yürüyüş 75 017
Post on 04-Aug-2016
244 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Li::1 .llm (.'-1-- tarafından
T ır.�"""M-ao_-�.......,1'\
HAFTALıK SiYASi HABER VE YORUM DERGiSi
• • • • • • • • • • • • • • • •
SAYı 17 5AGUSTOS 1975
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • · . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. · . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . � . . . . . . . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • · . . . . . . . . . . � . . . . . . . . . . . . . . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • ·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·.·. - M ...... �
5 TL.
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • . 9 ' • · . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - . . . . � . . · . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , .
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • · . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
· . . . . . . . . . . . - . . � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . � . � . . • • • • • • • f • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
•••.
••••••••••.•...•.•.•.•..•
..•.....•.•...............•...................•................... ' .......•...••.
•. . ' .••
. . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • . ' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . · . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . ••••••••••••••••••••••••••••• •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
•••••••••••• •• • • • • • • • • • e . • • • • • • • e • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • � • , • • • • • • • • • • • • • • • • e • • e • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • e e . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • , • • • • • • · . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . � . . . . . . . . . . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •.• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 4 • • • • • • • • ............... ......
..... .. . . . . . . . .. .......... . . . . ... ... _ _ 8 _ _ - .. . . . . 4 ................ , ••••• · . . . . . . . . . '" . . . . . . . . . •...........•. ·�·.·r·.·.·.·.·. · . . . . .A , . . . . . ••••••• •• ," f •• ••••• ••• • • • • • • • • • · . . ' . . . . • • • tr' • • • • • • • • • • • · . . , . . .
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
• •
AMERIKAN SERMAYESINE •
i KIM ELKOYACAK -
Amerikan askeri yardımının kesıımesi. sııah ambargosunda ABD'nin ısrar etmesi, kamuoyunun tUm dikkatlerini. Amerıkan emperyaıızmınin. askeri yönU Uzerlnde topladi Geçmlşde Us yok tesıs var diyenler. şimdi Içleri kan ağuyarak Usler hakkında karar verme zorunda kalıyor. Yıllarca, Amerıkan üslerinin kapatılmasıDl sawnan. üsleri" TUrkiyelnin başına bela olacağını tüm baskıiara rağmen ortaya atıp kamuoyuna mal eden sosyalistleri. tarih. bir kez daha doğruladı.
sözkonusu. Emperyalizm. Uslerl 8r8-cılıjtıyle çıkarları", TUrklye toprakları üzerınde korurken, TUrklye emeKçııerlnln Urettlğinı, onun alınterini, artık değerInI de U1keslnln doymak bilmez sermaye sınıfına arzedi-yol'.
TUrklyede, 6224 sayılı "Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu" uyarınca f."Uyettebulunan 18 Amerıkan rırması bulunuyor. Bu 18 rırmaya 1567 sayılı Türk Parasını Koruma kanunu ile Petrol yasası uyarınca gelen Amerİkan yabancı sermayesI dahIl deği i. Bu firmaların adları, yabancı sermaye tutarı, yabancı sermayenin toplam sermayeye oranı ve toplam sermayelerı şöyle:
Ancak emperyalIzm bır bUtUn. Bır ülkedeki varlığı. yalnız Usledyle söz konusu değil. Amerika'nın bir de ekonomik olarak Türkiye'de varlığı
F i r m a Ün v a n ı Yabancı sermaye Yabancı Sermaye Toplom
--------------------------
Uniroyal EndUstrisi T ,A. ş,
Goodyear Loslikleri T ,A, ş,
The Caca-Cola Export ist. Şb.
Pepsi Cola Mamulleri Ltd, Şti,
Türk Dıı Ticaret Bonkosı A, ş,
TUrkiye Sınai Kalkınma Bankası A,Ş.
TUrk Otomotiv End,A. ş,
TUrk Generol Elektrik End ,A, ş,
General Elektrik LA,O,
Permo Sharp Çelik Sn,A. ş,
Nesa} Aliminyum San.ve Tic .. A,Ş.
Layne'SowlerDik TUr.in Pompoları Son, A. ş,
Tutarı (TL) nin Toplam serma yeye oranı
Sermaye
--------- ------ ---------------- --------
90,000,000 60 150,000,000
71.280,000 66 108.go0,000
38,395,281 100 38.395.2ŞI
1,395,281 100 1,134,000
2.500,000 25 10.000.000
22.334,800 1 1 .55 193.375.000
8,500.000 LO 85,000.000
19,227,000 51 37.700.000
7.500,000 60 12,500,000
540,000 15 3.600.000
29,445,000 15.1 195,000,000
Er-Squibb ond Sons ilaçları A.Ş, 5.967,000 92,17 6,477.000
Wyeth Laborotuorları A. Ş. 13.745.000 ve 255.000 98 14,000,000
Apex Kimyevi Mod,imlt,A,Ş, 269.370 36.50 738,000
istanbul Tolih Oyunlorı Ltd, Şti. 2.700,000 95,24 2,835,000
Bimaı Birleıik inı. ve Muh.A, Ş. 1,600,000 40 4.000.000
Çukurovo Makino ve imolot A, Ş, 3,610,800 1 0,62 34,000,000
T OPLA M 318,973,251 1 9,50 1,634.016,281
YURtIYO$ HAFTAlıK SiVASi HABER VE VORUM DERGiSi
SAHiBi: Nihat SARGIN
SORUMLU VÖNETMEN: Taner TUNCEL
TEKNiK SEKRETER: Ugur QKMAN
ADRES: Konur Sokak 15/8 Veniıehir - ANKARA Tel: 17 45 81 ABONE KOŞULLARI: Vıllık: 200.-TL 6 aylık : ıoo,-TL Dıı ulkelere obone bedeli iki katıdır.
Bu verIler 1973 yıl sonu Itibariyle derlenmiş. 1974 de Iklyenı flrma daha katılıyor. Bu arada sennaye artınmları da sözkonusu. 17 firmadan dokuzu %51'In üstünde hlsseye saltıp. İkı fırma ise <ııooııük bır kontrolu üzerlerinde ruhıyor. Yabancı sermaye TUr klye ;;bl bır ülkeye. lşblrUkçl, burjuvazi yaratmaya gelir. işbirlIkçI burjuvazi aracılığıyla. kendı Ideolojisinin poııtlk planda etkInliğinI sağl"r. iıbır Ilrçl burjuvazI, emperyalizmIn parab borazancı başıdır.
Amerikan emperyaıızmI 318 mııyon 973bln 25 1 Uralıksermayeslyle. i mılyar 634 mIlyon 16 bın 281 Uralık yatırımı kontrol edIyor, Kimya sanayIInden taUh oyunlarına kadar yaygın bir alanda faaUyel gösterIyor. istanbul Talilı Oyunları LImlled ŞirketiInin sermayesinln <;f95.24'ü Amerikan emperyalizminin. Bir zamanlar KUba'yı sermaye sınıfının eğlenceler ilIkesi olarak kullanan ve Küba halkının onurlu dIrencIyle gerek U dersl alan Amerika. Türkiye'de aynı oyunların temellerIni atmış,
Amerl\an emperyalizminin
CUMHURivET - 27 Temmuz 1975
iLAN KOŞULLARI:
Arka Kopok Renkli Arka Kopok Siyah Beyaz iç sayfalarda sutun santimi
:7,5oo.-TL : 6.000.-TL
20,-TL iç sayfalardaki yoyın ilonlo" % 50 indirimlidir. Dizgi : ÖNCÜ Orset
Tel: 17 79 19 Ankoro
dUnya Uzerlnde varlığını sUrdUrmede kuııandılıı Uslerl. Ulkenln en yetkIlI
ağzı. başbakanı. tesıs olarak niteleyip. ne olduğu anlaşılınaz bır kararla. görünUşte bır tedbir alırsa, böyle bır Iktidarın. TUrklye hallunın artı delterini sömüren emperyalizmin ekonomik varlığına son vermesi beklenemez. Küçük bır sermaye lle de olsa. Işbirlikçi burjuvazI ağını TUrkiye'de (Iren Amerıka'yı ülkemızden atmanın yolu. cephe destekCısl bu. IşbIrlIkçi sermaye ııe de mücadeleyl gerektirIr. i,blrUkçl burjuvazI cephecIlerIn en bUyUk destekclsldlr. Emperyalizm. TUr kiye üslerlndekI polItik kontrolünü bunlar aracılığıyla sUrdürüyor.
Emperyalizm. bır ülkeye yalnız askeri alanda girmez. Bunun ekonomIk. poUUk ve kUltUrel bütUnlültü vardır'. Emperyalizme karşı verilen mücadele. somut olaylarla da artık h;'
lkımıza mal oldu. Ancak onun boyutlarını. her alandaki uzantılarını da ortaya koymalıyız. l!nutınamahyız kı, emperyalizmle mücadele, onun lşblrIlkçııeriyle. kapltallzmle, sosyallzm Için mücadeledIr.
Boskı: Koraca Orset Matboocılık Dağıtım: GAMEDA Kaynok gösterilmeden alıntı yo pılamaz. Gönderilen yazı ve fotoğraflar iade edilmez.
KAPAK DÜZENi ıbrahim Niv AZio�LU
\ \ \
ne
'DE • • •
•• •• • •
OOKUSU • •
Yuk.1l
Önce "vietnamizotion" kavramını hatı rlatmak gerek . Vietnamldoıtı rma onlaTlIna kullanı ldı , Emperyalist bloğun l ideri .Amerika icet etti. Vietnam halk ın ın devrimci mUcodelesiyle Amerika içindeki sov01 aleyhtarı eğilimler birleıince eıııper yolizmin baskısını, Uzak Doğu'daki korakollardon birisini, bu kavramı n arkasında gizlerneye çal'ıtı . Gizleyemedi . Çeki ldi, gitti . Ama arkasında bir kavram bıraktı, Emperyalizmin zaman zaman ku l l anabileceği bir kavran .
Sonra bir a l ı ıkanlığı hatırlamak gere� . 12 Mart döneminde TUrkiye'de çok kullanıldı . 12 Mort dönemi öncesi TUrkiye'nin devrimci pratiği, hepbir ovuçyerollı, kbku dııarda /:IrgUtçulerin oyunu olarak değerlendiri ld i . Böyle prapoğanda edildi. Turkiye'nin ekonomik ve siyasal yapısının soru n ve çel iıkileri bir tarafaatılarak, yaı-deli, yarı -dahi olorok tosqrlonon bir avuç yer altı örgUt�UsU vehimine kapıldı . Aynı vehim Amerika'nın TUrkiye'ye uyguladığı s i lah ambargosu sırası nda da piyasaya ,UrUldU.
Amerika'nın TUrkiye'ye uygu ladığı si lah omborgosunun arkasında Amerika'ya göre köku dl10rda bir gUç arand ı . Kamuoyu, biraz da bilgiçce bir eda i l e, bir "yunon Lobisi" ile 1artlandırı lmaya çalıııldı. Yunan lobisi ve yarı-deli yarı -dahi çete ile kahrananlar gibi mUcodele eden Ford ve Kissinger ikilisi. Kovboy fifimlerindeki iyi adamla zeki yardımcısı. Böyle bir tablo çizildi .
Öyle çok çizildi ki, Amerikan politikasıyla yakından i lgili olanlar bile bu tablonun altı nda kald ı . Öyle ki, en azından John Kennedy 'nin öldUrulmesinden beri baıkanl ığa hazırlanan Ted Kennedy 'nin durumu bile unutuldu . Tekel l erfe ve entel i ians servisleriyle yakın iıbirliği i çinde Amerikan Boıkanlığına hazırlandığ ı muhakkak olon en kUçUk Kennedy 'nin, 'iya,al geleceğini nasıl olup do kUçuk bir çeteye teslim ettiği soru lmodı . Kennedy 'nin, eğer teke llerin onayı olmazsa ve bilgiç danıımonların ın olumlu öğUtleri olmazsa TUrkiye'ye uygulanan ambargonun devamına bu denli açıkça sahip çı kmayacağı akla gelmedi.
ButUn bunlar Amerika'da ve Batı Avrupa'da doğdu. Uluslararası sermayenin Turkiye'deki uzantııı yayın organları uzunca bir sUre sayfa soy fo bunları kUtlelerin kafasına sokmaya çalııtı. Amerika'ya muhabir ler gönderip bunların yazı larıyla ambarganun kol kmasına karıı Çı kon .A.merikan temsi 'ci lerini Turkiye'de azarlattı l ar. Fakat sonunda anbarganun devamı kararı bir kez daha a l ı n ı nca"oohlt çektiler . Böylece TUrkiye'nin Amerikan baskısı ndan kurtulduğunu yazdılar. Bir baıkası sevinç ç ığ l ıkları arasında "artık bizim de bir UssUmUz var" diye kamu oyunu. yandtmoya devan etti.
TUrkiye'yi Amerika'nın kuyruğundan kopormamak için oloğanUstu çaba sUrdUrenIar, MC HukUmeti 'nin aldığı kararı obortmak için yine oloğanUstu bir titiz l i k gösterdi ler . Gayet normal bir davranı ı . Kendi açılarından. Çunku abortmo i l e TUrkiye'nin aldığı kararın, "geçici" bir karar olduğunu bile b i l e . Bu kararı n ıu onda Uslerin dıı g/:lrUnUıUnU TUrkleıtirmekten boıka bir anlam toıımadığın ı bi le bile. Dıı g/:lrUnUıteki fedakarl ı kla ılzU kurtarmaya çalııarak.
MC HUkUmeti 'nin olmıı olduğu karar, u51erin eylemleri, Çalıımosı ve TUrkiye için toııdığ ı tehlikeler açısı ndan hiç de önemli deği l . Amerika'n ın uyguladığı omborgoya karıı l ık olarak, Amerikan savunmasına zarar vermek için Uslerin çalıı mosını durdurmak, bu OSlerin Turkiye!nin savunmasıyla hiç bir i lgisi olmadığını kabul etmek demek . &ı Usterin TUrkiye'nin sovunmasıylo hiç bir ilgisi olmodığı,devrimci pratik iç inde yı llarca söylendi. Burası yeni değ i l . Yeni olon bunun MC partile ri tarafı ndan do kabul edilme,i MC portilerinin bu Ulkeye ve bu ulkenin genij halk kUllelerine çok zarar verdiği de daha ılnce çok ,öy lendi. Eğer MC portileri, eski-
den çok iddia ettikleri gibi, jimdi de bu Uslerin ortak savunmayı aTloçlodığıno ina",yorlorso/,bunları n çalıımasını durdurmakla TUrkiye'nin Çı kor ları na zarar vermiı oluyorlar. Bunu kabul ediyorlar. Öyleyse hukUmetten istifa etmeleri, sadece bir zorun lu luk.
MC partilerinden bu kadardoal,a bir ıUtar l ı l ı k beklenemez . Kim,e de beklemiyar. Ancak MC partileri, tutarl ı olmasa da, aldığı korar geçici olsa do,Uslerin çal ııma ve etkinlikleri bakımı ndan öneml i olmasa da, baıko bir bakımdan çokönem li . Boıko bir deyiıle, MC 'nin kararı hem çok önemsiz, hem de çok önem l i .
Bir karar hem çok önemsiz, hem d e çok öneml i olobi l i r . Tıpkı b i r odımının hem önemsiz hem de önemli olabileceği gibi . Duz ve uzun bir yolda otılan bir odımı nın hrç bir önemi yok . Ama, bir dönemeçte atı lan bir odım ne kodar kUçuk olursa olsun, çok buyuk bir öneme sahip. Dönemeçte atılan oJllil ın ın önemi ,urada: Uzu n duzlUğun sonunu simgel iyor.
TUrkiye'de Amerikancı ideoloji uzun bir yolda devam eden bir yUrUylJıtU Simdi bu ideolojinin sonuna gelindi. Artık TUrkiye'de hiç bir siyasal veya siyasal
olmayan örgUt, halktan ne kodar uzak olursa olsun, .A.merikancı ideolojiyi Oliıkça sUrdUremez. Amerikancı eylemlerini sUrdUrUr . Bunları sUrdUrmeye devam edecek. Fakat artık TUrkiye'de Amerikancı l ı k öldu. Kaba Amerikancılık öldu . ince Amerikanc ı l ı k için i nce yöntemlerin bulunması gerekecek.
Cephe'ni n kararı nın niteliği burada. Niteliği bu olunca, bu kararı doğuran olay ve eylemler Uzerinde durmak kaçın ılmaz. Burada, Turkiye'de sosyal i zm adına ileri sUrUlen bazı dlJıUnçelerle i lgili yönler var. Bunlarır, bir beslUmU, TUrkiye'ni n i l k Kıbrıs çıkartmmı nı onlamomakl a i lgili . Bir bıllum b u çıkııa, kaba v e mekanik bir determinizmin bakıı oçl51ndon baktı. NATO çerçevesi iç indeTorkiye, Yunanistan ve Amerika arasındaki bUtunlUğe bakarak, olayı bUyuk bir NATO planının bir parças i ,olarak gördU. Diyalektiği unuttukları için. Diyalektik açıdan, bUtUn denilen olgunun Çeliıkilerin belli bir zaman kesiti I>lduğunu anlamadıkları için. Çeliıkinin önemli olabi lmesi için sadece yöneticilerde olması gerekmez . Tarihin kUtlelerde biriktirdiği çeliıkiler de önemli . Emperyalizm, her zaman çeliıik e�ilimdeki kUtlelerinin bUtonUnU oynı onda kontrol alt ında tutamaz.
MC HukUmetinin olmıı olduğu kararı n altı ndaki nedenlerden biri ıi birinci Kıbrıs Ç ı kartma51. Geçen y ı l ı n olayı. Fakat bu olay, 011 nan kararı n bUtUnUnU açı kı 0-maya yetmeyeceği gibi, neden kararı n {)slerle ilgi l i olduğunu do ortaya koymaz.. Bunun için daha gerilere ve daha derinlere gitmek gerekir. Daha derinlerde ise devrimci pratiğin 12 Mart öncesi var. Altıncı F i l o eylemleri, Vance olayları, NATO kamponyaları, Uslerle ilgili yoğun aj ita,yanlar. Bunları o zamanlar pratik bulmayanlar, göle maya çalmaya benzetenler Çı ktı. Şimdi ise urunleri toplanıyor. Üstelik de bu eylemleri demirellerle bastırmak isteyenlerin, bostırmaya çalııanların uzantısı bir hukumet döneminde. Uste lik de oradan çokzaman geçmeden.
DUnya losyali5t si5teminin geliıimi, halkların devrimci eylemleri, kapi tal ist dUnyanın iç çel iıkileri Amerika 'nın Avrupo'ya do§ru çekiliıine katkıda bulunuyor. Ayrıca Avrupa'da do sıkııtırıyor. TUrkiye'de a l ınan karar, bu genel çerçeve iç inde kUçuk bir adı m . ideoloj ik planda önemli bir adı m . Yalnız bu adım Amerika nın Turkiye 'den ıu onda çeki Idiği anlamına gelmiyor. Askeri Usleriyle birl ikte ekonomik Usleri durvyor. Ekonomik uılari askeri Usleri kadar öneml i. O kadar ki, Ama· rikan siyaseti nde politikacıları Yunan Lobisi ve karıısı ndokiler ıek l inde ayırmak yerıne TUrkiye'de ve Orta D�u'da ekonomik Usleri olanlar ve olmayanlar ıekl inde ayırmak daha do anlaml ı .
TORKIYE' DE YORCmJ'$
Politikada yeni sahne:
güriiItü , CHP'de honıitu i • •• •
• "KAPATMA". "EL KOYMA", "FAALiYETiNİ DURDURMA", "BAYRAK Çı::KME", "MECBURi iZİ '" FORMÜLLERiNDEN SONRA, MtLLiYETÇİ CEPHE AMERfKA İLE "KAPALI PAZARLıK" MASASıNA OTURI<lA çABASıNDA. MC 'NİN DıŞiŞLERi BAKANl ÇAGLA YANGİL, A�IERiKA'NTN KARARıNı DEGİŞTİRMESİ içiN BİR SURE SINIRI ÖNGÖRÜLMEDiGİNİ AÇıKLADı' BU ARADA .. İNCiRLfK USSÜNDEKi NÜKLEER BAŞLıKLARıN TUZCUoGLU'NUN KAMYONLARTYLA İS RAiL'E KAçmILOlGI İLERİ SÜRÜLÜYOR.
Sermayenin atlı. kurtlu ve de koçC lu, seccadeli MC'slnln gürültülü "35 milyarlık yatırımlar gezlsi" geçtiğimiz haftanın başlarında sona erdI. Cephe başı, başkente dönerken hızını alamadı, ıçınde bulunduğumuz yıl ıçınde 100 milyarlık yatırım yapılacağı", açıkladı • . . Türkiye'de Işlerin yalan dolanlayUrütUleblleceğl alternatiftnden başkaca elinde program olmayan MC firmasının. Adana, Mersin ve Maraş ve yörelerini kapsayan gezisi en i lke i propaganda yöntemlerlyle sürdürüldü.
Etliye sütlüye karışmamakla tanınan bir gazetecinin Ankara'ya döndUğünde söylediği şu sözler ilginçti:
"Gezi boyunca kendimi kasaba panayırında hissettim .. . 11
GazetecInin gözlemleri bu kadarla kalmıyordu. MC partileri başkanları, halkın önünde sadece "Bul karayı al parayı" dememişlerdi. Ancak bu kazıklama sloganınm politikadaki karşılığı bol bol kullanılmıştı.
Cepheciler yol boyunca uğradıkları merkezlerde. alanlara yayı lıyorlar ve tezgAhı kuruyoriardı, Demirel bir köşede kendi satışını yaparken, bir başka köşede Hoca' Necmettin Kıbrıs'a nasıl çıktığını anlatıyor, daha başka bir tUmsek Ustünde komando başı atıp tutuyordu, . , Bu arada şerbetçi profesöre yapacak iş kalmıyordu, Doğrusu atımlık barutu kalmamıştı ...
Sahne buydu!
Beyoğlunda köşe kapan tombalacı görünUmU, neden sonra DemirePin gözUnden kaçmadı. Cepheeller gezinin son kısmını, kürsUlerde yanyana "dördU bir yerde" gösterisiyle tamamladılar" .
Basındaki "Show"
Aynı günlerde basın, Türkıye'deki Amerikan üsleriyle meşgul olduğundan konuya fazlaca eğllememlşti! Amerikan Us'lerlne "el koyma" işlemi, basında gerçek boyutları çarpıltılarak ele alındığı Için, cephecilerin bu konuda da keyiflerine diyecek yoktu. Bu çarpık gösterIde. Demirel'e malzeme de çıkıyordu: "Ecevit Kıbrısta çıktıysa. Demirel de Us'lere çıkmıştı!, .
Gazetelerin heyecanlı manşetlerlnin arkasında durum yUrekler aC181 idi. Milllyet'in "Durum"cusu bile heyecanı yatıştıktan sonra, sUtununda Us ve tesislerin kapatı lma durumunun söz konusu olmadığını, olsa olsa Türkıye'deki Amerikalı personelin "geçiciII bir "TatiP'e glrdlItlnl Itırafa mecbur kalıyordu" .
Gazete haberleri arasında, Türkiye'nln büyük bl r atom gücUne sahıp olabıleceltı haberi de vardı, Amerıkan senatosu Cumhuriyetçi lideri ortaya bır ,ey atmıştı: "Uslerdekl nUkleer sllahlara eI koyması halinde Türkıye bır gecede dUnyanın en güçlü nUkleer devletlerlnden biri olabilirdi!,."
YtlRUYUŞ - 5 Ağustos 1975 - 4
• CEPllE IlÜKÜMETİ. fKiLi ANLAŞMALARDAKi PÜRÜZLERi GiDEREREK ANLAŞMALARı SORDİİRMEYE ÇALıŞTYOn. BUNA KARŞıLıK. AMBARGONI.:N KALK�lASI içiN TİİRKtYE'NİN KıBRıS'TA BİR "BARIŞ PLANT" HAzmLAMASI ÖNGÖRÜLÜYOR.
.
