rannsóknir og þróun- tölfræði Útgáfa rannÍs 2007 · og þróun hjá fyrirtækjum,...
Post on 08-Mar-2020
4 Views
Preview:
TRANSCRIPT
2007Rannsóknir og þróun- TölfræðiÚtgáfa RANNÍS 2007
Rannsóknamiðstöð Íslands • Laugavegi 13 • 101 Reykjavík • Sími 515 5800 • Bréfsími 552 9814 • www.rannis.is
2007Rannsóknir og þróunTölfræði 2005ISBN 9979-887-88-5
l Íslendingarvörðuum28milljörðumkrónatilrannsóknaogþróunarárið2005.Þaðsamsvarar2,8%af vergrilandsframleiðslu.
l Aukningíkrónumfráárinu2003er4milljarðareðaum16%.Verglandsframleiðslajókstásamatímaum 20%.Hlutfallútgjaldatilrannsóknaogþróunarafvergrilandsframleiðsluhefurþvílækkaðörlítið.
l Árið2005varstærstumhlutaútgjaldatilrannsóknaogþróunar,34%variðtilheilbrigðismálaeðaum 9,6milljörðumkróna.Tilsamanburðarvarum11%variðtilfiskveiðaoglandbúnaðareðaum3,1milljarði króna.Grunnrannsóknirásviðunumeruekkimeðtaldar.
l ÍslanderífimmtasætiafríkjumOECDhvaðvarðarútgjöldtilrannsóknaogþróunaráárinu2005íhlutfalli viðvergalandsframleiðslu.ÍslandfylgirþaráeftirSvíþjóð,Finnlandi,SuðurKóreuogSviss.
l FyrirtækiáÍslandivörðurúmlega14milljörðumkrónatilrannsóknaogþróunarárið2005.Þaðvoruum 52%afheildarútgjöldumtilþessaramála.
l FyrirtækiáÍslandifjármögnuðuum48%aföllumútgjöldumtilrannsóknaogþróunarárið2005.Hið opinberafjármagnaðium41%rannsókna-ogþróunarstarfs.Um11%fjármagnskomuerlendisfrá.
l ÁÍslandierrúmlega98þúsundumíslenskrakrónavariðáhverníbúatilrannsóknaogþróunar.Til samanburðarverjaSvíarsamsvarandirúmum118þúsundumíslenskrakrónaogNorðmennsamsvarandi um63þúsundumíslenskrakrónaáhverníbúa.
l ÁrsverkírannsóknumogþróunáÍslandivoru3.226árið2005,unninaf5.724einstaklingum.Um47% ársverkannavoruunninhjáfyrirtækjum.
Fjárfesting í rannsóknum og þróunarstarfi árið 2005Helstu niðurstöður úr Rannsóknarvoginni
3
RANNÍS – Rannsóknamiðstöð Íslands
RannsóknamiðstöðÍslands,RANNÍS,erríkisstofnunsemheyrirundirmenntamálaráðherra.RANNÍSveitirfaglegaaðstoðogþjónustuviðundirbúningogframkvæmdvísinda-ogtæknistefnuVísinda-ogtækniráðs,semforsætisráðherrastýrir.HlutverkRANNÍSerað:l veitaíslenskuvísinda-ogtæknisamfélagiaðstoðtilframþróunaráinnlendumogerlendumvettvangi.l aðverasamstarfsvettvangurtilundirbúningsogframkvæmdaropinberrarvísinda-ogtæknistefnu.l aðgeraáhrifrannsóknaáþjóðarhagoghagvöxtsýnilegan.
StofnuninannastumsýsluRannsóknasjóðs,Tækniþróunarsjóðs,TækjasjóðsogRannsóknarnámssjóðs.Aukþess annast RANNÍS umsýslu markáætlunar um erfðafræði í þágu heilbrigðis og örtækni, Launasjóðfræðiritahöfunda,StyrktarsjóðSigurðarJónssonarogHelguSigurðardótturogJulesVerne-samstarfsáætlunmilliFrakklandsogÍslands.
RANNÍS vinnur að gagnasöfnun og miðlun upplýsinga fyrir Vísinda- og tækniráð og nefndir þess umvísindarannsóknir,tækniþróunognýsköpunílandinu;aflarupplýsingaoggagnaumþróunvísinda,tækniognýsköpunaráalþjóðavettvangi.
Stofnuningengstreglulegafyrirmatiáárangri rannsókna,þróunarognýsköpunar í landinuogtekurþátt ífjölþjóðlegumsamanburðarathugunumáþvísviðifyrirhöndÍslands.
RANNÍSkynnirrannsóknarstarfsemiílandinufyriralmenningiogsinnirkynninguográðgjöffyrireinstaklinga,stofn-anirogfyrirtækiummöguleikaástyrkjumogstuðlaraðsamvinnuumrannsóknarverkefniinnanlandsogutan.
Þá hefur RANNÍS samstarf við hliðstæðar erlendar stofnanir og fylgist með þátttöku Íslands í fjölþjóðleguvísindastarfi.
4
RANNÍSgefurnúútíþriðjasinnheftisemhefuraðgeymasamantektumtölfræðirannsóknaogþróunar.FyrriútgáfurmásækjaárafrænuformiáheimasíðuRannís;http://www.rannis.is/.UpplýsingumumrannsóknirogþróunáÍslandihefurveriðsafnaðalltfrá1950.Fráárinu1971hefurveriðstuðstviðhandbókOECDumtölfræðirannsóknaogþróunarogmásegjaaðreglubundingagnasöfnunhafihafistumsama leyti.RANNÍSsafnargögnumumumfangogviðgangrannsóknaogþróunarannaðhvertárísvokallaðriRannsóknarvog.Markmiðiðeraðaflareglulegagagnaumrannsóknir,þróun,nýsköpunogskyldaþættisemgetagefiðyfirlityfirþróunmálaflokksinshérálandiogsamanburðviðönnurlönd.AuksamstarfsviðOECDerRannsóknarvoginunninísamvinnuviðEurostatogsysturstofnaniráNorðurlöndunum.Meðhennieraflaðupplýsingaumrannsóknirogþróunhjáfyrirtækjum,opinberumstofnunum,æðrimenntastofnunumogsjálfseignarstofnunum.Hliðstæðtölfræði, svo sem um menntun og þekkingarstarfsemi innan atvinnulífsins, er fengin frá öðrum innlendumaðilum,einkumHagstofuÍslandsogSeðlabankaÍslands.
