Antalya16 Aralık 2010

Serap TEPESerap TEPE Marka UzmanıMarka Uzmanı

COĞRAFİ İŞARETLERİN COĞRAFİ İŞARETLERİN EKONOMİK ÖNEMİEKONOMİK ÖNEMİ

Coğrafi İşaretin İşlevleri

I. Asli İşlevleri

• Ayırt etmek

• Coğrafi kaynak belirtmek

• Üretim metodunu ve kaliteyi garanti etmek

• Pazarlama aracı olmak

II. Tali İşlevleri

• Yerel üretimi ve kırsal kalkınmayı desteklemek

• Geleneksel bilgi ve kültürel değerleri korumak

• Turizme katkıda bulunmak

• Çevreyi ve biyolojik çeşitliliği korumak

• Ürün taklitçiliği ile mücadele

Pazarlama Aracı Olmak

Ürün farklılaştırma ile standartlaşmayı önler.

Kaynaklandıkları coğrafyanın tanıtımını yapar (Turizm ile ilişkili). Ör: Hereke, İnegöl, Mustafakemalpaşa

-Uluslararası boyutta ülke imajı ve prestijinde de önemli pay üstlenirler.

Ör: Türk lokumu, kebabı; Champagne Fransa’nın bir sembolüdür.

                            

Geleneksel Bilgi ve Kültürel Değerleri Korumak

“Yerel değerleri yaşatıp korumak, o kültürü yaşatmakla eşdeğerdir.”

Nesilden nesile sözlü aktarımla ilerleyen geleneksel ve kültürel birikimin, ürünün özgün niteliğinin bozulmadan yazıya aktarılmasını sağlar.

Gelişen bölgesel kimlik, bölgedeki diğer üreticiler için de kullanılabilir duruma gelir.

Tüketicilerin bölgenin kültürü hakkında bilgi sahibi olmasına imkân verirler.

Turizme Katkıda Bulunmak Ürünün kaynaklandığı coğrafi yerin bizzat reklamını yaparak kırsal/ kültürel turizmi çeker.

Ör: - Comté bölgesini gecelik 2.190.000 kişi ziyaret etmekte

Yemek turları (Arjantin Patagonya’da“Rutas Alimentarias”)

Fransa ve İtalya’da şarap turları

Gıda müzeleri ( Prosciutto Museum, Parmesan Museum...)

Prosciutto MuseumParmesan Museum

Ürün Taklitçiliği ile Mücadele

Coğrafi işaret korumasının sağladığı bir faydadır.

Üreticileri, sahte kullanımdan dolayı haklarının gasp edilmesinden; tüketicileri ise aldatılmaktan koruyan bir araçtır.

Özellikle GOÜ kökenli ürünler için yasal koruma önemli.

- “Antigua kahvesi” dünya pazarında sadece %30-40’nın gerçek tahmin

- “Darjeeling çayı” üretim 10 milyon kg, satılan 40 milyon kg (2002)

Darjeeling çayı

Antigua kahvesi

Coğrafi İşaretli Ürünün Net Katma Değeri

 

El yapımı veya geleneksel yolla yapılması, bulunduğu yerde kökleşmiş olması ve ‘özgünlük’ uzun vadede karşılığını öder.

Finike portakalı

Gelenekselleşme Ör: Slow Food hareketi

Fiyat dışı faktörlerden (kalite, ün,imaj...) yararlanan rekabeti artırmakta

Tüketiciler Üreticiler

Farkındalık Yerel ürünlere, çeşitliliğe Ürün farklılaştırma

Küreselleşme

Tüketiciler ve Üreticiler Açısından Coğrafi İşaretler

Tüketici Algılamaları

Avrupa Komisyonu’nun Eurobarometer anketine göre:

Tüketicileri bu ürünleri satın almaya teşvik eden temel güdüler (1999): Yer ve üretim metodunun garanti edilmesi : % 56 Kökeninin garanti edilmesi ve kalite : % 37

% 43’ü, coğrafi işaretli ürünler için % 10,

% 8’i, coğrafi işaretli ürünler için % 20, fazla ödeme yapmaya razıdır.

