leren van elkaar - vo-content · cambium college 22 4 leermiddelenbeleid wout zilverberg & paul...
Post on 09-Aug-2020
4 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Onderwijsinnovatie met open leermateriaal
leren van elkaar
Geef het door!Dit boekje is gemaakt om te leren van elkaar. Het staat vol met ervaringen en tips over samenwerken aan maatwerk en onderwijsinnovatie met open leermateriaal.
Schrijf je eigen tip achterin en geef dit boekje door!
8 x leren van elkaar
en verder... Wat docenten vinden van de Stercollecties
Ontwikkeling Stercollecties 2011 - 2016 Met deze scholen werken wij samen
Tips van lezers
8
14
20
26
3Differentiëren
Judith de Nijs Kaj Munk College
10
6Curriculum ontwikkeling
Bram Rodenburg & Marian Schelvis
Melanchthon Business School
18
8Onderwijsvernieuwing
Jeroen van Grunsven Picasso Lyceum
24
1
Open digitaal leermateriaal
Bram Middel CSG Jan Arentsz
4
7Samenwerken aan
maatwerk
Koen Evers & Tom van den Brink Cambium College
22
4Leermiddelen beleid
Wout Zilverberg & Paul Schuitman
dr. Aletta Jacobs College
12 5Verandermanagement
Huub van Hove & Peter van Lamoen Newmancollege
16
2
Van en met elkaar leren
Sander Niessing & Jelte van Bommel Liemers College
6
8 x leren van elkaar 5 jaar VO-content
4 5
‘Onze docenten kunnen zelf kiezen tussen methode of open materiaal en ontwikkeltijd’Bram Middel, Directeur bedrijfsvoeringCSG Jan Arentsz
Een sectie die kiest voor de Stercollecties, bespaart de school veel geld. De docenten van CSG Jan Arentsz in Alkmaar krijgen dat terug in de vorm van ontwikkeltijd. Met een slim rekenmodel kunnen ze zelf berekenen hoeveel lesuren hun keuze ze oplevert, of kost.
Bram Middel, directeur bedrijfs-
voering van de school: “Elk team
in elk van onze vestigingen
heeft de vrijheid om zelf zijn
onderwijs vorm te geven,
zolang het laten leren van leerlingen in
een excellent schoolklimaat maar centraal
staat. Secties kunnen daarom ook zelf een
keuze maken voor commercieel of open
lesmateriaal. Als een sectie kiest voor een
commercieel licentiemodel, is de kans
aanzienlijk dat de kosten het beschikbare
budget overschrijden. De sectie zal dan
met een oplossing moeten komen om die
meerkosten te betalen. Dat kan bijvoorbeeld
door minder lesuren in te roosteren en zo
te besparen op docentformatie zonder aan
kwaliteit in te leveren.”
Het rekenmodel gaat daarbij uit van een vast
budget per leerling. Het laat bij benadering
zien hoeveel lesuren ingeleverd moeten
worden om eventuele meerkosten te betalen
en hoeveel lesuren beschikbaar komen
wanneer open lesmateriaal wordt ingezet.
“Een sectie die voor de Stercollecties kiest,
kan die vrijgekomen uren inzetten om
het leermateriaal te arrangeren en aan te
vullen.”
Met het rekenmodel kunnen de docenten
van het Jan Arentsz een goed beredeneerde
keuze maken. Bram: “Secties beschouwen
VO-content steeds meer als een reëel
alternatief voor commercieel materiaal.
De beschikbaarheid en de kwaliteit van
de Stercollecties neemt zienderogen
toe. Een bijkomend voordeel is dat het
materiaal actueel is. Ook Eindexamensite.
nl, StudioRekenen en Count on Me hebben
grote potentie.”
Het open materiaal van VO-content is een
opstap naar het ideale onderwijs dat Bram
voor ogen heeft. “Een van mijn dromen is
dat onze professionals zelf de regie voeren
over hun belangrijkste instrument, het
leermateriaal en dat zij gretig gebruik ma-
ken van elkaars kennis en kwaliteiten. Dan
ontstaat er meer ruimte om te differentiëren
tussen leerlingen en ze beter te begeleiden.
Bij het realiseren van deze droom kan
VO-content een belangrijke faciliterende en
coördi nerende rol spelen. Maar ook nu al is
VO-content een niet meer weg te denken
speler in een redelijk dichtgetimmerde
markt. Een prestatie op zich!”
SECTIES BESCHOUWEN VO-CONTENT STEEDS MEER ALS EEN REËEL ALTERNATIEF VOOR COMMERCIEEL MATERIAAL
Gebruik een rekenmodel om de keuze van docenten tussen commercieel of open materiaal + ontwikkeltijd te faciliteren.
Open digitaal leermateriaal 5 jaar VO-content
6 7
Op alle vestigingen van het Liemers College in Didam en Zevenaar worden leerlingen actief betrokken bij de vormgeving van het onderwijs en de schoolorganisatie. Ze hebben frisse ideeën en kunnen elkaar, maar ook docenten ondersteunen bij het gebruik van ICT in de klas.
“Leerlingen hebben uitgespro-
ken ideeën over wat zij goed
onderwijs vinden”, vertelt
Sander Niessing, docent
biologie en ICT-innovator op de school. “Het
Liemers College wil gebruikmaken van deze
ideeën, want luisteren naar leerlingen leidt
tot beter onderwijs en een positief leer- en
werkklimaat.”
De leerlingen worden op verschillende
manieren betrokken bij het inrichten van het
onderwijs. Leerlingen, docenten en directie-
leden gaan samen op bezoek bij scholen met
best practices. Ook hebben de leerlingen al
jaren een actieve rol bij het ondersteunen
van medeleerlingen, wat ‘peersupport’ wordt
genoemd. Een voorbeeld hiervan zijn de
IT-coaches: leerlingen die zichzelf vrijwillig
hebben opgegeven om medeleerlingen te
ondersteunen bij het werken en leren met
een eigen device.
In iedere klas worden er twee IT-coaches
opgeleid om klasgenoten te ondersteunen.
Zij kunnen doorgroeien tot IT-coach+.
De IT-coaches+ beheren samen een zelf
opgezet online platform, itcoaches.nl, waar
mede leerlingen terechtkunnen met vra-
gen. “Deze leerlingen zijn zo talentvol en
gespecialiseerd in een onderwerp dat ook
veel docenten bij hen komen voor hulp. Zo
worden talenten bij het onderwijs betrokken
en zij krijgen waardering van hun medeleer-
lingen en docenten.”
“Op de vraag hoe een schooldag er in de toe-
komst uitziet, kwamen leerlingen niet alleen
met een andere indeling van de schoolweek,
maar ook met voorwaarden voor een nieuw
leerplatform. Deze leerlingen bouwden een
eigen app waar alles in zit dat zij misten. Dit
soort initiatieven zijn goud waard.”
LEERLINGEN KWAMEN NIET ALLEEN MET EEN ANDERE INDELING VAN DE SCHOOLWEEK, MAAR OOK MET VOORWAARDEN VOOR EEN NIEUW LEERPLATFORM
Jelte van Bommel heeft plezier in zijn rol als
IT-coach, laat hij via een app weten, maar
heeft het er wel druk mee. “Vroeger zei ik te-
gen alles ja. Een PowerPoint maken voor een
leraar, uitlegfilmpjes maken voor wiskunde
of bijvoorbeeld bijles geven.
