 1997

simboloTahellip1971 A Dictionary of Symbols (ed Cirlot JE) London ldquoRoutledge amp Kegan

Paul Ltdrdquo 1971

simboloTa 2007 simboloTa ilustrirebuli enciklopedia t II

(Seadgines - abzianiZe z elaSvili q) Tbilisi gamomcemloba ldquobakmirdquo 2007

simboloTa 2011 simboloTa ilustrirebuli enciklopedia t I (Seadgines - abzianiZe z elaSvili q) Tbilisi gamomcemloba ldquobakmirdquo 2011

soxaZe 2002 soxaZe n grigol didis ldquodialoRonirdquo Tbilisi gamomcemloba ldquoqarTvelologirdquo 2002

sulava 2006 sulava n qarTuli himnografia tradicia da poetika Tbilisi gamomcemloba ldquozekarirdquo 2006

ueari 1965 Ware K The Ascetic writings of Mark the Hermit PhD diss Oxford

1965

ueari 1982 Ware K ldquoThe Ladder of Divine Ascendrdquo by John Climacus

(Introduction) London ldquoSPCKrdquo 1982

ucxo 1989 ucxo sityvaTa leqsikoni (Seadgina da winasityv

daurTo mixeil WabaSvilma me-3 Sesw da Sevs gamoc) Tbilisi gamomcemloba ldquoganaTlebardquo 1989

utie 1973 Outtier B Les Enseignements des pegraveres un Recueil geacuteorgien traduit

de lrsquoarabe Bedi Kartlisa Revue de Kartveacutelologie vol 31 1973

folkeri 1968 Voumllker W Scala Paradisi Eine Studie zu Johannes Climacus und

zugleich eine Vorstudie zu Symeon dem Neuen Theologen Wiesbaden

1968

194

SaniZe 1960

SaniZe m fsalmunis Zveli qarTuli redaqciebi X-XIII saukuneTa xelnawerebis mixedviT Zveli qarTuli enis Zeglebi II 1960

SoTa rusTaveli 1966 SoTa rusTveli vefxistyaosani (aSaniZisa da a baramiZis redaqciiT) Tbilisi gamomcemloba bdquomecnierebaldquo 1966

CubinaSvili 1961 CubinaSvili n qarTuli leqsikoni rusuli TargmaniTurT sistemisaebr saba-sulxan orbelianisa (red al Rlonti) Tbilisi 1961 httpmeskhinetlexicon

cincaZe 1965 cincaZe m ioane sinelis bdquokibisldquo eqvTime aToneliseuli Targmani da misi ena sakandidato disertacia saqarTvelos mecnierebaTa akademiis enaTmecnierebis instituti 1965

cincaZe 1995 cincaZe m ioane sinelis ldquoklemaqsisrdquo meore qarTuli prozauli redaqciis xelnawerTa (H-1669 da A-39) urTierTmimarTebisaTvis Sromebi (baTumis SoTa rusTavelis saxelobis saxelmwifo universiteti) I (humanitarul mecnierebaTa seria) baTumi ldquoaWarardquo 1995

cincaZe 2008 cincaZe m mxatvruli gamosaxvis xerxebi ioane sinelis ldquoklemaqsSirdquo ldquowminda andria pirvelwodebulis gziTrdquo 2-4 maisi 2008

cincaZe 2009 cincaZe m berZnuli leqsika ioane sinelis klemaqsis ndash samoTxis kibis petre gelaTeliseul TargmanSi ldquobizantinologia saqarTveloSi 2rdquo (eZRvneba akademikos grigol wereTlis xsovnas) II 2009

cincaZe 2013 cincaZe m baramiZe m marginaluri ganmartebebi ioane sinelis ldquoklemaqsisrdquo petre gelaTeliseul TargmanSi filologiuri macne (baTumis SoTa rusTavelis saxemwifo universitetis qarTuli filologiis departamenti) I 2013

ZvelqarTul 2010 ZvelqarTul-ZvelberZnuli filosofiur-Teologiuri terminologiis dokumentirebuli leqsikoni I (d meliqiSvili a xaranauli l gigineiSvili v

juReli) Tbilisi ldquobakur sulakauris gamomcemlobardquo 2010

WeliZe 1996 WeliZe e Zveli qarTuli saRvTismetyvelo terminologia I Tbilisi gamomcemloba ldquomecnierebardquo 1996

WeliZe 2012 WeliZe e komentarebi teqstze wm grigol palama ndash aRsareba marTlmadidebluri sarwmunoebisa J guli gonieri 1 (4) 2012

xinTibiZe 1969 xinTibiZe e bizantiur-qarTuli literaturuli urTierTobani Tbilisi ldquoTbilisis universitetis gamomcemlobardquo 1969

xinTibiZe 2009 xinTibiZe e vefxistyaosnis ideur -msoflmxedvelobiTi samyaro Tbilisi gamomcemloba

195

rdquoqarTvelologirdquo 2009

xoruJi 1998 Хоружий С К Феноменологии аскезы Москва ldquoИздательство

Гуманитарной литературыrdquo 1998

Page 4: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs

4

Sesavali

ioane sinelis saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis asketur-mistikuri

xasiaTis erT-erTi yvelaze srulyofili da popularuli zneobrivi

saxelmZRvaneloa masSi gamokveTilia yvela is fundamenturi eTikuri

principi romelic antikuri xanidan moyolebuli araerTi didi

moazrovnis yuradRebis centrSi moqceula xolo qristianobam axali

SinaarsiT ganmsWvala srulyo mTlian sistemad Camoayaliba rogorc

axali koncefcia da adamianuri qcevis normad gamoacxada

nawarmoebi Targmnilia qristianuli mwerlobis mqone TiTqmis

yvela enaze (bezaraSvili 1987 129) qarTulad ki teqstis eqvsi redaqcia

Camoyalibda romelTagan sruli saxiT SemorCenilia ori prozauli

Targmani ndash eqvTime aTonelisa da petre gelaTelis da ori poeturi

gadamuSaveba ndash ioane petriwisa da anton kaTalikosis

problemis aqtualoba Sua saukuneebis sulier kulturaSi

saTnoebaTa kibis did mniSvnelobasa da aqtualobaze metyvelebs

sxvadasxva enaze Sesrulebuli mravalricxovani Targmani da xelnawerTa

simravle Zveli avtorebi saTnoebaTa kibes imdenad maRal Sefasebas

aZlevdnen rom mas mose winaswarmetyvelis dekalogs adarebdnen da

masze aRmatebul teqstadac ki warmoaCendnen ldquoda gardamoAtildeda axali igi

RmTis-mxilveli Cuenda momarT gonebiTa mTiT siniT da gAcircCuenna Cuen

manca RmrTiv-werilni igi ficarnirdquo (sineli 1965 13) an kidev ldquoerTiTa

oden ara iqmna msgavs (ioane sineli) mosesa rameTu ara moiwia mis zeda

verSeslvaAacute zecisa mas ierusalAgravemsa viTar-igi mose queyanasa ierusalAgravemsa

ver Sevidardquo (sineli 1965 13) - wers ioane sinelze misi biografi daniel

raiTeli

ioane sinelis Txzuleba aranakleb popularulia Sua saukuneebis

qarTul sulier kulturaSi am teqstisadmi interesi ar cxreba

saukuneebis manZilze ndash preaTonuri periodidan vidre gvian Sua

saukuneebamde Txzulebis ukanaskneli anton kaTalikosiseuli poeturi

redaqcia XVIII saukuneSi Seiqmna aRsaniSnavia rom nawarmoebis Targmna-

gadamuSavebaze muSaobdnen epoqis yvelaze avtoritetuli qarTveli

5

moRvaweebi eqvTime aToneli ioane petriwi petre gelaTeli anton

kaTalikosi

saTnoebaTa kibis TargmanebiT Sua saukuneebis qarTveli

swavlulebi ecnobodnen ara marto sakuTriv am didmniSvnelovan teqsts

aramed im mravalferovan wyaroebsac romliTac ioane sineli

sargeblobs aRniSnuli wyaroebi romlebic organulad aris CarTuli

ioane sinelis teqstis mTlian qsovilSi (Sesabamisad mis qarTul

TargmanebSic) rig SemTxvevaSi wyaros avtorze miTiTebiTac ki axali

codniT avsebs da amdidrebs qarTul kulturul da saazrovno sivrces

amrigad sakvlevi problemis aqtualobas gansazRvravs Sesaswavli

teqstebis mniSvneloba kerZod is rom maT Rrma kvali datoves Sua

saukuneebis qarTul mxatvrul-filosofiur azrovnebaze

sakiTxis Seswavlis istoria saTnoebaTa kibis nusxebis simravlem

mravali filologiuri problema warmoSva TviT originalis kvlevis

procesSi da ar aris SemTxveviTi rom saTnoebaTa kibis didi

popularobis miuxedavad ar arsebobs teqstis kritikuli gamocema

berZnul enazec ki Ggamocemuli ar aris arc qarTuli prozauli

Targmanebis kritikuli teqstebi Tumca prof meri cincaZis

sadisertacio naSroms - ldquoioane sinelis klemaqsis eqvTimeseuli Targmani

da misi enardquo (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs eqvTime aTonelis

Targmanis kritikulad dadgenili teqsti romelic ramdenime ZiriTad

xelnawers emyareba mkvlevari gamosacemad amzadebs aseve petre

gelaTeliseuli Targmanis kritikul teqsts prof m cincaZes

sadisertacio naSromis farglebSi Seswavlili aqvs eqvTime aTonelis

Targmanis enasTan dakavSirebuli mniSvnelovani sakiTxebi orTografiul-

fonetikuri Taviseburebani berZnul-qarTuli fonetikuri Sesatyvisobani

morfologia sintaqsi agreTve Targmanis xelnawerebi urTierToba

nusxaTa Soris eqvTimes mTargmnelobiTi meTodis Taviseburebebi

naSromSi Sedarebulia klemaqsis qarTuli da berZnuli redaqciebi maTi

Sedgenilobis mixedviT m cincaZes aseve Seswavlili aqvs petre

gelaTeliseul Targmanis enobrivi mxare winamdebare naSromSi

citatebs vimowmebT petre gelaTeliseuli Targmanis mis mier dadgenili

6

teqstidan ioane sinelis saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli redaqcia

gamosca mkvlevarma ivane lolaSvilma teqsts Tan axlavs vrceli

winasityvaoba sadac mecnieri farTod mimoixilavs ioane petriwis

biografiasTan dakavSirebul sakiTxebs mis saliteraturo moRvaweobas

filosofiur-Teologiur msoflmxedvelobas da am WrilSi saTnoebaTa

kibis ioane petriwiseuli redaqciis ramdenime pasaJs iv lolaSvilis

azriT teqstis gelaTuri Targmanis avtoric ioane petriwia xolo

petre gelaTels ekuTvnis mxolod ori iambiko romelSic Seqebulia

ioane sineli da klemaqsis mTargmneli ioane petriwi (petriwi 1968 65) k

kekeliZes gelaTuri Targmanis avtorad petre gelaTeli miaCnda ioane

petriwis avtorobis sakiTxs ar iziarebs arc e WeliZe romelic

specialuri terminologiuri kvlevis Sedegad askvnis rom aRniSnuli

teqstis mTargmneli petre gelaTelia (WeliZe 1996 674) aRsaniSnavia

aseve i abulaZis Sroma ldquorusTavelis xanis qarTulidan naTargmni Zveli

somxuri mwerlobis Zeglebirdquo sadac Seswavlilia saTnoebaTa kibis

somxuri Targmani romelic mkvlevris azriT ori qarTuli prozauli

Targmanis (eqvTime aToneli petre gelaTeli) monacemebs emyareba da maTi

Sejerebis Sedegadaa somxurad naTargmni (abulaZe 1938 129-130)

ukanasknel wlebSi aRmoCnda grigol nazianzelis TxzulebebSi CarTuli

saTnoebaTa kibis kidev erTi gansxvavebuli redaqciis fragmentebi

romelic q bezaraSvilma gamoaqveyna manve Seiswavla teqstTan

dakavSirebuli sakiTxebi (bezaraSvili 1989 142-163) ioane sinelis anton

kaTalikosiseuli varianti gamosca da gamokvleva daurTo T kukavam

kvlevaSi avtori ZiriTadad mimoixilavs anton kaTalikosis

literaturul stilsa da msoflmxedvelobas (kukava 1996)

naSromis sagani mizani amocanebi sadisertacio naSromis sagania

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis literaturul-

istoriuli da Teoriuli sakiTxebi cxadia Cvens gamokvlevas

Targmanebis raodenobisa da saanalizo sakiTxTa moculobis

gaTvaliswinebiT yvela problemis amomwuravad gaSuqebis pretenzia ar

gaaCnia naSromSi SemovifargleT TargmanebTan dakavSirebuli ZiriTadi

sakiTxebis SeswavliT mniSvnelovani aqcentebis dasmiTa da samomavlod

Sesaswavli problematikis identifikaciiT Sesabamisad SevecadeT

7

gagveanalizebina is ZiriTadi sakiTxebi rac teqstis kvlevis am etapze

CavTvaleT aucileblad vimedovnebT winamdebare naSromi xels Seuwyobs

ioane sinelis teqstis qarTuli Targmanebis Seswavlis sxva axal etapze

gadasvlas da momavali ufro srulyofili kvlevebisTvis safuZvlis

momzadebas

sadisertacio naSromis wyaroebi kvlevis ZiriTadi wyaroebia

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli redaqciebi esenia eqvTime

aTonelisa da petre gelaTelis prozauli Targmanebi da ioane

petriwiseuli da anton kaTalikosiseuli poeturi gadamuSavebani aseve

meTiu raderisa da paraklitis monastris mier momzadebuli berZnuli

teqstebi saTnoebaTa kibis slavuri da inglisuri Targmanebi garda

amisa Targmanebis kvlevis procesSi naSromis ama Tu im nawilis

mizandasaxulobidan gamomdinarე wyarod gamoyenebulia antikuri

filosofiis Zeglebi da Sua saukuneebis saRvTismetyvelo literatura

naSromis Teoriuli baza naSromis Teoriul bazas warmoadgens

Tanamedrove medievistikasa da Targmanis TeoriaSi farTod

aprobirebuli da damkvidrebuli Teoriuli principebi qarTul

literaturaTmcodneobaSi Camoyalibebuli Zveli qarTuli originaluri

Tu naTargmni teqstebis kvlevis mdidari gamocdileba agreTve ioane

sinelis saTnoebaTa kibis aRiarebuli ucxoeli Tu qarTveli

mkvlevrebis kalistos uearis tatiana popovas Aandrei kordoCkinis

ivane lolaSvilis meri cincaZis qeTevan bezaraSvilisa da sxvaTa

naSromebi

meTodologia naSromSi sakvlevi obieqtis sirTulisa da

specifikis gaTvaliswinebiT gamoyenebulia kompleqsuri midgoma

tradiciul da Tanamedrove literaturaTmcodneobaSi aprobirebuli

kvlevis xerxebisa da meTodebis erToblioba kerZod aRweriTi meTodi -

kompetenturi da konteqsturi analizis gamoyenebiT komparativistuli ndash

genetikuri da tipologiuri midgomebiT struqturul-semiotikuri

sinqronuli da diaqronuli aspeqtis gaTvaliswinebiT agreTve

hermenevtikuli meTodi calkeul sakiTxTa analizisTvis mivmarTavT

interdisciplinuri kvlevis meTods

8

mecnieruli siaxle dRemde saTnoebaTa kibis qarTul TargmanebTan

dakavSirebuli problematika Seswavlilia romelime erTi redaqciis

gaTvaliswinebiT winamdebare naSromi warmoadgens ioane sinelis

saTnoebaTa kibis oTxi sruli redaqciis kompleqsuri literaturul-

istoriuli da Teoriuli analizis mcdelobas kerZod masSi

ganxilulia saTnoebaTa kibis wyaroebis problema interteqsturi

mimarTebebi qarTuli redaqciebis struqturuli da stiluri analizi da

maTi mimarTeba berZnul teqstebTan poeturi teqstebis versifikaciuli

Tavisebureba qarTuli Targmanebis simbolika da poeturi teqstebis

originalur CanarTebSi gamoyenebul simboloTa analizi teqstebis

ZiriTadi filosofiuri terminologia antoniseuli gadamuSavebis

mimarTeba manamde arsebul redaqciebTan CamoTvlil sakiTxTagan nawili

aqamde sruliad Seuswavleli iyo xolo zogierTi maTgani ki rogorc

ukve aRvniSneT Seswavlili iyo romelime erT redaqciaze dayrdnobiT

naSromis mecnieruli da praqtikuli Rirebuleba masalis analizi

kvlevis Sedegebi da daskvnebi SeiZleba gamoyenebul iqnas ioane sinelis

teqstis misi qarTuli Targmanebis Semdgomi Seswavlis dros Zveli

qarTuli literaturis saleqcio kursebisa da speckursebis swavlebaSi

9

Tavi I

saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis qristianuli azrovnebis

konteqstSi

sadisertacio naSromis winamdebare TavSi mimovixilav ioane

sinelis saTnoebaTa kibesTan dakavSirebul im zogad sakiTxebs romelTa

gaTvaliswinebis gareSe SeuZlebelia Sua saukuneebis kulturaSi teqstis

rolisa da adgilis gansazRvra

saTnoebaTa kibis avtorze informacias gvawvdis misi Tanamedrove

raiTis monastris beri danieli romlis mier dawerili ioane sinelis

cxovreba win uZRvis teqsts (Βίος ἐν ἐπιτομῇ τοῦ ἀββᾶ Ἰωάννου τοῦ ἡγουμένου τοῦ

ἁγίου ὅρους Σινᾶ τοῦ ἐπίκλην σχολαστικοῦ τοῦ ἐν ἁγίοις ὡς ἀληθῶς Συγγραφεὶς παρἀ Δανιὴλ

μοναχοῦ lsquoΡαιθηνοῦ ἀνδρὸς τιμίου καὶ ἐναρέτου PG Vol 88 596A) Teqvsmeti wlis

yofila ioane roca Sesula sinas monasterSi aqedan igi wasula

gandegilad sinelma berebma ioane gamoiwvies gandegilobidan da airCies

TavianT winamZRvrad sinas monasterSi moRvaweobis gamomxatvelia ioanes

wodeba ldquosinelirdquo misi ganaTlebisa da swavlulebis aRmniSvnelia

zedwodeba ldquosqolastikosirdquo xolo nawarmoebis mixedviT romlis

saTauric berZnulad JRers rogorc Κλίμαξ τοῦ παραδείσου (laT Scala Paradisi

ndash samoTxis kibe) igi xSirad iwodeba ldquoklemaqsadacrdquo (cincaZe 1965 1-2)

ioane sinelis biografia ar Seicavs konkretul TariRebs amitom dRemde

gaurkvevelia misi moRvaweobis zusti periodi amis Sesaxeb mecnierTa

Soris azrTa sxvadasxvaobaa erTni fiqroben rom igi daaxloebiT 579-649

wlebSi moRvaweobda (nau 1902 35-37) meoreni misi moRvaweobis TariRs

kidev ufro ukan sweven da daaxloebiT 525-600 wlebiT SemosazRvraven

(sakosi 1964 180) sxvebi kidev Tvlian rom igi VII saukunis 70-80-ian

wlebSia gardacvlili (beki 1959 451)

rac Seexeba uSualod teqsts saTnoebaTa kibeSi Tavmoyrilia

ZiriTadi qristianuli eTikuri principebi teqsti Sedgeba 30 Tavisgan

(simbolurad ganasaxierebs qristes cxovrebis wlebs naTlisRebamde)

bibliuri iakobis xilvis miwasa da samoTxes Soris aRmarTuli kibis

analogiiT ioane sineli safexureobriv struqturas iyenebs raTa

10

aCvenos sulieri aRmasvlis etapebi ldquosaTnoebani wmidani msgavs arian

kibesa mas romeli ixila iakob rameTu SemdgomiTi Semdgomad SeslviTa

maT Sina aRamaRleben kacsa cadmderdquo (sineli 1965 202) TiToeuli

safexuris gadalaxva romelic gulisxmobs calkeuli vnebis daZlevasa

da saTnoebis mopovebas an piriqiT dakavSirebulia individis nebisyofasa

da gaunelebel brZolisunarianobasTan

saTnoebaTa kibis berZnuli teqstis samecniero kritikulad

dadgenili gamocema dRemde ar arsebobs met-naklebad ukeTesad miiCneva

meTiu raderis (Matthew Rader) mier 1633 wels parizSi dabeWdili teqsti

romelic 1860 wels minem Seitana patrologia grekas (Patrologiae Cursus

Completus Series Graeca) 88-e tomSi (PG Vol 88 596-1209) saTnoebaTa kibis

meTiu raderiseulisgan gansxvavebuli redaqcia 1883 wels

konstantinepolSi aTonis mTis ramdenime xelnawerze dayrdnobiT

gamosca berma sofroniusma (kordoCkini 2003 14) yvelaze Zveli

axalberZnuli teqsti episkoposma maqsimem 1590 wels gamosca veneciaSi

xolo 1774 wels kvlav venciaSi arqimandritma ieremiam gamosca

saTnoebaTa kibe sqolioebiT aRsaniSnavia aseve parakletis monasterSi

arqimandrit egnates mier gamocemuli saTnoebaTa kibis axalberZnuli

teqsti romelSic gamomcemeli ukve arsebul gamocemebTan erTad

iTvaliswinebs kidev erT XIV saukunis aTonis mTis xelnawersac

(marTlmadidebluri 2010)

rogorc aRiniSna saTnoebaTa kibe Targmnilia qristianuli

mwerlobis mqone TiTqmis yvela enaze laTinur siriul arabul

eTiopur qarTul somxur slavur (bezaraSvili 1987 129) berZnuli

xelnawerebis mixedviT irkveva rom yvelaze metad bizantiaSi klemaqsi

gavrcelebuli iyo XI saukuneSi XII-XIII saukuneebSi am Zeglis mimarT

interesi SedarebiT Sesustda xolo XIV saukunidan isixasturi kamaTis

dros isev gaizarda (bezaraSvili 1989 145) slavur xelnawerebze

dakvirvebis SemTxvevaSic aseTive suraTi gvaqvs XI saukuneSi Zalze

gavrcelebulia pirveli slavuri Targmanebi (bulgareTSi Sesrulebuli

X-XI saukuneebSi) axali slavuri Targmani (ufro zusti) Sesrulda

serbeTSi XIV saukuneSi XIV-XV saukuneebSi kidev ufro gaizarda

11

interesi ruseTSi klemaqsisadmi XV saukunidan es interesi isev ecema

(bezaraSvili 1989 145) q bezaraSvilis azriT saTnoebaTa kibis qarTul

redaqciebze dakvirvebac msgavs suraTs aCvenebs (bezaraSvili 1989 145)

rogorc aRvniSneT qarTulad Camoyalibda klemaqsis eqvsi

redaqcia

1) X saukunemdeli Semoklebuli (gamokrebili) prozauli versia (mag Sin

14 (gariti 1956) romelic arabulidanaa Targmnili (utie 1973 45)

2) eqvTime aTonelis prozauli versia (X-XI ss) romelic yvelaze meti ndash

27-mde xelnaweriT aris Cvenamde moRweuli (cincaZe 1965 6)1 igi

gamocemulia XX saukunis dasawyisSi (sineli 1902) xolo mogvianebiT

ramdenjerme gamoica axalqarTulad eqvTime aTonelis samecniero

kritikulad dadgenili teqsti ki danarTis saxiT erTvis m cincaZis

disertacias (cincaZe 1965)

3) petre gelaTelis prozauli versia (gamosacemad mzaddeba m cincaZis

mier) romelsac ori Zveli xelnaweriT mouRwevia Cvenamde A-39 (XIV s) da

ufro adrindeli daviT garejSi nikras mier gadawerili nusxa (H-1669)2

romelic cnobili iyo eqvTime aToneliseuli Targmanis Semcvelad da

XII-XIII saukuneebiT aTariRebdnen (metreveli 1950 96-97) rogorc m

cincaZe arkvevs nusxis dasawyisi da bolo nawilebi marTlac

eqvTimeseul teqsts Seicaven ZiriTadi Sua nawili ki aris petre

gelaTelis Targmani (cincaZe 1965 17) A-39 da H-1669 nusxebs mkvlevris

dakvirvebiT aqvs erTi saerTo wyaro romelmac sxvadasxva gadamweris

xelSi sxvadasxva cvlileba ganicada (cincaZe 1995 42) xelisa da

orTografiuli niSnebis mixedviT H-1669 xelnawers m cincaZe XI-XII

saukuneebiT aTariRebs da svams mTargmnelis petre gelaTelis

moRvaweobis periodis sakiTxs (cincaZe 1965 17) romelic XIII saukunis

moRvawed iyo miCneuli (kekeliZe 1980 331-334) q bezaraSvilis azriT es

faqti ufro gamodgeba saimisod rom aRniSnuli Targmanis avtorad ioane

petriwi miviCnioT (bezaraSvili 1987 130) ioane petriws miiCnevs avtorad

iv lolaSvilic (petriwi 1968 65-68 89) e WeliZe ar iziarebs iv

1 xelnawerebTan dakavSirebiT ix kekeliZe 1927 155 kekeliZe 1957 65

2 sxva xelnawerebi gviandelia S-344 (XVIII s) H-2346 (XVIII s) H-2188 (XIX s) (cincaZe 1995 37)

12

lolaSvilis mosazrebas da specialuri terminologiuri kvlevis

Sedegad askvnis rom mTargmneli petre gelaTelia ldquoaRniSnul TargmanSi

vlindeba sakuTriv gelaTuri (arapetriwiseuli) petriwiseuli da

sruliad axali sakuTriv petre gelaTeliseuli

terminTSesatyvisobanicrdquo (WeliZe 1996 674)

prozauli redaqciebis garda arsebobs saTnoebaTa kibis poeturi

gadamuSavebebic

1) erT aseTs eqvTimeseul Targmanze dayrdnobiT SemuSavebul

leqsiT redaqcias romelic gamosca iv lolaSvilma (petriwi 1968)

tradicia ioane petriws miawers ldquosaxeli iovane aRniSnulia 302-e

strofis kidurwerilobaSic ldquomeox meqmen mamao iovane me ndash iovanes

mosavsa Sensardquo es ioane aris petriwi amas adasturebs literaturuli

tradicia (xelnawerze darTuli anderZebi da XVIII saukunis mweralTa

cnobebi)rdquo (petriwi 1968 94) amdenad radganac teqstis avtoris

dadgenisTvis aucilebeli kvlevebi ar aris Catarebuli da amjerad arc

Cveni kvlevis interesSi Semodis aRniSnul teqsts pirobiTad ioane

petriwiseulad movixseniebT

2) sxva anonimi avtoris mier damuSavebuli grigol nazianzelis

TxzulebebSi CarTuli poeturi redaqciis fragmentebi qeTevan

bezaraSvilma aRmoaCina teqsti gamocemulia Jurnal macneSi da imave

Jurnalis or nomerSi dabeWdilia vrceli gamokvleva teqstis Sesaxeb

(bezaraSvili 1987 129-154 bezaraSvili 1989 142-162) klemaqsis axal

qarTul versias safuZvlad udevs petre gelaTelis Targmani anonimi

frazeologiuri sizustiT misdevs Tavis wyaros mkvlevris azriT es

teqsti romelic moRweulia XVIII-XIX ss xelnawerebiT unda

momdinareobdes adreuli nakluli dednidan romelic Tavis mxriv

xelnaweris prosodiis niSnebis mixedviT petriwuli saliteraturo

skolidan unda iyos gamosuli amasve miuTiTebs teqstis stilic

(bezaraSvili 1987 132-148)

bolo ori leqsiTi redaqcia XVIII saukuneze adrindeli

xelnawerebiT ar aris cnobili isini antonis saliteraturo skolis

interesebma Semogvinaxa (bezaraSvili 1989 143-144) ufro metic

13

3) saTnoebaTa kibis ukanaskneli (XVIII s) da erTgvarad Semajamebeli

redaqcia Tavad anton kaTalikoss ekuTvnis teqsti erTi S-3731

xelnaweris mixedviT gamosca da gamokvleva daurTo T kukavam (kukava

1996)

saTnoebaTa kibe rogorc SesavalSi aRiniSna XIII saukuneSi

uTargmniaT qarTulidan somxurad somxurad am Targmanis ori nusxa

arsebobs erTi XIII saukunis xolo meore mogviano periodis orive

nusxaSi meoce Tavis bolos Senaxulia cnoba am Zeglis somxurad

Targmnis Sesaxeb ldquonaTargmnia aqamomdis wrfelis mowesis minas mesvetis

mier qalaq trapizons xolo aqedan simeon xuces-monazonisagan qarTuli

eniTrdquo simeon xuces-monazons klemaqsis garda qarTulidan somxurad

uTargmnia ioane damaskelis wyaroAacute-codnisaAacute da prokle diadoxosis

kavSirni RvTismetyvelebiTni ioane petriwis sqolioebiTurT saTnoebaTa

kibis somxur Targmanze dakvirvebis Sedegad i abulaZem gaarkvia rom

sakuTriv teqsti da traqtati mwyemsisa mimarT naTargmnia petre

gelaTelis qarTuli Targmanidan xolo ganmartebebi da daniel

raiTelis mier dawerili ioane sinelis cxovreba misdevs eqvTime

aTonelis Targmans mkvlevris azriT Zeglebi romlebic simeons

uTargmnia somxurad SemTxveviT xelT Cavardnili ar Cans isini

sagangebodaa SerCeuli rogorc metad mimzidveli Txzulebebi saSualo

saukuneebSi (abulaZe 1938 128-133)

zemoT warmodgenili mcire istoriul-literaturuli eqskursis

Semdeg SevexebiT saTnoebaTa kibesTan dakavSirebul im zogad istoriul

da literaturul sakiTxebs romelTa gaTvaliswinebis gareSe rogorc

aRvniSneT SeuZlebelia Sua saukuneebis kulturaSi teqstis rolisa da

adgilis gansazRvra

14

amp 1 moralur-eTikuri principebi Sua saukuneebis azrovnebaSi

cnobilia rom qristianuli eTikis wyaro pirvel rigSi bibliaa

Sesabamisad asketuri praqtika swored bibliis eTikis gansakuTrebuli

simkacriT dacvas gulisxmobsAasketizmi qristianuli kulturis erT-

erTi fundamentia am kulturis nebismieri sferos srulyofilad

Seswavla askezis eTikuri principebis gauTvaliswineblad SeuZlebelia

Tu adre mecniereba asketizms ganixilavda rogorc mxolod uaryofiT

movlenas masSi eZebda sociumTan damokidebulebaSi oden destruqciul

midgomebs individis SemboWav da madeformirebel kategoriebs dRes

aSkarad gamoikveTa araerTi aspeqti misi rogorc dadebiTi movlenisa

Sesabamisad monoliTur dasavlur kulturaSi TiTqos xelaxlა

aRmoაCines asketizmi rogorc kulturuli movlena DdabejiTebiT

miuTiTeben rom asketizmi gvTavazobs eTikis safuZveldamdeb

motivaciebs rom asketuri Rvawlis gavlena ar Semoifargleba oden

religiuri sivrciT aramed is zemoqmedebs kulturis xelovnebis

mwerlobis ama Tu im mimarTulebis formirebaze xolo eTikuri

diskursis fonic da intenciac asketizmSia saZiebeli (xoruJi 1998 24)

raki ioane sinelis teqsti zneobrivi saxelmZRvaneloa pirvel

rigSi saWiroa gairkves eTikis roli antikur da Sua saukuneebis

kulturaSi

cnobilia rom qristianulma kulturam Tavis wiaRSi antikuri

msoflmxedvelobis erTgvari integracia moaxdina ufro metic Sua

saukuneebSi qristianuli filologiis ganviTarebis process aRweren

rogorc antikuri meTodologiisa da praqtikis rdquoqristianizaciisrdquo

process (doborjginiZe 2012 43) igive SeiZleba iTqvas Sua saukuneebis

msoflmxedvelobaze bunebrivia rom antikur-berZnul kulturaze

amozrdilma da am kulturiT nasazrdoebma qristianulma

msoflmxedvelobam memkvidreobad antikuri kulturisa da filosofiis

didi gamocdileba miiRo aqve aRvniSnavT rom platonis

filosofiasTan (saerTod klasikuri periodis eTikasTan ndash im)

qristianuli eTikisa da asketuri principebis gansakuTrebuli

siaxlovidan gamomdinare mkvlevari rv livingstoni wignSi ndash berZeni

15

geniosi da misi mniSvneloba CvenTvis (The Greek Genius and its Meaning to us)

ndash svams udavod saintereso SekiTxvas iyo Tu ara platoni asketi

(livingstoni 1912) es siaxlove samecniero literaturaSi araerTgzis

aris aRniSnuli jilian evansis marTebuli azriT filosofiur

sistemebs hqonda ara mxolod inteleqtualuri aramed praqtikul-

moraluri xasiaTic maTi mizani iyo bednierebis miRweva saTnoebebis

meSveobiT (evansi 2014 10) Sua sakuneebis qristianobis moralis

filosofia moicavs qristianuli da antikuri moralis sinTezis

mcdelobas rac qristiani moazrovnisaTvis ar unda yofiliyo rTuli

saqme ldquoTuki filosofosebi acxadebdnen rom netari cxovreba miiRweva

im adamianebis mier romlebic sakuTar dacemul bunebaze rac SeiZleba

maRla dadgomas cdiloben da yvelaferSi RmerTs baZaven mSvidi

uSfoTveli cxovrebiT rac amqveyniuri siameebisadmi da vnebebisadmi

zurgis Seqcevas niSnavs gana SeiZleboda qristians rame

sawinaaRmdego hqonoda amgvari TvalTaxedvisadmi qristianebi mxolod

am ideebis gaRrmaveba-ganviTarebas moisurvebdnen da filosofiur

sistemaSic imave gzas dasaxavdnen im filosofosebisTvis romlebic

sulis ukvdavebas aRiarebdnen bednieri cxovreba ar Semoifargleboda

mxolod amqveyniuri arsebobiT misi realizeba am cxovrebis Semdgomac

iyo SesaZlebeli ase rom qristianebi da filosofosebi ar

saubrobdnen sxvadasxva enaze garkveuli azriT qristianoba Tavad

warmoadgenda filosofiasrdquo (evansi 2014 11) miuxedavad imisa rom

antikuri filosofiisa da qristianuli kulturisTvis niSandoblivi

eTikuri principebis formaluri gamoxatuleba xSirad Tanxvdeba

gavrcelebuli azriT eTikisTvis axali epoqa iwyeba qristianobis

gariJraJze radganac antikur paganizms ar hqonia RvTisa da samyaros

urTierTobis kacobriobis erTianobisa da moraluri kanonis bunebis

Sesaxeb naTlad da zustad Camoyalibebuli koncefcia Sesabamisad am

da msgavs sakiTxebs pirvelad qristianobam mohfina naTeli

qristianobam moitana axali ideali ndash eTikuri swavlebis centrSi

daayena da upirveles cnebad aqcia siyvaruli da dasaxa axali mizani ndash

moraluri srulyofa adamianis RmerTTan mimsgavsebisTvis ldquoda

Seiyuaro ufali RmerTi Seni yovliTa guliTa SeniTa da yovliTa

16

suliTa SeniTa da yovliTa gonebiTa SeniTa da yovliTa ZaliTa

SeniTa ese ars pirveli mcnebaAacute Seiyuaro moyuasi Seni viTarca Tavi

Tacircsirdquo (mark 12 30-31) ufro metic ldquogiyuarded mterni Tquenni da

akurTxevdiT mwyevarTa TquenTa da keTilsa uyofdiT moZuleTa

TquenTa da ulocevdiT maT romelni gmZlavrobden Tquen da gdevniden

Tquenrdquo (mT 544) radganac Tavad RmerTia siyvaruli ldquoromelsa ara

uyuardes man ara icis RmerTi rameTu RmerTi siyuarulisaAacute arsrdquo (1 in

48) Tumca rogorc pavle mociquli gvaswavlis RmerTma moraluri

kanoni dawera im adamianTa gulebSic ki romlebic qristianuli

gamocxadebis farglebSi ar Tavsdebodnen ldquoromelni gamoaCineben

saqmesa Sjulisasa dawerilsa gulTa Sina maTTa Tana-mowamebiTa

maTda gonebisa maTisaAacuteTa da Soris urTierTas gulis sityuani

Seasmenden anu sityuas ugebdenrdquo (rom 215)

ra aris morali ratom unda iyos adamiani moraluri am kiTxvebze

sistemuri pasuxis gacemas kacobriobis istoriis yvela etapze cdiloben

platonisTvis tradiciuli saTnoebebis (moTmineba simamace

samarTlianoba RvTismosaoba) sargeblianoba damokidebulia imaze Tu

rogor exmarebian isini adamians bednierebis mopovebaSi misi azriT

bedniereba mdgomareobs sulis harmoniaSi saTnoebebi ki am procesSi

SeiZleba ganvixiloT rogorc amgvari fsiqikuri harmoniis aucilebeli

aspeqti

Aaristotele im varaudis sapirispirod rom moraluri principebi

aris Tandayolili fiqrobs rom moraluri saTnoeba arc Tandayolilia

da arc Teoriuli gansjiTa da swavliT miiRweva is xSiri sistematuri

praqtikiT gamomuSavdeba da gamouyeneblobiT ikargeba (buaZe 2014)

rdquosaTnoebani ar arian warmoSobilni arc bunebrivad da arc bunebis

sawinaaRmdego gziT Cven mas movipovebT da srulvyofT miCveviTrdquo (arist

nikom eTik 1103a)

epikures moZRvrebaSi eTika dafuZnebulia hedonizmze radganac aq

kargi gaigivebulia sasiamovnosTan magram WeSmariti hedonizmi

epikurelebisTvis gonebrivi simSvidea romelic gulisxmobs

crurwmenebis RmerTebis da imqveyniuri cxovrebis SiSis daZlevas

17

stoikosebisTvis eTika kargi cxovrebaa rac miiRweva bunebasTan da mis

kanonebTan harmoniaSi yofniT maTTvis Tavad saTnoebebia adamianuri

cxovrebis erTaderTi mizani maT miaCniaT rom adamians saTno cxovrebis

miRweva yvelanair pirobebSi SeuZlia amitom amqveyniur ldquosikeTeTardquo

mimarT filosofiur gulgrilobas qadageben (peri 2014)

amrigad antikur filosofiaSi adamianis telosi bednierebaa

xolo bedniereba Tavis mxriv ukavSirdeba zneobis moralis Sesabamisad

cxovrebas sainteresoa ras Tvlian moralurad berZeni filosofosebi

da ra aqvs saerTo qristianul morals antikur filosofiaSi

Camoyalibebul eTikur principebTan

amjerad Cvens mizanს ar warmoadgens qristianuli eTikis rogorc

Camoyalibebuli sistemis antikur eTikur sistemasTan zogadi mimarTebis

kvleva SemovifarglebiT ufro konkretuli amocaniT ndash calkeuli

moraluri konceptis (am SemTxvevaSi vercxlismoyvareoba sixarbe

angareba da mflangveloba nayrovaneba gemoTmoyvareoba da

TavSeukavebuloba) antikuri da qristianuli gaazrebisa da maT Soris

msgavsebisa da gansxvavebis warmoCeniT

Kklasikuri periodis udidesi warmomadgenlis platonis Teza

rom suli unda idges sxeulsa da maSasadame yovelive materialurze

maRla gadavida qristianobaSi da Tavi iCina qristian moRvaweTa

naazrevSic (kahani 2009 34) platonis idealuri saxelmwifos mcvels ar

aqvs qoneba ldquomcvelebs arc sakuTari saxl-kari unda hqondeT arc miwa-

wyali da arc sxva ram avladideba isini mosaxleobisgan iReben sursaT-

sanovages TavianTi samsaxuris sanacvlod da erTad moixmaren mas Tuki

surT WeSmariti mcvelebi erqvaTrdquo (plat saxelmw 1913) amdenad SuRli

da dava adamianis mesakuTruli bunebis gamo warsuls bardeba da

materialuri Rirebulebebis tyveobisgan Tavisufali suli mzadaa

Sesamecneblad

rac Seexeba aristoteles misi filosofia deskrifciulia igi

Tanadrouli sazogadoebisTvis tipur eTikur principebs aRwers

bdquosaTnoeba aris Tviseba SeZenili SerCevis safuZvelze igi CvenTvis

3 citatebs platonis saxelmwifodan vuTiTebT baCana bregvaZis Targmanidan

18

Sualedur mdgomareobas warmoadgens Sualedi ki or borotebas Soris

ndash siWarbesa da naklebobas Sorisaaldquo (arist nikom eTik 1107a) amitom

aristoteles eTikis mixedviT idealuria Sualeduri mdgomareoba

siZunwesa da mflangvelobas Soris amgvar adamians bdquoaxasiaTebs gacema

imaze viszec saWiroa miReba imisgan visganac saWiroa da armiReba

imisgan visganac araa saWiroldquo (arist nikom eTik 1120a)

naklebad radikaluri damokidebuleba aqvT materialur

RirebulebebTan mimarTebaSi romael filosofosebs seneka amtkicebs

rom simdidre TavisTavSi ar moicavs borotebas Tumca is SeiZleba iyos

amis mizezic igi ar gamoricxavs saTnoebis mopovebis SesaZleblobas

qonebis daxmarebiTac (De Vita Beata) ciceronis azriTac simdidre

SeiZleba iyos saTnoebis winapiroba Tumca ara aucilebeli (grifini

1976 296)

materialuri Rirebulebebisadmi ebraelTa damokidebuleba Cans

Zveli aRTqmis wignebSi k perotas azriT Raribi daculia RvTisagan

imdenad ramdenadac damqiravebelma droulad da samarTlianad unda

gadauxados gasamrjelo daqiravebuls rac ara marto Raribs icavs

usamarTlobisgan aramed damqiravebelsac zedmeti simdidris

dagrovebisgan (perota 2004 44) Zveli aRTqmis mixedviT materialur

simdidres aqvs maRali faseuloba bibliuri abraami isaaki iakobi

solomoni agroveben qonebas romelic aris RvTiuri nebis niSani Tumca

amavdroulad Zveli aRTqma moiTxovs mdidrisgan Raribis daxmarebas

rac Seexeba axal aRTqmas aq simdidre gaazrebulia

erTmniSvnelovnad negatiur konteqstSi rogorc damabrkolebeli

faqtori RvTis mcnebebis aRsrulebis gzaze ldquoda zrunvani amis

soflisani da sacTuri simdidrisaAacute SeuAtildedis da SeaSTvian sityuaAacute igi

da unayofo iqmnisrdquo (mark 419) ieso gamoricxavs RmerTisa da mamonas

samsaxurs erTdroulad radgan ldquomdidari Zniad Sevides sasufevelsa

caTasa da merme getyAcirc Tquen uadviles ars aqlemi ganslvad Atildeurelsa

nemisisa vidre mdidari Seslvad sasufevelsa caTasardquo (mT 19 23ndash24)

amitom igi kategoriulad mouwodebs morwmuneebs bdquoganyideniT monagebni

19

Tquenni da mieciT qvelis-saqme da yavT Tavisa Tquenisa safase romeli

ara daZueldesldquo (lk 12 33ndash34)

axali aRTqmis es xazi qristianobaSi mogvianebiT patristikuli

literaturiTa da asketuri moRvaweobiT gagrZelda radganac asketuri

moRvaweobis sabasizo saTnoebas axloblebTan ganSorebasTan erTad

yovelgvari materialuris uaryofa warmoadgenda amgvarma tendenciam

moitana samonastro sazogadoebebis Camoyalibeba metic gamoikveTa am

tendenciis kidev ufro mkveTri forma ndash sociumisgan (samonastro

sazogadoebisganac ki) gamdgari martodmyofoba da bunebrivia rom mis

erT-erT fundamentur principad iqca upovareba

Aasketuri moqmedeba iTxovs koncentracias sakuTar Sinagan

samyaroze maqsime aRmsarebeli ambobs bdquonetari goneba ukan moitovebs ra

yovelive (materialurs) dausruleblad tkbeba saRvTo mSvenierebis

(xilviT)ldquo (PG Vol 90 964D) amitomac eklesiis mamebi uaryofdnen kerZo

sakuTrebas da sxvebsac amisken mouwodebdnen netari avgustines azriT

simdidris dagroveba ar aris Rirebuli mizani qristianisTvis imave

azrs imeorebs klimenti aleqsandrieli (granti 2004 49) ioane

sinelisUsaTnoebaTa kibeSi romelic ajamebs ZiriTad qristianul

saTnoebebs calke Tavi eZRvneba vercxlismoyvareobas teqstis avtori

Teologiur sakiTxebSi Rrma gawafulobis garda amJRavnebs adamianis

fsiqologiis safuZvlian codnas amitomac axerxebs Caswvdes ama Tu im

vnebis warmomSobi adamianuri bunebis yvelaze dafarul da Rrma Sreebs

ldquovecxlis-moyvarebaAacute Tayvanis-cemaAacute ars kerpTaAacuterdquo (sineli 1965 277)

ldquodasawyisi vercxlis-moyvarebisaAacute arn gulis-sityuaAacute mowyalebisaAacute xolo

aRsasruli misi arn siZulili glaxakTaAacuterdquo (sineli 1965 278)

vercxlismoyvareoba gamoricxavs sulze zrunvas ldquoxolo romeli

ityodis Tu orive maqundeso igi Tavsa TAcircssa acTunebsrdquo (sineli 1965

277)

qristianuli eTikis kidev erTi centraluri principi nayrovanebis

vnebasTan brZolaa saqme isaa rom mankiereba ar aris TviTkmari

radganac yovel vnebas sxva vneba udevs safuZvlad da Tavadac sxva

vnebis Semoqmedia amgvar Sexedulebas adamianis qcevaze xangrZlivi

20

dakvirveba udevs safuZvlad asea gagebuli codvis raoba antikur

filosofiaSic da qristianul saazrovno sivrceSic Pplatoniს azriT

mravalferovani sakvebi aRviraxsnilobis mizezia rac xels uSlis da

azarmacebs mcvels brZolis velze (plat saxelmw 112) amasTanave

mankierebis sxvadasxva gamovlineba miuTiTebs adamianis xasiaTis ama Tu

im sisusteze magaliTad aristotelesTvis nayrovaneba TavSeukaveblobaa

da gasakicxia ndash ldquobunebriv miswrafebaTagan cotaa iseTi romelic

gvacTunebs da isic erT SemTxvevaSi gadaWarbebis dros radgan Wama an

sma imisa rac mogxvdeba sanam mucels ar amoiyorav niSnavs bunebrivi

zomis gadaWarbebas magram Sevseba imisa rac aklia adamians aris

bunebrivi moTxovnileba isini romlebic saWiroze metad iyoraven

mucels Rormucelebi arian aseTebi monuri bunebisa arianldquo (arist

nikom eTik 1118b) igi am sakiTxSic zomierebis momxrea Tvlis ra rom

bdquojanmrTelobas Rupavs zedmeti an naklebi saWmeli da sasmelildquo (arist

nikom eTik 1104a) amgvarad platonic da aristotelec gadaWarbebuli

saWmlis miRebisgan Tavis mozRudvas ormagi funqciiT tvirTaven ndash

zrunva fizikur janmrTelobaze da nayrovanebisgan warmoSobili

mankierebebisgan (rogoricaa siZva mrisxaneba ulmobeloba da aS) Tavis

arideba rac adamianis sulis misi xasiaTis sworad formirebis

winapirobaa

Zveli aRTqmis mixedviT egviptelTa tyveobidan Tavdaxsnil

ebraelebs bdquogulman uTqua gulisTqmaAacute dasxda da tiroda da Zeni

israAgravelisanica maT Tana da ityodes vin mces Cuen Atildeorci da vWamoT

ldquo(ricx 11 4-5) ufalma mouvlina maT xorci bdquoda Atildeorci igi iyoRa pirsa

Sina maTsa da arRa moklebul iyo da ufali ganrisxna ersa mas zeda da

mosra eri igi wylulebiTa didiTa friadldquo (ricx 11 33) klasikuri xanis

moazrovneTa msgavsad Zvel aRTqmaSic nayrovaneba sxva mankierebebis

safuZvlad miiCneva bdquogarna ese usjuloebaAacute sodomisa disa Senisa

ampartavanebaAacute da sisavsiTa purisaAacuteTa da iefobiTa nukveulobda igi da

asulni misnibdquo (ezek 16 49)

am eTikur xazs agrZelebs axali aRTqmac ldquoda vhrqua sulsa Cemsa

sulo gaqus mravali keTili daunjebuli mravalTa welTa ganisuene

21

Wame da su da ixarebd hrqua mas RmerTman ugunuro amas Ramesa migiRon

suli Seni Sengan ege romel moimzade visa iyosrdquo L(lk 1219-20)

nayrovanebasTan brZola SesaZlebelia marxviT romelic kargad

nacnobi praqtikaa aramarto antikuri-berZnuli samyarosTvis (orfeosis

kultis mimdevrebiDdionises kulti piTagorelebi) aramed TiTqmis

yvela religiuri Tu filosofiuri sistemisTvis Tumca qristianuli

marxvis ideas gansxvavebuli Sinaarsi aqvs ndash sakvebisgan Tavis Sekaveba

aris pirvel rigSi gonebisa da sulis ganwmendis saSualeba

gansakuTrebiT aqtualuri iyo nayrovanebasTan marxvis saTnoebiT brZola

samonastro sazogadoebaSi bdquogamaride yovelgvar sacTurs uwminduri

saWmeli rodi maSinebs aramed uwminduri vnebaldquo (net avgust aRs X

XXXI 46) ndash wers netari avgustine igi nayrovanebasTan brZolis magaliTs

Tavadve iZleva ldquodResdReobiT ki siamovnebad miCans es aucilebloba da

me vebrZvi am sitkboebas (nayrovaneba ndashim) raTa misi tyve ar gavxde esaa

yoveldRiuri brZola marxulobiTa da bdquoxorcis daTrgunviTldquo (net

avgust aRs X XXXI 43) qristianuli asketizmisTvis damaxasiaTebeli

iyo rogorc eqstremalurad radikaluri meTodebiT brZola ama Tu im

vnebis dasamarcxeblad ise zomiereba am brZolaSi netari

avgustinesTvis sakvebis zomieri miRebaa nayrovanebasTan brZolis

yvelaze gonivruli forma bdquopirs ise unda amosdo lagami rom arc

Zalumad movzidoT da arc sul mivuSvaT sadaverdquo (net avgust aRs X

XXXI 47) am xazs agrZelebs ioane damaskeliც igi aucileblad miiCnevs

bunebiseul da aucilebel sxeulebriv moTxovnilebaTa dakmayofilebas

imisTvis rom sxeulma ar dakargos sasicocxlo Zalebi radganac RvTis

mcnebebis aRsrulebas sulierTan erTad sWirdeba fizikuri Zalisxmevac

bdquosxeuliseul siamovnebaTagan nawili aris erToblivad bunebiseulic da

aucilebeliac romlebis gareSe SeuZlebelia sicocxle rogorebicaa

magaliTad sinaklulis Semavsebeli saWmeli da aucilebeli samosirdquo

(ioan damask gard 2000 364) Tumca zomiereba ioane damaskelis azriTac

gadamwyveti faqtoria sulieri harmoniis SesanarCuneblad bdquonawili

(siamovnebebi ndash im) arc aucilebelia da arc bunebiseuli rogorc

magaliTad simTvrale avxorcoba da nayrovaneba arc ametebs saWiroebas

22

radgan isini arc Cveni sicocxlis ganmtkicebas emsaxurebian da arc

modgmis memkvidreobiTobas aramed piriqiT zians gvayenebenldquo (ioan

damask gard 2000 364) nayrovaneba safuZveli SeiZleba iyos

TavSeukaveblobis rac Tavis mxriv azianebs sxeuls ryvnis suls da

abnelebs gonebas amis sapirispirod bdquomarxva kurnavs sulier Wrilobebs

da aaxlebs codviT gaxrwnil suls igi ganamtkicebs gonebas

Stagvagonebs RvTis SiSs anadgurebs vnebebs aTvinierebs zraxvebs rdquo

(ioan oqrop marxv 1991)

nayrovanebis vnebaze msjelobas ioane sinelis saTnoebaTa kibiT

davasruleb ldquomTavari eSmakTaAacute ars zeciT gardamovrdomili igi mTiebi

da mTavar vnebaTa ars simaZRre muclisaAacuterdquo (sineli 1965 233) rogorc

vxedavT ioane sineli Tavisi winamorbedebis msgavsad miiCnevs rom

gadametebuli ZRoma safuZvels udebs yvelanair codvas da

gansakuTrebiT aRvivebs vnebebs ldquosimaZRre WamadTaAacute mamaAacute ars siZvisaAacuterdquo

(sineli 1965 225) igia saTave yovelgvari mankierebis ldquopirmSoAacute Cemi ars

siZvaAacute da Semdgomad misa ndash sificxe gulisaAacute da mesameAacute ars Zili da

merme ndash zRuaAacute gulis-sityuaTaAacute da Relvani Seginebisani da ufskruli

gamouTqumelTa da miuTxrobelTa arawmidebaTaAacute Cemgan gamovals asulni

Cemni arian mconarebaAacute mraval-metyuelebaAacute kadnierebaAacute da gancxromaAacute

sicili cilobaAacuterdquo (sineli 1965 236) is rac gaxda mizezi ldquodacemasa mas

adamissa warwymedasa esavissa momsrvelsa israeAgravelTasa noes

Seuracxebasa gomornelTa damwuvelsa loTis bralobasardquo (sineli 1965

235) ioane sinelisTvis nayrovanebasTan brZolis saukeTeso gza

zomierebaa da Tanmimdevrulobaa

zemoT warmodgenili masala naTelyofs rom nayrovanebis vnebis

antikuri filosofiuri da Sua saukuneebis qristianuli gaazreba

Zalzed msgavsia

amrigad morali zneoba universaluri kategoriaa ara romelime

erTi religiis an kulturis monapovari aramed kacobriobis mdidari

sulieri gamocdilebis nayofi qristianulma msoflmxedvelobam

memkvidreobad miiRo antikur kulturaSi Camoyalibebuli da Teoriulad

kargad gaazrebuli moralur-eTikuri principebi romelmac axali

msoflmxedvelobis wiaRSi garkveuli transformacia ganicada amasTan

23

qristiani mamebi ara marto amCnevdnen aramed miuTiTebdnen kidec

antikuri tradiciis gangrZobadobaze da mas RvTis arsis absolutur

sikeTed gaazrebis konteqstSi ganixilavdnen bdquovnebaAacute da boroti bunebiTi

bunebasa Sina Cuensa ara dabadebul ars rameTu araTu vnebaTa

dambadebeli ars RmerTi aramed ufroAacutesad saTnoebani daebadnes mis mier

Cuen Soris rameTu mowyalebaAacute bunebiTi ars Cuen Tana amisTAcircsca

warmarTnica swyaloben kacsaldquo (sineli 1965 394) es siaxlove

gansakuTrebiT maSinaa mosalodneli roca axali msoflmxedveloba

yalibdeba iseTi Zlieri kulturis wiaRSi rogoricaa antikuri

berZnuli civilizacia amdenad qristianuli teqstis kvleva

aucileblad moiTxovs antikuri berZnuli tradiciebis gaTvaliswinebas

ramdenadac vfiqrobT es aris uwyveti erTiani saazrovno procesi

24

amp 2 saTnoebaTa kibis wyaroebis sakiTxi

saTnoebaTa kibis teqstze darTul werilSi ioane raiTeli ioane

sinels sTxovs rom asketur gzaze Semdgar moRvaweTaTvis Tavis

mravalferovan praqtikul gamocdilebaze dayrdnobiT aRweros

sulisTvis margebeli rCevebi marTlac 40 wlis ganmavlobaSi asketur

RvawlSi myofi ioane sineli saTnoebaTa kibis Seqmnisas xelmZRvanelobs

sakuTari praqtikuli gamocdilebiT magram ioane sinelis Sroma aris

avtoris samonastro cxovrebis mdidari gamocdilebisa da winare

tradiciis erTgvari sinTezi (ueari 1982 59) Sua saukuneebis

Teologiur-filosofiur literaturaSi ioane sinelis Rrma

ganswavlulobaze metyvelebs erTi mxriv zedwodeba ndash ldquosqolastikosirdquo

xolo meore mxriv TxzulebaSi gamoyenebuli mravalferovani wyaroebi

saTnoebaTa kibis zogierT wyaroze teqstSive gvxvdeba miniSneba xolo

sxva danarCeni gamovlenilia specialuri samecniero kvlevebis Sedegad

winamdebare paragrafi imdenad aris mniSvnelovani qarTuli

filologiisTvis ramdenadac cxadia rom saTnoebaTa kibis TargmanebiT

Sua saukuneebis qarTveli mkiTxveli ecnoba ara mxolod asketur-

mistikuri Janris brwyinvale Zegls aramed im mravalferovan wyaroebsac

romelsac Txzuleba emyareba

mkvlevar andrei kordoCkins SeniSnuli aqvs rom Cveulebriv

klasikuri wyaroebis gamoyenebisas ioane sineli ase miuTiTebs bdquoΚαigrave θαῦμα

ὄντως πῶς καί Ἑλληνές τι τοιοῦτον ἐφθέγξαντο ἐπεigrave καigrave φιλοσοφίαν τοῦτο εἶναι ὁρίζονται

μελέτην θανάτουldquo (PG Vol 88 797 C) ldquosakAcircrvel ars viTar warmarTaca esreT

sTnda ese vidreRa Tques viTarmed sibrZne AtildesenebaAacute ars sikudilisaAacuterdquo

(sineli 1965 161) ldquoda sakAcircrvel namdAcirclve viTar da ellinTaca eseviTari

raAacuteme aRmoTques vinaAacuteTgan da filosofosobadca amas gansazRvreben

yofad wurTasa sikudilisasardquo (A-39 63v)4 mkvlevris azriT ioane sinelis

zemoTmoyvanili azris wyaroa cnobili pasaJi platonis fedonidan (Pl

Phaed 67e) magram uSvebs SesaZleblobas rom sineli sxva qristiani

4 adgilebs petre gelaTelis Targmanidan am da sxva SemTxvevebSic vimowmebT prof m cincaZis mier kritikulad dadgenili teqstidan (A-39 H-1669) romelic mzaddeba gamosacemad

25

avtorebis klimenti aleqsandrielis (Strom 5 11 67) evsevi kesarielis

(Praep Evangel 11 27 18) grigol nazianzelis (Or 277) evagres (Pract 52)

kirile skviTopolelis (Vita Cyriaci 230) Sromebidan icnobdes platons da

ara uSualod (kordoCkini 2003 20-21)

saTnoebaTa kibe upirveles yovlisa religiuri teqstia da

bunebrivia rom igi gajerebulia citatebiT (masSi xandaxan mTeli

pasaJebia moyvanili) Zveli da axali aRTqmis wignebidan qarTuli

TargmanebSi gamoyenebuli bibliuri citatebis wyaros sakiTxi calke

kvlevis sagania aq aRvniSnavT rom prof m cincaZis dakvirvebiT eqvTime

aToneli bibliuri citatebis gamoyenebisas zog SemTxvevaSi eyrdnoba

bibliis teqstis qarTul redaqciebs zogjer ki pirdapir sinelis

teqsts Targmnis fsalmunis teqstis SemTxvevaSi ki ZiriTadad

gamoyenebulia a redaqcia (SaniZe 1960) (cincaZe 1965 100-105) rac Seexeba

petre gelaTelis Targmans iv lolaSvilis dakvirvebiT saTnoebaTa

kibis petre gelaTeliseul TargmanSi bibliuri teqstebi damowmebulia

ara giorgi mTawmindelis aramed ioane WimWimelis redaqciidan (petriwi

1968 30) amis sapirispirod prof m cincaZe (Sesabamis faqtobrivi

masalis damowmebiT) Tvlis rom petre gelaTeli bibliur citatebs

misTvis Cveuli akribiiT uSualod berZnuli teqstidan Targmnis xolo

fsalmunis teqstis SemTxvevaSi ZiriTadad qarTul g redaqcias (SaniZe

1960) misdevs (cincaZe 1965 100-105)

saTnoebaTa kibeSi gansakuTrebiT kargad Cans Sua saukuneebis

Teologiis Cinebuli codna rogorc aRvniSneT ioane sineli xSirad

Tavadve miuTiTebs wyaroebze ndash avtoritetul qristian avtorebze

origeneze evagre pontoelze igi origenes kicxavs im cnobili

koncefciisTvis (apokatastasisi) romlis mixedviTac saboloo xsna

gadarCena uklebliv yvelasTvis aris SesaZlebeli (PG Vol 88 865A)

ldquovekrZalneT yovelni da ufroAacutes xolo dacemulni rameTu ara

daemkAcircdros gulTa CuenTa uRmrToAacutesa origenes seni rameTu RmrTisa

kacT-moyuarebasa wina-hyofs bilwi igi da Asesawynarebel iqmnebis gemoAacutes-

moyuareTa da udebTa mierrdquo (sineli 1965 151) evagre pontoeli origenes

Tanamoazrea maTi swavleba dagmo 553 wlis msoflio krebam ioane sineli

akritikebs evagre pontoels ukideresi askezisaken mowodebisTvis

26

ldquohgonebda ubadruki da sawyalobeli evagre viTarmed ubrZnes brZenTasa

ars sityAcircTa da gulisAtildemis-yofiTa aramed scTa ugulisAtildemoAacute igi da

ugunurTa uugunures ipova mravalTa zeda saqmeTa da erTad amas zeda

rameTu ityAcircs viTarmed raJams mravalTa sanovageTa mimarT suridis

sulsa Cuensa maSin SevaiwroT igi puriTaca da wyliTa xolo ese msgavs

ars viTarmca vin hrqua mciresa yrmasa viTarmed ldquoerTiTa nabijiTa

aRAtildeed Tavsa kibisasardquo (sineli 1965 227) saTnoebaTa kibis es polemikuri

paTosi logikuria radganac sul raRac erTi saukune Tu iqneba gasuli

553 wlis msoflio krebis Semdeg romelzec dagmes origenesa da evagre

pontoelis swavlebebi miuxedavad amisa sakiTxi jer isev aqtualuria

radgan aleqsandriuli skolis am ori didi warmomadgenlis

Teologiuri swavlebebi sakmaod Zlier gavlenas axdens ara marto maT

Tanamedrove aramed momdevno epoqis qristian moazrovneebzec

safiqrebelia rom swored maTi popularobidan gamomdinare ioane

sineli romelic aseve iyo Tavisi drois uaRresad avtoritetuli

moRvawe upirispirdeba origenesa da evagres swavlebebs ioane sinelis

Sromis polemikur xasiaTze miuTiTebs berZnul xelnawerSi daculi

teqstis erT-erTi saTauric sityva origenes winaaRmdeg (Λόγος κατά

Οριγένους) Tumca am sakiTxTan dakavSirebiT samecniero literaturaSi

azrTa sxvadasxvaobaa magaliTad bogdanoviCi fiqrobs rom ldquogonieri

locvisrdquo ioane sineliseuli koncefcia rogorc RvTis wvdomis

erTaderTi saSualeba warmodgenilia evagre pontoelis romelic Tavis

mxriv ganicdida origenes did gavlenas naazrevSi (bogdanoviCi 1978 151)

an kidev miuxedavad imisa rom ioane sineli evagresa da origenes

misamarTiT polemikur mimarTvebs ar iSurebs is mainc ldquoevagristiardquo (beki

1959 353-354) igi evagres kvaldakval iyenebs evagreseul termins ldquoλογισμόςrdquo

ldquovnebisrdquo mniSvnelobiT (bogdanoviCi 1968 154)

meore mxriv rogorc zemoT ukve aRvniSneT ioane sineli sxvadasxva

mizniT xSirad imowmebs avtoritetul saeklesio moRvaweebs (PG Vol 88

717B) ioane kasianes ndash ldquomorCilebisagan simdable viTarca vTquT da

simdablisagan gankiTxvaAacute viTarca Tqua didman kasiane gankiTxvisa Tavsa

Sinardquo (sineli 1965 111) grigol nazianzelს (PG Vol 88 949A) ndash

27

ldquoromelnime ityAcircan viTarmed cudad-mzuaobrebaAacute da ampartavnebaAacute

ganyofilni arian urTierTas amisTAcircs rvad saxel-sdeben TavTa maT

vnebaTahellip xolo RmrTis-metyueli grigoli da sxuani mravalni kualad

SAcircdad ityAcircan vnebaTa maTrdquo (sineli 1965 301) (PG Vol 88 1064A)

bdquodabadebulni yovelnive ukueTu viTar daibadnes masve bunebasa zeda

arian viTar me xati var RmrTisaAacute da TiAtildeasa amas Tana aRreul var ndash

viTarca ityAcircs didi grigoli RmrTis-metyuelildquo (sineli 1965 420) efrem

asurs (PG Vol 88 1148D) ldquovin moigo amas sawuTrosa pirvel mermisa mis

saukunoAacutesa uvnebelobaAacute da sisrule eseviTari viTar asurman manrdquo

qarTuli Targmanis aSiaze dakonkretebulia ldquomamasa efrems ityAcircsrdquo

(sineli 1965 504)

rogorc Aandrei kordoCkini miuTiTebs ioane sineli aseve

sargeblobs apofTegmebiT ldquonu daiviwyeb yovelTa dReTa cxorebisa

SenisaTa moRuawesa mas didsa romelsa aTvrametsa welsa ara esma

moZRurisagan AtildeorcieliTa sasmeneliTa Tu cxovndi xolo SinaganTa maT

yurTa maradRe esmoda uflisagan araTu cxondi rameTu ese sityuaAacute ars

locvisa da ucnauri aramed esreT esmoda viTarmed scxondi romeli ese

ganCinebuli ars da mtkiceAacuterdquo (sineli 1965 111 PG Vol 88 717C Sdr alph John

the Theban) ldquoyovladve aravisTAcircs jer-ars raAacuteTamca locvasa Sina saqmesa

iqmoda rameTu ese keTilad guaswava angelozman man romeli netarisa

antonisa moida rameTu iqmn AtildeelT-saqmarsa da merme aRdis locvadrdquo

(sineli 1965 291 PG Vol 88 937D Sdr alph Anthony 1) bdquoicis Tqmuli ese man

romeli pirvel kanjarTa ubrZanebda da erCdes mas xolo ukunaAacutesknel

sulTa ganmrxwnelTa maT kanjarTa mier eSmakTa damorCilebuli da

mokicxul iqmna da romel-igi zecisa puriTa izardeboda xolo

ukuanaAacutesknel keTilisa misgan gamoeAtildeua da sakAcircrveli ese ars romel

Semdgomad sinanulad moslvisa misisa ityoda mwuxarebiT da simwariT

winamZRuari Cueni antoni viTarmed ndash didi sueti daecao xolo saxe

dacemisa misisaAacute dafara yovlad brZenman man rameTu icoda viTarmed-

siZvaAacute iyo AtildeorciTa da Tacircnier sxAcircsa AtildeorcTa Sexebisaldquo (sineli 1965 248

PG Vol 88 885C Sdr alph Anthony 14) ldquosaxed locvisa gaqundin qurivi igi

Wirveuli mosajulisagan misisa xolo saxe dayudebisa ars didi igi da

28

angelozTa swori dayudebuli arsenirdquo (sineli 1965 474 PG Vol 88 1112D

Sdr alph Arsenius 7 2544) teqstis qarTveli mTargmnelebi rogorc ukve

vnaxeT zog SemTxvevaSi roca amis saWiroebas xedaven metateqstis

saSualebiT azusteben informacias5 ldquouvnebelobaAacute aCuena megAcircptelman man

romelman Tqua viTarmed ara meSinis uflisaganrdquo (sineli 1965 504 PG Vol

88 1148D Sdr alph Anthony 32) aSiaze miweril SeniSvnaSi ndash ldquomamasa antonis

ityAcircsrdquo igulisxmeba anton didi rogorc anton kaTalikosi azustebs

Tavis redaqciaSi SeniSvnis saxiT an kidev ldquouvnebelobaAacute aCuena

romelman-igi iloca raAacuteTamca miiqces vnebani misdave da hbrZodes masrdquo

aSiaze minaweri ldquoiovanes ityAcircs moklesardquo (sineli 1965 504 PG Vol 88 1148D

Sdr Alph John the Dwarf 13) ldquoesreT iyo romelman ndash igi puri da yveli

Atildeelad miiRo (zogierT nusxaSi aRniSnul sityvas axlavs SeniSvna

ldquoserapionrdquo ndash m c ndash miTiTeba amba serapionze ndash i m) da dajda karTa zeda

TAcircsTa gardarTxmiT Zelsa zeda da aCuena man eseviTari simdable da

kualad sxuaman man muSakman siwmidisaman romelman samoseli TAcircsi

aRiZarcua da vidoda uvnebelad qalaqsa Sinardquo (sineli 1965 360 PG Vol 88

997C Sdr Historia Lausiaca 3716) ndash paladi helenepoleli ndash lavsaikoni

(kordoCkini 2003 20-21)

sxva pirdapiri miniSneba uSualo wyaroebze teqstSi ar gvxvdeba

amitom maTi gamovlena aris erT-erTi principuli sakiTxi saTnoebaTa

kibis kvlevis procesSi da amdenad igi sagangebo Seswavlis sagnad iqca

kerZod kalistos ueari swavlobda markoz monazonis Sromebis gavlenas

ioane sinelis teqstze (sakiTxi Seswavlilia sadisertacio naSromis

farglebSi romelic samwuxarod ar aris gamoqveynebuli) (ueari 1965 458-

459) folkeri amtkicebs rom ipova asamde msgavsi pasaJi saTnoebaTa kibis

teqstsa da Razeli mamebis barsanofes ioane Razelis da doreTe

Razelis Sromebs Soris (folkeri 1968 V7) d bogdanoviCi amba isaias

gavlenas xedavs (bogdanoviCi 1968 156-157) saTnoebaTa kibis Semdeg

pasaJSi ldquoviTarca SeuZlebel ars erTiTa TualiTa zecad xedvad da

meoriTa queyanad egreTve SeuZlebel ars Tumca ara evno sulsa romeli

5 SesaZloa ioane sineli imowmebdes im periodis qarTuli saazrovno sivrcisTvis naklebad cnobil moRvawes azrs an naklebad cnobil biografiul detals misi cxovrebidan

29

ara ucxo iqmnes srulad TacircsTagan gonebiTa anu Atildeorcieladrdquo (sineli 1965

51 PG Vol 88 668D Sdr Abba Isaiah Ascet151) (kordoCkini 2003 22) imave

bogdanoviCis azriT urisxvelobis morCilebisa da sulieri winamZRvris

mniSvnelobaze msjelobisas saTnoebaTa kibeSi igrZnoba amba barsanufis

gavlena (bogdanoviCi 1968 156) saTnoebaTa kibeSi bevri pirdapiri citata

da fraza gvxvdeba nilos sinelis Sromebidanac (buxvaldi 1982 400) aseve

saubroben ioane sinelis Sromaze ioane mosxis cnobili Txzulebis

limonaris gavlenazec es gavlena gansakuTrebiT igrZnoba 26-e sityvaSi

gankiTxvisaTAcircs da gulisAtildemis-yofisaTAcircs (Περί διακρίσεως) (proxorovi 1985

254)

cnobilia rom Sua saukuneebis teqstis wyaroebis kvlevas

arTulebs medievisturi msoflmxedvelobis monoliTuroba xSir

SemTxvevaSi rTulia imis dadgena uSualo gavlenasTan gvaqvs saqme Tu

saerTო tradiciasTan (kordoCkini 2003 21-22) amdenad epoqis specifikidan

gamomdinare (Temebis interesebis tradiciebis msoflmxedvelobis

mTlianoba) rTulia sasuliero xasiaTis teqstis wyaroebis zusti

identifikacia samecniero kvlevebis Sedegad gamovlenil saTnoebaTa

kibis zemoT miTiTebuli wyaroebis garda yuradRebas SevaCerebT kidev

or Cveni azriT sainterso monakveTze romelsac SesaZloa safuZvlad

edos ioane sinelis epoqisTvis kargad cnobili da popularuli

antikuri da neoplatonuri koncefciebi cxadia am SemTxvevaSic

saorWofoa saubari imaze sargeblobs Tu ara sineli uSualod

pirvelwyarodan dasaSvebia Sualeduri teqstis arseboba reminiscencia

an tipologiuri msgavseba magram arc is aris gamoricxuli rom saqme

gvqondes uSualo gavlenasTan miT umetes rom ioane sineli Rrmad

ganaTlebuli saRvTismetyvelo da filosofiur sakiTxebSi kargad

Caxeduli mweralia

saTnoebaTa kibis 26-e safexurSi gankiTxvisaTAcircs da gulisAtildemis-

yofisaTAcircs (Περί διακρίσεως) vkiTxulobT ldquoraJams orni borotni moiwivnen

jer-ars udaresisa gamorCevaAacute viTar-igi vdgiT raAacute locvasa Sina da

movidis ZmaAacute vinme da erTisa orTaganisa qmnaAacute Tana-guedvis anu datevebaAacute

locvisaAacute anu ara xilvaAacute Zmisa mis da SewuxebaAacute misi maSin ukue

30

gulisAtildema-vyoT viTarmed uaRres da uzeSTaes ars siyuaruli locvisasa

rameTu locvaAacute TaviT TacircsiT oden erTi saTnoebaAacute ars xolo siyuaruli

Semkrebeli ars yovelTa saTnoebaTaAacuterdquo (sineli 1965 396) ori borotebidan

naklebi borotebis arCeva momdinareobs cnobili miTologemidan

ldquoscilasa da qaribdas Sorisrdquo gavla romelic ukavSirdeba odisevsis

mogzaurobas odisevsi irCevs scilasTan axlos gavlas rogorc ori

borotebidan ufro naklebs man am arCevanis gamo dakarga eqvsi

Tanamgzavri Tumca xomaldi gadaarCina daRupvas rac qaribdasTan

axlos gavlis SemTxvevaSi emuqreboda es azri aqtiurad cirkulirebs

antikur filosofiaSic kerZod dialogSi protagora platoni ambobs

rom Tuki adamians aqvs arCevani or borotebas Soris igi ar airCevs

ufro did borotebas roca aris naklebi borotebis arCevis saSualeba

ἔστι τοῦτο ὡς ἔοικεν ἐν ἀνθρώπου φύσει ἐπὶ ἃ οἴεται κακὰ εἶναι ἐθέλειν ἰέναι ἀντὶ τῶν

ἀγαθῶν ὅταν τε ἀναγκασθῇ δυοῖν κακοῖν τὸ ἕτερον αἱρεῖσθαι οὐδεὶς τὸ μεῖζον αἱρήσεται ἐξὸν

τὸ ἔλαττον (Plat Prot 358cd) es azri aristotelesTanac gaielvebs erTgan

Tumca ara ise mkveTrad rogorc platonisa da ioane sinelis teqstebSi

miuxedavad imisa rom aristotele nikomaqes eTikaSi dasaSvebad miiCnevs

saSuals or ukiduresobas Soris romelTac igi borotebad ganixilavs

filosofosi ganmartavs rom amgvari saSualis migneba adamianisTvis did

siZnelesTan aris dakavSirebuli amitom ldquovinc Suisken iswrafvis is

pirvel yovlisa rac SeiZleba metad unda daSordes kidur mxareebs

rogorc kalifsoc gvirCevs ldquomoaride gemi qafsa da talRasrdquo

mopirdapire mxareebidan erTi ufro metad aris mcdari meore ndash

naklebad SuaSi moxvedra ki Zalian Znelia amitom ambobs is rom meored

curvisas unda SearCio naklebad cudi gzardquo (arist nikom eTik 1109a) es

konceptualuri xazi grZeldeba vefxistyaosanSic vgulisxmob sasiZos

mokvlis epizods romelic swored aristoteles koncefciis WrilSi

aqvs gaanalizebuli profesor elguja xinTibiZes (xinTibiZe 2009 409-410)

aqve unda aRiniSnos isic rom aristoteles saSualze msjelobisas

mkvlevari imowmebs saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli redaqciidan

Semdeg originalur strofebs

ldquoumankosa hrwamn yovelive simSvidiT

moiTmens igi satkivarsa yovelsa

31

moyusisa mimarT tkbil ars da saxierca

mdabal da maRal saSualsa zeda myof (238)

romelman Zalni gonierad keTilad

sazomsa zeda ipyrnes saSualobiT

ar midrkebodes marjul gina marcxeniT

aras ivnebdes moRuawe moiTmendes

mas ewodebis uvnebel sakuTrebiT (287)rdquo

mkvlevari SeniSnavs rom saTnoebaTa kibis qarTvel avtors eTikur

saTnoebebze msjelobisas yoveli saTnoebis umaRles kategoriad swored

ldquosaSualirdquo miaCnia (citirebuli konteqstis berZnuli teqstis Sesabamis

adgilebSi ldquosaSualzerdquo saubari ar Cans) (xinTibiZe 2009 394) SesaZloa

zemoT citirebul strofebs prozauli Targmanis Sesabamis TavSi

uSualo wyaro ar eZebnebodes magram Sua saukuneebis es cnobili

koncefcia ioane sinelis teqstisTvis aSkarad nacnobia miT ufro rom

aRniSnuli Teza popularulia Sua saukuneebisa da Semdegi periodis

filosofiaSic (Toma aqvineli da misi mimdevrebi imanuel kanti da sxva)

zemoT warmodgenili Sexeduleba ioane sinels gamoarCevs

rogorc erT-erT yvelaze liberal qristian avtors Tumca am sakiTxTan

dakavSirebiT arsebobs sxva mosazrebebic magaliTad j meiendorfi

fiqrobs rom ioane sineli moiTxovs asketizmis eqtremalur formas

Tavisi mkiTxvelisgan rac aSkarad miuTiTebs origenistul

spiritualizmze (meiendorfi 1974 70) mkiTxvelTa da mkvlevarTa

gansakuTrebul gaocebas iwveves saTnoebaTa kibis mexuTe Tavi sadac

ioane sineli aRwers gansakuTrebuli savanis dilegis momnanie mkvidrTa

yofas (PG vol 88 772AB) ldquome vixilen Zmano maT Tana muvAtildelni

dakanebulni simravlisagan muAtildelT-drekisa da Tualni maTni Semwuar

iyvnes cremlTa da siRrmed mTasrul iyvnes da Tmani maTni daefxurnes

da Rawuni maTni daebZarnes da moewylnes simravlesa mAtildeurvaleTa maT

cremlTasa da pirni maTni damdnar iyvnes da dayAcircTlebul araraAacuteTa

ganyofil iyvnes mkudarTagan da mkerdni maTni moewylnes cemiTa da

sisxlsa mtknarsa warmohyrides zedaAacuteszeda cemiTa mkerdTaAacutesardquo (sineli

1965 136) mkvlevari andrei kordoCkini teqstis am monakveTis Sesaxeb

ambobs ndash Tanamedrove mkiTxvelisTvis saTnoebaTa kibis pasaJebi momnanie

32

berebis cxovrebidan SeiZleba ufro gavdes sakoncentracio banaks

vidre qristianul institucias Tumca iqve svams kiTxvas ndash ratom rTavs

sineli am pasaJebs teqstSi igi aranair miniSnebas ar gvaZlevs imis

Sesaxeb rom Tavis mkiTxvels mouwodebdes amgvari sinanulisken

(kordoCkini 2003 52) mkvlevari marTebulad SeniSnavs rom ioane sineli

monanulTa savanis mkvidrTa cxovrebas aRwers ara rogorc asketuri

cxovrebis idealur formas aramed rogorc ukompromiso siyvarulis

magaliTs es epizodi deskripciulia avtori ki ar Txzavs aramed

mogviTxrobs imas rac naxa da ramac gaaoca miT umetes moulodnelia

ioane sinelisgan asketizmis eqstremaluri formebis qadageba maSin roca

teqstis sxva nawilebSi igi gamoirCeva liberaluri damokidebulebiT

sxvadasxva principuli sakiTxisadmi ioane sinelis liberaluri

Sexedulebebis sailustraciod mravali magaliTis moxmobac SeiZleba

maT Soris erT-erT TvalsaCino msjelobas warmoadgens tyuilisadmi

miZRvnili Tavidan Semdegi monakveTi ldquoviTarca yovelTa vnebaTa zeda

ganyofilebani arian sasjelTani egreTve tyuilisaTAcircs rameTu sxuaAacute

sasjeli ars misi romelman SiSsaTAcircs tanjAcircsa tyua da sxua ars misi

romelman Tacircnier Wirisa raAacutesame qmna igi uSiSoebiTa RmrTisaAacuteTa sxuaman

tyua sazrdelisaTAcircs da sxuaman gemoTmoyuarebisaTAcircs da sxuaman raAacuteTa

mis Tana myofTa sicili moatyuas da sxuaman ndash raAacuteTa Zmasa Tacircssa boroti

uyosrdquo (sineli 1965 218) ioane sinels miaCnia rom RvTiuri kanonebis

darRvevisTvis sasjelis SemTxvevaSi gaTvaliswinebuli iqneba amgvari

qcevis mizezebi

CemTvis saintereso meore epizodi ioane sinelis saTnoebaTa kibis

imave 26-e safexurSi gvxvdeba bdquovnebaAacute da boroti bunebiTi bunebasa Sina

Cuensa ara dabadebul ars rameTu araTu vnebaTa dambadebeli ars

RmerTi aramed ufroAacutesad saTnoebani daebadnes mis mier Cuen Soris

rameTu mowyalebaAacute bunebiTi ars Cuen Tana amisTAcircsca warmarTnica

swyaloben kacsa da siyuaruli bunebiTi ars rameTu pirutyunica

mwuxare iqmnebian urTierTas ganSorebisaTAcircsldquo (sineli 1965 394)

citirebuli pasaJi gvTavazobs cnobil neoplatonur koncefcias imis

Sesaxeb rom boroteba RmerTisgan ar momdinareobs Sesabamisad igi

adamianuri bunebisTvis araorganulia RvTisgan Seqmnili yvela arseba

33

dasabamidanve sikeTesTan aris naziarebi swored amitom warmarTebic ki

swyalobdnen adamianebs radgan sikeTe siyvaruli mowyaleba adamianis

arsisTvis ufro bunebrivia es Sua saukuneebis azrovnebaSi popularuli

Teologiuri debuleba romelic konceftualurad daamuSava fsevdo

dionise areopagelma erTi ZiriTadi Tezaa SoTa rusTavelis

vefxistyaosnis bdquoRmerTi kargsa moavlinebs av-borotsa ar dahbadebsrdquo

(str 1491)6 iv lolaSvili ioane petriwiseuli saTnoebaTa kibis

originalur nawilze dayrdnobiT msjelobs ioane petriwis

msoflmxedvelobisa (prokle diadoxosis kavSirni RvTismetyvelebiTnis

Targmanze darTuli komentarebis mixedviT) da saTnoebaTa kibeSi

asaxuli filosofiuri koncefciebis msgavsebaze mkvlevari imowmebs

saTnoebaTa kibis originaluri nawilidan azrs romelic ldquoSezavebulia

areopagituli TeoriiT keTilisa da borotis Sesaxebrdquo ndash erTi (RmerTi)

aris keTiloba yvelafris mizezi yvelafris dasabami da warmomSobi

(lolaSvili 1968 139-140)

ldquogonebisagan sityua iSobebis da

xolo amisi dasabami keTil ars

vinaAacuteTgan sxuaTa cxovelebrivTa sulTa

ZalTa yovelTa zeda-mdgom ars da uZRvis

keTilisadmi marTebs da ganawesebsrdquo (str 1057)

citirebul strofSi araferia naTqvami iseTi rac organuli ar

aris ioane sinelis msoflmxedvelobisTvis amis sailustraciod ioane

sinelis teqstidan bevri adgilis damowmebaa SesaZlebeli erT maTganze

zemoT ukve visaubreT xolo aq msjelobas davasruleb saTnoebaTa kibis

pirvelive Tavis dasawyisiT ris gamoc ioane sineli zogierT mecniers

miuxedavad origenes araerTgzis pirdapiri kritikisa misi moZRvrebis

(apokaTastasisis) gamziarebladac ki miaCnia (kordoCkini 2003 27)

ldquoyovelTa romelTa enebos da eZiebden RmerTsa epoebis maT rameTu igi

ars yovelTa RmerTi da yovelTa cxorebaAacute urwmunoTa da morwmuneTaAacute

marTalTaAacute da codvilTaAacute uvnebelTa da vnebulTaAacute RmrTis-msaxurTaAacute da

6 adgilebs vefxistyaosnidan disertaciis am da sxva nawilSic vimowmebT ak SaniZis 1966 wlis gamocmidan 7 citatebs vimowmbT iv lolaSvilis mier gamocemuli teqstidan (petriwi 1968)

34

usjuloTaAacute erisaganTaAacute da monazonTaAacute brZenTaAacute da uswavlelTaAacute

mrTelTaAacute da uZlurTaAacute WabukTa da moxucebulTaAacute viTarca sivrc

naTlisaAacute da xilvaAacute mzisaAacute da bunebaAacute haerisaAacute yovelTa zeda ars

egreTve igi ars yovelTa cxorebaAacute da amis yovlisa momcemeli da

romelnica eZiebden epoebis maT rameTu ara arc SecvalebaAacute arca

TualT-RebaAacute mis Tana arca winaSe RmrTisardquo (sineli 1965 20)

amrigad ioane sineli uaRresad ganaTlebuli RvTismetyvelia

romelic kargad icnobs Tavisi epoqisTvis aqtualur filosofiur da

Teologiur koncefciebs teqstSi patristikuli literaturisa da

bibliis gverdiT Cans antikuri filosofiis codnac amdenad klemaqsis

TargmniT qarTul saazrovno sivrceSi Semodis aramarto epoqis

umniSvnelovanesi Zegli aramed masSi gamoyenebuli mniSvnelovani

medievaluri wyaroebic

35

amp 3 saTnoebaTa kibis gavlena momdevno epoqis literaturaze

saTnoebaTa kibem didi gavlena moaxdina mTels Semdegdroindel

bizantiur kulturaze evropul samecniero literaturaSi

argumentirebuli kvlevebiT dadgenilia rom ioane sinelis teqstis

uSualo gavlenas ganicdis Sua saukunis araerTi cnobili mwerali Tu

moazrovne kerZod isixi sineli ndash ioane sinelis erT-erTi pirveli

mowafe sinas mTis iRumeni romelic araerTgzis sityvasityviT moixmobs

citatebs saTnoebaTa kibidan (beki 1959 164-165) filoTeos sineli

romelic aseve xSirad mimarTavs saTnoebaTa kibis teqsts anastasi

sineli Tavis mTavar SromaSi kiTxva-migebaAacute araerTgzis iyenebs

saTnoebaTa kibes da kibis simbolosac (bogdanoviCi 1968 159-160)

saTnoebaTa kibe popularuli iyo studiis samonastro wreSic cnobili

moRvawe Teodore studieli erT-erT locvaSi ioane sinels moixseniebs

rogorc ldquobrZen mamasrdquo (bogdanoviCi 1968 160) pirdapiri gavlena moaxdina

saTnoebaTa kibem gansakuTrebiT ki 27-e sityvam dayudebisaTAcircs da

ganSorebisa da dacvisaTAcircs gonebisa (Περί ησυχίας) svimeon axal

RvTismetyvelze (beki 1959 585) romelic misi biografis nikita

stiTatis gadmocemiT jer isev siyrmeSi studiis monasterSi

misvlisTanave gaecno ioane sinelis Txzulebas xolo mis SromebSi

bibliis Semdeg yvelaze xSirad gvxvdeba citatebi saTnoebaTa kibidan

(folkeri 1968 315-327) saTnoebaTa kibis didi gavlena igrZnoba aseve

bizantiuri himnografiis cnobil Zeglze andria kritelis did kanonze

(proxorovi 1985 256)

saTnoebaTa kibis kvali Cans SedarebiT gviandeli (XIV s) epoqis

gamorCeuli moRvaweebis grigol sinelisa da grigol palamas (XIII-XIV

ss) TxzulebebSic grigol sinels Tavadac Seudgenia teqsti romelsac

safexureobrivi struqtura hqonda xolo grigol palama gansakuTrebiT

xSirad imowmebs saTnoebaTa kibes (bogdanoviCi 1968 168-172)

sasuliero literaturis garda rusi literaturaTmcodneebi

saTnoebaTa kibis kvals xedaven XIX saukunis rusi klasikosebis Teodor

dostoevskisa da nikoloz gogolis SemoqmedebaSi cnobilia rom

36

dostoevskis Tan dahqonda saTnoebaTa kibis teqsti da iwerda misTvis

saintereso adgilebs am gavlenis kvali yvelaze TvalsaCinoa romanSi

Zmebi karamazovebi gogolis Sinelis mTavari personaJis akakis

prototipad ki swored saTnoebaTa kibis აmave saxelis mqone personaJi

akaki miaCniaT (Кордочкин 2011)

rogorc zemoT aRiniSna Sua saukuneebis teqstSi wyarosa da

gavlenis dadgena Tuki nawarmoebSive ar gvaqvs amaze pirdapiri miTiTeba

uaRresad rTulia aRvniSneT mizezic Sua saukuneebis sasuliero

literaturuli tradiciisa da epoqis azrovnebis mTlianoba

monoliTuroba amis miuxedavad SevecdebiT visaubroT saTnoebaTa kibis

mimarTebaze SoTa rusTavelis vefxistyaosanTan aRniSnuli

mimarTulebiT kvlevas specialur literaturaSi garkveuli tradicia

aqvs kerZod iv lolaSvils mohyavs erTi strofi ioane petriwiseuli

galeqsili variantidan

ldquowinamdebare ese ganigone Sen

dumilisa gzad dafarulad gonebad

xolo enisa metyvelebad da cxadad

warmomCenelad gulisaTa vinaAacuteTgan

sjobs saqme uAtildemo sityuasa usaqmosardquo (str 195)

petriwis es qristianul-Teologiuri Sexeduleba mkvlevris azriT

emsgavseba vefxistyaosnis cnobil taepebs ldquogagicxada damaluli

gonebaman dafarulmardquo da ldquobolos asre gaacxadna gonebaman dafarulnirdquo

orivegan ldquogonebardquo da ldquodafaruli gonebardquo aris RmerTi poemis gmirebi

eZeben nestans da ai RmerTma apovnina is qajeTis cixeSi gamomwyvdeuli

amiT man gaacxada is didi saidumlo romlis gamJRavnebiT ldquoborotsa

sZlia keTilmanrdquo termini ldquodafaruli gonebardquo nasesxebia qristianuli

filosofiuri Sromebidan da SeiZleba poeti am SemTxvevaSi saTnoebaTa

kibiTac iyos STagonebuli (petriwi 1968 140)

rusTvelis teqstsa da saTnoebaTa kibis petre gelaTeliseul

Targmans Soris gvxvdeba leqsikuri Tanxvedrebic rac sagangebod aqvs

aRniSnuli m baramiZes bdquoZveli qarTuli enis leqsikonebSi ar Cans petre

gelaTeliseuli Targmanis rdquomicilebardquo rdquoSecilebardquo daviwyebis

37

mniSvnelobiT sainteresoa rom ldquomicilebardquo am mniSvnelobiT aris

vefxistyaosanSi

rdquoar miscildebis TinaTin misi mas visgan swvav alirdquo

ldquorad davviwydi rad mivscildirdquo

aseve petre gelaTelis redaqciis zedsarTavis ndash rdquouWreloAacuterdquo da

misgan nawarmoebi zmnizedis - rdquouWrelodrdquo mniSvneloba konteqstiTa da

eqvTimes Targmanis mixedviTac aris marTali namdvili namdvilad

marTla erTgulad rdquouWreloAacuterdquo da rdquouWrelodrdquo Targmania berZnuli

teqstis sityvebisa αποικιλος da αποικιλως (PG vol 88 1001C) romlis aTi

mniSvnelobidan erT-erTi (mecxre) aris gaqnili eSmaki cbieri mzakvari

wyaroseuli αποικιλος (uWrelo) da αποικιλως (uWrelod) Wrelis (ποικιλος) da

Wrelad (ποικιλως) sityvebis sapirispiro mniSvnelobisaa am leqsikur

erTeulebsac paraleli eZebnebaT vefxistyaosanSi

rdquoradmca ra vhkadre mefesa Txroba rasaca Wrelisardquo

rdquoymaman uTxra momismine marTlad giTxrob ara Wreladrdquo

konteqstiT kargad Cans rom ldquoWrelirdquo ldquoWreladrdquo ldquomarTlisrdquo

ldquomarTladrdquo mniSvnelobis sapirispiroa ara Wrelad mniSvnelobiT igivea

rac saTnoebaTa kibis petre gelaTeliseuli Targmanis uWrelodrdquo

mkvlevari SeniSnavs rom saintereso Sedegs mogvcems ori Zeglis am

mimarTulebiT Seswavlis gagrZeleba (baramiZe 2013 52-53)

garda zemoT dasaxelebuli leqsikuri Tu terminologiuri

msgavsebisa vefxistyaosansa da saTnoebaTa kibeSi gvxvdeba saerTo

koncefciebic amjerad yuradRebas mxolod or maTganze gavamaxvileb

rusTvelis mier Camoyalibebuli Teologiuri debuleba `SiSi

Seiqms siyvarulsa~ (10454) romelsac avtori mociquls miawers

`marTlad ityvis mociqulirdquo (10454) mecnierTa msjelobisa da kamaTis

sagnad qceula prof e xinTibiZe am debulebis wyarod ioanes pirveli

epistoles IV Tavs miiCnevs ldquoioanes pirveli epistoles IV Tavi

siyvarulis apologiaa swored aq gaSlis mociquli ioane qristianuli

Teosofiis ZiriTad Tezas `RmerTi siyvaruli ars~ (1 in 48) da rom

RmerTis siyvarulis gamovlenis forma moyvasis siyvarulia `RmerTi

arasada vis uxilavs ukueTu viyuarebodiT urTierTas RmerTi Cuen

Soris hgies da siyuaruli misi Cuen Soris aRsrulebul ars~ (I in 412)

38

swored am konteqstSi gviqadagebs ioane mociquli rom am didi

WeSmaritebis SecnobiT aResruleba CvenSi siyvaruli da siyvarulSi ki

aRar aris SiSi ndash giorgi mTawmidelis Targmani `16 da Cuen vcanT da

gurwmena siyuaruli romeli aqus RmerTsa Cuenda momarT RmerTi

siyuaruli ars da romeli egos siyuarulsa zeda RmerTi mis Tana hgies

da igi RmrTisa Tana 17 amiT aRsrulebul ars siyuaruli Cuen Soris

raAacuteTa gancxadebulebaAacute guaqundes dResa mas sasjelisasa rameTu

viTarca igi iyo da Cuenca varT sofelsa amas Sina 18 SiSi ara ars

siyuarulsa Tana aramed srulman siyuarulman gare gandevnis SiSi

rameTu SiSsa tanjvaAacute aqus xolo moSiSi igi ara srul ars siyuarulsa

zedardquo (xinTibiZe 2009 352-353) mkvlevari aseve miuTiTebs rusTvelis

winamorbed patristikul literaturaze kerZod ki grigol didis

dialoRonis eqvTime aToneliseul Targmanze sadac aseve Cans saubari

sulis SiSisagan siyvarulze gadasvlis Taobaze ldquomravalsaxed

ganiyofebis lmobierebaAacute da wesi cremlTa maTTa romelni mAtildeurvaliTa

guliTa inanden codvaTa maTTa amisTAcircs viTarca pirisagan monanulTasa

ityAcircs winawarmetyueli ieremia ganyofani wyalTani gamoecnes TualTa

CemTa aw ukue sacnaur ars viTarmed daRacaTu mravali ars saxe

cremlTaAacute aramed Tavni saxeni orni arian rameTu odes sulsa surodis

RmrTisa pirvel SiSisagan movlen cremlni da merme siyuarulisagan

rameTu pirvelad tirs monanuli da iglovs AtildesenebiTa codvaTa TacircsTaAacuteTa

da eSinis nuukue saukuneTa maT satanjvelTa mieces xolo odes amiT

wesiTa friad warematos merme SiSi igi moakldebis da iqmnebis RmrTisa

mier gulsavsebaAacute Sendobisa codvaTa misTa da merme movals sulsa mas

zeda siyuaruli RmrTisaAacute da survili sasufevelisa caTaAacutesa da romeli

igi pirvel tiroda SiSisaTAcircs satanjvelTasa ukanaAacutesknel tirs romel

Soravn sasufevlisagan rameTu ganicdin da gamoisaxavn gonebaAacute viTarni

arian mAtildeedrobani angelozTani da rabam arian brwyinvalebani da

Suenierebani maTni da raAacute sawadel ars maT Tana yofaAacute da Tu viTarni

arian saSuebelni wmindaTa mowameTa da mamaTani amisgan kualad miiwevis

gonebaAacute Atildesenebad da survilad didebisa RmrTisa da gonebn Tu viTar

miefinebis angelozTaA zeda da wmidaTa naTeli pirisa misisaAacute amaT

eseviTarTa keTilTa raAacute igonebn diodian TualTagan misTa mdinareni

39

cremlTani da Tu vin Sors ars maT keTilTagan esreT ukue iqnebis

sruli igi lmobierebaAacute da WeSmariti igi gloaAacute SiSisagan siyuarulad

miavlens sulsa mas da amas gamosaxavs werili saxismetyuelebiT~ (ix

xelnaweri A-121 furc 108-110 soxaZe 2002 52-53) (xinTibiZe 2009 354-355)

rusTvelamdeli patristikuli literaturidan zemoT dasaxelebul

wyaros sadac SiSi da siyvaruli gverdigverd aris moTavsebuli

SegviZlia davumatoT ioane sinelis saTnoebaTa kibec

vefxistyaosniseuli Teologiuri debuleba SiSis siyvarulad

transformirebis Sesaxeb ioane sinelis teqstis imdenad bevr konteqstSi

iCens Tavs rom am teqstis mkvlevari andrei kordoCkini sadisertacio

naSromSi sagangebod uZRvnis calke Tavs am sakiTxs Fear and love (SiSi da

siyvaruli) (kordoCkini 2003 259) mas mohyavs Sesabamisi damowmebani

saTnoebaTa kibidan ldquoaRorZinebaAacute SiSisa RmrTisaAacute ars dasabami

siyuarulisaAacuterdquo (sineli 1965 515 PGvol88 1157C) SiSi pirdapir kavSirSia

siyvarulTan ldquoraoden siyvaruli daakldebodis SiSi ganmravldebisrdquo

(sineli 1965 511 PG Vol 88 1156B) radgan SiSi SeiZleba iqces erTgvar

winapirobad siyvarulisTvis ldquoromelman SiSisagan satanjvelTaAacutesa yos

sofliT gamoslvaAacute misi mravalgzis cecxlsa STagdebulsa sakumevelsa

miemsgavsis romelman pirvelad iwyis sulnelebad da ukuanaAacutesknel

gardaiqcis kuamladrdquo (sineli 1965 26 PG Vol 88 637A) ioane sineli

saubrobs ra momnanie berebze romelTac xorcieli erosi gardaqmnes

sulier siyvarulad askvnis ldquoyovelsave SiSsa meyseulad Tana-warhAtildedes

da siyvarulad RmrTisa miiwivnesrdquo (sineli 1965 145 PG Vol 88 777A)

vfiqrobT dasaxelebuli pasaJebi qmnis naTel warmodgenas SiSi-

siyvarulis monacvleobis ioane sineliseul aRqmaze amgvari adgilebi

teqstSi bevria andrei kordoCkini asaxelebs Sua saukuneebis avtorebs

romelTa SemoqmedebaSic ikveTeba es Teologiuri debuleba eseni arian

origene antoni didi (ldquome aRar meSinia RmerTis radganac me miyvars igirdquo

ndash Apophthegmata Alph Anthony 32) makari egvipteli maqsime aRmsarebeli

romelic SiSsa da imeds ukavSirebs asketuri moRvaweobis pirvel etaps

ndash praqsiss xolo siyvaruls ufro maRal safexurs ndash xedvas Teorias

(kordoCkini 2003 261) vfiqrobT amgvaradve esmis ioane sinels SiSi-

siyvarulis dinamika andrei kordoCkinis SeniSvniT ioane sineli

40

yovelTvis ar akonkretebs saubrobs sasjelis SiSze Tu RvTis SiSze

magram erTi ram cxadia ndash SiSis mdgomareoba yovelTvis win uswrebs

siyvarulis mdgomareobas xolo es ukanaskneli aris STagoneba misTvis

(kordoCkini 2009 263)

amgvarad rusTveliseuli debulebis ldquoSiSi Seiqms siyvarulsardquo

prof elguja xinTibiZis mier gamovlenil wyaros grigol didis

dialoRons Cveni mxriv davumatebT ioane sinelis saTnoebaTa kibes

romelic aseve iqneboda xelmisawvdomi vefxistyaosnis avtorisTvis

zemoT warmodgenil mosazrebas saTnoebaTa kibisa da

vefxistyaosnis calkeuli pasaJebis msgavsebasTan dakavSirebiT kidev

erTs SevmatebT da sakiTxis ukeT gamosakveTad msjelobas cota Soridan

daviwyebT

sulisa da sxeulis interaqciis sakiTxi erT-erTi ZiriTadi

problemaa romelzec msjelobs TiTqmis yvela filosofiuri

mimdinareoba da sxvadasxva religiuri sistema sakiTxi aqtualuria

rogorc antikur filosofiur saazrovno sivrceSi ise Sua saukuneebis

saRvTismetyvelo literaturaSi Sesabamisad droTa ganmavlobaSi

Camoyalibda gansxvavebuli Sexedulebebi da Teoriebi winamdebare

paragrafSi sakiTxis literaturul-filosofiuri tradiciis

gaTvaliswinebiT ioane sinelis saTnoebaTa kibis erT pasaJs

davasaxelebT vefxistyaosnis erT-erT SesaZlo wyarod vefxistyaosnis

CemTvis saintereso gansaxilveli taepis avtoria nawarmoebis erT-erTi

mTavari gmiri _ avTandili megobris dasaxmareblad mimavali avTandili

tovebs anderZs sadac Tavisi saqcielis gasamarTleblad ambobs rom is

ver uRalatebs ver moatyuebs WirSi Cavardnil moyvares radganac

rdquosicrue da orpiroba avnebs xorcsa merme sulsardquo (st 791)

uSualod sakvlev Temaze gadasvlamde oriode sityviT SevexebiT

sulis Sesaxeb antikur Teoriebsa da sulisa da sxeulis

urTierTmimarTebis problemas Cv w aR-mde V saukunis bolos antikur

saberZneTSi suli gaigeba rogorc cocxali qmnilebebis ganmasxvavebeli

niSani romelsac SeiZleba hqonoda emocia pasuxismgeblobisa da

praqtikuli azrovnebis unari suli matarebelia iseTi saTnoebebis

rogoricaa simamace da samarTlianoba antikuri azrovneba sulis ideas

41

ganixilavs Zalian farTod rogorc cocxali organizmis yvelanair

moqmedebas es koncefcia yvelaze amomwuravad aisaxa aristoteles

filosofiaSi

heraklites azriT suli sxeulebrivia Sezavebuli

araCveulebrivad kargi da iSviaTi saxeobis materiisgan sulis amgvari

sxeulebrivi xedva erTgvarad xsnida sulsa da sxeuls Soris

urTierTobis problemas _ isini ar moiazreboda erTmaniTisgan

radikalurad gansxvavebul kategoriebad

platonis mixedviT suli aris kognituri da inteleqtualuri

suli aris is rac msjelobs fiqrobs da rac aregulirebs da

akontrolebs sxeulsa da mis survilebs gansakuTrebiT Tu es brZeni

sulia igi moicavs iseT Tvisebebs rogoricaa moTmineba samarTlianoba

simamace platons sulis arsi orgvarad esmis rogorc ganmasxvavebeli

moZravis da uZravis da rogorc pasuxismgebeli adamianis ara yvela

mentalur da fsiqologiur qmedebaze aramed mxolod mis garkveul

nawilze

fedonSi sokrate bevr Tvisebas miawers ara suls aramed sxeuls

magaliTad crurwmenas siamovnebas (Pl Phaed 83d) aseve survils da SiSs

(Pl Phaed 94d) sulis funqciaa sxeulis amgvari miswrafebebis

regulacia da kontroli imave dros suli ar aris mxolod

inteleqtualuri radgan mas aqvs aseve survilebi (Pl Phaed 81d)

(magaliTad arafilosofiuri sulis xorcieli siyvaruli (Έρως) (Pl

Phaed 80b) an kidev SimSilis sxeulebrivi survili rasac ar avlens

arasulieri usulo sagani Tumca verc imas vityviT rom suli ayalibebs

amgvar survilebs fedonSi ar aris mkveTrad gamijnuli sakvebis

intensiuri survili modis sulidan Tu xorcidan rogorc Cans

xorcieli survili dakavSirebulia sulTan iseve rogorc procesebi

metabolizmsa da sxeulis zrdaSi (es procesebic ukavSirdeba imas rom

sxeuls gaaCnia suli)

aristoteles Teoria sulis Sesaxeb amomwuravad aris gaSlili mis

traqtatSi De Anima romlis mixedviTac cocxali organizmis yvela

sasicocxlo funqcia miewereba suls igi pasuxismgebelia sxvadasxva

cocxali organizmis qmedebaze da aseve aris ganmasxvavebeli niSani

42

cocxal da aracocxal organizms Soris urTierToba sulsa da sxeuls

Soris aris konkretuli nimuSi ufro zogadi urTieTobisa formasa da

materias Soris (De Anima 22 413a32 23 415a9) aristoteles mixedviT

suli ar aris sxeulebrivi da xorcieli anu materialuri Tumca

platonis poziciis sapirispirod igi fiqrobs rom adamianis suls

sxeulisgan damoukidebeli arseboba ar SeuZlia (De Anima 11 403a3-25 esp

5-16)

sulis antikur Teoriebs gansakuTrebiT platonisa da

aristoteles moZRvrebebs ar daukargavT aqtualoba Semdeg periodSic

qristiani mwerlebi grigol noseli da klimenti aleqsandrieli

davalebulni arian swored platonisgan Tumca sakiTxis gaazrebaSi

SemoaqvT axali niuansebi miuxedavad amisa am da sxva filosofiuri

problemebis postklasikuri ganviTarebis interpretacia unda xdebodes

yvela SemTxvevaSi klasikuri Teoriebis CarCosa da konteqstSi

(lorenci 2009)

amgvarad sulisa da sxeulis funqciis maTi urTierTmimarTebis

sakiTxi antikuri samyarodan moyolebuli yvela didi moazrovnis

gansakuTrebuli interesis sagani yofila maTi arsis raobis gansazRvra

miT ufro arsebiTi iyo ramdenadac swored amis safuZvelze xdeboda

SesaZlebeli adamianis ama Tu im midrekilebis srulyofili analizi da

gamovlena im saSualebebisa romliTac daiTrguneboda amgvari

arasasurveli midrekilebani

aRniSnuli problema metad aqtualuria Suasaukuneebis

saRvTismetyvelo-filosofiuri azrovnebisTvisac qristianulma religiam

ufro mkveTrad dasva sxeulisa da sulis urTiermimarTebis problema

gaCnda uamravi erTmaneTis sawinaaRmdego Teoria iyo azrTa sxvaoba

gansakuTrebiT qristianuli religiis gavrcelebis adreul etapebze

qristianuli anTropologia ganviTarda rogorc qristologiis erTi

nawili amitom Zalian rTulia patristikul literaturaSi mwyobri

anTropologiuri Sexedulebebis povna garkveuli dilemebi Cans aseve

ioane sinelis saTnoebaTa kibeSic (kordoCkini 2003 34)

gadavideT uSualod sakvlev sakiTxze ndash ioane sinelis teqstze

romlis erTi pasaJi SesaZloa iyos rusTavelis Teologiuri debulebis

43

_ bdquosicrue da orpiroba avnebs xorcsa merme sulsaldquo (st 791) _ wyaro

saTnoebaTa kibis CvenTvis saintereso Teza moTavsebulia teqstis im

safexurSi romelic exeba siZvas bdquoromelnime vnebani gonebisagan xorcTa

momarT movlen da romelnime kualad xorcTagan gonebad da soflioTa

Tana meore ese iqnebis xolo udabnos myofTa Tana pirveli igi rameTu

ara arian maT Tana nivTni nebaTani xiluladldquo (sineli 1965 268)

upirveles yovlisa SevecdebiT ganvmartoT moyvanili pasaJi

imisaTvis rom gavigoT Tu ras gulisxmobs avtori ris Semdegac

paraleli vefxistyaosanTan ufro cxadi da gasagebi gaxdeba teqstSi

gamoyenebuli cneba _ goneba _ semantikurad sulis Tanafardia rogorc

ukve aRvniSneT qristianul literaturaSi da gansakuTrebiT sulier

cxovrebaze daweril traqtatebSi ar aris mosalodneli sistemuri

anTropologiuri Sexedulebebisa da Sesabamisad mwyobrad gansazRvruli

anTropologiuri terminologiis povna saTnoebaTa kibe ar aris

anTropologiuri naSromi da Sesabamisad anTropologiuri

terminologiis gamoyenebisas avtori ar icavs mkveTr zRvars maT

gasamijnad (kordoCkini 2003 34) amgvari ldquoaRrevardquo damaxasiaTebelia Sua

saukuneebis patristikuli literaturisTvis ediSer WeliZe grigol

palamas teqstze _ aRsareba marTlmadidebluri sarwmunoebisa _ darTul

komentarebSi aRniSnavs rom ldquosulsrdquo anu ldquopnevmasrdquo saxeldeben agreTve

gonebad (νοῦς) olimpiodore aleqsandrieli ldquopnevmasrdquo ase ganmartavs bdquoigi

vfiqrob aris agreTve goneba (νοῦς)ldquo pnevmis aRiarebam fsiqes nawilad

rac met-naklebad yvela saeklesio RvTismetyvelTan vlindeba gamoiwvia

ldquopnevmisrdquo sinonimuri saxeldebis gonebis (νοῦς) agreTve ldquofsiqeSirdquo CarTva

(WeliZe 2012 153-154)

bevr qristian mweralTan maT Soris ioane sinelTanac ldquogonebardquo

da ldquogulirdquo gansazRvrebuli ki ar aris aramed isini SeiZleba aRiweros

mxolod maTi moqmedebebis Sesabamisad amdenad ioane sineli ldquogulsrdquo da

ldquosulsrdquo an kidev ldquogonebasrdquo da ldquosulsrdquo (psixes) xSirad sinonimebad iyenebs

(kordoCkini 2003 31-34) ase magaliTad ioane sineli ldquogonebaSirdquo rom

ldquosulsrdquo gulisxmobs amas kidev erTxel adasturebs saTnoebaTa kibis

SiSisadmi miZRvnili safexuri avtori semantikurad imave azrs

aviTarebs rac zemoT moviyvaneT oRond am SemTxvevaSi ldquogonebasrdquo cvlis

44

ldquosuliTrdquo bdquoodesme pirvelad suli SeSindis da odesme pirvelad xorcni

da meore igi ziar-yvis vnebisa mis romelmac pirvelad miiRis igildquo

(sineli 1965 299) aqve oriode sityviT SevexebiT ras gulisxmobs avtori

SiSSi da moviSveliebT ioane damaskelis gardamocemis samocdameSvide

Tavs sadac avtori ganmartavs bdquoSiSisldquo saxels ormagi gaazreba aqvs

radgan arsebobs bunebiTi SiSi rodesac ar nebavs suls sxeulisgan

ganyofa arsebobs kidev SiSi rac warmoiqmneba azrTa Ralatis

urwmunoebisa da sikvdilis Jamis arcodnis Sedegad rogorc magaliTad

gvaSinebs RamiT momxdari ram xmauri es SiSi bunebis garegania da

ganvsazRvravT ra mas vambobT bdquobunebis garegani SiSi aris gauazrebeli

ganridebaldquo (ioan damask gard 2000 416-417) rogorc vxedavT saTnoebaTa

kibis warmodgenil konteqstSi igulisxmeba swored arabunebiTi SiSi

amgvarad ioane sineli saubrobs vnebaze codvaze romelic

SeiZleba warmoiSvas xorcSi da Semdgom ukve gadaeces da daazianos

suli an kidev piriqiT am fonze sainteresod gveCveneba sulisa da

sxeulis urTierTmimarTebis sakiTxis avtoriseuli xedva ra tendenciebi

ikveTeba saTnoebaTa kibis teqstSi am mimarTulebiT

saTnoebaTa kibeSi aisaxa yvela ZiriTadi idea iseTi mistikur-

asketikuri filosofiuri mimdinareobisa rogoricaa isixazmi igi

metafizikur-anTropologiuri azriT monisturia adamiani sxeulebrivi

da sulieri saxiT erTi mTlianobaa _ ontologiuri monada misi suli

iseve Zlier aris daSorebuli RvTisgan rogorc sxeuli Sesabamisad

ganwmendis (wmindanobis) fenomeni erTnairad miRwevadia aramarto

sulisTvis aramed sxeulisTvisac (popova 2011 22) aqedan gamomdinare

codva (miuxedavad misi sxeulebrivi Tu sulismieri warmomavlobisa)

azianebs adamianis orive nawils sulsac da sxeulsac rogorc erT

mTlianobas saTnoebaTa kibis CvenTvis saintereso epizodSi xazgasmaa

imaze rom codva nebismier SemTxvevaSi moicavs adamians mTlianobaSi

ubralod daculia rigiToba codvis warmomSobi moqmedi SeiZleba

iyos xan suli xan kidev sxeuli (bdquoodesme pirvelad suli SeSindis da

odesme pirvelad xorcni da meore igi ziarndashyvis vnebisa mis romelmac

pirvelad miiRis igildquo (sineli 1965 299) amgvar pozicias ioane sineli

aviTarebs moulodnelad logikuri msjelobis gareSe radgan cota

45

ufro zemoT avtori sakmaod ldquodabneulirdquo Cans ldquoromelnime ityAcircan

viTarmed gulis-sityuaTagan gulisaTa movlen Atildeorcni vnebad da

aRZvrad da kualad sxuani ityAcircan viTarmed sacnobelTagan AtildeorcTaAacutesa

iSvebian borotni gulis-sityuani dapirvelni igi ityAcircan viTarmed

ukueTumca gonebaAacute ara winamZRuar qmnul iyo vnebisa Atildeorcnimca ara

miyolil iyvnes xolo meoreni igi AtildeorcTa vnebisa siborotesa Semwed

TAcircsisa sityAcircsa sityuasa moiReben da ityAcircan viTarmed _ mravalgzis

xilviTa pirisaAacuteTa anu SexebiTa AtildeelisaAacuteTa anu ynosiTa sulnelebisaAacuteTa

anu smeniTa Atildemisa hamoAacutesaAacuteTa movlen gulis-sityuani gulad amaT saqmeTa

WeSmaritebaAacute romelsa Zal-edvas uflisa mier gamoacxaden da guaswavenrdquo

(sineli 1965 267) avtoris ldquodabneulobardquo savaraudod mianiSnebs im

epoqiseul dilemaze romlis winaSec aRmoCnda ioane sineli roca jer

kidev mimdinareobs diskusiebi da msjelobebi sxvadasxva qristianuli

dogmatikisTvis arsebiT sakiTxze es bunebrivic Cans qristianuli

religiis gavrcelebis adreul etapze konteqsti gvaCvenebs rom ioane

sinelma icis Tavis Tanamedrove moazrovneebs Soris arsebuli

sxvadasxva poziciis Tu diskusiis Sesaxeb miuxedavad erTgvari

meryeobisa ioane sineli mainc eTanxmeba Sua saukuneebis qristianul

tradiciaSi arsebul Teorias sulismieri da xorcismieri codvebis

diferenciaciis Sesaxebs romelic cotaTi adre ufro mkafiod aqvs

warmodgenili IV_V saukuneebis mijnaze moRvawe ber ioane kasianes Tavis

traqtatSi ndash Svid momakvdinebel codvaze rogorc zemoT vnaxeT ioane

sineli sargeblobs da miuTiTebs kidec ioane kasianeze rogorc teqstis

erTerT wyaroze ioane kasianes azriT vnebebi iyofa xorciel da

mSvinvier saxeobad xorcieli vneba sxeulSi iSveba da mas atkbobs

xolo mSvinvieri samSvinvelis midrekilebidan momdinareobs da

samSvinvels kvebavs da xandaxan xorcsac azianebs ioane kasiane ufro

metadac akonkretebs sakiTxs da CamoTvlis Tu romeli codvebi

warmoiSoba xorcSisxeulSi da romeli sulSi (cassian 4344) amgvarad

codvis dayofa sulismierad da sxeulismierad Sua saukuneebis

qristianuli azrovnebisTvis nacnobi da aqtualuri Temaa magram

gansxvavebiT ioane kasianesgan ioane sineli amgvari dayofis ZiriTad

mamoZravebel mizezad garemos miiCnevs ndash rogorc saTnoebaTa kibis

46

teqstidan gamoCnda vneba moicavs jer sxeuls Tuki saero adamianTan

gvaqvs saqme da suls Tuki monazonze vsaubrobT radganac saero piri

met cdunebas xvdeba garemomcveli pirobebis gamo vefxistyaosnis

striqoni bdquosicrue da orpiroba avnebs xorcsa merme sulsaldquo rogorc

viciT ekuTvnis avTandils saero pirs rostevan mefis spaspets

amgvarad saTnoebaTa kibis ganxiluli pasaJidan gamomdinare

mosalodnelia rom codva vneba Tavdapirvelad moicavs avTandilis

rogorc saero piris sxeuls radganac igi saTanadod ar aris daculi

mravalferovani sacdurisgan romelic saero pirs garemomcveli

pirobebis gamo ufro metad ebrZvis imis sailustraciod rom

vefxistyaosniseuli rdquoavnebsrdquo ar unda gavigoT rogorc ziani am

SemTxvevaSi xorcis ziani Tavisi viwro SinaarsiT _ sxeulis

dasneuleba SeiZleba davimowmoT erTi epizodi ioanes saxarebidan am

epizodis mixedviT macxovris mier gankurnebuli kacis avadmyofobis

mizezi warsulSi Cadenili codva Cans romelmac Tavi iCina fizikuri

sneulebis saxiT rdquoamisa Semdgomad pova igi iesu taZarsa mas da hrqua mas

aha egera gankurnebul xar nuRara scodav raAacuteTa ara uZAcircresi geyosldquo (in

5 5-14) amgvarad esmiT moyvanili saxarebiseuli epizodi bibliis teqstis

cnobil egzegetikosebsac (Teofilaqte bulgareli Toma aqvineli)

magram codva vneba romelsac adamiani sCadis TviT saxarebis

mixedviTac ki yovelTvis ar iCens Tavs sneulebis saxiT rogorc e

xinTibiZe aRniSnavs vefxistyaosanSi gadaWriT da kategoriulad aris

naTqvami rom codva am SemTxvevaSi sicrue da orpiroba yovelTvis

gamonaklisis gareSe avnebs xorcs da mere suls (xinTibiZe 2009 474-497)

amitom frazis avnebs xorcsa gageba viwro mniSnelobiT rogorc

sxeulis dasneuleba _ arasworia radgan vefxistyaosnis kategoriuli

toni ndash mankierebiT Tanmimdevrulad xorcsa da sulze miyenebuli zianis

Sesaxeb arc saxarebaSi Cans piriqiT saxarebaSi xazgasmulia rom vneba

yovelTvis ar gamovlindeba fizikuri sneulebis saxiT aqedan

gamomdinare gamarTlebulad mimaCnia cnebis avnebs ioane damaskeliseuli

interpretacia definicia bdquovnebaAacute erTsaxel ars da orpir rameTu vneba

ewodebis Atildeorcielsaca viTar-igi arian senni da wuTxni da kualad

sulierTaca vnebad saxel-edebis viTar igi arian gulisTqumaAacute da

47

guliswyromaAacuteldquo cota qvemoT vnebulebas ioane damaskeli ganmartavs

rogorc bunebis sawinaaRmdego moZraobas bdquoaw ukue moqmedeba ars

bunebiTi aRZrvaAacute xolo vnebaAacute gareSe ars bunebisaAacute vinaAacuteca amaTve

mizezTagan moqmedebaAacuteca igi vnebad iTqumis raJams ara bunebiTi iyos

aRZvraAacute igi gina Tu TaviT TacircsiT anu Tu sxAcircsa mier SemTxueulildquo (ioan

damask gard 2000 126) vnebuleba aris yvela moZraoba romelic aris

mZafri da romelic grZnobaSi Semodis sicrue da orpiroba bunebis

sawinaaRmdego moZraobaa igi avnebs anu am sawinaaRmdego moZraobisken

ubiZgebs jer xorcs rogorc am vnebis warmoSobis pirvelad mizezs da

Semdeg ukve suls rasac sabolood mivyavarT sulieri samaradiso

cxovrebis zianamde meore mxriv codvaSi Cavardna codviT mocva sxva

ra SeiZleba iyos Tu ara ziani bdquoavnebs xorcsa merme sulsaldquo SeiZleba

gavigoT rogorc codvaSi Cavardna codviT mocva rac TavisTavad

vnebaa ziania da am vnebis Tavdapirveli matarebeli vefxistyaosnis

mixedviT swored sxeulia rogorc ukve aRvniSneT avTandili rogorc

saero piri ufro naklebad aris daculi xorcieli sacdurisgan da

Sesabamisad codvac romelic SeiZleba Caidinos man pirvel rigSi

sxeulebrivia sxeulSi aRmocendeba da Semdeg moicavs sulsac bdquovgmob

kacsa augiansa crusa da Ralatiansaldquo (799) ndash es ukve aris adamiani

romlisTvisac sicrue da orpiroba erjeradi qmedeba ki aRar aris

aramed cxovrebis wesi misi bunebis nawilia amgvari kaci saiqiosac ver

gamarTldeba da RvTis winaSe Sercxvenili da codvili warsdgeba

Cemi azriT mocemuli striqonis amgvari ganmarteba da mis wyarod

swored saTnoebaTa kibis miCneva ufro myardeba teqstis erT-erTi

safexuriT misive Tqmuli tyuvilisaTAcircs dasaxelebuli safexuri

miZRvnilia sicruisadmi rogorc sulier kibeze aRmavali

qristianisaTvis erT-erT yvelaze xelisSemSlel vnebaze teqstSi

vkiTxulobT _ bdquotyuvili ars ganmryuneli siyuarulisaAacute da mSobeli cru-

ficobisaAacute romel ars RmrTisa uaris-yofaAacuterdquo (sineli 1965 216)

sicrue ioane sinelis Txzulebis mixedviT RmerTis uaryofaa

RmerTis uaryofa ki udavod yovelgvari ubedurebis sawyisia bdquoradgan

Tavia sicrue yovlisa ubadobisa me rad gavwiro moyvare Zma umtkicesi

Zmobisaldquo (st 792) _ ambobs avTandili anderZSi sxva magaliTic vnaxoT

48

bdquoorgulebaAacute dedaAacute ars tyuvilisaAacute da saqme misi rameTu orgulebaAacute sxuaAacute

araraAacute ars garna wrTuaAacute tyuilisaAacute da mopovnebaAacute ficTa cudTaAacuteldquo

(sineli 1965 217) vefxistyaosanSic Ralati ficis gatexa da sicrue

erTmaneTTan aris dakavSirebuli da erTnairad Seuwynarebeli

danaSaulia

bdquoSen gastexe fici Cemi simtkice da igi mcneba

RmerTman qmna da dagirCina cudad Seni xelovnebaldquo (528)

an kidev

bdquokvlaca vhkadre bdquome Tu mzeo TqvenTvis fici gametexos

RmerTman awve risxva misi zeciT CemTvis gaamexosldquo (535)

bdquoSen ar-gatexa kargi gWirs zenaarisa ficisaldquo (708)

vefxistyaosanSi fici dakavSirebulia RmerTTan nawarmoebis

personaJebs swamT rom ficis gatexa da sicrue RvTis risxvis

gamomwvevia

bdquovgmob kacsa augiansa crusa da Ralatiansa

ver vecruvebi ver vuzam saqmesa saZabunosa

piris-pir marcxvens ornive mivalT mas saukunosaldquo (799)