SONUÇ: Avrupa’nın yaklaşık yarısı üretim kökeni ve metodunun garanti edildiği ürünler için fazla ödemeye razıdır.

Tüketiciler Neden Coğrafi İşaretli Ürün Alır?

Üreticiler Açısından Coğrafi İşaretler

Menşe yerine dayalı üretim, çokuluslu şirketlere nazaran ‘küçük ve orta ölçekli işletmeler’ için daha uygundur.

Özgün üretimler, standart tarımsal üretimden 2 sebeple daha kârlıdır: - Farklılaştırma ile ürün, tüketicilerce alma eğilimi yüksek özel niteliklere sahip olur. - Ek fiyat (price premium) içerirler.

Bir değerlendirmeye göre;

Coğrafi işaretlerin ekonomiye 3 önemli etkisi vardır:

I. Katma değer yaratması,- Ek fiyatlar

- Toprağın değerlenmesi (Coğrafi işaretli ürün üretimi yapılan yerlerin kıymeti artmakta)

II. Üretimin artması,

III. Üretim zincirinde ilk üretici olan çiftçiler lehine

değer dağılımı sağlaması

Çalışmalara göre, Cİ taşıyan ürünlerin perakende fiyatlarının benzerlerine göre daha yüksek.

Tüketiciler bu fiyat açığını işlem- üretim taahhüdü ve kalitenin maliyeti olarak değerlendirir.

Ör: Fransa’da

Fiyat farkı %30 Şaraplarda % 230

Ek Fiyatlar (Price Premium)

Coğrafi İşaretli Ürün Ek FiyatGemlik zeytini ( Türkiye) %75 ek fiyat

Bresse Tavuğu (Fransa) Beyaz et fiyatının 4 katı

Champagne (Fransa) 12 $ 40 $

Antigua kahvesi çekirdeği (Guatemala)

0,5 $ 1,5$

Parma jambonu (İtalya) 39 liret/kg 42 liret/kg

Toscano yağları (İtalya) %20 daha fazla fiyat

Jamao kahvesi (Dominik Cumhuriyeti)

67 USD 107 USD

Fransa• Cİ ürün 18 milyar € (2004)

• En az 53.000 kişiye doğrudan istihdam. (2004)

İtalya• Cİ ürün 13 milyar € (2002)

• Toplam 300.000 kişiye istihdam sağlamış.(2002)

İspanya• 3,5 milyar € değerinde gelir yaratmıştır.(2002)

Malatya kayısısı

Ülke Ekonomisine Katkıları

Ayvalık zeytinyağı

Türkiye’de Coğrafi İşaretlerin Ekonomiye Katkısı 2005, TPE, Envanter çalışması , İl valilikleri

- Amaç Cİ kapasitesini tespit etmek

- Bu ürünlerin il ekonomisine olan katkısını belirlemek

 

ÜRÜN ÜRETİM MİKTARI İL EKONOMİSİNE KATKISI

Amasya Misket Elması 6056 ton/yıl 4.239.200 TL

Bartın Tel Kırma 150.000 TL

Giresun Fındığı 100.000 ton/yıl 650.000.000 TL

Karaman Obruk Tulumu 150 ton/yıl 1.500.000 TL

Turfanda Mut Kayısısı 60.000 ton/yıl 60.000 TL

Lamas limonu 500.000 ton / 2005yılı, İhraç 172.000 ton/2003yıl

 İhracat geliri 80 milyon $/ 2003

Kaman Cevizi 1400-1500 ton/yıl 500.000- 900.000 TL

•Malatya kayısısı 250.000; Ege pamuğunun en az 100.000 kişiye istihdam

SONUÇ

• Cİ’ler – Değer yaratmakta – İstihdam ve üretim alanlarında canlılık yaratmakta– Kaliteye yönlendirmekte– Üretim zinciri içerisinde katma değerin daha iyi dağılımını

sağlamakta, – Kırsal nüfusu korumak ve göçü önlemekte– Çevreyi ve biyolojik çeşitliliği korumakta– Ürün taklitçiliği ile mücadelede… kullanılabilen potansiyel

araçlardır.

TEŞEKKÜRLER!