yazim kurallari

YAZIM KURALLARIYAZIM KURALLARI

BURSA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜBURSA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ

EĞİTİM ŞUBESİEĞİTİM ŞUBESİ

20052005

BÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞIBÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞI

Cümlelerin ilk sözcüğünün başında kullanılır:Cümlelerin ilk sözcüğünün başında kullanılır:

Bu kitabı okudun mu?Bu kitabı okudun mu?

Dizelerin ilk sözcüğü büyük harfle başlar:Dizelerin ilk sözcüğü büyük harfle başlar:

Bitirip şu kuru kara ekmeğiBitirip şu kuru kara ekmeği

Göç etsem diyorum yâr ellerine (Akif İnan)Göç etsem diyorum yâr ellerine (Akif İnan)

BÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞIBÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞI

Özel adların başında kullanılır:Özel adların başında kullanılır:

Osman Ayyıldız, (ad ve soyad)Osman Ayyıldız, (ad ve soyad)Türk, Arap, İngiliz (ulus adı)Türk, Arap, İngiliz (ulus adı)Pakistan, Fransa (ülke adı)Pakistan, Fransa (ülke adı)Japonca, Farsça (dil adı)Japonca, Farsça (dil adı)Bursa, Gemlik, Uludağ (yer adı)Bursa, Gemlik, Uludağ (yer adı)Hat Caddesi (mahalle, sokak, cadde adı)Hat Caddesi (mahalle, sokak, cadde adı)Bursa Sağlık Müdürlüğü, Uludağ Üniversitesi Bursa Sağlık Müdürlüğü, Uludağ Üniversitesi (kurum, kuruluş adı)(kurum, kuruluş adı)İslâmiyet, Katolik (din, mezhep adı)İslâmiyet, Katolik (din, mezhep adı)Van Gölü, Kızılırmak (coğrafi adlar)Van Gölü, Kızılırmak (coğrafi adlar)

BÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞIBÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞI

Özel adla kullanılan lâkap ve unvanlar:Özel adla kullanılan lâkap ve unvanlar:

Müdür Yardımcısı Orkun BeyMüdür Yardımcısı Orkun Bey, Doktor Ayşe , Doktor Ayşe Hanım…Hanım…

Tarih belirtirken kullanılan ay, gün adları:Tarih belirtirken kullanılan ay, gün adları:

Aday memurAday memur eğitimimiz, 7 Kasım 2005 eğitimimiz, 7 Kasım 2005 Pazartesi günü başladı.Pazartesi günü başladı.

BÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞIBÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞI

Bayram, kutlanan gün adlarında:Bayram, kutlanan gün adlarında:Kurban Bayramı, 23 Nisan Ulusal Kurban Bayramı, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Hemşireler Günü, Tıp BayramıHemşireler Günü, Tıp Bayramı……

Terim olan “Güneş, Dünya, Ay” Terim olan “Güneş, Dünya, Ay” sözcükleri:sözcükleri:Dünya ve Ay, Güneş’in etrafında döner.Dünya ve Ay, Güneş’in etrafında döner.

BÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞIBÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞI

8. Gazete, dergi, kitap adlarının ve yazı 8. Gazete, dergi, kitap adlarının ve yazı başlıklarının her kelimesi büyük harfle başlar:başlıklarının her kelimesi büyük harfle başlar:Resmî Gazete, SB Diyalog, Yedi İklim, Resmî Gazete, SB Diyalog, Yedi İklim, Bursa’da Zaman, Huzur…Bursa’da Zaman, Huzur…

Yazışmalarda, mektuplarda ilk sözcük:Yazışmalarda, mektuplarda ilk sözcük:Sevgili ablacığım,Sevgili ablacığım,Aziz dostum,Aziz dostum,Değerli arkadaşım,Değerli arkadaşım,

BÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞIBÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞI

Yer adlarında kullanılan yön bildiren Yer adlarında kullanılan yön bildiren sözcükler:sözcükler:Yazın Güney Marmara’da yağış azdı.Yazın Güney Marmara’da yağış azdı.

Yön bildiren sözcükler, özel isimden sonra Yön bildiren sözcükler, özel isimden sonra kullanılırsa küçük harfle başlatılır:kullanılırsa küçük harfle başlatılır:Marmara’nın güney bölümü yağışlı.Marmara’nın güney bölümü yağışlı.

Özel adlardan türetilen bütün isim ve sıfatlar Özel adlardan türetilen bütün isim ve sıfatlar büyük harfle başlar:büyük harfle başlar:Türkçe, Avrupalı, Atatürkçü, Bursalı…Türkçe, Avrupalı, Atatürkçü, Bursalı…

BÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞIBÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞI

Özel isimlerle kurulan tamlamalarda Özel isimlerle kurulan tamlamalarda yalnızca özel isim büyük harfle yalnızca özel isim büyük harfle başlatılır:başlatılır:

Denizli horozu, Bursa şeftalisi, Van Denizli horozu, Bursa şeftalisi, Van kedisi, İngiliz anahtarı…kedisi, İngiliz anahtarı…

Tarihi olay ve yapı adlarında:Tarihi olay ve yapı adlarında:

Kurtuluş Savaşı, Yeşil Türbe… Kurtuluş Savaşı, Yeşil Türbe…

ÖZEL ADLARA GETİRİLEN EKLERÖZEL ADLARA GETİRİLEN EKLER

Türkçe özel adlar büyük harfle başlar ve Türkçe özel adlar büyük harfle başlar ve çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılarak yazılır:çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılarak yazılır:

Bursa’yı, Tophane’den seyretmenin Bursa’yı, Tophane’den seyretmenin zevkine doyulmaz.zevkine doyulmaz.

Özel adlara getirilen yapım ekleri kesme Özel adlara getirilen yapım ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz:işaretiyle ayrılmaz:

Gemlikliler, İzniklilerden, Türkçenin, Gemlikliler, İzniklilerden, Türkçenin, İngilizceyi…İngilizceyi…

ÖZEL ADLARA GETİRİLEN EKLERÖZEL ADLARA GETİRİLEN EKLER

Eklendiği sözcüğe ulus veya aile anlamı Eklendiği sözcüğe ulus veya aile anlamı katan “-ler” eki, kesme işaretiyle ayrılmaz:katan “-ler” eki, kesme işaretiyle ayrılmaz:

İngilizler, I. Dünya Savaşı’nda gerçek İngilizler, I. Dünya Savaşı’nda gerçek yüzlerini gösterdiler.yüzlerini gösterdiler.

Leylâlar yarın dönecek mi?Leylâlar yarın dönecek mi?

Kişi adlarıyla kullanılan unvanlara ve makam Kişi adlarıyla kullanılan unvanlara ve makam adlarına getirilen çekim eki de ayrılmaz:adlarına getirilen çekim eki de ayrılmaz:

Ayşe Hanımın, Sağlık Müdürlüğüne…Ayşe Hanımın, Sağlık Müdürlüğüne…

YABANCI SÖZCÜKLERİN YAZILIŞIYABANCI SÖZCÜKLERİN YAZILIŞI

Başında iki ünsüz bulunan veya sonunda iki Başında iki ünsüz bulunan veya sonunda iki ünsüz bulunan yabancı sözcüklerin yazımında ünsüz bulunan yabancı sözcüklerin yazımında ünsüzlerin arasına ünlü konmaz:ünsüzlerin arasına ünlü konmaz:

fren, kristal, program, staj, lüks…fren, kristal, program, staj, lüks…

Yabancı kelimelerin ortasındaki çift ünsüzler, Yabancı kelimelerin ortasındaki çift ünsüzler, arasına ünlü olmadan yazılır:arasına ünlü olmadan yazılır:

alafranga, elektrik, telgraf, orkestra, alafranga, elektrik, telgraf, orkestra, gangster…gangster…

YABANCI SÖZCÜKLERİN YAZILIŞIYABANCI SÖZCÜKLERİN YAZILIŞI

Yabancı kelimelerin iç sesindeki “g” ler Yabancı kelimelerin iç sesindeki “g” ler yerine “ğ” ye çevrilmez:yerine “ğ” ye çevrilmez:

biyografi, paragraf, program, biyografi, paragraf, program, magmamagma

Yerleşmiş bazı sözcüklerde g’lerin ğ’ye Yerleşmiş bazı sözcüklerde g’lerin ğ’ye dönüştüğü görülür:dönüştüğü görülür:

coğrafya, fotoğrafcoğrafya, fotoğraf

YABANCI SÖZCÜKLERİN YAZILIŞIYABANCI SÖZCÜKLERİN YAZILIŞI

Yabancı sözcüklerin sonunda bulunan Yabancı sözcüklerin sonunda bulunan “g” ler de korunur:“g” ler de korunur:arkeolog, biyolog, diyalog, Türkolog…arkeolog, biyolog, diyalog, Türkolog…

Yabancı dillerden alınan sözcüklerdeki Yabancı dillerden alınan sözcüklerdeki “io, ia, ua” ünlüleri arasına “v, y” harfi “io, ia, ua” ünlüleri arasına “v, y” harfi konur:konur:biyoloji, diyaliz, biyografi, biyoloji, diyaliz, biyografi, konservatuvar, kruvazör, laboratuvar konservatuvar, kruvazör, laboratuvar

AYRI YAZILAN KELİMELERAYRI YAZILAN KELİMELER

İkilemeler ayrı yazılır:İkilemeler ayrı yazılır:

el ele, iç içe, art arda,yüz yüze…el ele, iç içe, art arda,yüz yüze…

Ev, ocak, yurt kelimeleriyle kurulan Ev, ocak, yurt kelimeleriyle kurulan birleşik isimler ayrı yazılır:birleşik isimler ayrı yazılır:

ordu evi, radyo evi, doğum evi, ordu evi, radyo evi, doğum evi, öğrenci yurdu, sağlık ocağı…öğrenci yurdu, sağlık ocağı…

AYRI YAZILAN KELİMELERAYRI YAZILAN KELİMELER

İsim soylu bir kelimeyle yardımcı fiillerden İsim soylu bir kelimeyle yardımcı fiillerden yapılmış birleşik fiiller, isim soylu kelimede yapılmış birleşik fiiller, isim soylu kelimede değişiklik olmamışsa ayrı yazılır:değişiklik olmamışsa ayrı yazılır:

yardım etmek, arz etmek, fark etmek, yardım etmek, arz etmek, fark etmek, yok olmak…yok olmak…

Atasözleri ve deyimler ayrı yazılır:Atasözleri ve deyimler ayrı yazılır:çantada keklik, eli sıkı, gözü açık, bir çantada keklik, eli sıkı, gözü açık, bir

taşla iki kuş vurmak…taşla iki kuş vurmak…

BİTİŞİK YAZILAN KELİMELERBİTİŞİK YAZILAN KELİMELER

Benzetme yoluyla nesnelere ad olmuş birleşik kelimeler Benzetme yoluyla nesnelere ad olmuş birleşik kelimeler bitişik yazılır:bitişik yazılır:

danaburnu (bir bitki), hanımeli (bir çiçek), danaburnu (bir bitki), hanımeli (bir çiçek), devetabanı (bir bitki)…devetabanı (bir bitki)…

Pekiştirmeli sıfatlar bitişik yazılır:Pekiştirmeli sıfatlar bitişik yazılır: apak, sapsarı, sımsıcak, güpegündüz, sırılsıklam, apak, sapsarı, sımsıcak, güpegündüz, sırılsıklam,

paramparça…paramparça…

Ses türemesi veya düşmesi görülen birleşik fiiller bitişik Ses türemesi veya düşmesi görülen birleşik fiiller bitişik yazılır:yazılır:

reddetmek, zannetmek, nakletmek, sabretmek…reddetmek, zannetmek, nakletmek, sabretmek…

BİTİŞİK YAZILAN KELİMELERBİTİŞİK YAZILAN KELİMELER

Fiil+yardımcı fiil biçiminde kurulmuş birleşik fiiller Fiil+yardımcı fiil biçiminde kurulmuş birleşik fiiller bitişik yazılır:bitişik yazılır:

uyuyakalmak, düşünebilmek, düşeyazmak, uyuyakalmak, düşünebilmek, düşeyazmak, alıvermek, bakakalmak, olagelmek…alıvermek, bakakalmak, olagelmek…

Bazı belgisiz sıfat ve zamirler bitişik yazılır:Bazı belgisiz sıfat ve zamirler bitişik yazılır: birkaç, birçok, biraz, hiçbir, herhangi, birkaç, birçok, biraz, hiçbir, herhangi,

birtakımbirtakım……

UYARI:UYARI: “Şey” sözcüğü her zaman ayrı yazılır: “Şey” sözcüğü her zaman ayrı yazılır: her şey, bir şey…her şey, bir şey…

SAYILARIN YAZILIŞISAYILARIN YAZILIŞI

İki veya daha çok rakamlı sayılar yazıyla İki veya daha çok rakamlı sayılar yazıyla gösterildiklerinde birbirinden ayrı yazılır:gösterildiklerinde birbirinden ayrı yazılır:

Yemeğe on beş kişi katıldı.Yemeğe on beş kişi katıldı.

Bilimsel yazılarda, kesinlik aranan konularda sayılar Bilimsel yazılarda, kesinlik aranan konularda sayılar rakamla yazılır:rakamla yazılır:

Eğitim Şubesinin yürüttüğü , Avrupa Birliği Eğitim Şubesinin yürüttüğü , Avrupa Birliği Bilgilendirme Toplantılarında sağlık çalışanlarının Bilgilendirme Toplantılarında sağlık çalışanlarının %99’una ulaşıldı.%99’una ulaşıldı.

SAYILARIN YAZILIŞISAYILARIN YAZILIŞI

Rakamlarla yazılan sayılardan sonra gelen Rakamlarla yazılan sayılardan sonra gelen ekler, kesme işaretiyle ayrılır ve son sese ekler, kesme işaretiyle ayrılır ve son sese uyar:uyar:

Bursa’ya 1983’te geldi.Bursa’ya 1983’te geldi.Nöbeti 15.45’te bitecekmiş.Nöbeti 15.45’te bitecekmiş.

Bilimsel olmayan, kesinlik aranmayan Bilimsel olmayan, kesinlik aranmayan yazılarda sayılar yazıyla gösterilir:yazılarda sayılar yazıyla gösterilir:

Aynı sağlık ocağında iki yıl çalıştık.Aynı sağlık ocağında iki yıl çalıştık.

SAYILARIN YAZILIŞISAYILARIN YAZILIŞI

Parayla ilgili işlemlerde -araya ekleme Parayla ilgili işlemlerde -araya ekleme yapılmasını önlemek amacıyla- yapılmasını önlemek amacıyla- sayıların bütün basamaklarının bitişik sayıların bütün basamaklarının bitişik yazılması yaygın bir kuraldır:yazılması yaygın bir kuraldır:

beşyüzbin, üçyüzellimilyonbeşyüzbin, üçyüzellimilyon

Üleştirme eki rakama getirilmez:Üleştirme eki rakama getirilmez:6’şar (yanlış), altışar (doğru)6’şar (yanlış), altışar (doğru)

KISALTMALARIN YAZIMIKISALTMALARIN YAZIMI

Kurum ve kuruluş adları, her sözcüğün ilk harfi Kurum ve kuruluş adları, her sözcüğün ilk harfi alınarak ve büyük yazılarak noktasız kısaltılır:alınarak ve büyük yazılarak noktasız kısaltılır:

Türk Dil Kurumu - TDKTürk Dil Kurumu - TDKDevlet Su İşleri - DSİDevlet Su İşleri - DSİ

Kısaltmaya getirilen ek, kısaltmanın son sesine Kısaltmaya getirilen ek, kısaltmanın son sesine uyumludur ve kesme işaretiyle ayrılır:uyumludur ve kesme işaretiyle ayrılır:

Sağlık çalışanlarının maaşlarının Sağlık çalışanlarının maaşlarının artırılmasıyla ilgili yasa tasarısı TBMM’ye artırılmasıyla ilgili yasa tasarısı TBMM’ye sunuldu.sunuldu.