_ wers avTandili anderZSi romelSic agrZelebs sicruis da orpirobis

Temas da gansazRvravs mosalodnel Sedegs rom saukuno cxovrebaSi

RmerTis pirispir am vnebis gamo Sercxvenili iqneba analogiuri azria

gatarebuli saTnoebaTa kibeSic sicruesTan da cru ficTan mimarTebiT

vinc daZlevs am safexurs igi WeSmaritebas moipovebs ldquoese meTormete

kibe ars romeli mZle eqmnas amas guelsa mas Ziri keTilTaAacute mougies

romel ars WeSmaritebaAacuteldquo (sineli 1965 219)

avTandilma icis rom sicrue da megobris Ralati dausjeli ar

darCeba misi es codna ki moiTxovs praqtikul ganxorcielebas

bdquoara viqm codna ras margebs filasofosTa brZnobisa

miT viswavlebiT mogveces SerTva zesT mwyobrTa wyobisa ldquo (792)

qmedebaSi moyvanili sibrZne erTi pirobaa RmerTTan misasvlelad

da WeSmaritebis mosapoveblad tyuili ki erT-erTi mTavarTagania im

mankierebaTa Soris rac uSlis adamians xels saTnoebaTa kibeze

amaRlebaSi RmerTTan ziarebasa da amgvarad WeSmaritebis mopovebaSi

bdquorameTu sulman wmidaman saSinelad Tqua misTAcircs daviT

49

winaswarmetyuelisaAacuteTa viTarmed romeli ityodis sicruesa mas ara

waremarTos winaSe TualTa CemTaldquo (sineli 1965 216) amgvarad

vefxistyaosanSic da saTnoebaTa kibeSic erTnairad Seuwynarebel

codvad iTvleba sicrue igi yovelgvari ubedurebis mizezia da am mankis

dauZlevelad SeuZlebelia morig sulier safexurze amaRleba

saTnoebaTa kibis erT-erTi pirveli Targmani eqvTime aTonels

ekuTvnis aRsaniSnavia rom vefxistyaosanSi gamoyenebuli qarTulenovani

wyaroebi ZiriTadad eqvTime aTonelis Targmanebidan momdinareobs

razec prof elguja xinTibiZe miuTiTebs kidec rdquoSiSi Seiqms siyvarulsardquo

frazis wyaros Ziebisas

amgvari msjelobis safuZvelze SeiZleba davaskvnaT rom

rusTaveli savaraudod icnobda saTnoebaTa kibis teqsts misi romelime

Targmanidan am varauds mxars uWers e xinTibiZis mosazreba bdquorusTaveli

aSkarad emyareba ara mxolod biblias aramed mTel qarTulenovan

sasuliero mwerlobasldquo (xinTibiZe 2009 356-357) sakiTxi romlis Sesaxebac

iwereboda uzarmazari filosofiuri Tu Teologiuri traqtatebi

mxolod erTi striqoniT gadmoica rusTavelTan romelsac amave

striqonSi win uZRvis miTiTeba gamoTqmuli azris avtorze _ bdquome sityvasa

erTsa gkadreb platonisgan swavla Tqmulsa sicrue da orpiroba avnebs

xorcsa merme sulsaldquo (st 791) avtoris amgvari dakonkreteba gaxda

safuZveli imisa rom platonis filosofiaSi eZiaT am frazis wyaro

Tumca amgvari azris pirdapiri formulireba platonis dialogebSi ar

Cans8

amrigad saTnoebaTa kibis mniSvneloba Sua saukuneebis

kulturisTvis ganapirobebs teqstis farTo gamoyenebas epoqis gamorCeul

moRvaweTagan ucxoenovan samecniero literaturaSi ioane sinelis

teqstis gavlenas xedaven ara marto Sua saukuneebis sasuliero

literaturaze aramed XIX saukunis rusi klasikosebis SemoqmedebaSic

saTnoebaTa kibis gavlenis Semdgomi kvleva Sua saukuneebis da gviani

periodis qarTul literaturaze vfiqrobT saintereso suraTs

8 sakiTxis Seswavlis istoria ix e xinTibiZe bdquoplatonisgan swavla Tqmuli da

misi msoflmxedvelobiTi datvirTvaldquo (xinTibiZe 2009 474-497)

50

warmogviCens rasac samomavlo perspeqtivad vsaxavT amjerad ki Cveni

kvleva Semoifargla mxolod rusTavelis vefxistyaosniT

51

Tavi II

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

struqturuli da stiluri Taviseburebani

naSromis SesavalSi ukve aRvniSneT rom qarTulad SemorCenilia

saTnoebaTa kibis ori sruli Targmani (eqvTime aToneliseuli da petre

gelaTeliseuli) prozaul teqstze dayrdnobiT Seqmnili ori sruli

poeturi versia (ioane sineliseuli da anton kaTalikosiseuli) da aseve

qeTevan bezaraSvilis mier bolo wlebSi aRmoCenili saTnoebaTa kibis

poeturi teqstis fragmentebi romelic CarTuli aRmoCnda grigol

nazianzelis TxzulebebSi naSromis winamdebare TavSi warmodgenili

kvleva moicavs Semdeg sakiTxebs saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

struqturasa da stils aseve poeturi teqstebis versifikacias

52

amp 1 saTnoebaTa kibis struqturuli Tavisebureba

berZnuli teqstis struqturuli da kompoziciuri Taviseburebis

sakiTxi metad aqtualuria specialur (ZiriTadad inglisur da

rusulenovan) samecniero literaturaSi amitom sanam SemogTavazebdeT

uSualod sakuTar dakvirvebas qarTuli Targmanebis struqturaze

mokled mimovixilav sakiTxis Seswavlis istorias da ZiriTad

mosazrebebs

saTnoebaTa kibis berZnuli teqstis samecniero kritikulad

dadgenili gamocema rogorc ukve aRiniSna dRemde ar arsebobs

aRvniSneT aseve rom met-naklebad ukeTes gamocemad miiCneva meTiu

raderis (Matthew Rader) mier momzadebuli teqsti (PG vol 88 596-1209)

teqsts winasityvaobis saxiT darTuli aqvs kardinal robert

belarminos Sromis - eklesiis mweralTa Sesaxeb ndash is nawili romelic

eZRvneba ioane sinels aseve meTiu raderis Sesavali werili teqstisa da

avtoris Sesaxeb Sesavals mosdevs raiTis monastris beris danielis

mier aRwerili ioane sinelis cxovreba raiTis monastris iRumenis

ioanes epistole ioane sinelisadmi ioane sinelis sapasuxo epistole

ioane raiTelisadmi Sesavali (ΠΡΟΛΟΓΟΣ) pinaqsi sakuTriv teqsti da

traqtati mwyemsisa mimarT (ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΟΙΜΕΝΑ) aseve Targmanebebi

romelic erTvis teqstis yvela safexurs aRsaniSnavia rom berZnul

teqstSi Tavebs ewodeba sityva (λογος) xolo laTinur TargmanSi xarisxi

(Gradus) (PG vol 88 596-1209) aRiniSna aseve rom meTiu raderiseuli

teqstisgan gansxvavebuli redaqcia 1883 wels konstantinepolSi aTonis

mTis ramdenime xelnawerze dayrdnobiT gamosca berma sofroniusma

sofroniusis da meTiu raderis teqstebSi garda uSualod teqstualuri

gansxvavebebisa sxvadasxvaa TavTa Tanmimdevrobac (kordoCkini 200314)

rac Seexeba qarTul Targmanebs saTnoebaTa kibis eqvTime

aToneliseuli Targmanis struqtura Semdegnairia nawarmoebs SesavalSi

darTuli aqvs mTargmnelis eqvTime aTonelis anderZi romelic moicavs

mokle instruqciაsa da informacias teqstis Sesaxeb anderZs mosdevs

kibAgrave saTnoebaTaAacute cad aRmyvanebeli Tqmuli daniil monazonisa

raiTelisa wignisa amisTAcircs sulTa ganmanaTleblisaAacute romelsa ewodebis

53

klemaqsi romel ars kibAgrave cxorebaAacute wmidisa da netarisa mamisa Cuenisa

ioane sinel mamasaxlisisaAacute moZRurebiTa ganTqumulisa sulTa

ganmanaTlebelisa da WeSmaritad sanatrelisaAacute romeli ese aRwera

daniil monazonman raiTelman ebistole wmidisa mamisa iovane raiTel

mamasaxlisisaAacute sanatrelisa iovanes mimarT sinel mamasaxlisisa

ebistolAgrave wmidisa da netarisa iovane sinel mamasaxlisisa iovanes mimarT

raiTel mamasaxlisisa romelsa zeda-werili ese ars ficarni sulieri

iovane iovanes axarebs amas mohyveba sakuTriv teqsti Semdegi zogadi

saTauriT swavlani wmidisa mamisa Cuenisa iovane sinel mamasaxlisisani

romelni miuZRuanna mamasa iovanes raiTel mamasaxlissa rameTu eTxoa

mas misgan raAacuteTa aRwernes swavlani monazonTa mimarT saRmToAacute kibe

saTnoebaTaAacute teqstis bolo nawilia misive wmidisa mamisa Cuenisa iovane

sinel mamasaxlisisaAacute mwyemsisa da winamZRurisa mimarT romeli-ese misca

sxuaTa amaT pirvel-TqumulTa TavTa Tana iovanes raiTel mamasaxlissa

romelsa eTxova misgan raAacuteTa dauwernes swavlani monagonebisani

nawarmoebs boloSi darTuli aqvs Targmanebebi (sineli 1965) aRniSnuli

Targmanebebi berZnul teqstSi erTvis TiToeul Tavs xolo eqvTime

aTonels isini erTad mouTavsebia teqstis boloSi (cincaZe 1965 53)

prof meri cincaZe eqvTime aTonelis Targmanis Sesaval nawilze

dakvirvebis Sedegad askvnis rom qarTul redaqciaSi berZnuli (meTiu

raderis) redaqciisgan gansxvavebuli rigia daculi (cincaZe 1965 43)

eqvTime aTonelis teqstis rigia daculi (anderZis gamoklebiT) petre

gelaTelis TargmanSic (prologi) aha pinaqsi saRmrToAacutesa klimaqsisaAacute

daniil minazonisa raiTelisaAacute cxovrebisami uflisa ioannis

sxolastikosisa cxorebaAacute SemkuAgraveTebiTi amba ioanni winamZRurisa wmidisa

mTisa sinaAacutesaAacute zedwodebiT sxolastikosisa wmidaTa SorisosaAacute

WeSmaritad epistole amba ioanni winamZRurisa raiTisaAacute ioannis mimarT

RirssakAcircrvelisa sinisa mTisa winamZRurisa ioannis ioanni gixaroden (A-

39)

rac Seexeba poetur teqstebs ioane petriwiseuli varianti

moicavs saTnoebaTa kibis mxolod ZiriTad teqsts zogierT xelnawerSi

teqsts Tan erTvis TxuTmeti iambikuri strofi romelTagan pirveli

strofi akrostiqulia da ikiTxeba Semdegi saTauri SAcircdTaTAcircs vnebaTa

54

ars teqsti moicavs opoziciur wyvilebs ndash Svidi momakvdinebeli codva

da maTi sapirispiro saTnoebebi iv lolaSvilis varaudiT am teqstis

avtoric SesaZloa ioane petriwi iyos (petriwi 1968 255) SeniSnulia rom

saTnoebaTa kibisadmi SvidTaTvis vnebaTas darTva berZnul xelnawerTa

tradiciiT aris ganpirobebuli qarTul mwerlobaSi ki arsebobs

klemaqsisa da SvidTaTvis vnebaTas erTi da imave piris mier galeqsvis

tradicia (ioane petriwi anton kaTalikosi) (bezaraSvili 1987 133-134)

Svidi vnebis sakiTxs XVIII saukuneSi calke Txzulebebs uZRvnian

nikoloz Tbileli da kvipriane samTavneli (kekeliZe 1980 348-349 339)

yvela es teqsti SedgenilobiTa da TanmimdevrobiT sxvadasxvaa da erTi

wyarodan ar momdinareobs (bezaraSvili 1987 134)

anton kaTalikosis saTnoebaTa kibe moicavs ZiriTad teqsts

romelsac mosdevs oTxi akrostiquli iambikuri strofi bolo maTganis

kidurwerilobaSi ikiTxeba mwyemsisa mimarTca traqtati mwyemsisa

mimarTca moicavs aT strofs xolo mas mosdevs kvlav ori akrostiquli

iamburi strofi kidurwerilobiT ndash SvidTaTAcircs vnebaTa es da aqac

rogorc ioane petriwiseul variantSi saubaria Svid vnebaze da maT

sapirispiro saTnoebebze rogorc samecniero literaturaSia SeniSnuli

igi anton kaTalikosis originaluri Sromaa (bezaraSvili 1987 134 kukava

1978 30-34)

anton kaTalikosiseul da ioane petriwiseuli saTnoebaTa kibis

yoveli Tavi iwyebა originaluri strofebiT maTi Sinaarsi ZiriTadad

zogadia da gvacnobs im Temas razedac iqneba saubari ama Tu im TavSi

xolo safexurebis dasaTaurebas vkiTxulobT am strofebis

kidurwerilobaSi radganac magaliTad anton kaTalikosiseul

redaqciaSi Tavebs ar aqvT calke gamoyofili saTaurebi (mxolod

numeracia)

vardi ar mWnari ჶiali keTil sulnel

limena SuAgravebis oqroT arxrwnadTsakrebi

or-gzis Sedgoma satrfos namdAcirclsawyuris

tkbiluRlis tAcircrTAcircT sofliT gamoslvasagan g

55

ltolva aqaT RmrTiv iqa zenadmi mimyegravean9

anonimuri versiis TavTa raodenoba arasrulyofilia aq

warmodgenilia 30 Tavidan mxolod 12 (7 11 12 15 22 23 24 25 26 29 30)

da msgavsad antonis leqsiTi redaqciisa da sxva prozauli versiebisa

erTvis mokle Txzuleba mwyemsisa mimarT gansxvavebiT ioane petriwisa

da antonis leqsiTi redaqciebis Sedgenilobisa sadac TiToeul TavSi

10-11 iamburi (5-taepiani) strofia anonimur versiaSi nebismieria rogorc

iambur strofTa raodenoba ise strofSi taepTa raodenobac arc

gasaleqsad SerCeuli masala emTxveva sxva leqsiT redaqciebs

(bezaraSvili 1987 132-133)

ioane sinelis teqstis saTauridanve (klemaqsi-kibe) Cans saTnoebaTa

kibis struqturis specifika avtori iyenebs safexureobriv struqturas

raTa aCvenos sulieri aRmasvlis etapebi Tumca am mxriv igi novatori

ar aris ioane sinelamde origenem Tavis ocdameSvide homiliaSi

ricxvebis Sesaxeb Seadgina 42 safexuri romelze aRmasvla

aTavisuflebda adamians xorcieli survilebisagan naSromis struqturis

konstruirebisTvis kibis simbolos aqtiurad iyeneben sxva avtorebic

filon aleqsandrieli sirieli mamebi grigol noseli Tumca ioane

sinelis Sromis unikaluroba imaSi mdgomareobs rom masSi daxatulia

sulieri aRmasvlis uprecedentod masStaburi da srulyofili suraTi

(kordoCkini 2003 22-23)

mkvlevari jon dafi romelic ganixilavs saTnoebaTa kibis stilsa

da kompozicias yuradRebas amaxvilebs oTx ZiriTad dokumentze

romelsac nawarmoebis kompoziciis konstruirebisaTvis misi azriT

gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs esenia werili raiTis monastris

abatisgan ioane sinelisadmi miwerili ioane sinelis sapasuxo werili

sakuTriv teqsti da naSromis bolos darTuli mokle traqtati

mwyemsisa mimarT (ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΟΙΜΕΝΑ) mkvlevris azriT abati raiTelis

werili ara marto pirveli stimulia nawarmoebis kompoziciisTvis

aramed mas Semoaqvs nawarmoebis wardgenis TvalsazrisiT mniSnelovani

ori ZiriTadi idea kerZod a) mose rogorc mediumi RmerTsa da

9 teqstebs anton kaTalikosis redaqciidan safexurisa da muxlis miTiTebiT am da sxva SemTxvevaSic vimowmebT A-711 xelnaweridan

56

adamianebs Soris romelmac miiRo RvTis kanonebi b) bibliuri iakobis

cnobili sizmari ndash miwasa da samoTxes Soris aRmarTuli kibe

nawarmoebs asrulebs mokle traqtati mwyemsisa mimarT romelSic

ixateba idealuri ldquomwyemsisrdquo saxe es idealuri mwyemsi ki ndash abati

raiTelia aSkaraa rom nawarmoebis kompoziciur gamTlianebaSi

mniSvnelovan rols TamaSobs saTnoebaTa kibis Seqmnis iniciatori ndash

abati raiTeli nawarmoebi iwyeba misi weriliT da sruldeba traqtatiT

romelSi gansaxierebuli idealuri winamZRvari kvlav is aris ndash askvnis

mkvlevari (dafi 1999 3)

saTnoebaTa kibis struqturisa da semantikis urTierTmimarTebis

Sesaxeb arsebobs gansxvavebuli mosazrebebi kerZod k krumbaxeri teqsts

hyofs or nawilad I-XXIII safexurebi ndash mankierebebis daZleva da XXIV-

XXXL safexurebi - moraluri da Teologiuri saTnoebebis mopoveba

(krumbaxeri 1897 143ndash144) sxva azriT teqsti Sedgeba sami nawilisgan

soflidan gasvla (I-VII Tavebi) mankierebebTan brZola (VIII-XXIII Tavebi)

da qristianuli srulyofa (XXIV-XXX Tavebi) (desili 2002 103-104)

kalistos ueari teqsts yofs Semdegnairad soflidan gasvla (1-3 Tavebi)

saTnoebebis mopoveba (4-7 Tavebi) vnebebTan brZola romelic Tavis mxriv

iyofa a) vnebebi romlebic upiratesad arafizikuria (8-13 Tavebi)

fizikuri da materialuri vnebebi (14-17 Tavebi) arafizikuri vnebebi (18-23

Tavebi) umaRlesi saTnoebebi (24-26 Tavebi) dabolos RmerTTan SeerTeba

(27-30 Tavebi) (ueari 1982 13)

sakiTxis am mimarTulebiT warmarTvis kuTxiT sagulisxmoa kidev

erTi mosazreba romelsac yvelaze sarwmunod miiCnevs saTnoebaTa kibis

teqstis slavuri Targmanebis mkvlevari ara erTi statiisa da

monografiis avtori ndash tatiana popova mosamzadebel safexurebad

SeiZleba CaiTvalos pirveli Svidi Tavi Semdeg modis ndash codvili

cxovrebis uwmindurobisgan TviTganwmendisTvis moRvaweobaRwva a)

gulismier mankierebebTan brZola (VIII IX safexurebi) b) metyvelebasTan

dakavSirebul codvebTan brZola (X XI XII safexurebi) g)

xorcismiersxeulismier mankierebebTan brZola (XVI XVII safexurebi) d)

sulismier mankierebebTan brZola (XVIII-XXIII safexurebi) dabolos

moRvaweoba sulieri ganaxlebisTvis a) gulis ganaxlebisTvis (XXIV XXV

57

safexurebi) b) gonebis ganaxlebisTvis (XXVI XXVII XXVIII safexurebi) g)

nebis ganaxlebisTvis (XXIX XXX safexurebi) (germani 1854 42-43)

mkvlevari andrei kordoCkini Tavis sadoqtoro naSromSi sagangebo

Tavs uZRvnis saTnoebaTa kibis struqturas da Semdeg kanonzomierebas

xedavs I-III Tavebi ndash Sesavali samonastro cxovrebisaTvis IV Tavidan

teqstis ZiriTadi nawili miZRvnilia morCilebisadmi rac samonastro

cxovrebis qvakuTxedia da es nawili mTavrdeba XXVI TaviT ndash gansjisa da

gulisxmierebisaTvis bolo oTxi Tavi eZRvneba qristianul srulyofas

mkvlevaris azriT teqstis pirveli Tavebi xasiaTdeba intensiuri

asketuri brZoliT da sabaziso saTnoebebis mopovebiT maSin roca meore

etapisTvis damaxasiaTebelia mWvretelobiTi urTierToba RmerTTan rac

miRwevadia mxolod imaTTvis vinc gadalaxa vnebebi maSasadame praqsisi

da Teoria romelsac iyenebs kidec teqstSi ioane sineli aris

morwmunis sulier cxovrebaSi ori Tanmimdevruli etapi (kordoCkini 2003

22-24) bdquoaRmca-vfrindi saqmisa mier (πρᾶξις) da ganvisuene xedvisa mier

(θεωρία) da simdablisardquo (sineli 1965 56)

andrei kordoCkinis azriT kibis struqtura gvTavazobs sulieri

cxovrebis etapobriv Tanmimdevrul progress magram misi safexurebi

ar unda gavigoT rogorc mkacrad gansazRvrul-dadgenili

Tanmimdevroba miuxedavad imisa rom ioane sineli axasiaTebs calkeul

safexurebs gvaCvenebs mis mimarTebas winamaval an momdevno safexurTan

es ar gamoricxavs am vnebebis da saTnoebebis erTmaneTis paralelurad

daZlevisa an mopovebis perspeqtivas ubralod amgvari struqtura

miuTiTebs rom sulier cxovrebaSi progresi etapobrivi procesia da

SeuZlebelia mTliani kibis erTbaSad avla magaliTad safexuri locvis

Sesaxeb romelic moTavsebuliა teqstis dasasrulisken ar gulisxmobs

imas rom morwmunem ar unda ilocos ufro adreul safexurebzec

zogierT vnebasTan (magaliTad rogoricaa nayrovaneba) brZola ki

saWiroa yvela safexurze (kordoCkini 2003 27-28)

amrigad rogorc vxedavT saTnoebiTa kibis kompoziciur wyobasa

da struqturas specialur literaturaSi azrTa sxvadasxvaoba

gamouwvevia sxvaze metad sarwmunoa andrei kordoCkinis mosazreba rom

Txzulebis kompoziciis safexureobrivi sistema pirobiTia da is

58

gamoyenebulia sulieri aRmasvlis rogorc etapobrivi procesis Cvenebis

mizniT vfiqrob nawarmoebis pirvel da bolo TavebSi marTlac ikveTeba

garkveuli kanonzomiereba (vgulisxmob Sesaval Tavebs sadac saubaria

samonastro cxovrebisTvis aucilebel sabaziso saTnoebebze ndash soflidan

gasvlasa da misdami gulgrilobaze da bolo Tavebs sulieri

srulyofisa da RmerTTan SeerTebis mdgomareobaze) rac Seexeba

danarCen safexurebs maTi dayofa erTmniSvnelovnad saTnoebebis

mopovebis an mankierebebis daZlevis mixedviT marTebulad ar meCveneba

saqme isaa rom konkretuli vnebis daZleva TavisTavSi gulisxmobs

Sesabamisi am vnebis sapirispiro saTnoebis mopovebasac rasac mxars

uWers saTnoebaTa kibis teqsti nawarmoebis amgvari gaazreba erTi

safexuris sazRvrebSi moaqcevs aramarto konkretul mankierebasTan

brZolas aramed am mankierebis daZlevis gziT misi opoziciuri

saTnoebis mopovebasac ase magaliTad safexuri romelic miZRvnilia

ulmobelobisTvis aseve gulisxmobs lmobierebis mopovebasac romelic

miiRweva ulmobelobis vnebis daZleviT igive suraTia saTnoebaTaTvis

miZRvnil safexurebSic avtori erTsa da imave safexurSi gvaZlevs ormag

instruqcias ndash konkretuli saTnoebis mopovebisa da am saTnoebis

sapirispiro vnebasTan brZolis saSualebebze sainteresoa rom rig

SemTxvevebSi dasaTaurebaSic Cans es niuansi kalistos ueari mosazrebas

imis Taobaze rom saTnoebaTa kibeSi vnebebisadmi miZRvnil safexurTa

raodenoba Warbobs safexurebs saTnoebebze pasuxobs im Tavebze

miTiTebiT romelTa saTaurSive asaxula opoziciuri ndash vneba-saTnoeba ndash

wyvili kerZod merve safexuri ndash Περὶ ἀοργησίας καὶ πραότητος (misive

urisxvelobisaTAcircs da simSvidisa) meTerTmete safexuri ndash Περὶ πολυλογίας καὶ

σιωπῆς (Tqmuli wmidisa mamisa Cuenisa iovanesi dumilisaTAcircs da mraval-

metyuelebisa) meTxuTmete safexuri ndash Περὶ ἀφθάρτου ἐν φθαρτοῖς ἐκ καμάτων καὶ

ἱδρώτων ἁγνείας καὶ σοφροςύνης (misive uxrwnelisaTAcircs gaxrwnadTa Soris

SromaTagan da oflTa siwmidisaTAcircs da mrTelcnobobisa) (ueari 1982 14)

da sxva

saTnoebaTa kibis XVI safexuri beri sofroniusisa da arqimandrit

egnates mier gamocemul teqstebsa da meTiu raderis teqstSi

59

gansxvavebulia meTiu raderis teqstSi es safexuri miZRvnilia

vercxlismoyvareobisadmi (Περὶ φιλαργυρίας) xolo sofroniosisa da

arqimandrit egnates gamocemebis XVI TavSi gaerTianebulia meTiu

raderis teqstis momdevno XVII safexuric (Περὶ ἀκτημοςύνης)

(upovarebisaTvis) rac Seexeba qarTul Targmanebs eqvTime aTonelis

petre gelaTelis da ioane petriwis Targmanebi TavTa TanmimdevrobiT

mihyvebian meTiu raderis teqsts anu calk-calkea gamoyofili

vercxlismoyvareobisa da upovarebisadmi miZRvnili safexurebi am mxriv

sainteresoa anton kaTalikosis teqsti romelic XVI TavSi

gaerTianebulia aRniSnuli safexurebi (angarebisaTAcircs ese

upovarebisaTAcircs) rTuli saTqmelia ra motiviT cvlis anton kaTalikosi

TavTa Tanmimdevrobas (am msjelobas kidev ufro arTulebs is faqti rom

Cven xelT ar gvaqvs kritikulad dadgenili berZnuli teqsti romelSic

gaTvaliswinebuli iqneboda xelnawerTa sakmarisi raodenoba)

SesaZlebelia igi Tematurad awyvilebs am or Tavs Cem mier zemoT

Camoyalibebuli principis Tanaxmad (TiToeuli safexuri moicavs

rogorc vnebasTan brZolas aseve saTnoebebis mopovebasac da piriqiT)

faqtia rom sofroniosisa da arqimandrit egnates teqstebi antons xelT

ar eqneboda radganac SedarebiT gviandeli gamocemebia magram

dasaSvebia rom xelT hqonoda sxva rame saerTo wyaro

amrigad saTnoebaTa kibis teqstis safexurebis sistematizacia

rogorc vnebebTan brZola da saTnoebebis mopoveba pirobiTia ZiriTadad

konkretuli safexuris mxolod dasaTaurebas eyrdnoba da ar

iTvaliswinebs Sinaarsobriv mxares Sesabamisad viRebT teqstis

kompoziciis meqanikur (mxolod saTauris doneze) gaazrebas rasac

ewinaaRmdegeba teqstis mTliani semantika

nawarmoebis struqturuli Taviseburebis kidev erTi Cemi azriT

mniSvnelovani sakiTxia saTnoebaTa kibis Tavebis Tanmimdevroba

arsebobs ori ZiriTadi mosazreba zarinis (Зарин СМ) azriT safexuridan

safexurze gadasvlisas xSirad rTulia logikuri Tu fsiqologiuri

Tanmimdevrulobis danaxva da arc safexurebs Soris sazRvaria mkacrad

dadgenili (popova 201133) sxva mosazrebiT ki teqtis agebulebas

safuZvlad udevs mkacri logikuri Tanmimdevrulobis gancda da mis

60

saerTo kompoziciaSi devs sulieri aRmasvlis idea (proxorovi 1985 254)

ioane sineli iesos cxovrebis wlebis analogiiT Seqmnili nawarmoebis

kompoziciaSi mkveTrad mijnavs safexurebs erTmaneTisgan da

amavdroulad kravs maT erT mTlianobad rogorc wesi maRalmxatvruli

saxeebis saSualebiT da nawarmoebis mTavar ideaze (swrafva nebis

srulyofilebisken) daqvemdebarebiT amaSi mdgomareobs avtoris didi

damsaxureba da nawarmoebis kompoziciis originaloba (popova 2011 34-35)

teqsti aCvenebs sulieri cxovrebis gansxvavebul aspeqtebs maT

urTierTkavSirSi ioane sineli erTi mxriv saubrobs calkeul vnebebsa

da saTnoebebze da meore mxriv ganixilavs maT warmoSobas safuZvels

an kidev Sedegs da gvaZlevs erTgvar instruqciebs

sakiTxis Seswavlis istoriisa da saTnoebaTa kibis safexurebis

semantikuri urTierTmimarTebis problemis ganxilvis Semdeg Cven winaSe

aranakleb saintereso sakiTxebi wamoiWreba ra urTierTmimarTebebs

amyareben saTnoebaTa kibis teqstis qarTuli Targmanebi rogoria maTi

struqtura amJRavneben Tu ara gansxvavebebs Cven xelT arsebul berZnul

teqstebTan

rogorc aRvniSneT saTnoebaTa kibis eqvTime aToneliseuli

Targmanis ena sadisertacio naSromis farglebSi Seswavlili aqvs

profesor meri cincaZes (cincaZe 1965) igi sxva problemur sakiTxebTan

erTad exeba qarTuli Targmanis struqturul Taviseburebebsac mokled

Camovayalibeb am mimarTulebiT Catarebuli kvlevis Sedegad gamovlenil

arsebiT struqturul gansxvavebebs mines krebulSi dabeWdil berZnul

teqstsa da eqvTime aToneliseul Targmans Soris

berZnul teqstSi calke XXIII Tavad aris gamoyofili Περὶ τῆς

ἀκεφάλου ὑπερηφανίας (ampartavanebisaTvis) romelic sinadvileSi unda iyos

XXII Tavis Semadgeneli nawili sadac saubaria cudad-mzuaobrobaze anu

qedmaRlobaze (Περὶ τῆς πολυμόρφου κενοδιξίας) ioane sineli teqstSic

miuTiTebs rom ampartavneba da cudad-mzuaobroba mas erT vnebad miaCnia

amitom mosalodnelia rom avtori mas calke ar gamoyofda XXIII Tavi

sadac Setanilia aRniSnuli nawili dasaTaurebulia Semdegnairad

gamouTqumelTa gulis-sityuaTaTAcircs gmobisaTa mkvlevari fiqrobs rom es

Semdegdroindel gadamwerTa Secdoma unda iyos rasac eqvTime aToneli

61

qarTul TargmanSi asworebs da XXII TavSi aerTianebs orive nawils es

ldquoSecdomardquo petre gelaTelsac aqvs SeniSnuli Tumca mainc misdevs

berZnul teqsts da aRniSnuli Tavi XXIII safexurSi Seaqvs eqvTime

aTonelis anderZSi vkiTxulobT Semdegs ldquoTavni viTarca aqa iyvnen egre

dasxeniT rameTu meca viTarca mipovnian egreT damisxnian yovelni

wiTliTardquo ndash swored am anderZis safuZvelze mkvlevari askvnis rom

romeliRac berZnul xelnawerSi romliTac eqvTime aToneli

sargeblobda Tavebis mimdevroba ar iyo areuli (cincaZe 1965 45-47)

aRniSnuli faqti erTi mxriv uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli

teqstis rekonstuqciisaTvisac radganac eqvTime aTonelis Targmanis

struqtura ar misdevs Cven xelT arsebul aqamde gamocemul arc erT

berZnul teqsts da aSkarad eyrdnoba XI saukuneSi arsebul gansxvavebul

xelnawers (an xelnawerebs) meore mxriv eqvTime aToneli aSkarad

miuTiTebs rom mas xelT aqvs dedani romelSic TavTa Tanmimdevroba

isevea organizebuli rogorc mis teqstSi amasTanave eqvTimes

SeniSvnidan isic irkveva rom man icis sxva berZnuli teqstis arsebobis

Sesaxeb romelSic TavTa Tanmimdevroba sxvagvaria rom ara avtoris

remarka SesaZloa eqvTime aToneliseuli saTnoebaTa kibis struqturis

ldquogadaxrardquo Cven xelT arsebuli berZnuli teqstebisgan agvexsna rogorc

eqvTime aTonelis Taviseburi mTargmnelobiTi meTodi bevr SemTxvevaSi

specialur literaturaSi gavrcelebuli mosazreba eqvTime aTonelis

mTargmnelobiT meTodTan dakavSirebiT (kleba-metebis principi) eyrdnoba

misi Targmanebis arakritikul teqstTan Sedarebis safuZvelze miRebul

daskvnebs ukanasknelma kvlevebma kerZod ki profesor elguja

xinTibiZis specialurma gamokvlevam eqvTime aTonelis ori Targmanis

berZnul teqstTan mimarTebis Taobaze gamoavlina is meTodologiuri

Secdoma rac eqvTime aToneliseuli Targmanis arakritikul berZnul

teqstTan Sedarebisas iCens Tavs (xinTibiZe 1969144-151) am sakiTxTan

dakavSirebiT aseve sagulisxmoa teqstze darTul TargmanebaTa sakiTxi

eqvTime aTonelis teqstze darTul TargmanebaTa Seswavlis safuZvelze

m cincaZe gamoavlens qarTul teqstSi sqolioebs romelTac berZnulSi

Sesatyvisi ar moepovebaT mkvlevris azriT qarTvel mTargmnels xelT

hqonia sqolioTa sxva variantebi misive SeniSvniT eqvTime aTonelis

62

Targmans berZnuli teqstisgan gansxvavebul zogierT adgilSi gverdSi

udgas petre gelaTelis redaqciac am faqtze dayrdnobiT mkvlevari

askvnis rom am ori Targmanis erTnairi adgilebi romliTac isini

Sordebian berZnuls saeWvoa rom gaCeniliyo orive mTargmnelTan

erTmaneTisgan damoukideblad SesaZloa ori varaudis daSveba a) maTi

wyaroa romeliRac sxva berZnuli xelnaweri gansxvavebuli im

xelnawerebisgan romelic safuZvlad daedo meTiu raderis teqsts b)

SesaZloa petre gelaTeli Targmanis procesSi iSveliebda eqvTime

aTonelis redaqcias g) zogierTi adgilis mixedviT ki romlebiTac

eqvTime aTonelis Targmani Sordeba berZnul versias (Sesabamisad petre

gelaTelis teqstsac) SeiZleba davaskvnaT rom qarTveli mTargmnelebi

sxvadasxva berZnuli xelnawerebidan Targmnidnen teqsts (cincaZe 1965 55)

sadisertacio naSromis sxva Tavebis (struqtura stili terminologia

simbolika) saWiroebidan gamomdinare petre gelaTelis teqstis meTiu

raderis teqstTan mimarTebis kvlevam gamoavlina rom mTargmneli

TiTqmis sityvasityviT mihyveba berZnul dedans amdenad ar arsebobs

safuZveli vifiqroT rom mas xelT hqonda meTiu raderis teqstisgan

gansxvavebuli xelnaweri ufro savaraudoa rom petre gelaTeli

icnobda eqvTime aTonelis teqsts da SigadaSig (mag sqolioebis

SemTxvevaSi) sargeblobda kidec

rac Seexeba poetur Targmanebs isini met struqturul

Taviseburebas iCenen

saTnoebaTa kibis mesame safexurSi Περὶ ξενιτείας (ucxoebisaTvis)

ioane sinels Seutania swavleba sizmarTa Sesaxeb da gamouyvia igi

calke qveTavad (Περὶ ἐνυπνίων ἀκολουθούντων εἰσαιγογικοῖς) numeraciis gareSe

asea qarTul prozaul TargmanebSic eqvTime aToneli ndash ucxoebisaTAcircs

romelsa Sina ityAcircs sizmarTaTAcircsca cudTa petre gelaTeli ndash misive

ucxoebisaTAcircs (sizmarTaTAcircs sizmarTami SedgomilTaTAcircs SeyvanebadTaAacutesa

anton kaTalikosiseul poetur variantSi sizmarTaTvis gamoyofilia

calke damoukidebel Tavad romelsac iseve rogorc sxva Tavebs win

uZRvis anton kaTalikosis Sesavali kidurwerilobiT gaformebuli

originali strofi xolo safexuri moicavs sxva Tavebis msgavsad aT

iambur strofs anu anton kaTalikosi am Tavs qmnis rogorc

63

damoukidebel srulfasovan safexurs da mosalodneli iyo kidec rom

igi gamoeyo Semdeg meoTxe safexurad Tumca avtori aRniSnul Tavs

numeracias ar aniWebs da Semdeg meoTxe safexurad tovebs Tavs

morCilebisaTvis wmidisa iseve rogorc es prozaul TargmanebSi da

berZnul teqstebSia amitom Tavebis mimdevroba SenarCunebulia da

mihyveba berZnul da qarTul prozaul teqstebs anton kaTalikosisgan

gansxvavebiT ioane petriwiseul saTnoebaTa kibeSi sizmarTaTAcircs calke

meoTxe safexurad aris gamoyofili amitomac Tavebis Tanmimdevroba

gansxvavebulia sxva yvela danarCeni teqstisgan es gansxvaveba swordeba

teqstSi mecxre ndash meaTe Tavebis ZAcircris-AtildesenebisaTAcircs da ZAcircris-zraxvisaTAcircs

gaerTianebiT erTi saTauris ndash ZAcircris-zraxvisaTAcircs qveS amgvarad berZnul

da naTargmn teqstebSi calk-calke gamoyofili ori sxvadasxva

safexuris gaerTianebiT avtori asworebs TavTa mimdevrobas (romelic

airia sizmarTa Sesaxeb Tavis calke gamoyofiT) danarCeni teqstebis

mixedviT

saTnoebaTa kibis XVI safexuri Περὶ φιλαργυρίας rogorc zemoT ukve

aRiniSna ioane sinels miuZRvnia vercxlismoyvareobisaTvis asea es

Txzulebis qarTul variantebSic anton kaTalikoss ki am TavSi

angarebisaTAcircs ese gauerTianebia Semdegi safexuric ndash upovarebisaTAcircs

msgavsad beri sofroniusis da arqimandrit egnates mier gamocemuli

teqstebisa samagierod calk-calke Tavebad (XXI-XXII Tavebi) dauyvia

cuddideboba da zesTmCenobisaTAcircs rogorc zemoT vnaxeT eqvTime

aToneli am or Tavs aerTianebs petre gelaTelTan ki zesTmCenobisaTAcircs

Setanilia Semdeg XXIII safexurSi (misive gamouTqumelTaTAcircs

gulissityuaTa gmobisaTa) iseve rogorc patrologia grekaSi dabeWdil

berZnul teqstSi Περὶ τῆς ἀκεφάλου ὑπερηφανίας ἐν ῷ καὶ περὶ ἀκαθάρτων λογισμῶν τῆς

βλασφημίας anton kaTalikosis teqsti am SemTxvevaSi bolomde arc petre

gelaTelis Targmans misdevs igi samive Tavs calk-calke gamohyofs XXI

Tavi ndash cuddideboba XXII ndash zesTmCenobisaTAcircs XXIII ndash gmobisaTvis aqve

unda SevniSnoT rom antoniseuli teqstis safexurebis Tanmimdevroba am

SemTxvevaSic misdevs sofroniusis teqsts sadac aseve calk-calkea

gamoyofili samive zemoT aRniSnuli safexuri amdenad antonis teqstis

struqtura zustad emTxveva sofroniusis mier konstantinepolSi

64

dabeWdili da arqimandrit egnates mier gadamuSavebuli teqstebis

struqturas zemoT ukve aRvniSne rom es teqstebi gviandeli periodisaa

rac gamoricxavs antonisgan aRniSnuli gamocemebis codnas maSasadame

antoniseuli teqstis struqturaze msjelobisas SesaZlebelia ori

varaudis daSveba 1) antoni azrobrivad awyobs safexurebis

Tanmimdevrobas kerZod aerTianebs XVI-XVII safexurebs romelic

miZRvnilia angarebisa da upovarebisaTvis Tematurad am safexurebis

gaerTianeba aSkarad logikuria radgan ioane sineli sxva SemTxvevaSi ar

yofs calk-calke Tavebad saTnoebas da am saTnoebis sapirispiro vnebas

magaliTad nayrovanebisadmi miZRvnil safexurSi igi saubrobs marxvis

saTnoebazec da calke ar gamoyofs marxvis safexurs da aS rac Seexeba

XXI XXII XXIII Tavebs zesTmCenobis Sesaxeb safexuris gamoyofa

gmobisadmi miZRvnili safexurisgan bunebrivad Cans xolo

cuddidebobisa da zesTmCenobis erTmaneTisgan gamijvna SesaZloa

avtors dasWirda cota zemoT darRveuli TavTa raodenobis aRsadgenad

raTa jamSi mieRo 30 safexuri 2) savsebiT dasaSvebia aseve rom anton

kaTalikoss xelT hqonoda CvenTvis ucnobi rame sxva wyaro romelSic

TavTa Tanmimdevroba swored ise iqneboda organizebuli rogorc man da

cota mogvianebiT am teqstis gamomcemlebma berma sofroniusma da

arqimandritma egnatem daalages aqve unda aRiniSnos isic rom Cem mier

Catarebulma specialurma kvlevam anton kaTalikosis teqstis ZiriTad

wyarod gamoavlina petre gelaTelis Targmani (aseve icnobs da zog

SemTxvevaSi eyrdnoba eqvTime aTonelis da ioane petriwis teqstebsac)

amdenad Tuki davuSvebT rom anton kaTalikoss xelT hqonda rame sxva

wyaro savaraudod igi gamouyenebia oden Tavisi teqstis struqturuli

organizebisaTvis

naTqvamis sailustraciod da ukeT aRsaqmelad aqve gTavazobT

erTgvar sqemas ndash paralelurad dalagebul saanalizo TavTa saTaurebs

berZnul teqstebsa da qarTul TargmanebSi

eqvTime

aToneli

petre gelaTeli anton

kaTalikosi

ioane

petriwi

Patrologiae

Cursus

Completus

Series Graeca

Vol 88

65

1

a

b 1

a soflisa

amis

amaoAacutesa

ganSorebis

aTAcircs

gamosvlisaTAcircs

sofliT

sofliT

gamosvlasag

an

gamosvlis

aTAcircs

sofliT

ese

Περὶ ἀποταγῆς

Βίου

2

bsiZulvili

saTAcircs

soflisa da

saqmeTa

misTa

misive

umzrunvelobisa

TAcircs

uzrunvelo

bisaTvis

ar

siyuaruli

saTAcircs

soflisa

Περὶ

ἀπροσπαθείας

ἤγουν ἀλυπίας

3

g

ucxoebisaTAcirc

s

romelsa

Sina ityAcircs

sizmarTaTAcircs

ca

cudTa

misive

ucxoebisaTAcircs

(sizmarTaTAcircs

sizmarTami

SedgomilTaTAcircs

SeyvanebadTaAacutesa)

ucxoebisaT

vis

ucxoebisa

TAcircs

Περὶ ξενιτείας

Περὶ ἐνυπνίων

ἀκολουθούντ

ων

εἰσαγωγικοῖς

sizmarTaTv

is

4

S) wamebis

a

misTAcircs

romeli

iqmnebis

morCilebisa

meoTxe

aRsavali

netarisaTAcircs da

maradis

Atildesenebulisa

morCilebisa

4 Tavi ndash

morCilebis

aTvis

wmidisa

sizmarTaT

Acircs

Περὶ τῆς

μακαρίας καὶ

ἀειμνήστου

ὑπακοῆς

66

mier

5

e

sinanulisa

TAcircs

romelsa

Sina ityAcircs

dilegisa

misTAcircs

misive mexuTe

aRsavali

sinanulisaTAcircs

zrunvilisa da

WeSmaritisa

gancxadebulad

sinanulisa

Tvis es

morCilebi

saTAcircs es

Περὶ

μετανοίας

μεμεριμνημέν

ης καὶ

ἐναργοῦς ἐν ᾖ

καὶ Βίος τῶν

ἁγίων

καταδίκων καὶ

περὶ τῆς

φυλακῆς

6

v

AtildesenebisaTAcirc

s

sikudilisa

misive

AtildesenebisaTAcircs

sikudilisa

xsenebisa

sikudilisa

sinanulis

aTAcircs ese

arisve

Περὶ μνήμης

θανάτου

7

z codvaTa

ganmwmedel

isa

gloisaTAcircs

misive

sixarulis

moqmedisa

gloisaTAcircs

glovisaTAcircs

AtildesenebisaT

Acircs

sikudilis

a

Περὶ τοῦ

χαροποιοῦ

πένθους

8

Agrave

urisxvelob

isaTAcircs

misive

urisxvelobisa

TAcircs da

simSvidisa

urisxuelob

isaTvis

glovisaTAcirc

s

Περὶ

ἀοργησίας καὶ

πραότητος

9

T

Zacircris-

AtildesenebisaTAcirc

s

misive

ZAcircrisAtildesenebisaT

Acircs

TAcircs

Zacircrisxsenebi

sa

urisxvel

obisaTAcircs

Περὶ

μνησικακίας

i

Zacircris-

misive

ZAcircriszraxvisaT

Zacircriszraxvi

sa

Zacircris-

zraxvisaT

Περὶ

καταλαλιᾶς

67

10

zraxvisaTAcirc

s

Acircs

Acircs

11

ia

Tqmuli

wmidisa

mamisa

Cuenisa

iovanesi

dumilisaTAcirc

s da

mraval-

metyuelebi

sa

misive

mravalmetyuele

bisaTAcircs

dumilisaTv

is

dumilisaT

Acircs

Περὶ

πολυλογίας

καὶ σιωπῆς

12

ib

tyuvilisaT

Acircs

misive

tyuilisaTAcircs

sarcxAcircnlis

aTAcircs

yovlisa

tyuvilisa

TAcircs

67avit67t

saxed

Περὶ ψεύδους

13

ig

mowyinebisa

TAcircs

misive

mowyinebisaTAcircs

mowyinebisa

Tvis

(kidurweri

li antoni)

mowyinebis

a

Περὶ

ἀκηδίας

14

id

nayrovanebi

saTAcircs

misive yovlad

ganTqmulisaTAcircs

da dedoflisa

borotisa

novagTmoyua

rebisaTAcircs

nayrovaneb

isaTAcircs

Περὶ τῆς

παμφίλου καὶ

δεσποίνης

πονηρᾶς

68

muclisa γαστρός

15

Tqmuli

misive

uxrwnelisa

misTAcircs

SromaTamie

r oflTa

gaxrwnadTa

kacTa mier

mogebulisa

siwmidisa

da

qalwulebis

aTAcircs

misive

uxrwnelisaTAcircs

gaxrwnadTa

Soris

SromaTagan da

oflTa

siwmidisaTAcircs

da

mrTelcnobobis

a

mrTelcnobi

erisa

siwmidisaTAcirc

s

siwmidisa

TAcircs

Περὶ

ἀφθάρτου ἐν

φθαρτοῖς ἐκ

καμάτων καὶ

ἱδρώτων

ἁγνείας καὶ

σωφροςύνης

16

iv

vercxlis-

moyuarebisa

TAcircs

misive

vercxlismoyua

rebisaTAcircs

angarebisaT

Acircs ese10

vercxlis-

moyuarebis

aTAcircs

Περὶ

φιλαργυρίας

iz

upovarebisa

TAcircs

misive

upovarebisaTAcircs

ulmobelob

isaTAcircs da

gulჶicxel

upoarebisa

TAcircs

Περὶ

ἀκτημοσύνης

10 upovarebisaTvis miZRvnili safexuric gaerTianebulia amave TavSi msgavsad beri sofroniusis gamocemuli teqstisa da sxva axalberZnuli redaqciebisa Sdr Περὶ φιλαργυρίας (Καθὼς καὶ περὶ ἀκτημοσύνης) - Tavebs vuTiTebT parakletis monastris mier momzadebuli axalberZnuli teqstidan

69

17

obisa es

18

iAgrave

ulmobelob

isaTAcircs

misive

ugrZnobelobis

aTAcircs mermeca

mkudrobisa

sulisa da

sikudilisa

gonebisa

pirvel

sikudilisa

sxeulisaAacutesa

Zilisa

locvisa da

ჶsalmunebi

sa

Sesakrebel

sa Sina

gul-

ficxelob

isaTAcircs

Περὶ

ἀναισθησίας

ἤγουν

νεκρώσεως

ψυχῆς καὶ

θανάτου νοὸς

πρὸ θανάτου

σώματος

19

iT

galobisaTAcirc

s

krebulTa

Soris

misive

ZilisaTAcircs da

locvisa da

SesakrebelTa

Atildesenebisa

TacircmRviZareb

isa

Zilisa Περὶ ὕπνου

καὶ

προσευχῆς

καὶ τῆς ἐν

συνοδίᾳ

ψαλμῳδίας

20

k

mRAcircZarebisa

TAcircs

misive

mRAcircZarebisTAcircs

sxeulebrisa da

viTar jer-ars

moslvaAacute amissa

momarT

moSiSebisaT

Acircs

mRviZareba

i

Περὶ

ἀγρυπνίας

σωματικῆς

πῶς διὰ

ταύτης γίνεται

ἡ τοῦ

πνεύματος

καὶ πῶς δεῖ

ταύτην

μετιέναι

70

21

Tqumuli

missive

moSiSebisaTAcircs

misive

moSiSebisaAcircs

cuddidebob

a11

moSiSebisa

TAcircs ars

Περὶ τῆς

ἀνάνδρου

δειλίας

22

Tqumuli

wmidisa mamisa

Cuenisa

iovanesi

cudad ndash

mzuaobrebisa

TAcircs

(ampartavanebi

saTAcircs)

misive

cuddidebobisa

TAcircs

zesTmCenobi

saTAcircs12

cudad-

mzuaobrob

is

Περὶ τῆς

πολυμόρφου

κενοδιξίας

23

kg

Tqmuli

misive

gamouTqume

lTa

gulis-

sityuaTaTAcirc

s

gmobisaTa

misive

zesTmCenobisaT

Acircs

misive

gamouTqumelTa

TAcircs

gulissityuaTa

gmobisaTa (am

nawils iseve

rogorc

berZnulSi ara

aqvs saTvalavi)

gmobisaTvis

13

gmobisaTAcircs

ars

Περὶ τῆς

ἀκεφάλου

ὑπερηφανίας

ἐν ᾧ καὶ περὶ

ἀκαθάρτων

λογισμῶν τῆς

βλασφημίας

kd misive simSvidisaT simSAcircdisa Περὶ

11

Sdr ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΠΡΩΤΟΣ Περὶ κενοδοξίας 12

Sdr ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ Περὶ ὑπερηφανείας 13

Sdr ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΤΡΙΤΟΣ Περὶ λογισμῶν βλασφημίας

71

24

simSvidisaT

vis

da

siwrfoebis

a

simSvidisaTAcircs

da simartivisa

da umankoebisa

71avit

siborotisa

Acircs

simartivisa

umankoebisa

da

sidrkoisa

TAcircs

siwrfoebi

sa da

umankoebis

a

πραότητος

και

ἁπλότητος

καὶ ἀκακίας

καὶ πονηρίας

σεσοφισμένων

καὶ οὐ

φυσικῶν

25

ke

simdablisa

TAcircs

misive

vnebaTwarmwymed

elisa maRlisa

mdabalmzraxve

lobisaTAcircs

uxilaviTa

grZnobiTa

mdabamzraxu

AgravelobisaTAcircs

maRlisa ese

simdablis

aTAcircs

Περὶ τῆς τῶν

παθῶν

ἀπωλείας τῆς

ὑψίστου

ταπεινοφροςύν

ης ἀοράτῳ

αἰσθήσει

ἐγγινομένηςmiddot

ὃς ἀνάβασιν

ἴσχυσεν

θαρσείτω τὸν

διδάσκαλον

γὰρ Χριστὸν

μιμηςάμενος

σέσωσται

26

kv

gankiTxvisa

TAcircs

da

gulisAtildemis-

yofisaTAcircs

Mmisive

gansjisaTAcircs

gulisistyuaTa

da vnebaTa da

saTnoebaTaAacutesa

misive Taovan

qmnaAacute

SemkueTebiTi

ganssjisaTAcirc

s

gankiTxva

Tavisa

Περὶ

διακρίσεως

λογισμῶν καὶ

παθῶν καὶ

ἀρετῶν

Περὶ

διακρίσεως

εὐδιακρίτου

72

winaTqumulTa

sityuaTa

misTaAacute

27

kz

dayudebisa

TAcircs

da

ganSorebisa

da

dacvisaTAcircs

gonebisa

misive

samRvdeloAacutesaT

Acircs myudroebisa

sxulisa da

sulisa

myudroebisa

TAcircs ulisa

da

sxeulisaca

dayudebisa

AtildeorcTa

da sulTa

Περὶ τῆς ἱερᾶς

σώματος καὶ

ψυχῆς

ἡσυχίας

Περὶ

διαφορᾶς

καὶ

διακρίσεως

ἡσυχιῶν

28

kAgrave

locvisaTAcircs

gonebiTa

Semokrebul

iTa

misive

samRvdeloAacutesaT

Acircs da dedisa

saTnoebaTaAacutesa

netarisa

locvisa

72avit72

SinaAacutesaTAcircs

gonierisa da

grZnobadisa

wardgomisa

helliphelliphellip

locvisaT

Acircs da

sagonebisa

keTils

dgomisaTAcirc

s

Περὶ τῆς ἱερᾶς

καὶ μητρὺς

τῶν ἀρετῶν

τῆς μακαρίας

προσευχῆς

καὶ περὶ τῆς

ἐν αὐτῇ

νοερᾶς καὶ

αἰσθητῆς

παραστάσεως

kT

uvnebelobi

saTAcircs

misive

queyaniszedaAacutesa

TAcircs cisa

RmrTivmsgavsisa

uvnebelobisa

da sisrulisa

uvnebelobi

saTAcircs

wmidisa

uvnebelob

isaTAcircs ese

Περὶ τοῦ

ἐπιγείου

οὐρανοῦ τῆς

θεομιμήτου

ἀπαθείας καὶ

τελειότητος

73

29

da

aRdgomisaTAcircs

sulisa pirvel

zogadisa

aRdgomisa

καὶ

ἀναστάσεως

ψυχῆς πρὸ τῆς

κοινῆς

ἀναστάσεως

30

l

siyuarulis

aTAcircs da

sarwmunoebi

sa da

sasoebisa

misive

TanSemkrvelisa

TAcircs

saTnoebianisa

samobisa

saTnoebaTa

Sina

saTnoebiTi

samobisaTAcircs

sarwmunoe

bisaTAcircs

Περὶ τοῦ

συνδέσμου τῆς

ἐναρέτου

τριάδος ἐν

ἀρεταῖς

rTulia msjeloba (garda im SemTxvevisa sadac Cans avtoris

ganzraxva nawarmoebis struqturis cvlilebisas da razec zemoT ukve

visaubreT) Tu ra motivi udevs safuZvlad teqstis qarTveli avtorebis

gadawyvetilebas daSalon an gaaerTianon teqstSi erTmaneTisgan sakmaod

mkafiod gamijnuli safexurebi

amgvarad warmodgenili kvleva Semdegi daskvnebis gamotanis

saSualebas gvaZlevs

1 saTnoebaTa kibis teqstis safexurebis sistematizacia ar

daiyvaneba oden vnebebTan brZolasa an saTnoebebis mopovebaze amgvari

dayofa metad calsaxaa da ZiriTadad konkretuli safexuris mxolod

dasaTaurebaze dayrdnobasa da misi Sinaarsobrivi mxaris

gauTvaliswineblobaze miuTiTebs Sesabamisad viRebT teqstis

kompoziciis meqanikur (mxolod saTauris doneze) gaazrebas rasac

ewinaaRmdegeba teqstis mTliani semantika

2 saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebi Tavebis Tanmimdevrobis

mixedviT Semdeg Taviseburebas iCenen petre gelaTelis Targmani misdevs

mines krebulSi dabeWdil berZnul teqsts eqvTime aToneliseuli

74

Targmani ki struqturis mixedviT ar mihyveba aqamde gamocemul arc erT

berZnul teqsts da amis mizezad igi sxva dednis arsebobas asaxelebs es

faqti uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli teqstis

rekonstuqciisaTvisac amasTanave eqvTimes SeniSvnidan isic irkveva rom

man icis sxva berZnuli teqstis arsebobis Sesaxeb romelSic TavTa

Tanmimdevroba sxvagvaria rom ara avtoris remarka SesaZloa eqvTime

aToneliseuli saTnoebaTa kibis struqturis ldquogadaxrardquo Cven xelT

arsebuli berZnuli teqstebisgan agvexsna rogorc eqvTime aTonelis

Taviseburi mTargmnelobiTi meTodi bevr SemTxvevaSi specialur

literaturaSi gavrcelebuli mosazreba eqvTime aTonelis

mTargmnelobiT meTodTan dakavSirebiT (kleba-metebis principi) eyrdnoba

misi Targmanebis arakritikul teqstTan Sedarebis safuZvelze miRebul

daskvnebs

3 poeturi teqstebis Tavebis mimdevroba gansxvavdeba orive

naTargmni prozauli teqstisgan am mxriv sainteresoa anton

kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibe romelic struqturulad zustad

emTxveva konstantinepolSi 1883 wels beri sofroniusis mier gamocemul

teqsts es faqti orgvari varaudis daSvebis saSualebas gvaZlevs 1)

antoni azrobrivad awyobs safexurebis Tanmimdevrobas 2) savsebiT

dasaSvebia aseve rom anton kaTalikoss xelT hqonoda CvenTvis ucnobi

rame sxva wyaro romelSic TavTa Tanmimdevroba swored ise iqneboda

organizebuli rogorc man da cota mogvianebiT am teqstis sxva

gamomcemlebma sofroniusma da arqimandritma egnatem daalages

75

amp 2 saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis stilis

zogierTi sakiTxi

bizantiur esTetikaSi mSvenierebis cnebam gamomsaxvelobiTi

formebidan saRvTo SinaarsSi gadainacvla marTalia igi klasikur

esTetikaSi ara marto formas aramed amaRlebuli azris mSvenierebasac

gulisxmobda magram qristianul esTetikaSi mas saRvTo azris saRvTo

mSvenierebis gamoxatvis funqcia daekisra maSasadame gadainacvla

ontologiur gnoseologiur eTikur sferoSi miuxedavad imisa rom

umaRles pirvel saRvTo sibrZnesTan dapirispirebiT uaryofilia

ritorikis garegnuli esTetikuri samkaulebi maTi gamoyeneba daSvebulia

isev RvTismetyvelebisaTvis da mxolod da mxolod misi samsaxurisTvis

misi ukeT warmoCenis mizniT qristian avtorTa aseTi Sexedulebebi

gamoxatavs maT antinomiur damokidebulebas movlenebisadmi rac

bizantiuri esTetikisaTvis iyo damaxasiaTebeli amdenad garegnuli

esTetikuri mSveniereba faseulia mxolod saRvTosTan

transcendenturTan damokidebulebaSi (bezaraSvili 2004 536-540 586)

ioane sinelis teqsti gamoirCeva maRali poeturobiTa da stiluri

mravalferovnebiT (popova 2011 50) vfiqrobT klasikuri siuJetis

ararsebobis gamo esTetikuri siamovnebis miniWebis funqcia akisria

mTlianad stilsa da enas amitom sadisertacio naSromis winamdebare

paragrafSi SevecdebiT mokled mimovixiloT saTnoebaTa kibis stilis

zogierTi sakiTxi da am WrilSi qarTuli Targmanebis ndash mxatvruli

mxare radganac samecniero literaturaSi SeniSnulia aseve rom

berZnul teqsts Tavisi mxatvruli RirebulebiT arc qarTuli Targmanebi

CamorCebian klemaqsi warmoadgens SesaniSnav Txzulebas avtori

brwyinvale sentencia-aforizmebiT mxatvruli gamosaxvis xerxebiT ndash

saocari Sedareba-metaforebiT dapirispirebebiT gameorebebiTa Tu

mignebuli paralelebiT romlebic saerToa berZnuli da qarTuli

redaqciebisaTvis gadmogvcems saTqmels (cincaZe 2008 82) nawarmoebis

amouwuravi potencialidan gamomdinare sakiTxis srulad Seswavla erTi

paragrafis farglebSi bunebrivia warmoudgenelia am SemTxvevaSi Cveni

amocana mdgomareobs teqstis mxatvrul Rirebulebaze zogadi

warmodgenis SeqmnaSi radganac vfiqrobT medievalur samyaroSi

76

saTnoebaTa kibis popularobis ganmsazRvreli erT-erTi mniSvnelovani

faqtori swored nawarmoebis stili iyo

ritorikuli figurebidan da tropuli metyvelebis formebidan

romelTac xSirad mimarTavs ioane sineli gamovarCev epiTets Sedarebas

personifikacias hiperbolas gradacias ritorikul SekiTxvas

gameorebas anastrofs epanaforas antiTezas paromoions hendiadiss

paronomasias rac Seexeba teqstis qarTul Targmanebs orive qarTul

prozaul redaqciaSi Cans mTargmnelTa Zalisxmeva SeinarCunon

originali teqstis maRalmxatvruli stili Tumca rogorc

mosalodnelic iyo petre gelaTelis Targmani Sesrulebuli gelaTis

literaturuli skolis normebis Sesabamisad ufro axlos dgas berZnul

teqstTan vidre eqvTime aTonelis romelic qarTuli enisTvis metad

bunebriv konstruqciebs arCevs

samecniero literaturaSi SeniSnaven rom saTnoebaTa kibeSi

bunebrivad aris CarTuli xalxuri metyvelebidan aRebuli aforistuli

gamonaTqvamebi da amgvar formebs Tavad ioane sinelic qmnis (popova 2011

53-54) ἀνὴρ σιωπηλὸς φιλοσοφίας υἱὸς (712D) ldquomamakaci mdumare

filosofosobisa Zerdquo (A-39 44v) ldquokaci mdumare Svili ars sibrZnisaAacuterdquo

(sineli 1965 103) χωρὶς δοκιμῆς ὁ χρυςὸς οὐ τελειοῦταιrdquo (696A) ldquoTAcircnier

gamocdilebisa oqroAacute arsrul iqnebisrdquo (34v) ldquooqroAacuteca gamoucdelad ara-

ve srul iqmnebisrdquo (sineli 1965 78)

struqturidan gamomdinare teqsti mTlianobaSi SeiZleba ganvixiloT

gradaciis ndash erTi safexuridan meoreze TandaTanobiT gadasvla

TandaTanoba Tanamimdevroba (ucxo 1989) ndash nimuSad radganac misi

ZiriTadi idea aris ganviTareba nebisyofis srulyofa moZraoba qvemodan

zemoT (popova 2011 48) gradaciis magaliTebi xSiria teqstSi ldquoἸσάριθμος

εὐαγγελιστῶν βαθμός Ὁ ἀθλητὴς στῆκε τρέχων ἀφόβωςrdquo (PG Vol 88 728D) ldquoese kibe

ars Sesworebuli ricxusa maxarebelTasa moRuawe ege romeli mdgomare

xar amas zeda uSiSad rbiode cad mimarTrdquo (sineli 1965 125) ldquosworricxAcirc

maxarebelTaAacute xarisxi moRuawe deg msrboli uSiSad (A-39 53v) an kidev

ldquoΑἱ μὲν ὅσιαι ἀρεταὶ τῇ τοῦ Ίακὼβ κλίμακι παρεοίκασιν αἱ δὲ ἀνόσιοι κακίαι τῇ ἁλύσει τῇ

ἐκπεσούσῃ ἐκ Πέτρου τοῦ κορυφαίουldquo (PG vol 88 840A) ldquosaTnoebani wmidani

msgavs arian kibesa mas romeli ixila iakob rameTu SemdgomiTi

77

Semdgomad SeslviTa maT Sina aRamaRleben kacsa cadmde xolo borotni

saqmeni msgavs arian jaWuTa maT romeli dascAcircves mociqulisa petresgan

rameTu esreT vnebani erTindasherTsa damokidebul arian da STaiyvaneben

sulsa jojoxeTadrdquo (sineli 1965 202) ldquowmidani vidreme saTnoebani iakobis

kibesa miehazrvian xolo arawmidani siboroteni ndash jaWusa ganvrdomilsa

petresgan (A-39 80v)

calkeul sityvaTa gameoreba ritorikuli xerxia romelic azrs met

eqspresiulobas sZens ldquoδαίμονα τὸν δαίμονα ἰώμενονldquo (PG Vol 88 841B) ldquoeSmakman

eSmaki gandevnardquo (sineli 1965 204) eSmaki eSmakisa ganmkurnebeladrdquo (A-39

81v) saTnoebaTa kibeSi gameorebis sxvadasxva saxe gvxvdeba rTulic da

martivic ndash ramdenime sityvis gameoreba erTmaneTis miyolebiT ldquoΟὐαὶ Οὐαὶ

οἵ μοι οἵμοι δικαίως δικαίως φεῖσαι φεῖσαι Δέσποταrdquo (PG Vol 88 768C) ldquoue ue Auml me

Auml me samarTlad samarTlad gAcirclxine gAcirclxine meufeordquo (A-39 56r) ldquovaAacuteme

vaAacuteme raAacute SememTxAcirca ubadruksa amas samarTlad milxine milxine meufeo

wyaloba yav mowyaleo Sendoba yav macxovaro yovelTaordquo (sineli 1965

131-132) Στῆτε Στῆτε καὶ πάλιν ἐρῶ στῆτε (PG Vol 88 728B) rdquodegiT degiT da

kualad vityAcirc degiTrdquo (A-39 53v) ldquosayuarelno mtkiced degiT da

kualadca vityAcirc degiTrdquo (sineli 1965 124)

teqstSi yvelaze xSiria anafora ndash poeturi da ritorikuli xerxi ndash

erTi da imave sityvis (winadadebis bgeris) gameoreba ramdenime taepis

(frazis) dasawyisSi (ucxo 1989) ldquoὅλη σκοτεινὴ ὅλη δυςώδης ὅλη ῥυπῶσα καὶ

αὐχμηράrdquo (PG Vol 88 773B) ldquoyoveli bneloani yoveli Znelsul yoveli

Sebaylebul da nisloanrdquo (A-39 59v) ldquoyovliTurT bnel yovliTurT

myral da borot da SesaWirvebelrdquo (sineli 1965 146) ldquoΔάκρυα ἐξόδου

ἀπέτεκον φόβον φόβον δὲ τεκόντος ἀφοβίαν ἐπιφαίει χαρὰ χαρᾶς δὲ ἀκαταλήκτου ληξάσης

τῆς ὁσίας ἀγάπης ἀνέτειλε τὸ ἄνθοςrdquo (PG Vol 88 813C) ldquocremlTa gansvlisaTa

aRmoSves SiSi xolo SiSisa mSoblobasa uSiSoebisasa zedgamoCnda

sixaruli σsixarulisa miusrulebelisa misrulebasa wmidisa

siyuarulisa aRmohAtildeda yuavilirdquo (A-39 73v) ldquocremlTa romelni AtildesenebiTa

sikudilisaAacuteTa iyvnian Sves SiSi da SiSman Sva uSiSoeba da merme

gamobrwyinda sixaruli da raJams sixaruli igi dausrulebeli srul

iqmna gamoCnda yuavili igi brwyinvalisa mis siyuarulisaAacuterdquo (sineli 1965

78

182) ldquoχρoacuteνῳ χρoacuteνον ἀναπληροῦνrdquo (PG Vol 88 797C) ldquoJamiTa Jamisa

aRmosrulebadrdquo (A-39 66v) ldquoraAacuteTamca dRes udeb iqmnebodi da xvalemca

aRasrule dRisaAacutecardquo (sineli 1965 160) ἔρωτι ἔροτα διακρούσασθαι (PG Vol 88

777A) ldquotrfialebiTa trfialebisa ukunqcevadrdquo (A-39 61v) ldquotrfialebiTa

trfialebisa advilad gandevnadrdquo (sineli 1965 145) laquoΔιὸ αἱ μὲν μία τῇ μιᾷ

συνδεθεῖσαι εἰς οὐρανὸν τὸν προαιρούμενονmiddot αἱ δὲ ἑτέρα τὴν ἑτέραν γεννᾷν καὶ συσφίγγειν

πεφύκασινraquo (PG Vol 88 841A) ldquoTqumisa romlisaTAcircs romelnime

erTierTisadmi warmavlinebelni zecadmi aRivaneben winaaRmrCevelni

xolo romelnime sxAcircT sxuad Sobad da Semtkicebad datevebul arianrdquo

(A-39 80v) ldquorameTu esreT vnebani erTindasherTsa damokidebul arian da

Staiyvaneben sulsa jojoxeTadrdquo (sineli 1965 202)

gameorebis figurebidan avtori xSirad iyenebs epanaforas ndash erTi da

imave sityvis gameoreba erTmaneTis momdevno kolonaTa dasawyisSi

(bezaraSvili 2004 602) ldquoὉ ἐν ἀληθείᾳ τὸν Κύριον ἀγαπήσαςmiddot ὁ ἐν ἀληθείᾳ τῆς μελλούσης

βασιλείας ἐπιτυχεῖν ἐπιζητήσαςmiddot ὁ ἐν ἀληθείᾳ πόνον περὶ τῶν ἑαυτοῦ πταισμάτων ἐσχηκώς ὁ

ἐν ἀληθείᾳ μνήμην κολάσεως κτηςάμενος καὶ κρίσεως αἱωνίου ὁ ἐν ἀληθείᾳ φόβον τῆς ἐαυτοῦ

ἐξόδου ἀναλαβὼν οὐκ ἔτι ἀγαπήσει οὐκ ἔτι φροντίσει ἤ μεριμνήσει οὐ χρημάτων οὐ

κτημάτων οὐ γονέων οὐ δόξης τοῦ βίου οὐ φίλου οὐκ ἀδελφῶν οὐδενὸς ἐπιγείου τὸ

παράπανmiddotrdquo (PG Vol 88 653 BC) asevea qarTul TargmanebSic ldquoromelman

WeSmaritad Seiyuaros ufali romeli WeSmaritad eZiebdes mimTxuevad

saukunesa mas sasufevelsa romelman WeSmaritad tkivili moigos TacircsTa

codvaTaTAcircs romelman WeSmaritad AtildesenebaAacute moigos satanjvelisa da

sasjelisa saukunoAacutesaAacute romelman WeSmaritad SiSi ganslvsa misisaAacute

AtildeorcTagan daamtkicos gulsa Tacircssa man arca Seiyuaros arca izrunos

arca iurvodis saAtildemarTaTAcircs anu monagebTa anu naTesavTa anu

didebaTaTAcircs soflisa anu megobarTa anu ZmaTa anu arc ara saqmeTagan

queyanisaTa rdquo (sineli 1965 35) ldquoWeSmaritebiT uflisa Semyuarebelman

WeSmaritebiT gulvebadisa samefoAacutesa mimTxuvad meZiebelman WeSmaritebiT

tkivilisa TacircsTa SecodebaTaAacutesa momgebelman WeSmaritebiT Atildesenebasa

sasjelisa da msjavrisa saukunoAacutesasa momgebelman WeSmaritebiT SiSsa

ganslvisa Tacircsisasa mimRebelman arca mermeca Seiyuaros arRa mermeca

SeiWirvos gina izrunvis ara saAtildemarTaAacute ara monagebTaAacute ara mSobelTa

ara sawuToAacutesa didebisa ara megobarTa ara ZmaTaAacute rdquo (A-39 16r)

79

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquouzrunveloba ar siyvaruli soflis

ars ara zrunva visTAcircsme sayvarelis

arca saAtildemarTa arca monagebTaTAcircs

arca sawuTos didebisaTAcircs yole

arc megobarTa ar mSobelT arca

ZmaTardquo (21)

ldquoWeSmaritebiT romelman Seiyuaros

uflisa igi maradisi sufeva

man moiZulos sofeli yovelive

Tavica Tacircsi monagebTa simravle

da upovari cxovreba aRirCiosrdquo

(str 13)

rogorc vnaxeT yvela qarTul teqstSi garda ioane petriwis

variantisa met-naklebi sizustiT aris SenarCunebuli originali teqstis

paTosi da ritmuloba Tumca gansxvavebiT petre gelaTelisgan romelic

berZnuli teqstis analogiiT citirebul epizods uSemasmenlo

winadadebebiT Targmnis eqvTime aTonelis Targmani qarTulisTvis metad

bunebrivi konstruqciebiT aris Sesrulebuli

sxva magaliTi ldquoΦανταςία ἐστὶν ἀπάτη ὀφθαλμῶν ἐν κοιμωμένῃ διανοίᾳmiddot φανταςία

ἐστὶν ἔκστασις νοὸς ἐγρηγορότος σώματοςmiddot Φανταςία ἐστὶν ἀνυπόστατος θεωρίαrdquo (PG Vol 88

669BC) ldquoocnebaAacute ars cTomilebaAacute TualTaAacute mZnaresa gonebasa Sina ocnebaAacute

ars gancAcircbrebaAacute gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina AtildeorcTasa ocnebaAacute ars

xilvaAacute uguamoAacute da ara arsirdquo (sineli 1965 53) ldquoocnebaAacute ars cTunebaAacute

TualTaAacute mZinaresa Sina mimogonebasa ocnebaAacute ars gankrTomilebaAacute

gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina sxeulisasardquo (A-39 22v) poetur teqstebSi ar

aris SenarCunebuli stili

anton kaTalikosi

ldquosxegravea ars ocneba sizmrisagan hAtildeams cnobad

RmrTis-metyegraveAgravelurad aqa gancxadebulebs

ocneba aris TvalTa cTuneba maSin

midmo goneba odes mZinareobdes

xolo sxeuli mRAcircZareobdes odesrdquo

(sizmarTaTvis 2)

ioane petriwi

ldquogonebis aRZrvad AtildeorcTa uZraobasa

Sina ityAcircan bunebisandashmetyuelni

ocnebad ndash TualTa AtildeorcTa

cTomilebasa

raJams goneba viTar mZinare iyos

misTa sagonTa miridebiT sruliadrdquo

(str 34)

gameorebis erT-erTi saxea anastrofi igive palilogia ndash wina

kolonis ukanaskneli sityvis gameoreba momdevno frazis dasawyisSi

80

bdquoἐδέξατο ἔλλαμψιν Ἔλλαμψίς ἐστινrdquo (813B) ldquoSeiwynara gabrwyinvebaAacute gabrwyinvebaAacute

arsrdquo (A-39 73v) ldquoSeiwynara brwyinvalebaAacute saRmrToAacute xolo brwyinvalebaAacute

arsrdquo (sineli 1965 182) rdquoΜνήμη θανάτου ἐναργὴς περιέκοψε βρώματα βρωμάτων δὲ ἐν

ταπεινώσει κοπέντων συνεξεκόπησαν πάθηldquo (PG Vol 88 796AB) ldquoAtildesenebaman

sikudilisaman gancxadebulman gardahkueTna sazrdelni xolo

sazrdelTa simdablesa Sina gardakueTasa TangardaekueTnes vnebanicardquo

(A-3965r) ldquoAtildesenebaman sikudilisman gankueTnis gemoni WamadTani xolo

raJams eseviTarnindashigi gemoni simdabliT ganikueTnian maT Tana

ganikueTnian vnebanicardquo (sineli 1965 155) aqac rogorc sxva SemTxvevebSi

petre gelaTeliseul TargmanSi metad Cans mTargmnelis zrunva daicvas

sizuste da siaxlove dedanTan am stilur figuras iyenebs anton

kaTalikosic prozauli teqstebisgan damoukideblad

ldquomaSin eSmakni aRmmzadeben Cuen nategraverad

nategraverad mowyaleT Tanlmobil eriskacTadrdquo (25)

paronomasia ndash gameorebis erTerTi saxeoba romelic sakmaod

gavrcelebulia bizantiur mwerlobaSi xasiaTdeba erTnairi Ziris mqone

msgavsi JReradobis magram gansxvavebuli mniSvnelobis sityvebis

SepirispirebiTa da kavSiriT roca erTi Ziris sityva sxvadasxva

gramatikul formaSia (bezaraSvili 2004 619-620) am ritorikul

figurebis Targmnas Sesabamisi Sesatyvisobebis arsebobis SemTxvevaSi

orive mTargmneli arTmevs Tavs Tumca rogorc sxva SemTxvevebSi petre

gelaTelis Targmani met siaxloves iCens berZnul teqstTan ldquoτοῦ δoacuteλου τῶν

δολίωνrdquo (PG Vol 88 669B) ldquozakuvisa mzakuvarTaAacutesa gamoucdelad yofadrdquo (A-

39 23r) ldquoRonesa mzakuvarTa maT mterTa CuenTasardquo(sineli 1965 53) ldquoΠάσῃ

νήψει νήψωμεν καὶ τηρήσει τερήσωμεν καὶ φυλακῇ φυλαξώμεθαrdquo (PG Vol 88 712D)

ldquoyovliTa ganfrTxobiTa ganvifrTxoT da damarxviTa davimarxoT da

dacviTa davicvaTrdquo (A-39 44v) ldquoyovliTa sifrTxiliTa ganvifrTxoT da

yovliTa krZalulebiTa vekrZalneT da yovliTa gulisAtildemisyofiTa

gulisAtildemavyoTrdquo (sineli 1965 103) ldquoμολυνεῖ ἢ μὴ μολυνόμενος τοὺς μολυνομένους

σὺν αὐτοῖς μολυνθήσεταιrdquo (PG Vol 88 669A) ldquoguli maTZliTTasa Sina

Seamwikulos gonebasa ginaTu arSemwikulebuli SemwikulebulTa

damsjeli TAcircTca Seimwikulosrdquo (A-39 23r-23v) ldquoguli misi Seiginebodis anu

81

ukueTu TAcircT ara Seiginebodis romelni Seiginebodian maT ganikiTxvidesrdquo

(sineli 1965 52) rig SemTxvevaSi berZnuli teqstisgan damoukideblad

qarTveli mTargmnelebi Tavadac qmnian paronomasiis nimuSebs ldquoΕἶδον μῖσος

πορνείας δεσμὸν χρόνιον διαῤῥῆξαν καὶ μνησικακίαν ἐκεῖ ἄδεσμον αὐτὸν τοῦ λοιποῦ

παραδόξως διατηρήσασανmiddot θαυμαστὸν ὅραμα δαίμονα τὸν δαίμονα ἰώμενονldquo (PG Vol 88

841B) vixile siZulili sakrvelsa siZvisasa JamiTa ganmxeTqelad da

ZacircrisAtildesenebaAacute mun usakrvelod missa mieriTgan sakAcircrvelebiT damcvelad

sakAcircrvel saxilveli eSmaki eSmakisa ganmkurnebeladrdquo (A-39 81v) ldquovixile

munve ZacircrisndashAtildesenebaAacute romelman sakrveli igi siZvisaAacute Seukrvelad daicva

mieriTgan da damikAcircrda viTar eSmakman eSmaki gandevnardquo (sineli 1965 204)

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquoiqmna odesme siZulili ganmxeTqel

siZAcircs krulebis yovlad daZegraveAgravelebulis

kualad igive arSemkrvel maT ganaxeTqT

damcegraveAgravel Seukrvel eSmaki eSmakT mdevnel

magra gangebiT saRmrToT sakAcircrvi eserdquo (94)

--------

citirebul pasaJSi gameorebasTan erTad aris antiTezis nimuSic

saTnoebaTa kibis stilis yvelaze ganmasxvavebel Taviseburebad t popova

swored antiTezas miiCnevs mkvlevris azriT antiTeza devs nawarmoebis

kompoziciaSic ki xolo sakuTriv teqstSi gvxvdeba yvela saxeobis

antiTeza (popova 2011 52) ufro metic vfiqrob erTi safexuris

farglebSi aris moqceuli antiTeza ndash opoziciuri wyvilebi saTnoeba da

mankiereba antiTezis magaliTebi

ldquoΔίδου κόπους νεότητός σου προθύμως Χριστῷ καὶ χαρήσῃ ἐν γήρᾳ ἐπὶ πλούτῳ ἀγαθείαςmiddot

τὰ ἐν νεότητι συναγόμενα ἐν τῷ γήρᾳ τοὺς ἐξατονήσαντας τρέφουσι καὶ παραμυθοῦνταιldquo (PG

Vol 88 641B) ldquomiscen Sromani siWabukisa Senisani guls-modgined qristesa

da gixarodis siberesa Sensa simdidresa zeda uvnebelobisasa siWabukesa

Sina Sekrebulni Sromani siberesa Sina mouZlurebulTa zrdian da

nugeSinis-scemenrdquo (sineli 1965 32) ldquomiscemd SromaTa siWabukisa SenisaTa

gulmodginebiT qristesa da ixaro siberesa Sina uvnebelobisasa rameTu

siWabukesa Sina Sekrebulni siberesa Sina mouZlurebulTa gamozardian

da nugeSinis scemenrdquo (A-39 15r)

anton kaTalikosi ioane petriwi

82

ldquosiWabukisa drosa mihscemen Sromani

guls-modginedre qristesa sixaruliT

xolo ixaro drosa siberisasa

hnaxo ra mdidrad uvnebeloba wmida

da siyrmis unjman gamogzardos siberesrdquo

(110)

ldquosofliT gamosvla siWabukisa Jamsa

giAtildems monazono rameTu Sekrebulni

maSin Sromani siberesa gzrdian Sen

da sikudilisa winaAacuteTve warggzavnian

mosagebelsa RirsTasa saukunodrdquo (str11)

ldquoΠάντων τῶν προαιρουμένων ὁ Θεὸς πάντων ἡ ζωήmiddot πάντων ἡ σωτηρία πιστῶν ἀπίστωνmiddot

δικαίων ἀδίκωνmiddot εὐσεβῶν ἀοεβῶνmiddot ἀπαθῶν ἐμπαθῶνmiddot μοναχῶν κοσμικῶνmiddot σοφῶν ἰδιωτῶνmiddot

ὑγιῶν ἀσθενῶνmiddot νέων προβεβηκότωνrdquo (PG Vol 88 633A) ldquorameTu igi ars yovelTa

RmerTi da yovelTa cxorebaAacute urwmunoTa da morwmuneTaAacute marTalTaAacute da

codvilTaAacute uvnebelTa da vnebulTaAacute RmrTis-msaxurTaAacute da usjuloTaAacute

erisaganTaAacute da monazonTaAacute brZenTaAacute da uswavlelTaAacuterdquo (sineli 1965 20)

ldquorameTu igi ars yovelTa RmerTi yovelTa cxorebaAacute yovelTa

macxovarebaAacute morwmuneTa urwmunoTa marTalTa usamarloTa

keTilmosavTa umosavoTa uvnebelTa vnebisSnaTa monazonTa

msoflelTa brZenTa uswavlelTa (A-39 9v-10r)

ldquoΣημεῖον μεμεριμνημένης μετανοίας παςῶν τῶν συμβαινουςῶν ὁρατῶν καὶ ἀοράτων

θλίψεων ἀξίους ἑαυτοὺς λογίζεσθαιmiddot καὶ τούτων πλείωrdquo (PG Vol 88 780B) ldquosaswauli

WeSmaritisa sinanulisa ese ars raAacuteTa yovelTa WirTa da gansacdelTa

saCinoTa da uCinoTa Rirsad Segueracxnen Tavni Cuennirdquo (sineli 1965

150) bdquosaswauli zrunvilisa sinanulisa yovelTa SemTxuevadTa xilulTa

da uxilavTa WirTa Rirsad TavTa TacircsTa gonebaAacute da umravlesca amaTsardquo

(A-39 63r) antiTezis rogorc mxatvruli gamosaxvis erTi ubrwyinvalesi

xerxis funqcia saTnoebaTa kibeSi savaraudod SemCneuli aqvs teqstis

qarTvel mTargmnelsac eqvTime aToneli rogorc samecniero

literaturaSia SeniSnuli Tavadac berZnuli teqstisgan

damoukideblad qmnis antiTezis SesaniSnav formebs ldquosxuaTaTAcircs ara

yovelni ganvikiTxviT Tu rad ara vacxovneniT xolo TavTa TacircsTaTAcircs

ueWuelad yovelniverdquo ldquoficxel ars da Znel dayenebaAacute wylisa Tacircnier

saprtobisa da sagozelisa xolo RmrTisagan yovelive SesaZlebel

arsrdquo (cincaZe 2008 82) antiTezas romelic amavdroulad warmodgens

anaforas eqvTime aToneli sxva SemTxvevaSic Txzavs berZnuli

83

teqstisgan damoukideblad ldquoὁ δόκιμος πανταχοῦ δόκιμοςrdquo (PG Vol 88 716C)

ldquogarna gamocdili yovelsave Sina gamocdil ars viTarca-igi

gamoucdeli yovelsave Sina gamoucdel arsrdquo (sineli 1965 109)

ldquogamocdili yovelsa Sina gamocdil viTar-igi da winaukmordquo (A-39 46r)

homoiotelevtoni anu paromoioni aris struqturis da Jreradobis

paralelizmi kolonebis Tanxmiereba anu Tanabarxmovani marcvlovani

daboloeba an homeoptotoni ndash erTnairi brunvis formebiani sityvebis

daboloeba (bezaraSvili 2004 613) amis magaliTebi teqstSi mravladaa

ldquoκαταλαλιᾶς θύρα εὐτραπελίας χειραγωγὸς ψεύδους ὑπουργὸς κατανύξεως διάλυσις ἀκηδίας

κλήτωρ ὕπνου πρόδρομος συννοίας σκορπισμὸς φυλακῆς ἀφανισμὸςrdquo (PG Vol 88 852Β)

ldquokari ZAcircris-zraxvisaAacute winamZRuari kadnierebisaAacute msaxuri tyuvilisaAacute

damAtildesneli lmobierebisaAacute momxdeli mowyinebisaAacute winamorbedi ZilisaAacute

ganmabneveli keTilTa gulis-sityuaTaAacute uCino-myofeli gloisaAacuterdquo(sineli

1965 213) ldquoZAcircrisAtildesenebisa kar kadnierebisa Atildeelisampyrobel tyuilisa

msaxur lmobierebisa daAtildesna mowyinebisa mxdeli Zilisa winamorbed

Tangonebobisa dabneva mcvelisa uCinoyofardquo (A-39 85r) qarTuli

Targmanebis avtorebi TviTonac berZnuli teqstisgan damoukideblad

iyeneben am ritorikul xerxs (PG Vol 88 1097B) ldquodasabam vidreme

urisxvelobisa dumili bageTaAacute SfoTebasa Sina gulisasa xolo saSuali

dumili gulissityuaTaAacute ndash wylulsa Sina SfoTebasa sulisasa xolo

dasasrul ndash Semtkicebuli siwynare qrolasa Sina xeneSTa qarTasardquo (A-39

75v-76r) ldquodasabami urisxvelobisaAacute ars dumili bageTaAacute guliTa

aRZruliTa da saSuali ars dadumebaAacute gulisndashsityuaTaAacute wuliladiTa

aRZrviTa sulisaAacuteTa xolo aRsasruli ars aRuSfoTebeli dawynarebaAacute

bervasa Sina qarTa arawmidaTasardquo (sineli 1965 188)

mravlad aris saTnoebaTa kibeSi hendiadisebi ndash ori sityvis

Sewyvileba romelTagan erTi logikurad meores eqvemdebareba

(bezaraSvili 2004 599)

Μοναχός ἐστιν τάξις καὶ κατάστασις ἀσωμάτων ἐν σώματι ὐλικῷ καὶ ῥυπαρῷ

ἐπιτελουμένηldquo (PG Vol 88 633B) monazoni ars wesi da mdgomobaAacute sxeulisa

Soris nivTierisa da biweanisa srulqmnilirdquo (A-39 10r) ldquomonazonobaAacute ars

wesi da saqmAgrave uAtildeorcoTaAacute aRsrulebuli AtildeorcTa Sina nivTierTa da

84

mokudavTardquo (sineli 1965 21)N Kan kidev ldquoἘγκρατής ἐστιν ὁ ἐν μέσῳ πειρασμῶν καὶ

παγίδων καὶ θορύβων ἀπηλλαγμένου τρόπους πάσῃ δυνάμει μιμεῖσθαι φιλονεικῶνrdquo (PG Vol

88 633B) ldquogankrZaluli igi ars romeli Soris gansacdelTa da sabrAtildeeTa

da amboxebaTa iswrafdes aRsrulebad saqmeTa maTTa romelni

ganSorebul arian yovlisave eseviTarisaganrdquo (sineli 1965 21)

ldquogankrZaluli ars saSuali gansacdelTa da sabrAtildeeTa da SfoTTa

SecvalebulTa guarTa mimsgavsebad Zlevismoyvarerdquo (A-39 10r)

ritorikuli SekiTxva sicxadis da gamokveTilobis sicocxlis

Semqmnel figurაd aris miCneuli kiTxva ismeba efeqtisTvis da ara

informaciisTvis (bezaraSvili 2004 626) am mxatvrul xerxs ioane sineli

xSirad mimarTavs igi SenarCunebulia qarTul redaqciebSic (PG Vol 88

965D) ldquoukueTu ufali winaaRudgebis ampartavanTa vinRa SeuZlos

Sewyalebad eseviTarTa maT ubadrukTardquo (sineli 1965 318) ldquozesTmCenTa

ufali winaganewyobvis da visRa ukue namdAcirclve Sewyalebad amaTda Zal-

ucrdquo (A-39 122r)

anton kaTalikosi bdquowina-ganewyo mzvaobarTa ufali

da visme Zal-uZs Sewyalebadmca maTdardquo ndash (226)

(PG Vol 88 965D) ldquoukueTu winaSe uflisa saZulel ars yoveli guli

maRali vinRa Seiyuaros igi sxuamanrdquo (sineli 1965 319) ldquoarawmida winaSe

uflisa yoveli gulmaRali da visRa namdAcirclve eseviTarisa ganwmedad

Zal-edvasldquo (A-39 122r)

anton kaTalikosi ldquoTu sam maRali saZagel-ars uflisad

vinRa hyvarobdes amasmca qmnilTaganirdquo (2210)

(PG Vol 88 1160B) ldquoguiTxar Cuen ჵ Sueniero Soris saTnoebaTa da

guauwye sada aZoeb cxovarTa SenTa sada iyofebirdquo ndash (sineli 1965 518)

ldquomomiTxar Cuen ჵ keTilo saTnoebaTa Soris ldquosada hmwysi cxovarTa sada

daakarvebrdquo (A-39198v)

anton kaTalikosi ldquomiTxar keTilo saTnoebaTa Soris

sad hmwysi cxovarTa sad akarveb Sua-dRerdquo (3010)

personifikaciagapirovneba aseve mniSvnelovani mxatvruli xerxia

romelsac ioane sineli xSirad mimarTavs mankierebisa da saTnoebis

adamianze moqmedebis Zalis ukeT warmosaCenad igi konkretul mankierebas

85

Tu saTnoebas xedavs gansxeulebulad (PG Vol 88 665D) ldquoiyavn mamaAacute Seni

romeli tAcircrTvasa Sina codvaTa SenTasa SenTanave daSurebodis da

Segeweodis da gangaZlierebdes xolo dedaAacute Seni-lmobierebaAacute da

tirili romelsa ZaluZs mwinkulevanebisagan codvaTa SenTaAacutesa ganbanad

Senda xolo Zma Senda romeli srbasa Sina zecad aRmyvanebelisa gzisasa

Surebodis da rbiodis Sen Tana moige meuRle ganumeorebeli AtildesenebaAacute

sikudilisaAacute da Svilni Senni sayuarelni iyvned sulTqumani gulisanirdquo

(sineli 1965 43) ldquoiyavn Senda tAcircrTisami codvaTaAacutesa TanadaSuromad

SemZlebelica da mnebebeli xolo deda ndash lmobierebaAacute ganbanad Senda

mwikulisagan SemZlebeli xolo Zma ndash sarbielisa mimarT zenaAacutesa

Tanmetkivneule da Tanganmsworebeli moige TanmesawuToed ganuWrelad

AtildesenebaAacute sikudilisaAacuterdquo (A-39 21r)

an kidev (PG Vol 88 1860841B) ldquoromeli mZle eqmna gulisndashwyromasa man

mospo ZacircrisndashAtildeseneba xolo vidremdis mamaAacute cocxal iyos SeuZlebel ars

Tumca ara Svil esxnes masrdquo (sineli 1965 203) ldquodacxromilman

guliswyromisgan moispo ZAcircrisAtildesenebaAacute rameTu mamisa cxovlobasaRa

SvilTa sxmaAacuteca iqmnebisrdquo (A-39 81r)

anton kaTalikosi ldquoTu sadame mZle eqmnemca monazono

gulis-wyromasa mohspo ZAcircris-Atildeseneba

rameTu mama Tu sadame hscocxlebdes

adAcircl SesaZlo SAcirclTa sxma mamisagan

aq ganhsja saAtildemar TqmulTaTAcircs amaT vnebaTrdquo (93)

hiperbola ndash teqsts gansakuTrebul elfers sZens originalur

hiperbolaTa simravle ldquoεἰ δὲ μὴ αἰωνίως μέλλεις δακρύεινrdquo (PG Vol 88 668B)

ldquoraAacuteTa ara saukunod scremloodirdquo (sineli 1965 49) ldquoxolo ukueTu ara

saukunod gegulebis cremlovaAacuterdquo (A-39 21v) ldquoκἃν ἑκατὸν ἔτη ζήσειεν κἃν τὸν

Ἰορδάνην ποταμὸν ὅλον δάκρυον ἐκ τῶν ἑαυτῦ ὀφθαλμῶν ἴδοι ἐκπορευόμενονrdquo (PG Vol 88

848C) ldquodaRacaTu cxovndes as wel da Tuca xedvides cremlTa

gardamomavalTa TualTa misTagan viTarca mdinare iordanerdquo (sineli 1965

210) ldquodaRacaTu yoveli mdinare iordane cremlad TualTagan ixilos

gardmomavalrdquo (A-39 84r)

86

saTnoebaTa kibeSi gansakuTrebul yuradRebas iqcevs SedarebaTa

siuxve igi originalurad aris CarTuli nawarmoebis erTian qsovilSi

magaliTad ioane sineli simdablis saTnoebas adarebs cisartyelas ldquoΚαὶ

ουνθέουσα ἑαυτῇ ἡ πανόσιος αὔτη τρίσειρος ἄλυσις μᾶλλον δέ ἴριςrdquo (PG Vol 88 989D)

ldquoSeierTis sanatreli ese samkeci jaWAcirc da ufroAacutesRa mSAcircldi cisaAacuterdquo

(sineli 1965 347) ldquoyovlad wmidasa amas sam sirasa jaWusa xolo

ufroAacutesRa sartyelsa cisasardquo (A-39 132v)

anton kaTalikosi ldquosam sira ese jaWAcirc ganmtkicebuli

ufrosRa mSAcircldi cisa irise Wrelirdquo (25 7)

sxva magaliTi ldquoΜετάνοιά ἐστι ταπεινώσεως ἀγοραστήςrdquo (PG Vol 88 764C)

ldquomonanuli vaWari ars simdablisa msyidvelirdquo(sineli 1965 125) ldquomonanuli

ars damdablebisa momsyidelirdquo (A-39 53v)

anton kaTalikosi ldquomonanuli ars damdablebis momfardvirdquo (5 3)

an kidev bdquoὥσπερ τὴν ἄβυσσον ἀπέρατον τινὲς εἶναι ὁρίζονταιmiddot τόπον γὰρ αὐτὴν καλοῦσιν

ἀπύθμαντον Οὕτως ἡ τοῦ θανάτου ἔννοια ἄφθαρτον καὶ τὴν ἁγνείαν καὶ τὴν ἐργασίαν

κέκτηταιldquo (PG Vol 88 797B) ldquoviTarca ufskrulisaTAcircs zRuaTaAacutesa ityAcircan

viTarmed miuwdomel ars egreTve Atildesenebisa sikudilisa siwmideca da

saqmeca miuwdomel arsrdquo (sineli 1965 159) ldquoviTarndashigi ufskrulsa

umierkerZood yofad vieTnime gansazRvreben rameTu adgilsa missa

uwodeben apAcircTmantod esreTve sulisa gagonebasa uwevneli da

ubiwoebaAacuteca da moqmedebaAacute mougiesrdquo (A-39 66r) ldquoΕὐαρεστήσωμεν Κυρίῳ ὡς

στρατιῶται βασιλεῖrdquo (PG Vol 88 637B) rdquosaTno veyvneT ufalsa viTar mAtildeedarni

mefesardquo (A-39 19v) Δεδοίκασι γὰρ σύννοιαν οἱ δαίμονες ὡς οἱ κλέπται τοὺς κύναςldquo (PG

Vol 88 805A) ldquoeSiSvian Tangonebobasa eSmakni viTar mparavni ZaRlTardquo (A-

39 68v) ldquoZrwian eSmakni mwuxarebisagan viTarca mparavni ZaRlTaganrdquo

(sineli 1965 167) da sxva sainteresoa aseve bibliuri Sedarebebi

romelTac xSirad mimarTavs avtori MmagaliTad ioane sinels

saTnoebebi warmoudgenia kibed romelic bibliuri iakobis xilvaSi casa

da dedamiwas Soris iyo aRmarTuli (dab 28 11-13) da romelic iqca cisa

da miwis kavSiris erTgvar simbolod xolo vnebebi warmoudgenia jaWvad

romliTac iyo Sekruli petre mociquli sapyrobileSi tusaRobis dros

da risganac saswaulebrivad gaaTavisufla ufalma (saq 12 6-9) ioane

87

sineli xSirad iyenebs ldquojaWvisrdquo simbolos saTnoebebis an mankierebebis

erTmaneTisgan gamomdinareobis Cvenebis mizniT ldquoΑἱ μὲν ὅσιαι ἀρεταὶ τῇ τοῦ

Ἰακώβ κλίμακι παρεοίκασιν αἱ δέ ἀνόσιοι κακίαι τῇ ἁλύσει τῇ ἐκπεσούσῃ ἐκ Πέτρου τοῦ

κορυφαίουrdquo (PG Vol 88 840D) ldquosaTnoebani wmidani msgavs arian kibesa mas

romeli ixila iakob rameTu SemdgomiTi Semdgomad SeslviTa maT Sina

aRamaRleben kacsa cadmde xolo borotni saqmeni msgavs arian jaWuTa

maT romeli dascAcircves mociqulisa petresgan rameTu esreT vnebani erTindash

erTsa damokidebul arian da Staiyvaneben sulsa jojoxeTadrdquo (sineli

1965 202) ldquowmidani vidreme saTnoebani iakobis kibesa miehazrvian xolo

arawmidani siboroteni ndash jaWusa ganvrdomilsa petresgan (A-39 80v)

saTnoebaTa kibe gamoirCeva mravalferovani da uCveulo epiTetebiT

νοῦν ἄφωνον (PG Vol 88 765B) ldquogonebisa uAtildemoAacutesardquo (A-39 55r) ldquogonebani

usityueladrdquo (sineli 1965 128) ldquoκατώδυνος14

ψυχήrdquo (PG Vol 88 804D) ldquosulsa

qurivsardquo (A-39 68r) ldquosulsa mgloviaresardquo (sineli 1965 166) ldquoἀγγελοπρεπὲς15

θέαμαrdquo (PG Vol 88 688B) ldquoangelozebrivi xilvaAacuterdquo (sineli 196568) ldquoangeloz-

Suenieri saxilavirdquo (A-39 30r)

SedarebiT vrclad SevexebiT anton kaTalikosis redaqciis CarTul

strofebSi ramdenime Teologiuri SinaarsiT datvirTul epiTets aseTia

neoplatonur moZRvrebaSi RvTis predikatebi ndash erTi da keTili

ldquouvneboba oqrov mgebo sulTaTAcircs

elvarev saqe b rZenTadmi samkobo aw

brkiali ig i gegraverdiv hfine CegraveAgravendami

erT keTilobi sawyurisadmi xedegravead

locvisa frTiT a Rmfeno mimarT mzisardquo (29 I orig str)

isini ZiriTadad sinonimur wyvilSi gvxvdeba asea es anton

kaTalikosis wyobilsityvaobaSic ldquogoneba amze itAcircfre erT-keTilirdquo (ant

kaT wyobil str655) da Sua saukuneebis qarTul filosofiur-

Teologiur teqstebSic ldquokeTilobaAacute da erTi ndash igiveoba da RmerTi da

keTili ndash igiveobardquo (ZvelberZnul 2010 194)

14

κατώδυνος ndash in anguish grieving mourning (berZnuli 1961 738) 15

ἀγγελοπρεπὲς ndash befitting angels (berZnuli 1961 9)

88

garda amisa teqstSi aris epiTetebi romlebic erTs anu RmerTs

axasiaTebs apofatikuri TvalsazrisiT

ldquoromelman gyos Sen hrCeul qristes mowafe

xolo meorem angelos zena xorcTa

da mesameman vnebaTa zeda mTavar

xolo samTave mxedegraveAgravel niadag sarkiT

satrfialois uocnosa mzisadmirdquo (1 9)

ldquouocnordquo termini awarmoa ioane petriwma ldquoocnebardquo zmnidan mas

saba ganmartavs rogorc bdquoarasacnobelsldquo aseve sim yauxCiSvils igi

esmis rogorc sacnauris antonimuri da bdquoucnaurisldquo sinonimuri sityva

magram petriws gansxvavebuli cnebebi aqvs gadmocemuli am ori terminiT

ucno ndash Seucnobeli da uocno ndash warmoudgeneli warmousaxveli amgvarad

uocno miRebulia ara cnoba aramed ocneba zmnidan da amaTi

diferenciacia petriwamde ar unda yofiliyo savaraudebeli

(meliqiSvili 2011 196-197)

ldquounacnordquo ndash Seumecnebeli adamianuri gonebisTvis miuwvdomeli

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriwi

anton

kaTalikos

i

patrologia

greka

ldquoucxoebaAacute ese

ars

ganSorebaAacute

kadnierebisag

an sibrZne

ucnauri rdquo

(sineli 1965

43)

ldquoucxoebaAacute

ars

ukadnieroAacute

CueulebaAacute

ucnauri

sibrZnerdquo (A-

39 19r)

ucnauri

mecniereba ndash

wmida

(24)

ldquoucxoeba

ars

unacno

sibrZnerdquo

(3 2)

ldquoἄγνωστος

σοφίαrdquo

(PG Vol 88

664B)

ldquounacnordquo sxva prozaul qarTul TargmanebSi Secvlilia ucnauriT rasac

igive semantika aqvs ndash Seucnobeli

89

tropuli metyvelebis formebidan gamovyofT aseve saTnoebaTa kibis

antoniseuli redaqciis originalur CanarTebSi gamoyenebul metaforebs

aRniSnuli masala cxadyofs antoniseuli redaqciis CanarTi strofebis

originalobas radgan tropuli metyvelebis formebi Tu simboloebi

(warmovadgenT Sesabamis paragrafSi) romlebic am nawilSi Cans

damaxasiaTebelia zogadad anton kaTalikosis mxatvruli

azrovnebisTvis

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquoanu surAcirclman namdAcircl

satrfialosmanrdquo (16)

ldquotrfial mwyurvalman

namdAcirclsatrfialosmanrdquo (46)

ldquoor-gzis Sedgoma satrfos namdAcirclsawyurisrdquo (I I orig str)

ldquomaradis xedua namdAcirclsatrfialosadrdquo

(str 393)

ldquovin satrfialos namdAcirclsa etrfialerdquo

(str 439)

ldquooqros-feri frTe TAcircT naTlisad

mimyvanirdquo (7 I orig str)

FfrTiTa oqrois urCeulesiT moxuAgraved

(str 493)

ldquovardi ar mWnari ჶiali keTil

sulnelrdquo (I I orig str)

fial-sunnel RuTiv nel sacxebel

nardisa (str 570)

amrigad saTnoebaTa kibe gamoirCeva tropuli metyvelebis formebis

ritorikuli da stiluri figurebis mravalferovnebiT rac qmnis

maRalmxatvrul da esTetikuri TvalsazrisiT gamorCeul stils am

mxriv berZnul originals arc qarTuli Targmanebi Camouvardebian petre

gelaTeli cdilobs srulad SeinarCunos dedniseuli eqspresiuloba

qmnis ra formaluri ekvivalentis tipis Targmans xolo eqvTime

aTonelis teqsti gamoirCeva sisadaviTa da azris sicxadiT Targmanidan

Cans rom igi teqstis formas uqvemdebarebs Sinaarsis naTlad gadmocemis

amocanas miuxedavad amisa TargmanSi SenarCunebulia maRalmxatvruli

stili da rig SemTxvevebSi ritmulobac

90

amp 3 poeturi teqstebis versifikacia

saTnoebaTa kibis ori sruli galeqsili redaqcia arsebobs rogorc

naSromis wina TavebSi aRvniSneT ndash ioane petriwiseuli da anton

kaTalikosiseuli da bolo wlebSi aRmoCenili grigol nazianzelis

TxzulebebSi CarTuli saTnoebaTa kibis fragmentebi samive leqsiTi

redaqcia iamburi saleqso sazomiT aris dawerili SeniSnulia rom

iamburi leqsi ndash mcire formis iambikoebi advili dasamaxsovrebelia

Tavisi lakoniurobiT aforistulobiTa da sentenciurobiT

(bezaraSvili 1987 151)

samecniero literaturaSi araerTgzis aris SeniSnuli rom iamburi

sazomis farTo gamoyeneba dakavSirebulia ioane petriwTan da gelaTur

stilTan anton kaTalikosi rogorc ioane petriwis da misi skolis

tradiciebis didi damfasebeli hbaZavs demetre mefes ioane petriws

iezekiels petre gelaTels arsen bulmaisimisZesa da sxvebs cdilobs

warmoaCinos iambikos yvela Tavisebureba romelic axasiaTebda mas

qarTuli poeziis ganviTarebis xangrZlivi istoriis manZilze misi

iambikoebi gamoirCevian akrostixTa nairsaxeobiT garegani da Sinagani

riTmebiT maTSi daculia klasikuri iambikos stili cezura metwilad

modis me-5 marcvlis Semdeg Tumca zogjer igrZnoba taepebSi

marcvlebis met-naklebobac da cezuris adgilis cvalebadobac

yovelive es imaze migvaniSnebs rom anton kaTalikosi iyo qarTuli

literatures filosofiis Teologiis warmomadgenelTa Rirseuli

damfasebeli da maTi naazrevis poeturi xerxebis Cinebuli mcodne

(sulava 2006 196-197)

saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis (anton kaTalikosiseuli da

ioane petriwiseuli redaqciebis) calkeul TavTa struqturuli

Sepirispireba gvaCvenebs rom teqstebSi calkeul safexurTa

struqturuli organizeba identuria yovel safexurs win uZRvis

originali strofebi romelic mkiTxvels acnobs safexurSi

warmodgenil Temas safexuris dasaTaureba ikiTxeba Sesavali strofis

akrostixSic TiToeuli safexuri moicavs aT strofs muxlebi

gawyobilia iamburi sazomiT anonimur versias rac Seexeba rogorc

91

aRvniSneT nebismieria rogorc iambur strofTa raodenoba ise strofSi

taepTa raodenobac (bezaraSvili 1987 132-133)

winamdebare paragrafSi SevecdebiT mimovixiloT saanalozo

teqstebis versifikaciuli raoba

bizantiuri himnografia mdidaria araliturgikuli poeziiT isini

damoukidebeli krebulebisa da xelnawerebis saxiT arsebobs xolo

qarTulad Targmnilia calkeuli Txzulebebi cnobilia iambikoTa iseTi

Targmanebi romelic ZiriTad TxzulebasTan erTad aris Targmnili da

ara specialurad (mag amberkis saflavsa zeda warwerilirdquo Targmnilia

am wmindanis metafrasul cxovrebasTan erTad grigol RvTismetyvelisa

muAtildeledi aRricxuaAacute wmidaTa wignTardquo da amfiloqe ikonielis iambiko

selevkiosis mimarTrdquo romelic Setanilia did sjulis kanonSirdquo da

Targmnilia arsen iyalToelis mier aris bibliuri kanonikuri wignebis

CamonaTvali iambikurad) k kekeliZe XIII saukunis I naxevarSi naTargmnad

miiCnevs grigol RvTismetyvelis poezias ioane oqropiris iambikos

ioanik monazonis iambikoebs sakuTriv iamburi poeziiT daintereseba

xdeba gelaTur saliteraturo skolaSi romlis wamomwyebi ioane

petriwi Cans mas garda ioane sinelis klemaqsisa (efTvime mTawmidelis

Targmnili prozauli teqsti) iambikoTi aqvs galeqsili iambikuri

sAcircnaqsari aT or TveTa proloRia romelic gaagrZela arsen bulmaisimis

Zem da daamTavra anton I-ma (gabiZaSvili 2011)

cnobilia rom iambiko specialuri saleqso formaa romelic

strofSi marcvalTa garkveul raodenobas emyareba igi iyofa

strofebad anu muxlebad TiToeuli muxli Sedgeba 5 iSviaTad 7

taepisgan TiToeul taepSi 12 marcvalia (marcvalTa raodenobaSi ar

Sedis naxevarxmovnebi) romelic cezuriT or araTanabar muxlad iyofa

Zvel qarTulSi cezura gankveTis niSniT wertiliT an mZimiT

aRiniSneba qarTul iambikoSi arc marcvalTa raodenobaa taepSi mudmivi

da cezuriT gakveTac yovelTvis erTnairad ar xdeba es ki samecniero

literaturaSi axsnilia misi araqarTuli warmomavlobiT ndash igi

berZnulidanaa Semosuli

saTnoebaTa kibis orive poetur versiaSi muxlebSi taepebis

raodenoba mkacrad gansazRvrulia da TiTo muxli moicavs 5 taeps rac

92

Seexeba marcvalTa raodenobas poetur redaqciebSi aris SemTxvevebi

roca taepSi yovelTvis 12 marcvali ar aris

ldquosiWabukisa drosa mihscemen Sromanirdquo (110)

ldquomoRuawes visme did xans hbrZoda ese vnebardquo (petriwi 1968 str 231)

ldquorameTu viTar mas amkoben varskvlavnirdquo (petriwi 1968 str 283)

rac Seexeba naxevarmarcvlebs ndash wesiT Aacute Acirc Agrave marcvals ver qmnian

Tumca

a) antoniseul teqstSi iseve rogorc petriwTan Acirc qmnis marcvals

Aase magaliTad

ldquoarca saAtildemarTa arca monagebTaTAcircs

arca sawuTos didebisaTAcircs yolerdquo (21)

ldquopirsa maqebsa eSmakis mociqulad

ityAcircan Rirsni wmidani igi kacnirdquo (petriwi 1968 str 216)

b) antonis redaqciaSi calke u brjgu an Agrave ver qmnis marcvals

ldquoxolo bralobad TavTadmi CuenTa aRgegraveZegraverenrdquo (25)

ldquoxorcTaca TacircsTa ganSiSegraveleba SimSili

zecadmi xedegravea muniT sxva Sewevnisardquo (22)

Tuki u brjgu da Agrave gvxvdeba wyvilSi yovelTvis iqmneba marcvali

ldquouzrunegraveAgraveloba qegraveAgraveyniszedaT ganTxevardquo (21)

ldquome ara davhSegraveAgraver Sendami Sedgomili

ar mwads lxineba arc gansegraveAgraveneba kacTardquo (23)

g) ioane petriwis teqstSi u da a aseve u da e erTmaneTis

gverdigverd qmnis erT marcvals

ldquosiyuarulisa wmidisasa maradisrdquo (str 217)

ldquoda kacTa Tualsa miridebaca keTilrdquo (str 218)

ldquoamisTAcircs vneba saso-warkueTisa maTrdquo (str 227)

qarTuli iambikos berZnulis mixedviT gamarTvisas ZiriTadi

yuradReba miuqceviaT imisTvis rom cezura mexuTe marcvlis Semdeg

mosuliyo CvenTvis saintereso SemTxvevaSic saTnoebaTa kibis galeqsil

redaqciebSi Tormetmarcvliani taepis dayofa ZiriTad SemTxvevebSi 5+7-

ia xolo gamyof niSnad (magaliTad A-711 xelnawerSi) gamoyenebulia

mZime

93

ldquoucxoeba ars Cუ Agraveuleba ukadri

gulisAtildemisyofa ara gancxadebuli

unacno sibrZne ar naCeni simdidre

ჶaruli yofa uxilavi ganzraxegravea

da gulissityegravea uCino damalulirdquo (32)

cezuramde gvaqvs xuTi marcvali cezuris Semdeg Svidi meore taepis

pirveli nawili erTi ormarcvliani da erTi sammarcvliani terfiT

xolo meore naxevari ori ormarcvliani da erTic sammarcvliani

terfiT gadmouciaT pirvel taepSi ki cezuramde ori erTmarcvliani da

erTic sammarcvliani xolo cezuris Semdeg tradiciulad ori

ormarcvliani da erTic sammarcvliani terfi gvaqvs

fsiqologiaSi cnobili faqtia rom subieqtur ritmizaciaSi

stimulaciebi or-orad sam-samad da orT-oTxad dajgufebulebi

aRiqmebian Semoqmedis praqtika angariSs uwevs fsiqo-fiziologiur

kanonebs da saleqso sazomebic ormag sammag an oTxmag dayofაzea

dafuZnebuli amasTan xanmokle mexsierebis sazRvrebi 7-8 marcvals ar

aRemateba aqedan gamomdinare ritmuli dajgufebis Semadgenel

elementTa ricxvi ar unda sWarbobdes oTxs xolo qvejgufis

maqsimaluri moculoba ndashrva marcvals am monacemebis sizusteSi

saleqso sistemaSi sazomTa dayofa gvarwmunebs Tormetmarcvliani

taepis tradiciuli dayofa aseTia 12=66 57 75 444 (nakudaSvili 1996

21)

berZnuli iambiko Seicvala metruli sistemis tonuriT cvlilebis

gamo Tumca amas qarTul iambikoze gavlena ar mouxdenia qarTuli iambi

iambadve rCeboda iqneboda is gagrZelebuli Tu aqcentiani orive

SemTxvevaSi igi Seuferebelia qarTulisTvis aristoteles SefasebiT

iambi yvelaze axlos aris enis bunebasTan Tumca amas ver vityviT

qarTulis Sesaxeb qarTulad igi Zalian mZime gamovida gamomdinare

ormarcvliani da sammarcvliani terfebis araTanabari gadanawilebidan

miuxedavad imisa rom man didi roli Seasrula Tavis droze sasuliero

mwerlobaSi rogorc yvelaze gavrcelebulma saleqso sazomma didi

xniT mainc ar SemorCa rogorc enisTvis Seuferebeli mZime saleqso

94

forma (beraZe 1943 590-591) igi qarTul himnografiaSi X saukunidan XVIII

saukunis bolomde arsebobda a silagaZis SeniSvniT iambiko erTis

mxriv daupirispirda sakuTriv qarTul formas meores mxriv misi

ganviTarebis procesSi yovelTvis igrZnoba bunebrivi qarTuli

leqswyobis paraleluri funqcionirebis kvali da igi ganicdis kidec

mis garkveul gavlenas (silagaZe 1997 84) iambikuri sazomi qarTuli

leqsis bunebrivi intonaciisa da kilosTvis marTlac Seuferebeli Cans

misi meSveobiT rTulia poeturi aRmafrenisa da eqspresiis gamoxatva

miuxedavad amisa saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis avtorebi zog

SemTxvevaSi axerxeben iamburi sazomis qarTul leqsTan met-naklebad

efeqtur Sexamebas rac gvaZlevs ritmulad organizebul mxatvrulad

saSualo rangis strofebs avtorebi cdiloben sxvadasxva ritorikuli

figurebis gamoyenebiT leqss mianiWon meti eqspresiuloba amaSi maT

exmarebaT metad maRalmxatvruli stiliT dawerili berZnuli teqstis

SesaniSnavi qarTuli prozauli Targmanebi romlebic iZlevian

faqtobrivad mza masalas poeturi teqstebis ritmuli organizebisaTvis

ldquoigi ucxo ars vinca biw-gamoxatvaT

ganeyo yovlad da RvTisad Seyofil-ars

igi ucxo ars vis hswads maradis glova

igi ucxo ars vin evltis yovelT TAcircsTa

siyvarulTagan yovelTa sayvarelTasrdquo (35)

an kidev

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquogamoslva sofliT samT aiZules moqmedT

anu sufevam gulvebadman saRmrToman

anu codvaTa ganmravlebis cnobaman

anu surAcirclman namdAcircl satrfialosman

xolo garda sxegravea mizezi usityur arsrdquo

(16)

ldquosamTangani ars sofliT gamoslva brZeno

anu codvaTa mosagebelis krZalviT

anu surviliT sasufevelis Rirsad

anu ufroAacutesis sazomisa moRebiT

romel ars RmrTisa siyuaruli maRalirdquo

(str 7)

rogorc ukanasknel magaliTSi gamoCnda antoniseul teqstSi metad

Cans zrunva strofis ritmuli gawyobisTvis vidre petriwTan SesaZloa

ioane petriwis leqsis stili ganpirobebuli iyos misi wyarosgan

eqvTime aTonelis Targmanisgan radganac rogorc sadisertacio

95

naSromis wina paragrafSi gamoCnda eqvTime aToneli Targmnis

qarTulisTvis Sesaferisi metad sada da gasagebi formiT gansxvavebiT

petre gelaTelisgan amgvari suraTi gvaqvs poetur teqstebTan

mimarTebaSic anton kaTalikosisa da ioane petriwis redaqciebis

paralelur adgilebze dakvirveba naTlad aCvenebs am ukanasknelis

stilis sisadavesa da sicxades magaliTad

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquouzrunveloba ar siyvaruli soflis

ars ara zrunva visTAcircsme sayvarelis

arca saAtildemarTa arca monagebTaTAcircs

arca sawuTos didebisaTAcircs yole

arc megobarTa ar mSobelT arca ZmaTardquo

( 21)

ldquoWeSmaritebiT romelman Seiyuaros

uflisa igi maradisi sufeva

man moiZulos sofeli yovelive

Tavica TAcircsi monagebTa simravle

da upovari cxovreba aRirCiosrdquo

(str 3)

amrigad saTnoebaTa kibis qarTuli poeturi gadamuSavebebi

ZiriTadad pasuxoben iamburi saleqso sazomiT gamarTuli teqstebis

moTxovnebs Tumca aris stilidan gadaxvevis SemTxvevebic poetur

teqstebs sakmaod mZime saleqso formebi aqvT Tumca aris gamonaklisebi

roca avtorebi (upiratesad anton kaTalikosi) axerxeben iamburi sazomis

qarTul leqsTan met-naklebad efeqtur Sexamebas ZiriTadad amgvar

SemTxvevebSi isini davalebulni arian teqstis maRalmxatvruli

prozauli TargmanebiT

96

Tavi III

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

simbolika

ldquoqarTuli literaturis saxismetyvelebiTi istoria anu istoria

mxatvrulobis TvalsazrisiT ver aigeba paradigmul saxeTa Seswavlis

gareSerdquo ndash SeniSnavs r siraZe (siraZe 2008 190)

Zveli qarTuli esTetikisTvis gansakuTrebuli mniSvneloba hqonda

biblias patristikul literaturas da saxismetyvelebiT egzegetikas

rac bibliur saxeTa paradigmebad dasaxvas gulisxmobs paradigmas unda

gaaCndes saxismetyvelebiTi potencia himnografiaSi paradigmulobas

gansazRvravda Zlispir-dasdebelTa sistema da aramxolod es aramed-

biblia patristikuli egzegetika da aS saxis originaloba ar

gamoiricxeba paradigmulobiT igi ar ukargavs nawarmoebs originalobas

(siraZe 2008 190-192)

saerTod cnobilia rom yovelgvari religiuri Tu miTologiuri

azrovneba iZulebulia Seqmnas sakraluri niSnebisa da simboloebis

sistema romlis gareSec mas ar SeuZlia gadmosces ldquodafarulirdquo

Sinaarsi (averincevi 1977 308mdash337)

fsevdo dionise areopageli V saukunis qristiani moRvawe udidesi

moazrovne avtori umniSvnelovanesi Teologiur-filosofiuri

Txzulebebisa amtkicebs rom WeSmaritebis Sesaxeb Txrobis

gansakuTrebiT marjve saSualeba aris saidumlo misterialuri

simboluri gansaxovnebis gza Sua saukuneebis filosofia axdens ra

baZvis Teoriis transformirebas simbolos moiazrebs rogorc

ldquomsgavsisa da aramsgavsisrdquo kavSirs masSi xedaven xelovnebis nawarmoebis

safuZvelsa da RerZs simboluri azrovneba saukuneebis manZilze

gansazRvravda sxvadasxva epoqis xalxTa msoflmxedvelobas swored

amitom gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba simbolur-alegoriul

Txrobas romelic mniSvnelovania kanonikuri qristianuli

mwerlobisTvisac

simbolos niSnebia azris yovlismomcveloba am azris arasruli

gamovlena da masTan dakavSirebuli ldquosemantikuri medinobardquo (a losevi)

97

ganusazRvreloba da mravalmniSvnelianoba (rac simbolos asxvavebs

alegoriisgan)

simbolo rogorc tropis erT-erTi saxe marTebulad miiCneva

universalur filosofiur ndash saRvTismetyvelo da esTetikur kategoriad

mis struqturaSi ori polusi gamoiyofa ndash sagnobrivi aspeqti da Rrma

dafaruli azri es polusebi erTmaneTis gareSe mniSvnelobas kargavs

simbolos arsi dapirispirebaSi vlindeba azriTi perspeqtiva am gziT

ikveTeba Sua saukuneebis literaturaSi simboluri mniSvneloba ori

saxiT warmodgeba paraboluri da tropologiuri Tavis mxriv

simbolos semantikur velSi moqceulia xati niSani enigma parabola da

sxva simbolo erTdroulad kidec gamoavlens da kidec faravs

WeSmaritebas

simbolos gansakuTrebuli datvirTva SeuZenia saTnoebaTa kibeSic es

savsebiT logikuria sayovelTaod cnobilia rom Sua saukuneebis

kulturas msWvalavs sinamdvilis mxatvruli abstragirebis tendencia

rac ganpirobebulia ideologiuri mrwamsiT Semoqmedma adamianur

yofasa Tu istoriul movlenebSi unda dainaxos maradiulis

zedroulis sulieris RvTaebrivis gamovlineba kerZoSi konkretulSi

drondashsivrciT SemosazRvrulsa da sagnobrivSi unda gamokveTos

maradiuli WeSmariti waruvali

simboluri saxismetyveleba erT-erTi mniSvnelovani sakiTxia

saTnoebaTa kibis kvlevis procesSi radganac teqstis saTaurSive devs

simbolo romelic Tavidanve qmnis winaswarganwyobas teqstis

msoflmxedvelobisa da agebulebis Sesaxeb garda amisa teqsti

gamoirCeva saocrad maRalmxatvruli saxeebiT poeturi eniT Rrma

Teologiuri azriT romelic ikiTxeba TiToeuli simbolos miRma

SevecdebiT yuradReba gavamaxviloT saTnoebaTa kibeSi gabneul saxe-

simboloebze da maTi Sinaarsis ganmartebiT warmovaCino rogor

axerxebs avtori saTqmelis ostaturad gamoxatvas ramdenad Tavsdeba

saTnoebaTa kibiseuli saxeebi tradiciuli mniSvnelobisa da funqciis

CarCoebSi da Seaqvs Tu ara avtors maT mniSvnelobaSi rame siaxle

rogoria qarTul teqstebSi gamoyenebuli saxe-simboloebis mimarTeba

berZnul teqstTan ra gansxvavebul saxeebs iyeneben

98

naxevradoriginaluri poeturi teqstebis avtorebi SevCerdebiT

mniSvnelobiT gamorCeul simboloebze

99

amp 1 saTnoebaTa kibis ZiriTadi simboloebi

kibe saTnoebaTa kibis simboluri saxismetyvelebis kvleva

bunebrivia kibis simboloTi unda daviwyoT miuxedavad imisa rom

berZnul teqstSi Tavebs hqviaT sityvebi da ara safexurebi ioane sineli

araerTgzis acxadebs teqstSi rom igi TiToeul sityvas aRiqvams kibis

erT safexurad rac sulieri srulyofis gzaze erTi mniSvnelovani

etapis Tanafardia nawarmoebSivea gacxadebuli amgvari kompoziciuri

organizaciisTvis STagonebis wyaro ndash saTnoebaTa kibe Seqmnilia

bibliuri iakobis kibis analogiiT bibliuri iakobis kibe ki

ukavSirdeba mis xilvas ldquo da Cuenebasa ixilvida da aha esera kibeni

aRmarTebulni queyaniT romlisa Tavi miwdomil iyo cad da angelozni

RmrTisani aRvidodes da gardamovidodes mas zedardquo (dab 2812) iakobis

xilvidan cxaddeba kibis erTi mniSvnelovani simboluri Sinaarsi ndash igi

aris kavSiri RvTiur da amqveyniur samyaros Soris saTnoebaTa kibeSi

ki garda amisa sulieri aRmasvlis simbolocaa

zogadad kibe aramarto sulier aramed socialur aRmasvlasac

ganasaxierebs simboloTa sistemaSi kibe erTgvari analogi iyo

ldquomsoflio xisardquo romlis kenweroc cas ebjineboda xolo fesvebi

qvesknelamde iyo Cazrdili kibe rom zeaRsvlis simboloa amis erT-

erTi dasturia safexureobrivi piramidebi da taZrebi Zvel egvipteSi

Zvel perusa da meqsikaSi mravaliarusiani budisturi taZari

borobuduri kunZul iavaze misticizmSi kibe aRqmulia idumal

sibrZnesTan miaxloebad da amasTanave TiToeuli safexuri adamianis

sulieri zrdis morig etaps ganasaxierebs (simboloTa 2011 110-111)

ufskruli parexi navTsadguri tradiciulad Sua saukuneebis

religiuri azrovnebisaTvis gamoqvabuli parexi mRvime sawuTrosgan

ucxodqmnili adamianis samyofelia romelic ukavSirdeba sulier

aRmasvlas TviTsrulyofas ganwmendas Tumca cota ufro ukan rom

wavideT platonisTvis gamoqvabulSi momwyvdeuli adamianis goneba

aRiqvams mxolod iluziebs anarekls im realuri samyarosi romlis

wvdomac SeuZlia mxolod warmosaxvasa da sulier zeswrafvas

(simboloTa 2011 156) saTnoebaTa kibeSi parexi iseve rogorc mRAcircme

100

ZiriTadad negatiur Sinaarss atareben aq maT ara aqvT arc sulieri

gardaqmnis da arc kaTarzisis funqcia mRvime SeiZleba iyos

gularZnilobisa orgulebisa romelsac adamiani unda eltvodes

zneobrivi srulqmnisken swrafvis surviliT ldquoφύγωμεν ἁπὸ κρημνοῦ

(ufskruli) ὑποκρίσεως καὶ ἀπὸ λάκκου ὑπουλότητοςrdquo (PG Vol 88 981D) vivltodiT

ufskrulisagan ukeTurebisa da mRAcircmisagan gularZnilebisa (sineli 1965

338) ldquovivltodiT parexisagan orgulebisa da mRAcircmisagan gularZnilebisardquo

(A-39 129r)

ufskrulis rogorc simbolos gaazreba orgvaria erTi mxriv igi

aRniSnavs zogadad siRrmes da meore mxriv arasrulfasovnebas

(simboloTa1971 3) saTnoebaTa kibeSi mas aqvs ormagi mniSvneloba ndash

pozitiuric da negatiuric ase magaliTad

ldquomonazoni igi ars romelsa eqmnas suli Tacircsi ufskrul simdablisa da

mas Sina yoveli suli vnebaTaAacute daenTqas da moeSTosrdquo (sineli 1965 323)

an kidev ldquotyuiliTa SeTxzuli sityuaAacute ficni cruni ufskruli ars

manqanebisa (ἄβυσσος δόλου 881C) (sineli 1965 337) ldquoufskruli zakuvisa

Semtkicebuli tyuilirdquo (A-39 128v)

antoniseul teqstSi erTgan ufskrulis sinonimur formad

dasturdeba peleRo (berZ Πέλαγος zRva siRrme) limenisnavsadguris

sapirispirod (cincaZe 2009)16 saba pelagons ganmartavs rogorc zRvis

siRrmes Tumca berZnuli teqstis am konteqstSi gvaqvs ara Πέλαγος aramed

Βυτός siRrme (PG 664B) (iseve rogorc petre gelaTelis naTargmn

teqstSia)

