arbeidsvraagstuk gebruik van beste verzekerde, · 1-3 gebruik van arbeids middelen voor privé ......
TRANSCRIPT
16Update
wetgeving
4-5Wat
verwachten van een
bezoek van de Arbeids
inspectie?
1-3Gebruik van
arbeidsmiddelen
voor privédoeleinden
1Voorwoord
Infofiche:Nieuwe norm over kleding met hoge
zichtbaarheid
Beste verzekerde,Veiligheidsvoorschriften en -procedures worden onder-wezen, herhaald, uitgesproken en uitgehangen. Maar hoe komt het dan dat er in de massa aangiftes van arbeidsongevallen veel ongevallen zitten die vermeden hadden kunnen worden indien die regels gevolgd zou-den zijn? Weten de werknemers dan niet hoe ze veilig moeten werken?
Veelal natuurlijk wel. Maar het volstaat nu eenmaal niet om te weten wat te doen en hoe het moet, om tot consequent veilig gedrag te komen.
De rol van al wie enige verantwoordelijkheid over anderen heeft is daarin cruciaal. Vaak beseffen we niet hoe belangrijk iemands voorbeeldfunctie is. Wanneer mensen met zo’n functie (vaak onbewust) veiligheids-voorschriften negeren, dan zullen hun medewerkers die voorschriften ook niet belangrijk vinden. Wat bijvoor-beeld te denken van de manager die snel even door de installatie loopt zonder helm en veiligheidsschoenen, terwijl het verplicht is om deze daar te dragen?
Dit principe werkt natuurlijk ook in de positieve zin! De chefs die op elk moment de veiligheidsprocedures voor zichzelf respecteren en hun directe medewerkers daarop aanspreken, krijgen daarin navolging bij diege-nen die aan hen verantwoording moeten afleggen. Hun goede voorbeeld wordt versterkt indien de organisa-tie dit expliciet onder de aandacht brengt en de juiste reflex beloont.
Activeren en belonen: dit zijn ook 2 centrale peilers van de “Ethias Prevention Awards”, een organisatie van Ethias gesteund door de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en door Kluwer. De wedstrijd staat open voor overheidsinstellingen en voor organisaties zonder winstoogmerk die hoofdzakelijk een opdracht van maatschappelijk nut vervullen. Wij nodigen u uit om een kijkje te nemen op de website. U kunt nog tot 15 september 2014 uw kandidatuur indienen.
Veel leesplezier!
ARBE IDSVRAAGSTUK
Gebruik van arbeidsmiddelen door werknemer voor privédoeleindenHet gebeurt dat de werkgever z’n arbeidsmiddelen ter beschikking stelt van het personeel voor privégebruik. Hij ziet dit als een dienst aan het personeel en als een blijk van goede wil. Maar denken we altijd voldoende aan de risico’s? En hoe zit het met verzekeringen en aansprakelijkheid?
Volgende situaties komen geregeld voor:• Een werknemer leent van zijn werkgever een arbeidsmid
del (slijpmachine, kettingzaag, …) om tijdens het weekend thuis een klus uit te voeren. Tijdens die klus gebeurt er een ongeval…
• Een werknemer komt tijdens het weekend enkele werkjes uitvoeren in het atelier van de werkgever. Hij maakt daarbij gebruik van de aanwezige machines. Maar er gebeurt een ongeval, of er ontstaat brand in het atelier.
• Een werknemer gebruikt een bestelwagen van de werkgever om ’s avonds een en ander te verhuizen. Op weg naar huis raakt de werknemer betrokken bij een aanrijding met de bestelwagen.
Het is duidelijk dat aansprakelijkheid hier een belangrijke rol zal spelen.
Welke opties heeft de werkgever als hij personeel de kans wil geven om machines, materiaal, voertuigen e.d. te gebruiken in hun vrije tijd? Waarop moet hij letten en wat doet hij beter niet?
Op 28 maart 2014 verscheen een nieuw, belangrijk KB over de brandpreventie op arbeidsplaatsen. In onze volgende InfoRisk staan we hier uitgebreid bij stil.