KISALTMALARIN YAZIMIKISALTMALARIN YAZIMI

Elementlerin ilk harfi büyük, diğer Elementlerin ilk harfi büyük, diğer harfleri küçük olarak noktasız yazılır: harfleri küçük olarak noktasız yazılır:

Pb, AgPb, Ag Makam ve unvan bildiren sözcüklerin Makam ve unvan bildiren sözcüklerin

kısaltmaları büyük harfle başlar, kısaltmaları büyük harfle başlar, noktayla biter:noktayla biter:

Dr. Osman AyyıldızDr. Osman AyyıldızMd.Yard. Ahmet AltınerMd.Yard. Ahmet Altıner

KISALTMALARIN YAZIMIKISALTMALARIN YAZIMI

Ölçü ve birimler küçük harfle ve Ölçü ve birimler küçük harfle ve noktasız kısaltılır: noktasız kısaltılır: g, l, kmg, l, km

Küçük harfli kısaltmalara ek getirilirken Küçük harfli kısaltmalara ek getirilirken sözcüğün okunuşuna uyulur: sözcüğün okunuşuna uyulur:

mm’si (milimetresi), g’ı (gramı)mm’si (milimetresi), g’ı (gramı) Noktalı kısaltmalara ek getirilirken Noktalı kısaltmalara ek getirilirken

kesme işareti kullanılmaz: kesme işareti kullanılmaz: zf.tanzf.tan

“De” BAĞLACININ VE “de” EKİNİN YAZIMI“De” BAĞLACININ VE “de” EKİNİN YAZIMI

Bağlaç olan Bağlaç olan “de”,“de”, ayrı yazılır; kendisinden ayrı yazılır; kendisinden önceki sözcüğün son ünlüsüne göre büyük önceki sözcüğün son ünlüsüne göre büyük ünlü uyumuna uyar:ünlü uyumuna uyar:

Bunu öğretmen de söyledi.Bunu öğretmen de söyledi.Oku da adam ol.Oku da adam ol.

Bağlaç olan Bağlaç olan ”de”,”de”, hiçbir zaman hiçbir zaman “ta, te”“ta, te” şeklinde yazılmaz:şeklinde yazılmaz:

Çiçek de çocuk gibidir.Çiçek de çocuk gibidir. Evde kibrit de çakmak da yoktu.Evde kibrit de çakmak da yoktu.

“De” BAĞLACININ VE “de” EKİNİN YAZIMI“De” BAĞLACININ VE “de” EKİNİN YAZIMI

Ek olan Ek olan “de”,“de”, sözcüğe bitişik yazılır; ünlü sözcüğe bitişik yazılır; ünlü uyumuna uyar:uyumuna uyar:

Ekimde hava değişiyor.Ekimde hava değişiyor.Sobada pişirilen güvecin tadına Sobada pişirilen güvecin tadına

doyulmaz.doyulmaz.

Sert ünsüzle biten sözcüklere eklenen Sert ünsüzle biten sözcüklere eklenen “-de”“-de” eki eki “-te,-ta”“-te,-ta” şeklinde yazılabilir: şeklinde yazılabilir:

Bu saatte kimseyi bulamayız.Bu saatte kimseyi bulamayız.Dolapta biraz peynir vardı.Dolapta biraz peynir vardı.

“Ki” BAĞLACININ VE “-ki” EKİNİN YAZIMI“Ki” BAĞLACININ VE “-ki” EKİNİN YAZIMI

Bağlaç olan Bağlaç olan “ki”,“ki”, ayrı yazılır: ayrı yazılır:Sizler ki yarınlarımızın umudusunuz.Sizler ki yarınlarımızın umudusunuz.

““ki”ki” bağlacı bir kaç sözcükte kalıplaşmış bağlacı bir kaç sözcükte kalıplaşmış olarak bitişik yazılır:olarak bitişik yazılır:

mademki, sanki, halbuki, belki, çünkü, mademki, sanki, halbuki, belki, çünkü, oysaki…oysaki…

””Ki”Ki” eki sözcüğe bitişik yazılır ve ünlü eki sözcüğe bitişik yazılır ve ünlü uyumlarına uymaz:uyumlarına uymaz:

akşamki, yarınki, duvardaki, arkamdaki, akşamki, yarınki, duvardaki, arkamdaki, gözümdeki...gözümdeki...

“Ki” BAĞLACININ VE “-ki” EKİNİN YAZIMI“Ki” BAĞLACININ VE “-ki” EKİNİN YAZIMI

İlgi zamiri olan İlgi zamiri olan -ki,-ki, bitişik yazılır. Tamlayan bitişik yazılır. Tamlayan eki almış bir isme gelerek söylenmemiş eki almış bir isme gelerek söylenmemiş tamlananın yerini tutar:tamlananın yerini tutar:

““Mehmet’in karnesinde olduğu gibi Mehmet’in karnesinde olduğu gibi Ayşe’ninkinde de iki zayıf var.”Ayşe’ninkinde de iki zayıf var.” cümlesinde, cümlesinde, “Ayşe”“Ayşe” sözcüğüne getirilen sözcüğüne getirilen “-ki” “karne”“-ki” “karne” adının adının yerini tuttuğu için ilgi zamiri olup bitişik yerini tuttuğu için ilgi zamiri olup bitişik yazılmıştır.yazılmıştır.

SORU EDATI “Mİ” NİN YAZIMISORU EDATI “Mİ” NİN YAZIMI

Her zaman kendinden önceki sözcükten Her zaman kendinden önceki sözcükten ayrı yazılan “mi”, ünlü uyumuna uyar:ayrı yazılan “mi”, ünlü uyumuna uyar:

Gazete aldın mı?Gazete aldın mı?

İlâçlarını içtin mi?İlâçlarını içtin mi?

Söylediklerimi duydun mu?Söylediklerimi duydun mu?

Olayı anlattığında güldü mü?Olayı anlattığında güldü mü?

SORU EDATI “Mİ” NİN YAZIMISORU EDATI “Mİ” NİN YAZIMI

Kişi ekleri, Kişi ekleri, mi’mi’den sonra gelirse den sonra gelirse mi’mi’ye bitişik ye bitişik yazılır:yazılır:

Toplantıya ben de katılacak mıyım? Toplantıya ben de katılacak mıyım? Düğüne sen de davetli misin? Düğüne sen de davetli misin?

* * ”Mi””Mi” cümleye soru anlamı katmadığında cümleye soru anlamı katmadığında

cümlenin sonuna soru işareti konmaz:cümlenin sonuna soru işareti konmaz:Bebek, annesini gördü mü gülüyor.Bebek, annesini gördü mü gülüyor.İnsan direndi mi her güçlüğü yener.İnsan direndi mi her güçlüğü yener.Uzun mu uzun bir öyküydü o.Uzun mu uzun bir öyküydü o.

SATIRA SIĞMAYAN SÖZCÜKLERİN YAZIMISATIRA SIĞMAYAN SÖZCÜKLERİN YAZIMI

Satıra sığmayan sözcüğün devamı satır başına Satıra sığmayan sözcüğün devamı satır başına geçilerek yazılır ve kısa çizgi kullanılır.geçilerek yazılır ve kısa çizgi kullanılır.

Sözcük bölünürken hece bölünmez:Sözcük bölünürken hece bölünmez:

......................................uyukluyo-uyukluyo-rdu (yanlış)rdu (yanlış) ……………………uyukluyor-uyukluyor-du (doğru)du (doğru)

SATIRA SIĞMAYAN SÖZCÜKLERİN YAZIMISATIRA SIĞMAYAN SÖZCÜKLERİN YAZIMI

Sözcük bölünürken ulamaya uyulur:Sözcük bölünürken ulamaya uyulur:

..........................................ilk-ilk-okulokul (yanlış) (yanlış) …………… ……………..il-..il-kokul (doğru) kokul (doğru) ………… …………..baş-..baş-öğretmen (yanlış)öğretmen (yanlış) ………… ………….ba-.ba-şöğretmen (doğru) şöğretmen (doğru)

SATIRA SIĞMAYAN SÖZCÜKLERİN YAZIMISATIRA SIĞMAYAN SÖZCÜKLERİN YAZIMI

Özel isim satıra sığar da çekim eki sığmazsa Özel isim satıra sığar da çekim eki sığmazsa kısa çizgi kullanılmaz, yalnız kesme işareti kısa çizgi kullanılmaz, yalnız kesme işareti kullanılır:kullanılır:.....................Bursa’.....................Bursa’

dandan Ne üst ne de alt satırda tek harf bırakılır:Ne üst ne de alt satırda tek harf bırakılır:

.........................a-.........................a- lışamadı (yanlış)lışamadı (yanlış)

..........................müdafa-..........................müdafa- a (yanlış)a (yanlış)

SES OLAYLARIYLA İLGİLİ ÖZELLİKLERSES OLAYLARIYLA İLGİLİ ÖZELLİKLER

Türkçede orta hece ünlüsünün düştüğü Türkçede orta hece ünlüsünün düştüğü sıkça görülür. sıkça görülür.