Vorig jaar werd het moeilijk om dat soort
dingen te blijven doen naast het ‘reguliere’
schoolprogramma, elke week drie avonden
sporten en contacten met vrienden onder-
houden. Ik ben het toen een beetje gaan
afbouwen. Nu geef ik eigenlijk alleen nog af
en toe bijles. Daarnaast help ik zo nu en dan
docenten als ze problemen met de computer
hebben. Verzoekjes zoals ‘Ik wil graag een
mooie video om te laten zien in de klas’ zijn
echter nog steeds welkom! :)”
Betrek leerlingen op verschillende manieren bij het inrichten van het onderwijs. Leerlingen hebben uitgesproken ideeën over wat zij goed onderwijs vinden.
‘Leerlingen betrekken is goud waard’Sander Niessing, docent biologie / ict-innovator en Jelte van Bommel, leerling / it-coach Liemers College
Van en met elkaar leren 5 jaar VO-content
8 9
“STERCOLLECTIE BIOLOGIE BIEDT PRIMA BASIS”Henk-Jan EbbersDocent biologie op het GSG Guido de Brès
“IK DENK DAT DE PRESTATIES BETER ZIJN,
JUIST OMDAT IK DE METHODEN AFWISSEL”
Esther Jonker Docent biologie op het Herbert Vissers College
“HET WERKT FIJN: DE STRUCTUUR IS STEEDS
HETZELFDE EN DUS VOOR LEERLINGEN HERKENBAAR”
Yvonne Nieuweboer Docent geschiedenis op
het Lyceum aan Zee
“MET STERCOLLECTIES KUNNEN LEERLINGEN
ZELFSTANDIGER WERKEN”
Miriam Schernus Docent Duits op Scholen aan Zee
“STERCOLLECTIES ZIJN AFWISSELEND EN FLEXIBEL. JE
KUNT ZELF KIEZEN WAT JE NUTTIG EN LEUK VINDT”
Jolanda Bouwmeester Docent Engels op
het Greijdanus
“HET LEUKSTE IS DAT JE DE VRIJHEID HEBT JE LESSEN IN TE KLEDEN
ZOALS JE WILT”
Els van der Zande Docent Engels op het
Kaj Munk College
“DE STERCOLLECTIES ENGELS ZIJN DE BASIS VAN ALLES
WAT WIJ DOEN”
Rachel Wolsink & Soraya Kuipers
Docenten Engels op Twents Carmel College, locatie De Thij
“DE STERCOLLECTIES NEMEN ME VEEL WERK UIT
HANDEN”
Sjoerd Horst Docent economie op het
Twents Carmelcollege
8 x leren van elkaar 5 jaar VO-content
“ER ZITTEN LEUKE IDEEËN BIJ EN HET HOUDT JE FLEXIBEL” Frans Carelsen Docent scheikunde op het Marianum
“LEERLINGEN ZIJN
REGISSEUR VAN HUN
ONDERWIJSPROCES”
Peter Kunnen
Docent biologie op
het Mediacollege
“JE KUNT GERICHTER MET LEERLINGEN AAN DE SLAG”
Peter Schenk Docent aardrijkskunde op
de Tooropmavo
“DE UITLEG IS DUIDELIJK EN DE OEFENINGEN
GEVARIEERD”
Cora van Bennekom Docent Nederlands op het Merewade College
“HET DIDACTISCH CONCEPT VAN HET VO-CONTENT MATERIAAL SPREEKT ME AAN EVENALS DE BLENDED AANPAK”
Henk Orsel Hoofd ICT op het Veluws College
“DE STERCOLLECTIES GEVEN ME DE VRIJHEID OM
TE KIEZEN”
André Leeuwenkamp Docent Duits op de Mavo aan Zee
Docenten over Stercollecties
10 11
Wanneer iedere leerling in zijn eigen tempo en op zijn eigen niveau kan werken, verandert de klassenstructuur zoals wij die nu kennen. Docent Judith de Nijs experimenteert dit jaar met differentiëren met behulp van de Stercollectie, waarbij leerlingen zelf hun tempo bepalen. Waar nodig volgt herhaling, verrijking of juist verdieping.
Sinds twee jaar werken drie klassen
van het Kaj Munk College in
Hoofddorp met Chromebooks. De
vakgroep Engels gebruikt daarbij
de Stercollecties. Het eerste jaar van
de pilot experimenteerde Judith vooral
met de hoeveelheid stof die een leerling
kan overzien. Wanneer het materiaal
per onderwerp wordt aangeboden,
blijkt de leerling voldoende vrijheid en
verantwoordelijkheid te krijgen, zonder
dat hij in de stof verdwaalt. Nu die ‘ideale’
dosering is vastgesteld, is de weg vrij om
een doorlopende leerlijn in de onderbouw te
creëren.
In de studieplanner vinden de leerlingen
de links naar het materiaal en de datum
waarop de toetsen uiterlijk gemaakt moet
zijn. Daarnaast krijgen ze per onderwerp
een overzicht van alle grammatica, dat ze
uit kunnen printen. Judith: “Idealiter geeft
de leerling zelf aan wanneer hij klaar is voor
de toets. Iedereen kan zo een onderwerp
afsluiten waar hij goed in is en meer tijd
besteden aan een vak dat minder goed gaat.
De Chromebookklassen lopen niet syn-
chroon met de parallelklassen. “Als aan
het einde van de derde klas alle doelen
maar zijn behaald. Het voordeel van de
Stercollecties is dat alle stof uit alle leerjaren
van alle niveaus beschikbaar is, zodat je
kunt zeggen: ‘dit zijn de eindcriteria, hier
moet je aan het einde van de onderbouw
aan voldoen. De route ernaartoe bepaal jij in
overleg met je docent’.”
IK GEEF NU OP EEN VEEL PERSOONLIJKER NIVEAU LES. DAARDOOR HEB IK VEEL MEER PLEZIER IN MIJN WERK!
Het liefst zou Judith zien dat leerlingen
straks voor ieder vak examen doen op het
tijdstip en het niveau dat bij ze past. “Een
leerling die met 15 jaar een vwo-diploma
haalt, dat moet kunnen.” Maar zover is het
nog lang niet en de pilot met Chromebooks
loopt alleen in de onderbouw. “Maar ik
kan een derdeklasser al wel vierdeklasstof
aanbieden.”
Judith geniet van haar veranderende rol
als docent en van de interactie met de
leerling die daaruit voortkomt. Ze merkt
dat de leerlingen in de Chromebookklassen
zelfstandiger werken en meer betrokken zijn
bij hun eigen leerproces. “Ik geef nu op een
veel persoonlijker niveau les. Daardoor heb
ik veel meer plezier in mijn werk. Ik krijg er
energie van!”
‘Een leerling kan zelf aangeven wanneer hij klaar is voor een toets’Judith de Nijs, Docent Engels Kaj Munk College
Laat de leerling in overleg met de docent zijn eigen
route naar de eindcriteria bepalen. Dit kan, omdat in de
Stercollecties alle stof uit alle leerjaren
van alle niveaus beschikbaar is.