Juni 2014 InfoRisk
Periodieke informatie van de preventiedienst
Nummer
27Juni 2014
InfoRisk
Copyright ©2014, Ethias. Alle rechten voorbehouden. – Deze nieuwsbrief is beschikbaar in 2 talen en werd conform de wet op het privéleven verstuurd. Indien u deze nieuwsbrief niet meer wenst te ontvangen, uw gegevens wenst aan te passen, de nieuwsbrief in een andere taal wenst te ontvangen of contact met ons wilt opnemen, klik dan hier.
Voorw
oord
Dan
iel Pi
rotte
Direc
teur
B.O
.A.R
. Co
llect
ivitei
ten
en O
nder
nem
ingen
26Update
wetgeving
4-5Wat
verwachten van een
bezoek van de Arbeids
inspectie?
1-3Gebruik van
arbeidsmiddelen
voor privédoeleinden
1Voorwoord
Infofiche:Nieuwe norm over kleding met hoge
zichtbaarheid
De volgende 4 cases bieden duidelijke antwoorden op deze lastige vragen.
Situatie 1: Werknemer kwetst zich tijdens gebruik van machine
Er zal geen financiële tussenkomst zijn door de arbeidsongevallenverzekeraar. Want er is een essentiële voorwaarde niet vervuld om van een arbeidsongeval te kunnen spreken: het ongeval gebeurde niet “tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst”. Het gaat om een ongeval in het privéleven.
Dit wil zeggen dat de gewone ziekteverzekering instaat voor de medische kosten en voor een vergoeding tijdens een eventuele werkongeschiktheid.
En hoe zit het dan met de aansprakelijkheid?
De werkgever kan aansprakelijk gesteld worden als aan volgende voorwaarden is voldaan:• Het ongeval is te wijten aan een gebrek aan de machine
waarvan de werkgever op de hoogte was, en• Bij het uitlenen heeft hij de werknemer hiervan niet op
de hoogte gebracht.
In dat geval zal de werkgever alle schade moeten vergoeden. En voor dit soort “contractuele aansprakelijkheid” bestaat normaliter geen verzekering.
En er is nog meer: omdat er sprake is van lichamelijk letsel, is strafrechtelijke vervolging mogelijk (onopzettelijke slagen en verwondingen).Het gerecht zal dan nagaan wie binnen de organisatie het meest in aanmerking komt voor vervolging. Concreet zal het gaan om de persoon of personen die zeggenschap hebben over de staat van bedrijfsmiddelen en over het uitlenen ervan.
Tot slot moeten we nog iets zeggen over het “zorgvuldigheidsprincipe”.
Dit principe zit immers achter de wettelijke bepaling dat een uitlener eventuele gebreken aan een machine moet melden aan de ontlener. Er staat nergens tot in detail uitgeschreven wat dit zorgvuldigheidsprincipe betekent. Daarom hangt de uiteindelijke beslissing ook deels af van de interpretatie door de rechter.
In dit geval zal het zorgvuldigheidsbeginsel minstens betekenen dat je als uitlener uitleg geeft over het correcte gebruik van het arbeidsmiddel, dat je een veiligheidsinstructiekaart of gebruikshandleiding meegeeft enz. Zeker als de werkgever weet dat de werknemer in kwestie niet gewoon is om met bijvoorbeeld een kettingzaag te werken. De verhuurder moet zeker zijn dat de ontlener de juiste competenties heeft om het arbeidsmiddel te gebruiken.
Belangrijke nuance: het zorgvuldigheidsprincipe geldt voor iedereen! Stel dat de werknemer een ontleende kettingzaag doorgeeft aan zijn zoon, en bij het omzagen van de boom raakt de zoon verwond, dan geldt de zorgvuldigheidsplicht in de eerste plaats voor de ontlenende werknemer, en veel minder voor de werkgever.
Situatie 2: Machine wordt beschadigd of gaat verloren tijdens bruikleen
De werknemer moet de machine die hij ontleent terug inleveren op de afgesproken tijd en in de staat waarin hij hem in bruikleen heeft gekregen. Bovendien moet de werknemer de machine gebruiken volgens de instructies van de eigenaarwerkgever.
Als de werknemer het bedrijfsmiddel beschadigt, bijvoorbeeld door een verkeerd gebruik, dan is hij aansprakelijk voor de schade. Dit zou niet het geval zijn als de schade zou ontstaan bij de uitvoering van de arbeidsovereenkomst.