““alın, burun, ağız, gönül”alın, burun, ağız, gönül” gibi gibi kelimeler, kelimeler, “alnım, burnu, ağzı, gönlü”“alnım, burnu, ağzı, gönlü” şeklinde söylenir ve yazılır.şeklinde söylenir ve yazılır.

SES OLAYLARIYLA İLGİLİ ÖZELLİKLERSES OLAYLARIYLA İLGİLİ ÖZELLİKLER

Sert ünsüzlerle biten sözcüklere yumuşak ünsüzle Sert ünsüzlerle biten sözcüklere yumuşak ünsüzle başlayan ekler getirildiği zaman, bu eklerin başındaki başlayan ekler getirildiği zaman, bu eklerin başındaki ünsüzler de sertleşir. Buna ünsüz benzeşmesi denir:ünsüzler de sertleşir. Buna ünsüz benzeşmesi denir: defter-de, yaprak-ta,defter-de, yaprak-ta, ben-den, utanç-tanben-den, utanç-tan

Sert ünsüzlerle biten sözcüklerden sonra yumuşak Sert ünsüzlerle biten sözcüklerden sonra yumuşak ünsüzle başlayan ek getirilmesi yazım yanlışıdır:ünsüzle başlayan ek getirilmesi yazım yanlışıdır: ağaçda –- ağaçtaağaçda –- ağaçta

anlatdığı – anlattığıanlatdığı – anlattığı dostca – dostçadostca – dostça

SES OLAYLARIYLA İLGİLİ ÖZELLİKLERSES OLAYLARIYLA İLGİLİ ÖZELLİKLER

Sonunda sert ünsüz bulunan bir sözcüğe, ünlü Sonunda sert ünsüz bulunan bir sözcüğe, ünlü ile başlayan bir ek getirildiği zaman sert ünsüz ile başlayan bir ek getirildiği zaman sert ünsüz yumuşar. Buna yumuşar. Buna ünsüz yumuşamasıünsüz yumuşaması denir. denir.

çiçek-i – çiçeğiçiçek-i – çiçeğirenk-i –- rengirenk-i –- rengidolap-ım – dolabımdolap-ım – dolabım

Bu kural, özel isimlerde geçerli değildir. Özel Bu kural, özel isimlerde geçerli değildir. Özel isimlerdeki sert ünsüzler yumuşatılırsa yazım isimlerdeki sert ünsüzler yumuşatılırsa yazım yanlışı olur:yanlışı olur:

Zonguldak’ı, Gemlik’e, Ahmet’i, Zonguldak’ı, Gemlik’e, Ahmet’i, İznik’inİznik’in……

SES OLAYLARIYLA İLGİLİ ÖZELLİKLERSES OLAYLARIYLA İLGİLİ ÖZELLİKLER

””-yor”-yor” eki, eklendiği sözcüğün son eki, eklendiği sözcüğün son hecesindeki geniş- düz olan hecesindeki geniş- düz olan “a,e”“a,e” ünlülerini ünlülerini “ı, i, u, ü”“ı, i, u, ü” dar ünlülerine dar ünlülerine dönüştürür. Buna ünlü daralması denir:dönüştürür. Buna ünlü daralması denir:

bekleme-yor – beklemiyorbekleme-yor – beklemiyor

görme –yor – görmüyorgörme –yor – görmüyor

SES OLAYLARIYLA İLGİLİ ÖZELLİKLERSES OLAYLARIYLA İLGİLİ ÖZELLİKLER

Düz geniş ünlülerden sonra kaynaştırma Düz geniş ünlülerden sonra kaynaştırma ünsüzü ünsüzü “y”“y” gelirse, söylenişte bir daralma olsa gelirse, söylenişte bir daralma olsa bile yazımda bu daralma gösterilmez.bile yazımda bu daralma gösterilmez.

bekliyecek (yanlış) bekliyecek (yanlış) bekleyecek (doğru)bekleyecek (doğru)

kanıtlıyamadı (yanlış)kanıtlıyamadı (yanlış) kanıtlayamadı (doğru)kanıtlayamadı (doğru)

gelmiyecek (yanlış)gelmiyecek (yanlış)gelmeyecek (doğru)gelmeyecek (doğru)

SES OLAYLARIYLA İLGİLİ ÖZELLİKLERSES OLAYLARIYLA İLGİLİ ÖZELLİKLER

““b”b” ünsüzü, kendinden önce gelen ünsüzü, kendinden önce gelen “n”“n” ünsüzünü ünsüzünü “m”“m” ye dönüştürür. ye dönüştürür.

yanlış yanlış doğru doğru penbe pembe penbe pembe sünbül sümbül sünbül sümbül çenber çember çenber çember tenbel tembeltenbel tembel

Bu kural, özel isimlerde ve birleşik isimlerde Bu kural, özel isimlerde ve birleşik isimlerde geçerli değildir:geçerli değildir:İstanbul, Safranbolu, binbaşı, onbaşı…İstanbul, Safranbolu, binbaşı, onbaşı…

DÜZELTME İŞARETİ: ( ^ )DÜZELTME İŞARETİ: ( ^ )

Yazılışları birbirine benzeyen, anlamları ayrı Yazılışları birbirine benzeyen, anlamları ayrı olan kelimeleri birbirinden ayırmak için bu olan kelimeleri birbirinden ayırmak için bu işareti kullanırız:işareti kullanırız:

hala (babanın kız kardeşi), hâlâ(henüz) hala (babanın kız kardeşi), hâlâ(henüz)

aşık (kemik), âşık (tutkun, vurgun)aşık (kemik), âşık (tutkun, vurgun)

varis (damar genişlemesi) ,vâris (mirasçı)varis (damar genişlemesi) ,vâris (mirasçı)

BAZI SÖZCÜKLERİN DOĞRU YAZILIŞIBAZI SÖZCÜKLERİN DOĞRU YAZILIŞI

YANLIŞYANLIŞEntellektüelEntellektüelHeykeltraşHeykeltraşSarmısakSarmısakDökümanDökümanBujiteriBujiteriÜnvanÜnvanSüeterSüeterStajerStajerorjinalorjinalinsiyatifinsiyatifsilahşörsilahşör

DOĞRUDOĞRUEntelektüelEntelektüelHeykeltıraşHeykeltıraşSarımsakSarımsakDokümanDokümanBijuteriBijuteriUnvanUnvanSüveterSüveterStajyerStajyerorijinalorijinalinisiyatifinisiyatifsilâhşorsilâhşor

NOKTALAMA İŞARETLERİ NOKTALAMA İŞARETLERİ

. , : ; - - ?!. , : ; - - ?!

? / ( ) ! ‘ “ ? / ( ) ! ‘ “ ……. ! , ; ., “””……. ! , ; ., “””

NOKTALAMA İŞARETLERİ NOKTALAMA İŞARETLERİ

Yanlış okumayı önlemek, okumayı ve Yanlış okumayı önlemek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak, duraklama anlamayı kolaylaştırmak, duraklama yerlerini belirlemek, sözün vurgu ve ton yerlerini belirlemek, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek için kullanılan gibi özelliklerini belirtmek için kullanılan işaretlere işaretlere noktalama işaretlerinoktalama işaretleri denir. denir.

NOKTA ( . )NOKTA ( . )

Bitmiş bir cümlenin sonuna konur: Bitmiş bir cümlenin sonuna konur: Türkçe, Türkçe, eklemeli bir dildir.eklemeli bir dildir.

