คณภาพไฟฟาฉบบนจะเปนตอนสดทายของบทความ “ ปรบปรงคณภาพไฟฟาโดยการแกปญหาฮารโมนคส” ทจะเนนใหเหนถงความแตกตางในการนำไปใชงานของ แอคทฟฟลเตอร ดจนฟลเตอร และจนฟลเตอร และยงเปนตอนสดทายของบทความ“ปรากฎการณ เรโซแแนซ” ซงเปนปญหาฮารโมนคสทพบมากทสดปญหาหนงในระบบไฟฟา

“Super Technology” จะพาพวกเราไปรจกกบมอเตอรฟอรม-เมอร ทรวมมอเตอรและหมอแปลงเขาดวยกน และเครองควบคมเพาเวอรแฟกเตอรแบบอตโนมตใหม “RVT” ทชวยใหการวเคราะหปญหาฮารโมนคสสะดวกขน

“Maintenance Zone” จะเปนเรองขนตอนการตดตงการใชงานและการซอมบำรงคาแพซเตอรแรงตำ สำหรบผททำงานคลกคลกบคาแพซเตอรเปนประจำ

“กนลมชมวว” แนะนำเกาะเตา เกาะนางยวนทนาไปเทยวมากและตบทายดวยการไปเทยวในอนเตอรเนตกบเวบไซต Qthai.comและ all-4-thai.com

RVTThe ultimatePower Factor Controllerคณลกษณะของ New RVT

จอแสดงผลขนาดใหญวดคาพารามเตอรทางไฟฟาไดหลากหลายวดฮารโมนคสได 49 อนดบ และแสดงผลไดทงแบบสเปกตรมและแบบตารางเลอกรปแบบการแสดงผลไดตามตองการสามารถตอ Output ไดมากถง 16 Outputsฟงกชนการตงคาตางๆ โดยอตโนมตฟงกชน Help ระบบทคอยใหความชวยเหลอแกผใชงานแบบ On screen help

ตวแทนจำหนายบรษท ภทรเมธากจ จำกด, โทร. 0-2903 9555, 0-2903 9999บรษท วลลภ อนเตอรกรป จำกด, โทร. 0-2224 6029, 0-2621 7999บรษท เอสอารอ 2000 จำกด, โทร. 0-2882 5600

Harmonics & Solutions to Harmonic Problems (3)ปรบปรงคณภาพไฟฟาโดยการแกปญหาฮารโมนคส (3)

QUALITYQUALITY <somkane.hunchanasavee@th.abb.com>

ดจนฟลเตอร (Detuned Filter)

ฉบบนจะเปนตอนสดทายของเรองการปรบปรงคณภาพไฟฟาโดยการแกปญหาฮารโมนคส โดยจะแนะนำอปกรณในการแกปญหาฮารโมนคสทนยมใชกน ตลอดจนเปรยบเทยบใหเหนความแตกตางของแตละอปกรณ

6% ดจนรแอคเตอร

วงจรสมมลของดจนฟลเตอรแบงค

เปนอปกรณไฟฟาทสามารถแกไขปญหาเรโซแนนซแบบขนานได (Parallel Resonance) ในระบบไฟฟาทมปรมาณฮารโมนคสอยปรมาณหนงแตยงไมเกดปญหาฮารโมนคสเมอมการตดตงคาแพซเตอรจำนวนหนงเพอปรบปรงคาเพาเวอรแฟกเตอรจะทำใหเกดวงจรเรโซแนนซแบบขนานซงมความถเรโซแนนซตรงกบฮารโมนคสทมอยในระบบไฟฟาจงเกดการขยายปรมาณฮารโมนคสใหมปรมาณสงขนอยางมากจนทำใหเกดความเสยหายในระบบไฟฟา อกนยหนงในระบบไฟฟาทมฮารโมนคสปะปน และมคาแพซเตอรตดตงอยเพอปรบปรงคาเพาเวอรแฟกเตอรถงแมจะเกดวงจรเรโซแนนซแบบขนานขน แตกไมมปญหาแตอยางใด เน องจากในระบบไฟฟาไมมฮารโมนคสไปกระตนปรากฎการณเรโซแนนซ หากภายหลงมการเพมโหลดทสรางฮารโมนคสเขาไปในระบบไฟฟามากพอ ปรมาณฮาร-โมนคสทเกดขนจะไปกระตนใหเกดปรากฎการณเรโซแนนซแบบขนาน สงผลใหปรมาณฮารโมนคสถกขยายจนทำใหเกดความเสยหายในระบบไฟฟา ตนเหตของปญหาคอ การมปรมาณฮารโมนคสปรมาณหนงบวกกบการมคาแพซเตอรจำนวนหนงททำใหเกดคาความถเรโซแนนซตรงกบฮารโมนคสทมอยในระบบพอด การแกปญหาอาจทำไดโดยการปรบเปลยนขนาดของคาแพซเตอรเพอไมใหเกดความถเรโซแนนซตรงกบฮารโม-นคสทมอย หรอลดปรมาณฮารโมนคสโดยใชอปกรณกรองฮารโมนคส ในทางปฏบตการปรบเปลยนขนาดของคาแพ-

POWERPOWER

ซเตอรอาจทำไดยากเพราะระบบไฟฟาจำเปนตองมคาเพาเวอรแฟกเตอรสงเกนเกณฑของการไฟฟาฯ ในขณะทการลดปรมาณฮารโมนคสโดยตรงจะเปนการลงทนสงเกนไปและแกปญหาไมตรงจด วธแกปญหาทเหมาะสมคอ การดดแปลงคาแพซเตอรใหเปนดจนฟลเตอร ดจนฟลเตอรคอคาแพซเตอรทมการตอรแอคเตอร (Reactor) หรอขดลวดพนรอบแกนเหลกตออนกรม (Series) กบคาแพซเตอร จะทำใหเกดวงจรเรโซ-แนนซแบบขนานและแบบอนกรมพรอมๆกน โดยวงจรเรโซแนนซแบบขนานทเกดขนนจะมความถเรโซแนนซแบบขนานทอยตำกวาความถของทกๆฮารโมนคสในระบบไฟฟาจงไมเกดปญหาการขยายฮารโมนคสขน และวงจรเรโซแนนซแบบอนกรมทเกดขนจะชวยกรองฮารโมนคสบางสวนออกจากระบบไฟฟาอกดวย ตวอยางเชน สมมตโรงงาน A มการใช UPS จำนวนมากการวดฮารโมนคสกอนตดตงคาแพซเตอรพบวาม PFคอนขางตำและมฮารโมนคสอยปรมาณหนง PF = 0.83 THDU = 2.37% THDI = 4.00% ภายหลงการตอคาแพซเตอร แลวพบวาคา PF สงขนแตกมปญหาฮารโมนคสเพมขนอยางมากดวย PF = 0.93 THDU = 5.68% THDI = 11.67% เมอทำการดดแปลงคาแพซเตอรแบงคเปนดจนฟล-เตอรแลวพบวาคา PF ยงอยในเกณฑทนาพอใจในขณะทไมเกดปญหาเรโซแนนซแบบขนานโดยปรมาณฮารโมนคสจะลดลงเลกนอยอกดวย PF = 0.93 THDU = 2.21% THDI = 3.70% ลกษณะพเศษของดจนฟลเตอรคอการมรแอคเตอรทมคารแอคแตนซ (XL) ประมาณ 6% หรอ 7% ของคารแอคแตนซของคาแพซเตอร (XC) โดยเรยกวาดจนฟลเตอรแบบ6% หรอ 7%ทำใหเกดวงจรเรโซแนนซแบบขนานทความถตำกวา 250Hzโดยมคาขนอยกบอมพแดนซของระบบดวย การทำงานของดจนฟลเตอรจะเหมอนกบคาแพซเตอรแบงคทกประการโดยมหนาทหลกในการปรบปรงคาเพาเวอรแฟกเตอร เสรมดวยความสามารถพเศษในการแกปญหาเรโซแนนซแบบขนาน อยางไรกตามคาแพซเตอรทใชในดจนฟลเตอรจะออกแบบมาพเศษใหสามารถทนแรงดนไดสงขน

เนองจากการมรแอคเตอรตอแบบอนกรมอยและการตองทนตอปรมาณกระแสฮารโมนคสทฟลเตอรชวยกรองมาบางสวน ทงนดจนฟลเตอรไมสามารถใชงานไดในระบบทมฮารโมนคสตำกวาอนดบท 5 ดจนฟลเตอรไดรบการออกแบบมาเปนโมดลมาตรฐานทสามารถนำมาประกอบใชงานเพอปรบปรงคาเพาเวอรแฟกเตอรในระบบไฟฟาและแกปญหาเรโซแนนซแบบขนานไดอยางมประสทธภาพและปลอดภย

จนฟลเตอร

จนฟลเตอร (Tuned Filter) จนฟลเตอรมองคประกอบเชนเดยวกบดจนฟลเตอรโดยทำหนาทหลกในการปรบปรงคาเพาเวอรแฟกเตอรและยงสามารถกรองฮารโมนคสในระบบไฟฟาไดดวย ในระบบไฟฟาทมฮารโมนคสปรมาณมากๆ จนเกดปญหาฮารโมนคสอยางรนแรงถงแมยงไมไดตอคาแพซเตอรเขาไปในระบบไฟฟากตาม จำเปนตองมการกรองฮารโมนคสออกจากระบบไฟฟา ตวอยางเชน ในโรงงานหลอมเหลกแบบอารค โรงรดเหลก โรงชบเหลกดวยไฟฟา เปนตน วธแกปญหา คอการดดแปลงคาแพซเตอรใหเปนวงจรจนฟลเตอร เชนเดยวกบดจนฟลเตอร โดยเลอกขนาดรแอค-เตอรใหเหมาะสมจนเกดวงจรเรโซแนนซแบบอนกรมตรงกบฮารโมนคสทมในระบบไฟฟา วงจรเรโซแนนซแบบอนกรมจะมคาอมพแดนซตำมากทจดเรโซแนนซทตรงกบความถฮารโมนคสทเกดขน ดงนนกระแสฮารโมนคสทมความถตรงกบจดเรโซแนนซจะเหนจนฟลเตอรเปนเสมอนลดวงจรและไหลมายงจนฟลเตอรโดยไมไหลไปยงโหลดตวอนๆ ของระบบไฟฟา ตวอยางเชน ในโรงงานแหงหนงมคาเพาเวอรแฟกเตอรตำและมฮารโมนคสปรมาณมาก การตดตงจนฟลเตอรทประกอบดวยวงจรเรโซแนนซแบบอนกรม 4 วงจร โดยแตละวงจรจะมการเลอกคารแอคแตนซของรแอคเตอรเพอใหมความถเรโซแนนซประมาณ 250 Hz (ฮารโมนคสท 5),350 Hz (ฮารโมนคสท 7), 550 Hz (ฮารโมนคสท 11) และ

Power Quality Page 2

650 Hz (ฮารโมนคสท 13) วงจรทง 4 จะชวยกนปรบปรงคาเพาเวอรแฟกเตอรโดยจะทำหนาทกรองฮารโมนคสไปดวยเชนกน

แอคทฟฟลเตอรแอคทฟฟลเตอร (Active Filter) จากขอจำกดมากมายและงายตอการเสยหายหากเกดโอเวอรโหลด จงมการใชแอคทฟฟลเตอรเพอแกปญหาฮารโมนคสแทนจนฟลเตอร แอคทฟฟลเตอร คออปกรณกรองฮารโมนคสทใชอเลคโทรนคสกำลง (IGBT) ประกอบกบระบบควบคมการทำงานแบบอเลคทรอนคส (DSP, ไมโครคอนโทรลเลอร)โดยจะทำหนาทตรวจวดกระแสฮารโมนคสในระบบไฟฟาทำการวเคราะหและคำนวณ แลวจงฉดกระแสฮารโมนคสในเฟสตรงกนขามกบฮารโมนคสในระบบไฟฟา ผลทไดคอกระแสฮารโมนคสในระบบไฟฟาถกหกลางออกไปจนเหลอแตกระแส 50Hz จากตวอยางเดยวกนของจนฟลเตอร ในโรงงานเดยวกนทมปญหาฮารโมนคสสามารถใชแอคทฟฟลเตอรเพอแกปญหาไดอยางสมบรณแบบ โดยแอคทฟฟลเตอรมขอดกวาจนฟลเตอรหลายประการคอ 1.แอคทฟฟลเตอรไมมการโอเวอรโหลด ถงแมจะมกระแสฮารโมนคสปรมาณมากในระบบไฟฟา แตแอคทฟ

ฟลเตอรจะกรองฮารโมนคสจนเตมความสามารถโดยไมเกดการโอเวอรโหลดขนแตอยางไร 2.แอคทฟฟลเตอรสามารถตามการเปลยนแปลงของโหลดไดอยางรวดเรวภายในเวลานอยกวา 40 msec. โดยการทำงานของแอคทฟฟลเตอรจะขนกบปรมาณของฮารโม-นคสในระบบไฟฟาโดยตรง 3.แอคทฟฟลเตอรมขนาดเลก และคากำลงสญเสยทางไฟฟานอยกวามาก 4.สามารถโปรแกรมหรอสงงานแอคทฟฟลเตอรใหเลอกกรองเฉพาะฮารโมนคสไดสงถงฮารโมนคสท 50(2500 Hz) และกรองไดถง 20 อนดบพรอมกน การโปรแกรมกสามารถทำไดงายๆ โดยผใชงานและสามารถเปลยนแปลงไดตลอดเวลาตามสภาวะโหลด แอคทฟฟลเตอรยงมการทำงานแบบอตโนมต โดยเลอกกรองฮารโมนคสทสำคญทสดในระบบไฟฟาไดเอง ในกรณทไฟดบแอคทฟฟลเตอรสามารถเรมตนทำงานไดใหมทนททไฟมาตามปกต 5.การออกแบบทำไดงาย เพราะแอคทฟฟลเตอรไดรบการออกแบบเปนโมดลทสามารถเพมหรอลดจำนวนแอคทฟฟลเตอรไดตลอดตามปรมาณของโหลด และยงสามารถยายตำแหนงตดตงไดอกดวย การตดตงและคอมมชชนทำไดงายๆ ในเวลาสนๆ แอคทฟฟลเตอรเปนอปกรณทสามารถกรองฮารโม-นคสไดดทสด แตจะมราคาสงกวาจนฟลเตอรในการประยกตใชงานสวนใหญ อยางไรกตามปญหาฮารโมนคสหลายๆปญหาทจำเปนตองใชแอคทฟฟลเตอรเทานนในการแกไข

หวขอการปรบปรงคณภาพไฟฟาในการแกปญหาฮาร-โมนคสทงสามตอนน คงพอจะใหแนวทางในการศกษาปญหาฮารโมนคสไดบาง อยางไรกดอปกรณทใชในการแกปญหาฮารโมนคสมราคาสง และอาจมขอจำกดในการใชงานอยบาง จงควรปรกษาผเชยวชาญกอนลงมอแกไขปญหาจรง

Power Quality Page 3

สรปตารางเปรยบเทยบอปกรณแกปญหาฮารโมนคส

ดจนฟลเตอร จนฟลเตอร แอคทฟฟลเตอร-ปรบปรงคาเพาเวอร ได ได ได แฟกเตอร-กรองฮารโมนคส บางสวน ได ได-เพมเตมไดภายหลง ได ไมได ได-ตองศกษาระบบอยาง ไม ใช ไม ละเอยด-อาจเกดโอเวอรโหลด ไม ใช ไม ไดงาย-ความสามารถในการ ชา ชามาก เรวมาก ตามโหลด-ขนาด ใหญ ใหญทสด เลกทสด-ความซบซอนในการใช งาย ยาก งาย งานและตดตง-ความสญเสย สง สงมาก ตำ-กรองฮารโมนคสไดแม ไมได ไมได ได PF ใกล 1.0-เลอกกรองเฉพาะฮารโม- ไมได บางสวน ได นคสทตองการ-โปรแกรมการกรองฮาร- ไมได ไมได ได โมนคสได-ความคลาดเคลอนของ มบาง มบาง ไมม จดจน-การทำงานแบบ ไมใช ไมใช ใช Close loop control

ตวอยางการใชงานจนฟลเตอร

เนองจากตองรบภาระในการกรองฮารโมนคสปรมาณมากจากระบบไฟฟา จนฟลเตอรจงตองไดรบการออกแบบเปนพเศษโดยใชอปกรณขนาดใหญมคาทางไฟฟาทแมนยำและมการคำนวณอยางละเอยดโดยใชโปรแกรมพเศษเพอใหแนใจวาจนฟลเตอรจะสามารถทำงานไดเตมประสทธภาพอยางปลอดภย ในทางปฏบตการออกแบบตดตงจนฟลเตอรมรายละเอยดทางเทคนคมากและมขอจำกดในการใชงานหลายประการตวอยางเชน 1 จนฟลเตอร อาจเกดโอเวอรโหลดไดงาย หากปรมาณกระแสฮารโมนคสทเกดขนมากกวาทคำนวณได จงจำเปนอยางยงทจะตองมระบบปองกนทดพอ การเพมโหลดฮารโมนคสในอนาคตหรอการมมลภาวะทางฮารโมนคสจากระบบไฟฟามารบกวน จะทำใหจนฟลเตอรเสยหายได 2 จนฟลเตอร ไมสามารถออกแบบใหแยกเปนขนการทำงานยอยๆ ได จงไมสามารถตามการเปลยนแปลงของโหลดไดเรวพอ ตวอยางเชน ถาตองการกรองฮารโมนคสท 5 และ7 จากระบบ อาจตดตงจนฟลเตอร 2 วงจรคอ 5th Filterและ 7th Filter โดยในชวงทโหลดนอยๆ ความตองการคาแพซเตอรยงไมมากพอ 5th และ 7th Filter จงไมทำงานสงผลใหคา PF ตำเกนไปและฮารโมนคสมากเกนไปในกรณโหลดนอย เมอโหลดเพมขนมากพอ 5th Filter จงเรมทำงานและเมอโหลดเตมท 5th และ 7th Filter กจะทำงานพรอมกนเพอปรบปรงคา PF และกรองฮารโมนคส