Bij teruggave moet de werkgever de staat van de ontleende machine controleren. Elke schade of mankement dat niet
Juni 2014 InfoRisk
36Update
wetgeving
4-5Wat
verwachten van een
bezoek van de Arbeids
inspectie?
1-3Gebruik van
arbeidsmiddelen
voor privédoeleinden
1Voorwoord
Infofiche:Nieuwe norm over kleding met hoge
zichtbaarheid
wordt opgemerkt bij teruggave, kan immers daarna een arbeidsongeval veroorzaken.
Wanneer het arbeidsmiddel beschadigd wordt tijdens een ongeval waarvoor een derde aansprakelijk gesteld kan worden, dan zal dat in theorie niet beletten dat de werkgever toch van de werknemer de teruggave of herstelling vraagt. De werknemer kan zich dan wel tegen de aansprakelijke derde keren. Of de werkgever kan zich rechtstreeks richten tot de aansprakelijke derde of zijn verzekeraar.
Let op! De werknemerontlener kan niet aansprakelijk gesteld worden voor normale gebruikssporen of slijtage.Tot slot: de werkgever draagt als eigenaar het risico van het verlies van de machine door toeval of overmacht.
Situatie 3: Werknemer berokkent schade aan derden
De werknemer is persoonlijk burgerlijk aansprakelijk voor de schade die hij in het kader van zijn privéleven toebrengt aan derden, ook wanneer dit gebeurt in het kader van een activiteit met een geleend arbeidsmiddel. In veel gevallen – afhankelijk van de concrete omstandigheden van het voorval – zal een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid het risico dekken (bv. familiale verzekering).
Indien het gaat om een aanrijding met de bestelwagen van de zaak, wordt het risico gedekt door de B.A. motorrijtuigenverzekering, onderschreven door de werkgever. Hier maakt het niet uit of de verplaatsing een beroeps of privéactiviteit was.
Let op! De B.A. motorrijtuigenverzekering dekt enkel de schade die wordt toegebracht aan anderen, niet de lichamelijke schade van de bestuurder in fout of de schade aan het rijtuig. De werknemer die de bestelwagen in privétijd leent en een ongeval in fout heeft, zal die schades zelf moeten dragen.
Situatie 4: Er ontstaat brand bij werken in werkplaats buiten gewone werktijd
In dit geval zal de brandverzekering in principe de brandschade aan het gebouw vergoeden.
Of er ook een vergoeding is van brandschade aan uitrusting en voorraden, en van bedrijfsschade, hangt af van de onderschreven waarborgen.
Bovendien kan zich de vraag opdringen wie aansprakelijk is voor de schade met het oog op strafvervolging of op terugbetaling van de schade. Hierover beslist uiteindelijk de rechtbank, maar het is duidelijk dat een eventueel gebrek
aan voorzorg gemakkelijk in de schoenen van de werkgever geschoven kan worden. Het is immers hij die toelaat dat het personeel buiten de werkuren aanwezig is op de werkplaats.
Daarom kan de werkgever in het arbeidsreglement best bepalen dat de toegang tot de arbeidsplaats buiten de arbeidsuren verboden is. En als hij afwijkingen op dit verbod wil toestaan, moeten deze afwijkingen keurig worden beschreven.
Conclusie
Het is duidelijk dat er heel wat risico’s op schade verbonden zijn aan het privégebruik van arbeidsmiddelen. Afhankelijk van de concrete situatie waarin zich een voorval voordoet, kunnen er verschillende juridische gevolgen uit voortvloeien.
De risico’s hebben niet altijd te maken met ongevallen; ze kunnen ook juridischfiscaal van aard zijn.
We herhalen nogmaals dat je als werkgever best een duidelijke procedure opstelt en laat naleven i.v.m. gebruik van arbeidsmiddelen door personeel in de privésituatie. Deze procedure neem je dan op in het arbeidsreglement. Voor sporadische gevallen kan je een uitleenbon opmaken waarin naar deze procedure verwezen wordt.
Juni 2014 InfoRisk
46Update
wetgeving
4-5Wat
verwachten van een
bezoek van de Arbeids
inspectie?