Upplýsingum um starfsemi ársins 2005 var safnað hjá um 1.200 fyrirtækjum. Tekið var lagskipt úrtak úrfyrirtækjumáskráhjáHagstofu Íslandssemhafa fjórastarfsmenneða fleiri.Aukþessvaraflaðgagnahjáöllumstofnunumsemtaldarerustundarannsóknirogþróun.
Rannsóknir á ÍslandiRannsóknir, þróun og nýsköpun
5
Önnur greiningarvinna hjá RANNÍS
RANNÍS greinir rannsóknir, þróunarstarfsemi og nýsköpun á Íslandi auk þess að taka þátt í alþjóðlegumsamstarfsverkefnumumtölfræðiogstefnumótunásviðinu.MeðalverkefnaRANNÍSerþátttakaíalþjóðlegrikönnun á nýsköpun (Community Innovation Survey) í samvinnu við Eurostat, OECD og Hagstofu Íslands,vinnslaáupplýsingumfráöðrumstofnunumummenntunáÍslandi,öflungagnaumbirtingarogtilvitnanir íritverk íslenskra vísindamanna og öflun gagna um umsóknir og veitingar á einkaleyfum. RANNÍS vinnurennfremur að fjárlagagreiningu rannsókna og þróunar í samvinnu við fjármála- og menntamálaráðuneyti.Greiningingefurmöguleikaáaðsjáfyrirfyrirhuguðútgjöldopinberraaðilatilrannsóknaogþróunaraukþessaðauðveldasamanburðmilliáraoglanda.ÍgagnasafniRANNÍSeraðfinnaómetanlegartímaraðirsemlýsarannsóknumogþróunáÍslandifráþvíummiðjasíðustuöld.
Hvað eru rannsóknir og þróunarstarf?
Rannsóknir og þróunarstarf (R&Þ)eruskapandistörfþarsemunniðermeðkerfisbundnumhættiviðaðaukaþekkingu, þar með taldri þekkingu á manninum, menningunni og þjóðfélaginu, og að nota þennanþekkingarforðatilnýmælis*.
Hugtakiðtekurtilþrennskonarstarfsemi:grunnrannsókna,hagnýtrarannsóknaogþróunarstarfsemi.
Grunnrannsóknir eru rannsóknir þar sem markmiðið er fyrst og fremst að afla nýrrar þekkingar ámeginundirstöðumfyrirbæraogatburðasemunnteraðskoða,ánþessaðtiltekinhagnýtingeðanotkunséhöfðíhuga.Aðjafnaðieruniðurstöðurgrunnrannsóknaekkiseldarheldurbirtarívísindaritum.
* Skilgreining úr Frascati - handbók OECD (Frascati Manual, 2002).
6
Hagnýtar rannsóknirfelaeinnigísérfrumathuganirsemgerðarerumeðþaðíhugaaðaflanýrrarþekkingar.Þeimerhinsvegarfyrstogfremstbeintaðsérstökumhagnýtumstefnumiðumeðamarkmiðum.Niðurstöðumhagnýtrarannsóknaereinkumætlaðaðgildaumeinstakarframleiðsluvörur,aðgerðir,aðferðireðakerfi.Meðhagnýtumrannsóknumerleitastviðaðkomahugmyndumíframkvæmd.Þekkingineðaupplýsingarnarsemþannigfásterustundumskilyrtarviðeinkaleyfi.
Þróunarstarfsemifelurísérkerfisbundnavinnu,þarsembyggteráfyrirliggjandiþekkingusemhefurfengistmeðrannsóknumeðahagnýtrireynsluogmiðaraðþvíaðframleiðanýefni,vörueðatæki,aðsetjauppnýferli,kerfiogþjónustu,eðaaðbætaverulegaþessaþættiþarsemþeirerufyrir.
Þaðeralmennreglaaðþaðsemskilurrannsóknirogþróunarstarfsemifráannarriskyldristarfsemieraðeitthvaðnýttog/eðaskapandiségert,tildæmisaðvaraeðaaðferðséaðlöguðnýjumkröfumeðaaðstæðum.
Hvað er nýsköpun? *Meðnýsköpuneráttviðnýjaeðaverulegabreytt(a):l afurð,hvortsemumeraðræðaframleiðslueðaþjónustu.l aðferðviðframleiðsluog/eðamarkaðssetningu.l skipulag í viðskiptum, á vinnustað og/eða á tengslum við önnur fyrirtæki, stofnanir, hagsmunaaðila eðaviðskiptavini.
Nýsköpunerávalltaðminnstakostinýfyrirfyrirtækiðsjálft,enstundumeinnigfyrirnærumhverfifyrirtækisinseðajafnvelheiminnallan.Tilaðnýmæligetitalistnýsköpunverðuraðhrindahenniíframkvæmdeðaseljaámarkaði.
* Skilgreining úr Osló - handbók OECD (Oslo Manual, 2005).