• KIBRIS CUMHI:RiYETi'NİN AVRL'PA KONFERANS ıNDA DoGA L OLARAK MAKARİoS TARA F ıNDA N TEMSiL EDİ LMESİ VE CEPHE HÜKUMETİNİN BU "DiPLOMATiK YENİLGi"Yi KABUL ETMEK ZORUNDA KALMASı. "BARIŞ PLANT" ÖNERİLERiNİN SıKLAŞTmILMASıNA NEDEN OLDU. iç pOLiTİKA ÇEVRELERiNDE, Bii BARIŞ PLANl��N .. YİİRÜTÜLMESİ İçiN BİR AP-CHP KOALlSYONI.: ONERlLIYOR.
Demek ki, Amerikan üsIJerindc nükleer silahlar da vardı,
Amerika kendi savunma amaçları için Türkiye'yi dinamit kutusu haline getırmiştı .. ,
Babıali basını bu ikinci konu üzerinde durmuyordu tabii. Yıllardır Türkiye'de Amerikan emperyalizmine karşı mUcadele veren, demokrasiden, bağımsızlıktan, sosyaUzmden yana güçler, her türIU baskı, terör ve cinayetlerde kurbanlar vermişti bu gerçekleri anlatmak Icin,
Türkıye kapitalizmi ve onun emperyalizmle Işbirlikçi burjuva iktidarı, ABD temsilciler Meclislnin ambargoyu kaldırmama kararından sonra kitlelerin heyecan atmosferi içinde tutulmasında yarar görüyordu, "Uslere el koyduk", "Uslere çıktık" babrırışmaları arasında zaman ve pazarlama aralığı kazanmaya çalışıyordu,
Bu anahtar başka anahtar
Cephe hükUmetinin bu farfara içinde takındl1i;ı sessizlik anlamlıydı. Cephe'nin bır sUreden beri Amerika Işlerini ledvire memur Kamran inan'ı ise ge-o rekli dUzeltmeyl yapıyordu, inan, "Uslerdeki nUkleer .lIahlara el koymamız söz konusu de!!,lI" diyordu. Cumhurıyet Senatosu Dışişleri Komisyonu Başkanı ve AP Bitlis senatörU inan şöyle konuşuyordu:
"Bır anahtarı Amerikalıların elinde, biri de Türk askeri yetkililerinin elinde bulunan "ilkleer taktik savunma
silahlarına el koyma gibi bır durum yoktur. Bu konu karşılıklı görüşmelerle halledilecektir, .. "
İşte olayın anhası minhası buydu. Amerikalılarla karşılıklı görüşmeler devam edecekti, .. "El koyduk" hikayesi böyle sonuçlanıyordu ...
Nükleer başlıklar
Geçtiğimiz hafta. içinde Amerıkan Uslerindeki bazı hayati önemdeki parçaların sökülerek saklandığı. hatta yurt dışına çıkarılarak Amerıka'ya götUruıdüğüne ilişkin haberler gazetelerde yer aldı. Bir süre önce Adana incirlik Üssünden toplam 1000 tona yakın malzeme kamyonlarla iskenderun'a sevkedIImiş ve bu kamyonlarda neyin olduğu, sonra ne yapıldı�l bir "meçhul" olmuştu.
Bu soruya cevap arayan gazeteciler bazı ciddi söylentllerle de karşı laştılar. Örne!!'ln. MC hUkUmelinln Amerlka'ya verdiği bır aylık süre Içinde, Tuzcuoğlu'ndan alınan kamyonlarla Uslerdeki nükleer başlıkların israll'ekaçırıldılb ileri sürülUyordu. Bu söylenitinin, Amerıka'ya "tekn'ik hazırlıklarla Ilgili" (!) olarak verilen sUrenln ne işe yaradı�I konusundaki merakla da bl r Ilgisi vardı.
Alem ol alem Basında bu Wr haberler birbirini
izlerken, Türkiye'deki Amerıkan askeri personelinin rınk attığı Us ve teslslerdo herşey esldsl gıbı devanı ediyordu, Ko-
nuya bi r türlü anlam veremeyenler ise. bu gibi yerlerde çalışan Türk ve Amerikan personeldi.
Örneğin, yıllardan beri her sabah Ankara Güvercinlik askeri hava alanından kalkan ve ABD'nin Sinop radar üssüne malzeme ve mühimmat taşıyan e.21 tipinde ve 18011 kuyruk No. lu personel uçağı normal mesaisine devam ediyordu. Ayrıca, 'incirlik, Çiğli. Karamürsel, Esenboğa arasında devamlı malzeme ve Amerıkan personeline ihtiyaç maddelerı taşıyan Amerikan C"130 ve C-1I8 tıp ii uçakların seferleri aynen devam etmekteydi, Bunun yanı sıra Samsun, Malatya. Diyarbakır. Erzurum meydanlarına yapılan uçuşlar da normal seferlerini yapıyorlardı.
Bu arada, incirlik üssüne tarifeli olarak kargo taşıyan C-141 trarığlnde de bir değişiklik olmamıştı, Ankara-İncirlik arasındaki bu seferin Amerikalı lara tanınan bir imtiyaz olduğu öteden beri biliıunekteydi.
Peki herşey eskisi gibi devam etnıekteyken basındaki haberler neydi? . Amerikalı personeli eğlendiren hikaye de işte buydu • • ,
"Küçük Amerika" aşkıyla gtibekten ba!tlı Türkiye kapitalizminin sıyasal yönetimi. I'Sam Ameal'sına eilve yapıyordu ..
Başkan Ford'da çok Uzgündü bu durumlaı'dan. CepheCı yönetımin yetkili ağız larından. üfilrUkçU basınına kadar hep aynı Jlklet çiğneniyoı'du: Başkan Foı'd, "Ah keşki olnıasaydı" diyordu" .
Herkes kör. nlem sersemdl de, bunlar akıllıydı! ..
Hclsinki kahramanı
Geçtiğimiz haftanın sonuna doğru. MC'nin bol renkli balonlarından biri daha uçuruldu. Geçen ayların BrUksel kahramanı muhteşem Siteyman, yeni bir efsane yaratıyor. Son Havadis'in başyazarına göre, "Demirel hUkümetinin takıp ettiği ve adeta dUnyanın içI nde
bulunduğu şartlara yeni bl i' Istlkamet veren" politika Helsinkt zirvesinın bUyük sorunlarını gölgede bırakarak 35 UIke temsilcilerinIn dlkkatlnl üzerınde topluyordu.
Sanki Demi rel Helsinki'de Kanuniden sonra ikinci bir Avrupa kentini kuşatmışb. Fırsattan istlIade Ankara'da başbakanlık koltuğuna kurulan Erbakan Hoca herhalde bu sefer yine rahatsızlık Içindeydi.
Patırtı-gürültU'nün arkasında yatanıar, sermayenin akıl hocalarının ağzında yine "akıllı, ustu" dile geHyordu. i Gerçek şuydu: Makarlos'un Helslnki'de Kıbrıs Cumhuriyeti'"i temsil etmesi Ankara Için bir yenllgiydi. UsteUk, dünyanın en önemli sorunlarını tartışan ülkeler biraraya gelmişlerdi ve bir ufacık Kıbrıs sorunu '!ürkiye'nin tecrit olmasına yetip amyordu. Artık olayl .... Rum propagandası, başarısız diplomasi gerekçeleriyle de açıklanamazdı. Daha doltrusu, "akıl hocaları" taktik değlştlrlyorl.r, bu bayatlarnış açıklama tarzını hakluyla rafa kaldırıyorlardı. Ankara'mn bugüne kadar kı Kıbrıs politikasının Iflasla sonuçlandığını tescil ediyorlardı.
Gerçi Kanunl'varl bır Jestle Demirel. Makarlos konuşurken konlerans salonunu terketmıştı. Fakat bunun, Iflası örtbas edecek bır göz boyamadan Ibaret olduğunu bl Imeyen yoktu. O zaman yapılacak iş, "özel konuşmaların-' da resmi konuşmalarındandaha anlayışlı olanların" bir Barış Planı hazırlaınasıydı. .
Gö runU rde, Helslokl'deki "Jest"i yetersiz bulanlar vardı. Bunların başında CHP lideri geliyordu. MC'nin Ihtlrazı kaydı eksik sunuluyordu. Acaba CHP liderinin bu tutumu gerçekten Kıb-, rıs polltlkasının tam bır Iflas la sonuçlandığını kabul etmedIği anlamına mı gelıyordu? Bundan daha kabadayı tavırlarla Kıbrıs açmazı çözUlecek miydi?
şısında pasif tavır takınmak bır çelIşkIdir. "Gerçekte açıkça bilinen bir gerçek vardı. CIIP lideri. Makarlos'un başarısına karşı "daha aktıf" bir tutum önerecek durumda dejtlldl. lIelsinkl de, değişen dUnyadakl her olay gibi TUrklye'yi apansız yaknlamışıı. Geriye yalnız şu açıklama kalıyordu: Eiter Kıbrıs'ta gerekli adımlar atılıyor olsaydı, Cephe'nın bu tutumunda bl i' çelişki olmayacaktı.
Bunun da anlamı açıktı. TUrkiyeyi bugün açmaza gölüren politikadan geri dönUlmesl. dUnya planında nefes darlığından dUşüp gitmemek ıçın tek çıkar yoldu. Eh, bunun da akıl hocatarının Barış Planı önerilerinden (arklı bir tarafı yoktu. Aynı Cuma günU yine Milliyet ve Hürriyet'!n "akıllı" sUtünlarından aynı öneriler ve "iç barışı! çağrıları tekrarlandı.
İşin dikkatlerden kaçmayan, hatta ciddi kaygılar verici yanı, bazı ilerici yayın organlarının hAla. eski bir sarhoşluktan kurtulamamış olmalarıydı. Bir kısım ilericiler, soyut bir !Itaviz karşıtlığı"lçinde, Türkiye'nin Kıbrıs politikasının daha MC'den önceki Ankara hilkilmetleri zamanında çıkmaza girdiğini, bu çıkmazın bugün sadecedoğal sonuçlarını verdiğini farketmemiş görünilyorlardı.
Gürültü ve horultu
Haftanın Cephe'ye bakışı bu. Peki Sosyal Demokrat muhalefet ne alemde?
Bu soruyu artan bır yaygınlıkla sormak mÜJnkiln. Ama sorunun farkında olan kım? Sosyal demokrasinin alaturkası Iyiden ıyiye sesslzUğe gömUldU. Derinde Ise fazlaca meşgul. Genel Başkan Ecevit Romanya'da Iken bır pUrUz ayıklandı. Ankara ii örgütü bl i' gecede temizlendI. Zaman Iyi seçilmişti. EIbette konu bir iç sorundur. Ancak "Fesh'I Için uygulanan yöntemler, hareket noktaları ilginç.
CHP Genel Merkez yöneııml, dlkenslz gül bahçesi görUnümUndeblr örgüt Isııyor. HIlkümete karşı muhalefetıne barajlar koyan genel merkezciler, lçteld muhalefete de sınır çiziyorlar. Siyasal kadastro çalışmalarında çizdikleri bır başka sınır. da tel örgü döşliyor
.1'1' Tel örgü CHP'yl soldan ayıracak ... Kimse de, bunlara gölge etmeyince berhUdar olacaklar! ..
Biraz basıt anı.tıldı ama, CHP merkez yönetiminin politikasını anlatmak için bundan daha akademik bır dil .
Ne var ki CHP liderinin söylemek istediği o kadar saklı değildi. Ecevit şöyle diyordu: "Bır yandan Kıbrıs'ta uz- kullanılamıyor.
laşma yolunda herhangi bır adım atmak- Genel merkezcileI'In ii ve Ilçe ör
tan kaçınırken, öbUr yandan Helslnkl'de . gütlerlnde kuııandıkları dil bu konuda
Makarlos yönetimine verilen mevki kar- bazı Ipuçları veriyor.
i
I)C�ılZC�rlil{ Genel Sekreter Yardımcısı Musta-
fa UstUndağ'ln Konya ii örgüttinde "IçimizdekI solcular defolsun" dedlitl blUnlyor. Dığer yöneticilerin sağda solda kullandıkları dil de farklı değiL. TUrklye'dekl sol potanslyele salt sandıks.1 kurnazlıkla bakııınca, dUzen değişikliğine çamaşır delılşlkllği Ile yaklaşım kurulunca sonuç böyle oluyor ...
Bır cephe ci bakanın CHP-MSP hükümeti kurulduktan sonra CHP'ye bakıp bakıp da, "Doğrusu biz bunları bayajtı ciddi zannetmlştlk" sözU hatırlarda.
Aynı sözU CHP muhalefetl ıçın daha fazla söylemek mUmkUn.
Bürokraı göçü
Son zamanlarda partiye bUyiIk bUc,�,--,-_..ı....-ı rokrat göçU başladı. İçlerinde Teoman
11/7/19"
(L/mJI 1IUIUHIIr.) - 1ıı.,ı1a 1111_ -FaolaDl1l ıon perdeıI ba,lıyor arkada,lar,
tbazır olaA matem bavıııa.ı.. i. J
"
K'6prUIU\er örneğı gibi temiz Isimler var. Ancak bu yeter ml'! KöprUIUler alınıyor, paraşUtle Ankara ii örgütUnUn başına Indiriliyol'. Yerıne IndirIIdilıl sandalya sahibi "Lunaparkıl olayı ile yaralı. Ancak uygulanan yöntemin Ipe sapa gelır yanı yok. Genel Merkez kayıtSız şartsız kendine açık bono veren bUrokratları senatör yapmak ıçın bu yolu seçiyor. Klllmln altında bu yatıyor ...
Cephe hUkümetlnln sık sık envanteri çıkarıhyol'. Örneğin bır gazete açıkladı: Cephe hUkUmetl 100 günde 436
ODTÜ' de komondo planı uygulanmaya konuyor
.lIuzırlıl, ulmlu ll1iidiirlii<jünH
IW111undu yonlısı idris Bsen qetirildi ...
• uırl'ü . den ut llucul' denill1ci i;(jrencilerin yerıne l,u ll1undulur yerle�tirilecel(
ODTÜ Haz ı r l ı k Okulu MUdUrlUğune ODTÜ 'deki komandalorın yöneticisi olduğu i leri sUrUlen jdris Esen getiri Idi . jdris Esen 'in mUdUr ol arak otanmosına Hazırlık Okulu'nda öğretmenlik yapanları n yUzde doksan i itiraz etti. itirazıarını yazı l ı alarok RektörlUğe bildirdiler . Buna roğmen ODTÜ'nUn MC uzontısı yöneticileri, yeni mUdUrU göreve getirmekte ı srar etti. ÇunkU idris Esen'in atanmosı , ODTÜ ile ilgili komondo plan ı n ı n bir porçası idi.
Elde edilen bilgilere göre ODTÜ 'deki komando planının onohatları ıöyl e : Boykot dolayıs ıy la sı navlara girmeyen öğrencilerin bUyuk bir bölUmUnUn y ı l kaybetmesi bulunacak formul lerle çözulecek. Fakat, boykota katı l d ık lar ı gerekçesiyle 1 5 00 kodar devrimci öğrencinin universite i l e ilgisi kesilecek. Bunların yerine he komondo öğrenciler a l ı nacak .
ODTÜ'de bu plon kulaktan kulağo söyleniyor. Orta Doğu Teknik Üniversitesi 'nin giri� s ınavlarının bu amaçl a "dUze l tileceğı" bildiriliyor. Giriı s ınavları dUzeltilerek 1500 kadar olduklorı bildirilen komandonun ODTÜ'ye girmeleri soğlanacok . Komandoların, ingilizce lisan barajı nı Olmaları bekl enmediğinden , bUtUnUnUn hazı r l ı k oku luno gitmeleri söz konusu . Komondolar gelmeden de haz ı r l ı k yapması için komandoyanlısı yeni haz ı r l ı k oku l u mUdoru atandı .
Üniversite ile ilgili olarak kul aktan kulağa söyl enen bu planın uyguIanmosında yeni atama önemli. Ancak böyle bir planın vor l ığ ı ba�ka yerlerden de doğru landı. MSP'li bir mi l letvekili yokın lorı ndan birisine "biz ODTÜ meselesini hal lettik, girecek öğrencilerin listesini idareye verdik" dediği duyuldu . Bu da kulaktan kulağa naklediliyor.
Devrimci öğrenci çoğunluğuna sahip bu Universite sorununu çözmeyi emaçlayan komando planı adım adım uygulonırken ODTÜ öğretim Uyeleri de not vermede tutumların ı saptamak için devaml ı toplantı yaptı l ar . Toplantıların sonunda genel likle sı navlara girmeyen öğrencilere (F) zayıf verilmesi kararlait ı r ı ld ı . Bu karar öğrenciler arasında bir sUrpriz etkisi yapmadı . Sadece MC'nin uzantısı ODTÜ yöneticilerinin baskı s ın ın olumlu sonuç verdiği ortaya Çı ktı. Baskı karılSında pol isler bi le tepki gösterirken , ODTÜ öğretim Uyelerinin çok bUyuk bir çoğunluğu baskıya sinme ile cevap verdi .
ODTÜ öğretim uyeleri verdikleri kararla devrimci öğrencileri sı nıfta bıraktılar. Anco.� bu kararla ası l s ın ı fto kalan kendileri oldu. Çunku ald,kları kararl a , ODTU öğretim uyelerinin çok bUyUk bir çoğunluğu hukuk devleti ve demokrasi sı navında s ı nifta kaldı .
yüksek memuru görevinden almış. Cephe'nln cinayet ve terör envanteri de tutuluyor.
Bunu yapan CHP değil. Gazete mu hablrlerl çetele tutuyorlar.
Cephe'nin ekonomik kararlarının ardında yatan oyunlar ve bunları sergilenen CHP'nln işi değiL.
Kitlelere verdikleri sözler var. Demokrasiye bağlılık, bunlar ıçınde kendı güç çerçevesi alanında en mümkUnU gözüküyor.
Ama, CHP'nln bugünkU tutarsız merkez yöneıımlyle bu Ilkeler zaafa uğruyor.
Eğer, "Gölge etme başka ihsan istemem" sözü gerçekten· resmi partt polıtıkası olarak benlmsendlyse, demokrasinin de CHP poııııkasına aynı sözü söylemesi bu kez gerçekten haklı olarak gerekecek.
Kurnazlar
İş bununla bitmiyor. CHP'nl kendi solundan koparma glrlşlmlerlsermayenin en "usta", en ''kıdemli" stratejlerı tarafından daha ileri yöntemlerle sUrdUrU\Uyor.
Bu yöntemlerin en "gelişmiş" olanı, TUrklye'yl ancak bır AP-CHP koaUsyonunun kurlaracalı yargısının yaygınlaştırılması. Karşılaşılan her çıkmaz, "ustaların" buönertyl getirmeleri ıçın bır Iırsat biliniyor.
17 Temmuz'a kadar hUkUmetl Amerikan ambargoBuna karşı en "uysal" tedblrl almaya çalııran, yetklll çevreleri "Illşkııerl koparacak tehlike U bır
tırmanmatıya karşı uyaran, arkasından da ''bayrak çekip bayrak Indirmekten Ibaret" tedbırlerı yetersiz bulan Mlıııyet'In "Durum"cusu. bu vesileyle. Cep-, he hükümetinln aczlnl çıtlatarak eski öneriyi tekrarladı.
Bu yolun daha da eski yolcusu. HUrriyet'In Not Defteri yazarı, önerl)'1 'açık açık dile gelırmekten kaçınmadı.
Sermayenin kullandığı, görUnUşte birbiriyle çelişen iki taktik var. Birincisi, C HP'yi ve liderini ''komünist'' Ilan etmek. İkincisi deOllu "ltidale·'. sorumluluğa çağırmak. Seçim dUşünceslnden. dolayısıyla CIIP'yl kitlelere yaklaştıran çalışmalardan ve sloganlardan caydırmak. İkı taktlğln de hedefinin aynı oldujtu gözlerden kaçmıyor. Bu hedef. CHP'yl kendı solundan tecrit etmek. Daha doğrusu, CIIP'n;n kendı kendisini tecrit etmesini sağlamak. TÖB-DER toplantıları sırasında ve toplantıların ertesinde CHP IIderlnl� gösterdilli tepkiyi sUrekU kılmak.
Bu arada, HUrriyet'In Not Defteri yazarının. CIIP'yi, özel olarak kurdujtu dış IUşkller nedeniyle eleştlrmeol dlkkatlerden kaçmıyor. Bay yazarın eleştirisi, kurulan Ilişkilere değil de, bunların "muhalefette iken" kurulmasına yönelıyor. Nedenini anlamak zor değiL. Bay yazar, birincisi, CHP'nln tak başına Iktidara hazı rlanmasından endişe ediyol', İkincisi de, "madem kı bu kadar akıllısın, gel kapitalizmi demir-ellerle bırlıkte kurtar" demeye getırıyor.
Cephe'deki gürUltuye karşı CHP den horultu gelmeye devarn ettlkçe, sermayenlnbuyllışmaslsUreceğe benzlyor,
YÜRÜYÜŞ - 5 Aitnstoo 1975 - 5
.. Cephe " cİler Toprak Mahsulleri
Ofİsİnİ büyük zarara soktu .
varıyorlar. Davanın kaybedilmesine Türki ye'de tarım, iklim kOjulla- % 100 gözüyle bakı l ı yor. Açılan tozmi
rı no yokı ndon bağlı. Kurak yı llarda buğ- not davosı nı n koybedi Imesi durumunda day ithal etmek bir zOfunluluk . Nufusu- Ofisi n kaybı, buğdayın yUksek fiyatla nun % 60', k ı rsal yörelerde yerle)ik Tür- ithal edilmesiyleuğrond ocak zararı n çok U kiye, kendine yeterli ekmeği bazı yı llar UstUnde. soğllYCI'Tlıyor. Ko� yapayım derken göz çıkaran
Ülkede buğdayın dengeli dağı l ı - Cephed ier, durumu düzeltmek istiyor. mını sağlayan bir kurulVi var. Toprak Önce onılan firmalara bOivurup, kOiulloMahsulleri Ofisi. Bu kurulu� taban fiyo- rının kabul edildiği bildiri liyor. Eski iortt ındon buğday alır. Ülke üretimi ihtiya- lorla buğdo;fln getirilmesi isteniyor. Anca yetmediğinde, yurtdliındon buğdoy so- cak atı olon Üskudor ' ı çoktan geçmijtir. t ınolmak Ofisin görevi . Şimdi firmalar kôrlı bir tazminatın pejin-
1974 y ılında alınan bir kararla dedir. TMO'nin 1,5 milyon ton buğday ithal et- MC hUkUmeti, bir yandan Uretim mesine olanak sağlanıyor. Ofis bunun yUksekliğinden dem vurup, TUrkiye'nin i mi lyon tonunu ithal ediyor. Geri kolon buğday ihraç edebileceğinden sözederken 500 bin ton buğdayın da bağlantıları ya- alelacele buğday ithal kararı alıyor. pılıyor. Sen porti buğdayın Mayıs 1975 de TMO de 4 . 7 . 1975 gUn ve B486/12 sayılı teslimi gerekiyor. , yönetim kurulu kararıyla ihtiyacı olmadli
Bakanlar Kurulu'nun teknik konu- ğı halde buğdayı ihale ediyor. Elaltı ndan daki toplantılarına, mUhendis cetveli yle do davacı firmalaro haber uçuruluyor. giren Bakanlar, çok ince hesaplarlo ( � ) ihale bu firmalara veri lecek . F i rmalar dUnya piyasalarında buğday fiyatlarının öneriyi red ediyor. dUıtuğUnU saptlYOflar. Bakı yorlor ki an- iıin ilginç
· yönlerinden biri de
laıması yapılmıı sen porti 500 tenluk buğ- REKMAK ' ln sahibinin eski TMO Genel dayın fiyat ı, dUnya piyasafarının çok üs- MU�UrU olması . MÜMTA Z REK adlı bu tUnde. Devletin yU ksek menfaatlerini san- jahıs, Ofise buğdayın nasıl satıldığını ki çok dUjUnUrlermiıcesine, onlaımayı genel mudurlüğU sUresince iyice öğrenfeshediyorlar. miı alsa gerek . Sermaye s ın ı fı ile Devle-
i�in içinde bilgisizl ik olunca ince tin içli dl�lı l ığının ilginç bir örneğini nesoplar do Bağdat'ton dönUyor. Son SOO veriyor oloylorın gel i� imi. tonluk buğdayı TUrkiye'ye getirecek olon i�te Cephe oklı evvellerinin firmalar FIN)\GRAIN, BUNGE ve TRA- son serUvenleri de bu. Şimdi bir p<ofesör DAK . Bunların yerli temsilci leri REKMAK yoııanmı� Londra'ya, uzlo�ma yollarını TRANSTÜRK ve BREMAR . Bu firmalar an- bilimsel olarak araııırıyor olsa gerek. lo�manın iptaliyle Londro mahkemelerin- Ofisin uğradığı zararın yanında profesöre de tazminot davası açıyor. verilenin ne önemi var. Bakalım Cep-
Dava açıldı ktan sonrc uyanan henin ettiğini, profesör temi zleyebilecek Cepheciler, yaptıkları hatanın farkına m i ?
