architektura i sztuka Średniowiecza w europie i w polsce cz.1 – architektura i sztuka...
DESCRIPTION
ARCHITEKTURA I SZTUKA ŚREDNIOWIECZA W EUROPIE I W POLSCE Cz.1 – architektura i sztuka romańska. SPIS TREŚCI. Architektura romańska – cechy Architektura romańska – przykłady Europa Architektura romańska – przykłady Polska Elementy architektoniczne Malarstwo romańskie – freski - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
ARCHITEKTURA I SZTUKA ŚREDNIOWIECZA
W EUROPIE I W POLSCECz.1 – architektura i sztuka romańska
SPIS TREŚCI
Architektura romańska – cechy Architektura romańska – przykłady Europa Architektura romańska – przykłady Polska Elementy architektoniczne Malarstwo romańskie – freski Iluminatorstwo Odlewy z brązu w Polsce
ARCHITEKTURA ROMAŃSKA
CECHY ARCHITEKTURY: CECHY ARCHITEKTURY: • Najczęściej budowle o charakterze sakralnymNajczęściej budowle o charakterze sakralnym• Budowle na planie krzyża łacińskiego, rzadziej greckiegoBudowle na planie krzyża łacińskiego, rzadziej greckiego• Najczęstszą formą kościoła – Najczęstszą formą kościoła – bazylika bazylika 3,5 nawowa, 3,5 nawowa, zakończona zakończona apsydami, z transeptemapsydami, z transeptem, wieżami przy wejściu, , wieżami przy wejściu, 3, 5 3, 5 portalami (łagodne łuki)portalami (łagodne łuki)• Materiałem najczęściej kamieńMateriałem najczęściej kamień• Grube muryGrube mury• Sklepienie najczęściej kolebkoweSklepienie najczęściej kolebkowe• Małe okna - Małe okna - biforia i triforiabiforia i triforia
ARCHITEKTURA ROMAŃSKA
•Apsyda - Apsyda - pomieszczenie w kościele zamykające prezbiterium lub nawę.pomieszczenie w kościele zamykające prezbiterium lub nawę.
•Biforium, triforium - Biforium, triforium - okno arkadowe z podziałem na dwie części okno arkadowe z podziałem na dwie części (triforium na trzy), gdzie elementem dzielącym jest kolumienka lub filarek. (triforium na trzy), gdzie elementem dzielącym jest kolumienka lub filarek.
•Transept -Transept - nawa poprzeczna przecinająca nawę główną w kościele nawa poprzeczna przecinająca nawę główną w kościele zbudowanym na planie krzyża.zbudowanym na planie krzyża.
•Bazylika Bazylika - - kościół wielonawowy, zbudowany zwykle na planie prostokąta kościół wielonawowy, zbudowany zwykle na planie prostokąta lub rzadziej krzyża, w którym nawą główną jest nawa środkowa, wyższa i lub rzadziej krzyża, w którym nawą główną jest nawa środkowa, wyższa i szersza od pozostałych. Wnętrze oświetlone rzędami okien umieszczonych szersza od pozostałych. Wnętrze oświetlone rzędami okien umieszczonych ponad dachami naw bocznych. ponad dachami naw bocznych.
KOŚCIÓŁ HALOWY TRÓJNAWOWY
Nawa główna
Nawa boczna
Transept
Apsyda
RODZAJE SKLEPIEŃ
a) sklepienie kolebkowe, b) sklepienie klasztorne, c) sklepienie kolebkowe z lunetami, d) sklepienie beczułkowe,e) sklepienie krzyżowe, f) sklepienie krzyżowo – żebrowe..
toja12004.republika.pl
Fragment ściany romańskiejna zamku w Legnicy
Cluny, klasztor Benedyktynów. Romańska pięcionawowa bazylika,
z 2 transeptami i 8 wieżami. Była naśladowana w całej Europie Zachodniej
commons.wikimedia.org/wiki/Image
BAZYLIKA I KRZYWA WIEŻA W PIZIE
Pizza – katedra Santa Maria MaggiorePizza – katedra Santa Maria Maggiore Bazylika na planie krzyża łacińskiego.Bazylika na planie krzyża łacińskiego.
Fasada, udekorowana czterema kondygnacjami Fasada, udekorowana czterema kondygnacjami delikatnych arkad — delikatnych arkad —
wyraźne odwołanie się do sztuki rzymskiej.wyraźne odwołanie się do sztuki rzymskiej.
ISSOIRE
Biforium
Apsydy
Vézelay (Burgundia)Vézelay (Burgundia) klasztor Benedyktynów.klasztor Benedyktynów.
Biforium
Portalnawy
głównej
Portal - brama z ozdobnym obramowaniem
KATEDRA ST. ETIENNE W CAEN
KATEDRA W BAMBERGU
Triforium
KOŚCIÓŁ W OPACTWIE MARIA LAACH
WENECJA – KATEDRA PW. ŚW. MARKA
KOLEGIATA W KRUSZWICY
Małe oknaGrube mury
Kolegiata - kościół, nie będący katedrą, przy którym istnieje
kolegium kanoników.
