gebelikte beslenmenin fetusa etkileri bilimsel gerçekler

Gebelikte beslenmenin fetusa etkileri Bilimsel gerçekler

Prof.Dr. Özgür Deren

Kadın Hastalıkları Doğum ve Perinatoloji Uzmanı

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD

Perinatoloji Bilimdalı ve Maternal Fetal Tıp Ünitesi

Perinatoloji Uzmanları Derneği Başkanı

Gebelik ve beslenme

• Gebelik anabolik bir durum• Hem enerji • vitamin-mineral ihtiyacında

• Fetal kilo anne beslenmesi ile yakından ilişkili

• Yetersiz beslenme, mineral ve vitamin eksikliği kötü gebelik sonuçları

Allen 2005, Kaul 2008

Gebelikte uygun beslenme Amaçlar• Düşük doğum ağırlıklı (< 2500 g) doğum oranlarını azaltmak

• Obstetrik komplikasyon oranlarını azaltmak

• Doğumsal bazı anomalileri önlemek(Alkolden kaçınmak, NTD sıklığını azaltmak)

• Demir eksikliği anemisini önlemek

• Sigara kullanımını azaltmak amaçlanmaktadır.

Glenwill 2006, Bhat 2008

Besin Gebe olmayan Gebe

Kilokalori 2200 2500

Protein(gr) 55 60

Yağda çözünen vitamin. A(gr) D(gr) E(gr) K(gr)

80010855

800101065

Suda çözünen vitamin. C(mg) Folat(gr) Niasin(mg) Riboflavin(mg) Tiamin(mg) Pridoxin(mg) KobalaminB12(gr)

60180151.31.11.62.0

70400171.61.52.22.2

Mineraller Kalsiyum(mg) Fosfor(mg) İyot(gr) Demir(mg) Magnezyum(mg) Çinko(mg)

120012001501528012

120012001753032015

From the National Research Council(1989)

Gebelikte kimler riskli

• Çoğul gebelikler• Diabet• Epilepsi• Ergenlik• Ardışık gebelik• Az güneş ışığı• Daha evvel anomalili

gebelik öyküsü

• Vejeteryanlar• Alkol tüketimi• Uyuşturucu kullanımı• Sigara icenler• Kötü beslenenler• Obezite

Gebelikte vitamin-mineral eksikliğiSonuçları • Demir eksikliği anemi, erken doğum

• Folik asit eksikliği hematolojik ve NTD

• Ciddi iyot eksikliği kretenizm, mental retardasyon, gebelik kaybı

• Mg+2, Se+2, Cu+2, Ca+2 Fetal gelişim bozuklukları, pre-eklampsi ve erken doğum riskinde artış (?)

• A vitamini Gece körlüğü, Düşük DA, IUGR, dekolman plasenta, mental retardasyon

• Zn+2 EMR, pre-eklampsi riskinde artış (?), IUGR, bebekte davranış bozuklukları, immunolojik bozukluklar

Cochrane 2009, Black 2001, Ladipo 2000, Ramakrishnan 1999, Caulfield 1998, Dunn 1993

Gebelikte vitamin-mineral eksikliğiYaygınlık

• Gebelerin – %41.8 anemik

• Yarısı Fe+2 eksikliği

• %82’si yetersiz Zn+2 alıyor

• Vitamin-mineral desteği geri kalmış ülkelerde önemli* Yetersiz hayvansal gıda alımı

* Yetersiz sebze-meyve alımı

Cochrane 2009, Ramakrishnan 1999, Caulfield 1998, Stoltzfus 1995

Gebelikte vitamin-mineral eksikliğiTürkiyede yaygınlık• Yer: İstanbul ve İzmit'teki Sağlık merkezleri, araştırma bolumu ve universite

hastane laboratuarları.

• Olgular: Gebeliğin 13-17. haftasında (n = 130); gebeliğin 28-32. haftasında (n = 88) ve doğumdan sonraki 13-17.haftalarda (n = 95) sağlık merkezlerine başvuran kadınlar arasından randomize olarak secilen grup; doğum ertesi 13-17 haftalık cocuklar (n = 90).

• Bulgular: Olguların yuksek bir oranında erken gebelik doneminde B12 vitamini (%48.8) ve folat (%59.7); gebeliğin ileri doneminde ferritin (%52.3), cinko (%72.3), B2 vitamini (%38.8), B12 vitamini (%80.9) ve folat (%76.4); doğum ertesindeki donemde ise ferritin (%39.0), B2 (%43.1), B6 (36.4%), B12 (%60.0) vitaminleri ve folat (%73.3) eksikliği riski saptandı.

TÜBİTAK, 1995European Journal of Clinical Nutrition (1995] 49, 613-622

Ackurt F, Wetherilt H. Biochemical assessment of nutritional status in pre- and post-natal Turkish

women and outcome of pregnancy. Eur. J. Clin. Nutr. 1995 Aug; 49(8):613-22.