TÜSİAD cephe iktidarına karşı
TUrk Sanayicileri ve iıadamları, Derneği (kısa adıyla TÜSiAD) yeni b i r rapor yayınladı . Raporda 1925'in ilk altı ayının ekonomik göstergeleri ile genel b!r ekonOfnik değerleme yer alıyOf. TÜSIAD, ekonOfnik gidil Uzerinde ciddi kaygular duyuyor. Raporda karamsar bir hava var.
Bilindiği gibi TüsiAD, sermaye s ın ı f ının tekelci kesiminin örgUtU. çoğunlukla istanbul'un bUyUk ianayicilerinin seslerini duyurabilme amacıyla kurdukları bir örgUt. TÜSiAD, özellikle Kaç ve Eczacıbaıı 'nın görUılerini yansıtmakla tanınıyor.
Raporda Cephe iktidarının kısa dönemli tedbirleri elejtiriliyor. Turkiye'nin sorunları nın, kısa dönemli değil, uzun dönemli ciddi ıedbirlerle çözumlenebileceği belirtiliyor.
Rapor'un bir yerinde " Önemli olon kısa vadeli tedbirler ile bUtunluğUn sağlanornamas ı, kısmi ve dağınık tedbirlerin ise beklenen etkiyi gösterememes; bir yana ekonomiye pohalı yUkler geti rmesidir . " denil iyor.
yerine Merkez Bankası 'nın s ın ır l ı olanaklarından yararlanı lmaktariır. Enerji sorunu karıısında kaynak arttır ıc ı tedbirler yerine sanayiin enerjisi kısılmaktodır. Yağlı tohum Uretiminin dUımesi karıısındo, Uretim arttır ıcı tedbirler alı nmadan sadece ithalôtla yetinilmektedi r . Döviz rezervlerinin azalması karııs ında, döviz gelirini arttırı cı tedbirlere ağırlık verilecek yerde OÇM hesaplarının geçici imkônlarından memnunluk duyulmaktodır."
Eğitim sorununa do değinilen rapordo " BUtUn bunlara ek olarak eğitim sistemi de Cumhuriyetin 50. y ıl ında hôlô dengesizi ik, boıluk ve araYlj i çinde olunca sosyal huzursuzluklar-ekonomi k huzursuzluklar kısır döngUsU sUrUp gitmektedi r . "
Cepheci leri gUC; durumda bı rakacak eıeıtirHer bunlar. Gec;ici tedbirlerle halkı uyutup kap kaç politikası yapan, atılmı� temelleri yeniden atarak i� yaptığı izlenimini vermeye çalııan Cepheciler, kendilerini aldatıyarıor. Tekelci sermayenin bir kısmı Cephe hukUmetine oynamıyer. Bu ötedenberi bi linen bir gerçek. Şimdi açıktan kar�ı olma sözkonusu. Bakalım Cepheci ler bu pirincin ta-
•• •• ••
\ln�(J\lJS ..
•
t�I�I�lD�IJ��n'C }I� . ..
•
15 NİSAN 1975'TE ILK SAYISI ÇıKAN "YtlRÜYÜŞ" UN DAGITIM DÜZENİNDE DEGIŞİKLİK YAPTO<. NİSAN BAŞıNDA HÜR DAGITIM' LA ANLAŞMA YAPMıŞTO<. \o HAZiRA N' DA iSTANBUL'DA ırtlR-DAGITlMCA DAGITILAN GAZETE VE DERGi TEMsiLCiLERiNiN KATILDlGI BİR TOPLANTıDA, BAŞTA GENEL MilDURÜ OLMAK UZERE HÜR-DAGITIM TEMSiLCiLERI, ÖZELLİKLE YÜRUYUŞlü ÖRNEK VEREREK "TiCARİ BiR iş YAPTO<LARINI, DAGITlLAN GAZETENİN SiYAsi GÖRUşU NE OLURSA OLSUN, HER HANGi BiR BÖLGEDEKİ SATIŞI l BiLE OLSA DAGITACAKLARINr' BELİRTTiLER.
OYSA 18 TEMMUZıDA HtlR-DAGITIM GENEL MUDüR YARDIMCISI İMZASIYLA ALDlGIMIZ BiR YAZı, "BUNDAN SONRA YÜRÜYÜŞ'UN DAGITIMININ YAPILAMIYACAGINI" BiLDiRiYORDU.
EN ÇOK SATAN, 5 TL. FiYATı DOLAYISIYLA DA DAGITICIYA EN FAZLA KAR BıRAKAN BiR HAFTALO< DERGi OLARAK "YtlRÜYÜŞ" , BU Ç EşIT ÇE LMELERLE iLK KEZ KARŞlLAŞMIYOR. iLK SAYıDAN SONRA OFSET'E GEÇME KARARıMıZLA GÜNAYDıN VEB. OFSET BURSA TEsiSLERİ iLE 19 NİSANıDA ANLAŞMA YAPTıK. 2' NCi ve 3'NCÜ SAYlLAR BURSAıDA BASILDI. 4'NCÜ SAYI.NIN BASILMASINA 2 GÜN KALA HALDUN SiMAVi'NİN TEMSiLCiLERi "BURSA TESisLERiMizi DAGITıYORUZ. YÜRÜYÜŞ'Ü BASAMIYACAGıZ·' DEDiLER. GÜNAYDıN VEB OFSET TEsiSLERi BURSA'DA ÇALIŞADURSUN YtlRÜYÜŞ 5 ' NCi SAYISINDAN BU YANA iSTANBUL KARA CA OFSET'TE BASıLıYOR. BU SAYIMIZLA YENİ BiR DAGITIM DÜZENİNE GiRİYORUZ.
OKUYUCULARA DÜŞEN. KARŞILAŞABiLECEGiMiz BENZER ÇELMELE-, Rİ GÖZÖNÜNDE TUTMAK. ·'YÜRÜYÜŞ·' E ABONE OLMAK, ABONE BUL
MAKTıR.
Kapitalist Ul kelerde; ilerici göru�leri savunan, barııtan ve demokrasiden yana tUm yayın organlorına baskı yapılır. Baskı biçi mi ve yoğunluğu , burjuva demokrasisinin ne derece yaygın ve yerleıik olduğuna ve ilerici hareketin ne denli güçlu olduğuna bağlı olarak deği�ir . ilerici yayın organlarının bu ulkelerde verdiği mücadele bir bakıma do varolduğu ileri sUrulen burjuva demokrasisinin bUtUn koıullarıyla uygulanmasını sağlama mUcadelesidir.
ButUn kapitalist ülekelerde olduğu gibi TUrkiye'de de, gazete dergi kapatma, yasaklarno, ilerici yazarları tutuklama gibi burjuva demokrasisinin özUne aykırı baskı yön.temlerinin yanısıra daha rofine, daha ince baskı yöntemleri de uygulanır. Ilerici dergi ye gazetelerin bas ı lmasına dağıtılmasına engel olmak, dağıt ım sağlansa bile okuyuculara ve sat ıc ı lara baskı yaparak bu tür dergi ve gazetelerin okunmas ına engel olmak en çok kullanılan yöntemlerdir. Basın-yayın alanında do hı zla ilerleyen tekelle�menin i lerici yayın organlarına getirdiği en bUyUk gUçlüklerden birisi olon mali olanaksı zlıklar, bu yayın organlarının kendi okuyucular ının aktif parasal katkılarıyla bir dereceye kadar giderilebilir oma teknolojik yeniliklerin yakından izlenmesi için gerekli olon kaynaklar bir turlu sağlanamaz.
Ellerinde çak geni� mali olanaklar bulunan dev basın tekelleri, "tarafsız" ve "bağımsız" dergi ve gazetelerinin saytsını ve t i ra iını sUrekli olarak arttırarak yUklendikleri görevi yerine getirirlerken, ilerici yayın organları bUyUk gUçlukler içinde bir varolma mUcadelesi verirler. ilerici kapitalist ulkelerde bUyUk boyutlara ula�an basın tekelleri , yalnız ilerici yayın organlarını değil aynı zamanda kendi imparator lukları dljında kalmı� olon kuçuklu buyuklU dergi ve gazeteleri de piyasadan silmeye çal lj ı rlar. Örneğin Fransa da san 25 yıl içinde Paris dııında kalan bölgelerde 100 kadar gazete basın tekellerinin bunai t ıcı baskısına kar;ı koyonıayarak iflas etmi�tir. Paris'te 1 946 yılında 40 gunluk gazete yayınlanırken bU9Un yalnız 13 gUnlUk gozete yayınlanmaktadır • Federal Almanya'da beı bUyUk basın tekeli toplam gUnlUkgazete tiraiının % 81 'ini ellerinde tutmaktadırlar. Bu da basın tekellerinin yalnız ilerici yayın organlarına de�iI, kendi dıılannda kclan bUtUn gazete ve dergi lere yönelen bir tehdit olduklarını gösterir. Burjuva dergi v e gazetelerinin sahip oldukları mali olanaklar ve burjuvazinin açık-kapalı baskı yöntemlerine kar�ı i lerici yayın organlarının sahip oldukları en gUçlu savunma aracı , okuyucularının s�dakati ve devrimci fikirleri yaymoda gösterdikleri kararlıh ktır. Örneğin, ıtalya i�çi s ın ı f ının gUnlUk gazetosi L'Unita pazar gUnleri gönUIIU okuyucular tarafından da�ıt ı l ı r, hem de tom bir milyon tane. Bu tirai ıyla L'Unita, en bUyUk burjuva gazeteleri olon Lo Stampa ve Corriere della Sero'nın ulaımayı hayal bi le edemeyeceği bir satı� yapar. Batı Berl i n 'de Die Wahrheit, Belçika'da De Dode Vaan, Avusturya'da Valkstimme hep okuyucuları taraf ından dağıt ı lırlar. Japonya'da her sabah 60.000 gönUllU okuyucu Japonya i�çi s ını fının gazetesi Akhata 'yı kapı kapı dola�arok safarıor. Akhota'nın pazar gU.
nleri satııları en bUyuk tirailı burjuva gazetelerinin tam Uc; misline ulaıı'. Ingiltere iıçi s ın ı f ının gazetesi Merning Star, sokaklarda fabri kalarda i�c;j Jer ve �rencilertarafından dağı t ı l ı r. ilerici kuruluılar ın verdikleri reklamlar dııında bir kuru�luk bile reklam geliri olmayan Morning Star her oy 1.000 derlin zarar eder ve bu zerar okuyucularının gönderdiği boğıılarlo karıı fonır.
Tekelci burjuvazinin baskı ytlntemleri Çeıit c;e�ittir. 8onl(l"a ka'11 i lerici yayın organlarının tek silahı okuyucular ın ın yardımlarıdır. Bu yardım ohn�an ayakta durmak çok gUçtllr. Bağımsızlık, Demokrasi , Sosyalizm için YÜRÜYÜŞ'e yapocağınız katkılar, kendi koydukları kurallcra bile uymayanlara verilecek en gUzel cevap olacak.
•
Cephecilerin kısa dönemli polit ikası ıöyle eleıtiriliyOf: "Kredi darlığ ı kar� ıs ında, tasarrufu artt ır ıcı tedbirler YÜRUYÜŞ - 5 A�.w. 197; - a
ıını nas ı l ayı klayacaklar. \.. --------------------------�
Aınerikon ihrocatıınızo do
Silah ambargosunun doğurduğu sorunlar, yeni boyutlarkazMıyor. Cepheciler, lister konusunda, biçimi belirsiz de olsa bir karar alma durumunda kaldı. Kamuoyunun tüm dikkati bu sorunlar üzerinde toplanmış bulunuyor. Bu arada Türkiye ile Amerika araslUdaki diğer i1işkııer gözden kaçıyor. Dnha doğrusu gözden kaçırılmak isteniyor. işbirlikçi burjuvazi, sııah ambargosu kararını. Amerikan Temsilciler .Meclisindeki Yunan sempatizanlarının marifeli olarak göstermek ve kamuoyunu o yönde şartlamak Istedi. Onlara göre Amerikan Hükümeti Türkiye'nin dostu. Doğru. dost. Ama kimin? işbirlikçi burJuvazinin.
Ekooomik ambargo
Emperyaıızm bir bütün. Bir ülkedeki varlığı yalnızca o ülkedeki üslere dayanmıyor. Egemenliklerı altındaki ülkeyi ekonomik olarak sömünnek ana amaçlan. Ekonomik sömürüsünU sürdürmede herçeşıt yolu deniyor. Çıkarları ,doğrultusundan sapan ülkelere gerekli dersi vermekten sakınınıyor. Yairuz unutulmaması gereken nokta, emperyalizmin yenllmez olmadığı.
�blrllkçl burjuvazi, kedi pisllğinı örterceslne, silah ambargosundaki suçu Amerikan Temsııcller Mecııslne yıkmaya çalıştı. öte yanda Amerıkan HükUmetinin, Türkıye ÇıkıŞlı ithalatta ülkemiz a leyhine aldığı kararı kamuoyunun gözünden özenle kaÇırdı. Bu konu kitle haberleşme araçlarında yeterince yer almadı.
ABD Tıcaret Kanununu özelllkle az geıışmlş ülkelerden yapılan ithalatta " Genel Tercihi' Rejim" uygulama olanağı sağlıyor. Kanun uyarınca tercihli rejimden yararlanacak illkelerl Başkan Ford saptıyor. Bu rejimden yararlanan ilikeler Ihraç ettikleri mallar ıçın gUmrük veglsl ödemiyor, Bu da satış olanaklarını kolaYI04tırıyor.
Başkan Ford 1975 başında aldığı bır kararla, Tllrklye'yı, 23 geıışme yolundaki illke ııe birlikte. "Genel Terc1hıı Rejimden" yararlanması mümkün, ancak durumu 'bır delterlendlrme ve incelemeyi" gerekttren ilIke statüsüne aldı, Bu durumda TUOOye, Amerıka'ya Ihracatında kolaylJklardan yara rl_namıyacak, Böylece lşblrllkçııerln üzerine toz kondurmak Istemediği Başkan Ford, TUrklye'nln Ihracatına ambargo uyguluyordu.
�te, işblrııkçi burjuvazinin, Çlkarlarını silrdürebllmek, Amerlkan emperyaıızmlyle bırııkte, Türkıye Işçi sınıfının ve Wm emekçi sınıf ve tabakaların em�nl sömürebilmek ıçın ortaya attığı "dost (� Amerlkan Hükümeti " sloganının lçyUzU,
Ford'un bu kararı, Işbirlikçileri hayrete düşürürken, Dışişleri Bakanlığını da Ş04kına çevirdI. Harlclyemlz böyle bır kararı akhnın köşesinden dahi geçırmlyordu. O kadar hazırlıksızdıl_r kı kararın nedenlerini dahi kesınlıkle bllmlyorlardı. Ancak tahminlerde bulunabıııyorlardı. Bır süre 80nra gerçek ııeden öi!'renlleblldl.
TUrkiye Ile bırlıkte kar .. listeye
ontbargo uyguluyor
TÜRKiYE - ADD DIŞ TiCARETi
Genel içinde ' Genel içinde Yıııar İthalat ıL. 000 §ll Yüzde 1923 6635,5 7 ,64 1925 10,462,4 8,1 1 1930 2, 871.9 4 , 13 1935 4. 916,1 6.96 1940 5.406.1 10.80 1945 17.049,3 17.58 1950 70.068.0 24.53 1955 ııı,296,8 22.37 1960 120.609,6 25.76 1965 160.638,4 28.09 1970 206,045,0 21,74 1974 350.358.0 9,28
ahnan dığer 22 azgelişmiş ülke, Ortak Pazarla ıılşkııerını, Amerikayı rahatsız edecek derecede gelişıırmlşdl. Emperyalizmin devgUcü Amerika, ağırlığını ortaya koyarak büyüklüğünü bır kez daha onaylatmak I sııyordu, O en büyükdU ve ona her alanda boyun eğllmellydl. Ortak pazarla ııışkııer onun bağışhdıitı ölçUlerde ceryan etmellydl. Aşırı eğlıımlere hoşgörülü olamazdı.
Amerika Ticaret Kanununun 502 (b) 3 maddesı' Genel Terclhli Rejimden yararlanacak ülkeler için bazı krıterler getırıyor. Başka ülkelerle yapılan tıcaretın. Amerlkayla yapılmakta olan ticareti bozmaması gerekiyor Terclhli rejimden yararlanmak Isteyen Uikeler bu yönde Amerıkaya teminat vermek zorunda. Türkıye'nın de Ortak pazarla olan I l Işkııerlnln Amerlkayla olan ııışkllerlnl elkl lemlyeceğlne dair teminat vermesi gerekiyor. TUrkiye1nin, rejimden yararlanması ıçın, i ocak 1976 ya kadar, konuya ııışkln görüşmeler yapmaya hazır olduğunu ve Amerlkayla ııcarl ııışkllerlnl, Ortak Pazar ııışkllerinin bozmıyaca�ını bildirmesi gerekiyor,
Türkiyc_ ABD dış ticareıi
Türkıye Cumhurıyetı kurulduğundan bu yana, Amerika Birleşik Devletlerlyle dış tıcaret ııışkııerl ıçınde bulunmuş, 1923-1974 yılları arasında bu tıcarı ılışkıler sUregeimiş, Genel bır delterlendlrme Ile, Amerikanın, TU"klye dış tıcaretl ıçınde önemlı bır yerı var.
Sıra ihracat ı I. 000 §ll Yüzde Sıra 4 4049.7 7.97 5
13.592,7 13,24 8, 391.7 11.76 4 7 , 676.0 10.07 2 11,425.6 14.1 2
73,747.1 43.83 44,484,3 16.89 48,639.8 15,52 58,543.2 18.25 82. 329.4 17.75 56.234.0 9,56
144. 196.0 9.41
Tablonun ııglnç bır yönü, 1925 -1945 arasında TUrklye'den yana gelişen dış tıcaret, 1950'den bu yana sürekli ve önemıı açıklar verıyor. 1945'Ier sonrası savaşın son bulup, TUrklyelnln, kendisini Amerıkan emperyalizminin kucagına attığı yıllar, O gUnlelı:leh bu yana ABD kendı yararına işleyen bir dış ticaret ııışklsi ıçınde. Bu i ıışklnln bozulmasına karşı, Kendi açısından, maddi yönden çok prestij önemlı' Asya'da şamar otlanına dönen Amerika, mevcutlar ilzerinde ekonomik ba.kıda bulunarak kendini tatmine çalışıyor.
Türkıye Ortak Pazarla 1963'de anlaşma Imzaladı. 1963-1974 yılları Itibariyle TU rklye-A BD dış ticaretinde oransal olarak bır düşüş var. Amerlkad_n Ithalatın, genel Ithalattakı yerı 1963'de % 31 den, 1974'de % 9'_ dUşüyor, Aynı biçimde Ihracat da % 13, 53'den'lf 9, 41e Inlyor, Buna karşın Ortak Pazarla olan dış tıcaret sUrekli bır geıışlm gösteriyor. TUrkiye dış ticaretinin hemen hemen yarısı bu Ulkelerle. işte ABD'nln hazmedemedlği nokta bu.
Bu olgu bize aynı zamanda emperyalizmin Iç çeıışkllerlnl de gösteriyor. Emperyalist Ulkeler bütünlüğü de, kendi Iç çeıışkııerlnl taşır. Bunların uzlaşmazlığını Iddia etmek gUç. Bu ülkeler Içinde Amerikatnın, ayrı bır öneml ve yerı var. Baş patronun o olduğu mutlak. Fransa'yla olan uçak savaşını nasıl kazandıltı biliniyor.
Veriler, TUrklye'nln dış ııcaretlnde ABD'nln yerinin hiç deltııse gerlledliil Izlenlml verebilir, Bu önemıı bır Yhnılgı olur, Dünyanın hızla değişen ko-
şuııarı her alanda olduğu gibI. dış ticarette de yenı olguları beraberinde getiriyor.
Bu yenı olgu "çok uluslu şırket -ler. "Bırden (azla ulus şirketleri bır araya gelerek bütunleşlyor. Bu büttinleşme ülkelerarası ııcaretl etkıııyor. Bu tıcaretten elde edııen kar. çeşltıı Ulkelerdekl ortaklara dağılıyor. Doğal olarak büyük bır kısmı da ABD'ndekl ortaklara gidiyor. Bu durumda ithalatın kaynağını saptamak olanaksız.
Türkıye. ttikettığl petrolün bUyük bır kısmını dışarıdan getırlr. istatıstıkler. petrol Ithal edııen ülke olarak Arap ülkelerini gösterır. Amerıka'dan petrol Ithalatı gözükmez. Türkiye'ye petrolü getıren kimdir ? Kuşkusuz dev petrol şirketlerI. Mobıı, Shell gibi, Bu şirketlerin karları, Arap ülkelerine ml gider yoksa Amerikalı ya d. ingiıız ortaklarına mı?
Amerika bastırıyor
Türkıye'nın kara ıısteye alınması tum bu veriler ışığında poıııık bı r karar olarak da değerlendlrııebı ıır. Sııah ambargosu. Hem ekonomik hem de poııtık lçerlkıı bır karar, Her şeye rağmen. lşblrııkçl burjuvazi üzülecek ama, ABD kararında ısrarlı. Türkıye'yı mutlaka dize geıırmek Istiyor.
Bu amaçla ABD Mr, Stephen Lande'yl Ankara'ya yolladı. 17 Temmuz gUnU gelen Lande ııe 18 Temmuz'da Dışişleri Bakanlığında bır toplanU yapıldı, Konuya ıılşkln görüşler karşılıklı olarak beıırtlldl. Amerika teminat I stiyordu.
Ancak Işın ilginç bır yönU var, TUrklye Ortak Pazarla daha önceden bl r anlaşma Imzalamış. Bu anlaşma 1973 yılında yürürlüğe giren "Katma Protokol, " Bu Protokol, Parlamento tarafından da onaylandığından Iç hukukun bır parçası. Anlaşma hükümleri böyle bır teminatın verıımeslne olanak saltlamıyor, Bu koşullar altında TUrklye ıçın ne isa ya ne de Musa'ya yaranmak mUmkUn,
Emperyaıızmle IÇıı dışlı olmanın somut sonuçları ortada. Kendı Iç çellşkllerinin yükü nU de azgeıışmlşlere çekııriyorlar. Onların emekçııerlne yüklilyarlar. Emperyaıızm bUyük ve gUçlil bır bUtün, Ancak yenllmez değil, Bu bütUnU ıyı tanımak, çeıışkııerlnden yararlanmak zorunlu, Ama bu, mııııyetçı ılkten, lşblrııkçl burjuvazinin çıkarlarını kollamayı anlayan Cephe HükUmetinin harcı deitıı,
YUll Ş - 5 Ağustos 1975 - 7
TURKİYE , EMPER
Türkiye'de çel i � k i l erin hem say ı ca arttığı , hem de y�unlo�tığı bir dtinem yo�ıyoruz. Bunal ım dönemleri nde bu çok doğal bir olgu . Çel i�ki ler le yolnız ekonomi k , toplumsal ve siyasal olanl arda kor�do�drnıyor. Bu çe l i �k i l er ideol o j i k plana do yansıyor, bir kavram kar-90�asl doğuyor . Toplumun siyasal planda kor�l loitığl çel i�ki l er ı ideolojik planda açmazlor, çözUmsUzlükler bi çiminde toplumu çelkal ıyor.