7
Yfirlit yfir myndir og töflur
Mynd 1.Útgjöldtilrannsóknaogþróunaroghlutfallþeirraafvergrilandsframleiðslu(VLF)frá1975til2006áveðlagiársins2005. 9Mynd 2.Hlutfallslegsamsetning(%)útgjaldatilrannsóknaogþróunareftirsviðumfrá1985til2005. 10Mynd 3.ÚtgjöldtilrannsóknaogþróunarmeðalþeirraríkjaOECDsemvörðuhlutfallslegamestutilrannsóknaogþróunarárið2005.Hlutfallafvergrilandsframleiðslu.Samanburðurviðárið2003. 11Mynd 4.ÚtgjöldtilrannsóknaogþróunarsemhlutfallafvergrilandsframleiðsluínokkrumríkjumOECDfrá1993til2005. 12Mynd 5.ÚtgjöldtilrannsóknaogþróunaráíbúaoghlutfallslíkraútgjaldaafvergrilandsframleiðsluínokkrumríkjumOECDárið2005. 14Mynd 6.FjölditilvitnannaívísindagreinarmeðalOECDþjóða.Meðaltöláranna1991-1995og2001-2005.SamanburðurviðmeðaltalOECD. 19Mynd 7. FjöldibirtragreinavísindamannastarfandiáÍslandiíerlendumritrýndumfagritumfrá1981til2005. 22Mynd 8.DoktorsútskriftirÍslendingainnlanlandsogerlendisfrá1970til2006. 25Mynd 9.DoktorsútskriftirÍslendingainnanlandsogerlendisfrá1997til2006eftirfræðasviðum. 26Mynd 10.Hlutfallslegskiptingeftirfræðasviðimeðalkarlaogkvennasemútskrifasthafameðdoktorsgráðuáárunum1970til2006. 27
Tafla 1.Útgjöldogfjármögnunárannsóknumogþróunárið2005ímilljónumkr.eftirframkvæmdar-ogfjármögnunaraðilum. 13Tafla 2.ÚtgjöldtilrannsóknaogþróunaráNorðurlöndumáíbúaoghlutfallrannsóknaogþróunarafvergrilandsframleiðsluárið2005.Greinteftiratvinnugeirum. 15Tafla 3.ÁrsverkviðrannsóknirogþróuneftiratvinnugeiraáNorðurlöndunumogþarafársverksérfræðingaárið2005. 16Tafla 4.Fjöldiársverkaviðrannsóknirogþróuneftirframkvæmdaraðilumogstarfiárið2005. 17Tafla 5.FjöldisérfræðingaírannsóknumogþróunáNorðurlöndunumogþróunárin2001,2003og2005.Hlutfallkvennaþaraf. 18Tafla 6.FjölditilvitnannaívísindagreinarmeðalOECDþjóða.Meðaltöláranna2001-2005eftirfræðasviðum.SamanburðurviðmeðaltalOECD. 20Tafla 7.Hlutfallíbúaáaldrinum25til64árameðæðrimenntunogþátttakendurísímenntunárin2003og2005. 23Tafla 8.FjöldiumsóknaumeinkaleyfihjáEvrópskueinkaleyfastofunni(EuropeanPatentOffice)áhverjamilljóníbúaárin1993og2003. 24
8
Mynd 1. Útgjöld til rannsókna og þróunar og hlutfall þeirra af vergri landsframleiðslu (vlf)frá 1975 til 2006 á verðlagi ársins 2005.
Millj.kr.35.000
30.000
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
´75´77´79´81´83´85´87´89´91´93´95´97´98´99´00´01´02´03´04´05´060
ÚtgjöldtilR&Þ/VLF(%)
0%
1,0%
1,5%
2,0%
2,5%
3,0%
3,5%
ÚtgjöldtilR&Þímillj.kr.
Heimild:RANNÍS.
*Tölurjöfnuárannaeruáætlaðar
9
Mynd 2. Hlutfallsleg samsetning (%) útgjalda til rannsókna og þróunar eftir sviðumfrá 1985 til 2005.
198519911995200120032005
20%
40%
60%
80%
100%
0%
18,6%
17,0%
19,8%
8,2%
8,5%
28,1%
23,4%
6,7%
25,3%
9,7%
10,1%
24,8%
16,9%
5,8%
29,2%
9,7%
13,7%
24,7%
9,5%
2,0%
24,8%
37,1%
11,8%
14,9%
12,7%
3,6%
21,1%
32,1%
13,6%
16,8%
10,9%
2,9%
21,4%
33,8%
14,7%
16,3%
Grunnrannsóknir
Aðrarhagnýtarrannsóknirogþróun
Heilbrigðismál
Iðnaður
Orkumál
Fiskveiðaroglandbúnaður
Heimild:RANNÍS.10
Heimild:RANNÍSogOECDMainScienceandTechnologyIndicators,2006.*Ekkierutilupplýsingarfráárinu2003.
Mynd 3. Útgjöld til rannsókna og þróunar meðal þeirra ríkja OECD sem vörðu hlutfallslega mestu tilrannsókna og þróunar árið 2005. Hlutfall af vergri landsframleiðslu. Samanburður við árið 2003.
4,5%
3,0%
2,5%
2,0%
1,5%
1,0%
0,5%
Svíþjóð
3,5%
4,0%
Finnland
SuðurKóre
aSviss
*
Ísland
Þýskaland
Austurrí
ki
Frakkland
Kanada
Belgía
ESB meðalta
l
Lúxembúrg
Noregur
Tékkland
2003
2005
4,03,9
3,5 3,5
2,6
3,02,9
2,62,5
2,2
2,4
2,22,1
1,92,0
2,3
1,8
2,0
1,81,7
1,6
1,8
1,5
1,31,4
2,82,8
11
Mynd 2. Hlutfallsleg samsetning (%) útgjalda til rannsókna og þróunar eftir sviðumfrá 1985 til 2005.
198519911995200120032005
20%
40%
60%
80%
100%
0%
18,6%
17,0%
19,8%
8,2%
8,5%
28,1%
23,4%
6,7%
25,3%
9,7%
10,1%
24,8%
16,9%
5,8%
29,2%
9,7%
13,7%
24,7%
9,5%
2,0%
24,8%
37,1%
11,8%
14,9%
12,7%
3,6%
21,1%
32,1%
13,6%
16,8%
10,9%
2,9%
21,4%
33,8%
14,7%
16,3%
Grunnrannsóknir
Aðrarhagnýtarrannsóknirogþróun
Heilbrigðismál
Iðnaður
Orkumál
Fiskveiðaroglandbúnaður
Heimild:RANNÍS.10
Heimild:RANNÍS
Tafla 1. Útgjöld og fjármögnun á rannsóknum og þróun árið 2005 í milljónum kr.eftir framkvæmdar- og fjármögnunaraðilum.
Framkvæmdaraðili
Fyrirtæki %Sjálfseignar-
stofnanir %
Opinberarrannsókna-stofnanir %
Mennta-stofnanir %
Allsfjármagnað %
Fyrirtæki 12.442 84,9 - - 493 7,4 706 11,3 13.641 48,0
Sjálfseignarstofnanir 0,5 - 80 9,4 - - 32 0,5 112 0,4
Hið opinbera 416 2,8 337 39,6 5.881 87,9 4.874 78,0 11.508 40,5
Erlent fé 1.794 12,3 434 51,0 318 4,7 634 10,2 3.180 11,2
Alls framkvæmt 14.653 100 851 100 6.692 100 6.246 100 28.441 100
Hlutfall af heildarútgjöldum (%) 51,5 3,0 23,5 22,0 100
Fjá
rmö
gn
un
ara
ðili
13
Heimild: RANNÍSogOECDMainScienceandTechnologyIndicators,2006.