3 จนฟลเตอร มคาความสญเสยทางไฟฟาสง (Losses)เนองจากใชรแอคเตอรขนาดใหญ และใชพนทมากในการตดตง 4 จนฟเตอร จะเรมทำงานจากวงจรกรองฮารโมนคสตำสดกอนเสมอ โดยเรยงลำดบจากนอยไปหามากในกรณทโหลดเพมขน และจะเรยงลำดบการปลดออกจากมากมาหานอยในกรณทโหลดลดลง โดยไมสามารถขามขนได 5 การออกแบบตองการขอมลของระบบไฟฟาทละเอยดมการคำนวณทซบซอนและตองการอปกรณทมความแมนยำสง 6 การเพมโหลดในอนาคตกไมสามารถทำไดนอกจากจะออกแบบจนฟลเตอรตวใหมมาตดตงแทน การเลอกจนฟลเตอรเพอใชงานจำเปนตองระมดระวงเปนพเศษ โดยผเชยวชาญเทานนทสามารถออกแบบและตดตงได

ระบบไฟฟาหนงทมฮารโมนคสมาก250 MVA6.6 kV

1500 kVA4.5%400 V

250 kWPF=0.85

900 kVAPF=0.93

Target:

Comply withG5/3

Initial situation

5 7 11 13 17 190

5

10

15

20

25

5 7 11 13 17 19

InjectionG5/3 Limit

Harmonics

Har

mon

iccu

rren

ts [A

]

กระฮารโมนคส (แทงสฟา)มคาเกนมาตรฐาน (แทงสเหลอง) G5/3

จนฟลเตอรทสามารถปรบปรงคา PFและกรองฮารโมนคสไดดวย

H5200 kvar

H7100 kvar

H1170 kvar

H1370 kvar

TechnicalZoneResonance Phenomenon (3)

Power Quality Page 4

(ตอจากฉบบทแลว)ปญหาเรโซแนนซแบบอนกรมในระบบไฟฟา ในกรณทโรงงานของเราไมมโหลดทสรางฮารโมนคสแตเราอาจเจอปญหาฮารโมนคสจากระบบของการไฟฟามารบกวนจนทำใหเกดปญหากบระบบไฟฟาของเราได เชนหมอแปลงรอนผดปกต คาแพซเตอรพงเรวผดปกต ฯลฯ

วงจรสมมลแบบงายทความถฮารโมนคสจะเปนดงรปโดยไมคดถงแรงดน 50 Hz อมพแดนซของระบบการไฟฟาฯและอมพแดนซของโหลดอน จะเกดวงจรเรโซแนนซแบบอนกรมขน

ระบบไฟฟาทมมลภาวะทางฮารโมนคสจะสงผลถงโรงงานของเราในรปของแรงดนฮารโมนคส หากคาความถเรโซแนนซแบบอนกรมของหมอแปลงและคาแพซเตอรตรงกบแรงดนฮารโมนคสจากระบบของการไฟฟาพอด แหลงกำเนดฮารโมนคสจะเหนโรงงานเปนเสมอนลดวงจร ทำใหมกระแสฮารโมนคสปรมาณมากไหลผานหมอแปลงและคาแพซเตอรจนอาจเปนอนตรายได

การแกปญหาเรโซแนนซของระบบไฟฟา ในกรณของปญหาเรโซแนนซแบบขนานนนสามารถแกไขไดโดยการใชดจนฟลเตอร (Detuned Filter Bank) แทนคาแพซเตอรแบงคธรรมดา ซงจะมการอางถงอยางละเอยดในโอกาสตอไป การแกไขดวยวธนเปนทนยมกนมากเพราะการออกแบบทำไดงายมความปลอดภยสง และคาใชจายตำเมอเทยบกบวธอนๆ ในกรณของปญหาเรโซแนนซแบบอนกรมนนแกไขไดยากในทางปฏบต จำเปนตองปรกษาผเชยวชาญเพอหาแนวทางทเหมาะสม ทางทดทสดคอการทำใหระบบของการไฟฟาฯมมลภาวะทางฮารโมนคสนอยทสด ซงเปนทมาของขอกำหนดกฏเกณฑเกยวกบฮารโมนคสทการไฟฟาทงสามฝายประกาศบงคบใชแลว ขอกำหนดนจะชวยปองกนไมใหผใชไฟปลอยมลภาวะทางฮารโมนคสเขามาในระบบไฟฟามากเกนไป จนกระทบกบผใชไฟรายอนๆ

<somkane.hunchanasavee@th.abb.com>

U5 = 7%U7 = 5%U11 = 4%U13 = 3%U17 = 2%

การปรบปรงคาเพาเวอรแฟกเตอรในระบบไฟฟาทมฮารโมนคสปะปนอยโดยการตดตงคาแพซเตอร (shuntcapacitor) เพยงอยางเดยวอาจทำใหระบบเกดปญหาเรโซแนนซแบบขนาน (parallel resonance) จนแรงดนและกระแสฮารโมนคสเพ มข นอยางมากในระบบไฟฟา(รายละเอยดอานไดในฉบบทแลว) การปองกนปญหาทำไดโดยเพมรแอคเตอร (reactor)ตออนกรมกบคาแพซเตอร เพอเปนการยายตำแหนงของความถทจะเกดเรโซแนนซใหไปอยใน ตำแหนงทไมทำใหเกดอนตรายตอระบบไฟฟา รแอคเตอรทใชนจงมชอเรยกวา anti-resonance reactor หรอ detuning reactor โดยทวไปรแอคเตอรทใชจะระบคาเปนเปอรเซนตตางๆกนไปขนกบประเภทของการนำไปใช เชน 6%, 7%,8%, 13%และ 14% เปนตน รแอคเตอรชนด 6% และ 7% จะเปนทนยมใชกนมากทสด