Kısaltmaların sonuna konur: prof. Kısaltmaların sonuna konur: prof. (profesör), bk. (bakınız), cad. (cadde).(profesör), bk. (bakınız), cad. (cadde).

Bazı kısaltmalarda nokta kullanılmaz: Bazı kısaltmalarda nokta kullanılmaz: TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), TDK TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), TDK (Türk Dil Kurumu), kg (kilogram), cm (Türk Dil Kurumu), kg (kilogram), cm (santimetre)…(santimetre)…

NOKTA ( . )NOKTA ( . )

Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı ayırmak Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı ayırmak için kullanılır: için kullanılır: 23.05.200523.05.2005

Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için kullanılır: ayırmak için kullanılır: Tren 09.15’te kalktı.Tren 09.15’te kalktı.

Arka arkaya sıralanan virgülle veya çizgiyle Arka arkaya sıralanan virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan sadece sonuncu rakama ayrılan rakamlardan sadece sonuncu rakama nokta konur: nokta konur: 1, 2 ve 3. maddeler; XII - XIV. 1, 2 ve 3. maddeler; XII - XIV. yüzyıllar arasında…yüzyıllar arasında…

NOKTA ( . )NOKTA ( . )

Bir yazının maddelerini gösteren Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur: rakam veya harflerden sonra konur:

I. 1. A. a.I. 1. A. a.

Sayılardan sonra sıra belirtmek Sayılardan sonra sıra belirtmek amacıyla kullanılır: amacıyla kullanılır:

7. (yedinci), IV. (dördüncü).7. (yedinci), IV. (dördüncü).

VİRGÜL ( , )VİRGÜL ( , )

Eş görevli sözcükleri ayırmak için kullanılır: Eş görevli sözcükleri ayırmak için kullanılır: Çalışkan, saygılı, zeki, tutumlu bir öğrencidir.Çalışkan, saygılı, zeki, tutumlu bir öğrencidir.

Sıralı cümleleri ayırmada kullanılır: Sıralı cümleleri ayırmada kullanılır: Çalıştı, çabaladı, inat etti, amacına ulaştı.Çalıştı, çabaladı, inat etti, amacına ulaştı.

Özne ile yüklem arasına çok sayıda sözcük Özne ile yüklem arasına çok sayıda sözcük girmişse özneyi diğer ögelerden ayırmak için girmişse özneyi diğer ögelerden ayırmak için kullanılır: kullanılır:

Kardeşim, uzun ve yorucu bir yolculuktan Kardeşim, uzun ve yorucu bir yolculuktan sonra bu akşam geldi. sonra bu akşam geldi.

VİRGÜL ( , )VİRGÜL ( , )

Anlam karışıklığı oluşturabilecek Anlam karışıklığı oluşturabilecek durumlarda kullanılır: durumlarda kullanılır:

Genç, doktora gitti.Genç, doktora gitti.

Hitaplardan sonra kullanılır: Hitaplardan sonra kullanılır:

Sayın Başkan, Kıymetli arkadaşım…Sayın Başkan, Kıymetli arkadaşım…

VİRGÜL ( , )VİRGÜL ( , )

Yazışmalarda yer adlarını tarihlerden ayırmak Yazışmalarda yer adlarını tarihlerden ayırmak için konur: için konur:

Bursa, 23 Mayıs 2005Bursa, 23 Mayıs 2005 Sayıların ondalık bölümlerini ayırmak için Sayıların ondalık bölümlerini ayırmak için

kullanılır: kullanılır:

25,3 (yirmi beş tam, onda üç)25,3 (yirmi beş tam, onda üç) Ara söz ve ara cümleleri ayırmada kullanılır: Ara söz ve ara cümleleri ayırmada kullanılır:

Oraya, tabii ki istiyorsan, hemen Oraya, tabii ki istiyorsan, hemen gidebilirsin.gidebilirsin.

VİRGÜL ( , )VİRGÜL ( , )

İşaret zamirlerini işaret sıfatlarından İşaret zamirlerini işaret sıfatlarından ayırt etmek için kullanılır:ayırt etmek için kullanılır: O, adama bir şeyler söyledi.O, adama bir şeyler söyledi.

UYARI: UYARI: İkilemelerin arasına virgül İkilemelerin arasına virgül konmaz: yavaş yavaş, mışıl mışıl, konmaz: yavaş yavaş, mışıl mışıl, koşa koşa… koşa koşa… ““Ve, veya, yahut” bağlaçlarından Ve, veya, yahut” bağlaçlarından önce ve sonra virgül kullanılmaz.önce ve sonra virgül kullanılmaz.

NOKTALI VİRGÜL ( ; )NOKTALI VİRGÜL ( ; )

Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur:cümleleri birbirinden ayırmak için konur:

At ölür, meydan kalır; yiğit At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.ölür, şan kalır.

Cümle içinde tür ve grupları birbirinden Cümle içinde tür ve grupları birbirinden ayırmak için kullanılır.ayırmak için kullanılır.

İzmir’de üzüm, incir, zeytin; İzmir’de üzüm, incir, zeytin; Rize’de çay, mandalina yetişir.Rize’de çay, mandalina yetişir.

NOKTALI VİRGÜL ( ; )NOKTALI VİRGÜL ( ; )

Kendilerinden evvelki cümleyle ilgi kuran “ Kendilerinden evvelki cümleyle ilgi kuran “ ancak, yalnız, fakat, lakin, çünkü, ama” gibi ancak, yalnız, fakat, lakin, çünkü, ama” gibi bağlaçlardan önce konur: bağlaçlardan önce konur:

Güzel bir tablo; ancak çok pahalı.Güzel bir tablo; ancak çok pahalı.

““Ama”Ama” bağlacının pekiştirme göreviyle bağlacının pekiştirme göreviyle kullanıldığı cümlelerde noktalı virgül kullanılmaz.kullanıldığı cümlelerde noktalı virgül kullanılmaz. Sözleri, çok ama çok ağrıma gitti.Sözleri, çok ama çok ağrıma gitti.

Ögeleri arasında virgüller bulunan bir cümlede, Ögeleri arasında virgüller bulunan bir cümlede, özneden sonra konur:özneden sonra konur:Ali; Ahmet, Hasan ve Mahmut’tan borç almış.Ali; Ahmet, Hasan ve Mahmut’tan borç almış.

İKİ NOKTA ( : )İKİ NOKTA ( : )

Açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur:Açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur:

Ünlü harflerimiz şunlardır: Ünlü harflerimiz şunlardır: a,e,ı,i,o,ö,u,ü.a,e,ı,i,o,ö,u,ü.

Örnek verilecek cümlenin sonuna konur:Örnek verilecek cümlenin sonuna konur:

Sigaranın birçok zararı vardır:kalp Sigaranın birçok zararı vardır:kalp çarpıntısı, baş ağrısı, uyku bozuklukları…çarpıntısı, baş ağrısı, uyku bozuklukları…

İKİ NOKTA ( : )İKİ NOKTA ( : )

Başkasının sözü aktarılırken tırnak Başkasının sözü aktarılırken tırnak işaretinden önce konur:işaretinden önce konur:Atatürk şöyle diyor: “Beni Türk hekimlerine Atatürk şöyle diyor: “Beni Türk hekimlerine emanet ediniz.”emanet ediniz.”

UYARI:UYARI: İki noktadan sonraki bölüm İki noktadan sonraki bölüm cümleyse büyük harfle, cümle değilse küçük cümleyse büyük harfle, cümle değilse küçük harfle başlanır.harfle başlanır.Dükkânda çeşitli çiçekler vardı: güller, Dükkânda çeşitli çiçekler vardı: güller, zambaklar, karanfiller...zambaklar, karanfiller...

ÜÇ NOKTA (...)ÜÇ NOKTA (...)

Tamamlanmamış cümlelerin sonuna Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur: konur:

Bu iş öyle zor ki…Bu iş öyle zor ki…

Ah, şu okul bir bitse…Ah, şu okul bir bitse…

ÜÇ NOKTA (...)ÜÇ NOKTA (...)