Mynd 4. Útgjöld til rannsókna og þróunar sem hlutfall af vergri landsframleiðsluí nokkrum ríkjum OECD frá 1993 til 2005.
19931994199519961997199819992000200120022003200420050,5%
1,5%
2,5%
3,0%
4,5%
1,0%
2,0%
3,5%
4,0%
Svíþjóð
Finnland
Kórea
Ísland
Þýskaland
Danmörk
Austurríki
Frakkland
Kanada
Belgía
ESB-25
Noregur
Tékkland
Írland
Japan
NýjaSjáland
Bretland
Bandaríkin
OECD
12
Heimild:RANNÍS
Tafla 1. Útgjöld og fjármögnun á rannsóknum og þróun árið 2005 í milljónum kr.eftir framkvæmdar- og fjármögnunaraðilum.
Framkvæmdaraðili
Fyrirtæki %Sjálfseignar-
stofnanir %
Opinberarrannsókna-stofnanir %
Mennta-stofnanir %
Allsfjármagnað %
Fyrirtæki 12.442 84,9 - - 493 7,4 706 11,3 13.641 48,0
Sjálfseignarstofnanir 0,5 - 80 9,4 - - 32 0,5 112 0,4
Hið opinbera 416 2,8 337 39,6 5.881 87,9 4.874 78,0 11.508 40,5
Erlent fé 1.794 12,3 434 51,0 318 4,7 634 10,2 3.180 11,2
Alls framkvæmt 14.653 100 851 100 6.692 100 6.246 100 28.441 100
Hlutfall af heildarútgjöldum (%) 51,5 3,0 23,5 22,0 100
Fjá
rmö
gn
un
ara
ðili
13
Heimild: RANNÍSogOECDMainScienceandTechnologyIndicators,2006.
Mynd 4. Útgjöld til rannsókna og þróunar sem hlutfall af vergri landsframleiðsluí nokkrum ríkjum OECD frá 1993 til 2005.
19931994199519961997199819992000200120022003200420050,5%
1,5%
2,5%
3,0%
4,5%
1,0%
2,0%
3,5%
4,0%
Svíþjóð
Finnland
Kórea
Ísland
Þýskaland
Danmörk
Austurríki
Frakkland
Kanada
Belgía
ESB-25
Noregur
Tékkland
Írland
Japan
NýjaSjáland
Bretland
Bandaríkin
OECD
12
Heimild:RANNÍS,NIFU-STEPogOECDMainScienceandTechnologyIndicators,2006.
Tafla 2. Útgjöld til rannsókna og þróunar á Norðurlöndum á íbúa og hlutfall rannsókna og þróunaraf vergri landsframleiðslu árið 2005. Greint eftir atvinnugeirum.
Ísl. kr. á mann Danmörk % Finnland % Ísland % Noregur % Svíþjóð %
Fyrirtæki 54.187 68 69.968 71 50.017 51 34.075 54 88.062 74
Opinberarstofnanir 6.276 8 10.764 11 23.657 24 9.858 16 5.955 5
Æðrimenntastofnanir 19.039 24 17.941 18 25.008 25 19.502 31 24.850 21
Samtals 79.501 100 98.673 100 98.682 100 63.435 100 118.866 100
Hlutfall rannsókna og þróunar af vergri landsframleiðslu (%)
Danmörk Finnland Ísland Noregur Svíþjóð
Fyrirtæki 1,6 2,5 1,4 0,8 2,9
Opinberarstofnanir 0,2 0,4 0,7 0,2 0,2
Æðrimenntastofnanir 0,6 0,6 0,7 0,5 0,8
Samtals 2,4 3,5 2,8 1,5 3,9
Verg landsframleiðsla í millj. ísl. kr. 15.675.641 11.844.193 1.012.201 17.869.451 21.357.254
15
Heimild:RANNÍSogOECDMainScienceandTechnologyIndicators,2006.
Mynd 5. Útgjöld til rannsókna og þróunar á íbúa og hlutfall slíkra útgjalda af vergri landsframleiðsluí nokkrum ríkjum OECD árið 2005.
20.00040.00060.00080.000100.000120.000140.0000,0%
Tékkland
Portúgal
Grikkland
Pólland
SpánnÍrland
Kanada
Noregur
Belgía
Frakkland
Lúxembúrg
Austurríki
Þýskaland
Danmörk
Ísland
Finnland
Svíþjóð
0,5%
1,0%
1,5%
2,0%
2,5%
3,0%
3,5%
4,0%
4,5%H
lutf
all (
%)
útg
jald
a t
il r
an
nsó
kn
a o
g þ
róu
na
r a
f ve
rgri
la
nd
sfra
mle
iðsl
u
Útgjöld til rannsókna og þróunar á íbúa (ISK)
14
Heimild:RANNÍS,NIFU-STEPogOECDMainScienceandTechnologyIndicators,2006.
Tafla 2. Útgjöld til rannsókna og þróunar á Norðurlöndum á íbúa og hlutfall rannsókna og þróunaraf vergri landsframleiðslu árið 2005. Greint eftir atvinnugeirum.
Ísl. kr. á mann Danmörk % Finnland % Ísland % Noregur % Svíþjóð %
Fyrirtæki 54.187 68 69.968 71 50.017 51 34.075 54 88.062 74
Opinberarstofnanir 6.276 8 10.764 11 23.657 24 9.858 16 5.955 5
Æðrimenntastofnanir 19.039 24 17.941 18 25.008 25 19.502 31 24.850 21
Samtals 79.501 100 98.673 100 98.682 100 63.435 100 118.866 100
Hlutfall rannsókna og þróunar af vergri landsframleiðslu (%)
Danmörk Finnland Ísland Noregur Svíþjóð
Fyrirtæki 1,6 2,5 1,4 0,8 2,9
Opinberarstofnanir 0,2 0,4 0,7 0,2 0,2
Æðrimenntastofnanir 0,6 0,6 0,7 0,5 0,8
Samtals 2,4 3,5 2,8 1,5 3,9
Verg landsframleiðsla í millj. ísl. kr. 15.675.641 11.844.193 1.012.201 17.869.451 21.357.254
15
Heimild:RANNÍSogOECDMainScienceandTechnologyIndicators,2006.