1-3Gebruik van
arbeidsmiddelen
voor privédoeleinden
1Voorwoord
Infofiche:Nieuwe norm over kleding met hoge
zichtbaarheid
WEL Z I J N I N DE ONDERNEM ING
Wat mag u verwachten van een bezoek van de Arbeidsinspectie?Benieuwd naar wat er u te wachten staat wanneer een arbeidsinspecteur van het Toezicht op het Welzijn op het Werk u met een bezoek vereert? InfoRisk ging het voor u na.
De afdeling Toezicht op het Welzijn op het Werk (TWW) is een onderdeel van de FOD WASO (Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg). TWW doet inspecties inzake het wel-zijn van werknemers, zowel in bedrijven als bij instellingen van de openbare sector. Enkel de Seveso-bedrijven vallen onder de afzonderlijke Afdeling van het toezicht op de che-mische risico’s.
Men kan er van uitgaan dat werkgevers die de welzijnsre-glementering respecteren, hun professionele risico’s vol-doende beheersen. Het positieve effect daarvan is dat arbeidsongevallen verminderen in aantal en in ernst. Wan-neer dat onvoldoende blijkt, dan vaardigt de wetgever een nog beter beschermende reglementering uit. Veelal gebeurt dit onder impuls van de Europese regels over arbeidsbescherming.
TWW richt zich dus op compliance met de geldende regle-mentering door niet-conformiteiten op te sporen. Men gaat op zoek naar elementen uit de welzijnsreglementering die een werkgever niet respecteert.
Praktisch verloop
De inspecteur gaat na of de werkgever een adequate orga-nisatie heeft voorzien om de risico’s voor zijn werknemers te beheersen, en of hij zich daarbij in de mate van het nodige laat bijstaan door experts. De inspecteur kijkt of de overlegstructuren functioneren en geeft advies over hoe de welzijnsreglementering moet worden geïnterpreteerd. Bij voorkeur en waar mogelijk zet hij de werkgever aan tot positieve maatregelen om in orde te zijn, eerder dan sanc-ties op te leggen.
Tijdens het inspectiebezoek praat de inspecteur minstens met iemand van de hiërarchische lijn, met de interne pre-ventieadviseur en met vertegenwoordigers van de werkne-mers. Er kunnen diverse aspecten van het welzijnsbeleid – zogenaamde “welzijnsrubrieken” – aan bod komen. De inspectie zal zich de documenten ter zake laten voorleg-gen. Indirect voert de inspecteur ook een kwaliteitscon-trole uit op het werk van de Externe Diensten voor Preven-tie en Bescherming op het Werk (EDPBW’s), en op dat van
de Externe diensten voor technische controle op de werk-plaats (EDTC’s).
Volgende documenten worden frequent opgevraagd:• identificatiedocument van preventiediensten;• arbeidsreglement;• naamlijsten van gezondheidstoezicht;• rapporten van meest recente rondgangen van EDPBW; • lijst van gevaarlijke stoffen en mengsels, met hun
locatie;• instructienota m.b.t. gebruik van persoonlijke bescher
mingsmiddelen (PBM’s); • indienststellingsverslagen van arbeidsmiddelen;• periodieke controles en keuringen;• risicoanalyses;• arbeidsongevallensteekkaarten;• laatste jaarverslagen;• meest recente globaal preventieplan (GPP);• jaaractieplan (JAP);• maandverslagen van Interne Dienst voor Preventie en
Bescherming op het Werk (IDPBW)• asbestinventaris;• …
De inspecteur stelt in de verschillende welzijnsrubrieken van zijn checklist vast of de werkgever al dan niet de regle-mentering respecteert. Voor elk van de rubrieken trekt hij dan een inspectieconclusie.
De inspecteur heeft verschillende instrumenten voorhanden wanneer hij een niet-conformiteit vaststelt. Dat kan gaan van een corrigerend mondeling advies, over mondelinge en schriftelijke waarschuwingen, tot het opleggen van een maatregel, stopzetting van de activiteit, proces-verbaal en/of strafvervolging.
Wie komt aan de beurt?
De regionale directies selecteren proactief de te bezoeken werkgevers en richten hun inspectiecampagnes op de pro-blematieken die ze in hun werkgebied vaststellen. Er zijn ook nationale campagnes, waarin de focus kan liggen op een sector, op specifieke arbeidsmiddelen enz.