ขอแตกตางของรแอคเตอร 6% และ 7% อยทตำแหนงของการจน (Tuning point) รแอคเตอร 7% จะจนไวท189 Hz หรอตรงกบฮารโมนคสท 3.78 ในขณะทรแอคเตอร6% จะจนไวท 204 Hz หรอตรงกบฮารโมนคสท 4.08 ในดานการใชงาน รแอคเตอร 6% จะชวยกรองฮาร-โมนคสมากกวา จงจำเปนตองมขนาดใหญและราคาสงกวาในขณะท รแอคเตอร 7% จะชวยกรองฮารโมนคสนอยกวาจงมขนาดเลกและราคาถกกวา อยางไรกตามรแอคเตอรชนด7% จะดกวา 6% ในแงทตำแหนงการจนอยหางจากฮารโม-นคสท 5 (250Hz) มากกวา รแอคเตอร 7% จงมความเสยงตอการโอเวอรโหลดนอยกวาหากมการเพมโหลดฮารโมนคสหรอมฮารโมนคสในระบบมากขน อาจจะมคำถามวา ถาอยางนนใช รแอคเตอรชนด 8%,13%, 14% หรอสงขนไปกนาจะดกวา คำตอบกคอ ไมเสมอไป เนองจากรแอคเตอรยงเปอรเซนตสง ความสญเสย (losses)กสงตาม ขนาดรแอคเตอรใหญขนและยงเพมแรงดนตกครอมคาแพซเตอรทำใหตองเลอกใชคาแพซเตอรทมขนาดใหญขน เสยคาใชจายมากขน รแอคเตอรชนด 8%, 13%,14% จะเหมาะสมกบประเภทของงานบางกรณเทานน โดยสามารถขอคำแนะนำไดจากผผลต และผชำนาญดานการออกแบบรแอคเตอรเพอใชในระบบไฟฟา รแอคเตอรชนด 6% และ 7% สามารถใชกบคาแพซ-เตอรขนาดเดยวกนไดเพราะแรงดนตกครอม คาแพซเตอร

ตางกนเลกนอย (ไมเกน 5 โวลต) สรปแลวในการใชงานปกตเราพบทง 6% และ 7% รแอคเตอร ปจจบนนมแนวโนมในการใชงาน 7% รแอคเตอรเพมมากขน เนองจากผออกแบบระบบไฟฟาจะคำนงถงความปลอดภยจากการเกดโอเวอรโหลดมากกวาการกรองฮารโมนคสออกจากระบบในกรณทตองการเพยงการแกไขปญหาเรโซแนนซแบบขนาน

ปรากฎการณ เรโซแนนซ (3)

อมพแดนซของระบบขณะเกดเรโซแนนซ

วงจรสมมลแบบงาย

แรงดนฮารโมนคสจากระบบของการไฟฟาฯ

ระบบไฟฟาของโรงงานเรา

ไดอาแกรมการตอรแอคเตอรอนกรมกบคาแพซเตอร

<surasak.dumrongnawawit@th.abb.com> Control Diagram

Un = UC

Qn = QC

Qn , Un

QL , UL

QC , UC

L

N

L

N

เกรดเลก...เกรดนอย

Example of parallel resonance

0

100

200

300

400

0 5 10 15 20 25 30

Frequency [Harmonics]

Impe

danc

e [m

Ω ΩΩΩ]

n SQ

scT

C0 =

รแอคเตอรกบการปรบคาเพาเวอรแฟกเตอร

Maintenance <boonyasak.swangruang@th.abb.com>Zoneขนตอนการตดตง การใชงาน และการซอมบำรงคาแพซเตอรแรงตำ

ความปลอดภย

เรมตนดวยความปลอดภยเปนอนดบแรก เนองจากคาแพซเตอรเปนอปกรณททำงานท Full Load ตลอดเวลากอนการซอมบำรงทกครงควรปฏบตดงน การตดตงและการซอมบำรงตองกระทำโดยผมหนาทรและเขาใจคาแพซเตอร โดยอางองถงมาตรฐาน IEC831 ปลดวงจรทจายไฟใหกบคาแพซเตอรกอนการซอมบำรง ควรมการปลดวงจรอนทอาจทำใหมกระแสไฟยอนกลบมาสคาแพซเตอรไดดวย เมอปลดคาแพซเตอรแลวตองรออยางนอย 5 นาทเพอใหคาแพซเตอรคายประจไฟฟาผานดสชาสรซสเตอรจนแรงดนลดลงมาตำกวา 50V ซงอาจวดดวยมเตอรแรงดนทำการลดวงจรทขวทกขวของคาแพซเตอรดวยสายไฟทมฉนวนเพอใหแนใจวาคาแพซเตอรคายประจหมดแลวจรงๆไมควรทำการลดวงจรในขณะทมแรงดนคางในตวคาแพซเตอรหรอภายหลงการปลดคาแพซเตอรจากวงจรในทนทเพราะอาจทำใหคาแพซเตอรเสยหายและเกดอนตรายได เรมทำการซอมบำรงคาแพซเตอร

การตดตงคาแพซเตอร

ตำแหนงท ตดต งคาแพซเตอรควรมอากาศถายเทไดด เนองจากคาแพซเตอรถกสรางมาใหทำงานในอณหภมแวดลอมจำกด (ซงอาจศกษาไดจากคมอของบรษทผผลต)จงจำเปนตองเลอกประเภทอณหภมใชงานของคาแพซเตอรใหเหมาะสม ยกตวอยางเชน คาแพซเตอรของบรษท เอบบ มประเภทอณหภมใชงาน -25/D (Temperature category-25/D) หมายความวาสามารถใชงานไดอณหภมตำสด -25 C°อณหภมสงสด 55 C°,คาอณหภมเฉลย 24 ชวโมง ไมเกน45 C° คาอณหภมเฉลยตลอด 1 ป ไมเกน 35 C° สวนแรงดนในบรเวณทตดตงคาแพซเตอรตองเปนไปตามพกดของคาแพซเตอรโดยมาตรฐาน IEC831ระบวาคาแพซเตอรจะทนแรงดนเกนไดถง 110% ของแรงดนพกดแบบเปนชวงเวลา(8 ชม.ใน 1 วน) การใชงานคาแพซเตอรทระดบแรงดนเกนและอณหภมใชงานสงๆ ตลอดเวลา จะทำใหอายการใชงานของคาแพซเตอรสนลงอยางมาก