Mynd 5. Útgjöld til rannsókna og þróunar á íbúa og hlutfall slíkra útgjalda af vergri landsframleiðsluí nokkrum ríkjum OECD árið 2005.
20.00040.00060.00080.000100.000120.000140.0000,0%
Tékkland
Portúgal
Grikkland
Pólland
SpánnÍrland
Kanada
Noregur
Belgía
Frakkland
Lúxembúrg
Austurríki
Þýskaland
Danmörk
Ísland
Finnland
Svíþjóð
0,5%
1,0%
1,5%
2,0%
2,5%
3,0%
3,5%
4,0%
4,5%
Hlu
tfa
ll (
%)
útg
jald
a t
il r
an
nsó
kn
a o
g þ
róu
na
r a
f ve
rgri
la
nd
sfra
mle
iðsl
u
Útgjöld til rannsókna og þróunar á íbúa (ISK)
14
Heimild:RANNÍS.
Tafla 4. Fjöldi ársverka við rannsóknir og þróun eftir framkvæmdaraðilum og starfi árið 2005.
Framkvæmdaraðili Sérfræðingar %Tæknilegt
aðstoðarfólk %Annað
starfsfólk % Samtals %
Fyrirtæki 1.011,5 47 321,4 48 196,6 49 1.529,5 47
Æðrimenntastofnanir 585,1 27 90,5 14 65,9 16 741,5 23
Opinberarstofnanir 501,3 23 221,9 33 126,0 31 849,2 26
Sjálfseignarstofnanir 57,0 3 34,9 5 13,8 3 105,7 3
Samtals 2.154,9 100 668,7 100 402,3 100 3.225,9 100
% 66,8 20,7 12,5 100
17
Heimild:RANNÍSogOECDMainScienceandTechnologyIndicators,2006.
Tafla 3. Ársverk við rannsóknir og þróun eftir atvinnugeira á Norðurlöndunum og þar af ársverksérfræðinga árið 2005.
Samtals ársverk við rannsóknir og þróun
Danmörk % Finnland % Ísland % Noregur % Svíþjóð %
Fyrirtæki 28.461 66 32.109 56 1.530 47 16.710 55 56.941 73
Opinberarstofnanir 3.078 7 7.422 13 955 30 5.147 17 3.391 4
Æðrimenntastofnanir 11.668 27 17.453 31 741 23 8.700 28 17.223 22
Samtals 43.207 100 56.984 100 3.226 100 30.557 100 77.555 100
Ársverk sérfræðinga
Danmörk % Finnland % Ísland % Noregur % Svíþjóð %
Fyrirtæki 17.664 63 21.967 56 1.012 47 11.402 52 34.055 63
Opinberarstofnanir 2.029 7 4.374 11 558 26 3.449 16 2.844 5
Æðrimenntastofnanir 8.287 30 12.879 33 585 27 7.000 32 16.792 31
Samtals 27.980 100 39.220 100 2.155 100 21.851 100 53.691 100
16
Heimild:RANNÍS.
Tafla 4. Fjöldi ársverka við rannsóknir og þróun eftir framkvæmdaraðilum og starfi árið 2005.
Framkvæmdaraðili Sérfræðingar %Tæknilegt
aðstoðarfólk %Annað
starfsfólk % Samtals %
Fyrirtæki 1.011,5 47 321,4 48 196,6 49 1.529,5 47
Æðrimenntastofnanir 585,1 27 90,5 14 65,9 16 741,5 23
Opinberarstofnanir 501,3 23 221,9 33 126,0 31 849,2 26
Sjálfseignarstofnanir 57,0 3 34,9 5 13,8 3 105,7 3
Samtals 2.154,9 100 668,7 100 402,3 100 3.225,9 100
% 66,8 20,7 12,5 100
17
Heimild:RANNÍSogOECDMainScienceandTechnologyIndicators,2006.
Tafla 3. Ársverk við rannsóknir og þróun eftir atvinnugeira á Norðurlöndunum og þar af ársverksérfræðinga árið 2005.
Samtals ársverk við rannsóknir og þróun
Danmörk % Finnland % Ísland % Noregur % Svíþjóð %
Fyrirtæki 28.461 66 32.109 56 1.530 47 16.710 55 56.941 73
Opinberarstofnanir 3.078 7 7.422 13 955 30 5.147 17 3.391 4
Æðrimenntastofnanir 11.668 27 17.453 31 741 23 8.700 28 17.223 22
Samtals 43.207 100 56.984 100 3.226 100 30.557 100 77.555 100
Ársverk sérfræðinga
Danmörk % Finnland % Ísland % Noregur % Svíþjóð %
Fyrirtæki 17.664 63 21.967 56 1.012 47 11.402 52 34.055 63
Opinberarstofnanir 2.029 7 4.374 11 558 26 3.449 16 2.844 5
Æðrimenntastofnanir 8.287 30 12.879 33 585 27 7.000 32 16.792 31
Samtals 27.980 100 39.220 100 2.155 100 21.851 100 53.691 100
16
Heimild:FinnishScienceinInternationalComparison,AcademyofFinland,2006.
Mynd 6. Fjöldi tilvitnanna í vísindagreinar meðal OECD þjóða. Meðaltöl áranna 1991 - 1995og 2001 - 2005. Samanburður við meðaltöl OECD.