Inspectiebezoeken kunnen ook het gevolg zijn van een klacht of een ernstig arbeidsongeval. De arbeidsauditeur kan een opdracht geven, maar dat is geen noodzaak om tot actie over te gaan.
Juni 2014 InfoRisk
56Update
wetgeving
4-5Wat
verwachten van een
bezoek van de Arbeids
inspectie?
1-3Gebruik van
arbeidsmiddelen
voor privédoeleinden
1Voorwoord
Infofiche:Nieuwe norm over kleding met hoge
zichtbaarheid
Enkele cijfers voor 2012:• De inspecteurs bezochten 13.873 vestigingseenheden. In
35% van de gecontroleerde welzijnsrubrieken stelde de inspecteur een nietconformiteit vast. De betrokken werkgevers kregen minstens een mondelinge waarschuwing.
• Daarnaast bezochten ze 14.725 werkgevers op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen met nietconformiteit in 39% van de geïnspecteerde werkzaamheden.
Bij de ondernemingen zijn er traditioneel veel inspecties bij metaal en houtverwerking, in de detail- en groothandel, transport en horeca, en in de bouw.
In de publieke sector zien we onder meer inspecties bij lokale besturen, bij de brandweer, in de zorg, … Sinds 1 januari 2014 worden ook de arbeidsongevallen van de Wet 67 geregistreerd bij het Fonds voor arbeidsongevallen. De nieuwe informatie die dit project PUBLIATO oplevert, zal TWW helpen om de werkgevers met hoge ongevalsfre-quentie beter te detecteren en om z’n inspectiecampagnes daarop af te stemmen.
Lokale besturen
Ook de lokale besturen moeten de welzijnsreglementering respecteren en worden erop gecontroleerd.
Maar moet u nu bang zijn voor een bezoek van de inspec-tie? Uiteraard niet. U heeft een preventieadviseur in dienst en luistert naar zijn adviezen? U voert een actief welzijns-beleid en heeft een dynamisch risicobeheersingssysteem (DRBS) op maat? U vervult de verplichtingen van de wel-zijnsreglementering en alles is keurig gedocumenteerd? Dan zit u goed en wordt een bezoek van de inspectie een moment van trots.
Ziet de toestand er minder rooskleurig uit, dan is het advies: maak er werk van! En denk eraan dat TWW in het najaar een campagne plant in de lokale besturen. Deze zal uitgevoerd worden door de regionale directies van Oost-Vlaanderen en Luik.
Ten slotte nog iets over welzijn op het werk en de financi-ele crisis: lokale besturen staan voor moeilijke budgettaire uitdagingen.
Dit mag echter niet tot gevolg hebben dat preventiedien-sten worden beperkt of dat arbeidsmiddelen niet meer wor-den beheerd. De crisis mag ook geen reden zijn om nood-zakelijke vormingen en opleidingen uit te stellen.
De preventiedienst van Ethias organiseert basisopleidingen en staat klaar om u te ondersteunen en bij te staan op vlak van preventie.
En vergeet niet dat elke euro die u investeert in preventie en veiligheid, zich voor het volle pond terugverdient!
Bijzondere dank aan Luc Van Hamme, adviseur-generaal en afdelingshoofd van het Regionaal Toezicht op het Welzijn op het Werk, voor zijn toelichtingen bij de realisatie van dit artikel.
Juni 2014 InfoRisk
66Update
wetgeving
4-5Wat
verwachten van een
bezoek van de Arbeids
inspectie?
1-3Gebruik van
arbeidsmiddelen
voor privédoeleinden
1Voorwoord
Infofiche:Nieuwe norm over kleding met hoge
zichtbaarheid
Update wetgeving In deze rubriek krijgt u een overzicht van de belangrijkste nieuwe en veranderde wetgeving over welzijn op het werk zoals die verscheen in het Belgisch Staatsblad. In deze editie komt de periode tussen midden december 2013 en midden april 2014 aan bod.
1) Vervoer via de weg of per spoor van gevaarlijke stoffen, met uitzondering van ontplofbare en radioactieve stoffen. Bericht, B.S., 30 december 2013, .
2) Koninklijk besluit van 26 november 2013 tot wijziging, wat de etiketteringsvoorschriften betreft, van het koninklijk besluit van 31 juli 2009 betreffende aerosols, B.S., 15 januari 2014, .