Differentiëren 5 jaar VO-content
12 13
Toen na 2008 de leermiddelen bekostigd werden via de lumpsum, werd het leermiddelenbeleidsplan een geliefd hulpmiddel. Nu maatwerk en digitale didactiek de nieuwe standaard worden, is het plan aan een tweede leven toe.
“In ons nieuwe strategisch plan
staat dat we naar gepersonali-
seerd leren willen”, vertelt
Wout Zilverberg, directeur
havo/vwo van het dr. Aletta Jacobs College
in Hoogezand. “Maar wat verstaan we
daaronder? En hoe bereiken we dat?” Hoewel
de school geen deelnemer is, stapte de
directie voor een oriënterend gesprek naar
VO-content. “We spraken af dat Ster@dviseur
Paul Schuitman ons in vier bijeenkomsten
zou begeleiden bij het formuleren van een
leermiddelenbeleids plan.”
Paul: “Een leermiddelenbeleidsplan gaat
over veel meer dan leermiddelen. Het streeft
– in lijn met het Vier-in-Balansmodel van
Kennisnet – naar een natuurlijke samenhang
tussen visie, infrastructuur, middelen en
kennis. Dat komt tot uiting in de keuze voor
bepaalde leermiddelen. Het verbindt zo de
korte- en de langetermijnplannen van een
school.”
In het leermiddelenbeleidsplan van het dr.
Aletta Jacobs College staan bijvoorbeeld
hoofdstukken over lesgeven vanuit
leerdoelen, doelmatiger gebruik van de ELO
en het uitbreiden van de ‘loopbaanbegelei-
ding’. Wout: “Wil je dat leerlingen uitgaan
van leerdoelen, dan moet je als school
ook doelen stellen en daarop reflecteren.
Met een leermiddelenbeleidsplan kan je
resultaatgericht werken.” Ook voor scholen
die al eerder een leermiddelenbeleidsplan
schreven, kan het volgens Paul zinvol
zijn om dat opnieuw te doen. “Ten eerste
is het belangrijk om eerdere plannen te
evalueren en eventueel bij te stellen. Ten
tweede zijn de accenten verschoven. Veel
scholen willen nieuwe devices financieren
vanuit het leermiddelenbudget. Ook zijn er
nieuwe vormen van leer middelen, zoals de
Stercollecties. We hebben in het verleden
vaak gezien dat scholen vanuit de techniek
dachten, maar je kunt je beter eerst de
vraag stellen: wat willen we nu eigenlijk en
waarom?”
OP EEN ENKELE SCHOOL NEEMT OOK EEN LEERLING DEEL: DIE HOUDT DE BOEL SCHERP
Voor een breed draagvlak is het belangrijk
dat het plan helder geformuleerd, concreet
en haalbaar is. Het team dat het plan
schrijft, bestaat volgens Paul minstens
uit iemand uit het management, twee
personen uit de onderwijslaag, een collega
die betrokken is bij het ICT-beleid en iemand
die het boekenfonds beheert. “Op een enkele
school neemt ook een leerling deel: die
houdt de boel scherp.”
Komende maanden buigen de docenten
zich in zes bijeenkomsten met Paul over de
toepassing van het plan. Wout: “Als uit die
training blijkt dat het materiaal van
VO-content een bijdrage kan leveren
aan onze doelstellingen, dan kan ik me
voorstellen dat we deelnemer worden. We
kijken vanuit de behoefte.”
‘Wat verstaan we onder gepersonaliseerd leren en hoe bereiken we dat?’Wout Zilverberg, directeur havo/vwo en Paul Schuitman, Ster@dviseur VO-content dr. Aletta Jacobs College
Maak een leermiddelenbeleidsplan. Dit zorgt voor samenhang tussen visie, infrastructuur, middelen en kennis. Het verbindt de korte- en langetermijn plannen van een school.
Leermiddelenbeleid 5 jaar VO-content
Thema’s voor 5 vakken
72 Stercollecties
voor 10 vakken
47 Stercollecties
voor 9 vakken
Arrangeren in Wikiwijs
Maken
Begrippenlijsten
Stercollecties vmbo voor 7 vakken compleet
93 Stercollecties
voor 10 vakken
21-eeuwse vaardigheden uit Reisgids
Digitaal Leermateriaal
83 Stercollecties
voor 10 vakken
26 Stercollecties
voor 7 vakken
Geschikt voor alle devices
Eindtoetsen
2011 2012 2013 2014 2015 2016
Koppeling met Eindexamensite.nl
Beeld-fragmenten
Teleblik bij aardrijkskunde
en geschiedenis
Leerlingen volgen in drie
ELO’s
Stercollecties voor andere leerjaren en
vakken
Oefenprogramma Engels
Samenvattingen
Adaptief reken-programma
Portfolio
Stercollectie Informatica (i.s.m. Stichting
Enigma)
14 15
8 x leren van elkaar 5 jaar VO-content
Ontwikkeling Stercollecties 2011 - 2016
16 17
Juist op een school die een technasium herbergt en ‘design en media’ als verplicht vak aanbiedt, is de groeiende vraag naar digitale leermiddelen goed voelbaar, vertelt Huub van Hove, adjunct-directeur van het Newmancollege in Breda.
“De technasiumklassen kon-
den al werken op Chrome-
books van school en we
waren al deelnemer van
VO-content. Toch kwam het allemaal niet
goed van de grond. Toen vanuit het bestuur
het ambitieuze plan kwam om in een jaar
alle leerlingen met een device te laten
werken, hebben Peter van Lamoen en ik een
voorstel op tafel gelegd: We willen het klein
kunnen opbouwen. Dan laten we docenten
zelf ontdekken en kunnen we kijken waar
we tegenaan lopen.”
In 2015-2016 werd daarom een pilot ge-
start waarin twee van de drie reguliere
havo 2-klassen de beschikking kregen over
eigen Chromebooks. ICT-coördinator Peter:
“We wilden één klas ernaast houden om
te kunnen vergelijken.” Toen werd gepolst
welke docenten met de devices wilden gaan
werken. Huub: “Ik wilde ze zelf selecteren
om zeker te weten dat ze gemotiveerd waren
om het werk af te maken.” Daar zaten in
ieder geval de docenten bij die al met eigen
of open digitaal leermateriaal werkten. Peter:
“We hebben gekozen voor vijf vakken om
het stuurbaar te houden; steeds twee do-
centen per sectie, zodat je wel samen kunt
werken en elkaar kunt onder steunen.” Huub:
“Ik werd gevraagd of iedereen in een sectie
nu exact hetzelfde moest doen. Deed je dat
met boeken ook dan?”
Het team ging enthousiast aan de slag en
er werden creatieve oplossingen verzonnen
voor onverwachte problemen. Een docent
keek niet graag tegen de achterkant van de
schermpjes aan en besloot de tafels van de
leerlingen dan maar om te draaien. Uitein-
delijk bleek een groepsopstelling voor haar
het beste te werken. Peter: “Docenten hou-
den zichzelf en elkaar gemotiveerd door re-
sultaten te boeken. Als je zegt dat er volgend
jaar geen boek meer in komt, dan maak je
het docenten erg moeilijk. Wij zijn daarom
een voorstander van blended learning. En
met de Stercollecties heeft iedereen in ieder
geval een basis om mee te werken.”