Ackurt F, Wetherilt H. Biochemical assessment of nutritional status in pre- and post-natal Turkish

women and outcome of pregnancy. Eur. J. Clin. Nutr. 1995 Aug; 49(8):613-22.

Ackurt F, Wetherilt H. Biochemical assessment of nutritional status in pre- and post-natal Turkish

women and outcome of pregnancy. Eur. J. Clin. Nutr. 1995 Aug; 49(8):613-22.

Gebelikte arzu edilen kilo alımı

Anne Kilo

BMI (< 19.8) 12.5 – 18

Normal BMI (19.8 – 26) 11.5 – 16

Yüksek BMI (26 – 28.9) 7 – 11.5

Obezite ( 29) < 7

Food and Nutrition Board 1990, US Tıp Enstitüsü 1992

Gebelikte Demir Eksikliği ve Sonuçları• Gebelikte demir ihtiyacı artar (2-3. trimesterde

– 300 mg fetüse– 500 mg Hb için

• Demir eksikliği; anne anemi, immünite bozukluğu ( lökosit granulasyonu)

fetüs erken doğum, doğum ağırlığı

Gebelikte demir kullanımının faydaları

14

Gebelikte demir kullanımının faydaları

15

Vitamin ve mineral proflaksisi

Diyet ile Fe ihtiyacının % 30’u karşılanır.

Gebe, 12-25.hf arası kendi depolarını kullanır.

16

Vitamin ve mineral proflaksisiGelişimi• 1959

– 60 mg elemental Fe • 1968 • 300 μg (0.3 mg) Folic acid

– 1998• 400 μg

17

Vitamin ve mineral proflaksisi

• 2 ve 3. trimesterde rutin kullanılmalıdır • US Tıp Enstitüsü 1990• UNICEF,WHO-1998

• Sadece anemi saptanırsa kullanılmalıdır – Health Canada 1997

18

Vitamin ve mineral proflaksisi

• 2-3. üç ayda – 30mg/gün elementer Fe

• Anemi prevalansı >%40 – 60 mg Fe

19

Vitamin ve mineral proflaksisiAnemi tedavisi

Anemi tedavisi için 60-120 mg/gün Fe önerilir.

Gebelikte anemi tanısı; 1-3.üçayda Hb 11g/100mL, Htc %33 2.üçayda Hb 10.5/100mL,Htc %32

20

Folik asit

• Gebelikte serum folik asit seviyesi azalır.

• Eksikliğinde megaloblastik anemi doğum ağırlığıfetal anomali

Baker 1997

Folik asit ve fetal sonuçlar• Neural tube defects• Oral cleft• Kongenital kalp hastalıkları • Uriner anomaliler • Omfalosel • Pylorik stenoz• Imperfore anus• Paediatrik kanserler

NÖRAL TÜP DEFEKTLERİ Türkiye’de NTD riski: 3-5/1000

Ülkemizde NTD riski Avrupa ve Amerikadan daha yüksek

Kuzey ve Doğu Anadoluda NTD riski en yüksek batıda en düşük oranda görülüyor.

Tunçbilek E. Türkiyede yüksek nöral tüp defekterinin sıklığı ve önlemek için yapılabilecekler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları dergisi 2004;47:79-84

NÖRAL TÜP DEFEKTLERİ

Perikonsepsiyonel başlananfolik asit replasmanı •NTD•üriner, •KVS, •Ekstremite •dudak-damak •anomalilerinide

Prekonsepsiyonel folik asit ve erken doğum

Radek Bukowski, 2009

34,480 low-risk singleton pregnancies

26

• Folik asit 400 µg/gün dozunda konsepsiyon öncesi başlanmalı ve 1. trimester boyunca kullanılmalıdır.

• NTD’li bebek doğum öyküsünde 4 mg/gün dozunda kullanılmalıdır.

KanıtA

Vitamin D ve Kalsiyum

• Kalsiyum eksikliği olmaz– Absorbsiyon vs artar

• D vit. eksikliğinde - neonatal tetani- fetal rikets- bebekte anormal diş gelişimi

• dozda toksik

Vitamin D eksikliği risk grupları

• Kuzey enlemler Fazla kış• Güneş ışığına az maaruz kalma• Obezite• Güneş yağı aşırı kullanma• Yaşlılık• Aşırı giyim• Siyahi ırk• Malabsorbsiyon sendromları

Vitamin DTHSK

• 10 µg/gün

Yağ Asidleri

*Omega –3 yağ asitleri– -linoleic asid (ALA), – EPA,– DHA;

* Bitkisel;– soya fasulyesi, Ceviz koyu yeşil yapraklı sebzeler (ALA)

* Hayvansal;

– yağlı balıklar (EPA,DHA)

Esansiyel yağ asitleri

32

(ALA)(BitkiselZeytinyağı)

(Omega 3 )(Omega 6 )

Esansiyel Omega-3 yağ asitleriEPA ve DHA • Hücre zarının yapı taşıdır. • Nöron ve retina hücreleri için çok önemlidir.