Söylenmeyen veya söylenmek istenmeyen Söylenmeyen veya söylenmek istenmeyen sözcüklerin yerine konur:sözcüklerin yerine konur:““Geçen yıl... kasabasında görev yaparken Geçen yıl... kasabasında görev yaparken ilginç olaylara tanık oldum.”ilginç olaylara tanık oldum.”““Kılavuzu karga olanın burnu b...tan çıkmaz.”Kılavuzu karga olanın burnu b...tan çıkmaz.”

Bir cümlede, örnekler sıralandıktan sonra Bir cümlede, örnekler sıralandıktan sonra örneklerin onlardan ibaret olmadığını belirtmek örneklerin onlardan ibaret olmadığını belirtmek amacıyla kullanılır:amacıyla kullanılır:Çok yer dolaşmıştı: Almanya, İngiltere, İtalya...Çok yer dolaşmıştı: Almanya, İngiltere, İtalya...

SORU İŞARETİ ( ? )SORU İŞARETİ ( ? )

Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur:konur:Dersine çalıştın mı?Dersine çalıştın mı?

Soru, vurguyla belirtildiği zaman da soru Soru, vurguyla belirtildiği zaman da soru işareti kullanılır :işareti kullanılır :Memur sordu:Memur sordu:-Adınız ?-Adınız ?

Verilen bilginin kesin olmadığını belirtmek için Verilen bilginin kesin olmadığını belirtmek için parantez içinde soru işareti kullanılır:parantez içinde soru işareti kullanılır:Karacaoğlan, 17.yüzyılda (?) yaşamış bir halk Karacaoğlan, 17.yüzyılda (?) yaşamış bir halk şairidir.şairidir.

SORU İŞARETİ ( ? )SORU İŞARETİ ( ? )

UYARI:UYARI: “mı / mi”“mı / mi” soru eki, soru eki, -ınca / ince-ınca / ince anlamında zarf fiil göreviyle kullanıldığı anlamında zarf fiil göreviyle kullanıldığı zaman soru işareti konmaz:zaman soru işareti konmaz:

Hava karardı mı eve döneriz.Hava karardı mı eve döneriz.

UYARI:UYARI: Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti sona konur:cümlelerde soru işareti sona konur:

Yanındaki kardeşi mi yoksa arkadaşı mıydı?Yanındaki kardeşi mi yoksa arkadaşı mıydı?

ÜNLEM İŞARETİ ( ! )ÜNLEM İŞARETİ ( ! )

Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur:duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur:

Hava ne kadar da sıcak !Hava ne kadar da sıcak !

Eyvah, okula geç kaldım!Eyvah, okula geç kaldım! Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra

konur:konur:

Ey Türk gençliği !Ey Türk gençliği !

Dikkat etsene be adam !Dikkat etsene be adam !

ÜNLEM İŞARETİ ( ! )ÜNLEM İŞARETİ ( ! )

Bir söze alay, kinaye veya küçümseme Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için parantez içinde anlamı kazandırmak için parantez içinde ünlem işareti kullanılır:ünlem işareti kullanılır:

O büyük yazar (!) son kitabıyla adından söz O büyük yazar (!) son kitabıyla adından söz ettirecekmiş.ettirecekmiş.

Sizin bilgi birikiminizden (!) hiç şüphem yok.Sizin bilgi birikiminizden (!) hiç şüphem yok.

KISA ÇİZGİ ( - )KISA ÇİZGİ ( - )

Satır sonuna sığmayan sözcükler bölünürken Satır sonuna sığmayan sözcükler bölünürken satır sonuna konur:satır sonuna konur:

““...... Bursa’ya gide-...... Bursa’ya gide-

ceğim.”ceğim.” Satır sonuna gelen özel adlardan sonra kesme Satır sonuna gelen özel adlardan sonra kesme

işareti konulursa kısa çizgi kullanılmaz:işareti konulursa kısa çizgi kullanılmaz:

........ Bursa’........ Bursa’

dan ...dan ...

KISA ÇİZGİ ( - )KISA ÇİZGİ ( - )

Ara söz ve ara cümleleri ayırmada kullanılır:Ara söz ve ara cümleleri ayırmada kullanılır:

““İstediğinizi -elbette işlemlerin İstediğinizi -elbette işlemlerin tamamlanması kaydıyla- ilgili makama tamamlanması kaydıyla- ilgili makama iletiriz.”iletiriz.”

NOT:NOT: Ara sözlerde kısa çizgi yerine virgül Ara sözlerde kısa çizgi yerine virgül kullanılabilir.kullanılabilir.

Sınavı, emin olun, siz de kazanacaksınız.Sınavı, emin olun, siz de kazanacaksınız.

KISA ÇİZGİ ( - )KISA ÇİZGİ ( - )

Kelimeler arasında Kelimeler arasında “-den ... -a,“-den ... -a, ve, ile, ve, ile, ila, arasında”ila, arasında” anlamlarını vermek üzere anlamlarını vermek üzere kullanılır:kullanılır:

Türkçe-İngilizce Sözlük,Türkçe-İngilizce Sözlük,

Bursa-Yalova yolu, Bursa-Yalova yolu,

Türk-Alman ilişkileri, Türk-Alman ilişkileri,

1914-1918 Birinci Dünya Savaşı…1914-1918 Birinci Dünya Savaşı…

TIRNAK İŞARETİ ( “....” )TIRNAK İŞARETİ ( “....” )

Bir yazıda, yazara ait olmayan sözler, Bir yazıda, yazara ait olmayan sözler, tırnak içine alınır:tırnak içine alınır:

Bir halk deyişidir, bilirsiniz: “Dilim Bir halk deyişidir, bilirsiniz: “Dilim seni dilim dilim dileyim / Başıma geleni seni dilim dilim dileyim / Başıma geleni senden bileyim.”senden bileyim.”

TIRNAK İŞARETİ ( “....” )TIRNAK İŞARETİ ( “....” )

Özel olarak belirtilmek istenen sözler tırnak Özel olarak belirtilmek istenen sözler tırnak içine alınır:içine alınır:

Bir defada verilen ilâç miktarına Bir defada verilen ilâç miktarına “doz” denir.“doz” denir.

Kitapların ve yazıların adları ve başlıkları Kitapların ve yazıların adları ve başlıkları tırnak içine alınır:tırnak içine alınır:

Dr. Hüsamettin Olgun’un “Bir Lodos Dr. Hüsamettin Olgun’un “Bir Lodos Gibi” adlı şiir kitabını gördünüz mü?Gibi” adlı şiir kitabını gördünüz mü?

PARANTEZ (AYRAÇ) ( ( ) )PARANTEZ (AYRAÇ) ( ( ) )

Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgili olmayan Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgili olmayan açıklamalar için kullanılır.açıklamalar için kullanılır.

Hidroklorik asit, pepsin, pankreas enzimleri Hidroklorik asit, pepsin, pankreas enzimleri (pankreatin, pankrelipaz) dijestan ilâç grubunda yer (pankreatin, pankrelipaz) dijestan ilâç grubunda yer alır.alır.

Cümle içinde bir sözcüğün eş anlamlısı parantez Cümle içinde bir sözcüğün eş anlamlısı parantez içinde gösterilir. içinde gösterilir.

Doktorlar, babama anemi (kansızlık) teşhisi Doktorlar, babama anemi (kansızlık) teşhisi koydular.koydular.

PARANTEZ (AYRAÇ) ( ( ) )PARANTEZ (AYRAÇ) ( ( ) )

Bir bilginin şüpheyle karşılandığı veya kesin Bir bilginin şüpheyle karşılandığı veya kesin olmadığını göstermek için kullanılan soru olmadığını göstermek için kullanılan soru işareti ve söze alay, küçümseme anlamı işareti ve söze alay, küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti kazandırmak için kullanılan ünlem işareti parantez içine alınır.parantez içine alınır.

Ne kadar cesur ( ! ) biri olduğunu Ne kadar cesur ( ! ) biri olduğunu gösterdin.gösterdin.

PARANTEZ (AYRAÇ) ( ( ) )PARANTEZ (AYRAÇ) ( ( ) )

Parantez içine alınan bölüm içinde Parantez içine alınan bölüm içinde tekrar parantez açılması gerekiyorsa tekrar parantez açılması gerekiyorsa önce köşeli parantez açılır.önce köşeli parantez açılır.

