atopic march: from children to adult · เท้า4) ichthyosis, palmar hyperlinearity, keratosis...
TRANSCRIPT
Atopic March: from Children to Adult
รองศาสตราจารยนายแพทยปารยะอาศนะเสน
ภาควชาโสตนาสกลารงซวทยา
รองศาสตราจารยแพทยหญงอรทยพบลโภคานนท
ภาควชากมารเวชศาสตร
รองศาสตราจารยนายแพทยตอพงษทองงาม
ภาควชาอายรศาสตร
คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล
Atopicmarchเปนการด�าเนนโรคตามธรรมชาตของโรคภมแพโดยมกเรมจากการแพอาหาร
ในเดกเลกซงสวนมากมกเกดกอนอาย1ปตอมาอาการของโรคผวหนงอกเสบภมแพจะเกดหลงจาก
การแพอาหารเลกนอยและอบตการณสงสดในชวงอาย2ปแรกจากนนจงเกดอาการของโรคหดและ
จมกอกเสบจากภมแพตามมา1
โรคผวหนงอกเสบจากภมแพ (Atopic dermatitis, AD)
โรคผวหนงอกเสบภมแพหรอatopicdermatitis(AD)เปนโรคทมอาการส�าคญคออาการคน
ผวแหงและมการอกเสบของผวหนงอยางเรอรงเปนๆหายๆจากการศกษาความชกของโรคภมแพโดย
ใชแบบสอบถามมาตรฐานในประเทศไทยในกลมเดกอาย6-7ปและ13-14ปในเขตกรงเทพมหานคร
พบความชกของโรคADรอยละ15.4และ14.0ตามล�าดบ2
อาการและอาการแสดง
อาการและอาการแสดงทส�าคญของโรคADคออาการคนซงมกคนมากตลอดเวลาโดยเฉพาะ
ชวงเวลากลางคน ผน ADมกเปนเรอรงและเปนๆหายๆมต�าแหนงเฉพาะของผน รวมถงมประวต
ของโรคภมแพทงของผปวยเองหรอคนในครอบครว3อยางไรกดเนองจากไมมลกษณะผนทเปนลกษณะ
เฉพาะ หรอการตรวจทางหองปฏบตการทจ�าเพาะทใชในการวนจฉยโรค AD ดงนนในปจจบนการ
วนจฉยโรคADจงใชเกณฑการวนจฉยของHanifinและRajkaเปนหลก4โดยใชอาการแสดงหลกท
พบในผปวยอยางนอย3ใน4ขอไดแก1)อาการคน2)ผนเรอรงหรอเปนๆหายๆ3)ลกษณะการกระจาย
(ผนทหนาและบรเวณextensorในเดกผนทขอพบในผใหญ)4)ประวตของโรคภมแพทงของผปวย
เองหรอคนในครอบครวรวมกบอาการแสดงรวมอกอยางนอย 3 ขอ ไดแก 1) ผวแหง (xerosis)
2)การตดเชอของผวหนง (cutaneous infection)3)ผนdermatitisแบบไมจ�าเพาะของมอหรอ
เทา4)ichthyosis,palmarhyperlinearity,keratosispilaris5)pityriasisalba6)eczema
130:AtopicMarch:fromChildrentoAdult
ทหวนม7)whitedermatographismและdelayedblanchresponse8)ตอกระจกชนดanterior
subcapsular9)IgEในเลอดสง10)การทดสอบภมแพทางผวหนงใหผลบวก
อาการแสดงของโรคADแตกตางกนไปขนอยกบชวงอายแบงไดเปน3ระยะ3,5ไดแก
1. ระยะวยทารก (infancy phase) ผนผวหนงอกเสบมกมลกษณะเปนตมแดงหรอตมใส
แตกออกมน�าเหลองแฉะๆเกาะตดบนแผลพบทแกมหนาผากหนงศรษะผนเปนมากบรเวณทมการ
ระคายเคองโดยเฉพาะบรเวณดานนอก(extensorsurface)ของแขนและขาโดยผวหนงในบรเวณ
ทใสผาออมมกเปนปกต
2.ระยะวยเดก (childhoodphase) เรมแสดงอาการตงแตชวงอายหลง2ปจนถงวยรน
มกเปนผนหรอตมแหงหนา(lichenification)พบทขอพบแขนและขา(flexuralfold)ซอกคอดาน
หลงแขนหรอขาใตแกมกน(infraglutealarea)ขอมอขอเทาเปลอกตารอบหและมfissureไดซง
แสดงถงอาการทเปนเรอรง
3. ระยะผใหญ (adultphase) เรมแสดงอาการตงแตในชวงวยรนตอเนองจนถงวยผใหญ
ลกษณะผนคลายกบในชวงวยเดกคอ เปนผนแหงหนา (lichenification) มขยหรอสะเกด ต�าแหนง
บรเวณขอพบแขนและขา(flexuralfold)ใบหนาระหวางควศรษะรอบคอหลงแขนขานวมอและ
นวเทา
การวนจฉยแยกโรค
โรคผวหนงอกเสบทมอาการแสดงคลายคลงกบADมหลายโรคไดแก3
1.Seborrhericdermatitis(infantileform)
2.การตดเชอหด(scabies)
3.Contactdermatitis
4.กลมภมคมกนบกพรองปฐมภมไดแกWiskott-Aldrichsyndrome,hyper-IgEsyn-
dromeเปนตน
5.กลมโรคอนๆเชนcutaneousTcelllymphoma,psoriasisการขาดvitaminหรอ
traceelementบางอยางเชนภาวะขาดสงกะส(zincdeficiency)
การตรวจทางหองปฏบตการเพอการวนจฉยโรค AD
เปนการตรวจเพอหาวาผปวยแพสารใดหรอหาปจจยทกระตนใหโรคADก�าเรบมประโยชน
ในการหลกเลยงสารกอภมแพหรอปจจยกระตนนนๆการตรวจทางหองปฏบตการเพมเตมไดแก
1.การทดสอบผวหนงตอสารกอภมแพโดยวธสะกด(skinpricktest,SPT)3เปนการทดสอบ
sensitizationชนดIgE-mediatedreactionตอสารกอภมแพในอากาศและสารกอภมแพในอาหาร
ซงผลการทดสอบอาจตองยนยนโดยการท�าallergenchallenge(ซงถอเปนgoldstandard)ขนกบ
ความจ�าเปนและความพรอมของผปวยหากไมสามารถท�าไดอาจเลอกใชการหลกเลยงหรองดอาหาร
นนไปกอน
AtopicMarch:fromChildrentoAdult:131
2.การทดสอบผวหนงตอสารกอภมแพโดยวธสมผส(Atopypatchtest,APT)3เปนการ
ทดสอบผวหนงในกรณทการอกเสบของผวหนงทไมไดเกดจากIgE-mediatedreactionหรอกรณท
ตรวจไมพบ specific IgE ในเลอดโดยท�าการทดสอบไดทงกบสารกอภมแพในอาหารและในอากาศ
อยางไรกดพบวาในกรณของการแพอาหารในผปวยโรคADการท�าAPTเพอชวยในการวนจฉยยงให
ผลทเชอถอไดไมดนก
3.การวดspecificIgEในเลอดในผปวยเดกโรคADทแพอาหารพบวาคาspecificIgE
ทสงตออาหารสามารถท�านายการเกดoralfoodchallengeทเปนบวกไดคอนขางดโดยเฉพาะกบ
นมววและไขไก
การรกษาโรค AD5
1. การรกษาพนฐานเบองตน (basic treatment) คอการใหการดแลผวหนงอยางเหมาะ
สม (skincare)และ เพมความชมชนใหกบผวหนงรวมกบการใชสารใหความชมชน (moisturizer)
ท�าไดโดย
1.1 การดแลรกษาผวหนงอยางเหมาะสม (optimal skin care) โดยการหลกเลยง
สงกระตนทเปนสาเหตเชนสารกอภมแพ หรอสารระคายเคองตางๆตอผวหนง นอกจากนควรหลกเลยง
การอาบน�ารอนเพอปองกนไมใหผวแหงมากเกนไปหากจ�าเปนตองตากแดดนานๆควรใชครมกนแดด
ทไมระคายผวรวมดวย
1.2 การใหความชมชนแกผวหนง (skin hydration) ท�าไดโดยการอาบน�า และใช
moisturizerหรอemollientชโลมผวทนทหลงอาบน�า เพอลดการระเหยของน�าจากผวหนงหรอ
เรยกวาวธ“soakandseal”6 และควรท�าอยางตอเนองถงแมไมมการอกเสบทผวหนงแลวกตาม
1.3 การขจดสงกระตน (management of trigger)โดยการซกประวตหาความสมพนธ
ระหวางสงกระตนกบการก�าเรบของโรคADรวมถงการตรวจรางกายและการตรวจทางหองปฏบตการ
เพอสบคนหาสงกระตนของโรคในกรณทเปนสารกอภมแพสามารถท�าไดโดยการหลกเลยงสงกระตน
นนๆ
ในกรณทมการตดเชอStaphylococcus aureus ทผวหนงรนแรง อาจจ�าเปนตองใชยา
ปฏชวนะชนดฉดหรอรบประทานอยางไรกดการเกดcolonizationกลบเปนซ�าจากเชอS.aureus
มกเกดขนอยางรวดเรวหลงใหการรกษาดวยยาปฏชวนะได7ดงนนจงควรหลกเลยงการใหยาปฏชวนะ
ระยะยาวเพอรกษาcolonizationจากเชอS.aureusส�าหรบยาปฏชวนะชนดทาทผวหนง(topical
antibiotic)สามารถพจารณาใชไดในกรณทการตดเชอทผวหนงจากเชอS.aureusไมรนแรงนาน
ประมาณ2สปดาหไมแนะน�าใหใชตอเนองระยะยาว
การตดเชอไวรสMolluscum contagiosum จะพบตมนนสเหมอนผวหนงและมรอยบม
ตรงกลาง(dome-shapedpapuleswithcentralumbilication)การรกษาขนกบต�าแหนงและ
จ�านวนของตมMolluscumทพบหากไมไดขนรอบๆตาหรอจ�านวนไมมากอาจหายเองไดแตถา
132:AtopicMarch:fromChildrentoAdult