IK WERD GEVRAAGD OF IEDEREEN IN EEN SECTIE NU EXACT HETZELFDE MOEST DOEN. DEED JE DAT MET BOEKEN OOK DAN?
Het huidige project loopt in havo 3 door en is
nu voor alle vier klassen in havo 2 ingevoerd
met nog eens twee extra vakken. Totaal zijn
er nu 25 docenten bij betrokken.
Huub: “Steeds meer docenten krijgen nu
door dat je devices nodig hebt om maatwerk
te kunnen leveren. Daarmee worden de re-
sultaten niet zozeer beter, maar de motivatie
groeit. Er worden nu enthousiast ervaringen
gedeeld aan de koffietafel.”
‘Begin klein: docenten houden zichzelf en anderen gemotiveerd door resultaten te boeken’ Huub van Hove, Adjunct-directeur en Peter van Lamoen, ICT-coördinator / docent natuurkunde Newmancollege
Begin een digitaliseringsproject met een paar gemotiveerde docenten, dan kunnen obstakels voortijdig worden weggenomen. Wanneer zij resultaten boeken, werkt dat aanstekelijk.
Verandermanagement 5 jaar VO-content
18 19
Er valt veel te ontdekken als je voor het eerst met digitaal leermateriaal gaat werken. Zorg daarom dat je er niet alleen voor staat. De sectie Engels van de Melanchthon Business School in Bleiswijk schakelde de hulp in van een Ster@dviseur.
“Als je een nieuwe weg inslaat,
kom je nogal wat tegen”,
vertelt sectieleider Bram
Rodenburg. “Inhoud elijk
weten we wel wat we willen, maar we
zijn vooral tegen het technische gedeelte
aangelopen. Hoe kun je in een arrangement
werken? Hoe kun je daar iets aan toevoegen?
Sommige collega’s hoef je niets uit te leggen,
andere collega’s kost het meer moeite.”
Voor ondersteuning klopte de sectie aan
bij Ster@dviseur Marian Schelvis. Een
Ster@dviseur kan bijvoorbeeld meedenken
over hoe een school digitaal leermateriaal
kan implementeren en kan begeleiden bij
het arrangeren. Marian: “Mijn opdracht op
deze school was: ondersteun deze docen-
ten zodat ze het materiaal voor een aantal
weken klaar hebben staan.”
Marian: “Ik vind het zo goed van deze school
dat curriculumontwikkeling niet tussen de
bedrijven door plaatsvindt: het is echt team-
werk. Bij een bijeenkomst is de hele sectie
aanwezig. Wanneer zo’n project door indivi-
duen gedragen wordt, dan ebt het snel weg.
Als ik word uitgenodigd voor een training
vraag ik daarom altijd eerst: ‘Wat gaan jullie
hierna doen?’ Directies verwach ten soms
dat de docenten het na een training zelf wel
oppakken; vaak valt dat tegen. Het staat of
valt bij de steun en de tijd die de docenten
van de school krijgen.”
Een keer in de week komen de vier docenten
Engels van Melanchthon Business School
twee klokuren bij elkaar om te arrangeren
en te bespreken waar ze tegenaan lopen. In
Wikiwijs hebben ze teams aangemaakt, zo-
dat ze elkaars arrangementen kunnen zien
en daarin kunnen samenwerken. “Maak een
concrete taakverdeling”, adviseert Marian,
“Je hoeft niet allemaal hetzelfde te doen en
te kunnen.” Bram: “Ook als sectieleider moet
je kunnen aangeven dat je iets niet snapt.
Een collega heeft me weleens aan de hand
genomen en me als een leerling aangewezen
waar ik moest klikken.”
Inmiddels heeft de sectie de eerste arrange-
menten op orde. Marian: “Na een training
van een dag kunnen ze weer een hele tijd
vooruit. Ik kan ook op afstand helpen: als ze
mij lid maken van die groep in Wikiwijs kan
ik meekijken. En misschien word ik gevraagd
om nog een keer langs te komen. Maar
uiteindelijk moeten ze het toch zelf doen.”
HET STAAT OF VALT BIJ DE STEUN EN DE TIJD DIE DE DOCENTEN VAN DE SCHOOL KRIJGEN
‘Curriculum-ontwikkeling is teamwerk’Bram Rodenburg, sectieleider Engels en Marian Schelvis, Ster@dviseur VO-content Melanchthon Business School
Maak een concrete taakverdeling. Je hoeft niet allemaal hetzelfde te doen en te kunnen.
Curriculumontwikkeling 5 jaar VO-content
2120
Wij werken samen met --- Agrarisch Opleidingscentrum Terra, Groningen - Alkwin Kollege, Uithoorn - Aloysiuscollege, 's-Gravenhage - Anna Van Ryn College, Nieuwegein - Ath vh Bernardinuscollege, Heerlen - SG Augustinianum, Eindhoven - Baudartius College, Zutphen - Beatrix College, Tilburg - Blariacumcollege, Venlo - SCOL Bonaventuracollege, Leiden - Bonhoeffer College, Castricum - Bornego College, Heerenveen - Candea College, Duiven - Charlemagne College, Landgraaf - Chr Scholengemeenschap Groene Hart, Alphen aan den Rijn - Christelijk College Groevenbeek, Ermelo - Christelijk Gymnasium, Utrecht - Christelijk Lyceum Scholengemeenschap, Veenendaal - Christelijke Scholengemeenschap A.M. van Schurman, Franeker - Christelijke Scholengemeenschap De Lage Waard, Papendrecht - Christelijke Scholengemeenschap Eekeringe, Steenwijk - Christelijke Scholengemeenschap CSV Het Perron, Veenendaal - Christiaan Huygens College, Eindhoven - Citadel College, Lent - College Den Hulster Scholengemeenschap, Venlo - Commanderij College, Gemert - Coornhertlyceum, Haarlem - CSV Walcheren, Middelburg - Da Vinci College, Leiden - De Baander, Amersfoort - De Compagnie SVO Praktijkonderwijs, Heerenveen - De Goudse Scholengemeenschap Leo Vroman, Gouda - De Meerwaarde, Barneveld - De Waerdenborch Scholengemeenschap, Holten - Driestar College, Gouda - Dunamare Vellesan College, IJmuiden - Emmacollege, Heerlen - Farel College, Ridderkerk - Fortes Lyceum Omnia, Gorinchem - Graaf Huyn College, Geleen - Gra�sch Lyceum Rotterdam, Rotterdam - Greijdanus College, Zwolle - Stedelijke Scholengemeenschap Grotiuscollege, Heerlen - Guido De Bres, Amersfoort - Bernardinuscollege, Heerlen - Herbert Vissers College, Nieuw-Vennep - Herlecollege, Heerlen - Het College Vos, Vlaardingen - Het Hooghuis, Oss - Het Nieuwe Lyceum, Bilthoven - Het Noordik, Almelo - Hondsrug College, Emmen - Ichthus College Scholengemeenschap, Veenendaal - IJburg College, Amsterdam - IJsselcollege, Capelle aan den IJsseL - Inspecteur Boelensschool, Schiermonnikoog - Interconfessionele Scholengemeenschap Arcus, Lelystad - Isendoorn College, Warnsveld - Jacob Roelandslyceum, Boxtel - CSG Jan Arentsz, Alkmaar - Kaj Munk College, Hoofddorp - Katholieke Scholengemeenschap St.