3) Wet van 21 december 2013 tot uitvoering van de Verordening (EU) Nr. 305/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 9 maart 2011 tot vaststelling van geharmoniseerde voorwaarden voor het verhandelen van bouwproducten en tot intrekking van Richtlijn 89/106/EEG van de Raad, en tot opheffing van diverse bepalingen, B.S., 20 januari 2014, .
4) Koninklijk besluit van 21 december 2013 tot aanpassing van de regelgeving betreffende het vervoer van gevaarlijke goederen via de weg of per spoor aan de wetenschappelijke en technische vooruitgang, B.S., 22 januari 2014, .
5) Koninklijk besluit van 26 januari 2014 waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 108 van 16 juli 2013, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, betreffende de tijdelijke arbeid en uitzendarbeid, B.S., 10 februari 2014, .
6) Koninklijk besluit van 11 februari 2014 tot uitvoering van de artikelen 31ter, § 1, tweede lid en § 3, eerste lid, 31quinquies, vierde lid, 31sexies, § 2, derde
en vierde lid en 31septies, derde lid van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk en van artikel 13 van de wet van 27 december 2012 tot invoering van de elektronische registratie van aanwezigheden op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen, B.S., 21 februari 2014, .
7) Decreet van 31 januari 2014 houdende instemming met het verdrag nr. 189 inzake waardig werk voor het huispersoneel, aangenomen door de Internationale Arbeidsconferentie in haar honderdste zitting in Genève op 16 juni 2011, B.S., 24 februari 2014, .
8) Wet van 26 januari 2014 tot wijziging van de wet van 15 april 1994 betreffende de bescherming van de bevolking en van het leefmilieu tegen de uit ioniserende stralingen voortspruitende gevaren en betreffende het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle, wat betreft het dosimetrisch toezicht, B.S., 10 maart 2014, .
9) Koninklijk besluit van 9 maart 2014 tot wijziging van een aantal bepalingen inzake interne diensten en eerste hulp met betrekking tot lichte ongevallen en bijscholing van hulpverleners, B.S., 10 april 2014, .
10) Koninklijk besluit van 19 maart 2014 tot wijziging van het koninklijk besluit van 12 maart 2003 tot vaststelling van de wijze en van de termijn van aangifte van een arbeidsongeval, B.S., 10 april 2014, .
11) Koninklijk besluit van 9 maart 2014 tot wijziging van het koninklijk besluit van 11 maart 2002 betreffende de bescherming van de gezondheid en de veiligheid van de werknemers tegen de risico’s van chemische agentia op het werk, B.S., 14 april 2014, .
Juni 2014 InfoRisk VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Daniel Pirotte, PrinsBisschopssingel 73, 3500 Hasselt E-MAIL [email protected] Dienst Preventie Ethias GRAFISCH CONCEPT Perplex, Aalst REALISATIE EN PRODUCTIE Kluwer, Mechelen
Infofiche
01Infofiche | Juni 2014 | InfoRisk
Periodieke informatie van de preventiedienst
Juni 2014 InfoRisk
VE I L I GHE ID DOOR Z I CHTBAARHE ID
Nieuwe norm over kleding met hoge zichtbaarheid In het Publicatieblad van de Europese Unie van 28 juni 2013 en in het Belgisch Staatsblad van 2 juli 2013 werd een nieuwe norm gepubliceerd over kleding met hoge zichtbaarheid (EN ISO 20471:2013). Deze norm vervangt de norm EN 471, die niet langer vol-doet aan de fundamentele veiligheids- en gezondheidsvoorschriften die wor-den bepaald door de Europese richtlijn betreffende persoonlijke beschermings-middelen (Richtlijn 89/686/EEG).
Op basis van deze richtlijn eist de Belgische wetgeving (KB van 13 juni 2005) dat werknemers die op en langs de openbare weg werken bij de dagelijkse uitoefening van hun functie worden beschermd door het dragen van kleding met signaalfunctie.
Kleding met hoge zichtbaarheid zorgt voor een duidelijke visuele signalering van de werknemer en is dus onontbeer-lijk om zijn veiligheid te waarborgen.