Svi
ss
Da
nm
örk
Ba
nd
arí
kin
Ho
llan
d
Ísla
nd
Sví
þjó
ð
Bre
tla
nd
Fin
nla
nd
Þýs
ka
lan
d
Be
lgía
Au
stu
rrík
i
Ka
na
da
No
reg
ur
Fra
kkla
nd
Íta
lía
OE
CD
me
ða
lta
l
Ást
ralía
Írla
nd
Jap
an
Sp
án
n
Un
gve
rja
lan
d
Nýj
aS
jála
nd
Po
rtú
ga
l
Gri
kkla
nd
Té
kkla
nd
Pó
llan
d
Su
ðu
rK
óre
a
Me
xíkó
Sló
vakía
Tyr
kla
nd
1,60
1,40
1,20
1,00
0,80
0,60
0,40
0,20
0,00
1991-1995
2001-2005
1,4
3
1,4
3
1,2
9
1,1
1,2
9
1,2
7
1,2
6
1,12
1,2
2
1,0
1
1,19
1,1
1,16
1,0
6
1,13
0,9
6
0,9
5
1,1
1,0
9
0,9
7
1,0
8
0,8
9
1,0
5
0,9
4
1,0
2
0,8
2
1,0
1
0,9
2
1,0
0
0,8
5
1,0
0
1,0
0
0,9
8
0,8
1
0,9
7
0,7
0
0,8
7
0,8
1
0,8
7
0,6
6
0,8
4
0,6
4
0,7
9
0,7
2 0,7
6
0,5
9
0,6
6
0,4
9
0,6
6
0,17
0,6
1
0,4
9
0,6
1
0,3
9
0,5
6
0,4
5
0,5
5
0,11
0,3
8
0,2
7
19
Heimild:RANNÍSogOECD,MainScienceandTechnologyIndicators,2006.
Tafla 5. Fjöldi sérfræðinga í rannsóknum og þróun á Norðurlöndunum og þróunárin 2001, 2003 og 2005. Hlutfall kvenna þar af.
*Tölurfrá2004.UpplýsingarumhlutfallkvennaafheildarfjöldasérfræðingaífyrirtækjumláguekkifyrirþegarVasabókinfóríprentun.**UpplýsingarumfjöldasérfræðingaírannsóknumogþróuníSvíþjóðárið2005láguekkifyrirþegarVasabókinfóríprentun.
Fjöldi sérfræðinga í rannsóknum og þróun
2001 2003 2005
Danmörk 29.791 36.046 39.533*
Finnland 47.534 53.430 51.219
Ísland 3.231 3.517 3.821
Noregur 34.864 35.700 37.013
Svíþjóð - - -**
Hlutfall (%) kvenna af heildarfjölda sérfræðinga
2001 2003 2005
Danmörk 28,0 28,1 35,7*
Finnland 29,1 29,8 29,0
Ísland 34,7 39,4 39,3
Noregur 28,3 29,4 31,7
Svíþjóð - - -**
18
Heimild:FinnishScienceinInternationalComparison,AcademyofFinland,2006.
Mynd 6. Fjöldi tilvitnanna í vísindagreinar meðal OECD þjóða. Meðaltöl áranna 1991 - 1995og 2001 - 2005. Samanburður við meðaltöl OECD.
Svi
ss
Da
nm
örk
Ba
nd
arí
kin
Ho
llan
d
Ísla
nd
Sví
þjó
ð
Bre
tla
nd
Fin
nla
nd
Þýs
ka
lan
d
Be
lgía
Au
stu
rrík
i
Ka
na
da
No
reg
ur
Fra
kkla
nd
Íta
lía
OE
CD
me
ða
lta
l
Ást
ralía
Írla
nd
Jap
an
Sp
án
n
Un
gve
rja
lan
d
Nýj
aS
jála
nd
Po
rtú
ga
l
Gri
kkla
nd
Té
kkla
nd
Pó
llan
d
Su
ðu
rK
óre
a
Me
xíkó
Sló
vakía
Tyr
kla
nd
1,60
1,40
1,20
1,00
0,80
0,60
0,40
0,20
0,00
1991-1995
2001-2005
1,4
3
1,4
3
1,2
9
1,1
1,2
9
1,2
7
1,2
6
1,12
1,2
2
1,0
1
1,19
1,1
1,16
1,0
6
1,13
0,9
6
0,9
5
1,1
1,0
9
0,9
7
1,0
8
0,8
9
1,0
5
0,9
4
1,0
2
0,8
2
1,0
1
0,9
2
1,0
0
0,8
5
1,0
0
1,0
0
0,9
8
0,8
1
0,9
7
0,7
0
0,8
7
0,8
1
0,8
7
0,6
6
0,8
4
0,6
4
0,7
9
0,7
2 0,7
6
0,5
9
0,6
6
0,4
9
0,6
6
0,17
0,6
1
0,4
9
0,6
1
0,3
9
0,5
6
0,4
5
0,5
5
0,11
0,3
8
0,2
7
19
Heimild:RANNÍSogOECD,MainScienceandTechnologyIndicators,2006.
Tafla 5. Fjöldi sérfræðinga í rannsóknum og þróun á Norðurlöndunum og þróunárin 2001, 2003 og 2005. Hlutfall kvenna þar af.
*Tölurfrá2004.UpplýsingarumhlutfallkvennaafheildarfjöldasérfræðingaífyrirtækjumláguekkifyrirþegarVasabókinfóríprentun.**UpplýsingarumfjöldasérfræðingaírannsóknumogþróuníSvíþjóðárið2005láguekkifyrirþegarVasabókinfóríprentun.