Power Quality Page 5

การเขาสายและการเลอกขนาดสายไฟ

สายไฟจะตองมขนาดไมตำกวา 1.43 เทาของกระแสพกดของคาแพซเตอร ในกรณทมการเดนสายไฟแบบพเศษเชน มดรวมสายไฟกนหลายเสน ควรมการปฏบตตามคำแนะนำของผผลตสายไฟในการเลอกขนาดสายการเขาสายตองทำใหแนนโดยใชแรงบด (Torque) ตามทผผลตกำหนดควรมการจดตำแหนงของสายและตวคายปะจ ใหเหมาะสมเพอความปลอดภย

ภายหลงการตดตงกอนการเรมจายไฟครงแรกควรตรวจสอบ ความสะอาดของอปกรณ การเขาสายตองแนน โดยใชสายไฟทเหมาะสม ระบบกราวด ภายหลงการจายไฟคาแพซเตอรแลวควรบนทกคากระแสและแรงดนของคาแพซเตอร กระแสไมควรเกน130% ของกระแสพกด Power ไมควรเกน 135% ของกำลงพกดและแรงดนไมควรเกนแรงดนพกดของคาแพซเตอร

การซอมบำรงคาแพซเตอร

1

2

3

4

123

1

2

3

ปฏบตตามกฎความปลอดภยกอนการซอมบำรงคาแพซเตอร การบำรงรกษาประจำปจะตองตรวจสอบดงน 2.1 ทำความสะอาดฝนและคราบสกปรกทกๆชน สวนของอปกรณ 2.2 ตรวจสอบความแนนของจดตอสายไฟทกจด 2.3 ตรวจสอบสภาพของตวคายประจ 2.4 ตรวจอณหภมโดยรอบ นำคาแพซเตอรเขาสระบบและวดกระแสของคาแพ-ซเตอรดวย คลป-ออน มเตอร (clip-on meter) และวด kvar เอาทพทของคาแพซเตอร ถาคาเอาทพทลดลงจากNameplate มากกวา 10% แสดงวาคาแพซเตอรเรมเสอมสภาพการใชงานแลว ซงอาจมหลายสาเหต เชน เปนการเสอมสภาพการใชงานตามปกต หรอเสอมสภาพเรวกวาปกตเนองจากอณหภมใชงานสงเกนไป แรงดนระบบสงเกนไปหรอมฮารโมนคสในระบบไฟฟา หากพบวาคาแพซเตอรเสอมสภาพเรวกวาปกต ควรหาสาเหตใหพบแลวทำการแกไขตามสาเหตตอไป

Super Technology <somkane.hunchanasavee@th.abb.com>SuperMotorformerTM

มอเตอรใหมทสามารถตอตรงกบไฟแรงสง

มอเตอรขนาดใหญในโรงงานอตสาหกรรมทมขนาด1,000 ถง 50,000 kW และมอเตอรสำหรบเครองคอมเพรสเซอรหรอปมมมกจะมพกดแรงดนใชงานท 3 และ 15 kV จงจำเปนตองมหมอแปลงลดแรงดนจากสายปอนแรงสงลงมาท 3และ 15 kV แลวจงตอกบมอเตอรได หมอแปลงลดแรงดนนนอกจากจะมราคาสงแลวยงทำใหประสทธภาพของโรงงานลดลงและอาจสรางปญหาสงแวดลอมหลายประการเชน ไฟไหม และนำมนรว Motorformer คอมอเตอรใหมจากเอบบทสามารถตอตรงกบระบบไฟฟาแรงสงไดโดยไมตองอาศยหมอแปลงลดแรงดน Moterformer ทำใหประสทธภาพของโรงงานสงขนไมกอใหเกดความเสยงตอปญหาสงแวดลอมและยงลดคาใชจายในการปฏบตงานและซอมบำรงอกดวย

หวใจของ Motorformer คอสเตเตอรทประกอบดวยสาย XLPE ทสามารถใชไดกบไฟแรงสงถง 150 kV ไดเอกไซเตอรและเฟรมยงใชหลกการเดยวกบมอเตอรแบบเดมซงทำใหคาใชจายในการเปลยนมาใช Moterformerลดลงไดอก

ในอนาคตเราคงจะไดเจอกบ Motorformer ในโรงงานอตสาหกรรมสมยใหมเพมมากขนแนนอน

การประหยดจากความเรยบงาย 1.ลงทนตำกวา - Motorformer ไมตองการหมอแปลงลดแรงดนเนองจากสามารถตอตรงกบไฟแรงสงไดเลย จงทำใหระบบมอปกรณตางๆนอยลง ทำใหการลงทนโดยรวมลดลงดวย 2.ประหยดพนท - เนองจากระบบทมอปกรณตางๆนอยลง จงประหยดพนทอยางมาก 3.มประสทธภาพสงขนและคาใชจายในการปฏบตงานลดลง - Motorformer สามารถลดความสญเสยทางไฟฟา (Losses) ไดสงถง 30% 4.ลดคาใชจายในการซอมบำรงและลดเวลาซอมบำรง (down time) - Motorformer มอปกรณประกอบนอยกวา ทำใหการซอมบำรงทำไดงายและลดการสำรองอะไหลจงเปนการประหยดคาใชจายในการซอมบำรง นอกจากนยงมความเสยงตอการเกดปญหาในการปฏบตงานลดลง เปนการชวยลดเวลาซอมบำรง (ลด Down time)

Power Quality Page 6

Power Quality Page 7

SuperTechnology <surasak.dumrongnawawit@th.abb.com>

สำหร บผ ท กำล งให ความสำค ญเร องการประหย ดพล งงานด วยคาแพซเตอร ควบค ไปกบการพฒนาคณภาพไฟฟา RVT เปนเคร องควบคมเพาเวอรแฟกเตอร (Power Factor Controller) รนลาสดจาก ABB ทจะชวยในเรองนไดอยางมประสทธภาพ RVT สามารถวดคาพารามเตอรตางๆ ทางไฟฟาไดมากมายมระบบปองกนและตรวจสอบการทำงาน อกทงสามารถตอควบคมอปกรณภายนอกไดแก เคร องพมพพดลมระบายอากาศหรออปกรณสงสญญาญเตอนตางๆ RVT ประกอบดวยรปแบบและฟงกชนท นาสนใจ อาท