Butün dünyoda olduğu gibi Türkiye'de de bu bunal ımın kaynağı , buriuva iktidarların yoraHık lor ı sorun ları ç!:Szemez durumda olmalorı . Türkiye 'n in d ı � politi kada sürüklendiği bunal ım, bir yandan bağ l ı bulunduğu emperyalist dünya sistemi buna l ı m ı n ı n yansımos ı , diğer yandan do Türkiye 'nin geri kapi talist yapısı n ı n ürünü . Bu bunal ımın a�ılması , ancak Türkiye 'ni nkapi talist dünya sisteminden kapması ve sosyalizm yoluna girmesiyle mümkün.
Burjuvazi ve burjuva ideolojisi yalnız i çerde değ i l , belki içerdekinden daha do fazla d ı �arda , if las noktasına gel ip dayanmı� durumda. Bu , yalnız yüz küsur günlük MC iktidarı olgusuyla s ı n ı r l ı deği l . Bu, MC iktidarının kurulmasından çok önce ba�laml� bir bunalım ve bundan sonra do burjuva i ktidarlar surdükçe sona ermeyecek. Dlj politika buna l ı m ı n ı n , CHP'nin öncülUğündeki geçen koalisyon döneminde doğması ve öncel i k l e dı� politika sorunlarının bu koal isyonu çökertmesi bir rastlantı deği ld i r . Bir s iyasal parti , dlj i l ijki lerini hükümeti s ı rosında kurmaya çal ı� ıyor ve bajaramıyorso; ondan sonra do muhalefet olmaya sıra gel ince bu ije girijiyorsa, bu , ül kedeki dlj pol itika bunal ımının o portiyi de sardığı ndan bajka anlam tajımaz . Bu durum, kapita l izmin Türkiye'deki genel bunal ımın ın ideoloj ik plano ne d enl i genij boyutlarda yansıdığ ı n ı n ve bütün burjuva akımlarını kapsadığ ın ın bir göstergesi .
Sonuç olarak, Türkiye'n;n Jı� pol i t i ka sorunlar ı na burjuva ideoloiisinin s ınır ları iç inde bir çözüm bu l manın ortık olanaksız olduğu söylenebi l i r .
Türkiye'de cevabı oran ıp d a b i r tür l ü bulunamayon sorunlardan biri , çeyrek yüzyı ldır sürdürülen " Batı i tt ifakın ın" , bugün bu i ttifakın haj aktörleri tarafından nas ı l olup do çözülme noktası na getiri Idiğidir. Dünya kapitalist sistemiyle giri len ittifak, yayg ın ve resmi idealojiye göre " hlir dünyayı " , "demokrasi dünyasın ı" korumak amacını gütmektedir. Böyle olduğuna göre , bu i tt ifakı n , üye ülkeler arasında uyumlu bir pol i ti kanın saptanması nı sağlamas ı , üye devletlerin artok çıkarlarına dayanması bekleni r . ittifakın güç l u üyesin i n , bu ittifakı karjl baskı aracı olarak ku l l anmas ın ı" anlamak mlknkUn deği ldir . "
Oysa oiaylar bunun tom tersine olduğunu gös_ termitt ir .
ittifak,n temeli
Türkiye 'de Batı ittifak sisteminin bunal ımın nedenlerini arayı p da bulamayanların ası l koçırdı kları nokta , Batı ittifak sisteminin gerçek teme l lari . Bu ittifak sisteminin bunal ımı ve bunal ı m ı n Türkiye ' ni n d lj pol i ti kasında b u denli ağır sonuçlarla yansıması , b u ittifakın nitel iğine dayanmakto . Bojta NATO olmak Uzere tUm " Batı ittifakı" nın bunal ım ı , Türkiye-Amerika i l i�k i l erinin ötesinde bir kapsama sahip ve Türkiye'de i kt idarı e l l erinde tutanların dıı politi kada karjı la�tıkları bunal ı m yine bu i i ijk; leri ajan bir kapsamda eleal ı nmak zorunda.
ikinci dUnya savaıı sonrası dönemde kapital ist Batı sisteminin bunal ımsız geçirdiği bir zaman oralığı yak gibidi r . Gerçi son bir-i ki yı lda bu bunal ım saklanamaz boyutlara varmljt ır . Örneğin , artık ittifak iç indek i ulke lerde keskin siyasi rej imdeğiı i k l i k l eri gdzlenmekte, bazı Ulkeler kapi talizme ve emperyal izme karıı bir politika benimsemekte, ittifakın askeri ve siyasal temel leri açıkça sal lanmaktad ı r . Fokal . emperyal ist blok polit ikas ı n ı n çelijki lerle dalu olduğunu görmek için o kodar yakınlara gelmek gerekmez . Bu ittifak sisteminin, Uye ulkelere yalnı-zca sı kınt, ve acı getirdiöini hatırlamak yeter. NATO'nu n , bugUne kadar
.,
VE BAGL tirdiğin; hatırıama yete r . NATO 'nun, bugUne kadar " kendi bünyesindeki fOjist rejimieri" ve di ktatörl ükleri dest'ekleyerek ayakta durduğu . NATO'nun en yüksek yetki l i leri tarafından it irof edilmektedir. NATO, yal nız fa}ist rejimieri desteklemekle kalmam ı ı , Yunanistan'da olduğu gibi hOjuna gitmeyen gel i�meler gördüğü ül kelerde, demokrasiyi boğaz lamı�t ı r . Üste l i k i ttifaka katı lmayan u l kelere de el uzatı Iml j , aynı yöntemler pu ulkelerde uygulanmaya çal ı �ı 1mııtı r . Bugün , yarım yüzy ı l l ı k fa�ist yönetimden sonra demokrasi yoluna gire:ı Porteki z ' i n NATO'dan çı kar ı lmasına ve bir ba�ka fa-
jist rej i m i n , ispanyo 'nın NATO'ya al ı nmasına çal l � ı I maktadı r .
NATO, kapi talist ü l ke l erin sosyalizme karjl gUçlerini birle�tirmek amacıyla i kinci dünya sovaı ı n ı n ertesinde kuruldu. Er.ıperyal ist dünya sistemi , ik inci dünya sava�ırldan gUçsUz çıkmı�tı . Savaj sonrasında, ABD emperyalist dünya sisteminin l iderliğini ele geçirdi . Emperyal izmin ideologlo!" kapi tali zmi yeniden eski gUcUne kavujturmak ve savaı sonrasında bir dünya sistemi haline gelmi� olon sosyal i zmi tecrit ve tehdit etmek için çejitli ıosarılar hazırladı lar. Bu tasarı ların biri , askeri ve siyasal bloklar oluıturarak sosyal izme karjl tek bir gUç olujturmak, kapi talist dev letlerin d ı ı pol i t i ka ve si lahıanma alanında uyumlu b i r politika yUrUtmelerini so?Jlomaktl . Askeri blokların güttUğü i kinci amaç do , emperyal ist ülkeler aras ındaki itti fakto Ameri kan emperyalizminin hegemonyasın ı sağlamaktı .
ikinci dUnya savajının sonuçlarından biri de emperya lizmin sdmürge sisteminin dağ ı l ması olmu�tu. Kısa bir sUr e içi nde çok sayıda Asya ve Afrika ül kesi siyasi boğıms ı z l ı klorını kazandı lar. Sosyalist dUnya sisteminin var l ığ ı , bu sUreç iç in elverijli kOju l lar yaratı yordu . Bu ülkeler , siyasal bağıms ı z l ı klarını kazandı ktan sonra, ekanom i k bağıms ı z l ı klarını do kazanmak için mücadele etmeye kararl ı ydı lar. Emperyalizm iç in , yeni egemen devletleri yeniden doğrudan bayunduruk alıına almak artık a l anaks ı zd ı . Karmajı k ve ince bir mekanizma olujturmak zorunluydu .
Emperyal izm i n bağıms ı z l ı ğ ı n ı yeni kazanan u l kelerin b�ımsız , anti -emperyalist b i r doğru / tuya girmelerini önlemek iç in bajvurduğu yöntemlerden biri , bu u l keleri askeri bloklaro sokmak, onlor ı n topraklarında askeri Us ler kurma�tı . Bunun sağlayamadığı durumlarda , komıu ulkelerde aynı yöntemlere baıvuruyor , o ül kelerdeki gel ijmeleri böylece kontrol etmeye çol ı �ı yordu . NATO'nunyanında, CENTO, SEATO, ANZUS
ve OAS gibi askeri bloklar bu amaç la kuru ldu .
Bunalımın ıemeli
Şimdi Türkiye 'de yajanon buna l ı m , emperyal izmin bu blok politi kasındaki bunal ı m ı n ı n Türkiye'ye
yans ımasından baıka birjey deği Id ir . Kıbrıs olaylmı , emper yalisf blok sisteminin açmazı iç in tUm dünyoda veri len i l k örneklerin arasında yer a l ı yor. Fakat örnekler in in bununla s ı n ı r l ı olduğunu sanmak bir haya L . Blok politikas ı n ı n açmazını gösteren i l k örne k , NATO'nun
kurul uıundançok kısa bir süre sonra Yc:li0ndı . 1954'te Fransa Ul usal Meclisi 'nde yapdon bir oylomada Avrupa Savunma Topluluğu projesi redded i l d i . 1960-64 y ı l laı aras ı nda Çok Tarafl ı Nükleer Kuvvetlerin olujtvrulma-sı konusunda NATO içinde yoğun ve uzun bir tartııma ortaya ç ı ktı . 19631te, ingiltere'nin Ortak Pozarıo katı lması üye ülkeler arası nda büyük ayrı l ı klara yol QÇtl . 1966'da Fransa NATO'nun askeri örgütünden ayrılmak zorunda kaldı .
Emperyalist i tt ifak sistemi iç indeki bu ayrıYna, emperya list ortaldar aros ındaki güçler dengesindeki değijmelerle daha da h ı z l andı . NATO'nun kurulmasından çok kısa bir sUre sonra , Avrupa ü l keleri nin ekonomik potansiyellerini yavaı yava� arttırmoları sonucunda , ekonomik ayrı l ı klar 5U yüzUne çı kmoya OOllod l . 1956 don sonra , NATO yönetici l eri , üye ü l kelerin askeri olmayan alanlarda po l i t i kalar ı n ı koordine etmek aııacıyla bir komite kurulmasın ı zorunlu görd ü . Komitenin amacı , tek tek ulkeler kararlarını olmadan önce gerekli tartıımalar ı n yapılmasıydı .
Bugün, dUnya kapi talizmi i çinde Amerika Birlejik Devletlerinin baskın gücü gitgide azaldı . Avrupa ülkeleri ve Japonya, ABD i le e konomi k alanda boy öLçUjecek durumda değilse de, i k i nci dUnya savOjında ABD'nin en ciddi rakibi hal ine geldi . Avrupa ülkeleri , siyasal , ekonom i k ve hatta askeri planda ABD 'den bağımsız bir pol i t ika gütmeye çal ı �ıyorlard ı . NATO'nun, emperyal ist devletler arasında tek bir s i l ahlanma sistemi olu�turma amacı yarı yolda kaldı . Bunun do nedeni , bu ol anda askeri sınai tekellerin çı karları nın kıyasıya çarpljmasıydı .
Sosyalizmin gücü
Emperyal izmin blok pol i ti kasının geçirdiği bu buna l ı m ı n kaynağında, temel amacının günden gUne tarihe karıjması yatmaktadı r . Sosyalizme karı i mücadele edecek bir kuvvet üstüniUğU yaratma amacı i l e emperyalist dünyanın olanakları arasında derin bir uçurum vard ı r . Sasyalist sistemin ortan ekonom i k gücü, ve kapitalizmin tehdidini dengelemeyi ba�aran askeri potansiye l i dUnyadaki güçler dengesini değiıtirmijtir. Bunun sonucunda sosyal ist dünya llborıı iç inde birarada yajama" politi kas ın ı kapi talist U l kelere benimsetmiıt ir . En azından kapitalist devletler bu i l keyi benimser görünmek zorundadır lar.
Kaldı ki , sosyal izme kar�ı b i rle}l1le hedefi , yine de emperyalist devletlerin bUtun askeri konularda
, anla�masını sağ layamamaktadır . Aksine . savcı hazırI ı klarının y�unlaıtığı her dönemde , askeri bir çatııma",n doğurduğu ıehli keler er.ıperyolist kamp i ç i nde biraz dah� iyi anlaıt lrnaktad ı r . NATO'nun tari h i , uluslararası olandaki her askeri bunal ı m ı n , bu blok i çindeki çeli�ki leri artı rmakton ba�ka bir ije yoramadığını gbstermi�tir. 1962'de Karaibter'de ortoya ç ı kan bunal ım , Fransa' n ı n NATO'nun askeri örgUtUnden ayrı lmasını hazı r layan etkenlerin arasında öneml i bir yer tular. ABD'nin Vietnam serUveni , Avrupa l l ı mUttefi klerini bUyük huzursuzluğa süruklemijti r . Batı Avrupa ülkeleri , Avrupa'dan gelen her turlu baskıya rağmen Amerika'yı destekl�meyi kabul etmem i ılerdir. 1973 sonbaharında Arap-ısrail sava�ı sırası nda Amerika'nın Avrupa'daki NATO üslerini israiPe yardım için kullanmas ı , batı Avrupa ulkelerinin Amerikan po l i t i kasına karı i ilk kez doğrudan lutum olmasına neden olmujtvr
Askeri harcamaların art ır ı lması , kapi tal ist u !kelerdeki ekonomik bunal ımı artıran ayrı bir etkend i r .
�ALİsT BLOKLAR NTISIZLIK Bu eıkinin gitgide doha yoğun olarak duyulmosı , bir çok Avrupa ü l kesini askeri harcamaların ve kredi lerin azaltı lmasını istemeye yöneltmi�tir .
Kapi talist ol kelerde blok po l itikasına karıı yo§un bir muhalefet bo) göstermiştir . Blok polit ikası , NATO'nun Avrupa ' I . üyelerinin aktif bir dı) politika yürütmelerini engel l emekıedir . NATO blokunun bir sözde "ortok düşman" i hedef olması buna engeldir . Kaldı ki , gUçlU i le daha oz gUçlU arasındaki olt-list hiyeror�jsj , eşits iz l ik ve eşitsizgel işme kanunu, emperyalizmin birleşme eği l imin in iç inde sakl ıdır. Emperyalist bloklar, sistem içindeki çelişki lerin yine sistem içinde çözümlenmesini amaçlamaktad ı r . Ne var ki, çelişkilerin kaynağında eşitsiz gel i ıme kanunu yattı�ı için, buna daya l ı blakların çeliıkilerin çözümüne yararlı o!ması olanaksızdır . Bu yüzden, emperyal ist bloklar her geçen gOn daha büyUk bir keımekeıin yuvası olmaktadıriar. Tekelci devlet kapi talizminin yarattı§ı ulusol ve uluslararası çeliıkilerin çözümü, ülkeler arası nda nite l i k olarak fark l ı , karıı ı ı ki ı ç ı karı temel olan, demokratik bir iıbirliği zorunlu kı lmakt odı r . Bu, kapitalist Ulkelerdeki anti-tekelci mUcodeleyi barıı için ve emperyalist bloklara karıı mUcadeleyle birleıtirmektedir . Tek tck u l keler içinde siyasal güçler dengesinin gitgide sola koyması , bu yüzden burjuva partilerini de seçim propogandaları nda barı�çı bir pol itikanın savunuculuğunu yapmaya yöneltmekted i r . Helsinki 'de toplanan zirve, Avrupa'daki anti -tekel mücadelenin burjuva iktidarın zor l a da olsa kabul ettikleri ba�ar ı l arı ndan biridir .
Sonuç olarak, emperyalist blok poli ti kasının bugün dUnya öl çUsUnde geçirdiği bunal ı m , birbirinden kopuk olayların sonucu değ i l , emperyalizmin dU:ıya ö l çüsUnde s05yalizm v e barıı göçleri kar�ıs ında geri lemesinin, kendi iç çeli�kilerinin ağır l ığ ı a l t ında güçsüz düımesinin bir sonucudur. Türkiye'de burjuva ideologlarının bu bunalım için bir neden aramaları b�unadır . Bazı ları , bu bunal ım iç in b lok l iderinin "basiretsiz" politikasını , iç po l i t i ka davalarıyla çalkalanmasını n� den göstermektedirier. Bazı ları ise, Avrupalı ittifak Uyelerinin " sorumsuz" politi kasından dem vurmaktod ı r . Kimi leri de , Sovyetler Biri i ğ i n i n kurnoz l ığ ından yakınmaktadır . Oysa tarihin geli�imini , "bosiretsiz" l i k , sorumsuzluk yoda kurn:ızl ı k değil , kapitalizmle sosyolizm arasındoki objektif güçler dengesi be l i r lemektedi r .
Yeni demagoji
Son aylar i çi nde Türkiye de burjuvo ideolojisi nin oçmazı , çözüm getiremezliği , birincisinin yansıması olorak bir baıko dı� pol itiko olonı nda da kendisini gösterdi . iıbirlikçi burjuvazinin temsi IcHeri ve onlar kodar " kurnaz" olamayan kuçuk burjuva ideologları , blok poli t ikasının iflasına kar�ı bir olmaıık aramaya boılodı lar . Bağlantısı z l ı k ,t!zU bu di I lere de dolandı .
Burjuva ideolojisinin çel i�ki ler i , "boğlontısızIık" kavranı n ı n tartıı ı lmasında i lginç bir tarzda yansı yO( . 81 r yandan boğlantısı z l ı k askeri bloklorın dııında olmok gibi s ın ır l ı bir kapsama indirgeniyor, diğer yandan do "boğlantıs ı z l ı k " pol i t i kasının özünde yer olmayan bazı n i te l i kler bu politi kaya yakı ıtır ı lmak isteniyor. ButUn bu karga�anın temelinde ise, Türkiye'yi , emperya lizme karıı yine aktif bir politika iz lemeyen, anti-komünist rotas ın ı sürdUren bir politi kada tutmak gibi tek bir amaç yatıyor.
" Boğlantıs ız l ı k" kavram ı , ikinci dünya sav�ı ertesinde boğıms ı z l ı ö ı kazanan devletler tarafından ar
i taya atdmı) b i r kavram . Görün� te , "askeri bloklara katı lmamak" bu politikanın tanımlayıcı niteliği . Siyasal boğımsız l ığ ın ı kazanan ulkeler, askeri blokl arda yer olmama, t oprakları nda yabancı üsl ere yer vermem�
konusunda büyuk özen gösterdi ler ve göstermekteler .
i�in aslı
Ne var ki , uboğlontısı z l ı k" kavramı bununla s ın ır l ı deği ld ir . Bu kavramın tanımı 1961'de Kahire'de, baglantısız pol i t ikayı benimsemiı 22 ülkenin katıldığı
konferansta �öyle yapı lmı�t ır : II Ü l kenin politi kası bağımsız almal ıd ı r , barıı iç inde birarada yo�amon ı n ve bağlantısızl ığ ı n i l kelerine dayanmalı yoda bu politi kaya yaklai"'al ıd ı r . Sôz konusu Ulkenin u lusal kurtulu) için mUcadeleyi desteklemesi , hiçbir kollektiF askeri i tti foka katılmaması , herhangi bir bUyUk devletle i k i l i i tt ifaka girmemesi , hiçbir büyUk devletin kendi tapraklarında askeri US kurmasına izin vermemesi gerekir. ot Görüld�U gibi , boğlantı s ı z l ı ğ ı n i l kelerinin ba�ında " boğıms ız l ı k , barıı içinde birarada ya�omaya bağ l ı l ı k ve ulusal kurtuluı hareketlerini destekl eme" yer olmaktadır. Askeri blokl arda yer olmama, bu anti -emperyal ist , anti -1ömUrgeci pol i ti kanın doğal ve zorunlu sonu-·cuch.ır .
Bağ lantısız dı) pol i t ikan ın gereğince kavranması iç in, bu poli tikanın doğduğu k�u llorı iyice kavramak gerekir. ikinci dUnya sava�ı sonrasında emperyal ist sömürge sisteminden kopan ülkeler, bağımsı z l ı k larını korumak ve güvenlik i çinde geli�mclerini sağlamak için elveri)li k�u l1ar arad ı l ar . Hedef, sömürgeci l iğin bütün kal ı ntı lar ın ın sökulüp atı lmasıydı . SömUrge sisteminin ortadan kalkması , sömürgeci l iğin de yak olması i çin yetmemiıti . Bir yandan emperyalizmin bu geri ülkelerdeki ekonomik Usleri hôlô dururken; emperyal izm , "dıı ti caret" , "ekonomik yardım" gibi yol larda yeni kaleler kazanmak için i leri atı lmı)tı . Oysa, boğıms ı z l ı ğ ı n ı yeni kazanan ulkelerin pek çoğunda , sömürge ekonomisinin y ı kı lmasını arzu layon, kendi ekonomik gücünü güven altına olmak isteyen ve iç pazarı geni�leterek denetimine olmaya uğra)an ulusal burjuvazi iktidarı ele geçirmi)ti . Bu yüzden, bu ülkelerin öneml i bir kesiminde , emperyalizme ve emperyalizmin aldığı yeni biçimlere kar�ı mücadele eden, dünyada barı� ortamın ın gel ipnesini , emperyalist ve sosyalist sistem arasındaki gerginliğin yumu)aması n ı , uluslararası i�birl iğini hedef olon bir dıı politika taraftar ve gUç kazandı . Bu pol i t ika, 1947 ve 1 949'do Delhi'de, 1954'te Seylan'da, (ıimdi Sri Lanka} , 1955'te Sandung 'ta , 1961'de Kahire'de ve
Selgraa'da ve bundan sonra Çeıi t l i zamanlardave çe�it'Ii vesi leler le, bloklar dı�ı nda kolon ul kelerin toplantı larında onaylandı ve geliıtiri ldi .
Sömürgeciliğe karıı ç ı kma ve bar ıı içinde birorada yaıamadan , uluslararası iıbirliğinden yana olma, bağ lantısı z polit ikaya, dünya sorunlarında pasif değil aktif olon bir nitelik verdi . Bu nedenle bu pol itika , "poz.itif nötralizm" deyimiyle cnı lmaya ba)landl .
TUrkiye'de "bağlant ı s ız l ık" kavramının çarpı t ı l masının pol i t ik özU, iıle b u noktada ortaya çıkmaktad ı r .
Ba�lantls ız l ığ ın anti -emperyalist özü giz lenmekte, bazı Batı Avrupa ülkelerinin "sürekli nötral i zm" olarak adlandırılan poli t ikas ıy la eıde�er gösteri Imek is!enmekte-. dir . "Sürekli nötralizmin" klasi k örnekleri , ısviçre ve Avusturya'dır. Bu ülkeler, u lus l ararası sorunlara kot ı l makta kendilerini sınırlamaklo, barı� içinde b i r orada ya)ama çal ı ımalarında aktif olmomakla, emperyalizme kar)ı cephe olmamakla diğerlerinden ayr ı l ır . &..ına karı ı l ı k , Asya ve Afrika ul kelerinde rastlanan "nötralizm" , ulusal kurtulu� mücadelesinin bir parçası ve devam/ dır . Kaynağı , o ülkelerin coğrafi konumunda deği l , toplumsal ve ekonomik ge l i )miı l ik dUzeyinde ve barı� ortam ı n a duyulan ihtiyaçtad ı r .
Emperyal izme karı i mücadel e , bağlantısız ülkeleri , uluslararası sorunlarda çoğunlukla sosyalist ülkelerle kurulan ekonomi k i�birl iği , boğlantısız ülkelerin dı) i l i�kileri nde belirleyici bir yer tutar. Bu iıbirl iği , hem bu u l kelerin kapitalist devletlerle daha e�it kOjul larda i l i)ki kurmolarını ve anlara karı i bağıms ı z l ı klarını karumolar ı n ı , hem de ger i l iğe kar�ı mücadelede hızla i lerlemelerini olanak l ı k ı l ar . Sosyal i st ülkelerin ekonomik desteğ i , öncel ikle ekonomideki devlet kesiminin gUçlendirilmesine yönel iktir; böylel i kl e , bu Ulkelerin sosyali zme doğru i l erlemelerinin ön k�uııorını yaratır .