33

• İnsan beyni yağ’dan olusur• Kuru ağırlığının yaklaşık yarısını

DHA oluşturur

• Omega 3 gelisen fetus’un beyninde her hafta • 14.5 mg miktarinda birikir– bilhassa astrosit ve membranlarda etkilidir

Balık ve deniz ürünleri , EPA ve DHA yağ asitinin (ω-3)

Başlıca kaynağıdır

ω-3 kullanımının preterm doğum, düşük doğum ağırlığı ve preeklampsi oranını düşürdüğü yayınlanmıştır.

ω-3 yağ asitleri fetal nörolojik gelişiminin önemli bir faktörüdür

İngiltere, 2007, yüksek sosyo ekonomi popülasyon dahil, gebelikte az balık tüketimi;

Azalmış sözlü zeka test sonuçları

– 6 ay - 8 yaş arası

– Nörodavranışsal değişiklikler

Omega 3 ve gebelik komplikasyonlarıDominO trial (Placebo vs Omega 3)

36

OMEGA-3 YAG ASITLERI & GEBELIK

• Depresyon–EPA tedavisi

• Habituel abortus– 3 yıllık çalışma – Bilhassa antifosfolipit antikor hastaları– %86 başarı, sağlıklı bebek

Bu kadar balık yemek sakıncalı olabilir !!!!Hg, PBC, Dioxin

Diyet tek başına ω-3 ihtiyacına çoğu yerde yetmemektedir

Alaska’da eskimo iseniz o başka …….

OMEGA-3 YAG ASITLERI & GEBELIK

Balık karaciğerinden elde edilen omega 3 Kontrolsüz Vitamin A içerdiği için KULLANILMAMALIDIR

Doğru / YanlışBilgi Doğru / YanlışBilgi

Etkin

Hergün alınmalı

Yaz/kış kullanılabilir

Balık yağından farklıEPA-DHA dozu önemli

Somon gövdesi en iyi omega 3 ihtiva eder

• Düşük seviyede civa ihtiva eden balıklar;– Somon– Karides– Konserve light ton balığı– Yayın balığı

Omega-3 yağ asitleri & gebelik

Yüksek civa’lı balıklar-(gebelikte yenilmemeli)– Köpekbalığı– Kılıçbalığı– Uskumru, kral uskumru– Derin su balıkları

Ne olacak bu doktorların hali ???

41

2009 yılında adli tıp dosyaların klinik dallara göre dağılımı

8%

6%

4%

9%

8%

8%

16%Kadın Doğum22%

10% 9%

Diğer

Ortopedi

Beyin Cer.

Genel cerr

Çocuk

İç Hast.

Nöroloji

Kalp Dam

Göz

Kadın Doğ

“Henüz emekleme aşamasında”

Eskiden davaların çoğu asfiktik doğumlar nedeniyle iken

“Çeşit artıyor”

Obstetrik Davalar

Gebe başına risk primi

Trauma Tazminat insidansdüzeltilmiş insidans

Dava kaybetme orani risk primi tl

CP 1750000 0,0038 0,0012 0,2 0,00024 420

Brakial pleksus 800000 0,001 0,2 0,0002 160

Sinir yaralanma 500000 0,0006 0,2 0,00012 60

Fetal anomali 1000000 0,03 0,003 0,2 0,0006 600Down (tarama negatif) 1000000 0,0002 0,0002 0,2 0,00004 40

1280

Radyoloji ve Obstetrik ultrasonografi raporları

• perinatolojik konsültasyon değildir....

Size yön göstermez, prognoz belirlemez,öneride bulunmaz.....

Perinatolojik konsültasyon

• Riskli gebeliklerde tıbbi bir zorunluluk olması yanı sıra

• Sizin kasko poliçenizdir.

Obstetrik bakım yüksek risklidir

•Özlük haklarının düzeltilmesi– Avrupa standartlarında çalışma saati ve ücret

– Ödemelerin düzeltilmesi alınan risk oranında ödeme

– Özel hastaneler de çalışanlar için sözleşme ile dr haklarının korunmas

•Serbest çalışma özgürlüğü– Kadro kısıtlılığı

– Bina arazi ruhsat kısıtlılığı

– Taxi plakası benzer uygulamalar kalkmalı

•Özel hastaneler lehine olan haksız rekabetin ortadan kalkması– SGK özel hastanelerle aynı şartlarda doktorlarla anlaşma yapmalı

– Rapor, reçete vs Özel hastanelerle aynı şartlarda çalışma

DİNLEDİĞİNİZ İÇİNDİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİMTEŞEKKÜR EDERİM

DİNLEDİĞİNİZ İÇİNDİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLERTEŞEKKÜRLER