sağlık gözetimi ve meslek hastalıkları

Sağlık Gözetimi ve Meslek Hastalıkları

Meslek hastalıkları

%99

%1

%44

%56

MESLEK HASTALIKLARI

İŞ KAZALARI

DÜNYADA TÜRKİYE’DE

Amaç Bu oturumun sonunda katılımcılar;

İşçilerin sağlık gözetimi konusunda iş güvenliği uzmanlarının yapması gerekenleri öğrenecek ve meslek hastalıkları hakkında bilgi sahibi olacaklardır.

Öğrenim Hedefleri Bu oturumun sonunda;

Sağlık gözetimi ve meslek hastalıkları

konusunda temel kavramları tanımlama

Meslek hastalıklarının çeşitleri ve tanı

yöntemlerini sayacaklar

Meslek hastalıklarından korunma yöntemlerini bilme

Meslek hastalıkları istatistiklerinin önemini

kavrama

İş yeri Sayıları

İşçi sayıları

Sağlık Gözetimi Yapanın Sorumlulukları

Dr. Nihat Şahbaz 9

Meslek hastalığı konusunda çalışanı

bilgilendirir ve rızasını alır

Bütün bilgileri kayıt altına alır ve korur

Meslek hastalığı maruziyetinin genel veya

kişiye özel olabileceğini bilir Meslek hastalığında etken uygun/geçerli

yöntemle belirlenmeli.

Kişiye özel maruziyet kaydı tutulmalı.

Sağlık Gözetimi Yapanın Sorumlulukları

Dr. Nihat Şahbaz 10

Maruziyet saptanırsa;

Risk değ. ve alınan önlemler gözden geçirilir.

Riski azaltma/önlene işinde uzman ve yetkili izni alınır.

Maruz kalan diğer işçiler için önlem alınır.

Sağlık Gözetimi Yapanın Sorumlulukları

Dr. Nihat Şahbaz 11

Çalışanın/çalışanların yer değişikliği

v.s. yeni düzenlemeler yapılabilir.

Örnek;

Havadaki kurşunun(haftada 40 saat çalışanda)

zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonu

0,075mg/m3 ten fazla ise ve işçinin kanında

40 mg/100 ml den fazlaysa tıbbi gözetim

yapılır.

Meslek Hastalığı

• İşçinin, çalıştırıldığı

işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleri meslek hastalığıdır.

Çalışma hayatında;

• İşverenler (ücret, beslenme, sağlık

hiz.,koruyucu araçlarla ilgili sorumluluklar)

• İşçiler (bilinç düzeylerine göre; sağlık, iş güvenliği, sasyal hak.)

• Devlet (çalışan/işveren)

Tarihçe

• Hipokrat (M.Ö.400);Kurşun madeninde

çalışanlarda işe bağlı kolik ve pekliği

Tanımlamış

Ramazinni 1700 (İş sağlığının babası/ilk meslek hast. kitabını yazmış)

• Sanayi Devrimi(1760); Çalışan sayısı

artmış. Kadın, küçük çocuk çalıştırma, çalışma süresi uzunluğu çalışanlar için sorun

Tarihçe • İşçilerin örgütlenme ve bilinç düzeyi

geliştikçe; çalışma koşulları, sosyal

haklarla ilgili yasal düzenleme yapılmış.

• 1919 da İLO kurulmasıyla yeni

standartlar oluşturulmuş.(1932)

• Dilaver Paşa nizamnamesi(1865);

Çalışma süresi 10 saat, iş yerinde hekim bulundurma

Tarihçe

• Maadin nizamnamesi(1869);İş kazasına

karşı önlem, kaza sonu tazminat

• Umumi hıfzıssıhha kanunu(1930); İş yeri ve

çevresinin sağlığa uygunluğu, 50 den fazla

işçi çalıştıran iş yerlerinde tıbbi bakım ve

sağlık birimi, gayri sıhhi müesseselerde

sağlık raporuna ilişkin düzenleme ve denetim

Tarihçe

SSK(1946);

İşçinin sağlık sorunlarını çözümlemek için kuruldu.

1961 Anayasası madde 43;

Kimse yaşına, cinsiyetine, uygun olmayan

bir işte çalıştırılamaz. Çocuklar, gençler ve

kadınlar çalışma koşulları bakımından özel

olarak korunur.

Meslek

Hastalıklarının

Sınıflandırılması

A) Hastalığın geliştiği doku, organ/sisteme göre sınıflandırma:

• Deri hast.; temas-kontakt dermatitler

• Akciğer hast.; pnömokonyoz, büssinoz, • Kan hast.; anemi, lösemi

• Dolaşım sistemi hast.; hipertansiyon, varis • Ruhsal hast.; stres, anksiyete • Enfeksiyon hast.; Şarbon, bruselloz, hepatit

B)Etkene göre sınıflandırma

1- Kimyasal etkenler:

Metal ve metaloidler (kurşun, cıva, krom)

Halojenli hidrokarbonlar (karbon,tetraklorür

Aromatik hidrokarbonlar (benzol, nitroz)

Gazlar(karbonmonoksit, karbondioksit)

Organik fosforlu bileşikler (tarım ilaçları)