KOLEGIATA W KRUSZWICY
KOLEGIATA W TUMIE POD ŁĘCZYCĄ
KOŚCIÓŁ ŚWIĘTEGO TOMASZA
KANTUARYJSKIEGO W SULEJOWIE
KOŚCIÓŁ NMP W INOWROCŁAWIU
KOŚCIÓŁ W STRZELNIE ROTUNDA W CIESZYNIE
Kościół przy klasztorze kanonikówregularnych w Czerwińsku nad
Wisłą
SKLEPIENIE – BAZYLIKA W VELEZAY
BAZYLIKA W VELEZAY – WNĘTRZE NAWY BOCZNEJ
SKLEPIENIE KOŚCIOŁA SAN MINIATO AL. MONTE
WNĘTRZE KOŚCIOŁA SAN SATURNIN
Nawa główna kolegiaty w Tumie pod Łęczycą
SKLEPIENIE ROMAŃSKIE W WĄCHOCKU
LUND – KATEDRA ŚW. WAWRZYŃCAsklepienie podtrzymuje 20 filarów
KOLUMNY W KOŚCIELE W LUND I W STRZELNIE
BAZYLIKA W VELEZAY KAPITEL KOLUMNY
KROKSZYNY
TYMPANON KATEDRY W AUTUN
PORTAL W VELAZAY
PORTAL W KOŚCIELE SAN MICHELE
Portal romański kościoła w Czerwińsku Portal romański kolegiaty w Tumie
SZTUKA ROMAŃSKA - FRESKI
Fresk z kościoław Tahull w Hiszpanii
przedstawiający Chrystusa
www.pl.wikipedia.org
SZTUKA ROMAŃSKA - FRESKI
Fresk z kościoła Saint - SavinFresk z kościoła
Saint-Pierre-des-Eglises
Fresk z kościoła St Gilles du Gard
Freski z kościoła Saint - Savin
Freski z kościoła St Gilles du Gard
W Polsce malarstwo ścienne raczej się nie zachowało, nielicznym przykładem jest fresk z kościoła w Czerwińsku
Polichromie z apsydy zachodniej z kolegiaty w Tumie pod Łęczycą
www.pl.wikipedia.org
SZTUKA ROMAŃSKA - ILUMINATORSTWO
Głównymi typami iluminacji są: • inicjały ornamentalne i obrazkowe, • ilustracje tekstowe (często całostronicowe) • obramienia dekoracyjne (floratury, bordiury, wzbogacane motywem drôlerie, czyli zdobienia małymi scenkami figuralnymi lub zwierzęcymi, odznaczającymi się humorem, fantazją, groteskową deformacją i zaskakującymi zestawieniami elementów). • niekiedy stosowano również iluminacje dedykacyjne, wskazujące na osobę fundatora księgi.
Iluminatorstwo – sztuka ozdabiania ręcznie przepisywanych ksiąg. Iluminację malowano farbami kryjącymi (woskowymi lub temperą) albo wodnymi, rysowano piórem, srebrnym sztyftem lub cienkim pędzelkiem. Używano również srebra, złota i sproszkowanych lub ciętych Kamieni szlachetnych.
http://malarstwo.awardspace.info/slowniczek2d6b.html
cudaswiata.wordpress.com/.../18/ksiega-z-kells/
KSIĘGA Z KELLS najważniejsze irlandzkie dzieło sztuki. Jest to bogato iluminowany, VIII lub IX-wieczny rękopis składający się 480 stron. Zawiera spisany po łacinie tekst czterech Ewangelii. Karty księgi są misternie zdobione, pełne motywów roślinnych, inicjałów i celtyckich postaci wyniesionych w obrazy religijnych wydarzeń.
www.pl.wikipedia.org
SZTUKA ROMAŃSKA - ILUMINATORSTWO
Chrystus na tronie
Początek EwangeliiŚw. Jana
SZTUKA ROMAŃSKA – ILUMINATORSTWOKsięga z Kells
Fragment Ewangelii Św. Jana Fragment Ewangelii Św. Łukasza
SZTUKA ROMAŃSKA – ILUMINATORSTWOKsięga z Kells
cudaswiata.wordpress.com/.../18/ksiega-z-kells/
Ozdobny inicjał
Dekorowane zdanie Tunc dicit illis
z Ewangelii św. Mateusza
cudaswiata.wordpress.com/.../18/ksiega-z-kells/
SZTUKA ROMAŃSKA – ILUMINATORSTWO
Księga z Kells
SZTUKA ROMAŃSKA – ILUMINATORSTWO
Sakramentarz Tyniecki – najstarszy z zachowanych w Polsce, iluminowanych, rękopiśmiennych kodeksów liturgicznych. Wybitne dzieło szkoły kolońskiej z ok. 1060/1080 r. Sakramentarz pisany jest srebrem na purpurowo barwionym pergaminie minuskułą karolińską. Zastosowano również maiuskułę.
www.wsp.krakow.pl/whk/zabytki
Chrystusna tronie
Ukrzyżowanie
Całostronicoweminiatury
SZTUKA ROMAŃSKA – ILUMINATORSTWO
Całostronicowe inicjały V i D z Sakramentarza Tynieckiego
SZTUKA ROMAŃSKA - ILUMINATORSTWO
Iluminowany manuskryptwww.pl.wikipedia.org
Drzwi Gnieźnieńskie.Wykonano je ok. 1170 r.
za panowania księcia Mieszka IIIStarego
Odlane z brązu zawierają po dziewięć kwater z płaskorzeźbami przedstawiającymi scenyz życia i śmierci św. Wojciecha.
Wykupienie zwłok św. Wojciecha
SZTUKA ROMAŃSKA - WYTOPY
Drzwi płockie z XII w.Obecnie znajdują się w Nowogrodzie Wielkim
Reliefy przedstawiają cykl Zbawienia począwszy od sceny zbawienia
pierwszego człowieka, aż po Chrystusa tronującego jako Sędzia w otoczeniu
symboli ewangelistów.
Prezentację opracowała Helena Tomaszewska w oparciu o bogate zasoby Internetu•Encyklopedia multimedialna PWN – cywilizacje europejczyków•Encyklopedia WIEM – ze strony www.onet.pl• www.pl.wikipedia.org