- Canisius, Almelo - Katholieke School voor Praktijkonderwijs, Heerlen - Krimpenerwaard College, Krimpen aan den IJssel - Libertad Democratische School, Breda - Centraal bureau Quadraam Liemers College, Zevenaar - Linde College, Wolvega - Lorentz Groep, Arnhem - Lyceum Schravenlant, Schiedam - Maaswaal College, Wijchen - Maris College, 's-Gravenhage - Marnix College, Ede GLD - Martinus College, Grootebroek - Mundium College, Roermond - Newmancollege, Breda - Niftarlake College, Maarssen - Northgo College, Noordwijk ZH - Nuborgh College, Elburg - Nuovo Scholengroep, Utrecht - Centraal bureau Quadraam Olympuscollege, Arnhem - Onderwijsgroep Zuid-Hollandse Waarden, Ridderkerk - Oosterlicht College, Nieuwegein - Openbaar Stedelijk College Eindhoven, Eindhoven - Openbare Scholengemeenschap Sevenwolden, Heerenveen - Openbare Scholengroep Schoonoord, Zeist - Openbare School voor Praktijkonderwijs, Heerlen - Oranje Nassau College, Zoetermeer - OSG Erasmus Lyceum, Almelo - Ostrea Lyceum, Goes - Pius X College, Almelo - Praktijkschool Hulst, Hulst - Mavo Waldheim, Baarn - Purmerendse Scholengemeenschap, Purmerend - Randstad Lyceum, Rotterdam - Regionale Scholengemeenschap Enkhuizen, Enkhuizen - Regionale Scholengemeenschap Het Rhedens, Rozendaal - Regionale Scholengemeenschap Pantarijn, Wageningen - Regionale Scholengemeenschap Simon Vestdyk, Harlingen - Regionale Scholengemeenschap Slingerbos/Levant, Harderwijk - Regionale Scholengemeenschap Stad en Esch, Meppel - Regionale Scholengemeenschap Tromp Meesters, Steenwijk - Regius College Emmalaan Praktijkonderwijs, Schagen - Regius College Schagen, Schagen - Roelof van Echten College, Hoogeveen - Romboutscollege, Brunssum - RSG 't Rijks, Bergen op Zoom - Scala College, Alphen aan den Rijn - Scholen aan Zee 1 (Beroepsonderwijs), Den Helder - Scholen aan Zee 2 (Lyceum), Den Helder - Scholen Combinatie Zoetermeer - Picasso Lyceum, Zoetermeer - Scholen Gemeenschap Goeree Over�akkee, Middelharnis - Scholengemeenschap Panta Rhei, Amstelveen - Scholengemeenschap Were Di, Valkenswaard - Bernardinuscollege, Heerlen - SG Groenewald, Stein LB - Sint Maartenscollege, Voorburg - Sintermeertencollege, Heerlen - Sint-Janscollege, Hoensbroek - SOML Bisschop College Broekhin, Roermond - SOML K. Sg t Ursula, Horn - St Bonifatius Mavo, Emmeloord - Stichting Juzt.nl, Teteringen - Stichting Scholengroep Den Haag Zuid-West, 's-Gravenhage - Centraal bureau Quadraam Symbion, Didam - Trajectum College, Utrecht - Twents Carmel College, Oldenzaal - Udens College, Uden - Unic, Utrecht - SCOL Visser t Hooft Lyceum, Leiden - Werkplaats Kindergemeenschap, Bilthoven - Willem De Zwijger, Schoonhoven - 2college locatie Durendael, Oisterwijk - 2College locatie De Nieuwste School, Tilburg - 2college locatie Ruiven, Berkel-Enschot - 2college locatie Jozefmavo, tilburg - Ashram College locatie Alphen, Alphen aan den Rijn - Atlas College locatie SG De Dijk, Hoorn NH - Atlas Colege locatie De Triade, Hoorn NH - Cambium College locatie Buys Ballot, Zaltbommel - Christelijk College Zeist locatie Adol�aan, Zeist - CSG Calvijn locatie Lombardijen, Rotterdam - CSG Calvijn locatie Juliana, Rotterdam - CSG Calvijn locatie Meerpaal, Rotterdam - Clusius College locatie Castricum, Alkmaar - Develsteincollege, locatie Zwijndrechtse Waard, Zwijndrecht - Dollard College locatie Hommesplein, Winschoten - Dollard College locatie Oude Pekela, Winschoten - Dr Nassau College locatie Noord Drenthe, Assen - Dr Nassau College locatie Juniorcollege, Assen - Dr Nassaucollege locatie Oost Drenthe, Assen - Elzendaalcollege locatie Gennip, Boxmeer - Etty Hillesum Lyceum locatie Het Stormink, Deventer - Gelders Mozaiek locatie Beekdal Lyceum, Arnhem - Gelders Mozaiek locatie 't Venster, Arnhem - Het Baken locatie Poort, Almere - Het Schoonhovens College, Schoonhoven - Interconf Hofstadcollege locatie Hofstadcollege, 's-Gravenhage - Interconf. Scholengroep Westland locatie Irenestraat, Naaldwijk - Jan van Brabant College locatie Deltaweg, Helmond - Johan de Witt Scholengroep locatie Duinweg, 's-Gravenhage - Lauwers College locatie Grijpskerk, Buitenpost - Piter Jelles locatie Leeuwarder Lyceum, Leeuwarden - Piter Jelles locatie Het Stedelijk Gymnasium, Leeuwarden - Piter Jelles locatie De Dijk, Leeuwarden - Piter Jelles locatie Montessori High School, Leeuwarden - Piter Jelles locatie De Foorakker, Leeuwarden - Piter Jelles locatie Dalton, Leeuwarden - Linnaeus College Haarlem locatie Paulus Mavo, Haarlem - Melanchthon, Rotterdam - Meridiaancollege, locatie Muurhuizen, Amersfoort - Minkema College locatie Steinhagenseweg, Woerden - Omo scholengr. Mollerlyceum locatie Bolwerk, Bergen op Zoom - Omo Scholengr. Mollerlyceum locatie Zuidwesthoek, Bergen op Zoom - Omo Scholengr. Mollerlyceum locatie Ravelijn, Bergen op Zoom - OSG Het Stedelijk locatie Junior College Zwering, Enschede - OSG Het Stedelijk locatie Innova, Enschede - OSG Het Stedelijk locatie Vakcollege, Enschede - OSG Singelland locatie VHS-Burgum, Drachten - Over Betuwe College locatie Junior College, Bemmel - Pax Christi College locatie Beneden Leeuwen - Druten, Druten - ROC West-Brabant locatie Effent, Etten-Leur - rsg de Borgen Locatie Nijeborg, Leek - rsg de Borgen Locatie Ronerborg, Roden - Scholengemeenschap Breda locatie Mencia Sandrode, BREDA - Scholengemeenschap van de Capellen locatie Lassuslaan, Zwolle - SG Amsterdam-Zuid locatie Vinse school, Amsterdam - Solyvius College locatie Hoofdvaartcollege, Hoofddorp - St Stanislascollege locatie Krakeelpolderweg, Delft - OSC Zwolle en Regio locatie Thorbecke Scholengem, Zwolle - Ubbo Emmius SGM, Stadskanaal - Vallei College, Amersfoort - Van Lodensteincollege locatie Barneveld, Amersfoort - Van Maerlant locatie onderwijsboulevard, 's-Hertogenbosch - Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm Loc. Laar en Berg, Hilversum - Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm Loc. Gr. Goylant, Hilversum - Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm loc. St. Aloysius, Hilversum - Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm loc. Mavo, Hilversum - Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm loc. Thijm, Hilversum - Voortgezet Onderwijs Veghel locatie Fioretti College, Veghel - Wolfert van Borselen scholengroep locatie PRO, Rotterdam - VSO Altra College Centrum, Amsterdam - VSO De Ontdekking, Nieuw-Buinen - VSO Heliomare College, Wijk aan Zee - VSO Mytylschool De Brug, Rotterdam - VSO Onderwijscentrum Het Roessingh, Enschede - VSO Pleysier College, Den Haag - VSO Stichting Ibbo Chalcedoon, Meppel - VSO Stichting onderwijsgroep Amersfoort, Amersfoort - VSO Werkenrode, Groesbeek - VSO De Kleine Prins locatie Trappenberg, Baarn - VSO Xaveriusschool, Geleen - Rooms Katholiek Centraal Schoolbestuur Curacao, Curacao - De Zandloper NTC school, Mali - Het Schakel College Aruba, Oranjestad Aruba - Vereniging voor Protestants Christelijk Onderwijs Curacao, Curacao - Penta college locatie Hoogvliet, Rotterdam - Mariendael Mavo, Arnhem - Wellant college locatie mavo Stek, Dordrecht - Wellant college locatie mavo Westplas, Aalsmeer - Veluws college locatie Mheenpark, Apeldoorn - Amadeus Lyceum, Vleuten - Johannes Fontanus College, Barneveld - Bonnefanten College, Maastricht --- Jouw school hier?