เปนมากอาจใชวธขดออก (curettage), ใชความเยนจออกหรอใชยา topical antiviral drug เชน
Cidofovirกได8
1.4 การใหความรและความเขาใจเกยวกบโรค (education)มความส�าคญอยางยงตอ
การรกษาโรคเพราะนอกจากชวยใหผปวยรจกและเขาใจลกษณะของโรคดขนแลวยงท�าใหผปวยลด
ความเครยดและใหความรวมมอในการรกษาอยางตอเนอง
2. การรกษาดวยยาตานการอกเสบ (anti-inflammatory treatment) ผปวยอาจมการ
อกเสบของผนเปนชวงๆ ซงอาจจ�าเปนตองใชยากลมทมฤทธตานการอกเสบ ซงขนกบความรนแรง
ของการอกเสบของผนและระยะเวลาทเปนยาทใชมอยหลายชนดแตกลมทใชเปนหลกไดแก
2.1ยาตานการอกเสบชนดทา(topicalanti-inflammatorydrug)
2.1.1Corticosteroid ชนดทา (topical corticosteroid) เปนยาในกลมแรกๆ
ทใชในการรกษาโรคADโดยเฉพาะในชวงทมการก�าเรบ(acuteflare-up)3,8ท�าใหกระบวนการอกเสบ
และอาการคนลดลงยาในกลมนมใหเลอกใชตามความแรง(potency)ของยาโดยปกตควรเลอกใช
ความแรงทนอยทสดทสามารถลดการอกเสบของผนADไดในชวงทมผนADก�าเรบและก�าลงมการ
อกเสบของผวหนงควรเรมตนรกษาดวยชนดทมความแรงระดบกลางๆ(moderatepotency)เชน
0.02%Triamcinoloneacetonide เปนตนจนกวาการอกเสบของผวหนงจะดขน จงลดความแรง
ของยาลงมาเปนระดบต�าๆ(mildpotency)เชน1%Hydrocortisoneหรอ0.5%Prednisolone
เปนตนยกเวนผนบรเวณใบหนารกแรหรอขาหนบทควรใชยาทมความแรงระดบต�าๆเทานนสวนtopi-
calcorticosteroidทมความแรงสงๆ(potentหรอsuper-potent)อาจเกบไวใชเฉพาะผนผวหนง
อกเสบรนแรงทมอและเทาควรหลกเลยงการใชtopicalcorticosteroidโดยไมจ�าเปน8
ผลขางเคยงของ topicalcorticosteroid ทอาจพบไดแกอาการขางเคยงเฉพาะ
ทคอผวหนงบางลงผวหนงลาย(striae),telangiectasia,hypopigmentation,rosacea,ผนรอบ
ปาก (perioral dermatitis) สว ตอกระจก และตอหน สวนผลขางเคยงทางระบบอนๆ จากการ
ดดซมของsteroidเขาสรางกายซงพบนอยมาก9อยางไรกดควรใชเพยงชวงสนๆจนกวาอาการผน
ADจะดขนกใหหยดใชทนท
2.1.2Calcineurininhibitorชนดทา(topicalcalcineurininhibitor,TCI)เปนยา
ในกลมimmunomoderatorทไมใชcorticosteroidแตมฤทธตานการอกเสบ3และถกพจารณาให
ใชเปนยาทางเลอก(second-lineagent)ในการรกษาโรคADทดแทนtopicalcorticosteroidได3,9
โดยปจจบนยาTCI2ชนดทมการรบรองใหใชในการรกษาโรคADคอ0.03%tacrolimusointment
ใชส�าหรบการรกษาADรนแรงปานกลาง-มากในเดกทอายมากกวา2ปขนไปและ0.1%tacrolimus
ointmentใชส�าหรบการรกษาADรนแรงปานกลาง-มากในผใหญสวน1%Pimecrolimuscream
ใชส�าหรบเดกทอายมากกวา2ปขนไปทเปนADรนแรงนอย-ปานกลางเทานน3,8ซงยงคงแนะน�าใหใช
เปนชวงๆ(intermittenttreatment)ไมใชตอเนองระยะยาวเนองจากยงไมมขอมลความปลอดภย
จากการใชยาTCIทงสองชนดในระยะยาว
AtopicMarch:fromChildrentoAdult:133
อาการขางเคยงเฉพาะททอาจพบไดคออาการระคายเคองแสบรอนเลกนอยบรเวณ
ททายาซงเปนชวคราวเทานน3,9ขอดของTCIคอไมท�าใหเกดskinatrophyจงสามารถน�ามาใชได
กบผนADทใบหนารอบๆตาและปากหรอบรเวณขาหนบ3,8สวนการดดซมของยาtopicalTCIเขาส
รางกายนนนอยมากจงไมคอยพบอาการขางเคยงจากยา9อยางไรกดการใชTCIเปนชวงสนๆตาม
อาการหรอการใชเปนชวงๆเพอควบคมอาการอาจปลอดภยกวาการใชอยางตอเนองทกวนและยง
ไมแนะน�าใหใชในเดกอายต�ากวา2ป8,9
2.2 ยาตานการอกเสบทหวงผลทวรางกาย (Systemic anti-inflammatory drug)
มขอบงชในกรณทโรคเปนรนแรงมาก(severeAD)ทไมตอบสนองตอการรกษาดวย
ยาทา (first-linetopical therapy)และการดแลผวหนง (skincare)อยางเตมทแลวผปวยกลมน
อาจตองพจารณาใหนอนพกรกษาในโรงพยาบาลรวมดวยเพอเปนการแยกผปวยออกจากสงแวดลอม
ทผปวยอาศยอยซงอาจมสารกอภมแพเปนตวกระตน และยงสามารถใหความรเพมเตมเกยวกบโรค
และการรกษา รวมถงเพอใหแนใจวาผปวยใชยาและไดรบการรกษาอยางเตมทจนกวาอาการจะดขน
หากอาการยงไมดขนจงคอยพจารณาใชการรกษาในกลมsystemictreatmentยาทส�าคญไดแก
2.2.1 Corticosteroid ชนดรบประทาน เชน prednisolone อาจมประโยชน
ในผปวยบางรายทมอาการรนแรงมากและไมตอบสนองตอการรกษาแบบปกตโดยใชยาทา การใช
corticosteroidชนดรบประทานท�าใหอาการดขนไดอยางรวดเรวแตหลงหยดยาอาการของADก
จะกลบมาก�าเรบไดอยางรวดเรวเชนกน ดงนนจงแนะน�าใหใชในชวงสนๆ และเมออาการดขนไมควร
หยดยาทนทควรคอยๆลดขนาดยาลงชาๆรวมกบใชยาtopicalcorticosteroidเตมทขณะลดยา
รบประทานเพอปองกนการก�าเรบของผนAD3
2.2.2 Cyclosporine A (CyA)เปนcalcineurin-bindingmacrolideกลมเดยวกน
กบTCIออกฤทธยบยงcalcineurin-dependentpathwayอยางไรกดถงแมวาCyAจะท�าใหอาการ
ADดขนและหายไดแตหลงหยดยาCyAแลวมกมอาการก�าเรบตามมาไดบอยภายใน2-6สปดาหแต
มกไมรนแรงเทากบกอนรกษาดวยCyA10
อาการขางเคยงทพบไดจากการใชCyAทส�าคญคอผลขางเคยงทางไต(nephrotoxicity)
และความดนโลหตสงสวนอาการขางเคยงอนๆทอาจพบไดเชนไขมนในเลอดสง(hyperlipidemia),
ขนดก(hypertrichosis),เหงอกหนาตวขน(gingivalhyperplasia)และมผลจากยาอนทใชรวมกน
โดยเฉพาะยาทยบยงการท�างานของcytochromeP450ซงท�าใหเพมระดบของยาCyAได10
3. การรกษาแบบประคบประคองและการรกษาตามอาการ (Adjunctive therapy)
เปนการเสรมใหประสทธภาพการรกษาโรคADดขนไดแก
3.1 การรกษาดวย wet-wrap (wet-wrap treatment, WWT) คอการท�าwet
dressingโดยใชผากอซหรอเสอเปยกพนหรอสวมบรเวณทเปนผนแลวใชผาพนแผลหรอเสอแหงพน
หรอสวมทบอกชนหนง เพอชวยเพมความชมชนใหกบผวหนง (rehydration)ลดการสญเสยน�าลด
อาการคนและการอกเสบจากการท�าใหอณหภมทผวหนงลดลง (cooling)ชวยเพมการดดซมของยา
134:AtopicMarch:fromChildrentoAdult
ทาทผวหนงโดยเฉพาะtopicalcorticosteroidนอกจากนยงท�าหนาทเปนเกราะปองกนสงกระตน
จากภายนอก(barrier)เชนการเกาสารกอภมแพหรอแมแตเชอแบคทเรยและชวยสมานแผลท�าให
การอกเสบทผวหนงหายเรวขน11
3.2 ยาลดอาการคน (antipruritic drug) การให sedating anti-H1 antihistamine
เชนhydroxyzineหรอdiphenhydramineในตอนเยนหรอกลางคนอาจมประโยชนในการชวยให
นอนหลบโดยอาศยฤทธทท�าใหงวงนอนของsedatingantihistamineสวนnonsedatingantihis-
tamineมประโยชนคอนขางนอยในการรกษาอาการคนในโรคADยกเวนในกรณทมโรคภมแพอนๆ
รวมดวย3สวนdoxepinซงเปนยาในกลมtricyclicantidepressantทมคณสมบตเปนทงH1-และ
H2-receptorantagonistมฤทธท�าใหงวงนอน(sedative)คอนขางมากและออกฤทธยาวมกใชชวง
สนๆในกรณทเปนADรนแรงและมอาการคนมากชวงกลางคน9
โรคจมกอกเสบภมแพ (Allergic rhinitis)
โรคจมกอกเสบภมแพเปนโรคทมความผดปกตของระบบภมคมกนของรางกายชนดทมอาการ
แสดงทางจมกเกดจากการไดรบสารกอภมแพเขาไปท�าปฏกรยากบIgEชนดจ�าเพาะตอสารกอภมแพ
นน(IgE-mediatedtypeIhypersensitivityreaction)แลวเกดการอกเสบของเยอบจมกท�าให
มอาการคน จาม น�ามกไหล และคดจมก ตงแตเปนนอยจนถงเปนมาก ซงอาจหายไดเองหรอหลง