Belangrijkste veranderingen in vergelijking met vroegere norm EN 471
De belangrijkste vernieuwing is dat de norm EN ISO 20471:2013 een zichtbaarheid van de werknemers van 360° oplegt.
De norm beschrijft uitvoerig de kenmerken van kleding die voor bedekking zorgt van:• alleen de romp (bv. mouwloos vest, hesje);• de romp en de armen (bv. vest met mouwen, hemd, jas,
Tshirt);• alleen de benen (bv. lange broek, short, bermuda,
werkbroek);• de romp en de benen (bv. overal zonder mouwen);• de romp, de armen en de benen (bv. overal met
mouwen).
Zichtbaarheid van 360°Ongeacht het type van de hierboven omschreven kleding, moeten de fluorescerende stof en de retroreflecterende
stroken rondom romp, armen en benen lopen zodat een zichtbaarheid van 360° is gewaarborgd.De breedte van de retroreflecterende stroken mag niet klei-ner zijn dan 50 mm. Ook de afstand tussen twee retrore-flecterende stroken moet ten minste 50 mm bedragen. Ten slotte moet de laagste band zich op ten minste 50 mm van de onderkant van het kledingstuk bevinden.
Kwaliteit en zichtbaarheidsklasseHet materiaal waaruit de retroreflecterende banden bestaan, moet van eenvormige kwaliteit zijn en voldoen aan minimumwaarden op het vlak van retroreflectie. Hier-door bevat het etiket niet langer informatie over de kwali-teit van dat materiaal maar alleen over de zichtbaarheids-klasse van het kledingstuk overeenkomstig de norm. Wat het fluorescerend materiaal betreft, omschrijft de norm vereisten voor drie types van fluorescerende kleuren: geel, oranje-rood en rood.
Levensduur van het kledingstuk Ook nieuw in de norm is de levensduur van het kleding-stuk met hoge zichtbaarheid. De levensduur is voortaan een criterium voor de certificatie. Waar de vroegere norm zich beperkte tot het meten van de kwaliteit van de retro-reflecterende stroken, beschrijft de norm EN ISO 20471 de bestendigheidsvoorwaarden van de fluorescerende kleur en van de retroreflecterende materialen, niet alleen bij het onderhoud van de kleding (wassen, chemisch reinigen en drogen) maar ook bij gebruik ervan, zoals koud opvouwen, schuring, buiging, UV-bestendigheid, …
Welke kleding met hoge zichtbaarheid kiezen?
Zoals eerder al gezegd, dient kleding met hoge zichtbaar-heid om een werknemer op de openbare weg of een per-soon in een noodsituatie beter te zien.
De norm EN ISO 20471 omschrijft drie risiconiveaus, naar-gelang van de snelheid van de voertuigen en het type van weggebruiker:• laag risico;• matig risico;• hoog risico.
02 InfoRisk | Juni 2014 | Infofiche
Lage en matige risico’s Voor lage en matige risico’s is een kledingstuk met zicht-baarheid of verbeterde zichtbaarheid voldoende. Het gaat om de kledingstukken die we gebruiken als voetganger of fietser, d.w.z. als actieve weggebruiker. De norm is niet van toepassing op deze twee risicosituaties.
Hoog risicoVoor een hoog risico maakt de norm een onderscheid tus-sen drie klassen:• hoog risicoklasse 1;• hoog risicoklasse 2;• hoog risicoklasse 3.
Dit zijn risico’s waaraan passieve weggebruikers wor-den blootgesteld, met name personen die zich op de weg bevinden zonder betrokken te zijn bij de verkeersstromen, zoals werknemers bij wegwerkzaamheden of personen in een noodsituatie.
• “Hoog risico – klasse 1” geldt voor wegen waar de toege-stane snelheid lager of gelijk is aan 30 km/u.
• “Hoog risico – klasse 2” geldt voor wegen waar de toege-stane snelheid lager of gelijk is aan 60 km/u.
• “Hoog risico – klasse 3” geldt voor wegen waar de toege-stane snelheid hoger is dan 60 km/u.
Voor een “hoog risico – klasse 3” moet aan de werknemer dus kleding met hoge zichtbaarheid van klasse 3 worden bezorgd.