Aanton kaTalikosi

ldquosimravle trfobis zvaobisa ukuTqma

da ZAcircr-fasisa dumilisa peleRordquo

(33)

ioane petriwi

xolo cxovreba dafarulindash keTili

da dumilisa ufskruli ndash ganucdeli

(str 24)

ldquouvaris-yofaAacute zuaobisaAacute ufskruli dumilisaAacuterdquo (sineli 1965 43)

ldquoampartavnebisa uvarisyofaAacute dumilisa siRrmerdquo (A-39 19r)

16

statiaSi ix vrceli gamokvleva petre gelaTelis Targmanis berZnul leqsikasTan dakavSirebiT

101

qristianuli TvalsazrisiT erTmaneTs upirispirdeba erTi mxriv

boboqari zRva ndash sawuTro da meore mxriv samoTxe ndash qristes uRelvo

navsadguri (daTaSvili 2011) amdenad navsadguri simboloa ukve

gadalaxuli dabrkolebebis saTnoebaTa kibeSic navsadguris simbolos

gaazreba swored amgvaria

bdquourisxvelxarT uflisaebr xar mSAcircdi

raJams esT iqmnelvareb ganmtevsxivis

ixareb keTilimena uRelvosa

sxivTa samze orion momgeb xar TAcircT

xolo brZenT samkobrZen TAcircT da yovlad ubrZnesrdquo (VIII I orig str)

citirebuli strofi anton kaTalikoss ekuTvnis originaluria da ar

eZebneba paraleluri teqstebi ldquolimenardquo ndash berZ navsadguri romelic sxva

adgilas sadac anton kaTalikosi da eqvTime aToneli iyeneben

ldquonavsadgursrdquo uTargmnelad gadmoaqvs petre gelaTels ldquoἐν λιμένι ναυάγιον ἐν

ᾶλωνι μύρμηξ λεπτὸς μὲν ὑπάρχων παντὶ δὲ καμάτῳ καὶ καρπῷ ἐπιβουλεύωνmiddotrdquo (PG Vol 88

949B) ldquocuddidebobaAacute ars guarisaebr vidreme bunebisa SecvalebaAacute da

CueulebaTa mimoqcevaAacute da moqmedebisaebr SromaTa damabneveli oflTa

warwymedaAacute saunjisa zeda aRmdgomi urwmunoebisa Svili zesTmCenobisa

winamorbedi limenasa Sina navdanTqmulebaAacute kalosa Sin jinWveli

mcired vidreme myofi garna yovlisa Sromisa da nayofisa zedaaRmdgomirdquo

(A-39 116v) ldquocudadndashmzuaobrebaAacute saxiTa TacircsiTa SecvalebaAacute ars bunebisaAacute

da gardaqcevaAacute wesTa keTilTaAacute naSobi urwmunoebisaAacute da winamorbedi

ampartavnebisaAacute navTsayudelsa Sina danTqmaAacute arsrdquo (sineli 1965 302) ldquoda

navT-sadgursa Sina nav-danTqmulebardquo (A-711 215)

citirebul pasaJSic navsadgurilimena simbolurad ganasaxierebs

gadalaxul dabrkolebaTa kvaldakval simSvides auRelveblobas

ldquonavsadgurSirdquo Sesuli moRvawe ampartavnebis vnebiT Tu dasneuldeba igi

daniSnulebis adgilas misul da iq danTqmul navs daemsgavseba

sxva konteqstSi limenanavsadguri da ufskruli pozitiur WrilSi

gamoiyeneba sinonimur formebad ioane sineli ambobs rom dayudebis

msurvelT aqvT subieqturi motivebi da mizezebi rac maTi amgvari

gadawyvetilebisaTvis (Sevidnen navTsayudelSi da ufro metad ki

102

ufskrulSi (berZ okeanis siRrmeSi) ndash Εἰσὶν οἱ ἐπὶ τὸν λιμένα τοῦτον μᾶλλον δὲ

τὸ πέλαγος ἤ τάχα τὸν βυθὸνrdquo(1860 1105A) impulsis mimcemia ldquoaraTu yovelTa

aqus sruli sazomi aramed sxuaTa sruli aqus da sxuaTa udaresi anu

uZlurebisagan maTisa anu mconarobisa amisTAcircs arian amas saqmesaca Sina

ganyofilebani rameTu romelnime Sevlen navTndashsayudelsa amas da

ufroAacutesad ufskrulsa uZlurebisaTAcircs AtildeorcT da pirTa maTTaAacutesa da

mZlavrebisaTAcircs CueulebaTaAacutesa raiTamca moiwyAcircdnes igini da sxuanildquo

(sineli 1965 463) ldquoara yovelTad yovelni srul naklulevanebisa ZliT

moswrafebisa ginaTu da uRonoebisa ZliT Zalisa arian nuukue limenasa

amas zeda ufroAacutesRa pelagonsa reca Rrmasa Semavalni uZlurebisa ZliT

pirisa maTisa da sxeulisardquo (A-39 175r ndash 175v)

sZali gvirgvini uflis erT-erTi gavrcelebuli da cnobili

simboloa siZe qristologiuri literaturis mixedviT RvTis kavSiri

dedamiwasTan RvTaebriv qorwilad moiazreba radgan ufalindashsiZe

wmindanebs Semkul sasZlod miiCnevs ivanebs masSi anu aRsruldeba

kavSiri ufalsa da adamians Soris moxdeba RvTaebrivi Serwyma ndash

sulieri jvriswera xorcieldeba adamianis Sesvla uflis qorwilSi

rogorc wminda sZlisa am simbolos safuZvlad ldquoaTi qalwulisrdquo igavi

gvevlineba sadac gadmocemulia rom anazdeulma siZem SuaRamisas rom

movida xuTi brZeni qalwuli Seiyvana qorwilSi xolo danarCen xuTs

anTebuli lampriT rom ver daxvdnen siZes ufalma mkacrad uTxra ldquoara

gicni Tqvenrdquo (grigolaSvili 2002 105-106) asketuri cxovreba romlis

saboloo safexuri gvirgvinmosil ldquosZladrdquo sasufevelSi amaRlebaa

moiTxovs ganSorebas yovelive amqveyniurisgan kerZod ki sami

umTavresisgan sakacobrio saqmeebisgan mSobelTagan da

cuddidebobisagan (ampartavnobisgan ndashim) ldquoΟὐδεὶς ἐν τῷ οὐρανίῳ νυμφῶνι

στεφανηφορῶν ἐλεύσεται (στεφανηφόρος εἰσελεύσεται μὴ τὴν πρώτην καὶ δευτέραν καὶ

τρίτην ἀποταγὴν ἀποταξάμενοςmiddot (PG Vol 88 657A) ldquovervin Sevides zecisa

sasZlosa gAcircrgAcircnosani ukueTu ara moigos pirveli igi da meore da mesame

ganSorebaAacuterdquo (sineli 1965 41) bdquoaravin zecaTa sasZlosa Sina

gAcircrgAcircnmosilTaAacute Sevals ar pirvelisa da meorisa da mesamisa mjmneli

jmnisaAacute (A-39 18r)

103

gvirgviniT Semosva wmindanis mudmivi Rwvis bolo safexuria

uWknobi gvirgviniT Semosva niSnavs axal saxlSi damkvidrebas kvlav

sicocxlis xis nayofiT sazrdoobas saukuno sasufevels maT gvirgviniT

TviT macxovari amkobs (grigolaSvili 2002 105-106)

sarke sarke-simbolos igive Tvisebebi axasiaTebs rac sarke-sagans

amboben rom igi aris simbolo warmosaxvis an cnobierebis romelic

atarebs Tavis TavSi SesaZleblobas aireklos xiluli samyaros

realoba filosofiuri azriT sarke samyaros areklvis funqciasTan

erTad iyo TviTSemecnebis saSualebac sarkis simbolო ukavSirdeba

wyals (arekvlis funqciis gamo) da narcisis miTsac (simboloTa 1971

212)

ldquosarkisrdquo simbolo cnobilia pavles epistoledan romelSic

naTqvamia sarke cudad aireklavs WeSmarit Rirebulebebs RvTiuri

samyaro es aris mTeli sistema sarke-saxisa romelic warmodgenilia

rogorc kibe romlis yoveli safexuri gansazRvruli azriT aireklavs

RmerTs (iazikova 1995 88) saTnoebaTa kibeSic Cans sarke-simbolo Tavisi

umTavresi ndash areklvis funqciiT ldquoraJams kaci yovliTurT Seezavos

siyuarulsa RvTisasa maSin gareganca viTarca sarkiTa gamoaCinebs

Sinagansa mas brwyinvalebasa sulisasardquo (sineli 1965 514) ldquoraJams

namdAcirclve yovliTurT kaci viTar-raAacute Tan Seezaos siyuarulsa RmrTisasa

maSin da gareSeca sxeulisa Soris viTarca sarkisa raAacutesme mier

sulisasa aCuenebs brwyinvalebasa esreT didebul iqmnebis mose

RmrTismxilveli igirdquo (A-39 177v)

sxvagan locva rogorc sarke aCvenebs yvelaze cxadad adamianis

RmerTTan urTierTobis xarisxs mis srulyofilebasa da progress

sulieri Rvwis gzaze ldquoἕσοπτρον προκοπῆςrdquo (PG Vol 88 1129B) ldquosaqme

angelozTaAacute sazrdeli uAtildeorcoTa maT ZalTaAacute sixaruli mermisa mis

saukunoAacutesaAacute saqme dausrulebeli wyaroAacute saTnoebaTaAacute winamZRuari

madlTaAacute warmatebaAacute uxilavi sazrdeli sulisaAacute sinaTle gonebisaAacute

mklveli sasowarkveTilebisaAacute sarke sisrulisaAacuterdquo (sineli 1965 483)

ldquomwuxarebisa daAtildesnaAacute simdidre monazonTa memyudroeTa saunje

guliswyromisa ganqarveba sarke warmatebisardquo (A-39 183v-184r)

104

mefe mefe farTo gagebiT aris universaluri da arqetipuli kacis

simbolo sakuTriv koronacia ki ndash warmatebis gamarjvebis amdenad

nebismieri adamiani SeiZleba iwodebodes mefed Tuki man miaRwia Tavis

cxovrebaSi maqsimalur simaRleebs Tavdapirvelad ukvdavebis idea

RvTisgan gadavida mefeze da mxolod mogvianebiT gmirebsa da kidev

ufro mogvianebiT Cveulebriv mokvdavebzec Tuki isini moipovebdnen

warmatebis gvirgvins gadalaxavdnen ra garkveul dabrkolebebs

(ZiriTadad moraluri sferodan) (simboloTa 1971 168) ldquoἀκτήμων μοναχὸς

δεσποτής κόσμουrdquo (PG Vol 88 928C) ldquoupovarebaAacute ganSorebaAacute ars urvaTagan

uzrunvelobaAacute cxorebisaAacute mogzaurebaAacute ars daubrkolebeli da

sarwmunoebaAacute ars mcnebaTa uflisaTaAacute da ucxoebaAacute mwuxarebisagan

monazoni upovari mefe ars amis sawuTroAacutesardquo (sineli 1965 279)

ldquoupovarebaAacute ars zrunvaTa gardadebaAacute uzrunvelobaAacute cxorebisaAacute mogzaur

dauyenebel sarwmunoeba mcnebaTa mwuxarebisa ucxo upovari monazoni

meufe soflisardquo (A-39 108r)

citirebul monakveTSi mefe simbolurad monazons ganasaxierebs

asketi aris amqveyniuri mefe romelmac miaRwia WeSmariti gamarjvebis

mwvervals gadalaxa ra dabrkolebebi igi materialuri TvalTaxedviT

upovaria magram sulieri Rirsebebi mas ayenebs amqveynad yvelaze Zlieri

ndash monarqis rangSi sxva konteqstSi zeciuri mefe ndash RmerTia monarqi

zeciuri samefosi ldquoἀπάθειαν μὲν νοήσεις τὸ τοῦ ἐπουρανίου βασιλέως ἐν οὐρανοῖς

παλάτιονrdquo (PG Vol 88 1149D ldquouvnebelobaAacute esreT gulisAtildemandashvyav viTarmca

palati iyo igi didisa mis meufisaAacute xolo savane mraval arian mas Sina

xolo zRude misi ars codvaTa mitevebaAacuterdquo (sineli 1965 507) ldquoara

Seimtkicnebis diadimaAacute samefoAacute erTisa mier qvisa da arrsquosrul iqmnebis

uvnebelobaAacute ukueTu erTica damTxueviTi udeb-vyoT saTnoebaAacute

uvnebelobas vidreme gulisAtildema-hyo zecierisa mefisa zecaTSinaAacute palate

xolo mravalsavaned Sinagan qalaqisa mis dakarvebani zRuded-ierusalimi

ndash mitevebaAacute igi codvaTaAacuterdquo (A-39 194v-195r)

kviparosi maradmwvane kviparosi zoroastrizmSi ukvdavebis da

maradiulobis aseve Serigebis da simSvidis simbolos warmoadgenda

Zvel saberZneTSi is glovis da sikvdilis simbolo iyo am xes mkvdari

105

cecxlis alis molandebasac uwodebdnen radganac kvipasoss muqimwvane

TiTqmis Savi wiwvi aqvs xolo misi silueti cecxlis enas gvagonebs

berZenTa rwmeniT kvipaross SeeZlo boroti Zalebisgan daecva adamiani

am da im qveyanaSic kviparosis sparsuli saxelwodeba ndash saro friad

gavrcelebuli metaforaa Zvel qarTulSi (simboloTa 2011 109) ldquoΟὐχ

ὑποκλίνει κυπάρισσος εἰς γῆν περιπατεῖνrdquo (PG Vol 88 965D) ldquoviTarca arasada

moidrikos kAcircparozman queyanad simaRle Tacircsi egreTve monazonman

ampartavanman arasada moigos morCilebaAacuterdquo (sineli 1965 318) ldquoara dadrkes

kAcircparisi qveyanadme slvad arca gulmaRali monazoni morCilebisa

mogebadrdquo (A-39 122r)

saTnoebaTa kibeSi kviparosi (gamomdinare misi simaRlidan)

ampartavnebis simboloa rogorc kviparosi ar moixreba aseve zesTmCeni

(ampartavani) ver moigebs morCilebas qarTul literaturaSi es simbolo

ZiriTadad miuTiTebs garegnul mSvenierebaze ndash unaklo aRnagobas

amdenad igi ioane sineliseul konteqstSi metad sainteresoa da axali

im periodis qarTuli saxeobrivi azrovnebisTvis

mtredi matli (tili) gveli (aspiti) drakoni (gveleSapi veSapi)

mtredi uZvelesi droidan iTvleboda RvTaebrivi siwmindisa da

umankoebis simbolod igi Cndeba bibliaSi ramdenimegan warRvnis Jams

noes kidobanTan niskartSi zeTisxilis rtoTi mobrunebuli solomonis

qebaTa-qebaSi aRsaniSnavia agreTve suliwmindis gamocxadeba mtredis

saxiT iesos naTliRebis Jams (simboloTa 2011 153) saTnoebaTa kibeSic

mtredi umankoebis siwmindis simboloa ldquoλεληθότως ὁρᾷς ἐν περιστερᾷ φθεῖραν

(PG Vol 88 841C) ldquosiyuaruli mtkice bunebiTi ganSorebaAacute ars Zacircrisndash

Atildesenebisgan aramed sakrZalav ars rameTu siZvaAacute advilad mieaxlebis mas

da gamoCndebis farulad tredsa mas Soris siyuarulisasa tili igi

siZvisaAacuterdquo (sineli 1965 204) ldquoSors siyuarulisagan mtkicisa bunebiTsa

ZacircrisAtildesenebaAacute xolo siZvaAacute siadviliT meaxlebis mas da micilebiT vxedav

tredisa Soris mxrwnelsardquo (aSiaze minawerSi vkiTxulobT ldquomxrwnelsa

tilsa uwodsrdquo) (A-39 81v)

anton kaTalikosi

ldquoSors ars amisgan siyvaruli bunebiT

ioane petriwi

ganukrZalvelsa siyuarulsa nu

106

anu moyegravesisa wesier ar umkacrod

nusada tredman umankoman TAcircs Soris

Seiwynarosmca matli dauZinebi

da nivTi wmida Seamwikegravelos mwAcircremanrdquo

(910)

hmoneb

raTa sxua raAacuteme ar movides farulad

da tredsa Sina sayuarelsa gamoCndes

mWameli igi matli dauZinebo

ldquoromelsa asxen yurni smenad isminonrdquo

(98)

anton kaTalikosisa da ioane petriwis teqstebSi mtredis

sapirispiro simboluri mniSvnelobiT vxedavT matls xolo eqvTime

aTonelisa da petre gelaTelis TargmanebSi ndash tils (mxrwnels) matlic

da tilic citirebul konteqstSi ZAcircrisndashAtildesenebis mankierebaa ioane

sineli cota zemoT ganmartavs ldquoΜνησικακία ἐστὶ σκώληξ νοὸςrdquo (PG Vol 88

841A) ldquoZAcircrisndashAtildesenebaAacute matli ars gonebisa mWamelirdquo (sineli 1965 202)

ldquoZAcircrisAtildeseneba ars sulisa gesli gonebisa matlirdquo (A-39 81r)

iungis azriT matli aris arseba romelic imis nacvlad rom

sicocxle gasces klavs amgvari ganmarteba ukavSirdeba matlis

miwisqveS arsebobidan gamomdinare asociaciebs da sikvdilisa da

organizmis daSlis boilogiur procesebs amgvarad matli simbolurad

ganasaxierebs xrwnas sikvdils (simboloTa 1971 378) citirebul

konteqstSi igive funqciuri datvirTva aqvs ldquotilsacrdquo cnobilia rom

ldquomatli da Wia veSapTan da gvelTan erTad erT semantikur kategorias

qmnisrdquo (abakelia 1997 5) rogorc qristianul literaturaSi aseve

folklorSi Wia da gveleSapi erTi kategoriis arsebebia (gabrielaSvili

2012 49) yvelaze cxadad gvelgveleSapis simboloTa Sewyvilebasa da

Tanamonacvleobas apokalipsSi vxvdebiT ldquoda gardamovarda veSapi igi

didi gueli dasabamisaAacute romelsa ewodebis eSmaki da satana romeli

acTunebs yovelsa sofelsardquo (gamocx 129) gamocxadebisagan gansxvavebiT

maTes saxarebaSi gvelis gansakuTrebul sibrZneze Tavad macxovari

migvaniSnebs ldquoiyveniT ukue mecnier viTarca guelni da umanko viTarca

trednirdquo (mT 1016) magram Cven cxadad vxedavT rom gvelis bibliur

interpretaciaTagan mainc ufro ldquomacdunebelirdquo da ldquosatanurirdquo arqetipi

damkvidrda (simboloTa 2011 53)

saTnoebaTa kibeSi gansakuTrebiT xSiria da logikuric

gvelisgveleSapis simboloTa negatiur konteqstSi gamoyeneba gvelis

107

veSapis gveleSapis paradigmuli saxeebi erTmaneTis paralelurad

monacvled gamoiyeneba da ama Tu im macdunebel vnebas ganasaxierebs

ldquoraJams mogiAtildedes gulisndashsityuaAacute gankiTxvad moZRuarisa viTarca

siZvisagan ivltode misgan da nu scem yovladve adgil guelsa (τῷ ὅφει

(PG Vol 88 681A) amas aramed mouge veSapsa τὸν δράκοντα (681A) mas da arqu

ara Tu me mTavrisa mis aramed igi Cem ars msajuli (sineli 1965 60)

ldquoraJams Sen gulissityuaman Senman gankiTxvaAacute anu dasjaAacute

winamZRuanvelisaAacute mogivlinos viTarca siZvisagan ganvldi nucaRa

yovlad miscem guelsa amissa mocalebasa nu adgilsa nu Semosavalsa

nu dasabamsa aramed Atildemobd veSapisa mimarT ldquohoAacute macTuro ara me

mTavrisaAacute aramed igi Cemda msajulad dadgardquo (A-39 26r) an kidev

ldquoZAcircrmoAtildesene memyudroe dabudebul aspit geslisa sikudidmosilisa Tavsa

Soris TAcircssa momRebelrdquo (A-39 82r) ldquodayudebuli ZAcircrisndashmoAtildesene aspidi ars

damaluli da gesli sasikudine Tavsa Soris TAcircssa utAcircrTavsrdquo (sineli

1965 205)

rogorc zemoT vnaxeT eqvTime aToneli berZnuli teqstis ldquotOtilden

drpoundkontardquo Targmnis ldquoveSapsardquo drakoni miTologiuri cxoveli da

universaluri simboluri figuraa romelic kulturaTa umetesobaSi

gvxvdeba magram drakonis simbolika aRmosavlur da dasavlur

kulturul tradiciaSi gansxvavdeba drakonis anu gveleSapis simbolika

dasavlur tradiciaSi xSirad Tanxvdeba gvelisas Zveli berZnebi

drakons nebismier gigantur qvewarmavals eZaxdnen igi ganasaxierebda

borot pirvelad Zalebs amitom masze gamarjveba udides simamaces

moiTxovda (simboloTa 2011 59-61) amdenad saTnoebaTa kibeSic brZola

drakonis (qarTulad veSapi gveleSapi gveli) romelic simbolurad

ganasaxierebs romelime sulier mankierebas dasaTrgunad moiTxovs

aranakleb mamacobas vidre miTiuri drakonis damarcxeba es simboluri

saxe imdenad aqtualuria saTnoebaTa kibeSi da iseTi sixSiriT

gamoiyeneba ama Tu im codvasTan kavSirSi rom garejel kaligrafs

108

nikras xelnaweris aSiaze sxva miniaturebTan erTad gveleSapis

gamosaxulebac dauxatavs17

H-1669

kari bWe ndash TiTqmis yvela religiaSi Secnobisa da flobis

universalur simbolod iqca qristianul religiaSi kari qristes (ldquome

var karirdquo- in 19 7-10) da RvTismSoblis (bWe-daxSuli ndash qalwulobis)

aseve sasufevelSi Sesvlis simboloa (simboloTa 2011 99) am

ukanaskneli mniSvnelobiT aris gamoyenebuli kari anton kaTalikosisa

da ioane petriwis CarTul nawilebSi

ldquoaAtildesovs viTarmed oriTare wegraveliliTa

zecisa igi moiyides samefo

da SekrebiTa iwro eqmna bWe zecisrdquo (163)

ldquoTu viTar erTman sityuaman aRiyvana

gonebiT raAacute mxedveloba moigo

guarTa sadgursa goniersa mas bWesardquo (str 289)

17 nikras xelnaweris miniaturebis saTnoebaTa kibis teqstTan mimarTebiT kvleva SesaZloa samomavlod ganxorcieldes

109

ioane sineli saubrobs vercxlismoyvareobis mankierebaze da

imowmebs bibliur epizods qvrivi qalis Sewiruli ukanaskneli xurdebis

Sesaxeb (lk 21 1-4) riTac man moipova caTa sasufeveli amitomac igi

mouwodebs asketur gzaze SemdgarT rom ar izrunon qonebis

SegrovebisTvis glaxakTaTvis daxmarebis keTilSobiluri mizniTac ki

anton kaTalikosi ki Tavis mxriv naTqvams kidev ufro aZlierebs ldquoda

SekrebiTa iwro eqmna bWe zecisrdquo (163)

ioane sineli ldquokarisrdquo simbolos ZiriTadad iyenebs safuZvlis

sawyisis mniSvnelobiT magaliTad ldquoκαταλαλιᾶς θύραrdquo (PG Vol 88 852B)

ldquovTquT pirvelsa amas Tqumulsa amas Sina viTarmed borot ars da

macTur gankiTxvaAacute xolo aw vTquaT mcired raime mravalndash

metyuelebisaTAcircsca romelindashigi mizezi ars da kari misi romlisa mier

Semovals da ufroAacutesad gamovals ZAcircrisndashzraxvaAacute da gankiTxvaAacuterdquo (sineli

1965 212) ldquoTqumul ars vidreme Cuenda sikniniT winaswrobilTa Soris

viTar zedasacTomel friad da TAcircT maT keTilsagonebelTaca Soris

Semavali gankiTxvaAacute ufroAacutesRa gankiTxulobaAacute da enisagan tanjulyofaAacute

xolo aw namdAcirclve mizezisaca da karisa romlisa mier Semovals xolo

ufroAacutesRa ganvals Sesadrginebel mciredTa mier dawesebadrdquo (A-39 84v-85r)

karis funqcia teqstSi ambivalenturia ndash igi SeiZleba iyos

rogorc mankierebis ise saTnoebis safuZveli

mTiebi mze mTvare mnaTobebi simbolurad ganasaxiereben rogorc

RmerTs aseve wmindanebsac ndash axal aRTqmaSi ciskris varskvlavi

qristesTan aris dakavSirebuli igi aseve aris mauwyebeli macne qristes

madliT gabrwyinebuli axali cxovrebisa qarTveli himnografebis (ioane

minCxi miqel modrekili ioane mtbevari da sxvebis) SemoqmedebaSi ki igi

wmindansac miemarTeba (grigolaSvili 2002 99) ldquoὁ δὲ μεγάλῃ σελήνῃ ὁ δὲ τῷ

λαμπρῷ ἡλίῳ προσεοίκασινrdquo (PG Vol 88 881C) ldquosxuaAacute ars romelsa

moRuawebiTa TacircsiTa da sxuaAacute ars romelsa simdabliTa da sxuaAacute ars

romelsa saRmrToAacuteTa niWiTa da gamocxadebiTa Seekras mZlavri igi da

erTi igi mTiebsa msgavs ars da meore ndash didsa mas mTuaresa da mesamendash

brwyinvalesa mas mzesa da amaT yovelTa sayofeli caTa Sina arsrdquo

(sineli 1965 242) ldquosxuaAacute ars RuwaTagan da sxuaAacute ndash damdablebisagan da

110

sxuaAacute ndash saRmrToAacutesa mier gamocxadebisa Sekrulad mqonebeli mZlavrisaAacute

romelime vidreme mTiebsa xolo romelime didsa mTovaresa da sxuaAacute

brwyinvalesa emsgavsnes mzesa xolo erTbamTave zecaT Sina mougies

moqalaqobaAacuterdquo (A-39 95r)

anton kaTalikosi

ldquopirveli ndash mbrZoli brwyinvalesa

mTiebsa

meore ndash xolo aRvsilsa mTovaresa

garna mesame ndash TAcircT SegraveAgraveniersa mzesa

emsgavsnes viTa AtildemebiTa mamaTaTa

viswaveT vicanT angelosebri gvarirdquo

(158)

ioane petriwi

ldquoviTar ciskari naTlisagan wina vals

egreT marxva Cans siwmidisa pirvelad

merme aRmovals mze igi simarTlisa

da gananaTlebs gonebasa wmidasa

da bnelsa nislsa moxueulsa warsdevnisrdquo

(149)

ivane lolaSvili fiqrobs rom eqvTime aTonelis Targmanis

citirebul pasaJSi gadmocemulia ldquogaTenebisa da mzis amosvlis bunebrivi

suraTirdquo romelic ioane petriwma sul sxvagvarad gaiazra petriwTan

ldquomze igi simarTlisardquo metaforuli cnebaa da qriste RmerTs gulisxmobs

(lolaSvili 1968 143) am azris dasabuTebisTvis mas mohyavs

himnografiuli teqstebi sadac qriste marTlac moazrebulia rogorc

ldquomze simarTlisardquo zemoT mnaTobTa simbolikaze saubrisas ukve aRiniSna

rom mze simarTlisa da ciskris varskvlavic Zvel qarTul mwerlobaSi

ganasaxierebda qristes simbolur saxes Tumca am SemTxvevaSi amgvari

gaazreba konteqstidan mowyvetili iqneba da sakvlevi pasaJis azric

daikargeba sinamdvileSi citirebul teqstebSi saubaria sulieri Rvwis

sxvadasxva etapze myof asketTa Sesaxeb romlebic vnebas ebrZvian imis

Sesabamisad Tu romel safexurze imyofebian erTni ldquoSromiTa da ofliTa

AtildeorcieliTa hbrZodis amas mZlavrsardquo meoreni ndash ldquomarAtildeviTa da

mRAcircZarebiTa ewyvebodis masrdquo aseve ldquosimdabliTa da urisxvelobiTa da

wyurviliTa winaaRudgebodisrdquo xolo mesameT ndash ldquosaRmrToAacuteTa niWiTa da

gamocxadebiTa Seekras mZlavri igirdquo (sineli 1965 242) da swored maT

adarebs ioane sineli ciskris varskvlavs savse mTvaresa da mzes ufro

metic ioane sinelis teqsti grZeldeba swored im informaciiT

romelsac Seicavs zemoT citirebuli strofi ioane petriwis

redaqciidan ldquopirvelad ciskari aReRis merme naTeli moefinis da

111

maSinRa gamobrwyindis mzeAacuterdquo (sineli 1965 242) amgvarad saanalizo

strofi arc ioane petriwiseuli CanarTia da mnaTobebic gamoyenebulia

siZvis vnebasTan brZolis sxvadasxva saSualebisa da etapis warmosaCenad

mkurnali ndash ioane sineli saTnoebaTa kibis me-4 TavSi-

morCilebisaTvis ndash vrcel msjelobas uZRvnis moZRvrisadmi morCilebis

saTnoebas da miutevebel codvad miaCnia sawinaaRmdego moqmedeba

moZRvari sulieri mkurnalia sulieri wylulebis gamamrTelebeli

romelic WeSmaritebis gzaze miuZRvis adamians ldquoaramed friadca didi

ars da uZAcircres yovelTa vnebaTa da uZAcircresi ese ars romel arca

SesaZlebel ars advilad TqumaAacute misi da aRsarebaAacute da ganqiqebaAacute winaSe

sulierisa mkurnalisardquo (sineli 1965 328) ldquoumZvinvaresiRa arcaRa

mocalebiT gamoTqumad da aRsaarebad gina ganqiqebad sulierisa mimarT

mkurnalisa SesaZlebelrdquo (A-39 125r)

rto nayofi ndash unayofoba yurZnis mwife marcvali yvela es

simbolo dakavSirebulia WeSmaritebis misaRebad adamianis sulier

mzaobasTan saTave ki kvlavac axali aRTqmaa kerZod igavi mTesvelze

(lk 85-15) ekal-bardebSi davardnili Tesli adamiania romelic

ldquozrunvisagan da simdidrisa da gemoTagan amis soflisaTa vlened da

SeaSTvian da ara nayofier iqmnianrdquo (lk 814) xolo poxier niadagze

dacvenili Tesli isini arian ldquoromelTa guliTa keTiliTa da saxieriTa

isminian sityuaAacute da SeikrZalian da nayofi gamoiRian moTminebiTardquo (lk

815) swored am azriT iyenebs ioane sineli sulis nayofiereba-

unayofobas ldquoοὐ τόπων σκοτία καὶ ἐρημία ἐνισχύει καθrsquo ἡμῶν τοὺς δαίμονας ἀλλὰ

ψυχῆς ἀκαρπίαrdquo (PG Vol 88 945D ldquoara Tu sibnele RamisaAacute anu udabnoebaAacute

adgilisaAacute ganaZlierebs eSmakTa Cuen zeda aramed unayofobaAacute sulisaAacuterdquo

(sineli 1965 299) ldquoara adgilTa sibnele da udabnoebaAacute ganaZlierebs

Zacircnad Cuenda eSmakTa aramed sulisa unayofoebaAacute xolo ars odes da

gangebulebiTica ganswavlaAacuterdquo (A-39 115v)

ioane sineli brZens adarebs yurZnis mkrefavs romelic mwife

nayofs gamoarCevs da Wams xolo ugunuri ndash piriqiT mwife nayofi

WeSmaritebis marcvalia romelsac nayofieri suli irCevs (PG Vol 88

848D) ldquobrZeni mkrebeli marcualsa yurZnisasa mwifeTa maT marcualTa

112

Wamn da mWaxTa ara mihxedavn xolo ugunuri oden cTomaT da borotTa

umzirin moyuasisaTardquo (sineli 1965 211) ldquokeTilman kufxalTmkrebelman

mwifeTa kufxalTa vidreme mWamelman araraAacute mWaxeTaTAcircs izrunvos da

keTilcnobaman da zrunvis mqonebelman gonebaman raodenni vidreme

saTnoebani vieTme Soris ixilnes amaT moswrafebiT Seiswavebs xolo

ugunuri ginebaTa da naklulevanebaTa gamoiZiebs romlisaTvis da Tqmul

arsca ldquogamoiZies ndash usjuloebaAacute moakldes gamomeZiebelni

gamoZiebisaganrdquo (A-39 84v)

rtos simboloc ukavSirdeba nayofis nergis Teslis simboloebs

mas SeiZleba hqondes pozitiuri datvirTvac da negatiuric ndash keTili

Ziridan keTili rto amoizrdeba iseve rogorc keTili Cveva saTnoebis

xolo boroti ndash mankierebis warmomSobia ldquoΧαλεπῆς ῥίζης (Ziri fesvi) καὶ

μητρὸς (deda) χαλεπώτατον ἀπόγονον (Svili Stamomavali) εἶναι ἐν τοῖς φθάσασιν

ἀκηκόαμεν rdquo(PG Vol 88 976B) ldquoborotisa Zirisa boroti rtoAacute guesma

pirvelTqumulsa mas Sina Tavsardquo (sineli 1965 327) ldquoborotisa Zirisa da

dedisa uborotesad Svilad yofad winaswrobilTa Sina guesmardquo (A-39

125r) ldquoeseca vnebaAacute mowyinebisaAacute erTi ars mravalndashmetyuelebisa

rtoTaganni ldquoκλάδωνrdquo (PG Vol 88 857D) (sineli 1965 219ndash220) ldquoerTi da

eseca mravagzis mravalmetyuelebisa rtoTaAacute viTarca da awRa

winamswrobelTa vTquT ars da pirvel SvilT vityAcirc ukue mowyinebasa

romlisa ZliT da sanawevrosaca missa wessa borotsa Sina jaWusa

mivamkAcircdreTrdquo (A-39 87r)

amgvarad saTnoebaTa kibis zemoT damowmebul simboloTa analizma

gamoavlina rom ioane sineli sakmaod Tavisuflia paradigmul saxeTa

gamoyenebisas man kargad icis TiToeuli simboluri saxis Teologiuri

Sinaarsi da swored amis gaTvaliswinebiT rig SemTxvevaSi calkeul

myar tradiciul paradigmul saxeebs uCveulo moulodnel konteqstSi

iyenebs

113

amp 2 saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis originaluri

nawilis simbolika

calke aRniSvnis Rirsia is saxeebi romlebic anton kaTalikosisa

da ioane petriwiseuli variantebis originalur nawilSi gvxvdeba am

avtorebis simboluri azrovneba gansakuTrebiT ki anton kaTalikosis

gamorCeuli da Zalian mravalferovania Tumca ver vityviT rom anton

kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibis originaluri nawilis simbolika

uCveuloa zogadad antonis mxatvruli azrovnebisTvis saTnoebaTa kibis

mxatvruli saxeebis anton kaTalikosis originalur SromasTan msgavsebis

saCveneblad davimowmebT adgilebs wyobilsityvaobidan da proloRi

aTormetTa TueTadan es ki kidev erTxel gvafiqrebinebs rom CarTuli

strofebi aris antoniseuli da maTi Seqmnisas avtori ar eyrdnoba sxva

wyaros miT ufro rom msgavsi informacia ar Cans arc berZnul

teqstebSi da arc Cven xelT arsebul slavur teqstSi

Zvirfasi Tvlebi iakinTi romlis saxelwodebac berZnulidan

momdinareobs xmelTaSuazRvispireTSi izrdeba iakinTi gvxvdeba rogorc

Zvel ise axal aRTqmaSi Zvel aRTqmaSi ndash mRvdelmTavris Zvirfasi

morTulobis Semadgenel nawilad ldquoda qsoo mas Sina naqsovi qvaTagan

oTx stiqoni da stiqoni qvaTaAacute iyos sardioni pazioni samaragdoni ndash

stiqoni da stiqoni meore ndash anTraki da sapfironi da iaspi da stiqoni

mesame ndash ligAcircri da aqati da ameTAcircsosrdquo (gam 21 17-20) axal aRTqmaSi ndash

brwyinvale safuZveli axali ierusalimis ldquoda safuZvelni zRudisani

yovliTa qviTa patiosniTa Semkulni safuZveli pirveli iaspi meore

safironi mesame qalkidoni meoTxe samaragde mexuTe sardonixoAacute meequse

sardioAacute meSAcircde oqro-qvaAacute merve bivrili mecxre topazi meaTe

xrAcircsopasoAacute meTerTmete iakinTi meTormete ameTAcircsoAacuterdquo (gam 1920) iaspic

iakinTis msgavsad gvxvdeba Zvel aRTqmaSic da axal aRTqmaSic (gam 21 17-

20 gamocx 1920 gamocx 43) axali aRTqmis mixedviT igi gamWvirvalea

ldquoda aqunda didebaAacute RmrTisaAacute mnaTobi misi msgavs iyo qvasa patiosansa

viTarca qvasa iaspsa brolis-saxesardquo (gamocx 2111) gamWvirvaloba ki

rogorc erTi ZiriTadi maxasiaTebeli anton kaTalikosis mxatvruli

SemoqmedebisTvis rogorc iaspis ise iakinTis Tvisebaa Zveli qarTuli

114

ldquoandamatirdquo an ldquoadamantirdquo ukavSirdeba berZnul ldquoἀδάμας-srdquo rac

mouTrgunvels niSnavs almasi ndash ldquoyvelaze keTilSobili Zvirfas

qvaTaganrdquo ndash srulyofis siwmindisa da ubiwoebis simboloa (simboloTa

2011 132)

saTnoebaTa kibeSi TiToeuli safexuri anton kaTalikosis originali

strofiT iwyeba romelSic avtori amkobs im saTnoebas romelsac exeba

Sesabamisi safexuri saTnoebebs antoni ZiriTadad Zvirfas Tvlebs

adarebs magaliTad saTnoebaTa kibis pirveli ori Tavi ndash sofliT

gamosvlasagan da uzrunvelobisaTvis Sedarebulia iakinTis

siZvirfasesTan radganac swored am or sabaziso saTnoebaze dgas

asketuri cxovrebis mTeli Semdgomi periodis moRvaweoba an kidev

glovis saTnoeba romelic umniSvnelovanesi safexuria sulieri

srulyofis gzaze Sedarebulia iaspTan da almasTan aseve ldquouxrwnel

vardTanrdquo cnobilia rom vardi silamazis mSvenierebis simboloa

saTnoeba da zogadad asketuri moRvaweoba ki qristologiuri gagebiT

swored mSvenierebaa

Zvirfasi Tvlebis gamoyeneba simboluri SinaarsiT damaxasiaTebelia

anton kaTalikosis mxatvruli enisTvis zogadad amgvari simboluri

metyvelebiT igi gaxazavs sulieri cxovrebisTvis uaRresad mniSvnelovan

aspeqtebs magaliTad is originalur SromaSi wyobilsityvaoba Zvirfasi

Tvlebis simbolikas iyenebs Sio mRvimelis mier Seqmnili sagaloblebis

misamarTiT avtoris poeturi niWis warmosaCenad (sulava 2006173) sxva

SemTxvevaSi antoni iezekielis Semoqmedebas adarebs Zvirfass Tvlebs

(sulava 2006185) anton kaTalikosisTvis es niWi imdenad aris

mniSvnelovani ramdenadac sulieri TvalsazrisiT WeSmaritad Rirebulis

gandidebisken aris mimarTuli

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquoglova netari suli RmrTis SemaerTi

lmobiT gulisaT aRmonaceni gvari

oqros-feri frTe TAcircT naTlisad mimyvani

vardi uxrwneli AcircakinTi mWAcircrvali

iasp ZAcircr-fasi samefo adamasirdquo

ldquoorion samzo ucxo sagang adamasrdquo

(410)

ldquoSenni Sairni iezekiel dido

akrostixorni iasp-sWAcircrven sardion-

margaliteben urTierTas kidulni

115

(7 I orig str)

ldquoTqmulTare zem o rTa ZAcircr-fas spekalTa

AcircakinT mWAcircrv e se eSesabamvis

sulTmwmedi saqe b rkial elvar mbzinvarirdquo

(3 I orig str)

Zvirfas-spekaloben kma Cemda

gansamdidrad

Segeferebis qebaAacute brZenTa Tanardquo

(str 767)

ldquoiakinT-mWAcircrvi TAcircT margalit-lal

aRsxmulrdquo (str 491)

ldquoaqa hsCans erTad iasp-sadaf-minani

mWAcircrual-spetaknirdquo (str 572)

feris simbolika yvelaze universaluria igi konkretuli funqciiT

gamoiyeneboda liturgikaSi xelovnebaSi literaturaSi (simboloTa

1971 52) anton kaTalikosis saTnoebaTa kibeSi gamoyenebuli ferTa

simbolika ZiriTadad moicavs naTel ferebs ndash elvare brkiali mWAcircrvali

da sxva

naTeli sxvadasxva kulturaSi ganasaxierebda adamianis suls

kosmiur energias morals inteleqts Svid ZiriTad saTnoebas

(simboloTa1971 187) sakmaod gavrcelebuli es qristianuli simbolo

bibliur saxismetyvelebaSi RvTaebrivi arsis gamomxatvelia Teofania

anu RvTaebrivi gamocxadeba naTelTanaa dakavSirebuli (grigolaSvili

2002 102)

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquooqrosferi frTe TAcircT naTlisad

mimyvani

vardi uxrwneli AcircakinTi mWAcircrvalirdquo

(7 I orig str)

ldquouzadosagan naTlisa qmnili naTladrdquo

(str 302)

citirebul pasaJebSi naTeli RmerTs miemarTeba saTnoeba adamians

miuZRvis naTlisken RmerTisken danarCeni ferebi romelTa Sinaarsi

SeiZleba gagebul iqnas imavenairad miemarTeba saTnoebebs es ferebi

116

dakavSirebulia siwmindesTan sispetakesTan swored ise rogorc

asketuri Rvwis gzaze mopovebuli saTnoebebi magaliTad uvnebeloba

aris elvare ucxoeba ndash brkial elvar mbzinvari naTeli RvTis simboloa

ioane petriwis teqstis originalur CanarTebSic

ldquoAtildeseneba ese TAcircT iyos Senda marad

sikudilisa hpoeb sulisa AtildeorcT ganmyreli

eha ganmgebi soflisa sxuasa mixual

naTlisa maRlis imis didis Semtkbobi

esreT wmidaTa kualsa navT-sayudelsardquo (str 62)

aseve naTelTan da naTel ferebTan aris dakavSirebuli oqro da

oqrosferi romelic ZiriTadad sulier siwminded sulier

Rirebulebad aris gaazrebuli religiuri Sinaarsis teqstebSi asea es

anton kaTalikosis mxatvrul naazrevSic

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquouvneboba oqrov mgebo sulTaTAcircs

elvarev saqe b rZenTadmi samkobo aw

brkiali ig i gegraverdiv hfine CegraveAgravendami

erT keTilobi sawyurisadmi xedegravead

locvisa frTiT a Rmfeno mimarT mzisardquo

(29 I orig str)

ldquoTqmulTare zem o rTa ZAcircr-fas spekalTa

AcircakinT mWAcircrv e se eSesabamvis

sulTmwmedi saqe b rkial elvar mbzinvari

ucxoeba imier lTolva amriT

xolo jegravearisa tAcircrTva qristes msgavsebardquo

(3 I orig str)

ldquomefa mowame Tov brwyin brkial-mnaToberdquo

(410)

ldquoes qristes sZali iasp-mWAcircrual-lalrdquo

(406)

ldquobzinuAgraven marcualni

eluAgraven leqsebi ZAcircrfas spekalT umjobes

brwyinuAgraven sityuanirdquo (str 735)

ldquohswameds da mbzinuared sufTa hyofs

gonebasardquo (str 396)

frTa frTebi simbolur saxismetyvelebaSi gaigivebulia

warmosaxvasTan azrTan sulierebasTan qristianul kulturaSi frTa

ganasaxierebs samarTlianobis mzis sinaTles romelic anaTebs marTalTa

gonebas da radganac igi aseve moicavs sakuTar TavSi mobilobisa da

117

gadaadgilebis SesaZleblobas es ukanaskneli funqcia gaerTianebuli

ldquoganaTebisrdquo ldquogabrwyinebisrdquo daniSnulebasTan gamoxatavs sulier evolucias

(simboloTa1971 374) frTis simbolos am azriT xSirad iyenebs anton

kaTalikosi

saTnoebaTa kibe proloRi aTormetTa TueTa

ldquosamoba sam-mze saRmrTos TAcircTebis ricxvi

aRsaval sakib aRmyvani erTisad mzis

TAcircT ganmamRrTobi momgeTa qmnilTa

RmerTTa

netar ama frTiT orbisa frenis warmrTAcirc

oqros frTe isa brwyinualis ukeTesisrdquo

(30 I orig str)

ldquolocAcircsa frTiTa keTilobisa casa

mfrinvali orbi aRsruli uzadosadrdquo

(S-3731 113)

ldquotAcircxon xedAcircsa frTiTa meoqrosfere

mimxedvi mzisa datevnisaebr mWuretirdquo

(S-3731 99)

wyobilsityvaoba

ldquovin mRAcircme ifrTe aRmyuani zecad Siordquo

(str 492)

frTiTa oqrois urCeulesiT moxuAgraved

(str 493)

saTnoebaTa kibeSi frTas ambivalenturi Sinaarsi aqvs pozitiuri ndash

gamoxatavs sulier progress romlis saboloo mizania Teozisi

ldquolocvisa frTiTa Rmfeno mimarT mzisardquo (29 I orig str) - swored

amgvari azri Cans petriwis originalur strofSic ndash ldquolocvisa frTiTa

TAcircsebiT aRmyvanebirdquo (102) da negatiuri mniSvnelobiT ndash sulSi vnebis

mankierebis progresis gamomxatvelia

ldquodia mraval-gzis orZAcircli frTovan iqmna

qegraveAgraveyaniT maRlad aRebuli freniTa

eg-saxed odes cud-dideba Sesruldes

zesT-mCenobisa frTiTa borot maRlobdes

da iSegraveAgraves hazri satanas gardmomTxevirdquo (222)

margaliti margalits rogorc simbolos gansxvavebuli funqciuri

datvirTva aqvs sxvadasxva kulturaSi saerTo is aris rom yvelgan

erTnairad didia misi mniSvneloba Cinur kulturaSi margaliti aris

118

erT-erTi yvelaze gavrcelebuli emblema mahmadianur religiaSi igi

ganasaxierebs samoTxes maT aseve swamdaT rom margaliti aris

produqti ori stiqiis cecxlisa da wylis SeerTebis margaliti

muslimur kulturaSi simbolurad ganasaxierebda aseve adamianis suls

(simboloTa1971 251)

rac Seexeba qristianul samyaros aq margaliti mravali aspeqtis

Semcveli mniSvnelovani saxe-simboloa igi gulisxmobs umaRles sulier

faseulobas kanons saRvTo WeSmaritebas TviT macxovars es simbolo

saTaves iRebs saxarebaSi usasyidlo margaliti aRniSnavs caTa

sasufevels s averincevi SeniSnavs rom mogvianebiT margaliti iqca

TviT qristes simbolod da es interpretaciebi ar gamoricxaven

erTmaneTs radgan mopoveba WeSmaritebisa romelic TviT qristea niSnavs

maradiuli sasufevlis mopovebasac (grigolaSvili 2002 94) anton

kaTalikosic margalitis simbolos iyenebs sulieri faseulobis saRvTo

WeSmaritebis mniSvnelobiT magaliTad saTnoebaTa kibis Sesaval

originalur strofSi margalits uwodebs dumilis saTnoebas

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquodumili saRmrTo sulisa gansamdidri

margaritTagan aRmonaRTa sibrZnis zRAcircT

im keTilobiT TAcircT iesom romeli

laRTa winaSe viT hqmna borotmsajulTa

imiTve mdumi issferve hsdums qristesTAcircsrdquo

(11 I orig str)

ldquompyrobni TAcircs Soris ZAcircrfasTa

margaritTardquo (str 710)

citirebul strofSi anton kaTalikosi miuTiTebs sinedrionis

samsjavroze msajulTa winaSe dadumebul iesoze ldquoda aRdga mRdelT-

moZRuari igi Soris da hkiTxa iesus da hrqua araras miugeba rasa-ese

Segwameben Sen xolo iesu dumna da araraAacute miugo maTrdquo (mark 146162)

anton kaTalikosis redaqciis originalur CanarTebTan SedarebiT

ioane petriwiseuli teqstis originaluri saxismetyveleba ar aris

mravalferovani am ukanasknelSi iSviaTia simboluri azrovnebis

nimuSebi romelTagan gamovyofT Semdegs

aCrdili ioane petriwi saTnoebaTa kibis originalur strofSi

aCrdilis simbolos iyenebs amqveyniurobis rogorc araWeSmariti

119

Rirebulebis azriT amitom adamiani unda gaurbodes aCrdilTa samyaros

da unda iltvodes WeSmaritebis Semecnebisken (Sdr platonis

gamoqvabulis miTs ndash im)

ldquosofliT sivltola srulTa ars WeSmaritad

romelTa ese aCrdili moeZulos ndash

umyofo arsi sizmari naAtildesovnebi

arodes mdgomi culadi da warmavali

mqonebelTa da uqonebelTa sworirdquo (4)

marjvena marjvena-marcxena erT-erTi umTavresi simboluri opoziciaa

kulturis istoriaSi marcxenas tradiciulad uaryofiTi semantika aqvs

xolo marjvenas - pozitiuri (simboloTa 2011 136)

ldquosiwmide-xati didTa maT gonebaTa

iswave da Sen imas SeesakuTre

wmidaTa Tana sulTa ze aRgiyvanebs

marjueniT dagsvams aqa jmnilsa AtildeorcTagan

itrfe sulisa Tacircsi Senda maradisrdquo (142)

citirebul konteqstSi ldquomarjueniT dasmardquo gulisxmobs zeciur

sasufevelSi damkvidrebas da misi safuZveli ra Tqma unda saxarebas

ukavSirdeba igive mniSvneloba aqvs RvTis ezos

ldquomonazono Sen simdable Seiyuare

simSAcircde marxva siwrfoeba umanko

siyuaruli da mowyaleba maRali

amiTa sZlie sificxesa warmdebsa

da Sedi merme ezosa erTisasardquo (str 175)

amrigad poeturi teqstebis originalur CanarTebSi gamoyenebul

simboloTa analizi gvafiqrebinebs rom anton kaTalikosi ar qmnis

misTvis uCveulo axal simbolur saxeebs rac ucxo iqneboda misi

mxatvruli azrovnebisTvis amdenad vfiqrobT CarTuli strofebi aris

antoniseuli da maTi Seqmnisas avtori ar eyrdnoba sxva rame wyaros

miT ufro rom am strofebis wyaro ar Cans arc berZnul teqstebSi da

arc Cven xelT arsebul slavur teqstSi rac Seexeba ioane petriwis

CarTul strofebs aq simboloTa gamoyeneba imdenad iSviaTia rom

teqstis originaluri nawilis saxismetyvelebaze saubari rTuldeba

120

Tavi IV

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli

Targmanebis filosofiur-Teologiuri terminologia

SeniSnulia rom Sua saukuneebis religiur teqstebSi gamoyenebul

terminTa mniSvnelobis dazusteba imdenad iyo aucilebeli ramdenadac

terminTa gaurkvevloba Tu gansxvavebuli gageba bizantiur qristianul

samyaroSi (da maSasadame saqarTveloSic) xSirad cxare saeklesio

diskusiebis sababi xdeboda xolme da ara marto diskusiebisa aramed

mwvaleblad gamocxadebisa da eklesiidan gankveTisac ki (meliqiSvili

2011 23) ucxo enaTa ldquoCueulebisamebrrdquo Targmnam wyaroTa uzustesad

gadmocemis cdam efrem mcire da ioane petriwi aiZula qarTuli enis

gamomxatvelobiT resursebSi gamoenaxaT yvela moqmedi da potenciuri

saSualebani da maqsimalurad gamoeyenebinaT isini es iyo samecniero

enis qarTuli saRvTismetyvelo filosofiuri Tu lingvisturi

terminologiis Seqmnis aucilebeli piroba (doborjginiZe 2012 89)

gamomdinare iqidan rom Cven xelT gvaqvs sxvadasxva epoqaSi

gansxvavebuli literaturuli stiliTa da gemovnebiT Seqmnili erTi

teqstis ramdenime redaqcia vfiqrob gansakuTrebiT saintereso iqneba

teqstis am kuTxiT Seswavla rogorc viciT eqvTime aTonelis Semdeg

saTnoebaTa kibe Targmna petre gelaTelma epoqis axali

moTxovnilebidan gamomdinare (berZnul dedanTan Targmanis maqsimalurad

daaxloeba) petre gelaTelis Targmanis mizandasaxuleba kargad Cans

terminTa analiziTac radgan rogorc viciT gelaTuri skolis

Targmanis standartebi pirvel rigSi terminTqmnadobasa da maT

dazustebas gulisxmobda

upirveles yovlisa unda aRvniSnoT rom saTnoebaTa kibe

praqtikuli daniSnulebis teqstia teqstSi mocemulia praqtikuli

xasiaTis instruqciebi potenciuri mkiTxvelisTvis romlis miRmac

igulisxmeba asketur RvwaSi myofi adamiani amitom nawarmoebisTvis ar

aris niSandoblivi (Sua saukuneebis filosofiuri teqstebisTvis

damaxasiaTebeli) sistemurad Camoyalibebuli cnebiTi ena magaliTad

teqstis erT-erTi mkvlevari Aandrei kordoCkini saTnoebaTa kibis

121

anTropologiur terminologiasTan dakavSirebiT ambobs rom Zalian

rTulia patristikul literaturaSi mwyobri anTropologiuri

Sexedulebebis povna ramdenime gamonaklisis garda rogoricaa

magaliTad grigol noseliს nemesios emeselis Txzulebebi

gansakuTrebiT rTuladaa saqme sulier cxovrebaze daweril

traqtatebSi magaliTad bevr qristian mweralTan da maT Soris ioane

sinelTanac rogorc ukve aRvniSneT goneba da guli ar aris

ganmartebuli aramed isini SeiZleba aRiweros mxolod maTi moqmedebebis

Sesabamisad adreuli periodis mwerlebi maT Soris ioane sinelic

iyenebdnen anTropologiur terminologias sulieri cxovrebasTan

dakavSirebuli WeSmaritebis martivad gadmosacemad ioane sineli guls

da suls an kidev gonebas da suls (psixes) xSirad sinonimebad iyenebs

aseve igi saubrobs gulis Tvalze sulis Tvalze gonebis Tvalze

rogorc gansxvavebul anTropologiur realobebze romelTac aqvT

Sinagani Wvretisxedvis erTnairi unari amgvarad kibe ar aris

anTropologiuri traqtati da sineli ar warmogvidgens mwyobr

anTropologiur sistemas Tumca mis mier gamoyenebuli anTropologiuri

terminologiis analizi dagvexmareba misive Teologiis gagebaSi

(kordoCkini 2003 34) igive unda iTqvas ioane sinelis teqstis

filosofiur terminologiaze romelsac Txzulebis mizandasaxulobidan

gamomdinare ar aqvs Camoyalibebuli sistemuri saxe amis miuxedavad

teqstisTvis niSandoblivi sxvadasxva jgufis terminebis analizi da maTi

qarTuli Targmanis specifikis gaTvaliswineba iZleva qarTul garemoSi

filosofiuri terminologiis Camoyalibebis procesis diaqroniul

WrilSi danaxvis saSualebas

aRsaniSnavia rom saTnoebaTa kibis petre gelaTeliseuli

Targmanis terminologiis kvlevis Sedegad e WeliZe gamoyofs terminTa

jgufs romelic niSandoblivia mxolod petre gelaTelis cnebiTi

enisTvis rdquoaRniSnuli Targmani erTi mxriv ganicdis XII s-is gelaTuri

skolis mkveTr gavlenas anu aRibeWdavs sakuTriv gelaTur

(arapetriwul) terminologias meore mxriv uTuod saxezea

petriwiseuli gavlenac mesame mxriv aSkarad gamoiyofa axali

122

niSandoblivad petre gelaTeliseuli terminTSesatyvisobanic rac

mTargmnelis terminologiur specifikas qmnisrdquo (WeliZe 1996 674)

sadisertacio naSromis am nawilSi gaTvaliswinebulia anton

kaTalikosiseuli redaqciis originaluri nawilic radganac teqtis

araoriginaluri nawili ZiriTadad petre gelaTelis Targmanis

gadamuSavebaa da xSir SemTxvevaSi terminologiiTac misganaa

davalebuli igive SeiZleba iTqvas ioane petriwiseul poetur

gadamuSavebaze romelic eqvTime aTonelis Targmans misdevs xolo rac

Seexeba ioane petriwis teqstis originalur CanarTebSi gamoyenebul

terminologias masze specialuri kvleva Caatara iv lolaSvilma

(lolaSvili 1968 139-165) da amdenad amaze sagangebod aRar SevCerdebiT

123

amp 1 logikuri terminologia

gamoCineba aRmosaCeni apodiqsis silogizmi gamoxategravea

gulisAtildemayofa gulissityua goneba gagonebaAacute mogonebaAacute

midmogoneba mimogoneba

saTnoebaTa kibeSi sakmaod mravalferovnia logikuri

terminologia amaTgan ramdenime maTganze gavamaxvileb yuradRebas

logikis ZiriTadi cnebebia ldquodasabuTebardquo da ldquosilogizmirdquo18 am

cnebebis Sesatyvisad efrem mcire da arsen iyalToeli iyeneben

bdquogamoCinebasldquo (arseni-ldquogamomaCineblobasacrdquo) romelsac orgvari

mniSvneloba hqonda yofiTi ndash Cveneba da specialuri terminologiuri ndash

ldquodasabuTebardquo bdquogamoCinebaldquo zmnis paralelurad zog SemTxvevaSi

gamoiyeneboda berZnuli ldquoapodiqsisldquo (meliqiSvili 2011 96)

terminebi ldquosilogizmirdquo ldquogamoCinebardquo ldquoapodiqsirdquo gvxvdeba saTnoebaTa

kibis antoniseuli redaqciis originalur nawilSi19 tradiciuli

mniSvnelobiT ndash bdquomsjelobaldquo bdquodasabuTebaldquo

ldquovinaTgan sityegravea psixisa gonieris

gamoxategravea ars ganhsja gamoCineba

rameTu amas saqmobs gulis-Atildemis-yofa

pirveliT nivTTa srulad savsed ganmyofi

meoriT msazRegraveri da sxAcircT mesilogizmerdquo (118)

termini ldquogamoCinebardquo warmodgenilia sintaqsur wyvilSi

ldquogansjasTanrdquo baumaisteris filosofiis qarTul Targmanze (ldquofrederikos

xristianos baumaisterisa gorliciurisa Rimnaziisa rektorisa da

dasabami filosofiisa axlisa sargeblad yrmaTa sxolis SinaTa qmnili

da mravalTa mier igavTa da magaliTTa ZvelTagan mweralTa hromaelTasa

moRebulTa ganmartebulirdquo) darTul komentarebSi antoni wers gansjas

awarmoebs ldquosuli kacobrivirdquo gansja SeiZleba iyos rogorc naTeli ise

bneli Tu gansja bnelia maSin warmoiSveba Secdoma da piriqiT (kukava

18

ldquosAcirclloggizmosani ndash ese Sesityva rame ars viTarmed Seyra sityvaTani

sAcirclloggizmosani romel ars TanaSesityvaAacuterdquo ndash ganmartavs saba 19

specialurma kvlevam gamoavlina rom msgavsi Sinaarsis pasaJs ar Seicavs arc sxva qarTuli redaqciebi arc berZnuli teqstebi da arc slavuri da inglisuri Targmanebi

124

1996 32) bdquogansja ndash gamoCinebasldquo ukavSirdeba termini bdquogulisAtildemayofaldquo20

niko CubinaSvili Tavis leqsikonSi aRniSnuli terminis filosofiur

mniSvnelobas Semdegnairad ganmartavs ndash ldquoZali ganTAcircsebiT warmodgenad

nivTTardquo (CubinaSvili 1961) ndash azrovneba Semecneba amdenad antonis zemoT

citirebuli originaluri strofis azri SeiZleba ase ganvmatroT

sityva aris gamoxatva (am konteqstSi ndash saxis formis micema ndash im)

gonieri sulis azrovnebis msjelobis rac niSandoblivia SemecnebiTi

procesisTvis romelic jer anawevrebs movlenebs Semdeg gansazRvravs

dabolos ndash asabuTebs citirebul strofs antoni agrZelebs

bdquoamaTi Atildemeva wesier droebiTad

ars ara codegravea ldquo (A-711 119)

saTanado dros amgvari ldquogonivrulirdquo metyveleba ar aris codva

anton kaTalikosi baumaisteris filosofiis qarTul Targmanze

darTul komentarebSi erTmaneTisgan asxvavebs gonebasa da

gulsixmisyofas adgens rom gulisxmisyofa aris gonebis moqmedebis

unari misi ldquoZalirdquo amitom Secdomad miaCnia maTi gaigiveba rasac adgili

aqvs rusul saxelmZRvaneloebSi sadac am or movlenas gansxvavebuli

termini ar aqvs swored amiT aixsneba maTi erTmaneTSi aRreva qarTulSi

maTi Sesatyvisi terminebi arsebobs da amdenad aRrevac gamoricxulia

(kukava 1996 28) (bdquogulisAtildemayofaldquo specialur filosofiur leqsikonSic

ganmartebulia rogorc Semecneba gageba (ZvelqarTul 2010 105-107)

aRniSnul termins ramdenime berZnuli Sesatyvisi aqvs rogorc ukve

aRvniSne zemoT citirebuli saanalizo strofi originaluria amitom

davimowmebT masalas antoniseuli redaqciis im araoriginaluri

nawilidan romelSic kvlav es terminia gamoyenebuli

bdquoucxoeba ars CegraveAgraveuleba ukadri

gulis-Atildemis-yofa ara gancxadebulildquo (32)

ldquoucxoebaAacute ars ukadnieroAacute CueulebaAacute ucnauri sibrZne

ganucxadebeli gulisAtildemisyofaAacuterdquo (A-39 19r)

bdquoucxoebaAacute ese ars ganSorebaAacute kadnierebisagan sibrZne ucnauri da

mecnierebaAacute gamoucxadebelildquo (sineli 1965 43)

20

bdquogonebiT axma da gulTa Sina Setanaldquo (Semecneba ndash i m) - sulxan-saba orbelian

125

rogorc vxedavT citirebul konteqstSi anton kaTalikosi iyenebs

petre gelaTelis Targmans romelic Sua saukuneebis filosofiuri

tradiciisamebr berZnul bdquoσύνεσις-sldquo (bdquogagebaldquo bdquoSemecnebaldquo)

ldquogulisAtildemisyofadrdquo Targmnis asevea petre gelaTeliseuli Targmanis sxva

adgilebSic ldquoτοῦ ἀσυνέτου θυμοῦrdquo (PG Vol 88 841A) ndash ldquougulisAtildemoAacutesa

guliswyromisaganrdquo (A-39 80v) ldquoiZio borotTa Soris gulisAtildemisyofaAacute

(ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 897D) da ara hpoordquo (A-39 104v) ldquoara yofad wesisa gina

gulisAtildemisyofisa (ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 1021D) ugulisAtildemoTa maT Soris (ldquoἐν

ἀσυνέτοιςrdquo PG Vol 88 1021D)rdquo (A-39 146r) eqvTime aTonelis redaqciaSi ki am

sityviT naTargmnia sxvadasxva berZnuli leqsikuri erTeuli mag berZ

bdquoἘπιτήρειrdquo-s (PG vol 88 949B) bdquogulisAtildemandashhyofdldquo (sineli 1965303) romelsac

petre gelaTeli Targmnis rogorc bdquozeddasWuretdldquo (A-39 116v) rac ufro

zusti Targmania an kidev bdquoδιακρίσεως ὑπόθεσιςldquo (PG 980D) eqvTime aTonelTan

ndash ldquoZali ars gulisAtildemisndashyofisaAacuterdquo (sineli 1965335) petre gelaTelTan ndash

bdquoganmsjelobiTisa mizezildquo (A-39128r) berZ ldquoσύνεσις-isrdquo qarTul Sesatyvisad

ki eqvTime aToneli ZiriTadad ldquomecnierebasrdquo iyenebs ldquoviTarmed eZiebde

ukeTurTa Tana mecnierebasa (ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 897D)rdquo (sineli 1965 268)

ldquoara ars wesi anu mecnierebaAacute (ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 1021D) ukeTurTa maT

Tanardquo (sineli 1985 386) amrigad eqvTime aTonelis redaqciaSi

ldquogulisAtildemisyofa-drdquo naTargmnia araerTi berZnuli leqsikuri erTeuli

xolo petre gelaTeli ldquogulisAtildemisyofa-srdquo iyenebs ZiriTadad berZ ldquoσύνεσις

ndash isrdquo qarTul Sesatyvisad

rogorc aRvniSneT Sua saukuneebis filosofiur literaturaSi

ldquogamoxatvardquo niSnavs formis saxis micemas gansaxierebas am terminiT

iTargmneboda aRniSnuli mniSvnelobis ramdenime berZnuli sityva

διασχηματίζω - ldquoviTarca gamoixate egreT ganage cxorebaAacute Senirdquo (bas equs

g aT 105 30-31) μορφόω ndash ldquoviTar-igi gamoixatos raAacute da Seisaxos arsebaAacuterdquo

(damask dial 271 efr) χαρακτηρίζω ndash aramca kualad Seicvalebodes

ganwesebani ese da dawesebani saxelTani aramed gamoxatvidesmca erTisa

da Seurevnelisa bunebisa TAcircTebaTa (damask gard 171 ars) (ZvelberZnul

201055) citirebuli konteqstebi iseve rogorc anton kaTalikosiseuli

126

redaqciidan zemoT ganxiluli strofi terminis ldquogamoxategraveardquo swored am

mniSvnelobas uWers mxars ndash gamosaxva formis micema Tumca aRniSnuli

termini antoniseul redaqciaSi sxva mniSvnelobiTac gvxvdeba

eqvTime

aToneli

petre

gelaTel

i

ioane

petriwi

anton

kaTalikos

i

PG Vol

88 1860 (edMigne)

Νεοελλενικὴ

ἀπόδοσε Ιερὰ

Μονὴ

Παρακλήτου21

(teqsti

momzadebuli

parakletis

monasterSi)

126avit

126t

Targman

i

inglisuri

Targmani

yovlisa

sityAcircsa

winamZRua

r ars

mogoneba

Aacute

yovlsa

sityAcircsa

winaZRAcircs

gagonebaAacute

mogonebis

a

winamZRua

ri sityua

ars (str

63)

win-uZRAcircs

sityvas

raAacuteme

gamoxategravea

(61)

παντὸς

λὸγου

προεγεῖται

ἔννοια

(PG 793B)

Κάθε λόγο

προηγεῖται σκέψις

(61)

Всякому

слову

предшест

вует

помышле

нiе (61)

Every word is

preceded by

thought (61)

ἔννοιαα romelic momdinareobs sityvidan νοῦς (goneba) da niSnavs

gagebas gaazrebas gansjas fiqrs azrovnebis process eqvTime aToneli

(da mis kvaldakval ioane petriwi) Sesabamis konteqstSi Targmnis

terminiT bdquomogonebaAacuteldquo petre gelaTeli ndash bdquogagonebaAacuteldquo xolo anton

kaTalikosi ndash bdquogamoxategravealdquo bdquogagonebaldquo Zvel qarTul filosofiur

teqstebSi niSnavda azrovnebis process gansjas diskursiul azrovnebas

Semecnebis process asea magaliTad ioane petriwis TargmanebSi ldquosuli

TAcirciT TAcircs-Soris maSin ars odes gulis-isityuvides xolo odesme

gonebasa Soris raJams gaigonebdes viTar Soris sagrZnobelTa iqmnebis

vnebaAacute raJams igrZnobden egreTve da sulsa Soris raJams gaigonosrdquo

(nemesios petr 732) (ZvelqarTul 201048) asevea zemoT damowmebul

eqvTime aTonelis Targmanidan ldquomogonebaAacuterdquo romelic azrs mosazrebas

21 ix httpdocplayergr336106-Klimax-toy-avva-ioannoy-kathigoymenoy-ton-monahon-toy-oroys-sinahtml parakletis

monastris axalberZnul teqsts (kaTarevusa) romelsac struqturulad (Tavebis TanmimdevrobiT)

emTxveva anton katalikosis teqsti sxvagan mivuTiTebT mxolod im SemTxvevaSi Tuki saanalizo

pasaJi aCvenebs arsebiT semantikur gansxvavebas

127

niSnavs mas Sua saukuneebis filosofiur teqstebSi xSirad iyenebdnen

berZn bdquoἔννοια-sldquo qarTul Sesatyvisad

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriwi

anton

kaTalikosi

patrolog

ia greka

slavuri

Targmani

inglisuri

Targmani

bdquoulmobel

obaAacute

udebebaAacute

ars

damtkicebu

li sibrme

ars

gonebisaAacuteldquo

ulmobeloba

Aacute ars

Semtkicebul

i udebebaAacute

mconari

gagonebaAacuteldquo(11

5v)

--------- ulmobeloba

ars mtkice

udebeba

da gamoxategravea

Sereuli

mconari

(172)

ναρκῶσα

ἔννοια

(PG 932B)

Oцѣпенѣнiе

Mысли (182)

Benumbed

thought (182)

rogorc paraleluri teqstebidan damowmebulma masalam gvaCvena

berZnuli ἔννοια-s qarTuli ekvivalenti eqvTime aTonelis TargmanSi aris

bdquogonebisaAacuteldquo petre gelaTelTan ndash bdquogagonebaAacuteldquo (razec aseve miuTiTebs

ediSer WeliZe mkvlevari aseve aRniSnavs rom garda terminisa

bdquogagonebaAacuteldquo petre gelaTeli berZ ἔννοια-s qarTul Sesatyvisebad iyenebs

bdquogonebaAacuteldquo bdquomogonebaAacuteldquo bdquomgoneblobaAacuteldquo bdquosagonebelildquo (WeliZe 1996 419)

Tumca yvelaze xSirad petre gelaTelis TargmanSi berZ ldquoἔννοια-srdquo

qarTul ekvivalentad gamoyenebulia ldquogagonebardquo da ldquogonebardquo ldquonaSob

gagonebaTa (ἐννοιῶν ndash PG Vol 88 805Α) cremli xolo mama gagonebaTa (ἐννοίας

ndash PG Vol 88 805Α) sityAcirceri gonebaAacuterdquo (A-39 68v) ldquome amaTsa uwulilesi

gagonebaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG Vol 88 897B)rdquo (A-39 104r) ldquoCuen Soris gagonebisa

(ldquoἔννοιανrdquo PG Vol 88 989C) Tqumad Atildeel-vyoTrdquo (A-39 132r) bdquosxua mwikuli

locvisaAacute da sxua uCinoyofaAacute da sxua parvaAacute da sxua biwi mwikuli ars

RmTisami wardgomaAacute da uadgiloTa gagonebaTa (ἐννοίας ndash PG Vol 88 1133B)

ocnebulobaAacute uCinoyofaAacute ars zrunvaTami usargebloTa wartyuebulobaAacute

parvaAacute ars ugrZnobelad gagonebisa (τὴν ἔννοιαν ndash PG Vol 88 1133B)

dabnevaAacute biwi ars winadarwyumaAacute viTarca raAacuteme maSin Cuenda

moaxlebulildquo (A-39 184v) ldquoyovlisa mogonebisa (ldquoἐννοίαςrdquo PG Vol 88 897C)

da gulissityAcircsa siZvaAacute sulisaAacute vnebisSinaobiTrdquo (A-39 104v) ldquosiborote

ars siwrfoebisa SecvalebaAacute SecTomili gonebaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG Vol 88 981C)rdquo

(A-39 128v) termini ldquoἔννοιαrdquo winagelaTur periodSi Cveulebriv

iTargmneboda rogorc bdquogonebaAacuteldquo bdquoZalildquo bdquogulissityuaAacuteldquo

128

bdquogulisAtildemisyofaAacuteldquo (WeliZe 1996 418) aseTive terminologiuri siWrelea

eqvTime aTonelis TargmanSic berZ ἔννοια-s qarTuli Sesatyvisebis

moZiebisas Tumca eqvTime aToneli yvelaze xSirad berZ ldquoἔννοια-srdquo

qarTul Sesatyvisad ldquogulis-sityva-srdquo iyenebs ldquobilwebaAacute ese ars raJams

dges kaci winaSe RmrTisa da borotTa gulisndashsityaTa (ἐννοίας (PG 1133B))

iwurTides da warparvaAacute ese ars raJams ucnaurad gonebaAacute mimovidodis

da biwi ars gulisndashsityuaAacute cudi (ldquoτὴν ἔννοιανrdquo PG Vol 88 1133B) yovelive

mas Jamsa Cuenda mosrulirdquo (sineli 1965 489ndash490) ldquonaSobi keTilTa

gulissityuaTaAacute (ἐννοιῶν ndash PG Vol 88 805Α) ars tirili xolo mamaAacute

keTilTa gulissityuaTaAacute (ἐννοίας ndash PG Vol 88 805Α) ars gonebaAacuterdquo (sineli

1965 167) ldquoda sxuaAacuteca amaTsa uwuliladesi gulis-sityuaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG

Vol 88 897B)rdquo (sineli 1965 266) ldquosiwrfoebaAacute ars gonebaAacute (ldquoἀπερίεργος ἔννοιαrdquo

PG Vol 88 981B) uzakvelirdquo (sineli 1965 337) ldquosaxeTa misTaTAcircs Zalisaebr

gulisAtildemis-yofisa (ldquoἔννοιανrdquo PG Vol 88 989C) Cuenisa vityodiTrdquo (sineli

1965 346) ldquosityuaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG Vol 88 685B) saukunoAacutesa sasjelisaAacuterdquo

(sineli 1965 66) azrovneba fiqri ndash asea Targmnili ZiriTadad berZnuli

ἔννοια slavur da inglisur teqstebSi ndash ldquoпомышленiеrdquo thought

amdenad damowmebuli paraleluri konteqstebidan cxadi xdeba rom

anton kaTalikosi romelic termin ldquogamoxategravea-srdquo iyenebs ldquogagonebaAacute-srdquo

(petre gelaTelis Targmanis SemTxvevaSi) da ldquomogonebaAacute-srdquo (eqvTime

aTonelis Targmanis SemTxvevaSi) paralelur formad aZlevs mas axal

mniSvnelobas ndash azrovneba fiqri

anton kaTalikosi rig SemTxvevebSi imave mniSvnelobiT petre

gelaTelis Targmaniseuli bdquogagonebaTa-srdquo paralelurad iyenebs termin

bdquomidmogoneba-sldquo bdquosxua mwikuli locvisaAacute da sxua uCinoyofaAacute da sxua

parvaAacute da sxua biwi mwikuli ars RmTisami wardgomaAacute da uadgiloTa

gagonebaTa (ἐννοίας ndash PG Vol 88 1133B) ocnebulobaAacute uCinoyofaAacute ars

zrunvaTami usargebloTa wartyuebulobaAacute parvaAacute ars ugrZnobelad

gagonebisa (τὴν ἔννοιαν ndash PG Vol 88 1133B) dabnevaAacute biwi ars winadarwyumaAacute

viTarca raAacuteme maSin Cuenda moaxlebulildquo (A-39 184v) ldquobilwebaAacute ese ars

raJams dges kaci winaSe RmrTisa da borotTa gulisndashsityaTa iwurTides

da warparvaAacute ese ars raJams ucnaurad gonebaAacute mimovidodis da biwi ars

129

gulisndashsityuaAacute cudi yovelive mas Jamsa Cuenda mosrulirdquo (sineli 1965

489ndash490)

bdquomwikegraveli locAcircsa sxva ars sxva uCino-qmna

sxva aris parva sxvai biwi raAacuteve

mwikegraveli uweso midmogoneba SeZrva

uCino-yofa amaoTgan wartyvenva

parva ganbneva biwi cud-gulis-sityvaldquo (A-711 289)

anton kaTalikosi saTnoebaTa kibis teqstis cirkulaciis process

qarTul saazrovno sivrceSi erTgvarad kravs da ajamebs igi cxadia

iTvaliswinebs teqstis Targmanisa da gadamuSavebis winare tradicias es

tendencia kargad Cans teqstis terminologiaze dakvirvebiTac

(magaliTad citirebuli adgilebi gamodgeba) teqstTan amgvari

damokidebulebis kidev erTi nimuSia saTnoebaTa kibis Semdegi

konteqstebi

petre gelaTeli ldquomravalmetyuelebaAacute ars umecrebisa saxe

ZAcircrisAtildesenebisa kar kadnierebisa Atildeelisampyrobel tyuilisa msaxur

lmobierebisa daAtildesna mowyinebisa mxdel Zilisa winamorbed

Tangonebobisa dabnevardquo (A-39 84v) aSiaze minaweri ldquogonebisSinaobasa

ityAcircs Tangonebobadrdquo eqvTime aToneli ldquoganmabneveli keTilTa gulisndash

sityuaTaAacute uCinondashmyofeli gloisaAacute rdquo(sineli 1965 213)

anton kaTalikosi

bdquokualad eseve vneba esTa cnobil-ars

viTarmed ese goneb-Sinaobisa

ese igi ars mimogonebis anu

gulis-sityegraveaTa keTilTa ganmabnevel

xolo glovisa yovlad uCino-myofelldquo (A-711 113)

bdquoTangonebobaldquo bdquogonebisSinaobaldquo bdquogulissityualdquo da antonTan

damatebiT bdquomimogonebaldquo berZ συννοίας (PG 852B) qarTul Sesatyvisebad

gamouyenebiaT mTargmnelebs aRniSnul termins petre gelaTeli

ZiriTadad ldquoTangonebobadrdquo xolo zog SemTxvevaSi ldquogagonebadacrdquo

Targmnis ldquoCueulebiTaca da gagonebiTa (ldquoκαὶ τῇ συννοίᾳrdquo 765C)rdquo (A-39 55r)

ldquogankAcircrvebasa Sina gankrTomilsa Tanmegonebe (ldquoσύννουςrdquo PG Vol 88 797Α)

esreTrdquo (A-39 65v) ldquoeSiSvian Tangonebobasa (ldquoσύννοιανrdquo PG Vol 88 805Α)

130

eSmaknirdquo (A-39 68v) eqvTime aTonelis TargmanSi mas sxvadasxva qarTuli

Sesatyvisi aqvs ldquogonebaAacute (σύννους ndash PG Vol 88 797Α) misi aRtacebul arnrdquo

(sineli 1965 158) ldquoZrwian eSmakni mwuxarebisagan (ldquoσύννοιανrdquo ndash 805Α)rdquo (sineli

1965 167) am ukanasknel qarTul Sesatyviss eqvTime aToneli xSirad

mihmarTavs

zemoT moxmobil magaliTSi gamoCnda rom eqvTime aToneli berZ

συννοίας erT-erT qarTul Sesatyvisad ldquogulissityuasrdquo iyenebs am

ukanaskneliT ki mTargmnelebi sxvadasxva berZnul leqsikur erTeuls

Targmnian magram yvelaze xSirad ldquogulissityuardquo Seesabameba berZ

ldquoλογισμὸςrdquo ldquouCinoAacute gulissityuaAacute (ldquoλογισμὸςrdquo PG Vol 88 664 B)rdquo (A-39 19r)

bdquogulis-sityuaAacute uCinoAacuteldquo (sineli 1965 43) bdquosaSuali dumili

gulissityuaTaAacute (ldquoλογισμῶνrdquo PG Vol 88 828C) ndash wylulsa Sina SfoTebasa

sulisasaldquo (A-3975v) bdquosaSuali ars dadumebaAacute gulisndashsityuaTaAacute

wuliladiTa aRZrviTa sulisaAacuteTaldquo (sineli 1965 188) ldquogulissityuaTa

(ldquoλογισμῶν ἐπίσκοποςrdquo PG Vol 88 852B) zedganmxilvelrdquo (A-3985r)

ldquozedamdgomeli gulisndashsityuaTaAacuterdquo (sineli 1965 213) ldquogulis sityegraveaTa zed

ganmxilvel ganmkiTxvelrdquo (A 711 114) an kidev XIII safexuris

dasaTaureba ldquoΠερί τῶν ἀνεκφράστων λογισμῶν τῆς βλασφημίαςrdquo (PG Vol 88 976B)

ldquoTqmuli misive gamouTqumelTa gulis-sityuaTaTAcircs gmobisaTa ndash eqvTime

aToneli misive gamouTqumelTaTAcircs gulissityuaTa gmobisaTa ndash petre

gelaTeli

rogorc aRvniSneT saTnoebaTa kibeSi ldquogulissityuadrdquo sxvadasxva

berZ leqsikuri erTeulia naTargmni magaliTad rig SemTxvevebSi

bdquogulis-sityuadldquo Targmnis eqvTime aToneli berZ ldquoσκοπὸς-srdquo (mizani)

romelic petre gelaTels bdquoganzraxvadldquo uTargmnia ldquoΣκοπὸς δὲ τοῖς ἐχθροῖς

ἡμῶν rdquo (PG Vol 88 656Α) ldquoxolo ese ars gulis-sityuaAacute mterTa CuenTaAacuterdquo

(sineli 1965 37) ldquoxolo ganzraxvaAacute ars mterTa CuenTaAacuterdquo (A-39 16v) (πρὸς

τὸν σκοπὸν ndash 664B) ldquowinaaRmdgom da damabrkolebel keTilisa mis gulis-

sityAcircsa Cuenisardquo (sineli 1965 42) ldquokeTilmosavobisa ganzraxvasa Cuensa

winaaRmdgom moqmedTaAacuterdquo (A-3919r) anton kaTalikosiseul redaqciidan

citirebul konteqstSi ldquogulis-sityvisrdquo sinonimur formad gvxvdeba

ldquogamoxategraveardquo

131

ldquoucxoeba ars ar kualad zed-moqceva

raAacutecaRa gaqegraves mamulsa Sina yovel

imaTi srulad raAacuteveca yoveli

ewin-mewyegraveAgravebis keTil-mosavobisa

gulis-sityegraveaTa anu gamoxategraveaTaldquo (A-71131)

amdenad ldquogamoxategraveardquo zemoT SeniSnul or mniSvnelobasTan erTad

antoniseul redaqciaSi kidev erT Sinaarss atarebs ganzraxva mizani

amdenad anton kaTalikosi erTi teqstis farglebSi erTsa da imave

termins sami mniSvnelobiT iyenebs maTgan erTi mniSvneloba (gamosaxva

formis saxis micema) cnobilia Sua saukuneebis qarTuli cnebiTi

enisTvis xolo danarCeni (fiqri azrovneba goneba mizani) sxvagan ar

gvxvdeba

logikur terminTa jgufSi unda movaTavsoT aseve bdquomidmogonebaldquo

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriwi

anton

kaTalikosi

patrologi

a greka

slav

Targman

i

inglisur

i

Targmani

ldquoocnebaAacute

ars

cTomileba

Aacute TualTaAacute

mZinaresa

gonebasa

Sina

ocnebaAacute

ars

gancAcircbreba

Aacute gonebisaAacute

mRAcircZarebasa

Sina

AtildeorcTasa

ocnebaAacute

ars xilvaAacute

uguamoAacute da

ara arsirdquo

(sineli

1965 53)

ldquoocnebaAacute ars

cTunebaAacute

TualTaAacute

mZinaresa Sina

mimogonebasa

ocnebaAacute ars

gankrTomileba

Aacute gonebisaAacute

mRAcircZarebasa

Sina

sxeulisasardquo

(A-39 22v)

ldquogonebis

aRZrvad

AtildeorcTa

uZraobasa

Sina ityAcircan

bunebisandash

metyuelni

ocnebad ndash

TualTa

AtildeorcTa

cTomilebasa

raJams

goneba

viTar

mZinare iyos

misTa

sagonTa

miridebiT

sruliadrdquo

(str34)

sxegravea ars

ocneba

sizmrisagan

hAtildeams cnobad

RmrTis-

metyegraveAgravelurad

aqa

gancxadebuleb

s

ocneba aris

TvalTa

cTuneba maSin

midmo goneba

odes

mZinareobdes

xolo sxeuli

mRAcircZareobdes

odesldquo

(A-711

sizmarTaTvis2)

Φανταςία ἐστὶν

ἀπάτη

ὀφθαλμῶν ἐν

κοιμωμέν ἡ

διανοίαrdquo

(PG669B)

Мечтанiе

есть

обманъ

очей въ

усипленi

и мысли

325

A phamtasy

is an illusion

of the eyes

when the

intellect is

asleep

326

132

Sua saukuneebis filosofiur teqtebSi bdquomimogonebadldquo iTargmneboda

berZnuli διανόησις xolo bdquomidmogonebaldquo gamoiyeneboda gansjis

diskursiuli azrovnebis aRsaniSnavad berZ διάνοια-s qarTul Sesatyvisad

petre gelaTelsδ ldquoδιάνοιαrdquo uTargmnia ldquomimogonebadrdquo xolo anton

kaTalikoss Seucvlia igi ldquomidmogonebiTrdquo efrem mciremde aTonuri Tu

winaaTonuri periodis TargmanebSi yvelaze xSirad bdquoδιάνοια-sldquo Targmnian

sityviT bdquogonebaldquo (WeliZe 1996 403) iseve rogorc uTargmnia eqvTime

aTonels am da sxva adgilebSi bdquomravalgzis wrfelTa da umankoTa

gonebaTa (ἐν τῇ διανοίᾳ PG Vol 88 977C) movidis ese eSmakildquo(sineli 1965

331) bdquomorCilebaAacute ars mokudinebaAacute asoTa gonebiTa (ἐν διανοίᾳ PG Vol 88

680A) cxoeliTaldquo (sineli 1965 57) e WeliZis azriT am terminis qarTul

Sesatyvisad arsens daumkvidrebia ldquogagonebaAacuterdquo petriwisaTvis cnobilia

arsenis mier damkvidrebuli Sesatyvisoba da zogjer iyenebs kidec

magram amave dros qmnis da Tavis SromebSi mTliand amkvidrebs axal

dianoetur terminebs ldquomimogonebaAacuterdquo rdquomidmogonebaAacuterdquo (WeliZe 1996 528)

damowmebul konteqstebSi petre gelaTelisa da anton kaTalikosis

redaqciebidan swored es ukanaskneli petriwiseuli terminia

gamoyenebuli Tumca sxvagan petre gelaTeli aRniSnul termins

gonebadac Targmnis ldquogonebasa (bdquoἐν τῇ διανοίᾳldquo PG Vol 88 713B) Sina TAcircssa

iqadinrdquo (A-39 44v) ldquocxovlobasa Sina gonebisasa (bdquoζώσῃ διανοίᾳldquo PG Vol 88

680A)rdquo(A-3924r)

am jgufis terminebidan saTnoebaTa kibeSi gamoyenebulia aseve

bdquoἐπίνοιαldquo ndash warmosaxva romelic gelaTur teqstebSi rogorc prof d

meliqiSvili miuTiTebs iTargmneboda ldquozedmogonebadrdquo (meliqiSvili 2011

295) ase aqvs naTargmni igi petre gelaTels ldquozedmogonebisa (ldquoἐπινοίαςrdquo PG

Vol 88 981B) yovlisa TanganTxzulirdquo (Α-39 128v) ldquomizezTa da

zedmogonebaTa (ldquoἐπινοίαςrdquo- PG Vol 88 996C)rdquo (Α-39 136r) ldquoyoveli AtildeelovnebaAacute

da yoveli zedmogonebaAacute (ldquoπᾶσαν ἐπίνοιανrdquo PG Vol 88 637C)rdquo(Α-39 19v) xolo

eqvTime aToneli aRniSnul termins sxvadasxvagvarad Targmnis ldquoyovelive

Rone iZies yoveli saxe qmnesrdquo (sineli 1965 28) an kidev petre gelaTeli

ldquozedmogonebisa (ldquoἐπινοίαςrdquo PG Vol 88 981B) yovlisagan Secvalebulirdquo (Α-39

128v) eqvTime aToneli ldquoyovlisave mzakuvarebisagan ganSorebuli

133

sruliadrdquo (sineli 1965 337) magram arc petre gelaTeli Targmnis yvela

SemTxvevaSi termin ἐπίνοια-s ldquozedmogonebadrdquo ase magaliTad

ldquoborotmoqmedebasa da momgoneobasa (ldquoἐπίνοιανrdquo ndash PG Vol 88 885B)rdquo (Α-39 97r)

an kidev ldquomoswrafebisa da gagonebisa (ldquoἐπινοίαςrdquo- PG Vol 88 808A) mosruli

Cuendardquo (Α-39 70r) am konteqstSi eqvTime aTonels saerTod ar uTargmnia

aRniSnuli termini ldquomoswrafebiTa CueniTa mogebulsardquo (sineli 1965 170)

aqve unda aRiniSnos terminTa am jgufSi Semavali leqsikuri

erTeuli romelic berZnuli formiT Semosula Sua saukuneebis zogierT

filosofiur teqstSi asea anton kaTalikosis redaqciaSic

bdquoSiSi ganakrTobs sulsa qegraveAgrave-mdebaresa

gamoxategraveaTa savseTa Sereul-hyofs

ganhsjaT ayenebs ucxo-hyofs apodiqsis

amad eliჶas ityAcircs gamocdilebiT

gamikrTes TmiTurT Atildeorcnio (SiSisagan)ldquo (204)

termini bdquoapodiqsildquo rogorc aRiniSna berZnuli sityvaa (ἀπόδειξις) da

qarTulad iTargmneba mtkicebad dasabuTebad zog SemTxvevaSi ki

uTargmneladac gadmodis rogorc es anton kaTalikosis citirebul

originalur striqonebSia gansaxilvel terminTan dakavSirebiT

sainteresoa baumaisteris filosofiis Targmanis winasityvaobaSi

terminis ldquomtkiced damtkicebardquo antoniseuli ganmarteba romelic

gansxvavdeba aRniSnuli cnebis baumaisteriseuli gagebisgan (ldquomtkiced

damtkiceba sxua ara raime ars garna mizezovanTa da dasabamTa

warmoebardquo) ldquomtkiced damtkiceba ars wesier da marTlad da Tvinier

cilobasa davamtkicebT ra winadadebasa Cvensardquo igi ldquomtkiced

damtkicebasrdquo uZebnis Sesatyvis berZnul termins (ldquoapodiqsisrdquo) da

SeniSnavs rom winamorbedi filosofosebi nacvlad am terminisa

iyenebdnen sityvas ldquoaRmoCenardquo rac mas ar miaCnia mizanSewonilad da

amitom Semoaqvs sanacvlod axali termini amis safuZvelze mkvlevari T

kukava SeniSnavs ndash es garemoeba sagulisxmoa imiT rom rogorc vxedაvT

antoni moZvelebuli terminebis nacvlad axali filosofiur

terminologias amuSavebda riTac did samsaxurs uwevda qarTuli

filosofiuri terminologiis Camoyalibebis saqmes (kukava 1996 26)

134

miuxedavad imisa rom anton kaTalikoss Semoaqvs axali termini ndash

ldquomtkiced damtkicebardquo igi saTnoebaTa kibis miseul redaqciaSi mainc

berZnul formas ndash ldquoapodiqsisrdquo ndash iyenebs sabas leqsikonSi bdquoapodiqsisldquo

ganmartebulia rogorc ldquoaRmoCenardquo termini ldquoaRmoCenardquo ki rogorc d

meliqiSvili SeniSnavs awarmoa ioane petriwma raTa ganesxvavebina

yofiTi mniSvnelobis bdquogamoCinebaldquo zmnisgan da terminologiuri

mniSvneloba mieniWebina misTvis ioane damaskelis dialeqtikis Sesabamis

konteqstSi efremi da arseni ἀπόδειξις termins Targmnian rogorc

bdquogamoCinebasrdquo da bdquogamomaCineblobasrdquo ldquoaRmoCenardquo formasTan erTad amave

terminebs iyenebs zog SemTxvevaSi amonios ermiasis mTargmnelic zogjer

ki pirdapir berZnuli termini gadmoaqvs qarTuli gaformebiT ldquoapodiqsi

sAcirclogismosi raAacuteme arsldquo (meliqiSvili 2011 96-101) berZ ἀπόδειξις

saTnoebaTa kibis prozauli redaqciebis qarTvel avtorebs

sxvadasxvagvarad uTargmniaT22 bdquosasoebisa aRmosaCeni (ldquoἐλπίδος ἀπόδειξιςrdquo PG

Vol 88 1129B)ldquo (A-39 184r) ldquomizezi sasoebisaAacuterdquo (sineli 1965 483) ldquomeqmenin

Cuen adgilTagan ganSorebaAacute brZolili Cuenisa mun Sina

keTilsaTnoyofilebisa aRmosaCinebel (ldquoἀπόδειξιςrdquo PG Vol 88 720A)rdquo (A-39

48r) ldquoda romelsaRa _ Tqua _ aRmosaCensa (ldquoἀπόδειξινrdquo PG Vol 88 968B)

Svilo vnebisa amis ugancxadebulessa momcem Cuenrdquo (A-39 122v)

ldquoTankueTiTca Tqumulisa amis aRmosaCenisa (ldquoδιrsquo ἀποδείξεωςrdquo PG Vol 88 992A)

mier ganmtkicebad vmecadinobdeTrdquo (A-39 132v) petre gelaTeli

bdquoapodiqsisldquo qarTul Sesatyvisad iyenebs termins bdquoaRmosaCenildquo

bdquoaRmosaCenildquo gulisxmobs bdquosabuTsldquo bdquoargumentsldquo magaliTad ukanaskneli

konteqstis slavuri Targmani ldquoНо что мы здѣсь сказали кратко то постараемся

утвердить и доказательствомъrdquo (257) an kidev ldquovxedevd visme kualad ZilTa

Sina momcemelsa Cemda aRmosaCenisasa (ldquoἀπόδειξινrdquo PG Vol 88 721C) litraTa

aTTa TananadebisaTa CemisaTardquo (A-39 49v) rogorc samecniero

literaturaSia SeniSnuli ldquoaRmosaCenirdquo teqstis am nawilze darTuli

petre gelaTeliseuli komentaris23 mixedviTac arguments gulisxmobs

22

rig SemTxvevebSi eqvTime aToneli saerTod ar Targmnis 23

petre gelaTelis teqstze darTuli marginaluri niSnebis Sesaxeb gamokvleva ix m cincaZe m baramiZe ldquomarginaluri ganmartebebi ioane sinelis klemaqsis petre gelaTeliseul TargmanSirdquo (cincaZe 2013)

135

ldquoqartasa ityvis aRmosaCenad romelsa aRmosaCeni mdebare iyos saqmisaAacuterdquo

(cincaZe 2013 85) es ukanaskneli formac (aRmosaCeni) rogorc damana

meliqiSvili SeniSnavs aseve ioane petriws daumkvidrebia ἀπόδειξις

qarTul Sesatyvisad bdquosabuTisldquo bdquoargumentisldquo mniSvnelobiT (meliqiSvili

2011 97)

amrigad saTnoebaTa kibis zemoT warmodgenil logikur

terminologiaze dakvirveba aCvenebs Semdeg kanonzomierebas eqvTime

aTonelis TargmanSi berZnuli terminebis qarTuli Sesatyvisobebis

moZiebisas Cans aTonuri periodis TargmanisTvis niSandoblivi

terminologiuri mravalferovneba da Zieba am miarTulebiT petre

gelaTelis TargmanSi ki romelic gulisxmobs inteleqtualurad metad

momzadebul mkiTxvels terminologiac metad sistemuria Tumca rogorc

masalidanac kargad gamoCnda rig SemTxvevebSi petre gelaTelis

TargmanSi logikuri terminologiis gamoyenebis TvalsazrisiT aris

ldquogadaxvevebicrdquo gelaTur saRvTismetyvelo skolaSi Camoyalibebuli

cnebiTi enis normebidan

136

amp 2 ontologiuri terminologia

metafizika xedva xilva skoposi iWAcirc dasasruli (ὁ τέλος) enteleqia

arsebabuneba (Οὐσία)

Sua saukuneebis Teologiuri am SemTxvevaSi ontologiuri

metafizikuri terminologia warmoadgens antikur filosofiaSi ndash

platonisa da aristoteles mier Camoyalibebuli terminebis qristianul

gadaazrebas romelTac Sua saukuneebis TeologiaSi miiRes

gansxvavebuli Sinaarsi (meliqiSvili 2011 126-133) saTnoebaTa kibeSi

sxvadasxva jgufis terminebis gamoyenebasTan dakavSirebiT ramdenjerme

gavamaxvileT yuradReba da aqac igive SeiZleba iTqvas rac sxva

SemTxvevebSi - arc terminTa es jgufia teqstSi sistemurad da

srulyofilad warmodgenili

metafizika ndash idealisturi filosofiuri moZRvreba romelic

ganixilavs cdismiRmur movlenebs (RmerTs suls da misT) ndash bdquofizikis

Semdegldquo (ase uwodes aristoteles filosofiur Txzulebebs romlebic

moTavsebuli iyo misi fizikis traqtatebis Semdeg) (ucxo 1989)

ldquomesame gegraveari ars metaჶisikebri

rameTu suli Tana-Sekruli AtildeorcTad

ara mZinari Zilsa sxeulebrivsa

gamoxategraveaTa anu ჶantaziaTa

iqms gonebrivad raca eSesabamvisrdquo (310)

ioane sineli sizmris or tips gamoyofs erTi romelic

momdinareobs angelozTagan da meore ndash eSmakTagan anton kaTalikosi

sizmris am or tips umatebs mesames ldquoჶantaziasrdquo romelsac rogorc T

kukava SeniSnavs baumaisteris filosofiis qarTul Targmanze darTuli

komentarebis mixedviT warmodgenis saxeobad miiCnevs da asxvavebs

ideisgan (kukava 1996 32) citirebul strofSi ldquomesame guarirdquo- ჶantazia

romelsac warmoadgens rogorc metafizikurs ocnebaa

bdquoxedvldquo-is (ἡ θεωρία) ZiriTadi mniSvnelobaa ldquodakvirveba xilva

daTvalierebardquo aqedan momdinareobs Semdeg misi filosofiuri

137

mniSvneloba ndash Wvreta gonebiTi Wvreta bolos ldquoswavlebis Teoriisrdquo

mniSvnelobac Zvel qarTul mwerlobaSi igi rogorc filosofiuri

termini niSnavs mecnierebas Teorias azrs Wvretas azrTa wyobas

Sexedulebas ioane petriwis Tanamedrove mwerlobaSi ndash efrem mcirisa da

giorgi mTawmindelis SromebSi ndash xedva ixmareba ldquomecnierebisrdquo ldquoTeoriisrdquo

mniSvnelobiT igi upirispirdeba termin ldquosaqmesrdquo romelic ldquopraqtikisrdquo

mniSvnelobiT ixmareba (meliqiSvili 2011 133-134) aRniSnuli termini

saTnoebaTa kibeSic gvxvdeba mag ldquosxuaAacute ars xedvaAacute zedaAacuteszeda gulisaAacute

da sxuaAacute ars episkoposobaAacute gulisaAacute gonebisa mier mTavrisardquo (sineli

1965 497) citirebul konteqstSi xedva gulisxmobs dakvirvebas Wvretas

gagebas avtori ldquoxedvasardquo da ldquoepiskoposobasrdquo (zedamxedveloba kontroli)

miiCnevs gansxvavebul realobebad gonebis meSveobiT gulis

episkoposoba ldquogulis xedvasTanrdquo SedarebiT sulieri Rvwis ufro maRali

safexuria amgvaradaa ganmartebuli igi teqstis komentarebSic ldquoxedvaAacute

moaswavebs gulisAtildemis-yofasa xedvaAacute gulisaAacute ars mcire sazomi raJams

umzirdes kaci da hbrZodis vnebaTa xolo episkoposobaAacute ars sruliadi

uflebaAacute da mTavrobaAacute vnebaTa zedardquo (sineli 1965 584-585) sxva

konteqstebSi ldquoxedvardquo gamoyenebulia ldquoTeoriisrdquo mniSvnelobiT

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriw

i

anton

kaTalikosi

patrologia

greka

slavuri

Targmani

inglisuri

Targmani

ldquoukueTu

aRdges

RmerTi Cuen

Soris saqmiT

ganibnivnen

mterni misni

da ukueTu

movivltodiT

misa xedviTa

ivltodin

moZuleni

misni

pirisagan

misisa da

Cuenisa da

ldquoukueTu

aRdges

RmerTi

saqmisa mier

Cuen Soris

ganibninen

mterni misni

da ukueTu

xedvisa mier

miveaxlneT

mas

ivltodin

moZuleni

misni

pirisagan

--------- ldquoTu same

aRhsdges

RmerTi

saqmiTre

CegraveAgraveniT

ganmca

ibnivnen

mterni misni

yovelni

xolo Tu

xedAcircT

mimcaveaxlneT

RmerTsa

myis

ivltodenmca

ldquoἐὰν ἀναστῇ ἐν

ἡμῖν ὁ θεὸσ διὰ

πράξεος

διασκορπισθήσον

ται ὁι ἐχθροὶ

αὐτοῦ καὶ ἐὰν

διὰ θεωρίας

προσπελάσομεν

αὐτῷrdquo (PG vol

88 1021B)

Если

Богъ

воскреснетъ въ

насъ дѣянiемъ

и если

видѣнiемъ къ

Нему

приближимся

(2635)

If trough our

activity God

rises in usIf

we draw near

to him by

contemplatio

n (26 35)

138

uCino iqmnenldquo

(sineli 1965

384)

misisa da

Cuenisardquo (A-

39 146r)

SemZulvebeln

i misni

pirisgan misis

da pirisganca

CegraveAgravenisrdquo (269)

a kordoCkini SeniSnavs rom ioane sineli xSirad iyenebs

gansxvavebas ldquopraqtikasrdquo (ldquosaqmesrdquo) (πρᾶξις) da ldquoTeoriasrdquo (ldquoxedvasrdquo) (θεωρία)

Soris Tumca arasdros ganmartavs maT amgvari martivi ormagi sqema

niSandoblivia origenesTvisac (lemetra 1802 334) Tumca origene ufro

xSirad asocirdeba sammag sqemasTan (ἠθική φυσική ἠποπτική) romelsac

Semdeg sesxulobs evagre pontoeli gansxvavebuli formiT (ρrακτική φυσική

θεολογία) ormagi sqema gamoiyena mogvianebiT grigol nazianzelma ioane

kasianem (romelic ganixilavda ldquopraqtikasrdquo da ldquoTeoriasrdquo Tanmimdevrul

procesad) da sxva mravalma (kordoCkini 2003 24-25) sxva azriT ar

SeiZleba praqsisi da Teoria miviCnioT erTmaneTis monacvle

Tanmimdevrul safexurebad ara mxolod praqsisia Sesrutuli TeoriaSi

aramed garkveulwilad piriqiTac SeiZleba davuSvaT kavSiri maT Soris

ormxrivia (xoruJi 1998 89) wm maqsime aRmsarebeli ganmartavs ldquoWvreta

qmedebis gareSe Teoria gaumyarebeli praqtikiT arafriT gansxvavdeba

warmosaxvisagan efemeruli fantaziisagan aseve qmedebac Tu is

gacxovelebuli ar aris WvretiT unayofoa da gaqvavebuli rogorc

kerpirdquo (loski 1972 106) (grigolaSvili 2012 246-247) praqtikul da

Teoriul moRvaweobas Soris zRvari ar aris mkveTri da verc imas

vityviT dazustebiT sad mTavrdeba praqtikuli moRvaweoba da sad iwyeba

Teoriuli Rvwa SesaZloa ganvixiloT erTmaneTis paralelur

procesebadac Tumca rac Seexeba saTnoebaTa kibes ioane sinelisTvis

praqtika da Teoria erTmniSvnelovnad Tanmimdevruli procesebia amgvari

xazgasma teqstSi bevrgan Cans bdquoaRmca-vfrindi saqmisa mier (ldquoδιὰ πρακτικῆςrdquo ndash

PG Vol 88 677C) da ganvisuene xedvisa mier (ldquoδιὰ θεορίαςrdquo PG Vol 88 677C) da

simdablisardquo (sineli 1966 56) ldquoukueTu vidodian keTilni vinme muSakni

ZaliTi-Zalad ese igi ars Zalisagan saqmisa (ldquoἐκ δυνάμεως πρακτικῆςrdquo (PG

Vol 88 1068Β) Zalad xedvisardquo (ldquoεἰς δύναμιν θεορίαςrdquo ndash PG Vol 88 1068Β)

139

(sineli 1965 428) ldquonu Seiwynareb xilvaTa (θεωρίᾳ - PG Vol 88 813C) raJams

ara iyos Jami xilvaTaAacute (θεορίας ndash PG Vol 88 813C) aramed moiTmend

vidremdis TAcircT igi geZiebden simdablisa SenisaTAcircsrdquo (sineli 1965 183)

aqedan gamomdinare ioane sinelisTvis xedva xilva sulieri Rvwis

maRali etapia romelsac win uZRvis praqtikuli moRvaweobis safexurebi

skoposis ndash ZiriTadi pirveladi mniSvnelobaa bdquomoTvalTvaleldquo

bdquodamkvirvebelildquo bdquomxedvelildquo Semdeg ndash bdquosasroli mizanildquo da bolos

sazogadod bdquomizanirdquo mizani arabuli sityvaa da SedarebiT gvian

fiqsirdeba qarTul teqstebSi xolo ldquogansaganrdquo warmoadgens berZ

ldquoσκοπὸςrdquo sityvis Targmans Tumca Zvel qarTulSi farTod gavrcelebuli

ar yofila da mxolod zogierT mweralTan fiqsirdeba ioane petriwi am

mniSvnelobiT iyenebs ldquohazrsrdquo da ldquoguarsrdquo ioane tariWisZe cdilobs

daamkvidros es termini Tumca xandaxan cvlis mas ldquosazriTrdquo kidev erTi

Zveli qarTuli Sesatyvisi berZ ldquoσκοπὸςrdquo leqsemis aris qarTuli ldquopirirdquo

ioane tariWisZes gadmoaqvs igi amonios ermiasis qarTul TargmanSi

rogorc ldquoskoposirdquo (Targmanis gareSe) da aSiaze Sesabamis adgilas awers

bdquopiri saqmisaldquo piri Zvel qarTulSi ramdenime mniSvnelobiT gamoiyeneba

da erTndasherTia mizani ldquopirrdquo sityvas am mniSvnelobiT iyenebs eqvTime

aTonelic basili didis Txzulebis ldquoganmartebaAacute solomonis igavTaAacuterdquo

TargmanSi (meliqiSvili 2011 154-160) amgvarad ldquomiznisrdquo cneba Zvel

qarTulSi gadmoicemoda sxvadasxva leqsemebiT piri gani sagani

dasasruli saxe iWAcirc romelTagan TiToeuli sakmaod vrceli semantikuri

veliT xasiaTdeboda (meliqiSvili 2011 164) rac Seexeba saTnoebaTa kibiს

qarTul Targmanebs petre gelaTeli berZnul ldquoσκοπὸςrdquo-s ZiriTadad

ldquoganzraxvadrdquo xolo eqvTime aToneli zog SemTxvevaSi ganzraxvad xolo

zogjer gulis-sityuad an ldquoswrafvadrdquo Targmnis ldquorameTu ese ars

ganzraxvaAacute (ldquoσκοπὸςrdquo ndash PG Vol 88 796 A) misirdquo (sineli 1965 155) ldquorameTu

ganzraxva missa gloisa da SiSisa uSiSarisa ganSorebaAacute Senganrdquo (A-

3964v) ldquoganmzraxad (Σκοπῷ καὶ κανόνι PG Vol 88 1013 B) da kanonadrdquo (sineli

1965 370) ldquoganxilviTa da kanoniTa Semdgomad RmrTisa Cuenisa

sAcircnidisisaAacuteTa yovelTa mimarT viAtildeumioTrdquo (A-39 141r) ldquoσκοπὸς πολεμίωνrdquo (PG

Vol 88 882B) ndash ldquoganzraxva brZolaTardquo (A-3985r) laquoΣκοπὸς δὲ τοῖς ἐχθροῖς raquo( PG

140

Vol 88 656Α) ndash ldquoxolo ese ars gulis-sityuaAacute mterTa CuenTaAacuterdquo (sineli 1965

37) ldquoxolo ganzraxvaAacute ars mterTa CuenTaAacuterdquo (A-3916v) ldquoἀθεώρητος σκοπὸςrdquo

(PG Vol 88 664B) - bdquogulis-sityuaAacute uCinoAacuteldquo (sineli 1965 43) ldquouxilveli

ganzraxvaAacuterdquo (A-3919v) ldquowinaaRmdgom da damabrkolebel keTilisa mis

gulis-sityAcircsa (σκοπὸν ndash PG Vol 88 664B) Cuenisa (sineli 1965 42)

ldquokeTilmosavobisa ganzraxvasa (σκοπὸν PG Vol 88 664B) Cuensa winaaRmdgom

moqmedTaAacuterdquo (19r)

ldquoσκοπὸςrdquo-s zog SemTxvevaSi efrem mcire Targmnida rogorc-

ldquomoswrafebardquordquoswrafvardquo es ukanaskneli kargad gamoxatavs miznis

Sinaarss ndash riskenac miiswrafvian (meliqiSvili 2011 161) ldquoswrafvadrdquo

Targmnis eqvTime aToneli berZ ldquoσκοπὸςrdquo-s saTnoebaTa kibeSic ldquorameTu

eSmakni iswrafian (ldquoσκοπὸς γὰρ τοῖς δαίμοσιrdquo (717Α)) ganryunad locvisa

SfoTebiTardquo (sineli 1965 110) ldquorameTu ganzraxva eSmakTa SfoTebaTa mier

locvisa uCino myofelirdquo (A-3946v)

ldquoσκοπὸςrdquo forma uTargmneladac gvxvdeba saTnoebaTa kibis anton

kaTalikosiseul redaqciaSi

ldquoese vnebaAacute crui yovlad-umarTlo

sxegravea-da sxegravea-gvarad daekegraveAgraveTebis metyegraveAgravelT

skoposisaebr maTisa sxegravea da sxAcircsa

braleulica ganmarTlebad tyuvisve

amiT patiJic sxegravea da sxegravea ars gvarTaebrrdquo (125)

miuxedavad im mravalferovani suraTisa rac am terminis qarTuli

Sesatyvisebis Ziebisas Cans Sua saukuneebis filosofiur teqstebSi

anton kaTalikoss igi Tavis originalur CanarTSi mainc uTargmnelad

Semoaqvs savaraudod miuxedavad imisa anton kaTalikosi farTod

iyenebs Sua saukuneebSi SemuSavebul filosofiur terminologias misi

azriT zog SemTxvevaSi ukve arsebuli qarTuli Sesatyvisi sakmarisad

zustad ver faravs terminis Sinaarss (rogorc miuTiTebs kidec

baumaisteris filosofiis qarTuli Targmanis komentarebSi termin

apodiqsis gamoyenebasTan dakavSirebiT) swored amitom iyenebs igi

zogierT berZnul formas uTargmnelad (Tumca terminTan amgvari

141

urTierTobა mas kvlav Sua saukuneebis filosofiur tradiciasTan

aaxloebs)

berZ σκοπὸςrdquo-is kidev erTi qarTuli Sesatyvisi rogorc zemoT ukve

aRiniSna aris iWu romelsac iyenebs arsen iyalToeli ioane damaskelis

ldquodialeqtikisrdquo qarTul TargmanSi da romelic esmis rogorc bdquoazrirdquo

mizanirdquo ldquoamocanaldquo ldquoiWAcircrdquo leqsema aris gamoyenebuli miznis mniSvnelobiT

sxva ZeglebSic magaliTad maqsime aRmsareblis qarTul TargmanebSi

(meliqiSvili 2011 162-163) amave mniSvnelobiT gvxvdeba ldquoiWAcircrdquo saTnoebaTa

kibis antoniseuli redaqciis originalur nawilSi24

ldquoSiSi sijabne nakli gul-savsebisa

romlisa mona suli 141avi-mCenobisa

Tacircsda mimndobi Tavisad 141avi-mCenobiT

magra aCrdilT da bgeraTagan moSiSni

amad uiWvod eSinis marad 141avi-mCenTldquo(202)

anton kaTalikosi amatebs muxlis bolo striqons25 am striqoniT mas

axali idea ki ar Semoaqvs aramed azustebs akonkretebs aZlierebs

gamoTqmul azrs ampartavan suls aSinebs aCrdilebi da bgerebi es SiSi

aris aramaterialuri bdquomoSiS uwinares SemTxuevisa igonebs ZnelovanTa

moSiS Sehmusravn gulsa Tacircssa SiSTa ocnebaTaAacuteTaldquo (sineli 1965 297)

aseTi suli bdquouiWvodldquo anu umiznod aris SeSinebuli mas ar aqvs

WeSmariti SiSis sagani antoni sxva konteqstSi bdquouiWvoldquo formas iyenebs

aucileblobis varaudis gamoricxvis mniSvnelobiT

ldquoyovlTa mnebavTa meZiebelTa RmerTi

uiWvod hpoves hpovebenca da hpovonrdquo (11)

dasasruli (ὁ τέλος) ndash berZnulSi `mizan~ cnebis sazRvrebi gamokveTili

ar Cans am mniSvnelobiT magaliTad aristotele xmarobs termins ldquoὁ

τέλοςrdquo aristoteles komentatorTan amonios ermiasTan ldquoτέλοςrdquoς terminis

mniSvnelobebi `mizani _ dasasruli~ erTmaneTSi gadadis prokle

24

bdquosuli ampartavani monaAacute ars moSiSebisaAacute rameTu esavn Zalsa TAcircssa da esmin raAacute AtildemaAacute raAacuteme meyseulad SeZrwundisldquo (sineli 1965 297) bdquoSiSi ars gulsavsebisa naklulevanebaAacute zesTmCeni suli ars sijabnisa monaAacute Tavsa TAcircssa zeda mindobili da bgeraTagan nagebTaAacutesa da aCrdilisaca moSiSildquo (A-39 115r) 25

aRniSnuli striqonis Sesatyvisi ar gvxvdeba arc berZnul teqstebSi da arc slavur da inglisur TargmanebSi (ix ing 214 rus 214 PG 945)

142

diadoxosis filosofiaSi ldquoτέλος ndashsrdquo ldquodasasrulis~ mniSvneloba aqvs da

asec Targmnis mas ioane petriwi (meliqiSvili 2011 161) ioane sinelis

teqstSi aRniSnuli leqsikuri erTeuli ZiriTadad misi yofiTi

mniSvnelobiT Cans ramdenime konteqstis damowmeba SeiZleba sadac mas

terminologiuri mniSvneloba aqvs da mTargmnelebi qarTul Sesatyvisad

iyeneben ZiriTadad ldquodasasrul-srdquo ldquoda udeb-yofaAacute da dasasruliT (ldquoκαὶ τὸ

τέλοςrdquo PG Vol 88 641C) namdAcircl-dasabamisa (ldquoτὴν ἀρχὴνrdquo PG Vol 88 641C)

momzavebelirdquo (A-39 15r) ldquoda merme aRsasruli qmnamca Semsgavsebuli

dasabamisaAacuterdquo (sineli 1965 33) ldquowesi vidreme da dasabami (ldquoἀρχὴνrdquo PG Vol 88

1068A) romelTame da dasasrulica (ldquoτέλοςrdquo PG Vol 88 1068A) Semoqmedisa

mier qmnilTa mouRebiesrdquo(A-39 162r) ldquodabadebulTa dambadeblisagan

mouRebies TiToeulsa wesi da dasabami da romelTame dasasrulicardquo

(sineli 1965 428)

bdquoenteleqialdquo (ἐντελέχεια) ndash aristoteles mixedviT aris moqmedebis

saSualebiT SesaZleblobidan myofobad moyvanili Sesrulebuli

ganxorcielebuli arseba sagnisa romelic Tavis TavSive Seicavs mizans

dasrulebulobas gansazRvrulobas anu imas rac aris sagani

sinamdvileSi realurad moqmedebaSi aqedan yoveli substancia anu

Sinagani arsi sagnisa moqmedebaSi ganxorcielebulobaSi aris enteleqia

efrem mcire da petriwi am sityvas SesrulebandashSemasrulebeli

SesatyvisebiT Targmnian magram petriwi ver daakmayofila savaraudod am

Targmanma da amitom uTargmnelad gadmoaqvs igi bdquoganmartebanSildquo

(meliqiSvili 2011 165-167) termini ldquoenteleqiardquo saTnoebaTa kibis berZnul

teqstSi ar fiqsirdeba Sesabamisad mas arc qarTveli mTargmnelebi

iyeneben aRniSnuli termini gamoyenebulia mxolod anton kaTalikosis

teqstis originalur CanarTebSi

ldquogul-ficxeloba zed-wodebul-hyegraveAgraves moZRvarT

ugrZnobelobad anu momkegravedradre grZnobad

enteleqiad sulTaca zeda sxeulT

myovarisagan grZelisa udebebis

143

ugrZnobelobad mimarT misrulebulirdquo (171) 26

gulficxeloba klavs gonebas da suls ugrZnobels xdis mas igi

aris ldquoenteleqia sulTaca zeda sxeulTrdquo anu im Tvisebebis Tu vnebebis

ganxorcilebaamoqmedeba rac Tavidanve potenciurad arsebobs adamianis

sxeulSi

arsebabuneba ndash ldquoοὐσία ndashsrdquo cnebas farTo semantikuri speqtri hqonda

aristoteles mixedviT igi SeiZleba gavigoT 1) rogorc konkretuli arsi

anu myofi 2) rogorc sagnis Sinagani buneba arsi raoba anu misi idea

3) rogorc materiisa da formis erTianoba yofna arseboba amgvari

farTo semantikuri veli iyo mizezi imisa rom xSirad erTmaneTSi

ireoda ldquoοὐσίαrdquo (buneba arseba) da ldquoὑπόστασιςrdquoς (piri guami ganukueTeli)

cnebebi qalkedonis msoflio krebam (451 w) mtkice zRvari ganaCina

hipostassa da usias Soris Oldquoοὐσίαrdquo damkvidrebul iqna `arsebis~

(`bunebis~) gagebiT (meliqiSvili 2011 170-171) ioane sinelis teqstSi

berZnuli ldquoοὐσία-srdquo qarTul Sesatyvisad petre gelaTelis TargmanSi

ldquoarsebardquo xolo eqvTime aTonelTan ZiriTadad ldquobunebardquo aris gamoyenebuli

ldquome erTisa guamovnebisa orTa arsebaTa (ldquoδύο οὐσίαrdquoumlPG Vol 88 1137A)

ugalob (A-39 190r) ldquoxolo me vadideb guamsa erTsa oriTa bunebiTardquo

(sineli 1965 496) ldquoarsebis-SinaAacute (ldquoπαρουςίᾳrdquo PG Vol 88 1157C) vidreme

sityuaAacute srul-hyofs siwmidesardquo (A-39 198r) ldquosityuaAacute igi arsebiTi srul-

hyofs siwmidesardquo (sineli 1965 515) ldquoarcaRa gonierTa arsebaTaAacute (ldquoνοερὰς

οὐσίαςrdquo PG Vol 88 1068B) SeZlebisaebr Cuenisa warumateblad yofaAacute

vTqumcardquo (A-39 162r) ldquoarca Tu uAtildeorconi igi bunebani angelozTani arian

warumarTebel da maradis erTsa zedardquo (sineli 1965 429) ldquogonier da

26 bdquogulndashficxelobaAacute sikudili ars gonebisaAacute da mklveli sulisaAacute gulndash

ficxelobaAacute iSvebis myovarndashJamisa udebebisagan xolo udebebaAacute movals mocaleobisagan da siyuarulisagan mconarebisabdquo (sineli 1965 283) bdquougrZnobelobaAacute sxeulTaca zeda da sulTaca zeda ars momkudari grZnobaAacute dayovnebulisagan enisa da udebebisa ugrZnobelobadmi misrulebulildquo (A-39 109v)

ioane petriwTan ldquogulndashficxeloba mklveli ars gonebisa sulisa Tualisa aCrdili Semosruli vneba boroti moyusisa ganmwareba saZulo risxva gulisndashTquma migebisa

amas ekrZale monazono mdabalordquo (petriwi 1968 173) saanalizo striqoni da Sesabamisad termini enteleqia (an am Sinaarsis momcveli

sxva raime leqsikuri elementi) ar gvxvdeba berZnul teqstebSi da arc inglisur da rusul TargmanebSi (ix ing 181 slav 181 PG vol88 932)

144

yovlad keTil sulisa Tual da Semdgomad usxeuloTa arsebaTa

(ldquoἀσωμάτους οὐσίαςrdquo PG Vol 88 1033C) yovelsa guarsa zesTa aRmvlelrdquo (A-39

154r) ldquoda Semdgomad angelozTa sikeTisa yovlisave bunebisa uaRres

arsrdquo (sineli 1965 406)

amrigad saTnoebaTa kibeSi sakmaod mravalferovania filosofiur-

Teologiuri terminologia paraleluri teqstebidan kargad Cans

cnebiTi enis (filosofiuri terminologiis magaliTze) Camoyalibebis

procesi kerZod adreul etapze igi naklebad sistemuria da ar Cans

mkacrad organizebuli terminologiuri aparati (erTsa da imave sityvas

eqvTime aToneli sxvadasxva qarTul Sesatyvisebs uZebnis an kidev

sxvadasxva berZ termins erTi da imave qarTuli formiT Targmnis) rac

eqvTimes epoqisTvis da misi Targmanebis mizandasaxulobis

gaTvaliswinebiT bunebrivia xolo mogvianebiT petre gelaTelis

TargmanSi rogorc mosalodnelic iyo ukve Cans ufro sistemurad

Camoyalibebuli terminologiuri aparati rac Seexeba anton

kaTalikosis redaqcias zog SemTxvevaSi misi wyaro manamde arsebuli

prozauli Targmanebi zogjer ki Sua saukuneebis qarTul

filosofiaSi SemuSavebuli filosofiur-Teologiuri terminologiaa

romlis Rrma da safuZvliani codna araerTgzis Cans teqstSi gvxvdeba

SemTxveva roca anton kaTalikosi ukve arsebul termins iyenebs ara

tradiciuli mniSvnelobiT aramed cvlis mis Sinaarss statiaSi

damowmebuli konteqstebi ioane petriwis redaqciidan arsebiTad misdevs

Tavis ZiriTad wyaros eqvTime aTonelis Targmans

145

Tavi V

saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqcia

anton kaTalikosamde ioane sinelis saTnoebaTa kibe rogorc

viciT iTargmna da gadamuSavda xuTjer ivane lolaSvilis azriT ioane

petriwiseuli galeqsili varianti eqvTimeseul xolo antoniseuli -

petre gelaTeliseul Targmans eyrdnoba sadisertacio naSromis am

nawilSi sxva problemur sakiTxebTan erTad SevecdebiT gamovikvlioT

anton kaTalikosis redaqciis wyarosTan dakavSirebuli udavod

mniSvnelovani sakiTxi amgvari kvleva miT ufro aucilebelia rom

teqstis struqturaze dakvirvebam wamoWra anton kaTalikosis mier

CvenTvis ucnobi sxva wyaroTi sargeblobis varaudi

amasTanave saTnoebaTa kibis antoniseuli redaqcia versifikaciiT

safexurebis organizebiTa da Sesavali originaluri strofebiT aSkarad

imeorebs ioane petriwis mier ramdenime saukuniT adre galeqsili

teqstis stils am ori poeturi redaqciis Sedarebam wamoWra saintereso

mosazrebebi romelTa Tanmimdevrul Camoyalibebasac SevecdebiT

winamdebare paragrafSi

gamomdinare iqidan rom prozaul teqstTan SedarebiT poeturi

versiebi TavisTavad bevrad naklebi moculobisaa daismis kiTxvebi

prozauli teqstebis sakmaod didi moculobis masalis miuxedavad ratom

dasWirda anton kaTalikoss originaluri strofebis CarTva poetur

teqstSi ra daniSnuleba aqvs sakuTriv antoniseul CanarTebs

aviTarebs Tu ara am CanarTebSi axal ideebs sadisertacio naSromis am

nawilSi yuradReba gamaxvildeba am da sxva mniSvnelovan sakiTxebze

Cven ar SevexebiT ioane petriwis leqsiTi redaqciis wyarosTan

dakavSirebul problemas radgan am mimarTulebiT kvleva ukve

Catarebulia teqstis gamomcemlis ivane lolaSvilis mier (ix petriwi

1968)

146

amp 1 anton kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibis mimarTebebi

adreul qarTul redaqciebTan

Tavdapirvelad unda aRvniSnoT rom saTnoebaTa kibis sakmaod

vrcel Tavebs anton kaTalikosi wnexs amoklebs da TiToeul Tavs

aTavsebs mxolod aT strofSi msgavsad ioane petriwisa igi sagangebod

arCevs ZiriTad misi SexedulebiT metad mniSvnelovan informacias rac

Seaqvs konkretul safexurSi antonis mier teqstSi Sesatanad SerCeuli

adgilebi xSirad emTxveva im informacias romelic petriwis galeqsil

variantSic moxvedrila rac ar unda iyos SemTxveviTi27 ase magaliTad

pirvel TavSi sadac saubaria soflidan gasvlaze antonTan da

petriwTan rva muxli emTxveva erTmaneTs es rva muxli Seicavs zustad

erTnair informacias romelic SeurCeviaT prozauli teqstidan

poeturSi Sesatanad ar aris nawarmoebebSi iseTi safexuri sadac sul

mcire sami muxli ar iyos erTsa da imave masalaze agebuli gamonaklisia

mxolod mecxramete Tavi - bdquomRviZarebisaTvisldquo sadac erTaderTi muxli

emTxveva Tumca iv lolaSvilis azriT am safexurSi petriwi mxolod

or muxls adgens prozauli teqstis mixedviT danarCeni nawili

originaluria da am ori muxlidan erTi emTxveva antonis mier

gasaleqsad SerCeul masalas aRsaniSnavia isic rom meoTxe TavSi ndash

bdquomorCilebisaTvisldquo - romelic moculobiT yvelaze vrcelia erTmaneTs

emTxveva Svidi muxli rac bunebrivia metyvelebs imaze rom antoni

gasaleqsi masalis SerCevisas metndashnaklebad iTvaliswinebს petriwis ukve

arsebul teqsts aqve davimowmebT ramdenime muxls petriwis redaqciidan

romelsac prozaul teqstSi Sesatyvisobebi ar eZebneba da Sesabamisad

Cveni varaudiT swored maTze dayrdnobiT qmnis antonic msgavsi

Sinaarsis teqstebs

anton kaTalikosi

ldquoucxoeba imier lTolva amriT

ioane petriwi

ldquooAcircfroAacutesRa mAtildearTa aReba juarisa

27

rogorc ukve aRiniSna saTnoebaTa kibis anonimur vesiaSi (romelic mihyveba petre gelaTelis Targmans) Setanili masala ar emTxveva sxva poeturi gadamuSavebebis masalas

147

xolo jegravearis atAcircrTva qristes msgavsebardquo (3 I orig str)

da

esreT Sedgoma TAcircsndashTacircsad qristesi

awrdquo (str 22)

ldquoTu sam WeSmarit monanul ars igi vin

momymar ars yovlad kninRa Atildemel aqegraves

stomaqi

yia gamAtildemari wyuriliTa Semwvari

xorcni mcirooden dafarulni SiSegraveAgravelni

Tvalni quAgravemWegraveretni zraxva yovlad

mdabalirdquo (55)

ldquomonanulisa muceli momymar ars da

sasa wyurvilsa ganuAtildemia maradis

AtildeorcTa siSiSule mas Tanandashac

TacircsebiT

miscems moqeneT aras miiRebs maTsa

misi sxuaTa ars sxuaTa ndash misi

yovel arardquo (57)

ldquo147avi mCenobai CegraveAgravenda esTa cnobili

eSmakTa mier esTa mopovnebulis

saqmisa uRmrTo nergi mwarmo vnebaTa

TAcircT RmrTisad oden uaris-yofad

mawurTAcirc

misi SemTxegraveAgraveva boroti eSmakT mamsgavsrdquo

(22 I orig str)

ldquogmobisa gesli sulsa urwyams

maxesa

magra eSmaki ars mpovneli amisi

oAcircfalsa viTar TAcircT hkadra gamocda

da

bunebiT kacad srulebiT hgona

martod

ieso RmerTi arsT mbadi sakAcircrveladrdquo

(222)

nimuSad mogvyavs iv lolaSvilis mier petriwis originalad

miCneuli strofi Tavidan - bdquomorCilebisaTvisldquo da semantikurad msgavsi

adgili antonis teqstidan

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquoor-gvari aris sikegravedilisa sxegraveaoba

pirveli romel ganyofa ars kerZoTa

arsebisaTa cxovel gulis-Atildemieris

xolo meore nebsiT mokdoma nebis

da cxovel-yofa qristesi TAcircs-Sorisadrdquo

(64)

ldquosikudili orad ganiyofis ixede

erTad ndash bunebiT yovelTa kacTad ese

xolo meored ndash saqmeTagan sikudilad

AtildeorcielebrTa sulisa ganSorebiT

filosofosoba ars wurTa amisi maradrdquo

(64)

148

ivane lolaSvili saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli

redaqciidan citirebuli muxlis wyarod miiCnevs amonios ermiasis

teqstis ndash bdquomosaAtildesenebeli xuTTa AtildemaTadmi porfiri filosofosisaTaldquo

qarTul Targmans da am Txzulebidan Sesabamisi konteqstis

zemoTmoyvanil strofTan Sepirispirebis safuZvelzე askvnis rom

ldquoamonios ermisis ldquomosaAtildesenebelTardquo mTargmneli yofila ioane petriwirdquo

(petriwi 1968 35) SevniSnavT rom ioane petriwis ukanaskneli strofi

bolo striqoni ar aris originaluri mas safuZvlad sinelis prozauli

teqstiს Sesabamisi monakveTi udevs bdquoΚαigrave θαῦμα ὄντως πῶς καί Ἑλληνές τι τοιοῦτον

ἐφθέγξαντο ἐπεigrave καigrave φιλοσοφίαν τοῦτο εἶναι ὁρίζονται μελέτην θανάτουldquo (PG Vol 88 797 C)

ldquosakAcircrvel ars viTar warmarTaca esreT sTnda ese vidreRa Tques

viTarmed sibrZne AtildesenebaAacute ars sikudilisaAacuterdquo (sineli 1965 161) ldquoda

sakAcircrvel namdAcirclve viTar da ellinTaca eseviTari raAacuteme aRmoTques

vinaAacuteTgan da filosofosobadca amas gansazRvreben yofad wurTasa

sikudilisasardquo28 (A-39 63v) citirebuli pasaJis wyarod andrei kordoCkini

platonis fedonidan sikvdilze meditaciis cnobil koncefcias miiCnevs

(Phaedo 67e) (kordoCkini 2003 20-21) rac Seexeba pirvel oTx striqons

daaxloebiT igive azri Cans saTnoebaTa kibis TargmanebebSi ldquoorkeci ars

sikudili xiluli da uxilavi rameTu ars mkudari romeli mokudes

Atildeorcielad da ars mkudari romeli momkudar iyos suliTa rameTu ara

Sedgomil ars cxorebisadardquo (Targmaneba Agrave) (sineli 1965 564) amdenad

amonios ermisis teqstis am monakveTis wyarod miCneva ar Cans sarwmunod

Tumca ioane petriwis teqstis citirebuli strofi antoniseuli

redaqciis Sesabamisi konteqstis wyaro namdvilad gamxdara

amrigad damowmebuli magaliTebi cxadyofs rom anton kaTalikosi

aramarto icnobda ioane petriwis mier Seqmnil saTnoebaTa kibis poetur

teqsts aramed iyenebda kidec sakuTari redaqciis Seqmnis procesSi

aqve aRvniSnavT imasac rom iv lolaSvili zogierT SemTxvevaSi

ioane petriwis originalur CanarTad miiCnevs strofebs romelTac

eZebnebaT Sesatyvisi adgilebi prozaul teqstSi sailustraciod

28 calke kvlevis sagania (saTnoebaTa kibis mixedviT) mTargmnelebis (petre gelaTelisa da eqvTime aTonelis) damokidebuleba ldquoelinuri sibrZnisadmirdquo rasac samomavlo perspeqtivad vsaxavT

149

davimowmebT ioane petriwis originaluri strofebsa da teqstis eqvTime

aToneliseuli Targmanis paralelur adgilebs

ioane petriwi

ldquoraJams gnatriden ucxoebad gansrulsa

da gulisndashsityuas aRaSfoTebden Sensas

maSin queyanad zeciT mosruli igi

moiAtildesene da damdabldi gonebiTa

hoAacute moRuaweo gansrulo mterTa wyobadrdquo

(31)

eqvTime aToneli

ldquoraJams eSmakni viTarca didsa

rasme saTnoebasa zeda guaqebden

anu Tu kacnica ucxoebisa

CuenisaTAcircs maSAcircn Cuen moviAtildesenoT

zeciT queyanad mosruli igi da

CuenTAcircs ucxo-qmnuli da vpovneT

Tavni Cuenni viTarmed daRacaTu

ukuniTi ukunisamde JamTamca

viRuwidiT da ucxo viqmneniT

nacvalsa misasa ver aRvasrulebTrdquo

(sineli 1965 51)

ldquomonanulisa simdable sxuebr ixile

da codvas Sina myofTaca ganicade

xolo maRalsa siyuarulsa RmrTisasa

sanatrelsa mas mosrulsa simdablesa

SeesakuTre igi gaqundes maradisrdquo (58)

ldquosxuaAacute ars monanulTaAacute igi

mglovare da mWmunvare simdable

da sxuaAacute ars simdable maTi

romelni jereT codvaTa Sina

arian da daisjebian sAcircnidisisagan

da sxuaAacute ars RmrTisa mier

srulTa zeda momavali igi

sanatreli da sulTa

ganmamdidrebeli simdableAacuterdquo

(sineli 1965 146)

ldquoamas ganhkurnebs wuxili moyusis Tana

ZacircrTa SemTxueva guliTa misTAcircs lmobiT

raJams suliTi anu sxeulobiTi

misTAcircs movides gansacdeli da viTar

SenTAcircs mosrulsa esreT stkivneulobderdquo

(95)

ldquoukueTu sruliad gankurnebul xar

vnebisa misganndashese gaqundin

saswaulad araTu odes

Semawuxebelisa misTAcircs ilocAcircde

arca odes axaro ZruniTa arca

raJams mixado pativisndashcemad

aramed raJams gesmes mowevnuli mis

zeda sulieri gina Atildeorcieli

150

gansacdeli da viTarca Senmda

mowevnul iyo esreT gelmodis da

scremloodi maSin uwyode

viTarmed ganTavisuflebul xar

ZacircrisndashAtildesenebisaganrdquo (sineli 1965

205)

ldquoqristes vnebaTa Atildeseneba ganiyvanebs

ZacircrisndashzraAtildevasa moyusisagan hoAacute kaco

Tu viTar maTTAcircs Tavad ilocvida

da moiTmenda simSvidiT kadniersa

maTsa warmdebsa ugunursa zraxvasardquo (96)

ldquoAtildesenebaman vnebaTa qristesTaman

gankurnos ZacircrisndashAtildesenebaAacute rameTu

ZAcircrndashuAtildeseneblobisa misisagan da

simSAcircdisa sircxAcircleul iqmnis igirdquo

(sineli 1965 205)

ldquocrundashficTa kacTa da tyuvilis

mwmasnelTa

nuca Tu yovlad mcired daeaxlebi

warved iloce gesuros Tu zuaoba

ese umjobes raTgan gmobad sulisa

zesTa wmidisa isi ganiCinebisrdquo (114)

ldquonuvin hgonebn romelsa aqus

cnobaAacute viTarmed codvaAacute

tyuvilisaAacute mcire ars rameTu

sulman wmidaman saSinelad Tqua

misTAcircs piriTa 150avit

winaAacuteswarmetyuelisaAacuteTa viTarmed

romeli ityodis sicruesa mas ara

waremarTos winaSe TualTa CemTardquo

(sineli 1965 216)

ldquoxuTni arian tyuvilisa saqmeni

SiSi sasjelTa anu SiSis Tacircnier

sazrdelisaTAcircs anu gemovnebisa

sicilisaTAcircs gancxromisa yrmebrisa

moRuaweTagan Sors arian esenirdquo (119)

ldquoviTarca yovelTa vnebaTa zeda

ganyofilebani arian sasjelTani

egreTve tyuilisaTAcircs rameTu sxuaAacute

sasjeli ars misi romelman

SiSsaTAcircs tanjAcircsa tyua da sxua ars

misi romelman Tacircnier Wirisa

raAacutesame qmna igi uSiSoebiTa

RmrTisaAacuteTa sxuaman tyua

sazrdelisaTAcircs da sxuaman

gemoTmoyuarebisaTAcircs da sxuaman

raAacuteTa mis Tana myofTa sicili

moatyuas da sxuaman ndash raAacuteTa Zmasa

Tacircssa boroti uyosrdquo (sineli 1965

151

218)

ldquoSezavebaTa cvaleba moawiis

mowyinebisa eSmakman gamomcdelman

dasarwmuneblad soflis moqcevisada

raTa mkurnalsa uCuenebdes 151avit mas

mas Seaqcios senaksa ganaSorosrdquo (125)

ldquoucxoTa Sewynarebasa moagonebn

mowyinebaAacute dayudebulTa da

mowyalebasa AtildeelTndashsaqmrisa mier

awuevs yofad moslvad uZlurTa

Tana awurTis gulsndashmodginedrdquo

(sineli 1965 221)

ldquoZili mrCoblndashorTa kavSirTa Sezaveba

da maTgan qmnilTa cxovelTa sxeulisa

grZnobiTTa guarTa sacnobelTa uqmoba

gonierad Sen gaigone ese ars

magra mizezi ndash sxua iswave Tu gsurisrdquo

(183)

ldquoZili simtkiceAacute ars bunebisaAacute da

xati ars sikudilisaAacute da uqmobaAacute

ars sacnobelTaAacute erTi ars Zili

da mravalni qonan ganyofilebani

viTarcandashigi gulisndashTqumasacardquo

(sineli 1965 288)

ldquomravalTa Tana locva mRAcircZarebasa

mihmadlebs kacsa moRuawesa sifrTxiliT

xolo Znelad uCns SemsWualva gonebisa

vinaAacuteTgan xedva udabnos myofta hSuenis

da simartoiT maradis cxovrebulTardquo (190)

ldquovhgoneb Tu simravlesa Tana

locvaAacute yovelTa mier SesaZlebel

ars xolo mravalTaTAcircs umjobes

ars erTisa Tan oden locvaAacute

rameTu martod locvaAacute mciredTaAacute

ars friad raJams simravlesa Tan

ilocvide ver SeuZlo unvToAacutesa

mis da maRlisa locvisa

aRsrulebad aramed aqundin

gonebasa Sensa saqmed gulisAtildemisndash

yofaAacute sityuaTa maT romelTa

hgalobde anu Tu kualad gaqundin

dawesebuli raAacuteme locvaAacute raAacuteTa

vidremdis moyuasi muAtildelsa

daasrulebdes Sen gulsa Sensa mas

ityodi raJams muAtildelndashpyrobiT

hgalobdeTrdquo (sineli 1965 291)

ldquoamis mZle eqmodis nu gconis adgilTa

maT

ldquoadgilTa romelTa Sina geSinodis

nu gconis mun mislvad RamiT

152

mislvad maradis sadaca geSinodis

Ramis sibnele dRisad Seracxe naTlad

xolo dRisasa ewyuebode locviTa

da esreT Sedi moRuawebisa gzasardquo (206)

ukueTu kula adgilsndashscemde

eSmaksa amas daberdes SenTana

yrmebri ese da sakicxeli saxeAacute mindash

raAacutendashxAcircdodi aRiWurve locviTa da

mindashraAacutendashiwio adgilsa mas ganipyren

Atildeelni da tanjen mterni raJams

ganTavisuflde senisa misgan

adidebd mAtildesnelsa masrdquo (sineli

1965 298)

ldquoarca sibnele arca udabno adgili

arca Atildeevnebi arca mTaTa simaRle

ganaZlierebs eSmakisaT Cuen zeda

manqanebisa siborotis RoneTa

magra ndash sulisa udebeba daAtildesnilirdquo (208)

ldquoara Tu sibnele RamisaAacute anu

udabnoebaAacute adgilisaAacute ganaZlierebs

eSmakTa Cuen zeda aramed

unayofobaAacute sulisaAacute da odesme

gangebulebiTi swavlaAacuteca miSuebisa

RmrTisaAacuterdquo (sineli 1965 299)

ldquoamis gamo vcnobT viTarmed suli ara

momgonebel ars eseviTarTa amaT

gulisndashsityuaTa uAtildemarTa nametnavTa

aramed ndash mteri zuavi ampartavani

romeli zeciT queyanad daekueTardquo (225)

ldquoda amis gamo ufroAacutesad gulisAtildemandash

vhyofT viTarmed ara Cueni suli

ars mompovnebel eseviTarTa maT

miuwvdomelTa da gamouTqumelTa

borotTa aramed RmrTisndashmoZulisa

eSmakisani arian sityuani igi

romelindashigi zeciT gardamovardardquo

(sineli 1965 328)

ldquoniWi ars ese gamouTqumeli didi

zesTa naTliTa mamisagan mosruli

oden maT mier sacnauri romelTa

moiges igi gonebiTa wmidiTa

da hyofden madliT simSAcircdiT

siwrfoebiTrdquo (247)

ldquosimdable 152avit ars gamouTqmeli

maT mier oden sacnauri romelTa

mougies igi simdidre ars

miuwvdomeli saxelisndashdebaAacute ars da

niWi RmrTisaAacute rameTu ityAcircs

viTarmed iswaveT ara

angelozisagan arca kacisagan

arca wignisagan aramed Cemganrdquo

(sineli 1965 345)

153

ldquomdabalsa uAtildemsve sami ese moigos

Seuracxeba Seiwynaros gineba

da moakudinos gulisndashwyroma yovliTurT

xolo mesamed hqondes ujeroeba

saqmeTa TacircsTa ar Sewynareba misirdquo (248)

saqme keTilisa amis da didebulisa

saTnoebaTa samebisa pirveli ese

ars SewynarebaAacute da TavsndashdebaAacute

yovlisa ginebisa da SeuracxebisaAacute

sixaruliTxolo meore saxe

keTilisa 153avit153tndashZlisa

saTnoebaTaAacutesa ars sruliad

mokudinebaAacute gulisndashwyromisaAacute da

SemusrvilebaAacute gulisaAacute da

bralobaAacute Tavisa TacircsisaAacute yovelsave

zeda xolo mesame kibe keTili ars

TacircsTa saTnoebaTa sruliad

ujerobaAacute da urwmunoebaAacuterdquo (sineli

1965 347)

amrigad damowmebuli masala vfiqrobT sakmarisia imis

sailustraciod rom zogierT SemTxvevaSi saqme gvaqvs tradiciulad

prozauli teqstis poetur gadamuSavebasTan da ara originalur

SemoqmedebasTan Sesabamisad gadaWarbebuli Cans iv lolaSvilis

Sefaseba rom ioane petriwis teqsti originaluri nawarmoebia (petriwi

1968 99) Tumca es faqti namdvilad ar amcirebs poeturi teqstis avtoris

mier gaweul Sromasa da Rvawls

rogorc aRvniSneT teqstis antoniseuli redaqciis wyarod iv

lolaSvili petre gelaTeliseul prozaul Targmans miiCnevs (petriwi

1968 93) mkvlevris varaudi antoniseuli teqstis ZiriTad wyarosTan

mimarTebaSi zustia magram aq aucileblad migvaCnia erTi niuansis

dazusteba miuxedavad imisa rom anton kaTalikosi Tavisi

redaqciisaTvis ZiriTad masalad arCevs swored petre gelaTeliseul

teqsts (vfiqrobT avtoris literaturuli gemovnebas metad

akmayofilebs petre gelaTelis Targmanis gelaTuri skolis

tradiciisamebr elinofiluri stili) igi icnobs da ufro metic xSir

SemTxvevaSi iTvaliswinebs sxva teqstebis masalas riTac qarTul

saazrovno sivrceSi teqstis cirkulaciis process erTgvarad kravs da

154

ajamebs msjelobas gavamyarebT faqtobrivi masaliT Sesabamisi

paraleluri adgilebis damowmebiT

ufro vrclad ganvixilavT erT nimuSs saTnoebaTa kibis anton

kaTalikosiseuli redaqciidan bdquoviT brwyinva naTlis anu morჶi bzis

simrgvalisldquo (11) eqvTime aTonelTan Targmnilia Semdegnairad bdquoviTarca

sivrce naTlisaAacute da xilvaAacute mzisaAacuteldquo (sineli 1965 334) xolo petre

gelaTeli imave adgils Semdegnairad Targmnis bdquoviTarca naTlisa

brwyinvalebaAacute da mzisa saxeldquo (A-39 9v-10r) citirebuli paraleluri

teqstebidan naSromis am nawilis mizandasaxulobisTvis mniSvnelovania

termini morჶi romelsac anton kaTalikosi iyenebs petre gelaTelis

redaqciiseuli termin ldquosaxesrdquo nacvlad saxec da morჶic Zvel qarTul

filosofiur cnebiT enaSi gamoiyeneboda formis aRmniSvnelad

(sainteresoa aseve rom berZnul teqstTan ufro axlos dgas

eqvTimeseuli Targmani ldquoἡλίου θέαrdquo ndash mzis xilva asevea inglisur

TargmanSic ndash ldquosightrdquo (sanaxaoba ndash xilva) msgavsi terminologiuri Tu

leqsikuri Tanxvedra xSiria petre gelaTelis Targmansa da antonis

poetur gadamuSavebas Soris rac gamoCnda kidec naSromis Sesabamis

TavSi ndash saTnoebaTa kibis filosofiur ndash Teologiuri terminologia

anton kaTalikosis redaqciis petre gelaTelis Targmanidan

momdinareobis saCveneblad davimowmebT paralelur adgilebs am ori

teqstidan da meti sicxadisTvis sqolioSi davurTavT Sesabamis

monakveTebs eqvTime aTonelis Targmanidanac

Aanton kaTalikosi petre gelaTeli

ldquosofliT ltolvaman gansazRegravera Tavi TAcircsi

ars nebsiTi Zulveba bunebisa

kualad misive uaris-yofa sruli

da mogebisa trfialeba survili

mimTxegraveAgraveul-yofis zesTa-bunebiTTamirdquo (12)

ldquoganSorebaAacute soflisaAacute ars

nefsiTi siZulili da uarqmnaAacute

mimTxueviTa zesTbunebaTaAacuteTardquo

(A-39 10v)29

29 ldquomonazonebaAacute ese ars raAacuteTa nebaAacute Tavisa TAcircsisaAacute dautevos monazonobaAacute ars iZulebaAacute bunebisaAacute samaradisoAacute da dacvaAacute sacnobelTaAacute dauklebelirdquo (sineli 1965 21)

155

ldquovijmniT ra sofliT ganvevlodeT

soflisaT

maSin eSmakni aRmmzadeben Cuen nategraverad

nategraverad mowyaleT Tanlmobil eriskacTad

xolo bralobad TavTadmi CuenTa aRgegraveZegraveren

viT damaklebTa TqmulTa maT keTilTaganrdquo

(25)

ldquoeSmakni Semdgomad jmnisa

namdAcirclive mowyaled da

Tanalmobilad natrad eriskacTa

aRmmzadeben Cuen da TavTa TAcircsTa

ubadrukebad viTarca yovlisa

maTisa saTnoebisagan TavTa

TAcircsTa damaklebelTa (A-39 16v)30

ldquoaravin aRhAtildeda zecieradmi sasZlod

garna mlTolveli samTagan RirsTa jmnisaT

saqmeT yovelTgan kacTa xolo da mSobelT

da gardamkegraveAgraveTi sruliadre nebisa

eg-saxed mjmneli cuddidebobisaganrdquo (28)

ldquoaravin zecaTa sasZlosa Sina

gAcircrgAcircnmosilTaAacute Sevals ar

pirvelisa da meorisa da mesamisa

mjmneli jmnisaAacute vityAcirc ukue

yovelTagan saqmeTa da kacTa da

mSobelTa da gardakueTasa

TAcircsisa nebisasa da mesamesa

jmnasa cudad didebisasardquo (A-39

18r)31

ldquoucxoeba ars pativisa gangdeba

iwroebisa simWidrovis wadnova

xolo saRmrTosa surAcirclisa mizezi

simravle trfobis zvaobisa ukuTqma

da ZAcircr-fasisa dumilisa peleRordquo (33)

ldquoSeuracxebisa wadili iwroebisa

gulisTqumaAacute survilisa

saRmrToAacutesa mizezi trfialebisa

simravle ampartavnebisa

uvarisyofaAacute dumilisa siRrmerdquo

(A-39 19r)32

ldquoucxosa usxen Sacirclni netar-sulTqmani

xolo megobrad zena Zalni wmidani

romelTa igi drosa sikegravedilisasa

ldquoxolo iyvned Svil sayvarel

Senda sulTqumani gulisani

monad moige sxeuli Seni xolo

30 ldquoeSmakni Semdgomad gamoslvisa Cuenisa sofliT daguarwmuneben mowyaleTa da lmobierTa erisganTa natrad da TavTa CuenTa bralobad viTarmed yovlisaganve saTnoebisa maTisa Tavni Cuenni gamogAcircAtildeumianrdquo (sineli 1965 36-37) 31 ldquovervin Sevides zecisa sasZlosa gAcircrgAcircnosani ukueTu ara moigos pirveli igi da meore da mesame ganSorebaAacute ese igi ars pirveli-soflisagan da monagebTa da naTesavTa da meore-nebisagan TAcircsisa da mesame-ganSorebaAacute cudad-zuaobisagan romeli Seudgs morCilebasardquo (sineli 1965 41) 32 ldquosurvili kdemisa da yuedrebisaTAcircs gulis-TqumaAacute Wirisa da iwroebisaAacute aRorZinebaAacute survilisa saRmrToAacutesaAacute ganmravlebaAacute siyuarulisa RmrTisaAacute uvaris-yofaAacute zuaobisaAacute ufskruli dumilisaAacuterdquo (sineli 1965 43)

156

Zal-uZs Sewevnad rgebad megobar-yofad

ese ars uflis mZiebi naTesavi (38)

megobrad ndash wmidani Zalni

romelTa Jamsa ganslvisasa

rgebad Senda Zalndashuc geqmnen Tu

megobar ese ars uflis mZiebi

naTesavirdquo ( A-39 21r)33

ldquoaqa mamaman ucxoebis gegravearisad

Sedrgineba hyo Zilis-SorisTa sizmarT

esTa ganmsazRegraverman romelni wina-hsxenan

ese gvario ars ZrvaAacute gonebisa

uZraobasa Sina sxeulisasardquo (sizmarTaTvis1)

ldquoviTar veWu (arca rameTu

ganvasazRvreb SedrginebiTad)

Semdgomad ucxoebisa sityuaTa

xolo ufroAacutesRa maT Sina

mciredTa sizmarTaTAcircsca

STawexebad raoden arcaRa amis

zakuvis mzakuvarTaAacutesa

gamoucadelad yofad Cuenda

umjobes (Txroba pirvel pirSi)

ZlisSinaAacute ars gonebisa ZrvaAacute

uZravobasa Sina sxeulisasardquo (A-

39 23r)34

ldquosxegravea ars ocneba sizmrisagan hAtildeams cnobad

RmrTis-metyegraveAgravelurad aqa gancxadebulebs

ocneba aris TvalTa cTuneba maSin

midmo goneba odes mZinareobdes

xolo sxeuli mRAcircZareobdes odesrdquo

(sizmarTaTvis 2)

ldquoocnebaAacute ars cTunebaAacute TualTaAacute

mZinaresa Sina mimogonebasa

ocnebaAacute ars gankrTomilebaAacute

gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina

sxeulisasardquo (A-39 22v)35

ldquoqristesTvis eSmakT gvixilon ra damtevi ldquoraJams damtevebelTa uflisaTAcircs

33 ldquoda Svilni Senni sayuarelni iyvned sulTqumani gulisani da monad moigen Atildeorcni Senni xolo megobrad wmidani igi Zalni romelTa Zal-uc Jamsa sikudilisasa didad sargebeli Seni ukueTu megobar Senda iqmen da bdquoese ars naTesavi romeli eZiebs ufalsa eZiebs xilvad pirsa RmrTisa iakobissaldquo (sineli 1965 48) 34 bdquoviTarmed Semdgomad ucxoebad ganslvisa sizmarni guebrZvian amisTAcircs vinebe ucxoebisa Tavsa Tana mciredi sizmarTaTAcircsca Tqumad raAacuteTa amasca Ronesa mzakuvarTa maT CuenTasa ara umecar viyvneT sizmari ars aRZrvaAacute gonebisaAacute uZraobasa SAcircna AtildeorcTasardquo (sineli 1965 53) 35 ldquoocnebaAacute ars cTomilebaAacute TualTaAacute mZnaresa gonebasa Sina ocnebaAacute ars gancAcircbrebaAacute gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina AtildeorcTasa ocnebaAacute ars xilvaAacute uguamoAacute da ara arsirdquo (sineli 1965 53)

157

ucxod saxlTagan da saxleulTa yovelT

maSin sizmarTa SfoTebiTa gangegravecadnen

gvaCegraveAgravenon sizmriv TAcircsni mtyebarni CuenTAcircs

anu momkegravedarni CuenZliT anu mZrwolarerdquo

(sizmarTaTvis 3)

TAcircsTa saxlTa da saxleulTasa

ucxoebiTa da siyuaruliTa

saRmrToAacuteTa Tavni TAcircsni

ganvyidneT maSin namdAcirclve

eSmakni ZilisSinaTa mier

SfoTebiTa gangucdian Cuen

TAcircsTa CuenTa mCuenebelni

CuendaginaTu mtyebarTa anu

momkudarTa Cuen ZliT gina

SepyrobilTa da mZrwolareTardquo

(A-39 23r)36

ldquomorCileba ars uaryofa Tavisa

gancxadebuli sxeulis moZageba

morCileba ars mokegravedineba asoTa

gonebisasa mrTels cxovrebasa Sina

da moZravoba yovlad ganukiTxegraveAgravelirdquo (41)

ldquomorCilebaAacute ars uaryofaAacute

sulisa TAcircsisaAacute yovliTurT

sxeulisa mier zedCuenebuli

gancxadebulad gina mebr

sxuebrca morCilebaAacute ars

gamoukiTxveli moZravobaAacuterdquo (A-39

25v)37

ldquoCegraveAgravenTa saRmrToTa mamaTa sinanuli

esTa ganhsazRegraveres sibrZnisamebr maTisa

sinanuli ars naTlvis ukmo-wodeba

aRTqma RmrTisadmi cxovrebisa meoris

da ganhsja TaAcircs TAcircsisa urcxegraveAgravenelirdquo (51)

ldquosinanuli ars naTlisRebisa

ukmowodebaAacute sinanuli ars

aRTqumaAacute RmrTisa mimarT meoris

cxorebisaAacute38rdquo

ldquosinanuli ars dageba uflisadmi

wina-aRmdgomTa SecodebaTa ZliTiT

ldquosinanuli ars dagebaAacute uflisaAacute

winaaRmdgomTa SecodebaTa ZliT

36 bdquora Jams dautevniT uflisaTAcircs TAcircsni da saxlni Cuenni da mivscniT Tavni Cuenni ucxoebad siyuarulisaTAcircs RmrTisa maSAcircn eSmakni sizmarTa mier SeguaSfoTebdian Cuen da gAcircCuenebdian TAcircsTa CuenTa viTarca mglovared anu viTarca mkudrad anu viTarca CuenTAcircs Sepyrobilni da Wirveulnirdquo (sineli 1965 53) 37 ldquo morCilebaAacute ars uaris-yofaAacute sulisa TAcircsisaAacute srulad AtildeorcTa mier gamoCinebuli gancxadebulad gina Tu esreT morCilebaAacute ars mokudinebaAacute asoTa gonebiTa cxoeliTa morCilebaAacute ars gamouwulilveli aRZrvaAacuterdquo (sineli 1965 57) 38 ldquosinanuli ganmaaxlebeli ars naTlisndashRebisaAacute sinanuli aRTqumaAacute ars RmrTisa mimarT axlisacxorebisaAacute sinanuli ars Tavisa TAcircsisa damsjelirdquo (sineli 1965 125-126)

158

sinanuli ars wmeda sAcircnidisisa

sinanuli ars yovelTa saWirvelTa

nebsiT daTmena cxovrebis ganaxlebardquo (52)

keTilTa moqmedebisa mier

sinanuli ars sAcircnidisisa

ganwmedaAacute sinanuli ars yovelTa

saWirvelTa nefsiTi moTminebaAacuterdquo

(A-39 54r)39

ldquoamas emkacre monanulo nu sada

ver sisufTeman grZelman dahavebaman

daayenasmca Sen Soris sAcircnidisis

mxileba kbena Senda yovlad sargoAacute

da Sen kidegan ipovo keTilTaganrdquo (58)

ldquoganvemkacrneT nusada

araganwmedilebisa ZliT aramed

dahavebisa mxilebisagan dascxr

sAcircnidisi (A-39 63r)40

ldquoჶilosoჶia ganhsazRegraveres sxolastikosT

elinTa brZenTa pirvelad CegraveAgravenTa moZRvarT

viTarmed arso ese wegraverTa sikegravedilisa

vina mAtildesovneli sikegravedilisa yoveli

ჶilosoჶos ars namdAcircl sibrZnis-moyuarerdquo

(63)

ldquoda sakAcircrvel namdAcirclve viTar da

ellinTaca eseviTari raAacuteme

aRmoTques vinaAacuteTgan da

filosofosobadca amas

gansazRvreben yofad wurTasa

sikudilisasa (A-39 63v)41

ldquoufskruls ityAcircan umier-kerZo-yofad

romel vieT hsTqegraveAgraves ese apAcircTmantod

esTave wegraverTasa amis sikegravedilisasa

yovlad uwevni mougies saqmeni

ubiwoebac ganuwiaRebelirdquo (67)

ldquoviTarndashigi ufskrulsa

umierkerZood yofad vieTnime

gansazRvreben rameTu adgilsa

missa uwodeben apAcircTmantod

esreTve sulisa gagonebasa

uwevneli da ubiwoebaAacuteca da

moqmedebaAacute mougiesrdquo (A-39 66r)42

ldquoglova RmrTis-ZliTi ars mWmunvareba sulis

salmoba gulis wuxva mowleobiTi

saqmeTa mimarT satkivarTa raTame

ldquoRmrTisZliTi ars mWmunvarebaAacute

sulisaAacute lmobasa Sina gulisa

mowleobisasa maradis

39 ldquosinanuli dagebaAacute ars RmrTisa mimarT Sesworebulad codvaTaAacutesa qmniTa simarTlisaAacuteTa sinanuli ganwmedaAacute ars sAcircnidisisaAacute sinanuli moTmenaAacute ars nebsiTi yovelTa WirTa da gansacdelTaAacuterdquo (sineli 1965 126) 40 ldquovekrZalneT Zmano nuukue ara siwmidisagan dacxromil ars sAcircnidisi mxilebisagan aramed moewyina da amisaTAcircs arRara guamxilebs (sineli 1965 149) 42 ldquoviTarca ufskrulisaTAcircs zRuaTaAacutesa ityAcircan viTarmed miuwdomel ars egreTve Atildesenebisa sikudilisa siwmideca da saqmeca miuwdomel arsrdquo (sineli 1965 159)

159

sawyurvelisa zed-dgromiT mZiebeli

ver mimTxegraveAgravevisad msulTqmi mkegravenesi simwariTrdquo (71)

sawyurvelisa zeddadgromiT

meZiebeli da amisiTa

miumTxuevelobiT tkivneulda

mdevneli da ukuana kerZo amissa

salmobierad mqoTebelirdquo (A-39

67r)43

ldquoglova ars maviwy Atildesovnisa bunebisa

viTa mihscilda daviTs puri miRebad

sinanuli ars dakleba uWirveli

yovlisa reca sxeulebris nugeSis

ara Atildesovna ars TAcircnier sawyurvelTardquo (73)

ldquoaRsaarebaAacute ars daviwyebaAacute

bunebisaAacute viTarndashigi miscilda

visme Wamad puri TAcircsirdquo (A-39

67r)44

ldquomciredi wyali hSrets saAtildemilis matebas

eg-saxed cremli WeSmaritisa glovis

hSrets alsa risxAcircs da navRelficxelobis

amisTAcircs aqa urisxegraveAgraveloba wmida

SemdgomobiTad daiwesa gangebiTrdquo (81)

ldquoviTarndashigi wylisa saAtildemilsa Sina

mciredndashmcired Sematebasa

srulad daSrtebis saAtildemili

esreTve da WeSmaritisac gloisa

cremlsa yovelsa alsa

guliswyromisa da

navRelficxelobisasa mosrvad

utevebies amisTAcircs da

SemdgomobiTadca davaweserdquo (A-39

75v)45

ldquotkivilTad ganhscnes da oflTad Tavni

mravalT

raTa Sendoba bralTa miiRon maTi

ganara kacman ara ZAcircrismeAtildesenman

winuswro amaT bralTmotevebisadmi

ldquotkivilTa da oflTa Sendobisa

ZliT codvaTaAacutesa Tavni TAcircsni

vieTnime ganscnes xolo

ZAcircruAtildesenebelman mamakacman

winauswro amaT romlisaTAacutes

43 bdquoglovaAacute WeSmariti saRmrToAacute ese ars mWmunvarebaAacute sulisaAacute da guli mwuxare romeli maradis isurvebn saqmeTaTAcircs satkivarTa da yovelsa Jamsa trfialisa mis mimarT TAcircsisa wyuriel arn da raJams ver ewiis eZiebn mas tkiviliTa gulisaAacuteTa da Semdgomad misa godebiT Atildemobn kunesiT da sulndashTqumiTrdquo (sineli 1965 161) 44 ldquoglovaAacute daviwyebaAacute ars bunebisaAacute viTarca mas netarsa daaviwyda Wamad puri TAcircsi romelica galobs amas sinanuli WeSmariti ese ars ganSorebaAacute yovlisagan nugeSinisndashcemisa Atildeorcielisa Seuwuxebeladrdquo (sineli 1965 162) 45 ldquoviTarca wyali daSrets alsa cecxlisasa egreTve WeSmaritisa gloisa cremlni yovelsave alsa gulisndashwyromisasa da mrisxanebisasa daSreten amisTAcircsca SeudgineT gloisasa ganSorebaAacute gulisndashwyromisaAacuterdquo (sineli 1965 188)

160

miuteveTo da mogetevosT mdidradrdquo (98) miuteveT mswrafl da mogeteos

Tquen mdidradrdquo (A-39 82r)46

ldquomraval-Tqmobisa sazRegraveari esTa dahsdves

umecrebis xat ZAcircris Atildesenebis karad

kadnierebis laRis Atildeelis-mpyrobelad

tyuAcirclis-msaxur daAtildesna lmobierebis

mowyinebis mxdel Zilisa wina-morbedrdquo (112)

ldquokualad eseve vneba esTa cnobil-ars

viTarmed ese goneb-Sinaobisa

ese igi ars mimogonebis anu

gulis-sityegraveaTa keTilTa ganmabnevel

xolo glovisa yovlad uCino-myofelrdquo (113)

ldquomravalmetyuelebaAacute ars

umecrebisa saxe ZAcircrisAtildesenebisa

kar kadnierebisa

Atildeelisampyrobel tyuilisa

msaxur lmobierebisa daAtildesna

mowyinebisa mxdel Zilisa

winamorbed Tangonebobisa

dabneva mcvelisa uCinoyofa

simAtildeurvalisa sigrile locvisa

ganqarveba (A-39 84r)47

ldquosimaZRre amiT iqmna nayrovanTadmi

deda siZAcircsa AtildeorcT Seginebis mizez

xolo moymoba muclisa monanulsa

siwmidis eqmna mizezad momatyegraveAgravebel

loms mSAcircd-hyofs liqna sxeuls Wama

velurhyofsrdquo (145)

ldquosimaZRre sazrdelTa siZAcircsa

deda48 cxorebaAacute muclisaAacute

siwmidisa momatyuebeli lomi

mliqnelman mravalgzis moamSAcircda

xolo sxeulisa moRuaweman

umetes ganavelurardquo (A-39 89r-

89v)49

ldquoulmobeloba ars mtkice udebeba

da gamoxategravea Sereuli mconari

CegraveAgraveulebisa martivisa mSobeli

gulsmodginebis simAtildenis safrAtildee saSTobi

ldquoulmobelobaAacute ars Semtkicebuli

udebebaAacute mconari gagonebaAacute

winmiRebisa naSobi

gulsmodginebisa sabrAtildee

46 ldquomravalTa miscnes Tavni maTni SromaTa ficxelTa raAacuteTa Seendvnen codvani maTni xolo kacman ZAcircrndash uAtildesenebelman uswris maT rameTu ityAcircs ufali viTarmed miuteveT da mogetevnen Tquen codvanirdquo (sineli 1965 206) 47 ldquomravalndashmetyuelebaAacute saydari ars cudadndashmzuaobrobisaAacute romelsa zeda dajdebis da gamoCndebis igi mravalndashmetyuelebaAacute saxe ars ugulisAtildemoebisaAacute da kari ZAcircrisndashzraxvisaAacute winamZRuari kadnierebisaAacute msaxuri tyuvilisaAacute damAtildesneli lmobierebisaAacute momxdeli mowyinebisaAacute winamorbedi ZilisaAacuterdquo (sineli 1965 213) 48 anton kaTalikosis teqtSi iseve rogorc petre gelaTelis TargmanSi simaZRre siZvis dedaa xolo eqvTime aTonelTan - bdquomamaldquo 49 ldquosimaZRre WamadTaAacute mamaAacute ars siZvisaAacute xolo moymobaAacute muclisaAacute winamZRuari ars siwmidisaAacute romelman ganusuenos lomsa mravalgzis moamdorvisca xolo romelman ganusuenos AtildeorcTa ufroAacutesad ganaficxnesrdquo (sineli 1965 225)

161

lmobierebis ver cnoba umecrebardquo (172) simAtildenisa saSTobi lmobierebisa

umecrebaAacuterdquo (A-39 115v-116r)50

ldquoodes salpingsa hscemen sarekad Jamis

maSin yovelTa ZmaTa iekklesion

xilulad Zmani uxilavad eSmakni

cxedradre ZmaTa midrekkad mawegraveAgravevelni

gansegraveAgravenebisa win Sesaval qebadmderdquo (184)

davsWuritneT da vpooT

sulierisa cemasa salpingisasa

xilulad vidreme Sekrebulad

Zmani xolo uxilavad

Semoyvanebulni mterni romlisa

ZliT romelnime cxedrisa zeda

warmodgomilni Semdgomad

aRdgomisa kualad midrekad

amaTdave mimarT mizez mcemen

Cuen daadger metyuelni

aRsrulebadmde winSesavaliTTa

qebaTardquo (A-39 112v)51

ldquomoSiSeba ars CegraveAgraveuleba CCAcirclebri

sulsa berebrsa cud-medidebes Sina

moSiSeba ars hrwmunvisa gandrekaAacute

lodinsa zeda moulodebelTasa

xolo ars kualad mZrwoli grZnoba gulisardquo

(201)

ldquomoSiSebaAacute ars CCAcirclebrivi

CueulebaAacute berebsa Sina da

cuddidebasa sulsa moSiSebaAacute

ars gandrekaAacute sarwmunoebisaAacute

molodebasa zeda

moulodebelTasa SiSi ars

mZrwolare grZnobaAacute gulisaAacuterdquo

(A-39 115r)52

ldquoSiSi sijabne nakli gul-savsebisa

romlisa mona suli zesT-mCenobisa

TAcircsda mimndobi Tavisad zesT-mCenobiT

ldquoSiSi ars gulsavsebisa

naklulevanebaAacute zesTmCeni suli

ars sijabnisa monaAacute Tavsa Tacircssa

50 ldquoulmobelobaAacute udebebaAacute ars damtkicebuli sibrme ars gonebisaAacute da mSbeli borotTa CueulebaTaAacute sabrAtildee moswrafebisaAacute da maxe moRuawebisaAacute mteri lmobierebisaAacuterdquo (sineli 1965 283) 51 ldquoraJamsndashigi dascian nestusa mas suliersa romel ars Jamis rekaAacute maSin xilulad Sekrbebodian Zmani locvad da uxilavad Sekrbebodian mterni brZoladrdquo (sineli 1965 289) 52

ldquomoSiSebaAacute CueulebaAacute ars yrmeburi sulsa Sina cudadndashmzuaobarsa moSiSebaAacute midrekaAacute ars sarwmunoebisagan molodebiTa moulodebelTaAacuteTa miSiS uwinares SemTxuevisa igonebs ZnelovanTa moSiS Sehmusravn gulsa TAcircssa SiSTa ocnebaTaAacuteTardquo (sineli 1965 297)

162

magra aCrdilT da bgeraTagan moSiSni

amad uiWvod eSinis marad zesT-mCenTrdquo (202)

zeda mindobili da bgeraTagan

nagebTaAacutesa da aCrdilisaca

moSiSirdquo (A-39 115r)53

ldquomliqneli kaci diakoni eSmakTa

zesT-mCenobisa zvaobis Atildeel-myvanebi

lmobierebis momsrveli glovis mdevni

macTuri gzisa keTilT uCino-myofi

amad viTarmed gvacTuneben mnatrelnirdquo (219)

ldquomliqneli ars eSmakTa diakoni

zesTmCenobisa Atildeelmyvanebeli

lmobierebis momsrveli macTuri

gzisaAacute rameTu mnetarebelni

Tquenni gacTuneben Tquenondash

ityAcircs winaAacuteswarmetyvelirdquo

(A-39 117r)54

amrigad damowmebuli masala anton kaTalikosis redaqciis

ZiriTad wyarod teqstis petre gelaTeliseul Targmans gamoavlens es

bunebrivic aris radgan rogorc zemoT aRvniSneT petre gelaTeli iyo

gelaTis skolis warmomadgeneli ioane petriwiseuli tradiciebis

gamgrZelebeli da elinofiluri stiliT Sesrulebuli misi Targmani

anton kaTalikosisTvis iqneboda ufro misaRebi Tumca aqve kvlav

aRvniSnavT rom anton kaTalikosis redaqcia iTvaliswinebs danarCen

teqstebsac swored amis naTelsayofad zemoT movixmeT paraleluri

pasaJebi ioane petriwis da anton kaTalikosis poeturi teqstebidan da

mivuTiTeT rom am ori teqstis saleqso sazomic da TiToeuli

safexuris struqturuli organizebis principic identuria dakvirvebam

gvaCvena rom anton kaTalikosi aseve zedmiwevniT icnobs eqvTime

aTonelis Targmans davimowmebT paralelur adgilebs anton

kaTalikosisa da eqvTime aTonelis redaqciebidan petre gelaTelis

Targmans ki amjerad sqolioSi davurTavT

ldquoese hsTqegraveAgraves mamaT siRrmedre simSAcircdisa ldquoese ars didi siRrme simSAcircdisaAacute

ndash odes maxlobelad iyos misa

53

ldquosuli ampartavani monaAacute ars moSiSebisaAacute rameTu esavn Zalsa TAcircssa da esmin raAacute AtildemaAacute raAacuteme meyseulad SeZrwundisrdquo (sineli 1965 297) 54

ldquokaci maqebel pirsa mociquli ars eSmakisaAacute da winamZRuari ampartavanebisaAacute uCinomyofeli lmobierebisaAacute warmwymedeli keTilTaAacute macTuri gzisaAacute rameTu romelni gunatriden Cuen guacTuneben Cuen viTarca ityAcircs winaswarmetyveli esaiardquo (sineli 1965 305)

163

Tu maxlobel-hyegraveAgraves mawuxebeli visme

yegraveAgravedrebul-iyos kdemul wyinebul misgan

magra misdami araodes moakldes

siyvarulisgan Zed RmrTisad qmnuli igirdquo

(88)

Semawuxebeli da guli misi iyos

yudroebiT da ara moaklebdes

siyuarulsa missardquo (sineli 1965

191)55

ldquodasabami ars ese urisxegraveAgravelobis

yegraveAgravedrebisa da ginebisa kdemisa

Tmena simwariT da tkiviliT gulisaT

saSual ndash raTa maTgan ara Sewuxnes

xolo sisrule ndash raTa Sehracxnes qebadrdquo

(89)

ldquodasabami sanatrelisa

urisxvelobisaAacute ars simwariT da

tkiviliTa gulisaAacuteTa moTminebaAacute

kdemisa da yuedrebisa da

ginebisaAacute xolo saSuali raAacuteTa

Seuwuxebelad iyos maT Sina

xolo sisrule ese ars ndash raAacuteTa

viTarca qebaAacute Seeracxos ginebaAacuterdquo

(sineli 1965 196)56

ldquoganhrisxnes ra vin nebsiT acofebs Tavsa

amad viTarmed Zleul ars pirvelTagan

CegraveAgraveulebaTa da TAcircnier cnobisa

hborgs daecemis amisTAcircs Tqmul ars ese

monanulisad hmats sxegraveaTa vneba eserdquo (87)

ldquokaci mrisxane nebsiT TAcircsiT

gancofebul ars da Zleul ars

CveulebaTagan pirvelTa da

TAcircnier cnobisa misisa borgs da

daecemis araraAacute ars

monanulisaTAcircs uborotes gulisndash

wyromisardquo (sineli 1965 191)57

ldquoamisTAcircs aqa ganTlil ars saRmrTo kibe

hxedevd aRsavals dayudebisas sibrZniT

a TAcircT-hsjulobisagan

b didebisa ZliT kacT-mierisa

ldquoxolo aw TiTeuli xedevdin Tu

romelsa xarisxsa ars kibisa mis

dayudebulTaAacutesardquo (sineli 1965

464)

ldquopirvel kibe ars TAcircTndash

SjulobisaTAcircs

55

ldquoese igi ars mun yofasa maSfoTebelisasa dawynarebiTa gulisaAacuteTa da siyuarulianad missa mimarT mdebareobaAacute namdAcirclve eseca sazRvar guliswyromisa ese igi ars da TAcircsaganca mqcevisaAacute sityAcircT da saxiT damamZimebelisa mimarT brZoliT da velurqmnilobaAacuterdquo (A-39 77r) 56

ldquodasabam netarsa ZAcircruAtildeseneblobisa simwaresa Sina da lmobasa sulisasa upatioebaTa TavsdebaAacute xolo saSual umWmunvarod amaT Sina mdebareobaAacute xolo sisrule ukueTu da arsRa viTarca qebaTa SeracxvaAacute amaTi gixaroden pirvelo mAtildenobd meoreo netar uflisa mier da usaxarulevanes mesamerdquo (A-39 79r) 57

ldquogulmwyrali ars miRebuli nebsiT uneblieTasgan uwinares miRebisa davrdomili da dacemulirdquo (A-39 76v)

164

g uZlurebisaTAcircs enisa

d simravlisa ZliTTa Tavis-mzrunvelobisa

e mZlavrebisa ZliT gulis-wyromisa

v raTa patiJni miiAtildeadnen

z raTa moswrafed iqmnen

Agrave raTa cecxli SeiZinonrdquo

(279)

meore didebisaTAcircs kacTaAacutesa

mesame uZlurebisagan enisa

meoTxe ndash mZlavrebisaTAcircs gulisndash

wyromisa

meequse ndash raAacuteTa Tavni TAcircsni

tanjnen

meSAcircde ndash raAacuteTa moswrafebaAacute

moigon merve ndash raAacuteTa cecxlsa

zeda cecxli SesZinonrdquo

(sineli 1965 464)58

zog SemTxvevaSi anton kaTalikosi erTi strofis farglebSic ki

iyenebs orive prozauli Targmanis masalas

anton kaTalikosi

petre gelaTeli eqvTime aToneli

ldquonayrovneba ars Semoqmedi

novagTa

gemovnebaTa madinebeli

wyaro

Tu same dahAtildeaS Tvali misi

sxAcircT gahsCndis

xolo Tu igi ganaqarvi

sxAcircTa gZlis

amisi mkacrva Tana gaZs

monanulordquo (143)

ldquonayrovanebaAacute ars noagobaTa

Semoqmedi gemovnebaTa

wyaro dahyav nestAcirc da sxAcircT

aRmoiWAcircra da amisica

damyofeli sxAcircT iZlivardquo

(A-39 89r)

ldquonayrovanebaAacute mompovnebeli

ars sanovageTaAacute da wyaro

ars gemoTndashmoyvarebisaAacute

dahyvi raAacute erTi Tuali misi

sxAcircT kerZo gamoCndis da

raJams igica ganaqarvi sxAcircT

kerZo gZliisrdquo

(sineli 1965 224)

ldquoucxoeba ars ar kualad

zed-moqceva

raAacutecaRa gaqegraves mamulsa Sina

yovel

imaTi srulad raAacuteveca

yoveli

ewin-mewyegraveAgravebis keTil ndash

mosavobisa

gulis-sityegraveaTa anu

ldquoucxoeba ars datevebaAacute

zedmouqceveli yovelTaAacute

mamulsa Sina

keTilmosavobisa

ganzraxvasa Cuensa

winaaRmdgom moqmedTaAacuterdquo

(A-39 19r)

ldquoucxoebaAacute datevebaAacute ars

gare-Seuqceveli mSobelTa

da yovelTave ranica iyvnen

queyanasa Cuensa

winaaRmdgom da

damabrkolebel keTilisa

mis gulis-sityAcircsa Cuenisardquo

(sineli 1965 42)

58

petre gelaTelis TargmanSi citirebuli adgili ar aris

165

gamoxategraveaTardquo (31)

ldquogamoslva sofliT samT

aiZules mqmedT

anu sufevam gulvebadman

saRmrToman

anu codvaTa ganmravlebis

cnobaman

anu surAcirclman namdAcircl

satrfialosman

xolo garda sxegravea mizezi

usityur arsrdquo (16)

ldquoyovelTa gulsmodginebiT

sawuToAacutes damtevebelTa

namdAcirclve ginaTu

gulvebadisaTAcircs samefoAacutesa

gina simravlisa ZliT

codvaTaAacutesa anuT

RmrTisamimarTisa ZliT

siyuarulisa yves ese xolo

araTu romelime

winaTqmulTa amaT

ganxilvaTaAacute maT Soris

winaZRoda usityu vinaAacuteme

ganSorebaAacute maTi dadgardquo (A-

39 10v)

ldquoyovelTave romelTaca

soflisa saqmeni dautevenes

anu simravlisaTAcircs codvaTa

maTTaAacutesa anu

sasufevelisaTAcircs caTaAacutesa

anu siyvarulisaTAcircs

RmrTisa qmnes ukueTu arca

erTi amaT samTa gulis-

sityuaTagani iqmna maTda

winamZRuar pirutyul ars

gamoslvaAacute maTirdquo (sineli

1965 22)

amrigad naSromis am nawilis mizani iyo anton kaTalikosiseuli

redaqciis sxva manamde arsebul redaqciebTan mimarTebis sakiTxis

kvleva paralelur teqstebze dakvirvebam gamoavlina Semdegi

1 saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqciis ZiriTadi

wyaroa petre gelaTelis Targmani misi teqsti yvelaze arsebiT

frazeologiur da leqsikur Tanxvedras swored petre gelaTeliseul

TargmanTan avlens SesaZloa amis mizezi iyos petre gelaTelis

Targmanis gelaTuri skolis tradiciisamebr elinofiluri stili

romelic anton kaTalikosis literaturuli gemovnebisTvis metad

Sesaferisi iqneboda

2 anton kaTalikosi kargad icnobs saTnoebaTa kibis manamde

arsebul srul redaqciebs a) misi teqstis struqturuli organizebis

principi da versifikacia ioane petriwiseuli redaqciis identuria

avtori qmnis ioane petriwiseuli teqstis originaluri strofebis

semantikurad Tanafard muxlebs romelTac paralelebi ar eZebnebaT

prozaul teqstebSi b) icnobs da iyenebs eqvTime aToneliseul

Targmansac g) aris SemTxvevebi roca erTi strofis farglebSi Cans

orive prozauli Targmanis gavlena

166

amp 2 saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli CarTuli

strofebi

saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli redaqcia gamosca Sesavali

kvleva komentarebi da leqsikoni daurTo ivane lolaSvilma Sesavali

kvleva ZiriTadad exeba ioane petriwis vinaobasa da mis literaturul

memkvidreobas kvlevaSi igi aseve msjelobs ioane petriwiseuli

saTnoebaTa kibis originalur nawilze gansakuTrebiT ki aq gaSlil

filosofiur koncefciebsa da maT mimarTebaze ioane petriwis

filosofiasTan iv lolaSvilis mier originalur strofebad miCneuli

CanarTebis moculobidan gamomdinare mkvlevari teqsts naxevrad

originalur Sromad miiCnevs Tumca rogorc ukve vnaxeT es mTlad ase

ar aris naSromis am nawilSi mimovixilavT anton kaTalikosiseuli

saTnoebaTa kibis originalur CanarTebsა da maT funqcias teqstSi

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis struqturul Taviseburebebze

saubrisas aseve aRvniSneT rom anton kaTalikosis teqsti

struqturulad zustad emTxveva cota mogvianebiT sofroniusis mier

konstantinopolSi gamocemul redaqcias es garemoeba ki TavisTavad

gvafiqrebinebs rom SesaZloa anton kaTalikoss xelT hqonoda CvenTvis

cnobili qarTuli redaqciebis garda sxva wyaroc amitom anton

kaTalikosis originaluri nawilis wyaro veZieT ara mxolod qarTul

prozaul TargmanebSi aramed Cven xelT arsebul sxva teqstebSic meTiu

raderis gamocemul ZvelberZnul teqstSi parakletis monastris

axalberZnul teqstSi romelic mines gamocemisgan gansxvavebuli

redaqciaa da struqturis mixedviT emTxveva anton kaTalikosis

redaqcias aseve saTnoebaTa kibis slavur TargmanSi romelic

gamocemulia 1898 wels da gamosacemad momzadda СВЯТО-ТРОИЦКАЯ СЕРГIЕВА

ЛАВРА ndashSi amgvarma kvlevam maCvena rom Tundac erTi strofi romelic ar

momdinareobs qarTuli prozauli Targmanidan ar iZebneba Cven xelT

arsebul arc erT sxva teqstSi anton kaTalikosi zog SemTxvevaSi qmnis

mTel strofs an strofebs zogan urTavs striqonebs xan kidev iyenebs

gansxvavebul terminebs an simboloebs am ukanasknelze vrclad

sadisertacio naSromis Sesabamis TavebSi vimsjeleT swored antonis

167

redaqciis stilsa da simbolur saxismetyvelebaze saubrisas aRvniSneT

rom antonis originaluri nawilisTvis specifikuri simboluri

metyveleba damaxasiaTebelia zogadad anton kaTalikosis mxatvruli

azrovnebisTvis rac kidev erT argumentad SeiZleba gamoviyenoT imis

samtkiceblad rom antonis mier CarTuli strofebi originaluria da

Tuki marTlac hqonda anton kaTalikoss xelT gansxvavebuli redaqcia

misi kvali Cans mxolod safexurTa TanmimdevrobaSi

gamomdinare iqidan rom prozaul teqstTan SedarebiT poeturi

versiebi bevrad naklebi moculobisaa daismis kiTxvebi prozauli

teqstebis sakmaod didi moculobis masalis miuxedavad ratom dasWirda

anton kaTalikoss originaluri strofebis CarTva poetur teqstSi ra

daniSnuleba aqvs sakuTriv antoniseul CanarTebs aviTarebs igi am

nawilSi axal ideebs Tu ubralod afarToebs naTqvams SevecdebiT

aRniSnul kiTxvebs pasuxi gavceT Tanmimdevrulad

pirvel rigSi aRvniSnavT rom ioane petriwis teqstis msgavsad anton

kaTalikosic yovel Tavs urTavs Sesaval strofs romliTac acnobs

mkiTxvels winamdebare safexuris Temas xotbas asxams an akritikebs mas

es originaluri strofebi Seicaven ZiriTadad aRmaval-daRmaval sakmaod

rTul kidurwerilobas romelSic ikiTxeba konkretuli safexuris

dasaTaureba magaliTad pirveli Tavis Sesavali strofi ase

gamoiyureba

vardi ar mWnari ჶiali keTil sulnel

limena SuAgravebis oqroT arxrwnadTsakrebi

or-gzis Sedgoma satrfos namdAcirclsawyuris

tkbiluRlis tAcircrTAcircT sofliT gamoslvasagan g

ltolva aqaT RmrTiv iqa zenadmi mimyegravean

an kidev mesame Tavis Sesavali strofi

ldquoTqmulTare zem o rTa ZAcircr-fas spekalTa

AcircakinT mWAcircrv e se eSesabamvis

sulTmwmedi saqe b rkial elvar mbzinvari

ucxoeba imier lTolva amriT

168

xolo jegraveari s a tAcircrTva qristes msgavsebardquo

kidurweriloba zog SemTxvevaSi aris sakmaod rTuli ndash aseTia pirveli

magaliTi xolo sxva SemTxvevaSi SedarebiT martivi ndash amis magaliTad

meore SemTxveva gamodgeba citirebuli strofebis akrostixebad ikiTxeba

Semdegi ltolvisaTvis soჶlisgan da TAcircs ucxoebisa es aris ZiriTadi

principi romliTac anton kaTalikosi sargeblobs Sesavali

originaluri strofebis Seqmnisas erTi gamonaklisia mTel teqstSi

mecamete Tavi romelic mowyinebas Seexeba xolo Sesavali strofis

kidurwerilobaSi ikiTxeba Tavad avtoris saxeli Tumca safexuris

Tematikaze xazgasma tradiciulad aqac aris

ldquoantoni saxel aqa kidur-werili

tals guls meleqsis mowyinebisa mier

odes ixilo daginiSnavs mis Soris

nebsiT kegraveAgraveTebiT sAcircnidisis kbenisaT

iqidam glovis ar ganyras naberwyalTasrdquo

swored amgvari principiT aris Seqmnili ioane petriwiseuli

teqstis Sesavali originaluri strofebic

anton kaTalikosis originaluri CanarTebi ufro xSirad qarTuli

prozauli teqstis masalas avrcobs Aაse magaliTad

ldquotanjva mhsjavriTi aRhAtildeocs tyuvilsa TuRa

magra netarni cremlni warhswymeden hspolven

dumili saRmrTo Wmunva TacircsTaTAcircs codegraveaT

ukeTursa mas crusa CegraveAgraveulebasa

aRhAtildeocs ganhsdevnis qristes-moyvareTaganrdquo

(127)

ldquosatanjvelisagan mTavarTaAacutesa

aRiAtildeocebis tyuili xolo

simravlisagan cremliTaAacutesa

sruliad warwymdebisrdquo

(A-39 87r)59

ldquoarsada hstyuvos yrmaman odesme visdad

amad viTarmed umanko aqegraves goneba

maSa tyuvili mzakegravearTad Sesmenili

ldquoara uwyis CCAcirclman tyuili

arca sulman siborotisagan

daklebulmanrdquo (A-39 87r)60

59

bdquotanjvisagan mTavarTaAacutesa aRiAtildeocebis tyuili xolo simravlisagan cremlTaAacutesa sruliad warwymdebis da moispolvisrdquo (sineli 1965 218) 60

ldquoyrmaman CCAcirclman ara icis tyuili arca sulman ganSorebulman borotisaganrdquo (sineli 1965 219)

169

ara marTalTa cruTa ver dammkAcircdrebTa

sufevisaTa CegraveAgraveuleba ars Turerdquo

(128)

ldquoSeuZlebel ars sada jmna Wamisgan

TuRa simSili niadag saAtildemar ars Ra

muclis simaZRre aAtildemobs cremlTa wyarosa

siZAcircsa rtoTa awarmoebs yovelTa

amisTvis ltolva novagTagan jer arsRardquo

(14 10)

ldquoTualTa wyarosa naTlisndash

Rebisa sworsa ganaAtildemobs ese

vneba sulisa didi xolo

marxvisa lmoba wmida da

tkbili Sehmzadebs missa

ganwmedilsa WurWelsa ese

Seitkbe monazono da gaqundenrdquo

(str 141)61

ldquokualad amisda wamal umankoeba

upovareba an qona saWiroTa

saRmrTo simdable RmerT-mama-kacis xati

da morCil-yofa yovelsa Sina ganhsjiT

nebaTa TAcircsTa iZulebiT ara qmna

sificxes borots ulmobelobas uRmrTos

emkacrve sofliT ltolvilo monazono

ucxoebisa uAtildemarad gardamqcevsa

sinanulisa ar miTvalvisa nivTsa

RmrTis-Svilebisgan ganmvrdom ganmyof

maxAcirclsardquo

(17810)62

ldquoSiSi ganakrTobs sulsa qegraveAgrave-mdebaresa

gamoxategraveaTa savseTa Sereul-hyofs

ganhsjaT ayenebs ucxo-hyofs apodiqsis

amad eliჶas ityAcircs gamocdilebiT

bdquoganhkrTes Tmani da Atildeorcni

Cemni ldquo ndash ityoda elifas

veragobasa eSmakisasa

momTxrobelirdquo (A-39 115v)63

61

rogorc vxedavT msgavsi (da ara identuri) Sinaarsis strofi aris petriwiseul variantSic xolo prozaul teqstebSi saerTod ar iZebneba paraleluri adgilebi 62

antonieul redaqciaSi msjeloba ufro vrcelia vidre sxva teqstebSi (qarT prozauli berZn slav) 63 ldquosazomisaebr gloisa ese waridevnebis da raAacutezomca igi moguakldebodis moSiSebaAacute ganmravldebis ganhkrTa guami Cemi da SeZrwundes Tmani Cemni ndash ityoda elifaz manqanebaTa zeda

amis mterisaTa egreTve me vityAcircrdquo (sineli 1965 299)

170

gamikrTes TmiTurT xorcnio (SiSisagan)rdquo

(204)

ldquoes simartive anu umankoeba

uferadoAacute aqegravenda vidreme adams

ara mkdemelsa AtildeorcTa uSegraveerebisas

ar gangebuli iyo ese sibrZniTa

amad viTarmed ar nebsiT martivobdardquo

(247)

ldquopirveli TAcircTebaAacute aRorZinebisa

yrmaTaAacutesa simartive uferadoAacute

romeli vidremde aqunda adams

ara ixila siSiSule sulisa

TAcircsisaAacute arca uSuerebaAacute

Atildeorcisa misisaAacuterdquo (A-39 129v)64

ldquosamRegravedeloisa locAcircsa univTosa

gansazRegraverebaAacute brZenTgan viswaveT esTa

ars Tan-myofobiT SeerTebaAacute orTa

ese igi ars RmrTisa da mlocegraveAgravelisa

amad univTo locvaAacute did sanatrelrdquo (281)

ldquolocvaAacute ars mis ZliTisaebr

vidreme moqmedebisa

TanamyofobaAacuteda SeerTebaAacute

kacisa da RmrTisaAacuterdquo (183v)65

ldquovinc Tavisufal bralTagan iqmna krZalviT

moSiSi RmrTisa mmarxegraveAgraveli vnebaTagan

aman moigo uvnebeloba saRmrTo

wyaro da Ziri deda siyvarulisa

amad gAcircrgAcircni sibrZnisa did netar-arsrdquo

(2910)

msgavsi magaliTebis damowmeba saTnoebaTa kibis anton

kaTalikosiseuli teqstidan mravlad SeiZleba avtori cdilobs gascdes

wyaroebs da ufro gaafarToos da ganavrcos saTqmeli

sxva SemTxvevaSi anton kaTalikosi originalur CanarTs qmnis raTa

daakonkretos daazustos ioane sineliseuli msjeloba magaliTad

teqstis meore safexurs romelSic ioane sineli saubrobs ldquosoflidan

gasvlisrdquo Semdeg amqveyniuri saqmeebis mimarT gulgrilobaze anton

kaTalikosi azris gaZlierebis mizniT asrulebs originaluri strofiT

ldquoTu sofliT ganhAtildeegraveAgraved arzrunvad monazono

64

ldquoarara ars msgavsi siwrfoebisaAacute amisTAcircsca vidremdis aqunda igi adams ara ixila SiSulobaAacute sulisa TAcircsisaAacute arca uSuerebaAacute AtildeorcTa TAcircsTaAacuterdquo (sineli 1965 339) 65 ldquolocvaAacute bunebiT SeerTebaAacute ars RmrTisa da kacisaAacuterdquo (sineli 1965 483)

171

kualad soflisaT mcxovrebTa Tana qceva

da arazrunva maTTAcircs SeuZlebel-ars

xolo Tuzrunva gaqegraves AtildeorcTaTAcircs da mSobelT

borbalTa mier RelvaTa iSTegraveAgravebiverdquo (210)

an kidev aviRoT mexuTe safexuri ioane sinelis monaTxrobs monanul

monazonze romelic aucileblad unda iyos siRatakesTan dawinduli

anton kaTalikosi Semdegnairad agrZelebs

ldquomonanulisa Tacircseba ars sakuTar

ara ras qonva ara rasa miReba

mxolod RmrTis oden mogeba ara sxegraveaTa

niadag dahsja Tavisa kdemva kdomegravea

anu sxeuliT an nebiT ucxoebardquo (56)

sxva magaliTi pirvel safexurSi sadac msjelobaa soflidan gasvlaze

ioane sineli ambobs rom asketuri cxovrebis sami umTavresi safuZvelia

umankoeba marxva da siwminde antoni agrZelebs azrs da axasiaTebs

TiToeuls

ldquoromelman gyos Sen hrCeul qristes mowafe

xolo meorem ndash angelos zena xorcTa

da mesameman ndash vnebaTa zeda mTavar

xolo samTave mxedegraveAgravel niadag sarkiT

satrfialois uocnosa mzisadmirdquo (19)

msgavsi (magram ara identuri) Sinaarsis Semcveli strofi gvxvdeba

petriwiseul redaqciaSic

ldquo samni Seitkben monazono da scxovnde

umankoeba siwmide da marxvai

erTi moyusisa siyuarulsa mogarTmevs

xolo meore usxeuloTa migrTavs

da marxva wmida queyaniT aRgamaRlebsrdquo (str10)

zogjer antoni azrs agrZelebs da aZlierebs ara mTliani strofis

SeqmniT aramed erTi an ori striqonis damatebiT

ldquonusada tredman umankoman TAcircs Soris

Seiwynarosmca matli dauZinebi

172

da nivTi wmida Seamwikegravelos mwAcircremanrdquo (910)

sxvagan antoni mTel strofs uZRvnis da xotbas asxams saTnoebas

magaliTad ldquomorCilebasrdquo

ldquomorCilebao qristes-xato CegraveAgraven Soris

sarwmunoebiT warmoo Soris sxAcircsa

da siyvaruliTa namoqmedebo sibrZniT

uvnebelobis adgilo univToo

da saRmrTos cnobis haero sacuregraveAgravelordquo (45)

saTnoebaTa kibis antoniseul redaqciaSi xSiria avtoriseuli

remarkebi romelic Seicavs gafrTxilebas mowodebas darigebas

ldquodayudebulTa srulTaca Soris aman

borot-vnebaman hpova adgili SeslAcircs

da daimala aspiti Soris maTsa

gesliT momklveli sulebsaca srulTasa

amad simkacre hAtildeams maradisi brZenordquo(95)

sxva magaliTi

ldquomravalTa hscodes didTa mier codegraveaTa

Seinanesve moqceulTa RmrTisadmi

imaTi dahsja viTarca meZavTave

RmrTis megobarTa ars dahsja ara sxegraveaTa

amas emkacre ganmkiTxegraveAgravelo ZmaTaordquo (105)

an kidev

ldquonayrovneba ars Semoqmedi novagTa

gemovnebaTa madinebeli wyaro

Tu same dahAtildeaS Tvali misi sxAcircT gahsCndis

xolo Tu igi ganaqarvi sxAcircTa gZlis

amisi mkacrva Tana-gaZs monanulordquo (143)

da bolos

ldquoaravin aRhAtildeda Tavsa kibisas ymaAacute

ukeTu ara aiara bijebiT

eg-saxed CegraveAgravenca purisadmi da wylisa

pirvelad hspobiT Znel-sadnobTa WamadTa

mislvad bijebiT gviAtildems ara ganusjelad (149)

173

magaliTebis damowmeba uxvad SeiZleba Tumca sakiTxis sicxadisTvis

vfiqrobT moyvanili masala sakmarisia

zog SemTxvevaSi anton kaTalikosi muxlze darTuli originaluri

striqoniT erTgvarad ajamebs mTeli strofis saTqmels

ldquomecxres Jams aman vnebaman aRixilna

da dros trapezis ze aRxltna sareceliT

xolo locvisas daamZima sxeuli

ჶqnarebiT AtildesiriT mihstaca muAtildeli piriT

da guls-modgine suli uZlur-hyo xorcebrrdquo(137)

xolo sxvagan originaluri strofiT ajamebs mTel safexurs

ldquoSeuZlebel-ars srulad jmna Wamisgan

TuRa simSili niadag saAtildemar-arsRa

muclis simaZRre aAtildemobs cremlTa wyarosa

siZAcircsa rtoTa awarmoebs yovelTa

amisTvis ltolva novagTagan jer-arsRardquo (1410)

erTeul SemTxvevaSi anton kaTalikosi aviTarebs teqstSi wamoWril

problemasTan dakavSirebul axal azrs amis magaliTia meTerTmete Tavis

winamdebare strofi romelic eZRvneba dumilis saTnoebas

bdquovinaTgan sityegravea psixisa gonieris

gamoxategravea ars ganhsja gamoCineba

rameTu amas saqmobs gulis-Atildemis-yofa

pirveliT nivTTa srulad savsed ganmyofi

meoriT msazRegraveri da sxAcircT mesilogizme

amaTi Atildemeva wesier droebiTad

ars ara codegraveardquo (1189)

zemoT damowmebuli masala gvafiqrebinebs rom saTnoebaTa kibis

antoniseuli redaqciis ivane lolaSviliseuli Sefaseba ar aris zusti

mkvlevari wers bdquoantoni prozaul teqsts odnav amoklebs iyenebs

sakuTar sityvebsac magram ZiriTadad imeorebs Tavis wyaros ase rom

antonis redaqcia TiTqmis sityva-sityviT emTxveva petriwuli (petre

gelaTeliseuli im) teqstis eqscerptebs misi (antonis) originaloba

mxolod iambikur leqsad gawyobaSi gamoixatebardquo (petriwi 1968 94)

174

SeiZleba wyarod gamoyenebuli teqstebidan gadaxveva ar iyos xSiri da

ver Segviqmnas originaluri nawarmoebis gancda (rasac arc unda

velodoT radgan saqme gvaqvs naTargmni teqstis gadamuSavebasTan)

Tumca verc imas vityviT rom aRniSnul teqstSi araferia originaluri

amrigad anton kaTalikosiseul saTnoebaTa kibeSi CarTul

strofebs sxvadasxva daniSnuleba aqvs a) Sesavali originaluri

strofebis Seqmnis mizani winamdebare safexuris Temis gacnoba-Semkobaa

ioane petriwis teqstis analogiiT b) sxva SemTxvevaSi anton kaTalikosi

azris dazusteba-gagrZelebis mizniT qmnis originalur strofebs Tu

striqonebs g) sxvagan muxlis an mTeli safexuris azris Sejamebaa d)

zogan amgvari CanarTebi Seicaven gafrTxilebas mowodebas darigebas e)

erTeul SemTxvevaSi ki avtoriseuli Sexedulebac Cans

175

Tavi VI

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

mniSvneloba bizantiuri da qarTuli filologiisTvis

saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis erT-erTi yvelaze srulyofili da

popularuli zneobrivi saxelmZRvaneloa masSi gaerTianebulia

qristianuli eTikuri principebi sistemurad Camoyalibebuli formiT

gamokveTili aqcentebiTa da Rrmad Teologiuri msjelobebiT

marTalia kibis simbolos sulieri progresis SinaarsiT aqtiurad

iyenebdnen sxva avtorebic filon aleqsandrieli sirieli mamebi

grigol noseli magram ioane sinelma pirvelma mogvca sulieri

aRmasvlis masStaburi da srulyofili suraTi (kordoCkini 2003 22-23)

swored es aris erTi mniSvnelovani ganmasxvavebeli niSani romelic

gamoarCevs saTnoebaTa kibes am Janris literaturaSi kidev erT

specifikur maxasiaTebels warmoadgens saTnoebaTa kibis fsiqologiuri

Sinaarsi ndash klemaqsSi Cans daxvewili Rrma fsiqologizmi adamianTa

bunebis maTi Sinagani mdgomareobis saucxoo codna (bezaraSvili 1989

143) ioane sineli xSirad aridebs Tavs mkiTxvelisTvis detaluri

instruqciebis micemas imis Sesaxeb Tu ra Wamos rodis da ramdeni ra

dro gamohyos ZilisTvis ra sixSiriT ilocos ra formulebi unda

gamoiyenos mlocvelma da sxva misi interesia ara garegnuli

formalurad gamoxatuli asketizmi aramed morCileba da gulis

siwminde (ueari 1982 9)

NnawarmoebSi dasmuli sakiTxebis masStaburoba teqstis

dawerisTanave iwvevda aRfrTovanebas mkiTxvelSi kerZod ioane sinelis

biografi misi Tanamedrove raiTis monastris beri danieli romlis

mier dawerili ioane sinelis cxovreba win uZRvis teqsts saTnoebaTa

kibes moses aT mcnebasTan xolo avtors Tavad mosesTanac ki

aTanabrebs ldquoda gardamoAtildeda axali igi RmTis-mxilveli Cuenda momarT

gonebiTa mTiT siniT da gAcircCuenna Cuen manca RmrTiv-werilni igi

ficarnirdquo an kidev ldquoerTiTa oden ara iqmna msgavs (ioane sineli) mosesa

rameTu ara moiwia mis zeda verSeslvaAacute zecisa mas ierusalAgravemsa viTar-

igi mose queyanasa ierusalAgravemsa ver Sevida (sineli 196513)

176

amdenad sulac ar aris moulodneli rom nawarmoebi jer kidev Sua

saukuneebSi iTargmna msoflios mraval enaze ldquobiblias da liturgikul

wignebs Tu ar CavTvliT ar iyo sxva Sroma aRmosavlur qristianul

samyaroSi romelic imdenjer iqneboda Seswavlili gadawerili da

naTargmni ramdenjerac ioane sinelis saTnoebaTa kiberdquo ndash wers kalistos

ueari saTnoebaTa kibis cnobili mkvlevari da agrZelebs - igi

popularuli iyo samonastro sazogadoebebis gareTac ndash berZnebSi

bulgarelebSi serbebSi rusebSi da mTlianad marTlmadideblur

samyaroSi saTnoebaTa kibis popularoba aRmosavleT qristianuli

samyarosTvis utoldeba dasavleTSi Tomas kempenelis (Thomas von Kempen)

qristes imitaciis (The Imitation of Christ) popularobas (ueari 19821)

Txzuleba aseTive popularobiT sargeblobda Sua saukuneebis qarTvel

mkiTxvelTa Sorisac razec pirvel rigSi redaqciaTa da xelnawerTa

simravle miuTiTebs

qarTulad Camoyalibda sxvadasxva epoqaSi naTargmni Tu

gadamuSavebuli teqstis eqvsi redaqcia qarTuli kulturis did

mesveurTa gaunelebeli interesi am teqstis mimarT ar cxreba

saukuneebis manZilze rogorc cnobilia saTnoebaTa kibe pirvelad

preaTonur periodSi Targmnes am informacias gvawvdis eqvTime aToneli

saTnoebaTa kibis miseul Targmanze darTul anderZSi anderZSive

saubrobs igi teqstis xelmeored Targmnis mizezze bdquovinaAacuteTgan ukue

pirvelsa mas Targmansa mravali mrudad daewera da mravali daegdo

amisTAcircs me glaxakman efTAcircme brZanebiTa wmidisa mamisa Cemisa iovanAgravesiTa

vTargmne eseldquo(sineli 19651) rogorc anderZidan irkveva eqvTime aToneli

saTnoebaTa kibes kvlav Targmnis ldquopirvelirdquo Targmanis uzustobisa da

naklulovanebis gamo ldquoioane sinelis teqstis qristianuli

zneTswavluleba bunebrivia TavisTavad warmoadgenda interesis sagans

sasuliero mwerlobisTvisrdquo (bezaraSvili 1987150) - amdenad eqvTime

aTonelisnairi masStaburi moRvawe romlis mizanic iyo qarTvelTa

kulturuli legitimacia ndash maTi berZnebTan ldquoswor-myofelirdquo

saganmanaTleblo saqmianoba ndash Targmanis meSveobiT ldquougunurebisa Cuenisa

gonier-yofa da ganbrZnobardquo (doborjginiZe 2012 7) rac gulisxmobda Sua

saukuneebis qarTul saazrovno sivrceSi axali da didi codnis

177

Semotanas ver dauSvebda esoden didi mniSvnelobis teqstis ldquomruderdquo da

ldquonaklulevanirdquo qarTuli Targmanis arsebobas miT ufro rom Targmans

srulad daekisra kulturuli emansipatoris funqcia Targmnisas

qarTul enaSi srulfasovnad gadmoitvifreba originalis yvela

simdidre am gziT Targmani originalis tolfasad Sesabamisad qveynis

kulturuli Zlierebis simbolod iqceva (doborjginiZe 2012 7)

postaTonur periodSi epoqis axali moTxovnidan gamomdinare

saTnoebaTa kibe kidev erTxel iTargmna Aაmjerad teqsti gelaTis

literaturul-saRvTismetyvelo skolis tradiciebis gaTvaliswinebiT

(berZnul dedanTan Targmanis maqsimalurad daaxloeba filosofiur

terminTa dazusteba da aS) Targmna petre gelaTelma ufro metic igi

sxvadasxva epoqis didi moRvaweebisTvis poeturi STagonebis wyaroc ki

xdeba da safuZveli eyreba poeturi redaqciebis Seqmnas saTnoebaTa kibe

samjer gadamuSavda poeturad

amdenad naTelia rom saTnoebaTa kibe aris Sua saukuneebis

aRmosavleT qristianul samyaroSi da maT Soris saqarTveloSic erT-

erTi yvelaze mniSvnelovani teqsti mis mniSvnelobaze msjelobas ori

mimarTulebiT warvmarTavT erTi mxriv teqstis qarTuli Targmanebis

struqturis specifikaze miTiTebiT romliTac igi scdeba qarTuli

filologiis interesis farglebs da mniSvnelovani xdeba bizantiuri

literaturis mkvlevarTaTvisac da meore mxriv sakuTriv qarTuli

Targmanebis mniSvnelobisa da adgilis gansazRvriT romelic

vimedovnebT mcireoden wvlils Seitans qarTul filologiur kvlevebSi

rogorc aRvniSneT saTnoebaTa kibis eqvTime aToneliseuli Targmanis

struqtura ar emTxveva aqamde gamocemul arc erT berZnul teqsts

swored amitom igi uaRresad mniSvnelovania sakuTriv berZnulenovani

teqstis mkvlevarTaTvisac berZnul teqstSi XXIII TavSia Setanili Περὶ

τῆς ἀκεφάλου ὑπερηφανίας (ampartavanebisaTvis) romelic sinadvileSi unda

iyos XXII Tavis Semadgeneli nawili sadac saubaria cudad-

mzuaobrobaze anu qedmaRlobaze (Περὶ τῆς πολυμόρφου κενοδιξίας) mkvlevari m

cincaZe SeniSnavs rom ioane sineli teqstSic miuTiTebs imaze rom

ampartavneba da cudad-mzuaobroba mas erT vnebad miaCnia amitom

mosalodnelia rom avtori mas calke ar gamoyofda XXIII Tavi sadac

178

Setanilia aRniSnuli nawili dasaTaurebulia Semdegnairad Περὶ

ἀκαθάρτων λογισμῶν τῆς βλασφημίας (gamouTqumelTa gulis-sityuaTaTAcircs

gmobisaTa) mkvlevari fiqrobs rom es Semdegdroindel gadamwerTa

Secdoma unda iyos es ldquoSecdomardquo petre gelaTelsac aqvs SeniSnuli

Tumca mainc misdevs berZnul teqsts da aRniSnuli Tavi XXIII safexurSi

Seaqvs eqvTime aTonelis anderZSi vkiTxulobT Semdegs ldquoTavni viTarca

aqa iyvnen egre dasxeniT rameTu meca viTarca mipovnian egreT

damisxnian yovelni wiTliTardquo ndash swored am anderZis safuZvelze

mkvlevari askvnis rom romeliRac berZnul xelnawerSi romliTac

eqvTime aToneli sargeblobda Tavebis mimdevroba ar iyo areuli

(cincaZe 1965 45-47) saTnoebaTa kibis eqvTime aToneliseuli Targmanis

struqtura rogorc ukve aRiniSna ar emTxveva aqamde gamocemul arc

erT teqsts es faqti uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli teqstis

struqturis rekonstuqciisaTvisac radgan berZnuli kritikuli teqstis

momzadebis SeTxvevaSi SesaZloa Rirebuli aRmoCndes qarTuli

Targmanis struqturis gaTvaliswinebac radganac garda sakuTriv ioane

sinelis miTiTebisa rom es ori vneba sxvadasxva ar hgonia

Sinaarsobrivadac ufro logikuria eqvTime aToneliseuli TavTa

Tanmimdevroba ufro metic prof m cincaZis marTebuli SeniSvniT

eqvTimes ganmartebidan isic irkveva rom man icis sxva berZnuli teqstis

arsebobis Sesaxeb romelSic TavTa Tanmimdevroba sxvagvaria (cincaZe

1966 45-47) rom ara avtoris remarka SesaZloa eqvTime aToneliseuli

saTnoebaTa kibis struqturis ldquogadaxrardquo Cven xelT arsebuli berZnuli

teqstebidan agvexsna rogorc eqvTimes Taviseburi mTargmnelobiTi

meTodi xSir SemTxvevaSi specialur literaturaSi gavrcelebuli

mosazreba eqvTime aTonelis mTargmnelobiT meTodTan dakavSirebiT

(kleba-matebis principi) eyrdnoba misi Targmanebis arakritikul

teqstTan Sedarebis safuZvelze miRebul daskvnebs ukanasknelma

kvlevebma kerZod ki profesor elguja xinTibiZis specialurma

gamokvlevam eqvTime aTonelis ori Targmanis berZnul teqstTan

mimarTebis Taobaze gamoavlina is meTodologiuri Secdoma rac eqvTime

aToneliseuli Targmanis arakritikul berZnul teqstTan Sedarebisas

iCens Tavs (xinTibiZe 1969144-151)

179

saTnoebaTa kibis mniSvnelobas sakuTriv qarTuli filologiisTvis

bevri faqtori gansazRvravs gamovyofT ramdenimes

aRsaniSnavia upirveles yovlisa mkiTxvelis ase vTqvaT recipientis

faqtori vinaidan saTnoebaTa kibe pirvel rigSi praqtikuli

daniSnulebiT Seqmnili cocxali Txzulebaa cnobilia rom aRmosavlur

eklesiebSi didi marxvis periodSi xmamaRla kiTxuloben ioane sinelis

teqsts (ueari 19821) rac Seexeba poetur redaqciebs garda wminda

esTetikuri datvirTvisa (mkiTxvelis amaRlebuli ganwyobis Seqmna)

vfiqrobT praqtikuli daniSnulebac hqonda - gansazRvruli ritmiT

riTmiT xels uwyobda teqstis SedarebiT martivad damaxsovrebas es

funqcia ikveTeba sxva SemTxvevebSic rodesac saqme gvaqvs Sua

saukuneebis liturgikuli daniSnulebis poetur teqstebTan amdenad

sruliad SesaZlebelia rom Sua saukuneebis qarTveli mkiTxveli

klemaqsis poetur teqstebs zepiradac ki imaxsovrebda

ioane sinelis klemaqsi aris saukuneebis ganmavlobaSi dagrovili

praqtikuli gamocdilebis ostaturi Sezaveba tradiciasTan da

codnasTan rogorc kalistos ueari miuTiTebs roca ioane sineli

qmnida saTnoebaTa kibes samonastro cxovreba rogorc Camoyalibebuli

institucia ukve arsebobda da hqonda didi samsaukunovani tradicia

regulaciebi da werilobiTi teqstebi amdenad ioane sinelma moaxdina

praqtikuli samonastro cxovrebis mdidari gamocdilebisa da winare

literaturuli tradiciis erTgvari sinTezi am kuTxiT igi hgavs maqsime

aRmsarebels romelmac qristologiaSi miaRwia imaves rasac ioane

sinelma asketur TeologiaSi (ueari 1982 59) saTnoebaTa kibis

TargmanebiT Sua saukuneebis qarTul saazrovno sivrceSi Semodis ara

mxolod epoqis erTi umniSvnelovanesi asketur-mistikuri nawarmoebi

romelSic didi sulieri gamocdileba harmoniulad aris Sezavebuli

winare literaturul tradiciebTan aramed am teqstSi gamoyenebuli

mniSvnelovani antikuri Tu medievaluri wyaroebic ioane sineli xSirad

Tavadve miuTiTebs saTnoebaTa kibeSi gamoyenebul wyaroebze aseTebia

grigol RvTismetyveli ioane kasiane efrem asuri origene evagre

pontoeli aseve xSirad mimarTavs apofTegmebs ndash antoni dids iovane

180

mokles abba serapions da sxva garda im wyaroebisa romelzec pipdapiri

miTiTebaa teqstSi samecniero literaturaSi saTnoebaTa kibis araerTi

sxva wyaroa gamovlenili markoz monazonis (ueari 1965 458-459) Razeli

mamebis ndash barsanofes ioane Razelis da doreTe Razelis (folkeri 1968

V7) abba isaias abba barsanufis (bogdanoviCi 1968 156-157) nilos

sinelis (buxvaldi 1982 400) ioane mosxis (proxorovi 1985 254) Sromebi

agreTve platonis fedoni (kordoCkini 2003 20-21) garda zemoT

dasaxelebuli wyaroebisa saTnoebaTa kibeSi Cveni azriT Cans cnobili

miTologema ndash odisevsis mier scilasa da qaribdas Soris gavla anu or

borotebas Soris naklebi borotebis arCeva rac mogvianebiT aisaxa aseve

platonis protagoraSi Cans sxva wyaroc ndash neoplatonuri Teoria

borotis uarsobis Sesaxeb romelic konceptualurad daamuSava fsevdo

dionise areopagelma

saTnoebaTa kibis gavlenebis safuZvliani Zieba Sua saukuneebis Tu

gviani periodis qarTul teqstebSi safiqrebelia bevr SemTxvevaSi

mogvcems saintereso Sedegs radganac bizantiur filologiaSi

analogiuri kvlevis Sedegad gamovlinda rom igi gavlenas axdens Sua

saukuneebis iseT avtoritetul moazrovneebze rogorebic arian isixi

sineli (beki 1959 164-165) filoTeos sineli anastasi sineli Teodore

studieli (bogdanoviCi 1968 159-160) svimeon axal RvTismetyveli (beki

1959 585) andria kriteli (proxorovi 1985 256) agreTve SedarebiT gviani

periodis moRvaweebi ndash grigol sineli grigol palama (bogdanoviCi 1968

168-169) da sxv ufro metic mogvianebiT XIX saukunis cnobili danieli

filosofosi Teologi da poeti soren kirkegori ioane klemaqsis da

anti-klemaqsis fsevdonimebiT aqveynebs ramdenime naSroms paralelurad

ki aqtiurad ikvlevs ioane sinelis teqsts rusi literaturaTmcodneebi

saTnoebaTa kibis kvals xedaven agreTve XIX saukunis rusi

klasikosebis Teodor dostoevskisa da nikoloz gogolis

SemoqmedebaSic am gavlenis kvali yvelaze TvalsaCinod Cans romanSi

Zmebi karamazovebi xolo gogolis Sinelis mTavari personaJis akakis

prototipad swored saTnoebaTa kibis erT-erTi epizodis amave saxelis

mqone personaJi akaki miaCniaT (kordoCkini 2011) saTnoebaTa kibe

gavlenas axdens momdevno periodis cnobil moRvaweebze qarTuli

181

literaturidan Cven mxolod rusTvelis vefxistyaosans davasaxelebT

romelTan saTnoebaTa kibis mimarTebis kvlevas qarTul samecniero

literaturaSi ukve hqonda garkveuli tradicia Cven Cveni mxriv amgvari

gavlenis Tu reminiscenciis or SemTxvevas vxedavT

ioane sinelis teqsti gamoirCeva amaRlebuli poeturi eniT tropuli

metyvelebis originaluri formebiT mravalferovani simboluri

saxeebiTa Tu ritorikuli da stiluri figurebiT nawarmoebSi

klasikuri siuJetis ararsebobis gamo esTetikuri siamovnebis miniWebis

funqcia akisria mTlianad stilsa da enas kalistos uearis SefasebiT

saToebaTa kibe ritmuli prozis nimuSia da axlos dgas poeziasTan

(ueari 1982 10) TxzulebaSi didi sulieri gamocdileba gadmocemulia

ara rTuli msjelobiT da Sinagani TviTsrulyofis Rrma fsiqologiuri

analiziT aramed sada cocxali eniT da sxarti lakoniuri

aforistuli formiT sentenciebiT moraluri SegonebebiT saTnoebaTa

Sesaxeb albaT esec iyo erT-erTi mizezi am Txzulebis aseTi

popularobisa (bezaraSvili 1987129) qarTveli mTargmnelebi

erTmaneTisgan gansxvavebuli mTargmnelobiTi teqnikis miuxedavad orive

prozauli Targmanis SemTxvevaSi teqstis mxatvruli Rirebulebis

eqspresiulobisa da poeturobis SenarCunebas romelsac qmnis Sua

saukuneebis mxatvrul-gamomsaxvelobiTi stilisTvis niSandoblivi

ritorikuli figurebis epiTetis Sedarebis personifikaciis gameorebis

hiperbolis gradaciis ritorikuli SekiTxvis anastrofis epanaforis

antiTezis paromoionis hendiadisis paronomasiis da a S xSiri

gamoyeneba met-naklebi warmatebiT arTmeven Tavs

esoden maRalmxatvruli teqsti aucileblad datovebda waruSlel

STabeWdilebas da moaxdenda Sua saukuneebis qarTveli mkiTxvelis

esTetikuri gemovnebis formirebas berZnuli teqstis swored es

stiluri mravalferovneba aqvT SeniSnuli saTnoebaTa kibis qarTuli

leqsiTi redaqciebis avtorebsac radganac rogorc irkveva qarTuli

leqsiTi versiebi SemTxveviTi movlena ar unda iyos ioane sineli

xandaxan axdens Tavisi teqstis ritmizacias da klemaqsis TiToeuli

safexuri mTavrdeba leqsiTi reziumeTi (bezaraSvili 1989 146)

aRsaniSnavia isic rom ioane sinelis klemaqsis berZnul Tu sxvaenovan

182

mravalricxovan versiebs Soris ar Cans misi poeturi versia rogorc

Cans amgvari tradicia jerjerobiT mxolod qarTulSi gvxvdeba

(bezaraSvili 1987 142) berZnul teqstTan erTad saTnoebaTa kibis

poeturi redaqciebis avtorebs leqsiTi redaqciebis Sesaqmnelad

faqtobrivad hqondaT mza maRalmxatvruli masala qarTuli prozauli

Targmanebis saxiT

sinelis Txzulebis maRalmxatvrul stils qmnis simbolur saxeTa

orginaluri gamoyenebac avtori calkeul simboloTa myar tradiciul

semantikas arc ise iSviaTad tvirTavs axali mniSvnelobebiT magaliTad

mnaTobebi simbolurad ganasaxiereben rogorc RmerTs aseve

wmindanebsac axal aRTqmaSi ciskris varskvlavi qristesTan aris

dakavSirebuli qarTveli himnografebis (ioane minCxi miqel modrekili

ioane mtbevari da sxvebis) SemoqmedebaSi ki igi wmindansac miemarTeba

(grigolaSvili 200299) ὁ δὲ μεγάλῃ σελήνῃ ὁ δὲ τῷ λαμπρῷ ἡλίῳ προσεοίκασινrdquo

(PG Vol 88 881C) ldquoda erTi igi mTiebsa msgavs ars da meore ndash didsa mas

mTuaresa da mesamendash brwyinvalesa mas mzesa da amaT yovelTa sayofeli

caTa Sina arsrdquo (sineli 1965 242)

anton kaTalikosi

pirveli mbrZoli brwyinvalesa

mTiebsa

meore xolo aRvsilsa mTovaresa

garna mesame TAcircT SegraveAgraveniersa mzesa

emsgavsnes 182avi AtildemebiTa mamaTaTa

viswaveT 182avit182 angelosebri

gvari

ioane petriwi

viTar ciskari naTlisagan wina

vals

egreT marxva Cans siwmidisa

pirvelad

merme aRmovals mze igi

simarTlisa

da gananaTlebs gonebasa wmidasa

da bnelsa nislsa moxueulsa

warsdevnis (str 149)

ivane lolaSvili fiqrobs rom eqvTime aTonelis Targmanis

citirebul pasaJSi gadmocemulia ldquogaTenebisa da mzis amosvlis bunebrivi

suraTirdquo romelic ioane petriwma sul sxvagvarad gaiazra petriwTan

ldquomze igi simarTlisardquo metaforuli cnebaa da qriste RmerTs gulisxmobs

(petriwi 1968 143) am azris sailustraciod mas mohyavs himnografiuli

teqstebi sadac qriste gaazrebulia rogorc ldquomze simarTlisardquo mze

183

simarTlisa da ciskris varskvlavi Zvel qarTul mwerlobaSi marTlac

ganasaxierebda qristes Tumca citirebul pasaJebSi saWiroa konteqstis

gaTvaliswineba imisaTvis rom ar daikargos sakvlevi pasaJis azri

sinamdvileSi citirebul teqstebSi saubaria sulieri Rvwis sxvadasxva

etapze myof asketTa Sesaxeb romlebic vnebas ebrZvian imis Sesabamisad

Tu romel safexurze imyofebian erTni ldquoSromiTa da ofliTa

AtildeorcieliTa hbrZodis amas mZlavrsardquo meoreni ndash ldquomarAtildeviTa da

mRAcircZarebiTa ewyvebodis masrdquo aseve ldquosimdabliTa da urisxvelobiTa da

wyurviliTa winaaRudgebodisrdquo xolo mesameT ndash ldquosaRmrToAacuteTa niWiTa da

gamocxadebiTa Seekras mZlavri igirdquo (sineli 1965 242) da swored maT

adarebs ioane sineli ciskris varskvlavs savse mTvaresa da mzes ufro

metic ioane sinelis teqsti grZeldeba swored im informaciiT

romelsac Seicavs zemoT citirebuli strofi ioane petriwis

redaqciidan ldquopirvelad ciskari aReRis merme naTeli moefinis da

maSinRa gamobrwyindis mzeAacuterdquo (sineli 1965 242) amgvarad saanalizo

strofi arc ioane petriwiseuli CanarTia da mnaTobTa simbolikac

miemarTeba siZvis vnebasTan brZolis sxvadasxva saSualebasa da etaps

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis terminologia mniSvnelovan

masalas iZleva SuasaukuneebSi mTargmnelobiTi praqtikis dazusteba-

ganviTarebis Cvenebis TvalsazrisiT kerZod erTi teqstis sxvadasxva

Targmani romelic Sesrulebulia sxvadasxva epoqaSi gansxvavebuli

literaturuli stiliT gvaZlevs cnebiTi enis Camoyalibebaze

dakvirvebis saSualebas adreul etapze filosofiur-Teologiuri

terminologia naklebad sistemuria da ar Cans mkacrad organizebuli

terminologiuri aparati (erTsa da imave sityvas eqvTime aToneli

sxvadasxva qarTul Sesatyvisebs uZebnis an kidev sxvadasxva berZul

termins erTi da imave qarTuli formiT Targmnis) rac eqvTimes

epoqisTvis da misi Targmanebis mizandasaxulobis gaTvaliswinebiT

bunebrivia petre gelaTelis TargmanSi ki rogorc mosalodnelic iyo

ukve Cans sistemurad Camoyalibebuli cnebiTi ena rac Seexeba anton

kaTalikosis redaqcias misi wyaro zog SemTxvevaSi manamde arsebuli

prozauli Targmanebia (ZiriTadad petre gelaTelis Targmani) zogjer

ki ara maincdamainc petriwiseuli (rogorc amas samecniero

184

literaturaSi xSirad miuTiTeben) aramed zogadad Sua saukuneebis

qarTul filosofiaSi SemuSavebuli filosofiur-Teologiuri

terminologia romlis Rrma da safuZvliani codna dasturdeba teqstSi

amrigad saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebi mniSvnelovania ara

mxolod qarTuli aramed bizantiuri literaturis mkvlevarTaTvisac

eqvTime aTonelis anderZSi daculi unikaluri informaciiT da miseuli

Targmanis struqturiT meore mxriv saTnoebaTa kibis qarTuli

Targmanebis gadamuSavebebisa da xelnawerTa simravle riTac qarTuli

kulturuli sivrce uerTdeba Sua saukuneebis aRmosavleT qristianul

samyaros da rac ganpirobebulia teqstis msoflmxedvelobiT

struqturuli TaviseburebiT Rrma fsiqologiuri Tu Teologiuri

SinaarsiT stiliT da sxva mravali faqtoriT TavisTavad gansazRvravs

saTnoebaTa kibis mniSvnelobas Suasaukuneebis qarTuli literaturisa

da mis mkvlevarTaTvis

185

ZiriTadi daskvnebi

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis oTxi ZiriTadi redaqciis

kompleqsuri literaturul-istoriuli da Teoriuli analizis Sedegad

miRebul ZiriTad daskvnebs qvemoT punqtebad warmovadgenT

1) ioane sinelis saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis aRiarebuli

moraluri saxelmZRvaneloa qristianulma msoflmxedvelobam

memkvidreobad miiRo antikur kulturaSi Camoyalibebuli da

Teoriulad kargad gaazrebuli moralur-eTikuri principebi romelmac

axali msoflmxedvelobis wiaRSi garkveuli transformacia ganicada

Sesabamisad saTnoebaTa kibis msoflmxedvelobrivi aspeqtebis

srulfasovnad Seswavla SesaZlebelia mxolod antikuri filosofiis

bibliisa da adreuli periodis qristianuli patristikis konteqstSi

saTnoebaTa kibis TargmanebiT qarTveli mkiTxveli ecnoboda ara

mxolod asketur-mistikuri Janris brwyinvale Zegls aramed im

mravalferovan wyaroebsac romelsac Txzuleba eyrdnoba am Zeglis

TargmniT qarTul saazrovno sivrceSi Semodis sruliad axali

unikaluri codna bunebrivia rom teqsti gavlenas axdens momdevno

epoqis literaturazec gavlenis kvali Cans vefxistyaosanSic

2) specialur literaturaSi azrTa sxvadasxvaobas iwvevs saTnoebaTa

kibis kompoziciis arqiteqtonikis sakiTxi teqstis safexurebis

sistematizacia ZiriTadad sworxazovnad aris gagebuli rogorc

saTnoebaTa mopoveba an vnebebis daZleva Cveni azriT teqstis struqtura

ar daiyvaneba oden vnebebTan brZolasa da saTnoebebis mopovebaze radgan

ama Tu im vnebis daZleva imave dros gulisxmobs sapirispiro saTnoebis

mopovebasac da piriqiT petre gelaTelis Targmani Tavebis

Tanmimdevrobis mixedviT misdevs mines krebulSi dabeWdil berZnul

teqsts eqvTime aToneliseuli Targmanis struqtura ki ar mihyveba aqamde

gamocemul arc erT berZnul teqsts mTargmneli teqstze darTul

anderZSive miuTiTebs rom mas gansxvavebuli berZnuli dedani aqvs xelT

es faqti uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli teqstis

rekonstuqciisTvisac amasTanave eqvTimes SeniSvnidan isic irkveva rom

man icis sxva berZnuli teqstis arsebobis Sesaxeb romelSic TavTa

186

Tanmimdevroba gansxvavebuli iyo poetur teqstebSi Tavebis mimdevroba

gansxvavdeba orive naTargmni prozauli Txzulebisagan am mxriv

gansakuTrebiT sainteresoa anton kaTalikosiseuli redaqcia romelic

struqturulad emTxveva cota mogvianebiT 1883 wels konstantinepolSi

beri sofroniusis mier gamocemul teqsts rTuli saTqmelia ra

principiT alagebs antoni Tavebs miT ufro rom xelT ar gvaqvs

kritikulad dadgenili berZnuli teqsti romelSic gaTvaliswinebuli

iqneboda xelnawerTa sakmarisi raodenoba es faqti Semdegi varaudis

saSualebas gvaZlevs a) antoni azrobrivad awyobs safexurebs

Tematurad awyvilebs maT b) xelT hqonda CvenTvis ucnobi sxva wyaro

romelSic TavTa Tanmimdevroba swored ise iyo organizebuli rogorc

man da cota mogvianebiT am teqstis sxva gamomcemlebma sofroniusma da

arqimandritma egnatem daalages

3) saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis mxatvruli stilis

originalur berZnul teqstTan mimarTebis kvlevam aCvena rom

mxatvruli TvalsazrisiT berZnul originals qarTuli Targmanebi ar

Camouvardeba ufro metic qarTulad teqstis esTetikuri mxare kidev

ufro gaZlierebulia misi poeturi (leqsiTi) redaqciebis SeqmniT

4) saTnoebaTa kibis simbolikis analizma gamoavlina rom ioane

sineli rig SemTxvevaSi calkeul myar tradiciul paradigmul saxeebs

axali semantikiT mniSvnelobiT tvirTavs rac Seexeba anton

kaTalikosiseuli redaqciis CarTuli strofebs maTSi avtori ar qmnis

misTvis uCveulo axal simbolur saxeebs rac kidev erTxel

gvafiqrebinebs rom aRniSnuli strofebi aris antoniseuli da maTi

Seqmnisas avtori ar eyrdnoba sxva wyaros miT ufro rom am strofebis

wyaro ar Cans arc berZnul da arc Cven xelT arsebul slavur

teqstebSi

5) filosofiur terminebze dakvirveba aCvenebs a) adreul etapze

filosofiur-Teologiuri terminologia naklebad sistemuria ar Cans

mkacrad organizebuli terminologiuri aparati erTsa da imave sityvas

eqvTime aToneli sxvadasxva qarTul Sesatyviss uZebnis an piriqiT

sxvadasxva berZul termins erTsa da imave qarTuli formiT Targmnis

187

rac eqvTimes epoqisTvis misi Targmanebis mizandasaxulobis

gaTvaliswinebiT bunebrivia b) petre gelaTelis TargmanSi rogorc

mosalodneli iyo ukve Camoyalibebuli Cans cnebiTi ena g) anton

kaTalikosis redaqciaSi terminebis wyaro zog SemTxvevaSi manamde

arsebuli prozauli Targmanebia (ZiriTadad petre gelaTelis Targmani)

zogjer ki Sua saukuneebis qarTul filosofiur teqstebSi

SemuSavebul-dadgenili filosofiur-Teologiuri terminologia

gvxvdeba SemTxvevebi roca anton kaTalikosi ukve arsebul termins

tradiciuli mniSvnelobiT ki ar iyenebs aramed cvlis mis Sinaarss

6) paralelur teqstebze dakvirveba cxadyofs rom saTnoebaTa kibis

anton kaTalikosiseuli redaqciis ZiriTadi wyaro petre gelaTelis

Targmania SesaZloa amis mizezi iyos petre gelaTelis Targmanis

gelaTuri skolis tradiciisamebr elinofiluri stili romelic metad

axlo da mimzidvelia anton kaTalikosis literaturuli gemovnebisTvis

aRsaniSnavia aseve rom anton kaTalikosi kargad icnobs saTnoebaTa

kibis manamde arsebul redaqciebs misi teqstis struqtura da

versifikacia ioane petriwiseuli redaqciis identuria antoni kargad

icnobs da iyenebs eqvTime aToneliseul Targmansac teqstebis

Sepirispirebis procesSi aseve gamoCnda rom ioane petriwiseuli

variantis originalad miCneul strofebs rig SemTxvevebSi eZebneba

Sesabamisi paraleluri adgilebi prozaul teqstSi

7) saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqciis CarTuli

strofebis analizis Sedegad irkveva rom originaluri strofebis

Seqmnis mizani gansxvavebulia a) Sesavali strofebis SemTxvevaSi ndash

winamdebare safexuris Temis gacnoba-Semkoba ioane petriwis teqstis

analogiiT b) sxvagan antoni azris dazusteba-gagrZelebis mizniT qmnis

originalur strofebs Tu striqonebs g) rig SemTxvevaSi saxeze gvaqvs

muxlis an mTeli safexuris azris Sejameba an mkiTxvelis gafrTxileba

d) iSviaTad anton kaTalikosi sakuTar azrsac aviTarebs romelic ar

mihyveba original teqsts

188

gamoyenebuli literatura

A-711 anton kaTalikosi saTnoebaTa kibe

A-39 ioane sineli saTnoebaTa kibe (petre gelaTelis Targmani)

S-3731 anton kaTalikosi proloRi aTormetTa TtueTa

abakelia 1997 abakelia n simbolo da rituali qarTul kulturaSi

Tbilisi 1997

abulaZe 1938 abulaZe i rusTavelis xanis qarTulidan naTargmni

Zveli somxuri mwerlobis Zeglebi enimkis moambe III 1938

averincevi 1977 Аверинцев С Символика раннего Средневековья Семиотика и

художественное творчество Москва laquoНаукаraquo 1977

anton kaTalikosi 1972 anton kaTalikosi wyobilsityvaoba (teqsti gamosacemad moamzada r baramiZem) Tbilisi gamomcemloba ldquomecnierebardquo 1972

aristotele 1984 The Complete Works of Aristotle (Barnes J - ed) Princeton

rdquoPrinceton University Pressrdquo 1984

aristotele 2003 aristotele nikomaqes eTika Tbilisi ldquoTsu

gamomcemlobardquo 2003

apofTegmuri krebulebi Apophthegmata 188avit188 188avit188ture alphabetica PG 6571-440

English translation The Sayings of the Desert Fathers the Alphabetical

Collection Translated with a foreword by Benedicta Ward preface by

Metropolitan

Anthony of Sourozh Kalamazoo Mich ldquoCistercian Publicationsrdquo

1984

Apophthegmata (188avit188ture anonyma) (e cod Coislin 126) ed F

Nau Histoires des solitaires egyptiens Revue de lsquoOrient Chretien 12-14

17-18 (121907 131908 141909 171912 181913) 1248-68 171-

181 393-404 1347-57 266-283 14357-379 17204-211 294-301

18137-146 English

translation The wisdom of the Desert Fathers the Apophthegmata

Patrum (the anonymous series)

Translated by Benedicta Ward foreword by Archbishop

Anthony Bloom Oxford ldquoSLG Pressrdquo 1975

Les apophtegmes des peres Collection systematique chapitres i-ix

(Syst) ed Jshy C Guy se 387 1993

The Wit and Wisdom of the Christian fathers of Egypt The Syrian

version of the Apopthegmata Patrum (Syr) Tr By EAW Budge

London ldquoOxford University Pressrdquo 1934

baramiZe 2013 baramiZe m zogierTi sinonimi ioane sinelis kibis qarTul prozaul TargmanebSi rdquobizantiologia saqarTveloSi-4rdquo Tbilisi-baTumi-kapadokia 24-30

189

seqtemberi 2013

bezaraSvili 1987 bezaraSvili q ioane sinelis rdquoklemaqsisrdquo ucnobi qarTuli versia J macne (els) 4 1987

bezaraSvili 1989 bezaraSvili q ioane sinelis rdquoklemaqsisrdquo axalgamovlenili qarTuli versia J macne (els) 3 1989

bezaraSvili 2004 bezaraSvili q ritorikisa da Targmanis Teoria da praqtika Tbilisi gamomcemloba rdquomecnierebardquo 2004

beki 1959 Beck H-G Kirche und theologische 189avit189ture im Byzantinischen Reich Handbuch der alterertumswissenschaft Abt

12 T II Bd I 1959

beraZe 1943 beraZe p qarTuli iambikos Sesaxeb J saqarTvelos ssr mecnierebaTa akademiis moambe t IV 6 1943

bogdanoviCi 1968 Богдановић Д Јован Лествичник у византијској старој српскј

књижевности Београд 1968

buaZe 2014 buaZe T eTikis filosofiur-religiuri aspeqtebi J guli gonieri 7 2014 httpwwworthodoxtheologygeguligonieri2

buxvaldi 1982 Buchwald W Tusculum-Lexicon griechischer und lateinischer Autoren

des Altertums und des Mittelalters Muumlnchen ndash Zuumlrich 1982

gabiZaSvili 2011 gabiZaSvili e naTargmni himnografia Sromebi III Tb

2011 httpwwwdzeglebigestatiebisxvanatargmni_himnografiahtml

gabrielaSvili 2012 gabrielaSvili l borotebis gamomxatvel simboloTa saxeldebisaTvis (veSapis simbolika bibliuri wignebisa da ldquo189avit garejelis cxovrebisrdquo mixedviT) VI saerTaSoriso simpoziumi ndash literaturaTmcodneobis Tanamedrove problemebi Sua saukuneebis literaturuli procesi saqarTvelo evropa azia masalebi nawili I 2012

gariti 1956

Garitte G Catalogue des manuscrits georgiens litteraires du mont Sinai

Louvain 1956

germani 1854 Герман (Осеикий) Преподобный Иоанн Лествичник и его

Лествица постепенного нравственного усовершенствеванияю

СПБ 1854

granti 2004 Grant R M Augustus to Constantine the rise and triumph of

Christianity in the Roman world London ldquoWestminster John

Knox Pressrdquo 2004

grigolaSvili 2002 grigolaSvili l wmindanis Tema Zvel qarTul mwerlobaSi kr Zveli qarTuli literaturis problemebi miZRvnili levan menabdis dabadebidan 74-e wlisTavisadmi 2002

grigolaSvili 2012

grigolaSvili l sZali qristesi iakob curtavelis ldquoSuSanikis wamebardquo da adreqristianuli kultura Tbilisi ldquoliteraturis institutis gamomcemlobardquo

190

2012

grifini 1976 Griffin MT Seneca A Philosopher in Politics Oxford ldquoClarendon

Pressrdquo 1976

daTaSvili 2011 daTaSvili l zRvis qristianuli simbolika da

qarTuli literatura J semiotika (ganTavsebulia 22 maisidan 2011) mis httpssemioticsjournalwordpresscom20110522E1839AE1

8390E1839AE18398-

E18393E18390E18397E18390E183A8

E18395E18398E1839AE18398-_-

E18396E183A6E18395E18398E183A1-

E183A5E183A0E18398

dafi 1999 Duffy J Embellishing the Steps Elements of Presentation and Style in

the Heavenly Ladder of John Climacus Dumbarton Oaks Papers No

53 1999

desili 2002 Deseille P La Dottrina Spirituale di Giovanne Climaco Giovanni

Climaco e il Sinai Communita di Bose ldquoEdizioni Qiqajonrdquo 2002

doborjginiZe 2012 doborjginiZe n lingvistur-hermenevtikuli metateqstebi Tbilisi ldquoilias saxelmwifo universitetis gamomcemlobardquo 2012

evagre pontoeli 1981 Evagrius Ponticus The praktikos Chapters on prayer (Translated by

John Eudes Bamberger) Kalamazoo Mich ldquoCistercian Publicationsrdquo

1981

evansi 2014 evansi j r filosofia da Teologia Sua saukuneebSi

Tbilisi ldquoilias saxelmwifo universitetis gamomcemlobardquo 2014

evsevi kesarieli 1954 1956

Eusebius of Caesarea Praeparatio evangelica (ed K Mras ed K Mras) Eusebius Werke Band 8 Die Praeparatio evangelica GCS 431

amp 432 Berlin ldquoAkademie-Verlagrdquo 1954 1956

zarini 1993 Зарин СМ Иоанн Лествичник Христианство

Энциклопедический Словарь ТИМ 1993

iazikova 1995 Языкова ИК Богословие Иконы Москва Общедоступный Православный Университет 1995

ioane damaskeli 2000 ioane damaskeli marTlmadidebluri sarwmunoebis zedmiwevniTi gardamocema Tbilisi rdquosasuliero akademiis gamomcemlobardquo 2000

ioane kasiane John Cassian The Eight Principal Vices available from

httpsorthodoxwordfileswordpresscom2010024598919-saint-john-

cassianon-the-eight-principal-vices-philokaliapdf

ioane oqropiri 1991 ioane oqropiri sityva marxvis Sesaxeb J jvari vazisa 4 1991 httpwwworthodoxygetserilebioqropirimarkhvahtm

ioane petriwi 1968 ioane petriwi saTnoebaTa kibe (teqsti gamosacemad

moamzada kvleva da leqsikoni daurTo iv lolaSvilma) Tbilisi ldquosabWoTa saqarTvelordquo 1968

ioane sineli 1902 ioane sineli Rirsisa mamisa Cuenisa ioane sina-mTis

191

mamasaxlisisa klemaqsi romel ars kibe foTi 1902

ioane sineli 1965 ioane sinelis bdquoklemaqsildquo Targmnili berZnulidan eqvTime aTonelis mier (XII saukunis xelnawerebis mixedviT) m cincaZis disertaciis danarTi saqarTvelos mecnierebaTa akademiis enaTmecnierebis 191nstitute 1965

ioane sineli ioane sineli klemaqsi (Νεοελλενικὴ ἀπόδοσε Ιερὰ Μονὴ

Παρακλήτου (axalberZnuli (kaTarevusa) teqsti momzadebuli parakletis monasterSi) ndash

httpdocplayergr336106-Klimax-toy-avva-ioannoy-kathigoymenoy-

ton-monahon-toy-oroys-sinahtml

ioane sineli 1898

Преподобного Отца Аввы Iоанна Игумена Синайской Горы

Лѣсвица ldquoСвято Сергiева Лавраrdquo 1898

ioane sineli 1959

John Climacus The Ladder of Divine Ascent (Translated by

Archimandrite Lazarus Moore) ldquoHarperampBrothersrdquo 1959

kahani 2009 Kahan A S Mind vs money the war between intellectuals and

capitalism ldquoTransaction Publishersrdquo 2009

kekeliZe 1927 kekeliZe k ucxo avtorebi Zvels qarTul mwerlobaSi J Tsu moambe 8 1927

kekeliZe 1957 kekeliZe k ucxo avtorebi Zvels qarTul mwerlobaSi etiudebi V 1957

kekeliZe 1980 kekeliZe k Zveli qarTuli literaturis istoria t I Tbilisi ldquomecnierebardquo 1980

klementi aleqsandrieli 1960

Clement of Alexandria Stromata I-VI Band II ed O Staumlhlin L

Fruumlchtel U Treu GCS 52 1960

kordoCkini 2003 Kordochkin A John Climacus and Spiritual Tradition of the IV-VII

Centuries PhD diss University of Durham 2003

kordoCkini 2011 Кордочкин А ИОАНН ЛЕСТВИЧНИК Православная

Энциклопедия Том XXIV опубликовано 11 марта 2011г URL -

httpwwwpravencrutext471351html

krumbaxeri 1897 Krumbacher K(ed) Geschichte der Byzantinischen Litteratur von

Justinian bis zum Ende des ostroumlmischen Reiches (527-1453) 2nd ed

Muumlnchen 1897

kukava 1978 kukava T proloRi aTTormetTa TveTa Tbilisi ldquosabW

saqarTvelordquo 1978

kukava 1996 kukava T (red) poeturi qmnilebani (anton pirveli-bagrationi) Tbilisi ldquosulxan saba orbelianis sax un-tis gam-bardquo 1996

lemetra 1802 Lemaitre J Contemplation chez les grecs at autres orientaux chretiens

DS Vol2 pt2 col 1802

livingstoni 1912 Livingstone R W The Greek genius and its meaning to us Oxford

ldquoClarendon Pressrdquo 1912

192

lorenci 2003 Lorenz H Ancient Theories of Soul The Stanford Encyclopedia of

philosophy Accessed October 23 2003 available from

httpplatostanfordeduarchivessum2009entriesancient-soul

loski 1972 Лосский В Очерк мистического богословия восточной церкви

Богословское труды М 1972

marTlmadidebluri 2010 Православная Энциклопедия под редакцией Патриарха

Московского и всея Руси Кирилла T XXIV 2010 опубликовано 11

марта 2011г httpwwwpravencrutext471351html

meiendorfi 1974 Meyendorff J Byzantine Theology Historical Trends and Doctrinal

Themes New York ldquoFordham University Pressrdquo 1974

meliqiSvili 1975 meliqiSvili d ioane petriwis filosofiur SromaTa ena da stili Tbilisi ldquoTbilisis universitetis gamomcemlobardquo 1975

meliqiSvili 2011 meliqiSvili d Zveli qarTuli filosofiur-Teologiuri terminologiis istoriidan Tbilisi ldquoTbilisis universitetis gamomcemlobardquo 2011

metreveli 1950

metreveli el (Semd) H koleqcia saqarTvelos saxelmwifo muzeumis qarTul xelnawerTa aRweriloba t 4 Tbilisi 1950

nakudaSvili 1996 nakudaSvili n himnografiuli teqstis struqtura Tbilisi gamomcemloba ldquomecnierebardquo 1996

nau 1902 Nau F Note sur la date de la mort de S Jean Climaque Byzantinische

Zeitschrift t XI 1902

netari avgustine 1995 netari avgustine aRsarebani (laTinuridan Targmna da

SeniSvnebi daurTo baCana bregvaZem) Tbilisi gamomcemloba ldquonekerirdquo 1995

orbeliani 1991

orbeliani sulxan-saba leqsikoni qarTuli (red i abulaZe) I Tbilisi gamomcemloba ldquomeranirdquo 1991

orbeliani 1993

orbeliani sulxan-saba leqsikoni qarTuli (red i abulaZe) II Tbilisi gamomcemloba ldquomeranirdquo 1993

paladi helenopoleli 1974

Palladius La storia lausaica ( ed G J M Bartelink) Florence 1974

English translation Palladius The Hausiac History (Translated and

annotated by R TMeyer) New York ldquoPaulist Pressrdquo 1964

berZnuli 1961 A Patristic Greec Lexicon ed GWH Lampe Oxford ldquoClarendon

Pressrdquo 1961

patrologia greka 1964 Patrologiae Cursus Completus Series Graeca Migne J P (ed) Vol

88 col 532 1964

patrologia greka 1960 Patrologiae Cursus Completus Series Graeca Migne J P (ed) Vol 90

col 321 1960

peri 2014 Parry R Ancient Ethical Theory The Stanford Encyclopedia of

Philosophy (Fall 2014 Edition) Edward N Zalta (ed) 2014 URL = httpplatostanfordeduarchivesfall2014entriesethics-ancient

perota 2004 Perrotta C Consumption as an Investment The fear of goods from

193

Hesiod to Adam Smith London ldquoRoutledgerdquo 2004 platoni 1967 Plato Phaedo Platonis opera vol 1 Ed J Bumet Oxford ldquoClarendon

Pressrdquo 1967

platoni 1967 Plato Protagoras Plato in Twelve Volumes Vol 3 translated by

WRM Lamb London ldquoWilliam Heinemann Ltdrdquo 1967

httpwwwperseustuftseduhoppertextdoc=Perseus3Atext3A19

990101783Atext3DProt3Asection3D358d

platoni 1997 Plato Complete Works (Cooper J M Hutchinson D S --eds)

Indianapolis ldquoHackettrdquo 1997

platoni 2003 platoni saxelmwifo (ZvelberZnulidan Targmna baCana bregvaZem) Tbilisi ldquonekerirdquo 2003

popova 2011 Попова Т Лествица Иоанна Синайского в славянской

книжности Саарбрюкен 2011

proxorovi 1985 Прохоров ГМ Лествица Словарь книжников и книжности

Древней Руси Труды Отдела древнерусской литературы Т XXXIX 1985

sakosi 1964 Sakkos SN Peri Anastasion Sinaiton Thessalonica 1964

silagaZe 1997 silagaZe a Zveli qarTuli leqsi da qarTuli poeziis uZvelesi safexuris problema Tbilisi ldquoTsu gamomcemlobardquo 1997

simboloTahellip1971 A Dictionary of Symbols (ed Cirlot JE) London ldquoRoutledge amp Kegan

Paul Ltdrdquo 1971

simboloTa 2007 simboloTa ilustrirebuli enciklopedia t II

(Seadgines - abzianiZe z elaSvili q) Tbilisi gamomcemloba ldquobakmirdquo 2007

simboloTa 2011 simboloTa ilustrirebuli enciklopedia t I (Seadgines - abzianiZe z elaSvili q) Tbilisi gamomcemloba ldquobakmirdquo 2011

soxaZe 2002 soxaZe n grigol didis ldquodialoRonirdquo Tbilisi gamomcemloba ldquoqarTvelologirdquo 2002

sulava 2006 sulava n qarTuli himnografia tradicia da poetika Tbilisi gamomcemloba ldquozekarirdquo 2006

ueari 1965 Ware K The Ascetic writings of Mark the Hermit PhD diss Oxford

1965

ueari 1982 Ware K ldquoThe Ladder of Divine Ascendrdquo by John Climacus

(Introduction) London ldquoSPCKrdquo 1982

ucxo 1989 ucxo sityvaTa leqsikoni (Seadgina da winasityv

daurTo mixeil WabaSvilma me-3 Sesw da Sevs gamoc) Tbilisi gamomcemloba ldquoganaTlebardquo 1989

utie 1973 Outtier B Les Enseignements des pegraveres un Recueil geacuteorgien traduit

de lrsquoarabe Bedi Kartlisa Revue de Kartveacutelologie vol 31 1973

folkeri 1968 Voumllker W Scala Paradisi Eine Studie zu Johannes Climacus und

zugleich eine Vorstudie zu Symeon dem Neuen Theologen Wiesbaden

1968

194

SaniZe 1960

SaniZe m fsalmunis Zveli qarTuli redaqciebi X-XIII saukuneTa xelnawerebis mixedviT Zveli qarTuli enis Zeglebi II 1960

SoTa rusTaveli 1966 SoTa rusTveli vefxistyaosani (aSaniZisa da a baramiZis redaqciiT) Tbilisi gamomcemloba bdquomecnierebaldquo 1966

CubinaSvili 1961 CubinaSvili n qarTuli leqsikoni rusuli TargmaniTurT sistemisaebr saba-sulxan orbelianisa (red al Rlonti) Tbilisi 1961 httpmeskhinetlexicon

cincaZe 1965 cincaZe m ioane sinelis bdquokibisldquo eqvTime aToneliseuli Targmani da misi ena sakandidato disertacia saqarTvelos mecnierebaTa akademiis enaTmecnierebis instituti 1965

cincaZe 1995 cincaZe m ioane sinelis ldquoklemaqsisrdquo meore qarTuli prozauli redaqciis xelnawerTa (H-1669 da A-39) urTierTmimarTebisaTvis Sromebi (baTumis SoTa rusTavelis saxelobis saxelmwifo universiteti) I (humanitarul mecnierebaTa seria) baTumi ldquoaWarardquo 1995

cincaZe 2008 cincaZe m mxatvruli gamosaxvis xerxebi ioane sinelis ldquoklemaqsSirdquo ldquowminda andria pirvelwodebulis gziTrdquo 2-4 maisi 2008

cincaZe 2009 cincaZe m berZnuli leqsika ioane sinelis klemaqsis ndash samoTxis kibis petre gelaTeliseul TargmanSi ldquobizantinologia saqarTveloSi 2rdquo (eZRvneba akademikos grigol wereTlis xsovnas) II 2009

cincaZe 2013 cincaZe m baramiZe m marginaluri ganmartebebi ioane sinelis ldquoklemaqsisrdquo petre gelaTeliseul TargmanSi filologiuri macne (baTumis SoTa rusTavelis saxemwifo universitetis qarTuli filologiis departamenti) I 2013

ZvelqarTul 2010 ZvelqarTul-ZvelberZnuli filosofiur-Teologiuri terminologiis dokumentirebuli leqsikoni I (d meliqiSvili a xaranauli l gigineiSvili v

juReli) Tbilisi ldquobakur sulakauris gamomcemlobardquo 2010

WeliZe 1996 WeliZe e Zveli qarTuli saRvTismetyvelo terminologia I Tbilisi gamomcemloba ldquomecnierebardquo 1996

WeliZe 2012 WeliZe e komentarebi teqstze wm grigol palama ndash aRsareba marTlmadidebluri sarwmunoebisa J guli gonieri 1 (4) 2012

xinTibiZe 1969 xinTibiZe e bizantiur-qarTuli literaturuli urTierTobani Tbilisi ldquoTbilisis universitetis gamomcemlobardquo 1969

xinTibiZe 2009 xinTibiZe e vefxistyaosnis ideur -msoflmxedvelobiTi samyaro Tbilisi gamomcemloba

195

rdquoqarTvelologirdquo 2009

xoruJi 1998 Хоружий С К Феноменологии аскезы Москва ldquoИздательство

Гуманитарной литературыrdquo 1998

Page 5: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs

5

moRvaweebi eqvTime aToneli ioane petriwi petre gelaTeli anton

kaTalikosi

saTnoebaTa kibis TargmanebiT Sua saukuneebis qarTveli

swavlulebi ecnobodnen ara marto sakuTriv am didmniSvnelovan teqsts

aramed im mravalferovan wyaroebsac romliTac ioane sineli

sargeblobs aRniSnuli wyaroebi romlebic organulad aris CarTuli

ioane sinelis teqstis mTlian qsovilSi (Sesabamisad mis qarTul

TargmanebSic) rig SemTxvevaSi wyaros avtorze miTiTebiTac ki axali

codniT avsebs da amdidrebs qarTul kulturul da saazrovno sivrces

amrigad sakvlevi problemis aqtualobas gansazRvravs Sesaswavli

teqstebis mniSvneloba kerZod is rom maT Rrma kvali datoves Sua

saukuneebis qarTul mxatvrul-filosofiur azrovnebaze

sakiTxis Seswavlis istoria saTnoebaTa kibis nusxebis simravlem

mravali filologiuri problema warmoSva TviT originalis kvlevis

procesSi da ar aris SemTxveviTi rom saTnoebaTa kibis didi

popularobis miuxedavad ar arsebobs teqstis kritikuli gamocema

berZnul enazec ki Ggamocemuli ar aris arc qarTuli prozauli

Targmanebis kritikuli teqstebi Tumca prof meri cincaZis

sadisertacio naSroms - ldquoioane sinelis klemaqsis eqvTimeseuli Targmani

da misi enardquo (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs eqvTime aTonelis

Targmanis kritikulad dadgenili teqsti romelic ramdenime ZiriTad

xelnawers emyareba mkvlevari gamosacemad amzadebs aseve petre

gelaTeliseuli Targmanis kritikul teqsts prof m cincaZes

sadisertacio naSromis farglebSi Seswavlili aqvs eqvTime aTonelis

Targmanis enasTan dakavSirebuli mniSvnelovani sakiTxebi orTografiul-

fonetikuri Taviseburebani berZnul-qarTuli fonetikuri Sesatyvisobani

morfologia sintaqsi agreTve Targmanis xelnawerebi urTierToba

nusxaTa Soris eqvTimes mTargmnelobiTi meTodis Taviseburebebi

naSromSi Sedarebulia klemaqsis qarTuli da berZnuli redaqciebi maTi

Sedgenilobis mixedviT m cincaZes aseve Seswavlili aqvs petre

gelaTeliseul Targmanis enobrivi mxare winamdebare naSromSi

citatebs vimowmebT petre gelaTeliseuli Targmanis mis mier dadgenili

6

teqstidan ioane sinelis saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli redaqcia

gamosca mkvlevarma ivane lolaSvilma teqsts Tan axlavs vrceli

winasityvaoba sadac mecnieri farTod mimoixilavs ioane petriwis

biografiasTan dakavSirebul sakiTxebs mis saliteraturo moRvaweobas

filosofiur-Teologiur msoflmxedvelobas da am WrilSi saTnoebaTa

kibis ioane petriwiseuli redaqciis ramdenime pasaJs iv lolaSvilis

azriT teqstis gelaTuri Targmanis avtoric ioane petriwia xolo

petre gelaTels ekuTvnis mxolod ori iambiko romelSic Seqebulia

ioane sineli da klemaqsis mTargmneli ioane petriwi (petriwi 1968 65) k

kekeliZes gelaTuri Targmanis avtorad petre gelaTeli miaCnda ioane

petriwis avtorobis sakiTxs ar iziarebs arc e WeliZe romelic

specialuri terminologiuri kvlevis Sedegad askvnis rom aRniSnuli

teqstis mTargmneli petre gelaTelia (WeliZe 1996 674) aRsaniSnavia

aseve i abulaZis Sroma ldquorusTavelis xanis qarTulidan naTargmni Zveli

somxuri mwerlobis Zeglebirdquo sadac Seswavlilia saTnoebaTa kibis

somxuri Targmani romelic mkvlevris azriT ori qarTuli prozauli

Targmanis (eqvTime aToneli petre gelaTeli) monacemebs emyareba da maTi

Sejerebis Sedegadaa somxurad naTargmni (abulaZe 1938 129-130)

ukanasknel wlebSi aRmoCnda grigol nazianzelis TxzulebebSi CarTuli

saTnoebaTa kibis kidev erTi gansxvavebuli redaqciis fragmentebi

romelic q bezaraSvilma gamoaqveyna manve Seiswavla teqstTan

dakavSirebuli sakiTxebi (bezaraSvili 1989 142-163) ioane sinelis anton

kaTalikosiseuli varianti gamosca da gamokvleva daurTo T kukavam

kvlevaSi avtori ZiriTadad mimoixilavs anton kaTalikosis

literaturul stilsa da msoflmxedvelobas (kukava 1996)

naSromis sagani mizani amocanebi sadisertacio naSromis sagania

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis literaturul-

istoriuli da Teoriuli sakiTxebi cxadia Cvens gamokvlevas

Targmanebis raodenobisa da saanalizo sakiTxTa moculobis

gaTvaliswinebiT yvela problemis amomwuravad gaSuqebis pretenzia ar

gaaCnia naSromSi SemovifargleT TargmanebTan dakavSirebuli ZiriTadi

sakiTxebis SeswavliT mniSvnelovani aqcentebis dasmiTa da samomavlod

Sesaswavli problematikis identifikaciiT Sesabamisad SevecadeT

7

gagveanalizebina is ZiriTadi sakiTxebi rac teqstis kvlevis am etapze

CavTvaleT aucileblad vimedovnebT winamdebare naSromi xels Seuwyobs

ioane sinelis teqstis qarTuli Targmanebis Seswavlis sxva axal etapze

gadasvlas da momavali ufro srulyofili kvlevebisTvis safuZvlis

momzadebas

sadisertacio naSromis wyaroebi kvlevis ZiriTadi wyaroebia

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli redaqciebi esenia eqvTime

aTonelisa da petre gelaTelis prozauli Targmanebi da ioane

petriwiseuli da anton kaTalikosiseuli poeturi gadamuSavebani aseve

meTiu raderisa da paraklitis monastris mier momzadebuli berZnuli

teqstebi saTnoebaTa kibis slavuri da inglisuri Targmanebi garda

amisa Targmanebis kvlevis procesSi naSromis ama Tu im nawilis

mizandasaxulobidan gamomdinarე wyarod gamoyenebulia antikuri

filosofiis Zeglebi da Sua saukuneebis saRvTismetyvelo literatura

naSromis Teoriuli baza naSromis Teoriul bazas warmoadgens

Tanamedrove medievistikasa da Targmanis TeoriaSi farTod

aprobirebuli da damkvidrebuli Teoriuli principebi qarTul

literaturaTmcodneobaSi Camoyalibebuli Zveli qarTuli originaluri

Tu naTargmni teqstebis kvlevis mdidari gamocdileba agreTve ioane

sinelis saTnoebaTa kibis aRiarebuli ucxoeli Tu qarTveli

mkvlevrebis kalistos uearis tatiana popovas Aandrei kordoCkinis

ivane lolaSvilis meri cincaZis qeTevan bezaraSvilisa da sxvaTa

naSromebi

meTodologia naSromSi sakvlevi obieqtis sirTulisa da

specifikis gaTvaliswinebiT gamoyenebulia kompleqsuri midgoma

tradiciul da Tanamedrove literaturaTmcodneobaSi aprobirebuli

kvlevis xerxebisa da meTodebis erToblioba kerZod aRweriTi meTodi -

kompetenturi da konteqsturi analizis gamoyenebiT komparativistuli ndash

genetikuri da tipologiuri midgomebiT struqturul-semiotikuri

sinqronuli da diaqronuli aspeqtis gaTvaliswinebiT agreTve

hermenevtikuli meTodi calkeul sakiTxTa analizisTvis mivmarTavT

interdisciplinuri kvlevis meTods

8

mecnieruli siaxle dRemde saTnoebaTa kibis qarTul TargmanebTan

dakavSirebuli problematika Seswavlilia romelime erTi redaqciis

gaTvaliswinebiT winamdebare naSromi warmoadgens ioane sinelis

saTnoebaTa kibis oTxi sruli redaqciis kompleqsuri literaturul-

istoriuli da Teoriuli analizis mcdelobas kerZod masSi

ganxilulia saTnoebaTa kibis wyaroebis problema interteqsturi

mimarTebebi qarTuli redaqciebis struqturuli da stiluri analizi da

maTi mimarTeba berZnul teqstebTan poeturi teqstebis versifikaciuli

Tavisebureba qarTuli Targmanebis simbolika da poeturi teqstebis

originalur CanarTebSi gamoyenebul simboloTa analizi teqstebis

ZiriTadi filosofiuri terminologia antoniseuli gadamuSavebis

mimarTeba manamde arsebul redaqciebTan CamoTvlil sakiTxTagan nawili

aqamde sruliad Seuswavleli iyo xolo zogierTi maTgani ki rogorc

ukve aRvniSneT Seswavlili iyo romelime erT redaqciaze dayrdnobiT

naSromis mecnieruli da praqtikuli Rirebuleba masalis analizi

kvlevis Sedegebi da daskvnebi SeiZleba gamoyenebul iqnas ioane sinelis

teqstis misi qarTuli Targmanebis Semdgomi Seswavlis dros Zveli

qarTuli literaturis saleqcio kursebisa da speckursebis swavlebaSi

9

Tavi I

saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis qristianuli azrovnebis

konteqstSi

sadisertacio naSromis winamdebare TavSi mimovixilav ioane

sinelis saTnoebaTa kibesTan dakavSirebul im zogad sakiTxebs romelTa

gaTvaliswinebis gareSe SeuZlebelia Sua saukuneebis kulturaSi teqstis

rolisa da adgilis gansazRvra

saTnoebaTa kibis avtorze informacias gvawvdis misi Tanamedrove

raiTis monastris beri danieli romlis mier dawerili ioane sinelis

cxovreba win uZRvis teqsts (Βίος ἐν ἐπιτομῇ τοῦ ἀββᾶ Ἰωάννου τοῦ ἡγουμένου τοῦ

ἁγίου ὅρους Σινᾶ τοῦ ἐπίκλην σχολαστικοῦ τοῦ ἐν ἁγίοις ὡς ἀληθῶς Συγγραφεὶς παρἀ Δανιὴλ

μοναχοῦ lsquoΡαιθηνοῦ ἀνδρὸς τιμίου καὶ ἐναρέτου PG Vol 88 596A) Teqvsmeti wlis

yofila ioane roca Sesula sinas monasterSi aqedan igi wasula

gandegilad sinelma berebma ioane gamoiwvies gandegilobidan da airCies

TavianT winamZRvrad sinas monasterSi moRvaweobis gamomxatvelia ioanes

wodeba ldquosinelirdquo misi ganaTlebisa da swavlulebis aRmniSvnelia

zedwodeba ldquosqolastikosirdquo xolo nawarmoebis mixedviT romlis

saTauric berZnulad JRers rogorc Κλίμαξ τοῦ παραδείσου (laT Scala Paradisi

ndash samoTxis kibe) igi xSirad iwodeba ldquoklemaqsadacrdquo (cincaZe 1965 1-2)

ioane sinelis biografia ar Seicavs konkretul TariRebs amitom dRemde

gaurkvevelia misi moRvaweobis zusti periodi amis Sesaxeb mecnierTa

Soris azrTa sxvadasxvaobaa erTni fiqroben rom igi daaxloebiT 579-649

wlebSi moRvaweobda (nau 1902 35-37) meoreni misi moRvaweobis TariRs

kidev ufro ukan sweven da daaxloebiT 525-600 wlebiT SemosazRvraven

(sakosi 1964 180) sxvebi kidev Tvlian rom igi VII saukunis 70-80-ian

wlebSia gardacvlili (beki 1959 451)

rac Seexeba uSualod teqsts saTnoebaTa kibeSi Tavmoyrilia

ZiriTadi qristianuli eTikuri principebi teqsti Sedgeba 30 Tavisgan

(simbolurad ganasaxierebs qristes cxovrebis wlebs naTlisRebamde)

bibliuri iakobis xilvis miwasa da samoTxes Soris aRmarTuli kibis

analogiiT ioane sineli safexureobriv struqturas iyenebs raTa

10

aCvenos sulieri aRmasvlis etapebi ldquosaTnoebani wmidani msgavs arian

kibesa mas romeli ixila iakob rameTu SemdgomiTi Semdgomad SeslviTa

maT Sina aRamaRleben kacsa cadmderdquo (sineli 1965 202) TiToeuli

safexuris gadalaxva romelic gulisxmobs calkeuli vnebis daZlevasa

da saTnoebis mopovebas an piriqiT dakavSirebulia individis nebisyofasa

da gaunelebel brZolisunarianobasTan

saTnoebaTa kibis berZnuli teqstis samecniero kritikulad

dadgenili gamocema dRemde ar arsebobs met-naklebad ukeTesad miiCneva

meTiu raderis (Matthew Rader) mier 1633 wels parizSi dabeWdili teqsti

romelic 1860 wels minem Seitana patrologia grekas (Patrologiae Cursus

Completus Series Graeca) 88-e tomSi (PG Vol 88 596-1209) saTnoebaTa kibis

meTiu raderiseulisgan gansxvavebuli redaqcia 1883 wels

konstantinepolSi aTonis mTis ramdenime xelnawerze dayrdnobiT

gamosca berma sofroniusma (kordoCkini 2003 14) yvelaze Zveli

axalberZnuli teqsti episkoposma maqsimem 1590 wels gamosca veneciaSi

xolo 1774 wels kvlav venciaSi arqimandritma ieremiam gamosca

saTnoebaTa kibe sqolioebiT aRsaniSnavia aseve parakletis monasterSi

arqimandrit egnates mier gamocemuli saTnoebaTa kibis axalberZnuli

teqsti romelSic gamomcemeli ukve arsebul gamocemebTan erTad

iTvaliswinebs kidev erT XIV saukunis aTonis mTis xelnawersac

(marTlmadidebluri 2010)

rogorc aRiniSna saTnoebaTa kibe Targmnilia qristianuli

mwerlobis mqone TiTqmis yvela enaze laTinur siriul arabul

eTiopur qarTul somxur slavur (bezaraSvili 1987 129) berZnuli

xelnawerebis mixedviT irkveva rom yvelaze metad bizantiaSi klemaqsi

gavrcelebuli iyo XI saukuneSi XII-XIII saukuneebSi am Zeglis mimarT

interesi SedarebiT Sesustda xolo XIV saukunidan isixasturi kamaTis

dros isev gaizarda (bezaraSvili 1989 145) slavur xelnawerebze

dakvirvebis SemTxvevaSic aseTive suraTi gvaqvs XI saukuneSi Zalze

gavrcelebulia pirveli slavuri Targmanebi (bulgareTSi Sesrulebuli

X-XI saukuneebSi) axali slavuri Targmani (ufro zusti) Sesrulda

serbeTSi XIV saukuneSi XIV-XV saukuneebSi kidev ufro gaizarda

11

interesi ruseTSi klemaqsisadmi XV saukunidan es interesi isev ecema

(bezaraSvili 1989 145) q bezaraSvilis azriT saTnoebaTa kibis qarTul

redaqciebze dakvirvebac msgavs suraTs aCvenebs (bezaraSvili 1989 145)

rogorc aRvniSneT qarTulad Camoyalibda klemaqsis eqvsi

redaqcia

1) X saukunemdeli Semoklebuli (gamokrebili) prozauli versia (mag Sin

14 (gariti 1956) romelic arabulidanaa Targmnili (utie 1973 45)

2) eqvTime aTonelis prozauli versia (X-XI ss) romelic yvelaze meti ndash

27-mde xelnaweriT aris Cvenamde moRweuli (cincaZe 1965 6)1 igi

gamocemulia XX saukunis dasawyisSi (sineli 1902) xolo mogvianebiT

ramdenjerme gamoica axalqarTulad eqvTime aTonelis samecniero

kritikulad dadgenili teqsti ki danarTis saxiT erTvis m cincaZis

disertacias (cincaZe 1965)

3) petre gelaTelis prozauli versia (gamosacemad mzaddeba m cincaZis

mier) romelsac ori Zveli xelnaweriT mouRwevia Cvenamde A-39 (XIV s) da

ufro adrindeli daviT garejSi nikras mier gadawerili nusxa (H-1669)2

romelic cnobili iyo eqvTime aToneliseuli Targmanis Semcvelad da

XII-XIII saukuneebiT aTariRebdnen (metreveli 1950 96-97) rogorc m

cincaZe arkvevs nusxis dasawyisi da bolo nawilebi marTlac

eqvTimeseul teqsts Seicaven ZiriTadi Sua nawili ki aris petre

gelaTelis Targmani (cincaZe 1965 17) A-39 da H-1669 nusxebs mkvlevris

dakvirvebiT aqvs erTi saerTo wyaro romelmac sxvadasxva gadamweris

xelSi sxvadasxva cvlileba ganicada (cincaZe 1995 42) xelisa da

orTografiuli niSnebis mixedviT H-1669 xelnawers m cincaZe XI-XII

saukuneebiT aTariRebs da svams mTargmnelis petre gelaTelis

moRvaweobis periodis sakiTxs (cincaZe 1965 17) romelic XIII saukunis

moRvawed iyo miCneuli (kekeliZe 1980 331-334) q bezaraSvilis azriT es

faqti ufro gamodgeba saimisod rom aRniSnuli Targmanis avtorad ioane

petriwi miviCnioT (bezaraSvili 1987 130) ioane petriws miiCnevs avtorad

iv lolaSvilic (petriwi 1968 65-68 89) e WeliZe ar iziarebs iv

1 xelnawerebTan dakavSirebiT ix kekeliZe 1927 155 kekeliZe 1957 65

2 sxva xelnawerebi gviandelia S-344 (XVIII s) H-2346 (XVIII s) H-2188 (XIX s) (cincaZe 1995 37)

12

lolaSvilis mosazrebas da specialuri terminologiuri kvlevis

Sedegad askvnis rom mTargmneli petre gelaTelia ldquoaRniSnul TargmanSi

vlindeba sakuTriv gelaTuri (arapetriwiseuli) petriwiseuli da

sruliad axali sakuTriv petre gelaTeliseuli

terminTSesatyvisobanicrdquo (WeliZe 1996 674)

prozauli redaqciebis garda arsebobs saTnoebaTa kibis poeturi

gadamuSavebebic

1) erT aseTs eqvTimeseul Targmanze dayrdnobiT SemuSavebul

leqsiT redaqcias romelic gamosca iv lolaSvilma (petriwi 1968)

tradicia ioane petriws miawers ldquosaxeli iovane aRniSnulia 302-e

strofis kidurwerilobaSic ldquomeox meqmen mamao iovane me ndash iovanes

mosavsa Sensardquo es ioane aris petriwi amas adasturebs literaturuli

tradicia (xelnawerze darTuli anderZebi da XVIII saukunis mweralTa

cnobebi)rdquo (petriwi 1968 94) amdenad radganac teqstis avtoris

dadgenisTvis aucilebeli kvlevebi ar aris Catarebuli da amjerad arc

Cveni kvlevis interesSi Semodis aRniSnul teqsts pirobiTad ioane

petriwiseulad movixseniebT

2) sxva anonimi avtoris mier damuSavebuli grigol nazianzelis

TxzulebebSi CarTuli poeturi redaqciis fragmentebi qeTevan

bezaraSvilma aRmoaCina teqsti gamocemulia Jurnal macneSi da imave

Jurnalis or nomerSi dabeWdilia vrceli gamokvleva teqstis Sesaxeb

(bezaraSvili 1987 129-154 bezaraSvili 1989 142-162) klemaqsis axal

qarTul versias safuZvlad udevs petre gelaTelis Targmani anonimi

frazeologiuri sizustiT misdevs Tavis wyaros mkvlevris azriT es

teqsti romelic moRweulia XVIII-XIX ss xelnawerebiT unda

momdinareobdes adreuli nakluli dednidan romelic Tavis mxriv

xelnaweris prosodiis niSnebis mixedviT petriwuli saliteraturo

skolidan unda iyos gamosuli amasve miuTiTebs teqstis stilic

(bezaraSvili 1987 132-148)

bolo ori leqsiTi redaqcia XVIII saukuneze adrindeli

xelnawerebiT ar aris cnobili isini antonis saliteraturo skolis

interesebma Semogvinaxa (bezaraSvili 1989 143-144) ufro metic

13

3) saTnoebaTa kibis ukanaskneli (XVIII s) da erTgvarad Semajamebeli

redaqcia Tavad anton kaTalikoss ekuTvnis teqsti erTi S-3731

xelnaweris mixedviT gamosca da gamokvleva daurTo T kukavam (kukava

1996)

saTnoebaTa kibe rogorc SesavalSi aRiniSna XIII saukuneSi

uTargmniaT qarTulidan somxurad somxurad am Targmanis ori nusxa

arsebobs erTi XIII saukunis xolo meore mogviano periodis orive

nusxaSi meoce Tavis bolos Senaxulia cnoba am Zeglis somxurad

Targmnis Sesaxeb ldquonaTargmnia aqamomdis wrfelis mowesis minas mesvetis

mier qalaq trapizons xolo aqedan simeon xuces-monazonisagan qarTuli

eniTrdquo simeon xuces-monazons klemaqsis garda qarTulidan somxurad

uTargmnia ioane damaskelis wyaroAacute-codnisaAacute da prokle diadoxosis

kavSirni RvTismetyvelebiTni ioane petriwis sqolioebiTurT saTnoebaTa

kibis somxur Targmanze dakvirvebis Sedegad i abulaZem gaarkvia rom

sakuTriv teqsti da traqtati mwyemsisa mimarT naTargmnia petre

gelaTelis qarTuli Targmanidan xolo ganmartebebi da daniel

raiTelis mier dawerili ioane sinelis cxovreba misdevs eqvTime

aTonelis Targmans mkvlevris azriT Zeglebi romlebic simeons

uTargmnia somxurad SemTxveviT xelT Cavardnili ar Cans isini

sagangebodaa SerCeuli rogorc metad mimzidveli Txzulebebi saSualo

saukuneebSi (abulaZe 1938 128-133)

zemoT warmodgenili mcire istoriul-literaturuli eqskursis

Semdeg SevexebiT saTnoebaTa kibesTan dakavSirebul im zogad istoriul

da literaturul sakiTxebs romelTa gaTvaliswinebis gareSe rogorc

aRvniSneT SeuZlebelia Sua saukuneebis kulturaSi teqstis rolisa da

adgilis gansazRvra

14

amp 1 moralur-eTikuri principebi Sua saukuneebis azrovnebaSi

cnobilia rom qristianuli eTikis wyaro pirvel rigSi bibliaa

Sesabamisad asketuri praqtika swored bibliis eTikis gansakuTrebuli

simkacriT dacvas gulisxmobsAasketizmi qristianuli kulturis erT-

erTi fundamentia am kulturis nebismieri sferos srulyofilad

Seswavla askezis eTikuri principebis gauTvaliswineblad SeuZlebelia

Tu adre mecniereba asketizms ganixilavda rogorc mxolod uaryofiT

movlenas masSi eZebda sociumTan damokidebulebaSi oden destruqciul

midgomebs individis SemboWav da madeformirebel kategoriebs dRes

aSkarad gamoikveTa araerTi aspeqti misi rogorc dadebiTi movlenisa

Sesabamisad monoliTur dasavlur kulturaSi TiTqos xelaxlა

aRmoაCines asketizmi rogorc kulturuli movlena DdabejiTebiT

miuTiTeben rom asketizmi gvTavazobs eTikis safuZveldamdeb

motivaciebs rom asketuri Rvawlis gavlena ar Semoifargleba oden

religiuri sivrciT aramed is zemoqmedebs kulturis xelovnebis

mwerlobis ama Tu im mimarTulebis formirebaze xolo eTikuri

diskursis fonic da intenciac asketizmSia saZiebeli (xoruJi 1998 24)

raki ioane sinelis teqsti zneobrivi saxelmZRvaneloa pirvel

rigSi saWiroa gairkves eTikis roli antikur da Sua saukuneebis

kulturaSi

cnobilia rom qristianulma kulturam Tavis wiaRSi antikuri

msoflmxedvelobis erTgvari integracia moaxdina ufro metic Sua

saukuneebSi qristianuli filologiis ganviTarebis process aRweren

rogorc antikuri meTodologiisa da praqtikis rdquoqristianizaciisrdquo

process (doborjginiZe 2012 43) igive SeiZleba iTqvas Sua saukuneebis

msoflmxedvelobaze bunebrivia rom antikur-berZnul kulturaze

amozrdilma da am kulturiT nasazrdoebma qristianulma

msoflmxedvelobam memkvidreobad antikuri kulturisa da filosofiis

didi gamocdileba miiRo aqve aRvniSnavT rom platonis

filosofiasTan (saerTod klasikuri periodis eTikasTan ndash im)

qristianuli eTikisa da asketuri principebis gansakuTrebuli

siaxlovidan gamomdinare mkvlevari rv livingstoni wignSi ndash berZeni

15

geniosi da misi mniSvneloba CvenTvis (The Greek Genius and its Meaning to us)

ndash svams udavod saintereso SekiTxvas iyo Tu ara platoni asketi

(livingstoni 1912) es siaxlove samecniero literaturaSi araerTgzis

aris aRniSnuli jilian evansis marTebuli azriT filosofiur

sistemebs hqonda ara mxolod inteleqtualuri aramed praqtikul-

moraluri xasiaTic maTi mizani iyo bednierebis miRweva saTnoebebis

meSveobiT (evansi 2014 10) Sua sakuneebis qristianobis moralis

filosofia moicavs qristianuli da antikuri moralis sinTezis

mcdelobas rac qristiani moazrovnisaTvis ar unda yofiliyo rTuli

saqme ldquoTuki filosofosebi acxadebdnen rom netari cxovreba miiRweva

im adamianebis mier romlebic sakuTar dacemul bunebaze rac SeiZleba

maRla dadgomas cdiloben da yvelaferSi RmerTs baZaven mSvidi

uSfoTveli cxovrebiT rac amqveyniuri siameebisadmi da vnebebisadmi

zurgis Seqcevas niSnavs gana SeiZleboda qristians rame

sawinaaRmdego hqonoda amgvari TvalTaxedvisadmi qristianebi mxolod

am ideebis gaRrmaveba-ganviTarebas moisurvebdnen da filosofiur

sistemaSic imave gzas dasaxavdnen im filosofosebisTvis romlebic

sulis ukvdavebas aRiarebdnen bednieri cxovreba ar Semoifargleboda

mxolod amqveyniuri arsebobiT misi realizeba am cxovrebis Semdgomac

iyo SesaZlebeli ase rom qristianebi da filosofosebi ar

saubrobdnen sxvadasxva enaze garkveuli azriT qristianoba Tavad

warmoadgenda filosofiasrdquo (evansi 2014 11) miuxedavad imisa rom

antikuri filosofiisa da qristianuli kulturisTvis niSandoblivi

eTikuri principebis formaluri gamoxatuleba xSirad Tanxvdeba

gavrcelebuli azriT eTikisTvis axali epoqa iwyeba qristianobis

gariJraJze radganac antikur paganizms ar hqonia RvTisa da samyaros

urTierTobis kacobriobis erTianobisa da moraluri kanonis bunebis

Sesaxeb naTlad da zustad Camoyalibebuli koncefcia Sesabamisad am

da msgavs sakiTxebs pirvelad qristianobam mohfina naTeli

qristianobam moitana axali ideali ndash eTikuri swavlebis centrSi

daayena da upirveles cnebad aqcia siyvaruli da dasaxa axali mizani ndash

moraluri srulyofa adamianis RmerTTan mimsgavsebisTvis ldquoda

Seiyuaro ufali RmerTi Seni yovliTa guliTa SeniTa da yovliTa

16

suliTa SeniTa da yovliTa gonebiTa SeniTa da yovliTa ZaliTa

SeniTa ese ars pirveli mcnebaAacute Seiyuaro moyuasi Seni viTarca Tavi

Tacircsirdquo (mark 12 30-31) ufro metic ldquogiyuarded mterni Tquenni da

akurTxevdiT mwyevarTa TquenTa da keTilsa uyofdiT moZuleTa

TquenTa da ulocevdiT maT romelni gmZlavrobden Tquen da gdevniden

Tquenrdquo (mT 544) radganac Tavad RmerTia siyvaruli ldquoromelsa ara

uyuardes man ara icis RmerTi rameTu RmerTi siyuarulisaAacute arsrdquo (1 in

48) Tumca rogorc pavle mociquli gvaswavlis RmerTma moraluri

kanoni dawera im adamianTa gulebSic ki romlebic qristianuli

gamocxadebis farglebSi ar Tavsdebodnen ldquoromelni gamoaCineben

saqmesa Sjulisasa dawerilsa gulTa Sina maTTa Tana-mowamebiTa

maTda gonebisa maTisaAacuteTa da Soris urTierTas gulis sityuani

Seasmenden anu sityuas ugebdenrdquo (rom 215)

ra aris morali ratom unda iyos adamiani moraluri am kiTxvebze

sistemuri pasuxis gacemas kacobriobis istoriis yvela etapze cdiloben

platonisTvis tradiciuli saTnoebebis (moTmineba simamace

samarTlianoba RvTismosaoba) sargeblianoba damokidebulia imaze Tu

rogor exmarebian isini adamians bednierebis mopovebaSi misi azriT

bedniereba mdgomareobs sulis harmoniaSi saTnoebebi ki am procesSi

SeiZleba ganvixiloT rogorc amgvari fsiqikuri harmoniis aucilebeli

aspeqti

Aaristotele im varaudis sapirispirod rom moraluri principebi

aris Tandayolili fiqrobs rom moraluri saTnoeba arc Tandayolilia

da arc Teoriuli gansjiTa da swavliT miiRweva is xSiri sistematuri

praqtikiT gamomuSavdeba da gamouyeneblobiT ikargeba (buaZe 2014)

rdquosaTnoebani ar arian warmoSobilni arc bunebrivad da arc bunebis

sawinaaRmdego gziT Cven mas movipovebT da srulvyofT miCveviTrdquo (arist

nikom eTik 1103a)

epikures moZRvrebaSi eTika dafuZnebulia hedonizmze radganac aq

kargi gaigivebulia sasiamovnosTan magram WeSmariti hedonizmi

epikurelebisTvis gonebrivi simSvidea romelic gulisxmobs

crurwmenebis RmerTebis da imqveyniuri cxovrebis SiSis daZlevas

17

stoikosebisTvis eTika kargi cxovrebaa rac miiRweva bunebasTan da mis

kanonebTan harmoniaSi yofniT maTTvis Tavad saTnoebebia adamianuri

cxovrebis erTaderTi mizani maT miaCniaT rom adamians saTno cxovrebis

miRweva yvelanair pirobebSi SeuZlia amitom amqveyniur ldquosikeTeTardquo

mimarT filosofiur gulgrilobas qadageben (peri 2014)

amrigad antikur filosofiaSi adamianis telosi bednierebaa

xolo bedniereba Tavis mxriv ukavSirdeba zneobis moralis Sesabamisad

cxovrebas sainteresoa ras Tvlian moralurad berZeni filosofosebi

da ra aqvs saerTo qristianul morals antikur filosofiaSi

Camoyalibebul eTikur principebTan

amjerad Cvens mizanს ar warmoadgens qristianuli eTikis rogorc

Camoyalibebuli sistemis antikur eTikur sistemasTan zogadi mimarTebis

kvleva SemovifarglebiT ufro konkretuli amocaniT ndash calkeuli

moraluri konceptis (am SemTxvevaSi vercxlismoyvareoba sixarbe

angareba da mflangveloba nayrovaneba gemoTmoyvareoba da

TavSeukavebuloba) antikuri da qristianuli gaazrebisa da maT Soris

msgavsebisa da gansxvavebis warmoCeniT

Kklasikuri periodis udidesi warmomadgenlis platonis Teza

rom suli unda idges sxeulsa da maSasadame yovelive materialurze

maRla gadavida qristianobaSi da Tavi iCina qristian moRvaweTa

naazrevSic (kahani 2009 34) platonis idealuri saxelmwifos mcvels ar

aqvs qoneba ldquomcvelebs arc sakuTari saxl-kari unda hqondeT arc miwa-

wyali da arc sxva ram avladideba isini mosaxleobisgan iReben sursaT-

sanovages TavianTi samsaxuris sanacvlod da erTad moixmaren mas Tuki

surT WeSmariti mcvelebi erqvaTrdquo (plat saxelmw 1913) amdenad SuRli

da dava adamianis mesakuTruli bunebis gamo warsuls bardeba da

materialuri Rirebulebebis tyveobisgan Tavisufali suli mzadaa

Sesamecneblad

rac Seexeba aristoteles misi filosofia deskrifciulia igi

Tanadrouli sazogadoebisTvis tipur eTikur principebs aRwers

bdquosaTnoeba aris Tviseba SeZenili SerCevis safuZvelze igi CvenTvis

3 citatebs platonis saxelmwifodan vuTiTebT baCana bregvaZis Targmanidan

18

Sualedur mdgomareobas warmoadgens Sualedi ki or borotebas Soris

ndash siWarbesa da naklebobas Sorisaaldquo (arist nikom eTik 1107a) amitom

aristoteles eTikis mixedviT idealuria Sualeduri mdgomareoba

siZunwesa da mflangvelobas Soris amgvar adamians bdquoaxasiaTebs gacema

imaze viszec saWiroa miReba imisgan visganac saWiroa da armiReba

imisgan visganac araa saWiroldquo (arist nikom eTik 1120a)

naklebad radikaluri damokidebuleba aqvT materialur

RirebulebebTan mimarTebaSi romael filosofosebs seneka amtkicebs

rom simdidre TavisTavSi ar moicavs borotebas Tumca is SeiZleba iyos

amis mizezic igi ar gamoricxavs saTnoebis mopovebis SesaZleblobas

qonebis daxmarebiTac (De Vita Beata) ciceronis azriTac simdidre

SeiZleba iyos saTnoebis winapiroba Tumca ara aucilebeli (grifini

1976 296)

materialuri Rirebulebebisadmi ebraelTa damokidebuleba Cans

Zveli aRTqmis wignebSi k perotas azriT Raribi daculia RvTisagan

imdenad ramdenadac damqiravebelma droulad da samarTlianad unda

gadauxados gasamrjelo daqiravebuls rac ara marto Raribs icavs

usamarTlobisgan aramed damqiravebelsac zedmeti simdidris

dagrovebisgan (perota 2004 44) Zveli aRTqmis mixedviT materialur

simdidres aqvs maRali faseuloba bibliuri abraami isaaki iakobi

solomoni agroveben qonebas romelic aris RvTiuri nebis niSani Tumca

amavdroulad Zveli aRTqma moiTxovs mdidrisgan Raribis daxmarebas

rac Seexeba axal aRTqmas aq simdidre gaazrebulia

erTmniSvnelovnad negatiur konteqstSi rogorc damabrkolebeli

faqtori RvTis mcnebebis aRsrulebis gzaze ldquoda zrunvani amis

soflisani da sacTuri simdidrisaAacute SeuAtildedis da SeaSTvian sityuaAacute igi

da unayofo iqmnisrdquo (mark 419) ieso gamoricxavs RmerTisa da mamonas

samsaxurs erTdroulad radgan ldquomdidari Zniad Sevides sasufevelsa

caTasa da merme getyAcirc Tquen uadviles ars aqlemi ganslvad Atildeurelsa

nemisisa vidre mdidari Seslvad sasufevelsa caTasardquo (mT 19 23ndash24)

amitom igi kategoriulad mouwodebs morwmuneebs bdquoganyideniT monagebni

19

Tquenni da mieciT qvelis-saqme da yavT Tavisa Tquenisa safase romeli

ara daZueldesldquo (lk 12 33ndash34)

axali aRTqmis es xazi qristianobaSi mogvianebiT patristikuli

literaturiTa da asketuri moRvaweobiT gagrZelda radganac asketuri

moRvaweobis sabasizo saTnoebas axloblebTan ganSorebasTan erTad

yovelgvari materialuris uaryofa warmoadgenda amgvarma tendenciam

moitana samonastro sazogadoebebis Camoyalibeba metic gamoikveTa am

tendenciis kidev ufro mkveTri forma ndash sociumisgan (samonastro

sazogadoebisganac ki) gamdgari martodmyofoba da bunebrivia rom mis

erT-erT fundamentur principad iqca upovareba

Aasketuri moqmedeba iTxovs koncentracias sakuTar Sinagan

samyaroze maqsime aRmsarebeli ambobs bdquonetari goneba ukan moitovebs ra

yovelive (materialurs) dausruleblad tkbeba saRvTo mSvenierebis

(xilviT)ldquo (PG Vol 90 964D) amitomac eklesiis mamebi uaryofdnen kerZo

sakuTrebas da sxvebsac amisken mouwodebdnen netari avgustines azriT

simdidris dagroveba ar aris Rirebuli mizani qristianisTvis imave

azrs imeorebs klimenti aleqsandrieli (granti 2004 49) ioane

sinelisUsaTnoebaTa kibeSi romelic ajamebs ZiriTad qristianul

saTnoebebs calke Tavi eZRvneba vercxlismoyvareobas teqstis avtori

Teologiur sakiTxebSi Rrma gawafulobis garda amJRavnebs adamianis

fsiqologiis safuZvlian codnas amitomac axerxebs Caswvdes ama Tu im

vnebis warmomSobi adamianuri bunebis yvelaze dafarul da Rrma Sreebs

ldquovecxlis-moyvarebaAacute Tayvanis-cemaAacute ars kerpTaAacuterdquo (sineli 1965 277)

ldquodasawyisi vercxlis-moyvarebisaAacute arn gulis-sityuaAacute mowyalebisaAacute xolo

aRsasruli misi arn siZulili glaxakTaAacuterdquo (sineli 1965 278)

vercxlismoyvareoba gamoricxavs sulze zrunvas ldquoxolo romeli

ityodis Tu orive maqundeso igi Tavsa TAcircssa acTunebsrdquo (sineli 1965

277)

qristianuli eTikis kidev erTi centraluri principi nayrovanebis

vnebasTan brZolaa saqme isaa rom mankiereba ar aris TviTkmari

radganac yovel vnebas sxva vneba udevs safuZvlad da Tavadac sxva

vnebis Semoqmedia amgvar Sexedulebas adamianis qcevaze xangrZlivi

20

dakvirveba udevs safuZvlad asea gagebuli codvis raoba antikur

filosofiaSic da qristianul saazrovno sivrceSic Pplatoniს azriT

mravalferovani sakvebi aRviraxsnilobis mizezia rac xels uSlis da

azarmacebs mcvels brZolis velze (plat saxelmw 112) amasTanave

mankierebis sxvadasxva gamovlineba miuTiTebs adamianis xasiaTis ama Tu

im sisusteze magaliTad aristotelesTvis nayrovaneba TavSeukaveblobaa

da gasakicxia ndash ldquobunebriv miswrafebaTagan cotaa iseTi romelic

gvacTunebs da isic erT SemTxvevaSi gadaWarbebis dros radgan Wama an

sma imisa rac mogxvdeba sanam mucels ar amoiyorav niSnavs bunebrivi

zomis gadaWarbebas magram Sevseba imisa rac aklia adamians aris

bunebrivi moTxovnileba isini romlebic saWiroze metad iyoraven

mucels Rormucelebi arian aseTebi monuri bunebisa arianldquo (arist

nikom eTik 1118b) igi am sakiTxSic zomierebis momxrea Tvlis ra rom

bdquojanmrTelobas Rupavs zedmeti an naklebi saWmeli da sasmelildquo (arist

nikom eTik 1104a) amgvarad platonic da aristotelec gadaWarbebuli

saWmlis miRebisgan Tavis mozRudvas ormagi funqciiT tvirTaven ndash

zrunva fizikur janmrTelobaze da nayrovanebisgan warmoSobili

mankierebebisgan (rogoricaa siZva mrisxaneba ulmobeloba da aS) Tavis

arideba rac adamianis sulis misi xasiaTis sworad formirebis

winapirobaa

Zveli aRTqmis mixedviT egviptelTa tyveobidan Tavdaxsnil

ebraelebs bdquogulman uTqua gulisTqmaAacute dasxda da tiroda da Zeni

israAgravelisanica maT Tana da ityodes vin mces Cuen Atildeorci da vWamoT

ldquo(ricx 11 4-5) ufalma mouvlina maT xorci bdquoda Atildeorci igi iyoRa pirsa

Sina maTsa da arRa moklebul iyo da ufali ganrisxna ersa mas zeda da

mosra eri igi wylulebiTa didiTa friadldquo (ricx 11 33) klasikuri xanis

moazrovneTa msgavsad Zvel aRTqmaSic nayrovaneba sxva mankierebebis

safuZvlad miiCneva bdquogarna ese usjuloebaAacute sodomisa disa Senisa

ampartavanebaAacute da sisavsiTa purisaAacuteTa da iefobiTa nukveulobda igi da

asulni misnibdquo (ezek 16 49)

am eTikur xazs agrZelebs axali aRTqmac ldquoda vhrqua sulsa Cemsa

sulo gaqus mravali keTili daunjebuli mravalTa welTa ganisuene

21

Wame da su da ixarebd hrqua mas RmerTman ugunuro amas Ramesa migiRon

suli Seni Sengan ege romel moimzade visa iyosrdquo L(lk 1219-20)

nayrovanebasTan brZola SesaZlebelia marxviT romelic kargad

nacnobi praqtikaa aramarto antikuri-berZnuli samyarosTvis (orfeosis

kultis mimdevrebiDdionises kulti piTagorelebi) aramed TiTqmis

yvela religiuri Tu filosofiuri sistemisTvis Tumca qristianuli

marxvis ideas gansxvavebuli Sinaarsi aqvs ndash sakvebisgan Tavis Sekaveba

aris pirvel rigSi gonebisa da sulis ganwmendis saSualeba

gansakuTrebiT aqtualuri iyo nayrovanebasTan marxvis saTnoebiT brZola

samonastro sazogadoebaSi bdquogamaride yovelgvar sacTurs uwminduri

saWmeli rodi maSinebs aramed uwminduri vnebaldquo (net avgust aRs X

XXXI 46) ndash wers netari avgustine igi nayrovanebasTan brZolis magaliTs

Tavadve iZleva ldquodResdReobiT ki siamovnebad miCans es aucilebloba da

me vebrZvi am sitkboebas (nayrovaneba ndashim) raTa misi tyve ar gavxde esaa

yoveldRiuri brZola marxulobiTa da bdquoxorcis daTrgunviTldquo (net

avgust aRs X XXXI 43) qristianuli asketizmisTvis damaxasiaTebeli

iyo rogorc eqstremalurad radikaluri meTodebiT brZola ama Tu im

vnebis dasamarcxeblad ise zomiereba am brZolaSi netari

avgustinesTvis sakvebis zomieri miRebaa nayrovanebasTan brZolis

yvelaze gonivruli forma bdquopirs ise unda amosdo lagami rom arc

Zalumad movzidoT da arc sul mivuSvaT sadaverdquo (net avgust aRs X

XXXI 47) am xazs agrZelebs ioane damaskeliც igi aucileblad miiCnevs

bunebiseul da aucilebel sxeulebriv moTxovnilebaTa dakmayofilebas

imisTvis rom sxeulma ar dakargos sasicocxlo Zalebi radganac RvTis

mcnebebis aRsrulebas sulierTan erTad sWirdeba fizikuri Zalisxmevac

bdquosxeuliseul siamovnebaTagan nawili aris erToblivad bunebiseulic da

aucilebeliac romlebis gareSe SeuZlebelia sicocxle rogorebicaa

magaliTad sinaklulis Semavsebeli saWmeli da aucilebeli samosirdquo

(ioan damask gard 2000 364) Tumca zomiereba ioane damaskelis azriTac

gadamwyveti faqtoria sulieri harmoniis SesanarCuneblad bdquonawili

(siamovnebebi ndash im) arc aucilebelia da arc bunebiseuli rogorc

magaliTad simTvrale avxorcoba da nayrovaneba arc ametebs saWiroebas

22

radgan isini arc Cveni sicocxlis ganmtkicebas emsaxurebian da arc

modgmis memkvidreobiTobas aramed piriqiT zians gvayenebenldquo (ioan

damask gard 2000 364) nayrovaneba safuZveli SeiZleba iyos

TavSeukaveblobis rac Tavis mxriv azianebs sxeuls ryvnis suls da

abnelebs gonebas amis sapirispirod bdquomarxva kurnavs sulier Wrilobebs

da aaxlebs codviT gaxrwnil suls igi ganamtkicebs gonebas

Stagvagonebs RvTis SiSs anadgurebs vnebebs aTvinierebs zraxvebs rdquo

(ioan oqrop marxv 1991)

nayrovanebis vnebaze msjelobas ioane sinelis saTnoebaTa kibiT

davasruleb ldquomTavari eSmakTaAacute ars zeciT gardamovrdomili igi mTiebi

da mTavar vnebaTa ars simaZRre muclisaAacuterdquo (sineli 1965 233) rogorc

vxedavT ioane sineli Tavisi winamorbedebis msgavsad miiCnevs rom

gadametebuli ZRoma safuZvels udebs yvelanair codvas da

gansakuTrebiT aRvivebs vnebebs ldquosimaZRre WamadTaAacute mamaAacute ars siZvisaAacuterdquo

(sineli 1965 225) igia saTave yovelgvari mankierebis ldquopirmSoAacute Cemi ars

siZvaAacute da Semdgomad misa ndash sificxe gulisaAacute da mesameAacute ars Zili da

merme ndash zRuaAacute gulis-sityuaTaAacute da Relvani Seginebisani da ufskruli

gamouTqumelTa da miuTxrobelTa arawmidebaTaAacute Cemgan gamovals asulni

Cemni arian mconarebaAacute mraval-metyuelebaAacute kadnierebaAacute da gancxromaAacute

sicili cilobaAacuterdquo (sineli 1965 236) is rac gaxda mizezi ldquodacemasa mas

adamissa warwymedasa esavissa momsrvelsa israeAgravelTasa noes

Seuracxebasa gomornelTa damwuvelsa loTis bralobasardquo (sineli 1965

235) ioane sinelisTvis nayrovanebasTan brZolis saukeTeso gza

zomierebaa da Tanmimdevrulobaa

zemoT warmodgenili masala naTelyofs rom nayrovanebis vnebis

antikuri filosofiuri da Sua saukuneebis qristianuli gaazreba

Zalzed msgavsia

amrigad morali zneoba universaluri kategoriaa ara romelime

erTi religiis an kulturis monapovari aramed kacobriobis mdidari

sulieri gamocdilebis nayofi qristianulma msoflmxedvelobam

memkvidreobad miiRo antikur kulturaSi Camoyalibebuli da Teoriulad

kargad gaazrebuli moralur-eTikuri principebi romelmac axali

msoflmxedvelobis wiaRSi garkveuli transformacia ganicada amasTan

23

qristiani mamebi ara marto amCnevdnen aramed miuTiTebdnen kidec

antikuri tradiciis gangrZobadobaze da mas RvTis arsis absolutur

sikeTed gaazrebis konteqstSi ganixilavdnen bdquovnebaAacute da boroti bunebiTi

bunebasa Sina Cuensa ara dabadebul ars rameTu araTu vnebaTa

dambadebeli ars RmerTi aramed ufroAacutesad saTnoebani daebadnes mis mier

Cuen Soris rameTu mowyalebaAacute bunebiTi ars Cuen Tana amisTAcircsca

warmarTnica swyaloben kacsaldquo (sineli 1965 394) es siaxlove

gansakuTrebiT maSinaa mosalodneli roca axali msoflmxedveloba

yalibdeba iseTi Zlieri kulturis wiaRSi rogoricaa antikuri

berZnuli civilizacia amdenad qristianuli teqstis kvleva

aucileblad moiTxovs antikuri berZnuli tradiciebis gaTvaliswinebas

ramdenadac vfiqrobT es aris uwyveti erTiani saazrovno procesi

24

amp 2 saTnoebaTa kibis wyaroebis sakiTxi

saTnoebaTa kibis teqstze darTul werilSi ioane raiTeli ioane

sinels sTxovs rom asketur gzaze Semdgar moRvaweTaTvis Tavis

mravalferovan praqtikul gamocdilebaze dayrdnobiT aRweros

sulisTvis margebeli rCevebi marTlac 40 wlis ganmavlobaSi asketur

RvawlSi myofi ioane sineli saTnoebaTa kibis Seqmnisas xelmZRvanelobs

sakuTari praqtikuli gamocdilebiT magram ioane sinelis Sroma aris

avtoris samonastro cxovrebis mdidari gamocdilebisa da winare

tradiciis erTgvari sinTezi (ueari 1982 59) Sua saukuneebis

Teologiur-filosofiur literaturaSi ioane sinelis Rrma

ganswavlulobaze metyvelebs erTi mxriv zedwodeba ndash ldquosqolastikosirdquo

xolo meore mxriv TxzulebaSi gamoyenebuli mravalferovani wyaroebi

saTnoebaTa kibis zogierT wyaroze teqstSive gvxvdeba miniSneba xolo

sxva danarCeni gamovlenilia specialuri samecniero kvlevebis Sedegad

winamdebare paragrafi imdenad aris mniSvnelovani qarTuli

filologiisTvis ramdenadac cxadia rom saTnoebaTa kibis TargmanebiT

Sua saukuneebis qarTveli mkiTxveli ecnoba ara mxolod asketur-

mistikuri Janris brwyinvale Zegls aramed im mravalferovan wyaroebsac

romelsac Txzuleba emyareba

mkvlevar andrei kordoCkins SeniSnuli aqvs rom Cveulebriv

klasikuri wyaroebis gamoyenebisas ioane sineli ase miuTiTebs bdquoΚαigrave θαῦμα

ὄντως πῶς καί Ἑλληνές τι τοιοῦτον ἐφθέγξαντο ἐπεigrave καigrave φιλοσοφίαν τοῦτο εἶναι ὁρίζονται

μελέτην θανάτουldquo (PG Vol 88 797 C) ldquosakAcircrvel ars viTar warmarTaca esreT

sTnda ese vidreRa Tques viTarmed sibrZne AtildesenebaAacute ars sikudilisaAacuterdquo

(sineli 1965 161) ldquoda sakAcircrvel namdAcirclve viTar da ellinTaca eseviTari

raAacuteme aRmoTques vinaAacuteTgan da filosofosobadca amas gansazRvreben

yofad wurTasa sikudilisasardquo (A-39 63v)4 mkvlevris azriT ioane sinelis

zemoTmoyvanili azris wyaroa cnobili pasaJi platonis fedonidan (Pl

Phaed 67e) magram uSvebs SesaZleblobas rom sineli sxva qristiani

4 adgilebs petre gelaTelis Targmanidan am da sxva SemTxvevebSic vimowmebT prof m cincaZis mier kritikulad dadgenili teqstidan (A-39 H-1669) romelic mzaddeba gamosacemad

25

avtorebis klimenti aleqsandrielis (Strom 5 11 67) evsevi kesarielis

(Praep Evangel 11 27 18) grigol nazianzelis (Or 277) evagres (Pract 52)

kirile skviTopolelis (Vita Cyriaci 230) Sromebidan icnobdes platons da

ara uSualod (kordoCkini 2003 20-21)

saTnoebaTa kibe upirveles yovlisa religiuri teqstia da

bunebrivia rom igi gajerebulia citatebiT (masSi xandaxan mTeli

pasaJebia moyvanili) Zveli da axali aRTqmis wignebidan qarTuli

TargmanebSi gamoyenebuli bibliuri citatebis wyaros sakiTxi calke

kvlevis sagania aq aRvniSnavT rom prof m cincaZis dakvirvebiT eqvTime

aToneli bibliuri citatebis gamoyenebisas zog SemTxvevaSi eyrdnoba

bibliis teqstis qarTul redaqciebs zogjer ki pirdapir sinelis

teqsts Targmnis fsalmunis teqstis SemTxvevaSi ki ZiriTadad

gamoyenebulia a redaqcia (SaniZe 1960) (cincaZe 1965 100-105) rac Seexeba

petre gelaTelis Targmans iv lolaSvilis dakvirvebiT saTnoebaTa

kibis petre gelaTeliseul TargmanSi bibliuri teqstebi damowmebulia

ara giorgi mTawmindelis aramed ioane WimWimelis redaqciidan (petriwi

1968 30) amis sapirispirod prof m cincaZe (Sesabamis faqtobrivi

masalis damowmebiT) Tvlis rom petre gelaTeli bibliur citatebs

misTvis Cveuli akribiiT uSualod berZnuli teqstidan Targmnis xolo

fsalmunis teqstis SemTxvevaSi ZiriTadad qarTul g redaqcias (SaniZe

1960) misdevs (cincaZe 1965 100-105)

saTnoebaTa kibeSi gansakuTrebiT kargad Cans Sua saukuneebis

Teologiis Cinebuli codna rogorc aRvniSneT ioane sineli xSirad

Tavadve miuTiTebs wyaroebze ndash avtoritetul qristian avtorebze

origeneze evagre pontoelze igi origenes kicxavs im cnobili

koncefciisTvis (apokatastasisi) romlis mixedviTac saboloo xsna

gadarCena uklebliv yvelasTvis aris SesaZlebeli (PG Vol 88 865A)

ldquovekrZalneT yovelni da ufroAacutes xolo dacemulni rameTu ara

daemkAcircdros gulTa CuenTa uRmrToAacutesa origenes seni rameTu RmrTisa

kacT-moyuarebasa wina-hyofs bilwi igi da Asesawynarebel iqmnebis gemoAacutes-

moyuareTa da udebTa mierrdquo (sineli 1965 151) evagre pontoeli origenes

Tanamoazrea maTi swavleba dagmo 553 wlis msoflio krebam ioane sineli

akritikebs evagre pontoels ukideresi askezisaken mowodebisTvis

26

ldquohgonebda ubadruki da sawyalobeli evagre viTarmed ubrZnes brZenTasa

ars sityAcircTa da gulisAtildemis-yofiTa aramed scTa ugulisAtildemoAacute igi da

ugunurTa uugunures ipova mravalTa zeda saqmeTa da erTad amas zeda

rameTu ityAcircs viTarmed raJams mravalTa sanovageTa mimarT suridis

sulsa Cuensa maSin SevaiwroT igi puriTaca da wyliTa xolo ese msgavs

ars viTarmca vin hrqua mciresa yrmasa viTarmed ldquoerTiTa nabijiTa

aRAtildeed Tavsa kibisasardquo (sineli 1965 227) saTnoebaTa kibis es polemikuri

paTosi logikuria radganac sul raRac erTi saukune Tu iqneba gasuli

553 wlis msoflio krebis Semdeg romelzec dagmes origenesa da evagre

pontoelis swavlebebi miuxedavad amisa sakiTxi jer isev aqtualuria

radgan aleqsandriuli skolis am ori didi warmomadgenlis

Teologiuri swavlebebi sakmaod Zlier gavlenas axdens ara marto maT

Tanamedrove aramed momdevno epoqis qristian moazrovneebzec

safiqrebelia rom swored maTi popularobidan gamomdinare ioane

sineli romelic aseve iyo Tavisi drois uaRresad avtoritetuli

moRvawe upirispirdeba origenesa da evagres swavlebebs ioane sinelis

Sromis polemikur xasiaTze miuTiTebs berZnul xelnawerSi daculi

teqstis erT-erTi saTauric sityva origenes winaaRmdeg (Λόγος κατά

Οριγένους) Tumca am sakiTxTan dakavSirebiT samecniero literaturaSi

azrTa sxvadasxvaobaa magaliTad bogdanoviCi fiqrobs rom ldquogonieri

locvisrdquo ioane sineliseuli koncefcia rogorc RvTis wvdomis

erTaderTi saSualeba warmodgenilia evagre pontoelis romelic Tavis

mxriv ganicdida origenes did gavlenas naazrevSi (bogdanoviCi 1978 151)

an kidev miuxedavad imisa rom ioane sineli evagresa da origenes

misamarTiT polemikur mimarTvebs ar iSurebs is mainc ldquoevagristiardquo (beki

1959 353-354) igi evagres kvaldakval iyenebs evagreseul termins ldquoλογισμόςrdquo

ldquovnebisrdquo mniSvnelobiT (bogdanoviCi 1968 154)

meore mxriv rogorc zemoT ukve aRvniSneT ioane sineli sxvadasxva

mizniT xSirad imowmebs avtoritetul saeklesio moRvaweebs (PG Vol 88

717B) ioane kasianes ndash ldquomorCilebisagan simdable viTarca vTquT da

simdablisagan gankiTxvaAacute viTarca Tqua didman kasiane gankiTxvisa Tavsa

Sinardquo (sineli 1965 111) grigol nazianzelს (PG Vol 88 949A) ndash

27

ldquoromelnime ityAcircan viTarmed cudad-mzuaobrebaAacute da ampartavnebaAacute

ganyofilni arian urTierTas amisTAcircs rvad saxel-sdeben TavTa maT

vnebaTahellip xolo RmrTis-metyueli grigoli da sxuani mravalni kualad

SAcircdad ityAcircan vnebaTa maTrdquo (sineli 1965 301) (PG Vol 88 1064A)

bdquodabadebulni yovelnive ukueTu viTar daibadnes masve bunebasa zeda

arian viTar me xati var RmrTisaAacute da TiAtildeasa amas Tana aRreul var ndash

viTarca ityAcircs didi grigoli RmrTis-metyuelildquo (sineli 1965 420) efrem

asurs (PG Vol 88 1148D) ldquovin moigo amas sawuTrosa pirvel mermisa mis

saukunoAacutesa uvnebelobaAacute da sisrule eseviTari viTar asurman manrdquo

qarTuli Targmanis aSiaze dakonkretebulia ldquomamasa efrems ityAcircsrdquo

(sineli 1965 504)

rogorc Aandrei kordoCkini miuTiTebs ioane sineli aseve

sargeblobs apofTegmebiT ldquonu daiviwyeb yovelTa dReTa cxorebisa

SenisaTa moRuawesa mas didsa romelsa aTvrametsa welsa ara esma

moZRurisagan AtildeorcieliTa sasmeneliTa Tu cxovndi xolo SinaganTa maT

yurTa maradRe esmoda uflisagan araTu cxondi rameTu ese sityuaAacute ars

locvisa da ucnauri aramed esreT esmoda viTarmed scxondi romeli ese

ganCinebuli ars da mtkiceAacuterdquo (sineli 1965 111 PG Vol 88 717C Sdr alph John

the Theban) ldquoyovladve aravisTAcircs jer-ars raAacuteTamca locvasa Sina saqmesa

iqmoda rameTu ese keTilad guaswava angelozman man romeli netarisa

antonisa moida rameTu iqmn AtildeelT-saqmarsa da merme aRdis locvadrdquo

(sineli 1965 291 PG Vol 88 937D Sdr alph Anthony 1) bdquoicis Tqmuli ese man

romeli pirvel kanjarTa ubrZanebda da erCdes mas xolo ukunaAacutesknel

sulTa ganmrxwnelTa maT kanjarTa mier eSmakTa damorCilebuli da

mokicxul iqmna da romel-igi zecisa puriTa izardeboda xolo

ukuanaAacutesknel keTilisa misgan gamoeAtildeua da sakAcircrveli ese ars romel

Semdgomad sinanulad moslvisa misisa ityoda mwuxarebiT da simwariT

winamZRuari Cueni antoni viTarmed ndash didi sueti daecao xolo saxe

dacemisa misisaAacute dafara yovlad brZenman man rameTu icoda viTarmed-

siZvaAacute iyo AtildeorciTa da Tacircnier sxAcircsa AtildeorcTa Sexebisaldquo (sineli 1965 248

PG Vol 88 885C Sdr alph Anthony 14) ldquosaxed locvisa gaqundin qurivi igi

Wirveuli mosajulisagan misisa xolo saxe dayudebisa ars didi igi da

28

angelozTa swori dayudebuli arsenirdquo (sineli 1965 474 PG Vol 88 1112D

Sdr alph Arsenius 7 2544) teqstis qarTveli mTargmnelebi rogorc ukve

vnaxeT zog SemTxvevaSi roca amis saWiroebas xedaven metateqstis

saSualebiT azusteben informacias5 ldquouvnebelobaAacute aCuena megAcircptelman man

romelman Tqua viTarmed ara meSinis uflisaganrdquo (sineli 1965 504 PG Vol

88 1148D Sdr alph Anthony 32) aSiaze miweril SeniSvnaSi ndash ldquomamasa antonis

ityAcircsrdquo igulisxmeba anton didi rogorc anton kaTalikosi azustebs

Tavis redaqciaSi SeniSvnis saxiT an kidev ldquouvnebelobaAacute aCuena

romelman-igi iloca raAacuteTamca miiqces vnebani misdave da hbrZodes masrdquo

aSiaze minaweri ldquoiovanes ityAcircs moklesardquo (sineli 1965 504 PG Vol 88 1148D

Sdr Alph John the Dwarf 13) ldquoesreT iyo romelman ndash igi puri da yveli

Atildeelad miiRo (zogierT nusxaSi aRniSnul sityvas axlavs SeniSvna

ldquoserapionrdquo ndash m c ndash miTiTeba amba serapionze ndash i m) da dajda karTa zeda

TAcircsTa gardarTxmiT Zelsa zeda da aCuena man eseviTari simdable da

kualad sxuaman man muSakman siwmidisaman romelman samoseli TAcircsi

aRiZarcua da vidoda uvnebelad qalaqsa Sinardquo (sineli 1965 360 PG Vol 88

997C Sdr Historia Lausiaca 3716) ndash paladi helenepoleli ndash lavsaikoni

(kordoCkini 2003 20-21)

sxva pirdapiri miniSneba uSualo wyaroebze teqstSi ar gvxvdeba

amitom maTi gamovlena aris erT-erTi principuli sakiTxi saTnoebaTa

kibis kvlevis procesSi da amdenad igi sagangebo Seswavlis sagnad iqca

kerZod kalistos ueari swavlobda markoz monazonis Sromebis gavlenas

ioane sinelis teqstze (sakiTxi Seswavlilia sadisertacio naSromis

farglebSi romelic samwuxarod ar aris gamoqveynebuli) (ueari 1965 458-

459) folkeri amtkicebs rom ipova asamde msgavsi pasaJi saTnoebaTa kibis

teqstsa da Razeli mamebis barsanofes ioane Razelis da doreTe

Razelis Sromebs Soris (folkeri 1968 V7) d bogdanoviCi amba isaias

gavlenas xedavs (bogdanoviCi 1968 156-157) saTnoebaTa kibis Semdeg

pasaJSi ldquoviTarca SeuZlebel ars erTiTa TualiTa zecad xedvad da

meoriTa queyanad egreTve SeuZlebel ars Tumca ara evno sulsa romeli

5 SesaZloa ioane sineli imowmebdes im periodis qarTuli saazrovno sivrcisTvis naklebad cnobil moRvawes azrs an naklebad cnobil biografiul detals misi cxovrebidan

29

ara ucxo iqmnes srulad TacircsTagan gonebiTa anu Atildeorcieladrdquo (sineli 1965

51 PG Vol 88 668D Sdr Abba Isaiah Ascet151) (kordoCkini 2003 22) imave

bogdanoviCis azriT urisxvelobis morCilebisa da sulieri winamZRvris

mniSvnelobaze msjelobisas saTnoebaTa kibeSi igrZnoba amba barsanufis

gavlena (bogdanoviCi 1968 156) saTnoebaTa kibeSi bevri pirdapiri citata

da fraza gvxvdeba nilos sinelis Sromebidanac (buxvaldi 1982 400) aseve

saubroben ioane sinelis Sromaze ioane mosxis cnobili Txzulebis

limonaris gavlenazec es gavlena gansakuTrebiT igrZnoba 26-e sityvaSi

gankiTxvisaTAcircs da gulisAtildemis-yofisaTAcircs (Περί διακρίσεως) (proxorovi 1985

254)

cnobilia rom Sua saukuneebis teqstis wyaroebis kvlevas

arTulebs medievisturi msoflmxedvelobis monoliTuroba xSir

SemTxvevaSi rTulia imis dadgena uSualo gavlenasTan gvaqvs saqme Tu

saerTო tradiciasTan (kordoCkini 2003 21-22) amdenad epoqis specifikidan

gamomdinare (Temebis interesebis tradiciebis msoflmxedvelobis

mTlianoba) rTulia sasuliero xasiaTis teqstis wyaroebis zusti

identifikacia samecniero kvlevebis Sedegad gamovlenil saTnoebaTa

kibis zemoT miTiTebuli wyaroebis garda yuradRebas SevaCerebT kidev

or Cveni azriT sainterso monakveTze romelsac SesaZloa safuZvlad

edos ioane sinelis epoqisTvis kargad cnobili da popularuli

antikuri da neoplatonuri koncefciebi cxadia am SemTxvevaSic

saorWofoa saubari imaze sargeblobs Tu ara sineli uSualod

pirvelwyarodan dasaSvebia Sualeduri teqstis arseboba reminiscencia

an tipologiuri msgavseba magram arc is aris gamoricxuli rom saqme

gvqondes uSualo gavlenasTan miT umetes rom ioane sineli Rrmad

ganaTlebuli saRvTismetyvelo da filosofiur sakiTxebSi kargad

Caxeduli mweralia

saTnoebaTa kibis 26-e safexurSi gankiTxvisaTAcircs da gulisAtildemis-

yofisaTAcircs (Περί διακρίσεως) vkiTxulobT ldquoraJams orni borotni moiwivnen

jer-ars udaresisa gamorCevaAacute viTar-igi vdgiT raAacute locvasa Sina da

movidis ZmaAacute vinme da erTisa orTaganisa qmnaAacute Tana-guedvis anu datevebaAacute

locvisaAacute anu ara xilvaAacute Zmisa mis da SewuxebaAacute misi maSin ukue

30

gulisAtildema-vyoT viTarmed uaRres da uzeSTaes ars siyuaruli locvisasa

rameTu locvaAacute TaviT TacircsiT oden erTi saTnoebaAacute ars xolo siyuaruli

Semkrebeli ars yovelTa saTnoebaTaAacuterdquo (sineli 1965 396) ori borotebidan

naklebi borotebis arCeva momdinareobs cnobili miTologemidan

ldquoscilasa da qaribdas Sorisrdquo gavla romelic ukavSirdeba odisevsis

mogzaurobas odisevsi irCevs scilasTan axlos gavlas rogorc ori

borotebidan ufro naklebs man am arCevanis gamo dakarga eqvsi

Tanamgzavri Tumca xomaldi gadaarCina daRupvas rac qaribdasTan

axlos gavlis SemTxvevaSi emuqreboda es azri aqtiurad cirkulirebs

antikur filosofiaSic kerZod dialogSi protagora platoni ambobs

rom Tuki adamians aqvs arCevani or borotebas Soris igi ar airCevs

ufro did borotebas roca aris naklebi borotebis arCevis saSualeba

ἔστι τοῦτο ὡς ἔοικεν ἐν ἀνθρώπου φύσει ἐπὶ ἃ οἴεται κακὰ εἶναι ἐθέλειν ἰέναι ἀντὶ τῶν

ἀγαθῶν ὅταν τε ἀναγκασθῇ δυοῖν κακοῖν τὸ ἕτερον αἱρεῖσθαι οὐδεὶς τὸ μεῖζον αἱρήσεται ἐξὸν

τὸ ἔλαττον (Plat Prot 358cd) es azri aristotelesTanac gaielvebs erTgan

Tumca ara ise mkveTrad rogorc platonisa da ioane sinelis teqstebSi

miuxedavad imisa rom aristotele nikomaqes eTikaSi dasaSvebad miiCnevs

saSuals or ukiduresobas Soris romelTac igi borotebad ganixilavs

filosofosi ganmartavs rom amgvari saSualis migneba adamianisTvis did

siZnelesTan aris dakavSirebuli amitom ldquovinc Suisken iswrafvis is

pirvel yovlisa rac SeiZleba metad unda daSordes kidur mxareebs

rogorc kalifsoc gvirCevs ldquomoaride gemi qafsa da talRasrdquo

mopirdapire mxareebidan erTi ufro metad aris mcdari meore ndash

naklebad SuaSi moxvedra ki Zalian Znelia amitom ambobs is rom meored

curvisas unda SearCio naklebad cudi gzardquo (arist nikom eTik 1109a) es

konceptualuri xazi grZeldeba vefxistyaosanSic vgulisxmob sasiZos

mokvlis epizods romelic swored aristoteles koncefciis WrilSi

aqvs gaanalizebuli profesor elguja xinTibiZes (xinTibiZe 2009 409-410)

aqve unda aRiniSnos isic rom aristoteles saSualze msjelobisas

mkvlevari imowmebs saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli redaqciidan

Semdeg originalur strofebs

ldquoumankosa hrwamn yovelive simSvidiT

moiTmens igi satkivarsa yovelsa

31

moyusisa mimarT tkbil ars da saxierca

mdabal da maRal saSualsa zeda myof (238)

romelman Zalni gonierad keTilad

sazomsa zeda ipyrnes saSualobiT

ar midrkebodes marjul gina marcxeniT

aras ivnebdes moRuawe moiTmendes

mas ewodebis uvnebel sakuTrebiT (287)rdquo

mkvlevari SeniSnavs rom saTnoebaTa kibis qarTvel avtors eTikur

saTnoebebze msjelobisas yoveli saTnoebis umaRles kategoriad swored

ldquosaSualirdquo miaCnia (citirebuli konteqstis berZnuli teqstis Sesabamis

adgilebSi ldquosaSualzerdquo saubari ar Cans) (xinTibiZe 2009 394) SesaZloa

zemoT citirebul strofebs prozauli Targmanis Sesabamis TavSi

uSualo wyaro ar eZebnebodes magram Sua saukuneebis es cnobili

koncefcia ioane sinelis teqstisTvis aSkarad nacnobia miT ufro rom

aRniSnuli Teza popularulia Sua saukuneebisa da Semdegi periodis

filosofiaSic (Toma aqvineli da misi mimdevrebi imanuel kanti da sxva)

zemoT warmodgenili Sexeduleba ioane sinels gamoarCevs

rogorc erT-erT yvelaze liberal qristian avtors Tumca am sakiTxTan

dakavSirebiT arsebobs sxva mosazrebebic magaliTad j meiendorfi

fiqrobs rom ioane sineli moiTxovs asketizmis eqtremalur formas

Tavisi mkiTxvelisgan rac aSkarad miuTiTebs origenistul

spiritualizmze (meiendorfi 1974 70) mkiTxvelTa da mkvlevarTa

gansakuTrebul gaocebas iwveves saTnoebaTa kibis mexuTe Tavi sadac

ioane sineli aRwers gansakuTrebuli savanis dilegis momnanie mkvidrTa

yofas (PG vol 88 772AB) ldquome vixilen Zmano maT Tana muvAtildelni

dakanebulni simravlisagan muAtildelT-drekisa da Tualni maTni Semwuar

iyvnes cremlTa da siRrmed mTasrul iyvnes da Tmani maTni daefxurnes

da Rawuni maTni daebZarnes da moewylnes simravlesa mAtildeurvaleTa maT

cremlTasa da pirni maTni damdnar iyvnes da dayAcircTlebul araraAacuteTa

ganyofil iyvnes mkudarTagan da mkerdni maTni moewylnes cemiTa da

sisxlsa mtknarsa warmohyrides zedaAacuteszeda cemiTa mkerdTaAacutesardquo (sineli

1965 136) mkvlevari andrei kordoCkini teqstis am monakveTis Sesaxeb

ambobs ndash Tanamedrove mkiTxvelisTvis saTnoebaTa kibis pasaJebi momnanie

32

berebis cxovrebidan SeiZleba ufro gavdes sakoncentracio banaks

vidre qristianul institucias Tumca iqve svams kiTxvas ndash ratom rTavs

sineli am pasaJebs teqstSi igi aranair miniSnebas ar gvaZlevs imis

Sesaxeb rom Tavis mkiTxvels mouwodebdes amgvari sinanulisken

(kordoCkini 2003 52) mkvlevari marTebulad SeniSnavs rom ioane sineli

monanulTa savanis mkvidrTa cxovrebas aRwers ara rogorc asketuri

cxovrebis idealur formas aramed rogorc ukompromiso siyvarulis

magaliTs es epizodi deskripciulia avtori ki ar Txzavs aramed

mogviTxrobs imas rac naxa da ramac gaaoca miT umetes moulodnelia

ioane sinelisgan asketizmis eqstremaluri formebis qadageba maSin roca

teqstis sxva nawilebSi igi gamoirCeva liberaluri damokidebulebiT

sxvadasxva principuli sakiTxisadmi ioane sinelis liberaluri

Sexedulebebis sailustraciod mravali magaliTis moxmobac SeiZleba

maT Soris erT-erT TvalsaCino msjelobas warmoadgens tyuilisadmi

miZRvnili Tavidan Semdegi monakveTi ldquoviTarca yovelTa vnebaTa zeda

ganyofilebani arian sasjelTani egreTve tyuilisaTAcircs rameTu sxuaAacute

sasjeli ars misi romelman SiSsaTAcircs tanjAcircsa tyua da sxua ars misi

romelman Tacircnier Wirisa raAacutesame qmna igi uSiSoebiTa RmrTisaAacuteTa sxuaman

tyua sazrdelisaTAcircs da sxuaman gemoTmoyuarebisaTAcircs da sxuaman raAacuteTa

mis Tana myofTa sicili moatyuas da sxuaman ndash raAacuteTa Zmasa Tacircssa boroti

uyosrdquo (sineli 1965 218) ioane sinels miaCnia rom RvTiuri kanonebis

darRvevisTvis sasjelis SemTxvevaSi gaTvaliswinebuli iqneba amgvari

qcevis mizezebi

CemTvis saintereso meore epizodi ioane sinelis saTnoebaTa kibis

imave 26-e safexurSi gvxvdeba bdquovnebaAacute da boroti bunebiTi bunebasa Sina

Cuensa ara dabadebul ars rameTu araTu vnebaTa dambadebeli ars

RmerTi aramed ufroAacutesad saTnoebani daebadnes mis mier Cuen Soris

rameTu mowyalebaAacute bunebiTi ars Cuen Tana amisTAcircsca warmarTnica

swyaloben kacsa da siyuaruli bunebiTi ars rameTu pirutyunica

mwuxare iqmnebian urTierTas ganSorebisaTAcircsldquo (sineli 1965 394)

citirebuli pasaJi gvTavazobs cnobil neoplatonur koncefcias imis

Sesaxeb rom boroteba RmerTisgan ar momdinareobs Sesabamisad igi

adamianuri bunebisTvis araorganulia RvTisgan Seqmnili yvela arseba

33

dasabamidanve sikeTesTan aris naziarebi swored amitom warmarTebic ki

swyalobdnen adamianebs radgan sikeTe siyvaruli mowyaleba adamianis

arsisTvis ufro bunebrivia es Sua saukuneebis azrovnebaSi popularuli

Teologiuri debuleba romelic konceftualurad daamuSava fsevdo

dionise areopagelma erTi ZiriTadi Tezaa SoTa rusTavelis

vefxistyaosnis bdquoRmerTi kargsa moavlinebs av-borotsa ar dahbadebsrdquo

(str 1491)6 iv lolaSvili ioane petriwiseuli saTnoebaTa kibis

originalur nawilze dayrdnobiT msjelobs ioane petriwis

msoflmxedvelobisa (prokle diadoxosis kavSirni RvTismetyvelebiTnis

Targmanze darTuli komentarebis mixedviT) da saTnoebaTa kibeSi

asaxuli filosofiuri koncefciebis msgavsebaze mkvlevari imowmebs

saTnoebaTa kibis originaluri nawilidan azrs romelic ldquoSezavebulia

areopagituli TeoriiT keTilisa da borotis Sesaxebrdquo ndash erTi (RmerTi)

aris keTiloba yvelafris mizezi yvelafris dasabami da warmomSobi

(lolaSvili 1968 139-140)

ldquogonebisagan sityua iSobebis da

xolo amisi dasabami keTil ars

vinaAacuteTgan sxuaTa cxovelebrivTa sulTa

ZalTa yovelTa zeda-mdgom ars da uZRvis

keTilisadmi marTebs da ganawesebsrdquo (str 1057)

citirebul strofSi araferia naTqvami iseTi rac organuli ar

aris ioane sinelis msoflmxedvelobisTvis amis sailustraciod ioane

sinelis teqstidan bevri adgilis damowmebaa SesaZlebeli erT maTganze

zemoT ukve visaubreT xolo aq msjelobas davasruleb saTnoebaTa kibis

pirvelive Tavis dasawyisiT ris gamoc ioane sineli zogierT mecniers

miuxedavad origenes araerTgzis pirdapiri kritikisa misi moZRvrebis

(apokaTastasisis) gamziarebladac ki miaCnia (kordoCkini 2003 27)

ldquoyovelTa romelTa enebos da eZiebden RmerTsa epoebis maT rameTu igi

ars yovelTa RmerTi da yovelTa cxorebaAacute urwmunoTa da morwmuneTaAacute

marTalTaAacute da codvilTaAacute uvnebelTa da vnebulTaAacute RmrTis-msaxurTaAacute da

6 adgilebs vefxistyaosnidan disertaciis am da sxva nawilSic vimowmebT ak SaniZis 1966 wlis gamocmidan 7 citatebs vimowmbT iv lolaSvilis mier gamocemuli teqstidan (petriwi 1968)

34

usjuloTaAacute erisaganTaAacute da monazonTaAacute brZenTaAacute da uswavlelTaAacute

mrTelTaAacute da uZlurTaAacute WabukTa da moxucebulTaAacute viTarca sivrc

naTlisaAacute da xilvaAacute mzisaAacute da bunebaAacute haerisaAacute yovelTa zeda ars

egreTve igi ars yovelTa cxorebaAacute da amis yovlisa momcemeli da

romelnica eZiebden epoebis maT rameTu ara arc SecvalebaAacute arca

TualT-RebaAacute mis Tana arca winaSe RmrTisardquo (sineli 1965 20)

amrigad ioane sineli uaRresad ganaTlebuli RvTismetyvelia

romelic kargad icnobs Tavisi epoqisTvis aqtualur filosofiur da

Teologiur koncefciebs teqstSi patristikuli literaturisa da

bibliis gverdiT Cans antikuri filosofiis codnac amdenad klemaqsis

TargmniT qarTul saazrovno sivrceSi Semodis aramarto epoqis

umniSvnelovanesi Zegli aramed masSi gamoyenebuli mniSvnelovani

medievaluri wyaroebic

35

amp 3 saTnoebaTa kibis gavlena momdevno epoqis literaturaze

saTnoebaTa kibem didi gavlena moaxdina mTels Semdegdroindel

bizantiur kulturaze evropul samecniero literaturaSi

argumentirebuli kvlevebiT dadgenilia rom ioane sinelis teqstis

uSualo gavlenas ganicdis Sua saukunis araerTi cnobili mwerali Tu

moazrovne kerZod isixi sineli ndash ioane sinelis erT-erTi pirveli

mowafe sinas mTis iRumeni romelic araerTgzis sityvasityviT moixmobs

citatebs saTnoebaTa kibidan (beki 1959 164-165) filoTeos sineli

romelic aseve xSirad mimarTavs saTnoebaTa kibis teqsts anastasi

sineli Tavis mTavar SromaSi kiTxva-migebaAacute araerTgzis iyenebs

saTnoebaTa kibes da kibis simbolosac (bogdanoviCi 1968 159-160)

saTnoebaTa kibe popularuli iyo studiis samonastro wreSic cnobili

moRvawe Teodore studieli erT-erT locvaSi ioane sinels moixseniebs

rogorc ldquobrZen mamasrdquo (bogdanoviCi 1968 160) pirdapiri gavlena moaxdina

saTnoebaTa kibem gansakuTrebiT ki 27-e sityvam dayudebisaTAcircs da

ganSorebisa da dacvisaTAcircs gonebisa (Περί ησυχίας) svimeon axal

RvTismetyvelze (beki 1959 585) romelic misi biografis nikita

stiTatis gadmocemiT jer isev siyrmeSi studiis monasterSi

misvlisTanave gaecno ioane sinelis Txzulebas xolo mis SromebSi

bibliis Semdeg yvelaze xSirad gvxvdeba citatebi saTnoebaTa kibidan

(folkeri 1968 315-327) saTnoebaTa kibis didi gavlena igrZnoba aseve

bizantiuri himnografiis cnobil Zeglze andria kritelis did kanonze

(proxorovi 1985 256)

saTnoebaTa kibis kvali Cans SedarebiT gviandeli (XIV s) epoqis

gamorCeuli moRvaweebis grigol sinelisa da grigol palamas (XIII-XIV

ss) TxzulebebSic grigol sinels Tavadac Seudgenia teqsti romelsac

safexureobrivi struqtura hqonda xolo grigol palama gansakuTrebiT

xSirad imowmebs saTnoebaTa kibes (bogdanoviCi 1968 168-172)

sasuliero literaturis garda rusi literaturaTmcodneebi

saTnoebaTa kibis kvals xedaven XIX saukunis rusi klasikosebis Teodor

dostoevskisa da nikoloz gogolis SemoqmedebaSi cnobilia rom

36

dostoevskis Tan dahqonda saTnoebaTa kibis teqsti da iwerda misTvis

saintereso adgilebs am gavlenis kvali yvelaze TvalsaCinoa romanSi

Zmebi karamazovebi gogolis Sinelis mTavari personaJis akakis

prototipad ki swored saTnoebaTa kibis აmave saxelis mqone personaJi

akaki miaCniaT (Кордочкин 2011)

rogorc zemoT aRiniSna Sua saukuneebis teqstSi wyarosa da

gavlenis dadgena Tuki nawarmoebSive ar gvaqvs amaze pirdapiri miTiTeba

uaRresad rTulia aRvniSneT mizezic Sua saukuneebis sasuliero

literaturuli tradiciisa da epoqis azrovnebis mTlianoba

monoliTuroba amis miuxedavad SevecdebiT visaubroT saTnoebaTa kibis

mimarTebaze SoTa rusTavelis vefxistyaosanTan aRniSnuli

mimarTulebiT kvlevas specialur literaturaSi garkveuli tradicia

aqvs kerZod iv lolaSvils mohyavs erTi strofi ioane petriwiseuli

galeqsili variantidan

ldquowinamdebare ese ganigone Sen

dumilisa gzad dafarulad gonebad

xolo enisa metyvelebad da cxadad

warmomCenelad gulisaTa vinaAacuteTgan

sjobs saqme uAtildemo sityuasa usaqmosardquo (str 195)

petriwis es qristianul-Teologiuri Sexeduleba mkvlevris azriT

emsgavseba vefxistyaosnis cnobil taepebs ldquogagicxada damaluli

gonebaman dafarulmardquo da ldquobolos asre gaacxadna gonebaman dafarulnirdquo

orivegan ldquogonebardquo da ldquodafaruli gonebardquo aris RmerTi poemis gmirebi

eZeben nestans da ai RmerTma apovnina is qajeTis cixeSi gamomwyvdeuli

amiT man gaacxada is didi saidumlo romlis gamJRavnebiT ldquoborotsa

sZlia keTilmanrdquo termini ldquodafaruli gonebardquo nasesxebia qristianuli

filosofiuri Sromebidan da SeiZleba poeti am SemTxvevaSi saTnoebaTa

kibiTac iyos STagonebuli (petriwi 1968 140)

rusTvelis teqstsa da saTnoebaTa kibis petre gelaTeliseul

Targmans Soris gvxvdeba leqsikuri Tanxvedrebic rac sagangebod aqvs

aRniSnuli m baramiZes bdquoZveli qarTuli enis leqsikonebSi ar Cans petre

gelaTeliseuli Targmanis rdquomicilebardquo rdquoSecilebardquo daviwyebis

37

mniSvnelobiT sainteresoa rom ldquomicilebardquo am mniSvnelobiT aris

vefxistyaosanSi

rdquoar miscildebis TinaTin misi mas visgan swvav alirdquo

ldquorad davviwydi rad mivscildirdquo

aseve petre gelaTelis redaqciis zedsarTavis ndash rdquouWreloAacuterdquo da

misgan nawarmoebi zmnizedis - rdquouWrelodrdquo mniSvneloba konteqstiTa da

eqvTimes Targmanis mixedviTac aris marTali namdvili namdvilad

marTla erTgulad rdquouWreloAacuterdquo da rdquouWrelodrdquo Targmania berZnuli

teqstis sityvebisa αποικιλος da αποικιλως (PG vol 88 1001C) romlis aTi

mniSvnelobidan erT-erTi (mecxre) aris gaqnili eSmaki cbieri mzakvari

wyaroseuli αποικιλος (uWrelo) da αποικιλως (uWrelod) Wrelis (ποικιλος) da

Wrelad (ποικιλως) sityvebis sapirispiro mniSvnelobisaa am leqsikur

erTeulebsac paraleli eZebnebaT vefxistyaosanSi

rdquoradmca ra vhkadre mefesa Txroba rasaca Wrelisardquo

rdquoymaman uTxra momismine marTlad giTxrob ara Wreladrdquo

konteqstiT kargad Cans rom ldquoWrelirdquo ldquoWreladrdquo ldquomarTlisrdquo

ldquomarTladrdquo mniSvnelobis sapirispiroa ara Wrelad mniSvnelobiT igivea

rac saTnoebaTa kibis petre gelaTeliseuli Targmanis uWrelodrdquo

mkvlevari SeniSnavs rom saintereso Sedegs mogvcems ori Zeglis am

mimarTulebiT Seswavlis gagrZeleba (baramiZe 2013 52-53)

garda zemoT dasaxelebuli leqsikuri Tu terminologiuri

msgavsebisa vefxistyaosansa da saTnoebaTa kibeSi gvxvdeba saerTo

koncefciebic amjerad yuradRebas mxolod or maTganze gavamaxvileb

rusTvelis mier Camoyalibebuli Teologiuri debuleba `SiSi

Seiqms siyvarulsa~ (10454) romelsac avtori mociquls miawers

`marTlad ityvis mociqulirdquo (10454) mecnierTa msjelobisa da kamaTis

sagnad qceula prof e xinTibiZe am debulebis wyarod ioanes pirveli

epistoles IV Tavs miiCnevs ldquoioanes pirveli epistoles IV Tavi

siyvarulis apologiaa swored aq gaSlis mociquli ioane qristianuli

Teosofiis ZiriTad Tezas `RmerTi siyvaruli ars~ (1 in 48) da rom

RmerTis siyvarulis gamovlenis forma moyvasis siyvarulia `RmerTi

arasada vis uxilavs ukueTu viyuarebodiT urTierTas RmerTi Cuen

Soris hgies da siyuaruli misi Cuen Soris aRsrulebul ars~ (I in 412)

38

swored am konteqstSi gviqadagebs ioane mociquli rom am didi

WeSmaritebis SecnobiT aResruleba CvenSi siyvaruli da siyvarulSi ki

aRar aris SiSi ndash giorgi mTawmidelis Targmani `16 da Cuen vcanT da

gurwmena siyuaruli romeli aqus RmerTsa Cuenda momarT RmerTi

siyuaruli ars da romeli egos siyuarulsa zeda RmerTi mis Tana hgies

da igi RmrTisa Tana 17 amiT aRsrulebul ars siyuaruli Cuen Soris

raAacuteTa gancxadebulebaAacute guaqundes dResa mas sasjelisasa rameTu

viTarca igi iyo da Cuenca varT sofelsa amas Sina 18 SiSi ara ars

siyuarulsa Tana aramed srulman siyuarulman gare gandevnis SiSi

rameTu SiSsa tanjvaAacute aqus xolo moSiSi igi ara srul ars siyuarulsa

zedardquo (xinTibiZe 2009 352-353) mkvlevari aseve miuTiTebs rusTvelis

winamorbed patristikul literaturaze kerZod ki grigol didis

dialoRonis eqvTime aToneliseul Targmanze sadac aseve Cans saubari

sulis SiSisagan siyvarulze gadasvlis Taobaze ldquomravalsaxed

ganiyofebis lmobierebaAacute da wesi cremlTa maTTa romelni mAtildeurvaliTa

guliTa inanden codvaTa maTTa amisTAcircs viTarca pirisagan monanulTasa

ityAcircs winawarmetyueli ieremia ganyofani wyalTani gamoecnes TualTa

CemTa aw ukue sacnaur ars viTarmed daRacaTu mravali ars saxe

cremlTaAacute aramed Tavni saxeni orni arian rameTu odes sulsa surodis

RmrTisa pirvel SiSisagan movlen cremlni da merme siyuarulisagan

rameTu pirvelad tirs monanuli da iglovs AtildesenebiTa codvaTa TacircsTaAacuteTa

da eSinis nuukue saukuneTa maT satanjvelTa mieces xolo odes amiT

wesiTa friad warematos merme SiSi igi moakldebis da iqmnebis RmrTisa

mier gulsavsebaAacute Sendobisa codvaTa misTa da merme movals sulsa mas

zeda siyuaruli RmrTisaAacute da survili sasufevelisa caTaAacutesa da romeli

igi pirvel tiroda SiSisaTAcircs satanjvelTasa ukanaAacutesknel tirs romel

Soravn sasufevlisagan rameTu ganicdin da gamoisaxavn gonebaAacute viTarni

arian mAtildeedrobani angelozTani da rabam arian brwyinvalebani da

Suenierebani maTni da raAacute sawadel ars maT Tana yofaAacute da Tu viTarni

arian saSuebelni wmindaTa mowameTa da mamaTani amisgan kualad miiwevis

gonebaAacute Atildesenebad da survilad didebisa RmrTisa da gonebn Tu viTar

miefinebis angelozTaA zeda da wmidaTa naTeli pirisa misisaAacute amaT

eseviTarTa keTilTa raAacute igonebn diodian TualTagan misTa mdinareni

39

cremlTani da Tu vin Sors ars maT keTilTagan esreT ukue iqnebis

sruli igi lmobierebaAacute da WeSmariti igi gloaAacute SiSisagan siyuarulad

miavlens sulsa mas da amas gamosaxavs werili saxismetyuelebiT~ (ix

xelnaweri A-121 furc 108-110 soxaZe 2002 52-53) (xinTibiZe 2009 354-355)

rusTvelamdeli patristikuli literaturidan zemoT dasaxelebul

wyaros sadac SiSi da siyvaruli gverdigverd aris moTavsebuli

SegviZlia davumatoT ioane sinelis saTnoebaTa kibec

vefxistyaosniseuli Teologiuri debuleba SiSis siyvarulad

transformirebis Sesaxeb ioane sinelis teqstis imdenad bevr konteqstSi

iCens Tavs rom am teqstis mkvlevari andrei kordoCkini sadisertacio

naSromSi sagangebod uZRvnis calke Tavs am sakiTxs Fear and love (SiSi da

siyvaruli) (kordoCkini 2003 259) mas mohyavs Sesabamisi damowmebani

saTnoebaTa kibidan ldquoaRorZinebaAacute SiSisa RmrTisaAacute ars dasabami

siyuarulisaAacuterdquo (sineli 1965 515 PGvol88 1157C) SiSi pirdapir kavSirSia

siyvarulTan ldquoraoden siyvaruli daakldebodis SiSi ganmravldebisrdquo

(sineli 1965 511 PG Vol 88 1156B) radgan SiSi SeiZleba iqces erTgvar

winapirobad siyvarulisTvis ldquoromelman SiSisagan satanjvelTaAacutesa yos

sofliT gamoslvaAacute misi mravalgzis cecxlsa STagdebulsa sakumevelsa

miemsgavsis romelman pirvelad iwyis sulnelebad da ukuanaAacutesknel

gardaiqcis kuamladrdquo (sineli 1965 26 PG Vol 88 637A) ioane sineli

saubrobs ra momnanie berebze romelTac xorcieli erosi gardaqmnes

sulier siyvarulad askvnis ldquoyovelsave SiSsa meyseulad Tana-warhAtildedes

da siyvarulad RmrTisa miiwivnesrdquo (sineli 1965 145 PG Vol 88 777A)

vfiqrobT dasaxelebuli pasaJebi qmnis naTel warmodgenas SiSi-

siyvarulis monacvleobis ioane sineliseul aRqmaze amgvari adgilebi

teqstSi bevria andrei kordoCkini asaxelebs Sua saukuneebis avtorebs

romelTa SemoqmedebaSic ikveTeba es Teologiuri debuleba eseni arian

origene antoni didi (ldquome aRar meSinia RmerTis radganac me miyvars igirdquo

ndash Apophthegmata Alph Anthony 32) makari egvipteli maqsime aRmsarebeli

romelic SiSsa da imeds ukavSirebs asketuri moRvaweobis pirvel etaps

ndash praqsiss xolo siyvaruls ufro maRal safexurs ndash xedvas Teorias

(kordoCkini 2003 261) vfiqrobT amgvaradve esmis ioane sinels SiSi-

siyvarulis dinamika andrei kordoCkinis SeniSvniT ioane sineli

40

yovelTvis ar akonkretebs saubrobs sasjelis SiSze Tu RvTis SiSze

magram erTi ram cxadia ndash SiSis mdgomareoba yovelTvis win uswrebs

siyvarulis mdgomareobas xolo es ukanaskneli aris STagoneba misTvis

(kordoCkini 2009 263)

amgvarad rusTveliseuli debulebis ldquoSiSi Seiqms siyvarulsardquo

prof elguja xinTibiZis mier gamovlenil wyaros grigol didis

dialoRons Cveni mxriv davumatebT ioane sinelis saTnoebaTa kibes

romelic aseve iqneboda xelmisawvdomi vefxistyaosnis avtorisTvis

zemoT warmodgenil mosazrebas saTnoebaTa kibisa da

vefxistyaosnis calkeuli pasaJebis msgavsebasTan dakavSirebiT kidev

erTs SevmatebT da sakiTxis ukeT gamosakveTad msjelobas cota Soridan

daviwyebT

sulisa da sxeulis interaqciis sakiTxi erT-erTi ZiriTadi

problemaa romelzec msjelobs TiTqmis yvela filosofiuri

mimdinareoba da sxvadasxva religiuri sistema sakiTxi aqtualuria

rogorc antikur filosofiur saazrovno sivrceSi ise Sua saukuneebis

saRvTismetyvelo literaturaSi Sesabamisad droTa ganmavlobaSi

Camoyalibda gansxvavebuli Sexedulebebi da Teoriebi winamdebare

paragrafSi sakiTxis literaturul-filosofiuri tradiciis

gaTvaliswinebiT ioane sinelis saTnoebaTa kibis erT pasaJs

davasaxelebT vefxistyaosnis erT-erT SesaZlo wyarod vefxistyaosnis

CemTvis saintereso gansaxilveli taepis avtoria nawarmoebis erT-erTi

mTavari gmiri _ avTandili megobris dasaxmareblad mimavali avTandili

tovebs anderZs sadac Tavisi saqcielis gasamarTleblad ambobs rom is

ver uRalatebs ver moatyuebs WirSi Cavardnil moyvares radganac

rdquosicrue da orpiroba avnebs xorcsa merme sulsardquo (st 791)

uSualod sakvlev Temaze gadasvlamde oriode sityviT SevexebiT

sulis Sesaxeb antikur Teoriebsa da sulisa da sxeulis

urTierTmimarTebis problemas Cv w aR-mde V saukunis bolos antikur

saberZneTSi suli gaigeba rogorc cocxali qmnilebebis ganmasxvavebeli

niSani romelsac SeiZleba hqonoda emocia pasuxismgeblobisa da

praqtikuli azrovnebis unari suli matarebelia iseTi saTnoebebis

rogoricaa simamace da samarTlianoba antikuri azrovneba sulis ideas

41

ganixilavs Zalian farTod rogorc cocxali organizmis yvelanair

moqmedebas es koncefcia yvelaze amomwuravad aisaxa aristoteles

filosofiaSi

heraklites azriT suli sxeulebrivia Sezavebuli

araCveulebrivad kargi da iSviaTi saxeobis materiisgan sulis amgvari

sxeulebrivi xedva erTgvarad xsnida sulsa da sxeuls Soris

urTierTobis problemas _ isini ar moiazreboda erTmaniTisgan

radikalurad gansxvavebul kategoriebad

platonis mixedviT suli aris kognituri da inteleqtualuri

suli aris is rac msjelobs fiqrobs da rac aregulirebs da

akontrolebs sxeulsa da mis survilebs gansakuTrebiT Tu es brZeni

sulia igi moicavs iseT Tvisebebs rogoricaa moTmineba samarTlianoba

simamace platons sulis arsi orgvarad esmis rogorc ganmasxvavebeli

moZravis da uZravis da rogorc pasuxismgebeli adamianis ara yvela

mentalur da fsiqologiur qmedebaze aramed mxolod mis garkveul

nawilze

fedonSi sokrate bevr Tvisebas miawers ara suls aramed sxeuls

magaliTad crurwmenas siamovnebas (Pl Phaed 83d) aseve survils da SiSs

(Pl Phaed 94d) sulis funqciaa sxeulis amgvari miswrafebebis

regulacia da kontroli imave dros suli ar aris mxolod

inteleqtualuri radgan mas aqvs aseve survilebi (Pl Phaed 81d)

(magaliTad arafilosofiuri sulis xorcieli siyvaruli (Έρως) (Pl

Phaed 80b) an kidev SimSilis sxeulebrivi survili rasac ar avlens

arasulieri usulo sagani Tumca verc imas vityviT rom suli ayalibebs

amgvar survilebs fedonSi ar aris mkveTrad gamijnuli sakvebis

intensiuri survili modis sulidan Tu xorcidan rogorc Cans

xorcieli survili dakavSirebulia sulTan iseve rogorc procesebi

metabolizmsa da sxeulis zrdaSi (es procesebic ukavSirdeba imas rom

sxeuls gaaCnia suli)

aristoteles Teoria sulis Sesaxeb amomwuravad aris gaSlili mis

traqtatSi De Anima romlis mixedviTac cocxali organizmis yvela

sasicocxlo funqcia miewereba suls igi pasuxismgebelia sxvadasxva

cocxali organizmis qmedebaze da aseve aris ganmasxvavebeli niSani

42

cocxal da aracocxal organizms Soris urTierToba sulsa da sxeuls

Soris aris konkretuli nimuSi ufro zogadi urTieTobisa formasa da

materias Soris (De Anima 22 413a32 23 415a9) aristoteles mixedviT

suli ar aris sxeulebrivi da xorcieli anu materialuri Tumca

platonis poziciis sapirispirod igi fiqrobs rom adamianis suls

sxeulisgan damoukidebeli arseboba ar SeuZlia (De Anima 11 403a3-25 esp

5-16)

sulis antikur Teoriebs gansakuTrebiT platonisa da

aristoteles moZRvrebebs ar daukargavT aqtualoba Semdeg periodSic

qristiani mwerlebi grigol noseli da klimenti aleqsandrieli

davalebulni arian swored platonisgan Tumca sakiTxis gaazrebaSi

SemoaqvT axali niuansebi miuxedavad amisa am da sxva filosofiuri

problemebis postklasikuri ganviTarebis interpretacia unda xdebodes

yvela SemTxvevaSi klasikuri Teoriebis CarCosa da konteqstSi

(lorenci 2009)

amgvarad sulisa da sxeulis funqciis maTi urTierTmimarTebis

sakiTxi antikuri samyarodan moyolebuli yvela didi moazrovnis

gansakuTrebuli interesis sagani yofila maTi arsis raobis gansazRvra

miT ufro arsebiTi iyo ramdenadac swored amis safuZvelze xdeboda

SesaZlebeli adamianis ama Tu im midrekilebis srulyofili analizi da

gamovlena im saSualebebisa romliTac daiTrguneboda amgvari

arasasurveli midrekilebani

aRniSnuli problema metad aqtualuria Suasaukuneebis

saRvTismetyvelo-filosofiuri azrovnebisTvisac qristianulma religiam

ufro mkveTrad dasva sxeulisa da sulis urTiermimarTebis problema

gaCnda uamravi erTmaneTis sawinaaRmdego Teoria iyo azrTa sxvaoba

gansakuTrebiT qristianuli religiis gavrcelebis adreul etapebze

qristianuli anTropologia ganviTarda rogorc qristologiis erTi

nawili amitom Zalian rTulia patristikul literaturaSi mwyobri

anTropologiuri Sexedulebebis povna garkveuli dilemebi Cans aseve

ioane sinelis saTnoebaTa kibeSic (kordoCkini 2003 34)

gadavideT uSualod sakvlev sakiTxze ndash ioane sinelis teqstze

romlis erTi pasaJi SesaZloa iyos rusTavelis Teologiuri debulebis

43

_ bdquosicrue da orpiroba avnebs xorcsa merme sulsaldquo (st 791) _ wyaro

saTnoebaTa kibis CvenTvis saintereso Teza moTavsebulia teqstis im

safexurSi romelic exeba siZvas bdquoromelnime vnebani gonebisagan xorcTa

momarT movlen da romelnime kualad xorcTagan gonebad da soflioTa

Tana meore ese iqnebis xolo udabnos myofTa Tana pirveli igi rameTu

ara arian maT Tana nivTni nebaTani xiluladldquo (sineli 1965 268)

upirveles yovlisa SevecdebiT ganvmartoT moyvanili pasaJi

imisaTvis rom gavigoT Tu ras gulisxmobs avtori ris Semdegac

paraleli vefxistyaosanTan ufro cxadi da gasagebi gaxdeba teqstSi

gamoyenebuli cneba _ goneba _ semantikurad sulis Tanafardia rogorc

ukve aRvniSneT qristianul literaturaSi da gansakuTrebiT sulier

cxovrebaze daweril traqtatebSi ar aris mosalodneli sistemuri

anTropologiuri Sexedulebebisa da Sesabamisad mwyobrad gansazRvruli

anTropologiuri terminologiis povna saTnoebaTa kibe ar aris

anTropologiuri naSromi da Sesabamisad anTropologiuri

terminologiis gamoyenebisas avtori ar icavs mkveTr zRvars maT

gasamijnad (kordoCkini 2003 34) amgvari ldquoaRrevardquo damaxasiaTebelia Sua

saukuneebis patristikuli literaturisTvis ediSer WeliZe grigol

palamas teqstze _ aRsareba marTlmadidebluri sarwmunoebisa _ darTul

komentarebSi aRniSnavs rom ldquosulsrdquo anu ldquopnevmasrdquo saxeldeben agreTve

gonebad (νοῦς) olimpiodore aleqsandrieli ldquopnevmasrdquo ase ganmartavs bdquoigi

vfiqrob aris agreTve goneba (νοῦς)ldquo pnevmis aRiarebam fsiqes nawilad

rac met-naklebad yvela saeklesio RvTismetyvelTan vlindeba gamoiwvia

ldquopnevmisrdquo sinonimuri saxeldebis gonebis (νοῦς) agreTve ldquofsiqeSirdquo CarTva

(WeliZe 2012 153-154)

bevr qristian mweralTan maT Soris ioane sinelTanac ldquogonebardquo

da ldquogulirdquo gansazRvrebuli ki ar aris aramed isini SeiZleba aRiweros

mxolod maTi moqmedebebis Sesabamisad amdenad ioane sineli ldquogulsrdquo da

ldquosulsrdquo an kidev ldquogonebasrdquo da ldquosulsrdquo (psixes) xSirad sinonimebad iyenebs

(kordoCkini 2003 31-34) ase magaliTad ioane sineli ldquogonebaSirdquo rom

ldquosulsrdquo gulisxmobs amas kidev erTxel adasturebs saTnoebaTa kibis

SiSisadmi miZRvnili safexuri avtori semantikurad imave azrs

aviTarebs rac zemoT moviyvaneT oRond am SemTxvevaSi ldquogonebasrdquo cvlis

44

ldquosuliTrdquo bdquoodesme pirvelad suli SeSindis da odesme pirvelad xorcni

da meore igi ziar-yvis vnebisa mis romelmac pirvelad miiRis igildquo

(sineli 1965 299) aqve oriode sityviT SevexebiT ras gulisxmobs avtori

SiSSi da moviSveliebT ioane damaskelis gardamocemis samocdameSvide

Tavs sadac avtori ganmartavs bdquoSiSisldquo saxels ormagi gaazreba aqvs

radgan arsebobs bunebiTi SiSi rodesac ar nebavs suls sxeulisgan

ganyofa arsebobs kidev SiSi rac warmoiqmneba azrTa Ralatis

urwmunoebisa da sikvdilis Jamis arcodnis Sedegad rogorc magaliTad

gvaSinebs RamiT momxdari ram xmauri es SiSi bunebis garegania da

ganvsazRvravT ra mas vambobT bdquobunebis garegani SiSi aris gauazrebeli

ganridebaldquo (ioan damask gard 2000 416-417) rogorc vxedavT saTnoebaTa

kibis warmodgenil konteqstSi igulisxmeba swored arabunebiTi SiSi

amgvarad ioane sineli saubrobs vnebaze codvaze romelic

SeiZleba warmoiSvas xorcSi da Semdgom ukve gadaeces da daazianos

suli an kidev piriqiT am fonze sainteresod gveCveneba sulisa da

sxeulis urTierTmimarTebis sakiTxis avtoriseuli xedva ra tendenciebi

ikveTeba saTnoebaTa kibis teqstSi am mimarTulebiT

saTnoebaTa kibeSi aisaxa yvela ZiriTadi idea iseTi mistikur-

asketikuri filosofiuri mimdinareobisa rogoricaa isixazmi igi

metafizikur-anTropologiuri azriT monisturia adamiani sxeulebrivi

da sulieri saxiT erTi mTlianobaa _ ontologiuri monada misi suli

iseve Zlier aris daSorebuli RvTisgan rogorc sxeuli Sesabamisad

ganwmendis (wmindanobis) fenomeni erTnairad miRwevadia aramarto

sulisTvis aramed sxeulisTvisac (popova 2011 22) aqedan gamomdinare

codva (miuxedavad misi sxeulebrivi Tu sulismieri warmomavlobisa)

azianebs adamianis orive nawils sulsac da sxeulsac rogorc erT

mTlianobas saTnoebaTa kibis CvenTvis saintereso epizodSi xazgasmaa

imaze rom codva nebismier SemTxvevaSi moicavs adamians mTlianobaSi

ubralod daculia rigiToba codvis warmomSobi moqmedi SeiZleba

iyos xan suli xan kidev sxeuli (bdquoodesme pirvelad suli SeSindis da

odesme pirvelad xorcni da meore igi ziarndashyvis vnebisa mis romelmac

pirvelad miiRis igildquo (sineli 1965 299) amgvar pozicias ioane sineli

aviTarebs moulodnelad logikuri msjelobis gareSe radgan cota

45

ufro zemoT avtori sakmaod ldquodabneulirdquo Cans ldquoromelnime ityAcircan

viTarmed gulis-sityuaTagan gulisaTa movlen Atildeorcni vnebad da

aRZvrad da kualad sxuani ityAcircan viTarmed sacnobelTagan AtildeorcTaAacutesa

iSvebian borotni gulis-sityuani dapirvelni igi ityAcircan viTarmed

ukueTumca gonebaAacute ara winamZRuar qmnul iyo vnebisa Atildeorcnimca ara

miyolil iyvnes xolo meoreni igi AtildeorcTa vnebisa siborotesa Semwed

TAcircsisa sityAcircsa sityuasa moiReben da ityAcircan viTarmed _ mravalgzis

xilviTa pirisaAacuteTa anu SexebiTa AtildeelisaAacuteTa anu ynosiTa sulnelebisaAacuteTa

anu smeniTa Atildemisa hamoAacutesaAacuteTa movlen gulis-sityuani gulad amaT saqmeTa

WeSmaritebaAacute romelsa Zal-edvas uflisa mier gamoacxaden da guaswavenrdquo

(sineli 1965 267) avtoris ldquodabneulobardquo savaraudod mianiSnebs im

epoqiseul dilemaze romlis winaSec aRmoCnda ioane sineli roca jer

kidev mimdinareobs diskusiebi da msjelobebi sxvadasxva qristianuli

dogmatikisTvis arsebiT sakiTxze es bunebrivic Cans qristianuli

religiis gavrcelebis adreul etapze konteqsti gvaCvenebs rom ioane

sinelma icis Tavis Tanamedrove moazrovneebs Soris arsebuli

sxvadasxva poziciis Tu diskusiis Sesaxeb miuxedavad erTgvari

meryeobisa ioane sineli mainc eTanxmeba Sua saukuneebis qristianul

tradiciaSi arsebul Teorias sulismieri da xorcismieri codvebis

diferenciaciis Sesaxebs romelic cotaTi adre ufro mkafiod aqvs

warmodgenili IV_V saukuneebis mijnaze moRvawe ber ioane kasianes Tavis

traqtatSi ndash Svid momakvdinebel codvaze rogorc zemoT vnaxeT ioane

sineli sargeblobs da miuTiTebs kidec ioane kasianeze rogorc teqstis

erTerT wyaroze ioane kasianes azriT vnebebi iyofa xorciel da

mSvinvier saxeobad xorcieli vneba sxeulSi iSveba da mas atkbobs

xolo mSvinvieri samSvinvelis midrekilebidan momdinareobs da

samSvinvels kvebavs da xandaxan xorcsac azianebs ioane kasiane ufro

metadac akonkretebs sakiTxs da CamoTvlis Tu romeli codvebi

warmoiSoba xorcSisxeulSi da romeli sulSi (cassian 4344) amgvarad

codvis dayofa sulismierad da sxeulismierad Sua saukuneebis

qristianuli azrovnebisTvis nacnobi da aqtualuri Temaa magram

gansxvavebiT ioane kasianesgan ioane sineli amgvari dayofis ZiriTad

mamoZravebel mizezad garemos miiCnevs ndash rogorc saTnoebaTa kibis

46

teqstidan gamoCnda vneba moicavs jer sxeuls Tuki saero adamianTan

gvaqvs saqme da suls Tuki monazonze vsaubrobT radganac saero piri

met cdunebas xvdeba garemomcveli pirobebis gamo vefxistyaosnis

striqoni bdquosicrue da orpiroba avnebs xorcsa merme sulsaldquo rogorc

viciT ekuTvnis avTandils saero pirs rostevan mefis spaspets

amgvarad saTnoebaTa kibis ganxiluli pasaJidan gamomdinare

mosalodnelia rom codva vneba Tavdapirvelad moicavs avTandilis

rogorc saero piris sxeuls radganac igi saTanadod ar aris daculi

mravalferovani sacdurisgan romelic saero pirs garemomcveli

pirobebis gamo ufro metad ebrZvis imis sailustraciod rom

vefxistyaosniseuli rdquoavnebsrdquo ar unda gavigoT rogorc ziani am

SemTxvevaSi xorcis ziani Tavisi viwro SinaarsiT _ sxeulis

dasneuleba SeiZleba davimowmoT erTi epizodi ioanes saxarebidan am

epizodis mixedviT macxovris mier gankurnebuli kacis avadmyofobis

mizezi warsulSi Cadenili codva Cans romelmac Tavi iCina fizikuri

sneulebis saxiT rdquoamisa Semdgomad pova igi iesu taZarsa mas da hrqua mas

aha egera gankurnebul xar nuRara scodav raAacuteTa ara uZAcircresi geyosldquo (in

5 5-14) amgvarad esmiT moyvanili saxarebiseuli epizodi bibliis teqstis

cnobil egzegetikosebsac (Teofilaqte bulgareli Toma aqvineli)

magram codva vneba romelsac adamiani sCadis TviT saxarebis

mixedviTac ki yovelTvis ar iCens Tavs sneulebis saxiT rogorc e

xinTibiZe aRniSnavs vefxistyaosanSi gadaWriT da kategoriulad aris

naTqvami rom codva am SemTxvevaSi sicrue da orpiroba yovelTvis

gamonaklisis gareSe avnebs xorcs da mere suls (xinTibiZe 2009 474-497)

amitom frazis avnebs xorcsa gageba viwro mniSnelobiT rogorc

sxeulis dasneuleba _ arasworia radgan vefxistyaosnis kategoriuli

toni ndash mankierebiT Tanmimdevrulad xorcsa da sulze miyenebuli zianis

Sesaxeb arc saxarebaSi Cans piriqiT saxarebaSi xazgasmulia rom vneba

yovelTvis ar gamovlindeba fizikuri sneulebis saxiT aqedan

gamomdinare gamarTlebulad mimaCnia cnebis avnebs ioane damaskeliseuli

interpretacia definicia bdquovnebaAacute erTsaxel ars da orpir rameTu vneba

ewodebis Atildeorcielsaca viTar-igi arian senni da wuTxni da kualad

sulierTaca vnebad saxel-edebis viTar igi arian gulisTqumaAacute da

47

guliswyromaAacuteldquo cota qvemoT vnebulebas ioane damaskeli ganmartavs

rogorc bunebis sawinaaRmdego moZraobas bdquoaw ukue moqmedeba ars

bunebiTi aRZrvaAacute xolo vnebaAacute gareSe ars bunebisaAacute vinaAacuteca amaTve

mizezTagan moqmedebaAacuteca igi vnebad iTqumis raJams ara bunebiTi iyos

aRZvraAacute igi gina Tu TaviT TacircsiT anu Tu sxAcircsa mier SemTxueulildquo (ioan

damask gard 2000 126) vnebuleba aris yvela moZraoba romelic aris

mZafri da romelic grZnobaSi Semodis sicrue da orpiroba bunebis

sawinaaRmdego moZraobaa igi avnebs anu am sawinaaRmdego moZraobisken

ubiZgebs jer xorcs rogorc am vnebis warmoSobis pirvelad mizezs da

Semdeg ukve suls rasac sabolood mivyavarT sulieri samaradiso

cxovrebis zianamde meore mxriv codvaSi Cavardna codviT mocva sxva

ra SeiZleba iyos Tu ara ziani bdquoavnebs xorcsa merme sulsaldquo SeiZleba

gavigoT rogorc codvaSi Cavardna codviT mocva rac TavisTavad

vnebaa ziania da am vnebis Tavdapirveli matarebeli vefxistyaosnis

mixedviT swored sxeulia rogorc ukve aRvniSneT avTandili rogorc

saero piri ufro naklebad aris daculi xorcieli sacdurisgan da

Sesabamisad codvac romelic SeiZleba Caidinos man pirvel rigSi

sxeulebrivia sxeulSi aRmocendeba da Semdeg moicavs sulsac bdquovgmob

kacsa augiansa crusa da Ralatiansaldquo (799) ndash es ukve aris adamiani

romlisTvisac sicrue da orpiroba erjeradi qmedeba ki aRar aris

aramed cxovrebis wesi misi bunebis nawilia amgvari kaci saiqiosac ver

gamarTldeba da RvTis winaSe Sercxvenili da codvili warsdgeba

Cemi azriT mocemuli striqonis amgvari ganmarteba da mis wyarod

swored saTnoebaTa kibis miCneva ufro myardeba teqstis erT-erTi

safexuriT misive Tqmuli tyuvilisaTAcircs dasaxelebuli safexuri

miZRvnilia sicruisadmi rogorc sulier kibeze aRmavali

qristianisaTvis erT-erT yvelaze xelisSemSlel vnebaze teqstSi

vkiTxulobT _ bdquotyuvili ars ganmryuneli siyuarulisaAacute da mSobeli cru-

ficobisaAacute romel ars RmrTisa uaris-yofaAacuterdquo (sineli 1965 216)

sicrue ioane sinelis Txzulebis mixedviT RmerTis uaryofaa

RmerTis uaryofa ki udavod yovelgvari ubedurebis sawyisia bdquoradgan

Tavia sicrue yovlisa ubadobisa me rad gavwiro moyvare Zma umtkicesi

Zmobisaldquo (st 792) _ ambobs avTandili anderZSi sxva magaliTic vnaxoT

48

bdquoorgulebaAacute dedaAacute ars tyuvilisaAacute da saqme misi rameTu orgulebaAacute sxuaAacute

araraAacute ars garna wrTuaAacute tyuilisaAacute da mopovnebaAacute ficTa cudTaAacuteldquo

(sineli 1965 217) vefxistyaosanSic Ralati ficis gatexa da sicrue

erTmaneTTan aris dakavSirebuli da erTnairad Seuwynarebeli

danaSaulia

bdquoSen gastexe fici Cemi simtkice da igi mcneba

RmerTman qmna da dagirCina cudad Seni xelovnebaldquo (528)

an kidev

bdquokvlaca vhkadre bdquome Tu mzeo TqvenTvis fici gametexos

RmerTman awve risxva misi zeciT CemTvis gaamexosldquo (535)

bdquoSen ar-gatexa kargi gWirs zenaarisa ficisaldquo (708)

vefxistyaosanSi fici dakavSirebulia RmerTTan nawarmoebis

personaJebs swamT rom ficis gatexa da sicrue RvTis risxvis

gamomwvevia

bdquovgmob kacsa augiansa crusa da Ralatiansa

ver vecruvebi ver vuzam saqmesa saZabunosa

piris-pir marcxvens ornive mivalT mas saukunosaldquo (799)

_ wers avTandili anderZSi romelSic agrZelebs sicruis da orpirobis

Temas da gansazRvravs mosalodnel Sedegs rom saukuno cxovrebaSi

RmerTis pirispir am vnebis gamo Sercxvenili iqneba analogiuri azria

gatarebuli saTnoebaTa kibeSic sicruesTan da cru ficTan mimarTebiT

vinc daZlevs am safexurs igi WeSmaritebas moipovebs ldquoese meTormete

kibe ars romeli mZle eqmnas amas guelsa mas Ziri keTilTaAacute mougies

romel ars WeSmaritebaAacuteldquo (sineli 1965 219)

avTandilma icis rom sicrue da megobris Ralati dausjeli ar

darCeba misi es codna ki moiTxovs praqtikul ganxorcielebas

bdquoara viqm codna ras margebs filasofosTa brZnobisa

miT viswavlebiT mogveces SerTva zesT mwyobrTa wyobisa ldquo (792)

qmedebaSi moyvanili sibrZne erTi pirobaa RmerTTan misasvlelad

da WeSmaritebis mosapoveblad tyuili ki erT-erTi mTavarTagania im

mankierebaTa Soris rac uSlis adamians xels saTnoebaTa kibeze

amaRlebaSi RmerTTan ziarebasa da amgvarad WeSmaritebis mopovebaSi

bdquorameTu sulman wmidaman saSinelad Tqua misTAcircs daviT

49

winaswarmetyuelisaAacuteTa viTarmed romeli ityodis sicruesa mas ara

waremarTos winaSe TualTa CemTaldquo (sineli 1965 216) amgvarad

vefxistyaosanSic da saTnoebaTa kibeSic erTnairad Seuwynarebel

codvad iTvleba sicrue igi yovelgvari ubedurebis mizezia da am mankis

dauZlevelad SeuZlebelia morig sulier safexurze amaRleba

saTnoebaTa kibis erT-erTi pirveli Targmani eqvTime aTonels

ekuTvnis aRsaniSnavia rom vefxistyaosanSi gamoyenebuli qarTulenovani

wyaroebi ZiriTadad eqvTime aTonelis Targmanebidan momdinareobs

razec prof elguja xinTibiZe miuTiTebs kidec rdquoSiSi Seiqms siyvarulsardquo

frazis wyaros Ziebisas

amgvari msjelobis safuZvelze SeiZleba davaskvnaT rom

rusTaveli savaraudod icnobda saTnoebaTa kibis teqsts misi romelime

Targmanidan am varauds mxars uWers e xinTibiZis mosazreba bdquorusTaveli

aSkarad emyareba ara mxolod biblias aramed mTel qarTulenovan

sasuliero mwerlobasldquo (xinTibiZe 2009 356-357) sakiTxi romlis Sesaxebac

iwereboda uzarmazari filosofiuri Tu Teologiuri traqtatebi

mxolod erTi striqoniT gadmoica rusTavelTan romelsac amave

striqonSi win uZRvis miTiTeba gamoTqmuli azris avtorze _ bdquome sityvasa

erTsa gkadreb platonisgan swavla Tqmulsa sicrue da orpiroba avnebs

xorcsa merme sulsaldquo (st 791) avtoris amgvari dakonkreteba gaxda

safuZveli imisa rom platonis filosofiaSi eZiaT am frazis wyaro

Tumca amgvari azris pirdapiri formulireba platonis dialogebSi ar

Cans8

amrigad saTnoebaTa kibis mniSvneloba Sua saukuneebis

kulturisTvis ganapirobebs teqstis farTo gamoyenebas epoqis gamorCeul

moRvaweTagan ucxoenovan samecniero literaturaSi ioane sinelis

teqstis gavlenas xedaven ara marto Sua saukuneebis sasuliero

literaturaze aramed XIX saukunis rusi klasikosebis SemoqmedebaSic

saTnoebaTa kibis gavlenis Semdgomi kvleva Sua saukuneebis da gviani

periodis qarTul literaturaze vfiqrobT saintereso suraTs

8 sakiTxis Seswavlis istoria ix e xinTibiZe bdquoplatonisgan swavla Tqmuli da

misi msoflmxedvelobiTi datvirTvaldquo (xinTibiZe 2009 474-497)

50

warmogviCens rasac samomavlo perspeqtivad vsaxavT amjerad ki Cveni

kvleva Semoifargla mxolod rusTavelis vefxistyaosniT

51

Tavi II

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

struqturuli da stiluri Taviseburebani

naSromis SesavalSi ukve aRvniSneT rom qarTulad SemorCenilia

saTnoebaTa kibis ori sruli Targmani (eqvTime aToneliseuli da petre

gelaTeliseuli) prozaul teqstze dayrdnobiT Seqmnili ori sruli

poeturi versia (ioane sineliseuli da anton kaTalikosiseuli) da aseve

qeTevan bezaraSvilis mier bolo wlebSi aRmoCenili saTnoebaTa kibis

poeturi teqstis fragmentebi romelic CarTuli aRmoCnda grigol

nazianzelis TxzulebebSi naSromis winamdebare TavSi warmodgenili

kvleva moicavs Semdeg sakiTxebs saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

struqturasa da stils aseve poeturi teqstebis versifikacias

52

amp 1 saTnoebaTa kibis struqturuli Tavisebureba

berZnuli teqstis struqturuli da kompoziciuri Taviseburebis

sakiTxi metad aqtualuria specialur (ZiriTadad inglisur da

rusulenovan) samecniero literaturaSi amitom sanam SemogTavazebdeT

uSualod sakuTar dakvirvebas qarTuli Targmanebis struqturaze

mokled mimovixilav sakiTxis Seswavlis istorias da ZiriTad

mosazrebebs

saTnoebaTa kibis berZnuli teqstis samecniero kritikulad

dadgenili gamocema rogorc ukve aRiniSna dRemde ar arsebobs

aRvniSneT aseve rom met-naklebad ukeTes gamocemad miiCneva meTiu

raderis (Matthew Rader) mier momzadebuli teqsti (PG vol 88 596-1209)

teqsts winasityvaobis saxiT darTuli aqvs kardinal robert

belarminos Sromis - eklesiis mweralTa Sesaxeb ndash is nawili romelic

eZRvneba ioane sinels aseve meTiu raderis Sesavali werili teqstisa da

avtoris Sesaxeb Sesavals mosdevs raiTis monastris beris danielis

mier aRwerili ioane sinelis cxovreba raiTis monastris iRumenis

ioanes epistole ioane sinelisadmi ioane sinelis sapasuxo epistole

ioane raiTelisadmi Sesavali (ΠΡΟΛΟΓΟΣ) pinaqsi sakuTriv teqsti da

traqtati mwyemsisa mimarT (ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΟΙΜΕΝΑ) aseve Targmanebebi

romelic erTvis teqstis yvela safexurs aRsaniSnavia rom berZnul

teqstSi Tavebs ewodeba sityva (λογος) xolo laTinur TargmanSi xarisxi

(Gradus) (PG vol 88 596-1209) aRiniSna aseve rom meTiu raderiseuli

teqstisgan gansxvavebuli redaqcia 1883 wels konstantinepolSi aTonis

mTis ramdenime xelnawerze dayrdnobiT gamosca berma sofroniusma

sofroniusis da meTiu raderis teqstebSi garda uSualod teqstualuri

gansxvavebebisa sxvadasxvaa TavTa Tanmimdevrobac (kordoCkini 200314)

rac Seexeba qarTul Targmanebs saTnoebaTa kibis eqvTime

aToneliseuli Targmanis struqtura Semdegnairia nawarmoebs SesavalSi

darTuli aqvs mTargmnelis eqvTime aTonelis anderZi romelic moicavs

mokle instruqciაsa da informacias teqstis Sesaxeb anderZs mosdevs

kibAgrave saTnoebaTaAacute cad aRmyvanebeli Tqmuli daniil monazonisa

raiTelisa wignisa amisTAcircs sulTa ganmanaTleblisaAacute romelsa ewodebis

53

klemaqsi romel ars kibAgrave cxorebaAacute wmidisa da netarisa mamisa Cuenisa

ioane sinel mamasaxlisisaAacute moZRurebiTa ganTqumulisa sulTa

ganmanaTlebelisa da WeSmaritad sanatrelisaAacute romeli ese aRwera

daniil monazonman raiTelman ebistole wmidisa mamisa iovane raiTel

mamasaxlisisaAacute sanatrelisa iovanes mimarT sinel mamasaxlisisa

ebistolAgrave wmidisa da netarisa iovane sinel mamasaxlisisa iovanes mimarT

raiTel mamasaxlisisa romelsa zeda-werili ese ars ficarni sulieri

iovane iovanes axarebs amas mohyveba sakuTriv teqsti Semdegi zogadi

saTauriT swavlani wmidisa mamisa Cuenisa iovane sinel mamasaxlisisani

romelni miuZRuanna mamasa iovanes raiTel mamasaxlissa rameTu eTxoa

mas misgan raAacuteTa aRwernes swavlani monazonTa mimarT saRmToAacute kibe

saTnoebaTaAacute teqstis bolo nawilia misive wmidisa mamisa Cuenisa iovane

sinel mamasaxlisisaAacute mwyemsisa da winamZRurisa mimarT romeli-ese misca

sxuaTa amaT pirvel-TqumulTa TavTa Tana iovanes raiTel mamasaxlissa

romelsa eTxova misgan raAacuteTa dauwernes swavlani monagonebisani

nawarmoebs boloSi darTuli aqvs Targmanebebi (sineli 1965) aRniSnuli

Targmanebebi berZnul teqstSi erTvis TiToeul Tavs xolo eqvTime

aTonels isini erTad mouTavsebia teqstis boloSi (cincaZe 1965 53)

prof meri cincaZe eqvTime aTonelis Targmanis Sesaval nawilze

dakvirvebis Sedegad askvnis rom qarTul redaqciaSi berZnuli (meTiu

raderis) redaqciisgan gansxvavebuli rigia daculi (cincaZe 1965 43)

eqvTime aTonelis teqstis rigia daculi (anderZis gamoklebiT) petre

gelaTelis TargmanSic (prologi) aha pinaqsi saRmrToAacutesa klimaqsisaAacute

daniil minazonisa raiTelisaAacute cxovrebisami uflisa ioannis

sxolastikosisa cxorebaAacute SemkuAgraveTebiTi amba ioanni winamZRurisa wmidisa

mTisa sinaAacutesaAacute zedwodebiT sxolastikosisa wmidaTa SorisosaAacute

WeSmaritad epistole amba ioanni winamZRurisa raiTisaAacute ioannis mimarT

RirssakAcircrvelisa sinisa mTisa winamZRurisa ioannis ioanni gixaroden (A-

39)

rac Seexeba poetur teqstebs ioane petriwiseuli varianti

moicavs saTnoebaTa kibis mxolod ZiriTad teqsts zogierT xelnawerSi

teqsts Tan erTvis TxuTmeti iambikuri strofi romelTagan pirveli

strofi akrostiqulia da ikiTxeba Semdegi saTauri SAcircdTaTAcircs vnebaTa

54

ars teqsti moicavs opoziciur wyvilebs ndash Svidi momakvdinebeli codva

da maTi sapirispiro saTnoebebi iv lolaSvilis varaudiT am teqstis

avtoric SesaZloa ioane petriwi iyos (petriwi 1968 255) SeniSnulia rom

saTnoebaTa kibisadmi SvidTaTvis vnebaTas darTva berZnul xelnawerTa

tradiciiT aris ganpirobebuli qarTul mwerlobaSi ki arsebobs

klemaqsisa da SvidTaTvis vnebaTas erTi da imave piris mier galeqsvis

tradicia (ioane petriwi anton kaTalikosi) (bezaraSvili 1987 133-134)

Svidi vnebis sakiTxs XVIII saukuneSi calke Txzulebebs uZRvnian

nikoloz Tbileli da kvipriane samTavneli (kekeliZe 1980 348-349 339)

yvela es teqsti SedgenilobiTa da TanmimdevrobiT sxvadasxvaa da erTi

wyarodan ar momdinareobs (bezaraSvili 1987 134)

anton kaTalikosis saTnoebaTa kibe moicavs ZiriTad teqsts

romelsac mosdevs oTxi akrostiquli iambikuri strofi bolo maTganis

kidurwerilobaSi ikiTxeba mwyemsisa mimarTca traqtati mwyemsisa

mimarTca moicavs aT strofs xolo mas mosdevs kvlav ori akrostiquli

iamburi strofi kidurwerilobiT ndash SvidTaTAcircs vnebaTa es da aqac

rogorc ioane petriwiseul variantSi saubaria Svid vnebaze da maT

sapirispiro saTnoebebze rogorc samecniero literaturaSia SeniSnuli

igi anton kaTalikosis originaluri Sromaa (bezaraSvili 1987 134 kukava

1978 30-34)

anton kaTalikosiseul da ioane petriwiseuli saTnoebaTa kibis

yoveli Tavi iwyebა originaluri strofebiT maTi Sinaarsi ZiriTadad

zogadia da gvacnobs im Temas razedac iqneba saubari ama Tu im TavSi

xolo safexurebis dasaTaurebas vkiTxulobT am strofebis

kidurwerilobaSi radganac magaliTad anton kaTalikosiseul

redaqciaSi Tavebs ar aqvT calke gamoyofili saTaurebi (mxolod

numeracia)

vardi ar mWnari ჶiali keTil sulnel

limena SuAgravebis oqroT arxrwnadTsakrebi

or-gzis Sedgoma satrfos namdAcirclsawyuris

tkbiluRlis tAcircrTAcircT sofliT gamoslvasagan g

55

ltolva aqaT RmrTiv iqa zenadmi mimyegravean9

anonimuri versiis TavTa raodenoba arasrulyofilia aq

warmodgenilia 30 Tavidan mxolod 12 (7 11 12 15 22 23 24 25 26 29 30)

da msgavsad antonis leqsiTi redaqciisa da sxva prozauli versiebisa

erTvis mokle Txzuleba mwyemsisa mimarT gansxvavebiT ioane petriwisa

da antonis leqsiTi redaqciebis Sedgenilobisa sadac TiToeul TavSi

10-11 iamburi (5-taepiani) strofia anonimur versiaSi nebismieria rogorc

iambur strofTa raodenoba ise strofSi taepTa raodenobac arc

gasaleqsad SerCeuli masala emTxveva sxva leqsiT redaqciebs

(bezaraSvili 1987 132-133)

ioane sinelis teqstis saTauridanve (klemaqsi-kibe) Cans saTnoebaTa

kibis struqturis specifika avtori iyenebs safexureobriv struqturas

raTa aCvenos sulieri aRmasvlis etapebi Tumca am mxriv igi novatori

ar aris ioane sinelamde origenem Tavis ocdameSvide homiliaSi

ricxvebis Sesaxeb Seadgina 42 safexuri romelze aRmasvla

aTavisuflebda adamians xorcieli survilebisagan naSromis struqturis

konstruirebisTvis kibis simbolos aqtiurad iyeneben sxva avtorebic

filon aleqsandrieli sirieli mamebi grigol noseli Tumca ioane

sinelis Sromis unikaluroba imaSi mdgomareobs rom masSi daxatulia

sulieri aRmasvlis uprecedentod masStaburi da srulyofili suraTi

(kordoCkini 2003 22-23)

mkvlevari jon dafi romelic ganixilavs saTnoebaTa kibis stilsa

da kompozicias yuradRebas amaxvilebs oTx ZiriTad dokumentze

romelsac nawarmoebis kompoziciis konstruirebisaTvis misi azriT

gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs esenia werili raiTis monastris

abatisgan ioane sinelisadmi miwerili ioane sinelis sapasuxo werili

sakuTriv teqsti da naSromis bolos darTuli mokle traqtati

mwyemsisa mimarT (ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΟΙΜΕΝΑ) mkvlevris azriT abati raiTelis

werili ara marto pirveli stimulia nawarmoebis kompoziciisTvis

aramed mas Semoaqvs nawarmoebis wardgenis TvalsazrisiT mniSnelovani

ori ZiriTadi idea kerZod a) mose rogorc mediumi RmerTsa da

9 teqstebs anton kaTalikosis redaqciidan safexurisa da muxlis miTiTebiT am da sxva SemTxvevaSic vimowmebT A-711 xelnaweridan

56

adamianebs Soris romelmac miiRo RvTis kanonebi b) bibliuri iakobis

cnobili sizmari ndash miwasa da samoTxes Soris aRmarTuli kibe

nawarmoebs asrulebs mokle traqtati mwyemsisa mimarT romelSic

ixateba idealuri ldquomwyemsisrdquo saxe es idealuri mwyemsi ki ndash abati

raiTelia aSkaraa rom nawarmoebis kompoziciur gamTlianebaSi

mniSvnelovan rols TamaSobs saTnoebaTa kibis Seqmnis iniciatori ndash

abati raiTeli nawarmoebi iwyeba misi weriliT da sruldeba traqtatiT

romelSi gansaxierebuli idealuri winamZRvari kvlav is aris ndash askvnis

mkvlevari (dafi 1999 3)

saTnoebaTa kibis struqturisa da semantikis urTierTmimarTebis

Sesaxeb arsebobs gansxvavebuli mosazrebebi kerZod k krumbaxeri teqsts

hyofs or nawilad I-XXIII safexurebi ndash mankierebebis daZleva da XXIV-

XXXL safexurebi - moraluri da Teologiuri saTnoebebis mopoveba

(krumbaxeri 1897 143ndash144) sxva azriT teqsti Sedgeba sami nawilisgan

soflidan gasvla (I-VII Tavebi) mankierebebTan brZola (VIII-XXIII Tavebi)

da qristianuli srulyofa (XXIV-XXX Tavebi) (desili 2002 103-104)

kalistos ueari teqsts yofs Semdegnairad soflidan gasvla (1-3 Tavebi)

saTnoebebis mopoveba (4-7 Tavebi) vnebebTan brZola romelic Tavis mxriv

iyofa a) vnebebi romlebic upiratesad arafizikuria (8-13 Tavebi)

fizikuri da materialuri vnebebi (14-17 Tavebi) arafizikuri vnebebi (18-23

Tavebi) umaRlesi saTnoebebi (24-26 Tavebi) dabolos RmerTTan SeerTeba

(27-30 Tavebi) (ueari 1982 13)

sakiTxis am mimarTulebiT warmarTvis kuTxiT sagulisxmoa kidev

erTi mosazreba romelsac yvelaze sarwmunod miiCnevs saTnoebaTa kibis

teqstis slavuri Targmanebis mkvlevari ara erTi statiisa da

monografiis avtori ndash tatiana popova mosamzadebel safexurebad

SeiZleba CaiTvalos pirveli Svidi Tavi Semdeg modis ndash codvili

cxovrebis uwmindurobisgan TviTganwmendisTvis moRvaweobaRwva a)

gulismier mankierebebTan brZola (VIII IX safexurebi) b) metyvelebasTan

dakavSirebul codvebTan brZola (X XI XII safexurebi) g)

xorcismiersxeulismier mankierebebTan brZola (XVI XVII safexurebi) d)

sulismier mankierebebTan brZola (XVIII-XXIII safexurebi) dabolos

moRvaweoba sulieri ganaxlebisTvis a) gulis ganaxlebisTvis (XXIV XXV

57

safexurebi) b) gonebis ganaxlebisTvis (XXVI XXVII XXVIII safexurebi) g)

nebis ganaxlebisTvis (XXIX XXX safexurebi) (germani 1854 42-43)

mkvlevari andrei kordoCkini Tavis sadoqtoro naSromSi sagangebo

Tavs uZRvnis saTnoebaTa kibis struqturas da Semdeg kanonzomierebas

xedavs I-III Tavebi ndash Sesavali samonastro cxovrebisaTvis IV Tavidan

teqstis ZiriTadi nawili miZRvnilia morCilebisadmi rac samonastro

cxovrebis qvakuTxedia da es nawili mTavrdeba XXVI TaviT ndash gansjisa da

gulisxmierebisaTvis bolo oTxi Tavi eZRvneba qristianul srulyofas

mkvlevaris azriT teqstis pirveli Tavebi xasiaTdeba intensiuri

asketuri brZoliT da sabaziso saTnoebebis mopovebiT maSin roca meore

etapisTvis damaxasiaTebelia mWvretelobiTi urTierToba RmerTTan rac

miRwevadia mxolod imaTTvis vinc gadalaxa vnebebi maSasadame praqsisi

da Teoria romelsac iyenebs kidec teqstSi ioane sineli aris

morwmunis sulier cxovrebaSi ori Tanmimdevruli etapi (kordoCkini 2003

22-24) bdquoaRmca-vfrindi saqmisa mier (πρᾶξις) da ganvisuene xedvisa mier

(θεωρία) da simdablisardquo (sineli 1965 56)

andrei kordoCkinis azriT kibis struqtura gvTavazobs sulieri

cxovrebis etapobriv Tanmimdevrul progress magram misi safexurebi

ar unda gavigoT rogorc mkacrad gansazRvrul-dadgenili

Tanmimdevroba miuxedavad imisa rom ioane sineli axasiaTebs calkeul

safexurebs gvaCvenebs mis mimarTebas winamaval an momdevno safexurTan

es ar gamoricxavs am vnebebis da saTnoebebis erTmaneTis paralelurad

daZlevisa an mopovebis perspeqtivas ubralod amgvari struqtura

miuTiTebs rom sulier cxovrebaSi progresi etapobrivi procesia da

SeuZlebelia mTliani kibis erTbaSad avla magaliTad safexuri locvis

Sesaxeb romelic moTavsebuliა teqstis dasasrulisken ar gulisxmobs

imas rom morwmunem ar unda ilocos ufro adreul safexurebzec

zogierT vnebasTan (magaliTad rogoricaa nayrovaneba) brZola ki

saWiroa yvela safexurze (kordoCkini 2003 27-28)

amrigad rogorc vxedavT saTnoebiTa kibis kompoziciur wyobasa

da struqturas specialur literaturaSi azrTa sxvadasxvaoba

gamouwvevia sxvaze metad sarwmunoa andrei kordoCkinis mosazreba rom

Txzulebis kompoziciis safexureobrivi sistema pirobiTia da is

58

gamoyenebulia sulieri aRmasvlis rogorc etapobrivi procesis Cvenebis

mizniT vfiqrob nawarmoebis pirvel da bolo TavebSi marTlac ikveTeba

garkveuli kanonzomiereba (vgulisxmob Sesaval Tavebs sadac saubaria

samonastro cxovrebisTvis aucilebel sabaziso saTnoebebze ndash soflidan

gasvlasa da misdami gulgrilobaze da bolo Tavebs sulieri

srulyofisa da RmerTTan SeerTebis mdgomareobaze) rac Seexeba

danarCen safexurebs maTi dayofa erTmniSvnelovnad saTnoebebis

mopovebis an mankierebebis daZlevis mixedviT marTebulad ar meCveneba

saqme isaa rom konkretuli vnebis daZleva TavisTavSi gulisxmobs

Sesabamisi am vnebis sapirispiro saTnoebis mopovebasac rasac mxars

uWers saTnoebaTa kibis teqsti nawarmoebis amgvari gaazreba erTi

safexuris sazRvrebSi moaqcevs aramarto konkretul mankierebasTan

brZolas aramed am mankierebis daZlevis gziT misi opoziciuri

saTnoebis mopovebasac ase magaliTad safexuri romelic miZRvnilia

ulmobelobisTvis aseve gulisxmobs lmobierebis mopovebasac romelic

miiRweva ulmobelobis vnebis daZleviT igive suraTia saTnoebaTaTvis

miZRvnil safexurebSic avtori erTsa da imave safexurSi gvaZlevs ormag

instruqcias ndash konkretuli saTnoebis mopovebisa da am saTnoebis

sapirispiro vnebasTan brZolis saSualebebze sainteresoa rom rig

SemTxvevebSi dasaTaurebaSic Cans es niuansi kalistos ueari mosazrebas

imis Taobaze rom saTnoebaTa kibeSi vnebebisadmi miZRvnil safexurTa

raodenoba Warbobs safexurebs saTnoebebze pasuxobs im Tavebze

miTiTebiT romelTa saTaurSive asaxula opoziciuri ndash vneba-saTnoeba ndash

wyvili kerZod merve safexuri ndash Περὶ ἀοργησίας καὶ πραότητος (misive

urisxvelobisaTAcircs da simSvidisa) meTerTmete safexuri ndash Περὶ πολυλογίας καὶ

σιωπῆς (Tqmuli wmidisa mamisa Cuenisa iovanesi dumilisaTAcircs da mraval-

metyuelebisa) meTxuTmete safexuri ndash Περὶ ἀφθάρτου ἐν φθαρτοῖς ἐκ καμάτων καὶ

ἱδρώτων ἁγνείας καὶ σοφροςύνης (misive uxrwnelisaTAcircs gaxrwnadTa Soris

SromaTagan da oflTa siwmidisaTAcircs da mrTelcnobobisa) (ueari 1982 14)

da sxva

saTnoebaTa kibis XVI safexuri beri sofroniusisa da arqimandrit

egnates mier gamocemul teqstebsa da meTiu raderis teqstSi

59

gansxvavebulia meTiu raderis teqstSi es safexuri miZRvnilia

vercxlismoyvareobisadmi (Περὶ φιλαργυρίας) xolo sofroniosisa da

arqimandrit egnates gamocemebis XVI TavSi gaerTianebulia meTiu

raderis teqstis momdevno XVII safexuric (Περὶ ἀκτημοςύνης)

(upovarebisaTvis) rac Seexeba qarTul Targmanebs eqvTime aTonelis

petre gelaTelis da ioane petriwis Targmanebi TavTa TanmimdevrobiT

mihyvebian meTiu raderis teqsts anu calk-calkea gamoyofili

vercxlismoyvareobisa da upovarebisadmi miZRvnili safexurebi am mxriv

sainteresoa anton kaTalikosis teqsti romelic XVI TavSi

gaerTianebulia aRniSnuli safexurebi (angarebisaTAcircs ese

upovarebisaTAcircs) rTuli saTqmelia ra motiviT cvlis anton kaTalikosi

TavTa Tanmimdevrobas (am msjelobas kidev ufro arTulebs is faqti rom

Cven xelT ar gvaqvs kritikulad dadgenili berZnuli teqsti romelSic

gaTvaliswinebuli iqneboda xelnawerTa sakmarisi raodenoba)

SesaZlebelia igi Tematurad awyvilebs am or Tavs Cem mier zemoT

Camoyalibebuli principis Tanaxmad (TiToeuli safexuri moicavs

rogorc vnebasTan brZolas aseve saTnoebebis mopovebasac da piriqiT)

faqtia rom sofroniosisa da arqimandrit egnates teqstebi antons xelT

ar eqneboda radganac SedarebiT gviandeli gamocemebia magram

dasaSvebia rom xelT hqonoda sxva rame saerTo wyaro

amrigad saTnoebaTa kibis teqstis safexurebis sistematizacia

rogorc vnebebTan brZola da saTnoebebis mopoveba pirobiTia ZiriTadad

konkretuli safexuris mxolod dasaTaurebas eyrdnoba da ar

iTvaliswinebs Sinaarsobriv mxares Sesabamisad viRebT teqstis

kompoziciis meqanikur (mxolod saTauris doneze) gaazrebas rasac

ewinaaRmdegeba teqstis mTliani semantika

nawarmoebis struqturuli Taviseburebis kidev erTi Cemi azriT

mniSvnelovani sakiTxia saTnoebaTa kibis Tavebis Tanmimdevroba

arsebobs ori ZiriTadi mosazreba zarinis (Зарин СМ) azriT safexuridan

safexurze gadasvlisas xSirad rTulia logikuri Tu fsiqologiuri

Tanmimdevrulobis danaxva da arc safexurebs Soris sazRvaria mkacrad

dadgenili (popova 201133) sxva mosazrebiT ki teqtis agebulebas

safuZvlad udevs mkacri logikuri Tanmimdevrulobis gancda da mis

60

saerTo kompoziciaSi devs sulieri aRmasvlis idea (proxorovi 1985 254)

ioane sineli iesos cxovrebis wlebis analogiiT Seqmnili nawarmoebis

kompoziciaSi mkveTrad mijnavs safexurebs erTmaneTisgan da

amavdroulad kravs maT erT mTlianobad rogorc wesi maRalmxatvruli

saxeebis saSualebiT da nawarmoebis mTavar ideaze (swrafva nebis

srulyofilebisken) daqvemdebarebiT amaSi mdgomareobs avtoris didi

damsaxureba da nawarmoebis kompoziciis originaloba (popova 2011 34-35)

teqsti aCvenebs sulieri cxovrebis gansxvavebul aspeqtebs maT

urTierTkavSirSi ioane sineli erTi mxriv saubrobs calkeul vnebebsa

da saTnoebebze da meore mxriv ganixilavs maT warmoSobas safuZvels

an kidev Sedegs da gvaZlevs erTgvar instruqciebs

sakiTxis Seswavlis istoriisa da saTnoebaTa kibis safexurebis

semantikuri urTierTmimarTebis problemis ganxilvis Semdeg Cven winaSe

aranakleb saintereso sakiTxebi wamoiWreba ra urTierTmimarTebebs

amyareben saTnoebaTa kibis teqstis qarTuli Targmanebi rogoria maTi

struqtura amJRavneben Tu ara gansxvavebebs Cven xelT arsebul berZnul

teqstebTan

rogorc aRvniSneT saTnoebaTa kibis eqvTime aToneliseuli

Targmanis ena sadisertacio naSromis farglebSi Seswavlili aqvs

profesor meri cincaZes (cincaZe 1965) igi sxva problemur sakiTxebTan

erTad exeba qarTuli Targmanis struqturul Taviseburebebsac mokled

Camovayalibeb am mimarTulebiT Catarebuli kvlevis Sedegad gamovlenil

arsebiT struqturul gansxvavebebs mines krebulSi dabeWdil berZnul

teqstsa da eqvTime aToneliseul Targmans Soris

berZnul teqstSi calke XXIII Tavad aris gamoyofili Περὶ τῆς

ἀκεφάλου ὑπερηφανίας (ampartavanebisaTvis) romelic sinadvileSi unda iyos

XXII Tavis Semadgeneli nawili sadac saubaria cudad-mzuaobrobaze anu

qedmaRlobaze (Περὶ τῆς πολυμόρφου κενοδιξίας) ioane sineli teqstSic

miuTiTebs rom ampartavneba da cudad-mzuaobroba mas erT vnebad miaCnia

amitom mosalodnelia rom avtori mas calke ar gamoyofda XXIII Tavi

sadac Setanilia aRniSnuli nawili dasaTaurebulia Semdegnairad

gamouTqumelTa gulis-sityuaTaTAcircs gmobisaTa mkvlevari fiqrobs rom es

Semdegdroindel gadamwerTa Secdoma unda iyos rasac eqvTime aToneli

61

qarTul TargmanSi asworebs da XXII TavSi aerTianebs orive nawils es

ldquoSecdomardquo petre gelaTelsac aqvs SeniSnuli Tumca mainc misdevs

berZnul teqsts da aRniSnuli Tavi XXIII safexurSi Seaqvs eqvTime

aTonelis anderZSi vkiTxulobT Semdegs ldquoTavni viTarca aqa iyvnen egre

dasxeniT rameTu meca viTarca mipovnian egreT damisxnian yovelni

wiTliTardquo ndash swored am anderZis safuZvelze mkvlevari askvnis rom

romeliRac berZnul xelnawerSi romliTac eqvTime aToneli

sargeblobda Tavebis mimdevroba ar iyo areuli (cincaZe 1965 45-47)

aRniSnuli faqti erTi mxriv uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli

teqstis rekonstuqciisaTvisac radganac eqvTime aTonelis Targmanis

struqtura ar misdevs Cven xelT arsebul aqamde gamocemul arc erT

berZnul teqsts da aSkarad eyrdnoba XI saukuneSi arsebul gansxvavebul

xelnawers (an xelnawerebs) meore mxriv eqvTime aToneli aSkarad

miuTiTebs rom mas xelT aqvs dedani romelSic TavTa Tanmimdevroba

isevea organizebuli rogorc mis teqstSi amasTanave eqvTimes

SeniSvnidan isic irkveva rom man icis sxva berZnuli teqstis arsebobis

Sesaxeb romelSic TavTa Tanmimdevroba sxvagvaria rom ara avtoris

remarka SesaZloa eqvTime aToneliseuli saTnoebaTa kibis struqturis

ldquogadaxrardquo Cven xelT arsebuli berZnuli teqstebisgan agvexsna rogorc

eqvTime aTonelis Taviseburi mTargmnelobiTi meTodi bevr SemTxvevaSi

specialur literaturaSi gavrcelebuli mosazreba eqvTime aTonelis

mTargmnelobiT meTodTan dakavSirebiT (kleba-metebis principi) eyrdnoba

misi Targmanebis arakritikul teqstTan Sedarebis safuZvelze miRebul

daskvnebs ukanasknelma kvlevebma kerZod ki profesor elguja

xinTibiZis specialurma gamokvlevam eqvTime aTonelis ori Targmanis

berZnul teqstTan mimarTebis Taobaze gamoavlina is meTodologiuri

Secdoma rac eqvTime aToneliseuli Targmanis arakritikul berZnul

teqstTan Sedarebisas iCens Tavs (xinTibiZe 1969144-151) am sakiTxTan

dakavSirebiT aseve sagulisxmoa teqstze darTul TargmanebaTa sakiTxi

eqvTime aTonelis teqstze darTul TargmanebaTa Seswavlis safuZvelze

m cincaZe gamoavlens qarTul teqstSi sqolioebs romelTac berZnulSi

Sesatyvisi ar moepovebaT mkvlevris azriT qarTvel mTargmnels xelT

hqonia sqolioTa sxva variantebi misive SeniSvniT eqvTime aTonelis

62

Targmans berZnuli teqstisgan gansxvavebul zogierT adgilSi gverdSi

udgas petre gelaTelis redaqciac am faqtze dayrdnobiT mkvlevari

askvnis rom am ori Targmanis erTnairi adgilebi romliTac isini

Sordebian berZnuls saeWvoa rom gaCeniliyo orive mTargmnelTan

erTmaneTisgan damoukideblad SesaZloa ori varaudis daSveba a) maTi

wyaroa romeliRac sxva berZnuli xelnaweri gansxvavebuli im

xelnawerebisgan romelic safuZvlad daedo meTiu raderis teqsts b)

SesaZloa petre gelaTeli Targmanis procesSi iSveliebda eqvTime

aTonelis redaqcias g) zogierTi adgilis mixedviT ki romlebiTac

eqvTime aTonelis Targmani Sordeba berZnul versias (Sesabamisad petre

gelaTelis teqstsac) SeiZleba davaskvnaT rom qarTveli mTargmnelebi

sxvadasxva berZnuli xelnawerebidan Targmnidnen teqsts (cincaZe 1965 55)

sadisertacio naSromis sxva Tavebis (struqtura stili terminologia

simbolika) saWiroebidan gamomdinare petre gelaTelis teqstis meTiu

raderis teqstTan mimarTebis kvlevam gamoavlina rom mTargmneli

TiTqmis sityvasityviT mihyveba berZnul dedans amdenad ar arsebobs

safuZveli vifiqroT rom mas xelT hqonda meTiu raderis teqstisgan

gansxvavebuli xelnaweri ufro savaraudoa rom petre gelaTeli

icnobda eqvTime aTonelis teqsts da SigadaSig (mag sqolioebis

SemTxvevaSi) sargeblobda kidec

rac Seexeba poetur Targmanebs isini met struqturul

Taviseburebas iCenen

saTnoebaTa kibis mesame safexurSi Περὶ ξενιτείας (ucxoebisaTvis)

ioane sinels Seutania swavleba sizmarTa Sesaxeb da gamouyvia igi

calke qveTavad (Περὶ ἐνυπνίων ἀκολουθούντων εἰσαιγογικοῖς) numeraciis gareSe

asea qarTul prozaul TargmanebSic eqvTime aToneli ndash ucxoebisaTAcircs

romelsa Sina ityAcircs sizmarTaTAcircsca cudTa petre gelaTeli ndash misive

ucxoebisaTAcircs (sizmarTaTAcircs sizmarTami SedgomilTaTAcircs SeyvanebadTaAacutesa

anton kaTalikosiseul poetur variantSi sizmarTaTvis gamoyofilia

calke damoukidebel Tavad romelsac iseve rogorc sxva Tavebs win

uZRvis anton kaTalikosis Sesavali kidurwerilobiT gaformebuli

originali strofi xolo safexuri moicavs sxva Tavebis msgavsad aT

iambur strofs anu anton kaTalikosi am Tavs qmnis rogorc

63

damoukidebel srulfasovan safexurs da mosalodneli iyo kidec rom

igi gamoeyo Semdeg meoTxe safexurad Tumca avtori aRniSnul Tavs

numeracias ar aniWebs da Semdeg meoTxe safexurad tovebs Tavs

morCilebisaTvis wmidisa iseve rogorc es prozaul TargmanebSi da

berZnul teqstebSia amitom Tavebis mimdevroba SenarCunebulia da

mihyveba berZnul da qarTul prozaul teqstebs anton kaTalikosisgan

gansxvavebiT ioane petriwiseul saTnoebaTa kibeSi sizmarTaTAcircs calke

meoTxe safexurad aris gamoyofili amitomac Tavebis Tanmimdevroba

gansxvavebulia sxva yvela danarCeni teqstisgan es gansxvaveba swordeba

teqstSi mecxre ndash meaTe Tavebis ZAcircris-AtildesenebisaTAcircs da ZAcircris-zraxvisaTAcircs

gaerTianebiT erTi saTauris ndash ZAcircris-zraxvisaTAcircs qveS amgvarad berZnul

da naTargmn teqstebSi calk-calke gamoyofili ori sxvadasxva

safexuris gaerTianebiT avtori asworebs TavTa mimdevrobas (romelic

airia sizmarTa Sesaxeb Tavis calke gamoyofiT) danarCeni teqstebis

mixedviT

saTnoebaTa kibis XVI safexuri Περὶ φιλαργυρίας rogorc zemoT ukve

aRiniSna ioane sinels miuZRvnia vercxlismoyvareobisaTvis asea es

Txzulebis qarTul variantebSic anton kaTalikoss ki am TavSi

angarebisaTAcircs ese gauerTianebia Semdegi safexuric ndash upovarebisaTAcircs

msgavsad beri sofroniusis da arqimandrit egnates mier gamocemuli

teqstebisa samagierod calk-calke Tavebad (XXI-XXII Tavebi) dauyvia

cuddideboba da zesTmCenobisaTAcircs rogorc zemoT vnaxeT eqvTime

aToneli am or Tavs aerTianebs petre gelaTelTan ki zesTmCenobisaTAcircs

Setanilia Semdeg XXIII safexurSi (misive gamouTqumelTaTAcircs

gulissityuaTa gmobisaTa) iseve rogorc patrologia grekaSi dabeWdil

berZnul teqstSi Περὶ τῆς ἀκεφάλου ὑπερηφανίας ἐν ῷ καὶ περὶ ἀκαθάρτων λογισμῶν τῆς

βλασφημίας anton kaTalikosis teqsti am SemTxvevaSi bolomde arc petre

gelaTelis Targmans misdevs igi samive Tavs calk-calke gamohyofs XXI

Tavi ndash cuddideboba XXII ndash zesTmCenobisaTAcircs XXIII ndash gmobisaTvis aqve

unda SevniSnoT rom antoniseuli teqstis safexurebis Tanmimdevroba am

SemTxvevaSic misdevs sofroniusis teqsts sadac aseve calk-calkea

gamoyofili samive zemoT aRniSnuli safexuri amdenad antonis teqstis

struqtura zustad emTxveva sofroniusis mier konstantinepolSi

64

dabeWdili da arqimandrit egnates mier gadamuSavebuli teqstebis

struqturas zemoT ukve aRvniSne rom es teqstebi gviandeli periodisaa

rac gamoricxavs antonisgan aRniSnuli gamocemebis codnas maSasadame

antoniseuli teqstis struqturaze msjelobisas SesaZlebelia ori

varaudis daSveba 1) antoni azrobrivad awyobs safexurebis

Tanmimdevrobas kerZod aerTianebs XVI-XVII safexurebs romelic

miZRvnilia angarebisa da upovarebisaTvis Tematurad am safexurebis

gaerTianeba aSkarad logikuria radgan ioane sineli sxva SemTxvevaSi ar

yofs calk-calke Tavebad saTnoebas da am saTnoebis sapirispiro vnebas

magaliTad nayrovanebisadmi miZRvnil safexurSi igi saubrobs marxvis

saTnoebazec da calke ar gamoyofs marxvis safexurs da aS rac Seexeba

XXI XXII XXIII Tavebs zesTmCenobis Sesaxeb safexuris gamoyofa

gmobisadmi miZRvnili safexurisgan bunebrivad Cans xolo

cuddidebobisa da zesTmCenobis erTmaneTisgan gamijvna SesaZloa

avtors dasWirda cota zemoT darRveuli TavTa raodenobis aRsadgenad

raTa jamSi mieRo 30 safexuri 2) savsebiT dasaSvebia aseve rom anton

kaTalikoss xelT hqonoda CvenTvis ucnobi rame sxva wyaro romelSic

TavTa Tanmimdevroba swored ise iqneboda organizebuli rogorc man da

cota mogvianebiT am teqstis gamomcemlebma berma sofroniusma da

arqimandritma egnatem daalages aqve unda aRiniSnos isic rom Cem mier

Catarebulma specialurma kvlevam anton kaTalikosis teqstis ZiriTad

wyarod gamoavlina petre gelaTelis Targmani (aseve icnobs da zog

SemTxvevaSi eyrdnoba eqvTime aTonelis da ioane petriwis teqstebsac)

amdenad Tuki davuSvebT rom anton kaTalikoss xelT hqonda rame sxva

wyaro savaraudod igi gamouyenebia oden Tavisi teqstis struqturuli

organizebisaTvis

naTqvamis sailustraciod da ukeT aRsaqmelad aqve gTavazobT

erTgvar sqemas ndash paralelurad dalagebul saanalizo TavTa saTaurebs

berZnul teqstebsa da qarTul TargmanebSi

eqvTime

aToneli

petre gelaTeli anton

kaTalikosi

ioane

petriwi

Patrologiae

Cursus

Completus

Series Graeca

Vol 88

65

1

a

b 1

a soflisa

amis

amaoAacutesa

ganSorebis

aTAcircs

gamosvlisaTAcircs

sofliT

sofliT

gamosvlasag

an

gamosvlis

aTAcircs

sofliT

ese

Περὶ ἀποταγῆς

Βίου

2

bsiZulvili

saTAcircs

soflisa da

saqmeTa

misTa

misive

umzrunvelobisa

TAcircs

uzrunvelo

bisaTvis

ar

siyuaruli

saTAcircs

soflisa

Περὶ

ἀπροσπαθείας

ἤγουν ἀλυπίας

3

g

ucxoebisaTAcirc

s

romelsa

Sina ityAcircs

sizmarTaTAcircs

ca

cudTa

misive

ucxoebisaTAcircs

(sizmarTaTAcircs

sizmarTami

SedgomilTaTAcircs

SeyvanebadTaAacutesa)

ucxoebisaT

vis

ucxoebisa

TAcircs

Περὶ ξενιτείας

Περὶ ἐνυπνίων

ἀκολουθούντ

ων

εἰσαγωγικοῖς

sizmarTaTv

is

4

S) wamebis

a

misTAcircs

romeli

iqmnebis

morCilebisa

meoTxe

aRsavali

netarisaTAcircs da

maradis

Atildesenebulisa

morCilebisa

4 Tavi ndash

morCilebis

aTvis

wmidisa

sizmarTaT

Acircs

Περὶ τῆς

μακαρίας καὶ

ἀειμνήστου

ὑπακοῆς

66

mier

5

e

sinanulisa

TAcircs

romelsa

Sina ityAcircs

dilegisa

misTAcircs

misive mexuTe

aRsavali

sinanulisaTAcircs

zrunvilisa da

WeSmaritisa

gancxadebulad

sinanulisa

Tvis es

morCilebi

saTAcircs es

Περὶ

μετανοίας

μεμεριμνημέν

ης καὶ

ἐναργοῦς ἐν ᾖ

καὶ Βίος τῶν

ἁγίων

καταδίκων καὶ

περὶ τῆς

φυλακῆς

6

v

AtildesenebisaTAcirc

s

sikudilisa

misive

AtildesenebisaTAcircs

sikudilisa

xsenebisa

sikudilisa

sinanulis

aTAcircs ese

arisve

Περὶ μνήμης

θανάτου

7

z codvaTa

ganmwmedel

isa

gloisaTAcircs

misive

sixarulis

moqmedisa

gloisaTAcircs

glovisaTAcircs

AtildesenebisaT

Acircs

sikudilis

a

Περὶ τοῦ

χαροποιοῦ

πένθους

8

Agrave

urisxvelob

isaTAcircs

misive

urisxvelobisa

TAcircs da

simSvidisa

urisxuelob

isaTvis

glovisaTAcirc

s

Περὶ

ἀοργησίας καὶ

πραότητος

9

T

Zacircris-

AtildesenebisaTAcirc

s

misive

ZAcircrisAtildesenebisaT

Acircs

TAcircs

Zacircrisxsenebi

sa

urisxvel

obisaTAcircs

Περὶ

μνησικακίας

i

Zacircris-

misive

ZAcircriszraxvisaT

Zacircriszraxvi

sa

Zacircris-

zraxvisaT

Περὶ

καταλαλιᾶς

67

10

zraxvisaTAcirc

s

Acircs

Acircs

11

ia

Tqmuli

wmidisa

mamisa

Cuenisa

iovanesi

dumilisaTAcirc

s da

mraval-

metyuelebi

sa

misive

mravalmetyuele

bisaTAcircs

dumilisaTv

is

dumilisaT

Acircs

Περὶ

πολυλογίας

καὶ σιωπῆς

12

ib

tyuvilisaT

Acircs

misive

tyuilisaTAcircs

sarcxAcircnlis

aTAcircs

yovlisa

tyuvilisa

TAcircs

67avit67t

saxed

Περὶ ψεύδους

13

ig

mowyinebisa

TAcircs

misive

mowyinebisaTAcircs

mowyinebisa

Tvis

(kidurweri

li antoni)

mowyinebis

a

Περὶ

ἀκηδίας

14

id

nayrovanebi

saTAcircs

misive yovlad

ganTqmulisaTAcircs

da dedoflisa

borotisa

novagTmoyua

rebisaTAcircs

nayrovaneb

isaTAcircs

Περὶ τῆς

παμφίλου καὶ

δεσποίνης

πονηρᾶς

68

muclisa γαστρός

15

Tqmuli

misive

uxrwnelisa

misTAcircs

SromaTamie

r oflTa

gaxrwnadTa

kacTa mier

mogebulisa

siwmidisa

da

qalwulebis

aTAcircs

misive

uxrwnelisaTAcircs

gaxrwnadTa

Soris

SromaTagan da

oflTa

siwmidisaTAcircs

da

mrTelcnobobis

a

mrTelcnobi

erisa

siwmidisaTAcirc

s

siwmidisa

TAcircs

Περὶ

ἀφθάρτου ἐν

φθαρτοῖς ἐκ

καμάτων καὶ

ἱδρώτων

ἁγνείας καὶ

σωφροςύνης

16

iv

vercxlis-

moyuarebisa

TAcircs

misive

vercxlismoyua

rebisaTAcircs

angarebisaT

Acircs ese10

vercxlis-

moyuarebis

aTAcircs

Περὶ

φιλαργυρίας

iz

upovarebisa

TAcircs

misive

upovarebisaTAcircs

ulmobelob

isaTAcircs da

gulჶicxel

upoarebisa

TAcircs

Περὶ

ἀκτημοσύνης

10 upovarebisaTvis miZRvnili safexuric gaerTianebulia amave TavSi msgavsad beri sofroniusis gamocemuli teqstisa da sxva axalberZnuli redaqciebisa Sdr Περὶ φιλαργυρίας (Καθὼς καὶ περὶ ἀκτημοσύνης) - Tavebs vuTiTebT parakletis monastris mier momzadebuli axalberZnuli teqstidan

69

17

obisa es

18

iAgrave

ulmobelob

isaTAcircs

misive

ugrZnobelobis

aTAcircs mermeca

mkudrobisa

sulisa da

sikudilisa

gonebisa

pirvel

sikudilisa

sxeulisaAacutesa

Zilisa

locvisa da

ჶsalmunebi

sa

Sesakrebel

sa Sina

gul-

ficxelob

isaTAcircs

Περὶ

ἀναισθησίας

ἤγουν

νεκρώσεως

ψυχῆς καὶ

θανάτου νοὸς

πρὸ θανάτου

σώματος

19

iT

galobisaTAcirc

s

krebulTa

Soris

misive

ZilisaTAcircs da

locvisa da

SesakrebelTa

Atildesenebisa

TacircmRviZareb

isa

Zilisa Περὶ ὕπνου

καὶ

προσευχῆς

καὶ τῆς ἐν

συνοδίᾳ

ψαλμῳδίας

20

k

mRAcircZarebisa

TAcircs

misive

mRAcircZarebisTAcircs

sxeulebrisa da

viTar jer-ars

moslvaAacute amissa

momarT

moSiSebisaT

Acircs

mRviZareba

i

Περὶ

ἀγρυπνίας

σωματικῆς

πῶς διὰ

ταύτης γίνεται

ἡ τοῦ

πνεύματος

καὶ πῶς δεῖ

ταύτην

μετιέναι

70

21

Tqumuli

missive

moSiSebisaTAcircs

misive

moSiSebisaAcircs

cuddidebob

a11

moSiSebisa

TAcircs ars

Περὶ τῆς

ἀνάνδρου

δειλίας

22

Tqumuli

wmidisa mamisa

Cuenisa

iovanesi

cudad ndash

mzuaobrebisa

TAcircs

(ampartavanebi

saTAcircs)

misive

cuddidebobisa

TAcircs

zesTmCenobi

saTAcircs12

cudad-

mzuaobrob

is

Περὶ τῆς

πολυμόρφου

κενοδιξίας

23

kg

Tqmuli

misive

gamouTqume

lTa

gulis-

sityuaTaTAcirc

s

gmobisaTa

misive

zesTmCenobisaT

Acircs

misive

gamouTqumelTa

TAcircs

gulissityuaTa

gmobisaTa (am

nawils iseve

rogorc

berZnulSi ara

aqvs saTvalavi)

gmobisaTvis

13

gmobisaTAcircs

ars

Περὶ τῆς

ἀκεφάλου

ὑπερηφανίας

ἐν ᾧ καὶ περὶ

ἀκαθάρτων

λογισμῶν τῆς

βλασφημίας

kd misive simSvidisaT simSAcircdisa Περὶ

11

Sdr ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΠΡΩΤΟΣ Περὶ κενοδοξίας 12

Sdr ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ Περὶ ὑπερηφανείας 13

Sdr ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΤΡΙΤΟΣ Περὶ λογισμῶν βλασφημίας

71

24

simSvidisaT

vis

da

siwrfoebis

a

simSvidisaTAcircs

da simartivisa

da umankoebisa

71avit

siborotisa

Acircs

simartivisa

umankoebisa

da

sidrkoisa

TAcircs

siwrfoebi

sa da

umankoebis

a

πραότητος

και

ἁπλότητος

καὶ ἀκακίας

καὶ πονηρίας

σεσοφισμένων

καὶ οὐ

φυσικῶν

25

ke

simdablisa

TAcircs

misive

vnebaTwarmwymed

elisa maRlisa

mdabalmzraxve

lobisaTAcircs

uxilaviTa

grZnobiTa

mdabamzraxu

AgravelobisaTAcircs

maRlisa ese

simdablis

aTAcircs

Περὶ τῆς τῶν

παθῶν

ἀπωλείας τῆς

ὑψίστου

ταπεινοφροςύν

ης ἀοράτῳ

αἰσθήσει

ἐγγινομένηςmiddot

ὃς ἀνάβασιν

ἴσχυσεν

θαρσείτω τὸν

διδάσκαλον

γὰρ Χριστὸν

μιμηςάμενος

σέσωσται

26

kv

gankiTxvisa

TAcircs

da

gulisAtildemis-

yofisaTAcircs

Mmisive

gansjisaTAcircs

gulisistyuaTa

da vnebaTa da

saTnoebaTaAacutesa

misive Taovan

qmnaAacute

SemkueTebiTi

ganssjisaTAcirc

s

gankiTxva

Tavisa

Περὶ

διακρίσεως

λογισμῶν καὶ

παθῶν καὶ

ἀρετῶν

Περὶ

διακρίσεως

εὐδιακρίτου

72

winaTqumulTa

sityuaTa

misTaAacute

27

kz

dayudebisa

TAcircs

da

ganSorebisa

da

dacvisaTAcircs

gonebisa

misive

samRvdeloAacutesaT

Acircs myudroebisa

sxulisa da

sulisa

myudroebisa

TAcircs ulisa

da

sxeulisaca

dayudebisa

AtildeorcTa

da sulTa

Περὶ τῆς ἱερᾶς

σώματος καὶ

ψυχῆς

ἡσυχίας

Περὶ

διαφορᾶς

καὶ

διακρίσεως

ἡσυχιῶν

28

kAgrave

locvisaTAcircs

gonebiTa

Semokrebul

iTa

misive

samRvdeloAacutesaT

Acircs da dedisa

saTnoebaTaAacutesa

netarisa

locvisa

72avit72

SinaAacutesaTAcircs

gonierisa da

grZnobadisa

wardgomisa

helliphelliphellip

locvisaT

Acircs da

sagonebisa

keTils

dgomisaTAcirc

s

Περὶ τῆς ἱερᾶς

καὶ μητρὺς

τῶν ἀρετῶν

τῆς μακαρίας

προσευχῆς

καὶ περὶ τῆς

ἐν αὐτῇ

νοερᾶς καὶ

αἰσθητῆς

παραστάσεως

kT

uvnebelobi

saTAcircs

misive

queyaniszedaAacutesa

TAcircs cisa

RmrTivmsgavsisa

uvnebelobisa

da sisrulisa

uvnebelobi

saTAcircs

wmidisa

uvnebelob

isaTAcircs ese

Περὶ τοῦ

ἐπιγείου

οὐρανοῦ τῆς

θεομιμήτου

ἀπαθείας καὶ

τελειότητος

73

29

da

aRdgomisaTAcircs

sulisa pirvel

zogadisa

aRdgomisa

καὶ

ἀναστάσεως

ψυχῆς πρὸ τῆς

κοινῆς

ἀναστάσεως

30

l

siyuarulis

aTAcircs da

sarwmunoebi

sa da

sasoebisa

misive

TanSemkrvelisa

TAcircs

saTnoebianisa

samobisa

saTnoebaTa

Sina

saTnoebiTi

samobisaTAcircs

sarwmunoe

bisaTAcircs

Περὶ τοῦ

συνδέσμου τῆς

ἐναρέτου

τριάδος ἐν

ἀρεταῖς

rTulia msjeloba (garda im SemTxvevisa sadac Cans avtoris

ganzraxva nawarmoebis struqturis cvlilebisas da razec zemoT ukve

visaubreT) Tu ra motivi udevs safuZvlad teqstis qarTveli avtorebis

gadawyvetilebas daSalon an gaaerTianon teqstSi erTmaneTisgan sakmaod

mkafiod gamijnuli safexurebi

amgvarad warmodgenili kvleva Semdegi daskvnebis gamotanis

saSualebas gvaZlevs

1 saTnoebaTa kibis teqstis safexurebis sistematizacia ar

daiyvaneba oden vnebebTan brZolasa an saTnoebebis mopovebaze amgvari

dayofa metad calsaxaa da ZiriTadad konkretuli safexuris mxolod

dasaTaurebaze dayrdnobasa da misi Sinaarsobrivi mxaris

gauTvaliswineblobaze miuTiTebs Sesabamisad viRebT teqstis

kompoziciis meqanikur (mxolod saTauris doneze) gaazrebas rasac

ewinaaRmdegeba teqstis mTliani semantika

2 saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebi Tavebis Tanmimdevrobis

mixedviT Semdeg Taviseburebas iCenen petre gelaTelis Targmani misdevs

mines krebulSi dabeWdil berZnul teqsts eqvTime aToneliseuli

74

Targmani ki struqturis mixedviT ar mihyveba aqamde gamocemul arc erT

berZnul teqsts da amis mizezad igi sxva dednis arsebobas asaxelebs es

faqti uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli teqstis

rekonstuqciisaTvisac amasTanave eqvTimes SeniSvnidan isic irkveva rom

man icis sxva berZnuli teqstis arsebobis Sesaxeb romelSic TavTa

Tanmimdevroba sxvagvaria rom ara avtoris remarka SesaZloa eqvTime

aToneliseuli saTnoebaTa kibis struqturis ldquogadaxrardquo Cven xelT

arsebuli berZnuli teqstebisgan agvexsna rogorc eqvTime aTonelis

Taviseburi mTargmnelobiTi meTodi bevr SemTxvevaSi specialur

literaturaSi gavrcelebuli mosazreba eqvTime aTonelis

mTargmnelobiT meTodTan dakavSirebiT (kleba-metebis principi) eyrdnoba

misi Targmanebis arakritikul teqstTan Sedarebis safuZvelze miRebul

daskvnebs

3 poeturi teqstebis Tavebis mimdevroba gansxvavdeba orive

naTargmni prozauli teqstisgan am mxriv sainteresoa anton

kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibe romelic struqturulad zustad

emTxveva konstantinepolSi 1883 wels beri sofroniusis mier gamocemul

teqsts es faqti orgvari varaudis daSvebis saSualebas gvaZlevs 1)

antoni azrobrivad awyobs safexurebis Tanmimdevrobas 2) savsebiT

dasaSvebia aseve rom anton kaTalikoss xelT hqonoda CvenTvis ucnobi

rame sxva wyaro romelSic TavTa Tanmimdevroba swored ise iqneboda

organizebuli rogorc man da cota mogvianebiT am teqstis sxva

gamomcemlebma sofroniusma da arqimandritma egnatem daalages

75

amp 2 saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis stilis

zogierTi sakiTxi

bizantiur esTetikaSi mSvenierebis cnebam gamomsaxvelobiTi

formebidan saRvTo SinaarsSi gadainacvla marTalia igi klasikur

esTetikaSi ara marto formas aramed amaRlebuli azris mSvenierebasac

gulisxmobda magram qristianul esTetikaSi mas saRvTo azris saRvTo

mSvenierebis gamoxatvis funqcia daekisra maSasadame gadainacvla

ontologiur gnoseologiur eTikur sferoSi miuxedavad imisa rom

umaRles pirvel saRvTo sibrZnesTan dapirispirebiT uaryofilia

ritorikis garegnuli esTetikuri samkaulebi maTi gamoyeneba daSvebulia

isev RvTismetyvelebisaTvis da mxolod da mxolod misi samsaxurisTvis

misi ukeT warmoCenis mizniT qristian avtorTa aseTi Sexedulebebi

gamoxatavs maT antinomiur damokidebulebas movlenebisadmi rac

bizantiuri esTetikisaTvis iyo damaxasiaTebeli amdenad garegnuli

esTetikuri mSveniereba faseulia mxolod saRvTosTan

transcendenturTan damokidebulebaSi (bezaraSvili 2004 536-540 586)

ioane sinelis teqsti gamoirCeva maRali poeturobiTa da stiluri

mravalferovnebiT (popova 2011 50) vfiqrobT klasikuri siuJetis

ararsebobis gamo esTetikuri siamovnebis miniWebis funqcia akisria

mTlianad stilsa da enas amitom sadisertacio naSromis winamdebare

paragrafSi SevecdebiT mokled mimovixiloT saTnoebaTa kibis stilis

zogierTi sakiTxi da am WrilSi qarTuli Targmanebis ndash mxatvruli

mxare radganac samecniero literaturaSi SeniSnulia aseve rom

berZnul teqsts Tavisi mxatvruli RirebulebiT arc qarTuli Targmanebi

CamorCebian klemaqsi warmoadgens SesaniSnav Txzulebas avtori

brwyinvale sentencia-aforizmebiT mxatvruli gamosaxvis xerxebiT ndash

saocari Sedareba-metaforebiT dapirispirebebiT gameorebebiTa Tu

mignebuli paralelebiT romlebic saerToa berZnuli da qarTuli

redaqciebisaTvis gadmogvcems saTqmels (cincaZe 2008 82) nawarmoebis

amouwuravi potencialidan gamomdinare sakiTxis srulad Seswavla erTi

paragrafis farglebSi bunebrivia warmoudgenelia am SemTxvevaSi Cveni

amocana mdgomareobs teqstis mxatvrul Rirebulebaze zogadi

warmodgenis SeqmnaSi radganac vfiqrobT medievalur samyaroSi

76

saTnoebaTa kibis popularobis ganmsazRvreli erT-erTi mniSvnelovani

faqtori swored nawarmoebis stili iyo

ritorikuli figurebidan da tropuli metyvelebis formebidan

romelTac xSirad mimarTavs ioane sineli gamovarCev epiTets Sedarebas

personifikacias hiperbolas gradacias ritorikul SekiTxvas

gameorebas anastrofs epanaforas antiTezas paromoions hendiadiss

paronomasias rac Seexeba teqstis qarTul Targmanebs orive qarTul

prozaul redaqciaSi Cans mTargmnelTa Zalisxmeva SeinarCunon

originali teqstis maRalmxatvruli stili Tumca rogorc

mosalodnelic iyo petre gelaTelis Targmani Sesrulebuli gelaTis

literaturuli skolis normebis Sesabamisad ufro axlos dgas berZnul

teqstTan vidre eqvTime aTonelis romelic qarTuli enisTvis metad

bunebriv konstruqciebs arCevs

samecniero literaturaSi SeniSnaven rom saTnoebaTa kibeSi

bunebrivad aris CarTuli xalxuri metyvelebidan aRebuli aforistuli

gamonaTqvamebi da amgvar formebs Tavad ioane sinelic qmnis (popova 2011

53-54) ἀνὴρ σιωπηλὸς φιλοσοφίας υἱὸς (712D) ldquomamakaci mdumare

filosofosobisa Zerdquo (A-39 44v) ldquokaci mdumare Svili ars sibrZnisaAacuterdquo

(sineli 1965 103) χωρὶς δοκιμῆς ὁ χρυςὸς οὐ τελειοῦταιrdquo (696A) ldquoTAcircnier

gamocdilebisa oqroAacute arsrul iqnebisrdquo (34v) ldquooqroAacuteca gamoucdelad ara-

ve srul iqmnebisrdquo (sineli 1965 78)

struqturidan gamomdinare teqsti mTlianobaSi SeiZleba ganvixiloT

gradaciis ndash erTi safexuridan meoreze TandaTanobiT gadasvla

TandaTanoba Tanamimdevroba (ucxo 1989) ndash nimuSad radganac misi

ZiriTadi idea aris ganviTareba nebisyofis srulyofa moZraoba qvemodan

zemoT (popova 2011 48) gradaciis magaliTebi xSiria teqstSi ldquoἸσάριθμος

εὐαγγελιστῶν βαθμός Ὁ ἀθλητὴς στῆκε τρέχων ἀφόβωςrdquo (PG Vol 88 728D) ldquoese kibe

ars Sesworebuli ricxusa maxarebelTasa moRuawe ege romeli mdgomare

xar amas zeda uSiSad rbiode cad mimarTrdquo (sineli 1965 125) ldquosworricxAcirc

maxarebelTaAacute xarisxi moRuawe deg msrboli uSiSad (A-39 53v) an kidev

ldquoΑἱ μὲν ὅσιαι ἀρεταὶ τῇ τοῦ Ίακὼβ κλίμακι παρεοίκασιν αἱ δὲ ἀνόσιοι κακίαι τῇ ἁλύσει τῇ

ἐκπεσούσῃ ἐκ Πέτρου τοῦ κορυφαίουldquo (PG vol 88 840A) ldquosaTnoebani wmidani

msgavs arian kibesa mas romeli ixila iakob rameTu SemdgomiTi

77

Semdgomad SeslviTa maT Sina aRamaRleben kacsa cadmde xolo borotni

saqmeni msgavs arian jaWuTa maT romeli dascAcircves mociqulisa petresgan

rameTu esreT vnebani erTindasherTsa damokidebul arian da STaiyvaneben

sulsa jojoxeTadrdquo (sineli 1965 202) ldquowmidani vidreme saTnoebani iakobis

kibesa miehazrvian xolo arawmidani siboroteni ndash jaWusa ganvrdomilsa

petresgan (A-39 80v)

calkeul sityvaTa gameoreba ritorikuli xerxia romelic azrs met

eqspresiulobas sZens ldquoδαίμονα τὸν δαίμονα ἰώμενονldquo (PG Vol 88 841B) ldquoeSmakman

eSmaki gandevnardquo (sineli 1965 204) eSmaki eSmakisa ganmkurnebeladrdquo (A-39

81v) saTnoebaTa kibeSi gameorebis sxvadasxva saxe gvxvdeba rTulic da

martivic ndash ramdenime sityvis gameoreba erTmaneTis miyolebiT ldquoΟὐαὶ Οὐαὶ

οἵ μοι οἵμοι δικαίως δικαίως φεῖσαι φεῖσαι Δέσποταrdquo (PG Vol 88 768C) ldquoue ue Auml me

Auml me samarTlad samarTlad gAcirclxine gAcirclxine meufeordquo (A-39 56r) ldquovaAacuteme

vaAacuteme raAacute SememTxAcirca ubadruksa amas samarTlad milxine milxine meufeo

wyaloba yav mowyaleo Sendoba yav macxovaro yovelTaordquo (sineli 1965

131-132) Στῆτε Στῆτε καὶ πάλιν ἐρῶ στῆτε (PG Vol 88 728B) rdquodegiT degiT da

kualad vityAcirc degiTrdquo (A-39 53v) ldquosayuarelno mtkiced degiT da

kualadca vityAcirc degiTrdquo (sineli 1965 124)

teqstSi yvelaze xSiria anafora ndash poeturi da ritorikuli xerxi ndash

erTi da imave sityvis (winadadebis bgeris) gameoreba ramdenime taepis

(frazis) dasawyisSi (ucxo 1989) ldquoὅλη σκοτεινὴ ὅλη δυςώδης ὅλη ῥυπῶσα καὶ

αὐχμηράrdquo (PG Vol 88 773B) ldquoyoveli bneloani yoveli Znelsul yoveli

Sebaylebul da nisloanrdquo (A-39 59v) ldquoyovliTurT bnel yovliTurT

myral da borot da SesaWirvebelrdquo (sineli 1965 146) ldquoΔάκρυα ἐξόδου

ἀπέτεκον φόβον φόβον δὲ τεκόντος ἀφοβίαν ἐπιφαίει χαρὰ χαρᾶς δὲ ἀκαταλήκτου ληξάσης

τῆς ὁσίας ἀγάπης ἀνέτειλε τὸ ἄνθοςrdquo (PG Vol 88 813C) ldquocremlTa gansvlisaTa

aRmoSves SiSi xolo SiSisa mSoblobasa uSiSoebisasa zedgamoCnda

sixaruli σsixarulisa miusrulebelisa misrulebasa wmidisa

siyuarulisa aRmohAtildeda yuavilirdquo (A-39 73v) ldquocremlTa romelni AtildesenebiTa

sikudilisaAacuteTa iyvnian Sves SiSi da SiSman Sva uSiSoeba da merme

gamobrwyinda sixaruli da raJams sixaruli igi dausrulebeli srul

iqmna gamoCnda yuavili igi brwyinvalisa mis siyuarulisaAacuterdquo (sineli 1965

78

182) ldquoχρoacuteνῳ χρoacuteνον ἀναπληροῦνrdquo (PG Vol 88 797C) ldquoJamiTa Jamisa

aRmosrulebadrdquo (A-39 66v) ldquoraAacuteTamca dRes udeb iqmnebodi da xvalemca

aRasrule dRisaAacutecardquo (sineli 1965 160) ἔρωτι ἔροτα διακρούσασθαι (PG Vol 88

777A) ldquotrfialebiTa trfialebisa ukunqcevadrdquo (A-39 61v) ldquotrfialebiTa

trfialebisa advilad gandevnadrdquo (sineli 1965 145) laquoΔιὸ αἱ μὲν μία τῇ μιᾷ

συνδεθεῖσαι εἰς οὐρανὸν τὸν προαιρούμενονmiddot αἱ δὲ ἑτέρα τὴν ἑτέραν γεννᾷν καὶ συσφίγγειν

πεφύκασινraquo (PG Vol 88 841A) ldquoTqumisa romlisaTAcircs romelnime

erTierTisadmi warmavlinebelni zecadmi aRivaneben winaaRmrCevelni

xolo romelnime sxAcircT sxuad Sobad da Semtkicebad datevebul arianrdquo

(A-39 80v) ldquorameTu esreT vnebani erTindasherTsa damokidebul arian da

Staiyvaneben sulsa jojoxeTadrdquo (sineli 1965 202)

gameorebis figurebidan avtori xSirad iyenebs epanaforas ndash erTi da

imave sityvis gameoreba erTmaneTis momdevno kolonaTa dasawyisSi

(bezaraSvili 2004 602) ldquoὉ ἐν ἀληθείᾳ τὸν Κύριον ἀγαπήσαςmiddot ὁ ἐν ἀληθείᾳ τῆς μελλούσης

βασιλείας ἐπιτυχεῖν ἐπιζητήσαςmiddot ὁ ἐν ἀληθείᾳ πόνον περὶ τῶν ἑαυτοῦ πταισμάτων ἐσχηκώς ὁ

ἐν ἀληθείᾳ μνήμην κολάσεως κτηςάμενος καὶ κρίσεως αἱωνίου ὁ ἐν ἀληθείᾳ φόβον τῆς ἐαυτοῦ

ἐξόδου ἀναλαβὼν οὐκ ἔτι ἀγαπήσει οὐκ ἔτι φροντίσει ἤ μεριμνήσει οὐ χρημάτων οὐ

κτημάτων οὐ γονέων οὐ δόξης τοῦ βίου οὐ φίλου οὐκ ἀδελφῶν οὐδενὸς ἐπιγείου τὸ

παράπανmiddotrdquo (PG Vol 88 653 BC) asevea qarTul TargmanebSic ldquoromelman

WeSmaritad Seiyuaros ufali romeli WeSmaritad eZiebdes mimTxuevad

saukunesa mas sasufevelsa romelman WeSmaritad tkivili moigos TacircsTa

codvaTaTAcircs romelman WeSmaritad AtildesenebaAacute moigos satanjvelisa da

sasjelisa saukunoAacutesaAacute romelman WeSmaritad SiSi ganslvsa misisaAacute

AtildeorcTagan daamtkicos gulsa Tacircssa man arca Seiyuaros arca izrunos

arca iurvodis saAtildemarTaTAcircs anu monagebTa anu naTesavTa anu

didebaTaTAcircs soflisa anu megobarTa anu ZmaTa anu arc ara saqmeTagan

queyanisaTa rdquo (sineli 1965 35) ldquoWeSmaritebiT uflisa Semyuarebelman

WeSmaritebiT gulvebadisa samefoAacutesa mimTxuvad meZiebelman WeSmaritebiT

tkivilisa TacircsTa SecodebaTaAacutesa momgebelman WeSmaritebiT Atildesenebasa

sasjelisa da msjavrisa saukunoAacutesasa momgebelman WeSmaritebiT SiSsa

ganslvisa Tacircsisasa mimRebelman arca mermeca Seiyuaros arRa mermeca

SeiWirvos gina izrunvis ara saAtildemarTaAacute ara monagebTaAacute ara mSobelTa

ara sawuToAacutesa didebisa ara megobarTa ara ZmaTaAacute rdquo (A-39 16r)

79

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquouzrunveloba ar siyvaruli soflis

ars ara zrunva visTAcircsme sayvarelis

arca saAtildemarTa arca monagebTaTAcircs

arca sawuTos didebisaTAcircs yole

arc megobarTa ar mSobelT arca

ZmaTardquo (21)

ldquoWeSmaritebiT romelman Seiyuaros

uflisa igi maradisi sufeva

man moiZulos sofeli yovelive

Tavica Tacircsi monagebTa simravle

da upovari cxovreba aRirCiosrdquo

(str 13)

rogorc vnaxeT yvela qarTul teqstSi garda ioane petriwis

variantisa met-naklebi sizustiT aris SenarCunebuli originali teqstis

paTosi da ritmuloba Tumca gansxvavebiT petre gelaTelisgan romelic

berZnuli teqstis analogiiT citirebul epizods uSemasmenlo

winadadebebiT Targmnis eqvTime aTonelis Targmani qarTulisTvis metad

bunebrivi konstruqciebiT aris Sesrulebuli

sxva magaliTi ldquoΦανταςία ἐστὶν ἀπάτη ὀφθαλμῶν ἐν κοιμωμένῃ διανοίᾳmiddot φανταςία

ἐστὶν ἔκστασις νοὸς ἐγρηγορότος σώματοςmiddot Φανταςία ἐστὶν ἀνυπόστατος θεωρίαrdquo (PG Vol 88

669BC) ldquoocnebaAacute ars cTomilebaAacute TualTaAacute mZnaresa gonebasa Sina ocnebaAacute

ars gancAcircbrebaAacute gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina AtildeorcTasa ocnebaAacute ars

xilvaAacute uguamoAacute da ara arsirdquo (sineli 1965 53) ldquoocnebaAacute ars cTunebaAacute

TualTaAacute mZinaresa Sina mimogonebasa ocnebaAacute ars gankrTomilebaAacute

gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina sxeulisasardquo (A-39 22v) poetur teqstebSi ar

aris SenarCunebuli stili

anton kaTalikosi

ldquosxegravea ars ocneba sizmrisagan hAtildeams cnobad

RmrTis-metyegraveAgravelurad aqa gancxadebulebs

ocneba aris TvalTa cTuneba maSin

midmo goneba odes mZinareobdes

xolo sxeuli mRAcircZareobdes odesrdquo

(sizmarTaTvis 2)

ioane petriwi

ldquogonebis aRZrvad AtildeorcTa uZraobasa

Sina ityAcircan bunebisandashmetyuelni

ocnebad ndash TualTa AtildeorcTa

cTomilebasa

raJams goneba viTar mZinare iyos

misTa sagonTa miridebiT sruliadrdquo

(str 34)

gameorebis erT-erTi saxea anastrofi igive palilogia ndash wina

kolonis ukanaskneli sityvis gameoreba momdevno frazis dasawyisSi

80

bdquoἐδέξατο ἔλλαμψιν Ἔλλαμψίς ἐστινrdquo (813B) ldquoSeiwynara gabrwyinvebaAacute gabrwyinvebaAacute

arsrdquo (A-39 73v) ldquoSeiwynara brwyinvalebaAacute saRmrToAacute xolo brwyinvalebaAacute

arsrdquo (sineli 1965 182) rdquoΜνήμη θανάτου ἐναργὴς περιέκοψε βρώματα βρωμάτων δὲ ἐν

ταπεινώσει κοπέντων συνεξεκόπησαν πάθηldquo (PG Vol 88 796AB) ldquoAtildesenebaman

sikudilisaman gancxadebulman gardahkueTna sazrdelni xolo

sazrdelTa simdablesa Sina gardakueTasa TangardaekueTnes vnebanicardquo

(A-3965r) ldquoAtildesenebaman sikudilisman gankueTnis gemoni WamadTani xolo

raJams eseviTarnindashigi gemoni simdabliT ganikueTnian maT Tana

ganikueTnian vnebanicardquo (sineli 1965 155) aqac rogorc sxva SemTxvevebSi

petre gelaTeliseul TargmanSi metad Cans mTargmnelis zrunva daicvas

sizuste da siaxlove dedanTan am stilur figuras iyenebs anton

kaTalikosic prozauli teqstebisgan damoukideblad

ldquomaSin eSmakni aRmmzadeben Cuen nategraverad

nategraverad mowyaleT Tanlmobil eriskacTadrdquo (25)

paronomasia ndash gameorebis erTerTi saxeoba romelic sakmaod

gavrcelebulia bizantiur mwerlobaSi xasiaTdeba erTnairi Ziris mqone

msgavsi JReradobis magram gansxvavebuli mniSvnelobis sityvebis

SepirispirebiTa da kavSiriT roca erTi Ziris sityva sxvadasxva

gramatikul formaSia (bezaraSvili 2004 619-620) am ritorikul

figurebis Targmnas Sesabamisi Sesatyvisobebis arsebobis SemTxvevaSi

orive mTargmneli arTmevs Tavs Tumca rogorc sxva SemTxvevebSi petre

gelaTelis Targmani met siaxloves iCens berZnul teqstTan ldquoτοῦ δoacuteλου τῶν

δολίωνrdquo (PG Vol 88 669B) ldquozakuvisa mzakuvarTaAacutesa gamoucdelad yofadrdquo (A-

39 23r) ldquoRonesa mzakuvarTa maT mterTa CuenTasardquo(sineli 1965 53) ldquoΠάσῃ

νήψει νήψωμεν καὶ τηρήσει τερήσωμεν καὶ φυλακῇ φυλαξώμεθαrdquo (PG Vol 88 712D)

ldquoyovliTa ganfrTxobiTa ganvifrTxoT da damarxviTa davimarxoT da

dacviTa davicvaTrdquo (A-39 44v) ldquoyovliTa sifrTxiliTa ganvifrTxoT da

yovliTa krZalulebiTa vekrZalneT da yovliTa gulisAtildemisyofiTa

gulisAtildemavyoTrdquo (sineli 1965 103) ldquoμολυνεῖ ἢ μὴ μολυνόμενος τοὺς μολυνομένους

σὺν αὐτοῖς μολυνθήσεταιrdquo (PG Vol 88 669A) ldquoguli maTZliTTasa Sina

Seamwikulos gonebasa ginaTu arSemwikulebuli SemwikulebulTa

damsjeli TAcircTca Seimwikulosrdquo (A-39 23r-23v) ldquoguli misi Seiginebodis anu

81

ukueTu TAcircT ara Seiginebodis romelni Seiginebodian maT ganikiTxvidesrdquo

(sineli 1965 52) rig SemTxvevaSi berZnuli teqstisgan damoukideblad

qarTveli mTargmnelebi Tavadac qmnian paronomasiis nimuSebs ldquoΕἶδον μῖσος

πορνείας δεσμὸν χρόνιον διαῤῥῆξαν καὶ μνησικακίαν ἐκεῖ ἄδεσμον αὐτὸν τοῦ λοιποῦ

παραδόξως διατηρήσασανmiddot θαυμαστὸν ὅραμα δαίμονα τὸν δαίμονα ἰώμενονldquo (PG Vol 88

841B) vixile siZulili sakrvelsa siZvisasa JamiTa ganmxeTqelad da

ZacircrisAtildesenebaAacute mun usakrvelod missa mieriTgan sakAcircrvelebiT damcvelad

sakAcircrvel saxilveli eSmaki eSmakisa ganmkurnebeladrdquo (A-39 81v) ldquovixile

munve ZacircrisndashAtildesenebaAacute romelman sakrveli igi siZvisaAacute Seukrvelad daicva

mieriTgan da damikAcircrda viTar eSmakman eSmaki gandevnardquo (sineli 1965 204)

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquoiqmna odesme siZulili ganmxeTqel

siZAcircs krulebis yovlad daZegraveAgravelebulis

kualad igive arSemkrvel maT ganaxeTqT

damcegraveAgravel Seukrvel eSmaki eSmakT mdevnel

magra gangebiT saRmrToT sakAcircrvi eserdquo (94)

--------

citirebul pasaJSi gameorebasTan erTad aris antiTezis nimuSic

saTnoebaTa kibis stilis yvelaze ganmasxvavebel Taviseburebad t popova

swored antiTezas miiCnevs mkvlevris azriT antiTeza devs nawarmoebis

kompoziciaSic ki xolo sakuTriv teqstSi gvxvdeba yvela saxeobis

antiTeza (popova 2011 52) ufro metic vfiqrob erTi safexuris

farglebSi aris moqceuli antiTeza ndash opoziciuri wyvilebi saTnoeba da

mankiereba antiTezis magaliTebi

ldquoΔίδου κόπους νεότητός σου προθύμως Χριστῷ καὶ χαρήσῃ ἐν γήρᾳ ἐπὶ πλούτῳ ἀγαθείαςmiddot

τὰ ἐν νεότητι συναγόμενα ἐν τῷ γήρᾳ τοὺς ἐξατονήσαντας τρέφουσι καὶ παραμυθοῦνταιldquo (PG

Vol 88 641B) ldquomiscen Sromani siWabukisa Senisani guls-modgined qristesa

da gixarodis siberesa Sensa simdidresa zeda uvnebelobisasa siWabukesa

Sina Sekrebulni Sromani siberesa Sina mouZlurebulTa zrdian da

nugeSinis-scemenrdquo (sineli 1965 32) ldquomiscemd SromaTa siWabukisa SenisaTa

gulmodginebiT qristesa da ixaro siberesa Sina uvnebelobisasa rameTu

siWabukesa Sina Sekrebulni siberesa Sina mouZlurebulTa gamozardian

da nugeSinis scemenrdquo (A-39 15r)

anton kaTalikosi ioane petriwi

82

ldquosiWabukisa drosa mihscemen Sromani

guls-modginedre qristesa sixaruliT

xolo ixaro drosa siberisasa

hnaxo ra mdidrad uvnebeloba wmida

da siyrmis unjman gamogzardos siberesrdquo

(110)

ldquosofliT gamosvla siWabukisa Jamsa

giAtildems monazono rameTu Sekrebulni

maSin Sromani siberesa gzrdian Sen

da sikudilisa winaAacuteTve warggzavnian

mosagebelsa RirsTasa saukunodrdquo (str11)

ldquoΠάντων τῶν προαιρουμένων ὁ Θεὸς πάντων ἡ ζωήmiddot πάντων ἡ σωτηρία πιστῶν ἀπίστωνmiddot

δικαίων ἀδίκωνmiddot εὐσεβῶν ἀοεβῶνmiddot ἀπαθῶν ἐμπαθῶνmiddot μοναχῶν κοσμικῶνmiddot σοφῶν ἰδιωτῶνmiddot

ὑγιῶν ἀσθενῶνmiddot νέων προβεβηκότωνrdquo (PG Vol 88 633A) ldquorameTu igi ars yovelTa

RmerTi da yovelTa cxorebaAacute urwmunoTa da morwmuneTaAacute marTalTaAacute da

codvilTaAacute uvnebelTa da vnebulTaAacute RmrTis-msaxurTaAacute da usjuloTaAacute

erisaganTaAacute da monazonTaAacute brZenTaAacute da uswavlelTaAacuterdquo (sineli 1965 20)

ldquorameTu igi ars yovelTa RmerTi yovelTa cxorebaAacute yovelTa

macxovarebaAacute morwmuneTa urwmunoTa marTalTa usamarloTa

keTilmosavTa umosavoTa uvnebelTa vnebisSnaTa monazonTa

msoflelTa brZenTa uswavlelTa (A-39 9v-10r)

ldquoΣημεῖον μεμεριμνημένης μετανοίας παςῶν τῶν συμβαινουςῶν ὁρατῶν καὶ ἀοράτων

θλίψεων ἀξίους ἑαυτοὺς λογίζεσθαιmiddot καὶ τούτων πλείωrdquo (PG Vol 88 780B) ldquosaswauli

WeSmaritisa sinanulisa ese ars raAacuteTa yovelTa WirTa da gansacdelTa

saCinoTa da uCinoTa Rirsad Segueracxnen Tavni Cuennirdquo (sineli 1965

150) bdquosaswauli zrunvilisa sinanulisa yovelTa SemTxuevadTa xilulTa

da uxilavTa WirTa Rirsad TavTa TacircsTa gonebaAacute da umravlesca amaTsardquo

(A-39 63r) antiTezis rogorc mxatvruli gamosaxvis erTi ubrwyinvalesi

xerxis funqcia saTnoebaTa kibeSi savaraudod SemCneuli aqvs teqstis

qarTvel mTargmnelsac eqvTime aToneli rogorc samecniero

literaturaSia SeniSnuli Tavadac berZnuli teqstisgan

damoukideblad qmnis antiTezis SesaniSnav formebs ldquosxuaTaTAcircs ara

yovelni ganvikiTxviT Tu rad ara vacxovneniT xolo TavTa TacircsTaTAcircs

ueWuelad yovelniverdquo ldquoficxel ars da Znel dayenebaAacute wylisa Tacircnier

saprtobisa da sagozelisa xolo RmrTisagan yovelive SesaZlebel

arsrdquo (cincaZe 2008 82) antiTezas romelic amavdroulad warmodgens

anaforas eqvTime aToneli sxva SemTxvevaSic Txzavs berZnuli

83

teqstisgan damoukideblad ldquoὁ δόκιμος πανταχοῦ δόκιμοςrdquo (PG Vol 88 716C)

ldquogarna gamocdili yovelsave Sina gamocdil ars viTarca-igi

gamoucdeli yovelsave Sina gamoucdel arsrdquo (sineli 1965 109)

ldquogamocdili yovelsa Sina gamocdil viTar-igi da winaukmordquo (A-39 46r)

homoiotelevtoni anu paromoioni aris struqturis da Jreradobis

paralelizmi kolonebis Tanxmiereba anu Tanabarxmovani marcvlovani

daboloeba an homeoptotoni ndash erTnairi brunvis formebiani sityvebis

daboloeba (bezaraSvili 2004 613) amis magaliTebi teqstSi mravladaa

ldquoκαταλαλιᾶς θύρα εὐτραπελίας χειραγωγὸς ψεύδους ὑπουργὸς κατανύξεως διάλυσις ἀκηδίας

κλήτωρ ὕπνου πρόδρομος συννοίας σκορπισμὸς φυλακῆς ἀφανισμὸςrdquo (PG Vol 88 852Β)

ldquokari ZAcircris-zraxvisaAacute winamZRuari kadnierebisaAacute msaxuri tyuvilisaAacute

damAtildesneli lmobierebisaAacute momxdeli mowyinebisaAacute winamorbedi ZilisaAacute

ganmabneveli keTilTa gulis-sityuaTaAacute uCino-myofeli gloisaAacuterdquo(sineli

1965 213) ldquoZAcircrisAtildesenebisa kar kadnierebisa Atildeelisampyrobel tyuilisa

msaxur lmobierebisa daAtildesna mowyinebisa mxdeli Zilisa winamorbed

Tangonebobisa dabneva mcvelisa uCinoyofardquo (A-39 85r) qarTuli

Targmanebis avtorebi TviTonac berZnuli teqstisgan damoukideblad

iyeneben am ritorikul xerxs (PG Vol 88 1097B) ldquodasabam vidreme

urisxvelobisa dumili bageTaAacute SfoTebasa Sina gulisasa xolo saSuali

dumili gulissityuaTaAacute ndash wylulsa Sina SfoTebasa sulisasa xolo

dasasrul ndash Semtkicebuli siwynare qrolasa Sina xeneSTa qarTasardquo (A-39

75v-76r) ldquodasabami urisxvelobisaAacute ars dumili bageTaAacute guliTa

aRZruliTa da saSuali ars dadumebaAacute gulisndashsityuaTaAacute wuliladiTa

aRZrviTa sulisaAacuteTa xolo aRsasruli ars aRuSfoTebeli dawynarebaAacute

bervasa Sina qarTa arawmidaTasardquo (sineli 1965 188)

mravlad aris saTnoebaTa kibeSi hendiadisebi ndash ori sityvis

Sewyvileba romelTagan erTi logikurad meores eqvemdebareba

(bezaraSvili 2004 599)

Μοναχός ἐστιν τάξις καὶ κατάστασις ἀσωμάτων ἐν σώματι ὐλικῷ καὶ ῥυπαρῷ

ἐπιτελουμένηldquo (PG Vol 88 633B) monazoni ars wesi da mdgomobaAacute sxeulisa

Soris nivTierisa da biweanisa srulqmnilirdquo (A-39 10r) ldquomonazonobaAacute ars

wesi da saqmAgrave uAtildeorcoTaAacute aRsrulebuli AtildeorcTa Sina nivTierTa da

84

mokudavTardquo (sineli 1965 21)N Kan kidev ldquoἘγκρατής ἐστιν ὁ ἐν μέσῳ πειρασμῶν καὶ

παγίδων καὶ θορύβων ἀπηλλαγμένου τρόπους πάσῃ δυνάμει μιμεῖσθαι φιλονεικῶνrdquo (PG Vol

88 633B) ldquogankrZaluli igi ars romeli Soris gansacdelTa da sabrAtildeeTa

da amboxebaTa iswrafdes aRsrulebad saqmeTa maTTa romelni

ganSorebul arian yovlisave eseviTarisaganrdquo (sineli 1965 21)

ldquogankrZaluli ars saSuali gansacdelTa da sabrAtildeeTa da SfoTTa

SecvalebulTa guarTa mimsgavsebad Zlevismoyvarerdquo (A-39 10r)

ritorikuli SekiTxva sicxadis da gamokveTilobis sicocxlis

Semqmnel figurაd aris miCneuli kiTxva ismeba efeqtisTvis da ara

informaciisTvis (bezaraSvili 2004 626) am mxatvrul xerxs ioane sineli

xSirad mimarTavs igi SenarCunebulia qarTul redaqciebSic (PG Vol 88

965D) ldquoukueTu ufali winaaRudgebis ampartavanTa vinRa SeuZlos

Sewyalebad eseviTarTa maT ubadrukTardquo (sineli 1965 318) ldquozesTmCenTa

ufali winaganewyobvis da visRa ukue namdAcirclve Sewyalebad amaTda Zal-

ucrdquo (A-39 122r)

anton kaTalikosi bdquowina-ganewyo mzvaobarTa ufali

da visme Zal-uZs Sewyalebadmca maTdardquo ndash (226)

(PG Vol 88 965D) ldquoukueTu winaSe uflisa saZulel ars yoveli guli

maRali vinRa Seiyuaros igi sxuamanrdquo (sineli 1965 319) ldquoarawmida winaSe

uflisa yoveli gulmaRali da visRa namdAcirclve eseviTarisa ganwmedad

Zal-edvasldquo (A-39 122r)

anton kaTalikosi ldquoTu sam maRali saZagel-ars uflisad

vinRa hyvarobdes amasmca qmnilTaganirdquo (2210)

(PG Vol 88 1160B) ldquoguiTxar Cuen ჵ Sueniero Soris saTnoebaTa da

guauwye sada aZoeb cxovarTa SenTa sada iyofebirdquo ndash (sineli 1965 518)

ldquomomiTxar Cuen ჵ keTilo saTnoebaTa Soris ldquosada hmwysi cxovarTa sada

daakarvebrdquo (A-39198v)

anton kaTalikosi ldquomiTxar keTilo saTnoebaTa Soris

sad hmwysi cxovarTa sad akarveb Sua-dRerdquo (3010)

personifikaciagapirovneba aseve mniSvnelovani mxatvruli xerxia

romelsac ioane sineli xSirad mimarTavs mankierebisa da saTnoebis

adamianze moqmedebis Zalis ukeT warmosaCenad igi konkretul mankierebas

85

Tu saTnoebas xedavs gansxeulebulad (PG Vol 88 665D) ldquoiyavn mamaAacute Seni

romeli tAcircrTvasa Sina codvaTa SenTasa SenTanave daSurebodis da

Segeweodis da gangaZlierebdes xolo dedaAacute Seni-lmobierebaAacute da

tirili romelsa ZaluZs mwinkulevanebisagan codvaTa SenTaAacutesa ganbanad

Senda xolo Zma Senda romeli srbasa Sina zecad aRmyvanebelisa gzisasa

Surebodis da rbiodis Sen Tana moige meuRle ganumeorebeli AtildesenebaAacute

sikudilisaAacute da Svilni Senni sayuarelni iyvned sulTqumani gulisanirdquo

(sineli 1965 43) ldquoiyavn Senda tAcircrTisami codvaTaAacutesa TanadaSuromad

SemZlebelica da mnebebeli xolo deda ndash lmobierebaAacute ganbanad Senda

mwikulisagan SemZlebeli xolo Zma ndash sarbielisa mimarT zenaAacutesa

Tanmetkivneule da Tanganmsworebeli moige TanmesawuToed ganuWrelad

AtildesenebaAacute sikudilisaAacuterdquo (A-39 21r)

an kidev (PG Vol 88 1860841B) ldquoromeli mZle eqmna gulisndashwyromasa man

mospo ZacircrisndashAtildeseneba xolo vidremdis mamaAacute cocxal iyos SeuZlebel ars

Tumca ara Svil esxnes masrdquo (sineli 1965 203) ldquodacxromilman

guliswyromisgan moispo ZAcircrisAtildesenebaAacute rameTu mamisa cxovlobasaRa

SvilTa sxmaAacuteca iqmnebisrdquo (A-39 81r)

anton kaTalikosi ldquoTu sadame mZle eqmnemca monazono

gulis-wyromasa mohspo ZAcircris-Atildeseneba

rameTu mama Tu sadame hscocxlebdes

adAcircl SesaZlo SAcirclTa sxma mamisagan

aq ganhsja saAtildemar TqmulTaTAcircs amaT vnebaTrdquo (93)

hiperbola ndash teqsts gansakuTrebul elfers sZens originalur

hiperbolaTa simravle ldquoεἰ δὲ μὴ αἰωνίως μέλλεις δακρύεινrdquo (PG Vol 88 668B)

ldquoraAacuteTa ara saukunod scremloodirdquo (sineli 1965 49) ldquoxolo ukueTu ara

saukunod gegulebis cremlovaAacuterdquo (A-39 21v) ldquoκἃν ἑκατὸν ἔτη ζήσειεν κἃν τὸν

Ἰορδάνην ποταμὸν ὅλον δάκρυον ἐκ τῶν ἑαυτῦ ὀφθαλμῶν ἴδοι ἐκπορευόμενονrdquo (PG Vol 88

848C) ldquodaRacaTu cxovndes as wel da Tuca xedvides cremlTa

gardamomavalTa TualTa misTagan viTarca mdinare iordanerdquo (sineli 1965

210) ldquodaRacaTu yoveli mdinare iordane cremlad TualTagan ixilos

gardmomavalrdquo (A-39 84r)

86

saTnoebaTa kibeSi gansakuTrebul yuradRebas iqcevs SedarebaTa

siuxve igi originalurad aris CarTuli nawarmoebis erTian qsovilSi

magaliTad ioane sineli simdablis saTnoebas adarebs cisartyelas ldquoΚαὶ

ουνθέουσα ἑαυτῇ ἡ πανόσιος αὔτη τρίσειρος ἄλυσις μᾶλλον δέ ἴριςrdquo (PG Vol 88 989D)

ldquoSeierTis sanatreli ese samkeci jaWAcirc da ufroAacutesRa mSAcircldi cisaAacuterdquo

(sineli 1965 347) ldquoyovlad wmidasa amas sam sirasa jaWusa xolo

ufroAacutesRa sartyelsa cisasardquo (A-39 132v)

anton kaTalikosi ldquosam sira ese jaWAcirc ganmtkicebuli

ufrosRa mSAcircldi cisa irise Wrelirdquo (25 7)

sxva magaliTi ldquoΜετάνοιά ἐστι ταπεινώσεως ἀγοραστήςrdquo (PG Vol 88 764C)

ldquomonanuli vaWari ars simdablisa msyidvelirdquo(sineli 1965 125) ldquomonanuli

ars damdablebisa momsyidelirdquo (A-39 53v)

anton kaTalikosi ldquomonanuli ars damdablebis momfardvirdquo (5 3)

an kidev bdquoὥσπερ τὴν ἄβυσσον ἀπέρατον τινὲς εἶναι ὁρίζονταιmiddot τόπον γὰρ αὐτὴν καλοῦσιν

ἀπύθμαντον Οὕτως ἡ τοῦ θανάτου ἔννοια ἄφθαρτον καὶ τὴν ἁγνείαν καὶ τὴν ἐργασίαν

κέκτηταιldquo (PG Vol 88 797B) ldquoviTarca ufskrulisaTAcircs zRuaTaAacutesa ityAcircan

viTarmed miuwdomel ars egreTve Atildesenebisa sikudilisa siwmideca da

saqmeca miuwdomel arsrdquo (sineli 1965 159) ldquoviTarndashigi ufskrulsa

umierkerZood yofad vieTnime gansazRvreben rameTu adgilsa missa

uwodeben apAcircTmantod esreTve sulisa gagonebasa uwevneli da

ubiwoebaAacuteca da moqmedebaAacute mougiesrdquo (A-39 66r) ldquoΕὐαρεστήσωμεν Κυρίῳ ὡς

στρατιῶται βασιλεῖrdquo (PG Vol 88 637B) rdquosaTno veyvneT ufalsa viTar mAtildeedarni

mefesardquo (A-39 19v) Δεδοίκασι γὰρ σύννοιαν οἱ δαίμονες ὡς οἱ κλέπται τοὺς κύναςldquo (PG

Vol 88 805A) ldquoeSiSvian Tangonebobasa eSmakni viTar mparavni ZaRlTardquo (A-

39 68v) ldquoZrwian eSmakni mwuxarebisagan viTarca mparavni ZaRlTaganrdquo

(sineli 1965 167) da sxva sainteresoa aseve bibliuri Sedarebebi

romelTac xSirad mimarTavs avtori MmagaliTad ioane sinels

saTnoebebi warmoudgenia kibed romelic bibliuri iakobis xilvaSi casa

da dedamiwas Soris iyo aRmarTuli (dab 28 11-13) da romelic iqca cisa

da miwis kavSiris erTgvar simbolod xolo vnebebi warmoudgenia jaWvad

romliTac iyo Sekruli petre mociquli sapyrobileSi tusaRobis dros

da risganac saswaulebrivad gaaTavisufla ufalma (saq 12 6-9) ioane

87

sineli xSirad iyenebs ldquojaWvisrdquo simbolos saTnoebebis an mankierebebis

erTmaneTisgan gamomdinareobis Cvenebis mizniT ldquoΑἱ μὲν ὅσιαι ἀρεταὶ τῇ τοῦ

Ἰακώβ κλίμακι παρεοίκασιν αἱ δέ ἀνόσιοι κακίαι τῇ ἁλύσει τῇ ἐκπεσούσῃ ἐκ Πέτρου τοῦ

κορυφαίουrdquo (PG Vol 88 840D) ldquosaTnoebani wmidani msgavs arian kibesa mas

romeli ixila iakob rameTu SemdgomiTi Semdgomad SeslviTa maT Sina

aRamaRleben kacsa cadmde xolo borotni saqmeni msgavs arian jaWuTa

maT romeli dascAcircves mociqulisa petresgan rameTu esreT vnebani erTindash

erTsa damokidebul arian da Staiyvaneben sulsa jojoxeTadrdquo (sineli

1965 202) ldquowmidani vidreme saTnoebani iakobis kibesa miehazrvian xolo

arawmidani siboroteni ndash jaWusa ganvrdomilsa petresgan (A-39 80v)

saTnoebaTa kibe gamoirCeva mravalferovani da uCveulo epiTetebiT

νοῦν ἄφωνον (PG Vol 88 765B) ldquogonebisa uAtildemoAacutesardquo (A-39 55r) ldquogonebani

usityueladrdquo (sineli 1965 128) ldquoκατώδυνος14

ψυχήrdquo (PG Vol 88 804D) ldquosulsa

qurivsardquo (A-39 68r) ldquosulsa mgloviaresardquo (sineli 1965 166) ldquoἀγγελοπρεπὲς15

θέαμαrdquo (PG Vol 88 688B) ldquoangelozebrivi xilvaAacuterdquo (sineli 196568) ldquoangeloz-

Suenieri saxilavirdquo (A-39 30r)

SedarebiT vrclad SevexebiT anton kaTalikosis redaqciis CarTul

strofebSi ramdenime Teologiuri SinaarsiT datvirTul epiTets aseTia

neoplatonur moZRvrebaSi RvTis predikatebi ndash erTi da keTili

ldquouvneboba oqrov mgebo sulTaTAcircs

elvarev saqe b rZenTadmi samkobo aw

brkiali ig i gegraverdiv hfine CegraveAgravendami

erT keTilobi sawyurisadmi xedegravead

locvisa frTiT a Rmfeno mimarT mzisardquo (29 I orig str)

isini ZiriTadad sinonimur wyvilSi gvxvdeba asea es anton

kaTalikosis wyobilsityvaobaSic ldquogoneba amze itAcircfre erT-keTilirdquo (ant

kaT wyobil str655) da Sua saukuneebis qarTul filosofiur-

Teologiur teqstebSic ldquokeTilobaAacute da erTi ndash igiveoba da RmerTi da

keTili ndash igiveobardquo (ZvelberZnul 2010 194)

14

κατώδυνος ndash in anguish grieving mourning (berZnuli 1961 738) 15

ἀγγελοπρεπὲς ndash befitting angels (berZnuli 1961 9)

88

garda amisa teqstSi aris epiTetebi romlebic erTs anu RmerTs

axasiaTebs apofatikuri TvalsazrisiT

ldquoromelman gyos Sen hrCeul qristes mowafe

xolo meorem angelos zena xorcTa

da mesameman vnebaTa zeda mTavar

xolo samTave mxedegraveAgravel niadag sarkiT

satrfialois uocnosa mzisadmirdquo (1 9)

ldquouocnordquo termini awarmoa ioane petriwma ldquoocnebardquo zmnidan mas

saba ganmartavs rogorc bdquoarasacnobelsldquo aseve sim yauxCiSvils igi

esmis rogorc sacnauris antonimuri da bdquoucnaurisldquo sinonimuri sityva

magram petriws gansxvavebuli cnebebi aqvs gadmocemuli am ori terminiT

ucno ndash Seucnobeli da uocno ndash warmoudgeneli warmousaxveli amgvarad

uocno miRebulia ara cnoba aramed ocneba zmnidan da amaTi

diferenciacia petriwamde ar unda yofiliyo savaraudebeli

(meliqiSvili 2011 196-197)

ldquounacnordquo ndash Seumecnebeli adamianuri gonebisTvis miuwvdomeli

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriwi

anton

kaTalikos

i

patrologia

greka

ldquoucxoebaAacute ese

ars

ganSorebaAacute

kadnierebisag

an sibrZne

ucnauri rdquo

(sineli 1965

43)

ldquoucxoebaAacute

ars

ukadnieroAacute

CueulebaAacute

ucnauri

sibrZnerdquo (A-

39 19r)

ucnauri

mecniereba ndash

wmida

(24)

ldquoucxoeba

ars

unacno

sibrZnerdquo

(3 2)

ldquoἄγνωστος

σοφίαrdquo

(PG Vol 88

664B)

ldquounacnordquo sxva prozaul qarTul TargmanebSi Secvlilia ucnauriT rasac

igive semantika aqvs ndash Seucnobeli

89

tropuli metyvelebis formebidan gamovyofT aseve saTnoebaTa kibis

antoniseuli redaqciis originalur CanarTebSi gamoyenebul metaforebs

aRniSnuli masala cxadyofs antoniseuli redaqciis CanarTi strofebis

originalobas radgan tropuli metyvelebis formebi Tu simboloebi

(warmovadgenT Sesabamis paragrafSi) romlebic am nawilSi Cans

damaxasiaTebelia zogadad anton kaTalikosis mxatvruli

azrovnebisTvis

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquoanu surAcirclman namdAcircl

satrfialosmanrdquo (16)

ldquotrfial mwyurvalman

namdAcirclsatrfialosmanrdquo (46)

ldquoor-gzis Sedgoma satrfos namdAcirclsawyurisrdquo (I I orig str)

ldquomaradis xedua namdAcirclsatrfialosadrdquo

(str 393)

ldquovin satrfialos namdAcirclsa etrfialerdquo

(str 439)

ldquooqros-feri frTe TAcircT naTlisad

mimyvanirdquo (7 I orig str)

FfrTiTa oqrois urCeulesiT moxuAgraved

(str 493)

ldquovardi ar mWnari ჶiali keTil

sulnelrdquo (I I orig str)

fial-sunnel RuTiv nel sacxebel

nardisa (str 570)

amrigad saTnoebaTa kibe gamoirCeva tropuli metyvelebis formebis

ritorikuli da stiluri figurebis mravalferovnebiT rac qmnis

maRalmxatvrul da esTetikuri TvalsazrisiT gamorCeul stils am

mxriv berZnul originals arc qarTuli Targmanebi Camouvardebian petre

gelaTeli cdilobs srulad SeinarCunos dedniseuli eqspresiuloba

qmnis ra formaluri ekvivalentis tipis Targmans xolo eqvTime

aTonelis teqsti gamoirCeva sisadaviTa da azris sicxadiT Targmanidan

Cans rom igi teqstis formas uqvemdebarebs Sinaarsis naTlad gadmocemis

amocanas miuxedavad amisa TargmanSi SenarCunebulia maRalmxatvruli

stili da rig SemTxvevebSi ritmulobac

90

amp 3 poeturi teqstebis versifikacia

saTnoebaTa kibis ori sruli galeqsili redaqcia arsebobs rogorc

naSromis wina TavebSi aRvniSneT ndash ioane petriwiseuli da anton

kaTalikosiseuli da bolo wlebSi aRmoCenili grigol nazianzelis

TxzulebebSi CarTuli saTnoebaTa kibis fragmentebi samive leqsiTi

redaqcia iamburi saleqso sazomiT aris dawerili SeniSnulia rom

iamburi leqsi ndash mcire formis iambikoebi advili dasamaxsovrebelia

Tavisi lakoniurobiT aforistulobiTa da sentenciurobiT

(bezaraSvili 1987 151)

samecniero literaturaSi araerTgzis aris SeniSnuli rom iamburi

sazomis farTo gamoyeneba dakavSirebulia ioane petriwTan da gelaTur

stilTan anton kaTalikosi rogorc ioane petriwis da misi skolis

tradiciebis didi damfasebeli hbaZavs demetre mefes ioane petriws

iezekiels petre gelaTels arsen bulmaisimisZesa da sxvebs cdilobs

warmoaCinos iambikos yvela Tavisebureba romelic axasiaTebda mas

qarTuli poeziis ganviTarebis xangrZlivi istoriis manZilze misi

iambikoebi gamoirCevian akrostixTa nairsaxeobiT garegani da Sinagani

riTmebiT maTSi daculia klasikuri iambikos stili cezura metwilad

modis me-5 marcvlis Semdeg Tumca zogjer igrZnoba taepebSi

marcvlebis met-naklebobac da cezuris adgilis cvalebadobac

yovelive es imaze migvaniSnebs rom anton kaTalikosi iyo qarTuli

literatures filosofiis Teologiis warmomadgenelTa Rirseuli

damfasebeli da maTi naazrevis poeturi xerxebis Cinebuli mcodne

(sulava 2006 196-197)

saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis (anton kaTalikosiseuli da

ioane petriwiseuli redaqciebis) calkeul TavTa struqturuli

Sepirispireba gvaCvenebs rom teqstebSi calkeul safexurTa

struqturuli organizeba identuria yovel safexurs win uZRvis

originali strofebi romelic mkiTxvels acnobs safexurSi

warmodgenil Temas safexuris dasaTaureba ikiTxeba Sesavali strofis

akrostixSic TiToeuli safexuri moicavs aT strofs muxlebi

gawyobilia iamburi sazomiT anonimur versias rac Seexeba rogorc

91

aRvniSneT nebismieria rogorc iambur strofTa raodenoba ise strofSi

taepTa raodenobac (bezaraSvili 1987 132-133)

winamdebare paragrafSi SevecdebiT mimovixiloT saanalozo

teqstebis versifikaciuli raoba

bizantiuri himnografia mdidaria araliturgikuli poeziiT isini

damoukidebeli krebulebisa da xelnawerebis saxiT arsebobs xolo

qarTulad Targmnilia calkeuli Txzulebebi cnobilia iambikoTa iseTi

Targmanebi romelic ZiriTad TxzulebasTan erTad aris Targmnili da

ara specialurad (mag amberkis saflavsa zeda warwerilirdquo Targmnilia

am wmindanis metafrasul cxovrebasTan erTad grigol RvTismetyvelisa

muAtildeledi aRricxuaAacute wmidaTa wignTardquo da amfiloqe ikonielis iambiko

selevkiosis mimarTrdquo romelic Setanilia did sjulis kanonSirdquo da

Targmnilia arsen iyalToelis mier aris bibliuri kanonikuri wignebis

CamonaTvali iambikurad) k kekeliZe XIII saukunis I naxevarSi naTargmnad

miiCnevs grigol RvTismetyvelis poezias ioane oqropiris iambikos

ioanik monazonis iambikoebs sakuTriv iamburi poeziiT daintereseba

xdeba gelaTur saliteraturo skolaSi romlis wamomwyebi ioane

petriwi Cans mas garda ioane sinelis klemaqsisa (efTvime mTawmidelis

Targmnili prozauli teqsti) iambikoTi aqvs galeqsili iambikuri

sAcircnaqsari aT or TveTa proloRia romelic gaagrZela arsen bulmaisimis

Zem da daamTavra anton I-ma (gabiZaSvili 2011)

cnobilia rom iambiko specialuri saleqso formaa romelic

strofSi marcvalTa garkveul raodenobas emyareba igi iyofa

strofebad anu muxlebad TiToeuli muxli Sedgeba 5 iSviaTad 7

taepisgan TiToeul taepSi 12 marcvalia (marcvalTa raodenobaSi ar

Sedis naxevarxmovnebi) romelic cezuriT or araTanabar muxlad iyofa

Zvel qarTulSi cezura gankveTis niSniT wertiliT an mZimiT

aRiniSneba qarTul iambikoSi arc marcvalTa raodenobaa taepSi mudmivi

da cezuriT gakveTac yovelTvis erTnairad ar xdeba es ki samecniero

literaturaSi axsnilia misi araqarTuli warmomavlobiT ndash igi

berZnulidanaa Semosuli

saTnoebaTa kibis orive poetur versiaSi muxlebSi taepebis

raodenoba mkacrad gansazRvrulia da TiTo muxli moicavs 5 taeps rac

92

Seexeba marcvalTa raodenobas poetur redaqciebSi aris SemTxvevebi

roca taepSi yovelTvis 12 marcvali ar aris

ldquosiWabukisa drosa mihscemen Sromanirdquo (110)

ldquomoRuawes visme did xans hbrZoda ese vnebardquo (petriwi 1968 str 231)

ldquorameTu viTar mas amkoben varskvlavnirdquo (petriwi 1968 str 283)

rac Seexeba naxevarmarcvlebs ndash wesiT Aacute Acirc Agrave marcvals ver qmnian

Tumca

a) antoniseul teqstSi iseve rogorc petriwTan Acirc qmnis marcvals

Aase magaliTad

ldquoarca saAtildemarTa arca monagebTaTAcircs

arca sawuTos didebisaTAcircs yolerdquo (21)

ldquopirsa maqebsa eSmakis mociqulad

ityAcircan Rirsni wmidani igi kacnirdquo (petriwi 1968 str 216)

b) antonis redaqciaSi calke u brjgu an Agrave ver qmnis marcvals

ldquoxolo bralobad TavTadmi CuenTa aRgegraveZegraverenrdquo (25)

ldquoxorcTaca TacircsTa ganSiSegraveleba SimSili

zecadmi xedegravea muniT sxva Sewevnisardquo (22)

Tuki u brjgu da Agrave gvxvdeba wyvilSi yovelTvis iqmneba marcvali

ldquouzrunegraveAgraveloba qegraveAgraveyniszedaT ganTxevardquo (21)

ldquome ara davhSegraveAgraver Sendami Sedgomili

ar mwads lxineba arc gansegraveAgraveneba kacTardquo (23)

g) ioane petriwis teqstSi u da a aseve u da e erTmaneTis

gverdigverd qmnis erT marcvals

ldquosiyuarulisa wmidisasa maradisrdquo (str 217)

ldquoda kacTa Tualsa miridebaca keTilrdquo (str 218)

ldquoamisTAcircs vneba saso-warkueTisa maTrdquo (str 227)

qarTuli iambikos berZnulis mixedviT gamarTvisas ZiriTadi

yuradReba miuqceviaT imisTvis rom cezura mexuTe marcvlis Semdeg

mosuliyo CvenTvis saintereso SemTxvevaSic saTnoebaTa kibis galeqsil

redaqciebSi Tormetmarcvliani taepis dayofa ZiriTad SemTxvevebSi 5+7-

ia xolo gamyof niSnad (magaliTad A-711 xelnawerSi) gamoyenebulia

mZime

93

ldquoucxoeba ars Cუ Agraveuleba ukadri

gulisAtildemisyofa ara gancxadebuli

unacno sibrZne ar naCeni simdidre

ჶaruli yofa uxilavi ganzraxegravea

da gulissityegravea uCino damalulirdquo (32)

cezuramde gvaqvs xuTi marcvali cezuris Semdeg Svidi meore taepis

pirveli nawili erTi ormarcvliani da erTi sammarcvliani terfiT

xolo meore naxevari ori ormarcvliani da erTic sammarcvliani

terfiT gadmouciaT pirvel taepSi ki cezuramde ori erTmarcvliani da

erTic sammarcvliani xolo cezuris Semdeg tradiciulad ori

ormarcvliani da erTic sammarcvliani terfi gvaqvs

fsiqologiaSi cnobili faqtia rom subieqtur ritmizaciaSi

stimulaciebi or-orad sam-samad da orT-oTxad dajgufebulebi

aRiqmebian Semoqmedis praqtika angariSs uwevs fsiqo-fiziologiur

kanonebs da saleqso sazomebic ormag sammag an oTxmag dayofაzea

dafuZnebuli amasTan xanmokle mexsierebis sazRvrebi 7-8 marcvals ar

aRemateba aqedan gamomdinare ritmuli dajgufebis Semadgenel

elementTa ricxvi ar unda sWarbobdes oTxs xolo qvejgufis

maqsimaluri moculoba ndashrva marcvals am monacemebis sizusteSi

saleqso sistemaSi sazomTa dayofa gvarwmunebs Tormetmarcvliani

taepis tradiciuli dayofa aseTia 12=66 57 75 444 (nakudaSvili 1996

21)

berZnuli iambiko Seicvala metruli sistemis tonuriT cvlilebis

gamo Tumca amas qarTul iambikoze gavlena ar mouxdenia qarTuli iambi

iambadve rCeboda iqneboda is gagrZelebuli Tu aqcentiani orive

SemTxvevaSi igi Seuferebelia qarTulisTvis aristoteles SefasebiT

iambi yvelaze axlos aris enis bunebasTan Tumca amas ver vityviT

qarTulis Sesaxeb qarTulad igi Zalian mZime gamovida gamomdinare

ormarcvliani da sammarcvliani terfebis araTanabari gadanawilebidan

miuxedavad imisa rom man didi roli Seasrula Tavis droze sasuliero

mwerlobaSi rogorc yvelaze gavrcelebulma saleqso sazomma didi

xniT mainc ar SemorCa rogorc enisTvis Seuferebeli mZime saleqso

94

forma (beraZe 1943 590-591) igi qarTul himnografiaSi X saukunidan XVIII

saukunis bolomde arsebobda a silagaZis SeniSvniT iambiko erTis

mxriv daupirispirda sakuTriv qarTul formas meores mxriv misi

ganviTarebis procesSi yovelTvis igrZnoba bunebrivi qarTuli

leqswyobis paraleluri funqcionirebis kvali da igi ganicdis kidec

mis garkveul gavlenas (silagaZe 1997 84) iambikuri sazomi qarTuli

leqsis bunebrivi intonaciisa da kilosTvis marTlac Seuferebeli Cans

misi meSveobiT rTulia poeturi aRmafrenisa da eqspresiis gamoxatva

miuxedavad amisa saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis avtorebi zog

SemTxvevaSi axerxeben iamburi sazomis qarTul leqsTan met-naklebad

efeqtur Sexamebas rac gvaZlevs ritmulad organizebul mxatvrulad

saSualo rangis strofebs avtorebi cdiloben sxvadasxva ritorikuli

figurebis gamoyenebiT leqss mianiWon meti eqspresiuloba amaSi maT

exmarebaT metad maRalmxatvruli stiliT dawerili berZnuli teqstis

SesaniSnavi qarTuli prozauli Targmanebi romlebic iZlevian

faqtobrivad mza masalas poeturi teqstebis ritmuli organizebisaTvis

ldquoigi ucxo ars vinca biw-gamoxatvaT

ganeyo yovlad da RvTisad Seyofil-ars

igi ucxo ars vis hswads maradis glova

igi ucxo ars vin evltis yovelT TAcircsTa

siyvarulTagan yovelTa sayvarelTasrdquo (35)

an kidev

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquogamoslva sofliT samT aiZules moqmedT

anu sufevam gulvebadman saRmrToman

anu codvaTa ganmravlebis cnobaman

anu surAcirclman namdAcircl satrfialosman

xolo garda sxegravea mizezi usityur arsrdquo

(16)

ldquosamTangani ars sofliT gamoslva brZeno

anu codvaTa mosagebelis krZalviT

anu surviliT sasufevelis Rirsad

anu ufroAacutesis sazomisa moRebiT

romel ars RmrTisa siyuaruli maRalirdquo

(str 7)

rogorc ukanasknel magaliTSi gamoCnda antoniseul teqstSi metad

Cans zrunva strofis ritmuli gawyobisTvis vidre petriwTan SesaZloa

ioane petriwis leqsis stili ganpirobebuli iyos misi wyarosgan

eqvTime aTonelis Targmanisgan radganac rogorc sadisertacio

95

naSromis wina paragrafSi gamoCnda eqvTime aToneli Targmnis

qarTulisTvis Sesaferisi metad sada da gasagebi formiT gansxvavebiT

petre gelaTelisgan amgvari suraTi gvaqvs poetur teqstebTan

mimarTebaSic anton kaTalikosisa da ioane petriwis redaqciebis

paralelur adgilebze dakvirveba naTlad aCvenebs am ukanasknelis

stilis sisadavesa da sicxades magaliTad

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquouzrunveloba ar siyvaruli soflis

ars ara zrunva visTAcircsme sayvarelis

arca saAtildemarTa arca monagebTaTAcircs

arca sawuTos didebisaTAcircs yole

arc megobarTa ar mSobelT arca ZmaTardquo

( 21)

ldquoWeSmaritebiT romelman Seiyuaros

uflisa igi maradisi sufeva

man moiZulos sofeli yovelive

Tavica TAcircsi monagebTa simravle

da upovari cxovreba aRirCiosrdquo

(str 3)

amrigad saTnoebaTa kibis qarTuli poeturi gadamuSavebebi

ZiriTadad pasuxoben iamburi saleqso sazomiT gamarTuli teqstebis

moTxovnebs Tumca aris stilidan gadaxvevis SemTxvevebic poetur

teqstebs sakmaod mZime saleqso formebi aqvT Tumca aris gamonaklisebi

roca avtorebi (upiratesad anton kaTalikosi) axerxeben iamburi sazomis

qarTul leqsTan met-naklebad efeqtur Sexamebas ZiriTadad amgvar

SemTxvevebSi isini davalebulni arian teqstis maRalmxatvruli

prozauli TargmanebiT

96

Tavi III

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

simbolika

ldquoqarTuli literaturis saxismetyvelebiTi istoria anu istoria

mxatvrulobis TvalsazrisiT ver aigeba paradigmul saxeTa Seswavlis

gareSerdquo ndash SeniSnavs r siraZe (siraZe 2008 190)

Zveli qarTuli esTetikisTvis gansakuTrebuli mniSvneloba hqonda

biblias patristikul literaturas da saxismetyvelebiT egzegetikas

rac bibliur saxeTa paradigmebad dasaxvas gulisxmobs paradigmas unda

gaaCndes saxismetyvelebiTi potencia himnografiaSi paradigmulobas

gansazRvravda Zlispir-dasdebelTa sistema da aramxolod es aramed-

biblia patristikuli egzegetika da aS saxis originaloba ar

gamoiricxeba paradigmulobiT igi ar ukargavs nawarmoebs originalobas

(siraZe 2008 190-192)

saerTod cnobilia rom yovelgvari religiuri Tu miTologiuri

azrovneba iZulebulia Seqmnas sakraluri niSnebisa da simboloebis

sistema romlis gareSec mas ar SeuZlia gadmosces ldquodafarulirdquo

Sinaarsi (averincevi 1977 308mdash337)

fsevdo dionise areopageli V saukunis qristiani moRvawe udidesi

moazrovne avtori umniSvnelovanesi Teologiur-filosofiuri

Txzulebebisa amtkicebs rom WeSmaritebis Sesaxeb Txrobis

gansakuTrebiT marjve saSualeba aris saidumlo misterialuri

simboluri gansaxovnebis gza Sua saukuneebis filosofia axdens ra

baZvis Teoriis transformirebas simbolos moiazrebs rogorc

ldquomsgavsisa da aramsgavsisrdquo kavSirs masSi xedaven xelovnebis nawarmoebis

safuZvelsa da RerZs simboluri azrovneba saukuneebis manZilze

gansazRvravda sxvadasxva epoqis xalxTa msoflmxedvelobas swored

amitom gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba simbolur-alegoriul

Txrobas romelic mniSvnelovania kanonikuri qristianuli

mwerlobisTvisac

simbolos niSnebia azris yovlismomcveloba am azris arasruli

gamovlena da masTan dakavSirebuli ldquosemantikuri medinobardquo (a losevi)

97

ganusazRvreloba da mravalmniSvnelianoba (rac simbolos asxvavebs

alegoriisgan)

simbolo rogorc tropis erT-erTi saxe marTebulad miiCneva

universalur filosofiur ndash saRvTismetyvelo da esTetikur kategoriad

mis struqturaSi ori polusi gamoiyofa ndash sagnobrivi aspeqti da Rrma

dafaruli azri es polusebi erTmaneTis gareSe mniSvnelobas kargavs

simbolos arsi dapirispirebaSi vlindeba azriTi perspeqtiva am gziT

ikveTeba Sua saukuneebis literaturaSi simboluri mniSvneloba ori

saxiT warmodgeba paraboluri da tropologiuri Tavis mxriv

simbolos semantikur velSi moqceulia xati niSani enigma parabola da

sxva simbolo erTdroulad kidec gamoavlens da kidec faravs

WeSmaritebas

simbolos gansakuTrebuli datvirTva SeuZenia saTnoebaTa kibeSic es

savsebiT logikuria sayovelTaod cnobilia rom Sua saukuneebis

kulturas msWvalavs sinamdvilis mxatvruli abstragirebis tendencia

rac ganpirobebulia ideologiuri mrwamsiT Semoqmedma adamianur

yofasa Tu istoriul movlenebSi unda dainaxos maradiulis

zedroulis sulieris RvTaebrivis gamovlineba kerZoSi konkretulSi

drondashsivrciT SemosazRvrulsa da sagnobrivSi unda gamokveTos

maradiuli WeSmariti waruvali

simboluri saxismetyveleba erT-erTi mniSvnelovani sakiTxia

saTnoebaTa kibis kvlevis procesSi radganac teqstis saTaurSive devs

simbolo romelic Tavidanve qmnis winaswarganwyobas teqstis

msoflmxedvelobisa da agebulebis Sesaxeb garda amisa teqsti

gamoirCeva saocrad maRalmxatvruli saxeebiT poeturi eniT Rrma

Teologiuri azriT romelic ikiTxeba TiToeuli simbolos miRma

SevecdebiT yuradReba gavamaxviloT saTnoebaTa kibeSi gabneul saxe-

simboloebze da maTi Sinaarsis ganmartebiT warmovaCino rogor

axerxebs avtori saTqmelis ostaturad gamoxatvas ramdenad Tavsdeba

saTnoebaTa kibiseuli saxeebi tradiciuli mniSvnelobisa da funqciis

CarCoebSi da Seaqvs Tu ara avtors maT mniSvnelobaSi rame siaxle

rogoria qarTul teqstebSi gamoyenebuli saxe-simboloebis mimarTeba

berZnul teqstTan ra gansxvavebul saxeebs iyeneben

98

naxevradoriginaluri poeturi teqstebis avtorebi SevCerdebiT

mniSvnelobiT gamorCeul simboloebze

99

amp 1 saTnoebaTa kibis ZiriTadi simboloebi

kibe saTnoebaTa kibis simboluri saxismetyvelebis kvleva

bunebrivia kibis simboloTi unda daviwyoT miuxedavad imisa rom

berZnul teqstSi Tavebs hqviaT sityvebi da ara safexurebi ioane sineli

araerTgzis acxadebs teqstSi rom igi TiToeul sityvas aRiqvams kibis

erT safexurad rac sulieri srulyofis gzaze erTi mniSvnelovani

etapis Tanafardia nawarmoebSivea gacxadebuli amgvari kompoziciuri

organizaciisTvis STagonebis wyaro ndash saTnoebaTa kibe Seqmnilia

bibliuri iakobis kibis analogiiT bibliuri iakobis kibe ki

ukavSirdeba mis xilvas ldquo da Cuenebasa ixilvida da aha esera kibeni

aRmarTebulni queyaniT romlisa Tavi miwdomil iyo cad da angelozni

RmrTisani aRvidodes da gardamovidodes mas zedardquo (dab 2812) iakobis

xilvidan cxaddeba kibis erTi mniSvnelovani simboluri Sinaarsi ndash igi

aris kavSiri RvTiur da amqveyniur samyaros Soris saTnoebaTa kibeSi

ki garda amisa sulieri aRmasvlis simbolocaa

zogadad kibe aramarto sulier aramed socialur aRmasvlasac

ganasaxierebs simboloTa sistemaSi kibe erTgvari analogi iyo

ldquomsoflio xisardquo romlis kenweroc cas ebjineboda xolo fesvebi

qvesknelamde iyo Cazrdili kibe rom zeaRsvlis simboloa amis erT-

erTi dasturia safexureobrivi piramidebi da taZrebi Zvel egvipteSi

Zvel perusa da meqsikaSi mravaliarusiani budisturi taZari

borobuduri kunZul iavaze misticizmSi kibe aRqmulia idumal

sibrZnesTan miaxloebad da amasTanave TiToeuli safexuri adamianis

sulieri zrdis morig etaps ganasaxierebs (simboloTa 2011 110-111)

ufskruli parexi navTsadguri tradiciulad Sua saukuneebis

religiuri azrovnebisaTvis gamoqvabuli parexi mRvime sawuTrosgan

ucxodqmnili adamianis samyofelia romelic ukavSirdeba sulier

aRmasvlas TviTsrulyofas ganwmendas Tumca cota ufro ukan rom

wavideT platonisTvis gamoqvabulSi momwyvdeuli adamianis goneba

aRiqvams mxolod iluziebs anarekls im realuri samyarosi romlis

wvdomac SeuZlia mxolod warmosaxvasa da sulier zeswrafvas

(simboloTa 2011 156) saTnoebaTa kibeSi parexi iseve rogorc mRAcircme

100

ZiriTadad negatiur Sinaarss atareben aq maT ara aqvT arc sulieri

gardaqmnis da arc kaTarzisis funqcia mRvime SeiZleba iyos

gularZnilobisa orgulebisa romelsac adamiani unda eltvodes

zneobrivi srulqmnisken swrafvis surviliT ldquoφύγωμεν ἁπὸ κρημνοῦ

(ufskruli) ὑποκρίσεως καὶ ἀπὸ λάκκου ὑπουλότητοςrdquo (PG Vol 88 981D) vivltodiT

ufskrulisagan ukeTurebisa da mRAcircmisagan gularZnilebisa (sineli 1965

338) ldquovivltodiT parexisagan orgulebisa da mRAcircmisagan gularZnilebisardquo

(A-39 129r)

ufskrulis rogorc simbolos gaazreba orgvaria erTi mxriv igi

aRniSnavs zogadad siRrmes da meore mxriv arasrulfasovnebas

(simboloTa1971 3) saTnoebaTa kibeSi mas aqvs ormagi mniSvneloba ndash

pozitiuric da negatiuric ase magaliTad

ldquomonazoni igi ars romelsa eqmnas suli Tacircsi ufskrul simdablisa da

mas Sina yoveli suli vnebaTaAacute daenTqas da moeSTosrdquo (sineli 1965 323)

an kidev ldquotyuiliTa SeTxzuli sityuaAacute ficni cruni ufskruli ars

manqanebisa (ἄβυσσος δόλου 881C) (sineli 1965 337) ldquoufskruli zakuvisa

Semtkicebuli tyuilirdquo (A-39 128v)

antoniseul teqstSi erTgan ufskrulis sinonimur formad

dasturdeba peleRo (berZ Πέλαγος zRva siRrme) limenisnavsadguris

sapirispirod (cincaZe 2009)16 saba pelagons ganmartavs rogorc zRvis

siRrmes Tumca berZnuli teqstis am konteqstSi gvaqvs ara Πέλαγος aramed

Βυτός siRrme (PG 664B) (iseve rogorc petre gelaTelis naTargmn

teqstSia)

Aanton kaTalikosi

ldquosimravle trfobis zvaobisa ukuTqma

da ZAcircr-fasisa dumilisa peleRordquo

(33)

ioane petriwi

xolo cxovreba dafarulindash keTili

da dumilisa ufskruli ndash ganucdeli

(str 24)

ldquouvaris-yofaAacute zuaobisaAacute ufskruli dumilisaAacuterdquo (sineli 1965 43)

ldquoampartavnebisa uvarisyofaAacute dumilisa siRrmerdquo (A-39 19r)

16

statiaSi ix vrceli gamokvleva petre gelaTelis Targmanis berZnul leqsikasTan dakavSirebiT

101

qristianuli TvalsazrisiT erTmaneTs upirispirdeba erTi mxriv

boboqari zRva ndash sawuTro da meore mxriv samoTxe ndash qristes uRelvo

navsadguri (daTaSvili 2011) amdenad navsadguri simboloa ukve

gadalaxuli dabrkolebebis saTnoebaTa kibeSic navsadguris simbolos

gaazreba swored amgvaria

bdquourisxvelxarT uflisaebr xar mSAcircdi

raJams esT iqmnelvareb ganmtevsxivis

ixareb keTilimena uRelvosa

sxivTa samze orion momgeb xar TAcircT

xolo brZenT samkobrZen TAcircT da yovlad ubrZnesrdquo (VIII I orig str)

citirebuli strofi anton kaTalikoss ekuTvnis originaluria da ar

eZebneba paraleluri teqstebi ldquolimenardquo ndash berZ navsadguri romelic sxva

adgilas sadac anton kaTalikosi da eqvTime aToneli iyeneben

ldquonavsadgursrdquo uTargmnelad gadmoaqvs petre gelaTels ldquoἐν λιμένι ναυάγιον ἐν

ᾶλωνι μύρμηξ λεπτὸς μὲν ὑπάρχων παντὶ δὲ καμάτῳ καὶ καρπῷ ἐπιβουλεύωνmiddotrdquo (PG Vol 88

949B) ldquocuddidebobaAacute ars guarisaebr vidreme bunebisa SecvalebaAacute da

CueulebaTa mimoqcevaAacute da moqmedebisaebr SromaTa damabneveli oflTa

warwymedaAacute saunjisa zeda aRmdgomi urwmunoebisa Svili zesTmCenobisa

winamorbedi limenasa Sina navdanTqmulebaAacute kalosa Sin jinWveli

mcired vidreme myofi garna yovlisa Sromisa da nayofisa zedaaRmdgomirdquo

(A-39 116v) ldquocudadndashmzuaobrebaAacute saxiTa TacircsiTa SecvalebaAacute ars bunebisaAacute

da gardaqcevaAacute wesTa keTilTaAacute naSobi urwmunoebisaAacute da winamorbedi

ampartavnebisaAacute navTsayudelsa Sina danTqmaAacute arsrdquo (sineli 1965 302) ldquoda

navT-sadgursa Sina nav-danTqmulebardquo (A-711 215)

citirebul pasaJSic navsadgurilimena simbolurad ganasaxierebs

gadalaxul dabrkolebaTa kvaldakval simSvides auRelveblobas

ldquonavsadgurSirdquo Sesuli moRvawe ampartavnebis vnebiT Tu dasneuldeba igi

daniSnulebis adgilas misul da iq danTqmul navs daemsgavseba

sxva konteqstSi limenanavsadguri da ufskruli pozitiur WrilSi

gamoiyeneba sinonimur formebad ioane sineli ambobs rom dayudebis

msurvelT aqvT subieqturi motivebi da mizezebi rac maTi amgvari

gadawyvetilebisaTvis (Sevidnen navTsayudelSi da ufro metad ki

102

ufskrulSi (berZ okeanis siRrmeSi) ndash Εἰσὶν οἱ ἐπὶ τὸν λιμένα τοῦτον μᾶλλον δὲ

τὸ πέλαγος ἤ τάχα τὸν βυθὸνrdquo(1860 1105A) impulsis mimcemia ldquoaraTu yovelTa

aqus sruli sazomi aramed sxuaTa sruli aqus da sxuaTa udaresi anu

uZlurebisagan maTisa anu mconarobisa amisTAcircs arian amas saqmesaca Sina

ganyofilebani rameTu romelnime Sevlen navTndashsayudelsa amas da

ufroAacutesad ufskrulsa uZlurebisaTAcircs AtildeorcT da pirTa maTTaAacutesa da

mZlavrebisaTAcircs CueulebaTaAacutesa raiTamca moiwyAcircdnes igini da sxuanildquo