Topluma mal olmuş bu kişinin [ Yunus Topluma mal olmuş bu kişinin [ Yunus Emre (13.yy - 14.yy ) ] mezarının Emre (13.yy - 14.yy ) ] mezarının nerede olduğu bilinmiyor.nerede olduğu bilinmiyor.

KESME İŞARETİ ( ‘ )KESME İŞARETİ ( ‘ )

Özel isimlere gelen çekim eklerinin Özel isimlere gelen çekim eklerinin ayrılmasında kullanılır: ayrılmasında kullanılır: Türkiye’nin başkenti Ankara’dır.Türkiye’nin başkenti Ankara’dır.

UYARI:UYARI: Kurum ve kuruluş adlarından sonra Kurum ve kuruluş adlarından sonra kesme işareti kullanılmaz.kesme işareti kullanılmaz.Sağlık Müdürlüğüne, Uludağ Üniversitesi Sağlık Müdürlüğüne, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanlığına…Eğitim Fakültesi Dekanlığına…

Akım, çağ ve dönem adlarından sonra Akım, çağ ve dönem adlarından sonra kesme işareti kullanılmaz.kesme işareti kullanılmaz.

Eski Çağın, Cilâlı Taş Devrinin…Eski Çağın, Cilâlı Taş Devrinin…

KESME İŞARETİ ( ‘ )KESME İŞARETİ ( ‘ )

Kişi adlarından sonra kullanılan unvanlara Kişi adlarından sonra kullanılan unvanlara gelen ekler de kesme işareti ile ayrılmaz.gelen ekler de kesme işareti ile ayrılmaz.

Ali Beyin, Ayşe Hanıma, Mustafa Kemâl Ali Beyin, Ayşe Hanıma, Mustafa Kemâl Paşaya…Paşaya…

Deyimlerde geçen özel isimlere gelen ekler Deyimlerde geçen özel isimlere gelen ekler de kesme ile ayrılmaz.de kesme ile ayrılmaz.

Allahtan hayırlısı, Alinin külahını Veliye…Allahtan hayırlısı, Alinin külahını Veliye…

KESME İŞARETİ ( ‘ )KESME İŞARETİ ( ‘ )

-Özel adlar yerine kullanılan “o“ zamiri cümle -Özel adlar yerine kullanılan “o“ zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz ve kendisinden içinde büyük harfle yazılmaz ve kendisinden sonra gelen ekler kesme işareti ile ayrılmaz.sonra gelen ekler kesme işareti ile ayrılmaz.Bugün onu daha çok arıyoruz.Bugün onu daha çok arıyoruz.

Özel isimlerden sonra gelen “de“ bağlacı Özel isimlerden sonra gelen “de“ bağlacı kesme ile ayrılmaz. kesme ile ayrılmaz. Ahmet de geldi.Ahmet de geldi.

Yabancı özel adlardan sonra getirilen çokluk Yabancı özel adlardan sonra getirilen çokluk ve yapım ekleri kesme işareti ile ayrılır. ve yapım ekleri kesme işareti ile ayrılır. Bordeaux’ lu, Freud’cu düşünce…Bordeaux’ lu, Freud’cu düşünce…

KESME İŞARETİ ( ‘ )KESME İŞARETİ ( ‘ )

Yabancı özel adlar dışındaki özel adlara Yabancı özel adlar dışındaki özel adlara getirilen yapım ekleri ve çokluk eki getirilen yapım ekleri ve çokluk eki kesme ile ayrılmaz.kesme ile ayrılmaz.Bursalı, Türkçenin, Ahmetler, Bursalı, Türkçenin, Ahmetler, Aydınlılardan…Aydınlılardan…

Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmada Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmada kullanılır.kullanılır. PTT’de, TBMM’nin…PTT’de, TBMM’nin…

KESME İŞARETİ ( ‘ )KESME İŞARETİ ( ‘ )

Küçük harflerle yapılan kısaltmalara Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu, getirilen eklerde kelimenin okunuşu, büyük harflerle yapılan kısaltmalara büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın son getirilen eklerde kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır:harfinin okunuşu esas alınır:

kg’dan, cm’yi, THY’de, TRT’denkg’dan, cm’yi, THY’de, TRT’den..

KESME İŞARETİ ( ‘ )KESME İŞARETİ ( ‘ )

Sonunda nokta bulunan kısaltmalar kesme ile Sonunda nokta bulunan kısaltmalar kesme ile ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek, noktadan ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek, noktadan sonra, kelimenin okunuşuna uygun olarak sonra, kelimenin okunuşuna uygun olarak yazılır.yazılır.

vb.leri, mad.si, Alm.dan…vb.leri, mad.si, Alm.dan…

Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur. Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur. 2004’te, 8’inci madde, 7,65’lik…2004’te, 8’inci madde, 7,65’lik…

KESME İŞARETİ ( ‘ )KESME İŞARETİ ( ‘ )

Sıra sayıları ekle gösterildiği zaman Sıra sayıları ekle gösterildiği zaman rakamdan sonra sadece kesme işareti rakamdan sonra sadece kesme işareti ve ek yazılır; ayrıca nokta konmaz.ve ek yazılır; ayrıca nokta konmaz.

8.’inci (yanlış) - 8’inci (doğru)8.’inci (yanlış) - 8’inci (doğru)

70’nci (yanlış) - 70’inci (doğru)70’nci (yanlış) - 70’inci (doğru)

KESME İŞARETİ ( ‘ )KESME İŞARETİ ( ‘ )

Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla gösterilir:gösterilir:

6’şar (yanlış) - altışar (doğru)6’şar (yanlış) - altışar (doğru)

Kelimedeki ses düşmesini göstermek Kelimedeki ses düşmesini göstermek için kullanılır.için kullanılır.

Karac’oğlan, var m’ola?Karac’oğlan, var m’ola?

ANLATIM BOZUKLUKLARIANLATIM BOZUKLUKLARI

ANLATIM BOZUKLUKLARIANLATIM BOZUKLUKLARI

Duygu , düşünce ve eylemlerin güzel ve Duygu , düşünce ve eylemlerin güzel ve etkili anlatılması, insan ilişkilerinde ve kültürel etkili anlatılması, insan ilişkilerinde ve kültürel gelişmede olumlu sonuçlara yol açar. gelişmede olumlu sonuçlara yol açar.

Ayrıntı diye göz ardı edilen bir anlatım Ayrıntı diye göz ardı edilen bir anlatım kuralı, anlaşmada sorunlara sebep olabilir.kuralı, anlaşmada sorunlara sebep olabilir.

Bu sebeple kişilerin, hangi meslek alanına Bu sebeple kişilerin, hangi meslek alanına yönelirlerse yönelsinler, içinde yaşadıkları yönelirlerse yönelsinler, içinde yaşadıkları toplumun üyeleri olmaları bilinciyle dile önem toplumun üyeleri olmaları bilinciyle dile önem vermeleri gerekir.vermeleri gerekir.

Gereksiz Sözcük KullanımıGereksiz Sözcük Kullanımı

Cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamında daralma, Cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamında daralma, anlatımında bozukluk meydana getirmeyen sözcük anlatımında bozukluk meydana getirmeyen sözcük gereksizdir.gereksizdir.

Enkaz yığınlarıEnkaz yığınları altından altından cansız cesetlercansız cesetler çıkarılıyor. çıkarılıyor. Bu sağlık ocağında onunBu sağlık ocağında onunlala birliktebirlikte iki yıl çalıştık. iki yıl çalıştık. Hastanın bir ay Hastanın bir ay dinlenip istirahat etmesidinlenip istirahat etmesi gerekiyor. gerekiyor.

Özne YanlışlarıÖzne Yanlışları

Bir cümlede özne bulunmaması veya özne Bir cümlede özne bulunmaması veya özne olmaması gereken kelime veya kelime olmaması gereken kelime veya kelime gruplarının özne gibi kullanılmasıdır.gruplarının özne gibi kullanılmasıdır.

Hastanın durumu gittikçe kötüleşiyor, Hastanın durumu gittikçe kötüleşiyor, (hasta)(hasta) yerinden kalkamıyordu. yerinden kalkamıyordu.