Klassen en zichtbare oppervlakte Net als in de vroegere norm EN 471 heeft het onderscheid tussen de klassen te maken met de vereiste minimumop-pervlakte van zichtbaar materiaal in m2. De vereisten op het vlak van de minimumoppervlakte stemmen overeen met de vroegere norm EN 471.
Klasse 1: Basisgraad van beschermingFluorescerend materiaal: 0,14 m2; retroreflecterend materi-aal: 0,10 m2; materiaal met gecombineerde kenmerken (dat is materiaal dat zowel fluorescerende als retroreflecterende eigenschappen heeft): 0,20 m2
Klasse 2: Intermediaire graad van beschermingFluorescerend materiaal: 0,50 m2; retroreflecterend materiaal: 0,13 m2
Klasse 3: Hoge graad van bescherming Fluorescerend materiaal: 0,80 m2; retroreflecterend materiaal: 0,20 m2
Opgelet! Als u uw logo of andere onderscheidingstekens en belettering aanbrengt op het fluorescerend of retro-reflecterend materiaal, loopt u het risico dat het kleding-stuk niet langer voldoet aan de door de norm vereiste minimumoppervlaktes.
Eén enkel kledingstuk of een combinatie Aan de voorwaarden van een klasse kan worden vol-daan door het dragen van één enkel kledingstuk met hoge zichtbaarheid (bv. een jas die de romp en armen bedekt en waarop retroreflecterende stroken zijn aangebracht, geldt voor klasse 3) of door een combinatie van twee kledingstukken.
Zo kan door combinatie van twee kledingstukken van klasse 2 een zichtbaarheid van klasse 3 worden bereikt. U kunt dus opteren voor het vest (dat alleen de romp bedekt) en dat combineren met een broek waarop retroreflecte-rende stroken zijn aangebracht (die de benen bedekken) om klasse 3 te bereiken.
Een jas die romp en armen bedekt, gecombineerd met een lange broek die de benen bedekt, voldoet uiteraard aan klasse 3.
Beoordeling van het risico Belangrijk is dat deze combinatie voldoet aan de minimum-vereiste van zichtbaarheid naargelang van de beoordeling van het risico op het terrein (werk overdag of ‘s nachts, weersomstandigheden, …).
3 is beterAangezien klasse 3 altijd het hoogste niveau van zichtbaar-heid biedt, dient bij een doeltreffende preventie de keuze naar die klasse uit te gaan.
Mag de veiligheidskledij die conform is met de norm EN 471 nog worden gebruikt?
JaDe nieuwe norm is alleen van toepassing op fabrikanten van dit type van kledij. Zij moeten zich sinds 1 oktober 2013 naar deze nieuwe norm schikken om te voldoen aan de fundamentele veiligheids- en gezondheidsvoorschriften.
Het spreekt voor zich dat kledij die momenteel in gebruik is en die voldoet aan de norm EN 471 tot de vervanging ervan mag worden gebruikt om de aanwezigheid van werknemers visueel te signaleren.
Maar…Bij de aankoop van nieuwe kledij met hoge zichtbaarheid moet u controleren of deze voldoet aan de voorschriften van de nieuwe norm EN ISO 20471, want alleen die kledij is voortaan in overeenstemming met de fundamentele veilig-heids- en gezondheidsvereisten.
Infofiche
03Infofiche | Juni 2014 | InfoRisk
WERKKLEDIJ MET HOGE ZICHTBAARHEID (norm EN ISO 20471:2013)
Kledij 100% fluo + retroreflecterende stroken – Zichtbaarheid van 360°
Vest en lange broek Tuinbroek Overal Parka
klasse 1 klasse 2 klasse 2 klasse 3 klasse 3
Zichtbaarheid van het geheel
Kleding klasse 1 Kleding klasse 3 – Kleding klasse 2 Kleding klasse 3 Kleding klasse 3
N.B. :• Deze tabel geeft het klasseniveau weer dat wordt bereikt door de kleding, uitgaande van dragen van één of meer kle
dingstukken waarvan de klasse wordt aangegeven op het etiket dat binnenin het kledingstuk is aangebracht.• De plaats van de retroreflecterende stroken kan verschillen naargelang van de fabrikant.• Kledingstukken die werden doorkruist zijn niet toegestaan want ze bevatten niet voldoende zichtbare oppervlakte (fluo
of stroken) om in overeenstemming te zijn met de norm.