(sineli 1965 463) ldquoara yovelTad yovelni srul naklulevanebisa ZliT

moswrafebisa ginaTu da uRonoebisa ZliT Zalisa arian nuukue limenasa

amas zeda ufroAacutesRa pelagonsa reca Rrmasa Semavalni uZlurebisa ZliT

pirisa maTisa da sxeulisardquo (A-39 175r ndash 175v)

sZali gvirgvini uflis erT-erTi gavrcelebuli da cnobili

simboloa siZe qristologiuri literaturis mixedviT RvTis kavSiri

dedamiwasTan RvTaebriv qorwilad moiazreba radgan ufalindashsiZe

wmindanebs Semkul sasZlod miiCnevs ivanebs masSi anu aRsruldeba

kavSiri ufalsa da adamians Soris moxdeba RvTaebrivi Serwyma ndash

sulieri jvriswera xorcieldeba adamianis Sesvla uflis qorwilSi

rogorc wminda sZlisa am simbolos safuZvlad ldquoaTi qalwulisrdquo igavi

gvevlineba sadac gadmocemulia rom anazdeulma siZem SuaRamisas rom

movida xuTi brZeni qalwuli Seiyvana qorwilSi xolo danarCen xuTs

anTebuli lampriT rom ver daxvdnen siZes ufalma mkacrad uTxra ldquoara

gicni Tqvenrdquo (grigolaSvili 2002 105-106) asketuri cxovreba romlis

saboloo safexuri gvirgvinmosil ldquosZladrdquo sasufevelSi amaRlebaa

moiTxovs ganSorebas yovelive amqveyniurisgan kerZod ki sami

umTavresisgan sakacobrio saqmeebisgan mSobelTagan da

cuddidebobisagan (ampartavnobisgan ndashim) ldquoΟὐδεὶς ἐν τῷ οὐρανίῳ νυμφῶνι

στεφανηφορῶν ἐλεύσεται (στεφανηφόρος εἰσελεύσεται μὴ τὴν πρώτην καὶ δευτέραν καὶ

τρίτην ἀποταγὴν ἀποταξάμενοςmiddot (PG Vol 88 657A) ldquovervin Sevides zecisa

sasZlosa gAcircrgAcircnosani ukueTu ara moigos pirveli igi da meore da mesame

ganSorebaAacuterdquo (sineli 1965 41) bdquoaravin zecaTa sasZlosa Sina

gAcircrgAcircnmosilTaAacute Sevals ar pirvelisa da meorisa da mesamisa mjmneli

jmnisaAacute (A-39 18r)

103

gvirgviniT Semosva wmindanis mudmivi Rwvis bolo safexuria

uWknobi gvirgviniT Semosva niSnavs axal saxlSi damkvidrebas kvlav

sicocxlis xis nayofiT sazrdoobas saukuno sasufevels maT gvirgviniT

TviT macxovari amkobs (grigolaSvili 2002 105-106)

sarke sarke-simbolos igive Tvisebebi axasiaTebs rac sarke-sagans

amboben rom igi aris simbolo warmosaxvis an cnobierebis romelic

atarebs Tavis TavSi SesaZleblobas aireklos xiluli samyaros

realoba filosofiuri azriT sarke samyaros areklvis funqciasTan

erTad iyo TviTSemecnebis saSualebac sarkis simbolო ukavSirdeba

wyals (arekvlis funqciis gamo) da narcisis miTsac (simboloTa 1971

212)

ldquosarkisrdquo simbolo cnobilia pavles epistoledan romelSic

naTqvamia sarke cudad aireklavs WeSmarit Rirebulebebs RvTiuri

samyaro es aris mTeli sistema sarke-saxisa romelic warmodgenilia

rogorc kibe romlis yoveli safexuri gansazRvruli azriT aireklavs

RmerTs (iazikova 1995 88) saTnoebaTa kibeSic Cans sarke-simbolo Tavisi

umTavresi ndash areklvis funqciiT ldquoraJams kaci yovliTurT Seezavos

siyuarulsa RvTisasa maSin gareganca viTarca sarkiTa gamoaCinebs

Sinagansa mas brwyinvalebasa sulisasardquo (sineli 1965 514) ldquoraJams

namdAcirclve yovliTurT kaci viTar-raAacute Tan Seezaos siyuarulsa RmrTisasa

maSin da gareSeca sxeulisa Soris viTarca sarkisa raAacutesme mier

sulisasa aCuenebs brwyinvalebasa esreT didebul iqmnebis mose

RmrTismxilveli igirdquo (A-39 177v)

sxvagan locva rogorc sarke aCvenebs yvelaze cxadad adamianis

RmerTTan urTierTobis xarisxs mis srulyofilebasa da progress

sulieri Rvwis gzaze ldquoἕσοπτρον προκοπῆςrdquo (PG Vol 88 1129B) ldquosaqme

angelozTaAacute sazrdeli uAtildeorcoTa maT ZalTaAacute sixaruli mermisa mis

saukunoAacutesaAacute saqme dausrulebeli wyaroAacute saTnoebaTaAacute winamZRuari

madlTaAacute warmatebaAacute uxilavi sazrdeli sulisaAacute sinaTle gonebisaAacute

mklveli sasowarkveTilebisaAacute sarke sisrulisaAacuterdquo (sineli 1965 483)

ldquomwuxarebisa daAtildesnaAacute simdidre monazonTa memyudroeTa saunje

guliswyromisa ganqarveba sarke warmatebisardquo (A-39 183v-184r)

104

mefe mefe farTo gagebiT aris universaluri da arqetipuli kacis

simbolo sakuTriv koronacia ki ndash warmatebis gamarjvebis amdenad

nebismieri adamiani SeiZleba iwodebodes mefed Tuki man miaRwia Tavis

cxovrebaSi maqsimalur simaRleebs Tavdapirvelad ukvdavebis idea

RvTisgan gadavida mefeze da mxolod mogvianebiT gmirebsa da kidev

ufro mogvianebiT Cveulebriv mokvdavebzec Tuki isini moipovebdnen

warmatebis gvirgvins gadalaxavdnen ra garkveul dabrkolebebs

(ZiriTadad moraluri sferodan) (simboloTa 1971 168) ldquoἀκτήμων μοναχὸς

δεσποτής κόσμουrdquo (PG Vol 88 928C) ldquoupovarebaAacute ganSorebaAacute ars urvaTagan

uzrunvelobaAacute cxorebisaAacute mogzaurebaAacute ars daubrkolebeli da

sarwmunoebaAacute ars mcnebaTa uflisaTaAacute da ucxoebaAacute mwuxarebisagan

monazoni upovari mefe ars amis sawuTroAacutesardquo (sineli 1965 279)

ldquoupovarebaAacute ars zrunvaTa gardadebaAacute uzrunvelobaAacute cxorebisaAacute mogzaur

dauyenebel sarwmunoeba mcnebaTa mwuxarebisa ucxo upovari monazoni

meufe soflisardquo (A-39 108r)

citirebul monakveTSi mefe simbolurad monazons ganasaxierebs

asketi aris amqveyniuri mefe romelmac miaRwia WeSmariti gamarjvebis

mwvervals gadalaxa ra dabrkolebebi igi materialuri TvalTaxedviT

upovaria magram sulieri Rirsebebi mas ayenebs amqveynad yvelaze Zlieri

ndash monarqis rangSi sxva konteqstSi zeciuri mefe ndash RmerTia monarqi

zeciuri samefosi ldquoἀπάθειαν μὲν νοήσεις τὸ τοῦ ἐπουρανίου βασιλέως ἐν οὐρανοῖς

παλάτιονrdquo (PG Vol 88 1149D ldquouvnebelobaAacute esreT gulisAtildemandashvyav viTarmca

palati iyo igi didisa mis meufisaAacute xolo savane mraval arian mas Sina

xolo zRude misi ars codvaTa mitevebaAacuterdquo (sineli 1965 507) ldquoara

Seimtkicnebis diadimaAacute samefoAacute erTisa mier qvisa da arrsquosrul iqmnebis

uvnebelobaAacute ukueTu erTica damTxueviTi udeb-vyoT saTnoebaAacute

uvnebelobas vidreme gulisAtildema-hyo zecierisa mefisa zecaTSinaAacute palate

xolo mravalsavaned Sinagan qalaqisa mis dakarvebani zRuded-ierusalimi

ndash mitevebaAacute igi codvaTaAacuterdquo (A-39 194v-195r)

kviparosi maradmwvane kviparosi zoroastrizmSi ukvdavebis da

maradiulobis aseve Serigebis da simSvidis simbolos warmoadgenda

Zvel saberZneTSi is glovis da sikvdilis simbolo iyo am xes mkvdari

105

cecxlis alis molandebasac uwodebdnen radganac kvipasoss muqimwvane

TiTqmis Savi wiwvi aqvs xolo misi silueti cecxlis enas gvagonebs

berZenTa rwmeniT kvipaross SeeZlo boroti Zalebisgan daecva adamiani

am da im qveyanaSic kviparosis sparsuli saxelwodeba ndash saro friad

gavrcelebuli metaforaa Zvel qarTulSi (simboloTa 2011 109) ldquoΟὐχ

ὑποκλίνει κυπάρισσος εἰς γῆν περιπατεῖνrdquo (PG Vol 88 965D) ldquoviTarca arasada

moidrikos kAcircparozman queyanad simaRle Tacircsi egreTve monazonman

ampartavanman arasada moigos morCilebaAacuterdquo (sineli 1965 318) ldquoara dadrkes

kAcircparisi qveyanadme slvad arca gulmaRali monazoni morCilebisa

mogebadrdquo (A-39 122r)

saTnoebaTa kibeSi kviparosi (gamomdinare misi simaRlidan)

ampartavnebis simboloa rogorc kviparosi ar moixreba aseve zesTmCeni

(ampartavani) ver moigebs morCilebas qarTul literaturaSi es simbolo

ZiriTadad miuTiTebs garegnul mSvenierebaze ndash unaklo aRnagobas

amdenad igi ioane sineliseul konteqstSi metad sainteresoa da axali

im periodis qarTuli saxeobrivi azrovnebisTvis

mtredi matli (tili) gveli (aspiti) drakoni (gveleSapi veSapi)

mtredi uZvelesi droidan iTvleboda RvTaebrivi siwmindisa da

umankoebis simbolod igi Cndeba bibliaSi ramdenimegan warRvnis Jams

noes kidobanTan niskartSi zeTisxilis rtoTi mobrunebuli solomonis

qebaTa-qebaSi aRsaniSnavia agreTve suliwmindis gamocxadeba mtredis

saxiT iesos naTliRebis Jams (simboloTa 2011 153) saTnoebaTa kibeSic

mtredi umankoebis siwmindis simboloa ldquoλεληθότως ὁρᾷς ἐν περιστερᾷ φθεῖραν

(PG Vol 88 841C) ldquosiyuaruli mtkice bunebiTi ganSorebaAacute ars Zacircrisndash

Atildesenebisgan aramed sakrZalav ars rameTu siZvaAacute advilad mieaxlebis mas

da gamoCndebis farulad tredsa mas Soris siyuarulisasa tili igi

siZvisaAacuterdquo (sineli 1965 204) ldquoSors siyuarulisagan mtkicisa bunebiTsa

ZacircrisAtildesenebaAacute xolo siZvaAacute siadviliT meaxlebis mas da micilebiT vxedav

tredisa Soris mxrwnelsardquo (aSiaze minawerSi vkiTxulobT ldquomxrwnelsa

tilsa uwodsrdquo) (A-39 81v)

anton kaTalikosi

ldquoSors ars amisgan siyvaruli bunebiT

ioane petriwi

ganukrZalvelsa siyuarulsa nu

106

anu moyegravesisa wesier ar umkacrod

nusada tredman umankoman TAcircs Soris

Seiwynarosmca matli dauZinebi

da nivTi wmida Seamwikegravelos mwAcircremanrdquo

(910)

hmoneb

raTa sxua raAacuteme ar movides farulad

da tredsa Sina sayuarelsa gamoCndes

mWameli igi matli dauZinebo

ldquoromelsa asxen yurni smenad isminonrdquo

(98)

anton kaTalikosisa da ioane petriwis teqstebSi mtredis

sapirispiro simboluri mniSvnelobiT vxedavT matls xolo eqvTime

aTonelisa da petre gelaTelis TargmanebSi ndash tils (mxrwnels) matlic

da tilic citirebul konteqstSi ZAcircrisndashAtildesenebis mankierebaa ioane

sineli cota zemoT ganmartavs ldquoΜνησικακία ἐστὶ σκώληξ νοὸςrdquo (PG Vol 88

841A) ldquoZAcircrisndashAtildesenebaAacute matli ars gonebisa mWamelirdquo (sineli 1965 202)

ldquoZAcircrisAtildeseneba ars sulisa gesli gonebisa matlirdquo (A-39 81r)

iungis azriT matli aris arseba romelic imis nacvlad rom

sicocxle gasces klavs amgvari ganmarteba ukavSirdeba matlis

miwisqveS arsebobidan gamomdinare asociaciebs da sikvdilisa da

organizmis daSlis boilogiur procesebs amgvarad matli simbolurad

ganasaxierebs xrwnas sikvdils (simboloTa 1971 378) citirebul

konteqstSi igive funqciuri datvirTva aqvs ldquotilsacrdquo cnobilia rom

ldquomatli da Wia veSapTan da gvelTan erTad erT semantikur kategorias

qmnisrdquo (abakelia 1997 5) rogorc qristianul literaturaSi aseve

folklorSi Wia da gveleSapi erTi kategoriis arsebebia (gabrielaSvili

2012 49) yvelaze cxadad gvelgveleSapis simboloTa Sewyvilebasa da

Tanamonacvleobas apokalipsSi vxvdebiT ldquoda gardamovarda veSapi igi

didi gueli dasabamisaAacute romelsa ewodebis eSmaki da satana romeli

acTunebs yovelsa sofelsardquo (gamocx 129) gamocxadebisagan gansxvavebiT

maTes saxarebaSi gvelis gansakuTrebul sibrZneze Tavad macxovari

migvaniSnebs ldquoiyveniT ukue mecnier viTarca guelni da umanko viTarca

trednirdquo (mT 1016) magram Cven cxadad vxedavT rom gvelis bibliur

interpretaciaTagan mainc ufro ldquomacdunebelirdquo da ldquosatanurirdquo arqetipi

damkvidrda (simboloTa 2011 53)

saTnoebaTa kibeSi gansakuTrebiT xSiria da logikuric

gvelisgveleSapis simboloTa negatiur konteqstSi gamoyeneba gvelis

107

veSapis gveleSapis paradigmuli saxeebi erTmaneTis paralelurad

monacvled gamoiyeneba da ama Tu im macdunebel vnebas ganasaxierebs

ldquoraJams mogiAtildedes gulisndashsityuaAacute gankiTxvad moZRuarisa viTarca

siZvisagan ivltode misgan da nu scem yovladve adgil guelsa (τῷ ὅφει

(PG Vol 88 681A) amas aramed mouge veSapsa τὸν δράκοντα (681A) mas da arqu

ara Tu me mTavrisa mis aramed igi Cem ars msajuli (sineli 1965 60)

ldquoraJams Sen gulissityuaman Senman gankiTxvaAacute anu dasjaAacute

winamZRuanvelisaAacute mogivlinos viTarca siZvisagan ganvldi nucaRa

yovlad miscem guelsa amissa mocalebasa nu adgilsa nu Semosavalsa

nu dasabamsa aramed Atildemobd veSapisa mimarT ldquohoAacute macTuro ara me

mTavrisaAacute aramed igi Cemda msajulad dadgardquo (A-39 26r) an kidev

ldquoZAcircrmoAtildesene memyudroe dabudebul aspit geslisa sikudidmosilisa Tavsa

Soris TAcircssa momRebelrdquo (A-39 82r) ldquodayudebuli ZAcircrisndashmoAtildesene aspidi ars

damaluli da gesli sasikudine Tavsa Soris TAcircssa utAcircrTavsrdquo (sineli

1965 205)

rogorc zemoT vnaxeT eqvTime aToneli berZnuli teqstis ldquotOtilden

drpoundkontardquo Targmnis ldquoveSapsardquo drakoni miTologiuri cxoveli da

universaluri simboluri figuraa romelic kulturaTa umetesobaSi

gvxvdeba magram drakonis simbolika aRmosavlur da dasavlur

kulturul tradiciaSi gansxvavdeba drakonis anu gveleSapis simbolika

dasavlur tradiciaSi xSirad Tanxvdeba gvelisas Zveli berZnebi

drakons nebismier gigantur qvewarmavals eZaxdnen igi ganasaxierebda

borot pirvelad Zalebs amitom masze gamarjveba udides simamaces

moiTxovda (simboloTa 2011 59-61) amdenad saTnoebaTa kibeSic brZola

drakonis (qarTulad veSapi gveleSapi gveli) romelic simbolurad

ganasaxierebs romelime sulier mankierebas dasaTrgunad moiTxovs

aranakleb mamacobas vidre miTiuri drakonis damarcxeba es simboluri

saxe imdenad aqtualuria saTnoebaTa kibeSi da iseTi sixSiriT

gamoiyeneba ama Tu im codvasTan kavSirSi rom garejel kaligrafs

108

nikras xelnaweris aSiaze sxva miniaturebTan erTad gveleSapis

gamosaxulebac dauxatavs17

H-1669

kari bWe ndash TiTqmis yvela religiaSi Secnobisa da flobis

universalur simbolod iqca qristianul religiaSi kari qristes (ldquome

var karirdquo- in 19 7-10) da RvTismSoblis (bWe-daxSuli ndash qalwulobis)

aseve sasufevelSi Sesvlis simboloa (simboloTa 2011 99) am

ukanaskneli mniSvnelobiT aris gamoyenebuli kari anton kaTalikosisa

da ioane petriwis CarTul nawilebSi

ldquoaAtildesovs viTarmed oriTare wegraveliliTa

zecisa igi moiyides samefo

da SekrebiTa iwro eqmna bWe zecisrdquo (163)

ldquoTu viTar erTman sityuaman aRiyvana

gonebiT raAacute mxedveloba moigo

guarTa sadgursa goniersa mas bWesardquo (str 289)

17 nikras xelnaweris miniaturebis saTnoebaTa kibis teqstTan mimarTebiT kvleva SesaZloa samomavlod ganxorcieldes

109

ioane sineli saubrobs vercxlismoyvareobis mankierebaze da

imowmebs bibliur epizods qvrivi qalis Sewiruli ukanaskneli xurdebis

Sesaxeb (lk 21 1-4) riTac man moipova caTa sasufeveli amitomac igi

mouwodebs asketur gzaze SemdgarT rom ar izrunon qonebis

SegrovebisTvis glaxakTaTvis daxmarebis keTilSobiluri mizniTac ki

anton kaTalikosi ki Tavis mxriv naTqvams kidev ufro aZlierebs ldquoda

SekrebiTa iwro eqmna bWe zecisrdquo (163)

ioane sineli ldquokarisrdquo simbolos ZiriTadad iyenebs safuZvlis

sawyisis mniSvnelobiT magaliTad ldquoκαταλαλιᾶς θύραrdquo (PG Vol 88 852B)

ldquovTquT pirvelsa amas Tqumulsa amas Sina viTarmed borot ars da

macTur gankiTxvaAacute xolo aw vTquaT mcired raime mravalndash

metyuelebisaTAcircsca romelindashigi mizezi ars da kari misi romlisa mier

Semovals da ufroAacutesad gamovals ZAcircrisndashzraxvaAacute da gankiTxvaAacuterdquo (sineli

1965 212) ldquoTqumul ars vidreme Cuenda sikniniT winaswrobilTa Soris

viTar zedasacTomel friad da TAcircT maT keTilsagonebelTaca Soris

Semavali gankiTxvaAacute ufroAacutesRa gankiTxulobaAacute da enisagan tanjulyofaAacute

xolo aw namdAcirclve mizezisaca da karisa romlisa mier Semovals xolo

ufroAacutesRa ganvals Sesadrginebel mciredTa mier dawesebadrdquo (A-39 84v-85r)

karis funqcia teqstSi ambivalenturia ndash igi SeiZleba iyos

rogorc mankierebis ise saTnoebis safuZveli

mTiebi mze mTvare mnaTobebi simbolurad ganasaxiereben rogorc

RmerTs aseve wmindanebsac ndash axal aRTqmaSi ciskris varskvlavi

qristesTan aris dakavSirebuli igi aseve aris mauwyebeli macne qristes

madliT gabrwyinebuli axali cxovrebisa qarTveli himnografebis (ioane

minCxi miqel modrekili ioane mtbevari da sxvebis) SemoqmedebaSi ki igi

wmindansac miemarTeba (grigolaSvili 2002 99) ldquoὁ δὲ μεγάλῃ σελήνῃ ὁ δὲ τῷ

λαμπρῷ ἡλίῳ προσεοίκασινrdquo (PG Vol 88 881C) ldquosxuaAacute ars romelsa

moRuawebiTa TacircsiTa da sxuaAacute ars romelsa simdabliTa da sxuaAacute ars

romelsa saRmrToAacuteTa niWiTa da gamocxadebiTa Seekras mZlavri igi da

erTi igi mTiebsa msgavs ars da meore ndash didsa mas mTuaresa da mesamendash

brwyinvalesa mas mzesa da amaT yovelTa sayofeli caTa Sina arsrdquo

(sineli 1965 242) ldquosxuaAacute ars RuwaTagan da sxuaAacute ndash damdablebisagan da

110

sxuaAacute ndash saRmrToAacutesa mier gamocxadebisa Sekrulad mqonebeli mZlavrisaAacute

romelime vidreme mTiebsa xolo romelime didsa mTovaresa da sxuaAacute

brwyinvalesa emsgavsnes mzesa xolo erTbamTave zecaT Sina mougies

moqalaqobaAacuterdquo (A-39 95r)

anton kaTalikosi

ldquopirveli ndash mbrZoli brwyinvalesa

mTiebsa

meore ndash xolo aRvsilsa mTovaresa

garna mesame ndash TAcircT SegraveAgraveniersa mzesa

emsgavsnes viTa AtildemebiTa mamaTaTa

viswaveT vicanT angelosebri gvarirdquo

(158)

ioane petriwi

ldquoviTar ciskari naTlisagan wina vals

egreT marxva Cans siwmidisa pirvelad

merme aRmovals mze igi simarTlisa

da gananaTlebs gonebasa wmidasa

da bnelsa nislsa moxueulsa warsdevnisrdquo

(149)

ivane lolaSvili fiqrobs rom eqvTime aTonelis Targmanis

citirebul pasaJSi gadmocemulia ldquogaTenebisa da mzis amosvlis bunebrivi

suraTirdquo romelic ioane petriwma sul sxvagvarad gaiazra petriwTan

ldquomze igi simarTlisardquo metaforuli cnebaa da qriste RmerTs gulisxmobs

(lolaSvili 1968 143) am azris dasabuTebisTvis mas mohyavs

himnografiuli teqstebi sadac qriste marTlac moazrebulia rogorc

ldquomze simarTlisardquo zemoT mnaTobTa simbolikaze saubrisas ukve aRiniSna

rom mze simarTlisa da ciskris varskvlavic Zvel qarTul mwerlobaSi

ganasaxierebda qristes simbolur saxes Tumca am SemTxvevaSi amgvari

gaazreba konteqstidan mowyvetili iqneba da sakvlevi pasaJis azric

daikargeba sinamdvileSi citirebul teqstebSi saubaria sulieri Rvwis

sxvadasxva etapze myof asketTa Sesaxeb romlebic vnebas ebrZvian imis

Sesabamisad Tu romel safexurze imyofebian erTni ldquoSromiTa da ofliTa

AtildeorcieliTa hbrZodis amas mZlavrsardquo meoreni ndash ldquomarAtildeviTa da

mRAcircZarebiTa ewyvebodis masrdquo aseve ldquosimdabliTa da urisxvelobiTa da

wyurviliTa winaaRudgebodisrdquo xolo mesameT ndash ldquosaRmrToAacuteTa niWiTa da

gamocxadebiTa Seekras mZlavri igirdquo (sineli 1965 242) da swored maT

adarebs ioane sineli ciskris varskvlavs savse mTvaresa da mzes ufro

metic ioane sinelis teqsti grZeldeba swored im informaciiT

romelsac Seicavs zemoT citirebuli strofi ioane petriwis

redaqciidan ldquopirvelad ciskari aReRis merme naTeli moefinis da

111

maSinRa gamobrwyindis mzeAacuterdquo (sineli 1965 242) amgvarad saanalizo

strofi arc ioane petriwiseuli CanarTia da mnaTobebic gamoyenebulia

siZvis vnebasTan brZolis sxvadasxva saSualebisa da etapis warmosaCenad

mkurnali ndash ioane sineli saTnoebaTa kibis me-4 TavSi-

morCilebisaTvis ndash vrcel msjelobas uZRvnis moZRvrisadmi morCilebis

saTnoebas da miutevebel codvad miaCnia sawinaaRmdego moqmedeba

moZRvari sulieri mkurnalia sulieri wylulebis gamamrTelebeli

romelic WeSmaritebis gzaze miuZRvis adamians ldquoaramed friadca didi

ars da uZAcircres yovelTa vnebaTa da uZAcircresi ese ars romel arca

SesaZlebel ars advilad TqumaAacute misi da aRsarebaAacute da ganqiqebaAacute winaSe

sulierisa mkurnalisardquo (sineli 1965 328) ldquoumZvinvaresiRa arcaRa

mocalebiT gamoTqumad da aRsaarebad gina ganqiqebad sulierisa mimarT

mkurnalisa SesaZlebelrdquo (A-39 125r)

rto nayofi ndash unayofoba yurZnis mwife marcvali yvela es

simbolo dakavSirebulia WeSmaritebis misaRebad adamianis sulier

mzaobasTan saTave ki kvlavac axali aRTqmaa kerZod igavi mTesvelze

(lk 85-15) ekal-bardebSi davardnili Tesli adamiania romelic

ldquozrunvisagan da simdidrisa da gemoTagan amis soflisaTa vlened da

SeaSTvian da ara nayofier iqmnianrdquo (lk 814) xolo poxier niadagze

dacvenili Tesli isini arian ldquoromelTa guliTa keTiliTa da saxieriTa

isminian sityuaAacute da SeikrZalian da nayofi gamoiRian moTminebiTardquo (lk

815) swored am azriT iyenebs ioane sineli sulis nayofiereba-

unayofobas ldquoοὐ τόπων σκοτία καὶ ἐρημία ἐνισχύει καθrsquo ἡμῶν τοὺς δαίμονας ἀλλὰ

ψυχῆς ἀκαρπίαrdquo (PG Vol 88 945D ldquoara Tu sibnele RamisaAacute anu udabnoebaAacute

adgilisaAacute ganaZlierebs eSmakTa Cuen zeda aramed unayofobaAacute sulisaAacuterdquo

(sineli 1965 299) ldquoara adgilTa sibnele da udabnoebaAacute ganaZlierebs

Zacircnad Cuenda eSmakTa aramed sulisa unayofoebaAacute xolo ars odes da

gangebulebiTica ganswavlaAacuterdquo (A-39 115v)

ioane sineli brZens adarebs yurZnis mkrefavs romelic mwife

nayofs gamoarCevs da Wams xolo ugunuri ndash piriqiT mwife nayofi

WeSmaritebis marcvalia romelsac nayofieri suli irCevs (PG Vol 88

848D) ldquobrZeni mkrebeli marcualsa yurZnisasa mwifeTa maT marcualTa

112

Wamn da mWaxTa ara mihxedavn xolo ugunuri oden cTomaT da borotTa

umzirin moyuasisaTardquo (sineli 1965 211) ldquokeTilman kufxalTmkrebelman

mwifeTa kufxalTa vidreme mWamelman araraAacute mWaxeTaTAcircs izrunvos da

keTilcnobaman da zrunvis mqonebelman gonebaman raodenni vidreme

saTnoebani vieTme Soris ixilnes amaT moswrafebiT Seiswavebs xolo

ugunuri ginebaTa da naklulevanebaTa gamoiZiebs romlisaTvis da Tqmul

arsca ldquogamoiZies ndash usjuloebaAacute moakldes gamomeZiebelni

gamoZiebisaganrdquo (A-39 84v)

rtos simboloc ukavSirdeba nayofis nergis Teslis simboloebs

mas SeiZleba hqondes pozitiuri datvirTvac da negatiuric ndash keTili

Ziridan keTili rto amoizrdeba iseve rogorc keTili Cveva saTnoebis

xolo boroti ndash mankierebis warmomSobia ldquoΧαλεπῆς ῥίζης (Ziri fesvi) καὶ

μητρὸς (deda) χαλεπώτατον ἀπόγονον (Svili Stamomavali) εἶναι ἐν τοῖς φθάσασιν

ἀκηκόαμεν rdquo(PG Vol 88 976B) ldquoborotisa Zirisa boroti rtoAacute guesma

pirvelTqumulsa mas Sina Tavsardquo (sineli 1965 327) ldquoborotisa Zirisa da

dedisa uborotesad Svilad yofad winaswrobilTa Sina guesmardquo (A-39

125r) ldquoeseca vnebaAacute mowyinebisaAacute erTi ars mravalndashmetyuelebisa

rtoTaganni ldquoκλάδωνrdquo (PG Vol 88 857D) (sineli 1965 219ndash220) ldquoerTi da

eseca mravagzis mravalmetyuelebisa rtoTaAacute viTarca da awRa

winamswrobelTa vTquT ars da pirvel SvilT vityAcirc ukue mowyinebasa

romlisa ZliT da sanawevrosaca missa wessa borotsa Sina jaWusa

mivamkAcircdreTrdquo (A-39 87r)

amgvarad saTnoebaTa kibis zemoT damowmebul simboloTa analizma

gamoavlina rom ioane sineli sakmaod Tavisuflia paradigmul saxeTa

gamoyenebisas man kargad icis TiToeuli simboluri saxis Teologiuri

Sinaarsi da swored amis gaTvaliswinebiT rig SemTxvevaSi calkeul

myar tradiciul paradigmul saxeebs uCveulo moulodnel konteqstSi

iyenebs

113

amp 2 saTnoebaTa kibis poeturi teqstebis originaluri

nawilis simbolika

calke aRniSvnis Rirsia is saxeebi romlebic anton kaTalikosisa

da ioane petriwiseuli variantebis originalur nawilSi gvxvdeba am

avtorebis simboluri azrovneba gansakuTrebiT ki anton kaTalikosis

gamorCeuli da Zalian mravalferovania Tumca ver vityviT rom anton

kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibis originaluri nawilis simbolika

uCveuloa zogadad antonis mxatvruli azrovnebisTvis saTnoebaTa kibis

mxatvruli saxeebis anton kaTalikosis originalur SromasTan msgavsebis

saCveneblad davimowmebT adgilebs wyobilsityvaobidan da proloRi

aTormetTa TueTadan es ki kidev erTxel gvafiqrebinebs rom CarTuli

strofebi aris antoniseuli da maTi Seqmnisas avtori ar eyrdnoba sxva

wyaros miT ufro rom msgavsi informacia ar Cans arc berZnul

teqstebSi da arc Cven xelT arsebul slavur teqstSi

Zvirfasi Tvlebi iakinTi romlis saxelwodebac berZnulidan

momdinareobs xmelTaSuazRvispireTSi izrdeba iakinTi gvxvdeba rogorc

Zvel ise axal aRTqmaSi Zvel aRTqmaSi ndash mRvdelmTavris Zvirfasi

morTulobis Semadgenel nawilad ldquoda qsoo mas Sina naqsovi qvaTagan

oTx stiqoni da stiqoni qvaTaAacute iyos sardioni pazioni samaragdoni ndash

stiqoni da stiqoni meore ndash anTraki da sapfironi da iaspi da stiqoni

mesame ndash ligAcircri da aqati da ameTAcircsosrdquo (gam 21 17-20) axal aRTqmaSi ndash

brwyinvale safuZveli axali ierusalimis ldquoda safuZvelni zRudisani

yovliTa qviTa patiosniTa Semkulni safuZveli pirveli iaspi meore

safironi mesame qalkidoni meoTxe samaragde mexuTe sardonixoAacute meequse

sardioAacute meSAcircde oqro-qvaAacute merve bivrili mecxre topazi meaTe

xrAcircsopasoAacute meTerTmete iakinTi meTormete ameTAcircsoAacuterdquo (gam 1920) iaspic

iakinTis msgavsad gvxvdeba Zvel aRTqmaSic da axal aRTqmaSic (gam 21 17-

20 gamocx 1920 gamocx 43) axali aRTqmis mixedviT igi gamWvirvalea

ldquoda aqunda didebaAacute RmrTisaAacute mnaTobi misi msgavs iyo qvasa patiosansa

viTarca qvasa iaspsa brolis-saxesardquo (gamocx 2111) gamWvirvaloba ki

rogorc erTi ZiriTadi maxasiaTebeli anton kaTalikosis mxatvruli

SemoqmedebisTvis rogorc iaspis ise iakinTis Tvisebaa Zveli qarTuli

114

ldquoandamatirdquo an ldquoadamantirdquo ukavSirdeba berZnul ldquoἀδάμας-srdquo rac

mouTrgunvels niSnavs almasi ndash ldquoyvelaze keTilSobili Zvirfas

qvaTaganrdquo ndash srulyofis siwmindisa da ubiwoebis simboloa (simboloTa

2011 132)

saTnoebaTa kibeSi TiToeuli safexuri anton kaTalikosis originali

strofiT iwyeba romelSic avtori amkobs im saTnoebas romelsac exeba

Sesabamisi safexuri saTnoebebs antoni ZiriTadad Zvirfas Tvlebs

adarebs magaliTad saTnoebaTa kibis pirveli ori Tavi ndash sofliT

gamosvlasagan da uzrunvelobisaTvis Sedarebulia iakinTis

siZvirfasesTan radganac swored am or sabaziso saTnoebaze dgas

asketuri cxovrebis mTeli Semdgomi periodis moRvaweoba an kidev

glovis saTnoeba romelic umniSvnelovanesi safexuria sulieri

srulyofis gzaze Sedarebulia iaspTan da almasTan aseve ldquouxrwnel

vardTanrdquo cnobilia rom vardi silamazis mSvenierebis simboloa

saTnoeba da zogadad asketuri moRvaweoba ki qristologiuri gagebiT

swored mSvenierebaa

Zvirfasi Tvlebis gamoyeneba simboluri SinaarsiT damaxasiaTebelia

anton kaTalikosis mxatvruli enisTvis zogadad amgvari simboluri

metyvelebiT igi gaxazavs sulieri cxovrebisTvis uaRresad mniSvnelovan

aspeqtebs magaliTad is originalur SromaSi wyobilsityvaoba Zvirfasi

Tvlebis simbolikas iyenebs Sio mRvimelis mier Seqmnili sagaloblebis

misamarTiT avtoris poeturi niWis warmosaCenad (sulava 2006173) sxva

SemTxvevaSi antoni iezekielis Semoqmedebas adarebs Zvirfass Tvlebs

(sulava 2006185) anton kaTalikosisTvis es niWi imdenad aris

mniSvnelovani ramdenadac sulieri TvalsazrisiT WeSmaritad Rirebulis

gandidebisken aris mimarTuli

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquoglova netari suli RmrTis SemaerTi

lmobiT gulisaT aRmonaceni gvari

oqros-feri frTe TAcircT naTlisad mimyvani

vardi uxrwneli AcircakinTi mWAcircrvali

iasp ZAcircr-fasi samefo adamasirdquo

ldquoorion samzo ucxo sagang adamasrdquo

(410)

ldquoSenni Sairni iezekiel dido

akrostixorni iasp-sWAcircrven sardion-

margaliteben urTierTas kidulni

115

(7 I orig str)

ldquoTqmulTare zem o rTa ZAcircr-fas spekalTa

AcircakinT mWAcircrv e se eSesabamvis

sulTmwmedi saqe b rkial elvar mbzinvarirdquo

(3 I orig str)

Zvirfas-spekaloben kma Cemda

gansamdidrad

Segeferebis qebaAacute brZenTa Tanardquo

(str 767)

ldquoiakinT-mWAcircrvi TAcircT margalit-lal

aRsxmulrdquo (str 491)

ldquoaqa hsCans erTad iasp-sadaf-minani

mWAcircrual-spetaknirdquo (str 572)

feris simbolika yvelaze universaluria igi konkretuli funqciiT

gamoiyeneboda liturgikaSi xelovnebaSi literaturaSi (simboloTa

1971 52) anton kaTalikosis saTnoebaTa kibeSi gamoyenebuli ferTa

simbolika ZiriTadad moicavs naTel ferebs ndash elvare brkiali mWAcircrvali

da sxva

naTeli sxvadasxva kulturaSi ganasaxierebda adamianis suls

kosmiur energias morals inteleqts Svid ZiriTad saTnoebas

(simboloTa1971 187) sakmaod gavrcelebuli es qristianuli simbolo

bibliur saxismetyvelebaSi RvTaebrivi arsis gamomxatvelia Teofania

anu RvTaebrivi gamocxadeba naTelTanaa dakavSirebuli (grigolaSvili

2002 102)

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquooqrosferi frTe TAcircT naTlisad

mimyvani

vardi uxrwneli AcircakinTi mWAcircrvalirdquo

(7 I orig str)

ldquouzadosagan naTlisa qmnili naTladrdquo

(str 302)

citirebul pasaJebSi naTeli RmerTs miemarTeba saTnoeba adamians

miuZRvis naTlisken RmerTisken danarCeni ferebi romelTa Sinaarsi

SeiZleba gagebul iqnas imavenairad miemarTeba saTnoebebs es ferebi

116

dakavSirebulia siwmindesTan sispetakesTan swored ise rogorc

asketuri Rvwis gzaze mopovebuli saTnoebebi magaliTad uvnebeloba

aris elvare ucxoeba ndash brkial elvar mbzinvari naTeli RvTis simboloa

ioane petriwis teqstis originalur CanarTebSic

ldquoAtildeseneba ese TAcircT iyos Senda marad

sikudilisa hpoeb sulisa AtildeorcT ganmyreli

eha ganmgebi soflisa sxuasa mixual

naTlisa maRlis imis didis Semtkbobi

esreT wmidaTa kualsa navT-sayudelsardquo (str 62)

aseve naTelTan da naTel ferebTan aris dakavSirebuli oqro da

oqrosferi romelic ZiriTadad sulier siwminded sulier

Rirebulebad aris gaazrebuli religiuri Sinaarsis teqstebSi asea es

anton kaTalikosis mxatvrul naazrevSic

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquouvneboba oqrov mgebo sulTaTAcircs

elvarev saqe b rZenTadmi samkobo aw

brkiali ig i gegraverdiv hfine CegraveAgravendami

erT keTilobi sawyurisadmi xedegravead

locvisa frTiT a Rmfeno mimarT mzisardquo

(29 I orig str)

ldquoTqmulTare zem o rTa ZAcircr-fas spekalTa

AcircakinT mWAcircrv e se eSesabamvis

sulTmwmedi saqe b rkial elvar mbzinvari

ucxoeba imier lTolva amriT

xolo jegravearisa tAcircrTva qristes msgavsebardquo

(3 I orig str)

ldquomefa mowame Tov brwyin brkial-mnaToberdquo

(410)

ldquoes qristes sZali iasp-mWAcircrual-lalrdquo

(406)

ldquobzinuAgraven marcualni

eluAgraven leqsebi ZAcircrfas spekalT umjobes

brwyinuAgraven sityuanirdquo (str 735)

ldquohswameds da mbzinuared sufTa hyofs

gonebasardquo (str 396)

frTa frTebi simbolur saxismetyvelebaSi gaigivebulia

warmosaxvasTan azrTan sulierebasTan qristianul kulturaSi frTa

ganasaxierebs samarTlianobis mzis sinaTles romelic anaTebs marTalTa

gonebas da radganac igi aseve moicavs sakuTar TavSi mobilobisa da

117

gadaadgilebis SesaZleblobas es ukanaskneli funqcia gaerTianebuli

ldquoganaTebisrdquo ldquogabrwyinebisrdquo daniSnulebasTan gamoxatavs sulier evolucias

(simboloTa1971 374) frTis simbolos am azriT xSirad iyenebs anton

kaTalikosi

saTnoebaTa kibe proloRi aTormetTa TueTa

ldquosamoba sam-mze saRmrTos TAcircTebis ricxvi

aRsaval sakib aRmyvani erTisad mzis

TAcircT ganmamRrTobi momgeTa qmnilTa

RmerTTa

netar ama frTiT orbisa frenis warmrTAcirc

oqros frTe isa brwyinualis ukeTesisrdquo

(30 I orig str)

ldquolocAcircsa frTiTa keTilobisa casa

mfrinvali orbi aRsruli uzadosadrdquo

(S-3731 113)

ldquotAcircxon xedAcircsa frTiTa meoqrosfere

mimxedvi mzisa datevnisaebr mWuretirdquo

(S-3731 99)

wyobilsityvaoba

ldquovin mRAcircme ifrTe aRmyuani zecad Siordquo

(str 492)

frTiTa oqrois urCeulesiT moxuAgraved

(str 493)

saTnoebaTa kibeSi frTas ambivalenturi Sinaarsi aqvs pozitiuri ndash

gamoxatavs sulier progress romlis saboloo mizania Teozisi

ldquolocvisa frTiTa Rmfeno mimarT mzisardquo (29 I orig str) - swored

amgvari azri Cans petriwis originalur strofSic ndash ldquolocvisa frTiTa

TAcircsebiT aRmyvanebirdquo (102) da negatiuri mniSvnelobiT ndash sulSi vnebis

mankierebis progresis gamomxatvelia

ldquodia mraval-gzis orZAcircli frTovan iqmna

qegraveAgraveyaniT maRlad aRebuli freniTa

eg-saxed odes cud-dideba Sesruldes

zesT-mCenobisa frTiTa borot maRlobdes

da iSegraveAgraves hazri satanas gardmomTxevirdquo (222)

margaliti margalits rogorc simbolos gansxvavebuli funqciuri

datvirTva aqvs sxvadasxva kulturaSi saerTo is aris rom yvelgan

erTnairad didia misi mniSvneloba Cinur kulturaSi margaliti aris

118

erT-erTi yvelaze gavrcelebuli emblema mahmadianur religiaSi igi

ganasaxierebs samoTxes maT aseve swamdaT rom margaliti aris

produqti ori stiqiis cecxlisa da wylis SeerTebis margaliti

muslimur kulturaSi simbolurad ganasaxierebda aseve adamianis suls

(simboloTa1971 251)

rac Seexeba qristianul samyaros aq margaliti mravali aspeqtis

Semcveli mniSvnelovani saxe-simboloa igi gulisxmobs umaRles sulier

faseulobas kanons saRvTo WeSmaritebas TviT macxovars es simbolo

saTaves iRebs saxarebaSi usasyidlo margaliti aRniSnavs caTa

sasufevels s averincevi SeniSnavs rom mogvianebiT margaliti iqca

TviT qristes simbolod da es interpretaciebi ar gamoricxaven

erTmaneTs radgan mopoveba WeSmaritebisa romelic TviT qristea niSnavs

maradiuli sasufevlis mopovebasac (grigolaSvili 2002 94) anton

kaTalikosic margalitis simbolos iyenebs sulieri faseulobis saRvTo

WeSmaritebis mniSvnelobiT magaliTad saTnoebaTa kibis Sesaval

originalur strofSi margalits uwodebs dumilis saTnoebas

saTnoebaTa kibe wyobilsityvaoba

ldquodumili saRmrTo sulisa gansamdidri

margaritTagan aRmonaRTa sibrZnis zRAcircT

im keTilobiT TAcircT iesom romeli

laRTa winaSe viT hqmna borotmsajulTa

imiTve mdumi issferve hsdums qristesTAcircsrdquo

(11 I orig str)

ldquompyrobni TAcircs Soris ZAcircrfasTa

margaritTardquo (str 710)

citirebul strofSi anton kaTalikosi miuTiTebs sinedrionis

samsjavroze msajulTa winaSe dadumebul iesoze ldquoda aRdga mRdelT-

moZRuari igi Soris da hkiTxa iesus da hrqua araras miugeba rasa-ese

Segwameben Sen xolo iesu dumna da araraAacute miugo maTrdquo (mark 146162)

anton kaTalikosis redaqciis originalur CanarTebTan SedarebiT

ioane petriwiseuli teqstis originaluri saxismetyveleba ar aris

mravalferovani am ukanasknelSi iSviaTia simboluri azrovnebis

nimuSebi romelTagan gamovyofT Semdegs

aCrdili ioane petriwi saTnoebaTa kibis originalur strofSi

aCrdilis simbolos iyenebs amqveyniurobis rogorc araWeSmariti

119

Rirebulebis azriT amitom adamiani unda gaurbodes aCrdilTa samyaros

da unda iltvodes WeSmaritebis Semecnebisken (Sdr platonis

gamoqvabulis miTs ndash im)

ldquosofliT sivltola srulTa ars WeSmaritad

romelTa ese aCrdili moeZulos ndash

umyofo arsi sizmari naAtildesovnebi

arodes mdgomi culadi da warmavali

mqonebelTa da uqonebelTa sworirdquo (4)

marjvena marjvena-marcxena erT-erTi umTavresi simboluri opoziciaa

kulturis istoriaSi marcxenas tradiciulad uaryofiTi semantika aqvs

xolo marjvenas - pozitiuri (simboloTa 2011 136)

ldquosiwmide-xati didTa maT gonebaTa

iswave da Sen imas SeesakuTre

wmidaTa Tana sulTa ze aRgiyvanebs

marjueniT dagsvams aqa jmnilsa AtildeorcTagan

itrfe sulisa Tacircsi Senda maradisrdquo (142)

citirebul konteqstSi ldquomarjueniT dasmardquo gulisxmobs zeciur

sasufevelSi damkvidrebas da misi safuZveli ra Tqma unda saxarebas

ukavSirdeba igive mniSvneloba aqvs RvTis ezos

ldquomonazono Sen simdable Seiyuare

simSAcircde marxva siwrfoeba umanko

siyuaruli da mowyaleba maRali

amiTa sZlie sificxesa warmdebsa

da Sedi merme ezosa erTisasardquo (str 175)

amrigad poeturi teqstebis originalur CanarTebSi gamoyenebul

simboloTa analizi gvafiqrebinebs rom anton kaTalikosi ar qmnis

misTvis uCveulo axal simbolur saxeebs rac ucxo iqneboda misi

mxatvruli azrovnebisTvis amdenad vfiqrobT CarTuli strofebi aris

antoniseuli da maTi Seqmnisas avtori ar eyrdnoba sxva rame wyaros

miT ufro rom am strofebis wyaro ar Cans arc berZnul teqstebSi da

arc Cven xelT arsebul slavur teqstSi rac Seexeba ioane petriwis

CarTul strofebs aq simboloTa gamoyeneba imdenad iSviaTia rom

teqstis originaluri nawilis saxismetyvelebaze saubari rTuldeba

120

Tavi IV

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli

Targmanebis filosofiur-Teologiuri terminologia

SeniSnulia rom Sua saukuneebis religiur teqstebSi gamoyenebul

terminTa mniSvnelobis dazusteba imdenad iyo aucilebeli ramdenadac

terminTa gaurkvevloba Tu gansxvavebuli gageba bizantiur qristianul

samyaroSi (da maSasadame saqarTveloSic) xSirad cxare saeklesio

diskusiebis sababi xdeboda xolme da ara marto diskusiebisa aramed

mwvaleblad gamocxadebisa da eklesiidan gankveTisac ki (meliqiSvili

2011 23) ucxo enaTa ldquoCueulebisamebrrdquo Targmnam wyaroTa uzustesad

gadmocemis cdam efrem mcire da ioane petriwi aiZula qarTuli enis

gamomxatvelobiT resursebSi gamoenaxaT yvela moqmedi da potenciuri

saSualebani da maqsimalurad gamoeyenebinaT isini es iyo samecniero

enis qarTuli saRvTismetyvelo filosofiuri Tu lingvisturi

terminologiis Seqmnis aucilebeli piroba (doborjginiZe 2012 89)

gamomdinare iqidan rom Cven xelT gvaqvs sxvadasxva epoqaSi

gansxvavebuli literaturuli stiliTa da gemovnebiT Seqmnili erTi

teqstis ramdenime redaqcia vfiqrob gansakuTrebiT saintereso iqneba

teqstis am kuTxiT Seswavla rogorc viciT eqvTime aTonelis Semdeg

saTnoebaTa kibe Targmna petre gelaTelma epoqis axali

moTxovnilebidan gamomdinare (berZnul dedanTan Targmanis maqsimalurad

daaxloeba) petre gelaTelis Targmanis mizandasaxuleba kargad Cans

terminTa analiziTac radgan rogorc viciT gelaTuri skolis

Targmanis standartebi pirvel rigSi terminTqmnadobasa da maT

dazustebas gulisxmobda

upirveles yovlisa unda aRvniSnoT rom saTnoebaTa kibe

praqtikuli daniSnulebis teqstia teqstSi mocemulia praqtikuli

xasiaTis instruqciebi potenciuri mkiTxvelisTvis romlis miRmac

igulisxmeba asketur RvwaSi myofi adamiani amitom nawarmoebisTvis ar

aris niSandoblivi (Sua saukuneebis filosofiuri teqstebisTvis

damaxasiaTebeli) sistemurad Camoyalibebuli cnebiTi ena magaliTad

teqstis erT-erTi mkvlevari Aandrei kordoCkini saTnoebaTa kibis

121

anTropologiur terminologiasTan dakavSirebiT ambobs rom Zalian

rTulia patristikul literaturaSi mwyobri anTropologiuri

Sexedulebebis povna ramdenime gamonaklisis garda rogoricaa

magaliTad grigol noseliს nemesios emeselis Txzulebebi

gansakuTrebiT rTuladaa saqme sulier cxovrebaze daweril

traqtatebSi magaliTad bevr qristian mweralTan da maT Soris ioane

sinelTanac rogorc ukve aRvniSneT goneba da guli ar aris

ganmartebuli aramed isini SeiZleba aRiweros mxolod maTi moqmedebebis

Sesabamisad adreuli periodis mwerlebi maT Soris ioane sinelic

iyenebdnen anTropologiur terminologias sulieri cxovrebasTan

dakavSirebuli WeSmaritebis martivad gadmosacemad ioane sineli guls

da suls an kidev gonebas da suls (psixes) xSirad sinonimebad iyenebs

aseve igi saubrobs gulis Tvalze sulis Tvalze gonebis Tvalze

rogorc gansxvavebul anTropologiur realobebze romelTac aqvT

Sinagani Wvretisxedvis erTnairi unari amgvarad kibe ar aris

anTropologiuri traqtati da sineli ar warmogvidgens mwyobr

anTropologiur sistemas Tumca mis mier gamoyenebuli anTropologiuri

terminologiis analizi dagvexmareba misive Teologiis gagebaSi

(kordoCkini 2003 34) igive unda iTqvas ioane sinelis teqstis

filosofiur terminologiaze romelsac Txzulebis mizandasaxulobidan

gamomdinare ar aqvs Camoyalibebuli sistemuri saxe amis miuxedavad

teqstisTvis niSandoblivi sxvadasxva jgufis terminebis analizi da maTi

qarTuli Targmanis specifikis gaTvaliswineba iZleva qarTul garemoSi

filosofiuri terminologiis Camoyalibebis procesis diaqroniul

WrilSi danaxvis saSualebas

aRsaniSnavia rom saTnoebaTa kibis petre gelaTeliseuli

Targmanis terminologiis kvlevis Sedegad e WeliZe gamoyofs terminTa

jgufs romelic niSandoblivia mxolod petre gelaTelis cnebiTi

enisTvis rdquoaRniSnuli Targmani erTi mxriv ganicdis XII s-is gelaTuri

skolis mkveTr gavlenas anu aRibeWdavs sakuTriv gelaTur

(arapetriwul) terminologias meore mxriv uTuod saxezea

petriwiseuli gavlenac mesame mxriv aSkarad gamoiyofa axali

122

niSandoblivad petre gelaTeliseuli terminTSesatyvisobanic rac

mTargmnelis terminologiur specifikas qmnisrdquo (WeliZe 1996 674)

sadisertacio naSromis am nawilSi gaTvaliswinebulia anton

kaTalikosiseuli redaqciis originaluri nawilic radganac teqtis

araoriginaluri nawili ZiriTadad petre gelaTelis Targmanis

gadamuSavebaa da xSir SemTxvevaSi terminologiiTac misganaa

davalebuli igive SeiZleba iTqvas ioane petriwiseul poetur

gadamuSavebaze romelic eqvTime aTonelis Targmans misdevs xolo rac

Seexeba ioane petriwis teqstis originalur CanarTebSi gamoyenebul

terminologias masze specialuri kvleva Caatara iv lolaSvilma

(lolaSvili 1968 139-165) da amdenad amaze sagangebod aRar SevCerdebiT

123

amp 1 logikuri terminologia

gamoCineba aRmosaCeni apodiqsis silogizmi gamoxategravea

gulisAtildemayofa gulissityua goneba gagonebaAacute mogonebaAacute

midmogoneba mimogoneba

saTnoebaTa kibeSi sakmaod mravalferovnia logikuri

terminologia amaTgan ramdenime maTganze gavamaxvileb yuradRebas

logikis ZiriTadi cnebebia ldquodasabuTebardquo da ldquosilogizmirdquo18 am

cnebebis Sesatyvisad efrem mcire da arsen iyalToeli iyeneben

bdquogamoCinebasldquo (arseni-ldquogamomaCineblobasacrdquo) romelsac orgvari

mniSvneloba hqonda yofiTi ndash Cveneba da specialuri terminologiuri ndash

ldquodasabuTebardquo bdquogamoCinebaldquo zmnis paralelurad zog SemTxvevaSi

gamoiyeneboda berZnuli ldquoapodiqsisldquo (meliqiSvili 2011 96)

terminebi ldquosilogizmirdquo ldquogamoCinebardquo ldquoapodiqsirdquo gvxvdeba saTnoebaTa

kibis antoniseuli redaqciis originalur nawilSi19 tradiciuli

mniSvnelobiT ndash bdquomsjelobaldquo bdquodasabuTebaldquo

ldquovinaTgan sityegravea psixisa gonieris

gamoxategravea ars ganhsja gamoCineba

rameTu amas saqmobs gulis-Atildemis-yofa

pirveliT nivTTa srulad savsed ganmyofi

meoriT msazRegraveri da sxAcircT mesilogizmerdquo (118)

termini ldquogamoCinebardquo warmodgenilia sintaqsur wyvilSi

ldquogansjasTanrdquo baumaisteris filosofiis qarTul Targmanze (ldquofrederikos

xristianos baumaisterisa gorliciurisa Rimnaziisa rektorisa da

dasabami filosofiisa axlisa sargeblad yrmaTa sxolis SinaTa qmnili

da mravalTa mier igavTa da magaliTTa ZvelTagan mweralTa hromaelTasa

moRebulTa ganmartebulirdquo) darTul komentarebSi antoni wers gansjas

awarmoebs ldquosuli kacobrivirdquo gansja SeiZleba iyos rogorc naTeli ise

bneli Tu gansja bnelia maSin warmoiSveba Secdoma da piriqiT (kukava

18

ldquosAcirclloggizmosani ndash ese Sesityva rame ars viTarmed Seyra sityvaTani

sAcirclloggizmosani romel ars TanaSesityvaAacuterdquo ndash ganmartavs saba 19

specialurma kvlevam gamoavlina rom msgavsi Sinaarsis pasaJs ar Seicavs arc sxva qarTuli redaqciebi arc berZnuli teqstebi da arc slavuri da inglisuri Targmanebi

124

1996 32) bdquogansja ndash gamoCinebasldquo ukavSirdeba termini bdquogulisAtildemayofaldquo20

niko CubinaSvili Tavis leqsikonSi aRniSnuli terminis filosofiur

mniSvnelobas Semdegnairad ganmartavs ndash ldquoZali ganTAcircsebiT warmodgenad

nivTTardquo (CubinaSvili 1961) ndash azrovneba Semecneba amdenad antonis zemoT

citirebuli originaluri strofis azri SeiZleba ase ganvmatroT

sityva aris gamoxatva (am konteqstSi ndash saxis formis micema ndash im)

gonieri sulis azrovnebis msjelobis rac niSandoblivia SemecnebiTi

procesisTvis romelic jer anawevrebs movlenebs Semdeg gansazRvravs

dabolos ndash asabuTebs citirebul strofs antoni agrZelebs

bdquoamaTi Atildemeva wesier droebiTad

ars ara codegravea ldquo (A-711 119)

saTanado dros amgvari ldquogonivrulirdquo metyveleba ar aris codva

anton kaTalikosi baumaisteris filosofiis qarTul Targmanze

darTul komentarebSi erTmaneTisgan asxvavebs gonebasa da

gulsixmisyofas adgens rom gulisxmisyofa aris gonebis moqmedebis

unari misi ldquoZalirdquo amitom Secdomad miaCnia maTi gaigiveba rasac adgili

aqvs rusul saxelmZRvaneloebSi sadac am or movlenas gansxvavebuli

termini ar aqvs swored amiT aixsneba maTi erTmaneTSi aRreva qarTulSi

maTi Sesatyvisi terminebi arsebobs da amdenad aRrevac gamoricxulia

(kukava 1996 28) (bdquogulisAtildemayofaldquo specialur filosofiur leqsikonSic

ganmartebulia rogorc Semecneba gageba (ZvelqarTul 2010 105-107)

aRniSnul termins ramdenime berZnuli Sesatyvisi aqvs rogorc ukve

aRvniSne zemoT citirebuli saanalizo strofi originaluria amitom

davimowmebT masalas antoniseuli redaqciis im araoriginaluri

nawilidan romelSic kvlav es terminia gamoyenebuli

bdquoucxoeba ars CegraveAgraveuleba ukadri

gulis-Atildemis-yofa ara gancxadebulildquo (32)

ldquoucxoebaAacute ars ukadnieroAacute CueulebaAacute ucnauri sibrZne

ganucxadebeli gulisAtildemisyofaAacuterdquo (A-39 19r)

bdquoucxoebaAacute ese ars ganSorebaAacute kadnierebisagan sibrZne ucnauri da

mecnierebaAacute gamoucxadebelildquo (sineli 1965 43)

20

bdquogonebiT axma da gulTa Sina Setanaldquo (Semecneba ndash i m) - sulxan-saba orbelian

125

rogorc vxedavT citirebul konteqstSi anton kaTalikosi iyenebs

petre gelaTelis Targmans romelic Sua saukuneebis filosofiuri

tradiciisamebr berZnul bdquoσύνεσις-sldquo (bdquogagebaldquo bdquoSemecnebaldquo)

ldquogulisAtildemisyofadrdquo Targmnis asevea petre gelaTeliseuli Targmanis sxva

adgilebSic ldquoτοῦ ἀσυνέτου θυμοῦrdquo (PG Vol 88 841A) ndash ldquougulisAtildemoAacutesa

guliswyromisaganrdquo (A-39 80v) ldquoiZio borotTa Soris gulisAtildemisyofaAacute

(ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 897D) da ara hpoordquo (A-39 104v) ldquoara yofad wesisa gina

gulisAtildemisyofisa (ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 1021D) ugulisAtildemoTa maT Soris (ldquoἐν

ἀσυνέτοιςrdquo PG Vol 88 1021D)rdquo (A-39 146r) eqvTime aTonelis redaqciaSi ki am

sityviT naTargmnia sxvadasxva berZnuli leqsikuri erTeuli mag berZ

bdquoἘπιτήρειrdquo-s (PG vol 88 949B) bdquogulisAtildemandashhyofdldquo (sineli 1965303) romelsac

petre gelaTeli Targmnis rogorc bdquozeddasWuretdldquo (A-39 116v) rac ufro

zusti Targmania an kidev bdquoδιακρίσεως ὑπόθεσιςldquo (PG 980D) eqvTime aTonelTan

ndash ldquoZali ars gulisAtildemisndashyofisaAacuterdquo (sineli 1965335) petre gelaTelTan ndash

bdquoganmsjelobiTisa mizezildquo (A-39128r) berZ ldquoσύνεσις-isrdquo qarTul Sesatyvisad

ki eqvTime aToneli ZiriTadad ldquomecnierebasrdquo iyenebs ldquoviTarmed eZiebde

ukeTurTa Tana mecnierebasa (ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 897D)rdquo (sineli 1965 268)

ldquoara ars wesi anu mecnierebaAacute (ldquoσύνεσινrdquo PG Vol 88 1021D) ukeTurTa maT

Tanardquo (sineli 1985 386) amrigad eqvTime aTonelis redaqciaSi

ldquogulisAtildemisyofa-drdquo naTargmnia araerTi berZnuli leqsikuri erTeuli

xolo petre gelaTeli ldquogulisAtildemisyofa-srdquo iyenebs ZiriTadad berZ ldquoσύνεσις

ndash isrdquo qarTul Sesatyvisad

rogorc aRvniSneT Sua saukuneebis filosofiur literaturaSi

ldquogamoxatvardquo niSnavs formis saxis micemas gansaxierebas am terminiT

iTargmneboda aRniSnuli mniSvnelobis ramdenime berZnuli sityva

διασχηματίζω - ldquoviTarca gamoixate egreT ganage cxorebaAacute Senirdquo (bas equs

g aT 105 30-31) μορφόω ndash ldquoviTar-igi gamoixatos raAacute da Seisaxos arsebaAacuterdquo

(damask dial 271 efr) χαρακτηρίζω ndash aramca kualad Seicvalebodes

ganwesebani ese da dawesebani saxelTani aramed gamoxatvidesmca erTisa

da Seurevnelisa bunebisa TAcircTebaTa (damask gard 171 ars) (ZvelberZnul

201055) citirebuli konteqstebi iseve rogorc anton kaTalikosiseuli

126

redaqciidan zemoT ganxiluli strofi terminis ldquogamoxategraveardquo swored am

mniSvnelobas uWers mxars ndash gamosaxva formis micema Tumca aRniSnuli

termini antoniseul redaqciaSi sxva mniSvnelobiTac gvxvdeba

eqvTime

aToneli

petre

gelaTel

i

ioane

petriwi

anton

kaTalikos

i

PG Vol

88 1860 (edMigne)

Νεοελλενικὴ

ἀπόδοσε Ιερὰ

Μονὴ

Παρακλήτου21

(teqsti

momzadebuli

parakletis

monasterSi)

126avit

126t

Targman

i

inglisuri

Targmani

yovlisa

sityAcircsa

winamZRua

r ars

mogoneba

Aacute

yovlsa

sityAcircsa

winaZRAcircs

gagonebaAacute

mogonebis

a

winamZRua

ri sityua

ars (str

63)

win-uZRAcircs

sityvas

raAacuteme

gamoxategravea

(61)

παντὸς

λὸγου

προεγεῖται

ἔννοια

(PG 793B)

Κάθε λόγο

προηγεῖται σκέψις

(61)

Всякому

слову

предшест

вует

помышле

нiе (61)

Every word is

preceded by

thought (61)

ἔννοιαα romelic momdinareobs sityvidan νοῦς (goneba) da niSnavs

gagebas gaazrebas gansjas fiqrs azrovnebis process eqvTime aToneli

(da mis kvaldakval ioane petriwi) Sesabamis konteqstSi Targmnis

terminiT bdquomogonebaAacuteldquo petre gelaTeli ndash bdquogagonebaAacuteldquo xolo anton

kaTalikosi ndash bdquogamoxategravealdquo bdquogagonebaldquo Zvel qarTul filosofiur

teqstebSi niSnavda azrovnebis process gansjas diskursiul azrovnebas

Semecnebis process asea magaliTad ioane petriwis TargmanebSi ldquosuli

TAcirciT TAcircs-Soris maSin ars odes gulis-isityuvides xolo odesme

gonebasa Soris raJams gaigonebdes viTar Soris sagrZnobelTa iqmnebis

vnebaAacute raJams igrZnobden egreTve da sulsa Soris raJams gaigonosrdquo

(nemesios petr 732) (ZvelqarTul 201048) asevea zemoT damowmebul

eqvTime aTonelis Targmanidan ldquomogonebaAacuterdquo romelic azrs mosazrebas

21 ix httpdocplayergr336106-Klimax-toy-avva-ioannoy-kathigoymenoy-ton-monahon-toy-oroys-sinahtml parakletis

monastris axalberZnul teqsts (kaTarevusa) romelsac struqturulad (Tavebis TanmimdevrobiT)

emTxveva anton katalikosis teqsti sxvagan mivuTiTebT mxolod im SemTxvevaSi Tuki saanalizo

pasaJi aCvenebs arsebiT semantikur gansxvavebas

127

niSnavs mas Sua saukuneebis filosofiur teqstebSi xSirad iyenebdnen

berZn bdquoἔννοια-sldquo qarTul Sesatyvisad

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriwi

anton

kaTalikosi

patrolog

ia greka

slavuri

Targmani

inglisuri

Targmani

bdquoulmobel

obaAacute

udebebaAacute

ars

damtkicebu

li sibrme

ars

gonebisaAacuteldquo

ulmobeloba

Aacute ars

Semtkicebul

i udebebaAacute

mconari

gagonebaAacuteldquo(11

5v)

--------- ulmobeloba

ars mtkice

udebeba

da gamoxategravea

Sereuli

mconari

(172)

ναρκῶσα

ἔννοια

(PG 932B)

Oцѣпенѣнiе

Mысли (182)

Benumbed

thought (182)

rogorc paraleluri teqstebidan damowmebulma masalam gvaCvena

berZnuli ἔννοια-s qarTuli ekvivalenti eqvTime aTonelis TargmanSi aris

bdquogonebisaAacuteldquo petre gelaTelTan ndash bdquogagonebaAacuteldquo (razec aseve miuTiTebs

ediSer WeliZe mkvlevari aseve aRniSnavs rom garda terminisa

bdquogagonebaAacuteldquo petre gelaTeli berZ ἔννοια-s qarTul Sesatyvisebad iyenebs

bdquogonebaAacuteldquo bdquomogonebaAacuteldquo bdquomgoneblobaAacuteldquo bdquosagonebelildquo (WeliZe 1996 419)

Tumca yvelaze xSirad petre gelaTelis TargmanSi berZ ldquoἔννοια-srdquo

qarTul ekvivalentad gamoyenebulia ldquogagonebardquo da ldquogonebardquo ldquonaSob

gagonebaTa (ἐννοιῶν ndash PG Vol 88 805Α) cremli xolo mama gagonebaTa (ἐννοίας

ndash PG Vol 88 805Α) sityAcirceri gonebaAacuterdquo (A-39 68v) ldquome amaTsa uwulilesi

gagonebaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG Vol 88 897B)rdquo (A-39 104r) ldquoCuen Soris gagonebisa

(ldquoἔννοιανrdquo PG Vol 88 989C) Tqumad Atildeel-vyoTrdquo (A-39 132r) bdquosxua mwikuli

locvisaAacute da sxua uCinoyofaAacute da sxua parvaAacute da sxua biwi mwikuli ars

RmTisami wardgomaAacute da uadgiloTa gagonebaTa (ἐννοίας ndash PG Vol 88 1133B)

ocnebulobaAacute uCinoyofaAacute ars zrunvaTami usargebloTa wartyuebulobaAacute

parvaAacute ars ugrZnobelad gagonebisa (τὴν ἔννοιαν ndash PG Vol 88 1133B)

dabnevaAacute biwi ars winadarwyumaAacute viTarca raAacuteme maSin Cuenda

moaxlebulildquo (A-39 184v) ldquoyovlisa mogonebisa (ldquoἐννοίαςrdquo PG Vol 88 897C)

da gulissityAcircsa siZvaAacute sulisaAacute vnebisSinaobiTrdquo (A-39 104v) ldquosiborote

ars siwrfoebisa SecvalebaAacute SecTomili gonebaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG Vol 88 981C)rdquo

(A-39 128v) termini ldquoἔννοιαrdquo winagelaTur periodSi Cveulebriv

iTargmneboda rogorc bdquogonebaAacuteldquo bdquoZalildquo bdquogulissityuaAacuteldquo

128

bdquogulisAtildemisyofaAacuteldquo (WeliZe 1996 418) aseTive terminologiuri siWrelea

eqvTime aTonelis TargmanSic berZ ἔννοια-s qarTuli Sesatyvisebis

moZiebisas Tumca eqvTime aToneli yvelaze xSirad berZ ldquoἔννοια-srdquo

qarTul Sesatyvisad ldquogulis-sityva-srdquo iyenebs ldquobilwebaAacute ese ars raJams

dges kaci winaSe RmrTisa da borotTa gulisndashsityaTa (ἐννοίας (PG 1133B))

iwurTides da warparvaAacute ese ars raJams ucnaurad gonebaAacute mimovidodis

da biwi ars gulisndashsityuaAacute cudi (ldquoτὴν ἔννοιανrdquo PG Vol 88 1133B) yovelive

mas Jamsa Cuenda mosrulirdquo (sineli 1965 489ndash490) ldquonaSobi keTilTa

gulissityuaTaAacute (ἐννοιῶν ndash PG Vol 88 805Α) ars tirili xolo mamaAacute

keTilTa gulissityuaTaAacute (ἐννοίας ndash PG Vol 88 805Α) ars gonebaAacuterdquo (sineli

1965 167) ldquoda sxuaAacuteca amaTsa uwuliladesi gulis-sityuaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG

Vol 88 897B)rdquo (sineli 1965 266) ldquosiwrfoebaAacute ars gonebaAacute (ldquoἀπερίεργος ἔννοιαrdquo

PG Vol 88 981B) uzakvelirdquo (sineli 1965 337) ldquosaxeTa misTaTAcircs Zalisaebr

gulisAtildemis-yofisa (ldquoἔννοιανrdquo PG Vol 88 989C) Cuenisa vityodiTrdquo (sineli

1965 346) ldquosityuaAacute (ldquoἔννοιαrdquo PG Vol 88 685B) saukunoAacutesa sasjelisaAacuterdquo

(sineli 1965 66) azrovneba fiqri ndash asea Targmnili ZiriTadad berZnuli

ἔννοια slavur da inglisur teqstebSi ndash ldquoпомышленiеrdquo thought

amdenad damowmebuli paraleluri konteqstebidan cxadi xdeba rom

anton kaTalikosi romelic termin ldquogamoxategravea-srdquo iyenebs ldquogagonebaAacute-srdquo

(petre gelaTelis Targmanis SemTxvevaSi) da ldquomogonebaAacute-srdquo (eqvTime

aTonelis Targmanis SemTxvevaSi) paralelur formad aZlevs mas axal

mniSvnelobas ndash azrovneba fiqri

anton kaTalikosi rig SemTxvevebSi imave mniSvnelobiT petre

gelaTelis Targmaniseuli bdquogagonebaTa-srdquo paralelurad iyenebs termin

bdquomidmogoneba-sldquo bdquosxua mwikuli locvisaAacute da sxua uCinoyofaAacute da sxua

parvaAacute da sxua biwi mwikuli ars RmTisami wardgomaAacute da uadgiloTa

gagonebaTa (ἐννοίας ndash PG Vol 88 1133B) ocnebulobaAacute uCinoyofaAacute ars

zrunvaTami usargebloTa wartyuebulobaAacute parvaAacute ars ugrZnobelad

gagonebisa (τὴν ἔννοιαν ndash PG Vol 88 1133B) dabnevaAacute biwi ars winadarwyumaAacute

viTarca raAacuteme maSin Cuenda moaxlebulildquo (A-39 184v) ldquobilwebaAacute ese ars

raJams dges kaci winaSe RmrTisa da borotTa gulisndashsityaTa iwurTides

da warparvaAacute ese ars raJams ucnaurad gonebaAacute mimovidodis da biwi ars

129

gulisndashsityuaAacute cudi yovelive mas Jamsa Cuenda mosrulirdquo (sineli 1965

489ndash490)

bdquomwikegraveli locAcircsa sxva ars sxva uCino-qmna

sxva aris parva sxvai biwi raAacuteve

mwikegraveli uweso midmogoneba SeZrva

uCino-yofa amaoTgan wartyvenva

parva ganbneva biwi cud-gulis-sityvaldquo (A-711 289)

anton kaTalikosi saTnoebaTa kibis teqstis cirkulaciis process

qarTul saazrovno sivrceSi erTgvarad kravs da ajamebs igi cxadia

iTvaliswinebs teqstis Targmanisa da gadamuSavebis winare tradicias es

tendencia kargad Cans teqstis terminologiaze dakvirvebiTac

(magaliTad citirebuli adgilebi gamodgeba) teqstTan amgvari

damokidebulebis kidev erTi nimuSia saTnoebaTa kibis Semdegi

konteqstebi

petre gelaTeli ldquomravalmetyuelebaAacute ars umecrebisa saxe

ZAcircrisAtildesenebisa kar kadnierebisa Atildeelisampyrobel tyuilisa msaxur

lmobierebisa daAtildesna mowyinebisa mxdel Zilisa winamorbed

Tangonebobisa dabnevardquo (A-39 84v) aSiaze minaweri ldquogonebisSinaobasa

ityAcircs Tangonebobadrdquo eqvTime aToneli ldquoganmabneveli keTilTa gulisndash

sityuaTaAacute uCinondashmyofeli gloisaAacute rdquo(sineli 1965 213)

anton kaTalikosi

bdquokualad eseve vneba esTa cnobil-ars

viTarmed ese goneb-Sinaobisa

ese igi ars mimogonebis anu

gulis-sityegraveaTa keTilTa ganmabnevel

xolo glovisa yovlad uCino-myofelldquo (A-711 113)

bdquoTangonebobaldquo bdquogonebisSinaobaldquo bdquogulissityualdquo da antonTan

damatebiT bdquomimogonebaldquo berZ συννοίας (PG 852B) qarTul Sesatyvisebad

gamouyenebiaT mTargmnelebs aRniSnul termins petre gelaTeli

ZiriTadad ldquoTangonebobadrdquo xolo zog SemTxvevaSi ldquogagonebadacrdquo

Targmnis ldquoCueulebiTaca da gagonebiTa (ldquoκαὶ τῇ συννοίᾳrdquo 765C)rdquo (A-39 55r)

ldquogankAcircrvebasa Sina gankrTomilsa Tanmegonebe (ldquoσύννουςrdquo PG Vol 88 797Α)

esreTrdquo (A-39 65v) ldquoeSiSvian Tangonebobasa (ldquoσύννοιανrdquo PG Vol 88 805Α)

130

eSmaknirdquo (A-39 68v) eqvTime aTonelis TargmanSi mas sxvadasxva qarTuli

Sesatyvisi aqvs ldquogonebaAacute (σύννους ndash PG Vol 88 797Α) misi aRtacebul arnrdquo

(sineli 1965 158) ldquoZrwian eSmakni mwuxarebisagan (ldquoσύννοιανrdquo ndash 805Α)rdquo (sineli

1965 167) am ukanasknel qarTul Sesatyviss eqvTime aToneli xSirad

mihmarTavs

zemoT moxmobil magaliTSi gamoCnda rom eqvTime aToneli berZ

συννοίας erT-erT qarTul Sesatyvisad ldquogulissityuasrdquo iyenebs am

ukanaskneliT ki mTargmnelebi sxvadasxva berZnul leqsikur erTeuls

Targmnian magram yvelaze xSirad ldquogulissityuardquo Seesabameba berZ

ldquoλογισμὸςrdquo ldquouCinoAacute gulissityuaAacute (ldquoλογισμὸςrdquo PG Vol 88 664 B)rdquo (A-39 19r)

bdquogulis-sityuaAacute uCinoAacuteldquo (sineli 1965 43) bdquosaSuali dumili

gulissityuaTaAacute (ldquoλογισμῶνrdquo PG Vol 88 828C) ndash wylulsa Sina SfoTebasa

sulisasaldquo (A-3975v) bdquosaSuali ars dadumebaAacute gulisndashsityuaTaAacute

wuliladiTa aRZrviTa sulisaAacuteTaldquo (sineli 1965 188) ldquogulissityuaTa

(ldquoλογισμῶν ἐπίσκοποςrdquo PG Vol 88 852B) zedganmxilvelrdquo (A-3985r)

ldquozedamdgomeli gulisndashsityuaTaAacuterdquo (sineli 1965 213) ldquogulis sityegraveaTa zed

ganmxilvel ganmkiTxvelrdquo (A 711 114) an kidev XIII safexuris

dasaTaureba ldquoΠερί τῶν ἀνεκφράστων λογισμῶν τῆς βλασφημίαςrdquo (PG Vol 88 976B)

ldquoTqmuli misive gamouTqumelTa gulis-sityuaTaTAcircs gmobisaTa ndash eqvTime

aToneli misive gamouTqumelTaTAcircs gulissityuaTa gmobisaTa ndash petre

gelaTeli

rogorc aRvniSneT saTnoebaTa kibeSi ldquogulissityuadrdquo sxvadasxva

berZ leqsikuri erTeulia naTargmni magaliTad rig SemTxvevebSi

bdquogulis-sityuadldquo Targmnis eqvTime aToneli berZ ldquoσκοπὸς-srdquo (mizani)

romelic petre gelaTels bdquoganzraxvadldquo uTargmnia ldquoΣκοπὸς δὲ τοῖς ἐχθροῖς

ἡμῶν rdquo (PG Vol 88 656Α) ldquoxolo ese ars gulis-sityuaAacute mterTa CuenTaAacuterdquo

(sineli 1965 37) ldquoxolo ganzraxvaAacute ars mterTa CuenTaAacuterdquo (A-39 16v) (πρὸς

τὸν σκοπὸν ndash 664B) ldquowinaaRmdgom da damabrkolebel keTilisa mis gulis-

sityAcircsa Cuenisardquo (sineli 1965 42) ldquokeTilmosavobisa ganzraxvasa Cuensa

winaaRmdgom moqmedTaAacuterdquo (A-3919r) anton kaTalikosiseul redaqciidan

citirebul konteqstSi ldquogulis-sityvisrdquo sinonimur formad gvxvdeba

ldquogamoxategraveardquo

131

ldquoucxoeba ars ar kualad zed-moqceva

raAacutecaRa gaqegraves mamulsa Sina yovel

imaTi srulad raAacuteveca yoveli

ewin-mewyegraveAgravebis keTil-mosavobisa

gulis-sityegraveaTa anu gamoxategraveaTaldquo (A-71131)

amdenad ldquogamoxategraveardquo zemoT SeniSnul or mniSvnelobasTan erTad

antoniseul redaqciaSi kidev erT Sinaarss atarebs ganzraxva mizani

amdenad anton kaTalikosi erTi teqstis farglebSi erTsa da imave

termins sami mniSvnelobiT iyenebs maTgan erTi mniSvneloba (gamosaxva

formis saxis micema) cnobilia Sua saukuneebis qarTuli cnebiTi

enisTvis xolo danarCeni (fiqri azrovneba goneba mizani) sxvagan ar

gvxvdeba

logikur terminTa jgufSi unda movaTavsoT aseve bdquomidmogonebaldquo

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriwi

anton

kaTalikosi

patrologi

a greka

slav

Targman

i

inglisur

i

Targmani

ldquoocnebaAacute

ars

cTomileba

Aacute TualTaAacute

mZinaresa

gonebasa

Sina

ocnebaAacute

ars

gancAcircbreba

Aacute gonebisaAacute

mRAcircZarebasa

Sina

AtildeorcTasa

ocnebaAacute

ars xilvaAacute

uguamoAacute da

ara arsirdquo

(sineli

1965 53)

ldquoocnebaAacute ars

cTunebaAacute

TualTaAacute

mZinaresa Sina

mimogonebasa

ocnebaAacute ars

gankrTomileba

Aacute gonebisaAacute

mRAcircZarebasa

Sina

sxeulisasardquo

(A-39 22v)

ldquogonebis

aRZrvad

AtildeorcTa

uZraobasa

Sina ityAcircan

bunebisandash

metyuelni

ocnebad ndash

TualTa

AtildeorcTa

cTomilebasa

raJams

goneba

viTar

mZinare iyos

misTa

sagonTa

miridebiT

sruliadrdquo

(str34)

sxegravea ars

ocneba

sizmrisagan

hAtildeams cnobad

RmrTis-

metyegraveAgravelurad

aqa

gancxadebuleb

s

ocneba aris

TvalTa

cTuneba maSin

midmo goneba

odes

mZinareobdes

xolo sxeuli

mRAcircZareobdes

odesldquo

(A-711

sizmarTaTvis2)

Φανταςία ἐστὶν

ἀπάτη

ὀφθαλμῶν ἐν

κοιμωμέν ἡ

διανοίαrdquo

(PG669B)

Мечтанiе

есть

обманъ

очей въ

усипленi

и мысли

325

A phamtasy

is an illusion

of the eyes

when the

intellect is

asleep

326

132

Sua saukuneebis filosofiur teqtebSi bdquomimogonebadldquo iTargmneboda

berZnuli διανόησις xolo bdquomidmogonebaldquo gamoiyeneboda gansjis

diskursiuli azrovnebis aRsaniSnavad berZ διάνοια-s qarTul Sesatyvisad

petre gelaTelsδ ldquoδιάνοιαrdquo uTargmnia ldquomimogonebadrdquo xolo anton

kaTalikoss Seucvlia igi ldquomidmogonebiTrdquo efrem mciremde aTonuri Tu

winaaTonuri periodis TargmanebSi yvelaze xSirad bdquoδιάνοια-sldquo Targmnian

sityviT bdquogonebaldquo (WeliZe 1996 403) iseve rogorc uTargmnia eqvTime

aTonels am da sxva adgilebSi bdquomravalgzis wrfelTa da umankoTa

gonebaTa (ἐν τῇ διανοίᾳ PG Vol 88 977C) movidis ese eSmakildquo(sineli 1965

331) bdquomorCilebaAacute ars mokudinebaAacute asoTa gonebiTa (ἐν διανοίᾳ PG Vol 88

680A) cxoeliTaldquo (sineli 1965 57) e WeliZis azriT am terminis qarTul

Sesatyvisad arsens daumkvidrebia ldquogagonebaAacuterdquo petriwisaTvis cnobilia

arsenis mier damkvidrebuli Sesatyvisoba da zogjer iyenebs kidec

magram amave dros qmnis da Tavis SromebSi mTliand amkvidrebs axal

dianoetur terminebs ldquomimogonebaAacuterdquo rdquomidmogonebaAacuterdquo (WeliZe 1996 528)

damowmebul konteqstebSi petre gelaTelisa da anton kaTalikosis

redaqciebidan swored es ukanaskneli petriwiseuli terminia

gamoyenebuli Tumca sxvagan petre gelaTeli aRniSnul termins

gonebadac Targmnis ldquogonebasa (bdquoἐν τῇ διανοίᾳldquo PG Vol 88 713B) Sina TAcircssa

iqadinrdquo (A-39 44v) ldquocxovlobasa Sina gonebisasa (bdquoζώσῃ διανοίᾳldquo PG Vol 88

680A)rdquo(A-3924r)

am jgufis terminebidan saTnoebaTa kibeSi gamoyenebulia aseve

bdquoἐπίνοιαldquo ndash warmosaxva romelic gelaTur teqstebSi rogorc prof d

meliqiSvili miuTiTebs iTargmneboda ldquozedmogonebadrdquo (meliqiSvili 2011

295) ase aqvs naTargmni igi petre gelaTels ldquozedmogonebisa (ldquoἐπινοίαςrdquo PG

Vol 88 981B) yovlisa TanganTxzulirdquo (Α-39 128v) ldquomizezTa da

zedmogonebaTa (ldquoἐπινοίαςrdquo- PG Vol 88 996C)rdquo (Α-39 136r) ldquoyoveli AtildeelovnebaAacute

da yoveli zedmogonebaAacute (ldquoπᾶσαν ἐπίνοιανrdquo PG Vol 88 637C)rdquo(Α-39 19v) xolo

eqvTime aToneli aRniSnul termins sxvadasxvagvarad Targmnis ldquoyovelive

Rone iZies yoveli saxe qmnesrdquo (sineli 1965 28) an kidev petre gelaTeli

ldquozedmogonebisa (ldquoἐπινοίαςrdquo PG Vol 88 981B) yovlisagan Secvalebulirdquo (Α-39

128v) eqvTime aToneli ldquoyovlisave mzakuvarebisagan ganSorebuli

133

sruliadrdquo (sineli 1965 337) magram arc petre gelaTeli Targmnis yvela

SemTxvevaSi termin ἐπίνοια-s ldquozedmogonebadrdquo ase magaliTad

ldquoborotmoqmedebasa da momgoneobasa (ldquoἐπίνοιανrdquo ndash PG Vol 88 885B)rdquo (Α-39 97r)

an kidev ldquomoswrafebisa da gagonebisa (ldquoἐπινοίαςrdquo- PG Vol 88 808A) mosruli

Cuendardquo (Α-39 70r) am konteqstSi eqvTime aTonels saerTod ar uTargmnia

aRniSnuli termini ldquomoswrafebiTa CueniTa mogebulsardquo (sineli 1965 170)

aqve unda aRiniSnos terminTa am jgufSi Semavali leqsikuri

erTeuli romelic berZnuli formiT Semosula Sua saukuneebis zogierT

filosofiur teqstSi asea anton kaTalikosis redaqciaSic

bdquoSiSi ganakrTobs sulsa qegraveAgrave-mdebaresa

gamoxategraveaTa savseTa Sereul-hyofs

ganhsjaT ayenebs ucxo-hyofs apodiqsis

amad eliჶas ityAcircs gamocdilebiT

gamikrTes TmiTurT Atildeorcnio (SiSisagan)ldquo (204)

termini bdquoapodiqsildquo rogorc aRiniSna berZnuli sityvaa (ἀπόδειξις) da

qarTulad iTargmneba mtkicebad dasabuTebad zog SemTxvevaSi ki

uTargmneladac gadmodis rogorc es anton kaTalikosis citirebul

originalur striqonebSia gansaxilvel terminTan dakavSirebiT

sainteresoa baumaisteris filosofiis Targmanis winasityvaobaSi

terminis ldquomtkiced damtkicebardquo antoniseuli ganmarteba romelic

gansxvavdeba aRniSnuli cnebis baumaisteriseuli gagebisgan (ldquomtkiced

damtkiceba sxua ara raime ars garna mizezovanTa da dasabamTa

warmoebardquo) ldquomtkiced damtkiceba ars wesier da marTlad da Tvinier

cilobasa davamtkicebT ra winadadebasa Cvensardquo igi ldquomtkiced

damtkicebasrdquo uZebnis Sesatyvis berZnul termins (ldquoapodiqsisrdquo) da

SeniSnavs rom winamorbedi filosofosebi nacvlad am terminisa

iyenebdnen sityvas ldquoaRmoCenardquo rac mas ar miaCnia mizanSewonilad da

amitom Semoaqvs sanacvlod axali termini amis safuZvelze mkvlevari T

kukava SeniSnavs ndash es garemoeba sagulisxmoa imiT rom rogorc vxedაvT

antoni moZvelebuli terminebis nacvlad axali filosofiur

terminologias amuSavebda riTac did samsaxurs uwevda qarTuli

filosofiuri terminologiis Camoyalibebis saqmes (kukava 1996 26)

134

miuxedavad imisa rom anton kaTalikoss Semoaqvs axali termini ndash

ldquomtkiced damtkicebardquo igi saTnoebaTa kibis miseul redaqciaSi mainc

berZnul formas ndash ldquoapodiqsisrdquo ndash iyenebs sabas leqsikonSi bdquoapodiqsisldquo

ganmartebulia rogorc ldquoaRmoCenardquo termini ldquoaRmoCenardquo ki rogorc d

meliqiSvili SeniSnavs awarmoa ioane petriwma raTa ganesxvavebina

yofiTi mniSvnelobis bdquogamoCinebaldquo zmnisgan da terminologiuri

mniSvneloba mieniWebina misTvis ioane damaskelis dialeqtikis Sesabamis

konteqstSi efremi da arseni ἀπόδειξις termins Targmnian rogorc

bdquogamoCinebasrdquo da bdquogamomaCineblobasrdquo ldquoaRmoCenardquo formasTan erTad amave

terminebs iyenebs zog SemTxvevaSi amonios ermiasis mTargmnelic zogjer

ki pirdapir berZnuli termini gadmoaqvs qarTuli gaformebiT ldquoapodiqsi

sAcirclogismosi raAacuteme arsldquo (meliqiSvili 2011 96-101) berZ ἀπόδειξις

saTnoebaTa kibis prozauli redaqciebis qarTvel avtorebs

sxvadasxvagvarad uTargmniaT22 bdquosasoebisa aRmosaCeni (ldquoἐλπίδος ἀπόδειξιςrdquo PG

Vol 88 1129B)ldquo (A-39 184r) ldquomizezi sasoebisaAacuterdquo (sineli 1965 483) ldquomeqmenin

Cuen adgilTagan ganSorebaAacute brZolili Cuenisa mun Sina

keTilsaTnoyofilebisa aRmosaCinebel (ldquoἀπόδειξιςrdquo PG Vol 88 720A)rdquo (A-39

48r) ldquoda romelsaRa _ Tqua _ aRmosaCensa (ldquoἀπόδειξινrdquo PG Vol 88 968B)

Svilo vnebisa amis ugancxadebulessa momcem Cuenrdquo (A-39 122v)

ldquoTankueTiTca Tqumulisa amis aRmosaCenisa (ldquoδιrsquo ἀποδείξεωςrdquo PG Vol 88 992A)

mier ganmtkicebad vmecadinobdeTrdquo (A-39 132v) petre gelaTeli

bdquoapodiqsisldquo qarTul Sesatyvisad iyenebs termins bdquoaRmosaCenildquo

bdquoaRmosaCenildquo gulisxmobs bdquosabuTsldquo bdquoargumentsldquo magaliTad ukanaskneli

konteqstis slavuri Targmani ldquoНо что мы здѣсь сказали кратко то постараемся

утвердить и доказательствомъrdquo (257) an kidev ldquovxedevd visme kualad ZilTa

Sina momcemelsa Cemda aRmosaCenisasa (ldquoἀπόδειξινrdquo PG Vol 88 721C) litraTa

aTTa TananadebisaTa CemisaTardquo (A-39 49v) rogorc samecniero

literaturaSia SeniSnuli ldquoaRmosaCenirdquo teqstis am nawilze darTuli

petre gelaTeliseuli komentaris23 mixedviTac arguments gulisxmobs

22

rig SemTxvevebSi eqvTime aToneli saerTod ar Targmnis 23

petre gelaTelis teqstze darTuli marginaluri niSnebis Sesaxeb gamokvleva ix m cincaZe m baramiZe ldquomarginaluri ganmartebebi ioane sinelis klemaqsis petre gelaTeliseul TargmanSirdquo (cincaZe 2013)

135

ldquoqartasa ityvis aRmosaCenad romelsa aRmosaCeni mdebare iyos saqmisaAacuterdquo

(cincaZe 2013 85) es ukanaskneli formac (aRmosaCeni) rogorc damana

meliqiSvili SeniSnavs aseve ioane petriws daumkvidrebia ἀπόδειξις

qarTul Sesatyvisad bdquosabuTisldquo bdquoargumentisldquo mniSvnelobiT (meliqiSvili

2011 97)

amrigad saTnoebaTa kibis zemoT warmodgenil logikur

terminologiaze dakvirveba aCvenebs Semdeg kanonzomierebas eqvTime

aTonelis TargmanSi berZnuli terminebis qarTuli Sesatyvisobebis

moZiebisas Cans aTonuri periodis TargmanisTvis niSandoblivi

terminologiuri mravalferovneba da Zieba am miarTulebiT petre

gelaTelis TargmanSi ki romelic gulisxmobs inteleqtualurad metad

momzadebul mkiTxvels terminologiac metad sistemuria Tumca rogorc

masalidanac kargad gamoCnda rig SemTxvevebSi petre gelaTelis

TargmanSi logikuri terminologiis gamoyenebis TvalsazrisiT aris

ldquogadaxvevebicrdquo gelaTur saRvTismetyvelo skolaSi Camoyalibebuli

cnebiTi enis normebidan

136

amp 2 ontologiuri terminologia

metafizika xedva xilva skoposi iWAcirc dasasruli (ὁ τέλος) enteleqia

arsebabuneba (Οὐσία)

Sua saukuneebis Teologiuri am SemTxvevaSi ontologiuri

metafizikuri terminologia warmoadgens antikur filosofiaSi ndash

platonisa da aristoteles mier Camoyalibebuli terminebis qristianul

gadaazrebas romelTac Sua saukuneebis TeologiaSi miiRes

gansxvavebuli Sinaarsi (meliqiSvili 2011 126-133) saTnoebaTa kibeSi

sxvadasxva jgufis terminebis gamoyenebasTan dakavSirebiT ramdenjerme

gavamaxvileT yuradReba da aqac igive SeiZleba iTqvas rac sxva

SemTxvevebSi - arc terminTa es jgufia teqstSi sistemurad da

srulyofilad warmodgenili

metafizika ndash idealisturi filosofiuri moZRvreba romelic

ganixilavs cdismiRmur movlenebs (RmerTs suls da misT) ndash bdquofizikis

Semdegldquo (ase uwodes aristoteles filosofiur Txzulebebs romlebic

moTavsebuli iyo misi fizikis traqtatebis Semdeg) (ucxo 1989)

ldquomesame gegraveari ars metaჶisikebri

rameTu suli Tana-Sekruli AtildeorcTad

ara mZinari Zilsa sxeulebrivsa

gamoxategraveaTa anu ჶantaziaTa

iqms gonebrivad raca eSesabamvisrdquo (310)

ioane sineli sizmris or tips gamoyofs erTi romelic

momdinareobs angelozTagan da meore ndash eSmakTagan anton kaTalikosi

sizmris am or tips umatebs mesames ldquoჶantaziasrdquo romelsac rogorc T

kukava SeniSnavs baumaisteris filosofiis qarTul Targmanze darTuli

komentarebis mixedviT warmodgenis saxeobad miiCnevs da asxvavebs

ideisgan (kukava 1996 32) citirebul strofSi ldquomesame guarirdquo- ჶantazia

romelsac warmoadgens rogorc metafizikurs ocnebaa

bdquoxedvldquo-is (ἡ θεωρία) ZiriTadi mniSvnelobaa ldquodakvirveba xilva

daTvalierebardquo aqedan momdinareobs Semdeg misi filosofiuri

137

mniSvneloba ndash Wvreta gonebiTi Wvreta bolos ldquoswavlebis Teoriisrdquo

mniSvnelobac Zvel qarTul mwerlobaSi igi rogorc filosofiuri

termini niSnavs mecnierebas Teorias azrs Wvretas azrTa wyobas

Sexedulebas ioane petriwis Tanamedrove mwerlobaSi ndash efrem mcirisa da

giorgi mTawmindelis SromebSi ndash xedva ixmareba ldquomecnierebisrdquo ldquoTeoriisrdquo

mniSvnelobiT igi upirispirdeba termin ldquosaqmesrdquo romelic ldquopraqtikisrdquo

mniSvnelobiT ixmareba (meliqiSvili 2011 133-134) aRniSnuli termini

saTnoebaTa kibeSic gvxvdeba mag ldquosxuaAacute ars xedvaAacute zedaAacuteszeda gulisaAacute

da sxuaAacute ars episkoposobaAacute gulisaAacute gonebisa mier mTavrisardquo (sineli

1965 497) citirebul konteqstSi xedva gulisxmobs dakvirvebas Wvretas

gagebas avtori ldquoxedvasardquo da ldquoepiskoposobasrdquo (zedamxedveloba kontroli)

miiCnevs gansxvavebul realobebad gonebis meSveobiT gulis

episkoposoba ldquogulis xedvasTanrdquo SedarebiT sulieri Rvwis ufro maRali

safexuria amgvaradaa ganmartebuli igi teqstis komentarebSic ldquoxedvaAacute

moaswavebs gulisAtildemis-yofasa xedvaAacute gulisaAacute ars mcire sazomi raJams

umzirdes kaci da hbrZodis vnebaTa xolo episkoposobaAacute ars sruliadi

uflebaAacute da mTavrobaAacute vnebaTa zedardquo (sineli 1965 584-585) sxva

konteqstebSi ldquoxedvardquo gamoyenebulia ldquoTeoriisrdquo mniSvnelobiT

eqvTime

aToneli

petre

gelaTeli

ioane

petriw

i

anton

kaTalikosi

patrologia

greka

slavuri

Targmani

inglisuri

Targmani

ldquoukueTu

aRdges

RmerTi Cuen

Soris saqmiT

ganibnivnen

mterni misni

da ukueTu

movivltodiT

misa xedviTa

ivltodin

moZuleni

misni

pirisagan

misisa da

Cuenisa da

ldquoukueTu

aRdges

RmerTi

saqmisa mier

Cuen Soris

ganibninen

mterni misni

da ukueTu

xedvisa mier

miveaxlneT

mas

ivltodin

moZuleni

misni

pirisagan

--------- ldquoTu same

aRhsdges

RmerTi

saqmiTre

CegraveAgraveniT

ganmca

ibnivnen

mterni misni

yovelni

xolo Tu

xedAcircT

mimcaveaxlneT

RmerTsa

myis

ivltodenmca

ldquoἐὰν ἀναστῇ ἐν

ἡμῖν ὁ θεὸσ διὰ

πράξεος

διασκορπισθήσον

ται ὁι ἐχθροὶ

αὐτοῦ καὶ ἐὰν

διὰ θεωρίας

προσπελάσομεν

αὐτῷrdquo (PG vol

88 1021B)

Если

Богъ

воскреснетъ въ

насъ дѣянiемъ

и если

видѣнiемъ къ

Нему

приближимся

(2635)

If trough our

activity God

rises in usIf

we draw near

to him by

contemplatio

n (26 35)

138

uCino iqmnenldquo

(sineli 1965

384)

misisa da

Cuenisardquo (A-

39 146r)

SemZulvebeln

i misni

pirisgan misis

da pirisganca

CegraveAgravenisrdquo (269)

a kordoCkini SeniSnavs rom ioane sineli xSirad iyenebs

gansxvavebas ldquopraqtikasrdquo (ldquosaqmesrdquo) (πρᾶξις) da ldquoTeoriasrdquo (ldquoxedvasrdquo) (θεωρία)

Soris Tumca arasdros ganmartavs maT amgvari martivi ormagi sqema

niSandoblivia origenesTvisac (lemetra 1802 334) Tumca origene ufro

xSirad asocirdeba sammag sqemasTan (ἠθική φυσική ἠποπτική) romelsac

Semdeg sesxulobs evagre pontoeli gansxvavebuli formiT (ρrακτική φυσική

θεολογία) ormagi sqema gamoiyena mogvianebiT grigol nazianzelma ioane

kasianem (romelic ganixilavda ldquopraqtikasrdquo da ldquoTeoriasrdquo Tanmimdevrul

procesad) da sxva mravalma (kordoCkini 2003 24-25) sxva azriT ar

SeiZleba praqsisi da Teoria miviCnioT erTmaneTis monacvle

Tanmimdevrul safexurebad ara mxolod praqsisia Sesrutuli TeoriaSi

aramed garkveulwilad piriqiTac SeiZleba davuSvaT kavSiri maT Soris

ormxrivia (xoruJi 1998 89) wm maqsime aRmsarebeli ganmartavs ldquoWvreta

qmedebis gareSe Teoria gaumyarebeli praqtikiT arafriT gansxvavdeba

warmosaxvisagan efemeruli fantaziisagan aseve qmedebac Tu is

gacxovelebuli ar aris WvretiT unayofoa da gaqvavebuli rogorc

kerpirdquo (loski 1972 106) (grigolaSvili 2012 246-247) praqtikul da

Teoriul moRvaweobas Soris zRvari ar aris mkveTri da verc imas

vityviT dazustebiT sad mTavrdeba praqtikuli moRvaweoba da sad iwyeba

Teoriuli Rvwa SesaZloa ganvixiloT erTmaneTis paralelur

procesebadac Tumca rac Seexeba saTnoebaTa kibes ioane sinelisTvis

praqtika da Teoria erTmniSvnelovnad Tanmimdevruli procesebia amgvari

xazgasma teqstSi bevrgan Cans bdquoaRmca-vfrindi saqmisa mier (ldquoδιὰ πρακτικῆςrdquo ndash

PG Vol 88 677C) da ganvisuene xedvisa mier (ldquoδιὰ θεορίαςrdquo PG Vol 88 677C) da

simdablisardquo (sineli 1966 56) ldquoukueTu vidodian keTilni vinme muSakni

ZaliTi-Zalad ese igi ars Zalisagan saqmisa (ldquoἐκ δυνάμεως πρακτικῆςrdquo (PG

Vol 88 1068Β) Zalad xedvisardquo (ldquoεἰς δύναμιν θεορίαςrdquo ndash PG Vol 88 1068Β)

139

(sineli 1965 428) ldquonu Seiwynareb xilvaTa (θεωρίᾳ - PG Vol 88 813C) raJams

ara iyos Jami xilvaTaAacute (θεορίας ndash PG Vol 88 813C) aramed moiTmend

vidremdis TAcircT igi geZiebden simdablisa SenisaTAcircsrdquo (sineli 1965 183)

aqedan gamomdinare ioane sinelisTvis xedva xilva sulieri Rvwis

maRali etapia romelsac win uZRvis praqtikuli moRvaweobis safexurebi

skoposis ndash ZiriTadi pirveladi mniSvnelobaa bdquomoTvalTvaleldquo

bdquodamkvirvebelildquo bdquomxedvelildquo Semdeg ndash bdquosasroli mizanildquo da bolos

sazogadod bdquomizanirdquo mizani arabuli sityvaa da SedarebiT gvian

fiqsirdeba qarTul teqstebSi xolo ldquogansaganrdquo warmoadgens berZ

ldquoσκοπὸςrdquo sityvis Targmans Tumca Zvel qarTulSi farTod gavrcelebuli

ar yofila da mxolod zogierT mweralTan fiqsirdeba ioane petriwi am

mniSvnelobiT iyenebs ldquohazrsrdquo da ldquoguarsrdquo ioane tariWisZe cdilobs

daamkvidros es termini Tumca xandaxan cvlis mas ldquosazriTrdquo kidev erTi

Zveli qarTuli Sesatyvisi berZ ldquoσκοπὸςrdquo leqsemis aris qarTuli ldquopirirdquo

ioane tariWisZes gadmoaqvs igi amonios ermiasis qarTul TargmanSi

rogorc ldquoskoposirdquo (Targmanis gareSe) da aSiaze Sesabamis adgilas awers

bdquopiri saqmisaldquo piri Zvel qarTulSi ramdenime mniSvnelobiT gamoiyeneba

da erTndasherTia mizani ldquopirrdquo sityvas am mniSvnelobiT iyenebs eqvTime

aTonelic basili didis Txzulebis ldquoganmartebaAacute solomonis igavTaAacuterdquo

TargmanSi (meliqiSvili 2011 154-160) amgvarad ldquomiznisrdquo cneba Zvel

qarTulSi gadmoicemoda sxvadasxva leqsemebiT piri gani sagani

dasasruli saxe iWAcirc romelTagan TiToeuli sakmaod vrceli semantikuri

veliT xasiaTdeboda (meliqiSvili 2011 164) rac Seexeba saTnoebaTa kibiს

qarTul Targmanebs petre gelaTeli berZnul ldquoσκοπὸςrdquo-s ZiriTadad

ldquoganzraxvadrdquo xolo eqvTime aToneli zog SemTxvevaSi ganzraxvad xolo

zogjer gulis-sityuad an ldquoswrafvadrdquo Targmnis ldquorameTu ese ars

ganzraxvaAacute (ldquoσκοπὸςrdquo ndash PG Vol 88 796 A) misirdquo (sineli 1965 155) ldquorameTu

ganzraxva missa gloisa da SiSisa uSiSarisa ganSorebaAacute Senganrdquo (A-

3964v) ldquoganmzraxad (Σκοπῷ καὶ κανόνι PG Vol 88 1013 B) da kanonadrdquo (sineli

1965 370) ldquoganxilviTa da kanoniTa Semdgomad RmrTisa Cuenisa

sAcircnidisisaAacuteTa yovelTa mimarT viAtildeumioTrdquo (A-39 141r) ldquoσκοπὸς πολεμίωνrdquo (PG

Vol 88 882B) ndash ldquoganzraxva brZolaTardquo (A-3985r) laquoΣκοπὸς δὲ τοῖς ἐχθροῖς raquo( PG

140

Vol 88 656Α) ndash ldquoxolo ese ars gulis-sityuaAacute mterTa CuenTaAacuterdquo (sineli 1965

37) ldquoxolo ganzraxvaAacute ars mterTa CuenTaAacuterdquo (A-3916v) ldquoἀθεώρητος σκοπὸςrdquo

(PG Vol 88 664B) - bdquogulis-sityuaAacute uCinoAacuteldquo (sineli 1965 43) ldquouxilveli

ganzraxvaAacuterdquo (A-3919v) ldquowinaaRmdgom da damabrkolebel keTilisa mis

gulis-sityAcircsa (σκοπὸν ndash PG Vol 88 664B) Cuenisa (sineli 1965 42)

ldquokeTilmosavobisa ganzraxvasa (σκοπὸν PG Vol 88 664B) Cuensa winaaRmdgom

moqmedTaAacuterdquo (19r)

ldquoσκοπὸςrdquo-s zog SemTxvevaSi efrem mcire Targmnida rogorc-

ldquomoswrafebardquordquoswrafvardquo es ukanaskneli kargad gamoxatavs miznis

Sinaarss ndash riskenac miiswrafvian (meliqiSvili 2011 161) ldquoswrafvadrdquo

Targmnis eqvTime aToneli berZ ldquoσκοπὸςrdquo-s saTnoebaTa kibeSic ldquorameTu

eSmakni iswrafian (ldquoσκοπὸς γὰρ τοῖς δαίμοσιrdquo (717Α)) ganryunad locvisa

SfoTebiTardquo (sineli 1965 110) ldquorameTu ganzraxva eSmakTa SfoTebaTa mier

locvisa uCino myofelirdquo (A-3946v)

ldquoσκοπὸςrdquo forma uTargmneladac gvxvdeba saTnoebaTa kibis anton

kaTalikosiseul redaqciaSi

ldquoese vnebaAacute crui yovlad-umarTlo

sxegravea-da sxegravea-gvarad daekegraveAgraveTebis metyegraveAgravelT

skoposisaebr maTisa sxegravea da sxAcircsa

braleulica ganmarTlebad tyuvisve

amiT patiJic sxegravea da sxegravea ars gvarTaebrrdquo (125)

miuxedavad im mravalferovani suraTisa rac am terminis qarTuli

Sesatyvisebis Ziebisas Cans Sua saukuneebis filosofiur teqstebSi

anton kaTalikoss igi Tavis originalur CanarTSi mainc uTargmnelad

Semoaqvs savaraudod miuxedavad imisa anton kaTalikosi farTod

iyenebs Sua saukuneebSi SemuSavebul filosofiur terminologias misi

azriT zog SemTxvevaSi ukve arsebuli qarTuli Sesatyvisi sakmarisad

zustad ver faravs terminis Sinaarss (rogorc miuTiTebs kidec

baumaisteris filosofiis qarTuli Targmanis komentarebSi termin

apodiqsis gamoyenebasTan dakavSirebiT) swored amitom iyenebs igi

zogierT berZnul formas uTargmnelad (Tumca terminTan amgvari

141

urTierTobა mas kvlav Sua saukuneebis filosofiur tradiciasTan

aaxloebs)

berZ σκοπὸςrdquo-is kidev erTi qarTuli Sesatyvisi rogorc zemoT ukve

aRiniSna aris iWu romelsac iyenebs arsen iyalToeli ioane damaskelis

ldquodialeqtikisrdquo qarTul TargmanSi da romelic esmis rogorc bdquoazrirdquo

mizanirdquo ldquoamocanaldquo ldquoiWAcircrdquo leqsema aris gamoyenebuli miznis mniSvnelobiT

sxva ZeglebSic magaliTad maqsime aRmsareblis qarTul TargmanebSi

(meliqiSvili 2011 162-163) amave mniSvnelobiT gvxvdeba ldquoiWAcircrdquo saTnoebaTa

kibis antoniseuli redaqciis originalur nawilSi24

ldquoSiSi sijabne nakli gul-savsebisa

romlisa mona suli 141avi-mCenobisa

Tacircsda mimndobi Tavisad 141avi-mCenobiT

magra aCrdilT da bgeraTagan moSiSni

amad uiWvod eSinis marad 141avi-mCenTldquo(202)

anton kaTalikosi amatebs muxlis bolo striqons25 am striqoniT mas

axali idea ki ar Semoaqvs aramed azustebs akonkretebs aZlierebs

gamoTqmul azrs ampartavan suls aSinebs aCrdilebi da bgerebi es SiSi

aris aramaterialuri bdquomoSiS uwinares SemTxuevisa igonebs ZnelovanTa

moSiS Sehmusravn gulsa Tacircssa SiSTa ocnebaTaAacuteTaldquo (sineli 1965 297)

aseTi suli bdquouiWvodldquo anu umiznod aris SeSinebuli mas ar aqvs

WeSmariti SiSis sagani antoni sxva konteqstSi bdquouiWvoldquo formas iyenebs

aucileblobis varaudis gamoricxvis mniSvnelobiT

ldquoyovlTa mnebavTa meZiebelTa RmerTi

uiWvod hpoves hpovebenca da hpovonrdquo (11)

dasasruli (ὁ τέλος) ndash berZnulSi `mizan~ cnebis sazRvrebi gamokveTili

ar Cans am mniSvnelobiT magaliTad aristotele xmarobs termins ldquoὁ

τέλοςrdquo aristoteles komentatorTan amonios ermiasTan ldquoτέλοςrdquoς terminis

mniSvnelobebi `mizani _ dasasruli~ erTmaneTSi gadadis prokle

24

bdquosuli ampartavani monaAacute ars moSiSebisaAacute rameTu esavn Zalsa TAcircssa da esmin raAacute AtildemaAacute raAacuteme meyseulad SeZrwundisldquo (sineli 1965 297) bdquoSiSi ars gulsavsebisa naklulevanebaAacute zesTmCeni suli ars sijabnisa monaAacute Tavsa TAcircssa zeda mindobili da bgeraTagan nagebTaAacutesa da aCrdilisaca moSiSildquo (A-39 115r) 25

aRniSnuli striqonis Sesatyvisi ar gvxvdeba arc berZnul teqstebSi da arc slavur da inglisur TargmanebSi (ix ing 214 rus 214 PG 945)

142

diadoxosis filosofiaSi ldquoτέλος ndashsrdquo ldquodasasrulis~ mniSvneloba aqvs da

asec Targmnis mas ioane petriwi (meliqiSvili 2011 161) ioane sinelis

teqstSi aRniSnuli leqsikuri erTeuli ZiriTadad misi yofiTi

mniSvnelobiT Cans ramdenime konteqstis damowmeba SeiZleba sadac mas

terminologiuri mniSvneloba aqvs da mTargmnelebi qarTul Sesatyvisad

iyeneben ZiriTadad ldquodasasrul-srdquo ldquoda udeb-yofaAacute da dasasruliT (ldquoκαὶ τὸ

τέλοςrdquo PG Vol 88 641C) namdAcircl-dasabamisa (ldquoτὴν ἀρχὴνrdquo PG Vol 88 641C)

momzavebelirdquo (A-39 15r) ldquoda merme aRsasruli qmnamca Semsgavsebuli

dasabamisaAacuterdquo (sineli 1965 33) ldquowesi vidreme da dasabami (ldquoἀρχὴνrdquo PG Vol 88

1068A) romelTame da dasasrulica (ldquoτέλοςrdquo PG Vol 88 1068A) Semoqmedisa

mier qmnilTa mouRebiesrdquo(A-39 162r) ldquodabadebulTa dambadeblisagan

mouRebies TiToeulsa wesi da dasabami da romelTame dasasrulicardquo

(sineli 1965 428)

bdquoenteleqialdquo (ἐντελέχεια) ndash aristoteles mixedviT aris moqmedebis

saSualebiT SesaZleblobidan myofobad moyvanili Sesrulebuli

ganxorcielebuli arseba sagnisa romelic Tavis TavSive Seicavs mizans

dasrulebulobas gansazRvrulobas anu imas rac aris sagani

sinamdvileSi realurad moqmedebaSi aqedan yoveli substancia anu

Sinagani arsi sagnisa moqmedebaSi ganxorcielebulobaSi aris enteleqia

efrem mcire da petriwi am sityvas SesrulebandashSemasrulebeli

SesatyvisebiT Targmnian magram petriwi ver daakmayofila savaraudod am

Targmanma da amitom uTargmnelad gadmoaqvs igi bdquoganmartebanSildquo

(meliqiSvili 2011 165-167) termini ldquoenteleqiardquo saTnoebaTa kibis berZnul

teqstSi ar fiqsirdeba Sesabamisad mas arc qarTveli mTargmnelebi

iyeneben aRniSnuli termini gamoyenebulia mxolod anton kaTalikosis

teqstis originalur CanarTebSi

ldquogul-ficxeloba zed-wodebul-hyegraveAgraves moZRvarT

ugrZnobelobad anu momkegravedradre grZnobad

enteleqiad sulTaca zeda sxeulT

myovarisagan grZelisa udebebis

143

ugrZnobelobad mimarT misrulebulirdquo (171) 26

gulficxeloba klavs gonebas da suls ugrZnobels xdis mas igi

aris ldquoenteleqia sulTaca zeda sxeulTrdquo anu im Tvisebebis Tu vnebebis

ganxorcilebaamoqmedeba rac Tavidanve potenciurad arsebobs adamianis

sxeulSi

arsebabuneba ndash ldquoοὐσία ndashsrdquo cnebas farTo semantikuri speqtri hqonda

aristoteles mixedviT igi SeiZleba gavigoT 1) rogorc konkretuli arsi

anu myofi 2) rogorc sagnis Sinagani buneba arsi raoba anu misi idea

3) rogorc materiisa da formis erTianoba yofna arseboba amgvari

farTo semantikuri veli iyo mizezi imisa rom xSirad erTmaneTSi

ireoda ldquoοὐσίαrdquo (buneba arseba) da ldquoὑπόστασιςrdquoς (piri guami ganukueTeli)

cnebebi qalkedonis msoflio krebam (451 w) mtkice zRvari ganaCina

hipostassa da usias Soris Oldquoοὐσίαrdquo damkvidrebul iqna `arsebis~

(`bunebis~) gagebiT (meliqiSvili 2011 170-171) ioane sinelis teqstSi

berZnuli ldquoοὐσία-srdquo qarTul Sesatyvisad petre gelaTelis TargmanSi

ldquoarsebardquo xolo eqvTime aTonelTan ZiriTadad ldquobunebardquo aris gamoyenebuli

ldquome erTisa guamovnebisa orTa arsebaTa (ldquoδύο οὐσίαrdquoumlPG Vol 88 1137A)

ugalob (A-39 190r) ldquoxolo me vadideb guamsa erTsa oriTa bunebiTardquo

(sineli 1965 496) ldquoarsebis-SinaAacute (ldquoπαρουςίᾳrdquo PG Vol 88 1157C) vidreme

sityuaAacute srul-hyofs siwmidesardquo (A-39 198r) ldquosityuaAacute igi arsebiTi srul-

hyofs siwmidesardquo (sineli 1965 515) ldquoarcaRa gonierTa arsebaTaAacute (ldquoνοερὰς

οὐσίαςrdquo PG Vol 88 1068B) SeZlebisaebr Cuenisa warumateblad yofaAacute

vTqumcardquo (A-39 162r) ldquoarca Tu uAtildeorconi igi bunebani angelozTani arian

warumarTebel da maradis erTsa zedardquo (sineli 1965 429) ldquogonier da

26 bdquogulndashficxelobaAacute sikudili ars gonebisaAacute da mklveli sulisaAacute gulndash

ficxelobaAacute iSvebis myovarndashJamisa udebebisagan xolo udebebaAacute movals mocaleobisagan da siyuarulisagan mconarebisabdquo (sineli 1965 283) bdquougrZnobelobaAacute sxeulTaca zeda da sulTaca zeda ars momkudari grZnobaAacute dayovnebulisagan enisa da udebebisa ugrZnobelobadmi misrulebulildquo (A-39 109v)

ioane petriwTan ldquogulndashficxeloba mklveli ars gonebisa sulisa Tualisa aCrdili Semosruli vneba boroti moyusisa ganmwareba saZulo risxva gulisndashTquma migebisa

amas ekrZale monazono mdabalordquo (petriwi 1968 173) saanalizo striqoni da Sesabamisad termini enteleqia (an am Sinaarsis momcveli

sxva raime leqsikuri elementi) ar gvxvdeba berZnul teqstebSi da arc inglisur da rusul TargmanebSi (ix ing 181 slav 181 PG vol88 932)

144

yovlad keTil sulisa Tual da Semdgomad usxeuloTa arsebaTa

(ldquoἀσωμάτους οὐσίαςrdquo PG Vol 88 1033C) yovelsa guarsa zesTa aRmvlelrdquo (A-39

154r) ldquoda Semdgomad angelozTa sikeTisa yovlisave bunebisa uaRres

arsrdquo (sineli 1965 406)

amrigad saTnoebaTa kibeSi sakmaod mravalferovania filosofiur-

Teologiuri terminologia paraleluri teqstebidan kargad Cans

cnebiTi enis (filosofiuri terminologiis magaliTze) Camoyalibebis

procesi kerZod adreul etapze igi naklebad sistemuria da ar Cans

mkacrad organizebuli terminologiuri aparati (erTsa da imave sityvas

eqvTime aToneli sxvadasxva qarTul Sesatyvisebs uZebnis an kidev

sxvadasxva berZ termins erTi da imave qarTuli formiT Targmnis) rac

eqvTimes epoqisTvis da misi Targmanebis mizandasaxulobis

gaTvaliswinebiT bunebrivia xolo mogvianebiT petre gelaTelis

TargmanSi rogorc mosalodnelic iyo ukve Cans ufro sistemurad

Camoyalibebuli terminologiuri aparati rac Seexeba anton

kaTalikosis redaqcias zog SemTxvevaSi misi wyaro manamde arsebuli

prozauli Targmanebi zogjer ki Sua saukuneebis qarTul

filosofiaSi SemuSavebuli filosofiur-Teologiuri terminologiaa

romlis Rrma da safuZvliani codna araerTgzis Cans teqstSi gvxvdeba

SemTxveva roca anton kaTalikosi ukve arsebul termins iyenebs ara

tradiciuli mniSvnelobiT aramed cvlis mis Sinaarss statiaSi

damowmebuli konteqstebi ioane petriwis redaqciidan arsebiTad misdevs

Tavis ZiriTad wyaros eqvTime aTonelis Targmans

145

Tavi V

saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqcia

anton kaTalikosamde ioane sinelis saTnoebaTa kibe rogorc

viciT iTargmna da gadamuSavda xuTjer ivane lolaSvilis azriT ioane

petriwiseuli galeqsili varianti eqvTimeseul xolo antoniseuli -

petre gelaTeliseul Targmans eyrdnoba sadisertacio naSromis am

nawilSi sxva problemur sakiTxebTan erTad SevecdebiT gamovikvlioT

anton kaTalikosis redaqciis wyarosTan dakavSirebuli udavod

mniSvnelovani sakiTxi amgvari kvleva miT ufro aucilebelia rom

teqstis struqturaze dakvirvebam wamoWra anton kaTalikosis mier

CvenTvis ucnobi sxva wyaroTi sargeblobis varaudi

amasTanave saTnoebaTa kibis antoniseuli redaqcia versifikaciiT

safexurebis organizebiTa da Sesavali originaluri strofebiT aSkarad

imeorebs ioane petriwis mier ramdenime saukuniT adre galeqsili

teqstis stils am ori poeturi redaqciis Sedarebam wamoWra saintereso

mosazrebebi romelTa Tanmimdevrul Camoyalibebasac SevecdebiT

winamdebare paragrafSi

gamomdinare iqidan rom prozaul teqstTan SedarebiT poeturi

versiebi TavisTavad bevrad naklebi moculobisaa daismis kiTxvebi

prozauli teqstebis sakmaod didi moculobis masalis miuxedavad ratom

dasWirda anton kaTalikoss originaluri strofebis CarTva poetur

teqstSi ra daniSnuleba aqvs sakuTriv antoniseul CanarTebs

aviTarebs Tu ara am CanarTebSi axal ideebs sadisertacio naSromis am

nawilSi yuradReba gamaxvildeba am da sxva mniSvnelovan sakiTxebze

Cven ar SevexebiT ioane petriwis leqsiTi redaqciis wyarosTan

dakavSirebul problemas radgan am mimarTulebiT kvleva ukve

Catarebulia teqstis gamomcemlis ivane lolaSvilis mier (ix petriwi

1968)

146

amp 1 anton kaTalikosiseuli saTnoebaTa kibis mimarTebebi

adreul qarTul redaqciebTan

Tavdapirvelad unda aRvniSnoT rom saTnoebaTa kibis sakmaod

vrcel Tavebs anton kaTalikosi wnexs amoklebs da TiToeul Tavs

aTavsebs mxolod aT strofSi msgavsad ioane petriwisa igi sagangebod

arCevs ZiriTad misi SexedulebiT metad mniSvnelovan informacias rac

Seaqvs konkretul safexurSi antonis mier teqstSi Sesatanad SerCeuli

adgilebi xSirad emTxveva im informacias romelic petriwis galeqsil

variantSic moxvedrila rac ar unda iyos SemTxveviTi27 ase magaliTad

pirvel TavSi sadac saubaria soflidan gasvlaze antonTan da

petriwTan rva muxli emTxveva erTmaneTs es rva muxli Seicavs zustad

erTnair informacias romelic SeurCeviaT prozauli teqstidan

poeturSi Sesatanad ar aris nawarmoebebSi iseTi safexuri sadac sul

mcire sami muxli ar iyos erTsa da imave masalaze agebuli gamonaklisia

mxolod mecxramete Tavi - bdquomRviZarebisaTvisldquo sadac erTaderTi muxli

emTxveva Tumca iv lolaSvilis azriT am safexurSi petriwi mxolod

or muxls adgens prozauli teqstis mixedviT danarCeni nawili

originaluria da am ori muxlidan erTi emTxveva antonis mier

gasaleqsad SerCeul masalas aRsaniSnavia isic rom meoTxe TavSi ndash

bdquomorCilebisaTvisldquo - romelic moculobiT yvelaze vrcelia erTmaneTs

emTxveva Svidi muxli rac bunebrivia metyvelebs imaze rom antoni

gasaleqsi masalis SerCevisas metndashnaklebad iTvaliswinebს petriwis ukve

arsebul teqsts aqve davimowmebT ramdenime muxls petriwis redaqciidan

romelsac prozaul teqstSi Sesatyvisobebi ar eZebneba da Sesabamisad

Cveni varaudiT swored maTze dayrdnobiT qmnis antonic msgavsi

Sinaarsis teqstebs

anton kaTalikosi

ldquoucxoeba imier lTolva amriT

ioane petriwi

ldquooAcircfroAacutesRa mAtildearTa aReba juarisa

27

rogorc ukve aRiniSna saTnoebaTa kibis anonimur vesiaSi (romelic mihyveba petre gelaTelis Targmans) Setanili masala ar emTxveva sxva poeturi gadamuSavebebis masalas

147

xolo jegravearis atAcircrTva qristes msgavsebardquo (3 I orig str)

da

esreT Sedgoma TAcircsndashTacircsad qristesi

awrdquo (str 22)

ldquoTu sam WeSmarit monanul ars igi vin

momymar ars yovlad kninRa Atildemel aqegraves

stomaqi

yia gamAtildemari wyuriliTa Semwvari

xorcni mcirooden dafarulni SiSegraveAgravelni

Tvalni quAgravemWegraveretni zraxva yovlad

mdabalirdquo (55)

ldquomonanulisa muceli momymar ars da

sasa wyurvilsa ganuAtildemia maradis

AtildeorcTa siSiSule mas Tanandashac

TacircsebiT

miscems moqeneT aras miiRebs maTsa

misi sxuaTa ars sxuaTa ndash misi

yovel arardquo (57)

ldquo147avi mCenobai CegraveAgravenda esTa cnobili

eSmakTa mier esTa mopovnebulis

saqmisa uRmrTo nergi mwarmo vnebaTa

TAcircT RmrTisad oden uaris-yofad

mawurTAcirc

misi SemTxegraveAgraveva boroti eSmakT mamsgavsrdquo

(22 I orig str)

ldquogmobisa gesli sulsa urwyams

maxesa

magra eSmaki ars mpovneli amisi

oAcircfalsa viTar TAcircT hkadra gamocda

da

bunebiT kacad srulebiT hgona

martod

ieso RmerTi arsT mbadi sakAcircrveladrdquo

(222)

nimuSad mogvyavs iv lolaSvilis mier petriwis originalad

miCneuli strofi Tavidan - bdquomorCilebisaTvisldquo da semantikurad msgavsi

adgili antonis teqstidan

anton kaTalikosi ioane petriwi

ldquoor-gvari aris sikegravedilisa sxegraveaoba

pirveli romel ganyofa ars kerZoTa

arsebisaTa cxovel gulis-Atildemieris

xolo meore nebsiT mokdoma nebis

da cxovel-yofa qristesi TAcircs-Sorisadrdquo

(64)

ldquosikudili orad ganiyofis ixede

erTad ndash bunebiT yovelTa kacTad ese

xolo meored ndash saqmeTagan sikudilad

AtildeorcielebrTa sulisa ganSorebiT

filosofosoba ars wurTa amisi maradrdquo

(64)

148

ivane lolaSvili saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli

redaqciidan citirebuli muxlis wyarod miiCnevs amonios ermiasis

teqstis ndash bdquomosaAtildesenebeli xuTTa AtildemaTadmi porfiri filosofosisaTaldquo

qarTul Targmans da am Txzulebidan Sesabamisi konteqstis

zemoTmoyvanil strofTan Sepirispirebis safuZvelzე askvnis rom

ldquoamonios ermisis ldquomosaAtildesenebelTardquo mTargmneli yofila ioane petriwirdquo