Wij werken samen met --- Agrarisch Opleidingscentrum Terra, Groningen - Alkwin Kollege, Uithoorn - Aloysiuscollege, 's-Gravenhage - Anna Van Ryn College, Nieuwegein - Ath vh Bernardinuscollege, Heerlen - SG Augustinianum, Eindhoven - Baudartius College, Zutphen - Beatrix College, Tilburg - Blariacumcollege, Venlo - SCOL Bonaventuracollege, Leiden - Bonhoeffer College, Castricum - Bornego College, Heerenveen - Candea College, Duiven - Charlemagne College, Landgraaf - Chr Scholengemeenschap Groene Hart, Alphen aan den Rijn - Christelijk College Groevenbeek, Ermelo - Christelijk Gymnasium, Utrecht - Christelijk Lyceum Scholengemeenschap, Veenendaal - Christelijke Scholengemeenschap A.M. van Schurman, Franeker - Christelijke Scholengemeenschap De Lage Waard, Papendrecht - Christelijke Scholengemeenschap Eekeringe, Steenwijk - Christelijke Scholengemeenschap CSV Het Perron, Veenendaal - Christiaan Huygens College, Eindhoven - Citadel College, Lent - College Den Hulster Scholengemeenschap, Venlo - Commanderij College, Gemert - Coornhertlyceum, Haarlem - CSV Walcheren, Middelburg - Da Vinci College, Leiden - De Baander, Amersfoort - De Compagnie SVO Praktijkonderwijs, Heerenveen - De Goudse Scholengemeenschap Leo Vroman, Gouda - De Meerwaarde, Barneveld - De Waerdenborch Scholengemeenschap, Holten - Driestar College, Gouda - Dunamare Vellesan College, IJmuiden - Emmacollege, Heerlen - Farel College, Ridderkerk - Fortes Lyceum Omnia, Gorinchem - Graaf Huyn College, Geleen - Gra�sch Lyceum Rotterdam, Rotterdam - Greijdanus College, Zwolle - Stedelijke Scholengemeenschap Grotiuscollege, Heerlen - Guido De Bres, Amersfoort - Bernardinuscollege, Heerlen - Herbert Vissers College, Nieuw-Vennep - Herlecollege, Heerlen - Het College Vos, Vlaardingen - Het Hooghuis, Oss - Het Nieuwe Lyceum, Bilthoven - Het Noordik, Almelo - Hondsrug College, Emmen - Ichthus College Scholengemeenschap, Veenendaal - IJburg College, Amsterdam - IJsselcollege, Capelle aan den IJsseL - Inspecteur Boelensschool, Schiermonnikoog - Interconfessionele Scholengemeenschap Arcus, Lelystad - Isendoorn College, Warnsveld - Jacob Roelandslyceum, Boxtel - CSG Jan Arentsz, Alkmaar - Kaj Munk College, Hoofddorp - Katholieke Scholengemeenschap St.- Canisius, Almelo - Katholieke School voor Praktijkonderwijs, Heerlen - Krimpenerwaard College, Krimpen aan den IJssel - Libertad Democratische School, Breda - Centraal bureau Quadraam Liemers College, Zevenaar - Linde College, Wolvega - Lorentz Groep, Arnhem - Lyceum Schravenlant, Schiedam - Maaswaal College, Wijchen - Maris College, 's-Gravenhage - Marnix College, Ede GLD - Martinus College, Grootebroek - Mundium College, Roermond - Newmancollege, Breda - Niftarlake College, Maarssen - Northgo College, Noordwijk ZH - Nuborgh College, Elburg - Nuovo Scholengroep, Utrecht - Centraal bureau Quadraam Olympuscollege, Arnhem - Onderwijsgroep Zuid-Hollandse Waarden, Ridderkerk - Oosterlicht College, Nieuwegein - Openbaar Stedelijk College Eindhoven, Eindhoven - Openbare Scholengemeenschap Sevenwolden, Heerenveen - Openbare Scholengroep Schoonoord, Zeist - Openbare School voor Praktijkonderwijs, Heerlen - Oranje Nassau College, Zoetermeer - OSG Erasmus Lyceum, Almelo - Ostrea Lyceum, Goes - Pius X College, Almelo - Praktijkschool Hulst, Hulst - Mavo Waldheim, Baarn - Purmerendse Scholengemeenschap, Purmerend - Randstad Lyceum, Rotterdam - Regionale Scholengemeenschap Enkhuizen, Enkhuizen - Regionale Scholengemeenschap Het Rhedens, Rozendaal - Regionale Scholengemeenschap Pantarijn, Wageningen - Regionale Scholengemeenschap Simon Vestdyk, Harlingen - Regionale Scholengemeenschap Slingerbos/Levant, Harderwijk - Regionale Scholengemeenschap Stad en Esch, Meppel - Regionale Scholengemeenschap Tromp Meesters, Steenwijk - Regius College Emmalaan Praktijkonderwijs, Schagen - Regius College Schagen, Schagen - Roelof van Echten College, Hoogeveen - Romboutscollege, Brunssum - RSG 't Rijks, Bergen op Zoom - Scala College, Alphen aan den Rijn - Scholen aan Zee 1 (Beroepsonderwijs), Den Helder - Scholen aan Zee 2 (Lyceum), Den Helder - Scholen Combinatie Zoetermeer - Picasso Lyceum, Zoetermeer - Scholen Gemeenschap Goeree Over�akkee, Middelharnis - Scholengemeenschap Panta Rhei, Amstelveen - Scholengemeenschap Were Di, Valkenswaard - Bernardinuscollege, Heerlen - SG Groenewald, Stein LB - Sint Maartenscollege, Voorburg - Sintermeertencollege, Heerlen - Sint-Janscollege, Hoensbroek - SOML Bisschop College Broekhin, Roermond - SOML K. Sg t Ursula, Horn - St Bonifatius Mavo, Emmeloord - Stichting Juzt.nl, Teteringen - Stichting Scholengroep Den Haag Zuid-West, 's-Gravenhage - Centraal bureau Quadraam Symbion, Didam - Trajectum College, Utrecht - Twents Carmel College, Oldenzaal - Udens College, Uden - Unic, Utrecht - SCOL Visser t Hooft Lyceum, Leiden - Werkplaats Kindergemeenschap, Bilthoven - Willem De Zwijger, Schoonhoven - 2college locatie Durendael, Oisterwijk - 2College locatie De Nieuwste School, Tilburg - 2college locatie Ruiven, Berkel-Enschot - 2college locatie Jozefmavo, tilburg - Ashram College locatie Alphen, Alphen aan den Rijn - Atlas College locatie SG De Dijk, Hoorn NH - Atlas Colege locatie De Triade, Hoorn NH - Cambium College locatie Buys Ballot, Zaltbommel - Christelijk College Zeist locatie Adol�aan, Zeist - CSG Calvijn locatie Lombardijen, Rotterdam - CSG Calvijn locatie Juliana, Rotterdam - CSG Calvijn locatie Meerpaal, Rotterdam - Clusius College locatie Castricum, Alkmaar - Develsteincollege, locatie Zwijndrechtse Waard, Zwijndrecht - Dollard College locatie Hommesplein, Winschoten - Dollard College locatie Oude Pekela, Winschoten - Dr Nassau College locatie Noord Drenthe, Assen - Dr Nassau College locatie Juniorcollege, Assen - Dr Nassaucollege locatie Oost Drenthe, Assen - Elzendaalcollege locatie Gennip, Boxmeer - Etty Hillesum Lyceum locatie Het Stormink, Deventer - Gelders Mozaiek locatie Beekdal Lyceum, Arnhem - Gelders Mozaiek locatie 't Venster, Arnhem - Het Baken locatie Poort, Almere - Het Schoonhovens College, Schoonhoven - Interconf Hofstadcollege locatie Hofstadcollege, 's-Gravenhage - Interconf. Scholengroep Westland locatie Irenestraat, Naaldwijk - Jan van Brabant College locatie Deltaweg, Helmond - Johan de Witt Scholengroep locatie Duinweg, 's-Gravenhage - Lauwers College locatie Grijpskerk, Buitenpost - Piter Jelles locatie Leeuwarder Lyceum, Leeuwarden - Piter Jelles locatie Het Stedelijk Gymnasium, Leeuwarden - Piter Jelles locatie De Dijk, Leeuwarden - Piter Jelles locatie Montessori High School, Leeuwarden - Piter Jelles locatie De Foorakker, Leeuwarden - Piter Jelles locatie Dalton, Leeuwarden - Linnaeus College Haarlem locatie Paulus Mavo, Haarlem - Melanchthon, Rotterdam - Meridiaancollege, locatie Muurhuizen, Amersfoort - Minkema College locatie Steinhagenseweg, Woerden - Omo scholengr. Mollerlyceum locatie Bolwerk, Bergen op Zoom - Omo Scholengr. Mollerlyceum locatie Zuidwesthoek, Bergen op Zoom - Omo Scholengr. Mollerlyceum locatie Ravelijn, Bergen op Zoom - OSG Het Stedelijk locatie Junior College Zwering, Enschede - OSG Het Stedelijk locatie Innova, Enschede - OSG Het Stedelijk locatie Vakcollege, Enschede - OSG Singelland locatie VHS-Burgum, Drachten - Over Betuwe College locatie Junior College, Bemmel - Pax Christi College locatie Beneden Leeuwen - Druten, Druten - ROC West-Brabant locatie Effent, Etten-Leur - rsg de Borgen Locatie Nijeborg, Leek - rsg de Borgen Locatie Ronerborg, Roden - Scholengemeenschap Breda locatie Mencia Sandrode, BREDA - Scholengemeenschap van de Capellen locatie Lassuslaan, Zwolle - SG Amsterdam-Zuid locatie Vinse school, Amsterdam - Solyvius College locatie Hoofdvaartcollege, Hoofddorp - St Stanislascollege locatie Krakeelpolderweg, Delft - OSC Zwolle en Regio locatie Thorbecke Scholengem, Zwolle - Ubbo Emmius SGM, Stadskanaal - Vallei College, Amersfoort - Van Lodensteincollege locatie Barneveld, Amersfoort - Van Maerlant locatie onderwijsboulevard, 's-Hertogenbosch - Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm Loc. Laar en Berg, Hilversum - Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm Loc. Gr. Goylant, Hilversum - Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm loc. St. Aloysius, Hilversum - Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm loc. Mavo, Hilversum - Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm loc. Thijm, Hilversum - Voortgezet Onderwijs Veghel locatie Fioretti College, Veghel - Wolfert van Borselen scholengroep locatie PRO, Rotterdam - VSO Altra College Centrum, Amsterdam - VSO De Ontdekking, Nieuw-Buinen - VSO Heliomare College, Wijk aan Zee - VSO Mytylschool De Brug, Rotterdam - VSO Onderwijscentrum Het Roessingh, Enschede - VSO Pleysier College, Den Haag - VSO Stichting Ibbo Chalcedoon, Meppel - VSO Stichting onderwijsgroep Amersfoort, Amersfoort - VSO Werkenrode, Groesbeek - VSO De Kleine Prins locatie Trappenberg, Baarn - VSO Xaveriusschool, Geleen - Rooms Katholiek Centraal Schoolbestuur Curacao, Curacao - De Zandloper NTC school, Mali - Het Schakel College Aruba, Oranjestad Aruba - Vereniging voor Protestants Christelijk Onderwijs Curacao, Curacao - Penta college locatie Hoogvliet, Rotterdam - Mariendael Mavo, Arnhem - Wellant college locatie mavo Stek, Dordrecht - Wellant college locatie mavo Westplas, Aalsmeer - Veluws college locatie Mheenpark, Apeldoorn - Amadeus Lyceum, Vleuten - Johannes Fontanus College, Barneveld - Bonnefanten College, Maastricht --- Jouw school hier?
Oktober 2016
8 x leren van elkaar 5 jaar VO-content
22 23
Iedere donderdagmiddag komt op het Cambium College in Zaltbommel een ‘leergemeenschap’ van docenten bij elkaar die het brugklascurriculum voor volgend jaar ontwerpen. De bijeenkomsten worden voorbereid door een projectleider, die er ook op toeziet dat de doelen worden behaald.
Nog maar anderhalf jaar geleden
werd ICT op het Cambium
College slechts mondjesmaat
gebruikt. Inmiddels is er flink
geïnvesteerd in de infrastructuur en is er
een laptoppilot van start gegaan in twee
brugklassen. De sleutel van succes lijkt te
liggen in planning en coördinatie. Terwijl
conrector havo Tom van den Brink ver-
antwoording aflegt aan de directie, stuurt
project leider Koen Evers de docenten aan.