Fjöldi sérfræðinga í rannsóknum og þróun
2001 2003 2005
Danmörk 29.791 36.046 39.533*
Finnland 47.534 53.430 51.219
Ísland 3.231 3.517 3.821
Noregur 34.864 35.700 37.013
Svíþjóð - - -**
Hlutfall (%) kvenna af heildarfjölda sérfræðinga
2001 2003 2005
Danmörk 28,0 28,1 35,7*
Finnland 29,1 29,8 29,0
Ísland 34,7 39,4 39,3
Noregur 28,3 29,4 31,7
Svíþjóð - - -**
18
Raunvísindi Verkfræði og tækni Heilbrigðisvísindi Landbúnaður og dýralækningar
Félagsvísindi Hugvísindi
1Bandaríkin 1,30 1Sviss 1,50 1Sviss 1,36 1Finnland 1,56 1Bandaríkin 1,16 1Grikkland 1,94
2Sviss 1,30 2Danmörk 1,43 2Bandaríkin 1,30 2 Ísland 1,48 2Ungverjaland 1,12 2Danmörk 1,64
3 Ísland 1,23 3Holland 1,30 3 Ísland 1,29 3Danmörk 1,42 3Holland 1,08 3Holland 1,60
4Bretland 1,22 4Bandaríkin 1,21 4Danmörk 1,29 4Bretland 1,39 4Kanada 1,04 4 Ísland 1,33
5Holland 1,21 5Austurríki 1,17 5Belgía 1,26 5Noregur 1,38 5Bretland 1,00 5Portúgal 1,29
6Danmörk 1,17 6Þýskaland 1,14 6Finnland 1,25 6Svíþjóð 1,37 OECD meðalt. 1,00 6NýjaSjáland 1,29
7Svíþjóð 1,10 7Belgía 1,12 7Holland 1,24 7Holland 1,31 6Belgía 0,98 7Bretland 1,27
8Þýskaland 1,08 8Svíþjóð 1,11 8Kanada 1,20 8Írland 1,22 7Þýskaland 0,96 8Svíþjóð 1,25
9Austurríki 1,05 9Frakkland 1,05 9Svíþjóð 1,17 9Frakkland 1,18 8Ítalía 0,94 9Japan 1,19
10Kanada 1,00 10Finnland 1,01 10Bretland 1,17 10Bandaríkin 1,17 9Svíþjóð 0,91 10Bandaríkin 1,17
OECD meðalt. 1,00 11Noregur 1,01 11Noregur 1,15 11Sviss 1,15 10Frakkland 0,90 11Ástralía 1,06
11Írland 0,98 OECD meðalt. 1,00 12Ástralía 1,06 12Belgía 1,13 11Finnland 0,88 12Noregur 1,01
12Finnland 0,96 12Spánn 0,99 13Ítalía 1,06 13Kanada 1,07 12Noregur 0,87 13Finnland 1,00
13Frakkland 0,94 13Bretland 0,98 14Þýskaland 1,04 14Portúgal 1,07 13Danmörk 0,86 OECD meðalt. 1,00
14Belgía 0,94 14Portúgal 0,91 15Frakkland 1,04 15Ástralía 1,06 14Sviss 0,85 14Ítalía 0,95
15Ástralía 0,94 15Ítalía 0,90 16Írland 1,03 16NýjaSjáland 1,04 15Ástralía 0,85 15Mexíkó 0,93
16Noregur 0,88 16Írland 0,90 17Lúxembúrg 1,01 17Ítalía 1,03 16 Ísland 0,81 16Kanada 0,93
17Ítalía 0,85 17Japan 0,90 18Austurríki 1,01 18Lúxembúrg 1,01 17NýjaSjáland 0,77 17Tyrkland 0,89
18Japan 0,83 18Ástralía 0,89 OECD meðalt. 1,00 19Spánn 1,00 18Austurríki 0,75 18Austurríki 0,86
19Spánn 0,80 19Kanada 0,89 19Spánn 0,95 OECD meðalt. 1,00 19Mexíkó 0,70 19Þýskaland 0,81
Tafla 6. Fjöldi tilvitnanna í vísindagreinar meðal OECD þjóða. Meðaltöl áranna 2001 - 2005eftir fræðasviðum. Samanburður við meðaltal OECD.
20
Heimild: FinnishScienceinInternationalComparison,AcademyofFinland,2006.
20Ungverjaland 0,75 20Tékkland 0,88 20NýjaSjáland 0,94 20Grikkland 1,00 20Spánn 0,68 20Belgía 0,79
21NýjaSjáland 0,74 21NýjaSjáland 0,88 21Portúgal 0,94 21Þýskaland 0,89 21Írland 0,68 21Pólland 0,77
22Portúgal 0,70 22Ungverjaland 0,87 22Ungverjaland 0,93 22SuðurKórea 0,83 22Pólland 0,65 22Írland 0,64
23Grikkland 0,65 23 Ísland 0,84 23Tékkland 0,83 23Japan 0,81 23SuðurKórea 0,62 23Sviss 0,61
24Lúxembúrg 0,65 24SuðurKórea 0,78 24Japan 0,83 24Austurríki 0,79 24Japan 0,60 24Ungverjaland 0,58
25SuðurKórea 0,64 25Grikkland 0,76 25Pólland 0,78 25Tékkland 0,61 25Lúxembúrg 0,56 25SuðurKórea 0,54
26Tékkland 0,61 26Slóvakía 0,76 26Slóvakía 0,73 26Mexíkó 0,55 26Portúgal 0,53 26Tékkland 0,52
27Pólland 0,57 27Mexíkó 0,71 27Grikkland 0,66 27Slóvakía 0,51 27Tyrkland 0,53 27Spánn 0,51
28Slóvakía 0,53 28Tyrkland 0,63 28Mexíkó 0,64 28Pólland 0,45 28Grikkland 0,50 28Frakkland 0,49
29Mexíkó 0,50 29Pólland 0,60 29SuðurKórea 0,59 29Ungverjaland 0,43 29Tékkland 0,28 29Lúxembúrg 0,49
30Tyrkland 0,42 30Lúxembúrg 0,45 30Tyrkland 0,33 30Tyrkland 0,41 30Slóvakía 0,20 30Slóvakía 0,27
21
Heimild:EuropeanInnovationScoreboard,2006.
Tafla 7. Hlutfall íbúa á aldrinum 25 til 64 ára með æðri menntun og þátttakendur í símenntunárin 2003 og 2005.
Hlutfall íbúa með æðri menntun (%) Hlutfall íbúa sem taka þátt í símenntun
2003 2005 2003 2005
Danmörk 32,9 33,5 27,6 27,6
Finnland 34,2 34,6 24,6 24,8
Ísland 29,2 30,6 31,7 26,6
Noregur 32,3 32,6 19,1 19,4
Svíþjóð 28,2 29,2 35,8 34,7
ESB-25 21,9 22,8 10,7 11,0
Japan 37,4 - - -
Bandaríkin 38,4 - - -
23
Heimild:InstituteforScientificInformation.
Mynd 7. Fjöldi birtra greina vísindamanna starfandi á Íslandi í erlendum ritrýndum fagritumfrá 1981 til 2005.
´81´82´83´84´85´86´87´88´89´90´91´92´93´94´95´96´97´98´99´00´01´02´03´04´05
200
300
400
500
600
100
0
Fjöldigreinaíritrýndumtímaritum
56
84
74
57
84 88
87 10
1
108
146
179 18
7 198
20
5
25
7
26
6
26
2
312
29
1
36
7
45
2
43
8
53
6
54
0 56
5
22
Heimild:EuropeanInnovationScoreboard,2006.