Eski hamam yeni tas Türkiye'de son zamanlarda bir "üçUncü dUnya"
fetiıizminin yaratı lmas ı , üçüncü dUnyanın " üçUncU bir blok" gibi lanse edi lmesi , kapi talist sistemden kopup " komUnizmin kucağ ı na dU�memenin" i l acı olarak gösteri lmesi , burjuva ideolojisi nin bir " varyant" ı ndan boıka bir)ey deği ld i r . Burjuvaz i , kendi Amerikancı idealo j i !ıini n çökü�ü kar�ısında, ül kede anti -emperyalist b i r po tansiye l i n gel iımesinden korkmakta v e b u tehli keyi sosyalist dünyaya karıı bir dU�man l ı kla denge lemekistemektedir . Bazı küçUk burjuva i lerici ler in in, müzmin, kra l don çok kralcı anti -komünizmi d e buna hizmet etmektedir. Hatta, burjuvazinin, yeni manevrasında gUvendiği ası l gücün bu " i lerici /er" )lolduğu dahi söyleneb i l i r .
Üçüncü dünyayı , sosyaliz.me karı i b i r "blok" olarak gl:Srenlerin 1955'te Bandung 'ta TUrkiye'yi ücüncü dUnyadan koparan tartı)manın ne olduğunu hatırlarnalerı gerekir . Türkiye'yi bütUn dünyan ı n gözü tsnUnde o zaman emperyal is t Batı 'n ın uzantısı olarak tanıtan tutum, "uluslararası komünizm tehlikesi " ni ta�ıdığı gerekçesiyle ba� r ı� içinde birarada ya)amc:ı i l kesine kar�ı ç ıkı lması , ve öze l l i kl e , sömürgeci l iğe kar�ı ç ı kı l ı rken Sovyetler Birl iği 'nin de adının anılmasının istervnesiyd i . Adnan Menderes , o zamanlar, barı) iç inde birarada yaıanayı , " Sovyet Rusya 'nın bir m i l lete hakim olması karıısında. tahakküme maruz kolonların buna katlanması" bi ç imi nde yoruml uyordu . Şimdi yorum biraz değiımi� gözukmektedir fakat özU aynıd ı r : Barıı iç inde birarada ya)oma, sözde , dünyanın Sovyetler Bir l iği i le Amerika arasında bölUıUlmesidir �
Bugün karıı karııya olduğumuz yeni demogoji , burjuvaz inin Turkiye'de bağ lantısız bir po l i ti ka i z l eme gUcUnden bUtUnuyle yoksun olduğunun bir kanı t ıd ır . Emperyalist b lok pol it ikasının ç ı kmazı karııs ında burjuvaz i , görünUı'e bağ ımsız bir pol itika i l e emperyal izmle i l i�kilerini aynen sürdUrmenin ön koıul l cr ını elde hazır tutmaya çal ı)maktad ı r . DUnya ıartları TUrkiye'yi NATO vb . gibi emperyalist bloklardon daha da uzakla�maya ittiği takdirde, burjuvaz inin iz l eyeceği polit ika özünde farkl ı olmayan bir poli tika olacakt ı r .
" Bağlantısız dıı pol i t ika , u lusal çı karları savunmaya karar l ı iktidarlarlo mUmkündür . Türkiye'de ulusal ç ıkarları koruyacak bir burjuva iktidarının kurulabi leceğini dU�Unmekise mümkün değ i l di r . Türkiye 'nin antiemperyolist, aktif, barı�tan yana, gerçek anlamıyla b�lantısız bir politika izlemes i , ancak ulkede iıçi ve emekçi s ın ıfların i ktidaro ağı r l ı k larını koymaları , TUrkiye'yi emperyal ist ı l iıkiler ağı ndon koparmoları ve bağımsız bir geli�me yoluna sokmaları i l e mUmkün olab i l i r . Baıka bir yöntemle TUrkiye'nin dunyadaki ç ı kmazı ve yal nız l ığ ı giderilemeyeceği gibi , ülkenin esenlik içinde geli)mesi de mUmkün olmayacaktır.
TIIrklye'nln de içinde bulund� bunalım bır dUnya bunalımı değil, kapitalist dUny�n bunalımıdır. Soayalist Ulkeler bu bunalımı, bu bunalımın ıkı temel göstergesi olan ennaayon ve lşsizU�I tanımıyor. istikrar ve elklnUk, sosyaUst ekonomilerin ıkı temel özeLUği. Bunun kaynağı, çalışanların toplumdaki yerı, çalışanlarla Uretlm aygıtı arasındakı b�; insanlar orada kendı üretim kgşullarının üretimine öncelik verıyorlar, sermayenin yasalarına değil.
Emperyalizmin yalanları lle çarpıtılan sosyaUst Ulkeler gerçeği Ise ba,ka. Emperyalizminyalanlarım kitlelere yayan sermaye çevrelerinin sözcUlerlne göre sosyalist Ulkelerde Işçiler bUyUk sıkıntı lar ıçınde. Pek çok malların Iot-4iı yUzUnden m�azalar önUnde kuynıklar uzar gıder. Piyasada bulunabllen mallarsa kaba, kötUkaUteU, dayanıksız, pabalı. İstatistikler, rakamlar hep propaganda amacına yönelik. Tam Istihdam, sabıt fıyatlar hep tepeden Inme bUrokratik kararlarla belirlenir.
işsi�liıln orlamı yok Kapitalizmde. onun tekelci devlet
kapitalizmi a,amasında emeğin verimUUği lle tam Istihdam arasında onulmaz bır çeli,kl var. Oysa soayaUst Ulkelerde emeğin verlmllUği lle tam Istihdam arasında paraleLUk sözkonusu. Verimin artması lşslzU�e yol açmıyor. Bu verlmUlIğin görece olarak az arttıltı sektörlerde bile bır eksik yatırım poUtikası uygulanmıyor. Tersine, Demokratik Alman Cumhurıyetınde old� gıbı, kömUr Uretlmlnde ve tarımda ek yatırımlarla gecikmeler kapatılıyor. Böylece, ekonominin, verımı yUksek kesimlerinde görUlen aşırı blrlkimle verimi dU,Uk kSllmlerdekl d�er kaybetme çellşklleri, Uretlmln sosyal nlteUlt1 Ile ortadan kaJ1oyor. Kaynakların planlı bl r yenldend�ıtımı lle kesimler arasındakl eşitsizlikler glderlllyor. İşslzUğin önUne geçilmesi, )srilların en büyU�Un kökUnU kazıyor.
Enrıasyon yok
Burjuva lkilsatçıları enflasyonu "talep fazlası" diye yutlurmaya çalışırlar. ÇözUm olarak, talebi losmaya kalIo,ırlar. Talebin losılması, kltleler ıçın bır yoksunluk politikasıdır. Oysa enflasyonun kayn�ı bUyUk tekellerin aşırı karlarıdır.
Bu nedenle, kapltaUst Ulkelerde enflasyon, ekonomık düzeyde sımhavaşının bır görUnUmU. Sosyalist toplumda gelır d�ılımını sınıf mUcadelesl belirl1emedlltlne, Iktidar Işçi sınıfının elinde
Y1h!OYUŞ - 5 Alustoa 1975 - LO
SOSYOIiSt ÜIkeIer
, olduğuna göre, enflasyonun da sın1fsal temeU ortada yok.
BuDa karşılık, sosyaUst ekonomlde de tabii perakende mal satışı yapılıyor. Piyasada mal kıtlıltıyla karŞılaşılmaması ıçın tutarlı bır fiyatpolitikası zorunlu. Ancak, sosyalist toplumda, kapitalist toplumda olduğu gıbı fiyatlar Ihtıyaçların neölçUde karşılanacağını belirlemiyor. Aksine, toplumun kaynakları brr plan uyarınca çeşıtlı Ihtiyaçların karşılanması ıçın buralara tahsis ed!llyor ve fıyatlar buna göre belirleniyor. Fıyatlar da üretım planlamasına baitlı olarak düşUyor. Böylece, enflasyonun tUm kaynakları kurutuluyor.
Emperyalist propaganda. sosyaUst Ulkelerde özel topraklarda yapılan üretimin pazarlanmasını, enflasyona yol açacak bır neden olarak abariır. Oy�a örneğin Sovyetler Birliği'nde Kolhoı dışı piyasa, toplam lUketımin sadece yUzde 2, 3'UnU kapsıyor. Bu oran gltglde azalıyor da.
Kapitalist ülkelerin "talebi frenleme" politikalarının tersine sosyalist ülkelerde, halkın satınalma gUcUnu koruma ve arttırma politikası uygulanıyor. Bu politika, öte yandan da yaşam ve çalışma koşullarının Iyileştirilmesi !le bırlıkte ele alınıyor.
Gelirler arttıkça gelirler Uzerln� den alınan vergiler azalmakta, bu azalma özeıııkle düşük gelırlılerde göz lenmektedlr. Oturulan evin bakım giderlerine katılma payı olarak kabul edılen konut kirası aılenın gelirinin ancak % 5 ını oluşturmaktadır. Saltıık ve eğitim hlzmetlerlnln tUmUyle parasız olması yanında çocukların ve yaşlıların ba1omlm toplum Uzerine almaktadır. BugUn Sovyet tiyatroları, sinemaları, konser ııalonları, kltaphkları, mUzelerl okuyucu, seyirci, dinleyici sayısı bakımından dünyada en ön sırada yer alıyorsa, bu, burjuva ıktısat biliminin sözıuitUnde yer almayan bır "gerçek gelir" dUzeyinln varlıitını gösterır.
Hiç mi sorun yok?
Enflasyon, lşslzUk, karabors. yok, ama komUnist topluma geçış sürecini yaşayan sosyalist Ulkelerln çözmek durumunda oldukları pek çok sorun var, Ne var kı Urettm IUşkllerlnln niteliği, sıyasal Iktidar, bunların halk yararına çözUmUne olanak veriyor. Bu sorunlardan biri, Urettcl fonların ve yatırımların Uretımln kendisinden bile hızlı artması. örneğin 1960-73 arBSI Sovyetler Blrliltlnde Uretlm 2, 4 katı, ürettel lon-
laraa 3 katı arttı. Bu gelişmenln sonucu olarak maddi üretlm fonlarının gerisinde kalan bır gelır artışıyla karşılaşılıyor , bu da Ikmal aksamalarına, tUketim düzeyinde Ise malların daha modernlerIyle değiştirilmesinde bazı gecikmeiere yol açıyor.
Bu tıkamklığın temelinde, çalışanların önemlı bır kesimi için, el emeğini� hala yeterli bır verimlilikte olmayıŞı yatıyor. Kalan keslmln s&itladıltı birikim, çalışanlarm tümünUn gerekalnme lerini karşılamak durumunda.
Yatırımlardan tUketlme dek yansıyan bu ve benzerl geri Um ler, zam furyasına dönUşmUyor, kitlelerin yaşamadUzeylerlnde birdüşUşe yol açmıyor. Arz. talep ve fiyat arasındakl ııışklle.r sorunu, kapitalizmdekl gıbı tıcari �ların, parazit maliye sıstemının yenıdell ayarlanması !le değil, Urettmln -ral talebe uydurulması ile çözUlUyor. Kapitalist ekonomldekl arz-talep d_I, fiyatlar yUkseltılerek, yUksek tutulank s�IBnır. Soayalist Ulkelerde I"" Uretlmin demokratlkleştırllmesl, çalışanların yönetime daha elkln olarak katılmaları, üretım/tUkettm ilişkisini toplum yararına çözUyor.
KapltaUst ülkelerde maliye sistemi tekelleryaranna sUrekli bır yenldend�ıtım politikası uygular. Soayallst Ulkelerdekl yenıden-dağıtım Ise enflasyon dolturucu deit1l. ÇünkU özel serma yellin kar'ına katlo olarak beUrmiyor, tersine sosyal yararlıklı Urettme aktarmalar biçiminde oriaya çıkıyor. Ayrıca bu yenlden-dağıtım politikası ile Uretim koşullarının Urettmlne katkıda bulunuluyor. Çalışanların gelir dUzeyl korunuyor. Gene bu yeniden-daltıtım politikası ile genel bUtçenln yUkU haflfletıUyor, buna karşılık Işletmelerin yetkl ve sorumlulukları arttırılıyor. Bu konudaki temel eği lim, subvanslyonları ve keslnttlerl karşılıklı olarak azaltmak, giderek ortadan kaldırmak yönUnde.
Bunalımın elkileri Kapitalist dünyayı sarsan bugUn
kU bunalım karşısında soayaUst UIk .... lerln Ilk ışı kendı aralarındaki ılışkı ve b�larl daha da sıklaştırmak oldu. Haziran'ın sonlarında BudBpeşte'de yapılan Karşılıklı Ekonomık Yardımlaşma Konseyi (COMECONj zlrvesl bulşblrUğinl daha da pekiştirdI. Anttemperyalist ülkelerle sUrdUrUlen tekelci olmayan ekonomık !ıışkller de sosyalist Ulkel .... rln bunalım karşısında takındıklan tavır.
Ne var ki dUnyamızın önemlı bır bölUmU hala emperyalizmin sömürU
alam, kapitalist bunalımın etki.1 altında. Bu bunalım bl r yerde sosyalist Uikeleri de etkiliyor. Enflasyona karşı dokunulmazlıltı , lşslzliğe karşı baltışıklıltı olan sosyalist ülkeler emperyaUzmin bunalımından ıkı biçimde etkllenl-yor:
- Do�rudan etkıler. yanı flyatlan artan Uretim araçlarının itnall yolu Ile;
- Dolaylı etkiler; yanı ithal edilmekte olan malların yerıne yerlilerini koymak yada dünya ölçüsünde kapitalist tekellerin egemenliltlndekl bazı pazarı_ra uyına zorunlultu sonucu yapılan Iç harcamalar da artıyor, böylece enflasynaım dolaylı etkileri sosyall_tUlkelere de yansıyor.
işle bunalımsıı dünya
Soayallst Ulkelerde uygulanan -rallst plan Iç pazarı, ulusal kayıuıkları ve teknolojik dUzeyi geli,tirlyor, larafsız, ennasyonsuz bır kalkınma aatlıyor. BugUn, bunalım ıçınde debelenen emperyalist Batı'nın beııı birkaç alanda ooayallst ülkelerden !lerde old� bır gerçek. Tarihin suçu. Örneğin bilgi sayar Uretıml ve çekirdeksel sanayi sosyalist Ulkelerde çok geç başladı. Buukar,ılık sosyalistUlkelerde hızla geU.,.,n ileri teknoloji ve otomatızasyon batıdaki gibi lşslzli�e yol açmıyor. SoayalIst Ulkeler, sarsılmayan paralar: ve �Iatıf sermaye hareketlerinden etkllenmsyen ekonomileri !le fıyat Istlkr&rlDl temel verı olarak koruyabilecek yopıya ve gUce sahipler.
Özetle, görUlUyor kı, soayalist Ulkeler kendı toplumsal geUşmelerlnln yarattııta bazı sorunlarla karşılaş.alar da TIIrklye'yi de allak-bullak eden emperyalizmin bunalımını tanımıyorlar. Bunun temelinde de sosyalist ekonominin, özel sermayenin karına Insamn sömUrUlmeslne deitll, toplumun yararına dayamnası yatıyor. Sosyalist Ulkelerdekı ekonomik politıka, tam Istıhdamın, gelır dUzeyınln ve çalışanların kazanılmış baklarının korunması ve geliştirilmesi koşullarında uygulanıyor,
SosyalistUlkelerln gösterdiği Iklncl bırnokta da bunalımın kaçınılmaz 01-m.ıııta, mukadder olmadıjtı. Hatkın Çıkarlarına saygı esasına dayalı yeni bır kaJkınma politikası Izlemekle kapltaıızmin bunalımından kurtulunabiIIr, bu bunalımın en belirgin göstergeleri olan enfla.yon ve lş.lzllk a1tedlbeIlUr.
Demek kı kapitalist dUnyanın bır parçası olan TUrklye'de bunalım, önUne geçllemez bır alınyazısı değil.
•• •
nııti. eınl)(�ry(lIist
uııti. (uşist «JiiçhirIi«j i (iıu�nli
Geçtl�mlz Cuma günU DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler Ankara'da bır basın toplantısı dUzenledI. Bu toplantı, Türkler'In bugüne kadarki basın toplantılarından birçok bakımdan farklıydı.
Basın toplantısındaki konuşmasına, TUrklye'n!n hızlı bır sosyal d�şme ıçınde bulunduğunu, DİSK'ln bu d�şme ıçınde Işçi ve emekçi sınıflara ve tUm halkımızakarşı sorumluluklar YUk_ lendl!!ln! söyleyerek başlayan Tilrkler; "sorumluluklarınıız bugün ülkemizin 81-nırlarını da aşarak, tUm dünya ölçUaUnde verilen baltımsızlık, barış ve demokraıl mücadelesi ıçındedaha blUnçU yer almamlZı gerekıl kılıyor" dedi. Ardından dünya durumunun genel bır de!!erlendlrmesln! yaptı. Bu de!!erlendlrme özetle şöyle:
oonya ölçUsUnde süren yumuşama politikası, hem dojtru ve gerçekçi bır polıtıka olduğunu Ispatlamış, hem de barışın güçlenmesinde etkın bır rol aynamı" ve emperyalizmin ma8kesinJ dilşürmüştur. Barış ıçınde bırarada yaşama politikası, emperyalizmin sa1dırg&nlı!!ının dlzglnlenmeslnde etkın bır rol aynayarak geri kalmış ülkeler üzerınde emperyallst baskıyı hafifletmiştir. Böylece bu ülkelerin ekonomık, sosyal ve Ilyasal her alanda daha hızlı geUşmeleri, toplumsal Ilerleme yolunda mesafe katetmelerı mUmkUn hale gelmiştir. 11-lahsızlanma, bugün dUnya barışının b.., koşuludur. Buna karşılık emperyalizm, silah tüccarlı!!ını ancak d�şlk yöntemlerle sUrdUrmeye çalışmakta, geri kalmış tahrlkçlllğlne çalışmaktadır. Son Kıbrıs olayları bunun örne�nl vermiştir. Türkıyeının ulusal S8wnma sanayiinin kurulması sorununda, haklı olan bır durum Için sılanlanma Ile dUnya ölçüsünde gellşen ıllanlanma aruında d� bır denge kurulmasına dıkkat edilmelldlr. oonyada barışın gittikçe güçlenmesi emperyalizmin saldırganlı!!ını dindirmemiştir.
Kemal TUrkler, konuşmuında dUnya çapındaki devrımcı nıIIcadelenln durumunu da şöyle dile getirdi: ''Barış ve demokrasi ıçın verilen mücadele havadan ve soyut bır mücadele d�ldIr. Kapıtalızm ve sosyalizm arasındaki mücadelenin bır ürünüdür. Baltımlı, yanbaltımlı U1kelerln kurtuluş mücadeleleri, anti-emperyalist ve demokratik mUcadeleler ıkı sıstem yanı kapitalist dUnya ıistemi Ile sosyalist sıstem' arasındaki mücadelenin bir uzantısıdır. Bu nedenle Işçi sınıfıbarış ve demokrasi mücadeleıinin en saltlam gücüdUr. "
Kemal Türkler, dünyadakı bu gelişmelerin yanında Türkıye'nın empervallzme bajtımlılıjtının sUrdUııunü, hatta gltglde daha da artlı!!ını anlattı. Sllab ambargOBunun, ancak B8wnma gUcil emperyallstlerln kontrolü altında olan bır ülkeye uygulanahllecel!!nl söyledı' İlerlellerın, devrimcilerin, DİSK'ln, yıllardır açı!!a vurdultu gerçeklerin buglln naııl saklanamaz hale geldll!!ııe dikkati çekti.
MC'nln Amerıka'ya yönelen kararlarda Iılç de Istekli olmayışını Türkler şöyle açıkladı : "Ba!!ımsızlık ve demokra.1 mücadelesi birbirinden ayrılamazJ şsylerdlr. Demokraalye kastedenLerin, baltımıızlıktan yana ıamımı olmaları mümkün del!!ldlr . . . Ba!!ımsızlık mücapelesi halkın aktif de.tetıyle baş.rıla�
bilir. Oysa MC h(\kQınetl, halktan ve hallrunızın demokratlk mücadelesinden korkmaktadır. MC Iktidarı, ambargo kararından sonra, halkımız tçinde ant1-emperyalist bilincin geıışmeslnden enlIlşe etmektedir. Bu nedenle de göstermelik bır kaç kararla meoeley! uyutmaya çalışmaktadır. Çünkü MC iktidarını bluşturanpartller Işbirlikçi tekelci burjuvazinin çıkarlarını kollayan partIlerdir. Bu U,Udarın programı, yabancı sermayenin Ulkemize daha genlş ölçülerde el atmasıoı, NATO ve CENTO'ya daha ııkı batı;lanmayı, ülkemlzde düşünce özgürlüğünU. sendlkıılaşma ve grev özgUrtuııunü kısıtlarneyı 1ingôren bır programdır. ii
DİSK Genel Başkanı, ülkemızın Yl.ljadı!!ı Iç bunalımını da özetle şöyle açıkladı:
TUrkiye'nin ekonomık olarak emperyaıızm .. bağımlı oluşu, 8anaylleşmemn ve tUm e..ltonomikgeUşmenln önUndeid en büyUk engeldir. Bunun önündeki IIdncl engel, emperyaUzınin lşbl rllkçl.ı tekelci çevrelerdır. Bır avuc oernıayedarın egemenlll!!ndokl bır ülkede ekooomik dUzenelzllk hakimdIr ve bu düzen.Izlltın yükU Işçi .ınıfı Ile yoksul köyLU. memur, eBnaf, ahnteriyle çalışan tum emekçilerin, kı.aca çalışan halkın .ırtıoa yüklenir.
SBmürüyle bırlıkte kitlelerin sömürüye karşı mücadelesi de artmaktadır. Bunun karşısında tekelci burjuvazt ülkemizi faşlzmle tehdld etmektedir. 12 Mart önceıinde oldultu gıbı bugün de faşizm, adım adım yaklaşma yöntemini kullanmaktadır. "Kısaca, MC iktidarı faşizmin basamaklarını tırmanm.aktadır. Bugün öoUrnüzdekl görev faşizme karşı aktif mücadeledir ve bu mücadele ancak faşizmin karşısına en genış kıtlelerl dlkmekle başarıya varabilir. FaşIzmekar'I. ilerici. demokratik. yurtsever ve devrımcı tum güçlerin anti-faşist bır güçblrll� oluşturmaları zorunludur. Bu güçbirliI!! sadece faşizme karşı del!!l, aynı zamanda, faşizmi besleyen emperyalizme karşı da olacaktı r. ii
Kemal TUrkler basın toplantısındakI konuşmasını şöyle tamamladı:
"Anti-emperyalist ve anti-faşist blr güçblrll�nln oluşturulmasında ilerici kitle örgütlerine önemlı görevler düşüyor.
Böylesine bır örgüt olan !EK bu konuda kendine dUşeni yapacaktır. Esasen 80n V. Kongre kararları DiSK yönetim kadrolarına bu yönde açık ve kesin görevler vermiştir. DİSK, Kongre kararlarını yerine getirebilmek ıçın ilerici kitle örgüUerlyle. tum demokratlk güçlerle sUrekıı temas halinde olacak ve antl-emperyaıısı ve anU-faşlst güçblrll �nln oluşmasında aktif ve örgütlü bır güç olarak,
Ba!!ımsızlık, Barış, Demokraıl ve Toplumsal ilerlemenin en mücadeleel gücü olan Işçi sınıfıDIn bır örgütu olarak görevlnl yerıne getirecektir. "
DİSK Genel Başkanı 'nın Cuma günkü basın toplantısında yaptı!ı bu konuşma TUrklye'de Işçi sınıfı hareketinin geUşlmi açııından olumlu bır gelişme. Bu olumlu gelişmenin etklılnln DİSK'ln slmrları dl'lOa ta,masını bekLemek gerekır.