ไดรบการรกษา อาการดงกลาวอาจท�าใหคณภาพชวตของผปวยแยลงทงการนอน การท�างานหรอ
การเรยน12
คณะท�างานขององคการอนามยโลก[WorldHealthOrganization(WHO)]ไดเสนอการ
แบงชนดของโรคจมกอกเสบภมแพแบบใหมโดยแบงเปน2ชนด13(รปท1)ไดแก
1. Intermittentหมายถงผปวยมอาการเปนชวงๆโดยมอาการนอยกวา4วนตอสปดาห
หรอมอาการตดตอกนนอยกวา4สปดาห
2. Persistentหมายถงผปวยมอาการคงทโดยมอาการมากกวา4วนตอสปดาหและม
อาการตดตอกนนานกวา4สปดาห
เนองจากยงไมมobjectiveparametersทสมพนธกบอาการของผปวยโรคนชดเจนWHO
จงไดเสนอใหใชอาการทางคลนกทมผลตอคณภาพชวตของผปวย แบงความรนแรงของโรคออกเปน
2ระดบคออาการนอย(mild)และอาการปานกลางถงมาก(moderatetosevere)
AtopicMarch:fromChildrentoAdult:135
รปท 1. การแบงชนดของโรคจมกอกเสบภมแพ
การแบงชนดและความรนแรงของโรคจมกอกเสบภมแพดงกลาวนใชเปนแนวทางในการเลอก
การรกษาตามค�าแนะน�าซงจะไดกลาวถงตอไป
อบตการณ
อบตการณของโรคจมกอกเสบภมแพพบไดประมาณรอยละ10–25ของจ�านวนประชากรทว
โลก14ความชกของโรคนมแนวโนมสงขนเรอยๆจากขอมลในเดกไทยซงท�าการส�ารวจโดยแบบสอบถาม
ทพฒนาขนใชทวโลก[InternationalStudyofAsthmaandAllergiesinChildhood(ISAAC)
questionnaires]ในปพ.ศ.2538และปพ.ศ.2544พบวาความชกของโรคจมกอกเสบภมแพในเดก
อาย6-7ปในกรงเทพฯเพมขนจากรอยละ32.6เปนรอยละ43.2และในเดกอาย13-14ปเพมขน
จากรอยละ43.4เปนรอยละ57.415เชอวาการทมปรมาณของสารกอภมแพมลพษและสารระคาย
เคองในอากาศมากขนและประชากรสมผสกบสารเหลานมากขนท�าใหพบผปวยเพมขนพบโรคจมก
อกเสบภมแพ ในเดกชายบอยกวาเดกหญง แตในผใหญจะพบโรคนในผหญงไดบอยกวาผชาย โรคน
มกจะเรมแสดงอาการในวยเรยนหรอวยรน
สาเหต
โรคจมกอกเสบภมแพ เปนโรคทเกดจากหลายสาเหต (multifactorialdisease) พอแบง
สาเหตหลกได3ประการคอ
1. Predisposing factor ปจจยทเปนสาเหตหลกไดแกเรองของพนธกรรม (heredity)
โดยผปวยทเปนโรคภมแพ(atopicdiseases)มความผดปกตของimmuneresponsegeneซง
136:AtopicMarch:fromChildrentoAdult
ท�าหนาทควบคมการสรางภมคมกนของรางกายและgeneทผดปกตนสามารถถายทอดไปยงลกและ
หลานได16
2. Primary or specific factorปจจยทเปนสาเหตโดยตรงไดแกสงทผปวยแพหรอสาร
กอภมแพ(antigen,allergen)ชนดทท�าใหเกดอาการไดบอยคอสารทอยในอากาศ(aeroallergen)
และเขาสรางกายโดยการหายใจ(inhalant)เชนฝนบาน(housedust),ตวไรในฝนบาน(house-
dustmite),เกสรพช(pollen),ชนสวนหรอสงขบถายของแมลงทอาศยอยในบานเชนแมลงสาบ,
ยง,แมลงวน,มดสารกอภมแพทส�าคญทสดในฝนคอตวไรฝนซงสารกอภมแพนนมอยทงในตวไรและ
ในสงขบถายของมน
3. Secondary or precipitating factorsไดแกเหตเสรมทท�าใหอาการแสดงออกมาหรอ
มอาการมากขนไดเชนโรคตดเชอสารระคายเคองตางๆ(directirritants)เชนกลนฉนควนตางๆ
ฝนละอองทกประเภทphysicalfactorsเชนการออกก�าลงกายการเปลยนแปลงอยางรวดเรวของ
อณหภม psychic factor เชน เครยด วตกกงวลความผดปกตทางกายวภาคในจมก เชน ผนงกน
ชองจมกคด(deviatednasalseptum)septalspurเปนตน
พยาธสรรวทยาของโรคจมกอกเสบภมแพ
รปท 2. แผนภมแสดงพยาธสรรวทยาของการอกเสบจากภมแพ17
AtopicMarch:fromChildrentoAdult:137
การอกเสบจากภมแพประกอบดวย sensitization phase (รปท 2) ซงมการสราง IgE
หลงจากสมผสกบสารกอภมแพ และ clinical phase ท�าใหมอาการตางๆ ระหวางสมผสกบสาร
กอภมแพนนชวงนยงแบงออกเปนearly-phaseresponseซงเกยวของกบdegranulationของ
mastcellและlate-phaseresponseซงเกยวของกบการเพมขนของinflammatorycellsในเยอ
บจมกและมการหลงcytokinesมากขนcytokinesและmediatorsเหลานท�าใหเกดexpression
ของadhesionmoleculesและการสรางchemoattractantsเพอดงดดเซลลตางๆเขามาในเยอบ
จมกเกดlate-phaseresponseและมการสรางinflammatorymediatorsมากขนและไปเพม
การตอบสนองของendorganท�าใหเยอบจมกไว (hyperresponsiveness)ตอสารกอภมแพมาก
เปนพเศษทเรยกวาprimingeffectนอกจากนนผปวยยงมความไวตอสารอนๆทไมใชสารกอภมแพ
(non-specifichyperresponsiveness)ดวยเชนอากาศเยน,histamine,methacholineซงผล
ของกระบวนการดงกลาวอาจหายเองไดหรอท�าใหเกดภาวะแทรกซอนตามมาได17
ลกษณะทางคลนก
อาการ
เมอผปวยสมผสสารกอภมแพเชน ฝนบาน ผปวยจะมอาการคนจมก อาจมอาการจามตดๆ
กนหลายครงมน�ามกใสๆและอาการคดจมกโดยผปวยมกจะมอาการดงกลาวอยางนอย2อาการ
และเปนมากกวา 1 ชวโมงแทบทกวน18 หลงจากนนจะหายไดเอง โดยอาจมอาการคนทตา คอ ห
หรอเพดานปากดวนอกจากนผปวยอาจมอาการอนๆ รวมดวย เชนอาการปวดศรษะ เสยงเปลยน
(hyponasality)จมกไมไดกลน(anosmia)น�ามกไหลลงคอ(postnasaldrip)ซงจะใสตางจากใน
โรคไซนสอกเสบเรอรงซงจะขนมสเหลองหรอเขยว อาจมอาการหออ หรอมเสยงดงในห จากรเปด
ของeustachiantubeบวมอาการคลายกบมกอนหรอมอะไรตดๆในคอ(senseoflumpinthe
throat)หรออาจมอาการเจบคอเรอรงจากการทมpostnasaldripและการทหายใจทางปากเปน
ประจ�าเนองจากคดจมกและอาจมอาการนอนกรนและความผดปกตของการหายใจขณะนอนหลบได
อาการแสดง
ผปวยทมอาการตงแตอายยงนอยและเปนอยนานท�าใหตองหายใจทางปากเสมออาจท�าให
การเจรญเตบโตของกระดกใบหนาและฟนผดปกต ทเรยกวา long-face syndrome คอใบหนา
สวนลางจะยาวกวาปกต เนองจากตองอาปากหายใจตลอดเวลา เพดานปากจะแคบและโคงสง
(Gothic arch) เวลายมจะมองเหนสวนของเหงอกทอยเหนอฟนบนไดมากเรยกวา gummy smile
อาจมความผดปกตในการสบฟนรวมดวย(ในสมยกอนมกพบรวมกบการทมตอมadenoidโตจงมก
เรยกวา“adenoidfacies”)ในเดกทมอาการคนจมกเดกมกจะยกมอขนขยหรอเสยทปลายจมก
บอยๆลกษณะเชนนเรยกวา“allergicsalute”การท�าเชนนนานๆอาจท�าใหเกดรอยยนทสนจมก
เรยกวา “allergic nasal line/crease” รายทมอาการคดจมกอยนานๆ อาจท�าใหมการคงของ
138:AtopicMarch:fromChildrentoAdult
venousbloodบรเวณใตขอบตาลางไดเรยกวา“allergicshiners”
ขณะทผปวยก�าลงมอาการถาตรวจจมกโดยวธ anterior rhinoscopyจะพบวาเยอบจมก
โดยเฉพาะ inferior turbinate จะบวม อาจมสซด (pale) หรอสมวงคล�า (bluish) มน�ามกใสๆ
จ�านวนมากเยอบจมกอาจมpolypoidchangeหรอมรดสดวงจมกรวมดวยได
การตรวจโดย posterior rhinoscopy อาจพบวาปลายดานหลงของ inferior turbinate
บวมโต เหนเปนกอนขรขระคลายนอยหนาอยบรเวณ choana (mulberry turbinate) เยอบใน
nasopharynxหรอรอบรเปดของeustachiantubeอาจบวมซดและมน�ามกใสๆนอกจากนนอาจ
พบadenoidhyperplasiaได
การตรวจoropharynxอาจพบผนงคอเปนตมนนแดงกระจายอยทวไปทเรยกวาcobble-
stoneorgranularpharynxซงเกดจากการระคายเคองเรอรงของผนงคอจากpostnasaldripหรอ
จากการหายใจทางปากการตรวจหอาจพบแกวหขนมการยบตวของแกวห(retraction)หรอน�าขง
ในหชนกลางจากeustachiantubedysfunction
การวนจฉยโรค
มจดประสงคเพอยนยนการวนจฉยโรค รวมทงวนจฉยโรคอน ทเกดรวมกบโรคจมกอกเสบ
ภมแพและผลแทรกซอนทอาจจะเกดขนจากโรคนเพอทจะใหการรกษาไปดวยพรอมกน19(รปท3)
เนองจากมกพบโรคหดในผปวยโรคจมกอกเสบภมแพไดบอย13จงควรซกถามอาการเกยวกบโรคนดวย
และควรฟงปอดดวยทกครง
รปท 3. แผนภมแนวทางการตรวจวนจฉยโรคจมกอกเสบภมแพ19
AtopicMarch:fromChildrentoAdult:139
1. ประวต โดยอาศยลกษณะเฉพาะของอาการเมอสมผสกบสารกอภมแพ และควรถาม
ถงโรคภมแพอนๆ(atopicdisease)และอาการของโรคเหลานนทผปวยอาจเปนดวยเชนโรคหด
โรคตาอกเสบภมแพโรคผวหนงอกเสบภมแพนอกจากนควรถามเรองอาชพสตวเลยงและสงแวดลอม
ของผปวยทงทบานและทท�างานรวมทงสารทผปวยคดวาตนแพประวตครอบครวกมสวนชวยในการ
วนจฉยโรคโดยผปวยโรคจมกอกเสบภมแพอาจมพอแมหรอญาตพนองเปนโรคในกลมatopyได
2. การตรวจรางกาย ถาตรวจขณะทมอาการกอาจพบอาการแสดงอยางทกลาวไวขางตน
ถาตรวจขณะทไมมอาการหรอผปวยกนยาระงบอาการของโรคอยกอาจไมพบสงผดปกตใดๆ
3. การตรวจพเศษ จะชวยยนยนการวนจฉยโรค ในรายทมประวต และการตรวจรางกาย
เขาไดกบโรคจมกอกเสบภมแพ และจะชวยในการวนจฉย ในรายทมประวตและการตรวจรางกายไม
ชดเจนการตรวจพเศษเหลานไดแก
3.1 การตรวจหาจ�านวน eosinophil ใน peripheral blood smearโดยการเจาะ
completebloodcountถาพบวาeosinophilsสงมากกวารอยละ10จะชวยสนบสนนแตถาไม
สงไมไดบอกวาผปวยไมเปนโรคน
3.2 การตรวจหาจ�านวน eosinophil ในน�ามก โดยน�าน�ามกผปวยมาปายบนแผน
slideแลวยอมดวยWright’sstainถาพบวามากกวารอยละ30ของleukocytesทตรวจพบเปน
eosinophilกนาจะเปนปฏกรยาภมแพและจะชวยสนบสนนและเชนเดยวกนถาไมพบeosinophil
หรอพบนอยกวารอยละ30กไมไดบอกวาผปวยไมเปนโรคน
3.3 การตรวจหา basophil และ/หรอ mast cell โดยการท�าnasalscrapingคอ
การขดชนผวของเยอบจมกบรเวณตรงกลางของ inferior turbinate มาแผใหบางบน slide
แลวยอมดวยHansel’sstainหรอWright’sstainในผปวยโรคจมกอกเสบภมแพจะพบbasophil
และmastcellมากกวาคนปกต
3.4 การหา IgE ทผวหนง โดยการทดสอบภมแพทางผวหนง(allergyskintest)ซง
จะชวยใหขอมลเกยวกบสงทผปวยแพท�าใหผปวยหลกเลยงไดถกตองและใหขอมลในกรณทตองรกษา
ผปวยดวยวคซน (allergen immunotherapy) การตรวจวธนเปนวธทมความไวและความจ�าเพาะ
สงสดในการตรวจวนจฉยโรคจมกอกเสบภมแพม2วธคอ
- Skin prick testใชน�ายาสกดจากสารกอภมแพหยดลงบนผวหนงทแขนแลวใช
เขมสะกดตรงกลางหยดน�ายา เพอเปดผวหนงชนบนออกถาผปวยม IgE
ทจ�าเพาะตอสารกอภมแพนนกจะเกดปฏกรยาallergic inflammationขน
โดยเกดรอยนน (wheal) และ ผนแดง (flare) สามารถอานผลไดในเวลา
20นาทหลงการทดสอบ
- Intradermal testใชน�ายาสกดจากสารกอภมแพจ�านวน0.02ม.ล.ฉดเขาในชน
ผวหนงใหเกดรอยนนทมเสนผานศนยกลางประมาณ5ม.ม.สามารถอานผลได
ในเวลา20นาทหลงฉดโดยวดขนาดของรอยนนทขยายใหญขน
140:AtopicMarch:fromChildrentoAdult
สารกอภมแพทน�ามาทดสอบมกเปนสารกอภมแพทพบไดบอย เชนฝนบานตว
ไรในฝนแมลงตางๆทอาศยในบานเชนแมลงสาบและจะมpositive(histamine)และnegative
control(carriersubstance)รวมในการทดสอบดวยเพอใหแนใจวาผปวยไมไดแพสารทใชละลาย
สารกอภมแพทน�ามาทดสอบและผวหนงตอบสนองไดดตอhistamineโดยทวไปจะทดสอบโดยวธ
skinpricktestกอนโดยถอวาเปนscreeningtestถาskinpricktestใหผลลบจงทดสอบโดยวธ
intradermaltestตอไปถาskinpricktestใหผลบวกชดเจนไมจ�าเปนตองท�าการทดสอบโดย
วธintradermaltestอกเพอลดอตราเสยงตอการเกดsystemicreactionการทดสอบโดยตรวจ
หา IgE ทผวหนงน ควรมเครองมอเตรยมพรอมส�าหรบ resuscitation ดวยเสมอ เผอในกรณเกด
anaphylacticreaction
3.5 การหาปรมาณ IgE ในเลอด ซงหาไดทง total IgE ซงคอระดบของ IgE รวม
ทงหมดไมจ�าเพาะตอสารกอภมแพชนดใดชนดหนงหาไดโดยวธPaperRadio–Immunosorbent
Test(PRIST)และspecificIgEซงคอระดบIgEทจ�าเพาะตอสารกอภมแพแตละชนดซงหาโดยวธ
radioallergosorbenttest(RAST)การหาtotalIgEไมชวยมากนกในการวนจฉยโรคสวนการหา
specificIgEเปนทนยมในตางประเทศเนองจากไมเสยงตอsystemicreactionผปวยไมจ�าเปนตอง
งดยา,ไมตองใชเวลาของผปวยนานในการทดสอบไมเหมอนการท�าskintestท�าใหสะดวกเพยงแค
เจาะเลอด1ครงหาสารทผปวยแพไดหลายชนดแตในประเทศไทยไมนยมใชเนองจากคาใชจายสง
จงควรพจารณาท�าเฉพาะรายทไมสามารถท�าการทดสอบภมแพทางผวหนงได
3.6 การหา allergen–specific IgE ทเยอบจมกโดยการท�า nasal provocation
test โดยน�าสารทสงสยวาเปนสารกอภมแพ ใสเขาไปในเยอบจมก แลวดปฏกรยาของเยอบจมก
และอาการของผปวย ซงมกจะใชในการท�าวจยมากกวา อยางไรกตามอาจมประโยชนในการวนจฉย
occupationalrhinitis
3.7 X-ray sinusเพอดวาผปวยโรคจมกอกเสบภมแพมโรคไซนสอกเสบรวมดวยหรอ
ไมควรพจารณาท�าเฉพาะรายทสงสยวาอาจมไซนสอกเสบรวมดวยและมปญหาในการวนจฉย
3.8 Nasal endoscopyเพอดรายละเอยดในชองจมกใหชดเจนมากขนในรายทรกษา
แลวไมดขนหรอสงสยวาจะมภาวะแทรกซอนหรอโรคอนรวมดวยเชนผนงกนชองจมกคดรดสดวง
จมกไซนสอกเสบเนองอกของจมกและไซนสความผดปกตทางกายวภาคอนๆทท�าใหผปวยมอาการ
ทางจมก
AtopicMarch:fromChildrentoAdult:141
การรกษา
การรกษาโรคจมกอกเสบภมแพควรเรมตงแตอธบายโรคนใหผปวยและคนในครอบครวผปวย
เขาใจและแนะน�าใหผปวยดแลตนเองใหเหมาะสมเชนพยายามรกษาสขภาพรางกายใหแขงแรงอย
เสมอโดยออกก�าลงกายสม�าเสมอรบประทานอาหารทมประโยชนใหครบ5หมนอนหลบพกผอนให
เพยงพอและรกษาสขภาพจตใหสดชนแจมใสเพราะถามอาการเครยดกงวลอาจท�าใหอาการของ
โรคเปนมากขน
ถาผปวยมอาการของโรคหด หรอโรคทางเดนหายใจสวนลางกควรใหการรกษารวมดวย
หลกการรกษามอย4ขนตอนไดแก
1. การก�าจดหลกเลยงสารกอภมแพและสารระคาย/การควบคมสงแวดลอม (allergen
avoidance and environmental control)
เปนการรกษาทส�าคญทสดโดยหลกเลยงสงทแพหรอก�าจดหรอลดปรมาณของสารกอ
ภมแพทมอยในสงแวดลอมรอบตวใหเหลอนอยทสด โดยเฉพาะในหองนอนซงผปวยตองใชเวลาอย
ในหองน6–8ชวโมงตอวนโดยดดฝนท�าความสะอาดอยางสม�าเสมอรวมทงท�าความสะอาดเครองปรบ
อากาศในหองนอนดวยน�าทนอนและหมอนมาตากแดดทกสปดาหและซกท�าความสะอาดผาปทนอน
ปลอกหมอนผาหมและผาคลมเตยงอยางนอยเดอนละ2ครงในรายทแพขนสตวกไมควรเลยงสตว
นนหรออยางนอยไมควรน�าสตวนนเขาไปในหองนอนนอกจากนนควรหลกเลยงสารระคายเคองหรอ
ปจจยชกน�าตางๆทจะท�าใหอาการของโรคมากขนดวยเชนการอดนอนการดมเหลาสบบหรการ
สมผสฝนควนกลนฉนอากาศเยนหรอรอนจดเกนไปจงตองแนะน�าใหผปวยสงเกตวาสารหรอภาวะ
แวดลอมอะไรทท�าใหอาการเปนมากขนเพอทจะไดหลกเลยงอยางไรกตามบางครงการหลกเลยงเปน
สงทปฏบตไดยากในชวตประจ�าวน
2. การใชยาบรรเทาอาการ (pharmacological treatment) ขนอยกบชนด และความ
รนแรงของโรค20 (รปท 4)
142:AtopicMarch:fromChildrentoAdult
รปท 4. แผนภมแนวทางการรกษาโรคจมกอกเสบภมแพดวยยา20
- ยาตานฮสทามน (antihistamine) ยาจะไปขดขวางการท�างานของฮสทามนทตวรบ
ฮสทามนชนดH1-receptorโดยกลไกneutralantagonistหรอinverseagonistซงจะไดผลดกตอ
เมอใหยากอนทจะสมผสกบสารกอภมแพยาตานฮสทามนบางชนดมฤทธตานการอกเสบ(anti-allergic
หรอanti-inflammatoryeffect)ดวยยาตานฮสทามนใชไดผลดในผปวยโรคจมกอกเสบภมแพโดย
ชวยบรรเทาอาการทเกดจากฮสทามน เชน คนจมก จาม น�ามกไหล คนและเคองตา แตไดผลนอย
กบอาการคดจมกยาตานฮสทามนรนท1มผลขางเคยงเชนอาการงวงนอนอาการปากแหงคอแหง
AtopicMarch:fromChildrentoAdult:143
fatigueและirritabilityโดยเฉพาะในเดกเลกและมเสมหะและน�ามกขนเหนยว(anticholinergic
effect)มากกวายาตานฮสทามนรนท2จงแนะน�าใหใชรนท2มากกวาและเมอเปรยบเทยบยาตาน
ฮสทามนรนท1กบรนท2พบวาประสทธภาพไมตางกน
ขอบงชในการใชยาตานฮสทามนคอผปวยโรคจมกอกเสบภมแพทมอาการคนจมกจามน�ามก
ไหลซงมอาการเปนชวงๆ (intermittentallergic rhinitis)หรอมอาการไมมากถาผปวยมอาการ
คงท(persistentallergicrhinitis)หรอมอาการมาก(moderatetosevere)มกใหยาตานฮสทา
มนรวมกบยาชนดอนๆหลกในการใชยาตานฮสทามนคอใชระงบหรอบรรเทาอาการเทานน
ปจจบนยงมยาตานฮสทามนชนดพนจมก ซงมประสทธภาพดในการบรรเทาอาการคนจมก
จามคดจมกน�ามกไหลผลขางเคยงคออาจท�าใหงวงไดยาตานฮสทามนชนดหยอดตามประสทธภาพ
ดเชนกนในการบรรเทาอาการคนตาเคองตาแสบตาน�าตาไหลขอดของยาตานฮสทามนชนดพนจมก
และชนดหยอดตาคอสามารถออกฤทธบรรเทาอาการทางจมกและตาไดเรว(ภายใน30นาท)แตใน
ปจจบนไมมยาตานฮสทามนพนจมกจ�าหนายในประเทศไทย
นอกจากนนปจจบนยงมยาตานฮสทามนผสมกบยาหดหลอดเลอด(H1-antihistamines+
decongestants) ดวยจดประสงคของการผสมยาทง 2ชนดเขาดวยกนคอชวยบรรเทาอาการคด
จมกของผปวยโรคจมกอกเสบภมแพไดเพมขนซงยาตานฮสทามนมฤทธดงกลาวนอย ถายาตานฮส
ทามนเปนชนดทท�าใหงวงยาหดหลอดเลอดทผสมกนอาจชวยลดอาการงวงไดยาผสมชนดนสามารถ
ใหไดถาผปวยโรคจมกอกเสบภมแพมอาการคนจมกจามน�ามกไหลรวมกบอาการคดจมกขอดคอ
ไมตองสงยาใหผปวยถง2ชนด(คอยาตานฮสทามนและยาหดหลอดเลอด)ซงจะเพมความรวมมอ
(compliance)ของผปวยในการกน ยาตานฮสทามนผสมกบยาหดหลอดเลอดทเปน fixed-dose
combinationไมแนะน�าใหใชตอเนองเปนประจ�าเนองจากอาจมผลทไมพงประสงคของยาหดหลอด
เลอดได
- ยาหดหลอดเลอด (decongestant) ใชเพอลดอาการคดจมกเปนหลก มทงชนด
พน/หยอดจมกและชนดกนโดยยาจะไปกระตนa-adrenergicreceptorในจมกท�าใหหลอดเลอด
หดตว และเนอเยอในจมกยบบวมยาชนดพน/หยอดจมกออกฤทธไดเรวกวาชนดกนคอออกฤทธได
ภายใน5-10นาทหลงพน/หยอดยาขอเสยทพบในชนดพน/หยอดจมกคอการใชตอเนองนานเกน5
วนอาจท�าใหเกดอาการกลบมาคดแนนจมกมากขนหลงหยดยา(reboundcongestion)หรอทเรยก
วาrhinitismedicamentosaตามมาไดนอกจากนนอาจท�าใหระคายเคองจมกและท�าใหมน�ามกเพม
ขนไดแตสามารถใหยาชนดพน/หยอดจมกไดเปนระยะเวลาสนๆในผปวยทมอาการคดจมกมากยา
ชนดกนออกฤทธภายใน30นาทหลงกนไมท�าใหเกดrhinitismedicamentosaแตฤทธลดอาการ
คดจมกจะนอยกวาชนดพน/หยอดจมกควรใชยาหดหลอดเลอดชนดกนอยางระมดระวงเนองจากอาจ
ท�าใหเกดsystemicsideeffectไดคอกระสบกระสายหวใจเตนเรวผดปกต เวยนศรษะปวดหว
มอสน นอนไมหลบ นอกจากนควรหลกเลยงการใชยาหดหลอดเลอดชนดรบประทานในผปวยทเปน
144:AtopicMarch:fromChildrentoAdult
ตอหนตอมลกหมากโตไทรอยดเปนพษความดนโลหตสงโรคหวใจและหลอดเลอดหญงตงครรภผ
ปวยมปญหาทางจตผปวยทก�าลงกนยาmonoamineoxidaseinhibitorsและผปวยทมอายนอย
กวา1ปหรอมากกวา60ป
- ยาสเตยรอยด (corticosteroids)สามารถใหไดทงชนดพนจมก(nasalcorticos-
teroids)และชนดรบประทาน(oralcorticosteroids)ยาสเตยรอยดพนจมกเปนยาทมประสทธภาพ
สงในการรกษาโรคจมกอกเสบภมแพโดยสามารถลดอาการทางจมกไดทกอาการไดแกอาการคนจมก
จามน�ามกไหลคดแนนจมกและลดอาการทางตาไดดวยนอกจากนนสามารถใชเพอปองกนอาการ
ดงกลาวไดดวยยาสเตยรอยดพนจมกใหผลในการลดอาการทางจมกไดดกวายาตานฮสทามนทงชนด
กนและชนดพนจมกดกวายาพนจมกcromoglycateดกวายาantileukotrienesและดกวาการให
ยาตานฮสทามนรวมกบantileukotrienesจงแนะน�าใหใชยาสเตยรอยดพนจมกเปนล�าดบแรกใน
ผปวยโรคจมกอกเสบภมแพชนดทมอาการคงทและมอาการปานกลางถงรนแรงหรอมอาการคดจมก
เดน ในรายทผปวยไมตองการพนยาหรอมผลขางเคยงจากยาสเตยรอยดพนจมกอาจพจารณาใหยา
ตานฮสทามนหรอantileukotrienesหรอใหยาทง2ชนดรวมกน
เนองจากยาสเตยรอยดพนจมกออกฤทธลดการอกเสบจากภมแพโดยมผลตอการ
สงเคราะหโปรตนของเซลล ดงนนยาจะเรมออกฤทธชาประมาณ 7-8 ชม. และยาจะมประสทธผล
เตมทหลงจากใชยาอยางสม�าเสมอนาน1-2สปดาหอยางไรกดในผปวยบางรายยาอาจเรมออกฤทธ
เรวกวาน คอภายใน 2 ชม. หลงพนยา ท�าใหการใชยาเฉพาะเวลามอาการกยงใหผลการรกษาทด
ในผปวยบางรายแตประสทธภาพอาจไมดเทาการใชยาอยางสม�าเสมอการใชยาสเตยรอยดพนจมก
เฉพาะเวลามอาการอาจไดผลการรกษาดกวาการใหยาตานฮสทามนชนดรบประทานเฉพาะเวลา
มอาการ การศกษาสวนใหญพบวาการใหยาตานฮสทามนชนดกนรวมกบยาสเตยรอยดพนจมก
อาจท�าใหผลการรกษาดขนเรวกวาการใหยาสเตยรอยดพนจมกอยางเดยวแตผลการรกษาไมตางกน
ในระยะยาว ยาสเตยรอยดพนจมกจะออกฤทธเฉพาะทสง โดยมความเขมขนของยาสงท receptor
ในเยอบจมกและมการดดซมเขาสกระแสเลอดต�ามากและมfirstpasthepatic inactivationสง
จงมsystemicbioavailabilityต�าและมโอกาสเกดผลตอhypothalamic-pituitary-adrenalaxis
นอยการใชยาสเตยรอยดพนจมกโดยทวไปในขนาดแนะน�าไมพบsystemicsideeffectชดเจนและ
มความปลอดภยสง
ยาสเตยรอยดพนจมกอาจเกดผลขางเคยงเฉพาะทไดเชนจามแสบรอนเกดสะเกด(crust)
ในโพรงจมกจมกแหงระคายเยอบจมกหลงพนยาหรอท�าใหเกดเลอดก�าเดาไหลไดแตไมเกดเยอบจมก
ฝอหลงใชยาเปนระยะเวลานานหลายปการใหยาสเตยรอยดพนจมกควรประเมนผลการรกษาท2-4
สปดาหหลงรกษา ถาการรกษาไดผลดควรลดขนาดยาลงและใหยาตออก 1 เดอน แตกรณโรคจมก
อกเสบภมแพชนดคงทและมอาการปานกลางถงรนแรงควรรกษาตอเนองนานกวา1เดอน
AtopicMarch:fromChildrentoAdult:145
ส�าหรบการใชยาสเตยรอยดชนดกนมขอบงชในการใชรกษาโรคจมกอกเสบภมแพคอ
1. ในรายทมอาการคดจมกมากซงท�าใหการใชยาสเตยรอยดพนจมกไดผลไมดเนองจาก
ยาไมสามารถเขาไปในจมกไดทวถงหรอมอาการรนแรงและไมตอบสนองตอยาอน
2.ในรายทมภาวะจมกไมไดกลน(anosmia)รวมดวย
3.ในรายทมรดสดวงจมกเลกๆรวมดวยและใหยาสเตยรอยดชนดกนเพอท�าmedical
polypectomy
4.ในรายทมrhinitismedicamentosaรวมดวยเนองจากการใชยาหดหลอดเลอดชนด
พน/หยอดจมกนานเกนไป
โดยอาจใหprednisoloneขนาด20-40มก./วนระยะสนไมควรนานเกน2สปดาห
เพราะจะท�าใหเกดผลขางเคยงทรนแรงไดยาสเตยรอยดชนดกนมขอดเหนอยาสเตยรอยดพนจมกคอ
มผลตอทกสวนของจมกและโพรงอากาศขางจมก โดยทวไปไมแนะน�าใหใชยาสเตยรอยดชนดฉดเขา
เทอรบเนตหรอฉดเขากลาม
- Topical anticholinergic drugเชนipratropiumbromideใชลดอาการน�ามก
ไหลเปนหลกไมมผลตออาการจามหรอคดจมกไมนยมใชเปนยาอนดบแรกโดยมกใชเปนยาทางเลอก
ในผปวยโรคจมกอกเสบภมแพทมอาการน�ามกไหลเรอรงทใชยาสเตยรอยดพนจมกและยาตานฮสทามน
แลวอาการน�ามกไหลไมดขนหรอในรายทอาการส�าคญของผปวยคอน�ามกไหลการใชยาพนนตอเนอง
เปนเวลานานอาจท�าใหเกดอาการจมกแหงเลอดก�าเดาไหลอาการปสสาวะคง(urinaryretention)
ตอหน(glaucoma)ไดแตพบไดนอยปจจบนไมมตวแทนจ�าหนายในประเทศไทย
- Antileukotrienes cysteinyl leukotrienes เปน potent inflammatory
mediator ทหลงจากmast cell และ basophil ในปฏกรยาภมแพ ยาmontelukast เปนยา
ในกลม leukotriene receptor antagonist ทออกฤทธขดขวางการจบระหวาง cysteinyl
leukotrienes กบ receptor ไดรบการรบรองใหใชในการรกษาโรคหด และในการรกษาโรคจมก
อกเสบภมแพ เมอใชmontelukast อยางเดยวมฤทธเทาเทยมกบ ยาตานฮสทามนรนท 2 ถาใช
ยานรวมกบยาตานฮสทามนจะไดผลมากขนกวาการใชยานอยางเดยว ยานมฤทธนอยกวาการรกษา
ดวยยาสเตยรอยดพนจมก ส�าหรบอาการคดจมกพบวาmontelukast ไดผลลดอาการไดเทาเทยม
กบยา pseudoephedrine ดงนนmontelukast จงชวยลดอาการคดจมกเปนหลก อาจให
montelukastเสรมในกรณใหยาชนดอนๆชวยบรรเทาอาการคดจมกแลวแตอาการไมดขนเนองจาก
montelukastไดผลดทงในโรคของทางเดนหายใจสวนบนและสวนลางจงเปนยาทใชไดผลดในผปวย
ทเปนโรคหดรวมกบโรคจมกอกเสบภมแพ
- Anti-IgE เปนการใชhumanizedmonoclonalantibodiesตอ IgE โดยสราง
antibodyตอสวนส�าคญของfreeIgE(หรอIgEในระบบไหลเวยนของเลอด)ทใชจบกบreceptor
ทmastcellหรอbasophilท�าใหปรมาณIgEทอยบนเซลลดงกลาวนลดลงท�าใหปฏกรยาภมแพ
และอาการของผปวยโรคจมกอกเสบภมแพนอยลงเนองจากยามราคาสงจงแนะน�าใหใชการรกษาดวย
วธอนกอนขอบงชในการใชanti-IgEคอผปวยโรคจมกอกเสบภมแพทมโรคหดทมอาการปานกลางถง
146:AtopicMarch:fromChildrentoAdult
รนแรงและไมสามารถควบคมอาการของโรคหดไดดวยยาสเตยรอยดชนดสดถาผปวยเปนโรคจมก
อกเสบภมแพอยางเดยวไมแนะน�าใหใชanti-IgEผลขางเคยงทพบบอยทสดคอskinrash(urticaria)
และอาจมheadache,upperrespiratorytractinfection,sinusitis,nasopharyngitisไดบาง
3. การรกษาดวยวคซน (allergen immunotherapy)
เปนการรกษาโดยเพมปรมาณของวคซนทไดจากสารกอภมแพทละนอยใหแกผปวยเพอ
ลดอาการทเกดจากสารกอภมแพนน การรกษาดวยวคซนเปนวธเดยวเทานนทสามารถปรบเปลยน
การด�าเนนของโรคไดซงม2วธคอฉดเขาใตผวหนงและใหเฉพาะทเชนการอมใตลนและกลน
ขอบงชในการพจารณาใหการรกษาโดยวธนคอ
1. ผปวยแพสารกอภมแพทไมสามารถจะหลกเลยงได (unavoidable antigen) และ
มอาการทางคลนกทเกยวของกบการสมผสสารกอภมแพนนหรอมหลกฐานวาม specific IgEชนด
จ�าเพาะตอสารกอภมแพนน
2. ผปวยมอาการมากโดยมอาการตลอดป และเปนมานานไมต�ากวา 1 – 2 ป หรอม
อาการของโรคหดรวมดวย
3. ไมสามารถควบคมอาการไดดวยยา และการหลกเลยงสารกอภมแพหรอไมสามารถ
ทนอาการขางเคยงของยาเหลานนไดหรอกลวการใชยาหรอไมตองการรกษาดวยยา
4. ตองการปองกนการเกดภาวะภมแพตอสารกอภมแพชนดอนเพมขนและ/หรอปองกน
การเกดโรคหด
การรกษาดวยวคซนแนะน�าใหใชวธฉดใตผวหนงเปนอนดบแรกสวนการใหวคซนเฉพาะทอาจพจารณา
ใหเฉพาะรายทมผลขางเคยงจากการใหวคซนชนดฉดหรอผปวยปฏเสธการฉดยา ในการรกษาดวย
วคซนแพทยจะตองพจารณาถงคาใชจายและความสม�าเสมอในการมารบการรกษาดวย
4. การรกษาโดยการผาตด
เปนการผาตดรกษาอาการบางอยางเชนอาการคดจมกหรอน�ามกไหลซงใหการรกษา
โดยการใชยาและการหลกเลยงสารกอภมแพอยางเตมทแลวไมดขนหรอไมสามารถทนอาการขางเคยง
ของยาเหลานนไดหรอกลวการใชยาหรอไมตองการรกษาดวยยาหรอวคซน
1. การผาตดเพอรกษาอาการคดจมก ในรายท inferior turbinate มการหนาตวขน
อยางมากอาจท�าใหมอาการคดจมกตลอดเวลาซงอาจรกษาโดย
1.1การท�าลายเยอบจมกเพอใหเกดfibrosisหดดงรงท�าใหเยอบจมกยบตวลงมา
โดยอาจใชelectrocautery,cryosurgery,laserphotocoagulationหรอใชradiofrequency
1.2การตดturbinateออกบางสวน(partialturbinectomy)โดยอาจตดเอาเยอ
บทหนาตวหรอกระดกturbinateออกอยางใดอยางหนงหรอเอาออกทง2อยาง
2. การผาตดเพอรกษาอาการน�ามกไหลไดแกการท�าVidianneurectomyซงเปน
การตดเอาVidiannerveซงใหparasympatheticnerveมาเลยงเยอบจมกท�าใหอาการน�ามก
ไหลลดนอยลง
AtopicMarch:fromChildrentoAdult:147
นอกจากนในรายทมภาวะแทรกซอนเกดขนอาจตองท�าผาตดรกษาภาวะแทรกซอน
นนๆเชนไซนสอกเสบทไมดขนหรอมnasalpolypกอาจตองท�าendoscopicsinussurgeryราย
ทม otitismediawith effusion ทรกษาแลวไมดขน กอาจท�าmyringotomywith pressure
equalizertubeinsertion
ภาวะแทรกซอน
ในรายทมอาการมากและไมไดรบการรกษาอาจเกดโรคแทรกซอนตามมาไดดงน
1. Upper respiratory tract infectionเชนโรคไซนสอกเสบตอมadenoidหรอตอม
tonsilอกเสบผนงคออกเสบเรอรงบางรายการตดเชออาจลามไปถงlowerrespiratorytractได
2. Otitis media with effusion (OME)เนองจากเยอบจมกตดตอกบเยอบของnaso-
pharynxและเยอบรอบๆรเปดของeustachiantubeเมอมการอกเสบและบวมของเยอบจมกอาจ
ท�าใหมการบวมและอดตนของรเปดทอนกอนแลวเกดOMEตามมา
3. Asthma โรคหดเปนโรคทพบรวมไดบอยของโรคจมกอกเสบภมแพ ซงผปวยทมทงโรค
จมกอกเสบภมแพและโรคหดนนถาอาการทางจมกแยลงกจะท�าใหอาการหดเปนมากขนดวยถารกษา
ใหอาการทางจมกดขนอาการหดกจะดขนดวย
4. Nasal polyposisการอกเสบเรอรงของเยอบจมกเปนปจจยหนงในการเกดรดสดวงจมก
5. Rhinitis medicamentosaเกดจากการใชยาหดหลอดเลอดชนดพน/หยอดจมกผดวธ
ในการรกษาอาการคดจมกทเกดจากโรคจมกอกเสบภมแพ
ถาเราสามารถวนจฉยโรคจมกอกเสบภมแพและใหการรกษาทถกตองแตเนนๆกจะสามารถ
ปองกนการเกดภาวะแทรกซอนเหลานได
โรคหด (Asthma)
โรคหด คอ โรคทมการอกเสบเรอรงของหลอดลม ท�าใหเกดการอดกนของหลอดลม และ
หลอดลมมความไวเกน (hyperresponsiveness) ผปวยมกมอาการหอบเหนอย ไอ แนนหนาอก
หายใจมเสยงวด บางรายจะมอาการแยลงในเวลากลางคน ผปวยอาจมอาการของโรคเปนครงคราว
(episodic)หรอมอาการหลงจากสมผสกบสงกระตนเชนควนบหรกลนน�าหอมหรอการตดเชอทาง
เดนหายใจบางรายมอาการหลงจากออกก�าลงกายผปวยสวนใหญจะมอาการดขนหลงจากใชยาขยาย
หลอดลม
การวนจฉยท�าไดโดยอาศยประวตและการตรวจรางกาย รวมกบการตรวจสมรรถภาพปอด
(spirometry)โดยผปวยควรจะมการเพมขนของforcedexpiratoryvolumein1second(FEV1)
อยางนอยรอยละ12และ≥200mlหลงจากไดรบยาขยายหลอดลม (reversibility)21 และหาก
ไมสามารถตรวจสมรรถภาพปอดได อาจตรวจวดคา peakexpiratoryflow (PEF) โดยหากPEF
เพมขน60ลตร/นาทหรอ≥รอยละ20หลงใชยาขยายหลอดลมหรอมdiurnalvariationของ
PEF≥รอยละ20กสามารถชวยยนยนการวนจฉยโรคหดได22
148:AtopicMarch:fromChildrentoAdult
กอนเรมการรกษาควรประเมนผปวยวามความรนแรงอยในระดบใดดงตารางท123
ตารางท 1 การประเมนระดบความรนแรงของโรคหด23
ระดบ อาการชวงกลางวน อาการชวงกลางคน PEF or FEV1
PEF variability
Intermittent <1ครง/สปดาห ≤2ครง/เดอน ≥80%
มการจบหดชวงสนๆ
มคาPEFปกตชวงท <20%
ไมมอาการจบหด
Mildpersistent ≥1ครง/สปดาห >2ครง/เดอน ≥80%
แต<1ครง/วน
เวลาจบหดอาจมผลตอ <20-30%
การท�ากจกรรมและ
การนอนหลบ
Moderatepersistent มอาการหอบทกวน >1ครง/สปดาห 60-80%
เวลาจบหดมผลตอ
การท�ากจกรรมและ >30%
การนอนหลบ
Severepersistent มอาการหอบ มอาการหอบเวลา ≤60%
ตลอดเวลา กลางคนบอยๆ
มการจบหดบอย >30%
และมขอจ�ากด
ในการท�ากจกรรมตางๆ
AtopicMarch:fromChildrentoAdult:149
การรกษาโรคหดในเดกอายมากกวา 5 ป วยรนและผใหญ แบงการรกษาเปน 5 ขนตอน
ดงตารางท224
ตารางท 2 ขนตอนการรกษาผปวยโรคหดในเดกอาย >5 ป วยรนและผใหญ24
ขนตอนท 1 ขนตอนท 2 ขนตอนท 3 ขนตอนท 4 ขนตอนท 5
การใหความรเรองโรคหดและการควบคมสงแวดลอม
ถายงควบคมอาการของโรคหดไดไมด กอนเพมยาในแตละขนตอน ควรตรวจสอบเรองการใชยาสม�าเสมอและ
ถกตอง รวมถงตองค�านงวาอาการนนมาจากโรคหดหรอไม
As needed RABA As needed RABA
เลอกยา1ชนด เลอกยา1ชนด เลอกยา≥1ชนด เลอกยา1ชนด
เพมเขาไปใน เพมเขาไปใน
ขนตอนท3 ขนตอนท4
ICSขนาดต�า ICSขนาดต�า ICSขนาดกลาง Corticosteroid
ชนดControllers +LABA หรอสง+LABA ชนดกน
(ยาขนาดต�าทสด)
Antileukotriene ICSขนาดกลาง Antileukotriene Anti-IgE
หรอสง
ICSขนาดต�า SR-theophylline
+Antileukotriene
ICSขนาดต�า+
SR-theophylline
RABA,Rapid-actingb2-agonist
LABA,Long-actingb2-agonist
SR,Sustained–release
ขนตอนท 1เปนการรกษาส�าหรบผปวยชนดintermittentทมอาการของโรคเปนครงคราว
ในเวลากลางวน (≤2 ครง/สปดาห) โดยชวงทไมมอาการนน ผปวยมสมรรถภาพปอดปกต และไมม
อาการในตอนกลางคนผปวยเหลานแนะน�าใหรกษาโดยการใหRABAเพอใชเวลามอาการเทานนโดย
ไมตองใหController
ขนตอนท 2 เปนการรกษาทเรมมการใหยา Controller 1 ชนดส�าหรบผปวยชนดmild
persistentโดยยาทใชเปนหลกคอinhaledcorticosteroid(ICS)ขนาดต�า25(ขนาดของICSแตละ
ชนดไดแสดงไวใน ตารางท 3.1 และ 3.224 สวนยาทใชเปนทางเลอกหากไมสามารถใช ICS ไดคอ
antileukotriene
150:AtopicMarch:fromChildrentoAdult
ตารางท 3.1 ขนาดยาเปรยบเทยบของ inhaled corticosterolds ชนดตางๆในผใหญ(24)
ยา Low dose (µg/d) Medium dose (µg/d) High dose (µg/d)
Beclomethasonedipropionate 100-250 >250-500 >500-1000
Budesonide 200-400 >400-800 >800–1600
Fluticasonepropionate 100-250 >250-500 >500-1000
ตารางท 3.2 ขนาดยาเปรยบเทยบของ inhaled corticosterolds ชนดตางๆในเดกอายมากกวา
5 ป24
ยา Low dose (µg/d) Medium dose (µg/d) High dose (µg/d)
Beclomethasonedipropionate 100-200 >200-400 >400
Budesonide 100-200 >200-400 >400
Budesonide-Neb 250-500 >500-1000 >1000
Fluticasonepropionate 100-200 >200-500 >500
ขนตอนท 3 เปนการรกษาโดยการให Controller เพมขนส�าหรบผปวยชนดmoderate
persistentโดยยาทใชเปนหลกคอICSขนาดต�ารวมกบLABA26ส�าหรบผปวยเดกโดยเฉพาะในราย
ทอาย≤5ปนนยงมการศกษาเรองการใช ICSรวมกบLABAคอนขางนอยดงนนยาทใชเปนทาง
เลอกคอการเพมขนาดยาICS27ยาอนๆทใชเปนทางเลอกในขนตอนท3นไดแกICSขนาดต�ารวมกบ
antileukotriene28หรอICSขนาดต�ารวมกบSR-theophyllineขนาดต�า29
ขนตอนท 4เปนการรกษาโดยการใหcontroller2ชนดขนไปโดยยาทใชเปนหลกคอICS
ขนาดกลางหรอสงรวมกบLABA30ผปวยทยงไมสามารถควบคมอาการของโรคไดดวยยาในขนตอนท
3นนควรจะไดมการตรวจสอบดวาใชยาสม�าเสมอหรอไม เทคนคการใชยาถกตองหรอไมหรอผปวย
อาจมโรครวมอนๆ ทอาจท�าใหการรกษาโรคหด ยงไมไดผลดเทาทควร เชน โรคจมกอกเสบภมแพ
(Allergicrhinitis,AR)หากใชICSขนาดกลางหรอสงรวมกบLABAแลวยงควบคมโรคไดไมดกอาจ
ใหControllerอนเพมเชนantileukotrieneและ/หรอSR-theophyllineขนาดต�า31
ขนตอนท 5เปนการรกษาตอเนองมาจากขนตอนท4ในผปวยโรคหดชนดรนแรงโดยการใช
ยาcorticosteroidชนดกน32(โดยใหขนาดต�าทสดทสามารถควบคมอาการได)เพมเขาไปและควร
ตดตามดผลขางเคยงของยาดวยยาทเปนทางเลอกอกชนดหนงคอAnti-IgEซงจากการศกษาพบวาม
ประสทธภาพในการรกษาโรคหดภมแพ(allergicasthma)33โดยกอนใหยาจะตองตรวจระดบtotal
IgEในเลอดดวย
การรกษาโรคหดมเปาหมายคอเพอควบคมโรคหดไมใหมอาการก�าเรบ และผปวยสามารถ
ท�ากจวตรประจ�าวนไดปกต หรอใกลเคยงปกตมากทสด (asthma control) ซงไดมการแบงไวเปน
3ระดบดงตารางท423
AtopicMarch:fromChildrentoAdult:151
ตารางท 4 ระดบการควบคมโรคหด23
ลกษณะทางคลนก Controlled Partly controlled
(ตองมทกขอ) (มอยางนอย 1 ขอ) Uncontrolled
อาการชวงกลางวน ไมม >2ครง/สปดาห มอาการใน
(หรอ≤2ครง/สปดาห) หมวดPartly
มขอจ�ากดของ ไมม ม Controlled
การออกก�าลงกาย อยางนอย3ขอ
อาการชวงกลางคน ไมม ม
จนรบกวนการนอนหลบ
ตองใชยา ไมม >2ครง/สปดาห
reliever/rescue (หรอ≤2ครง/สปดาห)
treatment
ผลการตรวจ ปกต <80%predictedor
สมรรถภาพปอด personalbest(ifknown)
(PEFหรอFEV1)
การจบหดเฉยบพลน ไมม ≥1ครงตอป 1ครงในชวง
(Exacerbation)* สปดาหใดกได
*อาการหอบหดรนแรงจนตองไดรบการรกษาแบบฉกเฉน
เมอผปวยสามารถควบคมอาการของโรคไดดแลวควรจะคงการรกษาอยในขนตอนนนๆอยาง
นอย3-4เดอนหลงจากนนอาจพจารณาลดยา(Steppingdown)โดยมขอแนะน�าดงน
1. ผปวยทไดICSขนาดกลางหรอสงอาจพจารณาลดขนาดยาลงรอยละ50ทกๆ3เดอน
จนเหลอICSขนาดต�า34
2. ผปวยทไดICSขนาดต�าอาจพจารณาใหICSวนละครงได35
3. ผปวยทไดICSรวมกบLABA
- ลดขนาดยาICSลงรอยละ50โดยคงการรกษาดวยLABAไวเมอสามารถลดยาICS
จนเหลอขนาดต�าไดแลวจงจะพจารณาหยดLABAเปนขนตอนตอไป36หรอ
- ลดยาICS+LABAเหลอวนละครง24
กลาวโดยสรปatopicmarchเปนการด�าเนนโรคตามธรรมชาตของโรคภมแพโดยมกเรมจาก
การแพอาหารซงสวนมากมกเกดกอนอาย 1 ป ตอมาโรคผวหนงอกเสบจากภมแพ จะเกดหลงจาก
การแพอาหารเลกนอยและอบตการณสงสดในชวงอาย2ปแรกจากนนจงเกดโรคหดและจมกอกเสบ
จากภมแพตามมา การทแพทยเขาใจการด�าเนนโรคดงกลาวจะชวยท�าใหการวนจฉยและการรกษา
ถกตองและรวดเรวยงขนรวมทงยงสามารถบอกพยากรณโรคและใหขอมลแกผปวยไดอยางถกตอง
152:AtopicMarch:fromChildrentoAdult
เอกสารอางอง1. BarnetsonRS,RogersM.Childhoodatopiceczema.BMJ2002;324(7350):1376-9.