“Het eerste cohort leraren dat in de pilot-
klassen lesgeeft, heeft zich daarvoor zelf
aangemeld”, vertelt Tom. “Die docenten
vormen nu een ‘leergemeenschap’ om het
curriculum voor de brugklas te ontwikkelen.
Volgend jaar zullen ook hun collega’s met
dat materiaal moeten werken.”
Iedere donderdagmiddag gaan de docenten
aan de slag met hun eigen lesprogramma.
Door dat in één ruimte te doen, kunnen ze
onder andere gemakkelijker dwarsverban-
den tussen vakken leggen en proefwerk-
roosters afstemmen. Koen: “Het is belangrijk
dat de agenda van die bijeenkomsten er zó
uitziet dat je elkaar nodig hebt, anders gaan
mensen hun lessen thuis voorbereiden.”
De bijeenkomsten volgen een cyclus van vier
weken. Tijdens de eerste bijeenkomst wordt
de leerlijn uitgezet. De week erna gaan
de docenten in werkgroepen aan de slag,
bijvoor beeld om te kijken hoe Officevaardig-
heden bij verschillende vakken onderge-
bracht kunnen worden. In de derde week is
er ruimte voor scholing, waarvoor externe
experts kunnen worden ingeschakeld. In
de laatste bijeenkomst van de cyclus wordt
gekeken naar wat verschillende onder-
wijsideeën voor het curriculum kunnen
betekenen.
Belangrijkste leerpunt tot nu toe? Tijd. Tom:
“Je moet je mensen tegemoetkomen in het
taakbeleid. Iedere docent krijgt 90 uur om
te professionaliseren, die kan je hiervoor
volledig inzetten.” Koen: “Maar willen we een
grote slag maken, dan moeten we mensen
ook fysiek bij elkaar brengen. Inroosteren
dus.”
Het is de verantwoordelijkheid van de
project leider om ‘het vuurtje brandend te
houden’. Koen: “Ik zorg ervoor dat de docen-
ten zelf doelen stellen en zie erop toe dat die
worden behaald.” Daar ligt ook een belang-
rijke taak voor Tom: “Ik ben verantwoordelijk
voor het functioneren van het personeel.”
IK ZORG ERVOOR DAT DE DOCENTEN ZELF DOELEN STELLEN
‘Docenten maken hun eigen leerlijnen en leggen dwarsverbanden’ Koen Evers, docent / projectleider en Tom van den Brink, conrector havo Cambium College
Kom mensen tegemoet in het taakbeleid. En wil je een grote slag maken, dan moet je mensen ook
fysiek bij elkaar brengen. Inroosteren dus.
Samenwerken aan maatwerk 5 jaar VO-content
24 25
Gepersonaliseerd leren vraagt om een andere houding van leerling en docent, maar ook van de school als geheel. Het onderwijs op het Picasso Lyceum in Zoetermeer draait om persoonlijke begeleiding, van leerling én docent.
Twaalf jaar geleden wilde het
Picasso Lyceum een nieuw gebouw
bouwen. Dat riep de vraag op hoe
het onderwijs als geheel vorm-
gegeven moest worden. “We besloten dat
we wilden werken aan talentontwikkeling”,
vertelt rector Jeroen van Grunsven. “Vandaar
onze slogan ‘Onderwijs op maat voor jou’.”
De school deed vervolgens mee met twee
projecten, die gaandeweg invloed hadden
op de cultuur op school. In het kader van de
pilot Meerdere Examenmomenten konden
leerlingen in het examenjaar op drie mo-
menten examen doen. Deze OCW-pilot is in
2008 gestopt ondanks erg goede ervaringen.
“Sinds 2008 is wel de wet- en regelgeving
steeds versoepeld, zodat leerlingen eerder of
op een hoger niveau examen mogen doen.
Wij hebben steeds op deze versoepeling
proberen in te spelen.”
In het project ‘Durven, delen, doen’ van de
VO-raad, liet het Picasso daarna onderzoe-
ken hoe je het effect van het onderwijs op
een leerling kunt meten. “De conclusie was
dat je leerlingen alleen goed kan monitoren
als je ze intensief coacht: als je ze doelen
laat stellen en daarop laat reflecteren.”
Dat gebeurt sindsdien stelselmatig. Omdat
coaching en maatwerk gemeengoed werden
op het Picasso, werd de school ook aantrek-
kelijk voor topsporters en hoogbegaafden.
En zo is zitten blijven niet altijd nodig:
een leerling hoeft alleen de vakken over te
doen waarvoor hij niet goed scoorde. “De
‘doubleur’ zit dus niet meer ongemotiveerd
achterin de klas.” Ongeveer twintig procent
van de leerlingen volgt inmiddels een aange-
past lesprogramma.
DE STERCOLLECTIES ZIJN VOOR ONS WAARDEVOL OMDAT DE LEERLING ER ALTIJD MEE AAN DE SLAG KAN, WAAR EN WANNEER HET HÉM UITKOMT
De maatwerkleerling is zelf verantwoordelijk
voor zijn rooster. Dat maakt hij in overleg
met de mentor en de vakdocent. Jeroen: “De
Stercollecties zijn voor ons waardevol omdat
de leerling er altijd mee aan de slag kan,
waar en wanneer het hém uitkomt.”
Iedere docent op het Picasso volgt een
cursus resultaatgerichte coaching om de
leerling en nog beter te kunnen begeleiden.
En: het managementteam voert op dezelf-
de manier begeleidingsgesprekken met de
docenten. “Dat is mijn belangrijkste advies:
zorg dat je in alles wat je als school doet
hetzelfde doel nastreeft. Geef docenten het-
zelfde vertrouwen als dat je wil dat zij aan
hun leerlingen schenken.”
‘Coach de docenten net zo goed als de leerlingen’Jeroen van Grunsven, Rector Picasso Lyceum
Zorg dat je in alles wat je als school
doet hetzelfde doel nastreeft. Geef de
docenten hetzelfde vertrouwen als dat
je wil dat zij aan hun leerlingen schenken.
Onderwijsvernieuwing 5 jaar VO-content
26 27
8 x leren van elkaar 5 jaar VO-content
colofon
tekst Van Moll Media - fotografie Annelies Verhelst Fotografie - ontwerp Mevrouw van Mulken - drukwerk Zwaan Printmedia - eindredactie Karen van Herpen - coördinatie Monique Schreurs
Geef het door!
Ik geef dit boekje door aan
Mijn tip is
Hartelijke groet van
Ik geef dit boekje door aan
Mijn tip is
Hartelijke groet van
Ik geef dit boekje door aan
Mijn tip is
Hartelijke groet van
Ik geef dit boekje door aan
Mijn tip is
Hartelijke groet van
Ik geef dit boekje door aan
Mijn tip is
Hartelijke groet van
Ik geef dit boekje door aan
Mijn tip is
Hartelijke groet van
Dit is een uitgave van Stichting VO-content ter ere van het 5-jarig jubileum. Stichting VO-content werkt samen met scholen in het voortgezet onderwijs aan de
geleidelijke overgang naar onderwijzen en leren op maat. Basis hiervoor vormt open en online leermateriaal dat maatwerk mogelijk maakt: de Stercollecties.
Naast de open digitale leermiddelen ondersteunt Stichting VO-content scholen met extra programma’s, trainingen en begeleiding.
vo-content.nl
top related