KüçÜk sanayi geliştirme merkezi
öyküsü
�H hi ninc":f�r
EI el in eıeğini ıarkı söyleyerek OJ' ar demiıler, Tekelci bUyuk sermaye de kUçuk iıletmenin ",runlorına böyle bir yaklOJlmlo eğilmekte,
TUrkiye'de kuçuk iıletmenin bUyuk dertleri var: 1- Geri teknoloji , 2- Yetersiz bi lgi , 3- Pozorlomodo tıkonıklıklorın oluıturduğu atıl kopasite, 4- Butun bunların sonu�u olarok gelir dUjUkIUğU, kötu yaıam kOJulla-
rı , Bu sorunların Ustesinden gelmek için kUçuk sanatkôr vesanayiciye yol
gösterecek, teknoloji seçimi ve uyarlamasında ono yardım edecek, en uygun teknolojinin seçiminde ön ayak olacak bir merkezi kuruluıa gereksinme vardır. Bu gereksinme planlarımızda belirtildiği gibi , zaman zaman, bi l inmez hangi dUrtUlerle uluslararası kuru luılar tarafından TUrkiye 'ye, TUrkiye'deki i lg i l i makamlara duyuruldu. Bir takım giriıimiere geçi ldi . Bozı sonuçlar al ınmayo çalııı ldı , Şimdi sizinle bu çobaların öykUsunu izleyel im,
Birinci Beı Yı l l ı k Plandon bu yono her Allahın yı l ı ploncı ler söz konusu merkezi kurmuılar, (tobii koğıt Uzerinde) onu yetki ve kaynaklorlo donotmıılor, fakat bir turlu planın sayfaları ndon dııcrıya çı kararnarnıılordı . Bu orada, "merkezi" yönetimi altına olmak, böylece burs, i nceleme gezisi, ek görev yönetim kurulu Uyeliği gibi dUnya nimetlerinden karınca kararı nca sebeplenmek isteyen bUrokratlor bazon oçık bazan kapolı bir rekabete giriımiılerdir. Yı l lor geçip gitmiı, 1969 y ı l ı , bUrokratları " ploncı lor dohi l" ,hôlô hovanda laf döver bulmuıtur . Koyun can derdinde, .kasop et derdindedir.
Öte yandan tekelci bUyuk burjuvazi ve onun siyasal temsi lci leri bu duruma bakıp anlamlı anlam l ı gUl umsemekte ve iıi daha da sorpe sardırocak ' öneri leri bUrakrasideki temsl lci leri arac ı l ığıyla sunmaktadıriar.
Bu orada boıton savma kabi linden 8irleımiı Mil letler Yardımı isteni I m i ı , b u yardımın biçim v e kOJul lorı Uzerinde ç"ıitlemeler yopılarak gönul eğlendirilmiJtir. BUtçesi mi Iyorları bulan bir devlet, kuruluıu beı on milyonla gerçekleıtiri lebilecek bir merkez için Birl"lmiı Milletlerden yardım istemiı, bunun için öneriler hazırlamlj, d�ol olarak bu öneri lere karıı öneriler i leri surulmuJ ı böylece. iıler uzay ı p gider olmuıtur. Derken söz konusu giriıim için konu n ya do kararname çı korma zorunluluğu gel i p çotmıı, nedense bu YOlol gtsrev de. yerine getiri lemediği için "dahi ce" bir. öneri ileri surulmUJtUr! Kuçuk Sanayi Geliıtirme Merkezi için bir dernek kurulması duıUnulmuıtUr,.Neden olmosı n � Kamuya ait olon, fakat nedense ki(11senin Ustlervnediği , hukumetin Birleımiı Mil letlere ciro ettiği bu projeyi bu kez de bir dernek kobullenip niçin bağrına basmasın! Bu dahice buluıun arkası nda, bir zamanlar kooperatifçi l iğin " herika çocuğu" sayı lan , sonraları kUçUk $Onatkarların koruyucu meleği kesilen, sonunda bUyuk sermayenin en bUyUk baskı grubu haline gelen iı Adamları ve Sanayici ler Derneğinin genel sekret&ri olon ve böylece kimden yana olduğunu ortaya kayon GUngtır Ur", bulunuyordu , Ona buroda bu kodar yer ayırıjımızın nedeni hizmetlerine olon ıukran borcumvzu ödemektir. Dahi çocuk torihte eıi gtırUlmemil olan bu giriıimde yalnızdeğildi , Yakın zamanlara kadar Sabancılar ' ı n sabanı nı sUren' bir baıka dahi de bu giriıimde onun yanı ndoydı •
Ne gUze i : Dıı Yordımı Birleımiı Mil letler tarafından sağlanan, iç kaynakları özel bir dernek tarafından bulunan bir kamu proiesi( � ) marifetiyle kUçuk sonayi çoğdoıloıtırı locok, gönendirilecekti . Yoz gel i p yonco bitecek, sanatkarların ve kUçuk sanayici lerin dertleri dinecekti . Bu kimselerin ve bunlara kulak verenlerin ne kerte ciddi oldukları bi l inmez. A.ma gUnUn biri nde bu acı kı ı gulduru bitti . Buyuklerimiz ve ortancalarımız " ı'Aerkez" Uzerinde ciddi uğraılorı sorfetmeye baılodı lar . Ne gUzel değil m i ? sooundo sanatkor ve kUçOk sanayici ler bir "yari vefakôr" ıbvldular • . • Yook o kodar sevinmeyin, bu öykU bir tuluot oyunundo olduğu gibi mutlu bir dUğunl. sooa ermedi , BUtUn TUrkiye'yi kopsoyacak merkezi bir kuruluı holinde tırgutlendiri lmesi dujUnulen KUçUk Sanayi Geliıtirme Merkezi 'nin birden Gaziantep'e gönderi ldiğini duyduk, Fokir Merkez: ogUn bugundur kUçuk köıesinde orso soğloma , su getirtme, kanali za,yon gibi çözUlmesi gerçekten gUç bUyuk sorunlarla cebell_ıip durur. Bir kısım Birleımiı Mil letler uzmonıno ( : ) bol porol ı , bol istirahatlı iıler bulunmuıtur. Rapor yazı p dururlar . Kuıkusuz rapor yazmak iı yapmaktan kolaydır . TUrk iı-uzman larının biri gidip biri gelmektedir. TOrk sar.0tkorlorı ve kuçuk .anayicileri ise tevekkulle " Godot"yu beklemekfedirler, Öte yandan Ortak Pazar umacısı zaman zaman yUzUnU göstermekte ve korkulu rUyalar �ördUrmektedi r ,
lıte b u kodordır ol hi kayet Bokisi duruğu binihayet
Peki bu Ul kede kuçuk iıletmenin sahibi yok mudur ? Onun dertleriyle kimse i lgi lenmez m i ? O do ne demek� BogUn her i l çede meslek grupları Uzerinden örgUtlenen, kentl erde birlikler, merkezde çeşi tli meslek gruplarının federmyonlar onların do birleJme,inden doğan konfederasyonlardon OlUJan bUyuk bir baskı grubu vordır. Pekiyi , bunlar ne yapor? O da baıko bir öykUnUn konusu , Onlarıimdi l i k kUçuk iıletmeyi arenal arda aslanların ağzına atmakta, mihroplarda Iv\ommon'a kurban etmekte ve efendileri buyuk sermayeye Jöyle seslenmektedirler:
Ava CaMar, morituri te salutont!
Sezar! Öıüme gIdenler s.nl selamlıyor!
Yl.lRUyUş - 5 $stos 1975 - II
ÖNtJMUZDEKİ 6 AY içiN DE
Kapitalist ÜIkeIenIe
iSSiZIik • OECD'nın yayınladığı son büyük
raporda, önUmüzdeki altı aylık dönem ıçınde, ö rgüt üyesi ülkelerin çoğunluğunda Işsi zliğin artacağı açıklandı, Aynı örgüt, bu yılın başında yayınladığı raporda, yılın ikinci yarısında işsizliğtn azalacağı tahmininde bulunmuştu. Yılın Ikıncı yarısıyla ilgili olarak şimdi yayınlanan raporda ise. işsizlik artışının en yoğun Fransa'da gözleneceği, buna karşılık ekonomide bi r canlanma olasılığının çok düşük olduğu bildiriliyor,
Rapora göre OECD'ye üye ülkelerde toplam olarak IS milyon lş.lz yaşıyor ve bunların çalışabilir nüfusa oranı yUzde S,S dolaylarında. İşlerini hala yitIr meyenlerin ortalama çalışma sUrelerinın de büyük ölçüde azaldığı bildiriliyor. Net mıllı geıırln, 1973'ün Ikıncı yarısından başlayan 18 aylık süre içinde Birleşik Amerıka'da yüzde 8 oranında azaldığı vediğer ülkelerde artıŞ göstermedığı bildirilen raporda, eskiden bu kadarlık bır süre ıçınde yüzde 6 Ile yüzde 9.S arasında bır artış gözlendığı hatırlatılıyor. OECD raporunda yer alan bu bilgiler, beıu başlı kapitalist ülkelerin 'içine girdikleri son ekonomık bunalımın ıılç.eğInl ve önemini belgelemektedlr.
Mıllı geıırdekl düşüşün ve Istıhdamdaki azahşın sonucu olarak, enflasyon oranının söz konusu Ulkelerde yUzde IS'ten aşağıya düştüğil, fakat yine de yüzde LO düzeyinde kaldığı aynı raporda yer alıyor, Yine aynı nedenlerle, örgtite üye en büyük altı ülkenin dış ödemeler dengesinin geçici bir fazla gösterdiği bildi rı ııyor.
Canlanma yok OECD Raporunda ekonomık hayat
ta "belirli" bir canlanmanın öngörülebIleceği I fade edi lmekteyse de, raporu hazırlayanlar bu konuda son derece sınırlı bır ümit beslediklerini göstennlş lerdlr. Raporda da, gayri safi mıllı gelirlerde beklenen artışın İngıltere ve İtalya için söz konusu olmadığı, ve ger=-
Afrika'da .
yenı 60 mi lyonu aşan nüfusuyla AfrIka
nın en kalsbalık ülkesi olan Nljerya'da 29 Temmuz günü kansız bır darbe oldu. Afrika Bırlığı Örgütünün Kampala'daki toplantısına katılan Yakubu Govon devrildI. Eski rejimin ulaştırma bakanı Murtaza Rıfai Muhammed Cumhurbaşkanı oldu. Eski Başkan Govon önce tUm olanakları kuııanarak dlreneceğlnl açıkladıy.a da daha sonra herhangi bl r yurttaş olarak da ülkesine hizmet edeblleceğlnl.blldlrdl.
Yenı yönetim inülkede neyi neyönde değiştireceği şimdilik kesinlikle blIInnılyor, ancak Muhammed'In ılımlı klşı ııği köklü dönüşümlere gidi leceği Izlenlmlnl vermiyor. ÖZellikle Portekız sömürgelerinin birbiri ardından bağım-8ızlık kazanmaları veAngola'da emperyalizmin ve gericiliğin giriştiği tertipler dikkatleri Kara Afrika'ya çekmlştl. Kaynayan Afrika'da kaynayan bır NIJerya mı şımdı de ?
Hağımmlıkıan iç savaşa Eski bır İngiliz sömürgesi olan
NIJerya i Ekım 1960'ta ba/tımsız lığına_ vtlRUYUŞ - " Ağustos 197!i - 12
artacak çekleşen yerlerde de "ılımlı bır gidiş" gösterecei!;ı söylenmektedlr.
OECD'nın raporunun en dıkkat çekici bölümü, işslzıığln 1976 yılı sonuna dek azalmasının beklenmedığının açıklandığı bölümdür,
Raporda ayrıca, Işsizliğin azaltı lmasına yönelik tedbi rlerin alınmasınm yanlış olacağı ileri sürülmektedl r! OECD'ye göre, "işsizliğin yüksek bır düzeyde tutulması mevcut koşullar içinde belki de kaçınılmaz bir olgudur. Daha iyi istihdam koşullarının yaratılması Için OECD ekonomılerini zorlamak yanlış olacaktır. ır
Enfyasyon oranında görülen göreıı düşüşün de, bazı ülkelerde 1975'te, bazılarında Ise 1976'da duracağı bildirilmektedlr. En iyimser tahminlere göre, enfyasyon oranındaki düşüş yüzde 8 dolaylarında duracaktır. Buna rağmen Işsizlikte bir azalma olmayacaktır.
Öte yandan OECD ülkelerinde toplam dış açığın bu yılın ikinci yarısında 2S mılyar dolara ulaşması beklenmektedir. Buna neden olarak da, talepte yaratılması istenen artış, ve petrol üretmeyen az geıışmiş ülkelerin Ithalatlarını azaUacak olmaları gösterilmektedir.
OECD raporunu hazırlayan uzmanlar, bugüne kadar uygulanan politikalar üzerınde ciddi bır kötümserlık göstermektedlrler. Bugüne kadar ekonomık bunalımlardan kurtulmak için kullanılan araçların, yüksek enflasyon oranları ve dllşük ekonomık faaııyetln tüketıcıler üzerındekı etkisi sonucunda, giderek etklslzleştlğl beıırtl lmektedlr. Burjuva uzmanlar, ekonomik hayatı hemen cnnlandırma ve bunun için bir süre bekleme almaşıklarının Ikisinin de büyül, rlsklerle dolu olduğunu kabul etmektedirler.
Kapitalist ekonomllerin Içine glrı dıklerı bunalım, tekellerin tüm toplu", üzerındekı egemenııklerlnln ve devletl* tekellerle bütünleşme poııtlkasının içine gı rdığı bır bunalımdır. Tekelci devlet
kapitalizmi, kapitalizmin olağan çellş= kilerini daha da ağırlaşh rmakta, devresel dalgalanmalar eskıslnden daı.;;uzun silrelt olmaktadır. Buna ko.r�ılık ekonominin canlanma süresi çok kısa sürmektedir. İşsizıık ve enIlasyon sü rekıııık kazanmaktadır. Kamu kaynak, larının tekeller hizmetine seferber edilmesi de, istenen sonuçları verememek-("!lI r.
Demagoji
Burjuvazi ve Ideologları, enIlasyonun sorumluluğunu, geçimini ilcretlerle sağlayııı ların piyasada yarattıkları satın-alma gücüne bağlamakta; bu ( ? ? ) ytizden de yeni iş alanları yarablmasının ve ücret artışlarının piyasaya yeni alım gticil sokacağını ve ennasyonu arbracağını Ileri sünnektedlrler. Bu nedenle, OECD raporunda da görüldüğü gibi, işsiz Uğe karşı tedbirler alınmasını "sakıncahl' görmektedirler.
Gerçekte Ise, emekçilerin gerçek gelirleri sürekli olarak düşmekte, bu durumda, fiyatların arkasından koşarak onlara yetişmeye çalışan ücretler 01-maktadı r. Gerçek satınalma gücünün düşmesi, bir piyasa sorunu yaratmakta ve aynı sorundan kıvranan ülkeler arasında mal alış verişi de buna bi r çözüm getirmemektedir. Giderek işsizlik ve ekonomide genel bir atıl kapasitenin i doğması, kapltaııst ekonomilerln genel bır karakteristiği olmaktadır. Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler kapanmakta, kapanmayan işyerlerinde de çalışma saatleri azaltı lmaktadır. _ Bunun sonucu olarak, toplum ıhtıyaçlarının en yoğun' olduğu bır sırada, toplumun üretıcı güçleri akıl almaz bir israna karşılaşmaktadır. Ennasyon ve işsizlik yanyana ytirümektedlr. Bu oığu . kapitalizmin temel çelişkisinin günümüzde ne ölçüde kesklnleştlğlnl göstermektedir.
Çözüm yolu Buna karşılık alınması gereken
köklU tedbı rler, halk kitlelerinin tüketim düzeyini artırmaktan geçmektedir, Pazar bunalımını" çözümU, tüketim araç ları sanayı lerinin canlandırı lması ve Uretlm araçları sanayJlerlnln uyumlu olarak geııştlrllmesl ancak bu yolla olanaklıdır, Ne var kı bu da yetmeyecekti r. Enflasyonun kaynağına gidilmesi , uluslararası tekellerin ka.rlarını şişi rmek üzere uyguladıkları yöntem lerin önüne geçılmesı ve yine büyük tekeııerin kar marjlarının sını rlandırıLması zorunludur. Kısacası tekellerin hakimiyetine bir set çeki lmelI. giderek bu egemenıık bütUnüy le kı rı Ima lıdı r.
Bugün Avrupa'nın birçok ülkesinde, tekellerin egemenliğine son vermek üzere köklü anti-tekel tedbirlerin uygulanması, siyasal bir alternatif olarak ağırlığını duyurmuştur. Başını işçi sınıfı partilerinin çektiği antı-tekelci mücadele, toplumsal dönüşümü hız landı rmaktadı r.
Tekelci devlet kapitalizminin. toplumsal ve uluslararası ilişki lerin çeşitli alanlarında karşı laştığı bunalımlar birbirine sıkı sıkıya bağlıdır, ve birbirlerini karşılıklı olarak etki leyerek ağırlaştırmaktadırlar. Bir yanda emperyalist blokların çözülmesi ile, öte yanda siyasal istikrarsızlık ve ekonomik çelişkllerin keskinleşmesl birbirini koşullandırmaktadır. Bu durumda, kapitali Bt toplumun en geniş emekçi kesimleri. silrekli bunalıma karşı bi limsel sosyalizmin çözüm önerilerine arlan bir ilgi göstermekte, bu önerilere sarı lmaktadır. öte yandan. aynı emekçi kitleler. uluslararası ortamın barışçı ilişkilere uydurulması için mücadele etmektedirler. Tekelci kapitalizmin bunalımının yUkleri, ancak uluslararası güvenliğin
J peklşmeslyle azalmaktadır. Kapitalist Ulkelerde emekçi sınıfların bunalıma ve tekellerin egemenliğine karşı verdiği mücadele, kapitalist devletlerin emperyalIst bloklar biçiminde bütünleşmesine engel olmakta, emperyalizmin blok politikasına set çekmektedir.
darbe ülkesi : NİJERY A kawşuyor, 1963'ün i Ekım'inde de Cumhuriyetını Ilan ediyor. Çeşıtlı ırk ve kabı lelerden oluşan ülke federal bır sistemle birliğini korumaya çalışıyor. 1966 Ocağında başlayan karışıkl ıklarda ıkı federe başbakan ve federal Başbakan Balewa öldürülUyor. General Aglyl İronsı iktidara geliyor. Mayıs 1966'da federal sistem kaldırıl ıyor. merkezi devlete dönülUyor. Yenıden alevlenen ksblle çeklşmelerl sonucu İronsi öldürülüyor, yerine Kuzeyıılerln temsilcisi Yakubu Govon Iktidara geçiyor. Federal sıstem yenıden kuruluyor, eyaletlere askeri valiler atanıyor. 1967 Mart'ında tam yetki Ile Askeri Konseyln başına geçen Govoıı 'a karşı doğu eyaletindeki İbo'!ar başkaldırıyor. Eyaletlerlndekl zengln petrol yataklarına federal devletin el koyınasına karşı çıkan İbo'!ar OJukw önderllifinde vergilerini kendileri toplamaya, federal devletin mallarına ve kurumlarına el koyınaya başlıyorlar. 30 Mayıs 1967'de de Blafra'nın bağımsız 11-/tını Ilan ediyorlar. Temmuz 1967'de Iç savaş başlıyor ve Ocak 1970'e dek sürUyor. Kurulan Blafra devleti Tanzanya.
' Zamblya, Flldişl Kıyısl'nca tanınıp Fransa ve Portekizlee silahla ve her tUrlü yardımla desteklenirken Sovyetler Bırlığı ve İngiltere Ulkenln ırk ve kabile esaslarına göre bölUnmesine karşı çıkıyorlar ve merkezi hükümetı desteklıyorlar.
Birlik ve kalkınma Son yılların gelişmelerini beıırle
yen ana olgu, Iç" savaş sonrası girlştlen yapım ve onarım çalışmaları oldu. iç savaşta ortaya çıkan yaraları ülkeyi oluşturan halkların kardeşıiği I lkesi lçlnde saran Govon yönetimi, böylece 12 federe devletten oluşan NiJerya'nın birliğini de sağlam ış oldu. dere devletten oluşan NIJerya'nın birliğini de sağlamış oldu.
YüzölçUmü, doğal kaynakları ve Insan gücü bakımından Afrika'nın önde geleli ülkelerinden biri olan NIJerya'nın mıl l ı geliri 1960'ta 4. OSO ml lon dolarken bugUn 7 , 164 mi lyon dolardır. Tarımın tUm ekonomlve katkısı 1960't. � 60 Iken bugün bu o
'rnn rf 50'ye Indi.
Bugün rı 20 olan sanayı sektörünün kat-
kısı Ise 1960'ta sadece \\ l 'di. DUnyanın petrol üreten illkeleri
arasında 7. sırayı alan 'ijerya'nın 1973 teki Ihracatı 3. 607 mllyondolaı·. Bu rakamı n Içindeki asıl pay petrolün. AETye yapılan Ihracat tutarı 1972 yılında ı . 377 milyon doları buluyor. Küçük Işletmeleri yerli girişimcilere ayıran Govon rejimi orta ve bUyük işletmeler ıçın yabancı sermayeye bUyük kolaylıklar sağlamaktan çekinmedI.
Barışçı dış polil ika Afrika Birliği Örgütü ıçınde aktif
bır rol oynayan Nijerya son olarak 9'1ar lle de yenı ııışkller peşlndeydi. Çe"rede ve kıtada Izlediği barışçı dış polltlka C'ıOvon'u İsrail'le i lişkilerini kopanuaya. arap halklarıyla daha yakın bağlar kurmaya götUrmüştü.
LagOS'un yeni "öneticileri ülkeye nasıl bır dı� polllika çı zecekler? Gösterişsiz (akat etkili adımlarla gerçekleştirilen reform ları sürdürecekler ml ? İşte, bağımsızlıliının 13. yılını kutlamaya hazırlanan Nijeryn'nın 29 Temmuz darbesi sonrasında k�tşı laştl�ı sorun,
'Ri . �i,�:, 'oft'.� � " ' i ' ı
ECEVİT - ÇAVUŞESKU BİLDIRiSINDE, ASKERi BLOKLARIN ÇÖZÜLMESi stJRECiN� ()iRILDi�İ TEZİ YER ALD!. CIIP AÇıSıNDAN iLERİ BİR ADıM SA YILABILECBK BU AÇIKLAMA, AYNI ZAMANDA BİR Ç E LiŞKiYi ORTAYA KOYDU. BIR YANDAN ASKERi BLOKLARıN ÇÖZÜLMEst stJRECİNİ YEN! BİR DÜNYA DÜZENİNİN KURULMASı ıçİN OLUMLU BİR GELIşME SAYAN, Di�En YANDAN DA AÇIK AÇIK NATO' YU SAVUNAN CHP'NİN TUTARSıZLıKLARı DAHA ÇOK DiKKATLERi ÇEKIYOR,
SON BEŞ YILLIK PLAN DÖNEMİNDE ROMANYA'DA ÜRETiM ARAÇLARI ÜRETiMİNİN YILLIK ORTALAl\lA ARTıŞ IILZ1 YÜZDE 18, 6' YA ULAŞTı' KİMYA SANAYÜ YÜZDE 19, HAFiF SANAYi YÜZDE 14, GIDA SANA Yii iSE YÜZDE 9' LUK G E LişME GÖSTERDi. GERÇEK ÜCRETLERDE YÜZDE 23' LtlI< BiR ARTıŞ SAGLANDI. ÖNÜMÜZDEKi BEŞ YILDA DA iş ÜRETKENLiciNİN YÜZDE 40 YÜKSE LTiLMESi PLANLANıYOR, TOPLAM 2 700 SANAYi TESistNİN KURUL�IASI TASARLANıYOR,
Ecevit'in unzo koyduğu ortak bildiri
CHP Genel Başkanı Ecevit Romanya gezisinden 29 Temmuz'da döndü. Ortak bildiride Avrupa Güvenlik ve İşbirlIt! Konferansı ile ilgili olarAk yer alan
� dünyo sonmioruu kopsıyor
mZl ULASTI
•
��şle� CHP lIdect�n. hlr sosy��t �������������������������������������������������� devletin ba,sı olarak Çavuşesku'nun öteden beri sawnduğu gö�şlerl paylaştığı 8onucunu ç ıkannayayöneltiyor. Özellikle. bildirideki. "uluslararası yumuşamayı gelişttrerek ve si1ahsızlanmayl gerçekleştirerek askeri blokları günün birinde gereksiz kılmak Için, devletlerl�. hüknmetlerin. ulusların ve kamuoyunun önümüzdeki dönemde çabalarını artırmalarlı gereği" dikkati çekiyor.