Ben ve o, dün sağlık ocağında yoktu. Ben ve o, dün sağlık ocağında yoktu. (yoktuk)(yoktuk)

Son günlerde gözlerim iyi görmüyorlar. Son günlerde gözlerim iyi görmüyorlar. (görmüyor)(görmüyor)

Tümleç YanlışlarıTümleç Yanlışları

Bir cümlede tümleç (dolaylı tümleç, zarf tümleci, Bir cümlede tümleç (dolaylı tümleç, zarf tümleci, nesne) kullanılması gereken yerde kullanılmaması, nesne) kullanılması gereken yerde kullanılmaması, tümleç gerekmeyen yerde de tümleç kullanılması tümleç gerekmeyen yerde de tümleç kullanılması durumudur.durumudur.

Büyüklerimize saygılı davranmalı, güler yüz Büyüklerimize saygılı davranmalı, güler yüz göstermeli ve göstermeli ve (onları)(onları) üzmemeliyiz. üzmemeliyiz.

Hastaya ilâcını veriyor, Hastaya ilâcını veriyor, (onu)(onu) uyutmaya çalışıyordu. uyutmaya çalışıyordu. Evine arkadaşlarını davet etti ve Evine arkadaşlarını davet etti ve (onlarla)(onlarla) çok ilgilendi. çok ilgilendi.

Yüklem YanlışlarıYüklem Yanlışları

Yüklemin “çatı, kişi, zaman ve yardımcı Yüklemin “çatı, kişi, zaman ve yardımcı eylemler” gibi noktalarda cümleye uygunluk eylemler” gibi noktalarda cümleye uygunluk göstermemesi durumudur.göstermemesi durumudur.

Sigarayı az Sigarayı az (içerim)(içerim),, içkiyi hiç içkiyi hiç içmem.içmem. Kardeşim hem derslerine yeterince Kardeşim hem derslerine yeterince çalışmak çalışmak (istiyor)(istiyor),, hem de arkadaşlarıyla hem de arkadaşlarıyla basketbol oynamaktan vazgeçmek istemiyor.basketbol oynamaktan vazgeçmek istemiyor. Ne sen beni unut ne de ben seni. Ne sen beni unut ne de ben seni. (unutayım)(unutayım)

Çelişen SözlerÇelişen Sözler

Bir cümlede anlamca çelişki oluşturan Bir cümlede anlamca çelişki oluşturan kelimelerin bir arada kullanılması kelimelerin bir arada kullanılması durumudur.durumudur.

Bursa’ya geleli Bursa’ya geleli aşağı yukarıaşağı yukarı tamtam iki yıl oldu.iki yıl oldu.

EminimEminim bizi de listeden silmiş bizi de listeden silmiş olsa olsa gerek.gerek.

Gereksiz Yardımcı FiillerGereksiz Yardımcı Fiiller

Türkçede, doğrudan fiil olarak Türkçede, doğrudan fiil olarak çekimlenebilecek bir kelimenin yardımcı çekimlenebilecek bir kelimenin yardımcı fiil alarak çekimlenmesi yanlıştır.fiil alarak çekimlenmesi yanlıştır.

umut etmekumut etmek (ummak, umutlanmak), (ummak, umutlanmak), kuşku etmekkuşku etmek (kuşkulanmak), (kuşkulanmak), yenilgi almakyenilgi almak (yenilmek), (yenilmek), istek almakistek almak (istenmek), (istenmek), başvuruda bulunmakbaşvuruda bulunmak (başvurmak), (başvurmak),

Kelimelerin Yanlış Anlamda KullanılmasıKelimelerin Yanlış Anlamda Kullanılması

Sözcüklerin anlatmak istediğimiz hususu Sözcüklerin anlatmak istediğimiz hususu karşılamaktan uzak olması; anlamları farklı, karşılamaktan uzak olması; anlamları farklı, aralarında sadece söyleniş benzerliği olan iki aralarında sadece söyleniş benzerliği olan iki kelimeden birini diğerinin yerine kullanma kelimeden birini diğerinin yerine kullanma durumudur.durumudur.

Ağır hastalıklarda uzun müddet yatmak, Ağır hastalıklarda uzun müddet yatmak, hastaya fayda yerine zarar sağlamaktadır.hastaya fayda yerine zarar sağlamaktadır.

Haşerelerin zararlarını engellemek için ilâçlama Haşerelerin zararlarını engellemek için ilâçlama yapıldı.yapıldı.

20 Mayıs 2005 yılında ona bir mektup yazdım.20 Mayıs 2005 yılında ona bir mektup yazdım.

Yanlış Yerde Bulunan SözcüklerYanlış Yerde Bulunan Sözcükler

Bir sözcüğün cümlenin akışına ve anlamına Bir sözcüğün cümlenin akışına ve anlamına uygun bir yerde kullanılmaması durumudur.uygun bir yerde kullanılmaması durumudur.

Dünden beri çok başım ağrıyor.Dünden beri çok başım ağrıyor.

Bir şoförün alkollü arabaya binmesi doğru Bir şoförün alkollü arabaya binmesi doğru değildir.değildir.

Babasının mesleği gereği bir doktor Babasının mesleği gereği bir doktor çocuğu olan Ali, yurdun birçok yerini görmüştü. çocuğu olan Ali, yurdun birçok yerini görmüştü.

Deyim YanlışlıklarıDeyim Yanlışlıkları

Deyimler, kalıplaşmış kelime gruplarıdır. Bu Deyimler, kalıplaşmış kelime gruplarıdır. Bu yüzden deyimlerdeki kelimeler kesinlikle yüzden deyimlerdeki kelimeler kesinlikle değiştirilemez.değiştirilemez.

YanlışYanlış DoğruDoğru

paçaları tutuşmakpaçaları tutuşmak -- etekleri tutuşmak etekleri tutuşmak

midesi zil çalmak -midesi zil çalmak - karnı zil çalmak karnı zil çalmak

lâfını balla kesmek -lâfını balla kesmek - sözünü balla kesmek sözünü balla kesmek

kibrit suyu ekmek -kibrit suyu ekmek - kibrit suyu dökmek kibrit suyu dökmek

Mantık YanlışlıklarıMantık Yanlışlıkları

Bir cümlenin anlatılmak istenen düşünceyi vermekten Bir cümlenin anlatılmak istenen düşünceyi vermekten uzak olması, asıl söylenmesi gerekenden farklı şeyler uzak olması, asıl söylenmesi gerekenden farklı şeyler anlatılması durumudur.anlatılması durumudur.

Beyin zarı iltihapları iyi tedavi edilmezse ölüme Beyin zarı iltihapları iyi tedavi edilmezse ölüme hatta sara nöbetlerine yol açabilir.hatta sara nöbetlerine yol açabilir.

O zavallı insanların, ekmeği bir yana bırakın, yiyecek O zavallı insanların, ekmeği bir yana bırakın, yiyecek sıcak yemekleri bile yok.sıcak yemekleri bile yok.

Doktor ve hasta yakınları arasında çıkan kavga Doktor ve hasta yakınları arasında çıkan kavga tartışmaya dönüştü. tartışmaya dönüştü.

Noktalama YanlışlıklarıNoktalama Yanlışlıkları

Yanlış yerde kullanıldığında veya hiç kullanılmadığında Yanlış yerde kullanıldığında veya hiç kullanılmadığında anlatım bozukluğuna yol açabilecek noktalama işaretleri, anlatım bozukluğuna yol açabilecek noktalama işaretleri, virgül ve noktalı virgüldür.virgül ve noktalı virgüldür.

Öznenin kendisinden sonraki sözcüklerle tamlama Öznenin kendisinden sonraki sözcüklerle tamlama oluşturabileceği veya öznenin karıştırılabileceği oluşturabileceği veya öznenin karıştırılabileceği durumlarda bu işaretler mutlaka kullanılmalıdır. durumlarda bu işaretler mutlaka kullanılmalıdır.

Rahmetli karısını çok severdiRahmetli karısını çok severdi..Ali, Ahmet, Hasan ve Mehmet’i de çağıracaktı.Ali, Ahmet, Hasan ve Mehmet’i de çağıracaktı.Sütçü doktorun sözlerinden bir şey anlamadı.Sütçü doktorun sözlerinden bir şey anlamadı.O köyde yaşamak istemiyordu.O köyde yaşamak istemiyordu.