จอแสดงผลขนาดใหญแบบ Full graphic display RVT สามารถแสดงคาทางไฟฟาไดหลายคาพรอมกนโดยผใชงานสามารถเลอกคาทตองการใหแสดงผลไดดวย

วดฮารโมนคสได 49 อนดบและแสดงผลไดทงแบบ สเปกตรมและแบบตาราง

RVT เพมขดความสามารถดานการวเคราะหฮารโมนคสในระบบไฟฟานอกเหนอจากการวดและแสดงผลแรงดนและกระแสฮารโมนคสในรปผลรวมฮารโมนคส (%THDV และ%THDI) แลว RVT สามารถแสดงผลการวดทงในรปของฮารโมนคสสเปกตรม (harmonic spectrum; U2-U49)และตารางฮารโมนคส (harmonic table) ไดถงฮารโมนคสอนดบท 49 และทสำคญ RVT ยงมฟงกชนเตอนเมอฮาร-โมนคสทวดไดมคาสงเกนกวาขอบเขตทกำหนด เพอปองกนความเสยหายทจะเกดกบอปกรณไฟฟา คาแพซเตอร และระบบ ตอเอาทพทไดมากทสดถง 16 เอาทพท RVT มใหเลอก 2 รน ไดแก RVT 6 ม 6 เอาทพทและRVT 12 ซงม 12 เอาทพท สามารถขยายเอาทพทเพมไดอก 4 เอาทพทเปน 16 เอาทพทโดยใชอปกรณเสรม

เอาทพททำงานเปนอสระตอกน ผใชงานสามารถควบคมการทำงานของรเลยแตละเอาทพทไดอยางเปนอสระตอกน สามารถโปรแกรมใหเอาทพทใดไมทำงานในกรณทเอาทพทนนมปญหา RVT กจะทำงานขามเอาทพททมปญหาไปและสงใหเอาทพทตวถดไปทำงานแทน และสามารถโปรแกรมใหคาแพซเตอรทเอาทพทใดเอาทพทหนงหรอมากกวานนทำงานตลอดเวลา (fixed) ไดโดยใหเอาทพททเหลอทำงานเปนแบบอตโนมต ฟงกชน Help RVT มระบบใหความชวยเหลอผใชงานแบบ On-screen Helpเพยงกดปม Help ทหนาจอกจะไดคำอธบายฟงกชนและวธใชงานทเขาใจงาย

ตงคาตางๆ อตโนมต ดวยฟงกชนตงคาอตโนมตทใชเวลาเพยงเลกนอยในการทำงานชวยเพมความสะดวกใหกบผใชงาน พารามเตอรทRVTสามารถคำนวณคาไดแบบอตโนมตไดแก - จำนวนเอาทพททใชงาน (no. of outputs) - รปแบบการตด-ตอ (switching sequence) - การเรยงเฟสแรงดนและกระแส (Phase-shift connection) - คา c/k (starting current) ตดคาแพซเตอรออกจากระบบอตโนมต เมอเกดความผดปกตในระบบไฟฟาไดแก - ไฟฟาดบนานกวา 20msec - แรงดนไฟฟาตำกวาคาทกำหนด - แรงดนไฟฟาสงกวาคาทกำหนด - ผลรวมของแรงดนฮารโมนคส (THDV) เกนคาทตงไว - อณหภมภายในตคาแพซเตอรเมอตอ temperature probe สงกวาคาทตงไว - อณหภมภายใน RVT สงกวา 85 °C โดย RVT จะแสดงขอความบนหนาจอบอกใหทราบสาเหตทตดคาแพซเตอรออกจากระบบ

บนทกคาสงสดและระยะเวลาทเกดได ผใชงานสามารถกำหนดคาขอบเขตสงสดตำสด (threshold)ใหกบพารามเตอรตางๆ เชน แรงดน, กระแส, กำลงไฟฟา,%แรงดนฮารโมนกส, %กระแสฮารโมนกสหรออณหภมRVT จะบนทกคาสงสดหรอตำสดของแตละพารามเตอรรวมกบระยะเวลาทงหมดทคาพารามเตอรตางๆ ออกนอกขอบเขตสงสดตำสด (threshold) ทกำหนดไวโดยสามารถเรยกดไดตลอดเวลาซงจะเปนประโยชนมากในการวเคราะหปญหาทเกดกบระบบ และคาแพซเตอร ฟงกชนนบจำนวนการทำงาน ใชในการตรวจสอบจำนวนครงหรอความถในการทำงานของรเลยทควบคมการตดตอคาแพซเตอร ชวยใหทราบถงการทำงานของคาแพซเตอรในแตละเอาทพทวาตงแตเรมตนใชงานไดถกตดตอไปแลวกครง การตอเชอมกบคอมพวเตอรและเครองพมพ RVT สามารถสอสารกบระบบคอมพวเตอรดวย Fieldbusadapter และยงสามารถตอเครองกบเครองพมพผาน RS-232 adapter ทสามารถสงพมพคาทางไฟฟาตางๆ ไดทกๆ 1 วนาท กบทกๆ 18 ชวโมง ชวยใหสามารถตดตามความเปลยนแปลงของระบบไฟฟาไดสะดวกขน สวตซ Lock ปองกนการเปลยนพารามเตอรของ RVT วดอณหภมได 2 จด สญญาณเตอนหากคาเพาเวอรแฟกเตอรตำ ฟงกชนทดสอบการทำงานของรเลยควบคมตางๆ ตอกบแรงดนไฟฟาไดตงแต 110-440 โวลท และตอกบ Current Transformer ไดทงแบบ 5A หรอ 1A