Askeri blokların kaldırılması için çalışma. bloklaşmanın ta başından beri, gelişmekte olan ülkelerin ve sosyalist dünyanın emperyalizme karşı verdiği mücadelenin önemli bir ögesi oldu. Helslnkl'de 3. aşaması açılan Avrupa Konferansı, uluslararası ortamı bu yönde değiştirmek ıçın yapılan çalışmaların bır ürünü.
Ortak b!ldiride, " her türlü'emperyallzme, sömürgecıliğe ve sömürücülUğe karşı olunduğu takdirde, " ideolOji ve düzen ayrılıklarının uluslararası işbirlIt!ne engel olmayacağının belirtilmesi de, CHP lideri ıçın !leri bır adım sayı 1-malı. BlIdlrldeki şu sözler Ise özellikle dikkatleri çekiyor: "Artık blokların çözülmesi sürecine gir!ldlğl açıktır ve gereklnce değerlend i ri lirse, bu süreç, dünyada sürekli barışı sağlayacak, bütün Ulkelerin daha belirli ve etkin IşbirLiği olanaklarını artıracak yeni bır ilişkiler urtamına geç ilmesini kolaylaştırıcı niteliktedir. "
Dünyada blokların çözUlmesl sürecine girilmesi, emperyalizmin, askeri bloklar yoluyla sosyalizme karşı tek bır gUçlU cephe oluşturma politikasının ve tasarılarının başarısızlığa uğramasının sonucudur. Sosyalist ülkeler, askeri blokların kaldırılmasını emperyalizme karşı mücadelelerinin başlıca hedeflerinden biri olarak saptamışlardır,
Bır yandan da askeri blokların çözülmesi sUrecini yenı bır dUnya düzeninin kurulması ıçın olumlu bir gelişme olarak değerlendırmenin dığer yandan da NATO'yu sawnmanın, CHP lideri Için tutarlı bır polıtıka olmadığı açıktır, Akla gelen en Iyimser olasılık, CHP LIderinin dış polıtıka konularında kamuoyuna kapalı programlama yürUttü!tU, Birbiriyle bağdaşmayan poUtlkaların yanyana aynı anda yürütUlmesi Ile mUmkün değildir. Değişik doğrultudnki IlIşk!lerde tutarlılığın bulunması her türIU dış politikanın vazgeçilmez koşuludur, Bugün Için CHP'nln kurduğu dış !Uşkllerde bu tutarlılığın kurulduğunu söylemek mUmkün değ!ldlr. Kurulmadığı sürece de, CHP 'nın, TUrklye'nin emperyalizme bağımlılığ1nda bir değişiklik öngörmedit! tezinin doğrulanması kaçınılmRz olacaktır.
BLOKLAR SORUNU Ecevit'In Romanya'ya gittiğinin
ertesı gUnü Romanya Devlet Başkanı Çawşesku'nun Le Monde'da bir demeci yayınlandı. Çawşesku, Helslnki zirvesinin toplanmasıyla elde edııen sıyasal başarıdan sonra, artık, en başta askeri sorunların çözümUnU hedef alan tedbirlerin gerçekleştirilmesi gerektiğini söyledi. Çawşesku, Ecevit'le ortak bildirisinde yer alan tedbirlerin yanısıra, yabancı üslerin kaldırılmasından da söz etti. Çavuşesku'nun uluslararası gilvenlik konularındaki görüşleri arasında, ortak bildiriye girmeyen tek konu bu oldu. ÇaVl!şesku, demeclnde askeri blokların dağıtılmasından yine söz etti, Demeclnin sadece bu bölümü, bır süredir Babıali basınındabaşlatılan anti-Sovyet gUrültü Iere alet edilmek üzere gazetelere geçti. Babıali basını, Çawşesku'nun sözlerini, "Sovyetıere de karşı olmak" biçiminde yorumlamaya çalışıyordu. BIlinmeyen, daha doğrusu gizlenmek Istenen nokta, askeri blokların kaldırılmasının sosyalist ülkeler ve komUnist part1ler tarafından gerek uluslararası toplanhlarda gerekse tek tek öteden beri sawnulduğu Idi. Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin 1971'deki 24. Kongresine sunulan raporda şöyle den!liyordu : " Varşova antlaşması üyelerinin. kendı ant- , laşmalarının ve Kuzey Atlantik ittifakının aynı anda dağıtılması . yada-bir Ilk adım olarak kendı askeri örgUtlerlnl dağıtma için hep birlikte hazır olduklarmı teyid ederiz. "
ÖRNEK Romanya'nın Balkan ülkeleri ara
sında taşıdığı öneml başlıca Iki etkenle açıklamak mümkUndUr. Bunlardan birincisi, Romanya'nın 119 Ulkeyle diplomatik Ilişkisini sürdürmesi ve yine 130 Ulkeyle çeşıtlı ekonomık Ilişkilerde bulunması. İkincisi de, Romanya'nın sosyalist Uretim Ilişkileri ıçınde yüksek bır hızla kalkınmanınönemli bI rörneğIni oluşturması.
Faşizmin yıkılmasından bu yana ' Romanya'da sanayi tiretlml 30 katına çıktı, Bu hız bugUn de sürdU�IUyor. Romen yönetlctlerl, Romanya'nın haıa kalkınma yolunda olduğunu ve b4 dönemin geride bırakılması ıçın beııı bır stirenln geçmesi gerektiğini belirtiyorlar. Romanya Komünist Partısı'nın Kasım 1974'te yaptığı onbirinci kongresinde, sosyalizmin maddi ve teknik temellnın luzlı geUşmeslni sağlamak görevinin, önUmüzdekl 1976-81 plan dtinemlnde ve ondan sonraki 1981-90 döneminde başlı-"
ca görevi oluşturacağı , Romanya'nın bundan sonra " gelişme yolundaki ülkelt aşamasını geride bırakacağı kongre metinlerlne geçirildi.
Geride bırakı lmak üzere olan 1971-75 plan döneminde Romen ekonomisi, plan hedeflerini dahi geride bırakan bır gelişme gösterdi. Bu dönem içinde 2400 yeni sanayi kuruluşunun işletmeye açı lması gerçekleştirııdi. Bu dönem içinde. Uretim araçları üretiminin y,lllık crtalam. artış hızı yüzde 18, 6'ya ulaştı. Kimya sanayı yüzde 19. hafif sanayi yüzde 14, gıda sanayı ise yUzde 9 luk gelişme gösterdi, Elektrik enerjisi üretimi 5 milyon kw artırıldı, Romen ekonomisinin teknolojik modernizasyona ayak uydurması sağlandı. Gerçek Ucretierde yüzde 23' lük bir artış gerçekleştirildi. Kooperatifleşmiş köylülerin gelirleri Ise yüzde 35 oranında yükseltildi.
YENi PLANLAR Romen ekonomisinin gelişme pers
pektlrı, 1990 yılında ulusal gelirin 1975'e göre 3, 5 ile 3, 8 kat artırılınasını öngö�yor. Aynı dönem ıçınde Iş üretkenliğinin 2. 5 katına çıkarılması bekleniyor.
önümüzdeki yıl 1976-81 plan dönemine giri lecek. Bu döntrm içersinde toplumsal ürünün yüzde 8-9 oranında artırılması. ulusal gelirin de yüzde 9-10 yükseltilmesi öngörüıüyor. Romen ekonomisinin önümUzdeki beş yıl Içindeki başlıca sorunları arasında yeni enerji ve ham madde kaynaklarının bulunması, yer altı araştırmalarının hızlandırılması yer alıyor. E lektrik enerjisi üretiminin 75-80 kw/s'e çıkarılması öngörmUyor, Bu arada ağır sanayinin hızlı gelişimine önem verilecek. Elektronik ve elektrotelcnJk sanay!!, üretimini 2-3 kat artıracak, Çelık Uretimi 18 milyon tona ulaşacak. Kimya ürünleri Uretlml 1. 7 katına yükselecek. Harıf sanayi ve gıda sanayll Ise 1 , 5 mlsU gelişecek, Bu dönem Içinde Iş üretkenliğinin yüzde 40 oranında artacağı hesaplanıyor. Toplam olarak 2700 yenı sınai tesisin kurulması tasarlanıyor.
Tarımın gellştlrU mesl önUmüzdeki beş yılın önemlı görovlerinden biri, Tarım üretiminin yUzde 25 ile 34 arasında artırılması bekleniyor. Bu gelişmeyi sağlayacak etkenlerden ilki. tarım teknolojlslnln geliştirilmesi . İldnclsl ise. tarımda gerekli sosyal düzenlemelerin tamamlanması. Bunların arasında kooperatiflerln gUçlendirllmesl, kooperatifler arası konseylerin koordlnasyonrlaki rolUnUn artırılması yer alıyor.
1976-1981 dönemı Içinde Romanyadaulusal gelirinyüzde 66'sı tüketim fon� ları na ayrılırken, yüzde 34'U kalkınma fonları olarak tutulacak. Buna karşılık halkın tüketim düzeyindeki. gerçek gelirdeki yükselmenın, bir öncekl plan dönemlndekl düzeyde yani yüzde 20 oranında olacağı bildiriliyor. Bu dönem ıçınde 815. 000 adet yeni konut yapımı planlanıyor.
TEKNOLO,ii Ekonoml�n teknolojik düzeyinin
yükseltilmesinin önümüzdeki dönemde taşıdığı önem Çawşesku taraIından son kongrede şöyle açıkland ı : "önümüzdeki beş yıl, bilimsel ve teknolojik devrimin beş yılı olmalıdır. Yani , bilimin en !leri başarılarının, Romen sanayiinin bUtUn dallarında ve sektörlerinde geniş ölçüde uygulanmasınınbeş yılı olmalıdır. "
Romen ekonomisinde öngö�len bu büyük gelişmenin, Romanya'nın uluslarilrası işbölUmünde yerini almasıyla gel'çekleşebi lecet! yine son Kongrede dile getirildi. Bu Iş bölümünde yerini almanın, tümdünyada barış ve işbirliği davasını destekleyeceği, eski eşitsizlik IlIşkUerine son veren ve emperyalist, sömUrgcci ve yeni sömUrgeei politikanın çökUşUnü mUjdeleyen yeni bır uluslarIlrası ekonomik düzenin kurulmasına katkıda bulunacağı belirt!ldl.
Bu amaçların gerçekleştlrıımesinde Romanya'nın sosyalist Ulkelerin işbirliğine verdiği önem, Çavuşesku'nun Le Monde'a verdiği son demecinde de dile getirildi. Çavuşeslo.'U, sosyalist U1-kelerln Karşılıklı Ekonomık Yardımlaşma Konseylnin (COMECON'un) haiırladılıı son ekonomık entegrasyon programını hatırlatarak, bu programın !lkelerının, bUtün Uye ülkelerin tek tek ve bir bUtUn olarak hızlı gelişmelerini ve ulusal ekonomilerinin bağımsızlığını gUçlendiricl nitelikte olduğunu söyledi. Son Kongrede de, Romanya'nın ekonomik a1ı,ş-verişlerlnde ve Işbirliği Ilişkilerinde Sovyetler Birliği'nin Ilk sırayı tuttuğu, ve sosyalist Romanya'nın bu ll!şkllerl geliştirmekte kararlı olduğu metinlere geçirildi.
Çawşesku geçen Kongre'ye sunduğu raporda Parti politikasını şöyle özetliyordu: "TUm toplumsal ve ekonomik f.aliyetlmlzln hedef! , partimizin politikasının en yüksek hederı, bll!msel ola rak tanımlanmış rızyolojlk ihtlyaçlarla ve Insan bilgisinin kesintisiz lIerlemesinin Urünü olan ruhsal Ihtiyaçiarla uyumlu olarak tUm halkın maddi vemanevi yaşam düzeylnln yükseltilmesidir. ,.
YÜRÜYÜŞ - 5 Alıustos 1975 - 13
Kadlz. bekliyorum senden senin benden beklediğinI.
Hemen yanıbaşındasın Cebelltarık'ın, üstelik bugün daha yakınsın New-York'a. De bana hangi dilden konuşacaksın. hangi topuğunu vuracaksın. ve hangi turküde söyleyeceksin sevdanı ?
Kım seyredecek görüntusUnü koylarında. kim ıslatacak tuzlalarım, kım aşağlıyacak denizcilerini ve canım yelkenci kızlarını ?
Zorba bır denize çevlr Iyiliğini. gillilmseylşlni kasırgaya. Iyl beliesin o kuzey-amerikalı Kadlz nasıl kaldırabl Ur ellni ölUm dansı uğruna.
Kadlz. bekllyorum senden senln benden beklediğini.
Rafael ALBERTİ
Türkçesi: Teornan AKTtlREL
� KONUKYAYıNLARı
�K_7.9ISTANBUl SOSYAlizM KiTAPllGI -f'RANSIZ BOUJNUN
.. .. ORTAK HUKUMET PROGRAMI O.EX'IRGfE MARCJWS'NlN 0N9CIı0YıE YAKIN ÇAGLAR TARİHİ
N V YEUSEYEVA GERÇEKTE VE EYLEMDE
HUKUK'UN mYI MARXB1Sr lENINIHr BIR 'CAKLVjIMLA M:ıN1QUE-ROl.ANDWEYl.. ÇA/l1MlZlYo
ULUSAL ırum;:uıpş ŞAV�IARI
VE UÇUNCU DUNYA &IUKDY. A.lSKENDEROV MARKSÇHENlNCI AÇıDAN •
MAO'NUN TEORIK GÖRÜşLERİNİN ELEŞTİRİSİ
KAPttAı..1zM1N EN vUKsF..K AŞAMASı EMPERYALİZM ÜZERİNE
TEMEL KURSLAR 1974 GERÇEKÇi ROMANLAR
TESLİM OLMAYANLAR ÖLMEZ
SIKIYöNETİM f'RANOO SOWNAS çev;u!ku tamer ÇEKÇEK '-"'-ŞE
EDEBjyAT VE SANAT INCELEMELERI
SANATıN GEREKLİLİGİ ERNEllT PlBCHER çev:oevat çapan
şIIR Dizisı BİRSİYASİNİN ŞİİRLERt
CAN YÜCEL
Y1JRtlY1J Ş - 5 Ağustos 1975 - 14
Kardeş, duyuyor musun kara uçuşunu kargaların ovnlarımız UstUnde?
Kardeş duyuyor musun Zincire vurulan tllkenln sağır çığlıklarını ?
Hey Partlzanlnr işçiler köy LU ler Davranın, tehlike çanı !
İSA\NYOL . DAN YANiİ
İşin ne burda. çiğniye çlğnlye yapış yapış elkietinI. maymun yankI. it diliyle bulantılı coca-cola'nı ? S:iyle, ne arıyorsun İspanyol toprağında? . Denizim ne zaman senin
yuta yuta
denizin oldu, söyle, ne zaman, ne zaman
ASIffiRINE
korunaklı limanlarım. de bana, senln Umanların oldu ? Ne zaman gördün düşünde. söyle. aydınlık göklerimin senin oldujpınu ?
rote zaman senin oldu koyaklarım, tepeterim ve ırmaklarım? Hangi haritadan öğrendln bUtun bunların Benim değil de senin olduğunu ?
Yetmez ml madenIerin sana, yetmez ml fabrikaların, bankaların, milyonların ? Ee. öyleyse. Işın ne toprağından bunca uzakta. toprağıma top tUeek saçmak m ı ? Nerdesin ? BIlınez mısın ki sessiz lik ateştir burada ve binlerce göz gözlUyor her dakika seni kör etmek ıçın? Oilveniyorsun kendine ha � GUvenme derim, ayartıcı mutlu eUn cUzdanının üzerinde. BUtUn bır halk soluğunu tutmuş bekliyor. oysa .ırıtıyorsun sen şimdiden bır kor püskürüyor öfkesinden, kUkreye kUkreye!
Rafael ALBERTİ
Türkçesi: Teornap AKTURE L
t uran aLtuntaş
� @WJ]
'[işçi sınıfının müttefiki yoksul köylülüğün özyaşamöyküleri
isteme yerı :
PART'IZANLAR
Bu <ıkşam dUşman Bilecek kan pahasını Ve gözyaşlarını. . .
Çıkın maden ocaklarından Dağlardan baYIl'lardan Inln Arkadaşlar !
Kıran biziz Mapusane pannaklıklarını Kardeşlerimiz uğruna !
ÖC ardımıza düşmüş Yolumuz açlık Ve yoksu lIuk . . .
Kimi ülkelerde Kimileri yan gelir yatar DUş kurarlar . . .
Biz. burda. görüyor musun Yürüyoruz ve öldürüyoruz Geberiyoruz.
Burda. biliyor herkes Ne Istediğinı. ne yaptığını Geçerken o . . .
Kardeş. düşecek olursan Bırbaşka kardeş çıkar gölgeden Senin yerıne.
Yarın, kara kan Kurur kızgın gilneşte Yollar Uzerinde.
rslık çalın yoldaşlar ! Gece içre dinliyor bizi Bağımsızlık . . .
Maurice DRUONJoseph KESSE L
Anne MARLY
Türkçesi : Teornan AKTtlRE L
TAB - DER/Adana Şubesi Belediye bitlşiaı
isıpnbu ı -izmir dağ,t ,m : GE-DA
isteme Adresi : Nur-u Ziya Sok . 1 7/5 T�nel -iSTANBUL
• • "
MlrrAFIZIK "
•• •
ın senıvem
TII Il c : I ! r Tı ı ıjc : ı ı
"DEMOKRA TİK SOL" DERGisiNDE "HALKÇ ı DEVRiMCi FELSEFE N?TLARI" BAŞLlGI ALTINDA Bm YAZı DIZISI YAYINLANIYOR. TUNCER TUGCU, BU YAZıSıNDA, "DEMOKRATİK SOL"DAKİ FELSEFE DizisiNİN ELEŞTİRisİNE
Metafi z i k Kavramı , felsefe ve bi l im tar ihine bir rastlantı sonucu olarak girmiıt ir . Aristoteles ' i n ( i . ö . 384-322) öğrenci ler i nden Andronikos hocas ı nı n eserlerini bir oraya toplarken Prote Philosphia (i l k felsefe) adlı eserin i Physi ko adlı eser inden sonraya koydu . Sonraları hep Androni kos 'un Aristoteles dUzenlemesi esas olarak a l ındığı iç in Prote Philosphia'ya Physi ka adlı kitaptan sonra gelen ki tap anlamında Metafi z i k "f iz i kte;' sonraki" dendi .
Aristoteles bu kitabı nda felsefenin geleneksel sorunlarına bel ir i i bir yöntemle yaklo�ıyor, ku l l andığı yöntem in ve çözüm aradığı sorunlorın tabiatına uygun koç ı nı lmaz sonuçlara vorı yordu . Kitobın ana sorunu: bu , sürekli değiıim gösteren maddi dünyanı n arkası nda saklı olan ned i r ? Değiıimin ve olu�umun bir taı ıy ıcı si değiımeyen ve kendisiyle aynı kalan bir "tiz" var mıd ır? Bu değiıim ve oluıumsU recinin boğl ı olduğu temel i l keler ve kural lar var mıdır? Bu deği�im ve oJuıum sUreci bir anaca yöne l i k midir? Bu sorular Thales'den ( i . Ö . 625-525) Aristoteles' e kodar fi l ozorıar ı n cevap arad ıkları ana sorulardı . Bu soruları kendinde toplayan sorun ise felsefenin i l k ve temel sorunu kobul ed i l iyordu . i�te bu yuzdenAristoteles de bu sorulara cevap )rodığı kitabına asıl felsefe anlamında Prote Philosphia " i l k felsefe" adını vermi�ti . Ama ne var ki bir rastlantı i l e kitap kendi tiz adı yerine sonradan hep Metafiz i k diye onı ldı ve Aristoteles'ten sonraki fi lozoflar, bi lgi nler, kistofeles ' i n yodsınemayan otor i tesinden titUrü, Aristote les ' i n bi l imler s ı nı flamasına uyarak yukarıdo sayı lan sorunlarla uğra�an felsefi dis ipl ine, b i l g i dal ı na Metafiz i k dedi ler . Böylece Metafi z i k eski felsefenin en temel disipl in in in araıtırmaolanı bokımından sorunior ı n ı n kapsam ı bakımı ndan en geniı kapsam l ı alan ı n ı n adı oldu. Yoni Metafi z i k den i l i nce fizik gibi montık gibi kendine tizgU sorunlorı ve töntem· leri olan bel ir l i bir b i l g i dal ı , bir b i l im anla� ı 1 l yordu .
Bin y ı l ı aıkın bir sUre öze dokunmayan yuzeysel bazı deği�imlerle bir bi lgi dal ı na ver i len od olarak Metafi z i k K .Marx ve F. Engels'ten sonra Bi l imsel Felsefe -de kazondıgı yeni anlanı bel irleyen ono öğeleri toa Aristoteles' ten beri i çermiıtir. Yani Bi l imsel Felsefenin (Marksizmin) ku l l andığı Metafiz ik kavramı anlamını bi l im dal ı olan Metafiziğin sorunlarında ve ytinteminde ortak olan bir nitel i kten Çı kar mlitır; Çağdai B i l imsel Felsefenin ku l l andığı Metafizik kavramı be l i r l i bir tur so runlar grubunun ve araıtı rma biçimi n i n , yani zihinsel tutumun en geniı anlamıyla bir yöntem i n adıdırfbir değer biçimidir; bel i r l i bir z ih insel turumun , sorunlara yaklaıım biçiminin , yöntemin olumsuzlanmasıd ır .
o holde soru ıudur : Çağdaı Bi l imsel Felsefenin ku l l andığı anlamda Metafi z i k kavramı i çeriğini bir bi l im dalı olarak eski Metafizi�in hangi ögelerinden oldı ? Yani geni) onl em ı i l e yöntemi n hangi ortak özel l i k leri bugUn kullandığımız anlam do Metafiz i k kavram ı n ı n Jçeriğini oluiturdu lar? Aristoteles kendinden önceki fi lozofların oynı sorulara verdi k l er i cevaplardoki uyuımazl ığ ı n karı ı t l ı ğ ı n nedenin i 0 -rCl'Tiakla iie bai lamııtı . E�yanın bir özel l iğ in i bi lmeye yönelmiı bel i r l i bir sorunun bir tek doğru cevabı olmalıydı . Oysa Aristoteles görUyordu ki t t ı ?kı kendinden önce gelen ,ofistler ve septikler (ku�kucu l ar) gibi , aynı soruna doğru luk iddiası taı ı yon birbirine karııt veya birbir i n i yadsıyon birden faz la çözUm getiri lmiit ir . Ger -çek olon �eyin karı ı t ı n ı n uyduruk , doğru bi lginin karı ı t ın ın ise yan ı ı ı bi lgi olmosı gerekirken, gerçek l i k ve doğruluk iddias ı nı birbi rini yadsıyon bUtun felsefeler tail-yordu .
Aristatetes iite buradan iıe baı lodı . Ona göre doğadaki sorunları çözmeye baılomodan önce bu sorunlara yaklaıımdo ku l lonı l acak en dağru z i hinsel tutumu n yani yöntemin saptanması gerekiyordu . Aris�ot�I � 'e göre bir b
.i lg in i�
.d��ulu�u
.nun
ya do yonı ı ı ' ı ğ ı n ı n kaynağı iki yonlı id i t bdgıyı elde eden, b ı l en bı l ı nç ı le bı l ı nen ıeyin, bi l inmesi gereken �eyin kendis i . Eğer biz b i l incin nas ı l bi ldi§ini , nası l çaI ııt ığını ve b i l i nmesi gereken eıyanın iç inde yer aldığı tUm var l ı ğ ı n temel normlarını saptoyabi l i rsek doğru b i l g i elde edebi lmede gerekli olan aıamayı .oğlamıı oluruz.