Tafla 7. Hlutfall íbúa á aldrinum 25 til 64 ára með æðri menntun og þátttakendur í símenntunárin 2003 og 2005.
Hlutfall íbúa með æðri menntun (%) Hlutfall íbúa sem taka þátt í símenntun
2003 2005 2003 2005
Danmörk 32,9 33,5 27,6 27,6
Finnland 34,2 34,6 24,6 24,8
Ísland 29,2 30,6 31,7 26,6
Noregur 32,3 32,6 19,1 19,4
Svíþjóð 28,2 29,2 35,8 34,7
ESB-25 21,9 22,8 10,7 11,0
Japan 37,4 - - -
Bandaríkin 38,4 - - -
23
Heimild:InstituteforScientificInformation.
Mynd 7. Fjöldi birtra greina vísindamanna starfandi á Íslandi í erlendum ritrýndum fagritumfrá 1981 til 2005.
´81´82´83´84´85´86´87´88´89´90´91´92´93´94´95´96´97´98´99´00´01´02´03´04´05
200
300
400
500
600
100
0
Fjöldigreinaíritrýndumtímaritum
56
84
74
57
84 88
87 10
1
108
146
179 18
7 198
20
5
25
7
26
6
26
2
312
29
1
36
7
45
2
43
8
53
6
54
0 56
5
22
Heimild:RANNIS,LandsbókasafnÍslands–HáskólabókasafnogKvennasögusafnÍslands.
Mynd 8. Doktorsútskriftir Íslendinga innlanlands og erlendis frá 1970 til 2006*.
´70´72´74´76´78´80´82´84´86´88´90´92´94´96´98´00´02´04´06
20
30
40
50
60
10
0
70
Erlendis
ÁÍslandi
*Fjöldiútskriftaárið2006ertrúlegavanmetinn.
Fjö
ldiú
tskri
fað
ra
25
Heimild:EuropeanPatentOffice.
1993 2003
Sviss 259,2 425,6
Þýskaland 155,7 311,7
Finnland 155,8 305,6
Svíþjóð 164,9 284,9
Holland 105,3 244,3
Danmörk 111,2 235,8
Japan 93,0 219,1
Austurríki 92,1 195,1
Bandaríkin 91,9 167,6
ESB-15 84,7 160,6
Ísland 23,2 153,6
Frakkland 87,7 149,1
Belgía 86,4 144,5
Bretland 76,3 121,4
Noregur 59,1 117,1
Tafla 8. Fjöldi umsókna um einkaleyfi hjá Evrópsku einkaleyfastofunni (European Patent Office)á hverja milljón íbúa árin 1993 og 2003.
24
Heimild:RANNIS,LandsbókasafnÍslands–HáskólabókasafnogKvennasögusafnÍslands.
Mynd 8. Doktorsútskriftir Íslendinga innlanlands og erlendis frá 1970 til 2006*.
´70´72´74´76´78´80´82´84´86´88´90´92´94´96´98´00´02´04´06
20
30
40
50
60
10
0
70
Erlendis
ÁÍslandi
*Fjöldiútskriftaárið2006ertrúlegavanmetinn.
Fjö
ldiú
tskri
fað
ra
25
Heimild:EuropeanPatentOffice.
1993 2003
Sviss 259,2 425,6
Þýskaland 155,7 311,7
Finnland 155,8 305,6
Svíþjóð 164,9 284,9
Holland 105,3 244,3
Danmörk 111,2 235,8
Japan 93,0 219,1
Austurríki 92,1 195,1
Bandaríkin 91,9 167,6
ESB-15 84,7 160,6
Ísland 23,2 153,6
Frakkland 87,7 149,1
Belgía 86,4 144,5
Bretland 76,3 121,4
Noregur 59,1 117,1
Tafla 8. Fjöldi umsókna um einkaleyfi hjá Evrópsku einkaleyfastofunni (European Patent Office)á hverja milljón íbúa árin 1993 og 2003.
24
Heimild:RANNIS,LandsbókasafnÍslands–HáskólabókasafnogKvennasögusafnÍslands.
Mynd 10. Hlutfallsleg skipting eftir fræðasviði meðal karla og kvenna sem útskrifast hafameð doktorsgráðu á árunum 1970 til 2006.
Félagsvísindi Heilbrigðisvísindi Hugvísindi Landbúnaður,skógræktogfiskveiðar
Raunvísindi Verk-ogtæknifræði Ekkivitað
Karlar
16%
19%
13%
3%
35%
12%
2%
Konur
1%
29%
23%14%
1%
28%
4%
27
Heimild:RANNIS,LandsbókasafnÍslands–HáskólabókasafnogKvennasögusafnÍslands.
Mynd 9. Doktorsútskriftir Íslendinga innanlands og erlendis frá 1997 til 2006 eftir fræðasviðum.
1997
5
0
10
15
20
25
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Félagsvísindi HugvísindiHeilbrigðisvísindi Landbúnaður,skógræktogfiskveiðar
Raunvísindi Verk-ogtæknifræði
Fjö
ldiú
tskri
fað
ra
26
Heimild:RANNIS,LandsbókasafnÍslands–HáskólabókasafnogKvennasögusafnÍslands.
Mynd 10. Hlutfallsleg skipting eftir fræðasviði meðal karla og kvenna sem útskrifast hafameð doktorsgráðu á árunum 1970 til 2006.
Félagsvísindi Heilbrigðisvísindi Hugvísindi Landbúnaður,skógræktogfiskveiðar
Raunvísindi Verk-ogtæknifræði Ekkivitað
Karlar
16%
19%
13%
3%
35%
12%
2%
Konur
1%
29%
23%14%
1%
28%
4%
27
Heimild:RANNIS,LandsbókasafnÍslands–HáskólabókasafnogKvennasögusafnÍslands.
Mynd 9. Doktorsútskriftir Íslendinga innanlands og erlendis frá 1997 til 2006 eftir fræðasviðum.
1997
5
0
10
15
20
25
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Félagsvísindi HugvísindiHeilbrigðisvísindi Landbúnaður,skógræktogfiskveiðar
Raunvísindi Verk-ogtæknifræði
Fjö
ldiú
tskri
fað
ra
26
top related