2. VichyanondP,JirapongsananurukO,VisitsuntornN,TuchindaM.Prevalenceofasthma,rhinitisand
eczemainchildrenfromtheBangkokareausingtheISAAC(InternationalStudyforAsthmaandAllergy
inChildren)questionnaires.JMedAssocThai1998;81(3):175-84.
3. AkdisCA,AkdisM,BieberT,Bindslev-JensenC,BoguniewiczM,EigenmannP,etal.Diagnosisand
treatmentofatopicdermatitisinchildrenandadults:EuropeanAcademyofAllergologyandClinical
Immunology/AmericanAcademyofAllergy,AsthmaandImmunology/PRACTALLConsensusReport.J
AllergyClinImmunol2006;118(1):152-69.
4. HanifinJM,RajkaG.Diagnosticfeaturesofatopiceczema.ActaDermVenereol(Stockh)1980;92:44-7.
5. BieberT.Atopicdermatitis.NEnglJMed2008;358(14):1483-94.
6. GutmanAB,KligmanAM,SciaccaJ,JamesWD.Soakandsmear:astandardtechniquerevisited.Arch
Dermatol2005;141(12):1556-9.
7. BoguniewiczM,SampsonH,LeungSB,HarbeckR,LeungDY.EffectsofcefuroximeaxetilonStaphylo-
coccusaureuscolonizationandsuperantigenproductioninatopicdermatitis.JAllergyClinImmunol
2001;108(4):651-2.
8. OngPY,BoguniewiczM.Atopicdermatitis.PrimCare2008;35(1):105-17,vii.
9. KrakowskiAC,EichenfieldLF,DohilMA.Managementofatopicdermatitisinthepediatricpopulation.
Pediatrics2008;122(4):812-24.
10. SidburyR,HanifinJM.Systemictherapyofatopicdermatitis.ClinExpDermatol2000;25(7):559-66.
11. OranjeAP,DevillersAC,KunzB,JonesSL,DeRaeveL,VanGyselD,etal.Treatmentofpatientswith
atopicdermatitisusingwet-wrapdressingswithdilutedsteroidsand/oremollients.Anexpertpanel’s
opinionandreviewoftheliterature.JEurAcadDermatolVenereol2006;20(10):1277-86.
12. BunnagC,LeurmarnkulW,JareoncharsriP,TunsuriyawongP,AssanasenP,PawankarR.Qualityoflife
assessmentinThaipatientswithallergicrhinoconjunctivitisusingtheSF-36questionnaire(Thaiver-
sion).Rhinology2005;43(2):99-103.
13. Bousquet J, VanCauwenbergeP, KhaltaevN. ARIAWorkshopGroup,WorldHealthOrganization.
Allergicrhinitisanditsimpactonasthma.JAllergyClinImmunol2001;108:S147-334.
14. StrachanD,SibbaldB,WeilandS,Aït-KhaledN,AnabwaniG,AndersonHR,etal.Worldwidevariations
inprevalenceofsymptomsofallergicrhinoconjunctivitisinchildren:theInternationalStudyofAsthma
andAllergiesinChildhood(ISAAC).PediatrAllergyImmunol1997;8:161-76.
15. TrakultivakornM,SangsupawanichP,VichyanondP.Timetrendsoftheprevalenceofasthma,rhinitis
andeczemainThaichildren-ISAAC(InternationalStudyofAsthmaandAllergiesinChildhood)Phase
Three.JAsthma2007;44(8):609-11.
16. McDevittHO,BenacerrafB.Geneticcontrolofspecificimmuneresponses.AdvImmunol1969;11:31-
74.
17. NaclerioRM.Pathophysiologyofperennialallergicrhinitis.Allergy1997;52(Suppl.36):7-13.
18. BousquetJ,BullingerM,FayolC,MarquisP,ValentinB,BurtinB.Assessmentofqualityoflifeinpa-
tientswithperennialallergicrhinitiswiththeFrenchversionoftheSF-36HealthStatusQuestionnaire.
JAllergyClinImmunol1994;94(2Pt1):182-8.
19. แนวทางการตรวจรกษาโรคจมกอกเสบภมแพในผใหญส�าหรบประเทศไทย.วารสารหคอจมกและใบหนา2544;2:1-29.
AtopicMarch:fromChildrentoAdult:153
20. แนวทางการพฒนาการตรวจรกษาโรคจมกอกเสบภมแพในคนไทยฉบบปรบปรงพ.ศ.2554.
21. PellegrinoR,ViegiG,BrusascoV,CrapoRO,BurgosF,CasaburiR,etal.Interpretativestrategiesforlung
functiontests.EurRespirJ2005;26(5):948-68.
22. DekkerFW,SchrierAC,SterkPJ,DijkmanJH.Validityofpeakexpiratoryflowmeasurementinassessing
reversibilityofairflowobstruction.Thorax1992;47(3):162-6.
23. แนวทางการวนจฉยและรกษาโรคหดในประเทศไทยV.5ส�าหรบผใหญและเดกพ.ศ.2555.
24. GlobalInitiativeforAsthma.Globalstrategyforasthmamanagementandprevention2011(update).
25. AdamsNP,BestallJB,MaloufR,LassersonTJ,JonesPW.Inhaledbeclomethasoneversusplacebofor
chronicasthma.CochraneDatabaseSystRev2005(1):CD002738.
26. ShrewsburyS,PykeS,BrittonM.Meta-analysisofincreaseddoseofinhaledsteroidoradditionof
salmeterolinsymptomaticasthma(MIASMA).BMJ2000;320(7246):1368-73.
27. SzeflerSJ,MartinRJ,KingTS,BousheyHA,CherniackRM,ChinchilliVM,etal.Significantvariabilityin
responsetoinhaledcorticosteroidsforpersistentasthma.JAllergyClinImmunol.2002;109(3):410-8.
28. VaquerizoMJ,CasanP,CastilloJ,PerpinaM,SanchisJ,SobradilloV,etal.Effectofmontelukastadded
toinhaledbudesonideoncontrolofmildtomoderateasthma.Thorax.2003;58(3):204-10.
29. EvansDJ,TaylorDA,ZetterstromO,ChungKF,O’ConnorBJ,BarnesPJ.Acomparisonoflow-dose
inhaledbudesonideplustheophyllineandhigh-doseinhaledbudesonideformoderateasthma.N
EnglJMed1997;337(20):1412-8.
30. PauwelsRA,LofdahlCG,PostmaDS,TattersfieldAE,O’ByrneP,BarnesPJ,etal.Effectof inhaled
formoterolandbudesonideonexacerbationsofasthma.FormoterolandCorticosteroidsEstablishing
Therapy(FACET)InternationalStudyGroup.NEnglJMed1997;337(20):1405-11.
31. Clinicaltrialoflow-dosetheophyllineandmontelukastinpatientswithpoorlycontrolledasthma.
AmJRespirCritCareMed2007;175(3):235-42.
32. MashB,BheekieA,JonesPW.Inhaledvsoralsteroidsforadultswithchronicasthma.CochraneDa-
tabaseSystRev2000(2):CD002160.
33. HumbertM,BeasleyR,AyresJ,SlavinR,HebertJ,BousquetJ,etal.Benefitsofomalizumabasadd-
ontherapyinpatientswithseverepersistentasthmawhoareinadequatelycontrolleddespitebest
availabletherapy(GINA2002step4treatment):INNOVATE.Allergy2005;60(3):309-16.
34. HawkinsG,McMahonAD,TwaddleS,WoodSF,FordI,ThomsonNC.Steppingdowninhaledcorticos-
teroidsinasthma:randomisedcontrolledtrial.BMJ2003;326(7399):1115.
35. MasoliM,WeatherallM,HoltS,BeasleyR.Budesonideonceversustwice-dailyadministration:meta-
analysis.Respirology2004;9(4):528-34.
36. GodardP,GreillierP,PigeariasB,NachbaurG,DesfougeresJL,AttaliV.Maintainingasthmacontrolin
persistentasthma:comparisonofthreestrategiesina6-monthdouble-blindrandomisedstudy.Respir
Med2008;102(8):1124-31.