DU�Unme, b i l incin bi lme sUreci , ara�tırma sUrecidi� . Yani dU�Unme de bir sUreç olduğuna göre onun da kura l l arı i l keleri olmalıyd ı . lıte bu kural ların bu i l kelerin saptanması bize doğru bi lgi edi nmede gerekli olanın buyuk bir bölUğUnU verird i . Bi l i nc i n bi lme faal iyetinde dayandığı en temel i l ke Aristot eles'e göre özdeı l i k (çeliımez l i k) i l kesi idi . Bunun anlamı ıudur: dUıUnme olayını bel i r leyen i l ke özdeı l i k olunca biz birbiri i l e çeliıen ıeyleri bi lemezd i k ; bunların bi lgisini elde edemezdi k . ÇunkU insan b i l inci için b i l me alayı nda tek bir olanak vardı , yalnı zca özdeı olanların çel iımeyen �eylerin b i lg is i .
BİR GiRiş YAPıYOR.
Böylece çeliıki leri n , karıı tların bi Igi'i yasaklanıyor, daha arcıtırman ı n ba iı nda Aristoteles tarafından saf dı�ı bırakıl ıyordu . Eğer doğada çel i�ki ler varsa bi le benim bi l incim bunları bi lemezdi , çunkU dayandığı en temel i l ke böyle bir ıeyi yadsıyordu.
ikinci olorak Aristateles eıya hakkındaki bi lginin ancak gene l i n bi lgisi He doğru lanabi leceğ i ni , tek �eyler hakkındaki doğru bi lgiyi onun tOrnel i aracı l ığı i l e çı karabi leceğini b i r i l ke olarak koyuyordu . Ahmet l i n , Mehmet ' in birgUn kaçı nı l maz olorak ölecekleri doğrudur. Çün kü bu b i Igiyi "bUtUn insanlar ölUm lüdUr" gibi bir tumel bi lgiden çı kormıı ımd ı r . Bundan sonra yapı lacak iı bUtUn bi lgimizi day ı yabileceğimiz o e n genel doğru ları bulmakt ı r .
Aristoteles doğru b i l g i elde edebilmek iç in gerekli olon i k i n c i koıulu do ıöyle saptıyordu : Bi lgisini elde edeceğ imiz ıeylerin iç inde yer aldığı tUm var l ığ ın bu temel belirleyicilerine Aristoteles kategori ler adın ı verdi ve birinci kategori o larak "ÖZ"U (substans) saptad ı . Böylece var l ı k i k i ayrı �eye bölunmU� oluyordu Bir yan't:Ja maddeni n tailYI CISI , ondan ayrı olon bir ıey, diğer yanda do maddi olon bUtUn öteki ler .
Aristoteles vor l ığ ın giz ler in ; çözebi lmek i ç i n gerekli olon oleti elde etmiJ o luyordu. Bunun i ç i n , yöntemini gel i �t ir diği alt ı kitaplık eserine Organon "alet" adı n ı vermiiti . ilk önce dUıUnmenin ana i l ke ve kural larını , 0- biz ancok özdeı "Ianı bi lebi l ir iz kar� ı t lar ın ve çe l i ımenin bi lgisi insan i ç i n olanaksızdır, b- tek' i n pi lgisi .ancak tUmel olanda temel lendi ri l i rse doğrulanabi l i r , olarak soptıyor ; sonra da vord ığı tiz ve öz olmayan ötekiler diye i kiye ayırı yordu .
Aristote les ' i n do§an ı n gizlerini çözerken kullandığı bu yöntem sonraki yUz:-, ı l lar içerisi nde biraz geliıtiri ldi ise de i l k biçimini bUtUn dehıeti i le korudu . Arisrote les'ten sonra do§ayı be l ir leyen ono i l keni n de özdeı l i k i l kesi olduğu kanıtlanı naya çal ıı ı ld ı . Felsefenin boı amacı , öze l l ik le orto çağda , karı ı tları n bi lgis inin o l anaksı zl ığı i l e doğada çeliıki gibi görUnenler i n gerçekte özdej olduğunu kanı tlo· maya çal ı ımok oldu. YUzyl l lar boyu bi lgin ler ve f i lozoflar çel i�kiden öcüden kor -kar gibi korktu lor. Öze l l ik le ortaçağ ı n buyuk dUıUnce mimarları ndon Aquino'lu Thomas ( 1 225-1274) bu yönteme en son biçimini verdi . Aquino' lu Thomas'a göre dUıUnmenin i l keleri aynı zamanda doğanın do i l keleri idi . Yani özdq l i k doğadaki olayları da be l ir leyen ono i l ke oluyordu . Böylece çeliıkiye ve karıı tların bi lgisi ne karjl örUlen bUyUk Çin Seddi tamam lanmıı oluyordu. En TUmel kavraml ardon yani tanrı ya do var l ı k kavramları ndan (hang isi n i n öncel i k alacağı yöntem açısındanPek önemli deği ldi) özdeıl i k i l kesine ve mantığın diğer dU�Unme kural lorını ku l l anarak doğa Uzerine doğru bi lgi ler elde edebi l irdi k . Fe lsefi bakımdan var ı lan bu sonuç , aristokrasiye yaroı ı r biçimde onur k ır ıcı idi . ÇtınkU bi l inç kendi l iğ i nden doğaya karıı köre l t i l iyordu . Olaya, eıyanı n kendisine bakarak oradaki oluıumu belir leven kural ları yokalayıp olayın gel iıme olanakları Uzerine varsayımlarda bulunmayerine bel leti lmiı doğma nitel iğindeki bir genel kavramdan ya da yarg ıdan salt mantı ksal ç ıkarımlarla oloy hakkında bi lgi elde edi l iyor yani gerçek l i k kavrama uydurulmaya ço l ı ı d ı yordu , yoni zorlanı yordu . Yalnız bununla kalınmıyor, olayın geleceğine eS bi 19i açısı ndan i petek konuluyordu . GUnUmUzden bu ytintemi açı klayacak bir tirnek verecek olursak: Toplumun içi nde bulunduğu sosyo-ekonomik koıul l ordon ve s ı n ı fsal yapı n ı n incelenmesinden hareket ederek mUcadele taktiklerini saptanmas ı na gi t mektense , bel i r l i mUcadele taktiklerini uygulayabilmek için toplumun sosyo-ekono m i k koıul lar ını ve s ı n ı fsal yapıs ı n ı değiıtirmek zorlomak kavramdan hareket ederek gerçeği zorlamak gemektir.
Bu yöntem.in özel l i kle ortaçağda en mUkemmel biçimini olması bi r rastlantı deği ldi . bu olayın tarihsel neden leri , s ın ıfsal kökleri vardı . Egemen s ı nı f , yani aristokrasi ve onun yandaıı ki l ise bu yöntemi kutsal laıt ı rmakla kendi ayrıcal ı k l ı durumlar ı n ı n felsefi temel lendirmes ini yapmlj oluyorlardı . Aristokrasi ve k i l ise karıı tIarın çel i ıkinin olanaksız oldu�unu kanıtlamaya ço l ı ımakla doğadaki gel i ıimi yadsıyabi Idikleri ni , kendi ayrı calı k ı , durumlorı nı , var olon statUkoyu dondurabi I d i k ierini , egemeni i klerine 'sonsuzluk kazandırabi Idiklerini sanı yorlard ı . ÇUnku karııt iarın ve çeliıkinin doğadaki ana belirleyici gUç olduğu gtlrUıUnUn toplumsal bi lgi oçısı ndan sonuç lorı , 0- aristokrosinin ve k i l ise adamları nın hal k tabakaları ndan olan ayrı calı klorı nı , seçkin olmalarını (el i t) ortadan kaldırıyor, b- egemenl i klerini itoman oçısı ndon s ın ı r landırıyordu . Aristokrasi gelece�ıni felsefi bilgi bakımından ıonsuz l aıtırmak i ç i n dört el le bu yönteme sar ı lmııt ı . Tı pkı kendisinden sonra gelen burjuvazi gibi . Aristokrasi burada kendi kul landığı yöntemi n kurbanı idi . Bilgi açı � s ı ndan yarı nlarını v e seçki n l iğini kurtarabi l irse gerçekte d e kurtarabi leceğini sanı yordu .
YtlRth1JŞ - 5 Atu8to8 1975 - 15
/
şiMDi GÖRÜLÜYOR Ki TÜRKİYE'DEK( KENTLEŞME, EGER HIZLA DEVAM EDERSE GENE pOLİTİK YAPIYI DEGiŞTİRECEKTiR. YANİ İKTiDARI SAGDAN ALIP, SOLA VERECEKTiR,
SOSYALİST GİRişiMlN OLMADlGI Hiç BİR ÜLKEDE, Hiç BİR KENTTE SAG LIKLI BIR KENTLEŞME OLAMAZ,
• Açlık greviniz , TUrkiye'de beledlyelerle merkezi Idare (hilkümet) arasındakı çelişkInIn en keskin örneğini verıyor, Bu çelişkiyi nasıl açıkhyeraunuz ?
Ü l kemizde 1950 y ı l ı ndan sonro, makinenin tarıma 9iriıi ve topr�ı n kuruploımCHI , yani bel l i e l l erde toplanması gibi bir çok nedenler, birdenbire kır insanlarını kentleredoğru i tmeye boıladı , Ve 1950 aıoğı yukarı TUrkiye'de gecekondulaımo hareketinin boılongı cı gibi görUnen önem l i y ı l haline ge l iyor, Bi lhassa 50 y ı l ları yani Marshall yardımının TUrkiye'ye giriıi , Marshal l yardımı i l e gelen binlerce traktör, Marshall yardımı i l e gelen binlerce yol maki nesi / Türkiye'de o zamana kodar gUdulen tutar l ı pol i t ikaları birden bire tersine çeviriyor; ıuursu z , b i l i nçsiz bir karayolu pol i ti kası i l e TUrkiye'=le kent-kır arasında kopuk boğlar alabildiğine h ı z l a birbir ine düğUmleniyor, Böylece köydeki kapolı ekonomi birden bire kente açı l ıyor. Ve kırdaki , demin saymı} olduğum nedenlerle kentlere akmoğa hazı r bu insanlar sUratl e , olanak buluyorlar ve kentlere akıyorlar. Kentler , bu gelen iısiz k i t leleri istihdam edecek, onları emecek sanayi tesisleri n i , iı olanlarını açmıı deği l . Kentler, birden bire köyUn bu baskını karıısında ıaıkı n , kendi ler i n i toporlıyamıyorlor. V e kentlerde birdenbire b i r sefa!. lot kentleımesi boı l ıyor, Ama 1950-54 y ı l ları aras ı n da kırdaki insanların kentlere gelmeleri kentlerdeki i n sanları sevindiriyor; kentlerdeki , ucuz emeğe ihtiyacı olon , emeği sömUrmek isteyen sını rıar iç in çok caz ip. fakat ucuz emek gelmeye devam ettiği sUrece, bir sUre sonra 54-58 arO$lnda kent, bu k ı rdan gelen akımdan r� hatsız olmaya boı l ı yor, ÇUnkU onları ememiyor , kul 10-namıyor ve bu insanlar bu sefer kentlerde i�portoc ı l ı k , gozete boy i l iği , boyacı l ı k gibi Uretken olmayan iıler de çolıııyorlor. Köylerde iısiz olon bu insanlar; ıehirde de gerçekte iısiz, ıehirin s ırt ına asalak gibi yığı lma ya baı l ı yor. Ve bu insanlar ordusuı kır insanları , i l k gereksinmeleri olarak kendilerine gecekondu larını inıa etmeye boı l ı yorlar, O sı rada TUrkiye 'nin po l i t i k yapı " si nda do önemli gel iımeler var. 50'de yeni bir yönetim boılamıı, O zamana kodarki statUkocu tavır birden bire �lunmUı, l iberal ekonominin bUtUn kural ları s ı nırsız bir ıekilde TUrkiye 'de serbest bırak ı l m ı ı , Bu hava içers i ndeseçimden seçime koıan iktidarlar her dört yı lda or bu gecekondu fenomenini kendi Çı karları iç in ustöca ku l kul lanma yolunu seçiyorlar. &.ı insanları seçim sothı n do bir potansiyel olarak kul l anma yöntemini seçiyorlar.
Bir yasa ç ı karı l ıyor, Bu yasaya göre gecekondu yapımı yasaktı r . Gecekondu yapımı yasak olmasına rağmen gecekondu yapı l ıyor, Bu gecekondu yapı l ırken de gece kondu cu suçlu duruma dUıUyor . Seçim sathında pol i ti kocı i l e gecekonducu orası nda atomati kman bir anlaıma meydana geliyor: Oy poli t ikacı n ı n ı fakat, poli tikacı çt:.carmıı olduğu yasayı uygu lamıyocak. Bu uzlaımo y ı l larca devam ediyor, To 1965-68 lere kadar bir seçim mekanizması olarak .UrUyar , Gecekondunun 1950' de gelmiı i l k kuıağı köy imaj ı n ı kafOl ı nda tutuyor , Köyde
i�l1ı\(lrn belediye bnşlulıll .
s ı kınt ı lar çekmiı bu kuıak, ıehirde yol , su, elektrik bul duğu vakit kend ini daha mutlu hissediyor. fakat bunun yetiıen i k inci kuıağ ı , gerek gel irken çok kUçuk çocukla
• Avrupa'nın bi rçok Ulkeslnde, sıyasal dönUşUmlerln yerel yönetimlerde göreli olarak daha hızlı oldullu gözlenIyor, Bunu nasıl açıklarsını z ?
rı gerek kentte doğmuı çocukları köy imaj ın ı yitirdi k le- BugUn kapi tal ist ulkelerin i k i bUyük s ı k ı nt ıs ı çöri i ç i n ; bUyudUkçe kentte yeni almıı oldukları terbiye zUm bulmuyor. Birincisi enflasyon hasta l ığı , i kincisi gereği , analar ı n ı n ve babalar ın ın bağnaz ve tutuculuk- de kapitalist U l keferdeki yerel yönetimlerin içersine lar ın ı bUnyelerinde taıımıyan , daha doğrusu kentteki dU;muı oldukları s ı k ıntı lar . Yerel yönetimlerde bir devyoıoma h ı nç l a , öfkeyl e dolu yeni bir kuıak ortaya çı k ı - rimciçekirdek çok çabuk f i l i z leniyor ve yerel yönetimi _ yar. Ve bu kuıak 1973 seçimlerinde e l i sandığa ulaıt ı - de geçiyor . Örneğin bir ay evvel Milono hal k ı n ı n ğı gUn , o gelen i l k gecekondu kuıağ , i le oy ku l lanmıyar, Mi lono'daki sosyal ist b i r baıkan, bi le reddederek kornüBöylece TUrkiye 'de birdenbire yeni bir dönem baı l ıyor . nist bir ba�kanı iı baı ı na getirmesi batıda yerel yöne _ Yani , gecekondunun yetiıen ik inci kuıağı , o soğcı tu- timlerde bu devrimci zihniyetin çok can l ı bir örneğini tucu kitleleri birden bire a l ı p , kendi ana ve babalarını veriyor. Halbuki italyo'da merkezi yönetim bugun he da etki Jeyerek , �te ki t�rafa , sol parti lere doğru korkunç men hemen tamamen sağcı parti leri n yönetimi ndedir . bir özlem i le koiuyar , lıte 73 seçimleri nde buyuk kent- Bu durum kapi talist Ul kelerde hakikaten iki nci bir dölerdeki oy potlaması ve bu oyun soldaki bir portiyekayı - nem olarak baıl ıyer, _ temelinde yatan gerı;ek olay bud<ır , Halbuki .osyal ist ulkeleri .ele a l ı n , Sosyalist U i -
Ş i m.::J i görul Uyor k i TUrkiyeldeki kentleşme , eğer �elerin hi ç birisinde bir enflasyon hastal ı ğı , bir ye-hız la devam ederse gene pol i t ik yapıyı değiıtirecektir. rel yönetim sorunu ç ı kt ı ğ ı nı gördUnUz m U ? Halbuki bunYani i ktidarı sağdan a l ı p , sola verecektir . Turkiye h ız- don 15 gUn önce Amerikan belediyeleri toplanorak Ame lo bu kentleımenin eıiği nde gi tmektedir hala' ,Kenller- rikan hUkUmetine karıı boı kaldırd ı l ar . Ve çok bel irgin de belediyelerin baılarına çok öneml i sorunlar birden bi örnek de New York belediyesinin durumu • • • New Yer k re yığı l ı p kal ı yor, GörUyoru z , belediyeler kentlerdeki va bel ediyesi içine dUıtUğU çıkmazlordon kurtulamıyor , tandaıı n , özel l i k l e gecekondulu vatandaıın hiç bir soru- Şimdi bizim Ulkemiz de batı dUnyas ı n ı n , l i beral ekononuna cevapveremez hale geliyor. &.ındon yine TUrkiye ' - minin uzantısı olmaya devam ettiği için farkında olmodeki i k tidarı e l i nde tutan egemen guçlerin ç ı karı olduğu dan bUtUn bu etki leri hissediyoruz . iç in bu durumda tutuluyor. Çünku, eğer belediyeler Ben Mil ano'da çok i l ginç bir tartı ımoya katı l gUçlu, �a l i �çıdan guçl
,u ve bağıms ı z hale getirilseler, d ı m . Tartı ;ma ıu idi : Bir sağl ı kl ı kent yaratı lması kapikentt�kı bu ınsanlara hızmet götur�� olanakları n ı �u - tal ist sistemde yani l i beral ekonominin hakim olduğu yuk bır gUçle bulacaklar ve merkezı ıdareye boyun egme Ul kelerde mi daha çok al Ollak iç indedir, yoksa sasyaveya onlardanyardım isteme veya onların vesayeti �l t ı n - l ist u l kelerde mi ? Sonunda gerek kapi ta l is t u l kelerin da kalma gibi ıeylerden sUratle kurtu lurlarsa � bo
,?ımsız tems i l c i l eri , gerek sosyal ist ulkelerin temsi lc i leri oy poli t ik kurul
,uılar
.örne
.ği
. verecekler . Halbukı egeme,n bi rl iği i le o sonuca vardı lar ki i sosyal ist giriıimin olmagüçler beledıyelerı seçımı kazanmanın aracı olarak gör"U- dığı hiç bir Ulkede, hiç bir kentte sağ l ı k l ı bir kentlejyorlar, O zaman belediyeleri bu halde tutma, gUçlUkler me olamaz , Bunun temel i nde yatan en bUyuk ıey topi � i�de tutma, yasalar ı n ı ç ı k�rmoma ı onl ��a çoğdaı yöne- rak rejimid i r . MUl kiyet kavramıd ır , yeni bir anlayııla t ımı kuracakları yasalar getırmeme, bugunku tutucu s�ğ - modern bir kentte girmesi , modern bir kent planlaması cı iktidarın temel gÖf"UıU olarak ortadadır. ÇUnkU verdı k - i eninde ele a l ı nması gerektiği konusunda hiçbir kuıku I.�ri onda diğer bir
ı kole daha e
kı lerinden git
kmiı o
.lo.c��t
.ı r k� lmamııtı r . Turkiye'deyeni toprakre j imini ortaya koyOrneği
.n be i ed
.i ye
. er yasası
. Çı ar�a bugu� ent 151 i t ı - mad ı kca , mül kiyet anlayııı ndaki yeni çağdaı yorumları don e l ı ne geçırmlj sol partı ler , hızmetlerı beledıyeler - getirmed i kçe, bizim Anayasa çerçevesi içersinde kent-de yoksul halktan baılatarak ortaya koyacak . Kentte le me konusunda hiçbir adım atı lamıyacağı kanısında-
belediye hizmetleri ne kadar dar bir çerçevede kal ırsa ı
kentteki orsa fiyatları o kadar artar. Kentteki ç ı karcı yım
. s ın ıflar ı n çı karları o kadar çok korunmuş olur . Bunu ne kadar çok yayananı z , bu sefer belediyenin götürmUı olduğu bu hizmetlerden yararlanan s ın ıflar ne 'kadar çok , bu sefer oradaki o insanların, be l l i bir zUmrenin ç ı karı da o kadar çokzedelenir. Hizmetleri ad i l olarak dağıtan, hele en az yararlanmıı s ın ı fa götUren bir bele-diye, kentte bunu , mali gUcU olur, bağıms ız l ığ ı da olur ve bu ıeki lde ortaya koyarsa , TUrkiye'de sağ i ktidarları n sO,nu gelmiı demektir .
• Kentlerlmlzde valilik ve belediye başkanlığı gibi Ikili bir sorumluluk mekanizması bulunmasını nasıl karşılıyorsunu z ?
Bir kere metropol öze l l i k ler kazanmıı mi lyanun üstünde kentlerde bir baıka yeni yönetim biçiminin oluıturu lmaSl I metropol yönetim tarz ı n ı n ortaya konma sı zorunl udur , Ama kUçuk merkezler, kUçuk yerleımeler böy le yeni bir yönetime henUz gereksinme duymaya bi -l i r ler. Ama devrimci n i te l i k leri kendisinde taııyan, yeni bir yönetim i , halka yeni bir hizmet biçimini götUr mek isteyen bir belediye baıkanı n ı n da val i i l e , yani merkezi idarenin tems i l cisi i l e hiç bir zaman bağdajmosı sözkonusu olamaz, çUnku bugUn TUrkiye 'de merkezi yönetim sağcı parti lerin el i nded i r . Bosı n toplantısı n d a b i r örnek verdim size; ben " akkondull projesi gel i � t i rmek istiyorum, butUn fukakara h a l k ı n sorun l-orı nı çözmek i ç i n ; sağcı iktidar bana Çankoya'da bir dereyi 50 m i l yona istimlak etmem iç in para gönderiyor, park yapı l ması içi n . Onun a l t ı nda ne gibi ç ı kar �eyleri olduğunu ayr ıca anlatmadım size. Kimindir o dere? O dere ıa hıs lar ındı r .
Bu nedenle val i ve belediye reisinin b i r kentte i k i l i alarak sorumlu olması asasta çok sakat bir ıey, hele biri sağ ı n öteki solun temsi l cisi ise .
Anayasa'daki mUlkiyet kavramı ve Anayasa l daki toprak sorununa yaklaıma kavramı çok çağ dı ı ıd ır . Mecel lede bi le doğrusu , is lam hukukunda bi le, toprak mUl kiyeti onlayı�ı daha i leridir ,
• Açlık grevlnızden ne gıbı somut sonuç lar bekııyorsunuz ?
Bizim hal kımız soru sormasını bi lmeyen bir hal k . Kendi özlemlerine dönUk sorular sormuyor . Ono her ıey empoze ed i lmiıti r . Şimdi ı böy le bir aç l ı k grevi i l e ben i k i Uç y ı l bu aç l ı k grevi nin aktUa l i tesi n i n devam edeceğ ini ve " niç in yaptınil diye her zaman bana soru soracaklarını tahmin ediyorum . Ben de o zaman bu kent hakkında, belediye hakkı nda onları aydınlatmak istiyorum.
i ki ncisi belediyeler i n sorunlar ı n ı can l ı tutmak is tiyorum. S ık ıntı içersinde olduğumuz bu dönem lerin Uzerinden sUnger geçilmesin istiyorum . Halbuki aç l ı k grevi , vakıa temel i nde çok büyUk bir zahmet i gerektirmiyar hiç bir zaman, amo haber nitel iği olarak hakikaten bir gUç taııyor. Ve bana soracaklardır : " Bu adam açl ı k grevini niçin yapı yor?" Herkes bunu tartııacakt ı r . kendi orası nda. Konunun tart l ı ı lmaSl bize konuyu kazandıracakt ır. Bu konuyu tartııma alanına dökmek bence savajın i l k etabı dır .
iıçimin s ı k ı ntısı nı , onun yanında oldUğumu göstermek açısı ndan do böyle bir ıeyde karar l ı y ı m , Bu son y ı l l arda aç l ı k grevleri çok yapı ldı ve yazlaıtor ı ldı, Ama bir B . Russe l l ' i n , bir N . Hi kmet ' in bir B i n Se l i o ' n ı n yapmıı oldukları açl ı k grevleri doğru.u bUtUn gUcUnU hala ta�ıyar ve anlam l ı , Şimdi benim aç l ı k grevim de dediğim gibi konuyu hep canlı tutmak açısı ndan bir anlam taııyor, ÇUnkU bu açl ı k grevini yapon kiıi herhangi bir kiıi deği ld i r , TUrkiye Cumhuriyetinin Anayasa'da yaz ı l ı ıehrinin belediye baıkanının grevidir .
top related