นอกจากน RVT ยงสามารถตรวจสอบคาแพซเตอรวาเสอมสภาพมากนอยเพยงใดเมอใชงานไปหลายๆป ทำใหทราบไดวาระบบไฟฟายงมความตองการคาแพซเตอรอกเทาไร RVT ยงมโปรแกรมคำนวณสเตปของคาแพซเตอรทตองตอเพมเพอทำใหคาเพาเวอรแฟกเตอรไดตามทตงไวทำใหสะดวกเมอตองเปลยนหรอเพมจำนวนคาแพซเตอร เครองควบคมเพาเวอรแฟกเตอรรน RVT สามารถตดตงแทนเครองควบคมเพาเวอรแฟกเตอรของ ABB ไดทกรน และไมตองเจาะขยายชองแตอยางใด เพราะไดรบการออกแบบใหมขนาด Front plate ทเทากบเครองรนอนๆจงสามารถใสหนาตแทนกนไดพอด

Voltage harmonics spectrum

Power Factor ControllerThe ultimate RVT

ทปรกษา : กำชย เลศธระกล, ชลธ อนนตอาชญาสทธ คณะผจดทำ : สกญญา ถอมน , ประวทย ยงยนถาวร

ABB LIMITEDCAPACITOR & CONTROL BUSINESS322 Building 1, Moo 4 Bangpoo Industrial Estate,Soi 6Sukhumvit Rd., Praeksa District, A. Muang,Samutprakarn 10280Tel : (66 2) 324-0505, 709-3377 Fax: (66 2) 324-0502, 709-3084http://www.abb.com/th

all-4-thai.com

เกาะเตา.....จ.สราษฎรธาน มลกษณะคลายเมลดถว และมอาวมากมายอยถง 11 อาว แตทเรยกกนวาเกาะเตานนเปนเพราะวาสมยกอนเกาะเตาเปนแหลงวางไขของเตาทะเลเปนจำนวนมาก ซงปจจบนนไดลดจำนวนลง ตลอดชายฝงของเกาะมชายหาดทสวยงาม นำทะเลใสสะอาด มแนวปะการงยาวถง 8 กโลเมตรสามารถดำนำชมปะการง ปลาสวยงาม และบรเวณเกาะเตาเรายงสามารถพบเหนฉลามวาฬไดบอยครงบนเกาะแหงนมทพกสำหรบนกทองเทยว และรานเชาอปกรณดำนำไวบรการอยางมากมาย จงไมเปนเรองแปลกทเกาะเตาจะเปนทนยมของชาวไทยและชาวตางประเทศ และเปนเกาะทสามารถทองเทยวไดตลอดทงป

เกาะนางยวน.....หรอเกาะหางเตา เปนเกาะทอยใกลเกาะเตา ใชเวลาเดนทางจากเกาะเตาประมาณ 15 นาทมลกษณะเปนเกาะสามเกาะเชอมตอกนสามารถเดนถงกนได มความสงบและความสวยงามเปนเอกลกษณเฉพาะตว สามารถดำนำชมปลาสวยงามไดบรเวณเกาะแหงน และทสำคญมจดชมววทสามารถมองเหนเกาะทงสามเชอมตวตอกนอยางสวยงาม บนเกาะมรสอรทเพยงแหงเดยวเทานนคอ นางยวนไดรฟรสอรท

การเดนทางไปเกาะเตา และเกาะนางยวนนนมความสะดวกสบายมากเพยงคณไปขนรถโดยสารประจำทางทสถานขนสงสายใตใหมเพอไปชมพร และจากชมพรไปขนเรอททาเรอทายาง ถาเปนเรอเรวจะใชเวลาเดนทางประมาณ 2 ชวโมง แตถาเปนเรอธรรมดาจะใชเวลาประมาณ 3 ชวโมง หากคณมเวลาวางสำหรบการพกผอนเราไมอยากใหคณพลาดความสวยงามและความสงบของเกาะทงสองแหงน

เวบไซตแรกเปนเวบไซตทนำเสนอขอมลขาวสารตางๆ ใหแกผสนใจทเขามาเยยมชมมการปรบปรงขอมลขาวสารอยางรวดเรวและสมำเสมอ อกทงยงมบทสรปขาวสาร มมมองภาวะการซอขายหนพรอมคำแนะนำเปนรายวนจากโบรกเกอรตางๆ ซงเปนประโยชนตอผทสนใจทจะลงทนในตลาดหลกทรพย Qthai.com ไดมการเชอมโยงระบบออนไลนเขากบศนยขอมลของตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยโดยตรงทำใหผเขาชมสามารถดราคาและความเคลอนไหวของหนรายตวและของตลาดหลกทรพยโดยรวมอยางทนเวลา แบบ Real-TimeQuotes นอกจากนนผทสนใจเขาเยยมชมยงจะสามารถเลอกอานบทความเกยวกบการลงทนในรปแบบตางๆไดเชน การลงทนในตราสารหน การลงทนผานกองทนรวม ฯลฯซงนบวาเปนอกเวบไซตหนงทมประโยชนและใหความรในดานการเงนสำหรบผสนใจทวไปไดด

all-4-thai.comเปนเวปไซตทนำเสนอขอมลทมความหลากหลายและเปนประโยชนอยางมากสำหรบผทเขามาเยยมชม มขอมลมากมายสำหรบใหทานคนหา เชน การทองเทยว สตวเลยง รถยนตชอปปง เรองของผหญง ภาพยนต ขาวสาร หองสนทนา นบวาเปนเวบไซตหนงทมประโยชนหลายรปแบบ สำหรบผทตองการคนหาขอมลทมความหลากหลายภายในเวปไซตเดยวแหงน

On the WWWWWWWWWWWWWWW ฉบบนจะขอแนะนำเวบไซตทใหบรการขอมลทางการเงน การธนาคาร ขาวเศรษฐกจ และการลงทนขาวการเมองรวมถงขาวความเคลอนไหวในตลาดหลกทรพยแกบคคลทวไปทสนใจ รวมถงเวบไซตทเกยวของกบการทองเทยวและรปแบบการพกผอนในแบบตางๆ

<prawit.yangyeanthawon@th.abb.com>

Qthai.com

เกาะนางยวน

เมองรอยเกาะ เงาะอรอย หอยใหญ ไขแดง แหลงธรรมมะกนลม...ชมวว <sukanya.thueman@th.abb.com>

เกาะเตา