Makine yağları

Maden kömürü katranı

2-Tozlar:

Mineral tozları (silis, asbest, kömür)

Organik tozlar (pamuk tozu-büssinozis)

3-Fizik etkenler:

Gürültü

Işık

Sıcaklık

Alçak ve yüksek basınç

Radyasyon

4)Biyolojik etkenler:

• Bakteriyel (şarbon, brusellozis, tetanoz,

hepatit, leptospiroz)

• Virütik

• Mantar ve Parazitler

SSK Kanununa Göre Sınıflama

A Grubu: Kimyasal Maddelerle Oluşan Meslek Hastalıkları:

• Arsenik

• Cıva

• Organik fosfor

• Krom

• Nikel

• Kursun

• Solventler (benzen, C.S.)

• Amonyak

•Aldehitler

B Grubu:

Deri Hastalıkları:

• Deri kanserleri ve prekanseröz

deri hastalıkları (kurum, zift, katran, asvalt, antrasen, mineral yağlar, parafin)

• Kanserleşmeyen deri hastalıklar

C Grubu: Pnomokonyoz ve Diğer Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları: • Silikoz

• Bissinoz

• Asbestoz

• Bronsial astım

• Silikotuberkuloz

• K.İ.P. (kömur işçisi pnomokonyozu)

• Sideroz

D Grubu:

Meslek Bulaşıcı Hastalıklar: • Viral hepatit

• Salmonella infeksiyonları

• Sarbon

• Kuduz

• Amibiasis

• Malaria

• Bruselloz

E Grubu; Fizik Etkenlerle Olan Meslek Hastalıkları:

• Gürültü

• Radyasyon

• Basınç

• Vibrasyon

• Termal konfor(ısı, nem, hava akım hızı)

Sağlık Örgütlerinin Görevleri

1.İşçiye yönelik çalışmalar

• İşe giriş muayenesi

• Aralıklı muayeneler

• Hastalık, hastalık sonu muayeneleri

• Bazı grupların özel muayenesi

(çocuk, kadın, yaşlı işçi, v.b.)

• Laboratuvar desteği

• Rehabilitasyon

İşe Giriş Muayenesi: İşçi; işe başlamadan yapılır.

İşçide işin özelliklerine göre özel incelemeler yapılabilir

İşyerindeki, sağlığına zararlı etkenler korunmak

için eğitimi ve bazı koruyucu aşılar yapılmalıdır

Aralıklı (Periyodik) Muayeneler:

Meslek hast. önlenmesi/erken tanısı için

Özel Tarama Muayeneleri: Kr. Hast, madde bağımlısı, çocuk/gebe/ emzikli /özürlü işçi. Meslek hast. tanısı

Hastalık sonu ise dönüş muayenesi: Geçirilen hastalığın değerlendirilerek ise

devamının tartışılması, alınması gerekli

önlemler

2.İşyerine yönelik çalışmalar

İşyeri Ortam Analizleri:

Sağlığa zararlı etkenlerin ölçümü meslek hastalıklarının önlenmesi ve tanısını koymada önemlidir.

3.Çevreye yönelik çalışmalar

• Çevreden gelecek zararların

incelenmesi ve önlenmesi.

• İşyerindeki maddelerin insan vücudunda

hangi değerlerde tehlikeli olacağı bilinmesi.

• Zararlı etkene karşı koruyucuların

durumu ve işçilerin davranışları?

Meslek Hastalığı Tanısı Koyarken İzlenecek Yol:

1. İşçinin önceki muayene bulguları gözden geçirilme.

2. Hastalık öyküsünde işle ilişki.

3. Tıbbi muayene bulgularının tekrar değerlendirilmesi.

4. Meslek hastalığı kuşkusu devam ediyorsa işçide/işyerinde analiz

Tedavi ve Rehabilitasyon:

• Meslek hastalığında tanı kesinleştikten

sonra tedaviye başlanmalı.

• Tedavinin sonucuna göre aynı işe dönüp

dönmemeye karar verilmelidir.

• Kalıcı sakatlık olmuşsa; yeni beceriler

kazandırılır, hayata uyumunu sağlanır.

• Ruhsal ve sosyal sorunlar çözülmeye

çalışılır

MESLEK HASTALIKLARININ TESBİTİ

(TÜRKİYE’DE DURUM)

Kimyasal Madde Maruziyeti

Tüm İşyerlerinde Ortak Sorun

SİGARA

28 Nisan Dünya İş Sağlığı ve Güvenliği Günü

SORU

Aşağıdaki işyeri ortam koşullarından hangisinde yorgunluk, aşırı terleme ile su ve tuz kaybı, baş dönmesi ve kramplar oluşması sonucu iş veriminin düşmesi beklenir?

A) Sıcak ortam

B) Soğuk ortam

C) Gürültülü ortam

D) Tozlu ve dumanlı ortam

SORU

Bir işletmede yapılacak periyodik

kontrol, bakım ve ölçümlerin plânlanması

kim tarafından yerine getirilir?

A) İşyeri hekimi

B) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu

C) İşyeri sağlık birimi

D) İş Güvenliği ile görevli mühendis

veya teknik eleman