(petriwi 1968 35) SevniSnavT rom ioane petriwis ukanaskneli strofi

bolo striqoni ar aris originaluri mas safuZvlad sinelis prozauli

teqstiს Sesabamisi monakveTi udevs bdquoΚαigrave θαῦμα ὄντως πῶς καί Ἑλληνές τι τοιοῦτον

ἐφθέγξαντο ἐπεigrave καigrave φιλοσοφίαν τοῦτο εἶναι ὁρίζονται μελέτην θανάτουldquo (PG Vol 88 797 C)

ldquosakAcircrvel ars viTar warmarTaca esreT sTnda ese vidreRa Tques

viTarmed sibrZne AtildesenebaAacute ars sikudilisaAacuterdquo (sineli 1965 161) ldquoda

sakAcircrvel namdAcirclve viTar da ellinTaca eseviTari raAacuteme aRmoTques

vinaAacuteTgan da filosofosobadca amas gansazRvreben yofad wurTasa

sikudilisasardquo28 (A-39 63v) citirebuli pasaJis wyarod andrei kordoCkini

platonis fedonidan sikvdilze meditaciis cnobil koncefcias miiCnevs

(Phaedo 67e) (kordoCkini 2003 20-21) rac Seexeba pirvel oTx striqons

daaxloebiT igive azri Cans saTnoebaTa kibis TargmanebebSi ldquoorkeci ars

sikudili xiluli da uxilavi rameTu ars mkudari romeli mokudes

Atildeorcielad da ars mkudari romeli momkudar iyos suliTa rameTu ara

Sedgomil ars cxorebisadardquo (Targmaneba Agrave) (sineli 1965 564) amdenad

amonios ermisis teqstis am monakveTis wyarod miCneva ar Cans sarwmunod

Tumca ioane petriwis teqstis citirebuli strofi antoniseuli

redaqciis Sesabamisi konteqstis wyaro namdvilad gamxdara

amrigad damowmebuli magaliTebi cxadyofs rom anton kaTalikosi

aramarto icnobda ioane petriwis mier Seqmnil saTnoebaTa kibis poetur

teqsts aramed iyenebda kidec sakuTari redaqciis Seqmnis procesSi

aqve aRvniSnavT imasac rom iv lolaSvili zogierT SemTxvevaSi

ioane petriwis originalur CanarTad miiCnevs strofebs romelTac

eZebnebaT Sesatyvisi adgilebi prozaul teqstSi sailustraciod

28 calke kvlevis sagania (saTnoebaTa kibis mixedviT) mTargmnelebis (petre gelaTelisa da eqvTime aTonelis) damokidebuleba ldquoelinuri sibrZnisadmirdquo rasac samomavlo perspeqtivad vsaxavT

149

davimowmebT ioane petriwis originaluri strofebsa da teqstis eqvTime

aToneliseuli Targmanis paralelur adgilebs

ioane petriwi

ldquoraJams gnatriden ucxoebad gansrulsa

da gulisndashsityuas aRaSfoTebden Sensas

maSin queyanad zeciT mosruli igi

moiAtildesene da damdabldi gonebiTa

hoAacute moRuaweo gansrulo mterTa wyobadrdquo

(31)

eqvTime aToneli

ldquoraJams eSmakni viTarca didsa

rasme saTnoebasa zeda guaqebden

anu Tu kacnica ucxoebisa

CuenisaTAcircs maSAcircn Cuen moviAtildesenoT

zeciT queyanad mosruli igi da

CuenTAcircs ucxo-qmnuli da vpovneT

Tavni Cuenni viTarmed daRacaTu

ukuniTi ukunisamde JamTamca

viRuwidiT da ucxo viqmneniT

nacvalsa misasa ver aRvasrulebTrdquo

(sineli 1965 51)

ldquomonanulisa simdable sxuebr ixile

da codvas Sina myofTaca ganicade

xolo maRalsa siyuarulsa RmrTisasa

sanatrelsa mas mosrulsa simdablesa

SeesakuTre igi gaqundes maradisrdquo (58)

ldquosxuaAacute ars monanulTaAacute igi

mglovare da mWmunvare simdable

da sxuaAacute ars simdable maTi

romelni jereT codvaTa Sina

arian da daisjebian sAcircnidisisagan

da sxuaAacute ars RmrTisa mier

srulTa zeda momavali igi

sanatreli da sulTa

ganmamdidrebeli simdableAacuterdquo

(sineli 1965 146)

ldquoamas ganhkurnebs wuxili moyusis Tana

ZacircrTa SemTxueva guliTa misTAcircs lmobiT

raJams suliTi anu sxeulobiTi

misTAcircs movides gansacdeli da viTar

SenTAcircs mosrulsa esreT stkivneulobderdquo

(95)

ldquoukueTu sruliad gankurnebul xar

vnebisa misganndashese gaqundin

saswaulad araTu odes

Semawuxebelisa misTAcircs ilocAcircde

arca odes axaro ZruniTa arca

raJams mixado pativisndashcemad

aramed raJams gesmes mowevnuli mis

zeda sulieri gina Atildeorcieli

150

gansacdeli da viTarca Senmda

mowevnul iyo esreT gelmodis da

scremloodi maSin uwyode

viTarmed ganTavisuflebul xar

ZacircrisndashAtildesenebisaganrdquo (sineli 1965

205)

ldquoqristes vnebaTa Atildeseneba ganiyvanebs

ZacircrisndashzraAtildevasa moyusisagan hoAacute kaco

Tu viTar maTTAcircs Tavad ilocvida

da moiTmenda simSvidiT kadniersa

maTsa warmdebsa ugunursa zraxvasardquo (96)

ldquoAtildesenebaman vnebaTa qristesTaman

gankurnos ZacircrisndashAtildesenebaAacute rameTu

ZAcircrndashuAtildeseneblobisa misisagan da

simSAcircdisa sircxAcircleul iqmnis igirdquo

(sineli 1965 205)

ldquocrundashficTa kacTa da tyuvilis

mwmasnelTa

nuca Tu yovlad mcired daeaxlebi

warved iloce gesuros Tu zuaoba

ese umjobes raTgan gmobad sulisa

zesTa wmidisa isi ganiCinebisrdquo (114)

ldquonuvin hgonebn romelsa aqus

cnobaAacute viTarmed codvaAacute

tyuvilisaAacute mcire ars rameTu

sulman wmidaman saSinelad Tqua

misTAcircs piriTa 150avit

winaAacuteswarmetyuelisaAacuteTa viTarmed

romeli ityodis sicruesa mas ara

waremarTos winaSe TualTa CemTardquo

(sineli 1965 216)

ldquoxuTni arian tyuvilisa saqmeni

SiSi sasjelTa anu SiSis Tacircnier

sazrdelisaTAcircs anu gemovnebisa

sicilisaTAcircs gancxromisa yrmebrisa

moRuaweTagan Sors arian esenirdquo (119)

ldquoviTarca yovelTa vnebaTa zeda

ganyofilebani arian sasjelTani

egreTve tyuilisaTAcircs rameTu sxuaAacute

sasjeli ars misi romelman

SiSsaTAcircs tanjAcircsa tyua da sxua ars

misi romelman Tacircnier Wirisa

raAacutesame qmna igi uSiSoebiTa

RmrTisaAacuteTa sxuaman tyua

sazrdelisaTAcircs da sxuaman

gemoTmoyuarebisaTAcircs da sxuaman

raAacuteTa mis Tana myofTa sicili

moatyuas da sxuaman ndash raAacuteTa Zmasa

Tacircssa boroti uyosrdquo (sineli 1965

151

218)

ldquoSezavebaTa cvaleba moawiis

mowyinebisa eSmakman gamomcdelman

dasarwmuneblad soflis moqcevisada

raTa mkurnalsa uCuenebdes 151avit mas

mas Seaqcios senaksa ganaSorosrdquo (125)

ldquoucxoTa Sewynarebasa moagonebn

mowyinebaAacute dayudebulTa da

mowyalebasa AtildeelTndashsaqmrisa mier

awuevs yofad moslvad uZlurTa

Tana awurTis gulsndashmodginedrdquo

(sineli 1965 221)

ldquoZili mrCoblndashorTa kavSirTa Sezaveba

da maTgan qmnilTa cxovelTa sxeulisa

grZnobiTTa guarTa sacnobelTa uqmoba

gonierad Sen gaigone ese ars

magra mizezi ndash sxua iswave Tu gsurisrdquo

(183)

ldquoZili simtkiceAacute ars bunebisaAacute da

xati ars sikudilisaAacute da uqmobaAacute

ars sacnobelTaAacute erTi ars Zili

da mravalni qonan ganyofilebani

viTarcandashigi gulisndashTqumasacardquo

(sineli 1965 288)

ldquomravalTa Tana locva mRAcircZarebasa

mihmadlebs kacsa moRuawesa sifrTxiliT

xolo Znelad uCns SemsWualva gonebisa

vinaAacuteTgan xedva udabnos myofta hSuenis

da simartoiT maradis cxovrebulTardquo (190)

ldquovhgoneb Tu simravlesa Tana

locvaAacute yovelTa mier SesaZlebel

ars xolo mravalTaTAcircs umjobes

ars erTisa Tan oden locvaAacute

rameTu martod locvaAacute mciredTaAacute

ars friad raJams simravlesa Tan

ilocvide ver SeuZlo unvToAacutesa

mis da maRlisa locvisa

aRsrulebad aramed aqundin

gonebasa Sensa saqmed gulisAtildemisndash

yofaAacute sityuaTa maT romelTa

hgalobde anu Tu kualad gaqundin

dawesebuli raAacuteme locvaAacute raAacuteTa

vidremdis moyuasi muAtildelsa

daasrulebdes Sen gulsa Sensa mas

ityodi raJams muAtildelndashpyrobiT

hgalobdeTrdquo (sineli 1965 291)

ldquoamis mZle eqmodis nu gconis adgilTa

maT

ldquoadgilTa romelTa Sina geSinodis

nu gconis mun mislvad RamiT

152

mislvad maradis sadaca geSinodis

Ramis sibnele dRisad Seracxe naTlad

xolo dRisasa ewyuebode locviTa

da esreT Sedi moRuawebisa gzasardquo (206)

ukueTu kula adgilsndashscemde

eSmaksa amas daberdes SenTana

yrmebri ese da sakicxeli saxeAacute mindash

raAacutendashxAcircdodi aRiWurve locviTa da

mindashraAacutendashiwio adgilsa mas ganipyren

Atildeelni da tanjen mterni raJams

ganTavisuflde senisa misgan

adidebd mAtildesnelsa masrdquo (sineli

1965 298)

ldquoarca sibnele arca udabno adgili

arca Atildeevnebi arca mTaTa simaRle

ganaZlierebs eSmakisaT Cuen zeda

manqanebisa siborotis RoneTa

magra ndash sulisa udebeba daAtildesnilirdquo (208)

ldquoara Tu sibnele RamisaAacute anu

udabnoebaAacute adgilisaAacute ganaZlierebs

eSmakTa Cuen zeda aramed

unayofobaAacute sulisaAacute da odesme

gangebulebiTi swavlaAacuteca miSuebisa

RmrTisaAacuterdquo (sineli 1965 299)

ldquoamis gamo vcnobT viTarmed suli ara

momgonebel ars eseviTarTa amaT

gulisndashsityuaTa uAtildemarTa nametnavTa

aramed ndash mteri zuavi ampartavani

romeli zeciT queyanad daekueTardquo (225)

ldquoda amis gamo ufroAacutesad gulisAtildemandash

vhyofT viTarmed ara Cueni suli

ars mompovnebel eseviTarTa maT

miuwvdomelTa da gamouTqumelTa

borotTa aramed RmrTisndashmoZulisa

eSmakisani arian sityuani igi

romelindashigi zeciT gardamovardardquo

(sineli 1965 328)

ldquoniWi ars ese gamouTqumeli didi

zesTa naTliTa mamisagan mosruli

oden maT mier sacnauri romelTa

moiges igi gonebiTa wmidiTa

da hyofden madliT simSAcircdiT

siwrfoebiTrdquo (247)

ldquosimdable 152avit ars gamouTqmeli

maT mier oden sacnauri romelTa

mougies igi simdidre ars

miuwvdomeli saxelisndashdebaAacute ars da

niWi RmrTisaAacute rameTu ityAcircs

viTarmed iswaveT ara

angelozisagan arca kacisagan

arca wignisagan aramed Cemganrdquo

(sineli 1965 345)

153

ldquomdabalsa uAtildemsve sami ese moigos

Seuracxeba Seiwynaros gineba

da moakudinos gulisndashwyroma yovliTurT

xolo mesamed hqondes ujeroeba

saqmeTa TacircsTa ar Sewynareba misirdquo (248)

saqme keTilisa amis da didebulisa

saTnoebaTa samebisa pirveli ese

ars SewynarebaAacute da TavsndashdebaAacute

yovlisa ginebisa da SeuracxebisaAacute

sixaruliTxolo meore saxe

keTilisa 153avit153tndashZlisa

saTnoebaTaAacutesa ars sruliad

mokudinebaAacute gulisndashwyromisaAacute da

SemusrvilebaAacute gulisaAacute da

bralobaAacute Tavisa TacircsisaAacute yovelsave

zeda xolo mesame kibe keTili ars

TacircsTa saTnoebaTa sruliad

ujerobaAacute da urwmunoebaAacuterdquo (sineli

1965 347)

amrigad damowmebuli masala vfiqrobT sakmarisia imis

sailustraciod rom zogierT SemTxvevaSi saqme gvaqvs tradiciulad

prozauli teqstis poetur gadamuSavebasTan da ara originalur

SemoqmedebasTan Sesabamisad gadaWarbebuli Cans iv lolaSvilis

Sefaseba rom ioane petriwis teqsti originaluri nawarmoebia (petriwi

1968 99) Tumca es faqti namdvilad ar amcirebs poeturi teqstis avtoris

mier gaweul Sromasa da Rvawls

rogorc aRvniSneT teqstis antoniseuli redaqciis wyarod iv

lolaSvili petre gelaTeliseul prozaul Targmans miiCnevs (petriwi

1968 93) mkvlevris varaudi antoniseuli teqstis ZiriTad wyarosTan

mimarTebaSi zustia magram aq aucileblad migvaCnia erTi niuansis

dazusteba miuxedavad imisa rom anton kaTalikosi Tavisi

redaqciisaTvis ZiriTad masalad arCevs swored petre gelaTeliseul

teqsts (vfiqrobT avtoris literaturuli gemovnebas metad

akmayofilebs petre gelaTelis Targmanis gelaTuri skolis

tradiciisamebr elinofiluri stili) igi icnobs da ufro metic xSir

SemTxvevaSi iTvaliswinebs sxva teqstebis masalas riTac qarTul

saazrovno sivrceSi teqstis cirkulaciis process erTgvarad kravs da

154

ajamebs msjelobas gavamyarebT faqtobrivi masaliT Sesabamisi

paraleluri adgilebis damowmebiT

ufro vrclad ganvixilavT erT nimuSs saTnoebaTa kibis anton

kaTalikosiseuli redaqciidan bdquoviT brwyinva naTlis anu morჶi bzis

simrgvalisldquo (11) eqvTime aTonelTan Targmnilia Semdegnairad bdquoviTarca

sivrce naTlisaAacute da xilvaAacute mzisaAacuteldquo (sineli 1965 334) xolo petre

gelaTeli imave adgils Semdegnairad Targmnis bdquoviTarca naTlisa

brwyinvalebaAacute da mzisa saxeldquo (A-39 9v-10r) citirebuli paraleluri

teqstebidan naSromis am nawilis mizandasaxulobisTvis mniSvnelovania

termini morჶi romelsac anton kaTalikosi iyenebs petre gelaTelis

redaqciiseuli termin ldquosaxesrdquo nacvlad saxec da morჶic Zvel qarTul

filosofiur cnebiT enaSi gamoiyeneboda formis aRmniSvnelad

(sainteresoa aseve rom berZnul teqstTan ufro axlos dgas

eqvTimeseuli Targmani ldquoἡλίου θέαrdquo ndash mzis xilva asevea inglisur

TargmanSic ndash ldquosightrdquo (sanaxaoba ndash xilva) msgavsi terminologiuri Tu

leqsikuri Tanxvedra xSiria petre gelaTelis Targmansa da antonis

poetur gadamuSavebas Soris rac gamoCnda kidec naSromis Sesabamis

TavSi ndash saTnoebaTa kibis filosofiur ndash Teologiuri terminologia

anton kaTalikosis redaqciis petre gelaTelis Targmanidan

momdinareobis saCveneblad davimowmebT paralelur adgilebs am ori

teqstidan da meti sicxadisTvis sqolioSi davurTavT Sesabamis

monakveTebs eqvTime aTonelis Targmanidanac

Aanton kaTalikosi petre gelaTeli

ldquosofliT ltolvaman gansazRegravera Tavi TAcircsi

ars nebsiTi Zulveba bunebisa

kualad misive uaris-yofa sruli

da mogebisa trfialeba survili

mimTxegraveAgraveul-yofis zesTa-bunebiTTamirdquo (12)

ldquoganSorebaAacute soflisaAacute ars

nefsiTi siZulili da uarqmnaAacute

mimTxueviTa zesTbunebaTaAacuteTardquo

(A-39 10v)29

29 ldquomonazonebaAacute ese ars raAacuteTa nebaAacute Tavisa TAcircsisaAacute dautevos monazonobaAacute ars iZulebaAacute bunebisaAacute samaradisoAacute da dacvaAacute sacnobelTaAacute dauklebelirdquo (sineli 1965 21)

155

ldquovijmniT ra sofliT ganvevlodeT

soflisaT

maSin eSmakni aRmmzadeben Cuen nategraverad

nategraverad mowyaleT Tanlmobil eriskacTad

xolo bralobad TavTadmi CuenTa aRgegraveZegraveren

viT damaklebTa TqmulTa maT keTilTaganrdquo

(25)

ldquoeSmakni Semdgomad jmnisa

namdAcirclive mowyaled da

Tanalmobilad natrad eriskacTa

aRmmzadeben Cuen da TavTa TAcircsTa

ubadrukebad viTarca yovlisa

maTisa saTnoebisagan TavTa

TAcircsTa damaklebelTa (A-39 16v)30

ldquoaravin aRhAtildeda zecieradmi sasZlod

garna mlTolveli samTagan RirsTa jmnisaT

saqmeT yovelTgan kacTa xolo da mSobelT

da gardamkegraveAgraveTi sruliadre nebisa

eg-saxed mjmneli cuddidebobisaganrdquo (28)

ldquoaravin zecaTa sasZlosa Sina

gAcircrgAcircnmosilTaAacute Sevals ar

pirvelisa da meorisa da mesamisa

mjmneli jmnisaAacute vityAcirc ukue

yovelTagan saqmeTa da kacTa da

mSobelTa da gardakueTasa

TAcircsisa nebisasa da mesamesa

jmnasa cudad didebisasardquo (A-39

18r)31

ldquoucxoeba ars pativisa gangdeba

iwroebisa simWidrovis wadnova

xolo saRmrTosa surAcirclisa mizezi

simravle trfobis zvaobisa ukuTqma

da ZAcircr-fasisa dumilisa peleRordquo (33)

ldquoSeuracxebisa wadili iwroebisa

gulisTqumaAacute survilisa

saRmrToAacutesa mizezi trfialebisa

simravle ampartavnebisa

uvarisyofaAacute dumilisa siRrmerdquo

(A-39 19r)32

ldquoucxosa usxen Sacirclni netar-sulTqmani

xolo megobrad zena Zalni wmidani

romelTa igi drosa sikegravedilisasa

ldquoxolo iyvned Svil sayvarel

Senda sulTqumani gulisani

monad moige sxeuli Seni xolo

30 ldquoeSmakni Semdgomad gamoslvisa Cuenisa sofliT daguarwmuneben mowyaleTa da lmobierTa erisganTa natrad da TavTa CuenTa bralobad viTarmed yovlisaganve saTnoebisa maTisa Tavni Cuenni gamogAcircAtildeumianrdquo (sineli 1965 36-37) 31 ldquovervin Sevides zecisa sasZlosa gAcircrgAcircnosani ukueTu ara moigos pirveli igi da meore da mesame ganSorebaAacute ese igi ars pirveli-soflisagan da monagebTa da naTesavTa da meore-nebisagan TAcircsisa da mesame-ganSorebaAacute cudad-zuaobisagan romeli Seudgs morCilebasardquo (sineli 1965 41) 32 ldquosurvili kdemisa da yuedrebisaTAcircs gulis-TqumaAacute Wirisa da iwroebisaAacute aRorZinebaAacute survilisa saRmrToAacutesaAacute ganmravlebaAacute siyuarulisa RmrTisaAacute uvaris-yofaAacute zuaobisaAacute ufskruli dumilisaAacuterdquo (sineli 1965 43)

156

Zal-uZs Sewevnad rgebad megobar-yofad

ese ars uflis mZiebi naTesavi (38)

megobrad ndash wmidani Zalni

romelTa Jamsa ganslvisasa

rgebad Senda Zalndashuc geqmnen Tu

megobar ese ars uflis mZiebi

naTesavirdquo ( A-39 21r)33

ldquoaqa mamaman ucxoebis gegravearisad

Sedrgineba hyo Zilis-SorisTa sizmarT

esTa ganmsazRegraverman romelni wina-hsxenan

ese gvario ars ZrvaAacute gonebisa

uZraobasa Sina sxeulisasardquo (sizmarTaTvis1)

ldquoviTar veWu (arca rameTu

ganvasazRvreb SedrginebiTad)

Semdgomad ucxoebisa sityuaTa

xolo ufroAacutesRa maT Sina

mciredTa sizmarTaTAcircsca

STawexebad raoden arcaRa amis

zakuvis mzakuvarTaAacutesa

gamoucadelad yofad Cuenda

umjobes (Txroba pirvel pirSi)

ZlisSinaAacute ars gonebisa ZrvaAacute

uZravobasa Sina sxeulisasardquo (A-

39 23r)34

ldquosxegravea ars ocneba sizmrisagan hAtildeams cnobad

RmrTis-metyegraveAgravelurad aqa gancxadebulebs

ocneba aris TvalTa cTuneba maSin

midmo goneba odes mZinareobdes

xolo sxeuli mRAcircZareobdes odesrdquo

(sizmarTaTvis 2)

ldquoocnebaAacute ars cTunebaAacute TualTaAacute

mZinaresa Sina mimogonebasa

ocnebaAacute ars gankrTomilebaAacute

gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina

sxeulisasardquo (A-39 22v)35

ldquoqristesTvis eSmakT gvixilon ra damtevi ldquoraJams damtevebelTa uflisaTAcircs

33 ldquoda Svilni Senni sayuarelni iyvned sulTqumani gulisani da monad moigen Atildeorcni Senni xolo megobrad wmidani igi Zalni romelTa Zal-uc Jamsa sikudilisasa didad sargebeli Seni ukueTu megobar Senda iqmen da bdquoese ars naTesavi romeli eZiebs ufalsa eZiebs xilvad pirsa RmrTisa iakobissaldquo (sineli 1965 48) 34 bdquoviTarmed Semdgomad ucxoebad ganslvisa sizmarni guebrZvian amisTAcircs vinebe ucxoebisa Tavsa Tana mciredi sizmarTaTAcircsca Tqumad raAacuteTa amasca Ronesa mzakuvarTa maT CuenTasa ara umecar viyvneT sizmari ars aRZrvaAacute gonebisaAacute uZraobasa SAcircna AtildeorcTasardquo (sineli 1965 53) 35 ldquoocnebaAacute ars cTomilebaAacute TualTaAacute mZnaresa gonebasa Sina ocnebaAacute ars gancAcircbrebaAacute gonebisaAacute mRAcircZarebasa Sina AtildeorcTasa ocnebaAacute ars xilvaAacute uguamoAacute da ara arsirdquo (sineli 1965 53)

157

ucxod saxlTagan da saxleulTa yovelT

maSin sizmarTa SfoTebiTa gangegravecadnen

gvaCegraveAgravenon sizmriv TAcircsni mtyebarni CuenTAcircs

anu momkegravedarni CuenZliT anu mZrwolarerdquo

(sizmarTaTvis 3)

TAcircsTa saxlTa da saxleulTasa

ucxoebiTa da siyuaruliTa

saRmrToAacuteTa Tavni TAcircsni

ganvyidneT maSin namdAcirclve

eSmakni ZilisSinaTa mier

SfoTebiTa gangucdian Cuen

TAcircsTa CuenTa mCuenebelni

CuendaginaTu mtyebarTa anu

momkudarTa Cuen ZliT gina

SepyrobilTa da mZrwolareTardquo

(A-39 23r)36

ldquomorCileba ars uaryofa Tavisa

gancxadebuli sxeulis moZageba

morCileba ars mokegravedineba asoTa

gonebisasa mrTels cxovrebasa Sina

da moZravoba yovlad ganukiTxegraveAgravelirdquo (41)

ldquomorCilebaAacute ars uaryofaAacute

sulisa TAcircsisaAacute yovliTurT

sxeulisa mier zedCuenebuli

gancxadebulad gina mebr

sxuebrca morCilebaAacute ars

gamoukiTxveli moZravobaAacuterdquo (A-39

25v)37

ldquoCegraveAgravenTa saRmrToTa mamaTa sinanuli

esTa ganhsazRegraveres sibrZnisamebr maTisa

sinanuli ars naTlvis ukmo-wodeba

aRTqma RmrTisadmi cxovrebisa meoris

da ganhsja TaAcircs TAcircsisa urcxegraveAgravenelirdquo (51)

ldquosinanuli ars naTlisRebisa

ukmowodebaAacute sinanuli ars

aRTqumaAacute RmrTisa mimarT meoris

cxorebisaAacute38rdquo

ldquosinanuli ars dageba uflisadmi

wina-aRmdgomTa SecodebaTa ZliTiT

ldquosinanuli ars dagebaAacute uflisaAacute

winaaRmdgomTa SecodebaTa ZliT

36 bdquora Jams dautevniT uflisaTAcircs TAcircsni da saxlni Cuenni da mivscniT Tavni Cuenni ucxoebad siyuarulisaTAcircs RmrTisa maSAcircn eSmakni sizmarTa mier SeguaSfoTebdian Cuen da gAcircCuenebdian TAcircsTa CuenTa viTarca mglovared anu viTarca mkudrad anu viTarca CuenTAcircs Sepyrobilni da Wirveulnirdquo (sineli 1965 53) 37 ldquo morCilebaAacute ars uaris-yofaAacute sulisa TAcircsisaAacute srulad AtildeorcTa mier gamoCinebuli gancxadebulad gina Tu esreT morCilebaAacute ars mokudinebaAacute asoTa gonebiTa cxoeliTa morCilebaAacute ars gamouwulilveli aRZrvaAacuterdquo (sineli 1965 57) 38 ldquosinanuli ganmaaxlebeli ars naTlisndashRebisaAacute sinanuli aRTqumaAacute ars RmrTisa mimarT axlisacxorebisaAacute sinanuli ars Tavisa TAcircsisa damsjelirdquo (sineli 1965 125-126)

158

sinanuli ars wmeda sAcircnidisisa

sinanuli ars yovelTa saWirvelTa

nebsiT daTmena cxovrebis ganaxlebardquo (52)

keTilTa moqmedebisa mier

sinanuli ars sAcircnidisisa

ganwmedaAacute sinanuli ars yovelTa

saWirvelTa nefsiTi moTminebaAacuterdquo

(A-39 54r)39

ldquoamas emkacre monanulo nu sada

ver sisufTeman grZelman dahavebaman

daayenasmca Sen Soris sAcircnidisis

mxileba kbena Senda yovlad sargoAacute

da Sen kidegan ipovo keTilTaganrdquo (58)

ldquoganvemkacrneT nusada

araganwmedilebisa ZliT aramed

dahavebisa mxilebisagan dascxr

sAcircnidisi (A-39 63r)40

ldquoჶilosoჶia ganhsazRegraveres sxolastikosT

elinTa brZenTa pirvelad CegraveAgravenTa moZRvarT

viTarmed arso ese wegraverTa sikegravedilisa

vina mAtildesovneli sikegravedilisa yoveli

ჶilosoჶos ars namdAcircl sibrZnis-moyuarerdquo

(63)

ldquoda sakAcircrvel namdAcirclve viTar da

ellinTaca eseviTari raAacuteme

aRmoTques vinaAacuteTgan da

filosofosobadca amas

gansazRvreben yofad wurTasa

sikudilisasa (A-39 63v)41

ldquoufskruls ityAcircan umier-kerZo-yofad

romel vieT hsTqegraveAgraves ese apAcircTmantod

esTave wegraverTasa amis sikegravedilisasa

yovlad uwevni mougies saqmeni

ubiwoebac ganuwiaRebelirdquo (67)

ldquoviTarndashigi ufskrulsa

umierkerZood yofad vieTnime

gansazRvreben rameTu adgilsa

missa uwodeben apAcircTmantod

esreTve sulisa gagonebasa

uwevneli da ubiwoebaAacuteca da

moqmedebaAacute mougiesrdquo (A-39 66r)42

ldquoglova RmrTis-ZliTi ars mWmunvareba sulis

salmoba gulis wuxva mowleobiTi

saqmeTa mimarT satkivarTa raTame

ldquoRmrTisZliTi ars mWmunvarebaAacute

sulisaAacute lmobasa Sina gulisa

mowleobisasa maradis

39 ldquosinanuli dagebaAacute ars RmrTisa mimarT Sesworebulad codvaTaAacutesa qmniTa simarTlisaAacuteTa sinanuli ganwmedaAacute ars sAcircnidisisaAacute sinanuli moTmenaAacute ars nebsiTi yovelTa WirTa da gansacdelTaAacuterdquo (sineli 1965 126) 40 ldquovekrZalneT Zmano nuukue ara siwmidisagan dacxromil ars sAcircnidisi mxilebisagan aramed moewyina da amisaTAcircs arRara guamxilebs (sineli 1965 149) 42 ldquoviTarca ufskrulisaTAcircs zRuaTaAacutesa ityAcircan viTarmed miuwdomel ars egreTve Atildesenebisa sikudilisa siwmideca da saqmeca miuwdomel arsrdquo (sineli 1965 159)

159

sawyurvelisa zed-dgromiT mZiebeli

ver mimTxegraveAgravevisad msulTqmi mkegravenesi simwariTrdquo (71)

sawyurvelisa zeddadgromiT

meZiebeli da amisiTa

miumTxuevelobiT tkivneulda

mdevneli da ukuana kerZo amissa

salmobierad mqoTebelirdquo (A-39

67r)43

ldquoglova ars maviwy Atildesovnisa bunebisa

viTa mihscilda daviTs puri miRebad

sinanuli ars dakleba uWirveli

yovlisa reca sxeulebris nugeSis

ara Atildesovna ars TAcircnier sawyurvelTardquo (73)

ldquoaRsaarebaAacute ars daviwyebaAacute

bunebisaAacute viTarndashigi miscilda

visme Wamad puri TAcircsirdquo (A-39

67r)44

ldquomciredi wyali hSrets saAtildemilis matebas

eg-saxed cremli WeSmaritisa glovis

hSrets alsa risxAcircs da navRelficxelobis

amisTAcircs aqa urisxegraveAgraveloba wmida

SemdgomobiTad daiwesa gangebiTrdquo (81)

ldquoviTarndashigi wylisa saAtildemilsa Sina

mciredndashmcired Sematebasa

srulad daSrtebis saAtildemili

esreTve da WeSmaritisac gloisa

cremlsa yovelsa alsa

guliswyromisa da

navRelficxelobisasa mosrvad

utevebies amisTAcircs da

SemdgomobiTadca davaweserdquo (A-39

75v)45

ldquotkivilTad ganhscnes da oflTad Tavni

mravalT

raTa Sendoba bralTa miiRon maTi

ganara kacman ara ZAcircrismeAtildesenman

winuswro amaT bralTmotevebisadmi

ldquotkivilTa da oflTa Sendobisa

ZliT codvaTaAacutesa Tavni TAcircsni

vieTnime ganscnes xolo

ZAcircruAtildesenebelman mamakacman

winauswro amaT romlisaTAacutes

43 bdquoglovaAacute WeSmariti saRmrToAacute ese ars mWmunvarebaAacute sulisaAacute da guli mwuxare romeli maradis isurvebn saqmeTaTAcircs satkivarTa da yovelsa Jamsa trfialisa mis mimarT TAcircsisa wyuriel arn da raJams ver ewiis eZiebn mas tkiviliTa gulisaAacuteTa da Semdgomad misa godebiT Atildemobn kunesiT da sulndashTqumiTrdquo (sineli 1965 161) 44 ldquoglovaAacute daviwyebaAacute ars bunebisaAacute viTarca mas netarsa daaviwyda Wamad puri TAcircsi romelica galobs amas sinanuli WeSmariti ese ars ganSorebaAacute yovlisagan nugeSinisndashcemisa Atildeorcielisa Seuwuxebeladrdquo (sineli 1965 162) 45 ldquoviTarca wyali daSrets alsa cecxlisasa egreTve WeSmaritisa gloisa cremlni yovelsave alsa gulisndashwyromisasa da mrisxanebisasa daSreten amisTAcircsca SeudgineT gloisasa ganSorebaAacute gulisndashwyromisaAacuterdquo (sineli 1965 188)

160

miuteveTo da mogetevosT mdidradrdquo (98) miuteveT mswrafl da mogeteos

Tquen mdidradrdquo (A-39 82r)46

ldquomraval-Tqmobisa sazRegraveari esTa dahsdves

umecrebis xat ZAcircris Atildesenebis karad

kadnierebis laRis Atildeelis-mpyrobelad

tyuAcirclis-msaxur daAtildesna lmobierebis

mowyinebis mxdel Zilisa wina-morbedrdquo (112)

ldquokualad eseve vneba esTa cnobil-ars

viTarmed ese goneb-Sinaobisa

ese igi ars mimogonebis anu

gulis-sityegraveaTa keTilTa ganmabnevel

xolo glovisa yovlad uCino-myofelrdquo (113)

ldquomravalmetyuelebaAacute ars

umecrebisa saxe ZAcircrisAtildesenebisa

kar kadnierebisa

Atildeelisampyrobel tyuilisa

msaxur lmobierebisa daAtildesna

mowyinebisa mxdel Zilisa

winamorbed Tangonebobisa

dabneva mcvelisa uCinoyofa

simAtildeurvalisa sigrile locvisa

ganqarveba (A-39 84r)47

ldquosimaZRre amiT iqmna nayrovanTadmi

deda siZAcircsa AtildeorcT Seginebis mizez

xolo moymoba muclisa monanulsa

siwmidis eqmna mizezad momatyegraveAgravebel

loms mSAcircd-hyofs liqna sxeuls Wama

velurhyofsrdquo (145)

ldquosimaZRre sazrdelTa siZAcircsa

deda48 cxorebaAacute muclisaAacute

siwmidisa momatyuebeli lomi

mliqnelman mravalgzis moamSAcircda

xolo sxeulisa moRuaweman

umetes ganavelurardquo (A-39 89r-

89v)49

ldquoulmobeloba ars mtkice udebeba

da gamoxategravea Sereuli mconari

CegraveAgraveulebisa martivisa mSobeli

gulsmodginebis simAtildenis safrAtildee saSTobi

ldquoulmobelobaAacute ars Semtkicebuli

udebebaAacute mconari gagonebaAacute

winmiRebisa naSobi

gulsmodginebisa sabrAtildee

46 ldquomravalTa miscnes Tavni maTni SromaTa ficxelTa raAacuteTa Seendvnen codvani maTni xolo kacman ZAcircrndash uAtildesenebelman uswris maT rameTu ityAcircs ufali viTarmed miuteveT da mogetevnen Tquen codvanirdquo (sineli 1965 206) 47 ldquomravalndashmetyuelebaAacute saydari ars cudadndashmzuaobrobisaAacute romelsa zeda dajdebis da gamoCndebis igi mravalndashmetyuelebaAacute saxe ars ugulisAtildemoebisaAacute da kari ZAcircrisndashzraxvisaAacute winamZRuari kadnierebisaAacute msaxuri tyuvilisaAacute damAtildesneli lmobierebisaAacute momxdeli mowyinebisaAacute winamorbedi ZilisaAacuterdquo (sineli 1965 213) 48 anton kaTalikosis teqtSi iseve rogorc petre gelaTelis TargmanSi simaZRre siZvis dedaa xolo eqvTime aTonelTan - bdquomamaldquo 49 ldquosimaZRre WamadTaAacute mamaAacute ars siZvisaAacute xolo moymobaAacute muclisaAacute winamZRuari ars siwmidisaAacute romelman ganusuenos lomsa mravalgzis moamdorvisca xolo romelman ganusuenos AtildeorcTa ufroAacutesad ganaficxnesrdquo (sineli 1965 225)

161

lmobierebis ver cnoba umecrebardquo (172) simAtildenisa saSTobi lmobierebisa

umecrebaAacuterdquo (A-39 115v-116r)50

ldquoodes salpingsa hscemen sarekad Jamis

maSin yovelTa ZmaTa iekklesion

xilulad Zmani uxilavad eSmakni

cxedradre ZmaTa midrekkad mawegraveAgravevelni

gansegraveAgravenebisa win Sesaval qebadmderdquo (184)

davsWuritneT da vpooT

sulierisa cemasa salpingisasa

xilulad vidreme Sekrebulad

Zmani xolo uxilavad

Semoyvanebulni mterni romlisa

ZliT romelnime cxedrisa zeda

warmodgomilni Semdgomad

aRdgomisa kualad midrekad

amaTdave mimarT mizez mcemen

Cuen daadger metyuelni

aRsrulebadmde winSesavaliTTa

qebaTardquo (A-39 112v)51

ldquomoSiSeba ars CegraveAgraveuleba CCAcirclebri

sulsa berebrsa cud-medidebes Sina

moSiSeba ars hrwmunvisa gandrekaAacute

lodinsa zeda moulodebelTasa

xolo ars kualad mZrwoli grZnoba gulisardquo

(201)

ldquomoSiSebaAacute ars CCAcirclebrivi

CueulebaAacute berebsa Sina da

cuddidebasa sulsa moSiSebaAacute

ars gandrekaAacute sarwmunoebisaAacute

molodebasa zeda

moulodebelTasa SiSi ars

mZrwolare grZnobaAacute gulisaAacuterdquo

(A-39 115r)52

ldquoSiSi sijabne nakli gul-savsebisa

romlisa mona suli zesT-mCenobisa

TAcircsda mimndobi Tavisad zesT-mCenobiT

ldquoSiSi ars gulsavsebisa

naklulevanebaAacute zesTmCeni suli

ars sijabnisa monaAacute Tavsa Tacircssa

50 ldquoulmobelobaAacute udebebaAacute ars damtkicebuli sibrme ars gonebisaAacute da mSbeli borotTa CueulebaTaAacute sabrAtildee moswrafebisaAacute da maxe moRuawebisaAacute mteri lmobierebisaAacuterdquo (sineli 1965 283) 51 ldquoraJamsndashigi dascian nestusa mas suliersa romel ars Jamis rekaAacute maSin xilulad Sekrbebodian Zmani locvad da uxilavad Sekrbebodian mterni brZoladrdquo (sineli 1965 289) 52

ldquomoSiSebaAacute CueulebaAacute ars yrmeburi sulsa Sina cudadndashmzuaobarsa moSiSebaAacute midrekaAacute ars sarwmunoebisagan molodebiTa moulodebelTaAacuteTa miSiS uwinares SemTxuevisa igonebs ZnelovanTa moSiS Sehmusravn gulsa TAcircssa SiSTa ocnebaTaAacuteTardquo (sineli 1965 297)

162

magra aCrdilT da bgeraTagan moSiSni

amad uiWvod eSinis marad zesT-mCenTrdquo (202)

zeda mindobili da bgeraTagan

nagebTaAacutesa da aCrdilisaca

moSiSirdquo (A-39 115r)53

ldquomliqneli kaci diakoni eSmakTa

zesT-mCenobisa zvaobis Atildeel-myvanebi

lmobierebis momsrveli glovis mdevni

macTuri gzisa keTilT uCino-myofi

amad viTarmed gvacTuneben mnatrelnirdquo (219)

ldquomliqneli ars eSmakTa diakoni

zesTmCenobisa Atildeelmyvanebeli

lmobierebis momsrveli macTuri

gzisaAacute rameTu mnetarebelni

Tquenni gacTuneben Tquenondash

ityAcircs winaAacuteswarmetyvelirdquo

(A-39 117r)54

amrigad damowmebuli masala anton kaTalikosis redaqciis

ZiriTad wyarod teqstis petre gelaTeliseul Targmans gamoavlens es

bunebrivic aris radgan rogorc zemoT aRvniSneT petre gelaTeli iyo

gelaTis skolis warmomadgeneli ioane petriwiseuli tradiciebis

gamgrZelebeli da elinofiluri stiliT Sesrulebuli misi Targmani

anton kaTalikosisTvis iqneboda ufro misaRebi Tumca aqve kvlav

aRvniSnavT rom anton kaTalikosis redaqcia iTvaliswinebs danarCen

teqstebsac swored amis naTelsayofad zemoT movixmeT paraleluri

pasaJebi ioane petriwis da anton kaTalikosis poeturi teqstebidan da

mivuTiTeT rom am ori teqstis saleqso sazomic da TiToeuli

safexuris struqturuli organizebis principic identuria dakvirvebam

gvaCvena rom anton kaTalikosi aseve zedmiwevniT icnobs eqvTime

aTonelis Targmans davimowmebT paralelur adgilebs anton

kaTalikosisa da eqvTime aTonelis redaqciebidan petre gelaTelis

Targmans ki amjerad sqolioSi davurTavT

ldquoese hsTqegraveAgraves mamaT siRrmedre simSAcircdisa ldquoese ars didi siRrme simSAcircdisaAacute

ndash odes maxlobelad iyos misa

53

ldquosuli ampartavani monaAacute ars moSiSebisaAacute rameTu esavn Zalsa TAcircssa da esmin raAacute AtildemaAacute raAacuteme meyseulad SeZrwundisrdquo (sineli 1965 297) 54

ldquokaci maqebel pirsa mociquli ars eSmakisaAacute da winamZRuari ampartavanebisaAacute uCinomyofeli lmobierebisaAacute warmwymedeli keTilTaAacute macTuri gzisaAacute rameTu romelni gunatriden Cuen guacTuneben Cuen viTarca ityAcircs winaswarmetyveli esaiardquo (sineli 1965 305)

163

Tu maxlobel-hyegraveAgraves mawuxebeli visme

yegraveAgravedrebul-iyos kdemul wyinebul misgan

magra misdami araodes moakldes

siyvarulisgan Zed RmrTisad qmnuli igirdquo

(88)

Semawuxebeli da guli misi iyos

yudroebiT da ara moaklebdes

siyuarulsa missardquo (sineli 1965

191)55

ldquodasabami ars ese urisxegraveAgravelobis

yegraveAgravedrebisa da ginebisa kdemisa

Tmena simwariT da tkiviliT gulisaT

saSual ndash raTa maTgan ara Sewuxnes

xolo sisrule ndash raTa Sehracxnes qebadrdquo

(89)

ldquodasabami sanatrelisa

urisxvelobisaAacute ars simwariT da

tkiviliTa gulisaAacuteTa moTminebaAacute

kdemisa da yuedrebisa da

ginebisaAacute xolo saSuali raAacuteTa

Seuwuxebelad iyos maT Sina

xolo sisrule ese ars ndash raAacuteTa

viTarca qebaAacute Seeracxos ginebaAacuterdquo

(sineli 1965 196)56

ldquoganhrisxnes ra vin nebsiT acofebs Tavsa

amad viTarmed Zleul ars pirvelTagan

CegraveAgraveulebaTa da TAcircnier cnobisa

hborgs daecemis amisTAcircs Tqmul ars ese

monanulisad hmats sxegraveaTa vneba eserdquo (87)

ldquokaci mrisxane nebsiT TAcircsiT

gancofebul ars da Zleul ars

CveulebaTagan pirvelTa da

TAcircnier cnobisa misisa borgs da

daecemis araraAacute ars

monanulisaTAcircs uborotes gulisndash

wyromisardquo (sineli 1965 191)57

ldquoamisTAcircs aqa ganTlil ars saRmrTo kibe

hxedevd aRsavals dayudebisas sibrZniT

a TAcircT-hsjulobisagan

b didebisa ZliT kacT-mierisa

ldquoxolo aw TiTeuli xedevdin Tu

romelsa xarisxsa ars kibisa mis

dayudebulTaAacutesardquo (sineli 1965

464)

ldquopirvel kibe ars TAcircTndash

SjulobisaTAcircs

55

ldquoese igi ars mun yofasa maSfoTebelisasa dawynarebiTa gulisaAacuteTa da siyuarulianad missa mimarT mdebareobaAacute namdAcirclve eseca sazRvar guliswyromisa ese igi ars da TAcircsaganca mqcevisaAacute sityAcircT da saxiT damamZimebelisa mimarT brZoliT da velurqmnilobaAacuterdquo (A-39 77r) 56

ldquodasabam netarsa ZAcircruAtildeseneblobisa simwaresa Sina da lmobasa sulisasa upatioebaTa TavsdebaAacute xolo saSual umWmunvarod amaT Sina mdebareobaAacute xolo sisrule ukueTu da arsRa viTarca qebaTa SeracxvaAacute amaTi gixaroden pirvelo mAtildenobd meoreo netar uflisa mier da usaxarulevanes mesamerdquo (A-39 79r) 57

ldquogulmwyrali ars miRebuli nebsiT uneblieTasgan uwinares miRebisa davrdomili da dacemulirdquo (A-39 76v)

164

g uZlurebisaTAcircs enisa

d simravlisa ZliTTa Tavis-mzrunvelobisa

e mZlavrebisa ZliT gulis-wyromisa

v raTa patiJni miiAtildeadnen

z raTa moswrafed iqmnen

Agrave raTa cecxli SeiZinonrdquo

(279)

meore didebisaTAcircs kacTaAacutesa

mesame uZlurebisagan enisa

meoTxe ndash mZlavrebisaTAcircs gulisndash

wyromisa

meequse ndash raAacuteTa Tavni TAcircsni

tanjnen

meSAcircde ndash raAacuteTa moswrafebaAacute

moigon merve ndash raAacuteTa cecxlsa

zeda cecxli SesZinonrdquo

(sineli 1965 464)58

zog SemTxvevaSi anton kaTalikosi erTi strofis farglebSic ki

iyenebs orive prozauli Targmanis masalas

anton kaTalikosi

petre gelaTeli eqvTime aToneli

ldquonayrovneba ars Semoqmedi

novagTa

gemovnebaTa madinebeli

wyaro

Tu same dahAtildeaS Tvali misi

sxAcircT gahsCndis

xolo Tu igi ganaqarvi

sxAcircTa gZlis

amisi mkacrva Tana gaZs

monanulordquo (143)

ldquonayrovanebaAacute ars noagobaTa

Semoqmedi gemovnebaTa

wyaro dahyav nestAcirc da sxAcircT

aRmoiWAcircra da amisica

damyofeli sxAcircT iZlivardquo

(A-39 89r)

ldquonayrovanebaAacute mompovnebeli

ars sanovageTaAacute da wyaro

ars gemoTndashmoyvarebisaAacute

dahyvi raAacute erTi Tuali misi

sxAcircT kerZo gamoCndis da

raJams igica ganaqarvi sxAcircT

kerZo gZliisrdquo

(sineli 1965 224)

ldquoucxoeba ars ar kualad

zed-moqceva

raAacutecaRa gaqegraves mamulsa Sina

yovel

imaTi srulad raAacuteveca

yoveli

ewin-mewyegraveAgravebis keTil ndash

mosavobisa

gulis-sityegraveaTa anu

ldquoucxoeba ars datevebaAacute

zedmouqceveli yovelTaAacute

mamulsa Sina

keTilmosavobisa

ganzraxvasa Cuensa

winaaRmdgom moqmedTaAacuterdquo

(A-39 19r)

ldquoucxoebaAacute datevebaAacute ars

gare-Seuqceveli mSobelTa

da yovelTave ranica iyvnen

queyanasa Cuensa

winaaRmdgom da

damabrkolebel keTilisa

mis gulis-sityAcircsa Cuenisardquo

(sineli 1965 42)

58

petre gelaTelis TargmanSi citirebuli adgili ar aris

165

gamoxategraveaTardquo (31)

ldquogamoslva sofliT samT

aiZules mqmedT

anu sufevam gulvebadman

saRmrToman

anu codvaTa ganmravlebis

cnobaman

anu surAcirclman namdAcircl

satrfialosman

xolo garda sxegravea mizezi

usityur arsrdquo (16)

ldquoyovelTa gulsmodginebiT

sawuToAacutes damtevebelTa

namdAcirclve ginaTu

gulvebadisaTAcircs samefoAacutesa

gina simravlisa ZliT

codvaTaAacutesa anuT

RmrTisamimarTisa ZliT

siyuarulisa yves ese xolo

araTu romelime

winaTqmulTa amaT

ganxilvaTaAacute maT Soris

winaZRoda usityu vinaAacuteme

ganSorebaAacute maTi dadgardquo (A-

39 10v)

ldquoyovelTave romelTaca

soflisa saqmeni dautevenes

anu simravlisaTAcircs codvaTa

maTTaAacutesa anu

sasufevelisaTAcircs caTaAacutesa

anu siyvarulisaTAcircs

RmrTisa qmnes ukueTu arca

erTi amaT samTa gulis-

sityuaTagani iqmna maTda

winamZRuar pirutyul ars

gamoslvaAacute maTirdquo (sineli

1965 22)

amrigad naSromis am nawilis mizani iyo anton kaTalikosiseuli

redaqciis sxva manamde arsebul redaqciebTan mimarTebis sakiTxis

kvleva paralelur teqstebze dakvirvebam gamoavlina Semdegi

1 saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqciis ZiriTadi

wyaroa petre gelaTelis Targmani misi teqsti yvelaze arsebiT

frazeologiur da leqsikur Tanxvedras swored petre gelaTeliseul

TargmanTan avlens SesaZloa amis mizezi iyos petre gelaTelis

Targmanis gelaTuri skolis tradiciisamebr elinofiluri stili

romelic anton kaTalikosis literaturuli gemovnebisTvis metad

Sesaferisi iqneboda

2 anton kaTalikosi kargad icnobs saTnoebaTa kibis manamde

arsebul srul redaqciebs a) misi teqstis struqturuli organizebis

principi da versifikacia ioane petriwiseuli redaqciis identuria

avtori qmnis ioane petriwiseuli teqstis originaluri strofebis

semantikurad Tanafard muxlebs romelTac paralelebi ar eZebnebaT

prozaul teqstebSi b) icnobs da iyenebs eqvTime aToneliseul

Targmansac g) aris SemTxvevebi roca erTi strofis farglebSi Cans

orive prozauli Targmanis gavlena

166

amp 2 saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli CarTuli

strofebi

saTnoebaTa kibis ioane petriwiseuli redaqcia gamosca Sesavali

kvleva komentarebi da leqsikoni daurTo ivane lolaSvilma Sesavali

kvleva ZiriTadad exeba ioane petriwis vinaobasa da mis literaturul

memkvidreobas kvlevaSi igi aseve msjelobs ioane petriwiseuli

saTnoebaTa kibis originalur nawilze gansakuTrebiT ki aq gaSlil

filosofiur koncefciebsa da maT mimarTebaze ioane petriwis

filosofiasTan iv lolaSvilis mier originalur strofebad miCneuli

CanarTebis moculobidan gamomdinare mkvlevari teqsts naxevrad

originalur Sromad miiCnevs Tumca rogorc ukve vnaxeT es mTlad ase

ar aris naSromis am nawilSi mimovixilavT anton kaTalikosiseuli

saTnoebaTa kibis originalur CanarTebsა da maT funqcias teqstSi

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis struqturul Taviseburebebze

saubrisas aseve aRvniSneT rom anton kaTalikosis teqsti

struqturulad zustad emTxveva cota mogvianebiT sofroniusis mier

konstantinopolSi gamocemul redaqcias es garemoeba ki TavisTavad

gvafiqrebinebs rom SesaZloa anton kaTalikoss xelT hqonoda CvenTvis

cnobili qarTuli redaqciebis garda sxva wyaroc amitom anton

kaTalikosis originaluri nawilis wyaro veZieT ara mxolod qarTul

prozaul TargmanebSi aramed Cven xelT arsebul sxva teqstebSic meTiu

raderis gamocemul ZvelberZnul teqstSi parakletis monastris

axalberZnul teqstSi romelic mines gamocemisgan gansxvavebuli

redaqciaa da struqturis mixedviT emTxveva anton kaTalikosis

redaqcias aseve saTnoebaTa kibis slavur TargmanSi romelic

gamocemulia 1898 wels da gamosacemad momzadda СВЯТО-ТРОИЦКАЯ СЕРГIЕВА

ЛАВРА ndashSi amgvarma kvlevam maCvena rom Tundac erTi strofi romelic ar

momdinareobs qarTuli prozauli Targmanidan ar iZebneba Cven xelT

arsebul arc erT sxva teqstSi anton kaTalikosi zog SemTxvevaSi qmnis

mTel strofs an strofebs zogan urTavs striqonebs xan kidev iyenebs

gansxvavebul terminebs an simboloebs am ukanasknelze vrclad

sadisertacio naSromis Sesabamis TavebSi vimsjeleT swored antonis

167

redaqciis stilsa da simbolur saxismetyvelebaze saubrisas aRvniSneT

rom antonis originaluri nawilisTvis specifikuri simboluri

metyveleba damaxasiaTebelia zogadad anton kaTalikosis mxatvruli

azrovnebisTvis rac kidev erT argumentad SeiZleba gamoviyenoT imis

samtkiceblad rom antonis mier CarTuli strofebi originaluria da

Tuki marTlac hqonda anton kaTalikoss xelT gansxvavebuli redaqcia

misi kvali Cans mxolod safexurTa TanmimdevrobaSi

gamomdinare iqidan rom prozaul teqstTan SedarebiT poeturi

versiebi bevrad naklebi moculobisaa daismis kiTxvebi prozauli

teqstebis sakmaod didi moculobis masalis miuxedavad ratom dasWirda

anton kaTalikoss originaluri strofebis CarTva poetur teqstSi ra

daniSnuleba aqvs sakuTriv antoniseul CanarTebs aviTarebs igi am

nawilSi axal ideebs Tu ubralod afarToebs naTqvams SevecdebiT

aRniSnul kiTxvebs pasuxi gavceT Tanmimdevrulad

pirvel rigSi aRvniSnavT rom ioane petriwis teqstis msgavsad anton

kaTalikosic yovel Tavs urTavs Sesaval strofs romliTac acnobs

mkiTxvels winamdebare safexuris Temas xotbas asxams an akritikebs mas

es originaluri strofebi Seicaven ZiriTadad aRmaval-daRmaval sakmaod

rTul kidurwerilobas romelSic ikiTxeba konkretuli safexuris

dasaTaureba magaliTad pirveli Tavis Sesavali strofi ase

gamoiyureba

vardi ar mWnari ჶiali keTil sulnel

limena SuAgravebis oqroT arxrwnadTsakrebi

or-gzis Sedgoma satrfos namdAcirclsawyuris

tkbiluRlis tAcircrTAcircT sofliT gamoslvasagan g

ltolva aqaT RmrTiv iqa zenadmi mimyegravean

an kidev mesame Tavis Sesavali strofi

ldquoTqmulTare zem o rTa ZAcircr-fas spekalTa

AcircakinT mWAcircrv e se eSesabamvis

sulTmwmedi saqe b rkial elvar mbzinvari

ucxoeba imier lTolva amriT

168

xolo jegraveari s a tAcircrTva qristes msgavsebardquo

kidurweriloba zog SemTxvevaSi aris sakmaod rTuli ndash aseTia pirveli

magaliTi xolo sxva SemTxvevaSi SedarebiT martivi ndash amis magaliTad

meore SemTxveva gamodgeba citirebuli strofebis akrostixebad ikiTxeba

Semdegi ltolvisaTvis soჶlisgan da TAcircs ucxoebisa es aris ZiriTadi

principi romliTac anton kaTalikosi sargeblobs Sesavali

originaluri strofebis Seqmnisas erTi gamonaklisia mTel teqstSi

mecamete Tavi romelic mowyinebas Seexeba xolo Sesavali strofis

kidurwerilobaSi ikiTxeba Tavad avtoris saxeli Tumca safexuris

Tematikaze xazgasma tradiciulad aqac aris

ldquoantoni saxel aqa kidur-werili

tals guls meleqsis mowyinebisa mier

odes ixilo daginiSnavs mis Soris

nebsiT kegraveAgraveTebiT sAcircnidisis kbenisaT

iqidam glovis ar ganyras naberwyalTasrdquo

swored amgvari principiT aris Seqmnili ioane petriwiseuli

teqstis Sesavali originaluri strofebic

anton kaTalikosis originaluri CanarTebi ufro xSirad qarTuli

prozauli teqstis masalas avrcobs Aაse magaliTad

ldquotanjva mhsjavriTi aRhAtildeocs tyuvilsa TuRa

magra netarni cremlni warhswymeden hspolven

dumili saRmrTo Wmunva TacircsTaTAcircs codegraveaT

ukeTursa mas crusa CegraveAgraveulebasa

aRhAtildeocs ganhsdevnis qristes-moyvareTaganrdquo

(127)

ldquosatanjvelisagan mTavarTaAacutesa

aRiAtildeocebis tyuili xolo

simravlisagan cremliTaAacutesa

sruliad warwymdebisrdquo

(A-39 87r)59

ldquoarsada hstyuvos yrmaman odesme visdad

amad viTarmed umanko aqegraves goneba

maSa tyuvili mzakegravearTad Sesmenili

ldquoara uwyis CCAcirclman tyuili

arca sulman siborotisagan

daklebulmanrdquo (A-39 87r)60

59

bdquotanjvisagan mTavarTaAacutesa aRiAtildeocebis tyuili xolo simravlisagan cremlTaAacutesa sruliad warwymdebis da moispolvisrdquo (sineli 1965 218) 60

ldquoyrmaman CCAcirclman ara icis tyuili arca sulman ganSorebulman borotisaganrdquo (sineli 1965 219)

169

ara marTalTa cruTa ver dammkAcircdrebTa

sufevisaTa CegraveAgraveuleba ars Turerdquo

(128)

ldquoSeuZlebel ars sada jmna Wamisgan

TuRa simSili niadag saAtildemar ars Ra

muclis simaZRre aAtildemobs cremlTa wyarosa

siZAcircsa rtoTa awarmoebs yovelTa

amisTvis ltolva novagTagan jer arsRardquo

(14 10)

ldquoTualTa wyarosa naTlisndash

Rebisa sworsa ganaAtildemobs ese

vneba sulisa didi xolo

marxvisa lmoba wmida da

tkbili Sehmzadebs missa

ganwmedilsa WurWelsa ese

Seitkbe monazono da gaqundenrdquo

(str 141)61

ldquokualad amisda wamal umankoeba

upovareba an qona saWiroTa

saRmrTo simdable RmerT-mama-kacis xati

da morCil-yofa yovelsa Sina ganhsjiT

nebaTa TAcircsTa iZulebiT ara qmna

sificxes borots ulmobelobas uRmrTos

emkacrve sofliT ltolvilo monazono

ucxoebisa uAtildemarad gardamqcevsa

sinanulisa ar miTvalvisa nivTsa

RmrTis-Svilebisgan ganmvrdom ganmyof

maxAcirclsardquo

(17810)62

ldquoSiSi ganakrTobs sulsa qegraveAgrave-mdebaresa

gamoxategraveaTa savseTa Sereul-hyofs

ganhsjaT ayenebs ucxo-hyofs apodiqsis

amad eliჶas ityAcircs gamocdilebiT

bdquoganhkrTes Tmani da Atildeorcni

Cemni ldquo ndash ityoda elifas

veragobasa eSmakisasa

momTxrobelirdquo (A-39 115v)63

61

rogorc vxedavT msgavsi (da ara identuri) Sinaarsis strofi aris petriwiseul variantSic xolo prozaul teqstebSi saerTod ar iZebneba paraleluri adgilebi 62

antonieul redaqciaSi msjeloba ufro vrcelia vidre sxva teqstebSi (qarT prozauli berZn slav) 63 ldquosazomisaebr gloisa ese waridevnebis da raAacutezomca igi moguakldebodis moSiSebaAacute ganmravldebis ganhkrTa guami Cemi da SeZrwundes Tmani Cemni ndash ityoda elifaz manqanebaTa zeda

amis mterisaTa egreTve me vityAcircrdquo (sineli 1965 299)

170

gamikrTes TmiTurT xorcnio (SiSisagan)rdquo

(204)

ldquoes simartive anu umankoeba

uferadoAacute aqegravenda vidreme adams

ara mkdemelsa AtildeorcTa uSegraveerebisas

ar gangebuli iyo ese sibrZniTa

amad viTarmed ar nebsiT martivobdardquo

(247)

ldquopirveli TAcircTebaAacute aRorZinebisa

yrmaTaAacutesa simartive uferadoAacute

romeli vidremde aqunda adams

ara ixila siSiSule sulisa

TAcircsisaAacute arca uSuerebaAacute

Atildeorcisa misisaAacuterdquo (A-39 129v)64

ldquosamRegravedeloisa locAcircsa univTosa

gansazRegraverebaAacute brZenTgan viswaveT esTa

ars Tan-myofobiT SeerTebaAacute orTa

ese igi ars RmrTisa da mlocegraveAgravelisa

amad univTo locvaAacute did sanatrelrdquo (281)

ldquolocvaAacute ars mis ZliTisaebr

vidreme moqmedebisa

TanamyofobaAacuteda SeerTebaAacute

kacisa da RmrTisaAacuterdquo (183v)65

ldquovinc Tavisufal bralTagan iqmna krZalviT

moSiSi RmrTisa mmarxegraveAgraveli vnebaTagan

aman moigo uvnebeloba saRmrTo

wyaro da Ziri deda siyvarulisa

amad gAcircrgAcircni sibrZnisa did netar-arsrdquo

(2910)

msgavsi magaliTebis damowmeba saTnoebaTa kibis anton

kaTalikosiseuli teqstidan mravlad SeiZleba avtori cdilobs gascdes

wyaroebs da ufro gaafarToos da ganavrcos saTqmeli

sxva SemTxvevaSi anton kaTalikosi originalur CanarTs qmnis raTa

daakonkretos daazustos ioane sineliseuli msjeloba magaliTad

teqstis meore safexurs romelSic ioane sineli saubrobs ldquosoflidan

gasvlisrdquo Semdeg amqveyniuri saqmeebis mimarT gulgrilobaze anton

kaTalikosi azris gaZlierebis mizniT asrulebs originaluri strofiT

ldquoTu sofliT ganhAtildeegraveAgraved arzrunvad monazono

64

ldquoarara ars msgavsi siwrfoebisaAacute amisTAcircsca vidremdis aqunda igi adams ara ixila SiSulobaAacute sulisa TAcircsisaAacute arca uSuerebaAacute AtildeorcTa TAcircsTaAacuterdquo (sineli 1965 339) 65 ldquolocvaAacute bunebiT SeerTebaAacute ars RmrTisa da kacisaAacuterdquo (sineli 1965 483)

171

kualad soflisaT mcxovrebTa Tana qceva

da arazrunva maTTAcircs SeuZlebel-ars

xolo Tuzrunva gaqegraves AtildeorcTaTAcircs da mSobelT

borbalTa mier RelvaTa iSTegraveAgravebiverdquo (210)

an kidev aviRoT mexuTe safexuri ioane sinelis monaTxrobs monanul

monazonze romelic aucileblad unda iyos siRatakesTan dawinduli

anton kaTalikosi Semdegnairad agrZelebs

ldquomonanulisa Tacircseba ars sakuTar

ara ras qonva ara rasa miReba

mxolod RmrTis oden mogeba ara sxegraveaTa

niadag dahsja Tavisa kdemva kdomegravea

anu sxeuliT an nebiT ucxoebardquo (56)

sxva magaliTi pirvel safexurSi sadac msjelobaa soflidan gasvlaze

ioane sineli ambobs rom asketuri cxovrebis sami umTavresi safuZvelia

umankoeba marxva da siwminde antoni agrZelebs azrs da axasiaTebs

TiToeuls

ldquoromelman gyos Sen hrCeul qristes mowafe

xolo meorem ndash angelos zena xorcTa

da mesameman ndash vnebaTa zeda mTavar

xolo samTave mxedegraveAgravel niadag sarkiT

satrfialois uocnosa mzisadmirdquo (19)

msgavsi (magram ara identuri) Sinaarsis Semcveli strofi gvxvdeba

petriwiseul redaqciaSic

ldquo samni Seitkben monazono da scxovnde

umankoeba siwmide da marxvai

erTi moyusisa siyuarulsa mogarTmevs

xolo meore usxeuloTa migrTavs

da marxva wmida queyaniT aRgamaRlebsrdquo (str10)

zogjer antoni azrs agrZelebs da aZlierebs ara mTliani strofis

SeqmniT aramed erTi an ori striqonis damatebiT

ldquonusada tredman umankoman TAcircs Soris

Seiwynarosmca matli dauZinebi

172

da nivTi wmida Seamwikegravelos mwAcircremanrdquo (910)

sxvagan antoni mTel strofs uZRvnis da xotbas asxams saTnoebas

magaliTad ldquomorCilebasrdquo

ldquomorCilebao qristes-xato CegraveAgraven Soris

sarwmunoebiT warmoo Soris sxAcircsa

da siyvaruliTa namoqmedebo sibrZniT

uvnebelobis adgilo univToo

da saRmrTos cnobis haero sacuregraveAgravelordquo (45)

saTnoebaTa kibis antoniseul redaqciaSi xSiria avtoriseuli

remarkebi romelic Seicavs gafrTxilebas mowodebas darigebas

ldquodayudebulTa srulTaca Soris aman

borot-vnebaman hpova adgili SeslAcircs

da daimala aspiti Soris maTsa

gesliT momklveli sulebsaca srulTasa

amad simkacre hAtildeams maradisi brZenordquo(95)

sxva magaliTi

ldquomravalTa hscodes didTa mier codegraveaTa

Seinanesve moqceulTa RmrTisadmi

imaTi dahsja viTarca meZavTave

RmrTis megobarTa ars dahsja ara sxegraveaTa

amas emkacre ganmkiTxegraveAgravelo ZmaTaordquo (105)

an kidev

ldquonayrovneba ars Semoqmedi novagTa

gemovnebaTa madinebeli wyaro

Tu same dahAtildeaS Tvali misi sxAcircT gahsCndis

xolo Tu igi ganaqarvi sxAcircTa gZlis

amisi mkacrva Tana-gaZs monanulordquo (143)

da bolos

ldquoaravin aRhAtildeda Tavsa kibisas ymaAacute

ukeTu ara aiara bijebiT

eg-saxed CegraveAgravenca purisadmi da wylisa

pirvelad hspobiT Znel-sadnobTa WamadTa

mislvad bijebiT gviAtildems ara ganusjelad (149)

173

magaliTebis damowmeba uxvad SeiZleba Tumca sakiTxis sicxadisTvis

vfiqrobT moyvanili masala sakmarisia

zog SemTxvevaSi anton kaTalikosi muxlze darTuli originaluri

striqoniT erTgvarad ajamebs mTeli strofis saTqmels

ldquomecxres Jams aman vnebaman aRixilna

da dros trapezis ze aRxltna sareceliT

xolo locvisas daamZima sxeuli

ჶqnarebiT AtildesiriT mihstaca muAtildeli piriT

da guls-modgine suli uZlur-hyo xorcebrrdquo(137)

xolo sxvagan originaluri strofiT ajamebs mTel safexurs

ldquoSeuZlebel-ars srulad jmna Wamisgan

TuRa simSili niadag saAtildemar-arsRa

muclis simaZRre aAtildemobs cremlTa wyarosa

siZAcircsa rtoTa awarmoebs yovelTa

amisTvis ltolva novagTagan jer-arsRardquo (1410)

erTeul SemTxvevaSi anton kaTalikosi aviTarebs teqstSi wamoWril

problemasTan dakavSirebul axal azrs amis magaliTia meTerTmete Tavis

winamdebare strofi romelic eZRvneba dumilis saTnoebas

bdquovinaTgan sityegravea psixisa gonieris

gamoxategravea ars ganhsja gamoCineba

rameTu amas saqmobs gulis-Atildemis-yofa

pirveliT nivTTa srulad savsed ganmyofi

meoriT msazRegraveri da sxAcircT mesilogizme

amaTi Atildemeva wesier droebiTad

ars ara codegraveardquo (1189)

zemoT damowmebuli masala gvafiqrebinebs rom saTnoebaTa kibis

antoniseuli redaqciis ivane lolaSviliseuli Sefaseba ar aris zusti

mkvlevari wers bdquoantoni prozaul teqsts odnav amoklebs iyenebs

sakuTar sityvebsac magram ZiriTadad imeorebs Tavis wyaros ase rom

antonis redaqcia TiTqmis sityva-sityviT emTxveva petriwuli (petre

gelaTeliseuli im) teqstis eqscerptebs misi (antonis) originaloba

mxolod iambikur leqsad gawyobaSi gamoixatebardquo (petriwi 1968 94)

174

SeiZleba wyarod gamoyenebuli teqstebidan gadaxveva ar iyos xSiri da

ver Segviqmnas originaluri nawarmoebis gancda (rasac arc unda

velodoT radgan saqme gvaqvs naTargmni teqstis gadamuSavebasTan)

Tumca verc imas vityviT rom aRniSnul teqstSi araferia originaluri

amrigad anton kaTalikosiseul saTnoebaTa kibeSi CarTul

strofebs sxvadasxva daniSnuleba aqvs a) Sesavali originaluri

strofebis Seqmnis mizani winamdebare safexuris Temis gacnoba-Semkobaa

ioane petriwis teqstis analogiiT b) sxva SemTxvevaSi anton kaTalikosi

azris dazusteba-gagrZelebis mizniT qmnis originalur strofebs Tu

striqonebs g) sxvagan muxlis an mTeli safexuris azris Sejamebaa d)

zogan amgvari CanarTebi Seicaven gafrTxilebas mowodebas darigebas e)

erTeul SemTxvevaSi ki avtoriseuli Sexedulebac Cans

175

Tavi VI

ioane sinelis saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis

mniSvneloba bizantiuri da qarTuli filologiisTvis

saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis erT-erTi yvelaze srulyofili da

popularuli zneobrivi saxelmZRvaneloa masSi gaerTianebulia

qristianuli eTikuri principebi sistemurad Camoyalibebuli formiT

gamokveTili aqcentebiTa da Rrmad Teologiuri msjelobebiT

marTalia kibis simbolos sulieri progresis SinaarsiT aqtiurad

iyenebdnen sxva avtorebic filon aleqsandrieli sirieli mamebi

grigol noseli magram ioane sinelma pirvelma mogvca sulieri

aRmasvlis masStaburi da srulyofili suraTi (kordoCkini 2003 22-23)

swored es aris erTi mniSvnelovani ganmasxvavebeli niSani romelic

gamoarCevs saTnoebaTa kibes am Janris literaturaSi kidev erT

specifikur maxasiaTebels warmoadgens saTnoebaTa kibis fsiqologiuri

Sinaarsi ndash klemaqsSi Cans daxvewili Rrma fsiqologizmi adamianTa

bunebis maTi Sinagani mdgomareobis saucxoo codna (bezaraSvili 1989

143) ioane sineli xSirad aridebs Tavs mkiTxvelisTvis detaluri

instruqciebis micemas imis Sesaxeb Tu ra Wamos rodis da ramdeni ra

dro gamohyos ZilisTvis ra sixSiriT ilocos ra formulebi unda

gamoiyenos mlocvelma da sxva misi interesia ara garegnuli

formalurad gamoxatuli asketizmi aramed morCileba da gulis

siwminde (ueari 1982 9)

NnawarmoebSi dasmuli sakiTxebis masStaburoba teqstis

dawerisTanave iwvevda aRfrTovanebas mkiTxvelSi kerZod ioane sinelis

biografi misi Tanamedrove raiTis monastris beri danieli romlis

mier dawerili ioane sinelis cxovreba win uZRvis teqsts saTnoebaTa

kibes moses aT mcnebasTan xolo avtors Tavad mosesTanac ki

aTanabrebs ldquoda gardamoAtildeda axali igi RmTis-mxilveli Cuenda momarT

gonebiTa mTiT siniT da gAcircCuenna Cuen manca RmrTiv-werilni igi

ficarnirdquo an kidev ldquoerTiTa oden ara iqmna msgavs (ioane sineli) mosesa

rameTu ara moiwia mis zeda verSeslvaAacute zecisa mas ierusalAgravemsa viTar-

igi mose queyanasa ierusalAgravemsa ver Sevida (sineli 196513)

176

amdenad sulac ar aris moulodneli rom nawarmoebi jer kidev Sua

saukuneebSi iTargmna msoflios mraval enaze ldquobiblias da liturgikul

wignebs Tu ar CavTvliT ar iyo sxva Sroma aRmosavlur qristianul

samyaroSi romelic imdenjer iqneboda Seswavlili gadawerili da

naTargmni ramdenjerac ioane sinelis saTnoebaTa kiberdquo ndash wers kalistos

ueari saTnoebaTa kibis cnobili mkvlevari da agrZelebs - igi

popularuli iyo samonastro sazogadoebebis gareTac ndash berZnebSi

bulgarelebSi serbebSi rusebSi da mTlianad marTlmadideblur

samyaroSi saTnoebaTa kibis popularoba aRmosavleT qristianuli

samyarosTvis utoldeba dasavleTSi Tomas kempenelis (Thomas von Kempen)

qristes imitaciis (The Imitation of Christ) popularobas (ueari 19821)

Txzuleba aseTive popularobiT sargeblobda Sua saukuneebis qarTvel

mkiTxvelTa Sorisac razec pirvel rigSi redaqciaTa da xelnawerTa

simravle miuTiTebs

qarTulad Camoyalibda sxvadasxva epoqaSi naTargmni Tu

gadamuSavebuli teqstis eqvsi redaqcia qarTuli kulturis did

mesveurTa gaunelebeli interesi am teqstis mimarT ar cxreba

saukuneebis manZilze rogorc cnobilia saTnoebaTa kibe pirvelad

preaTonur periodSi Targmnes am informacias gvawvdis eqvTime aToneli

saTnoebaTa kibis miseul Targmanze darTul anderZSi anderZSive

saubrobs igi teqstis xelmeored Targmnis mizezze bdquovinaAacuteTgan ukue

pirvelsa mas Targmansa mravali mrudad daewera da mravali daegdo

amisTAcircs me glaxakman efTAcircme brZanebiTa wmidisa mamisa Cemisa iovanAgravesiTa

vTargmne eseldquo(sineli 19651) rogorc anderZidan irkveva eqvTime aToneli

saTnoebaTa kibes kvlav Targmnis ldquopirvelirdquo Targmanis uzustobisa da

naklulovanebis gamo ldquoioane sinelis teqstis qristianuli

zneTswavluleba bunebrivia TavisTavad warmoadgenda interesis sagans

sasuliero mwerlobisTvisrdquo (bezaraSvili 1987150) - amdenad eqvTime

aTonelisnairi masStaburi moRvawe romlis mizanic iyo qarTvelTa

kulturuli legitimacia ndash maTi berZnebTan ldquoswor-myofelirdquo

saganmanaTleblo saqmianoba ndash Targmanis meSveobiT ldquougunurebisa Cuenisa

gonier-yofa da ganbrZnobardquo (doborjginiZe 2012 7) rac gulisxmobda Sua

saukuneebis qarTul saazrovno sivrceSi axali da didi codnis

177

Semotanas ver dauSvebda esoden didi mniSvnelobis teqstis ldquomruderdquo da

ldquonaklulevanirdquo qarTuli Targmanis arsebobas miT ufro rom Targmans

srulad daekisra kulturuli emansipatoris funqcia Targmnisas

qarTul enaSi srulfasovnad gadmoitvifreba originalis yvela

simdidre am gziT Targmani originalis tolfasad Sesabamisad qveynis

kulturuli Zlierebis simbolod iqceva (doborjginiZe 2012 7)

postaTonur periodSi epoqis axali moTxovnidan gamomdinare

saTnoebaTa kibe kidev erTxel iTargmna Aაmjerad teqsti gelaTis

literaturul-saRvTismetyvelo skolis tradiciebis gaTvaliswinebiT

(berZnul dedanTan Targmanis maqsimalurad daaxloeba filosofiur

terminTa dazusteba da aS) Targmna petre gelaTelma ufro metic igi

sxvadasxva epoqis didi moRvaweebisTvis poeturi STagonebis wyaroc ki

xdeba da safuZveli eyreba poeturi redaqciebis Seqmnas saTnoebaTa kibe

samjer gadamuSavda poeturad

amdenad naTelia rom saTnoebaTa kibe aris Sua saukuneebis

aRmosavleT qristianul samyaroSi da maT Soris saqarTveloSic erT-

erTi yvelaze mniSvnelovani teqsti mis mniSvnelobaze msjelobas ori

mimarTulebiT warvmarTavT erTi mxriv teqstis qarTuli Targmanebis

struqturis specifikaze miTiTebiT romliTac igi scdeba qarTuli

filologiis interesis farglebs da mniSvnelovani xdeba bizantiuri

literaturis mkvlevarTaTvisac da meore mxriv sakuTriv qarTuli

Targmanebis mniSvnelobisa da adgilis gansazRvriT romelic

vimedovnebT mcireoden wvlils Seitans qarTul filologiur kvlevebSi

rogorc aRvniSneT saTnoebaTa kibis eqvTime aToneliseuli Targmanis

struqtura ar emTxveva aqamde gamocemul arc erT berZnul teqsts

swored amitom igi uaRresad mniSvnelovania sakuTriv berZnulenovani

teqstis mkvlevarTaTvisac berZnul teqstSi XXIII TavSia Setanili Περὶ

τῆς ἀκεφάλου ὑπερηφανίας (ampartavanebisaTvis) romelic sinadvileSi unda

iyos XXII Tavis Semadgeneli nawili sadac saubaria cudad-

mzuaobrobaze anu qedmaRlobaze (Περὶ τῆς πολυμόρφου κενοδιξίας) mkvlevari m

cincaZe SeniSnavs rom ioane sineli teqstSic miuTiTebs imaze rom

ampartavneba da cudad-mzuaobroba mas erT vnebad miaCnia amitom

mosalodnelia rom avtori mas calke ar gamoyofda XXIII Tavi sadac

178

Setanilia aRniSnuli nawili dasaTaurebulia Semdegnairad Περὶ

ἀκαθάρτων λογισμῶν τῆς βλασφημίας (gamouTqumelTa gulis-sityuaTaTAcircs

gmobisaTa) mkvlevari fiqrobs rom es Semdegdroindel gadamwerTa

Secdoma unda iyos es ldquoSecdomardquo petre gelaTelsac aqvs SeniSnuli

Tumca mainc misdevs berZnul teqsts da aRniSnuli Tavi XXIII safexurSi

Seaqvs eqvTime aTonelis anderZSi vkiTxulobT Semdegs ldquoTavni viTarca

aqa iyvnen egre dasxeniT rameTu meca viTarca mipovnian egreT

damisxnian yovelni wiTliTardquo ndash swored am anderZis safuZvelze

mkvlevari askvnis rom romeliRac berZnul xelnawerSi romliTac

eqvTime aToneli sargeblobda Tavebis mimdevroba ar iyo areuli

(cincaZe 1965 45-47) saTnoebaTa kibis eqvTime aToneliseuli Targmanis

struqtura rogorc ukve aRiniSna ar emTxveva aqamde gamocemul arc

erT teqsts es faqti uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli teqstis

struqturis rekonstuqciisaTvisac radgan berZnuli kritikuli teqstis

momzadebis SeTxvevaSi SesaZloa Rirebuli aRmoCndes qarTuli

Targmanis struqturis gaTvaliswinebac radganac garda sakuTriv ioane

sinelis miTiTebisa rom es ori vneba sxvadasxva ar hgonia

Sinaarsobrivadac ufro logikuria eqvTime aToneliseuli TavTa

Tanmimdevroba ufro metic prof m cincaZis marTebuli SeniSvniT

eqvTimes ganmartebidan isic irkveva rom man icis sxva berZnuli teqstis

arsebobis Sesaxeb romelSic TavTa Tanmimdevroba sxvagvaria (cincaZe

1966 45-47) rom ara avtoris remarka SesaZloa eqvTime aToneliseuli

saTnoebaTa kibis struqturis ldquogadaxrardquo Cven xelT arsebuli berZnuli

teqstebidan agvexsna rogorc eqvTimes Taviseburi mTargmnelobiTi

meTodi xSir SemTxvevaSi specialur literaturaSi gavrcelebuli

mosazreba eqvTime aTonelis mTargmnelobiT meTodTan dakavSirebiT

(kleba-matebis principi) eyrdnoba misi Targmanebis arakritikul

teqstTan Sedarebis safuZvelze miRebul daskvnebs ukanasknelma

kvlevebma kerZod ki profesor elguja xinTibiZis specialurma

gamokvlevam eqvTime aTonelis ori Targmanis berZnul teqstTan

mimarTebis Taobaze gamoavlina is meTodologiuri Secdoma rac eqvTime

aToneliseuli Targmanis arakritikul berZnul teqstTan Sedarebisas

iCens Tavs (xinTibiZe 1969144-151)

179

saTnoebaTa kibis mniSvnelobas sakuTriv qarTuli filologiisTvis

bevri faqtori gansazRvravs gamovyofT ramdenimes

aRsaniSnavia upirveles yovlisa mkiTxvelis ase vTqvaT recipientis

faqtori vinaidan saTnoebaTa kibe pirvel rigSi praqtikuli

daniSnulebiT Seqmnili cocxali Txzulebaa cnobilia rom aRmosavlur

eklesiebSi didi marxvis periodSi xmamaRla kiTxuloben ioane sinelis

teqsts (ueari 19821) rac Seexeba poetur redaqciebs garda wminda

esTetikuri datvirTvisa (mkiTxvelis amaRlebuli ganwyobis Seqmna)

vfiqrobT praqtikuli daniSnulebac hqonda - gansazRvruli ritmiT

riTmiT xels uwyobda teqstis SedarebiT martivad damaxsovrebas es

funqcia ikveTeba sxva SemTxvevebSic rodesac saqme gvaqvs Sua

saukuneebis liturgikuli daniSnulebis poetur teqstebTan amdenad

sruliad SesaZlebelia rom Sua saukuneebis qarTveli mkiTxveli

klemaqsis poetur teqstebs zepiradac ki imaxsovrebda

ioane sinelis klemaqsi aris saukuneebis ganmavlobaSi dagrovili

praqtikuli gamocdilebis ostaturi Sezaveba tradiciasTan da

codnasTan rogorc kalistos ueari miuTiTebs roca ioane sineli

qmnida saTnoebaTa kibes samonastro cxovreba rogorc Camoyalibebuli

institucia ukve arsebobda da hqonda didi samsaukunovani tradicia

regulaciebi da werilobiTi teqstebi amdenad ioane sinelma moaxdina

praqtikuli samonastro cxovrebis mdidari gamocdilebisa da winare

literaturuli tradiciis erTgvari sinTezi am kuTxiT igi hgavs maqsime

aRmsarebels romelmac qristologiaSi miaRwia imaves rasac ioane

sinelma asketur TeologiaSi (ueari 1982 59) saTnoebaTa kibis

TargmanebiT Sua saukuneebis qarTul saazrovno sivrceSi Semodis ara

mxolod epoqis erTi umniSvnelovanesi asketur-mistikuri nawarmoebi

romelSic didi sulieri gamocdileba harmoniulad aris Sezavebuli

winare literaturul tradiciebTan aramed am teqstSi gamoyenebuli

mniSvnelovani antikuri Tu medievaluri wyaroebic ioane sineli xSirad

Tavadve miuTiTebs saTnoebaTa kibeSi gamoyenebul wyaroebze aseTebia

grigol RvTismetyveli ioane kasiane efrem asuri origene evagre

pontoeli aseve xSirad mimarTavs apofTegmebs ndash antoni dids iovane

180

mokles abba serapions da sxva garda im wyaroebisa romelzec pipdapiri

miTiTebaa teqstSi samecniero literaturaSi saTnoebaTa kibis araerTi

sxva wyaroa gamovlenili markoz monazonis (ueari 1965 458-459) Razeli

mamebis ndash barsanofes ioane Razelis da doreTe Razelis (folkeri 1968

V7) abba isaias abba barsanufis (bogdanoviCi 1968 156-157) nilos

sinelis (buxvaldi 1982 400) ioane mosxis (proxorovi 1985 254) Sromebi

agreTve platonis fedoni (kordoCkini 2003 20-21) garda zemoT

dasaxelebuli wyaroebisa saTnoebaTa kibeSi Cveni azriT Cans cnobili

miTologema ndash odisevsis mier scilasa da qaribdas Soris gavla anu or

borotebas Soris naklebi borotebis arCeva rac mogvianebiT aisaxa aseve

platonis protagoraSi Cans sxva wyaroc ndash neoplatonuri Teoria

borotis uarsobis Sesaxeb romelic konceptualurad daamuSava fsevdo

dionise areopagelma

saTnoebaTa kibis gavlenebis safuZvliani Zieba Sua saukuneebis Tu

gviani periodis qarTul teqstebSi safiqrebelia bevr SemTxvevaSi

mogvcems saintereso Sedegs radganac bizantiur filologiaSi

analogiuri kvlevis Sedegad gamovlinda rom igi gavlenas axdens Sua

saukuneebis iseT avtoritetul moazrovneebze rogorebic arian isixi

sineli (beki 1959 164-165) filoTeos sineli anastasi sineli Teodore

studieli (bogdanoviCi 1968 159-160) svimeon axal RvTismetyveli (beki

1959 585) andria kriteli (proxorovi 1985 256) agreTve SedarebiT gviani

periodis moRvaweebi ndash grigol sineli grigol palama (bogdanoviCi 1968

168-169) da sxv ufro metic mogvianebiT XIX saukunis cnobili danieli

filosofosi Teologi da poeti soren kirkegori ioane klemaqsis da

anti-klemaqsis fsevdonimebiT aqveynebs ramdenime naSroms paralelurad

ki aqtiurad ikvlevs ioane sinelis teqsts rusi literaturaTmcodneebi

saTnoebaTa kibis kvals xedaven agreTve XIX saukunis rusi

klasikosebis Teodor dostoevskisa da nikoloz gogolis

SemoqmedebaSic am gavlenis kvali yvelaze TvalsaCinod Cans romanSi

Zmebi karamazovebi xolo gogolis Sinelis mTavari personaJis akakis

prototipad swored saTnoebaTa kibis erT-erTi epizodis amave saxelis

mqone personaJi akaki miaCniaT (kordoCkini 2011) saTnoebaTa kibe

gavlenas axdens momdevno periodis cnobil moRvaweebze qarTuli

181

literaturidan Cven mxolod rusTvelis vefxistyaosans davasaxelebT

romelTan saTnoebaTa kibis mimarTebis kvlevas qarTul samecniero

literaturaSi ukve hqonda garkveuli tradicia Cven Cveni mxriv amgvari

gavlenis Tu reminiscenciis or SemTxvevas vxedavT

ioane sinelis teqsti gamoirCeva amaRlebuli poeturi eniT tropuli

metyvelebis originaluri formebiT mravalferovani simboluri

saxeebiTa Tu ritorikuli da stiluri figurebiT nawarmoebSi

klasikuri siuJetis ararsebobis gamo esTetikuri siamovnebis miniWebis

funqcia akisria mTlianad stilsa da enas kalistos uearis SefasebiT

saToebaTa kibe ritmuli prozis nimuSia da axlos dgas poeziasTan

(ueari 1982 10) TxzulebaSi didi sulieri gamocdileba gadmocemulia

ara rTuli msjelobiT da Sinagani TviTsrulyofis Rrma fsiqologiuri

analiziT aramed sada cocxali eniT da sxarti lakoniuri

aforistuli formiT sentenciebiT moraluri SegonebebiT saTnoebaTa

Sesaxeb albaT esec iyo erT-erTi mizezi am Txzulebis aseTi

popularobisa (bezaraSvili 1987129) qarTveli mTargmnelebi

erTmaneTisgan gansxvavebuli mTargmnelobiTi teqnikis miuxedavad orive

prozauli Targmanis SemTxvevaSi teqstis mxatvruli Rirebulebis

eqspresiulobisa da poeturobis SenarCunebas romelsac qmnis Sua

saukuneebis mxatvrul-gamomsaxvelobiTi stilisTvis niSandoblivi

ritorikuli figurebis epiTetis Sedarebis personifikaciis gameorebis

hiperbolis gradaciis ritorikuli SekiTxvis anastrofis epanaforis

antiTezis paromoionis hendiadisis paronomasiis da a S xSiri

gamoyeneba met-naklebi warmatebiT arTmeven Tavs

esoden maRalmxatvruli teqsti aucileblad datovebda waruSlel

STabeWdilebas da moaxdenda Sua saukuneebis qarTveli mkiTxvelis

esTetikuri gemovnebis formirebas berZnuli teqstis swored es

stiluri mravalferovneba aqvT SeniSnuli saTnoebaTa kibis qarTuli

leqsiTi redaqciebis avtorebsac radganac rogorc irkveva qarTuli

leqsiTi versiebi SemTxveviTi movlena ar unda iyos ioane sineli

xandaxan axdens Tavisi teqstis ritmizacias da klemaqsis TiToeuli

safexuri mTavrdeba leqsiTi reziumeTi (bezaraSvili 1989 146)

aRsaniSnavia isic rom ioane sinelis klemaqsis berZnul Tu sxvaenovan

182

mravalricxovan versiebs Soris ar Cans misi poeturi versia rogorc

Cans amgvari tradicia jerjerobiT mxolod qarTulSi gvxvdeba

(bezaraSvili 1987 142) berZnul teqstTan erTad saTnoebaTa kibis

poeturi redaqciebis avtorebs leqsiTi redaqciebis Sesaqmnelad

faqtobrivad hqondaT mza maRalmxatvruli masala qarTuli prozauli

Targmanebis saxiT

sinelis Txzulebis maRalmxatvrul stils qmnis simbolur saxeTa

orginaluri gamoyenebac avtori calkeul simboloTa myar tradiciul

semantikas arc ise iSviaTad tvirTavs axali mniSvnelobebiT magaliTad

mnaTobebi simbolurad ganasaxiereben rogorc RmerTs aseve

wmindanebsac axal aRTqmaSi ciskris varskvlavi qristesTan aris

dakavSirebuli qarTveli himnografebis (ioane minCxi miqel modrekili

ioane mtbevari da sxvebis) SemoqmedebaSi ki igi wmindansac miemarTeba

(grigolaSvili 200299) ὁ δὲ μεγάλῃ σελήνῃ ὁ δὲ τῷ λαμπρῷ ἡλίῳ προσεοίκασινrdquo

(PG Vol 88 881C) ldquoda erTi igi mTiebsa msgavs ars da meore ndash didsa mas

mTuaresa da mesamendash brwyinvalesa mas mzesa da amaT yovelTa sayofeli

caTa Sina arsrdquo (sineli 1965 242)

anton kaTalikosi

pirveli mbrZoli brwyinvalesa

mTiebsa

meore xolo aRvsilsa mTovaresa

garna mesame TAcircT SegraveAgraveniersa mzesa

emsgavsnes 182avi AtildemebiTa mamaTaTa

viswaveT 182avit182 angelosebri

gvari

ioane petriwi

viTar ciskari naTlisagan wina

vals

egreT marxva Cans siwmidisa

pirvelad

merme aRmovals mze igi

simarTlisa

da gananaTlebs gonebasa wmidasa

da bnelsa nislsa moxueulsa

warsdevnis (str 149)

ivane lolaSvili fiqrobs rom eqvTime aTonelis Targmanis

citirebul pasaJSi gadmocemulia ldquogaTenebisa da mzis amosvlis bunebrivi

suraTirdquo romelic ioane petriwma sul sxvagvarad gaiazra petriwTan

ldquomze igi simarTlisardquo metaforuli cnebaa da qriste RmerTs gulisxmobs

(petriwi 1968 143) am azris sailustraciod mas mohyavs himnografiuli

teqstebi sadac qriste gaazrebulia rogorc ldquomze simarTlisardquo mze

183

simarTlisa da ciskris varskvlavi Zvel qarTul mwerlobaSi marTlac

ganasaxierebda qristes Tumca citirebul pasaJebSi saWiroa konteqstis

gaTvaliswineba imisaTvis rom ar daikargos sakvlevi pasaJis azri

sinamdvileSi citirebul teqstebSi saubaria sulieri Rvwis sxvadasxva

etapze myof asketTa Sesaxeb romlebic vnebas ebrZvian imis Sesabamisad

Tu romel safexurze imyofebian erTni ldquoSromiTa da ofliTa

AtildeorcieliTa hbrZodis amas mZlavrsardquo meoreni ndash ldquomarAtildeviTa da

mRAcircZarebiTa ewyvebodis masrdquo aseve ldquosimdabliTa da urisxvelobiTa da

wyurviliTa winaaRudgebodisrdquo xolo mesameT ndash ldquosaRmrToAacuteTa niWiTa da

gamocxadebiTa Seekras mZlavri igirdquo (sineli 1965 242) da swored maT

adarebs ioane sineli ciskris varskvlavs savse mTvaresa da mzes ufro

metic ioane sinelis teqsti grZeldeba swored im informaciiT

romelsac Seicavs zemoT citirebuli strofi ioane petriwis

redaqciidan ldquopirvelad ciskari aReRis merme naTeli moefinis da

maSinRa gamobrwyindis mzeAacuterdquo (sineli 1965 242) amgvarad saanalizo

strofi arc ioane petriwiseuli CanarTia da mnaTobTa simbolikac

miemarTeba siZvis vnebasTan brZolis sxvadasxva saSualebasa da etaps

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis terminologia mniSvnelovan

masalas iZleva SuasaukuneebSi mTargmnelobiTi praqtikis dazusteba-

ganviTarebis Cvenebis TvalsazrisiT kerZod erTi teqstis sxvadasxva

Targmani romelic Sesrulebulia sxvadasxva epoqaSi gansxvavebuli

literaturuli stiliT gvaZlevs cnebiTi enis Camoyalibebaze

dakvirvebis saSualebas adreul etapze filosofiur-Teologiuri

terminologia naklebad sistemuria da ar Cans mkacrad organizebuli

terminologiuri aparati (erTsa da imave sityvas eqvTime aToneli

sxvadasxva qarTul Sesatyvisebs uZebnis an kidev sxvadasxva berZul

termins erTi da imave qarTuli formiT Targmnis) rac eqvTimes

epoqisTvis da misi Targmanebis mizandasaxulobis gaTvaliswinebiT

bunebrivia petre gelaTelis TargmanSi ki rogorc mosalodnelic iyo

ukve Cans sistemurad Camoyalibebuli cnebiTi ena rac Seexeba anton

kaTalikosis redaqcias misi wyaro zog SemTxvevaSi manamde arsebuli

prozauli Targmanebia (ZiriTadad petre gelaTelis Targmani) zogjer

ki ara maincdamainc petriwiseuli (rogorc amas samecniero

184

literaturaSi xSirad miuTiTeben) aramed zogadad Sua saukuneebis

qarTul filosofiaSi SemuSavebuli filosofiur-Teologiuri

terminologia romlis Rrma da safuZvliani codna dasturdeba teqstSi

amrigad saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebi mniSvnelovania ara

mxolod qarTuli aramed bizantiuri literaturis mkvlevarTaTvisac

eqvTime aTonelis anderZSi daculi unikaluri informaciiT da miseuli

Targmanis struqturiT meore mxriv saTnoebaTa kibis qarTuli

Targmanebis gadamuSavebebisa da xelnawerTa simravle riTac qarTuli

kulturuli sivrce uerTdeba Sua saukuneebis aRmosavleT qristianul

samyaros da rac ganpirobebulia teqstis msoflmxedvelobiT

struqturuli TaviseburebiT Rrma fsiqologiuri Tu Teologiuri

SinaarsiT stiliT da sxva mravali faqtoriT TavisTavad gansazRvravs

saTnoebaTa kibis mniSvnelobas Suasaukuneebis qarTuli literaturisa

da mis mkvlevarTaTvis

185

ZiriTadi daskvnebi

saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis oTxi ZiriTadi redaqciis

kompleqsuri literaturul-istoriuli da Teoriuli analizis Sedegad

miRebul ZiriTad daskvnebs qvemoT punqtebad warmovadgenT

1) ioane sinelis saTnoebaTa kibe Sua saukuneebis aRiarebuli

moraluri saxelmZRvaneloa qristianulma msoflmxedvelobam

memkvidreobad miiRo antikur kulturaSi Camoyalibebuli da

Teoriulad kargad gaazrebuli moralur-eTikuri principebi romelmac

axali msoflmxedvelobis wiaRSi garkveuli transformacia ganicada

Sesabamisad saTnoebaTa kibis msoflmxedvelobrivi aspeqtebis

srulfasovnad Seswavla SesaZlebelia mxolod antikuri filosofiis

bibliisa da adreuli periodis qristianuli patristikis konteqstSi

saTnoebaTa kibis TargmanebiT qarTveli mkiTxveli ecnoboda ara

mxolod asketur-mistikuri Janris brwyinvale Zegls aramed im

mravalferovan wyaroebsac romelsac Txzuleba eyrdnoba am Zeglis

TargmniT qarTul saazrovno sivrceSi Semodis sruliad axali

unikaluri codna bunebrivia rom teqsti gavlenas axdens momdevno

epoqis literaturazec gavlenis kvali Cans vefxistyaosanSic

2) specialur literaturaSi azrTa sxvadasxvaobas iwvevs saTnoebaTa

kibis kompoziciis arqiteqtonikis sakiTxi teqstis safexurebis

sistematizacia ZiriTadad sworxazovnad aris gagebuli rogorc

saTnoebaTa mopoveba an vnebebis daZleva Cveni azriT teqstis struqtura

ar daiyvaneba oden vnebebTan brZolasa da saTnoebebis mopovebaze radgan

ama Tu im vnebis daZleva imave dros gulisxmobs sapirispiro saTnoebis

mopovebasac da piriqiT petre gelaTelis Targmani Tavebis

Tanmimdevrobis mixedviT misdevs mines krebulSi dabeWdil berZnul

teqsts eqvTime aToneliseuli Targmanis struqtura ki ar mihyveba aqamde

gamocemul arc erT berZnul teqsts mTargmneli teqstze darTul

anderZSive miuTiTebs rom mas gansxvavebuli berZnuli dedani aqvs xelT

es faqti uaRresad mniSvnelovania TviT berZnuli teqstis

rekonstuqciisTvisac amasTanave eqvTimes SeniSvnidan isic irkveva rom

man icis sxva berZnuli teqstis arsebobis Sesaxeb romelSic TavTa

186

Tanmimdevroba gansxvavebuli iyo poetur teqstebSi Tavebis mimdevroba

gansxvavdeba orive naTargmni prozauli Txzulebisagan am mxriv

gansakuTrebiT sainteresoa anton kaTalikosiseuli redaqcia romelic

struqturulad emTxveva cota mogvianebiT 1883 wels konstantinepolSi

beri sofroniusis mier gamocemul teqsts rTuli saTqmelia ra

principiT alagebs antoni Tavebs miT ufro rom xelT ar gvaqvs

kritikulad dadgenili berZnuli teqsti romelSic gaTvaliswinebuli

iqneboda xelnawerTa sakmarisi raodenoba es faqti Semdegi varaudis

saSualebas gvaZlevs a) antoni azrobrivad awyobs safexurebs

Tematurad awyvilebs maT b) xelT hqonda CvenTvis ucnobi sxva wyaro

romelSic TavTa Tanmimdevroba swored ise iyo organizebuli rogorc

man da cota mogvianebiT am teqstis sxva gamomcemlebma sofroniusma da

arqimandritma egnatem daalages

3) saTnoebaTa kibis qarTuli Targmanebis mxatvruli stilis

originalur berZnul teqstTan mimarTebis kvlevam aCvena rom

mxatvruli TvalsazrisiT berZnul originals qarTuli Targmanebi ar

Camouvardeba ufro metic qarTulad teqstis esTetikuri mxare kidev

ufro gaZlierebulia misi poeturi (leqsiTi) redaqciebis SeqmniT

4) saTnoebaTa kibis simbolikis analizma gamoavlina rom ioane

sineli rig SemTxvevaSi calkeul myar tradiciul paradigmul saxeebs

axali semantikiT mniSvnelobiT tvirTavs rac Seexeba anton

kaTalikosiseuli redaqciis CarTuli strofebs maTSi avtori ar qmnis

misTvis uCveulo axal simbolur saxeebs rac kidev erTxel

gvafiqrebinebs rom aRniSnuli strofebi aris antoniseuli da maTi

Seqmnisas avtori ar eyrdnoba sxva wyaros miT ufro rom am strofebis

wyaro ar Cans arc berZnul da arc Cven xelT arsebul slavur

teqstebSi

5) filosofiur terminebze dakvirveba aCvenebs a) adreul etapze

filosofiur-Teologiuri terminologia naklebad sistemuria ar Cans

mkacrad organizebuli terminologiuri aparati erTsa da imave sityvas

eqvTime aToneli sxvadasxva qarTul Sesatyviss uZebnis an piriqiT

sxvadasxva berZul termins erTsa da imave qarTuli formiT Targmnis

187

rac eqvTimes epoqisTvis misi Targmanebis mizandasaxulobis

gaTvaliswinebiT bunebrivia b) petre gelaTelis TargmanSi rogorc

mosalodneli iyo ukve Camoyalibebuli Cans cnebiTi ena g) anton

kaTalikosis redaqciaSi terminebis wyaro zog SemTxvevaSi manamde

arsebuli prozauli Targmanebia (ZiriTadad petre gelaTelis Targmani)

zogjer ki Sua saukuneebis qarTul filosofiur teqstebSi

SemuSavebul-dadgenili filosofiur-Teologiuri terminologia

gvxvdeba SemTxvevebi roca anton kaTalikosi ukve arsebul termins

tradiciuli mniSvnelobiT ki ar iyenebs aramed cvlis mis Sinaarss

6) paralelur teqstebze dakvirveba cxadyofs rom saTnoebaTa kibis

anton kaTalikosiseuli redaqciis ZiriTadi wyaro petre gelaTelis

Targmania SesaZloa amis mizezi iyos petre gelaTelis Targmanis

gelaTuri skolis tradiciisamebr elinofiluri stili romelic metad

axlo da mimzidvelia anton kaTalikosis literaturuli gemovnebisTvis

aRsaniSnavia aseve rom anton kaTalikosi kargad icnobs saTnoebaTa

kibis manamde arsebul redaqciebs misi teqstis struqtura da

versifikacia ioane petriwiseuli redaqciis identuria antoni kargad

icnobs da iyenebs eqvTime aToneliseul Targmansac teqstebis

Sepirispirebis procesSi aseve gamoCnda rom ioane petriwiseuli

variantis originalad miCneul strofebs rig SemTxvevebSi eZebneba

Sesabamisi paraleluri adgilebi prozaul teqstSi

7) saTnoebaTa kibis anton kaTalikosiseuli redaqciis CarTuli

strofebis analizis Sedegad irkveva rom originaluri strofebis

Seqmnis mizani gansxvavebulia a) Sesavali strofebis SemTxvevaSi ndash

winamdebare safexuris Temis gacnoba-Semkoba ioane petriwis teqstis

analogiiT b) sxvagan antoni azris dazusteba-gagrZelebis mizniT qmnis

originalur strofebs Tu striqonebs g) rig SemTxvevaSi saxeze gvaqvs

muxlis an mTeli safexuris azris Sejameba an mkiTxvelis gafrTxileba

d) iSviaTad anton kaTalikosi sakuTar azrsac aviTarebs romelic ar

mihyveba original teqsts

188

gamoyenebuli literatura

A-711 anton kaTalikosi saTnoebaTa kibe

A-39 ioane sineli saTnoebaTa kibe (petre gelaTelis Targmani)

S-3731 anton kaTalikosi proloRi aTormetTa TtueTa

abakelia 1997 abakelia n simbolo da rituali qarTul kulturaSi

Tbilisi 1997

abulaZe 1938 abulaZe i rusTavelis xanis qarTulidan naTargmni

Zveli somxuri mwerlobis Zeglebi enimkis moambe III 1938

averincevi 1977 Аверинцев С Символика раннего Средневековья Семиотика и

художественное творчество Москва laquoНаукаraquo 1977

anton kaTalikosi 1972 anton kaTalikosi wyobilsityvaoba (teqsti gamosacemad moamzada r baramiZem) Tbilisi gamomcemloba ldquomecnierebardquo 1972

aristotele 1984 The Complete Works of Aristotle (Barnes J - ed) Princeton

rdquoPrinceton University Pressrdquo 1984

aristotele 2003 aristotele nikomaqes eTika Tbilisi ldquoTsu

gamomcemlobardquo 2003

apofTegmuri krebulebi Apophthegmata 188avit188 188avit188ture alphabetica PG 6571-440

English translation The Sayings of the Desert Fathers the Alphabetical

Collection Translated with a foreword by Benedicta Ward preface by

Metropolitan

Anthony of Sourozh Kalamazoo Mich ldquoCistercian Publicationsrdquo

1984

Apophthegmata (188avit188ture anonyma) (e cod Coislin 126) ed F

Nau Histoires des solitaires egyptiens Revue de lsquoOrient Chretien 12-14

17-18 (121907 131908 141909 171912 181913) 1248-68 171-

181 393-404 1347-57 266-283 14357-379 17204-211 294-301

18137-146 English

translation The wisdom of the Desert Fathers the Apophthegmata

Patrum (the anonymous series)

Translated by Benedicta Ward foreword by Archbishop

Anthony Bloom Oxford ldquoSLG Pressrdquo 1975

Les apophtegmes des peres Collection systematique chapitres i-ix

(Syst) ed Jshy C Guy se 387 1993

The Wit and Wisdom of the Christian fathers of Egypt The Syrian

version of the Apopthegmata Patrum (Syr) Tr By EAW Budge

London ldquoOxford University Pressrdquo 1934

baramiZe 2013 baramiZe m zogierTi sinonimi ioane sinelis kibis qarTul prozaul TargmanebSi rdquobizantiologia saqarTveloSi-4rdquo Tbilisi-baTumi-kapadokia 24-30

189

seqtemberi 2013

bezaraSvili 1987 bezaraSvili q ioane sinelis rdquoklemaqsisrdquo ucnobi qarTuli versia J macne (els) 4 1987

bezaraSvili 1989 bezaraSvili q ioane sinelis rdquoklemaqsisrdquo axalgamovlenili qarTuli versia J macne (els) 3 1989

bezaraSvili 2004 bezaraSvili q ritorikisa da Targmanis Teoria da praqtika Tbilisi gamomcemloba rdquomecnierebardquo 2004

beki 1959 Beck H-G Kirche und theologische 189avit189ture im Byzantinischen Reich Handbuch der alterertumswissenschaft Abt

12 T II Bd I 1959

beraZe 1943 beraZe p qarTuli iambikos Sesaxeb J saqarTvelos ssr mecnierebaTa akademiis moambe t IV 6 1943

bogdanoviCi 1968 Богдановић Д Јован Лествичник у византијској старој српскј

књижевности Београд 1968

buaZe 2014 buaZe T eTikis filosofiur-religiuri aspeqtebi J guli gonieri 7 2014 httpwwworthodoxtheologygeguligonieri2

buxvaldi 1982 Buchwald W Tusculum-Lexicon griechischer und lateinischer Autoren

des Altertums und des Mittelalters Muumlnchen ndash Zuumlrich 1982

gabiZaSvili 2011 gabiZaSvili e naTargmni himnografia Sromebi III Tb

2011 httpwwwdzeglebigestatiebisxvanatargmni_himnografiahtml

gabrielaSvili 2012 gabrielaSvili l borotebis gamomxatvel simboloTa saxeldebisaTvis (veSapis simbolika bibliuri wignebisa da ldquo189avit garejelis cxovrebisrdquo mixedviT) VI saerTaSoriso simpoziumi ndash literaturaTmcodneobis Tanamedrove problemebi Sua saukuneebis literaturuli procesi saqarTvelo evropa azia masalebi nawili I 2012

gariti 1956

Garitte G Catalogue des manuscrits georgiens litteraires du mont Sinai

Louvain 1956

germani 1854 Герман (Осеикий) Преподобный Иоанн Лествичник и его

Лествица постепенного нравственного усовершенствеванияю

СПБ 1854

granti 2004 Grant R M Augustus to Constantine the rise and triumph of

Christianity in the Roman world London ldquoWestminster John

Knox Pressrdquo 2004

grigolaSvili 2002 grigolaSvili l wmindanis Tema Zvel qarTul mwerlobaSi kr Zveli qarTuli literaturis problemebi miZRvnili levan menabdis dabadebidan 74-e wlisTavisadmi 2002

grigolaSvili 2012

grigolaSvili l sZali qristesi iakob curtavelis ldquoSuSanikis wamebardquo da adreqristianuli kultura Tbilisi ldquoliteraturis institutis gamomcemlobardquo

190

2012

grifini 1976 Griffin MT Seneca A Philosopher in Politics Oxford ldquoClarendon

Pressrdquo 1976

daTaSvili 2011 daTaSvili l zRvis qristianuli simbolika da

qarTuli literatura J semiotika (ganTavsebulia 22 maisidan 2011) mis httpssemioticsjournalwordpresscom20110522E1839AE1

8390E1839AE18398-

E18393E18390E18397E18390E183A8

E18395E18398E1839AE18398-_-

E18396E183A6E18395E18398E183A1-

E183A5E183A0E18398

dafi 1999 Duffy J Embellishing the Steps Elements of Presentation and Style in

the Heavenly Ladder of John Climacus Dumbarton Oaks Papers No

53 1999

desili 2002 Deseille P La Dottrina Spirituale di Giovanne Climaco Giovanni

Climaco e il Sinai Communita di Bose ldquoEdizioni Qiqajonrdquo 2002

doborjginiZe 2012 doborjginiZe n lingvistur-hermenevtikuli metateqstebi Tbilisi ldquoilias saxelmwifo universitetis gamomcemlobardquo 2012

evagre pontoeli 1981 Evagrius Ponticus The praktikos Chapters on prayer (Translated by

John Eudes Bamberger) Kalamazoo Mich ldquoCistercian Publicationsrdquo

1981

evansi 2014 evansi j r filosofia da Teologia Sua saukuneebSi

Tbilisi ldquoilias saxelmwifo universitetis gamomcemlobardquo 2014

evsevi kesarieli 1954 1956

Eusebius of Caesarea Praeparatio evangelica (ed K Mras ed K Mras) Eusebius Werke Band 8 Die Praeparatio evangelica GCS 431

amp 432 Berlin ldquoAkademie-Verlagrdquo 1954 1956

zarini 1993 Зарин СМ Иоанн Лествичник Христианство

Энциклопедический Словарь ТИМ 1993

iazikova 1995 Языкова ИК Богословие Иконы Москва Общедоступный Православный Университет 1995

ioane damaskeli 2000 ioane damaskeli marTlmadidebluri sarwmunoebis zedmiwevniTi gardamocema Tbilisi rdquosasuliero akademiis gamomcemlobardquo 2000

ioane kasiane John Cassian The Eight Principal Vices available from

httpsorthodoxwordfileswordpresscom2010024598919-saint-john-

cassianon-the-eight-principal-vices-philokaliapdf

ioane oqropiri 1991 ioane oqropiri sityva marxvis Sesaxeb J jvari vazisa 4 1991 httpwwworthodoxygetserilebioqropirimarkhvahtm

ioane petriwi 1968 ioane petriwi saTnoebaTa kibe (teqsti gamosacemad

moamzada kvleva da leqsikoni daurTo iv lolaSvilma) Tbilisi ldquosabWoTa saqarTvelordquo 1968

ioane sineli 1902 ioane sineli Rirsisa mamisa Cuenisa ioane sina-mTis

191

mamasaxlisisa klemaqsi romel ars kibe foTi 1902

ioane sineli 1965 ioane sinelis bdquoklemaqsildquo Targmnili berZnulidan eqvTime aTonelis mier (XII saukunis xelnawerebis mixedviT) m cincaZis disertaciis danarTi saqarTvelos mecnierebaTa akademiis enaTmecnierebis 191nstitute 1965

ioane sineli ioane sineli klemaqsi (Νεοελλενικὴ ἀπόδοσε Ιερὰ Μονὴ

Παρακλήτου (axalberZnuli (kaTarevusa) teqsti momzadebuli parakletis monasterSi) ndash

httpdocplayergr336106-Klimax-toy-avva-ioannoy-kathigoymenoy-

ton-monahon-toy-oroys-sinahtml

ioane sineli 1898

Преподобного Отца Аввы Iоанна Игумена Синайской Горы

Лѣсвица ldquoСвято Сергiева Лавраrdquo 1898

ioane sineli 1959

John Climacus The Ladder of Divine Ascent (Translated by

Archimandrite Lazarus Moore) ldquoHarperampBrothersrdquo 1959

kahani 2009 Kahan A S Mind vs money the war between intellectuals and

capitalism ldquoTransaction Publishersrdquo 2009

kekeliZe 1927 kekeliZe k ucxo avtorebi Zvels qarTul mwerlobaSi J Tsu moambe 8 1927

kekeliZe 1957 kekeliZe k ucxo avtorebi Zvels qarTul mwerlobaSi etiudebi V 1957

kekeliZe 1980 kekeliZe k Zveli qarTuli literaturis istoria t I Tbilisi ldquomecnierebardquo 1980

klementi aleqsandrieli 1960

Clement of Alexandria Stromata I-VI Band II ed O Staumlhlin L

Fruumlchtel U Treu GCS 52 1960

kordoCkini 2003 Kordochkin A John Climacus and Spiritual Tradition of the IV-VII

Centuries PhD diss University of Durham 2003

kordoCkini 2011 Кордочкин А ИОАНН ЛЕСТВИЧНИК Православная

Энциклопедия Том XXIV опубликовано 11 марта 2011г URL -

httpwwwpravencrutext471351html

krumbaxeri 1897 Krumbacher K(ed) Geschichte der Byzantinischen Litteratur von

Justinian bis zum Ende des ostroumlmischen Reiches (527-1453) 2nd ed

Muumlnchen 1897

kukava 1978 kukava T proloRi aTTormetTa TveTa Tbilisi ldquosabW

saqarTvelordquo 1978

kukava 1996 kukava T (red) poeturi qmnilebani (anton pirveli-bagrationi) Tbilisi ldquosulxan saba orbelianis sax un-tis gam-bardquo 1996

lemetra 1802 Lemaitre J Contemplation chez les grecs at autres orientaux chretiens

DS Vol2 pt2 col 1802

livingstoni 1912 Livingstone R W The Greek genius and its meaning to us Oxford

ldquoClarendon Pressrdquo 1912

192

lorenci 2003 Lorenz H Ancient Theories of Soul The Stanford Encyclopedia of

philosophy Accessed October 23 2003 available from

httpplatostanfordeduarchivessum2009entriesancient-soul

loski 1972 Лосский В Очерк мистического богословия восточной церкви

Богословское труды М 1972

marTlmadidebluri 2010 Православная Энциклопедия под редакцией Патриарха

Московского и всея Руси Кирилла T XXIV 2010 опубликовано 11

марта 2011г httpwwwpravencrutext471351html

meiendorfi 1974 Meyendorff J Byzantine Theology Historical Trends and Doctrinal

Themes New York ldquoFordham University Pressrdquo 1974

meliqiSvili 1975 meliqiSvili d ioane petriwis filosofiur SromaTa ena da stili Tbilisi ldquoTbilisis universitetis gamomcemlobardquo 1975

meliqiSvili 2011 meliqiSvili d Zveli qarTuli filosofiur-Teologiuri terminologiis istoriidan Tbilisi ldquoTbilisis universitetis gamomcemlobardquo 2011

metreveli 1950

metreveli el (Semd) H koleqcia saqarTvelos saxelmwifo muzeumis qarTul xelnawerTa aRweriloba t 4 Tbilisi 1950

nakudaSvili 1996 nakudaSvili n himnografiuli teqstis struqtura Tbilisi gamomcemloba ldquomecnierebardquo 1996

nau 1902 Nau F Note sur la date de la mort de S Jean Climaque Byzantinische

Zeitschrift t XI 1902

netari avgustine 1995 netari avgustine aRsarebani (laTinuridan Targmna da

SeniSvnebi daurTo baCana bregvaZem) Tbilisi gamomcemloba ldquonekerirdquo 1995

orbeliani 1991

orbeliani sulxan-saba leqsikoni qarTuli (red i abulaZe) I Tbilisi gamomcemloba ldquomeranirdquo 1991

orbeliani 1993

orbeliani sulxan-saba leqsikoni qarTuli (red i abulaZe) II Tbilisi gamomcemloba ldquomeranirdquo 1993

paladi helenopoleli 1974

Palladius La storia lausaica ( ed G J M Bartelink) Florence 1974

English translation Palladius The Hausiac History (Translated and

annotated by R TMeyer) New York ldquoPaulist Pressrdquo 1964

berZnuli 1961 A Patristic Greec Lexicon ed GWH Lampe Oxford ldquoClarendon

Pressrdquo 1961

patrologia greka 1964 Patrologiae Cursus Completus Series Graeca Migne J P (ed) Vol

88 col 532 1964

patrologia greka 1960 Patrologiae Cursus Completus Series Graeca Migne J P (ed) Vol 90

col 321 1960

peri 2014 Parry R Ancient Ethical Theory The Stanford Encyclopedia of

Philosophy (Fall 2014 Edition) Edward N Zalta (ed) 2014 URL = httpplatostanfordeduarchivesfall2014entriesethics-ancient

perota 2004 Perrotta C Consumption as an Investment The fear of goods from

193

Hesiod to Adam Smith London ldquoRoutledgerdquo 2004 platoni 1967 Plato Phaedo Platonis opera vol 1 Ed J Bumet Oxford ldquoClarendon

Pressrdquo 1967

platoni 1967 Plato Protagoras Plato in Twelve Volumes Vol 3 translated by

WRM Lamb London ldquoWilliam Heinemann Ltdrdquo 1967

httpwwwperseustuftseduhoppertextdoc=Perseus3Atext3A19

990101783Atext3DProt3Asection3D358d

platoni 1997 Plato Complete Works (Cooper J M Hutchinson D S --eds)

Indianapolis ldquoHackettrdquo 1997

platoni 2003 platoni saxelmwifo (ZvelberZnulidan Targmna baCana bregvaZem) Tbilisi ldquonekerirdquo 2003

popova 2011 Попова Т Лествица Иоанна Синайского в славянской

книжности Саарбрюкен 2011

proxorovi 1985 Прохоров ГМ Лествица Словарь книжников и книжности

Древней Руси Труды Отдела древнерусской литературы Т XXXIX 1985

sakosi 1964 Sakkos SN Peri Anastasion Sinaiton Thessalonica 1964

silagaZe 1997 silagaZe a Zveli qarTuli leqsi da qarTuli poeziis uZvelesi safexuris problema Tbilisi ldquoTsu gamomcemlobardquo 1997

simboloTahellip1971 A Dictionary of Symbols (ed Cirlot JE) London ldquoRoutledge amp Kegan

Paul Ltdrdquo 1971

simboloTa 2007 simboloTa ilustrirebuli enciklopedia t II

(Seadgines - abzianiZe z elaSvili q) Tbilisi gamomcemloba ldquobakmirdquo 2007

simboloTa 2011 simboloTa ilustrirebuli enciklopedia t I (Seadgines - abzianiZe z elaSvili q) Tbilisi gamomcemloba ldquobakmirdquo 2011

soxaZe 2002 soxaZe n grigol didis ldquodialoRonirdquo Tbilisi gamomcemloba ldquoqarTvelologirdquo 2002

sulava 2006 sulava n qarTuli himnografia tradicia da poetika Tbilisi gamomcemloba ldquozekarirdquo 2006

ueari 1965 Ware K The Ascetic writings of Mark the Hermit PhD diss Oxford

1965

ueari 1982 Ware K ldquoThe Ladder of Divine Ascendrdquo by John Climacus

(Introduction) London ldquoSPCKrdquo 1982

ucxo 1989 ucxo sityvaTa leqsikoni (Seadgina da winasityv

daurTo mixeil WabaSvilma me-3 Sesw da Sevs gamoc) Tbilisi gamomcemloba ldquoganaTlebardquo 1989

utie 1973 Outtier B Les Enseignements des pegraveres un Recueil geacuteorgien traduit

de lrsquoarabe Bedi Kartlisa Revue de Kartveacutelologie vol 31 1973

folkeri 1968 Voumllker W Scala Paradisi Eine Studie zu Johannes Climacus und

zugleich eine Vorstudie zu Symeon dem Neuen Theologen Wiesbaden

1968

194

SaniZe 1960

SaniZe m fsalmunis Zveli qarTuli redaqciebi X-XIII saukuneTa xelnawerebis mixedviT Zveli qarTuli enis Zeglebi II 1960

SoTa rusTaveli 1966 SoTa rusTveli vefxistyaosani (aSaniZisa da a baramiZis redaqciiT) Tbilisi gamomcemloba bdquomecnierebaldquo 1966

CubinaSvili 1961 CubinaSvili n qarTuli leqsikoni rusuli TargmaniTurT sistemisaebr saba-sulxan orbelianisa (red al Rlonti) Tbilisi 1961 httpmeskhinetlexicon

cincaZe 1965 cincaZe m ioane sinelis bdquokibisldquo eqvTime aToneliseuli Targmani da misi ena sakandidato disertacia saqarTvelos mecnierebaTa akademiis enaTmecnierebis instituti 1965

cincaZe 1995 cincaZe m ioane sinelis ldquoklemaqsisrdquo meore qarTuli prozauli redaqciis xelnawerTa (H-1669 da A-39) urTierTmimarTebisaTvis Sromebi (baTumis SoTa rusTavelis saxelobis saxelmwifo universiteti) I (humanitarul mecnierebaTa seria) baTumi ldquoaWarardquo 1995

cincaZe 2008 cincaZe m mxatvruli gamosaxvis xerxebi ioane sinelis ldquoklemaqsSirdquo ldquowminda andria pirvelwodebulis gziTrdquo 2-4 maisi 2008

cincaZe 2009 cincaZe m berZnuli leqsika ioane sinelis klemaqsis ndash samoTxis kibis petre gelaTeliseul TargmanSi ldquobizantinologia saqarTveloSi 2rdquo (eZRvneba akademikos grigol wereTlis xsovnas) II 2009

cincaZe 2013 cincaZe m baramiZe m marginaluri ganmartebebi ioane sinelis ldquoklemaqsisrdquo petre gelaTeliseul TargmanSi filologiuri macne (baTumis SoTa rusTavelis saxemwifo universitetis qarTuli filologiis departamenti) I 2013

ZvelqarTul 2010 ZvelqarTul-ZvelberZnuli filosofiur-Teologiuri terminologiis dokumentirebuli leqsikoni I (d meliqiSvili a xaranauli l gigineiSvili v

juReli) Tbilisi ldquobakur sulakauris gamomcemlobardquo 2010

WeliZe 1996 WeliZe e Zveli qarTuli saRvTismetyvelo terminologia I Tbilisi gamomcemloba ldquomecnierebardquo 1996

WeliZe 2012 WeliZe e komentarebi teqstze wm grigol palama ndash aRsareba marTlmadidebluri sarwmunoebisa J guli gonieri 1 (4) 2012

xinTibiZe 1969 xinTibiZe e bizantiur-qarTuli literaturuli urTierTobani Tbilisi ldquoTbilisis universitetis gamomcemlobardquo 1969

xinTibiZe 2009 xinTibiZe e vefxistyaosnis ideur -msoflmxedvelobiTi samyaro Tbilisi gamomcemloba

195

rdquoqarTvelologirdquo 2009

xoruJi 1998 Хоружий С К Феноменологии аскезы Москва ldquoИздательство

Гуманитарной литературыrdquo 1998

Page 6: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 7: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 8: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 9: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 10: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 11: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 12: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 13: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 14: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 15: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 16: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 17: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 18: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 19: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 20: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 21: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 22: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 23: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 24: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 25: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 26: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 27: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 28: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 29: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 30: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 31: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 32: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 33: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 34: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 35: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 36: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 37: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 38: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 39: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 40: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 41: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 42: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 43: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 44: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 45: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 46: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 47: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 48: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 49: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 50: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 51: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 52: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 53: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 54: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 55: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 56: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 57: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 58: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 59: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 60: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 61: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 62: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 63: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 64: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 65: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 66: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 67: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 68: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 69: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 70: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 71: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 72: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 73: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 74: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 75: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 76: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 77: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 78: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 79: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 80: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 81: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 82: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 83: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 84: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 85: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 86: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 87: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 88: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 89: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 90: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 91: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 92: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 93: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 94: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 95: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 96: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 97: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 98: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 99: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 100: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 101: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 102: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 103: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 104: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 105: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 106: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 107: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 108: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 109: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 110: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 111: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 112: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 113: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 114: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 115: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 116: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 117: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 118: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 119: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 120: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 121: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 122: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 123: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 124: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 125: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 126: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 127: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 128: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 129: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 130: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 131: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 132: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 133: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 134: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 135: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 136: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 137: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 138: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 139: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 140: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 141: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 142: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 143: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 144: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 145: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 146: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 147: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 148: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 149: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 150: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 151: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 152: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 153: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 154: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 155: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 156: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 157: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 158: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 159: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 160: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 161: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 162: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 163: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 164: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 165: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 166: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 167: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 168: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 169: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 170: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 171: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 172: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 173: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 174: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 175: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 176: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 177: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 178: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 179: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 180: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 181: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 182: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 183: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 184: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 185: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 186: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 187: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 188: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 189: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 190: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 191: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 192: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 193: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 194: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs
Page 195: avtoris stili daculiapress.tsu.ge/data/image_db_innova... · 2018. 2. 22. · qarTuli literaturis instituti. irma makaraZe . ... da misi ena” (cincaZe 1965) - danarTis saxiT axlavs